Ang Kaligirang Pangkasaysayan ng EpikoAng epiko ay isang uri ng panitikan na nagsasalaysay tungkolsa kabayanihan at pakikipagtunggali ng pangunahing tauhan labansa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil ang mgatagpuan ay pawing kababalaghan at di-kapani-paniwala. Isangkuwento ito na punong-puno ng kagila-gilalas na mga pangyayari.Bawat pangkatin ng mga Pilipino ay may maipagmamalaking epiko.Ang salitang epiko ay mula sa salitang Griyegong "epos" nanangangahulugang salawikain o awit. Isa itong mahabang salaysayna anyong patula na maaaring awitin o isatono. Hango ito sapasalin-dilang tradisyon tungkol sa mga pangyayaring mahiwaga okabayanihan ng mga tauhan. Layunin nitong pukawin ang isipan ngmga mambabasa sa pamamagitan ng nakapaloob na mgapaniniwala, kaugalian at mithiin ng mga tauhan. ay nagsasabingang epiko daw ay hango sa pangalang !ur, isang lalaki na kinuhangmanunulat ng mga "spa#ol sa kanilang kapanahunan dahil sakaniyang likas na pagiging malikhain at matalino. Lahat ng kaniyangisinulat aytinawagniyangepikus, nadi kalaunanaytinawagngmga "spa#ol na epiko na ang ibig sabihin ay $ dakilang likha%.Ang epiko ay mahabang salaysay. Ito ay karaniwang inaawit obinibigkas nang patula. !adalasan itong salaysay tungkol samahiwagangpangyayari okabayanihangkinapapaloobanngmgapaniniwala, mgakaugalian, at mgahuwaransabuhayngmgasinaunang mamamayan ng isang bayan.&a Pilipinas, popular ang tinatawag na epikong bayan o 'olkepi(. Ayon sa mga mananaliksik ng katutubong panitikan, may kani-kaniyang matatanda at mahahabang salaysay na patula ang iba)tibang pangkating etniko sa Pilipinas. &a labas ng!atagalugan,mayroong mga popular na tulang pambayan, o mga tulang epiko,bago pa man dumating sa bansa ang mga banyaga.!ilalasamgaIlokoangepikongBiagni Lam-ang*BuhayniLamang+. Ito ay isinulat ng makatang si Pedro Bukaneg na sininopat pinagaaralan pa rin hanggang sa kasalukuyan. &a Bi(ol naman aytanyag ang epikong Ibalon na ang orihinal na sipi sa wikangBi(olano ay iningatan ni Padre ,ose -asta#o noong ika-./ dantaon.Gayundin ang epikong Handiong ng mga Bi(olano na batay namansamgabagongpananaliksikaylikhangisangparing"spa#ol athindi sa bibig ng mga katutubo.&a 0isayas naman nagmula angepikong aragtas, at saindanaoangpinakamahabangepikosaPilipinas na1arangan.2akapaloob sa 1arangan ang kilalang mga epikong PrinsipeBantugan, Indarapatraat&ulaymanatBidasari. Angmgakapatidnaman natin sa -A3 *-ordillera Administrati4e 3egion+ partikular saI'ugao ay may ipinagmamalaki naming Hudhud at Alim.&a nakaraang ikadalawampung siglo, isa-isang naitala ng mgamananaliksik at dalubhasa ang marami pang epikong- bayan mulasa iba)t ibang dako ng bansa. Ayon sa kanila, nauuri ang epikongnasusulat ayon sa kasaysayan ng lugar na kinatagpuan nito.Halimbawa, nasapangkating!ristiyanongepikoangLam-angatHandiong, samantala, nasapangkatinguslimnamanangmgaepikong Bantugan, Indarapatra at &ulayman, Parang &abil at&ilungan. IbinilangnamansapangkatingLumad*di-!ristiyanoatuslim+ ang 5llalim ng !alinga, Hudhud at Alim ng I'ugao, Labaw1onggon ng Hiligaynon, Hinilawod at Agyu ng indanao, !udamanng Palawan, 6uwaang ng mga Bagobo, 5lod, &ambila, at Guman ngBukidnon, at marami pang iba.ahalaga sa mga sinaunang pamayanan ang epikong-bayan.Bukod sa nagiging aliwan ang epiko, ito ay nagsisilbingpagkakakilanlang panrehiyon at pangkultura. Ginagamit ito sa mgaritwal atpagdiriwangupangmaitanimatmapanatili saisipanngmga mamamayan ang mga kinagisnang ugali at paniniwala,gayundinangmgatuntuninsabuhaynapamanangatingmganinuno.