ผชวยศาสตราจารย ดร. ตอพงศ กตตยานพงศ

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

1

▪ กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง เปนกฎหมายทก าหนดกฎเกณฑทวไปเกยวกบการปฏบตหนาทขององคกร

เจาหนาทฝายปกครอง โดยเฉพาะในเรองทเกยวกบขนตอนและวธปฏบตกอนทจะมการออกค าสงทางปกครอง และหลงจาก

ทไดมการออกค าสงทางปกครองไปแลว (เปนทนาสงเกตวาตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองนน วธ

ปฏบตราชการทางปกครองใชส าหรบการออกค าสงทางปกครอง แตไมรวมถงการกระท าทางปกครองประเภทอนๆ)

▪ เนอหาสวนใหญของกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองจะเปนกฎหมาย “วธพจารณา” ซงเปนเรองวธสบญญต แต

อยางไรกตามกฎหมายฉบบดงกลาวกมเนอหาทเปนกฎหมายสารบญญตดวยเชนบทบญญตทวาดวยความหมายของค าสง

ทางปกครอง และขอก าหนดประกอบในค าสงทางปกครอง เปนตน

▪ กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองเปนกฎหมายทถกตราขนเพอใหเกดความมประสทธภาพและเกดระบบระเบยบใน

การพจารณาเรองทางปกครอง และถอเปนกฎหมายทประกนสทธใหกบเอกชนในการทจะมนตสมพนธตามกฎหมาย

ปกครองกบบรรดาองคกรของรฐฝายปกครองทงหลายดวย

2

▪ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองเปน “กฎหมายกลาง” หรอ “กฎหมายทวไป” ส าหรบการใชอ านาจหนาทในการออก “ค าสง

ทางปกครอง”

▪ ความหมายของ “กฎหมายกลาง” หรอ “กฎหมายทวไป” หมายความวา หากมกฎหมายเฉพาะก าหนดหลกเกณฑและวธการปฏบตราชการ

ทางปกครองในการออก “ค าสงทางปกครอง” ไวอยางไร เจาหนาทกตองปฏบตใหเปนไปตามกฎหมายเฉพาะนน

▪ เวนแตกรณทไมมกฎหมายเฉพาะก าหนดหลกเกณฑและขนตอนในการออกค าสงทางปกครองเอาไว หรอมหลกเกณฑตามกฎหมายเฉพาะ แต

กฎหมายเฉพาะนนก าหนดมาตรฐานในการปฏบตราชการไวต ากวามาตรฐานการปฏบตราชการตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทาง

ปกครอง หรอกฎหมายเฉพาะนนมลกษณะทประกนความเปนธรรมไวต ากวาทก าหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง ใน

กรณเชนวานนใหปฏบตใหเปนไปตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง

▪ อยางไรกตามหากเปนเรองขนตอนหรอระยะเวลาอทธรณหรอโตแยงค าสงทางปกครอง ตองใชกฎเกณฑทก าหนดไวในกฎหมายเฉพาะเสมอ

โดยไมตองค านงถงเรองความเปนธรรมและมาตรฐานการปฏบตราชการ

3

▪ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ มใหใชบงคบแก

๑) รฐสภาและคณะรฐมนตร

๒) องคกรทใชอ านาจตามรฐธรรมนญโดยเฉพาะ

๓) การพจารณาของนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรในงานทางนโยบายโดยตรง

๔) การพจารณาพพากษาคดของศาลและการด าเนนงานของเจาหนาทในกระบวนการพจารณาคด การบงคบคด

และการวางทรพย

๕) การพจารณาวนจฉยเรองรองทกขและการสงการตามกฎหมายวาดวยคณะกรรมการกฤษฎกา

๖) การด าเนนงานเกยวกบนโยบายตางประเทศ

4

๗) การด าเนนงานเกยวกบราชการทหารหรอเจาหนาทซงปฏบตหนาททางยทธการรวมกบทหารในการปองกนและ

รกษาความมนคงของราชอาณาจกรจากภยคกคามทงภายนอกและภายในประเทศ

๘) การด าเนนงานตามกระบวนการยตธรรมทางอาญา

๙) การด าเนนกจการขององคการทางศาสนา

การยกเวนไมน าบทบญญตแหงพระราชบญญตนมาใชบงคบแกการด าเนนกจการใดหรอกบหนวยงานใดนอกจากท

ก าหนดไวในวรรคหนงใหตราเปนพระราชกฤษฎกาตามขอเสนอของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง

5

▪ ผมอ านาจในการพจารณาเรองทางปกครอง คอ เจาหนาทของรฐทไดรบการแตงตงใหด ารงต าแหนงทมอ านาจใน

การพจารณาเรองทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐทไดรบมอบอ านาจใหพจารณาเรองทางปกครอง

▪ ดงนน เอกชนไมใชเจาหนาทของรฐ โดยปกตจงไมอาจมอ านาจพจารณาเรองทางปกครองได แตอยางไรกตาม รฐ

อาจมอบหมายใหเอกชนมอ านาจในการพจารณาเรองทางปกครองแทนในบางเรอง และกรณดงกลาวนน เอกชน

ยอมถอไดวาเปน “เจาหนาท” ตามความหมายของพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองดวย และยอมม

อ านาจในการออกค าสงทางปกครองได

▪ (มาตรา ๑๒ “ค าสงทางปกครองจะตองกระท าโดยเจาหนาทมมอ านาจหนาทในเรองนน”)

6

ผมอ านาจในการพจารณาเรองทางปกครองอาจเปน

๑) องคกรเดยว หมายถง ต าแหนงทมบคคลเพยงคนเดยวมอ านาจในการวนจฉยสงการตามอ านาจหนาทในเรอง

นน

๒) องคกรกลม หมายถง องคกรทประกอบดวยบคคลเปนองคประกอบมากกวาหนงคน และในการใชอ านาจหนาท

วนจฉยสงการหรอมมตในเรองใดนน จะตองพจารณาถงหลกเกณฑในทางกฎหมายในเรอง องคประกอบ องค

ประชม และองคมตดวย

7

▪ เจาหนาททพจารณาเรองทางปกครองไมวาจะเปนเจาหนาททเปนองคกรเดยวหรอองคกรกลมกตาม จะตองมความเปนกลางหรอ

จะตองไมเปนผมสวนไดเสยในเรองทพจารณา

▪ มาตรา ๑๓ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ก าหนดวา “เจาหนาทดงตอไปนจะท าการพจารณาทางปกครอง

ไมได

๑) เปนคกรณเอง

๒) เปนคหมนหรอคสมรสของคกรณ

๓) เปนญาตของคกรณ คอ เปนบพการหรอผสบสนดานไมวาชนใดๆ หรอเปนพนองหรอลกพลกนองนบไดภายในสามชน หรอเปนญาต

เกยวพนกนทางแตงงานนบไดเพยงสองชน

๔) เปนหรอเคยเปนผแทนโดยชอบธรรมหรอผพทกษหรอผแทนหรอตวแทนของคกรณ

๕) เปนเจาหนหรอลกหน หรอเปนนายจางของคกรณ

๖) กรณอนตามทก าหนดในกฎกระทรวง

8

▪มาตรา ๑๔ ”เมอมกรณตามมาตรา ๑๓ หรอคกรณคดคานวาเจาหนาทเปนบคคลตามมาตรา ๑๓

ใหเจาหนาทผนนหยดการพจารณาเรองไวกอน และแจงใหผบงคบบญชาเหนอขนไปชนหนงทราบ

เพอทผบงคบบญชาจะไดมค าสงตอไป

การยนค าคดคาน การพจารณาค าคดคาน และการสงใหเจาหนาทอนเขาปฏบตหนาทแทน

ผถกคดคานใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง”

9

มาตรา ๑๕ “เมอมกรณตามมาตรา ๑๓ หรอคกรณคดคานวากรรมการทมอ านาจพจารณาทางปกครองคณะใดมลกษณะดงกลาว ให

ประธานกรรมการเรยกประชมคณะกรรมการเพอพจารณาเหตคดคานนน ในการประชมดงกลาว กรรมการผถกคดคานเมอไดชแจง

ขอเทจจรงและตอบขอซกถามแลวตองออกจากทประชม

ถาคณะกรรมการทมอ านาจพจารณาทางปกครองคณะใดมผถกคดคาน ในระหวางทกรรมการผถกคดคานตองออกจากท

ประชม ใหถอวาคณะกรรมการคณะนนประกอบดวยกรรมการทกคนทไมถกคดคาน

ถาทประชมมมตใหกรรมการผถกคดคานปฏบตหนาทตอไปดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของกรรมการทไมถก

คดคาน กใหกรรมการผนนปฏบตหนาทตอไปได มตดงกลาวใหกระท าโดยวธลงคะแนนลบและใหเปนทสด

การยนคดคานและการพจารณาค าคดคานใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง”

10

มาตรา 16 ในกรณมเหตอนใดนอกจากทบญญตไวในมาตรา 13 เกยวกบเจาหนาทหรอกรรมการในคณะ กรรมการทมอ านาจพจารณา

ทางปกครองซงมสภาพรายแรงอนอาจท าใหการพจารณาทางปกครองไมเปนกลาง เจาหนาท หรอกรรมการผนนจะท าการพจารณาทาง

ปกครองในเรองนนไมได

ในกรณตามวรรคหนง ใหด าเนนการดงน

(1) ถาผนนเหนเองวาตนมกรณดงกลาว ใหผนนหยดการพจารณาเรองไวกอนและแจงใหผบงคบบญชาเหนอตนขนไปชนหนง

หรอประธานกรรมการทราบ แลวแตกรณ

(2) ถามคกรณคดคานวาผนนมเหตดงกลาว หากผนนเหนวาตนไมมเหตตามทคดคานนน ผนนจะท าการพจารณาเรองตอไปก

ไดแตตองแจงใหผบงคบบญชาเหนอตนขนไปชนหนงหรอประธานกรรมการทราบ แลวแตกรณ

(3) ใหผบงคบบญชาของผนนหรอคณะกรรมการทมอ านาจพจารณาทางปกครองซงผนนเปนกรรมการอยมค าสง หรอมมต

โดยไมชกชา แลวแตกรณ วาผนนมอ านาจในการพจารณาทางปกครองในเรองนนหรอไม

ใหน าบทบญญตมาตรา 14 วรรคสอง และมาตรา 15 วรรคสอง วรรคสาม และวรรคสมาใชบงคบโดยอนโลม

11

▪ คกรณ หมายถง เอกชนทเกยวของในกระบวนพจารณาออกค าสงทางปกครอง ซงไดแก ผยนค าขอ ผคดคานค า

ขอ ผทอยในบงคบหรอจะอยในบงคบของค าสงทางปกครอง หรอผทสทธของตนถกกระทบจากผลของค าสงทาง

ปกครอง

▪ คกรณ จะตองเปนผมความสามารถทางกฎหมาย ซงหมายถง ผซงบรรลนตภาวะ อยางไรกตาม ผทแมยงไม

บรรลนตภาวะแตมบทกฎหมายเฉพาะก าหนดใหมความสามารถกระท าการในเรองทก าหนด นตบคคลหรอคณะ

บคคล และผทมประกาศของนายกรฐมนตรมอบหมายในราชกจจานเบกษาก าหนดใหมความสามารถกระท าการ

ในเรองนนได”

▪ ในการพจารณาเรองทางปกครอง คกรณยอมมสทธน าทนายความหรอทปรกษาเขามาได หรออาจแตงตงบคคล

ทบรรลนตภาวะใหเปนตวแทนของตนในการพจารณาเรองทางปกครองได”

12

▪ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ไดใหนยามของค าสงทางปกครองเอาไววา

”ค าสงทางปกครอง หมายความวา

(๑) การใชอ านาจตามกฎหมายของเจาหนาททมผลเปนการสรางนตสมพนธขนระหวางบคคลในอนทจะ

กอ เปลยนแปลง โอน สงวน ระงบหรอมผลกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาทของบคคลไมวาจะเปนการ

ถาวรหรอชวคราว เชน การสงการ การอนญาต การอนมต การวนจฉยอทธรณ การรบรอง และการรบจด

ทะเบยน แตไมหมายรวมถงการออกกฎ

(๒) การอนทก าหนดในกฎกระทรวง”

13

๑) ความหมายโดยแทตามทถกก าหนดไวในมาตรา ๕ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทาง

ปกครอง

๒) ความหมายตามทถกก าหนดในกฎกระทรวง

14

ในทางวชาการ มการใหองคประกอบของค าสงทางปกครอง โดยพจารณาจากนยามทางกฎหมายออกเปน ๕

ประการ ดงตอไปน

๑. มลกษณะเปนการก าหนดสทธและหนาทในเชงกฎเกณฑหรอนตสมพนธ

๒. เปนการใชอ านาจทางปกครอง

๓. มผลเฉพาะกรณ

๔. ออกโดยเจาหนาทฝายปกครอง

๕. มผลโดยตรงออกไปภายนอกฝายปกครอง

15

- ค าสงทางปกครองมลกษณะเปนการก าหนดกฎเกณฑหรอนตสมพนธ

- ค าสงทางปกครองจงเปนเรองของการแสดงเจตนาทประสงคตอผลทางกฎหมายอยางใดอยาง

หนง

- ผลทางกฎหมายดงกลาวไดแก การกอตง เปลยนแปลง หรอยกเลกสทธหนาทระหวางเอกชนกบ

ฝายปกครอง

- ขอสงเกต สญญาทางปกครองกมลกษณะเปนการแสดงเจตนาเพอก าหนดกฎเกณฑหรอนต

สมพนธ แตสงทแตกตางกนคอ ค าสงทางปกครองนนจะมลกษณะเปนการแสดงเจตนาฝายเดยว

ของฝายปกครอง

16

1.แตกตางจากการกระท าในทางขอเทจจรง เชน การใหขอแนะน าของฝายปกครอง การก าจดสง

กดขวางทางจราจร การแจงเตอนหรอใหขอมลแกประชาชน

2.การเตรยมการเพอออกค าสงทางปกครอง เชน การออกหนงสอเชญเขารวมสอบปากเปลาใน

การสอบแขงขน

3.การด าเนนการบางอยางของฝายปกครองทมงผลทางกฎหมายแตไมมลกษณะเปนการก าหนด

สทธหนาทขนมาใหม เชน การแจงหน หรอก าหนดเวลาช าระหน

17

- การใชอ านาจก าหนดกฎเกณฑหรอนตสมพนธนนจะตองเปนการใชอ านาจเหนอหรออ านาจปกครอง เพราะเปนการใชอ านาจตาม

กฎหมายในการบงคบใหเปนไปตามทกฎหมายก าหนด

- ขอพจารณาประการนท าใหค าสงทางปกครองแตกตางจากการด าเนนการในพรมแดนกฎหมายเอกชน

- ตวอยางการด าเนนการตามกฎหมายเอกชนทไมมลกษณะเปนค าสงทางปกครอง เชน การแสดงเจตนาเลกสญญาของฝายปกครองเปน

ตน

- การด าเนนการของรฐในพรมแดนกฎหมายมหาชน จะเปนค าสงทางปกครองได เฉพาะกรณทเปนการใชอ านาจทางปกครองเทานน

ดงนน การใชอ านาจตามกฎหมายรฐธรรมนญ ตามกฎหมายวธพจารณาความ หรอตามกฎหมายระหวางประเทศ ไมมลกษณะเปนค าสง

ทางปกครอง เชน นายกรฐมนตรใชอ านาจบรหารราชการแผนดนเปนการใชอ านาจตามรฐธรรมนญ แตการแตงตงหรอใหขาราชการออก

จากต าแหนงเปนการใชอ านาจทางปกครอง

ประธานสภาผแทนเรยกประชมสภาเปนการใชอ านาจตามรฐธรรมนญ แตการลงโทษขาราชการในส านกงานเลขาธการรฐสภา เปนการใช

อ านาจปกครอง

18

- ลกษณะประการส าคญของค าสงทางปกครอง คอ “ผลเฉพาะกรณ”

- ขอพจารณาประการน ท าใหค าสงทางปกครอง มลกษณะแตกตางจากกฎเกณฑทม

ผลใชบงคบเปนการทวไปไมมงหมายใหใชแกบคคลใดบคคลหนงหรอกรณใดกรณหนง

19

๑. ค าสงทางปกครองนนใชกบกรณเฉพาะเรองเฉพาะราวตามทกฎหมายก าหนด และใชกบบคคลใดบคคลหนงเปน

การใชเฉพาะ (รปธรรม-เฉพาะราย) เชนการอนมตใหเปดสถานบรการ การอนญาตกอสรางอาคาร

๒. ผลเฉพาะบคคล (เฉพาะราย) ของค าสงทางปกครอง ยงหมายความรวมถง กรณทการใชอ านาจไมไดมผลแก

บคคลใดบคคลหนง แตมผลทางกฎหมายตอ “กลมบคคล” เฉพาะกลมใดกลมหนงดวย ตวอยางส าคญเชน ค าสงให

บคคลทมาชมนมรวมกนสลายการชมนม

20

๑. เปนขอพจารณาเกยวกบองคกรทใชอ านาจออกค าสงทางปกครอง

๒. เจาหนาทตามความหมายของมาตรา 5 พรบ. วธปฏบตราชการทางปกครอง หมายความวา “บคคล คณะ

บคคล หรอนตบคคล ซงใชอ านาจหรอไดรบมอบหมายใหใชอ านาจทางปกครองของรฐในการด าเนนการอยางใด

อยางหนงตามกฎหมาย ไมวาจะเปนการจดตงขนในระบบราชการ รฐวสาหกจหรอกจการอนของรฐหรอไมกตาม

๓. ดงนนความหมายของเจาหนาทตามมาตราดงกลาวจง พจารณาจากการ “ใชอ านาจหนาทในทางปกครอง” เปน

ส าคญ ดงนน เจาหนาทจงมความหมายอยางกวางรวมถง บคคลทไมใชฝายปกครอง แตไดรบมอบหมายใหใช

อ านาจทางปกครองดวย

21

๑. ค าสงทางปกครองตองมผลโดยตรงออกไปภายนอกฝายปกครอง ก าหนดสทธหนาทใหกบบคคล

๒. ขอพจารณาประการดงกลาว ท าใหเกดความแตกตางระหวางการใชอ านาจออกไปภายนอกฝายปกครอง และ

การใชอ านาจภายในฝายปกครอง

๓. ค าสงทางปกครองจะมลกษณะเหมอนกบ “กฎ” คอ มผลในพรมแดนภายนอกฝายปกครองเทานน

22

ดกฎกระทรวงฉบบท 12 ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ทก าหนดวา “ใหการด าเนนการ

ของเจาหนาทดงตอไปนเปนค าสงทางปกครอง

(1) การด าเนนการเกยวกบการจดหาหรอการใหสทธประโยชนในกรณของ

ก. สงรบหรอไมรบค าเสนอขาย รบจาง แลกเปลยน ใหเชา ซอ เชา หรอใหสทธประโยชน

ข. การอนมตสงซอ จาง แลกเปลยน เชา ขาย ใหเชา หรอใหสทธประโยชน

ค. การสงยกเลกกระบวนการพจารณาค าเสนอหรอการด าเนนการอนใดในลกษณะเดยวกนกน

ง. การสงใหเปนผทงงาน

(2) การใหหรอไมใหทนการศกษา

23

▪ ค าสงทางปกครองอาจกระท าเปนหนงสอหรอท าดวยวาจากได หรอท าในรปแบบอนๆ กได

▪ แตเฉพาะในกรณทกฎหมายก าหนดใหท าเปนหนงสอหรอก าหนดแบบเอาไว ฝายปกครองกจะตองออกค าสงทาง

ปกครองใหเปนไปตามแบบทกฎหมายก าหนด

▪ ในกรณทฝายปกครองท าค าสงทางปกครองดวยวาจา ถาผรบค าสงรองขอภายในเจดวนนบแตวนทมค าสง

ดงกลาวใหยนยนค าสงเปนหนงสอ เจาหนาทตองออกหนงสอยนยนค าสงทางปกครองดงกลาว แตอยางไรกตาม

ตองถอวาค าสงทางปกครองมผลทางกฎหมายตงแตเมอไดมการออกค าสงทางปกครองดวยวาจาในครงแรก

แลว

24

ก. เงอนไขเรองเจาหนาททมอ านาจออกค าสงทางปกครอง

- ค าสงทางปกครองตองออกโดยฝายปกครองทมอ านาจหนาทในเรองนน

- ฝายปกครองนนๆ ตองใชอ านาจหนาทภายในพนททตนมอ านาจเทานน

25

ข. กระบวนการและขนตอนในการออกค าสงทางปกครอง

- การก าหนดคกรณในค าสงทางปกครอง (มาตรา ๒๑)

- การตรวจสอบความสามารถในการมสวนรวมและความสามารถกระท าการในกระบวนพจารณาทางปกครองของคกรณ (มาตรา ๒๒)

- การตรวจสอบเหตแหงการไมสามารถท าค าสงทางปกครองไดขององคกรเจาหนาทผทรงอ านาจ (มาตรา ๑๓ และมาตรา ๑๖)

- การแสวงหาและตรวจสอบพยานหลกฐานตามหลกการคนหาความจรงโดยการไตสวน (มาตรา ๒๘ และมาตรา ๒๙)

- การรบฟงคกรณและการใหโอกาสคกรณในการโตแยงและแสดงพยานหลกฐาน (มาตรา ๓๐)

- การใหสทธคกรณในการตรวจดเอกสาร (มาตรา ๓๑)

26

▪ ค าสงทางปกครองตองไมขดหรอแยงกบบทบญญตของรฐธรรมนญและกฎหมายอนทมผลใชบงคบอยจรงใน

บานเมอง

▪ ค าสงทางปกครองตองสอดคลองกบหลกไมมกฎหมายไมมอ านาจ

▪ ค าสงทางปกครองตองออกโดยใชดลพนจอยางถกตอง

▪ ค าสงทางปกครองตองไมกระทบสทธของผรบค าสงจน “เกนสมควรแกเหต”

27

▪ ขอความทวไปเกยวกบผลบงคบใชของค าสงทางปกครอง

- เจาหนาทจะตองแจงค าสงทางปกครองไปยงผรบค าสง

- โดยค าสงทางปกครองนน เปนการปดกระบวนการพจารณาเรองทางปกครองของฝายปกครอง และการแจงค าสงทางปกครองท าให

ค าสงทางปกครองเรมมผลบงคบทางกฎหมาย (ออกมาภายนอกฝายปกครอง) ในท านองเดยวกบกฎหมายทมผลใชบงคบเมอมการ

ประกาศในราชกจจานเบกษา ค าสงทางปกครองกจะมผลเมอไดมการแจงค าสงทางปกครองไปยงผรบค าสง

- ค าสงทางปกครองใหมผลใชยนบคคลตงแตขณะทผนนไดรบแจงเปนตนไป (มาตรา 42 (พรบ.วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.

2539)

- เมอมกรณทมผทเกยวของกบค าสงทางปกครองหลายคน เจาหนาทตองแจงค าสงทางปกครองนนไปยงผทเกยวของทกคน

28

1. การแจงค าสงทางปกครองตองกระท าโดยฝายปกครองทมอ านาจหนาทในเรองนน และเปนการแจงโดยเจาหนาท

ฝายปกครองในฐานะทเปนการปฏบตงานของฝายปกครอง

2. การแจงค าสงทางปกครอง ตองแจงไปยงเอกชนทมสวนเกยวของกบค าสงทางปกครองแตละคน (ค าสงทาง

ปกครองเปนการแสดงเจตนาทตองการผรบการแสดงเจตนา)

3. กรณเปนการแจงค าสงทางปกครองทางไปรษณย ถอวาผรบค าสงทางปกครองไดรบแจงค าสงทางปกครอง

เมอค าสงนนไปถงผรบค าสงทางปกครอง เชน ทอย ตจดหมาย โดยมพกตองพจารณาวา ผรบค าสงทางปกครอง

นนไดอานหรอทราบค าสงทางปกครองนนอยางแทจรงหรอไม

29

▪ ในบางกรณ ค าสงทางปกครองอาจไมไดแจงไปยงเอกชนผรบค าสงรายใดรายหนงเปนการเฉพาะ

แตมลกษณะเปนการแจงไปยงบคคลเปนการทวไป เชน การตดประกาศหรอการประกาศใน

หนงสอพมพเปนตน การแจงค าสงทางปกครองในลกษณะดงกลาวมกใชกบ “การแจงค าสงทวไป

ทางปกครอง”

30

- ค าสงทางปกครองทเจาหนาทฝายปกครองออกมาเปนจ านวนมากในแตละวนนน มทงทเปนค าสงทางปกครองท

ชอบดวยกฎหมาย และค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย

- การศกษาเรองค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายนน มแงมมทเปนสาระส าคญอยดวยดวยกน 2 ประการ

ก. กรณทถอวาค าสงทางปกครองนนๆ เปนค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมายหรอไมชอบดวย

กฎหมาย

ข. ผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายมอยางไรบาง

31

1. ขอพจารณาประการส าคญเกยวกบความสมบรณของค าสงทางปกครอง

ก. ค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมายและไมชอบดวยกฎหมาย

ข. ก าหนดเวลาทใชในการพจารณาความชอบดวยกฎหมายของค าสงทางปกครอง

ค. ความผดพลาดอยางแจงชดของค าสงทางปกครอง

2. ขอพจารณาเรองอ านาจในการออกค าสงทางปกครอง

3. ขอพจารณาเกยวกบความชอบดวยกฎหมายในเชงรปแบบของค าสงทางปกครอง

4. ขอพจารณาเกยวกบความชอบดวยกฎหมายในเชงเนอหาของค าสงทางปกครอง

32

ก. ค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมายและไมชอบดวยกฎหมาย

ข. ก าหนดเวลาทใชในการพจารณาความชอบดวยกฎหมายของค าสงทางปกครอง

ค. ความผดพลาดอยางแจงชดของค าสงทางปกครอง

33

- ค าสงทางปกครองจะชอบดวยกฎหมายกตอเมอ เปนไปตามขอเรยกรองของระบบกฎหมายทกประการ

- และในความหมายน ค าสงทางปกครองจะไมชอบดวยกฎหมาย (หรอเปนค าสงทางปกครองทบกพรอง) ในกรณ

ทมปญหาความไมสอดคลองกบกฎหมายในเรองใดเรองหนง หรอแงมมใดแงมมหนง

- เปนทนาสงเกตวา ความไมชอบดวยกฎหมายของค าสงทางปกครองนนไมไดเกดจากการใชหรอการตความ

กฎหมายทผดพลาดเทานน แตรวมถงกรณทฝายปกครองสรปขอเทจจรงหรอเขาใจขอเทจจรงทจะน ามาปรบใชกบ

กฎหมายผดพลาดไปดวย

34

1. ในกรณเฉพาะเรองเฉพาะราวนน เจาหนาททออกค าสงทางปกครอง เปนเจาหนาททมอ านาจ

หนาทในเรองนน

2. เปนกรณทมกฎหมายใหอ านาจ และการใชอ านาจออกค าสงนนเปนไปตามกระบวนการและ

รปแบบทกฎหมายก าหนด

3. เมอค าสงทางปกครองนนมเนอหาสอดคลองหรอไมขดแยงกบกฎหมายตางๆ ทมผลใชบงคบ

อยจรงในบานเมอง

35

- ชวงเวลาทใชพจารณาตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของค าสงทางปกครอง คอชวงเวลาคอ

ชวงเวลาทไดมการออกค าสงทางปกครอง ดงนนโดยหลกแลว เมอมขอเทจจรงหรอขอกฎหมาย

เปลยนแปลงไปภายหลงจากการออกค าสงทางปกครอง กจะไมมผลตอความชอบดวยกฎหมาย

ของค าสงทางปกครอง

36

- ปญหาความไมชอบดวยกฎหมายของค าสงทางปกครองนน แตกตางจากปญหาเรองความผดพลาดอยางชดแจง

ของค าสงทางปกครอง

- ค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย หมายถง ค าสงทมเนอหาขดกบกฎหมาย หรอขนตอนตามกฎหมาย (ม

ผลทางกฎหมายแตอาจถกยกเลกเพกถอนภายหลงได)

- ค าสงทางปกครองทมความผดพลาดหรอผดหลงอยางชดแจง หมายถง ค าสงทางปกครองทมเนอหาไมตรงกบ

เจตนาของฝายปกครองผออกค าสงอยางชดแจง ตวอยางเชน การพมพผดพลาด การค านวณตวเลขในค าสง

ผดพลาด เปนตน

- ซงค าสงทางปกครองทมลกษณะดงกลาวฝายปกครองสามารถเปลยนแปลงแกไขใหถกตองไดตลอดเวลา โดยไม

ตองค านงถงการคมครองความเชอถอและไววางใจของผรบค าสง

37

- การใชอ านาจในการออกค าสงทางปกครองของฝายปกครองนนจะกระท าไดกตอเมอ เปนกรณทมกฎหมาย

ก าหนดไวเปนการเฉพาะใหฝายปกครองใชอ านาจออกค าสงทางปกครองในเรองนนได เมอมขอเทจจรงอยางใด

อยางหนงตามทกฎหมายก าหนดเกดขน ดงนน การออกค าสงทางปกครอง จงเปนการบงคบการใหเปนไปตาม

กฎหมายรปแบบหนงนนเอง

38

ขอพจารณาประการนเปนขอพจารณาเกยวกบการเกดขนของค าสงทางปกครอง ซงเรยกรองวา ในแงรปแบบการ

เกดขนของค าสงทางปกครองนน ค าสงทางปกครองจะตอง

ก. ฝายปกครองทมอ านาจหนาทในเรองนน

ข. เปนค าสงทางปกครองทออกโดยถกตองตามกระบวนการทกฎหมายก าหนด

ค. เปนไปตามแบบทกฎหมายก าหนด

ง. รวมถงในบางกรณ ฝายปกครองตองใหเหตผลในการออกค าสงทางปกครองนนๆ

39

1. ค าสงทางปกครองตองมเนอหาสอดคลองกบกฎหมายทใหอ านาจ (ค าสงทางปกครองท าหนาท

บงคบการใหเปนไปตามกฎหมายนน) และตองไมขดตอกฎหมายอนๆ ทมผลใชบงคบอยใน

บานเมอง เชน พระราชบญญตฉบบอนๆ หรอรฐธรรมนญ

2. การออกค าสงทางปกครองจะตองมกฎหมายใหอ านาจอยางชดแจง

3. ค าสงทางปกครองไมไดเกดจากการใชดลพนจทผดพลาดของฝายปกครอง

4. ค าสงทางปกครองไมขดกบหลกความพอสมควรแกเหตหรอหลกความไดสดสวน

40

ก. มโนภาพเบองตนเกยวกบความมผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครอง

ข. ผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครอง

ค. ผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย

41

ในเรองผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครองนน จะตองพจารณาถอยค าเหลานแยกออกจากกน

เสมอ

ค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมาย – ค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย

---------------------------

ค าสงทางปกครองทมผลทางกฎหมาย - ค าสงทางปกครองทไมมผลทางกฎหมาย

42

ปญหาความชอบดวยกฎหมายของค าสงทางปกครอง คอ การพจารณาวาค าสงทางปกครองนนม

เนอหาสอดคลองกบสงทระบบกฎหมายเรยกรองหรอไม เมอใดกตามมค าสงทางปกครองมปญหา

เรองความไมสอดคลองกบกฎหมาย ค าสงทางปกครองนนยอมไมชอบดวยกฎหมาย

43

- เมอระบบกฎหมายเรยกรองใหด าเนนการของรฐจะตองเปนไปตามทกฎหมายก าหนด การด าเนนการเชน

วานนยอม “ไมชอบดวยกฎหมาย” เมอไมไดปฏบตใหเปนไปตามทกฎหมายเรยกรอง

- ดงนนเมอการออกค าสงทางปกครองไมไดเปนไปตามทระบบกฎหมายเรยกรอง โดยหลกแลวยอมตอง

ถอวา ค าสงทางปกครองนนไมมผลทางกฎหมายหรอเปนโมฆะ

- อยางไรกตามฝายนตบญญตสามารถก าหนดผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครองทไมชอบดวย

กฎหมายเปนอยางอนได โดยเฉพาะการก าหนดใหค าสงทางปกครองมผลใชบงคบ แมมปญหาความชอบ

ดวยกฎหมาย โดยใหมผลทางกฎหมายไปจนกวาองคกรทมอ านาจ (ฝายปกครองหรอศาลปกครอง) จะได

ยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายนน

44

- ในกรณของการยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายนน กฎหมายตอง

ก าหนดตอไปดวยวา การยกเลกเพกถอนนนมเงอนไขอยางไร ตองท าในชวงเวลาใด และโดยองคกร

ของรฐองคกรใด

45

ก. การเรมมผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครอง

- ค าสงทางปกครองนนโดยหลกแลวจะมผลทางกฎหมายทนททแจงไปยงผรบค าสง เวนแต

จะเปนกรณทเหนไดชดแจงวาเปนค าสงทเปนโมฆะเพราะขดกบกฎหมายอยางชดแจง

- เงอนไขของ “ความมผลทางกฎหมาย” ของค าสงทางปกครองนน ไมใช “ความชอบดวยกฎหมาย” หากแตเงอนไขของความมผลทาง

กฎหมายของค าสงทางปกครองไดแก “การแจงค าสงทางปกครอง” และ “ความไมชอบดวยกฎหมายอยางชดแจง” เทานน

- การก าหนดเรองผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครอง เปนไปตามหลกการประกนความมนคงแหงนตฐานะ

- ดงนนประชาชนและฝายปกครองมหนาทปฏบตตามค าสงทางปกครอง แมจะมความสงสยเกยวกบความชอบดวยกฎหมายของค าสง

ทางปกครองกตาม

46

ข. ความสนสดผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครอง

1. ค าสงทางปกครองสนผลโดยการออกค าสงทางปกครองใหมยกเลกค าสงทางปกครองเดม

2. ค าสงทางปกครองถกยกเลกเพกถอนโดยองคกรทมอ านาจวนจฉยความชอบดวยกฎหมายของ

ค าสงทางปกครอง (ฝายปกครอง, ศาลปกครอง)

47

ค. การหนวงผลของค าสงทางปกครอง

ค าสงทางปกครองซงโดยปกตจะมผลทางกฎหมายทนท และกอใหเกดสทธแกฝายปกครองทจะ

บงคบใหเปนไปตามค าสงนน แตอยางไรกตามค าสงทางปกครองอาจถกหนวงผลทางกฎหมายไวได

ในกรณทมกฎหมายก าหนดเอาไว เชนกรณการทเลาการบงคบตามค าสงทางปกครองโดยฝาย

ปกครอง หรอการใชวธการคมครองชวคราวระงบการบงคบตามค าสงทางปกครองโดยศาล

ปกครอง (ดมาตรา 39 วรรค 2 (1) และ (2) พรบ. วธปฏบตราชการทางปกครอง)

48

ง. เงอนไขหรอเงอนเวลาในค าสงทางปกครอง

ค าสงทางปกครองอาจไมไดมผลทางกฎหมายทนท แตอาจมผลทางกฎหมายตอเมอเปนไปตาม

เงอนไขหรอเงอนเวลาทก าหนดในค าสงทางปกครองกได

49

1. ค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายอยางชดแจง มผลเปน โมฆะ คอไมมผลทางกฎหมายมาตงแต

2. ค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายเปนค าสงทางปกครองทอาจถกโตแยงคดคานและถกเพกถอนได

3. ค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายในแงกระบวนการออกค าสง อาจถกแกไขใหถกตองในภายหลงได หรอ

ในกรณทเหนไดชดวาความไมชอบดวยกฎหมายนนไมมผลส าคญตอการตดสนในของฝายปกครอง กถอวาค าสง

ดงกลาวชอบดวยกฎหมายหรอไมมความบกพรอง

4. ค าสงทางปกครองทไมไดจดแจงสทธในการอทธรณโตแยงไวในค าสงทางปกครองไมสงผลตอความมผลทาง

กฎหมายของค าสง แตสงผลตอก าหนดระยะเวลาอทธรณโตแยงค าสงของผรบค าสง

50

1. ค าสงทางปกครองทท าเปนหนงสอ แตไมทราบวาใครเปนผออกค าสงดงกลาว

2. ค าสงทางปกครองทออกโดยฝาฝนแบบทกฎหมายก าหนด

3. ค าสงทางปกครองทไมอาจปฏบตไดในความเปนจรง

4. ค าสงทางปกครองใหกระท าการละเมดตอกฎหมายหรอทเปนความผดอาญา

5. ค าสงทางปกครองทขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนด

51

ในทางขอเทจจรงแลว อาจเปนเรองทยากส าหรบผรบค าสงทางปกครอง ในการแยกแยะวาค าสงทางปกครองใดเปนค าสงทางปกครองท

ไมชอบดวยกฎหมาย (แตมผลทางกฎหมาย) กบค าสงทางปกครองทเปนโมฆะ

ในทางกฎหมายปกครองนน ตองสนนษฐานไวกอนวาค าสงทางปกครองยอมมผลทางกฎหมายเสมอ เวนแตจะเขากรณเปนค าสงทมความ

ไมชอบดวยกฎหมายอยางชดแจงหรอรายแรง

ดงนน ตวผรบค าสงทางปกครองทโตแยงวาค าสงทางปกครองเปนโมฆะ จะตองแบกรบความเสยงเอง หากเปนการทตวเองเขาใจวาค าสง

ทางปกครองดงกลาวเปนโมฆะ แตแทจรงแลว เปนแตเพยงค าสงทางปกครองทไมชอบดวยดวยกฎหมาย (แตมผลทางกฎหมาย)

(Friedrich E. Schnapp, JUS 39 (1999), 39, 41)

52

- ค าสงทางปกครองมผลทางกฎหมายทนทนบจากทไดมการแจงค าสงทางปกครองไปยงผรบค าสง

- อยางไรกตามเอกชนผอยใตบงคบของค าสงสามารถทจะโตแยงค าสงทางปกครองนนดวยวธการทกฎหมาย

ก าหนด เพอใหมการลบลางค าสงทางปกครองนน

- วธการในการลบลางค าสงทางปกครองมอยดวยกน 2 รปแบบ ไดแก การอทธรณภายในฝายปกครอง และการ

ฟองเพกถอนค าสงทางปกครองไปยงศาลปกครอง

- การอทธรณภายในฝายปกครองและการฟองเพกถอนค าสงทางปกครองมผลผกพนธซงกนและกน โดยการ

อทธรณภายในนนเปนเงอนไขในการฟองคดตอศาลปกครอง

53

มาตรา 45 ภายใตบงคบมาตรา 48 ในกรณค าสงทางปกครองใดไมไดออกโดยรฐมนตร และไมมกฎหมายก าหนด

ขนตอนอทธรณภายในฝายปกครองไวเปนการเฉพาะ ใหคกรณอทธรณค าสงทางปกครองนนโดยยนตอเจาหนาท

ผท าค าสงทางปกครองภายในสบหาวน นบแตวนทไดรบค าสงดงกลาว

ค าอทธรณตองท าเปนหนงสอโดยระบขอโตแยงและขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทอางองประกอบดวย

การอทธรณไมเปนเหตทเลาการบงคบตามค าสงทางปกครอง เวนแตจะมการสงทเลาการบงคบตาม

มาตรา 56 วรรคหนง

54

มาตรา 45 ใหเจาหนาทตามมาตรา 44 วรรคหนง พจารณาค าอทธรณและแจงผอทธรณโดยไมชกชา แตตองไม

เกนสามสบวนนบแตวนทไดรบอทธรณ ในกรณทเหนดวยกบค าอทธรณไมวาทงหมดหรอบางสวนกใหด าเนนการ

เปลยนแปลงค าสงทางปกครองตามความเหนของตนภายในก าหนดเวลาดงกลาวดวย

ถาเจาหนาทตามมาตรา 44 วรรคหนง ไมเหนดวยกบค าอทธรณไมวาทงหมดหรอบางสวนกใหเรง

รายงานความเหนพรอมเหตผลไปยงผมอ านาจพจารณาอทธรณภายในก าหนดเวลาตามวรรคหนง ใหผมอ านาจ

พจารณาอทธรณพจารณาใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทตนไดรบรายงาน ถามเหตจ าเปนไมอาจ

พจารณาใหแลวเสรจภายในระยะเวลาดงกลาว ใหผมอ านาจพจารณาอทธรณมหนงสอแจงใหผอทธรณทราบกอน

ครบก าหนดเวลาดงกลาว ในการน ใหขยายระยะเวลาอทธรณออกไปไดอกไมเกนสามสบวนนบแตวนทครบ

ก าหนดเวลาดงกลาว

55

เจาหนาทผใดจะเปนผมอ านาจพจารณาอทธรณตามวรรคสองใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง

บทบญญตมาตรานไมใชกบกรณทมกฎหมายเฉพาะก าหนดไวเปนอยางอน

56

มาตรา 46 ในการพจารณาอทธรณ ใหเจาหนาทพจารณาทบทวนค าสงทางปกครองไดไมวาจะเปนปญหา

ขอเทจจรง ขอกฎหมาย หรอความเหมาะสมของการท าค าสงทางปกครอง และมอาจมค าสงเพกถอนค าสงทาง

ปกครองเดมหรอเปลยนแปลงค าสงทางปกครองนนไปในทางใด ทงน ไมวาจะเปนการเพมภาระหรอลดภาระหรอใช

ดลพนจแทนในเรองความเหมาะสมของการท าค าสงทางปกครองหรอมขอก าหนดเปนเงอนไขอยางไรกได

57

มาตรา 9 พรบ. จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

ศาลปกครองมอ านาจพจารณาพพากษาหรอมค าสงในเรองดงตอไปน

(1) คดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐกระท าการโดยไมชอบดวยกฎหมายไมวา

จะเปนการออกกฎ ค าสงหรอการกระท าอนใดเนองจากกระท าโดยไมมอ านาจหรอนอกเหนออ านาจหนาทหรอไม

ถกตองตามกฎหมาย หรอโดยไมถกตองตามรปแบบขนตอน หรอวธการอนเปนสาระส าคญทก าหนดไวส าหรบการ

กระท านน หรอโดยไมสจรตหรอมลกษณะเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม หรอมลกษณะเปนการสรางขนตอน

โดยไมจ าเปนหรอสรางภาระใหเกดกบประชาชนเกนสมควร หรอเปนการใชดลพนจโดยมชอบ

58

มาตรา 42 พรบ.จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542

ผใดไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจเดอดรอนหรอเสยหายโดยม อาจหลกเลยงได อน

เนองมาจากการกระท าหรองดเวนการกระท าของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐหรอมขอโตแยง

เกยวกบสญญาทางปกครองหรอกรณอนใดทอยในเขตอ านาจศาลปกครองตามมาตรา 9 และการแกไขหรอ

บรรเทาความเดอดรอนหรอเสยหายหรอยตขอโตแยงนน ตองท าค าบงคบตามทก าหนดไวในมาตรา 72 ผนนมสทธ

ฟองคดปกครอง

ในกรณทมกฎหมายก าหนดขนตอนหรอวธการส าหรบแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายในเรองใดไว

โดยเฉพาะ การฟองคดปกครองในเรองนนจะกระท าไดตอเมอมการด าเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาว และ

ไดมการสงการตามกฎหมายนน หรอมไดมการสงการภายในเวลาอนสมควร หรอภายในเวลาทกฎหมายนนก าหนด

59

1) ผลบงคบผกพนของค าสงทางปกครอง

2) ขอความทวไปเกยวกบการยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครอง

3) การยกเลกค าสงทางปกครองทเปนการใหประโยชน

4) การเพกถอนค าสงทางปกครองทเปนการใหประโยชน

5) การยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองทเปนการสรางภาระ

6) การขอใหพจารณาใหม

60

- ค าสงทางปกครองทไดมการแจงไปยงผรบค าสงอยางถกตองยอมม “ผลผกพน” ผรบค าสง

(หากไมเขากรณค าสงทางปกครองทเปนโมฆะ)

- แตผลผกพนดงกลาวเปนผลทางกฎหมายทยง “ไมสนสดเดดขาด” เพราะผรบค าสงยงสามารถ

โตแยงคดคานความชอบดวยกฎหมายของค าสงดงกลาวได

- การโตแยงคดคานเชนวานนไดแกกระบวนการอทธรณภายในฝายปกครองหรอการฟองคดตอ

ศาลปกครอง

61

หมายถง “ค าสงทางปกครองทมลกษณะเดดขาดเปนทสด ไมอาจถกโตแยงไดอกตอไป เปนมาตรท

มนคงแนนอนในการชวา สทธหนาทหรอนตสมพนธในทางกฎหมายปกครองด ารงอยอยางไร”

62

- ค าสงทางปกครองทมผลบงคบผกพน เปนค าสงทางปกครองทผรบค าสงทางปกครอง ไมอาจ

โตแยงผลทางกฎหมายของค าสงนนไดอกตอไป (แมค าสงทางปกครองนนจะยงมปญหาความชอบ

ดวยกฎหมายอยกตาม)

- ผรบค าสงตองปฏบตตามค าสงทมผลบงคบผกพนนน

- อยางไรกตาม ผรบค าสงอาจใชกระบวนการขอใหพจารณาใหมตามทก าหนดไวในมาตรา 54

พรบ.วธปฏบตราชการทางปกครองได (เปนขอยกเวน)

63

- การลบลางค าสงทางปกครองโดยการยกเลกเพกถอนค าสงโดยฝายปกครอง เปนการท าใหค าสง

ทางปกครองโดยไมขนอยกบกระบวนพจารณาชนอทธรณค าสง หรอไมขนอยกบระยะเวลาในการ

อทธรณค าสง โดยถอวาเปนดลพนจของฝายปกครองเองในการทจะยกเลกเพกถอนผลทาง

กฎหมายของค าสงทางปกครองนน

- การ “ยกเลกค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมาย” และ “การเพกถอนค าสงทางปกครองทไม

ชอบดวยกฎหมาย” ถกบญญตไวในมาตรา 49 ถงมาตรา 53 ของพระราชบญญตวธปฏบตวธ

ปฏบตราชการทางปกครอง

64

การลบลางค าสงทางปกครอง

65

การลบลางค าสงทางปกครองภายใน

กระบวนการโตแยงค าสงทางปกครอง

ตามกฎหมาย (ฝายปกครอง, ศาล)

การลบลางค าสงทางปกครองภายนอก

กระบวนการโตแยงค าสงทางปกครองตาม

กฎหมาย

การเพกถอนค าสงทางปกครองทไมชอบดวย

กฎหมาย

การยกเลกค าสงทางปกครองทชอบ

ดวยกฎหมาย

- การเพกถอนค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย เปนเรองทเกยวกบการแกไขขอบกพรอง

ทางกฎหมาย (แกไขความไมชอบดวยกฎหมาย: Fehlerkorrektur) และผลทางกฎหมายของค าสงทางปกครอง

- การยกเลกค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมาย มกเปนกรณทฝายปกครองเหนวาม

ขอเทจจรงและขอกฎหมายเปลยนแปลงไป จงเปนกรณทไมจ าเปนตองคงค าสงทางปกครองนนไว

ตอไป

- การยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองนน วางอยบนหลกการคมครองความเชอถอและไววางใจ

ของผรบค าสงทางปกครอง

66

- การเพกถอนและการยกเลกค าสงทางปกครองนนใชกบทงกรณค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมายและไมชอบ

ดวยกฎหมาย

- ผรบค าสงทางปกครองยอมตองการใหยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองทเปนการสรางภาระ (ไมวาค าสงทาง

ปกครองนนจะชอบดวยกฎหมายหรอไมกตาม)

- ในทางตรงกนขาม ผรบค าสงทางปกครองยอมตองการใหคงค าสงทางปกครองทเปนการใหประโยชนไว (ไมวา

ค าสงทางปกครองนนจะชอบดวยกฎหมายหรอไมกตาม)

- ในการแกปญหาดงกลาว กฎหมายปกครองจะตองรกษาน าหนกระหวาง หลกการทมความส าคญ ๒ ประการ

ไดแก ๑. หลกความชอบดวยกฎหมายของการกระท าทางปกครอง และ ๒. หลกความความมนคงแนนอนแหงนต

ฐานะและหลกการคมครองความเชอถอและไววางใจของผรบค าสงทางปกครอง

67

๑. การเพกถอนค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายทมลกษณะการสรางภาระ

๒. การเพกถอนค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายอนมลกษณะเปนการใหประโยชน

๓. การยกเลกค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมายทมลกษณะเปนการสรางภาระ

๔. การยกเลกค าสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมายทมลกษณะเปนการใหประโยชน

68

๑. การยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองนน ใชเฉพาะกบค าสงทางปกครองทมผลทางกฎหมาย

เทานน โดยไมใชกบค าสงทางปกครองทไมมผลทางกฎหมาย หรอค าสงทางปกครองทเปน

โมฆะ

๒. ในกรณของค าสงทางปกครองทเปนโมฆะ ผรบค าสงกสามารถใชวธการขอใหฝายปกครอง

หรอศาลปกครองก าหนดยนยนความเปนโมฆะของค าสงทางปกครองได (โดยไมตองยกเลก

เพกถอน)

๓. การยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองโดยฝายปกครองนน สามารถท าไดโดยไมขนอยกบวา

ค าสงทางปกครองนนยงสามารถอทธรณตอฝายปกครองไดหรอไม

69

๑. ค าสงยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครอง มสถานะเปนค าสงทางปกครองดวย

๒. เมอมสถานะเปนค าสงทางปกครอง การยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองจงตองค านงถงกระบวนการ

รปแบบ และขนตอนตามทกฎหมายก าหนดในเรองการท าค าสงทางปกครองดวย

๓. ดงนนค าสงยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย จงเปนค าสงทมผลทางกฎหมายดวย

เวนแตจะเปนค าสงทางปกครองทเปนโมฆะ และดงนน ค าสงยกเลกเพกถอนค าสงทางปกครอง จงอาจถก

ยกเลกเพกถอนอกครงได และเปนผลให ค าสงทางปกครองเดมทถกยกเลกไปแลวกลบมามผลทางกฎหมาย

อกครง

70

71