6 DÜŞÜNCE ŞAPKASI VE

6 UYGULAMA AYAKKABISI

LATERAL DÜŞÜNME YAKLAŞIMI

Çok alternatifli düşünmedir.

Bu yolla problem çözmede farklı yollar aranır.

Edward De Bono tarafından geliştirilmiştir.

Öğrencinin yaratıcılığını ve düşünce gücünü geliştirme amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

En önemli özelliği problemi çözme konusundaki düşünce ve önerilerini şapkaların rengine göre şekillendirmeleridir.

6 düşünce şapkası aracılığıyla öğrenciler duygularının, mantığının, bilgisinin, yaratıcılığının hepsine aynı anda dikkat etmek yerine onlara tek tek yer verme olanağı bulur.

Öğrencinin değişik düşünme biçimlerine istendiğinde geçiş yapabilmesini sağlar.

6 Düşünce Şapkasının Amaçları

Tanımlanmış rol oynama olanağı sunmak.

Dikkati yönlendirmek

Uygunluktur.

Saptanmış belirli kurallara göre oynamak.

.

Altı Düşünce Şapkası Yöntemi Nasıl Uygulanır?

Katılımcılara üzerinde görüşme yapacakları konu verilir. Tüm katılımcıların konuya yaklaşırken aynı

şapkayı giymeleri yani konuya aynı şekilde yaklaşmaları istenir.

Okullarda ise öğretmen öğrencilerine kartondan yapılmış şapkaları dağıtarak, belli bir düzen içinde

onları takmalarını ister.

beyaz şapkaŞAPKA

AÇIK VE TARAFSIZ OL

• Beyaz tarafsızlığın rengidir.

•Beyaz şapka düşünmesi olgu ve rakamların tarafsız ve objektif bir şekilde ortaya konmasını istemenin kolay bir yoludur.

•Kişisel görüş hiçbir zaman beyaz şapka düşünmesi altında kullanılmalıdır.

•Sunulan bilgilinin doğruluk derecesi açıkça ortaya konulmalıdır.

•Beyaz şapkanın amacı pratik olmaktır.

“Kızamık çoğunlukla tehlikesizdir, ancak bazen onu kulak iltihabı gibi ikincil fonksiyonlar izleyebilir.”

Neden ,iş değiştirdiğim konusundaki beyaz şapka düşüncemi sordunuz. Maaşım daha iyi değil,iş yerinin evden uzaklığında fark yok, kariyer olanakları benzer durumda, işin türü de hemen hemen aynı.

KIRMIZI ŞAPKA

DUYGUSAL TEPKİLERİNİ

AÇIKLA

•Kırmızı renk öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır.

•Duygular, önseziler etkilidir.

•Beyaz düşünme şapkasının tam zıttıdır.

•Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan hislerini söyleme şansı verilir.

•Kırmızı şapka, “olaylara karışan duygularNelerdir?” sorusuna bir cevap bulmasına önayak olur.

•Kırmızı şapka takmak düşünüre ”Konu hakkında duygularım bunlardır” deme olanağı sağlar.

“Bana nedenini sormayın. Tek söyleyebileceğim bu anlaşmanın içime sinmemiş olduğu.”

“Bu tasarım çok berbat. Hiçbir zaman tutulmaz. Tümüyle para kaybı.”

“İtiraf etmeliyim ki hiç mutlu değilim.”

SİYAH ŞAPKA Siyah karamsar ve

olumsuzdur,kötümserdir.Bir şeyin niçin yapılmayacağını görür.

Siyah şapka tehlikelere dikkat çeker Riskleri ve bir şeyin neden işe

yaramayabileceğini gösterir. Siyah şapka eleştirme şapkasıdır ama

bir tartışmada taraf tutmak anlamına gelmez.

Siyah şapka düşünmesinin bir diğer görevi de ileride ortaya çıkabilecek risklere tehlikelere ve potansiyel sorunlara dikkati çekmektedir. TEHLİKELERİ

BİL

SARI ŞAPKA• Sarı; güneş gibi aydınlık ve olumludur.

• İyimser umutlu ve olumlu düşünme ile ilgilidir.

• Ortaya atılan görüşü beğenmesek bile sarı şapka bizden, bu önerinin iyi yönlerini de bulmamızı ister

• Anahtar soru :Bu olayın bize sağlayacağı yarar ne olabilir?

AVANTAJLARI VE FAYDALARI SIRALA

Örnek verecek olursak;

Örneğin; evde elektrikler gitmiş olabilir. Bu durumu siyah şapka takan kişi “elektrikler gitti gelmezse ödevimi yapamayacağım.” şeklinde yorumlayabilir. Sarı şapka takan kişi ise bunu “Elektrikler gitti. Ama önemli değil. Hem bu ay elektrik faturası daha az gelir böylece.” şeklinde durumu değerlendirir.

MAVİ ŞAPKA• Mavi serinkanlılığı temsil eder ve her şeyin üstündeki göğün rengidir.

• Mavi tarafsızlığı,sakinliği ve hakim olmayı akla getirir.

• Mavi şapkayı ne düşüneceğimizi açıklamak ve bu düşüncenin sonunda neyi elde etmek istediğimize karar vermek için tartışmaya başlarken kullanırız.

• Anahtar soru: Ne oldu?Ne oluyor? Sonra ne olmalı?

SONUÇLARI TOPARLA ÇÖZÜMLERİNİ ÖNER

Mesela karnesinde kırık not getiren çocuğa babası siyah şapka takarak “Bu ne biçim karne,utanmıyor musun bu karneyle karşıma gelmeye. Yazıklar olsun.” şeklinde tepki verebilmektedir. Siyah şapkayı çıkarıp mavi şapkayı takan baba ise “Bu kırık notların sebebini birlikte tartışalım. Nedenlerini bana anlat ve birlikte çözüm arayalım çocuğum.” şeklinde bir davranış ortaya koymaktadır.

YEŞİL ŞAPKAYARATICILIĞINI KULLAN

• Yeşil, bereket ve verimli büyümeyi çağrıştırır.

• Yeni fikirler ve yaratıcılık demektir.

• Yeşil şapka enerji şapkasıdır. Yeşil şapkayla düşündüğünüz zaman, öneriler ileri sürer, yeni görüş ve seçenekler ortaya koyabilirsiniz. Yine bu şapkayla, ortaya atılan bir görüşe ilişkin değişiklikler önerebilirsiniz.

• Çeşitli olabilirlikler yakalama fırsatı verir. Yeşil şapkayı kullanan herkes yaratıcı olmaya çaba gösterir.

Örnek verecek olursak;

Bence insanların yaptığı herşeyi robotlar yapmalı. Her evin bir robotu olmalı. Ev işlerinin hepsi robotlar tarafından yapılmalı. Yeşil şapkalı düşüncem bu

Yuvarlak hamburgerlerden sıkıldık. Artık kare hamburger yemek istiyoruz..

İşten eve az önce geldim. Akşam yemeğinde yine yumurta var. Eşim bugün de çok yorgun olduğundan yemek yapamamış. Ama olsun aç da kalabilirdim. En azından yiyebileceğim bir şeyler hala var.

Öğretmenlik sınavından geçmemesi onun için olabilecek en iyi şeydi. Çünkü öğretmenlik işinde mutlu olamazdı.

Altı ayakkabı uygulama tekniğinin amacı:insanları ve davranışları “Bu şu çeşit bir davranıştır,bu da başka bir çeşit davranıştır” diye gruplara ayırmak değildir.Davranışlar için biçim önerileridir.Önemli olan ne yapılabileceğidir.

6 düşünce şapkası duygu,düşünce ve bilgilerin paylaşımında kullanılır.Uygulamaların paylaşımında ise kullanılan yöntem 6 uygulama ayakkabısıdır.

Ayakkabılar bir hedefe ulaşmak içindir ve uygulama gerektirir.Her duruma uyan bir davranış yerine farklı durumlarda kullanılabilecek altı farklı davranış biçimi oluşturulabilir.

Altı şapkalı düşünmede bir defada sadece bir şapka takılabilirken altı ayakkabı uygulama tekniğinde aynı anda farklı iki tek ayakkabı giyebiliriz.Bu bir avantajdır ve hareket rahatlığı sağlar.

Uygulama ayakkabılarının şapkalardan farklı olarak,ayakkabının renginin yanında biçimlerinin de farklı olması gibi bir özelliği vardır.Ayakkabının fiziksel özelliği onun doğasının bir göstergesidir

LACİVERT RESMİ AYAKKABI

RUTİNİ UYGULA

• Rutin işleri ve resmiyeti çağrıştırır.Bir rutin uygulamanın nasıl yapılacağını önceden belirleyen bir uygulama modelidir.

• Rutinler esnekliği azaltır.Ama zaman zaman bizim tehlike yapmamızı engeller.

Lacivert ayakkabı yerleşik rutinlerin Lacivert ayakkabı yerleşik rutinlerin kullanılmasını gerektirir.Uygulamanın odak kullanılmasını gerektirir.Uygulamanın odak noktası uygun rutini seçmek ve onu titizlikle noktası uygun rutini seçmek ve onu titizlikle uygulamaktır.uygulamaktır.

Bir sporcuyu çalıştırırken,ameliyat Bir sporcuyu çalıştırırken,ameliyat yaparken,yolculuğa çıkarken,bir okulu yaparken,yolculuğa çıkarken,bir okulu yönetirken bu uygulama ayakkabısını giyeriz.yönetirken bu uygulama ayakkabısını giyeriz.

GRİ SPOR AYAKKABISI BİLGİ TOPLA

VE BU BİLGİYİ

KULLAN

• Gri renk sisi,pusu,tam ve net görememeyi çağrıştırır. Spor ayakkabılar r rahat ve sessiz oldukları için onları giyen kimseler rahat ve dikkat çekmeden dolaşabilirler.

• Gri renk ayakkabı uygulamasında araştırma ve delil toplama gerekir.Yani amaç delil toplamak ve bu bilgiyi kullanmaktır.

Gri renk ayakkabı aynı zamanda düşünmeyi de kapsar.Bir teoriyi inceleyen bilim adamı,araştırma yapan gazeteci,bir suç olayını çözen polis gri uygulama tarzını kullanır.

KAHVERENGİ YÜRÜYÜŞ AYAKKABISI

İNSİYATİFLERDEN YARARLAN

• Kahverengi toprağı,zemini çağrıştırır.Yürüyüş ayakkabısı ise zor koşullarda kullanılan sağlam ayakkabılardır.

• En önemli yönü esnekliktir.Basitlik ve pratiklik bu ayakkabının en önemli özelliğidir.

•Lacivert resmi ayakkabının tam tersi bir uygulamadır.

TURUNCU LASTİK ÇİZMELER

TEHLİKEYİ AZALT

•Turuncu renk tehlikeyi,dikkat çekmeyi yada uyarıyı çağrıştırır.Lastik çizmeler ise itfaiyecilerin yada kurtarma ekiplerinin kullandığı ayakkabı şeklidir.

• Bu uygulama ayakkabısı tehlike demektir ve acil müdahale gerektirir.Güvenliğin sağlanması en önemli iştir.

PEMBE EV TERLİĞİ

İNSANLARI

KORU

• Pembe renk sıcaklığı,rahatlığı çağrıştırır. Duyarlılığı ve sevgiyi ifade eder.

• Bu uygulama tarzı korumayı, acımayı, insanların duygu ve düşüncelerine karşı duyarlı olmayı gerektirir

•Bu uygulamada kişi sorunu kendi sorunu gibi ele almalı,karşısındaki kişiye ailesinden biri gibi davranmalıdır.

MOR BİNİCİ ÇİZMELERİ

ROLÜNÜN GEREKLERİNE

GÖRE HAREKET ET

• Mor yetkiyi çağrıştırır.Binici çizmeleri de yine yetki ile ilgilidir.Her ikisi de yetkiyi ve gücü anlatır.

•Burada liderlik ve hakimiyet söz konusudur.Kişi kendi yeteneği ile değil, resmi bir yetkiyle hareket eder.

•Mor binici çizmesi uygulamada bir yetkinin sağladığı üstünlüğü kullanma ile ilgilidir.

•Otoriteyi temsil eder.