Đo lường giá cả sinh hoạt

Đo lường giá cả sinh hoạt

Chương 23

Harcourt, Inc. items and derived items copyright © 2001 by Harcourt, Inc.

NỘI DUNG NGHIÊN CỨUNỘI DUNG NGHIÊN CỨU

CÁCH TÍNH TOÁN CPI TỶ LỆ LẠM PHÁT SỰ KHÁC NHAU GIỮA CPI & GDP deflator

LÃI SUẤT DANH NGHĨA & LÃI SUẤT THỰC


Chỉ số giá tiêu dùng Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là chỉ tiêu phản ánh

chi phí chung của một người tiêu dùng khi mua hàng hóa và dịch vụ

Được công bố bởi Tổng Cục Thống Kê (GSO)

Được sử dụng để Theo dõi sự thay đổi của chi phí sinh hoạt của một

người tiêu dùng điển hình Điều chỉnh các hợp đồng theo lạm phát So sánh những khoản tiền ở các năm khác nhau


Chỉ số giá tiêu dùng

Khi CPI tăng, một gia đình điển hình phải tốn nhiều đồng hơn để duy trì mức sống như cũ.


Chỉ số giá tiêu dùng được tính như thế nào

Xác định rổ hàng hóa: điều tra người tiêu dùng để xác định giỏ hàng hóa cố định.


Nhà ở

Thực phẩm/đồ uống

Đi lại

Chăm sóc y tế

Trang phục

Giải trí

Hàng hóa khác

Giáo dục và liên lạc

Rổ hàng hóa trong CPI bao gồm những gì?

40%40%

16%16%

17%17%

6%6%5%5%

6%6% 5%5% 5%5%



Xác định giá: Tìm giá của mỗi hàng hóa và dịch vụ trong rổ hàng hóa tại mỗi thời điểm.


Tính chi phí của rổ hàng hóa: Dùng dữ liệu về giá để tính chi phí của rổ hàng hóa và dịch vụ tại các thời điểm khác nhau.



Chọn năm gốc và tính chỉ số: Chọn một năm nào đó làm năm gốc,

năm được sử dụng làm mốc để so sánh với các năm khác.

Tính chỉ số bằng cách chia giá của rổ hàng hóa trong năm nào đó cho giá của nó ở năm gốc và nhân với 100.


Công thức tính CPICông thức tính CPI

10000

01

qp

qpCPI


Lạm phát chỉ tình trạng mức giá chung của nền kinh tế tăng.

Tỉ lệ lạm phát là phần trăm thay đổi mức giá so với thời kỳ trước.


Tỷ lệ lạm phát

Tỷ lệ lạm phát được tính như sau:

CPI1 – CPI0

CPI0

* 100%Tỷ lệ lạm phát =


Tính toán chỉ số giá tiêu dùng và tỷ lệ lạm phát : Một ví dụ

Bước 1:Điều tra người tiêu dùng để xác định rổ hàng hóa cố định

10 hot dogs, 5 hamburgers



Bước 2: Xác định giá của mỗi hàng hóa trong mỗi năm

Năm Giá bánh hot dogs

Giá bánh hambuger

2001

2002

2003

1000đ

2000đ

3000đ

2000đ

3000đ

4000đ



Bước 3: Tính chi phí của rổ hàng hóa trong mỗi năm

2001

2002

2003

1000đ* 10 hot dogs + 2000đ * 5 hambugers = 20000đ

2000đ * 10 hot dogs+ 3000đ * 5 hambugers = 35000đ

3000đ * 10 hot dogs+ 4000đ * 5 hambugers = 50000đ



Bước 4: Chọn một năm làm năm gốc (2001) và tính chỉ số giá tiêu dùng trong mỗi năm

2001

2002

2003 (50000đ / 20000đ) * 100 = 250

(35000đ / 20000đ) * 100 = 175

(20000đ / 20000đ) * 100 = 100



Bước 5: Sử dụng chỉ số giá tiêu dùng để tính tỷ lệ lạm phát so với năm trước

2002 (175-100)/100 x 100 = 75%

2003 (250-175)/175 x 100 = 43%



Bước 1:Điều tra người tiêu dùng để xác định rổ hàng hóa cố định

10 bánh kem, 12 cây kẹo sôcola & 30 cây nến



Bước 2: Xác định giá của mỗi hàng hóa trong mỗi năm

Năm Giá bánh kem

Giá kẹo socola

2001

2002

2003

1000đ

3000đ

5000đ

2000đ

3000đ

4000đ

Giá cây nến

5000đ

6000đ

8000đ


Những vấn đề trong đo lường giá cả sinh hoạt

CPI là một thước đo chính xác về các hàng hóa được lựa chọn tạo nên nhóm hàng hóa điển hình, nhưng nó không phải là một thước đo hoàn hảo về giá cả sinh hoạt.



Độ lệch thay thế Sự xuất hiện những hàng hóa mới Sự thay đổi không lượng hóa được

của chất lượng


Độ lệch thay thế

Rổ hàng hóa không thay đổi để phản ánh những phản ứng của người tiêu dùng trước những thay đổi trong giá tương đối. Người tiêu dùng có khuynh hướng thay thế

bằng các hàng hóa tương đối ít đắt đỏ hơn. Chỉ số này đã ước tính quá cao mức tăng

giá cả sinh hoạt do không xem xét đến sự thay thế của người tiêu dùng.


Sự xuất hiện những hàng hóa mới

Rổ hàng hóa không phản ánh sự thay đổi trong sức mua của đồng tiền khi có sự xuất hiện của các hàng hóa mới. Sự xuất hiện các hàng hóa mới cho người

tiêu dùng thỏa mãn hơn và làm cho mỗi đồng đô la trở nên có giá trị hơn.

Người tiêu dùng cần ít tiền hơn để duy trì mức sống như cũ.


Sự thay đổi không lượng hóa được của chất lượng

Nếu chất lượng của một hàng hóa tăng từ năm này sang năm tiếp theo, giá trị của một đồng đô la tăng, ngay cả khi giá của hàng hóa đó không đổi.

Nếu chất lượng của một hàng hóa giảm từ năm này sang năm tiếp theo, giá trị của một đồng đô la giảm, ngay cả khi giá của hàng hóa đó không đổi.

Cục thống kê cố gắng điều chỉnh giá để tính đến sự thay đổi của chất lượng, nhưng sự thay đổi này rất khó có thể đo lường.


Chủ đề thảo luận

Nếu bà của bạn nhận được trợ cấp xã hội, bà chịu ảnh hưởng gì bởi độ lệch CPI?

Chính phủ lấy tiền ở đâu để chi trả trợ cấp xã hội?

Nếu bạn trả thuế thu nhập và bảo hiểm xã hội, độ lệch CPI có ảnh hưởng như thế nào đến bạn?

Giỏ hàng hóa tiêu dùng của bà bạn có gì khác so với giỏ hàng hóa dùng để tính CPI



Độ lệch thay thế, sự xuất hiện những hàng hóa mới, và sự thay đổi không lượng hóa được của chất lượng làm cho CPI ước tính quá cao giá cả sinh hoạt thực tế. Vấn đề này rất quan trọng bởi vì rất nhiều các

chương trình của chính phủ dùng CPI để loại trừ những biến động của mức giá chung.

CPI đánh giá lạm phát cao hơn thực tế khoảng 1%/năm.


So sánh chỉ số điều chỉnh GDP và chỉ số giá tiêu dùng

Chỉ số điều chỉnh GDP phản ánh giá của tất cả các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong nước, trong khi đó...

…chỉ số giá tiêu dùng phản ánh giá của tất cả hàng hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng mua.


So sánh chỉ số điều chỉnh GDP và chỉ số giá tiêu dùng

Hàng hoá doanh nghiệp mua để đầu tư:

–Có trong hệ số giảm phát GDP (nếu được sản xuất trong nước)

–Không có trong CPI

Hàng tiêu dùng nhập khẩu

–Có trong CPI

–Không có trong hệ số giảm phát GDP

Giá và loại hàng:

–CPI: Q năm gốc cố định, P từng năm thay đổi

–Hệ số giảm phát GDP: P năm gốc cố định, Q từng năm thay đổi



1965

%/năm

15

10

5

01970 1975 1980 1985 1990 1995 2000

CPI

Hai chỉ tiêu về lạm phát

Chỉ số điều chỉnh GDP


CÁCH TÍNH CPI CỦA VIỆT NAM


Chỉ số giá tiêu dùng được TCTK tính và công bố lần đầu vào năm 1998.

Năm 2001, TCTK cập nhật quyền số và rổ hàng đại diện, lấy năm 2000 làm gốc cố định.

Năm 2006, TCTK đã tiến hành cập nhật quyền số và rổ hàng hoá đại diện, lấy năm 2005 làm năm gốc cố định.

Rổ” hàng hoá này đại diện cho mức tiêu dùng của các hộ gia đình và được xem xét lại theo chu kỳ 5 năm/lần.


TCTK đã tiến hành khảo sát thị trường tại 20 tỉnh, thành phố đại diện cho 8 vùng kinh tế trong cả nước. Tổng số mặt hàng trong “rổ” là 494 mặt hàng.


Công thức tính chỉ số giá tiêu dùng ở Việt Nam được áp dụng theo thông lệ quốc tế và duy trì ổn định theo công thức Laspeyres điều chỉnh như sau:

CPIt = Wt0*(Pt

i / P0i )

Trong đó:

Wt0 : quyền số cố định năm chọn làm gốc

Pti : giá mặt hàng i năm t

P0i : giá mặt hàng i năm gốc


Quyền số dùng tính chỉ số giá tiêu dùng thời kỳ 2006-2010 Các nhóm hàng và dịch vụ Quyền số (%) Tổng chi dùng 100,000 I- Hàng ăn và dịch vụ ăn uống 42.85011 Trong đó: 1. Lương thực 9.86012 2. Thực phẩm 25.2002 II. Đồ uống và thuốc lá¸ 4.5603 III- May mặc, mũ nón, giầy dép 7.2104 IV- Nhà ở, điện, nước, chất đốt và VLXD 9.9905 V- Thiết bị và đồ dùng gia đình 8.6206 VI- Thuốc và dịch vụ y tế 5.4207 VII- Giao thông, bưu chính viễn thông 9.0408 VIII. Giáo dục 5.4109 IX- Văn hoá, giải trí và du lịch 3.5910 X- Hàng hoá¸ và dịch vụ khác 3.31


Các chỉ tiêu tính bằng đô la tại các thời điểm khác nhau

Mức lương $ 80.000 của Maradona năm 1935 là cao hay thấp so với cầu thủ bóng đá năm 1999 ($800.000)?

Làm phép tính sau để chuyển tiền lương tính bằng đô la của Maradona năm 1935 thành đồng đô la năm 1999:

CPI1935

CPI1999

Mức lương 1999 = Mức lương 1935 *


Các chỉ tiêu tính bằng đô la tại các thời điểm khác nhau

Số liệu thống kê của Chính Phủ cho thấy: CPI1935 = 15,2 và CPI1999 = 166

→ Mức lương 1999 = $ 80.000 * 166/15,2 = $ 873.684

Vd:

Tiền lương tối thiểu 1993: 120.000 CPI1993: 87,4

Tiền lương tối thiểu 2004: 290.000 CPI2004: 162,3Tính tiền lương tối thiểu năm 1993 tính bằng đồng của

năm2004


Lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa

* Khi gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng bạn thu được lãi suất từ tiền gửi này và ngược lại khi bạn vay tiền của ngân hàng để mua nhà thì bạn phải trả lãi suất cho số tiền đã vay. Vậy lãi suất là gì??

Lãi suất là giá của một khoản vay. Nó biểu thị lượng tiền mà người vay trả cho khoản vay và lượng tiền mà người cho vay nhận được từ khoản tiết kiệm của người đi vay.



Lãi suất danh nghĩa là lãi suất chưa loại trừ lạm phát. Nó chính là lãi suất mà ngân hàng trả.

Lãi suất thực là lãi suất danh nghĩa đã loại trừ lạm phát.

Lãi suất thực = (Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát)



Bạn vay $1,000 trong 1 năm. Lãi suất danh nghĩa là 15%. Trong năm đó lạm phát là 10%.

Lãi suất thực = Lãi suất danh nghĩa – Lạm phát= 15% - 10% = 5%


Tóm tắt

Chỉ số giá tiêu dùng phản ánh chi phí của một rổ hàng hóa và dịch vụ so với chi phí của rổ hàng hóa tương tự ở năm gốc.

Chỉ số này được sử dụng để phản ánh mức giá chung của nền kinh tế.

Phần trăm thay đổi của chỉ số giá tiêu dùng phản ánh tỷ lệ lạm phát.


Tóm tắt

Chỉ số điều chỉnh GDP khác với chỉ số giá tiêu dùng bởi vì nó đề cặp đến các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất chứ không phải được tiêu dùng.

Thêm vào đó, CPI sử dụng rổ hàng hóa cố định, trong khi chỉ số điều chỉnh GDP lại tự động làm thay đổi nhóm hàng hóa và dịch vụ theo thời gian khi các thành phần của GDP thay đổi.

Documents

Đo lường giá cả sinh hoạt