Dziecko a choroba –psychospołeczny aspekt

otyłości

dr Anna Brytek-Matera

Otyłość jest przewlekłą chorobą metaboliczną wynikającą z zaburzenia równowagi między poborem i wydatkowaniem energii, objawiającą się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej w organizmie.

OTYŁOŚĆ : DEFINICJA

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)

Międzynarodowa Organizacja do spraw Walki z Otyłością (IOTF)

OTYŁOŚĆ : RYS HISTORYCZNY

Klasyfikacja otyłości BMI (kg/m²)

Nadwaga 25 - 29,9Otyłość I stopnia 30 - 34,9Otyłość II stopnia 35 - 39,9Otyłość III stopnia ≥ 40

Wskaźnik masy ciała =

waga wzrost ²

MIARY OTYŁOŚCI

Umiarkowana

Znacząca

Stanowiąca ryzyko

Granice nadwagi i otyłości NIE dotyczą dzieci poniżej 15 roku życia

U dzieci i młodzieży w okresie wzrastania posługujemy się tablicami lub siatkami centylowymi wskaźnika BMI, uwzględniającymi płeć i wiek badanych.

Światowa Organizacja Zdrowia

Nadwaga (zagrożenie otyłością) : wartość wskaźnika BMI dla płci i wieku wynosi 85 centyl lub powyżej. Otyłość : wartość wskaźnika BMI dla płci i wieku znajduje się na poziomie 95 centyla i powyżej.

MIARY OTYŁOŚCI

KLASYFIKACJA OTYŁOŚCI

Otyłość PIERWOTNA

Otyłość WTÓRNA

Ponad 90% otyłości występującej w dzieciństwie i młodości

> 10% otyłości* Uszkodzenia OUN i mózgu

* Zaburzenia endokrynologiczne

Powstaje na skutek współdziałania różnych

czynników

U podłoża rozwoju leży inna pierwotna przyczyna

(Oblacińska i Tabak, 2006)

TYPY OTYŁOŚCI

Typ pośladkowo-udowy (typ gynoidalny)

Typ brzuszny (typ androidalny)

22 mln (29%) : nadwaga5,1 mln (6,8%): otyłość

PANDEMIA OTYŁOŚCI

Świat: 155 mln dzieci wykazywało nadwagę lub otyłość (IOTF)

2005: co 7 dziecko w wieku wczesnoszkolnym miało nadwagę lub było otyłe (Małecka-Tendera i wsp., 2005).

2012 : 29% jedenastolatków ma nadwagę = niemal co 3 dziecko w Polsce w wieku 11 lat ma nadwagę ! (WHO)

ROZPOWSZECHNIENIE OTYŁOŚCI

Badanie : Instytut Matki i Dziecka (2005)

8,3 tys.

4,5%

>

9%

Nadmiar masy ciała dotyczył 13,5%

populacji w wieku 13-15 lat

ROZPOWSZECHNIENIE OTYŁOŚCI W POLSCE

(Oblacińska i Tabak, 2006)

0 10 20 30 40 50

USA

Kanada

Autralia

Francja

Rosja

POLSKA

Chiny

15,5

9,4

6,8

5,2

6

4,5

3,6

30,4

19,8

16

17,5

10

8,8

3,4

Nadwaga Otyłość

Procentowy rozkład występowania nadwagi i otyłości u młodzieży w Polsce w innych krajach (Jodkowska i Oblacińska, 2007)

ETIOPATOLOGIA: CZYNNIKI RYZYKA OTYŁOŚCI

Nieprawidłowe wzorce odżywiania

OTYŁOŚĆ

Predyspozycje genetyczne

Czynnikiśrodowiskowe

Czynniki rodzinne

Czynniki psychologiczne

Smutek, przygnębienie Zaburzenia depresyjne / lękowe Niezadowolenie z siebie Niezadowolenie z własnego wyglądu Zaburzenie obrazu własnego ciała Niska samoocena

PSYCHOLOGICZNE KONSEKWENCJE OTYŁOŚCI

Etykietowania Stygmatyzowanie

SPOŁECZNE KONSEKWENCJE OTYŁOŚCI

•Otyłość osiągnięta w okresie adolescencji utrzymuje się u 70% osób również w okresie dorosłości •Interwencja, prewencja:

Zmiana diety na bogatszą w owoce i warzywa oraz zastąpienie wysokotłuszczowych i słodkich przekąsek produktami zdrowszymi

Zaangażowanie się w optymalny poziom aktywności fizycznej (30-60 minut dziennie)

ZAPOBIEGANIE OTYŁOŚCI

Celem jest prowadzenie ZDROWEGO TRYBU ŻYCIA, nie zaś zmiana masy ciała

(Łuszczyńska, 2007)

• Implementacja intencji

Planowanie Zamiar Działanie

ZAPOBIEGANIE OTYŁOŚCI

W najbliższych 7 dniach będę ćwiczył intensywnie przez co najmniej 20 minut.W następujące dni: …………………….O godzinie : ………………….Będą to następujące ćwiczenia: ……………………

Zwiększenie czasu poświęconego na aktywność fizyczną wśród 13-17 - latków

(Łuszczyńska, 2007)

• Ciąża – palenie papierosów• Wysoka waga urodzeniowa zwiększa ryzyko występowania

nadwagi lub otyłości wśród dzieci w wieku 2,5 lat• Karmienie piersią

ZAPOBIEGANIE OTYŁOŚCI

Dziękuję za uwagę

Przedstawione zdjęcia pochodzą z Internetu

i nie są własnością autorki