7/31/2019 Canciones en Quechua

1/6

CANCIONES WASICHA CUY

WARMIKUNA :

Luman lumantas purichkani

Ichulla qhipintin (iskay kutiy)

Musuq wasita ruwanaypaq azaromeito

Chaqlashaykimantaq haytashaykimantaq

Wasita intrigaway khipu siki maqta (iskay kutiy)

QHARIKUNA:

Luman lumantas hamushani

Ichulla qhipintin (iskay kutiy)

Musuq wasita ruwanaypaq azaromeitaHaytashaykimantaq saqmashaykimantaq

Wasita intrigaway khanka uya pasa (iskay kutiy)

FUGA:

Wasi tukusqaa challarikusunchik

Tusurikusunchik llaqta masinchiswan (tawa kutiy)

IMPORTANCIA:

Para el techamiento de una casa

7/31/2019 Canciones en Quechua

2/6

QHARAYWA

Ay qharayway

Ay qharaywayMachu qharayway (iskay kutiy)

Imata munaspas

Qharayway qhawapayawanki

Chiqchischay qhawapayawanki

Paraschay qhawapayawanki (iskay kutiy)

Ay qharayway

Ay qharayway

Machu qharayway (iskay kutiy)Imata munaspas

Qharayway thallapayawanki

Chiqchischay thallapayawanki

Paraschay thallapayawanki (iskay kutiy)

IMPORTANCIA:

Para el enamoramiento

7/31/2019 Canciones en Quechua

3/6

M ITOS CHULLPAS

Huk qaru llaqtapis Azaroma, chaypis kan

chullpakuna, awpa runakunas tiyaqk asqhanku,

huchuy wasiyuq kasqhanku.

Huk warmis wawakunatas yachachik purisqa, manas

nishu runa kasqachu, wasikunapis karu, karu kasqa

wawakunapis karu mantaraq hamusqhaku.

Kay warmi pasaq llakisqa puririsqa, qharinta yuyarispas

puusqa. Hinas huk tuta punkuntas takaykamun,

payqa pitaq nispa tapun, hinas nin uka kani

qhariyki, punkuta kichamuway, hinas warmiqa ratus

punkuta kichasqa hinas qharinta waykuchin.

Chaymastas parlarinku, hinaspas puuykunku.

Tutamantas sapallan riqchrisqa, manas pipis larumpi

kasqachu, hinas mancharikun, manas tarinchu qharinta.

Hinas radiomansis purin wahachin qharinpaq trabajunman,

chaypis qharinqa kasqa manas chaymanta lluqdimudqachu.

Warmis tapurikun pitaq tuta hamurqan, hinas chullpas

kasqa, qharinmansis tukupusqa, chaypis pay nishutallakiqusqa qharinmanta chaysis chullpa tuta waykusqa.

Chaymantaq chay warmiqa punchay punchaysis

pasaqta tuhuripusqa, pasaq tullullanas chakiripusqa

ahinatas waupusqa.

7/31/2019 Canciones en Quechua

4/6

KARTA APAQMANTAWAN

KUKUCHIMANTAWAN

Huk yana alqus karta apaqpa awpaqninpi qhipanpi ataq rikhurin

chaysi karta apaqqa rumiwan chuqarqusqa chay allquta.

Chay allquqa:

- aw awww!nispas wayquniqman chinkaripusqa .Karta apaqpa anpi tutayachikuspas huk mana riqsisqan wasimanchayaq kasqa. Chay wasi piqa huk pasallas tiyasqa. Karta apaqqa chay wasipis puupakun. Karta apaqqa chay pasatas llamkhapayan chaysi pasaqa:

- Achak achakaw! achak achakaw! Amapuni chaypiqa, aqhapunchaw chuqar quwsqaykim nanawachkan nispas rimarqun.

Karta apaq waynapa:- Hisp arikamusaq panachay nispallas wayrahina phawasparaqchinkaripusqa.

- Punchawtaq chuqawanki, tutataq munawanki! nispas chayPasaqa karta apaq waynata qatiparin. Manapunia taripaspataq .

- aw awww! nispa qaparispa allquman tukuspa qhipapusqa.

Chay pasaqa kukuchis kaq kasqa

7/31/2019 Canciones en Quechua

5/6

LEYENDAS ULLANTAY

Inka pachakutiqpa qispiriyninpi ullantaypa llakikuyninta yachasunchik.

- Ripuy kaymanta! Qamqa kumillullaymi kanki. Ususiywanqa hayka pqas Masachakuwaqchu.

- Apu tayta, kusi Quyllurtam munakuni.Ullantayqa anti suyupa waminka umalliqninmi karqan, paymi pacha Kutiqpa ususintamunakurqan.

- Pacha Kutiq kunanmi musuq llaqtata Ullantay tampu sutiyuqta paqarichisaq.Ullantayqa pacha kutiq llalliqmi hatarin, willka mayu yunka yaykuyninpitaq hatun llaqtatahatarichin.

- Pampachaway Apu Tayta.- llaykapqas pampachaykimanchu! Aklla wasipim wichqasqa kanki.

Ullantaywan Kusi Quyllurwan munanakusqankumanta ususinku ima sumaq sutiyuq paqrirqan.- Ullantay sunquchallay imaynaraq kanki?

Kusi Quyllurmi aklla wasipi c hunka wata wichqasqa karqan, pacha kutiqtaq astawanmachuyarqan.

- Ullantaytaqa sarusaqpuni! Taytaypa munayninta huntasaq. Pacha Kutiq waupusqan qhipamanqa Tupaq Yupanki wawanmi tawantin suyuta umallirqan.

- Apu Tayta, upam Ullantaypaman pusar qusqayki.- Kunan Pacha llapimusaq.

Tupaq Yupankiqa Ullantayta llallisqa rumi awipa yukasqanrayku- Ullantay: llalliq kallpayuq kasqaykitam kutichipusqayki, sunquymi pampachasunki!- Apu Tayta, aaychakuykim, chaki makiykipim tarikuni

Tupaq Yupankiqa Ullantaytaqa wamink ankunantintam hapispa qusqunan astarqun sipichinanpaq.- Sunquypa hukpaam, chaqa chay urpiyqa chinkapunmi!- Huk warmita akllakuy wiay sunqucha kunaykipaq

Chaymantaqa sunqunmi tiyaykum, llapahuchanta pampachan.- sipas! mamaykipa sutinri imataq?- Kusi Quyllur!...- Apu Tayta, paymi urpi munasqayqa. Chay warmachaqa ususichaymi.- Apu Tayta: Kusi Quyllurmi mamayqa.

Qunqayllam ima sumaq chayamun, mamanpa chunka wata aklla wasipi wichqaspa tiyasqanmantaTupaq Yupankiman willan.

- Kusi Quyllur, urpillay sunquymi kusikuymanta qaparin.- Mamay! Kunanqa pispisqaam kanki.- Panay, musquypipas tarikuyman hina kani, wausqata am yuyaychakurqayki.- Munakusqay Ullantay sunquymi kirisqaraq kachkan.

Ullantaywan Kusi Quyllurwanqa chunka watamanta tupanku, Apu TaytaTupaq Yup ankitaq aypaqman allin kawsay apanan kupaq..

7/31/2019 Canciones en Quechua

6/6

PAPAQ IKHURIMUSQAN

Huk ayllupis, unay pacha iskay sipas tutallataa hukwasiman qurpachakuq chayasqaku, chaysi wasiyuqrunaqa sumaq sipaskuna kaqtin chaskillasqa.Sinchita chiriqtinsi allin pistukunankupaq chay ayllu runakunaqa pallayniyuq llikllakunata maan. Sipaskunaqachay wasipis qui puukunku.Paqariqnintinsi wasiyuq runaqa manaraq punchawyamuchkan, chay sipaskuna qhawaq rin; paykunaqa manas kapusqakuchu.Pallay llikllakunallas qipi qipi churarayachkasqa; chaysi wasiyuq runaqa:

- Rasss.! ninUkhunsi chik, chik, chik nispa mancharikusqa

Kay runaqa, warminta, churinkunata waqyaspansiQipikunata qhawanku chaypis imaymana papakunata tarinku.Anchata kusikuspas ayllu runakunaqa papa tarpuytaqallarisqaku. Chay wataqa, papaqa munaytas ruruykun,qhipa watamantaqsi aswantaraq rurusqa wakinsuyukunapipas anchata miraykukusqa.Chay Sipaskunaqa hamusqanta yuyarispas, ayllu runakunaqaPapata tinkanku. Pacha mamaman apukunamanpis Kukata, aqhata phukurispa challanku.

Hinaspataq pallay llikllapi papakunata qipiykukuspa tusunku.