Bodrogi Bela, predsednik Upravnog odbora PU “Pijace Srbije”

Bodrogi Bela, predsednik Upravnog odbora PU “Pijace Srbije”

Savo Duvnjakizvršni direktor

Poslovnog udruženja “Pijace Srbije” Beograd, 19. oktobar 2010. godine

Radni sastanak: “Saradnja izmedju veletržnica i tržnica

zapadnog Balkana”18. i 19. oktobar 2010.

Beograd, Srbija

Working meeting on: “Networking between the

green and wholesale markets from the Western Balkan countries”

October 18th & 19th, 2010Belgrade, Serbia

PIJAČNA DELATNOST U SRBIJI

Na teritoriji Republike Srbije (bez Kosova i Metohije) pijačnom delatnošću se bavi 154 pravna lica.

Ova preduzeća upravljaju sa 408 pijaca na kojima se, prema podacima pijačnih uprava, nalazi 52.212 tezgi.

Najveći broj pijaca, čak 88%, funkcioniše u okviru javnih ili javnih komunalnih preduzeća.

Od toga su svega 11 pijačnih uprava javna komunalna preduzeća specijalizovana za pijačnu delatnost.

Većina ili 81% pijaca (124 pijačne uprave) funkcionišu u okviru javnih ili javnih komunalnih preduzeća koja paralelno obavljaju više delatnosti. Najčešće su to

usluge vezane za održavanje čistoće i zelenila gradova, parking servisi i pogrebne usluge.

PIJAČNA DELATNOST U SRBIJI

Prema podacima o broju sklopljenih ugovora sa prodavcima, izveštajima o dnevnoj naplati na slobodnim tezgamai broju lokala, procenjuje se da na pijacama u Srbiji svakodnevno radi oko

70.000 ljudi !

PIJAČNA DELATNOST U SRBIJI

Promet roba na pijacama u Srbiji odvija se na pijacama koje po vrsti proizvoda koji se prodaju na njima, pijace delimo na:

zelene pijace (proizvodi hortikulture, kao što su sveže voće, povrće i cveće); mlečne pijace (mleko, sir i mlečni proizvodi, sveže pileće meso);

mešovite pijace (voće, povrće, mlečni proizvodi, sveže pileće meso, riba, mesni

proizvodi, pekarski proizvodi, organski vrednija hrana ...); robne i zanatske pijace (neprehrambena roba široke potrošnje, pretežno

konfekcija proizvodi zanatskih radnji);

kvantaške pijace (prodaja voća i povrća na veliko iz kamiona na otvorenim prostorima);

stočne pijace (živa stoka, žitarice i stočna hrana); auto pijace (polovni automobili, motorcikli, bicikli i teretna vozila);

vašari (pijačne manifestacije koje se po tradici održavaju uglavnom u vreme verskih

praznika i koje objedinjuju ponudu svih vrsta pijaca)

PIJAČNA DELATNOST U SRBIJI

Najveće pravno lice koje se u Srbiji bavi pijačnom delatnošću je Javno komunalno preduzeće “Gradske pijace” iz Beograda

koje obavlja delatnost na 33 pijace koje se prostoru na oko 307 hiljada m2 pijačnog prostora sa 11.751 tezgi i 382 rashladne vitrine što je

20,5 % od ukupnog broja tezgi u Srbiji.

UDEO NAJVEĆIH GRADOVA

Beograd Novi Sad Niš Prosek

Broj tezgi 10.669 2.268 2.676

Udeo uukupnombroju tezgi

20.43% 4.34% 5.12% 29.90%

Broj pijaca 33 8 11

PIJAČNA DELATNOST U SRBIJI

Više od 90 odsto pijačne delatnosti u zemlji je povereno javnim komunalnim preduzećima kojima su osnivači lokalne samouprave.

To je potvrda da komunalna funkcija svrstava pijačnu u red delatnosti od posebnog značaja za normalno i nesmetano funkcionisanje gradova, opština i naselja.

Pijace su organizovana mesta za snabdevanje stanovništva svežim životnim namirnicama i drugim prehrambenim i neprehrambenim proizvodima, te kao takva,

uz svoju nesumnjivu tržišnu funkciju, predstavljaju i sastavni i neodvojivi deo komunalne infrastrukture.

PROMET ROBA NA PIJACAMA U SRBIJI

O tržišnoj funkciji pijaca najviše govore brojke – u prometu i

otkupu poljoprivrednih proizvoda na teritoriji Republike Srbije (bez

Kosova i Metohije) pijace poslednjih pet godina učestvuju

sa

od 35 do 38 % tržišnog udela.

I pored sve izraženije konkurencije drugih oblika trgovine,

interesovanje kupaca za pijace se nije bitno promenilo.

PROMET ROBA NA PIJACAMA U SRBIJI

Ukupan promet roba na pijacama u Srbiji već pet godina beleži rast. Čak i u uslovima ekonomske krize, promet roba na pijacama u Srbiji je 2009. godine

bio veći za

3 % nego godinu dana ranije.

Specifični oblici pijačne delatnosti, kao što su na primer, tradicionalni vašari, nisu obuhvaćeni statističkom analizom, a veoma su značajni kako za delatnost tako i za

ukupan promet na pijacama u Srbiji.

PROMET ROBA NA PIJACAMA U SRBIJI

.

0,00

5.000.000,00

10.000.000,00

15.000.000,00

20.000.000,00

25.000.000,00

2004 2005 2006 2007 2008 2009

UKUPNO

SRBIJA

VOJVODINA

U 2009. godini u Republici Srbiji ukupna vrednost prometa poljoprivrednih proizvoda na pijacama, u odnosu na isti period 2008. godine, u tekućim cenama veća je za 3,0%, dok je u stalnim cenama manja za 6,0%.

/IZVOR: Zavod za statistiku Republike Srbije/

PERSPEKTIVE RAZVOJA PIJAČNE DELATNOSTI U SRBIJI

.

Pijačna delatnost u Srbiji je u XXI vek ušla sa potrebom da se prilagođava novom talasu promena.

Na to su prvenstveno uticali pojava super i megamarketa, ekspanzija bezgotovinskog plaćanja, kreditne kartice i određene promene navika, želja i ukusa kupaca.

Međutim, analize poslovanja pijaca u toku poslednjih pet godina ukazuju da pijačna delatnost u Srbiji ima potencijal.

PERSPEKTIVE RAZVOJA PIJAČNE DELATNOSTI U SRBIJI

Neposredni pokazatelji koji potvrđuju ovu tvrdnju su:

ukupan promet roba na pijacama tokom poslednjih pet godina beleži konstantan rast;

u 63% pijačnih uprava rezultati poslovanja su u odnosu na prošlu godinu bolji, u

32% slučajeva su podjednaki, a u svega 5% nešto gori;

čak 89% anketiranih kupaca ima pozitivan stav o kupovini na pijacama, većina (66%) nije promenila navike i na pijacu odlazi podjednako često ili češće nego ranijih

godina.

PERSPEKTIVE RAZVOJA PIJAČNE DELATNOSTI U SRBIJI

Prilagođavanje pijaca novom tržišnom okruženju podrazumeva dapijačna delatnost prati ritam tehnološkog razvoja i prilagođava se novim potrebama potrošača, ali i da pijace istovremeno treba da sačuvaju specifičnosti po kojima se

prepoznaju i ostanu to što jesu – mesta na kojima se kupuje sveže voće i povrće i drugi prehambeni proizvodi, od poznatog proizvođača (po mogućstvu istovremeno i prodavca)

u ambijentu koji pruža mogućnost susretanja ljudi, komunikaciju i socijalizaciju.

IZAZOVI RAZVOJA PIJAČNE DELATNOSTI U SRBIJI

Među najznačajnijma problemima sa kojima se suočava pijačna delatnost u Srbiji su još uvek nedefinisano zakonodavstvo, pogotovo u pogledu budućeg pravnog i vlasničkog statusa preduzeća koja se bave ovom delatnošću; različit stepen razvijenosti pijačnih

uprava pa tako i infrastrukture i kvaliteta usluga; neujednačen ali značajan uticaj lokalnih samouprava na sve projekte razvoja i česte promene menadžmenta.

IZAZOVI RAZVOJA PIJAČNE DELATNOSTI U SRBIJI

U globalnom smislu, razvoj pijačne delatnosti u Srbiji prepušten je isključivoinicijativi samih pijačnih uprava, što je poseban problem jer značajan deo razvojnih

planova na niovu zemlje nije moguće realizovati bez učešća nadležnih državnih organa.Tako, na primer, Srbija još uvek nema sistem nacionalne i regionalnih veletržnica, a Beograd je jedini grad sa više od milion stanovnika u Centralnoj i Istočnoj Evropi koji

nema veletržnicu.

RAZVOJNI PROJEKTI

Izgradnja Veletržnice je i po značaju i veličini najrespektabilnij projekat Javnog komunalnog preduzeća “Gradske pijace” iz Beograda.

Veletržnica Beograd, mesto na kome će biti koncentrisana trgovina voćem, povrćem i cvećem na veliko, biće izgrađena na površini od 18 hektara na mestu sadašnje

Kvantaške pijace. Očekivani godišnji promet je 800 hiljada do milion tona robe, a godišnji prihod, u

potpunoj iskorišćenosti kapaciteta, mogao bi da bude do deset miliona €.Studiju opravdanosti izgradnje Veletržnice u Beogradu, jedinom gradu sa više od milion

stanovnika u Evropi koji nema veletržnicu, izradio je Ekonomski fakultet na čelu sa profesorom dr. Stipom Lovretom. Prema studiji, predviđeno je da Veletržnica snabdeva

blizu sedam miliona ljudi.Obzirom da je urbanistička i vlasnička priprema kompleksa u toku, gotovost celog

projekta se u oktobru 2010. godine može proceniti na blizu 40%.

Projekciju daljeg razvoja pijačne delatnosti treba tražiti između daljeg sadržajnog obogaćivanja ponude, infrastrukturnog uređenja i opremanja pijaca, na jednoj, i očuvanju

njihovih specifičnosti, na drugoj strani.Standardizacija poslovanja i stalna briga o unapređenju sanitarnih uslova prodaje na

pijacama, u skladu sa Zakonom o bezbednosti hrane, danas su u fokusu interesovanja članica Poslovnog udruženja “Pijace Srbije”.

Tokom poslednjih nekoliko godina je zabeleženo niz primera dobre prakse ovih postulata.

BUDUĆNOST

PIJAČNA DELATNOST U SRBIJI

HVALA NA PAŽNJI !

Bodrogi Bela, predsednik Upravnog odbora PU “Pijace Srbije”