Diplomski rad-zastita zivotne sredine

7/25/2019 Diplomski rad-zastita zivotne sredine

1/27

UNIVERZITET U BANJA LUCI

Poljoprivredni fakultet

OOBINE ZE!LJI"TA NA PO#RU$JU %UREVI&A' VI"E(RA#A PRIJE#LO(O! !ELIORATIVNI) !JERA RA#I

INTENZIVIRANJA VO&AR*E PROIZVO#NJE

ZAVR"NI RA#

!entor+ tudent+Prof, dr !i-ajlo !arkovi. Bojana !alovi.

Banja Luka' /012,

1


2/27

Komisija za odbranu zavrnog rada:1, Prof, dr !i-ajlo !arkovi.' 3entor

/,

4,


3/27

SADRAJ

1. UVOD....................................................................................12. MATERIJAL I METODE RADA.....................................................23. REZULTATI ISTRAIVANJA SA DISKUSIJOM................................33.1. OPTE KARAKTERISTIKE PROUAVANOG PODRUJA...............33.1.1. GEOGRAFSKI POLOAJ......................................................33.2. KLIMA................................................................................53.3. MATINI SUPSTRAT.............................................................64. KARAKTERISTIKE ZEMLJITA PROUAVANOG LOKALITETA.........74.1. MORFOLOKE KARAKTERISTIKE...........................................4.2. FIZIKE OSO!INE PROUAVANOG ZEMLJITA........................."4.2.1. ME#ANIKI SASTAV ZEMLJITA$........................................."

4.2.1.1. Sadraj frakcije pijeska u zemljitu......................................................10

4.2.1.2. Sadraj frakcije praha u zemljitu........................................................10

4.2.1.3. Sadraj frakcije gline u zemljitu..........................................................10

4.2.2. Poroznost zemljita.................................................................................10

4.3. #EMIJSKE OSO!INE ZEMLJITA...........................................1%4.3.1. Sadraj humusa u zemljitu....................................................................11

4.3.2. Sadraj azotau zemljitu.........................................................................12

4.3.3. Sadraj fosfora u zemljitu......................................................................12

4.3.4. Sadraj kalijuma u zemljitu....................................................................13

4.3.. !eakcija zemljita....................................................................................13

4.3..1. "kti#na kiselost.................................................................................... 14

5. PRIJEDLOG MJERA POPRAVKE PROUAVANOG ZEMLJITA U &ILJU

INTEZIVIRANJA VO'ARSKE PROIZVODNJE...................................145.1. #IDROMELIORATIVNE MJERE..............................................15.1.1. $a#odnja#anje........................................................................................1

.1.2. %atita od erozije.....................................................................................1&

5.2. AGROMELIORATIVNE MJERE................................................17 .2.1. 'u(renje organskim )u(ri#ima.............................................................1*

.2.2. +osfatizacija............................................................................................ 1*


4/27

.2.3. ,alci-kacija............................................................................................. 1

6. ZAKLJUAK..........................................................................1LITERATURA............................................................................1"


5/27

/so(ine zemljita na podruju 'ure#ia iegrad sa prijedlogommeliorati#nih mjera radi intenzi#iranja #oarske proiz#odnje

1. UVOD

Ze3lji5te je povr5in6ki dio lito6fere' koji je pod uti7aje3 8io6fere' -idro6fere i at3o6fere6tekao novo kvalitativno 6voj6tvo 9 plodno6t' tj, 6po6o8no6t da 6nad8jeva 8iljke vodo3'3ineralni3 6up6tan7a3a i ki6eoniko3,

#i6tri:ni ka38i6ol je ;e3lji5te 8rd6kono ;au;i3a 6jeverne'6tr3ije padine, Ve.ino3 6u ra6pro6tranjena u -u3idni3 o8la6ti3 =dje 6u =odi5nje padavine

i;nad ?0033, Prirodinu ve=eta7iju ovi- ;e3lji5ta :ine ra;novr6ne li6topadne' :etinar6ke i3je5ovite 5u3e' pa i- 6to=a 3no=i na;ivaju 63e@i3 5u36ki3 ;e3lji5ti3a, #i6tri:na 63e@a;e3lji5ta 6e 6tvaraju na kvar7noaja =line i na=i8a terena, U 6loju A 6adr>aj -u3u6a kre.e 6e od D 9 /0

' dok u B -ori;ontu 6adr>aj -u3u6a 6e kre.e od / 9 D , adr>aj a;ota varira paralelno 6a6adr>aje3 -u3u6a,

#i6tri:no 63e@e ;e3lji5te ;au;i3a ve.i dio 6ela %urevi.a' a ju>nije i 6jevernije od ovo=lokaliteta 6u ;a6tupljeni rankeri na 6erpentinu i 63e@a ;e3lji5ta na 6erpentinu,

Cilj zavrnog rada je utvr@ivanje o6o8ina di6tri:no= 63e@e= ;e3lji5ta na lokalitetu 6ela%urevi.i' op5tina Vi5e=radiprijedlo= 3jera popravke ;e3lji5ta u 7ilju inten;iviranja vo.ar6ke

proi;vodnje,


6/27


. !A"#R$JA% $ !#"OD# RADA

U ovo3 radu kori5teni 6u poda7i i anali;e raniji- i6tra>ivanja kao i li:na ;apa>anja iprikupljeni poda7i na i6pitano3 terenu' priliko3 i;la6ka na teren toko3 i;rade rada,U radu 6uanali;irane 3orfolo5ke' fi;i:ke i -e3ij6ke o6o8ine di6tri:no= 63e@e= ;e3lji5ta na podru:ju%urevi.a' op5tina Vi5e=rad, *arakteri6tike podru:ja i o6o8ine 6a3o= ;e3lji5ta uo:avaju 6e

priliko3 o8ila6ka terena, U okviru teren6ki- i6tra>ivanja otvoren je pedolo5ki profil odakle 6u

nakon 3orfolo5ke o7jene u;eti u;or7i ;e3lji5ta ;a odre@ivanje fi;i:ki- i -e3ij6ki- o6o8ina,

La8oratorij6ka i6tra>ivanja o8avljena 6u po 6lede.i3 3etoda3a+

1, Za fi;i:ke o6o8ine ;e3lji5ta+

< 3e-ani:ki 6a6tav 9 pipet 3etodo3 po Ro8in6onuF

< 6adr>aj koloidne =line 9 -e3ij6ko3 prepara7ijo3,

/, Za -e3ij6ke o6o8ine ;e3lji5ta+

< 6adr>aj -u3u6a u ;e3lji5tu ok6ido3etrij6ki 6a *aj ukupno= a;ota N po Golt3annovoj kla6ifika7iji ;e3lji5ta

< 6adr>aj fi;iolo5ki aktivni- o8lika fo6fora P i kaliju3 * po #L 3etodiF

< reak7ija ;e3lji5taF

< aktivna ki6elo6t


7/27


< 6up6titu7iona ki6elo6t


8/27


Slika 1, ni3ak i6pitivano= podru:ja izvor: Google earth

Na poljoprivredna ;e3lji5ta otpada 40'4/ ukupno= ;e3lji5ta op5tine' od :e=a na orani7eotpada /4'/D' vo.njake 1'/' livade 1'H i pa5njake /0'D, Podru:je 6a a6pekta;e3lji5ta ra6pola>e poten7ijali3a pod u6lovo3 da 6e inve6tira u 6i6te3 ;a navodnjavanje na

aluvijalno3 ;e3lji5tu rije:ni- dolina, O=ro3an poten7ijal je u livada3a D'?04-a i da 6e 6vekoje i3aju 3anji na=i8 poten7ijalno 3o=u i6kori6titi ;a inte;ivan ra;voj vo.ar6keproi;vodnje,

Na ;e3lji5te II kate=orije otpada /D0 -a 1' a na ;e3lji5te III i IV kate=orije 42DD -a/2', Na poljoprivredno ;e3lji5te prve 8onitetne kate=orije otpada /'2 od ukupno=

poljoprivredno= ;e3lji5ta' pa je ja6no da 6e ovo ;e3lji5te 3ora 3ak6i3alno ;a5tititi,Ze3lji5taIII kla6e 6u na rend;ina3a' 3io7en6ki3 =lina3a' di6tri:no3 i eutri:no3 ka38i6olu ii6klju:ivo 6u 63je5tena na 8la=e padine pro6tora, Trenutno 6e na ovi3 ;e3lji5ti3a odvijaratar6ka i vo.ar6ka proi;vodnja,


9/27


"i0 2la )ovrina 34a5 6Aluvijalno tlo 4D'2 0'/Dis2ri7ni Kambisol 8.99;< =;&9Eutri:ni *a38i6ol 1,D0H'1/ 4'2luvi6ol H2'?1 1'1*alkoka38i6ol 11,/H'11 /D'4*alko3elan6ol 4,'2H ?'H1*alko3elano6olK*alkoka38i6ol 2,04H' 2 14'?

Lito6ol 1,20'?0 4'4DLito6olK*alko3elano6ol ?2?'H 1'?2Lito6olKRanker 1'4/ 0'00Ran/-r>D?s2ri@ Kambisol .11


10/27


C C C CI 1'? D'H no6t ;raka i;no6i 4 < veo3a vla>no, (rad 3e@ua=ro3eteorolo5ki3 neprilika3a ;au;i3a ;na:ajno 3je6to i pred6tavlja o=rani:avaju.i faktor

proi;dvodnje jer 6e javlja u toplo3 dijelu =odine kada 6u vo.ke u nainte;ivnijoj fa;i ra6ta,


11/27


Graf

ikon 1, Prika; pro6je:ne =odi5nje te3perature u periodu od /011, do /01D, =odine

&.&. !a2i7ni su0s2ra2

!ati:ni 6up6trat pru>a o6novnu 3a6u 3aterijala od koje= je i;=ra@eno ;e3i5te, Od 3ati:no=6up6trata ;avi6e 3no=a 6voj6tva ;e3lji5ta a naro:ito du8ina' fi;i:ke o6o8ine' 3ineralni i-e3ij6ki 6a6tav kao i prava7 ra;voja ;e3lji5ta, !ati:ni 6up6trat u najve.oj 3jeri odre@ujetek6turu ;e3lji5ta koja i3a klju:ni ;na:aj ;a 6va fi;i:ka 6voj6tva ;e3lji5ta i ona je pje6kovitoaj -u3u6a u di6tri:no3 ka38i6olujako varira' a najvi5e ;avi6i od nad3or6ke vi6ine' 6adr>aja =line i na=i8a terena, Pje5:ar kao3ati:ni 6up6trat6e nala;i i6pod 6rednje= -ori;onta ;e3lji5ta i >ute je 8oje,


12/27


8. KARAK"#R$S"$K# '#!%J$*"A )ROU+AVA(O,%OKA%$"#"A

#i6tri:no 63e@e ;e3lji5te ili di6tri:ni ka38i6ol je ;a6tupljeno na =otovo 7ijelo3 podru:jui6pitano= lokaliteta, Na pedolo5koj karti 6u pred6tavljena+ 63e@a ;e3lji5ta na pje5:ara3a ilidi6tri:ni ka38i6ol p5' ranker na 6erpentinu i 63e@a ;e3lji5ta na 6erpentinu 6R K 6R,

Slika 2.Pedolo5ka karta 5ire= podru:ja prou:avanja prou:avano= lokaliteta

Re;ultati i6tra>ivanja 6u prika;ana u 4 7jeline+

1, 3orfolo5ke karakteri6tike prou:avano= ;e3lji5ta

/, fi;i:ke o6o8ine prou:avano= ;e3lji5ta


13/27


4, -e3ij6ke o6o8ine ;e3lji5ta

8.1. !orolo/- /ara/2-ris2i/-

Opi6 i i;=led otvoreno= profila+

Ao 0u.ka6to63e@e 8oje' tek6tura je =lina6to ilova6ta 6itno3rvi:a6te 6trukture, adr>aj 6keleta 1D' do6ta -u3o;an, Reak7ija p) u )/O vrlo ki6ela,

B /aj 6keleta 40, Aktuelna reak7ija vrlo ki6ela,

C D4 73' pje5:ar,


14/27


Slika 3.I;=led profila =oto+ B, !alovi.

8.. Eizi7/- osobin- 0rou7avanog z-mlji2a

i;i:ke o6o8ine ;e3lji5ta ;avi6e od 3ineralno= i -e3ij6ko= 6a6tava' =eolo5ko= 6up6trata idru=i- pedo=enet6ki- pro7e6a, O8ra@eni 6u+

1, 3e-ani:ki 6a6tav 6truktura ;e3lji5a i

/, 6pe7ifi:na 3a6a ;e3lji5ta,


15/27


8..1. !-4ani7/i sas2av z-mlji2a:

!e-ani:ki 6a6tav ;e3lji5ta podra;u3ijeva kvantitativni odno6 pojedini- 3e-ani:ki- frak7ija,Pre3a 3e-ani:ko3 6a6tavu' ;e3lji5ta 6e dijele na+

1, =line'

/, ilova:e i

4, pje6kulje,

Od nje=a ;avi6i 6truktura ;e3lji5ta' fi;i:kono3 6tanju veo3a 6la8o ve;an, Ne po6jeduje 6voj6tvo 8u8renja niti kontrak7ije, Pije6akdo8ro upija vodu ali je 6la8o ;adr>ava,


16/27


I; ta8ele 4, vidi3o da 6adr>aj pije6ka 6a du8ino3 opada' u dru=oj po63atranoj du8ini i;no6i/'12 dok u ;adnjoj 42'D/,

8..1.. Sadraj ra/@ij- 0ra4a u z-mlji2u

Pra- 6e i6to kao i pije6ak' o8ra;uje fi;i:ki3 ra6padanje3 3inerala i i3a 8ra5na6t i;=led, Uvla>no3 6tanju i3a 6la8o i;ra>enu ljepljivo6t' pla6ti:no6t i 8u8renje, I3a do8ro i;ra>enu

kapilarno6t, Voda 6e 6porije pro7je@uje ne=o kod pije6ka,I; ta8ele 4, vidi3o da 6e u:e5.e pra-a kre.e od 1'D/ do 1'2' 5to ;na:i da 6e nje=ovou:e5.e 6a du8ino3 pove.ava,

8..1.&. Sadraj ra/@ij- glin- u z-mlji2u

(lina na6taje -e3ij6ki3ra6padanje3 pri3arni- 3inerala' -u3ifika7ijo3 or=an6ki- o6tataka i

u ne;natnoj 3jeri u6itnjavanje3 krupni- 3e-ani:ki- frak7ija, U ;e3lji5tu =lina i3a ulo=ulijepka' 6lijepljuju.i ra;ne 3e-ani:ke frak7ije u 6trukturne a=re=ate, U =lini do3iniraju3ikropore' u6led :e=a je 6po6o8no6t upijanja vode 6la8a' a 3o. ;adr>avanja vode velika,

I6pitano ;e3lji5te 6pada u u3jereno koloidno ;e3lji5te' u:e5.e =line je 4'4/ do '0 u;adnje3 -ori;ontu,

8... )oroznos2 z-mlji2a

Z8ir 6vi- pora u ;e3lji5tu' i;ra>en u od nje=ove ukupne ;apre3ine ;e3lji5ta' :ini poro;nufa;u ili ukupnu poro;no6t ;e3lji5ta, Pore 6e dijele na o6novu 5irine na kapilarne i nekapilarne,(rani:na vrijedno6t kod ovakve kla6ifika7ije je 0'/ 33, *od te>i- ;e3lji5ta preovla@ujukapilarne pore' a kod ;e3lji5ta lak5e tek6turno= 6a6tava pje6klulje nekapilarne pore,Poro;no6t ;avi6i od 3e-ani:ko= 6a6tava' 6trukture i ;8ijeno6ti ;e3lji5ta' uti7aja korijenja

8iljaka,


17/27


8.&. F-mijs/- osobin- z-mlji2a

)e3ij6ke o6o8ine ;e3lji5ta 6u veliki3 dijelo3 odra; uti7aja =eolo5ko= 6up6trata od koje= 6eo8ra;uje ;e3lji5te, )e3ij6ki 6a6tav i o6o8ine ;e3lji5ta ne 6a3o da 6u najva>nijekarakteri6teike ;e3lji5ta' ve. 6padaju i 3e@u najva>nije faktore od koji- ;avi6e kako kvalitet'tako i vi6ina prino6a 8iljaka,

Forizon2

R-a/@ija 0F u Sadraj u 6 199g z-mlji2asadri iziolo/i

a/2ivnog

FO nHKCl

U/u0nog (

Fumus )O KO

Au3 D'/0 '/H 0'// '0 1'2 /'?B D'04 '0D 0'1 /'H/ /,1 1,

Tabela 4.)e3ij6ke o6o8ine prou:avano= ;e3lji5ta

8.&.1. Sadraj 4umusa u z-mlji2u

)u3u6 je 6pe7ifi:na or=an6ka 3aterija' ta3ne 8oje na6tala pro7e6i3a -u3ifika7ije tj,ra;=radnje i;vorne or=an6ke 3aterije -e3ij6ki3 i 3ikro8iolo5ki3 pute3 i 6inte;e novi-

ko3plek6ni- 3aterija,Povr5in6ki 6lojevi ;e3lji5ta uvijek i3aju ve.u koli:inu -u3u6a' 5to je po6ledi7a ra;=radnjeor=an6ke 3aterija koja 6e talo>i u povr5in6ko3 6loju ;e3lji5ta, )u3u6 na6taje u pro7e6i3ao8ra;ovanja ;e3lji5ta i od nje=a ;avi6e 3no=e fi;i:ke i -e3ij6ke o6o8ine,

I; ta8ele , 6e vidi da 6adr>aj -u3u6a i6pitano= ;e3lji5ta u povr5in6ki3 -ori;onti3a i;no6i'0 i 6a du8ino3 opada, Pre3a kla6ifika7iji ;e3lji5ta po (ra:aninu ovo ;e3lji5te 6pada u6rednje -u3o;na ;e3lji5ta,


18/27


)r-ma sadraju 4umusa z-mlji2a s- mogu /lasii/ova2i u slj-d-G- gru0- 30o ,ra7aninu5:Vrlo 6la8o -u3o;na aj -u3u6a u ;e3lji5tu po (ra:aninu

8.&.. Sadraj azo2au z-mlji2u

A;ot ula;i u 6a6tav 3no=i- ;na:ajni- jedinjenja ;a >ivot 8iljaka' kao 6to 6u nuklein6keki6eline' proteini' en;i3i' -lorofil i dr, ;8o= :e=a 6e :e6to na;iva pokreta:e3 ra6tenja 8iljaka,Biljke u;i3aju a;ot u vidu a3onija:no= i nitratno= jona, #o pojave nedo6tataka a;ota dola;inaj:e5.e na pe6koviti3' 5ljunkoviti3' 6keletni3 ;e3lji5ti3a' 6iro3a5ni3 -u3u6o3' kao i na;e3lji5ti3a koja 6e inten;ivno kori6te i navodnjavaju,

adr>aj a;ota i6pitano= ;e3lji5ta u povr5in6ko3 -ori;ontu i;no6i 0'//' dok u du8lji36lojevi3a i;no6i 0'1,

)r-ma ol2mannovoj /lasii/a@iji z-mlji2a 0o sadraju u/u0nog azo2a dij-l- s- na slj-d-Gina7in:Ozna/a z-mlji2a 0r-ma sadraju azo2a 3(5 Azo2 3(5 u 6Vrlo 8o=ata ukupni3 N >0'4Bo=ata ukupni3 N 0'/ < 0'4#o8ro 6na8djevena ukupni3 N 0'1 < 0'/

U3jereno 6na8djevena ukupni3 N 0'02 < 0'1iro3a5na ukupni3 N 0'04 < 0'02Vrlo 6iro3a5na ukupni3 N 0'0/ < 0'04Vanredno 6iro3a5na ukupni3 N


19/27


8.&.&. Sadraj osora u z-mlji2u

Pri3arni i;vori fo6fora 6u fo6forni 3inerali apatit, U ;e3lji5tu 6e nala;i u or=an6ko3 ineor=an6ko3 o8liku, Za ra;liku od a;ota i kaliju3a' i3a =a 3alo, Or=an6ki fo6for u ;e3lji5tu

je u 6ta8ilno3 o8liku i ne ra6tvara 6e u vodi' pre3a to3e potre8no je da 6e fo6for uor=an6ko3 o8liku 3inerali;uje da 8i 8io do6tupan ;a i6-ranu 8iljaka, Va>an faktor

pri6tupa:no6ti fo6fora ;a 8iljke je p) vrijedno6t' u ki6eli3 ;e3lji5ti3a na6taju te5kora6tvorljivi alu3iniju3ovi fo6fati,

Nivo fo6fora koji je potre8an u ;e3lji5tu ;a inte;ivnu vo.ar6ku proi;vodnju tre8a da i;no6i 1D9 /0 3= na 100= 6uvo= ;e3lji5ta,

Ka2-gorija 0lodnos2i )O KOVrlo 6iro3a5no 9 9 iro3a5no D 9 10 D 9 10rednje 10 < 1D 10 < 1D#o8ro 1D < /0 1D < /0

Bo=ato /0 9 40 /0 9 40Vrlo 8o=ato 40 40

Tabela 7.*la6e o8e;8je@eno6ti ;e3lji5ta fo6foro3 i kaliju3o3 po Al 3etodi

8.&.8. Sadraj /alijuma u z-mlji2u

*aliju3 6e u prirodi ne nala;i u 6lo8odno3 6tanju jer je veo3a reaktivan i lako 6e 6paja 6adrui3 ele3enti3a, U ;e3lji5tu =a i3a ;natno vi5e od a;ota i fo6fora' a nala;i 6e u 6ilikati3a'ortokla6u' leu7itu i dr, Pri3arni i;vori kaliju3a u ;e3lji5tu 6u 3a=3at6ki 3inerali feld6pati'3u6kovit :iji3 ra6padanje3 kaliju3 prela;i u lak5e ra6tvorljive for3e koje 6u pri6tupa:ne ;a

8iljku, *aliju3ovi joni koji 6e ad6or8uju na povr5inu koloidni- :e6ti7a 6u dru=i o8likkaliju3a pri6tupa:no= ;a 8iljke,

Za u6pje5nu vo.ar6ku proi;vodnju opti3alno je da ;e3lji5te 6adr>i 40 9 0 3= kaliju3a u

100= 6uvo= ;e3lji5ta, Na o6novu ta8ele 3o>e 6e ;aklju:iti da prou:avano ;e3lji5te u po=ledufi;iolo5ki aktivno= kaliju3a je 6iro3a5no,


20/27


8.&.. R-a/@ija z-mlji2a

Reak7ija ;e3lji5ta je vrlo va>na o6o8ina' jer uti:e na 3no=e fi;i:koaju ) i O)aj u nje3u ) jonata:nije )4O, Na6taje kao re;ultat -idroliti:ko= ra;la=anja vode' )/CO4' dru=i- 3ineralni-i or=an6ki- ki6elina i -idroliti:ki- ki6eli- 6oli' kao i u6lijed prela6ka u ra6tvor naj6la8ijeve;ani- )


21/27


. )R$J#D%O, !J#RA )O)RAVK# )ROU+AVA(O,'#!%J$*"A U C$%JU $("#'$V$RA(JA VOLARSK#

)RO$'VOD(J#

U 7ilju popravke nepovoljni- o6o8ina neop-odno je pri3jeniti na ovo3 ;e3lji5tu ko3plek63eliorativni- 3jera a 6ve u 7ilju nje=ovo= dovo@enja u takvo 6tanje da o3o=u.i

u6po6tavljanje inten;ivne poljoprivredne proi;vodnje' u; po6ti;anje vi6oki- i 6ta8ilni-prino6a,

!eliorativne 3jere koje 6e preporu:uju na i6pitivano3 ;e3lji5tu 3o=u 6e podijeliti u dvije=rupe+

1, )idro3eliora7ione 3jere

/, A=ro3elira7ione 3jere

.1. Fidrom-liora2ivn- mj-r-

.1.1. (avodnjavanj-

Navodnjavanje 6e defini5e kao 3eliorativna 3jera kojo3 6e voda dodaje ;e3lji5tu 6a 7ilje3o8e;8je@enja 8iljaka lakopri6tupa:no3 vodo3' da 8i 6e o8e;8jedio opti3alan pora6t i ra;vi.e

8iljaka i po6ti;anje vi6oki- i 6ta8ilni- prino6a' kada ;8o= od6u6tva padavina po6tojinedo6tatakpotre8ne vode, #a 8i 6e inte;ivirala vo.ar6ka proi;vodnja na i6pitivano3 ;e3lji5tuneop-odna je pri3jena navodnjavanja, Navodnjavanje je veo3a 8itno u ljetno3 periodu jer;8o= vi6oki- te3peratura i nedovoljne koli:ine padavina 8iljke ne3aju dovoljno vode ;ane63etan ra6t i ra;voj,O6ta7i neki- -e3ij6ki- jedinjenja 3o=u pore3etiti 8iolo5ku ravnote>uu ;e3lji5tu, Pro8le3i koji na6taju u ;avi6no6ti od kvaliteta vode ;a navodnjavanje dijele 6e ukate=orije+ 6alini;a7ija' vodopropu6tljivo6t i tok6i:no6t,


22/27


Pro8le3 6alini;a7ije odno6i 6e na kvalitet vode ;a navodnjavanje' kada voda 6adr>i ukupne6oli u takvi3 koli:ina3a koje uti:u na prino6e 8iljaka ili ako 6e aku3uliraju u ;e3lji5tu u;oni pro6tiranja korijenovo= 6i6te3a do to= 6tepena da uti:u ne=ativno na prino6 8iljaka,

Pro8le3 vodopropu6tljivo6ti 3anife6tuje 6e ako 6e voda ne infiltrira dovoljno3 8r;ino3 u;e3lji5te ;a vrije3e navodnjavanja i o8i:no 6e javlja u povr5in6ko3 6loju od nekoliko 73du8ine, Pro8le3 vodopropu6tvljivo6ti u ve;i 6a kvaliteto3 vode' i6poljava 6e ako je kapa7itetinfiltra7ije 63anjen ;8o= dej6tva 6oli ili ;8o= nedo6tatka 6oli u vodi, !ala koli:ina 6oli u vodi3o>e da uti:e na 63anjenje ;e3lji5ne vodopropu6tljivo6ti kao i odno6 Na pre3a Ca i != uvodi,

Za pove.anje kapa7iteta infiltra7ije u ;e3lji5tu kori6te 6e 6lede.e 3jere+ :e5.e ;alivanje'du8oka kultiva7ija i oranje' pove.anje vre3ena trajanja ;alivanja' pro3jena prav7a ;alivanja'uno5enje or=an6ki- re;idua' upotre8a 6red6tava ;a popravljanje ;e3lji5ni- o6o8ina i kvalitetavode ;a navodnjavanje,

Z8o= na=i8a terena i 3o=u.no6ti pojave ero;ije' pri i;8oru 6i6te3a ;a navodnjavanje tre8apo6vetiti po6e8nu pa>nju, Na i6pitivano3 lokalitetu 3o=u 6e kori6titi 3etode kapanja' 6i6te3kap po kapQ, #o8re o6o8ine navodnjavanja kap po kapQ' 6u+

< 3o=u.no6t po6ti;anja i odr>avanja vi6oki- vrijedno6ti lako pri6tupa:ne vode ;a 8iljke u;e3lji5tuF

< ne naru5ava 6e 6truktura ;e3lji5ta i ne 6tvara 6e pokori7aF

< vla>e 6e oni dijelovi ;e3lji5ta odakle korijenov 6i6te3 najlak5e upija voduF

< 63anjuje 6e opa6no6t od 5tetno= uti7aja 6oli na 8iljkeF

< odr>avanje opti3alno= 8ilan6a 8iljni- -ranjiva u ;oni aktivno6ti korijenovo= 6i6te3aF

< 5tedi 6e voda ;8o= 63anjeno= i6paravanja i 63anjuje 6e povr5in6ko oti7anje na 6la8opropu6tljivi3 ;e3lji5ti3a,

Nor3e navodnjavanja odre@uju 6e na terenu u 6kladu 6a potre8a3a 8iljaka i 6tanja ;e3lji5nevla=e, Z8o= ;natno= na=i8a terena ne po6toji pro8le3 6a vi5kovi3a vode u ;e3lji5tu,

.1.. 'a2i2a od -rozij-


23/27


Na i6pitivano3 lokalitetu ero;ija 6e javlja ;8o= teku.i- voda koje poti:u i; at3o6fera i 6livaju6e 6a vi5i- dijelova reljefa i odno6e 6itnije ili krupnije :e6ti7e ;e3lji5ta, Ova vr6ta ero;ijena;iva 6e jo5 6piranje ili denuda7ija, #enuda7ija je naji;ra>enija na njiv6ki3 ;e3lji5ti3a uo8la6ti3a 8rd6ko 9 planin6ko= reljefa,

*ao protivero;ivna 3jera 3o>e 6e pri3jeniti ;atravljivanje 3e@uredno= pro6tora u vo.njaku,Ze3lji5te u vo.njaku u 3e@uredno3 pro6toru ;atraviti 6a vi5e=odi5nji3 kla6a6ti3 trava3a aradni pro6tor dr>i 6e :i6t od korova pri3jeno3 -er8i7ida ili fre;e,

Na 8rd6ko 9 planin6ki3 podru:ji3a preporu:uje 6e 6adnja vo.aka po kontura3a i poi;o-ip6a3a na=i8 terena D 9 i i;rada tera6a na=i8 terena preko 10 na ovaj na:in6prje:avaju 6e ili u8la>uju ero;ioni pro7e6i i u3anjuje 6e i6piranje -ranjiva i; ;e3lji5ta,Ze3lji5ta u ravni7i i na=i8u do 12 na na=i8u i;lo>ena 8la>i3 o8li7i3a ero;ije 6u i;lo>ena

povre3eni3 i kratkotrajni3 poplava3a' ;a o8radu laka do te5ka u; i;vje6na o=rani:enja upo=ledu pri3jene 3e-ani;a7ije i ;a koja 6u potre8ne 3jere ;a5tite od ero;ije' odno6noplavljenja,

.. Agrom-liora2ivn- mj-r-

Na o6novu o6o8ina i6pitivano= ;e3lji5ta' predla>u 6e 6lede.e a=rote-ni:ke 3jere+

1, @u8renje or=an6ki3 @u8rivi3a

/, @u8renje 3ineralni3 @u8rivi3a

..1. Mubr-nj- organs/im Nubrivima


24/27


Po6e8an ;na:aj kod popravke -e3i6jki- o6o8ina ;e3lji5ta i3a @u8renje or=an6ki3@u8rivi3a, Od 8rojni- or=an6ki- @u8riva u vo.ar6koj proi;vodnji 6e najvi5e kori6te+ 6tajnjak'ko3po6t' tre6et' o6oka i ;eleni5no @u8rivo,

*arakteri6tika or=an6ki- @u8riva je6te da 6u ona potpuna @u8riva' jer 6adr>e' kako 3akro'tako i 3ikro ele3ente, Odlikuju 6e :injeni7o3 da 6e -ranjive 3aterije i; nji- 6porijei6kori5tavaju' one popravljaju o6o8ine ;e3lji5ta' po6e8no nji-ove fi;i:ke o6o8ine' a 5to 6eodra>ava na 8r>i ra6t korijena,

... Eosa2iza@ija

a a6pekta kvaliteta u;=ajani- vo.ni- kultura' fo6for i3a ;na:ajan uti7aj na+ pro7e6foto6inte;e' fik6a7iju a;ota' for3iranju reproduktivni- or=ana i 6a;rijevanje plodova i ra;vojkorijena,

o6for 6e jako 6la8o i6pira i; ;e3lji5ta ;8o= i;ra>ene 8iolo5ke' -e3ij6ke i fi;i:ko 9 -e3ij6ke6orp7ije, Z8o= to=a je fo6for neop-odno uno6iti direktno u ;onu korijena, Na i6pitano3

lokalintetu ;e3lji5te poka;uje ni;ak 6adr>aj fo6fora i neop-odno je i;vr5iti 3eliorativno@u8renje i to pri3jeno3 @u8riva u koji3a 6e fo6for nala;i u o8liku 3onokal7iju3 9 fo6fatakoji je lako ra6tvorljiv u vodi,

..&. Kal@ii/a@ija

Pri3jeno3 kal7ifika7ije 63anjuje 6e aktivna i 6up6titu7ij6ka ki6elo6t ;e3lji5ta' 63anjuje 6ekon7entra7ija lakopokretljivo= alu3iniju3a Al u ;e3lji5tu' ;e3lji5te 6e o8o=a.uje

8io=eni3 ele3enti3a Ca i !=, Ca i != i; kre:nja:ko= 3aterijala u ;e3lji5tu rea=uju 6au=ljen diok6ido3 i 6a ki6eli3 koloidni3 ko3plek6o3, *al7iju3 ok6id' kal7iju3 -idrok6id ikal7iju3 kar8onat u ;e3lji5tu rea=uju 6a u=ljen diok6ido3 i vodo3 prave.i 3e@u6o8ni3reak7ija3a 8ikar8onatne for3e, Ad6orp7ija kal7iju3a i 3a=ne;iju3a na ad6orptivno3ko3plek6u dovodi do pove.anja 8a;a u koloidno3 ko3plek6u na o6novu to=a dola;i do

pove.anja p) ra6tvora ;e3lji5ta,


25/27


eni- 3jerapopravke ;e3lji5ta' na prou:avano3 lokalitetu' 3o=u 6e i;ve6ti 6lede.i ;aklju:7i+

Anali;irano podru:je i3a o8ilje>je u3jerenoni3 ek6po;i7ija3a ;a ra;voj vo.ar6tva,

I6pitani lokalitet 9 %urevi.i i3a vrlo do8re poten7ijale ;a ra;voj poljoprivrede' po6e8novo.ar6tva, Te>i5te tre8a 8iti na o8novi i ra;voju vo.ar6tva 5ljive' ja8uke' ora-a i dr,' jer uto3 6lu:aju na=i8 do odre@ene 3jere 3o>e i3ati po;itivnu ulo=u 3anje i;3r;avanje, O6i3to=a' u vo.ar6tvu je 3o=u.e 6a 3anji- povr5ina o6tvariti ve.i do-odak,


26/27


Nakon pri3jene ko3plek6a a=ro i -idroter3i:ki- 3jera na di6tri:no3 ka38i6olu i6pitano=podru:ja' 3o=u.e je u6pje5no =ajiti ra;li:ite vo.ne vr6te u; po6ti;anje vi6oki- i 6ta8ilni-prino6a,

%$"#RA"URA

1, (ra:anin' !, 1H2+ Pedolo=ija Tlo;nan6tvo I dio, (ene;a tla' Poljoprivredni nakladni;avod, Za=re8,

/, #ra=ovi. , ' Navodnjavanje' Novi ad' /000,

4, Sivkovi.' !, 1HH1+ Pedolo=ija Prva klji=a' (ene;a' 6a6tav i o6o8ine ;e3lji5ta,Poljoprivredni fakultet' Beo=rad,

,!ar/oviG; !. 6a6aradni7i3a /002+ O6nova;a5tite'kori5.enjaiure@enjapoljoprivredno=;e3lji5ta=radaBanjaLuka, Monografija. 1DD 6tr,PoljoprivrednifakultetUniver;itetauBanjojLu7i, BanjaLuka,

D, U8avi.' !,'!ar/oviG; !.; Olja:a' R,/00+!ikroele3entii3ikro@u8rivainji-ovapri3jenauprak6i, *nji=a, ?1 6tr, Poljoprivrednifakultet'Univer;itetauBanjojLu7i, BanjaLuka,

2, !ijatovi.' B, 1H?+Pedolo5ka karta Ju=o6lavije, !jeriolo karte 1+D0000' Bi)' tla

6elek7ije Banjaluka /, Zavod ;a a=ropedolo=iju 9 In6titut ;a poljoprivredna i6tra>ivanja'arajevo,


27/27


?, Okiljevi. V,'!arkovi.' !,' /00D+ A=ro=eolo=ija 9 6ilvo

Documents

Diplomski rad-zastita zivotne sredine