Branko Prlja - Za Sekogo Po Nesto

7/22/2019 Branko Prlja - Za Sekogo Po Nesto

1/61

ebook

okno.mk


2/61

Urednik na edicijata: Nikola GelevskiGrafi~ko ureduvawe i dizajn: To~kaTM

Pe~atnica:Alma

Korica i ilustracii: Branko Prqa

Templum, adresa:

Ilindenska 38, 1000 Skopjewww.templum.com.mk

[email protected]

CIP - Katalogizacija vo publikacija; Narodna i

univerzitetska biblioteka Kliment Ohridski, Skopje

821.163.3-32PRQA, Branko

Za sekogo po ne{to za nekogo ni{to / Branko Prqa.

- Skopje : Templum, 2003. - 70 str.; 18 sm

ISBN 9989-902-18-6

COBISS.MK - ID 51989514


3/61

Branko Prqa

Za sekogo po ne{to,

za nekogo ni{to

TEMPLUM

Skopje, 2003

k n i g a 5


4/61

SodrìnaMina to, ne mina...................................................... 7

Balot mal, golem alal...........................................8Napoleon mal, a uspeal.........................................9Bezbojno obojuvawe..............................................10

Ako saka{ da si car, a ne govedar........................11Star drugar............................................................12

Prostor-vreme, ~ove~ko breme..............................13êkor i ne stoj......................................................14Vreme {to dreme...................................................15Misterija, kruèwe i materija..........................16Strujno oro............................................................17Izmiga min...........................................................18Kako od eden nastana nula...................................1924 sekundi.............................................................20

Basni, od koi nekoi pou~ni...................................21Petel~eto {to pelte~elo...................................22Raspravija me|u izle~eniot petel i edno ku~e..23Edna slika vo neprilika....................................24Kap! I pak.............................................................25

Koj na drug dupka kopa, dupka stanuva...............26To~ka {to talka...................................................28Pacifisti~ka pu{ka..........................................29Mav?.....................................................................31

Poema na tema..........................................................33Vreme: godi{no:..................................................34

Esen........................................................................34Edna~ewe po zvu~nost.........................................34Tancot na vetrot..................................................34Zima.......................................................................35


5/61

Poema vo zima.......................................................35Makata na gluv~eto..............................................35Prolet..................................................................36Vasil nad kniga, a sonce go vika........................36Slu~ka so eden par vo park.................................36Leto......................................................................37Slu~ka vo no}ta....................................................37

Gad od grad.............................................................37Mesto: grad...........................................................38Park.......................................................................38

Ulica....................................................................40Nekoi lu|e, izmisleni ili ne?.............................41

Prim-pra-ta-pram-tam-ta-tam... Prrrr... ...42Tri.gi.tam.pi.go...................................................43Pa?!........................................................................44Kako eden ~ovek se prokocka..............................45

Antipod.................................................................46^ovek so neodlu~na boja......................................47

Antiprikazna......................................................48Neprikazna..........................................................49

Sudbini sli~ni, a li~nosti razli~ni................51Kako na Danil `ivotot mu se zamrsil..............52Koj ~ij nos nosi....................................................53Vo son nema bonton..............................................54Jadi, pij, ubavo spij.............................................55Gorostasniot Goran.............................................56Vlado, {to sakal ~okolado.................................57Kako Svetko stana Mirko....................................58Eden Jan................................................................59Najdo beljata go snajde........................................60


6/61


7/61

Mina to, ne mina


8/61

Balot mal, golem alal

Si bil eden bal, golem, a mal. Do{ol tamu edengolem kral i si sednal. Drugiot kral, doma}in natoj bal, go poglednal. Mu pri{ol i go pra{al: -Vie ste golem kral, a jas mal, {to ve nosi na ovoj

bal?Golemiot kral odgovoril: - Moeto kralstvogolemo e, no, za mene malo e. Taèn sum jas, iakogolem kako bedem, beden se ~uvstvuvam epten.

- Zo{to kralu mil, tolku si se nataìl? - gopra{al kralot mal.

- Sinot go izgubiv, bez naslednik ostanav. Segasum sam, kako drvo bez granki patam. Taka dojdovtuka, za da se raspoloàm. I gledam, o~i plak-nam, no nikako ne razbiram kako site veseli, atakov bal mal? - odgovoril golemiot kral.

Kralot mal se nasmevnal i rekol: - Sre}ni smenie, za{to mali sme i idninata ne ja znaeme,moèbi utre nema da postoime, no za nea ne mis-

lime. Korewata ni gi isekoa, steblata izbu{i-ja, grankite ni isu{ija, a listovite odamnapadnaa. Znaeme deka pove}e od toa ne moème da

izgubime. Zatoa se veselime i igrame, namestoda pla~eme i àlime. Utre, moèbi nema dapostoime i toa go prifa}ame. Zatoa na{iot bale mal, a golem alal.

8


9/61


10/61

Bezbojno obojuvawe

Si be{e edna zelena zemja. Tamu be{e zeleno s$,pa duri i samite lu|e. No, naedna{ ne{to sesmeni, {to site gi promeni.

Eden den oblaci neboto go pokrija i tolku

stra{no zagrme {to duri i sonceto zaneme.Temnica ja pokri zemjata, a zelenite lu|e odstrav premrea. Kako }e `iveeme bez sonce? sepra{uvaa.

Toga{ se pojavi bezbojniot ~ovek koj gi nau~ikako da opstanat bez sonce. I navistina takabe{e, duri ni temnicata ve}e ne im pre~e{e.Do`d sekoj den istura{e, a tatne` neboto gopara{e, no nikoj ve}e toa ne go zabele`uva{e.

Taka zelenite lu|e boja po~naa da gubat i edenpo eden proyirni da stanuvaat. Nikoj nikogo ne

gleda{e, no ni bitno ne im be{e, za{to sekojsvojot pat pred sebe si go vrve{e. I taka sekoj~ovek stana osamen, vo svojot oblak bezboen.Samo koga spijat, zeleno sonuvaat.

10


11/61

Ako saka{ da si car, a ne govedar

Se slu~i toa vaka. Edna ve~er nekoj na vrata mizayvoni i re~e, bez da se pretstavi:

- Izberi zname, gospod i lik, sega e vistinskimig.

Izberi strana, izberi tolpa i mo} bez maana.

Izberi jazik, usta, o~i, u{i i lik na voshitu-vawe.

Izberi pedigre, krv, gen, {ifra na prepozna-vawe.

Izberi zemja, grad, ulica, ku}a i soba tvoja.

Izberi, da se izbere mora, za{to bez izbor sikako bez skapa kola.

- Jas izbiram vrata da ti zatvoram! - Mu ka`avi taka napraviv. [to }e mi e skapa kola daimam, pa za popravki skapo da pla}am?

11


12/61

Star drugarGo sretnav eden den Adno, drugar od osnovno.Mnogu raboti se smenija, a sepak isti ostanaa.Toj e seu{te Adno, a jas... samo jas.

- Ne, smeneto e mnogu! Konotacija, religija,

kultura i navika! Ne zaboravaj koj si, od kadesi! Distinkcijata eve ti ja: ima pravoslavni ikrivoslavni, muslimani i muslifobi - bika`al nekoj, kako da se raboti za mikrobi ilimehani~ki tvorbi, rastitelni rodovi i kodo-vi!

- Po |avolite so toj nekoj!

12


13/61

13

Prostor-vreme,~ove~ko breme


14/61

êkor i ne stoj

Si be{e dvièwe, no ne be{e bez postoewe, akoe od niv prvo nastana, ne n$ zasega. Bitnobe{e i ednoto i drugoto, pa nastana vremeto,koe vsu{nost pred dvete be{e, no od dvete

zavise{e.Kako i da e, trite trgnaa na pat, pa koga se zamo-rija, da se odmorat re{ija. Prvo dvièwetozastana, koga vremeto od bolka vikna: - Ne{tovnatre me stega, kako da me nema!

- I mene! Dvièwe, ìti s$, pomrdni se! Takai napravi toa, a postoeweto, prevrtlivo popriroda, iskoristi, pa sedna, no koga drugitedve od bolka se previtkaa, vedna{ stana. Vreme-to ne ni pomisli da eksperimentira, pa pred-

loì da prodolàt, dodeka moàt.

I taka prodolìja. Neka odat. Samo da ne sezamorat!

14


15/61

Vreme {to dreme

Si bila edna soba, a vo nea sofa, na nea kofa, avo nea voda. Vodata miruvala, no bidej}i sobatase dvièla i vodata se mrdala. Eden ~ovek nadkofata se navednal da se ogleda vo vodata, no

za{to s$ se treselo, nemu mu se slo{ilo, pa odsobata istr~al i nadvor se na{ol.

A, tamu ni{to ne se dvièlo, s$ miruvalo,osven sobata, koja naokolu kruèla, tuku-taka semrdala. ôvekot se zagriìl, pa se zamislil. -Tuka ima skrieno zna~ewe! Vremeto mora da e

dvièwe! naedna{ viknal, pa za~ekoril iutre bil, potr~al i zadutre stanal. Potoa odradost ripnal, no samo padnal. Ne ~ini vaka pomislil, pa si rekol: - Ne, dvièweto evreme! - pa zastanal i se smrznal.

Od toga{ se raskaùva za eden prostor i vo nego

~ovek, vo toj ~ovek prostor, a vo prostorot tek.- Kakov tek? - se zapra{al ~itatelot, noslu{nal samo odek.

15


16/61

Misterija, kruèwe i materija

Rabotata stoi vaka: Se {etav eden den nizparkot i stignav taka do kejot. Koga se zamoriv,do Vardar si sednav, tuku mi zasmrde ne{to,koga gledam, gomno pliva ve{to.

- Ebate priroda, doma }e si odam, da! Tamu akotakvo pliva, lesno se izmiva, pu{ti voda, i toa.

Ama, kade potoa? - Duma te{ka me opsedna, noodgovor nema. - Toa da se ispita treba! - Vodo-vod i kanalizacija svrtev, pa si pra{av. Oviese ~udat, me napravija ludak. Klik! Mi spu{ti-

ja vo mig. - Ni tie ne znaat, samo se pravat! -zaklu~iv, no misterijata ne ja razre{iv.

- Moèbi perspektiva da smenam i namesto{oljata kako kraj na crevo da ja gledam, crevotokako izdolèna dupka da go vidam i taka bel-kim krajot }e go zdogledam!? i taman da sesetam, koga edno drugo crevo me stegna, pa na{olja me sedna.

I taka sedam i mi se ~ini cevka s$, pa i sekoebitie, a i za vselenata vikaat deka od nekoiìci e sozdadena, {to se creva, sepak, a jas vo

zbunetost, pak.No, edno e jasno: Koga }e te stegne kakawe, ne tepra{uva pra{awe. Jasno si kaùva i glasnodokaùva!

16


17/61

Strujno oro

Eden ~ovek si kaàl: - ]e smislam ne{to {tonikoj pred mene ne go smislil! - Mislel itopka izmislil, no mu kaàle deka ve}e pronaj-dena bila. Smislil i sto drugi raboti, no

ispadnalo isto. Taka ~ovekot se razo~aral ipadnal vo koma.

Dolgo vreme minalo, no za ~ovekot kako s$ dastoelo, za{to toj nitu spiel, nitu bil buden,tuku vo ~uden svet ìveel. Vo toj svet bilo istos$, osven ~asovnicite, koi vremeto ne go mer-

ele, tuku go delele, pa go mnoèle i sobirale ina kraj nula dobivale.

Koga od koma se razbudil na lu|eto im kaàl: -Svetot mora da doznae! Vremeto ne postoi, ne!âsovnikot vo prazno ~uka, vremeto e samodupka! - Tie ne mu poveruvale, tuku go osudile

na elektri~na stolica, no za sre}a, toga{ stru-jata u{te ne bila izmislena.

- Ete {to }e izmislam! ~ovekot si kaàl ivedna{ za rabota se fatil, pa strujata ja izmis-

lil. I taka sam si presudil.

17


18/61

Izmiga min

Se slu~i toa vaka, da, toa be{e taka, za{to nebe{e onaka, a be{e tokmu vaka:

- Brojka na se}avawe. Koli~estvo memorija.Kvantitet pretstavi. Intenzitet do`ivuvawe.

Formi soni{ta. Boja mirizbi. Glas slu{a.Bi-bip. Sli-slik. Ci-civ. Kako zdiv, eden mig,pa izmina - a posle ne be{e taka, za{to be{einaku.

18


19/61

Kako od eden nastana nula

Nula ne be{e vo po~etokot, tuku be{e eden, apotoa nastana nula.

1 Nastana Eden i taka bi eden.

11 I nastana eden drug i taka bi dva, nokako eden i eden.

111 I nastana eden i drug, tri taka bi, nokako eden i eden {to e dva.

1111 I nastana eden i eden drug i eden i

drug i {est taka bi, no kako eden, eden{to e, i dva {to e, i tri {to e.

10 I se naredija site eden do drug vo krug,i taka bi eden i bi nula.

19


20/61

24 sekundiSaatot ~ukna.

Saatot ~ukna.

Ve~nost dopre.

Saatot sopre.

Idnina blikna.

Saatot ~ukna.

Sega{no ripna.

Vremeto pukna.

Saatot ~ukna.

Migot {tukna.

Saatot ~ukna.

Minato slikna.

20


21/61

Basni, od koi

nekoi pou~ni


22/61

Petel~eto {to pelte~elo

Vo edno selo eden mal petel vikal, no glasot muripal. Sonceto se zbunilo, izgrealo, pa za{loi taka nekolku pati, dodeka ne mu se slo{ilo ive}e ne izgrealo. Lu|eto od seloto se zagriì-

le, na logoped petelot go pratile, no koga tojni{to ne napravil, na psihijatar go upatil.Tamu petel~eto doznalo deka dovolno samodo-verba nemalo i zatoa se sramelo.

Mnogu vreme minalo, dodeka eden den petel~e-to ne si kaàlo: - Jas moàm! - i zapealo bez

sram, kako nikoga{ dotoga{.A, dali se doznalo zo{to toa se sramelo? [to ebitno, koga sonceto povtorno izgrealo!

22


23/61

Raspravija me|u izle~eniot

petel i edno ku~e

Petelot: Kukurikuuu!

Ku~eto(gledaj}i go petelot odozdola, ka~en na

ograda): [to vreska{ be, petel~e!Petelot (odozgora-nadolu): Denot go najavu-vam, Sonceto go pre~ekuvam. Ne vreskam, nituvikam na sekoj, kako nekoj!

Ku~eto (zbuneto, potoa odlu~no): Jas ku}a~uvam, od merak ili dosada ne lajam!

Petelot (cini~no): Ne li~i na kradec sekoj~ovek, a site gi prati tvojot ek.

Ku~eto:Li~i, mo`ebi ne, no, potencijalno e!

Petelot: Kaj mene nema mo`nost, tukusigurnost! Sonceto }e izgree znam, pa zatoakreskam.

Ku~eto:A, {to ako ne izgree?

Koga toa go ~u, petelot se zamisli, pa se ispla{ii cela no} ne zatvori o~i, a nasabajle zapelte~i.Sonceto, koga toa go ~u, si napravi lak i zad

rid se skri. Odime pak!

23


24/61

Edna slika vo neprilika

Slika Prilika:[to ima novo?

Slika Neprilika:Vo neprilika sum.

Slika Prilika: Kako taka?

Slika Neprilika: Taka, se gledav i gledav,pa se zaqubiv vo svojata slika.

Slika Prilika:[to ima tuka neprili~no?

Slika Neprilika: Ima, kako nema, s$ tuka neprili~i.

Slika Prilika: Eve i mene toa mi se slu~i,pa ne mi pre~i.

Slika Neprilika: Kako taka?

Slika Prilika:Taka, ba{ mi prili~i.

Slika Neprilika:Mene pa ba{ ne mi li~i.

24


25/61

Kap! I pak.

Si bila edna kapka, {to imala strav od kapnu-vawe.

Eden den si ka`ala: - Da ne se kapne treba, da nese bide kapnuva~ki mig. Da se bide stoik, sta-

bilen lik, a ne samo promenliv oblik! - Dodekataka si razmisluvala, od vozbuda se napregnala,pa nenadejno se otka~ila i nadolu trgnala.Vresnala i od pod se rasplesnala. Koga se sves-tila, ve}e isparila i pak kapka stanala.

- Kakvo ~udo! Kakvo patuvawe ludo! Sakam pak!- viknala i kap!

25


26/61

Koj na drug dupka kopa,

dupka stanuva

Si bila edna brojka porazli~na od drugite.Site napred-nazad odele i imale forma inte-resna, samo taa vo mesto stoela i bila sosema

obi~na.- Ti si prazna kako dupka, nema{ duri ni kukaza da se fati{, tuku samo se klati{! - & kaàladevetkata, a osmicata dodala: - Nema{ nipolovina, tvoeto telo e kako maana! pa senasmeala, na {to sedmicata doviknala: - Niostar agol ima nejzinata glava, ne samo bezstava, tuku i bez stav e taa. - a petkata od smeapuknala: - Ni krivina {to nekade zavr{uva,tuku samo kruì, bez po~etok il' pri~ina! -[estkata mol~ela, za{to devetkata ve}e s$kaàla, ~etvorkata se sloìla so sedmicata, ai trojkata premol~ela, osmicata da ne ja pro-glasi za svoja polovina.

Dvojkata cvrsto na zemja stoela i si mislela: -I krivina i agol imam, {to }e se raspravam!?- no zatoa edinicata za site kaàla: - Jas sum

prva, za{to od mene s$ po~nuva, a taa odvaj stoi,pa moè i da ne postoi!

26


27/61

I taka site se mno`ele, delele, odzemale, sobi-

rale, pa se smeele, a nea nikoj ne ja gu{ka, sekojod sebe samo ja butka.

Butkaj, butkaj! ka`ala taa, gi poglednala inaedna{: ripna, skokna i site pod noga gistavi, pa dru{tvo pravo si dobi. - Ete vi na!

27


28/61

To~ka {to talka

Eden den vo svetot na topkite nastana ednato~ka. Si `ivee{e taa vo svojata top~esta ku}i~ka i nikade ne izleguva{e, za{to od svoitedimenzii se srame{e.

Be{e son~ev den, koga taa preku prozorecgledaj}i vo svetlata topka na neboto, pomisli:Svetot e topka, a jas to~ka. Me smetaat za ne{tonebitno, nebare zarazno il' valkano, kako dasum virus il' mo~ka! No, ne e taka! Od {tonastanal svetot? Od to~ka! Tokmu taka! Dosta

mi e ve}e da bidam nema. Od sega }e bidam glas-na fonema! Taka }e bide, i to~ka!

Toa to~kata go pomisli, pa od doma izleze i vosvetot se upati, da doka`e deka vredi. I odtoga{ talka. I ako dobro pogledne{ }e javidi{ nasekade. Pogledni! Ete ja, sega.

28


29/61

Pacifisti~ka pu{ka

Si bila edna pu{ka {to prezirala barut. Nesakala da puka, za da ne se valka.

Vojnikot v raka ja zema, a taa se proyeva, demekja fati dremka. Toj se nervira, taa prokleta

pu{ka go iritira. Kaj vodnikot toj se upati, pamu se poàli. Ovoj pu{kata ja pogledna, pazaklu~i: - Slu~aj ve}e viden, ama lek tuka nemanieden, zdrava i prava, no da puka nema pu{ka-ta ovaa. Frli ja na otpad, de, za{to nema drugo~are!

Ete ja sega pu{kata na{a, na voen otpad dreme.- Barem ne seam zlo seme! Barem ne stavam krajna ne~ie vreme! - Toa M40 vika, pred nasobranaod oru`je publika, pa i na{ata pu{ka se smestii o~i v nego vperi.

- Ne moè ve}e taka, ne, sredstvo na zloto nemada bideme! ]e se borime, |avolot da go uni{ti-me. No, kako!? Poslu{nost da se otkaè dovolnone e. Treba ogan da se pluka, za kauzata da seprekine molk, da se puka! Dodeka ~ovek ima,mir }e nema. A, koga nego }e go snema, za nas raj

}e ima! - na{ata pu{ka slu{a, pa se zamisli.Vo pravo e glasot, zaklu~i. No, ne{to ne {tima,nekade me|u kauza i delo kako da se gubi rima.

29


30/61

- Kako taka, zar ne sme tuka zaradi mol~ewe?

Kako sega naedna{, vo glas da se smenime!? -dovikna zbuneto taa.

Voda~ot ja pogledna, pa na drugite im vikna: -Ete koj ne se gri`i za na{iot raj, slabak koj v~ove~ka raka bi pukal. Ete vi za ve`bawe meta,nevernik na kogo ne mo`e da se smeta. Sega, site

zaedno, pukaj, za da ima raj!

30


31/61

Mav?

Ova e prikazna za eden slon. Toj slon bil debelkako balon i tromav kako mav. Taka si odel i popat vikal: - Jas sum mav!

Go presretnal glu{ecot i go pra{al: - [to e

mav? - Slonot zastanal, pa se zamislil. Mis-lel, mislel, no ne mu teknuvalo, pa ka`al: - Dago pra{ame pisatelot, toj mora da znae, za{toovaa prikazna negova e.

Taka zaedno trgnale i pisatelot pod edno drvogo na{le, kako sedi i vo ladovinata si mezi. -[to e mav? - go pra{ale vo eden glas, a pi sate-

lot se nasmevnal, pa ka`al: - E, ajde de! Od kajda znam pak jas!? Taka mi dojde, pa niz rakav nahartija otide!

Slonot se nalutil, pa viknal: - Kako taka!?

Koga ve}e moram da zboruvam, zarem gluposti datropam! - I, tras! Go sma~kal pisatelot so nogai zaedno so glu{ecot si zaminale doma.

31


32/61


33/61

Poema na tema


34/61

Vreme: godi{no:

Esen

Edna~ewe po zvu~nost

Kapki po olucite: tub-tup. ^asovnikot: tig-tik. Misli vo glavata: kry, krc. Penkalo pohartijata: {krd, {krt!

Tancot na vetrot

Na prozor zastanuvam i gledam vetrot kakotenki drvja vitka. Kakva bitka! @olti lisjanasekade fr~at, granki krckaat, a tie tancu-vaat, ne se davaat lesno. Neka duva besno!

34


35/61

Zima

Poema vo zima

Poetot ~ekori, no tragi vo snegot ne ostava.Tolpa se sobira i se ~udi. I tie sakaat nozeteda ne im mrznat. No, }e mrznat!

Makata na gluv~eto

Veter~e duvna. Grmu{kata {u{na i snegot odnea na zemja tresna. Gluv~eto se {trekna, apotoa zdivna. Si pomisli ma~ka bila, a toavetre duvkalo, so gluv~eto si poigruvalo.

35


36/61

Prolet

Vasil nad kniga, a sonce go vika

Voda toj pivna i sve`o izdivna. Cigara vdi{ai izdi{a. Se zagleda nadvor i vozdivna. -Nauka u~am, nevroni gr~am, namesto da tr~am

i obrazi da pe~am. - si pomisli Vasil i serasta`i.

Slu~ka so eden par vo park

Den. Park. Klupa. Zaquben par. Starec skit-nik pominuva i pari im bara. - [to }e ti separi kleti, pokraj sonceto {to sveti!? -Starecot gore poglednuva i oblaci zdogledu-va.

36


37/61

Leto

Slu~ka vo no}ta

@e{ka no}. Tap molk. ^ini{, spie s$, koganekoj vika: Lu|e, pomagajte! Nekoj drug odtuka minuva i u{i zatnuva. - Ni{to ne se

slu{a - pomisluva i ulica pominuva, kadekola go pregazuva. - Svirev, neli!?- voza~otvika i zaslepen od zabite beli na asfaltotrastureni, o~ite gi zatvora i prodol`uva.

Gad od gradReka. Sonce pe~e. Cigan~iwata - {lap! Vorekata - plas! Vikaat i se smeat na cel glas. -

Lesno vi e vam! - minuva~ pomisluva. ASonceto: Bum! Tras! Po negovata glava mava.

37


38/61

Mesto: grad

Park

Park. Koli~ki fr~at. Roditeli po niv tr~aat.

Vo niv detski lica zaneseni. Pola metro nadzemjata, a kakov motor vo du{ata!

1. Levo-desno. Levo-desno. Vozam besno! Vrtamkru`no i polukru`no. Ne ko~am i - tras! Kakovas!

2. Vozam kako da nema kraj, no zastanuvakoli~kata, lele, aj! Stiskaj na gasta, stiskaj!

3. Edno malo, plavo, ispla{eno. Sednuva ivika: Ne znam! Edno ne`no.

4. Edno malku pogolemo, palavo, stanuva i voziod visina.

5. Tras! Vo prvoto drvo. Tr~a majkata, sin~etogo baknuva.

- Zarem tuka!? Prodol`uvam!

- Ama, kako taka?

- Eve vaka!6. Kakov manevar pravam! Me|u dete i ~ovek,rastam!

38


39/61


40/61

Ulica

1. Edna ravenka:

- Avtomobilska {irina + apsolutna brzina vrzgustina uli~na + lenta tesna = ako mo`e{re{i ja!

2. i ponekoja slu~ka:

- Eden brza, drug vo mrza, za tret polza.- Eden grub site gi stava na kup.- Eden star vozi kako da e na kej. Pozadi negonervozna tolpa vika: - Pobrzo! Ej!

3. ili slika:

- Zabavni parkovi za vozrasni; lica namurtenivo koli~ki {areni.- Kako buba{vabi, brzaat, no ne begaat od svet-

loto, tuku da go fatat sakaat.

- Pe{ak i Kola, kako muva i pajak. Pajakot ~ekanekoja slepa da progolta.

4. i ma~na buka, maka bu~na:

- Bip-bip! Mrdni! Gubam mig!- Svir, svir!! Vo stomakot ~ir.- Vruum! Silen sum! Vruum! Bum!

40


41/61

Nekoi lu|e,

izmisleni ili ne?


42/61


43/61

Tri.gi.tam.pi.go

Raskaùva~ot: Vidi nebo, gore nebo. Vididolu, zemja dolu. Vidi me|u, ne{to me|u. I tamui tuka ima s$ i se{to. Smisli ne{to, bilo {to,}e go najdeme vedna{, makar i vo najskriena

dupka da se krielo.ôvekot: Sakam trigitampigo!

Raskaùva~ot: Ete ti go.

43


44/61

Pa?!

Si bil eden A, koj brzaj}i na rabota se sud-ril so eden P. Prviot iznenadeno vik-

nal: P!, a vtoriot za~udeno: A?

44


45/61

Kako eden ~ovek se prokocka

Nasmeano dete: Kakva topka! Igra, ripka,cup-tup, tupka!Namurten ~ovek: Kakva topka!? Nedovolnotop~esta!

Vo toj mig od neboto doleta kocka i go odnese~ovekot.

Vo svetot na kockite:Ispora~atelot na kockite: Nova pratka,kralu na kockite.

Kralot na kockite: Nosi go na kockamatskiso drugite.Ispora~atelot na kockite: Da, kralu golemna{, kako kockaveda{!

Na kockamatski:Kockastiot lekar: Gledaj pravoKockastiot ~ovek: (gleda)Kockastiot lekar: Zboruvaj!Kockastiot ~ovek: Koc... Kocka!Kockastiot lekar: Smej se!Kockastiot ~ovek: (ne mrda)Kockastiot: Misli!Kockastiot ~ovek: (ne misli)Kockastiot lekar: (na ispora~atelot) Dobar e.

I bi taka dobra kocka.

45


46/61

Antipod

- Baram zna~ewe! - re~e poetot, me|u zalak leb imeso se~ewe. No`ot i vilu{kata se namurtija,

la`icata se proyevna, ~inijata krcna i serasprsna.

- Vkusna misla, ako ne zanesna! - Masata sezatrese, stolicata pukna i poetot na podottresna.

- Na pod! Po pod! Pod pod!? Podno dno? Mislaantipodna! - poetot vikna, a vo nego bezdna.

46


47/61

ôvek so neodlu~na boja

]e vi raskaàm prikazna za eden ~ovek. Tojbe{e crnec prav, iako vsu{nost be{e kafeav.No, koga }e pomislam sega, nekako òltenikavmi se gleda. Ne, toj definitivno be{e zelen,

iako ima{e nekakov crvenikav ten. Najverojat-no za{to cel be{e crven, osven {to u{ite, pa iliceto mu bea sini, a i teloto celo, potpolnobelo. E, toj portokalov ~ovek izleze eden dennadvor i s$ mu se vide violetovo i zatoa re{idoma da se vrati. I se vrati. Tolku.

47


48/61

Antiprikazna

Ogan voda gasi. Treva krava pase. Noga ~ovekodi. Misla se misli. - pomisli eden Denko den.Toj Denko ubav be{e i posaka da se ison~aSonce. Izleze taka Sonce nadvor na Denko i se

son~a da se soble~e. Mu kasna osa raka, pa godoleta, a toj doma odleta. Ogledalo se gleda voDenko, a toj vo nego i naedna{ se razbudi, pa zaraka se fati:

- Bolkata ne opstoi, za{to samo mislata pos-toi, a jas postojam za{to mislam, zatoa od lu~u-

vam bolkata da ja negiram! - re~e Denko i takabi, za{to taka pomisli.

48


49/61

Neprikazna

Pisatelot re{i prikazna da napi{e, no nihartija ni penkalo ne najde. Bara po sobata toj,no vo nea nema ni{to, osven nego i drug nikoj.Taka odlu~uva so noktite vena da si ise~e, pa so

krv po yidovi prikazna da napi{e. Toj se~e,ama krv ne te~e, nitu rakata go pe~e, za{to jasnema, a ni yid nikade nema, naokolu samopraznina. Go fati pisatelot dilema i tamanglava da go zaboli, koga sfati deka ni{to naramena ne mu te`i. Saka da vika, ama ne treperi

ni glasna `ica. Pomisli da bega, ama kako,koga nozete mu gi nema. Taka ostana i prikaznastana.

49


50/61


51/61

Sudbini sli~ni,a li~nosti razli~ni


52/61

Kako na Danil ìvotot

mu se zamrsil

Eden den Danil izlegol da se pro{eta i gosretnal Danil.

- Toa sum jas! - zaklu~il prviot.- Ne, toa sum jas! - odgovoril drugiot.

Tuka rasprava i tepa~ka nastanala, tolpa sesobrala, pa duri i policija na kraj gi razdeli-

la, tolpata ja rasterala, a niv doma gi pratila.Ottoga{ Danil u{te nekolku pati go sretnal

Danil, a i Danil, Danil, nikoj ne zastanal,tuku po patot si prodolìl, no vo sebe epten serastrevoìl.

Taka ìvotot na ~etvoricata im se zamrsil.

52


53/61

Koj ~ij nos nosi

Eden Bos izgubil nos. Go baral nasekade, no nego na{ol nikade. Se ispani~il, pa sednal izaplakal. Ottuka Rob pominuval, pa {to goma~i go pra{al. Koga doznal deka Bos izgubil

nos, svojot mu go podaril, samo ovoj da neta`el.

Utredenta, koga na rabota Bos stignal kako poobi~aj nosot si go dignal. Koga - ~udo! Nikoj nego fermal, tuku samo se potsmevnuval. [to ne~ini? Bos se zapra{al, pa vo ogledalo se

poglednal. Dignal glava gore, koga nosot mu sespu{til dole.

- Kakov nos, {to gleda vo patos, kako da sum Los,a ne Bos! - kriknal Los. Vo me|uvreme Rob gona{ol nosot na Bos, pa si go stavil i stanalSnob. Koj i drugar da presretnuval, vedna{

pomisluval: Ne se tie vo mojata liga, vidikako nosot mi se diga!

Taka bilo i taka ostanalo, s$ dodeka Los ne gosretnal Snob, pa se stepale i nosevite si giotkornale, koga naedna{ sfatile deka ve}e ne

gi razlikuvale. Taka zbuneto nekoe vreme stoele,sekoj v raka dr`ej}i go svojot (ili tu|) nos, pa namesto si gi vratile i se razoti{le. No, ete iden denes seu{te ne se znae koj ~ij nos nosi.

53


54/61

Vo son nema bonton

Tom se pretna od son. Izleze od svojot dom ipogledna ubavo on. Naokolu s$ ne{to vrvi,

letka i {u{ka. Koga, naedna{, odzadi nekoj gofa}a, pa go gu{ka. Tom ripa, gleda, misli, ne ja

poznava taa slika.- Jas sum, Ron! - vika on.- Ti ne si Ron, ti si kow! - Tom vika i od ner-voza puka.- Ne sme se videle dolgo, znam, no ti si istiotTom, od mojot son, a jas sum Ron od tvojot son. -

odgovara Ron.- Ne, ti si glupson, ti si kow {to kaska, tifali vo glavata daska, ti si tralalajka! - serazvika Tom, na {to se {trekna Ron, pa domatrgna i da spie legna.Spie taka Ron i go sonuva Tom. - Ti si balon,

glupav slon eden, degen! - mu vika na Tom, a ovojse namurti, pa doma se upati, legna i zaspa.Sega }e go sonuvam Ron, pa }e vidi on, si vikaTom. Koga vo son, namesto Ron, ete ti go Tom,

li~no on, pa ubavo go tresna Tom, koj pak od bol-ka se svitka i od son se pretna. V panika nadvor

istr~a Tom i pogledna ubavo on, koga tamu s$ne{to kucka, pecka i vo uvo go yvrcka.

54


55/61

Jadi, pij, ubavo spij

- [to e son? - me pra{a pred nekoj den edenmoron. Vsu{nost i ne be{e moron, za{to seinteresira za son, a jas ispadnav toa {to mis-

lev deka e on. Mislev i mislev {to da mu odgo-

voram, no ni{to ne smisliv, pa taka prikaznada mu raskaàm re{iv, za{to taa podobro odmene znae son {to e.

- Poznavav edna devojka {to od nekoja pri~inamisle{e deka e debela. Zatoa re{i taa na dietada se stavi, da se isposti i da oslabi. Pomina

den-dva, te{ka maka ja spopadna. I se jade s$,duri i toa {to porano ne bi go jadela, ne. Ama,ubavinata od gladta pobitna & e, na jave... no{to sonila?

Sonila taa kako doma sedi pred trpeza polna,stomakot & krkori, a vo glavata dilema: Da se

jade ili ne? mislela, pa si kaàla: I taka sonsonuvam, pa barem da se najadam. Taka sednala,pa od s$ si zamezila. Koga se najala, se razbu-dila i so dietata bez problemi prodolìla.

Toa mu go raskaàv na ~ovekot toj, a dal razbral

ili ne, problem ne e moj.

55


56/61

Gorostasniot Goran

Poznavav eden bik, stra{en lik. Vsu{nost toj~ovek be{e, i Goran se vika{e. Niz nego nemo`e{e so zbor da pomine{, a ni so tupanicada probie{. Kako silna reka s$ pred sebe ru{e-

{e i niz nos kako vistinski bik fr~e{e. Golemkako neproodna gora, stra{en kako no}namora.

No, ete, eden den snagata mu sekna, ~ini{ vopol`av ili crv se stori, se svitka kako vekna.Sila nema da zboruva, a kamoli da prigovara. A

drugite, od smea se kinat, so zborovi go ma~at iismevaat. - Kone~no dojde me|u nas! - likuvaattie gadovi, u{te na cel glas!

56


57/61

Vlado, {to sakal ~okolado

Si bil eden Vlado {to sakal ~okolado. Sakalcel den da leì i zamisleno da mezi. Eden den~okolado mu snemalo, pa do prodavnica vedna{da se trknelo. Vnatre vlegol i do ~okoladite

oti{ol, koga tamu ~udo: na nivno mesto ne{todrugo. Panika go fatila, do solzi go dovela.Edna prodava~ka za rakav fatil i za ~okola-dite ja pra{al. - ôkolado, {to e toa!? - pra {a-

la taa, a Vlado kriknal i od tamu vo panikaistr~al.

- [to se slu~uva!? Svetot poluduva! - viknalVlado i vo pot se razbudil siot. - Kakva no}namora! ôkolado da si kupam mora! - rekol i doprodavnica izlegol. Na pol pat nekoe dete gosoprelo, i toa do prodavnica trknalo, pa seizgubilo. No, za toa drug pat, za{to na Vlado

ve}e ne mu se raskaùvalo, tuku ne{to drugo muse pravelo. Koj pogodi {to (sakal da praviVlado) }e dobie...

57


58/61

Kako Svetko stana Mirko

Eden den do prodavnica trgnal Svetko, za{tomajka mu go pratila da kupi mleko. IzlegolSvetko, no na pola pat zastanal. Parite mu gisnemalo. Baral po xebovite, drebulii nao|al,

no pari nikade nemalo. Se svrtel Svetko domada si odi. ^ekorel taka dolgo vreme, koga musvetnalo deka pomalku inaku do doma mu treba-

lo. Dumal, pustel, pra{uval, no domot nikadene go na{ol. Taka se izmoril i na klupa voparkot si zaspal.

Naedna{ ripnal, od ku~e{ki lae` se pretnal.Ve}e no} stanalo i nemu mu svetnalo. Na patotse setil i doma trgnal. Koga stignal na majkamu se izvinil i rekol deka se izgubil, a patemi parite gi ispu{til. Majka mu se nasmeala irekla: - Pusti Svetko, pusto imeto ti bilo. A so

kolkav merak ti go dadov! Si rekov svet }e vidi,}e mu se osvetli vidot. Ti li vo svet }e odi{, ani ku}ata ne mo`e{ da si ja najde{. Smotko date nare~ev, podobro }e storev! - Koga toa goslu{nal Svetko se nalutil i imeto vo Mirko dasi go smeni odlu~il. I taka napravil.

58


59/61

Eden Jan

Si bil eden Jan, mnogu obrazovan. I na~itanbil Jan. Inteligenten, no glupavo voobrazen.Zatoa nikoj ne go sakal, kolku u~tiv i da bil. Serazbudil eden den i se po~uvstvuval beden, pa

si ka`al:- Delam pamet na kilo, a toa nikomu bitno nemu bilo. Namesto toa, me preziraat i vo sebepcujat. A bi laele na mene! ]e se smenam, toa }enapravam! - Drugite toj gi slu{al, so glava kli-mal i ako ne se slo`uval, samo mol~el. Taka

ostanalo, s$ dodeka Jan nenadejno ne go snema-lo.

Godini pominale i site go zaboravile, i jas zanego ne }e pi{uvav, ova da ne go slu{nev: Jan govidele, tamu nekade vo parkot bil. Ku~iwa gobrkale, a toj kako bez glava vo nepoznat pravec

se upatil.

59


60/61

60

Najdo beljata go snajde

Si bil eden Najdo {to dobar bil, no ni{tonemal. Taka vo dilema se na{ol: - [to vredidobar da bide{, koga samo }e kolne{! Onoj

lo{ bil, a s$ imal. Ovoj laèl, onoj kradel, a

nikoj ne gi kudel. Drugarite od {kolo u~eweto{to ne go sakaa, sega niv parata gi saka. [tobiva{e da u~am, {koli, fakulteti dazavr{uvam. Treba{e lo{ da bidam, da laàmi kradam. Ne moàm vaka ve}e, i jas lo{ }ebidam, }e laàm, }e kradam i s$ }e imam!

I taka bi. No, ne be{e ba{ taka, a be{e vaka:Si bil eden Najdo {to mislel deka e dobar ismetal deka ni{to nemal. Taka odlu~il daima pove}e, a da bide dobar pomalku. I takabi pribli`no, a to~no vaka be{e:

Si bil eden Najdo {to sretnal eden Sre}ko,pa mu ja zemal sre}ata, a mu ja natovaril bel-jata. Taka bi, ama i~ ne be{e taka, tuku vaka:

Si bil eden slon, a do nego eden balon. Slonotpomislil deka se raboti za negov klon, pa odsre}a puknal. E, taka be{e i dosta ve}e!


61/61

Documents

Branko Prlja - Za Sekogo Po Nesto