.

Bilimsel Düşünce ve Araştırma

Eğitim ve Bilginin Anlamı

Gelişmişlik ve EğitimEğitimde ve

Araştırmada

Yeni Eğilimler

Bilim adamı/araştırmacı

olmanın zihinsel temelleri

EĞĠTĠM NEDĠR NE DEĞĠLDĠR?

Eğitimli zihinler

Satış alanı

Pazarlanabilir

eğitim

Pazarlanabilir

ürün

İmalat

şirketi

Okul

Tüketici

talep,

memnuniyet

Eleman

ihtiyacı,

memnuniyet

Ham

madde

Ham

zihinler

Yeni

sipariş

Yeni

sipariş

Diploma iĢ yapmamaktadır

Eğitim yapımızın özündeki çarpıcı

Ġki gerçek:

1. KuĢkusuzluğa, tek doğrululuğa, öğrenilenlerin o konudaki değiĢmez doğru olduklarına dayalı olan yaklaĢım.

2. Ġnsanların bir “öğrenme” makinası olduğunun anlaĢılmayıp, hala “öğretme” yoluyla bilgi yüklenmeye çalıĢılması.

İki sonuç

1. Çağımızın sanat ve zenaat

alanlarındaki her türlü

üretimin asıl girdisi olan

“üretkenlik” özelliği donması.

2. Problemleri çözebilecek,

sıkıntıları aşabilecek üretici

yollar bulamadığı için daima

başkalarının kurtarıcılığına

muhtaç kişiler yetişmesi

Eğitim-Özgürlük ve üretkenlik

Bağımsız Düşünce ve Demokratik Eğitim:

Gelişmenin teminatı ve anahtarı

Dünya ekonomisinin artık bilgi-tabanlı olması ve yüksek eğitimli iĢgücüne dayalı olması eğitimin önemini gösterir.

Modern dünyada eğitimin amacı;bilgi yüklemekten çok, bireylerin hayal gücü ve

yaratıcılığını geliĢtirmek, bağımsız düĢünmelerini sağlamak, ve özgüvenlerini tesis edip giriĢimcilik ruhu kazandırmaktır.

Bilgi yüklenerek ulaĢılabilecek en yüksek nokta robotluktur, değerli bir emir kulu olmaktır, ve baĢkasının hakimiyetini kabul etmektir.

Sadece bilgi ve beceri ile donatılmıĢ eğitimli kiĢiler, kendilerine iĢ ve aĢ verecek iyi bir “efendi” ararlar.

ÖZGÜRLÜK: Bilim ve araĢtırmanın Ġlk Adımı

Yaratıcılık, hayal gücü

Yenilik

Ġfade Özgürlüğü

Sözel, fikirler Bilim ve sanat

DEMOKRASĠ Teknoloji-mühendislik

“DeğiĢme özgürlüğü”

Araştırma,

yaratıcı bir

aktivitedir ve en

çok özgür

ülkelerde gelişir.

Einstein:

“Hayal etme,

bilgiden daha

önemlidir.”

Gelişmenin temelinde bilim bilimin de

temelinde merak vardır.

• İnsanda en saygın iki özellik:merak ve öğrenme

• İnsanda en kırılgan iki özellik merak ve öğrenme becerisi

Birbirine sıkıca bağlı olan bu iki yetenek aynı zamanda kırılgandır;

Eğitim adı altında yapılan her türlü girişimde bu iki özelliğe dikkat edilmelidir.

Eğitim yapımızı temeline indiğimizde;

Gözümüze ilk çarpan

bilgili insan yetiştirmek ve sınavlara hazırlanmak,

Eğitimde Kullandığımız Temel Öğrenme Yöntemi Nedir?

İnsanın düşünce sistemi uygulanan

eğitime göre şekilleniyor.

Mevcut eğitimin yetersizliği nedir?

“Gözleme ve deneye bağlı” bilimsel çalışma (keşfe dayalı öğrenme) yerine “şifahi ve kağıtta kalan” bilgilerle iktifa edilmektedir.

• Bu tarz eğitimin sonucu, öğrenci yığınla bilgi edinebilmekte ve hatta bu bilgileri başkalarına aktarabilmektedir. Ancak kendisi bilgiyi üreten özne konumuna çıkamamaktadır.

Ezbercilik-yaratılıcılık-üretkenlik

Düsünmek, aynen fiziksel hareket gibi bir enerji harcamayi gerektirir. Insan ise dogal olarak enerji sarfindan kaçar. Ezber ise düsünmeyi gereksiz kildigi için bu dogal eğilime uygundur. Kisi ezberledikçe bunun rahatina alışır ve düsünmez olur. Çoğu insanın "düsündügünü" sandigi sey ezberledikleri arasinda yaptigi gezintidir.

Ezber, hazır bilginin belleğe yerlestirilmesi olup yaraticiliga taban tabana zittir. Yaraticilik sorgulamayi, ezber ise sorgulamamayi esas alir. Ezberleyen kisi, sorularini dahi ezberlenmis kaliplaridan seçer. Duruma göre soru soramaz.

Sorun çözme ise bir anlamda dogru soru sorabilme becerisidir. Ezber bunu yok eder. Dolayisiyla ezberci kisi kolay yönetilebilen bir kisidir.

DüĢünmek kendinde olmayanı üretmek demektir.

Ezber bilimsel düĢünceyi öldürüyor

insan vücudunda binlerce kimyasal aktivite olur ama biz hiçbirini düĢünerek yapmayız. Çünkü vücudumuz ne yapacağını zaten biliyor.

Ezber de bunun gibi düĢünmeye olan ihtiyacı öldürüyor.

Ġnsanın birçok yeteneği var ama en büyük ve en sağlam yeteneği öğrenebilme yeteneği. Öğrenebildiği ölçüde isteklerine ulaĢıyor. Öğrenen öğrenemeyene göre hep bir fark oluĢturuyor.

Ezber, öğrenilmiĢ çaresizliğe itiyor

Her Ģey dıĢımızdan geldiği için bir süre sonra beynimiz “madem her Ģeyi bana birileri söylüyor, demek ki ben kendi baĢıma yapamam” diye düĢünmeye baĢlıyor.

Dolayısıyla “öğren” dendiğinde “ben kendim öğrenemem, birisi gelsin öğretsin” diye düĢünüyoruz.

KabullenilmiĢ çaresizliği/ümitsizliği aĢmanın

yolu nedir?

Bu öğrenilmiĢ çaresizliği yenmenin yolu ona neden olan Ģeyi ortadan kaldırmaktır. Ġnsanların unuttuğu yüksek öğrenme kabiliyetinin tekrar insanlara tanıtılması.

• Bu aynı fakir bir insana “iç cebinde bir servet var” demeye benziyor. Elini attığı anda bir serveti bulacak. Fakat insanlar direniyorlar,

• Bu arada kurulu düzen bu öğrenmeye açıkça değil ama gizli olarak karĢı çıkıyor. Çünkü kendi varlığıyla öğrenme sistemi çakıĢıyor. Öğrenmeye baĢladığı anda bütün o sistemin değiĢmesi gerekiyor.

Ġnsan bir öğrenme makinesi

• Ġnsan öncelikle muhteĢem bir öğrenme makinesiolduğunun farkına varması gerekir.

• ġimdi artık okul bizi bir yere getirdi. Bundan sonra nereye kadar gideceğiniz tamamen öğrenebilme kabiliyetimizle ilgili. Bu mekanizmayı ne kadar harekete geçireceğiniz ve kendinizi çaresizlikten ne kadar kurtaracağınıza bağlı.

• Eğer o çaresizlik çok ilerlemiĢse ve yakın sosyal çevrenizdeki insanlarda sürekli olarak “Sen beceremezsin yapamazsın” derlerse, siz de öğretilenlerin dıĢına çıkamazsınız.

• Bugün sınavların yaptığı budur.

Eğitim ve Zihinsel Özgürlük

Eğitim ve Demokrasi

Zihinsel taciz

• Ben yüksek öğrenebilme kabiliyetine sahipsem ve ihtiyaçlarımı tespit edebiliyorsam, dışarıdan birinin gelip zihnime bir şeyler sokuşturmasına zihinsel taciz diyebiliriz

ġartlanma , kavramlar arasında iliĢki kurmaya dayanır.

Zihinsel taciz:

Sorgulanmadan, hatta fark edilmeden kurulmuĢsa o zaman Ģartlı öğrenmenin kaçınılmaz bir Ģekilde içindeyiz demektir.

Eğer bilgi, tutum ve davranıĢlar düĢünce ile iliĢkilendirilmeden, nedeni bilinmeden ve sorgulanmadan öğreniliĢse ortaya Ģartlı öğrenme çıkar.

.

İnsanı robottan ve hayvandan ayıran en önemli bir özellik ;

Yaptıklarının anlamını bilmesidir.

ġartlı (tepkisel) Öğrenmenin temeli; Ezberci Eğitim

Bilgi, tutum ve davranıĢları düĢünce ile iliĢkilendirmeden, nedeni bilinmeden ve sorgulanmadan öğrenmenin adı ezberci eğitim…

Eğer bildiğimiz her Ģeyi mümkün olduğunca bilinç düzeyine çıkaramıyorsak yani “açıklayabiliyor” değilsek Ģartlanmanın tuzağına düĢmüĢüz demektir. Bu yüzden her öğrendiğimizi, neyi niçin öğrendiğimizi, hayattaki karĢılığını ve ne iĢe yaradığını öğrenmek zorundayız.

Uzmanlara göre; şartlı öğrenme;

Islah ve uyum işlevi vardır. Eleştirel bakış yok olmaktadır. Otoriteye karşı benzer tepkiler sergileyen insan tipleri oluşmaktadır.

Bu eğitim yapısının bütünleştirici işlevi vardır. Tepkileri önceden tahmin edilebilen ve birbirine benzeyen insanlar yetiştirmektedir.

ÖğrenilmiĢ çaresizlik…Sınırlanma

İnsanımızı alışılmış kalıpların dışına çıkılmaması gerektiği

yolunda kuvvetle şartlandırılıyor.

Kendi çevremize ördüğümüz duvarları aşmak ve yanlışların

tamiri ve yasakları aşmak için uğraşmamız enerjimizin önemli

bölümünü alıp götürüyor.

Böyle yetişen insanımızın bir şey “yapabilmeleri” ve

başarılı olmaları olağan dışı hale geliyor

Pire örneği ve balık örnekleri; canlıların neyi başaramayacaklarını gösterme adına başaramama konusunda insanları kendisini nasıl sınırlandırdığına örnek teşkil etmektedir.

Eğitim ve Demokrasi

• Bir ülkedeki eğitim seviyesi, demokrasi seviyesi ile birebir iliĢkilidir. Bir ülke demokraside ne kadar ileri ise, eğitimde de o kadar ileridir.

• Bilim ve teknolojide lider olan ülkelerin demokratik hak ve özgürlüklerde de lider olmaları tesadüf değildir.

• Hatta denebilir ki demokrasisini dünya standartlarına yükseltemiyen bir ülkenin eğitimini bu standartlara taĢıması mümkün değildir. Eğitim konusundaki tüm gayretleri ve hatta “reform” olarak takdim edilen büyük projeleri de akim kalmaya mahkumdur.

• Mevsim kıĢ kaldığı sürece bol mahsül bahçelerde değil ancak hayallerde görülür – gübre bol olsa bile.

• Tüm araĢtırmalar eğitimimizdeki durumun hiç de iç açıcı olmadığınıgösteriyor. Mesela 2004’de uluslararası öğrenci performansı değerlendirme sınavında, Türkiye 30 OECD ülkesi arasında sondan birinci olmuĢtur (Vatan, 8 Aralık 2004).

BaĢarının Sırrı: YARATICILIK/üretkenlik

Doğuştan gelen bu kabiliyet harekete geçirilebilir

ve geliştirilebilir.

“Amerika var olmuş en büyük yenilik makinesidir ve hiçbir zaman kopya edilemeyecektir. Çünkü bu, çok sayıda faktörün

çarpımından elde edilir:

- En yüksek düzeyde düşünce özgürlüğü,

- Bağımsız düşünceye verilen önem,

- Sürekli yeni beyin göçü,

- Gözünü kırpmadan risk alma kültürü, …” (Thomas Friedman,

NY Times).

• “Yaratıcılık olmadan, biz bir hiçiz.

Öğrencilere nasıl yaratıcı olunacağını

öğretmek, onları özgür kılar. Buluşun

anası özgürlüktür.” - John Leinhard,

Univ. Houston

• Benim hiçbir özel yeteneğim yok. Ben

sadece ölesiye meraklıyım. - Einstein

Bilginin Dereceleri

Bilimsel Düşüncenin Alt Yapıları

Beyin Nasıl Öğreniyor?

• "Bilgi tek baĢına ekonomik bir kaynak değildir. Bilgi satılmaz, sadece bilgiyle üretilenler alınıp satılabilir"

(P. Drucker)

"Ġyi bir zekâ sahibi olmak yeterli değildir. Önemli

olan onu iyi kullanmaktır" (Descartes) .

Bizim ne yaptığımız değil, ne işe yaradığı önemlidir.

Uygulamaya dönüşmeyen bilginin önemi yoktur.

“Eğitim, bilgiyi kullanma sanatını tahsil etmekdir.” (Whitehead)

“Eğitim, kiĢi okulda öğrenilen herĢeyi unuttuğu zaman kalan Ģeydir.” (Albert Einstein)

Nerede Yanılıyoruz?

Eğitim ve bilginin yeniden tanımlanması

• Bilme ile uygulama arasındaki fark...

“Bizim ne yaptığımız değil ne işe yaradığı

önemlidir.” Uygulamaya dönüşmeyen bilginin

önemi yoktur”

• -Öğrenme stil ve profili, zeka çeşitleri....

“Tüm Bilgilerin modası geçmekte ama öğrenmeyi

öğrenme sürekli gündemde kalmaktadır.”

16.07.2010 26

• "Gerçek bilgi", "nedir" sorusunun cevabı ile ulaşılan bilgi değildir. "Nasıl" ve "niçin" sorusuna cevapla başlar gerçek bilgiye giden yol. (…denir.” “Dir”, “dır” ile biten bilgiler.. Kurbağanın sindirim sisteminin kesiti, dağların yüksekliği, nehirlerin uzunluğu, Mohaç

meydan savaşında kaç kişinin öldüğü, bileşik kesrin …

• Malumat Düzeyi: "Nedir" sorusunun karşılığı, "tepkiye" yönelik olduğundan şartlanmaya dayalı bir eğitimdir (tek doğrulu).

Örneğin çoktan seçmeli test soruları..

(ülkemizdeki eğitim gerçeği)

• Bilginin ikinci düzeyi; "anlama", ve “sorgulama” düzeyi: “Niçin" sorusuna karşılık gelir. "Niçin" sorusunun cevabı ile elde edilenler "nedir" sorusunun karşılığı olan "malumata" göre daha üst düzeyde olsa da, yine de "gerçek bilgi" değildir. Çünkü hâlâ "tepki" vermeye yöneliktir. (Birden fazla doğru cevap).

Gerçek bilgi nedir?

Gerç

ek b

ilgi y

apara

k, d

enenere

k e

lde e

dile

n b

ilgid

ir,

De

sca

rtes

Ezberle

mek b

ilmek d

eğild

ir, Mo

nte

qu

eBilginin

dereceleri

Düşüncelerimiz değişince hayatımız da değişmektedir!

Bilgi ve eğitim konusunda TEMEL yanılgılarımız

Asıl (Gerçek) bilgiye nasıl ulaşırız? (Beceri Düzeyi)

Bilgiyi kullanabilme seviyesine yani "beceri düzeyi"ne çıktığımızda ulaşırız.

"Beceri", bilmenin üçüncü seviyesini, yani "yapabilmeyi" temsil eder ve "nasıl" sorusuna karşılık gelir.

İlk iki düzey daha kısa sürede ve birisini dinlemek veya kitap okumak gibi pasif bir katılımla kazanılabilir. Öte yandan "yapabiliyor", yani bilgiyi kullanıyor olabilmek için, uygulama da içeren uzun vadeli ve sürekli bir çaba içine girmemiz gerekir.

Yazılı sınavlarında test edilen ve geri istenilen bilgi değildir Ölçülebilen hünerler (okuma, yazma, ve aritmetik vb) bu katogoriye girmez. Performans iyileşmesi ve gelişmesi yoksa verilen bilgi malumat seviyesinde kalıyor demektir.

GERÇEK BİLGİ

• i) Anlatma, (ii) gösterme ve (iii) uygulama (yaparak, deneyerek) yanında (iv) hata düzeltme silsilesi yoluyla öğrenilir. Sonuç: Performans iyileşmesi ve gelişmesi..

Bilgi, katı, cansız bir yapıda değildir, canlıdır.

Bir ağaç gibidir bilgi sürekli geliĢir. Hayat fıĢkırır ondan.

Ona ulaĢmanın, eriĢmenin; bilginin kendisini açmasının, sunmasının Ģartları vardır.

Organiktir daima yenilenir, tazelenir.

Merak ve ihtiyaç duyma, talep öncül Ģartlarıdır bu geliĢimin.

Bilgiye eriĢim için iletiĢime açık olmak gerekir.

ĠletiĢime açıklık, doğruyu, güzeli, haklıyı birlikte aramaya hazır olmakla baĢlar, muhabbeti gereksinir.

Gerçek öğrenmeBeyin Gerçekleri

Hipokamp

1. Hipokamp (hafızanın merkezi) : “Beynin yazıcısının” çalıĢıp çalıĢmamasına karar veren merkez; bilginin beyne mal olması hipokampın uyarılmasına bağlı.

2. Sağ ve sol lob: Hızlı ve etkili öğrenmenin yolu beynin her iki lobunu birlikte ve dengeli kullanmadan geçiyor...

3. Beyin hücreleri arası ağ tabakasındaki her ilave bağ, hafıza-muhakeme-anlama-fikir yürütme gücünü kat kat artırmaktadır.

Temporallobe

Hippocampus

Amygdala

Sol beynin dosyalama sistemindeki farklılığı

Beynimizi gelen girdiler kütüphaneden farklı olmayan bir dosyalama sistemi ile çalıĢır. Beynimize bilgi genellikle kavramlar Ģeklinde kaydedilir. Aile, okul, öğrenci, hastalık, renk... gibi.

Sol beyin Kapalı dosya sistemi (ikili mantık)

Sağ beyin Açık dosya sistemi (yeni bilgilere açık dosya; bulanık mantık, kuantum düĢünme biçimi.Çok doğrululuk, zıtlıkların aynı anda varlığı)

Eğer elde edilen bilgi meraka dayalı kuĢku temeline dayanmıyorsa (ezber bilgi) “doğruları öğretme” üzerine bina edilmiĢse, beyinde bu “dosyalar tamamlanmıĢ” kabul edilip bir daha açılmamak üzere kapatılır. Daha yeni bilgi yüklenilmez..

Sonuçta mevcut bilgisi ile iktifa eden (değiĢime ve yeniliğe kapalı) ortaya çıkar.

Sol Beynin Sınırlayıcılığına

Dikkat!

Örneğin sandalye ile ilgili beynimizde bir dosya var. Biz üç ayaklı bir sandalye gördüğümüzde bu sandalyeyi o dosyaya koyamayız. Kırık ayaklı sandalye dosyası açarız. Bütün bunlar bilinçsiz bir Ģekilde gerçekleĢir.

ARAŞTIRMA VE ÜNİVERSİTE

SONUCA göre DEĞERLENDĠRME

ÜRÜN

Satış alanı

Pazarlanabilir

eğitim

Pazarlanabilir

ürün

İmalat

şirketi

Okul

Tüketici

talep,

memnuniyet

Eleman

ihtiyacı,

memnuniyet

Ham

madde

Ham

zihinler

Yeni

sipariş

Yeni

sipariş

Vizyon ve Misyon

Modern dünyada eğitim sisteminin mühim bir özelliği dinamik ve esnek olması, ve hızla değiĢebilmesidir. Zira dünyamız hızla değiĢiyor. 10 yılda kullandığımız teknolojinin % 50 si demode oluyor.

Dinamik ve esnek yapı nasıl oluĢturulur?Hantal, toptancı, ve duyarsız merkeziyetçi yapıdankurtulup büyük ölçüde yerelleĢmesi ile mümkündür.

Bir kuruluĢun gayesiz ve hesapsız olması, kaliteye kayıtsız ve piyasaya duyarsız kalması düĢünülemez.

Modern dünyada her kuruluĢun yaptığı ilk Ģey, vizyon ve misyon’unu belirlemesi, yani “gelecekte ne olmayı amaçladığını” ve “bu amaç doğrultusunda neyi nasıl yapacağını” tayin etmesidir

Aksi taktirde alt birimler ve hatta bireyler kendi kısır hedeflerini edinirler.

Misyonlar Nasıl Hayata Geçirilir?

• Güzel bir vizyon ve iddialı bir misyon tek baĢına birĢey ifade etmez.

• Bunların hayata geçirilmesidir önemli olan,bu da:• - planlamayı,• - ara hedeflerin konmasını, • - periyodik değerlendirmeleri, ve • - objektif ölçümler yapılmasını gerektirir.

• Plan ve hedefler, kurumun alt birimleri için de belirlenmelidir. • Harcanan her kuruĢun hesabı verilmeli, öğrencinin okulda

geçirdiği her saatinin karĢılığı gösterilmelidir.

Modern dünya ile Türkiye arasındaki en temel fark;

vizyon ve misyon bulunmayışıdır. Yani neyi niçin yaptığımızı bilmeyişimiz, ve bunu yeterince

sorgulamayışımızdır.

Üniversitelerin Misyonu ve Hesap Vermesi

Üniversitelerin temel misyonu:• - öğrencileri değiĢik sahalarda eğitmek, • - entellektüel bir birikim sağlamak, • - bilimi geliĢtirmek, ve • - uzmanlık kaynağı olarak topluma hizmet vermektir.

Üniversiteler, temel ve uygulamalı araĢtırmaları ve piyasaylayakın iĢbirliği yapmasıyla ülkelerin ekonomik geliĢimindemerkezî bir rol oynarlar.

Her üniversitenin her bölümü en azından, mezunlarının ne kadarının iĢ bulduğunu, ve bu iĢlerin aldıkları eğitim ile ne kadar alakalı olduğunu belgelemelidir.

Ayrıca kendi mezunları ve iĢverenlerle temas içinde olup, alınan geri dönüĢüm bilgileriyle programını geliĢtirmelidir.

Halkın parasıyla ne yaptığını göstermeli ki halk dev bütçeli bu kuruluĢlara harcanan paraların kendisine hizmet olarak geri geldiğini görsün.

Derslere Sorgulayıcı bir Yaklaşım

Her dersin baĢında o dersteki amaç belirtilmeli, Ģu sorulara cevap verilmelidir:- Bu ders müfredata niye konmuĢtur? - Diğer derslerle iliĢkisi nedir, ve hangi boĢluğu

doldurmaktadır? - Öğrenci bu dersi tamamlayınca hangi yeni bilgi ve

becerileri kazanacaktır? - Ders, öğrencinin kritik düĢünme, yaratıcılığını

geliĢtirme, iletiĢim, takım çalıĢması, etik davranıĢ, bireysel geliĢim vs becerilerine nasıl katkıyapacaktır?

- Dersin hedefine ne miktarda ulaştığı nasıl ölçülecektir?

Benzer sorular:

- her sınıf için,

- tüm ilkögğetim, ortaögretim, ve üniversiteler için ve

üniversitedeki her fakülte ve bölüm için sorulmalıdır.

Araştırma Niçin Yapılır?

• Bilgiyi kullanıĢlı ve yararlı hale getiren analiz, sentez ve sorgulayıcı öğrenme becerileridir.

• Bilgi depolamanın diğer adı olan ezberleme iĢini bilgi teknolojisinde kullanılan sistem ve aygıtlar bizden çok daha üstün bir Ģekilde yerine getirebilir

TV seyreder gibi eğitimle neden verim alınamamaktadır?

Bir iş yaparak ve araştırılarak daha iyi öğrenilir!..

Gerçek öğrenmeBir konuyu araĢtırmaya

baĢlarsın, yenilikler bulmaya çabalarsın, bunu yaparken eksikliklerini öğrenirsin.

•HOCANIN GÖREVĠ: “öğretmek” ve “bilgiyi aktarmak” değil, öğrencilere öğrencilerin öğrenmelerinin yollarını göstermektir. •NEDEN PROBLEM TEMELLĠ EĞĠTĠM? Asıl öğrenme, insan kendisi sorular sorarak, konunun can alıcı noktalarını görerek, kafasını o konuda çalıĢtırarak, meseleleri çözerek baĢlar ki bu araĢtırmanın baĢlangıcıdır.

NEDEN ÖĞRENCĠ MERKEZLĠ EĞĠTĠM?Konuyla sen uğraĢacaksın ki o bilgi beyne mal olsun..

YARATICILIĞI-ÜRETKENLĠĞĠ TEġVĠK

ETMEK• Bilim, yenilik (innovation) ile ilgilidir ve yenilenmeyi

gerçekleĢtiren özellik de yaratıcılıktır.

• Eğitimciler yaratıcı düĢünmeyi teĢvik etmek ve geliĢtirmek için çeĢitli yollar kullanmak konusunda bilinçli bir çaba göstermelidir.

• Bunu baĢarmak için kullanılabilecek bir yöntem, derslerde açık-uçlu sorular ortaya atmak ve gruplar arasında tartıĢtırmaktır.

• Eğitimciler iyi fikirlerin geliĢtirilmesi ve büyütülmesi için tartıĢmaları kolaylaĢtırmalıdır.

• Bazı ev ödevleri verilerek öğrencilerin alternatif çözümlerle gelmeleri ile birlikte parametrik çalıĢmalar yapılması, sonuçların belirlenmesi ve yorumlanmasısağlanabilir.

• Öğrencilerden bir ödev sorusu hazırlamalarını istemek, kesinlikle bir yaratıcılık egzersizidir.

Üniversiteler:

SERBEST PİYASA EKONOMİSİ

• Üniversiteler en iyi öğrenciler için yarıĢıyor. Rekabet edebilmeleri için üniversiteler:

- En iyi programları sunar. Onları geliĢtirir.

- En baĢarılı profesörleri ve yöneticileri çalıĢtırır

- Modern kuruluĢları destekler

- Ġyi bir isim yapar ve bunu korur

- Kötü reklamdan, skandallardan uzak durur

- En iyi öğrencileri çekebilmek için burs açar

• Öğrenciler en iyi üniversiteleri seçmeye çalıĢır. ġunlarıdeğerlendirirler:

- Burs olanakları

- Okulun ismi

- Mezuniyetten sonra iĢ imkanı

GeliĢmiĢ ükelerde üniversite

vizyonu• KiĢiyi merkez noktasına yerleĢtirme

• Eğitim programında esnekliğe izin verilmesi.

• Birinci sınıf öğrencilerinin %50’si branĢ seçmemesi..

• Öğrenciler 2.5 veya 5 yıldan fazla eğitim görebilme

Öğrenciler bazi iĢletme derslerini teknik seçmeli ders olarak alabilirler. BirleĢik iĢletme -Mühendislik derecesi alabilmeleri de mümkündür.

• Ġlk yılda ortak müfredat programı yaygın olarak uygulanır.

• Farklı yol tercihleri sağlanması

• Nasıl öğrenileceğini öğretin, sürekli eğitimi teĢvik edin.

• Yaratıcılığı teĢvik edin. “Ezberleyen” değil “düĢünen” öğrenciler yetiĢtirin.

• Farklı olmaktan korkmayın. Yerel ihtiyaç ve özel Ģartları dikkate alın.

• DeğiĢimi tehlike olarak değil, zenginlik olarak görün.

TAKIM ÇALIŞMASI ve İLETİŞİM

• Eskiden problemler nisbeten basit idi, ve bireylertarafından çözülebiliyordu.

• Bugünün problemlerinin disiplinler arası yapıya sahip olması, mühendislerin daha fazla iĢbirliği ve takım çalıĢması yapmasını gerektiriyor. (hala ülke ve hatta dünya problemlerini tek baĢına çözebileceklerini zannedenlerin kulakları çınlasın).

• Takım çalıĢması yapma yeteneği, diğer disiplinlerin üyeleri ile bir takım içerisinde, çok yönlü projeler yaparak kazanılır.

• Okullarda takım çalıĢması alıĢkanlığı kazandırmaya, raporyazmaya, proje çalıĢmalarını kalabalık önünde sunmaya, ve problem çözmeye ağırlık veriliyor.

• Mühendislerin iyi iletiĢim ve ikna yeteneğine sahip olması gerekir. Yaptıkları iĢi yasa koyuculara, medyaya ve tüketicilere açıklayabilmelidirler.

Proje Destekli Eğitim

HedefSorgulama, sorun çözme ve püf

noktayı yakalama, “bilgiye eriĢme, onu Ģekillendirme, bilgiyi paylaĢma” yeteneğinin geliĢmesidir.

SonuçÖğrenciler, bilgi geldiği sürece

tüketici ve edilgen konumdan bilgiyi araĢtıran, bulan ve iĢleyen konuma yükselmekte; kaynaklara yüzde yüz güven yerine, sorgulayıcı bir anlayıĢa kavuĢmaktadır

Bu yöntemin kazandırdığı:Öğrencinin çeşitli kaynaklardan

konu hakkında bilgi toplamasını ve bu bilgileri bütünleştirmesini öğrettiği gibi proje hazırlama ve tamamlama becerisi (sorun çözme yeteneği) kazandırır.

Sınavlarda yeni eğilimler

Elde edilmesi beklenen beceriler, kazanılmak istenen bilgiler iki

türlüdür.Birincisi bellekte tutulan mevcut

bilgiler; ikincisi ise bellekte tutulanlar yardımıyla yeni bilgilere eriĢip, her ikisinden de farklı daha

yeni bilgilerin oluĢturulmasıdır.

Yeni bilgilerin oluĢturulması ve üretkenliğin desteklenmesi için de bilgilere eriĢmede açık defter açık

kitap (serbest kaynak) yöntemi kullanılmalıdır.

Sınavlar bilgi miktarınıölçmeye yönelik olursa;

• Eğitim hedefinden sapar,öğrenme yerineöğretme; öğrenciyerine bilgi odak halinegelir. Ve “ezberci yapı”kendiliğinden ortayaçıkar.

• Öğrencinin kendini geliĢtirmesi yerine zihnine yığdığı bilgi kriter haline gelir.

Sınav, bir tür kendini deneme veya düzeltme mekanizması haline getirilebilir. Diğer bir söyleyiĢ Ģekliyle bir eleme aracı olmaktan

çıkarılmalıdır. Çok yönlü değerlendirme; devam durumu, ödev, proje, uygulama,

kurs, seminer vd.

Sınavlar ne kadar bilgi yüklenildiğine değil, bilginin yeni

bilgilere ve uygulamaya dönüşmesine (öğrencinin

üretkenliğinin ve yaratıcılığının gelişmesine) kazanılan

becerilere odaklanılmalı..

Öğrenme ortamının etkinliği değerlendirilmeli…

Öğrencinin kendini tanımasına, eğitimle ilgili yanlış

varsayımlarını gidermeye yönelik faaliyetler…

Eğitim, öğrencilerin ilgi envanterini çıkarabilmeli

EĞĠTĠMDA GLOBALLEġME

Büyük firmalar gibi, yabancı kurum ve üniversiteler baĢka ülkelerde uydu okullar açıyor, ve yerel okullara rakip oluyor.

ABD’DE 2003 yılında 572,509 kiĢi (toplam 13.4 milyonun %4.6’sı) ABD’de öğrenim gördü, ve ABD ekonomisine $12.8 milyar katkı yaptı

Georgia Tech Üniversitesi 1990’da Fransa’da sonra Singapur’da lisansüstü mühendislik programları baĢlattı; sırada Almanya ve Güney Amerika var.

GloballeĢme futbol gibi artık eğitimde de kendini gösteriyor, ve eğitim kurumlarının uluslararası arenada rekabete hazır olmalarını gerektiriyor.

Rekabet, ürünlerde olduğu gibi, eğitimde de kalitenin yükselmesini netice verecek, ve rekabet edemeyenler kapılarına kilit vuracaklardır.

HĠBRĠT DĠSĠPLĠNLERĠN DOĞUġU • Bir disiplin içinde alanlara ayrılmak yerine, şimdi

disiplinlerin birleştirildiğini görüyoruz . Böyle iki hibrit disiplin:

• Nanoteknoloji: Mühendislik + Malzeme Bilimi

• Doğada imalat yöntemi.

• Nano ölçekte moleküllerle inşa etmek.

• Hücreler: Doğanın Nanomakinaları.

• Biyoteknoloji: Mühendislik + Hayat Bilimleri

• Mühendislik prensiplerinin ve yöntemlerinin biyoloji ve tıp problemlerine uygulanmasıdır.

• Amerika’da biyoloji tabanlı endüstriler ve tıbbi teknoloji endüstrileri yılda 100 milyar $’lık bir endüstridir.

• Doku mühendisliği gibi çok sayıda alt alana sahiptir.

Ġki Örnek

• NANOTEKNOLOJİ

1990’da, IBM araştırmacıları tek atomları ustalıkla kullandılar. 35 Xenon atomunu, bir nikel kristalinin yüzeyine yerleştirdiler.

• BIOTEKNOLOJİ

Bağırsak haritasını çıkarmak için yutulabilir kapsül şeklinde bir görüntüleme cihazı2001’de FDA tarafından onaylandı. İçerisinde kamera, ışıklandırma, verici ve piller var.

Türkiyede Mevcut Üniversite Sisteminin Dramı

Halktan Kopun Mesajı veriyor.

Bizim ne yaptığımız değil ne iĢe yaradığı önemli

Uygulamaya dönüşmeyen bilginin önemi yoktur.Firmalara sanayiye danıĢmanlık yapmanın önünde ciddi kısıtlamalar

var.

Türkçe yayınlar yerine yabancı dilde yayın özendiriliyor

Yayın ve makale yapılınca (özellikle uluslararası atıf dizinine –SCI-

giren dergilerde) her Ģey halloluyor havası veriliyor. (SCI yayın

sayısı artınca acaba Türkiye geliĢecek mi?; GeliĢmiĢliğin ölçüsü

yayın değil; patent ve üretilen ileri teknoloji ürünleridir)

Gerçek araştırmanın önündeki 2. Engel

Bilimsel üretimi bir kenara bıraktıran, üstelik eğitimi bir ticarete

dönüĢtüren 'ek ders ücretli eğitim' sistemidir.

Topluma ve üniversiteye dinamizm getirmenin yolu

Öğretim üyelerinin özel firmalarda serbestçe danıĢmanlık yapması teĢvik edilmeli ve karĢılığında alınan ücretten hesap sorulmamalıdır.

Öğretim üyelerine en geniĢ anlamda “özerklik” verilmeli ve onlara güvenilmelidir.

Öğretim üyesinin yıllık performans kriter ve puanlama sistemi getirilmelidir. Çünkü o yılki maaĢ artıĢları için bir temel oluĢturur bu.

Bu öğrenci değerlendirmeleri de öğretim üyesinin o yılki performansının parçası olmalıdır. Bu değerlendirmeler, hocaların eksikliklerini görme ve kendilerini geliĢtirme için bir yol gösterici olacaktır.

Bu performans her ders için dönem sonunda öğrencilerin hocaları ve dersi değerlendirmeleri dıĢarıda olduğu gibi bizde de standart uygulama haline getirilmelidir.

Piyasaya verilen hizmet yanında Öğrenci değerlendirmeleri maaĢ artımında ve doçentlik ve profesörlüğe yükseliĢte önemli kriter haline getirilmeli,

Öğretim elamanları artık yayıncılık oyunundan, ders makinası olmaktan kurtarılmalıdır.

ÜNĠVERSĠTE REFORMUNUN ESASLARI

Türkiye'nin içinde ve dünyadaki bilim ve araĢtırma hedeflerini kısa,

orta ve uzun vadeli olarak seçmesi,

Bu seçimde Türkiye'nin hayrına kafa yoracak, çalıĢacak yetenekli ve

haysiyetli kimselerin görev almasını sağlayacak kalite ve liyakat

kriterlerinin uygulanacağı bir sistemin kurulması,

Bu hedefler doğrultusunda üniversitelerimizde gerçek üretkenliğe

ve buluĢlara yol açacak araĢtırma ortam ve teçhizatını,

kütüphanelerini, dıĢ dünya ile iletiĢim ve bilgi alıĢveriĢin artıracak iç

ve dıĢ yayınların (yayın için yayın olmamak kaydıyla)

geliĢtirilmesine ağırlık verecek reformların ele alınmasıdır

Değişime çağrı!

HEDEFProblemler karĢısında acze düĢmeyen ve

Sorunların çözümünü baĢkasından beklemeyen, ayaklarının üzerinde durabilen problemleri kendisi

çözebilen bir toplum…

amaç

Üretici ve mucit düşüncelerin, problem çözme yeteneğinin gelişmesi

Sorgulayan, değişimi hedefleyen, hayret duygusunu doyum olarak seçen bir toplum!

tyu

Teşekkürler..

Sorular ve Katkılar..

Prof. Dr. Osman ÇakmakCakmak.osman@gmail.com