2004 urtea Uztailak 18

IgandeaAlea: 1172

www.kronika.net

ANDONI Ledesmak urteasko daramazki Hernanitikkanpo. Teologia ikasketakMadrilen bukatu eta Brasile-ra joan zen apaiz. CPT (Co-mision Pastoral de la Tierra)eta PS (Pastoral Social)eko ki-dea da. Lehena gobernuarenNekazari-Erreformak aurre-ra egin dezan lanean ari da,MST (Movimiento de los SinTierra)-koekin batera. PSekhirietan lan egiten du; gizaeskubideez, presoez, drogaarazoez, prostituzioak sortzendituen arazoez... arduratzenda. Sermoi motzeko apaizada, beraz, Andoni, pulpitotikmetro batzuk beherago lanegiten dutenetakoa.

Zein funtzio du Brasileneliza katolikoak? Zein dazuen eginkizuna?Ez da berdina hemen edo hanapaiz izatea. Hemen instituziolaikoak eta erlijiosoak bereizirikdaude; zorionez ziurrenik. Hanelizak hemen agian udaletxebatek beteko lituzkeen funtzi-oak bete behar ditu, funtzio so-ziala du. Erlijioa ulertzeko bestemodu bat da. Ez dugu gure erli-jioa inposatzen; hori legez eredebekatuta dagoen zerbait da.Hala ere, ez goaz horretara; gu-re komunitateetan erlijio osoezberdinak biltzen dira.

Migrazioak, kolonoak...zer esan nahi dute zuretzat?Lehenengo, duela hogeita ha-mar bat urteko migrazioa gerta-tu zen, Brasil hego aldetik iparalderako norabidea izan zuena.Diktadura militarraren garaian"Tierra para todos" kanpainahasi zuen gobernuak ipar aldekolurrak okupatzeko. Jende bateklur sail handiak eskuratu etajauntxo berri bilakatu ziren.Lurrok indigenei kendutakolurrak ziren. Nekazaritza ko-mertzial horrek gainera errepi-deak eskatzen ditu...

Kapitalismoaren bilakaera-ren ondorioz lurren kontzentra-

zioa gertatu zen eta jende askolurrik gabe geratu. Lurrez jabetuzirenei jarritako baldintza lurhorretarako proiektu bat izateazen. Euskal Herriaren tamaina-ko lurrak ditu zenbaitek, asko,landu gabe; urtetan egon dirahorrela. Zenbait nekazari dikta-dura amaitu ostean antolatzenhasi ziren; lurrak hartu eta lan-tzen. Lur haiek landu gabe bal-din bazeuden ez ziren jauntxohaienak, gobernuarenak baizik.Hemen antolatuta dagoen guz-tia mehatxupean bizi da, jaun-txoen, fazendeiroen, mehatxu-

pean eta beraz, bizia galtzekoarriskuan.

Eta gazteek zer itxaropendute horren guztiaren erdian?Ez dute etorkizunik. Hirirajoan nahi izaten dute eta uler-tzekoa da, baina, inongo pres-takuntzarik gabe alde egitendute. Diote analfabeto tasa%20koa dela; guk badakiguaskoz altuagoa dela. Hirian eremiseriarekin topo egiten dute.

Zein dira arazo nagusiak?Lurraren arazoaz hitz egin du-gu. Neri oso larria iruditzen zai-dana indigenen arazoa da.Kendu zituzten lurrik gehienakindigenenak ziren. 1975 ingu-ruan, kanpaina hartan kenduzizkieten lur asko behiak jartze-ko erabili ziren. Deforestazioahandia izan zen eta indigenakgero eta gehiago desplazatzenjoan ziren. Gainera indigenak

nomadak dira eta espazio zaba-la behar dute mugitzeko. Ez danahiko leku konkretu bateanhektarea bat ematearekin.

Guk indigenen alde egitendugu, jauntxoen eta urre bila-tzaileen aurka. Mehategi abera-tsenak indigenen lurretan daudegainera. Hori gutxi ez balitz, ku-tsaduraren arazoa dago. Meha-tzariek urrea bilatzeko merku-rioa erabiltzen dute. Merkuriohori arrainek jan egiten dute etagero arrain horiek guk jatenditugu. Gure komunitatean geroeta jende gehiago gaixotzen dakontu hori dela eta. Ura jaio-tzen den tokietan soja landatzen

dute orain, eta produktibitateaahal bezain handiena izatekofertilizanteak erabiltzen dituzte.Horiek lurrean sartzen dira etaibaietan behera joaten dira urakutsatuz. Brasilek urez betetadagoela ematen du baina kutsa-tuta dago eta urarekin arazoakdaude. Hirian ere egiten dugulan presoekin eta abar. Drogarenarazoa larritzen ari den beste

arazo bat da. Ipar aldean orainarte marihuana edo hatxisa kon-tsumitzen zuten baina crack-aindar hartzen ari da hemen ere.Prostituzioa da beste arazoetakobat, batez ere haurrena. Haursalerosketa, organo saleroske-ta... duela urte batzuk gure ko-munitatetik hogei bat mutikodesagertu ziren. Hilda topatugenituen eta anputazioekin.Arazo oso larria da.

Emakumeek haur gutxiagoizan dezaten ere saiatzen gara,baina, hemengo mentalitatea osomatxista da, zaila da ezer egitea.Bilera izan genuen Guatemala,Chile, Venezuela eta Brasilekopastoralek. Globalizazioaz, kapi-talismoaz, hemengo gure etor-kizunaz hitz egin genuen. Ka-

pitalismo honen aurka gaude.Sozialismotik hartzen dituguoraindik ere gure ideia asko.

Zer eman dizu Brasilek,zer eman diozu zuk? Herna-nira itzultzeko asmorik? Neri, bizitza ulertzeko era hu-manoagoa. Guk kapitalismoaz,estruktura edo sistema handiezhitz egiten dugu, beraiek pertso-netaz hitz egiten dute. Pertsonakikusten dituzte, humanitate horiirakatsi didate. Guk hara elkar-tasuna eraman dezakegu, ezmateriala, bestelakoa. Esaten daEuropa, mendebaldea, kapitalis-ta dela. Ongi, egia da; baina, ka-pitalistak gutxiengoa dira nahizgutxi horiek boterea edo diruadutenak izan; herria, herritarrak,hernaniarrak adibidez, jendenormala dira, ona ziurrenik; ezdira kapitalistak. Itzultzerikegia esan ez dut pentsatu, joa-terik ere, betirako joaterik pen-tsatu ez nuen bezala.

“Elizak Brasilen hemen erakunde laikoenak diren funtzioak betetzen ditu” Andoni Ledesma apaiza da eta Brasil ipar aldean bizi da, Altamiran, Amazoniako indigena komunitate batean Indigenen arazoak bere egin

eta haiekin borrokan daramazki azken urteak Lurraren arazoa ez ezik, indigenen egoera, uraren kutsadura... arazo larri asko ikusten ditu.

Andoni Ledesma Hernani dabil egun hauetan.

“Han ez da hemengomonotoniarik existitzen,

egun bakoitza beti ezber-dina da, ez dakit asmatu-

ko nukeen hemenapaiz izaten”.

“Guk hemen egiten dugunzenbait gauza Erroman ez

lukete inoiz ulertuko.Bromatan, baina askotanesaten dugu; "EskerrakErroma urruti dagoen!”

“Guk indigenen alde egitendugu, jauntxoen eta urre

bilatzaileen aurka.Mehategi aberatsenak indi-genen lurretan daude gai-nera. Hori gutxi ez balitz,

kutsaduraren arazoa dago.Mehatzariek urrea bilatzekomerkurioa erabiltzen dute.Merkurio hori arrainek janegiten dute eta gero arrainhoriek guk jaten ditugu”.

“Haur salerosketa, organosalerosketa... duela urte

batzuk gure komunitatetikhogei bat mutiko desagertuziren. Hilda topatu genituen

eta anputazioekin”.

Argitaratzailea: Dobera Euskara Elkartea. Erredakzioa,argazkiak eta publizitatea: Hernani Komunikazioak:J.M.Irazu U. Agirre, E. Agirre, N. Legarreta eta A. Zerain.Egoitza: Larramendi 11. : 943-330899. Faxa: 943- 336306.Eposta: kronika@topagunea.com eta publi@kronika.netLege gordailua:SS-679/2000. ISSN 1576-8422.

“Bihotz-bihotzez, eskerrik asko” Kaxkoan bizi diren inmigranteek omenaldia jaso zuten Plaza Berrian “Guretzat

gauza haundia izan da hau, bihotz-bihotzez eskerrik asko” esanez eskertu zuten.

Kanpotik etorri eta Kaxkoan bizi direnak, omenaldia jaso ondorenean, ‘Kaxkoko agintariekin’.

KARMEN Jaien barruan,Kaxkoan bizi diren inmigran-teek auzoaren omenaldia jasozuten, Plaza Berrian. JuanBautista Biurrarena aritu zenaurkezpen lanetan eta gogora-tu zuen azken urteetan 400pertsonatik gora bizi direlaHernanin penintsulaz kanpo-tik etorritakoak. Horietatik 13Kaxkoan bizi dira, Hegoame-rika eta Europa ekialdekoakgehienak. Kaxkoak guztieiongi etorri beroa eman zienguztiei ostiralean, eta adierazizien auzoak eskuak zabalikdituela. Kaxkoaren izenean,Biurrarenak etorkinei esanzien beren ohiturei eusteko etaseme-alabei euskeraz erakute-ko gonbitea egin zien “bihar-

ko egunean guk hitz egitendugun hikuntzan elkar ulert-zeko”. Kaxkokoko Alkateakpergamino bana eman zienbakoitzari, ongi-etorriko ber-tso batekin.

Etorkinenek benetan pozikhartu zuen Kaxkoraren ome-naldia eta halaxe azaldu zuenomenduetako ordezkari batekPlaza Berrian: “Behar bada zu-entzat ekitaldi xume bat izangoda hau, baina, guretza gauzahaundia da. Eskarrik asko ateazabaltzeagatik, bihotz-biho-tzez, eskerrik asko.”

Karta jokoakKaxkoko jaietan karta jokoakindar berezia izaten du. Kar-daberazen edo Andrekalean

egiten da garai bateko ohitu-raren omenez eta bikoteakemakumezkoak edo mistoakizan behar dute. Aurten erebikote asko izan dira museaneta eskoban eta irabazaleakhonako hauek: musean, Aran-txa Arraras eta Elias Eskude-ro, eta bigarren Xarobe-Txili.Eskoban berriz, txapeldunPilar Ollokiegi eta JuanitaArrillaga, eta bigarren, JoakiLujanbio eta Joxe RamonZubillaga.

Balkoirik ederrenek ere ja-so zuten saria: orden honetan,Inazio Loran, Alberto Alberdieta Makoki Pelukeria izanziren sarituak. Iluntzean sar-dina jatea eta txaranga izanziren protagonistan.

IRAGARKI MERKEAKFord Transit Diesel furgoneta salgai. S-AD (Santander) matrikula. Oso egoera onean.Deitu: 665 72 08 88

Wolsvagen Poloa salgai. 1,900 diesela. 1996garren urtekoa eta 110.000 km. Motorraoso ondo du. 600.000 pta Deitu: 635 71 81 58

Iñigo Royo Masajista. Masajea, naturopatia, akupuntura, ajuste neurologiko eta berte-brala, reflexologia, auriculoterapia,...: 943 33 28 94 - 626 80 76 33 (Sta Barbara 42)HAURTZAINDEGIA eta hezkuntza bereziko laguntzaileak, eskola eta zentro publikoe-tarako lanpostuak. Presta zaitez. Informazio dohain. 943 43 41 27

LABORATEGIKO teknikari, laguntzaileak. Plaza libreak Udaletxe, Aldundia, EuskoJarularitzarako. Informazioa dohain. 943 43 41 27

SUHILTZAILEAK. Sarrera berriak tokiko, eskualdeetako parkeetara. Soldata, gutxigorabehera. 1500 . Informazioa doahain:: 943 43 41 27

ADMINISTRARIAK. Laguntzaieak nahiz teknikariak. Udaletxeetan eta erakunde publi-koetan lan egiteko. Deialdiak maiz eta baldintza eskola gradutua. Informazioa dohain:943 43 41 27

INGURUGIROA. Langile, teknikari eta agenteak Udaletxe, Foru Aldundi eta EuskoJaurlaritzan lanpostu libreak. Informazioa dohain: 943 43 41 27

BASOZAINA. 17 postu libre eskaintza. Naturan lan egiteko lanpostua. Informazioadohain. 943 43 41 27

GIZARTE LAGUNTZAILEAK. Hurrengo deialdiak Udaletxe ezberdinetan eta ForuAldundian. Informazioa dohain. 943 43 41 27

SUKALDARI. Laguntzailea, sukaldariak. Foru Aldundi eta Eusko Jaurlaritzan lanpostulibreak. Informazioa dohain. 943 43 41 27

ZERBITZUAK

Taxiak: 943 550093 Udaltzaingoa: 943 333288 DYA: 943 464622 Autobusak: 943 556662 Anbulatorioa: 943 006666Jokalari anonimoak: 943 331103Alkoholiko anonimo: 943 331103

Egunez: CorreaPerkaiztegi 8

943 551933Gauez: Correa

Perkaiztegi 8 943 551933

FARMAZIAK TELEFONOAK

Jubilatuak Granadara udazkenean Eskurtsiorako izena ematea zabalik dago eta zoz-

keta datorren asteazkenean egingo da.

GOIZ EGUZKI Jubilatu Etxe-ak 11 eguneko eskurtsioa an-tolatua du Granadara, iraila-ren azkena eta urriko aurre-neko egunetarako. Izena ema-

tea zabalik dago eta zozketauztailaren 21ean egingo da,datorren asteazkenean, GoizEguzkin, arratsaldeko 17:00-etan.

Pirineotara Mendiriz Mendirekin Bious Artigues-Ayous (2.288 metro)-Chemin de la

Mature da buelta Uztailaren 24-25ean da irteera.

MENDIRIZ Mendi Pirine-otara dijoa uztailaren 24-25-eko asteburuan, larunbat arra-tsaldean aterata. Ayous men-dia dute igotzekoa. Izena

emateko epea uztailaren 22anbukatuko da. Prezioa (bidaia,afaria, loa eta gosaria) 50euro bazkideek eta 60 eurobazkide ez direnek.

KARMEN JAIA KAXKOAN

Goian, Plaza Berrian bazkaltzen, giro ederrean. Behean, karta eta balkoietako sarituak.

ESKERTZA

Maria Egileor BikandiaAndrea

(Jose Luis Otxotorenaren alarguna)-Goian bego-

Orain egun gutxi Hernanin hil zen. Haren seme-alabak eta bilobak benetan eskerrak ematen diz-kizuete samin agurra bidali zenutenei eta baitabere hiletara etorri zineten guztioi ere.

Hernanin, 2004ko uztailaren18an.

Mendiriz Mendi paraje horietan barrena ibiliko da.

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName (http://www.color.org) /PDFXTrapped /Unknown

/Description >>> setdistillerparams> setpagedevice