8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

1/20

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

2/20

Epoka Romantike

Epoka e romantizmit solli shndrrime rrnjsoren shoqri, n arte, n vizionin e bots. Meparulln e famshme Liri, barazi, vllazri,Revolucioni Francez n fund t shek XVIII iandrroi kursin historis s njerzimit, duke ishprthyer strukturat feudo-mesjetare dhe duke

e hapur shoqrin kah sistemet politike t reja,t frymzuara prej mendimtarve iluminist.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

3/20

Romantizmi kap periudhn nga fundi i shek.

XVIII deri n fundin e shek. XIX. Ndrsa nvitet 30-ta t shek. XIX, romantizmi lulzonnjhersh n tr Evropn, duke shnuar njkulm me krijimtarin e poetve Viktor Hygo,Uilljam Uordzurth, Aleksandr Pushkin,Jenorim de Rada. N epokn shprthyese tromantizmit poezia u b mishrimi i idealit

m t lart: ajo ka si mision tibashkojnjerzit dhe tiprforcoj n t mirn, dukendezur tek ata dritn e shpress dhe t virtytit.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

4/20

Jeronim De Rada (1814

1903)

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

5/20

Aleksander Pushkini (1799-1837)

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

6/20

Gjja m e shtrenjt pr romantikt, n jet dhe

n art, sht liria. N prputhje me vizionin qka gjithsecili poet pr lirin, romantizmievropian zhvillohet sipas dy modelesh.

Modeli i par sht ai i poetit melankolik e t

dshpruar, q e on jetn diku n gjirin enatyrs, ose izolohet n vetmi, larg njerzve qnuk e kuptojn. Nj poet i till e shfrytzon lirinpr t lmuar formn dhe pr t prsosurshprehjen poetike. T till jan: poeti anglezBlejk, gjermani Holderlin, austriaku Lenau,italiani Leopardi etj., t cilt shquhen pr forcn

e ndjeshmris e t emocionit q transmetojn.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

7/20

Poett e ktij drejtimi sjellin tema e motive t

patrajtuara, ose u japin intensitet t ri temavet mirnjohura. Ata shquhen sidomos preksplorimin e ndjesive pesimiste, si janangshtia, ankthi i kohs q kalon, misteri ivdekjes.

Modeli i dyt sht ai i poetit energjik, q ikushtohet nj shtjeje t madhe, nj ideali t

lart nj misioni historik.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

8/20

Nj poezi e till prcjell tek njerzit mesazhe

t mdha humane, politike, sociale efilozofike. Kur Bajroni mburr vetit eshqiptarit dhe gatishmrin e tij pr t dhn

jetn pr lirin e pr nderin,ai beson n atoq thot dhe sht gati t veproj po ashtu.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

9/20

Lirizmi dhe romantizmi Fjalt lirizm dhe romantizm jan br thuajse

sinonime, aq mir shpjegohen ato me njra-tjetrn

dhe nga njra tjetra. Romantizmi sht poezi endjenjs dhe e brendsis. Ndaj poeti romantikshprehet n vetn e par, q sht veta e unit t tijvetiak, por edhe e unit njerzor n prgjithsi. E

gjejm kt ambicie t shprehur qart nga Hygoi, nparathnien e vllimit lirik Soditjet: Asnjrit prejnesh nuk i takon nderi t ket nj jet krejtsisht tvetn. Jeta ime sht juaja,j eta juaj sht imja. Ju

jetoni far un jetoj, fati I njeriut sht Nj.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

10/20

Drama romantike

Drama romantike mbshtet mbi parimet estetiket romantizmit, por shfaq karakteristika

specifike sipas vendit ku zhvillohet. Drama romantike lindet n Gjermanin e fund

shekullit XVII, dhe prhapet n mbar Europngjat shek. XIX, dhe shuhet nga fundi i aitj

shekulli, megjithse fryma romantike vazhdon tmbizotroj, n disa vende si Shqipria, derimbas Lufts s I Botrore. Shumica e dramavemundn t luheshin vetm n shek XX.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

11/20

Ku skenografia dhe regjisura u zhvillaun n

mnyr t konsiderueshme dhe arritn tuprgjigjen krkesave t teatrit romantik. Ajovetshpallet si kundshtuese e klasicizmit, t

cilin e konsideron t ngurt dhe t ftoht. Rezultati i revolts romantike sht i

prekshm: teatri shkputet prfundimishtnga imitimi i antikitetit dhe u qaset temave

t historis kombtare ose atyre intime.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

12/20

Suksesi m i madh i romantikve mund t

konsiderohet przierja e llojeve dhe e stileve:pr romantikt, ndarja e tipit klasicist sht epapranueshme sepse on n artificialitet tartit.

Temat kryesore drama romantike i merr ngahistoria, t cils i jep tone legjende, pr timshuar ides q duhet t zgjoj tek

bashkkohsit.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

13/20

Udhheqsi popullor q u prin masave emrin

e tij e mban pr titull drama, si shprehje tdrejtprdrejt t ides q ai mshiron.

Gci i Berlihingenit tek Gte, Valenshtajn tekShiler, Kromuell tek Hygoi, Boris Godunovtek Pushikini.

Emrat e heronjve gdhenden n titullin eveprs: Egmont tek Gte, Manfred tek

Bajroni, atrton tek Vinji, Kean tek Dyma.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

14/20

Shum shkrimtar si Bajron, Buhner,

Klajst, Hygo shkruajn pr dramaturgjinduke e ditur qysh m prpara se pjesa etyre nuk do t vihet n sken.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

15/20

Autort dramatik

Drama romantike u lind n gjirin e lvizjesStuhi dhe vrull si aspirat e rinis intelektuale

gjermane pr tushkputur nga prapambetjafeudale dhe pr tidhn historis e kulturskombtare nj prmas t re.

Shembullin e par e jep Gtja i ri me pjesn Gci

i Berlihingenit, q nxjerr n sken kryengritjetfshatare t mesjets e nprmjet tyre revoltn ebrezit t vet.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

16/20

Figur qndrore e teatrit gjerman sht Fridrih

Shiler (1759-1805). Konflikti n dramat e Shilerit buron nga

kontradikta mes fatalitetit social dhe liris sindividit, kshtu ndodh tek Intrig dhe dashuri(Opera e Verdit e bri t njohur edhe me titullinLuiza Miler).

Nj vit para vdekjes Shileri prfundoi dramn

Vilhelm Tel q i mbushi spektatort me admirimpr malsorin trim.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

17/20

Frederih Shiler (17881805)

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

18/20

Viktor Hygo shkroi nj numr t

konsiderueshm dramash. Edhe n teatrine Hygoit, pasioni sht mbret. Aishfrytzon me mjeshtri kontrastin, qoft

n pranvenien e situatave, qoft nkonceptin e heronjve.

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

19/20

Viktor Hygo (1802-1885)

8/10/2019 Epoka Romantike 1 (7..) (1)

20/20

FUNDPunuan:

Djellza Shala

Gresa Sejdiu