พสจน: พนฐานการเกบขอมลดานสทธ คมอเสรมสำหรบผอบรม Prove It: Documenting Rights Abuses

Trainer’s Supplement:

พสจน: พนฐานการเกบขอมลดานสทธ คมอเสรมสำหรบผอบรม Prove It: Documenting Rights Abuses Trainer’s Supplement:

พมพครงท 1 มถนายน 2554 จำนวน 500 เลม

เลขมาตรฐานสากล 978-974-350-621-5

จดทำและจดพมพ มลนธรณรงคเพอการรกษาเอดส (TTAG)

ศนยกฎหมายเอดสกอรเกตา ประเทศจน (Korekata AIDS Law Center)

หนวยเอเชย คะตาลสต ประเทศสหรฐอเมรกา (Asia Catalyst)

สนบสนนงบประมาณ Levi Strauss Foundation

Open Society Foundations

Seven Sisters

US - China Legal Cooperation Fund

ผแปล พภพ อดมอทธพงศ

พสจนอกษร วภาวรรณ สวรรณวงษ

รปเลม วฒนสนธ สวรตนานนท

สารบญ

เกยวกบ | ศกษา พสจน และเปลยนแปลง: 5

หลกสตรสทธศกษาสำหรบกลมระดบรากหญา

วธใชคมอเสรมฉบบน 7

เกรนนำ | พลงของคำใหการ 11

บทเรยนท 1 พลงของคำใหการ 11

แบบฟอรม การวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ 17

บทเรยนท 2 ปญหาดานสทธในชมชนของเรา 18

แบบฟอรม ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน 21

บทท 1 การวางแผนโครงการ 25

บทเรยนท 3 การทำแผนทโครงการ 25

แบบฝกหด ตวอยางแผนทโครงการ 28

แบบฟอรม วธทำแผนทโครงการ 29

บทเรยนท 4 กำหนดกลมเปาหมาย 30

แบบฝกหด การจำแนกกลมเปาหมาย 33

แบบฟอรม การวเคราะหกลมเปาหมาย 34

บทเรยนท 5 การประเมนความเสยง 35

บทเรยนท 6 การสญหายของบคคล 40

แบบฝกหด การจดทำแผนฉกเฉน 42

บทเรยนท 7 กำหนดกรอบเวลาการวจย 44

แบบฝกหด ตวอยางกรอบเวลาโครงการ 47

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน 49

บทเรยนท 8 ความยนยอมทเกดจากความเขาใจ 49

แบบฝกหด การขอความยนยอมทเกดจากความเขาใจ 53

แบบฟอรม ตวอยางความตกลงเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจ 54

พสจน: พนฐานการเกบขอมลดานสทธ คมอเสรมสำหรบผอบรม

� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 9 ใคร อะไร ทไหน เมอไร ทำไม และอยางไร 57

แบบฝกหด คำถามหลก 60

เปนคำใหการทดหรอไม? 63

บทเรยนท 10 สรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมสำหรบการสมภาษณดานสทธ 64

บทเรยนท 11 บนทกการสมภาษณ 68

แบบฟอรม เคลดลบสำหรบการบนทกการสมภาษณ 70

บทเรยนท 12 การเรมบทสนทนาและความนาเชอถอ 72

บทเรยนท 13 เตรยมพรอมเพอรบมอกบความเครยดหลงวกฤตชวต 76

บทท 3 การเขยนรายงาน 83

บทเรยนท 14 จดขอมลใหเปนระบบ 83

แบบฝกหด ตวอยางใบปะหนา 87

แบบฟอรม ใบปะหนาแฟม 88

ใบปะหนาแถบบนทกเสยง/ภาพ 88

บทเรยนท 15 การวเคราะหขอมล 90

แบบฝกหด เครองมอเพอวเคราะหขอมล 3 ประการ 92

บทเรยนท 16 จดทำโครงราง 95

แบบฝกหด ตวอยางโครงราง 97

รายการทตองตรวจสอบ 100

บทเรยนท 17 เขยนใหเปนกลาง 102

แบบฝกหด ขอเทจจรงกบความเหน 104

บทเรยนท 18 ทำเชงอรรถ 106

แบบฝกหด เชงอรรถประกอบดวยอะไรบาง 108

ขอความทคดมาจากรายงาน 110

เกยวกบคมอ ศกษา พสจน และเปลยนแปลง: หลกสตรสทธศกษาสำหรบกลมระดบรากหญา | �

ศกษา พสจน และเปลยนแปลง หลกสตรสทธศกษาสำหรบกลมระดบรากหญา เปนชด

คมอทจดทำขนเพอชวยเหลอองคกรททำงานในชมชนทไดรบผลกระทบจากเอชไอว/เอดสเปนการ

เฉพาะ เพอชวยใหพวกเขาเขาใจถงสทธขนพนฐาน สามารถเกบขอมลการละเมดสทธ และออกแบบ

รวมทงดำเนนการตามโครงการรณรงคได โดยประกอบดวยหนงสอสามเลม ไดแก:

• ศกษา (Know It): กรอบคดดานสทธ (The Rights Framework) เพอเรยนร

กฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศ และการนำมาประยกตใชกบผมเชอฯ และ

ชมชนผเสยเปรยบอนๆ

• พสจน (Prove It): พนฐานการเกบขอมลดานสทธ (Basics of Rights

Documentation) เพอเรยนรวธวางแผนและจดเกบขอมลดานสทธมนษยชน และ

• เปลยนแปลง (Change It): ยตการละเมดสทธ (Ending Rights Abuses) เพอ

เรยนรการวางแผนและจดการรณรงคทงในพนท ระดบประเทศ และระหวางประเทศ

โดยอางองขอมลจากงานวจย

หนงสอแตละเลมประกอบดวยคมอซงอธบายถงขนตอนทควรปฏบต และขอมลเพมเตม

สำหรบผอบรม ซงประกอบดวยการวางแผนการสอน ตวอยางกจกรรม และรปแบบตางๆ ท

สามารถนำไปใชในการอบรมได

ชดหนงสอ “ศกษา พสจน และเปลยนแปลง” จดทำขนจากความรวมมอของสามองคกรท

มประสบการณอยางยาวนานในการอบรมดานสทธ มลนธรณรงคเพอการรกษาเอดสจากกรงเทพฯ

ประเทศไทย มงทำงานสงเสรมใหมการเขาถงการรกษาดานเอดสอยางทวถงและเทาเทยม และ

รณรงคเพอสทธของกลมทอยชายขอบ ทงผใชยาและผตองขงในเรอนจำในไทย ศนยกฎหมายเอดส

กอรเกตา (Korekata AIDS Law Center) ทกรงปกกง ประเทศจน มภารกจเพอคมครองสทธของ

ผมเชอ และสงเสรมการพฒนากฎหมายในจนเพอปกปองสทธของผมเชอ หนวยงานเอเชย

คะตาลสต (Asia Catalyst) เปนองคกรพฒนาเอกชน (อพช.) ตงอยทกรงนวยอรก สหรฐอเมรกา

เกยวกบคมอ ศกษา พสจน และเปลยนแปลง: หลกสตรสทธศกษาสำหรบกลมระดบรากหญา

� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

โดยเปนแหลงทรพยากรใหกบอพช.ระดบรากหญาในเอเชย มการจดอบรมการเปนโคชในระยะยาว

ให และใหความชวยเหลอดานเทคนคในระยะสนกบอพช.ทตงขนมาใหมๆ ทงสามองคกรมกจะจด

อบรมการเกบขอมลและการรณรงคดานสทธอยางสมำเสมอ รวมทงมการรณรงคทงในระดบพนท

และในระดบโลก

ในการพยายามจดทำชดของคมอ ซงจะเปนประโยชนในหลายประเดน เราไดขอความรวมมอ

จากผชำนาญการหลายคนในเอเชยแปซฟกใหจดทำรางเนอหาและใหความเหน มการจดประชม

แบบโฟกสกรปสองครง (ในไทยและจนประเทศละครง) โดยเชญตวแทนจากกลมระดบรากหญาท

ทำงานดานเอดสและการลดอนตรายจากทงสองประเทศใหมาเขารวม หลงจากทำรางสดทายจน

เสรจสมบรณ เราไดจดการสมมนาเชงปฏบตการแบบนำรองระหวางการประชมวาดวยเอดสระหวาง

ประเทศทกรงเวยนนา และไดทดสอบเนอหาของหลกสตรและขอความเหนจากผเขารวมทเปนผทำงาน

จาก อพช. ทงในจนและจากกรงเทพฯ

เรามเปาหมายทจะใชประโยชนจากประสบการณทหลากหลายและประสบการณตรงเหลาน

เพอพฒนาเนอหาของคมอ เมอทานไดนำคมอไปใช กรณาแจงใหเราทราบดวยวามความเหนและม

ขอเสนอแนะอยางไร ทานสามารถแจงใหเราทราบไดผานอเมล info@asiacatalyst.org

เอชไอว/เอดสกบสทธมนษยชนเกยวของกนอยางไร?

สทธมนษยชนและเอชไอว/เอดสมความสมพนธกนอยางใกลชด ประการแรก การละเมด

สทธมนษยชนทำใหเกดความเสยงตอการตดเชอเอชไอว/เอดสมากขน ถาผใชยาหรอผขายบรการรวา

จะตองถกนำตวไปคมขงหรอถกทำรายโดยตำรวจ พวกเขากมกจะไมใหความรวมมอเขารวมโครงการ

เผยแพรความรดานเอดสหรอโครงการปองกนของรฐ เพราะกลวทจะถกจบนนเอง

ในเวลาเดยวกน การมเชอเอชไอว/เอดสมกนำไปสการละเมดสทธมนษยชน ผมเชอฯ มกจะ

ตองเผชญการเลอกปฏบตจากโรงพยาบาล นายจาง เจาของทดนหรออาคารเชา โรงเรยน และอนๆ

ตองเผชญกบอปสรรคในการเขาถงการรกษาดวยยาตานไวรส หรอการละเมดสทธความเปนสวนตว

จากประสบการณในระดบสากล เราจำเปนตองพจารณาความสมพนธระหวางเอชไอว/เอดส

และสทธมนษยชน และใหถอวาการคมครองสทธพนฐานเปนสวนหนงของแนวทางการแกปญหาการ

แพรระบาดของเชอทงในระดบพนทและระดบชาต ในภาคผนวกเราอธบายถงสทธขนพนฐานบาง

ประการทบคคลพงมตามกฎหมายระหวางประเทศ สำหรบรายละเอยดเพมเตม โปรดอานจากคมอ

ฉบบแรกคอ ศกษา (Know It): กรอบคดดานสทธ (The Rights Framework) (ซงจะจดทำในป 2554)

เกยวกบคมอ ศกษา พสจน และเปลยนแปลง: หลกสตรสทธศกษาสำหรบกลมระดบรากหญา | �

วธการตามกรอบคดดานสทธ เหมาะสมกบทกประเทศหรอไม?

คำถามทมกถามกนไดแก ทกประเทศตางมบรบทเฉพาะของตนเอง วธการตามกรอบคด

ดานสทธจะมความเหมาะสมเมอคำนงถงวฒนธรรมเสมอไปหรอไม?

แมเราเหนดวยวาแตละประเทศมจารต รปแบบการสอสาร และการจดการการเมองตามวถ

ทางของตนเอง (ซงเปนสงทตองคำนงถงอยางยงในการวางแผนการรณรงค) แตหนวยงานทงสาม

ของเราทงทเปนหนวยงานของคนไทย จน และอเมรกนตางเหนวาเพอนรวมงานของเราททำงานกบ

ชมชนชายขอบ มประสบการณรวมกนในประเดนเกยวกบสทธของตนเอง ไมวาจะเปนผขายบรการท

กรงปกกง ผใชยาทกรงนวยอรก หรอคนขามเพศทเชยงใหม คนทเราทำงานดวยตางเผชญการเลอก

ปฏบต ขาดสทธความเปนสวนตว ขาดการเขาถงขอมลสนเทศ ตองเจอกบการละเมดสทธของ

ตำรวจ รวมทงการละเมดสทธดานอนๆ ซงยงเพมความเสยงตอการตดเชอเอชไอว/เอดส

เอชไอว/เอดสเปนปญหาทไมคำนงถงพรมแดนของประเทศหรอความแตกตางดานวฒนธรรม

หากสงผลกระทบตอทกคน โดยเฉพาะผทอยในชายขอบของสงคมกระแสหลกของแตละประเทศ ใน

ระดบโลก เราอาจมพฒนาการทกาวกระโดดดานการวจยทางวทยาศาสตรและการเขาถงการรกษา

เพมขน แตปจจยเหลานไมสามารถยตวกฤตดานเอดสไดดวยตวของมนเอง การคมครองสทธเปน

ปจจยสำคญของการตอสกบปญหาเอชไอว/เอดส และทกษะการเกบขอมลดานสทธจงเปนวธการ

หนงทชวยใหผทมความเสยงมากทสดตอการตดเชอเอชไอวจะสามารถกอบกศกดศรความเปนมนษย

ของตนเองได และประกนวารฐบาลนำนโยบายมาปฏบตจรง การรวมมอกนทำงานรณรงคดานสทธ

ทงในระดบพนทและระหวางประเทศ ยอมชวยลดความเสยงของบคคลตอการตดเชอเอชไอว/เอดส

วธใชคมอเสรมฉบบน

หนงสอ ศกษา พสจน และเปลยนแปลง แตละเลมจะประกอบดวยสวนทเปนคมอซงคน

ทวไปสามารถใชเพออบรมตวเองได และสวนทเปนคมอเสรมของผอบรม ซงผอบรมสามารถใชเพอ

อบรมคนอน ในขณะทคมอสามารถใชเปนเอกสารอางอง หรอสามารถใชเพอศกษาวธการจดเกบ

ขอมลดานสทธ คมอเสรมจะใหขอมลเพมเตมทเปนประโยชนในการอบรมกลมตางๆ เราขอแนะนำ

ใหจำกดผเขาอบรมแตละกลมไมเกน 20 คน เพอใหมการดแลและตอบสนองความตองการอยางทว

ถง ยงถาเปนผอบรมหนาใหม กควรเรมจากการอบรมกลมเลกกอน

� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

คมอเสรมสำหรบหนงสอเลม พสจน: พนฐานการเกบขอมลดานสทธ มเนอหา 3 สวน

• การวางแผนบทเรยน อธบายวาในเวลา 45 นาทควรมการสอนทกษะใดๆ บาง ซง

สอดคลองกบเนอหาในบทของคมอหลก

• แบบฝกหด (worksheets) ซงทานสามารถพมพและนำมาใชเปนแบบฝกหดในการ

เรยนการสอนได โดยสามารถทำสำเนาแจกจายใหผเขารวมแตละคนใชในระหวางการ

อบรมได และ

• แบบฟอรม (templates) ซงทานสามารถพมพเพอนำมาใชในการอบรม หรอจะนำไป

ใชในงานดานสทธมนษยชนของตนเองกได

การวางแผนบทเรยนคออะไร? การวางแผนบทเรยนจะครอบคลมหวขอหลกของคมอ และ

นำเสนอเรยงลำดบตามบทตางๆ ในคมอ

แตละบทเรยนประกอบดวยเนอหาสวนตางๆ ดงน

เกรนนำ คำอธบายโดยสงเขปเกยวกบเนอหาของบทเรยน

แนวคด แนวคดหลกทจะทำการอภปราย

เวลาทตองใช ประมาณเวลาทตองใชสำหรบบทเรยนน หากตองมการใชลามแปล

กตองเพมเวลาเปนสองเทา

วตถประสงค ทกษะเฉพาะทตองการใหผเขาอบรมไดรบจากบทเรยนน

ทรพยากรทจำเปน เครองมอหรอเอกสารทควรเตรยมไวลวงหนา

ขนตอนปฏบต ลำดบของกจกรรมทผอบรมควรปฏบตตาม รวมทงแบบฝกหด

และสงทจะพดกบผเขาอบรม ในบทนประกอบดวยการเตรยมพรอม

(ถาจำเปน) กจกรรมเรมตน กจกรรมอนๆ และการอภปราย

สรป การทบทวนประเดนทมการพดถงในบทเรยน

ประเมนผล เปนเนอหาทชวยใหสามารถประเมนวาผเขาอบรมไดเรยนรตาม

วตถประสงคทตงไวหรอไม

เกยวกบคมอ ศกษา พสจน และเปลยนแปลง: หลกสตรสทธศกษาสำหรบกลมระดบรากหญา | �

จะใชคมอเสรมฉบบนอยางไร? ทานสามารถนำคมอฉบบนไปใชในหลายสถานการณ

โดยอาจใชบทเรยนทกบทตามลำดบทปรากฏในคมอเสรมฉบบนสำหรบการอบรมระยะเวลาสวนกได

หรออาจเลอกบางบทเรยนทตอบสนองความจำเปนขององคกรสำหรบจดอบรมเพยงวนเดยว ใหใช

คมอเสรมฉบบนแบบทเหมาะกบตวทานมากทสด!

ทำไมมหลายแบบฝกหด? ไมใชวาทกคนจะเรยนรจากการนงเงยบหรอแคนงฟงเฉยๆ บางคน

อาจเรยนรทกษะและแนวคดใหมๆ ดวยการรบฟง แตบางคนจะเรยนรไดเมอไดเหน และบางคนจะ

เรยนรไดกตอเมอไดลงมอปฏบตตามทกษะใหมๆ นน การอบรมของทานควรมงสอนผเรยนรทง

3 แบบ โดยใหในแตละบทเรยนมการสอนในลกษณะททงใชคำพด แสดงใหเหน และการปฏบต

ทำไมตองประเมนผล? การใหผเขาอบรมไดฝกปฏบตตามแบบฝกหดทำใหผอบรมม

โอกาสเฝาสงเกตและประเมนวาผเขาอบรมไดเรยนรไปมากนอยเพยงใด และผอบรมอาจจะตองปรบ

หรอทบทวนการสอนในสวนใดบาง

ถาประเมนแลวพบวาผเขาอบรมหลายคนยงไมเขาใจสงททานตองการสอน กอยาเพงขาม

ไปหวขอถดไป ใหพยายามใชวธการอนเพออธบายหรอสอนในประเดนเดมเสยกอน

คำตอบทถกตองคออะไร? ในบางแบบฝกหดจะมการเตรยมคำตอบไวใหดวย อยางไร

กตาม การจดทำขอมลดานสทธเปนเรองซบซอน และอาจไมไดมคำตอบทถกตองเพยงหนงเดยว

จะทำอยางไรถาในการอบรมมผเขาอบรมบางคนทมความรมากกวาคนอน? ในการ

อบรมสวนใหญ ผเขาอบรมบางคนอาจมประสบการณหรอมระดบการศกษาสงกวาคนอน เราจงตองหา

ทางชวยใหคนทรมากมสวนรวมโดยไมไปครอบงำคนทเพงเรมตน มเทคนคบางประการ อยางเชน

• จดใหมแบบฝกหดทแตกตางกนหลายแบบในแตละบทเรยนเพอตอบสนองความตองการ

ของบคคลในหลายระดบ และอาจมแบบฝกหดเสรมหรอโครงการเสรมในกรณทผเขา

อบรมบางคนมปญหากบแบบฝกหดทจดไวให

• ใหคนทรมากกวามสวนชวยสอนคนทเพงเรมตน ชวยใหเขาเหนวาวธเรยนรดทสดคอ

การพยายามสอนคนอนๆ ดวย

• ใหคนหาวาคนทรมากกวามทกษะหรอความสนใจพเศษอยางไร และใหโอกาสพวกเขา

แบงปนทกษะหรอความสนใจนนกบคนอนๆ

• หากจำเปนใหแบงออกเปนกลมคนทรมากกวากบกลมทเพงเรมตน และหาวธจดการ

สอนใหพวกเขาแยกจากกน

• ขอใหคนทรมากกวาเรมตนการออกแบบงานวจยอยางเปนรปธรรมโดยใชคมอฉบบน

10 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

จะทำอยางไรถาผเขาอบรมบางคนมลกษณะกอกวน? โชครายสงนสามารถเกดขนได

เสมอ ถามบางคนมลกษณะกอกวนหรอชอบวพากษวจารณกอาจเปนอปสรรคตอการเรยนรของ

คนอน แมวาทานจำเปนตองคนหาวา เหตใดพวกเขาจงทำเชนนน แตทานกตองพยายามชวยให

ทกคนในกลมมโอกาสเรยนรตามทจำเปนจากการอบรม

ใหหาทางแยกตวบคคลดงกลาวออกมาจากกลมเพอพดคยรบฟงความรสกของเขาเปนการ

สวนตว อาจเปนไปไดวา เขาอาจหงดหงดเพราะตวเองมความรมากกวาคนอนๆ อาจรสกตนเตนกงวล

หรอไมมนคง หรอเขาอาจมปญหาดานสขภาพ หรออาจเปนคนจำพวกทตองการเปนศนยกลางของ

ความสนใจ อาจเปนไปไดวาบคคลดงกลาวสะทอนถงปญหาทสมาชกในกลมคนอนๆ กมเชนกน

พยายามหาวธตอบสนองความตองการของบคคลบางคน แตในขณะเดยวกนกชวยใหคนในกลมท

เหลอสามารถเรยนรตอไปได

บางคนมความบกพรองในการเรยนรซงเปนอปสรรคทำใหไมสามารถมสมาธตอการเรยน

หากเกดการรบกวนได อยางเชน เมอมคนอนพดคยในหอง บคคลประเภทนจะเรยนรไดดกวาหากม

โอกาสเรยนรเปนสวนตว หากเปนไปไดควรทจะพดคยกบบคคลดงกลาวเพอหาทางออกทเหมาะสม

สำหรบทกคน ถาทำไมได กคงตองขอใหเขาออกไปจากการอบรม

เกรนนำ พลงของคำใหการ | 11

เ ก ร น น ำ

เกรนนำ พลงของคำใหการ

บทเรยนท 1 พลงของคำใหการ

เราควรเรมรายการดวยการชแจงใหผวจยทราบถงสงทจะเรยนรและความสำคญของความร

เหลานน ทงยงจะชวยใหผวจยทราบวาเหตใดจงตองมวธทำงานอยางเปนระบบ และเหตใดเราจง

ตองขอความยนยอมทเกดจากความเขาใจ ตองจดการกบความเครยดหลงวกฤตชวต และโดยทวไป

เราจะตองใหความคมครองผทเราสมภาษณ

ขนอยกบระดบการศกษาของผเขารวม ผอบรมอาจใชโอกาสนชวยใหผเขารวมฝกการจด

บนทกในระหวางการอบรม แนนอนวาการจดบนทกเปนทกษะสำคญของการวจย ผเขารวมซงไมม

การศกษามากนกอาจตองมโอกาสไดฝกทกษะดานนและไดฟงเสยงสะทอนจากผอบรม ผเขารวมทม

ความรมากกวาหรอเคยเขาอบรมมากอนอาจไมจำเปนตองฝกทกษะน

ในกรณทผเขาอบรมมระดบประสบการณหรอการศกษาทแตกตางกน มคนทมการศกษา

หรอมประสบการณมากกวาคนอนอย ผอบรมกควรจบคคนทรมากกวากบคนทรนอยกวา และขอให

คนทรมากกวาชวยเหลอคนทรนอยกวา

12 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

แนวคด • คำใหการ

• การทำวจยอยางเปนระบบ

• กจกรรมทางเลอก การฝกจดบนทกระหวางการอบรม

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • ทำความเขาใจความสำคญของคำใหการตอการเขยนรายงานดานสทธ

• เหนความสำคญของการใหผใหสมภาษณเปนศนยกลางของงาน

• ทำไมตองมวธการอยางเปนระบบ

• นำกรณศกษาสองกรณจากจนและไทยมาใหอภปราย

ทรพยากรทจำเปน • แบบฟอรม การวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ

• เอกสารทแจกหรอสไลด กรณศกษา

• สำหรบผเขาอบรมทฝกการจดบนทก ใหแจกสมดบนทกหรอกระดาษ

และปากกาหรอดนสอ

สรป • การวจยดานสทธแตกตางจากการวจยเชงปรมาณ เพราะเราใหผให

สมภาษณเปนศนยกลางของงาน

• ในการทำวจย เราจะตองเนนการไดมาซงคำใหการและทำงานอยาง

เปนระบบ

ประเมนผล • การอภปรายกลม

• สำหรบผเขารวมทฝกการจดบนทก ใหจดกจกรรมใหเพอน

ใหความเหนและผอบรมกใหความเหนตอบนทกทจด

ขนตอนปฏบต

กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมฉายภาพสไลดสองภาพพรอมกบตวอยางคำใหการในประเดนดานสทธ หรออาจ

จะแจกเปนเอกสารกได จากนนขอใหผเขารวมอานตวอยางทงสองดงๆ

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

เกรนนำ พลงของคำใหการ | 13

เ ก ร น น ำ

กรณศกษา | รายงานเกยวกบผ ใชยาในประเทศไทย

มลนธรณรงคเพอการรกษาเอดสซงเปนกลมระดบรากหญาททำงานดานเอชไอวและ

ฮวแมนไรทวอชต ไดรวมมอกนจดทำรายงาน การปฏเสธอยางเลอดเยน: อปสรรคในการ

เขาถงการรกษาเอดสของผใชยาในประเทศไทย (Deadly Denial: Barriers to HIV/AIDS

Treatment for People who Use Drugs in Thailand) เปนรายงานซงรวบรวมอปสรรค

ปญหาทผใชยาดวยการฉดตองเผชญเมอตองการเขาถงการรกษาดานเอดส ในขณะทใน

ประเทศไทยไดเกด “สงครามปราบปรามยาเสพตด” ทโหดราย กอนจะจดทำเปนรายงาน

ฉบบสมบรณ ทงสองหนวยงานไดจดประชมและรายงานขอมลทไดจากงานวจยใหชมชน

ผใชยาดวยการฉดทพวกเขาสมภาษณฟง รวมทงยงรายงานขอมลใหกบอพช. หนวยงาน

ของรฐ องคการสหประชาชาต และหนวยงานอนๆ ทเกยวของทกรงเทพฯ จากนนทงสอง

หนวยงานไดจดทำขอเสนอแนะเชงนโยบายรวมกน และไดจดงานแถลงขาวสำหรบ

สอมวลชนทงไทยและเทศ ทำใหรฐบาลไทยตองเผชญกบความจรงทวานโยบาย “ทวถงและ

เทาเทยม” ซงเกยวของกบการรกษาดานเอชไอวกำลงประสบความลมเหลว และเรมหาวธ

ผลกดนใหการแกปญหาทเหมาะสมสำหรบผใชยาดวยการฉดเปนสวนหนงของนโยบาย

เอดสแหงชาต

คำใหการทเรยบงายจากรายงาน

นายเค อาย 33 ป เปนผมเชอฯ ซงทำกจกรรมกบผมเชอฯ ดวยกนทเชยงใหม เขาบอกวา

(อนเนองมาจากสงครามปราบปรามยาเสพตดในไทย) ผใชยาซงมเชออยางเขา “จะไมไป

โรงพยาบาลเวนแตจะถกลากไป” “สงครามปราบปรามยาเสพตดสงผลกระทบตอตวผมเอง

โดยตรง” นายเคกลาว “นโยบายนยงมอย ผใชยาดวยการฉดซงมเชอฯ ไมกลาไปหาหมอ

เพราะมนโยบายแบบนอยมาเปนเวลานาน และจะเรมมผลอกครงในตอนน เพอนผมกไม

กลาไปหาหมอทโรงพยาบาล...เขาบอกวา โรงพยาบาลเปนหนวยงานของรฐอยางหนง

1� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

กรณศกษา | รายงานการเลอกปฏบตดานเอชไอว/เอดส ในประเทศจน องคการฮวแมนไรทวอชตไดเผยแพรรายงาน ประตทปดตาย: สทธมนษยชนของผมเชอ

เอชไอว/เอดสในจน (Locked Doors: The Human Rights of People Living with HIV/

AIDS in China) เมอป 2546 โดยรวบรวมขอมลการเลอกปฏบตทกระทำตอผมเชอฯ ซงถก

ปฏเสธจากโรงพยาบาลเพยงเพราะการมเชอฯ นกวจยของฮวแมนไรทวอชตไดสมภาษณ

ผเสยหายและผเชยวชาญในจน และไดเผยแพรรายงานฉบบสมบรณตอสอมวลชน ฮวแมน-

ไรทวอชตทำงานกบ อพช. อนๆ และไดเขาพบเจาหนาทของรฐบาล เจาหนาทองคการ

สหประชาชาต องคกรทนระหวางประเทศ และผเชยวชาญอนๆ ทงยงมอบสำเนารายงาน

และขาวทเกยวของให รายงานฉบบนมสวนชวยใหเกดการเปลยนแปลงดานนโยบาย พรอมๆ

กบความพยายามดานอนๆ ของหนวยงานและนกกจกรรมดานเอดสในจน รวมทงเจาหนาท

ของรฐซงมความกาวหนาและผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงจากภายในระบบ ในปจจบน

ประเทศจนกำหนดใหขอหามตอการเลอกปฏบตของโรงพยาบาลทมตอผมเชอเปนนโยบาย

ระดบชาต ถงจะไมมการปฏบตตามเสมอไปกตาม (รายละเอยดกฎหมายและขอจำกดท

เกยวของปรากฏในคมอ ศกษา (Know It): กรอบคดดานสทธ (The Rights Framework)

คำใหการทเรยบงายจากรายงาน

ครงหนงกอนจะเขารบการตรวจ ผมปวย และไปตรวจทโรงพยาบาลเลกๆ เขากเรมตรวจ

รางกายผม และเอาเลอดไปตรวจดวย พวกเขาจะตรวจหาเชอเอชไอวหรอเปลา? ผมก

ไมร...หมอมาหาผมตอนกลางคนและอางวาทไมกลาตรวจรกษาผม เพราะบรการตรวจรกษาท

โรงพยาบาลเขาไมดพอ เขาบอกวาผมควรไปหาหมอทโรงพยาบาลอน... (ตงแตนนมา)

กอนไปโรงพยาบาลผมจะโทรศพทไปกอน บอกพวกเขาตรงๆ วาผมเปนผมเชอเอชไอว

พวกเขากจะไมรกษาผม

ผมเชอฯ ทคนหมง ประเทศจน

2. ผอบรมอธบายถงความหมายของคำวา “คำใหการ” ในงานวจยดานสทธ

คำใหการดานสทธเปนการแถลงถงความจรงทบคคลไดประสบในฐานะเปนเหยอของการ

ละเมดสทธ คำใหการมอทธพลตอผทไดฟงและไดอานกระตนใหเกดการปฏบต จงเปนสมบตท

ลำคาของงานวจยดานสทธ

เกรนนำ พลงของคำใหการ | 1�

เ ก ร น น ำ

3. ผอบรมนำการอภปรายหานาทในกลมเกยวกบคำใหการทเรยบงายทงสอง เปนคำพดท

บงบอกอะไรเกยวกบประสบการณของบคคล เราจะนำคำใหการมาใชใหเปนประโยชนตอการรณรงค

ไดอยางไร คำใหการจะมประโยชนตอการตดตอกบสอมวลชนอยางไร

กจกรรม

4. ผอบรมอธบายใหเหนวางานวจยดานสงคมศาสตรมสองประเภท ไดแก งานวจยเชง

คณภาพและเชงปรมาณ ไมมอะไรดกวากน เพยงแตเปนวธการศกษาถงสถานการณทแตกตางกน

สองวธ

5. สำหรบการวจยเชงปรมาณ เปาหมายคอการใชแบบสอบถามเพอใหไดความเหนจำนวน

มาก โดยไมสามารถจะดดแปลงแบบสอบถามใหเขากบสถานการณทแตกตางไปได ผวจยตองม

ทกษะดานคอมพวเตอรเปนพเศษเพอใหสามารถวเคราะหขอมลทรวบรวมไดจากแบบสอบถาม

6. งานวจยดานสทธเปนงานวจยเชงคณภาพ ตามแนวทางน เราใหผใหสมภาษณเปน

ศนยกลางของงาน โดยมเปาหมายเพอใหเขาบอกเลาความจรงทเกดขนจากประสบการณของตนเอง

หรอทเรยกวา “คำใหการ” เรายงใชเวลาอยางมากเพอทำความเขาใจกบบรบททเกดขน พยายามขอ

ความยนยอมทเกดจากความเขาใจ มการประเมนและบรหารจดการความเสยง และมการแกปญหา

ความเครยดหลงวกฤตชวต (บาดแผลทางอารมณทเกดขนภายหลงการกระทำทารณ)

7. ผอบรมประกาศใหทงกลมลองคดถงขอไดเปรยบและเสยเปรยบของงานวจยเชงคณภาพ

และเชงปรมาณ จากนนใหจบคคนในกลม ขอใหแตละคเขยนขอไดเปรยบหรอขอเสยเปรยบอยางละ

หนงหรอสองขอ หลงจากหานาท ใหประกาศวาคงไมมเวลาทจะฟงจากทกคน แตขอใหบางคน

อาสาทจะบอกเลาวาในคของตนมความคดเหนอยางไร

ไมจำเปนทแตละคจะมโอกาสพด ขอใหมการยกตวอยางขอไดเปรยบและเสยเปรยบของ

งานวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณกดแลว

หลงจากแลกเปลยนความเหนแลว (ไมใชกอนหนา) ผอบรมกจะแจกแบบฝกหดเกยวกบ

งานวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ

8. ผอบรมขอใหกลมเสนอแนะประเดนสำคญทตองพจารณาในการทำงานวจยเชงคณภาพ

และการพยายามใหไดคำใหการ จากนนใหเขยนประเดนเหลานนทหนาหอง และใหผเขาอบรม

เสนอแนะเพมเตม

1� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บางคนอาจเสนอวา

ก. ความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

ข. ความนาเชอถอของคนทเราสมภาษณ

ค. ขนอยกบวาคำใหการเปนตวแทนของปญหาของคนสวนใหญหรอไม

ง. การพยายามเรมบทสนทนาหรอสรางความไววางใจกบผใหสมภาษณ

จ. ความสามารถในการจดบนทกและการเขยนบนทกถอยคำทพดอยางแมนยำ

สรป

9. ผอบรมกลาววาสงเหลานเปนสงสำคญทตองพจารณาเวลาททำงานวจย และเราจะพด

ถงในการอบรม ทงหมดแสดงถงวธการทำงานอยางเปนระบบ เปนการพฒนาขนตอนของระบบทจะ

ชวยใหเกบขอมลไดเปนหมวดหม และทำใหขอมลดนาเชอถอ

การประเมนผล

10. เปนการประเมนวากลมเขาใจทกสงหรอไม โดยผอบรมจะขออาสาสมครใหสรปใหกลม

ฟงวา งานวจยเชงคณภาพคออะไร สวนสมาชกกลมทเหลอกสามารถเสรมความเหนได

กจกรรมเสรมในชวงเรมตน การจดบนทก

สำหรบการอบรมทผเขาอบรมตองฝกจดบนทก ผอบรมอาจเรมตนดวยการแจงใหทราบวา

จะบรรยายความรไปชวงหนง และขอใหผเขาอบรมฝกจดบนทกความเหนหลกๆ ทไดยน แตไมใช

จดทกคำ

ในการอบรมทผเขาอบรมตองเรยนรการจดบนทก ผอบรมอาจขอใหแตละคแลกเปลยนสมด

บนทกกนอาน และชวยกนชแนะวามขอมลสวนไหนทขาดไป หรอชแนะวาอาจมการจดบนทกจน

ละเอยดมากเกนกวาทจำเปน เมอผเขาอบรมไดแลกเปลยนบนทกกนอานแลว ผอบรมควรสงเกต

และใหผเขาอบรมสะทอนความเหนวาควรมวธการบนทกความเหนหลกๆ อยางไร

สำหรบผทไมเคยทำมากอนอาจเปนเรองยากทจะแยกแยะความคดหลกออกจากเนอหารอง

ลงไป อาจจะมหนงหรอสองคนในกลมทตองการความชวยเหลอตางหากเพอใหสามารถจดบนทกได

เกรนนำ พลงของคำใหการ | 1�

เ ก ร น น ำ

บทเรยนท 1 แบบฟอรม

การวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ

การวจยเชงคณภาพ การวจยเชงปรมาณ

ขอมลทไดมาเปนคำพดและภาพ ขอมลทไดมาเปนตวเลขและสถต

มเปาหมายเพอใหไดคำอธบายทละเอยด เปาหมายเพอจดหมวดหมขอมลและนบปรมาณ

และสมบรณจากปากคำของผใหสมภาษณเอง สงตางๆ ทสอดคลองกบหมวดหมของขอมล

เหลานน

ตวผวจยเปนเครองมอสำหรบรวบรวม ผวจยใชเครองมออนๆ อยางเชน แบบสอบถาม

ขอมลเอง เพอรวบรวมขอมล

ขอมลจะหลากหลาย ละเอยด และใหภาพ ขอมลมความละเอยดนอยกวา แตทำใหงาย

ทชดเจนสำหรบบรบทหรอขอมลแตละกรณ ทจะเปรยบเทยบกบขอมลจากพนท

หรอกลมบคคลอนๆ

สามารถออกแบบคำถามใหสอดคลอง จะไมมการเปลยนแปลงคำถามใดๆ เลย

กบบรบทโดยเฉพาะได

คำใหการของบคคลอาจสรางผลกระทบ ปรกตผรบสารมกไมไดรบผลกระทบ

ดานอารมณอยางมาก ดานอารมณจากสถต แตขอมลเหลาน

กมสวนชวยใหภาพรวมของปญหาทกระทบตอ

คนจำนวนมาก

จำเปนตองไดรบความยนยอมทเกด จำเปนตองไดรบความยนยอมทเกด

จากความเขาใจของผใหสมภาษณ จากความเขาใจของผใหสมภาษณ

1� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ตอนทเราจดอบรมเพอทดลองใชคมอเสรมฉบบน มเสยงสะทอนคอนขางมากวาผเขาอบรม

ตองการโอกาสทจะแลกเปลยนกนเกยวกบปญหาดานสทธในชมชนของตนเอง และประสบการณ

ของพวกเขาในการทำวจยดานสทธ

ถาเปนกลมใหญ กระบวนการนคงใชเวลามาก ทานอาจแบงผเขาอบรมเปนกลมยอยกลม

ละ 4 หรอ 5 คน เพราะผเขาอบรมจะเรยนรไดมากสดจากการแลกเปลยนระหวางกน และเราขอ

เสนอใหนำประเดนนมาอภปรายในการอบรมของทาน

บทเรยนนไมไดมงหมายทจะใชเพอการอบรมกฎหมายสทธระหวางประเทศและทเกยวของ

กบเอชไอว/เอดสอยางละเอยด ซงเปนเนอหาในสวนของคมอฉบบแรกในเรอง ศกษา กรอบคดดาน

สทธ

บทเรยนท 2 ปญหาดานสทธในชมชนของเรา

แนวคด • จะนำมาตรฐานดานสทธมาใชในโลกทเปนจรงอยางไร

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • เพอแลกเปลยนปญหาดานสทธในชมชนของตนเอง

• เพอใหสามารถประยกตใชมาตรฐานสทธระหวางประเทศ

กบกรณทเกดขนในโลกทเปนจรง

• เพอทำความเขาใจปญหาการละเมดสทธทมกมความซบซอน

ทรพยากรทจำเปน • แบบฟอรม ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

(ดดแปลงเปนภาษาทงาย)

• ดนสอ

สรป • ชมชนของเราเผชญกบปญหาดานสทธทซบซอนและหลากหลาย

• ในหนงกรณ อาจเกดการละเมดสทธหลายประเภทดวยกน

• หลายคนกอาจเหนตางกนไดเกยวกบสทธทถกละเมดในแตละกรณ

ประเมนผล • อภปรายกลม

เกรนนำ พลงของคำใหการ | 1�

เ ก ร น น ำ

ขนตอนปฏบต

การเตรยมพรอม

1. ผอบรมควรมสำเนารฐธรรมนญและกฎหมายทเกยวของในประเทศทมการอบรม และ

ควรศกษาทบทวนกอนทจะอบรม ไมเชนนนกควรขอเอกสารเหลานจากศนยชวยเหลอดานกฎหมาย

(ถาม) หรอเชญใหนกกฎหมายดานเอดสมาเปนวทยากรในรายการน (ถารจกใครบางคน)

กจกรรมเรมตน

2. ผอบรมขอใหกลมแลกเปลยนปญหาการละเมดสทธทเกดขนในชมชนของตน และให

เขยนปญหาเหลานบนกระดานเพอใหทกคนสามารถเหนได ในระหวางทแตละคนชวยกนระบชอของ

ปญหา พยายามบอกใหผพดๆ ถงปญหาอยางเปนรปธรรมมากทสด อยางเชน ถาบางคนบอกวา

“สทธของผใชยา” กควรพยายามกระตนใหเขาระบอยางเฉพาะเจาะจง อยางเชน การพดวา “การ

เขาถงเมทาโดน” และ “การละเมดสทธของตำรวจในระหวางการควบคมตว”

หากเปนไปได พยายามใหผเขาอบรมทกคนสามารถแลกเปลยนอยางนอยหนงประเดน

ปญหาและไมปลอยใหใครเปนผครอบงำการอภปราย ในกรณทมคนเรมวพากษวจารณความเหน

ผอบรมกควรเตอนใหทกคนทราบวาเรากำลงระดมความเหนเกยวกบแนวคดดานสทธอยางเปนอสระ

ในชวงตอไปเราถงจะมาวเคราะหปญหาเหลาน

เมอจดรายการปญหาบนกระดานเสรจแลว ขอใหผเขาอบรมระบวามสทธใดบางทไดรบการ

คมครองตามกฎหมายในประเทศ และสทธใดทไดรบการคมครองตามกฎหมายระหวางประเทศ

บางคนอาจรมากกวาคนอน และบางคนกอาจไมแนใจวาจรงๆ แลวสทธประการตางๆ ไดรบการ

คมครองหรอไม

กจกรรม

3. ผอบรมแบงผเขารวมเปนกลมยอยกลมละ 3 หรอ 4 คน และขอใหแตละกลมเลอก

ปญหามาหนงอยาง อาจเปนไปไดทบางกลมเลอกปญหาเดยวกน แตพยายามใหแตละกลมเลอก

ปญหาทตางกน

4. จากนนใหแจกปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (ดดแปลงเปนภาษาทงาย) และ

อธบายวาเอกสารฉบบนเปนเอกสารดานสทธมนษยชนฉบบแรกทจดทำขนโดยองคการสหประชาชาต

เมอป 2491 จากนนขอใหแตละกลมเลอกสทธทเกยวของกบปญหาของตน และใหเวลาแตละกลม

20 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

10-15 นาทเพออภปรายถงเรองน ในระหวางการอภปรายในกลม ผอบรมควรเดนสำรวจไปรอบหอง

เพอรบฟงการพดคยและใหความชวยเหลอหากจำเปน

5. หลงจาก 15 นาท ผอบรมขอใหทกคนหยดการพดคยแคนน และใหมารวมเปนกลม

ใหญ จากนนใหแตละกลมเลอกมาหนงคนเพอเปนตวแทนในการแลกเปลยนสงทพดคย

6. ในบางกรณ สมาชกในกลมหรอตวผอบรมเองอาจเสนอสทธเพมเตมทเกยวของ หรออาจ

เปนไปไดวาผเขาอบรมอาจไมเหนดวยกบสทธทนำมาใชกบบางกรณ ผอบรมควรอธบายวาเปนเรอง

ทชอบดวยเหตผลทจะไมเหนดวย เพราะบางครงปญหาการละเมดสทธมความซบซอน และกฎหมาย

ดานสทธกอาจไมชดเจนเสมอไป

7. จากนนผอบรมควรถามผเขาอบรมวาทราบหรอไมวากฎหมายในประเทศฉบบใดท

เกยวของกบปญหาการละเมดสทธทพดคยถงอย ถาผเขาอบรมไมทราบ ใหผอบรม (หรอวทยากร

ดานกฎหมายทเชญมา ถาม) ใหคำตอบบางประการ โดยอาจระบวาในบางกรณ กฎหมายใน

ประเทศอาจไมครอบคลมถงปญหาเหมอนอยางกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศ อยางไร

กตาม รฐทกแหงตางกเปนภาคสมาชกขององคการสหประชาชาตและจำเปนจะตองรวมกนคมครอง

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

8. ผอบรมอธบายใหทราบวาภายหลงมการจดทำปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนแลว

ผชำนาญการระหวางประเทศกไดจดทำกฎหมายดานสทธอกหลายฉบบซงใหคำอธบายถงสทธบาง

ประการอยางละเอยด หรออธบายถงสทธทไมครอบคลมในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

สรปและประเมนผล

12. ผอบรมสรปประเดนทเสนอในกลม จากนนอธบายใหกลมทราบวามความเปนไปไดท

บางคนอาจไมเหนดวยวาสทธแบบไหนทมการละเมดกนแน เพราะการละเมดสทธบางกรณกมความ

ชดเจน แตบางกรณกซบซอนกวา

13. การอภปรายกลมชวยใหผอบรมมโอกาสประเมนวาสมาชกในกลมไดเรยนรการนำ

มาตรฐานดานสทธไปปรบใชในแตละกรณมากนอยเพยงใด

เกรนนำ พลงของคำใหการ | 21

เ ก ร น น ำ

บทเรยนท 2 แบบฟอรม

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (ดดแปลงเปนภาษาทงาย)

(ปรบปรงจากเอกสารของแอมเนสตอนเตอรเนชนแนล ออสเตรเลย http://www.

universalrights.net/main/decl_1.htm)

ทกคนในทกแหงหนมสทธมนษยชนเสมอเหมอนกน และไมมใครพรากไปได และเปนสทธ

ทนำมาซงเสรภาพ ความยตธรรม และสนตภาพในโลก

ปฏญญาฉบบนมงยนยนศกดศรและคณคาของมนษยทกคน รวมทงสทธทเทาเทยมระหวาง

หญงและชาย สทธทกลาวถงในทนเปนมาตรฐานทวไปสำหรบมนษยทกคนในทกแหงหน

ประชาชนแตละคนและประเทศทกแหงควรสนบสนนการทำความเขาใจและเคารพตอสทธ

เหลาน และดำเนนการเพอใหมการปฏบตตามและรบรองสทธเหลานในทกแหงหนและสำหรบ

ประชาชนทกคน

ขอ 1 ทานมสทธมนษยชนเหมอนกบคนอนๆ ทกคนในโลก เพราะทานกเปนมนษยคนหนง

เปนสทธทไมมใครพรากไปได ทกคนไมวาจะเปนใครหรออยทไหน ควรไดรบการปฏบตอยางมศกดศร

ขอ 2 ไมควรมการปฏบตทแตกตางกบทาน หรอไมควรมการพรากสทธของทานไป เพยง

เพราะเหตผลดานเชอชาต สผว เพศ ภาษา ศาสนา หรอความเหนทางการเมอง สทธพนฐานของ

ทานควรไดรบการเคารพ ไมวาทานจะเกดในประเทศใด หรอไมวาทานจะเปนคนรวยหรอคนจน

ขอ 3 ทกคนมสทธทจะมชวต อสรภาพและความปลอดภยของบคคล

ขอ 4 ไมมใครมกรรมสทธเหนอผเปนมนษยได และไมอาจมการซอหรอขายมนษยได ไมม

ใครมสทธเอาคนลงเปนทาส การเปนทาสถอเปนอาชญากรรมอยางหนง

ขอ 5 การทรมานเปนสงตองหามไมวาในชวงเวลาและพฤตการณใดๆ บคคลไมพงถกปฏบต

หรอลงโทษในลกษณะทโหดราย หรอในลกษณะทยำยศกดศรความเปนมนษยของเขา

ขอ 6 ทกคนมสทธไดรบการปฏบตในฐานะเปนประชาชนภายใตกฎหมาย

22 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ขอ 7 ทานมสทธไดรบการปฏบตตามกฎหมายในลกษณะเดยวกบคนอนทกคน ทานมสทธ

ไดรบการคมครองตามกฎหมายในลกษณะเดยวกบคนอนๆ ในประเทศของทานทกคน

ขอ 8 หากสทธตามกฎหมายของทานถกบคคลอนละเมด ทานยอมมสทธนำตวบคคล

ดงกลาวมารบโทษตามกฎหมาย

ขอ 9 ทานไมควรทจะถกจบกมหรอควบคมตวทสถานตำรวจหากปราศจากเหตผลอนชอบ

ทานไมควรทจะถกหามเขาประเทศตนเอง หากทานถกควบคมตว ทานยอมมสทธขอใหศาลใช

อำนาจตรวจสอบการควบคมตวนน

ขอ 10 ทานมสทธไดรบการไตสวนคดทเปนธรรมและเปดเผย หากถกกลาวหาวาละเมด

กฎหมาย หรออาจเปนเพราะตองขนศาลดวยเหตผลอนๆ ศาลตองเปนอสระจากรฐบาล มความ

เขาใจตอหลกกฎหมาย และมอสระในการตดสนใจของตนเอง

ขอ 11 หากทานถกกลาวหาวากออาชญากรรม ทานยอมมสทธไดรบการปฏบตเหมอนเปน

ผบรสทธจนกวาจะมการพสจนความผดของทานตามกฎหมาย ทานยอมมสทธไดรบการไตสวนคด

อยางเปนธรรมและเปดเผย โดยสามารถแกตางใหตนเองได ทานไมควรตองเขารบการไตสวนคด

สำหรบการกระทำทไมถอเปนความผดทางอาญาตามกฎหมายทมอยในขณะนน

ขอ 12 ไมมใครมสทธลกลำเขามาในชวตสวนตวของทาน หรอเขามาแทรกแซงในบานหรอ

ครอบครวของทานโดยไมมเหตผลอนชอบ ไมมใครมสทธทำลายชอเสยงของทานโดยปราศจาก

เหตผล กฎหมายควรคมครองทานจากการแทรกแซงเชนนน

ขอ 13 ทานมสทธเดนทางอยางเปนอสระภายในประเทศของทานเอง และยงมสทธเดน

ทางออกจากหรอกลบมายงประเทศของตนเอง หรอเดนทางออกจากประเทศใดๆ

ขอ 14 หากมเหตจำเปนททานตองหลบหนจากถนฐานบานเกดเนองจากเผชญการละเมด

สทธมนษยชน ทานยอมมสทธแสวงหาทพกพงอนปลอดภยในประเทศอน แตทานไมสามารถใชสทธ

นไดในกรณทไดกออาชญากรรมอน นอกเหนอจากทเปนอาชญากรรมทางการเมอง หรอมการปฏบต

ทไมสอดคลองกบปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

ขอ 15 ทานมสทธไดรบการปฏบตเหมอนกบพลเมองคนอนๆ ทมาจากประเทศของทาน ไมม

ใครสามารถพรากความเปนพลเมองของทานได หรอหามไมใหทานเปลยนประเทศโดยไมมเหตผล

อนชอบ

เกรนนำ พลงของคำใหการ | 23

เ ก ร น น ำ

ขอ 16 ผใหญทกคนยอมมสทธแตงงาน ไมวาจะมเชอชาต มาจากประเทศหรอนบถอศาสนา

ใด คแตงงานยอมมสทธทเทาเทยมกน และการแตงงานจะเกดขนไดกตอเมอมความตกลงอยางเปน

อสระและอยางเตมท ทกครอบครวยอมไดรบการคมครองจากรฐ

ขอ 17 ทานมสทธเปนเจาของสนคา ทดน และทรพยสนอนๆ จะเปนของสวนบคคลหรอ

เปนเจาของรวมกตาม ไมมใครมสทธนำทรพยสนของทานไปไดหากปราศจากเหตผลอนชอบ

ขอ 18 ทานมสทธทจะยดมนในความเหนตอบางประเดนโดยไมตองกลววาจะถกลงโทษ

หรอถกสงหาม ทานยงมสทธทจะเชอในศาสนาใดๆ หรอไมเชอในศาสนาใดๆ กได ทานมสทธทจะ

เปลยนศาสนาทนบถอไดตามทตองการ และยอมสามารถปฏบตและสงสอนศาสนาและความเชอ

ของทานได

ขอ 19 ทานมสทธแจงใหผอนทราบถงความเหนของทาน ทานควรจะสามารถแสดงความเหน

ของตนเองได แมวาความเหนนนอาจไมเปนทนยม โดยไมตองกลวจะถกลงโทษ ทานมสทธทจะสอ

ความเหนของทานในประเทศและไปยงบคคลในประเทศอนๆ กได

ขอ 20 ทานมสทธทจะรวมตวอยางสงบรวมกบบคคลอนๆ ทงในทสาธารณะหรอสวน

บคคล ไมมใครสามารถบงคบใหทานเขารวมกลมใดๆ ไดหากทานไมตองการ

ขอ 21 ทานมสทธทจะมสวนรวมในการบรหารปกครองประเทศของทานเอง ทงโดยทาง

ตรงหรอโดยผานระบบตวแทน ทกคนมสทธทจะเขาถงบรการสาธารณะในประเทศของตนอยาง

เทาเทยม รฐบาลตองเปนตวแทนเจตจำนงของประชาชน ดงนนจงควรมการจดใหมการเลอกตง

อยางเสรและเปนธรรมอยางสมำเสมอ

ขอ 22 ทานมสทธทจะไดรบการตอบสนองความตองการขนพนฐาน ทกคนมสทธดำรงชวต

ในสภาพเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมทเปดโอกาสใหมศกดศร และสามารถพฒนาตนเองตามท

ตองการ ทกประเทศควรกระทำทกสงเพอใหเกดสงทวา

ขอ 23 ทานมสทธทจะทำงานในสภาพทเปนธรรมและปลอดภยและเปนงานททานเลอก

ทานมสทธทจะไดรบคาตอบแทนอยางเพยงพอกบมาตรฐานการครองชพทเหมาะสม หรอไดรบ

สวสดการเพมเตม ทานยงมสทธทจะจดตงหรอเขารวมสหภาพแรงงานเพอปกปองผลประโยชนของ

ทานเอง

ขอ 24 ทานมสทธทจะไดหยดงาน ไมมใครบงคบใหทานทำงานในเวลาทไมชอบดวย

เหตผลได และทานมสทธทจะมวนหยดโดยทยงไดรบคาแรงอย

2� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ขอ 25 ทกคนมสทธทจะมชวตทด ทงการมอาหาร เสอผา ทอยอาศย บรการดานการ

แพทย และสงคมอยางเพยงพอ สงคมควรมสวนสงเคราะหผทไมสามารถทำงานได โดยอาจเปน

เพราะเขาตกงาน ปวย พการ หรอชราภาพจนไมสามารถทำงานไดอก แมและเดกควรไดรบการดแล

และความชวยเหลอเปนพเศษ

ขอ 26 ทกคนควรมสทธไดรบการศกษา สำหรบการศกษาในขนประถม ควรมการจดให

โดยไมมคาใชจายและเปนการบงคบ สวนการศกษาในระดบสงขนไปกควรจดใหกบทกคนอยาง

เทาเทยมกนตามลำดบความสามารถ การศกษาควรมงพฒนาความเปนมนษยอยางเตมทและมง

สงเสรมการเคารพสทธมนษยชน

ขอ 27 ไมมใครสามารถหามไมใหทานเขารวมในกจกรรมดานวฒนธรรมของชมชนทานเอง

ได ทานยงมสทธทจะไดรบประโยชนจากการคนพบในทางวทยาศาสตรทเกดขน และมสทธทจะได

รบประโยชนจากการคมครองผลงานของทาน ทงในทางวทยาศาสตร วรรณกรรม หรอศลปกรรม

ขอ 28 มนษยมสทธทจะดำรงชวตในโลกทมการคมครองสทธและเสรภาพของตน

ขอ 29 เราทกคนตางมความรบผดชอบตอคนทอยรอบตวเรา และเราจะสามารถเปนคนท

เตมสมบรณไดจากการดแลซงกนและกน การจำกดสทธประการตางๆ ตามปฏญญาฉบบนอาจ

ทำไดกเฉพาะเมอมกฎหมายทเกยวของ และเฉพาะเมอจำเปนเพอคมครองสทธของคนอนๆ หรอ

กรณทสอดคลองกบวจารณญาณดานความถกตองและความผดของสงคม หรอเพอเปนไปเพอความ

สงบเรยบรอย หรอเพอสวสดภาพของสงคมโดยรวม

ขอ 30 ปฏญญาฉบบนไมมเนอหาสวนใดทสนบสนนใหบคคลหรอรฐกระทำการอนเปนการ

พรากสทธทเราทกคนพงมพงได

บทท 1 การวางแผนโครงการ | 2�

บ ท ท 1

บทท 1 การวางแผนโครงการ

บทเรยนท 3 การทำแผนทโครงการ

เกรนนำ

กอนจะเรมโครงการวจยและรณรงค เราควรจะใชเวลาเพอ “ทำแผนทโครงการ” กลาวคอ

การจำแนกวามกลมอนๆ กลมใดบางททำงานในประเดนปญหานน ใครเปนผทเกยวของในประเดน

หรออตสาหกรรมนน และมลคาเพมทหนวยงานของทานทสามารถใหได

แนวคด • การทำแผนทโครงการ

• มลคาเพม

เวลาทตองใช 90 นาท (ใชเวลามากกวาเพราะตองการใหกลมยอยทำงาน

เพอวางแผนทโครงการรวมกน)

วตถประสงค • เพอศกษาวธจำแนกผมสวนเกยวของในประเดนปญหา

และมลคาเพมทหนวยงานของทานสามารถใหได

ทรพยากรทจำเปน • แบบฟอรม วธทำแผนทโครงการ

• แบบฝกหด ตวอยางแผนทโครงการ

• ดนสอ

สรป • การวางแผนทมความสำคญเพราะวา

- ทานจะไดทราบถงปญหาและไดพบกบผททำงานทเกยวของอยแลว

- ทานจะไดแลกเปลยนโครงการของทานกบบคคล

และนกกจกรรมอนๆ เพอใหทราบวามงานสวนไหนทกำลงทำอย

- ทานสามารถหลกเลยงการทำงานซำซอนกบกลมททำอยแลว

ประเมนผล • แผนทโครงการของกลม

2� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ขนตอนปฏบต กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมอธบายวาในการทำวจย เราจะตองใชวธการอยางเปนระบบ กลาวคอการดำเนน

การตามแผนทวางไว เพอใหเกดแผนทมประสทธภาพ เรากควรเรมจากการทำแผนทโครงการ การ

ทำแผนทหมายถงการทำวจยและการประสานงานเพอหาขอมลขนพนฐาน เพอชวยใหสามารถทำ

แผนทเพอจำแนกวามใครทำอะไรอย ใครมสวนเกยวของ ทานจะเขาไปในสวนไหน และทานจะ

ทำใหรายงานของทานมประโยชนไดอยางไร

กจกรรม

2. ผอบรมอธบายถงองคประกอบหลกสประการของการวางแผนโครงการ

ก. ทำแผนทโครงการ

ข. กำหนดกลมเปาหมาย

ค. วางแผนงานวจย

ง. ประเมนและจดการความเสยง

3. ผอบรมแจกแบบฝกหด “วธทำแผนทโครงการ” ใหกบผเขาอบรมทกคนเพอใชอางองใน

ภายหลง

4. ผอบรมอธบายถงขนตอนแรกในการจดทำบญชรายชอองคกรททำงานในประเดนท

เกยวของกบโครงการวจย จากนนผวจยควรตดตอหรอประชมกบหนวยงานเหลานนเพอศกษาวา

พวกเขาทำอะไรอย และพจารณาวาโครงการวจยจะชวยสรางมลคาเพมไดอยางไรบาง

5. มลคาเพมหมายถงสงทงานวจยของทานจะเปนประโยชนตอคนททำงานอยในประเดน

นน หากเปนไปได งานททานทำควรแตกตางจากงานทองคกรอนๆ ทำอย มลคาทวาอาจเกดขน

จากการศกษาในประเดนทไมเคยมผศกษามากอน หรออาจมาจากวธทำวจยซงแตกตางออกไป

ทำใหไดขอมลประเภทใหมๆ ตางจากทคนอนๆ ททำการศกษาไดรบอย

6. ยกตวอยางเชน หากมหลายองคกรกำลงศกษาและรณรงคในประเดนสทธของผขาย

บรการทางเพศ มลคาเพมของโครงการทานอาจไดแกการไปสมภาษณเพอใหไดคำใหการของผขาย

บรการ ซงจะชวยใหคนอนๆ เขาใจถงประสบการณของผขายบรการจากปากคำของพวกเขาเอง

หากมหลายองคกรสนใจในเรองการเลอกปฏบตตอผมเชอเอชไอว/เอดส แตยงไมเคยมใครสำรวจ

ประสบการณของคนขามเพศทมเชอเอชไอว/เอดส และหนวยงานของทานกเปนหนวยงานของ

บทท 1 การวางแผนโครงการ | 2�

บ ท ท 1

คนขามเพศ มลคาเพมอาจไดแกการททานทำวจยในประเดนน การทำแผนทโครงการชวยใหทาน

สามารถจำแนกมลคาเพมของทานได

7. ผอบรมอธบายถงตวอยางแผนทโครงการ ตวอยางแผนทจะเปนตวอยางงายๆ ทแสดงให

เหนวามหนวยงาน สอมวลชน และนกวชาการคนไหนททำงานในเรองการเลอกปฏบตทเกยวกบเอช

ไอว/เอดสในประเทศจน ในการจดทำแผนท ผวจยจะเอาโครงการของตวเองอยตรงกลาง และจด

หมวดหมองคกรตามประเภทตางๆ อยางเชน กลมททำงานดานการเลอกปฏบตตอบคคลอนๆ

กลมททำงานดานเอดส และสทธแตไมใชในเรองการเลอกปฏบต และกลมททำงานในประเดนเดยว

กบผวจย ไดแก การเลอกปฏบตตอผมเชอเอชไอว/เอดส

8. จากนนใหแบงผเขาอบรมเปนกลมละ 3 หรอ 4 คน ใหแตละกลมเลอกประเดนปญหาท

จะมาจดทำแผนทโครงการ โดยประเดนทเลอกอาจมาจากรายการทจดทำไวในบทเรยนกอนหนากได

หรอไมเชนนนกอาจใชตวอยางรายงานเกยวกบผใชยาในประเทศไทยทมการกลาวถงในบทเรยนแรก

และนำมาจดทำแผนทโครงการ ใหเวลากลมอยางนอย 20 นาทเพอทำงาน และใหเวลาอก 20-30

นาทสำหรบแลกเปลยนกบกลมอนๆ เมอทำเสรจแลว

สรปและประเมนผล

9. ผอบรมควรเดนสำรวจและสงเกตในระหวางทกลมตางๆ ทำงาน และใหขอเสนอแนะ

เกยวกบหนวยงานหรอบคคลทอาจตดตอขอความชวยเหลอได อยางเชน อพช. ในประเทศ อพช.

ระหวางประเทศ หนวยงานผใหทนระหวางประเทศ หนวยงานขององคการสหประชาชาต คณะ

กรรมการสทธมนษยชนแหงชาต แหลงขอมลจากเวบไซต ฯลฯ

2� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 3 แบบฝกหด

วธทำแผนทโครงการ - การทำแผนทโครงการเปนสงแรกทควรทำ ในการทำแผนท ใหตงคำถามวา

• มกลมไหนบางททำงานในประเดนนอย?

• ใครเปนผมบทบาทหลกในประเดนน?

• มประเดนใดทยงไมมกลมไหนทำงานอยบาง?

• ”มลคาเพม” ทหนวยงานของทานใหไดคออะไร?

- ทำวจยขนพนฐาน

• อานเอกสารเทาทมทกอยาง ทงรายงานของอพช. บทความและขาว

• จดทำรายชอผตดตอ/ทรพยากร

• ตดตอขอเขาพบและพดคยเกยวกบโครงการของทาน รวมทงขอคำแนะนำ

• ขอขอมลการตดตอเพมเตมหรอรายงาน/บทความทควรอานจากผททานไดพบดวยแตละคน

- ทำไมการทำแผนทจงมความสำคญ?

• เพอใหทราบขอมลและไดพบกบผททำงานทเกยวของ

• หลกเลยงการทำงานทซำซอนกบกลมอน

• ทำใหผใหทนทราบวาทานไดพยายามทำการบานในเรองน

- ทานควรเกบขอมลเกยวกบโครงการเปนความลบหรอไม?

• ใหเกบเปนความลบกรณทมความเสยงดานความปลอดภยอยางมาก

• ไมเชนนนอาจจะดกวาถาทานพยายามใหคนอนทราบถงงานททานทำอย

- สงทตองคำนงถงเมอคดจะรวมมอกบอพช.อน

• จะเปนภาคทเทาเทยมกน หรอจะมกลมหนงทำหนาทหลก?

• จะมการแบงงานกนทำอยางไร?

• จะตกลงกนเรองงบประมาณ กรรมสทธในขอมลดบอยางไร?

• จะตกลงกนเรองวธการรณรงคและกรอบเวลาทชดเจนอยางไร?

• จะสามารถตดตอสอสารกนไดงายหรอไม? ไววางใจกนหรอไม?

• ผใหทนจะใหทนเพมเตมหรอไมในกรณทเปนโครงการรวม?

บทท 1 การวางแผนโครงการ | 2�

บ ท ท 1

ตวอยางแผนทโครงการ

รายงานการเลอกปฏบตตอผมเชอเอชไอว/เอดสในประเทศจน

บทเรยนท 3 แบบฝกหด

UNAIDS ดชนตราบาป (Stigma Index)

โครงการวจยเชงปรมาณเกยวกบ

ตราบาปและการเลอกปฏบตตอผมเชอฯ

บทความในหนงสอพมพเกยวกบ

การเลอกปฏบตตอผมเชอฯ

การรายงานขาวของกลมและสอมวลชนเกยวกบการเลอก

ปฏบตตอผมเชอฯ ซงใชวธการทแตกตางจากเรา

โครงการของเรา :

การเลอกปฏบตตอผมเชอฯ

ในประเทศจน

โดยการใชคำใหการ

กลมททำงานเกยวกบการ

เลอกปฏบตประเภทอนๆ

(ทไมใชเรองเอชไอว/เอดส)

ศนยชวยเหลอดาน

กฎหมายทเนน

การทำงานดานการ

เลอกปฏบตตอผปวย

เปนไวรสตบอกเสบ

ทนายความทฟองรอง

คดเกยวกบการเลอก

ปฏบต (ตอผหญง

ตอผพการ)

บคคล/กลมททำงานในเรองเอชไอว/เอดส

และดานสทธ แตไมใชเรองการเลอกปฏบต

อพช. ทจดทำรายงานประจำป

เกยวกบสทธของผมเชอฯ

มหาวทยาลยทจดการประชมวาดวย

นโยบายดานเอชไอว/เอดส มการวางแผน

เพอลอบบเจาหนาทใหเกดการปฏรปนโยบาย

30 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 4 กำหนดกลมเปาหมาย

เกรนนำ

ในบทนจะเนนการจำแนกบคคล องคกร และหนวยงานอนๆ ทเปนเปาหมายของการ

รณรงค การจำแนกกลมเปาหมายของการรณรงคตงแตตน ชวยใหคณะผวจยมโอกาสคดวาควรจด

ทำงานวจยแบบใด และชวยใหคดลวงหนาวาจะกำหนดกรอบใหกบขอคนพบไดอยางไร

ขนตอนปฏบต

กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมเรมตนดวยการอธบายวาการเลอกกลมเปาหมายของการรณรงคจะชวยใหตระหนก

ถงมลคาเพมของทานเอง ทำใหคณะผวจยตดสนใจไดวาควรทำงานวจยแบบใด และควรมขอมล

แบบใดทจะสามารถโนมนาวใจผทมอำนาจ

กจกรรม

2. ผอบรมอธบายวากลมเปาหมายทเปนไปไดมอยมากมาย ทงนกวชาการ เจาหนาทของรฐ

แหลงทน ตวแทนองคการสหประชาชาต เปนไปไดทอาจมกลมเปาหมายหลายกลม ทานอาจเรมตน

ดวยการตงคำถามวา

แนวคด • กลมเปาหมายเพอการรณรงค

• การวางแผนเชงยทธศาสตร

• เหตและปจจย

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • เรยนรทจะจำแนกบคคลหรอกลมบคคลททานตองการทำงานดวย

เพอใหสงผลตอการยตการละเมดสทธ และประเภทของขอมลท

ตองการเพอโนมนาวใจบคคลเหลานน

ทรพยากรทจำเปน • แบบฝกหด การจำแนกกลมเปาหมาย

• แบบฟอรม การวเคราะหกลมเปาหมาย 1 แผนตอ 1 คน

• ดนสอ

สรป • การจำแนกกลมเปาหมายของการรณรงคเปนองคประกอบสำคญของ

การวางแผนโครงการ

ประเมนผล • เตมขอมลในแบบฟอรมการวเคราะหกลมเปาหมาย

บทท 1 การวางแผนโครงการ | 31

บ ท ท 1

• กลมเปาหมาย ใครมอทธพลชวยยตการละเมดสทธได?

• ภาคทมนำหนก ใครทมอทธพลโนมนาวใจใหบคคลอนยตการละเมดสทธได?

• ยทธศาสตรและกจกรรม กจกรรมแบบไหนทจะมอทธพลตอผมอำนาจ?

• ยทธศาสตรและกจกรรม จะใชขอมลแบบใดเพอโนมนาวใจใหผทมอทธพลเขามา

ชวยแกปญหา?

3. ผอบรมแจกแบบฝกหด “การจำแนกกลมเปาหมาย” และทำงานรวมกบทกคน

4. ในสภาพการณท 1 คำตอบทเปนไปไดสำหรบคำถามขางตน ซงอาจแตกตางจาก

คำถามในกลม ไดแก

- ใครมอทธพลชวยยตการละเมดสทธได (กลมเปาหมายของการรณรงค)?

คำตอบทเปนไปได ไดแก แพทย ผบรหารโรงพยาบาล หนวยงานสาธารณสข ....

- ใครทจะโนมนาวใจกลมเปาหมายของการรณรงคได?

คำตอบทเปนไปได ไดแก สอมวลชน UNAIDS เจาหนาทรฐบาลกลาง ผชำนาญการ

ดานสขภาพจากมหาวทยาลย...

- ขอมลแบบไหนทจะมอทธพลตอกลมเปาหมายของการรณรงค?

คำตอบทเปนไปได ไดแก ขอมลทแสดงใหเหนวาปญหาเกดขนอยางกวางขวางและ

เปนระบบ ไมไดเปนปญหาเนองจากแพทยทเลวเพยงคนหรอสองคน

- ขอมลแบบไหนทโนมนาวใจบคคลหรอหนวยงานทมอทธพล?

คำตอบทเปนไปได ไดแก คำใหการทมพลงของบคคลซงทำใหปญหาดมชวตขนมา

5. สำหรบสภาพการณท 2 คำตอบทเปนไปไดสำหรบคำถามขางตน ซงอาจแตกตางจาก

คำถามในกลม ไดแก

- ใครมอทธพลชวยยตการละเมดสทธได (กลมเปาหมายของการรณรงค)?

คำตอบทเปนไปได ไดแก ผใหญบาน หวหนาครอบครว

- ใครทจะโนมนาวใจกลมเปาหมายของการรณรงคได?

คำตอบทเปนไปได ไดแก ผนำทางศาสนา

- ขอมลแบบไหนทจะมอทธพลตอกลมเปาหมายของการรณรงค?

คำตอบทเปนไปได ไดแก ขอมลทแสดงใหเหนวาการบงคบแตงงานสงผลกระทบ

ดานลบตอคนทงหมบาน

- ขอมลแบบไหนทโนมนาวใจบคคลหรอหนวยงานทมอทธพล?

คำตอบทเปนไปได ไดแก ขอมลทแสดงใหเหนวาการบงคบแตงงานขดกบหลก

ศาสนาในทองถน

32 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

6. ขอสงเกตหลกสำหรบผอบรมในทนไดแก สำหรบปญหาทแตกตางกนกอาจมการกำหนด

กลมเปาหมายของการรณรงคทแตกตางกนดวย และจะตองใชขอมลทแตกตางกน กลมทไมคอยคน

เคยกบการรณรงคมกคดวามยทธศาสตรการรณรงคเพยงอยางเดยว ไดแก “แจงขาวกบสอมวลชนก

พอแลว!” แตอนทจรงในบางสถานการณ สอมวลชนอาจจะไมสนใจในประเดนนกได หรอความ

สนใจของสอมวลชนอาจทำใหสถานการณแยลง ในกรณเชนนน ทางกลมตองคดอยางมยทธศาสตร

วาจะโนมนาวใจผมอำนาจไดอยางไร

7. ตอไปผอบรมแจกแบบฟอรมการวเคราะหกลมเปาหมาย และเขยนแบบฟอรมบนกระดาน

อาจมการปรบแบบฟอรมใหเขากบความตองการของหนวยงาน แตควรครอบคลมหวขอตางๆ อยาง

เชน ปญหาดานสทธ กลมเปาหมาย หนวยงานหรอบคคลทเปนภาค ยทธศาสตรและกจกรรม

อาจจะเลอกใชรายงานดานเอชไอว/เอดสของจน หรอรายงานเกยวกบผใชยาของไทยกได จากนน

ใหทงกลมชวยกนระดมสมองวาควรรณรงคกบกลมเปาหมายใด ควรรวมมอกบหนวยงานใดเพอทจะ

โนมนาวใจกลมเปาหมายใหชวยกนยตการละเมดสทธ และกจกรรมทจะมอทธพลตอกลมเปาหมาย

หรอภาคทรวมกนทำงาน

8. เมอกลมทำงานกบแบบฟอรมการวเคราะหกลมเปาหมายจนเสรจแลว ใหอภปรายถง

ขอมลประเภทตางๆ และกจกรรมทเปนผลลพธทสามารถใชเพอโนมนาวใจกลมเปาหมายและภาค

ได ซงอาจจะไดแก

ก. รายงานทมขอมลจาการวจยอยางละเอยดและไดรบการตพมพ

ข. บทความของนกวชาการทเขยนโดยไดรบความชวยเหลอจาก อพช. ในพนท

ค. รายงานฉบบยอทมการอางความเหนทดบางสวน

ง. ใบแถลงขาว

จ. ภาพยนตรสน

ฉ. เวบไซตหรอเวบบลอกทมการปรบปรงขอมลอยางสมำเสมอ

ช. ขอความสนทสงตอทางเครอขายสงคมออนไลน

ซ. การประชมทเหยอผถกกระทำมโอกาสแลกเปลยนแบงปนประสบการณสวนบคคล

สรปและประเมนผล

9. การอภปรายของกลมในขณะทชวยกนเตมขอมลในแบบฟอรมการวเคราะหกลมเปาหมาย

ชวยใหผอบรมประเมนไดวาผเขารวมสวนใหญตระหนกถงความจำเปนทจะตองออกแบบงานวจย

และกจกรรมรณรงคอยางมยทธศาสตร เพอใหสอดคลองกบกลมเปาหมายและองคกรทรวมมอดวย

บทท 1 การวางแผนโครงการ | 33

บ ท ท 1

การจำแนกกลมเปาหมาย

สภาพการณท 1 การเลอกปฏบตในโรงพยาบาลตอผมเชอฯ ปญหา

ในบางอำเภอ ผมเชอฯ มกถกปฏเสธไมใหไดรบบรการจากโรงพยาบาล ถาผปวยไปขอเขา

รบการผาตด ทางโรงพยาบาลจะตรวจหาเชอเอชไอว ถาตรวจพบวาม ทางโรงพยาบาลกจะหาเหตผล

ปฏเสธไมใหบรการกบผปวย

- ใครมอทธพลชวยยตการละเมดสทธได (กลมเปาหมายของการรณรงค)?

- ใครทจะโนมนาวใจกลมเปาหมายของการรณรงคได?

- ขอมลแบบไหนทจะมอทธพลตอกลมเปาหมายของการรณรงค?

- ขอมลแบบไหนทโนมนาวใจบคคลหรอหนวยงานทมอทธพล?

สภาพการณท 2 การบงคบแตงงานในหมบานเลกๆ ปญหา

ในแงของ “จารตประเพณ” ครอบครวในหมบานบงคบใหหญงสาวซงอาจมอายเพยง 13

หรอ 14 ปแตงงานกบผชายทแกกวา หญงสาวคนหนงจากหมบานแหงนนปฏเสธไมยอมถกจบ

แตงงาน และถกครอบครวทบตอยางหนก

- ใครมอทธพลชวยยตการละเมดสทธได (กลมเปาหมายของการรณรงค)?

- ใครทจะโนมนาวใจกลมเปาหมายของการรณรงคได?

- ขอมลแบบไหนทจะมอทธพลตอกลมเปาหมายของการรณรงค?

- ขอมลแบบไหนทโนมนาวใจบคคลหรอหนวยงานทมอทธพล?

การอภปราย

ทำไมปญหาทงสองจงแตกตางกน? ทำไมกลมเปาหมายของการรณรงคจงแตกตางกน?

อะไรเปนปจจยททำใหการทำวจยสำหรบแตละกรณจงแตกตางกน?

บทเรยนท 4 แบบฝกหด

3� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 4 แบบฟอรม

การวเคราะหกลมเปาหมาย

การละเมดสทธ กลมเปาหมาย ภาคทมอทธพล ยทธศาสตรและกจกรรม

บทท 1 การวางแผนโครงการ | 3�

บ ท ท 1

บทเรยนท 5 การประเมนความเสยง

เกรนนำ

ในบทเรยนน ผเขาอบรมจะชวยกนคดถงความเสยงทอาจเกดขนจากการทำวจยและ

การเกบขอมลดานสทธมนษยชน จะเปนการฝกทกษะการวเคราะหความเสยงทจะเกดขนกบตวเอง

และทจะเกดขนกบกลมเปาหมายทรณรงคดวย

แนวคด • ความเสยง

• การวางแผนเชงยทธศาสตร

• ความรบผดชอบดานจรยธรรม

• สมพทธภาพนยม

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • วธประเมนความเสยง

• การกำหนดขนตอนปฏบตทเปนไปได

• ทำความเขาใจระดบความพรอมทจะยอมรบความเสยงทแตกตางกน

ทรพยากรทจำเปน • ดนสอและกระดาษสำหรบการระดมสมอง

• เอกสารแจกหรอสไลดวาดวยเรองการประเมนความเสยง

สรป • เราจำเปนตองเรมจากการประเมนความเสยงทมตอบคคล

ประเภทตางๆ ทเกยวของกบโครงการ

• บคคลประเภทตางๆ มระดบการยอมรบตอความเสยงแตกตางกนไป

และทกคนควรเคารพตอความแตกตางในเรองน

ประเมนผล • จดทำบญชความเสยงทอาจเกดขนจากการทำวจยดานสทธมนษยชน

ขนตอนปฏบต กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมเขยนประโยควา “ในเบองตนตองไมเกดอนตราย” และอธบายวาหลกการนเปน

หลกการพนฐานทางการแพทย หมายถงวาสำหรบแพทยแลว ความรบผดชอบขนพนฐานสดคอการ

ไมทำใหผปวยมสภาพเลวรายลงกวาเดม

2. จากนนขอใหผเขาอบรมอธบายวามความเหนตอประโยคนอยางไรในฐานะเปนนกกจกรรม

ดานสทธ

3� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

3. จากนนใหอธบายวากอนทจะเรมโครงการจดเกบขอมลดานสทธใดๆ เราควรพจารณา

และอภปรายถงคำถามกบทกคนทมสวนเกยวของ คนทกคนมระดบการยอมรบความเสยงแตกตาง

กนไป และความรสกของทกคนทมตออนตรายกเปนสงทชอบธรรมพอๆ กน และเปนสงทควรให

ความเคารพ เราไมสามารถทำนายความเสยงทจะเกดขนทกครงเสมอไป และผลกระทบดานลบจากการ

ทำงานดานสทธอาจไมไดเกดจากความผดพลาดของเราเอง แตเปนความผดพลาดของผททำการละเมด

ในเวลาเดยวกน ในฐานะนกรณรงคดานสทธ เรามความรบผดชอบดานจรยธรรมทจะ

ดำเนนการตามขนตอนอยางเหมาะสมเพอปกปองตนเองและคนอนจากความเสยงทเราทราบอยแลว

กจกรรม

4. ผอบรมแจกกระดาษใหผเขารวมทกคน จากนนใหจบคเพอระดมสมองเกยวกบคำถาม

ตอไปน

จะเกดอะไรขนถาผละเมดสทธทราบวาคนทเปนเหยอมาแจงใหเราทราบถงเหตการณทเกด

ขน? กรณาใชเวลาเพอทบทวนถงความเสยงทอาจจะเกดขนไดจำนวนหนง

ผอบรมใหเวลาสมาชกในกลม 5-10 นาทเพอเขยนถงผลลพธในดานลบทอาจเกดขนตอคน

ทเราสมภาษณ หรอคนทเปนเปาหมายในการรณรงค

ผลกระทบทอาจเกดขน ไดแก ทำใหบคคลทออนแอมความเสยงจะถกละเมดจากหนวยงาน

ของรฐมากขน มการรวไหลของขอมลเปนเหตใหตำรวจสามารถจำแนกตวบคคลได และตำรวจอาจไป

คกคามหรอควบคมตวบคคลดงกลาว ครอบครวของผใหสมภาษณรสกวาตกอยในอนตรายหากยงคง

พดถงปญหาทเกดขนกบตนตอไป ผลกระทบตอบคคลอยางเชน ถกปฏเสธไมใหรบการรกษาพยาบาล

หรอไมใหไดรบบรการของรฐดานอนๆ หรอการตกเปนเหยอซำสองเนองจากการเลาเรองทเกดขนซำ

5. หลงจากผานไป 5-10 นาท ใหผเขาอบรมมารวมเปนกลมใหญ และใหบางสวนเสนอ

แนะถงความเสยงทอาจจะเกดขนไดจากนนจดความเสยงเหลานนไวบนกระดาน จากกรณตวอยางท

หยบยกขนมา ผอบรมจะขอใหทางกลมพจารณาวาจะมวธการใดบางทจะจดการกบความเสยงและ

คมครองความปลอดภยของผทเกยวของ?

การอภปราย

6. ผอบรมใหภาพรวมดงตอไปน

บทท 1 การวางแผนโครงการ | 3�

บ ท ท 1

การประเมนความเสยง

- เราจะเรยนรอะไรบางในบทน

• วธประเมนความเสยง

• วธจดทำแผนเพอความปลอดภยสำหรบองคกร

- ใหคดถงความเสยงทอาจเปนไปไดทจะเกดขนกบ

• คนทเราไปสมภาษณ

• นกกจกรรมดานสทธ

• นกวจยดานสทธ

• ครอบครวของนกกจกรรมดานสทธ

• เจาหนาท/เพอนรวมงานของนกกจกรรมดานสทธ

- จดลำดบความพรอมทจะรบความเสยง

• ใหยกมอถาทานรสกสนกทจะ

o นงในเฮลคอปเตอร

o นงในบอลลน

o กระโดดจากเครองบนพรอมกบรมชชพ

o ถกบงคบใหกระโดดลงจากเครองบนโดยไมมรมชชพ

• ทกคนมระดบการยอมรบความเสยงทแตกตางกน

o ควรสอบถามใหมนใจวาผทเราจะไปสมภาษณมขอมลมากเพยงพอ

จนทำใหตดสนใจไดอยางรบผดชอบ

o เคารพตอการตดสนใจของพวกเขา

- คำถามทตองถามเกยวกบความเสยง

• โดยสวนตวทานพรอมทจะรบความเสยงมากในระดบใดจากการทำโครงการน?

คนทเคยทำงานแบบเดยวกนตองประสบกบเหตการณอยางไรบาง?

• ครอบครวพรอมทจะยนเคยงขางและยอมรบกบผลกระทบทเกดขน

ถาทานเลอกจะทำงานชนนหรอไม?

• เพอนรวมงานและหนวยงานของทานกอาจเจอกบความเสยงอนเนองมาจากการทำ

วจยของทาน พวกเขาเขาใจถงความเสยงเหลานหรอไม?

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยาง เชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

3� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

การจดการความเสยง

- ทานอาจทำสงตางๆ ตอไปนเพอลดความเสยง

• ใหเฝาระวงความปลอดภยของขอมล

• ทำงานรวมกบหนวยงานขนาดใหญทมนคงหรอมความออนไหวทางการเมองนอยกวา

• กนไมใหสอมวลชนเขามายงเกยวกบงานวจยของทาน

• หาทางพบกบกลมเปาหมายของการรณรงคเปนการลวงหนา

• ใหตระหนกวาบรรยากาศทางการเมองสามารถเปลยนแปลงและมกจะเปลยนแปลง

ทานจงควรประเมนความเสยง/ยทธศาสตรการจดการใหมตลอดชวงการวางแผน

และการดำเนนงาน

- การเผยแพรรายงาน

• ใหพฒนายทธศาสตรดานสอขนมาอยางรอบคอบ

• ไมควรสงรายงานไปใหสอมวลชนหรอไม? (ใหชงนำหนกขอดและขอเสย)

• ควรมการสงมอบรายงานใหกบหนวยงานของรฐอยางเปนสวนตวและลวงหนาหรอไม?

• ควรนำเนอหาของรายงานไปพดคยกบหนวยงานของรฐลวงหนาหรอไม?

• การตพมพรายงานและการเผยแพรทางอนเตอรเนตอาจทำใหเกดความเสยงตอ

บคคล ถามการใชชอจรงของพวกเขา

- ความปลอดภยของขอมล

• ปกปดชอ ใหใชชอปลอมหรอใชหมายเลข รหส แทนตวผใหสมภาษณ

• เกบขอมลใหปลอดภย

o แยกรายชอผใหสมภาษณออกจากชอปลอมหรอหมายเลขทใชกำกบเอกสารท

ถอดเทปหรอแบบฟอรมการสมภาษณ

o เกบขอมลใหอยในทๆ ปลอดภย

o สำหรบคอมพวเตอรทใชรวมกน ใหใชชอสำหรบลอกอนทแตกตางกน

- ทานจะตองไดรบความยนยอมทเกดจากความเขาใจจากแตละคนททานจะสมภาษณ

• องคประกอบสประการของความยนยอมทเกดจากความเขาใจ ไดแก

o การเปดเผยขอมล เปนการแนะนำเปาหมายโครงการและการใชประโยชนจาก

ขอมลทได

o ความสมครใจ ผใหสมภาษณตองตดสนใจดวยตนเองโดยไมมแรงกดดน

บทท 1 การวางแผนโครงการ | 3�

บ ท ท 1

สรปและประเมนผล

7. ผอบรมบอกวาการคดถงความเสยงเปนเรองทยงยาก แตกจะดกวาถาคดถงเรองนและ

เตรยมแผนไวรบมอกรณทเลวรายสด ดกวาทจะตกอยในสภาพทเลวรายโดยไมมการเตรยมพรอม

เลย ในบทเรยนตอไปเราจะไดศกษาวธจดการกบสถานการณหรอวกฤตการณทยงยากมาก

ในบทเรยนท 8 เราจะอธบายเพมเตมเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจและ

หลกการดานสทธมนษยชนทเกยวของ และยงจะพดถงวธการใหไดมาซงความยนยอมทเกดจาก

ความเขาใจในลกษณะทโปรงใสและเปดเผย และยงชวยลดความตนเตนกงวลของผใหสมภาษณ

o ความเขาใจ ผใหสมภาษณตองเขาใจอยางถองแทถงความเสยง

o วจารณญาณ ผใหสมภาษณตองสามารถตดสนใจเลอกอยางมความรบผดชอบ

• ทานจะประเมนความเขาใจและวจารณญาณไดอยางไร?

- ผใหสมภาษณจะตองมสทธบอก “ปฏเสธ” เสมอ

• ผใหสมภาษณสามารถเลอกทจะไมตอบคำถามใดๆ กได

• ผใหสมภาษณสามารถเลอกทจะใหลบขอความทบนทก รปภาพ หรอเสยงหรอภาพท

บนทกได

�0 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 6 การสญหายของบคคล

เกรนนำ

ในบทเรยนน ผเขาอบรมจะไดศกษาวธจดการภาวะฉกเฉน กรณนจะมประโยชนตอผท

ทำงานในประเทศทมกมการควบคมตวหรอทำใหนกรณรงคดานสทธ “หายตวไป” และยงอาจม

ประโยชนตอกลมทไมมปญหาเหลาน แตอาจเผชญกบปญหาฉกเฉนอยางอนจากการทำงานดานสทธ

แนวคด • การจดการความเสยง

• การเตรยมพรอมเพอรบมอภาวะฉกเฉน

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • วธจดทำแผนดานความปลอดภยขององคกร

ทรพยากรทจำเปน • อาสาสมคร 2 คน

• แบบฝกหด การจดทำแผนฉกเฉน

สรป • เตรยมแผนสำหรบรบมอในสภาพการณเลวรายสด

• ดแลใหทกคนทเกยวของมอเมลและเบอรโทรศพทมอถอไวตดตอ

ในยามฉกเฉน

• ในชวงวกฤต ใหตดสนใจวา “จดยนอยางเปนทางการ”

ของหนวยงานจะเปนอยางไร และดแลใหทกคนทราบวาควรใหขาว

กบสอมวลชน/สาธารณะอยางไร

ประเมนผล • สมาชก 2 คนของแตละกลมประเมนคนอนๆ สมาชกทเขารวมอบรม

กอาจประเมนตนเองได

ขนตอนปฏบต การเตรยมพรอม

1. กอนจะเรมบทเรยน ผอบรมควรเลอกผเขารวมทดสนใจและชางสงเกตมาเปน “เหยอ

การลกพาตว” จดใหสองคนนนนงแยกจากกลม และใหคอยเฝามองและรบฟงกลม ทงสองคน

มหนาทจดบนทกวาสมาชกทกคนในกลมตอบสนองตองานทไดรบมอบหมายอยางไร

2. คำถามทควรพจารณา

ก. การอภปรายกลมมสวนทดอยางไรบาง? มใครทครอบงำคนอนหรอไม? ตางคนตาง

รบฟงกนหรอไม?

บทท 1 การวางแผนโครงการ | �1

บ ท ท 1

ข. ควรปรบปรงเรองอะไรบาง? คนทตองการพดมโอกาสไดพดหรอไม? สามารถรวม

มอกนวางแผนปฏบตการไดหรอไม? มการแกปญหาขอกงวลของทกคนหรอไม?

ค. มขอมลสวนไหนททางกลมตองการแตยงไมมหรอไม?

ง. ทางกลมไดลมทำสงทสำคญ (อยางเชน ตดตอสมาชกครอบครวของเหยอทถก

ลกพาตว) หรอไม?

กจกรรมเรมตน

3. ผอบรมแจกแบบฝกหดเรอง การจดทำแผนฉกเฉน และอธบายวาเมอคน ผเขารวมสอง

คนนไดเดนทางไปพบกบเหยอการละเมดสทธและกนขาวเยนดวยกน หลงจากนน ทงสองคนกควร

จะกลบบาน แตกไปไมถงบาน และยงไมยอมรบโทรศพทมอถอดวย มคนอนทเหนอนธพาลบางคน

อยใกลๆ กบจดทมการสมภาษณ และผอบรมกงวลวานกกจกรรมดานสทธทงสองคนอาจถกลกพา

ตวไปแลวกได

กจกรรม

4. เชาวนน มบางคนจากกลมททำงานดานสทธอกกลมหนงโทรศพทมาทผอบรม และแจง

วาอยากใหมการออกใบแถลงขาวเกยวกบนกกจกรรมดานสทธทถกลกพาตวไปทงสองคน จากนนให

เวลาผเขาอบรม 10 นาทเพอวางแผนสงทจะทำ โดยอาจพจารณาคำถามดงตอไปน (ผอบรมอาจจด

คำถามบนกระดาน)

ก. ทางกลมควรอนญาตใหมการนำขอมลเหลานไปเผยแพรทางอนเตอรเนตหรอไม?

ข. เราตองการขอมลแบบใดบาง?

ค. เราควรตดตอใคร?

ง. ใครเปนผดแลงานททานตองทำใหเสรจ?

5. หลงจาก 10 นาท ใหผเขาอบรมกลบมารวมเปนกลมใหญ และให “เหยอการลกพาตว”

ทงสองคนรายงานถงสงทสงเกตเหนและไดยน

สรปและประเมนผล

6. ผอบรมบอกใหผเขารวมประเมนตนเอง โดยพวกเขาสามารถวเคราะหไดวาในการ

ทำงานรวมกนมสงไหนททำไดด และควรปรบปรงในเรองอะไรบาง ทงนโดยไมตองระบรายชอบคคล

ผอบรมควรระวงไมใหผเขารวมประณามคนอนเพราะความผดพลาดทเกดขน แตใหใสใจกบสงทจะ

ทำใหดขนในอนาคต

�2 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 6 แบบฝกหด

การจดทำแผนฉกเฉน

- ใหคดถงภาวะฉกเฉนตงแตกอนจะเรมโครงการ

• ใหพดคยและเตรยมพรอมสำหรบสภาพการณทเลวรายสด (อยางละเอยด)

o ควรรอนานแคไหนกอนทจะตดตอกบสอมวลชน?

o ดแลใหทกคนในองคกรทราบถงสงทตองทำในชวงทภาวะฉกเฉน

• เตรยมบญชรายชอและขอมลตดตอของทกคน

o เบอรโทรศพทมอถอและอเมลของทกคนทเกยวของกบโครงการ

o ขอมลตดตอกบครอบครวและคสามภรรยาของแตละคน

o ขอมลตดตอสำหรบบคคลทอาจมสวนชวยอยางมากเมอเกดสภาพการณทเลวรายสด

o ดแลใหทกคนทอยในรายชอมรายชอเหลานนอยกบมอ

• กำหนดความรบผดชอบทชดเจนใหกบแตละคน

o ใครจะทำหนาทพดคยกบเจาหนาทและอาสาสมคร?

o ใครจะเปนผดแลการพดคยกบสอ?

o จะมวธตดสนใจอยางไร?

• สำหรบผวจยทตองเดนทางบอยๆ ใหจดระบบใหมการโทรเขามาแจงขาวเปนระยะๆ

o คนททำงานในสภาพทเสยงควรโทรศพทเขามาทกเชาเพอบอกวาจะไปทใดบาง

และโทรมาในตอนเยนเพอแจงใหทราบวาไดกลบเขาทพกและปลอดภยด

o ในกรณทบคคลนนไมยอมรบโทรศพท เราตองรวาจะตดตอใครคนอนด

• ชวยใหผใหสมภาษณสามารถรบมอกบการตอบโต

o แตงเรองเพอใชเปนขออาง

o ใหเบอรโทรศพทตดตอฉกเฉนกบตวทานไวกบเขา

- ในกรณฉกเฉน

• ใหเยอกเยนไว

• ใหตดคำอธบายทสมเหตผลอนๆ ออกไป เขาอาจไมไดถกลกพาตว แตอาจประสบ

อบตเหตจนไดรบบาดเจบทางรถยนตหรอไม? ควรจะโทรไปสอบถามทโรงพยาบาล

หรอไม

บทท 1 การวางแผนโครงการ | �3

บ ท ท 1

• พยายามจดระเบยบขอมลใหตรงกน เกดอะไรขน เกดขนเมอไร ใครอยในทเกดเหต?

• ตดตอกบญาต/คสมรสของเพอนรวมงานหรอคนทไปสมภาษณ

• แจงใหทกคนในกลมของทานและหนวยงานพนธมตรทราบขอมล

- เคลดลบในการจดการกบสอ

• อยาเพงเผยแพรขาวตอสาธารณะ ถายงไมพรอม

• ใหกำหนดสงทจะพดอยางชดเจน และพดตามนน (จดเปนเนอหาสนๆ และอาน

จากสงทจด)

• ใชภาษาทเรยบงาย

• อยาพดเกนจรง ใหพดเฉพาะขอมลทมนใจวาถกตอง

• แจงใหนกขาวทราบอยางชดเจนวาขอมลสวนไหนเปนขอมลท “ตองการใหบนทก”

และขอมลท “ไมตองการใหบนทก”

• ตดตามผสอขาวทไวใจไดและคอยใหขอมลเพมเตมอยางสมำเสมอในภายหลง

• ใหครอบครวแสดงความกงวลตอความปลอดภยของคนทรกในทสาธารณะเทานน

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 7 กำหนดกรอบเวลาการวจย

เกรนนำ

หลงจากทำแผนทโครงการ จำแนกกลมเปาหมายของการรณรงคและประเมนความเสยง

แลว คณะผวจยและจดเกบขอมลกพรอมจะเรมวางแผนโครงการ

แนวคด • แยกโครงการใหญออกเปนขนตอนปฏบตยอย ๆ

• ประเมนวาตองใชเวลานานเพยงใดในการทำกจกรรมเหลาน

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • จะจดทำกรอบเวลาของงานวจยและโครงการอยางไร

ทรพยากรทจำเปน • แบบฝกหด ตวอยางกรอบเวลาโครงการ

• เอกสารทแจกหรอสไลด การวางแผนงานวจย

สรป • ใหคนหาคำถามดานวจยทตองหาคำตอบ

• วางแผนใหมเวลามากพอทจะทำตามโครงการ

ประเมนผล • สงเกตการอภปรายของกลม

ขนตอนปฏบต

กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมอธบายวาการวางแผนงานวจยอยางเปนระบบจะเปนพนฐานทชวยใหผวจย

ทำงานอยางเปนขนตอนและทำงานไดตามกำหนดเวลา ทงยงเปนประโยชนตอการจดทำแผนงบ

ประมาณและการสมครขอรบทนสนบสนนโครงการ ในขอเสนอโครงการทานจะตองระบกรอบเวลา

ซงจะชวยใหแหลงทนทขอทราบวามการเตรยมพรอมสำหรบโครงการดหรอไม แมวาทานจะไม

สามารถวางแผนสำหรบทกขนตอนได แตใหคดถงวาในทางปฏบตแลว ในแตละขนตอนจะตองใช

เวลานานเพยงใด

บทท 1 การวางแผนโครงการ | ��

บ ท ท 1

กจกรรม

2. ผอบรมแจกตวอยางกรอบเวลาโครงการและขอใหกลมชวยกนพจารณา

3. ผอบรมแจงใหกลมทราบวา เราจะฝกจดทำกรอบเวลารวมกน และควรเตรยมตวคดถง

คำถามเหลานลวงหนา

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

การวางแผนงานวจย

• เราจะทำงานวจยประเภทใด?

• จะไปสมภาษณใครบาง?

• จะหาคนเหลานนไดทไหน? จะตองสมภาษณกคน?

• ใครจะเปนผสมภาษณ?

• จะมวธการจดเกบขอมลทดสดอยางไร และเปนขอมลประเภทไหน?

o คำใหการ

o แบบสอบถาม

o การลงพนท

o วดโอ

o แหลงขอมลอนๆ อยางเชน ภาพวาด ภาพถาย วารสาร จดหมาย บทความ ขาว

4. ใหแบงผเขาอบรมเปนสองกลม และแจกกระดาษแผนใหญหนงแผนใหแตละกลม จาก

นนใหระดมสมองถงภารกจทจำเปนในการทำโครงการวจยเพอจดทำรายงาน อยางเชน ในประเดน

ก. อปสรรคทขดขวางไมใหผใชยาเขาถงการรกษาดานเอดส (รายงานของประเทศไทย)

หรอ

ข. การเลอกปฏบตตอผมเชอเอชไอว/เอดส (รายงานของประเทศจน)

ใหแตละกลมระบดวยวาภารกจแตละชนตองใชเวลานานเพยงใด และใหเขยนไวในแผน

ดวย ใหเวลาพวกเขา 15 นาทสำหรบการระบรายชอภารกจ

5. ใหทงสองกลมอธบายถงแผนการทจดทำขนมา และชวนใหพดคยถงประเดนทวาจะตองใช

เวลานานเพยงใดสำหรบงานแตละชน จะใชเวลา 1 สปดาห หลายสปดาห หรอ 1 เดอน? กลม

สวนใหญทมประสบการณงานวจยไมมากนก มกประเมนเวลาตำเกนไป เราจงตองชวยใหพวกเขาแบง

งานออกเปนสวนๆ และใหคดอยางรอบคอบวาจะมขนตอนการทำงานอยางไร สงทควรสงเกต ไดแก

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ก. ทานอาจตองการเวลาเพมเตมเพอสมภาษณ หลงจากเรมเขยนรายงานไปแลว

ข. หลายคนในองคกรอาจตองการอาน/แกไขรายงาน จะใหแตละคนมเวลาอานและ

แกไขรายงานมากนอยเพยงไร? ใหอภปรายกนวากรอบเวลาทกำหนดมความเปนไป

ไดหรอไม ในกรณทผทำงานอาจมความรบผดชอบอนๆ มครอบครว มงานทำ ฯลฯ

ค. สำนกพมพจะใชเวลาในการจดพมพรายงานนานเพยงใด? ถาพวกเขาเปนผจดทำ

เวบไซต พวกเขาจะตองใชเวลามากนอยเพยงไร?

6. ชแจงวา กรอบเวลาทเปนประโยชนควรมขอมลทระบวาใครเปนผรบผดชอบงานแตละ

ชน ถาไมมใครอาสาจะทำงาน งานกจะไมเสรจ

สรปและประเมนผล

7. แจงใหกลมทราบวาในการวางแผนโครงการวจย ทานอาจตองใชเวลามากกวาทคดเพอ

ทจะใหงานแตละชนสำเรจลง จะดกวาถาเราสามารถทำใหเกดลกษณะ “สญญานอยเกนไป และม

การทำงานมากกวาทสญญาไว” กลาวคอการสญญาวาจะสงมอบรายงานใหชากวากำหนดททานคด

วานาจะเสรจจรงๆ

8. ใหพจารณารายชอกจกรรมเพอประเมนวาผเขารวมเขาใจแนวคด และสามารถนำมา

ปรบใชกบกรอบเวลานนได

บทท 1 การวางแผนโครงการ | ��

บ ท ท 1

บทเรยนท 4 แบบฝกหด

ตวอยางกรอบเวลาโครงการ

(ปรบปรงจาก Developing HIV/AIDS Work With Drug Users: A Guide to Participatory

Assessment and Response. International HIV/AIDS Alliance, 2003)

ขนตอน การเตรยมการ การเกบขอมล การวเคราะห การรวบรวม การรณรงค ขอมล รายงาน

กรอบเวลา มกราคม- มนาคม- มถนายน กรกฎาคม- กนยายน-

กมภาพนธ พฤษภาคม สงหาคม ธนวาคม

ภารกจ • ทบทวนงาน • สมภาษณ • ตรวจสอบ • เขยน • จดประชม

วจยทเกยวของ • รวบรวมสถต ขอมลดบท โครงราง กบกลม

• ทำแผนท เกบได รายงาน เปาหมาย

โครงการ • ตดตามขอมล • เขยน ของการ

• กำหนด สวนทขาด รายงาน รณรงค

กลมเปาหมาย • ไดขอมล • สงรายงาน • เปดตว

ฯลฯ เพยงพอ ใหผอาน จดงานใหญ/

ภายนอกอาน กำหนด

เพอปรบปรง วนสำคญ

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

บทท 2 การสมภาษณ ในประเดนสทธมนษยชน

บทเรยนท 8 ความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

เกรนนำ

ในบทเรยนน เราใหความสำคญกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจ และมเนอหา

ยาวกวาสวนอนเพราะมแบบฝกหดหลายชนทจำเปน เพอชวยใหผเขาอบรมสามารถขอความยนยอม

ทเกดจากความเขาใจได

แนวคด • ความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

• การเปดเผยขอมล

• ความสมครใจ

• ความเขาใจ

เวลาทตองใช 60 นาท

วตถประสงค • วธการไดมาซงความยนยอมทเกดจากความเขาใจเพอใหสามารถ

ทำการสมภาษณ ใชเอกสาร และใชสอทบนทกจากการสมภาษณ

ทรพยากรทจำเปน

• แบบฝกหด การขอความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

• แบบฟอรม ตวอยางความตกลงเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

• อาสาสมคร

• เอกสารทแจกหรอสไลด ความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

และการสรางความไววางใจ

สรป • ใหเรมจากการแนะนำตวเองและโครงการเสมอ แมรอยวา

ผใหสมภาษณอาจทราบขอมลนแลว

• องคประกอบพนฐาน 4 ประการของความยนยอมทเกดจาก

ความเขาใจ ไดแก การเปดเผยขอมล ความสมครใจ ความเขาใจ

และวจารณญาณ

ประเมนผล • แบบฝกหด

�0 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ขนตอนปฏบต กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมเรมรายการดวยการแสดงบทบาทสมมต โดยใหผเขาอบรมสงเกตการจำลองการ

สมภาษณในประเดนสทธมนษยชน ในสภาพการณน แตงเปนนกวจยดานสทธจาก อพช. เธอกำลง

เขยนรายงานเกยวกบการละเมดสทธของตำรวจตอผใชยาในประเทศไทย สวนแซมเปนผใชยาทเธอ

ไดพบทคลนกเมทาโดนในพนท

กจกรรม

2. ผอบรมคดเลอกอาสาสมครลวงหนา และแจงใหทราบถงสงทจะใหพด

3. การจำลองการสมภาษณกระทำโดยตวผอบรมและอาสาสมครอกหนงคน ซงจะเลน

บทบาทเปนแตง (ผสมภาษณ) และแซม (ผใหสมภาษณ) แตงนงลงและเรมถามคำถามกบแซม

เกยวกบการละเมดสทธของตำรวจทกระทำตอเขา เธอไมไดเรมจากการอธบายถงโครงการ แตใน

ระหวางทสมภาษณอย แซมกออกอาการคลมคลง และถามวาเธอจะเอาขอมลไปทำอะไร เขาแสดง

อาการตกใจอยางมาก และบอกใหเธอหามนำขอมลไหนไปพมพ และหามออกจากหอง

การอภปราย

4. ใหอภปรายเปนกลมวาอะไรทแตงทำถกตอง และอะไรทควรปรบปรง

5. ผอบรมเรมรายการวาดวยเทคนคการสมภาษณ

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

ความยนยอมทเกดจากความเขาใจและการสรางความไววางใจ

- โปรดจำไววาการสมภาษณในประเดนสทธมนษยชนแตละครงมความแตกตางกน

• ทานจะไดเรยนรจากความผดพลาดของทานเอง

• แตเปนไปไดททานอาจไมมโอกาสเปนครงทสองทจะสรางความไววางใจกบผให

สมภาษณ

- แนะนำตวเอง เรมตนการสมภาษณ

• ทานเปนใคร ทำไมถงทำโครงการน

• อธบายตวโครงการ แมทานจะรวากำลงทำอะไรอย แตตวผใหสมภาษณอาจไม

เขาใจทงหมด

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | �1

บ ท ท 2

- ทานจะตองไดรบความยนยอมอยางชดเจนจากผใหสมภาษณเพอทจะใชขอมลทเลาใหฟง

และเพอทจะบนทกการสมภาษณ

• เปนการปองกนตวทานเอง กรณทในหลายผใหสมภาษณรองเรยนวาไมเขาใจถง

ความเสยงทเกดขน ซงหากเกดเหตเชนนนจะสงผลกระทบดานลบตองานวจยของทาน

• ทานจะตองไดรบความยนยอมทเกดจากความเขาใจจากทกคนทสมภาษณ

- องคประกอบสประการของความยนยอมทเกดจากความเขาใจ ไดแก

• การเปดเผยขอมล เปนการแนะนำเปาหมายโครงการและการใชประโยชนจากขอมล

ทได

• ความสมครใจ ผใหสมภาษณตองตดสนใจดวยตนเองโดยไมมแรงกดดน

• ความเขาใจ ผใหสมภาษณตองเขาใจอยางถองแทถงความเสยง

• วจารณญาณ ผใหสมภาษณตองสามารถตดสนใจเลอกอยางมความรบผดชอบ

- ผใหสมภาษณจะตองมสทธบอก “ปฏเสธ” เสมอ

• ผใหสมภาษณสามารถเลอกทจะไมตอบคำถามใดๆ กได

• ผใหสมภาษณสามารถเลอกทจะใหลบขอความทบนทก รปภาพ หรอเสยงหรอภาพท

บนทกได

- จะมวธประเมนความเขาใจและวจารณญาณอยางไร? (อภปรายกนในบรรดาผเขาอบรม)

- ขอดและขอเสยของการลงนามในแบบฟอรมแสดงความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

• ขอไดเปรยบ ผใหสมภาษณแสดงถงความเขาใจและความยนยอมทมใหอยางชดเจน

• ขอเสยเปรยบ การทมแบบฟอรมใหลงลายมอชออาจทำใหเกดความเสยงกบผให

สมภาษณ หากตกไปอยในมอของคนราย

• ขอไดเปรยบทสอง ผใหสมภาษณบางคนอาจรสกหวาดกลวจากการมแบบฟอรม มาก

กวาการพดคยดวยปากเปลา

- ไมวาจะใชแบบฟอรมหรอใชวธขอความยนยอมทเกดจากความเขาใจดวยปากเปลากตาม

สงสำคญคอการทผวจยและผใหสมภาษณมโอกาสพดคยกน กลาวคอเปนโอกาสทผให

สมภาษณสามารถตงคำถามและเปลยนแปลงความตกลงในลกษณะททำใหเขาสบายใจ

กจกรรม

6. ผอบรมแบงผเขารวมเปนกลมยอยกลมละ 3 คน เพอฝกแสดงบทบาทสมมต ในแตละ

กลม กำหนดใหคนหนงเปนผใหสมภาษณ อกสองคนเปนผสมภาษณ ทงผใหสมภาษณและ

ผสมภาษณตกลงกนวาจะทำโครงการวจยโครงการไหน จากนนใหแยกกนทำงาน โดยคนทเปน

�2 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ผสมภาษณจะชวยกนคดวาจะหาวธขอความยนยอมทเกดจากความเขาใจไดอยางไร แตละกลมควร

มเวลาประมาณ 5 นาทเพอเตรยมตวทำบทบาทสมมต

7. ในการแสดงบทบาทสมมต ตวผสมภาษณทงสองคนตองพยายามขอความยนยอมทเกด

จากความเขาใจจากผใหสมภาษณ โดยควรใชเวลาประมาณ 10-15 นาท

การอภปรายและประเมนผล

8. ผอบรมใหผเขารวมทกคนมารวมตวกน จากนนใหเรมขอใหแตละคอธบายถงประสบการณ

ทเกดขนจากการทำบทบาทสมมต และใหตวผใหสมภาษณอธบายวาเหตใดเขาจงตดสนใจใหหรอไม

ใหความยนยอมทเกดจากความเขาใจเมอมการขอสมภาษณ ในระหวางการพดคย ผอบรมควรเนน

ใหเหนองคประกอบสประการของความยนยอมทเกดจากความเขาใจ เพอชวยใหผเขารวมทราบวา

ไดกระทำตามองคประกอบเหลานนหรอไม องคประกอบเหลานนไดแก

• การเปดเผยขอมล เปนการแนะนำเปาหมายโครงการและการใชประโยชนจากขอมลทได

• ความสมครใจ ผใหสมภาษณตองตดสนใจดวยตนเองโดยไมมแรงกดดน

• ความเขาใจ ผใหสมภาษณตองเขาใจอยางถองแทถงความเสยง

• วจารณญาณ ผใหสมภาษณตองสามารถตดสนใจเลอกอยางมความรบผดชอบ

สรป

9. ผอบรมทบทวนองคประกอบทงสอกครง จากนนใหแจกแบบฝกหดการขอความยนยอม

ทเกดจากความเขาใจ และตวอยางความตกลงเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจ เพอให

ผเขารวมใชอางองไดในภายหลง

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | �3

บ ท ท 2

บทเรยนท 8 แบบฝกหด

การขอความยนยอมทเกดจากความเขาใจ ใหจบคกบอกคนหนง และใหเขยนคำพดทจะใชเพออธบายถงโครงการของทานตอผให

สมภาษณ โดยพยายามเอาองคประกอบทงส ไดแก การเปดเผยขอมล ความสมครใจ ความเขาใจ

และวจารณญาณ มาใช เมอทำเสรจแลว เราจะเรมอภปรายถงตวอยางการแนะนำตวเองและ

โครงการดวยกน

แนะนำโครงการ

การเปดเผยขอมล

ความสมครใจ

ความเขาใจ

วจารณญาณ

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 8 แบบฟอรม

ตวอยางความตกลงเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจ (กอนเรมการสมภาษณ ผวจยจะตองอานแบบฟอรมน และทงสำเนาแบบฟอรม 1 สำเนา

ใหกบผใหสมภาษณ) ความตกลงเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจใหขอมลทเกยวของระหวาง...(ชอ

โครงการวจย) ซงเปนโครงการวจยทจดทำโดย.. .(ชอองคกร) กรณาอานแบบฟอรมความยนยอมนอยางระมดระวง และถามใหมากทสดเทาทตองการ

กอนจะตดสนใจวาจะเขารวมในโครงการวจยหรอไม ทานสามารถถามคำถามในชวงเวลาใดกได ทง

กอน ระหวาง หรอภายหลงการเขารวม

เปาประสงค (เปนเนอหาทบรรยายเปาประสงคของการวจย) การอางสทธโดยผานกลไกกฎหมายเปนวธการทมประสทธภาพ เพอใหผมเชอมสทธเทาเทยม

กบคนอนๆ และชวยแกปญหาการเลอกปฏบต การรณรงคโดยผานกลไกกฎหมายทมเปาหมายเพอ

กำจดการเลอกปฏบต สงเสรมหลกนตธรรม และสงเสรมความรบผดชอบดานสงคม จะมสวนชวย

สงเสรมความเปนอยทดของผมเชอ โครงการวจยนประกอบดวยการสำรวจกฎหมายและนโยบายทม

อย และพจารณาวามการนำกฎหมายไปบงคบใชอยางไร รวมทงการวเคราะหสาเหตสำคญทนำไปส

การเลอกปฏบตตอผมเชอ จากขอมลในงานวจย เรามเปาหมายทจะจดทำขอเสนอแนะอยางเปน

รปธรรมเพอแกไขปญหาเหลาน

ขนตอนปฏบต

สวนหนงของการวจยคอการสมภาษณทานมเวลาประมาณ 30-60 นาท ในการสมภาษณ

อาจมบางคำถามทออนไหว เราหวงวาทานจะเขารวมในการสมภาษณทงหมด และใหขอมลมาก

ทสดเทาทจะทำได ความรวมมอทจะแบงปนประสบการณของทานเปนปจจยสำคญทสดสำหรบงาน

วจยของเรา หากคำถามไหนทำใหทานสบสนหรอไมสบายใจ หรอหากทานไมประสงคจะตอบ

คำถามใด ทานยอมมสทธทจะปฏเสธไมตอบคำถามเหลานน ในระหวางการสมภาษณ ทานจะหยด

ไมใหผสมภาษณถามคำถามใดตอกได หรอจะขอพกในชวงเวลาใดกได ทานมสทธเสมอทจะยตการ

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

สมภาษณโดยสนเชง นอกจากนน ทานยงมสทธของใหเราลบขอมลทบนทกไวหลงจากททานเลาให

ฟงกได หากทานตดสนใจยตการสมภาษณ จะไมทำใหเกดผลกระทบดานลบใด ๆ ตอตวทานเลย

การเกบขอมลเปนความลบ

ขอมลทงหมดทไดจากการสมภาษณทาน จะถกเกบเปนความลบ เราจะไมใชชอจรงของ

ทานในการตพมพรายงานหรอหนงสอ เฉพาะผวจยทเขารวมในโครงการเทานนทจะสามารถเขาถง

ขอมลสวนบคคลของทาน ชอทมการพดถงในระหวางการสมภาษณ (ชอของทานเองและชอของ

บคคลอนใดททานไดพาดพงถงระหวางการสมภาษณ) จะถกเปลยนเปนนามแฝง

จะมการบนทกการสมภาษณ เพอรกษาเนอหาการสมภาษณไว แตเราจะไมนำเสยงของ

ทานทบนทกไวไปใชในกจกรรมสาธารณะใดๆ เราจะเกบแถบบนทกเสยงไวในทๆ ปลอดภย จาก

นนจะมการแกะเทปและนำเอกสารตนฉบบมาใชจดทำรายงานขนสดทาย และเพอการทำงานเชง

วชาการ โดยทเราจะเอานามแฝงมาใชเสมอ เพอหลกเลยงไมใหผอานทราบวาตวทานเปนผใหขอมล

ประโยชนทอาจเกดขน

ทานจะไมไดรบคาตอบแทนหรอประโยชนโดยตรงจากการเขารวมงานวจยของเรา แตการม

สวนรวมของทานอาจชวยสงเสรมความพยายามแกปญหาการเลอกปฏบตทเกยวของกบประเดนเอช

ไอว/เอดสในระบบสาธารณสข

ถอยแถลงของผวจย

ขาพเจาไดมอบสำเนาความตกลงเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจใหกบผให

สมภาษณแลว และไดรบความยนยอมจากผใหสมภาษณเพอใหดำเนนการสมภาษณตอไป ขาพเจา

จะเคารพและปฏบตตามสทธตามทระบในนโยบายฉบบน ขาพเจาสญญาทจะเกบรกษาขอมลท

บนทกเปนลายลกษณอกษรและการบนทกเสยงหรอภาพใดๆ จากการสมภาษณอยางเปนความลบ

รวมทงแบบฟอรมฉบบนดวย ขอมลทไดจากการสมภาษณครงนจะถกนำไปใชตามความมงหมาย

ดงตอไปน และสอดคลองกบหลกประกนทใหกบผใหสมภาษณในความตกลงเกยวกบความยนยอมท

เกดจากความเขาใจ (1) เปนฐานขอมลสำหรบการวจยครงน (2) ใชในรายงานภายในเบองตนและ

รายงานตามวาระ (3) ใชในรายงานขนสดทาย (4) ใชเปนเอกสารประกอบการประชมของ

คณะผวจย (5) ใชในบทความและหนงสอเชงวชาการ และ (6) ใชในงานวจยเชงวชาการและการ

สำรวจดานนโยบายทเกยวของ

ลงนาม...........................................

วนท ..............................................

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

การมอบอำนาจของผใหสมภาษณ

ขาพเจาไดอานความตกลงเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจฉบบนทไดจากผวจย

และไดรบคำตอบทพงพอใจสำหรบคำถามของขาพเจาเกยวกบความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

ขาพเจาอาสาทจะเขารวมในการวจยครงน และอนญาตใหผวจยจดบนทกและบนทกเสยง และนำ

ขอมลไปประมวลผลและจดทำเปนเอกสารตามทบรรยายถงในความตกลงเกยวกบความยนยอมท

เกดจากความเขาใจฉบบน และขาพเจาไดรบสำเนาของความตกลงฉบบนดวย

ลงนาม...........................................

วนท ..............................................

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

บทเรยนท 9 ใคร อะไร ทไหน เมอไร ทำไม และอยางไร

เกรนนำ

ในบทนเราจะสำรวจคำถามหลกทใชในการสมภาษณ ควรมการเตรยมชดคำถามกอนจะไป

พบผใหสมภาษณ เพอใหแนใจวาเราไมลมคำถามหลกทควรถาม

แนวคด • ขอมลทจำเปนสำหรบการจดเกบขอมลดานสทธ

• ความสำคญของการเกบรายละเอยด

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • วธเตรยมชดคำถาม

ทรพยากรทจำเปน • แบบฝกหด คำถามหลก

• แบบฝกหด ถอเปนคำใหการทดหรอไม?

• ดนสอ

• เอกสารทแจกหรอสไลด การเตรยมชดคำถามหลก

สรป • บนทกคำหลกทตองใชไดแก ใคร อะไร ทไหน เมอไร ทำไม และ

อยางไรทตรงหนาปกสมดบนทก ใหคอยเหลอบมองดคำหลกเหลาน

ระหวางการสมภาษณ

ประเมนผล • แบบฝกหด

ขนตอนปฏบต

กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมอธบายวาเพอใหไดขอมลทเปนประโยชนตอรายงานดานสทธ เราจำเปนตองใช

วธหาขอมลชนทสำคญใหได ถาไมไดขอมลนนในระหวางการสมภาษณ การกลบไปสมภาษณซำเพอ

เตมขอมลอาจเปนเรองทคอนขางยงยากมาก

การอภปราย

2. ผอบรมเรมดวยการแจกแบบฝกหดคำถามหลกสำหรบใชอางองในอนาคต และอธบาย

ความสำคญของการพฒนาชดคำถามทดเพอการสมภาษณ รายละเอยดจะทำใหคำใหการมพลง

และนาเชอถอ และทำใหผวจยสามารถจำแนกและแสดงถงรปแบบการละเมดสทธไดงายขน ผอบรม

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ควรบอกใหผเขารวมทราบวาจำเปนตองเหนภาพกระบวนการสมภาษณโดยตลอดเสยกอน และให

ทำชดคำถามขนมา

3. ผอบรมขอใหผเขารวมระดมสมองเกยวกบคำถามทควรใชในระหวางการสมภาษณ และ

จดคำถามเหลานนบนกระดาน หลงจากระดมสมอง 5 นาท ผอบรมจะชวยจดหมวดหมคำถามซง

เชอมโยงกบคำถามหลก 6 ขอ และบอกวาคำถามเหลานมความสำคญมากสดและตองมการหาคำ

ตอบใหไดในระหวางการสมภาษณ กลาวคอคำถามทวา ใคร อะไร ทไหน เมอไร ทำไม และอยางไร

4. ผอบรมชใหเหนความสำคญของการไดขอมลอยางละเอยดสำหรบคำถามแตละขอ ยก

ตวอยางเชน ถาผใหขอมลบอกวา “ผมถกควบคมตวเปนเวลานาน” แบบนเปนถอยคำทกำกวม

เพราะวาสำหรบบางคนการถกควบคมตวเพยงไมกชวโมงอาจเปนเรองยาวนานสำหรบเขา แต

สำหรบคนอน อาจไมถอเปนการควบคมตวทยาวนานกได เราจำเปนจะตองถามเพอใหไดคำตอบท

เฉพาะเจาะจง

กจกรรม

5. ผอบรมแจกแบบฝกหดเรองถอเปนคำใหการทดหรอไม? และขอใหผเขารวมใสชอใน

ตาราง และใชเวลา 5-10 นาทเพอเตมขอมลในชองวาง โดยอาจทำเปนกลมยอย อาจทำแบบจบค

หรอทำเดยวกได

6. ถามเวลาหลงจากผเขารวมเตมขอมลในตารางแลว ใหผอบรมนำสนทนากลมเกยวกบวธ

ตอบคำถามแตละขอ

- สำหรบตวอยางคำใหการท 1 ในแบบฝกหดดานลาง ผอบรมตงขอสงเกตวาเปน

ถอยแถลงทยงไมมพลงหรอไมละเอยดมากนก แตเปนถอยแถลงทวๆ ไป จาก

ถอยแถลงเชนนทำใหยากจะคาดเดาวา ผใหขอมลพดถงเหตการณทเพงผานไป หรอ

เปนเหตการณทเกดขนเมอหลายปกอน เหตเพราะวามความคลมเครอจงไมใช

คำใหการทมประโยชนมากนก ผสมภาษณควรตงคำถามเลยบเคยง โดยการใช

คำถามทงหาอยางเชน:

• เมอใดเปนครงสดทายทเกดเหตนกบคณ?

• เกดเหตการณนกบคณทไหนและเมอไร?

• เกดอะไรขนกนแน? จากนนเกดอะไรขน? และมอะไรเกดขนตามมา?

• ตอนทเจาหนาทซอม พวกเขาตคณกครง? ตดวยมอหรอใชวตถอยางอน? ตท

สวนไหนของรางกาย?

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

• ตำรวจคนไหนเปนคนซอม? รหรอไมวาเขามยศอะไร? เขามรปรางหนาตา

อยางไร?

• เจาหนาทตำรวจพดอยางไรบางตอนทมารดไถเงนจากคณ? พวกเขาขวาจะเกด

เหตอะไรถาคณไมจายเงนเขาหรอไม?เหตทเกดเปนอยางไร?

- สำหรบตวอยางคำใหการท 2 ผอบรมตงขอสงเกตวาเปนคำใหการทหนกแนนกวา

ตวอยางทหนง โดยมคำตอบใหกบคำถามทงหาเกอบทงหมด ผสมภาษณอาจถาม

คำถามเพมเตม ไดแก

• คณอยทไหนตอนทถกจบ?

• รไดอยางไรวาเจาหนาทคนนนเปนหวหนาทม?

• รถมตราสญลกษณทบอกวาเปนรถตำรวจหรอไม?

• มเจาหนาทตำรวจกนายทซอมคณ? พวกเขาตทสวนไหนของรางกาย? หวหนาทม

ไดทบตคณ และอยรวมในระหวางการซอมและการทรมานหรอไม?

• ตำรวจใหการรกษาพยาบาลในขนตอนไหน? คณไดขอเขาพบแพทยหรอไม?

ถาใช พวกเขาอนญาตหรอไม?

สรปและประเมนผล

7. เราอาจใชแบบฝกหดเพอประเมนความเขาใจของผเขารวมตอเอกสารเหลาน หากสวนใหญ

ไมเขาใจ อาจตองมการทำแบบฝกหดเพมเตม อยางเชน

ก. ใหทำกลมยอยหรอจบคเพอฝกการสมภาษณผอบรมเกยวกบสงทเกดขนกบเขาเมอ

เรวๆ น (ไมจำเปนวาจะตองเปนการละเมดสทธเสมอไป) โดยใหอกกลมเฝามอง

และสงเกต ภายหลงการสมภาษณแตละครง ผอบรมจะนำการอภปรายวามการ

ตงคำถามอะไรบาง และควรมการตงคำถามเพมเตมอะไรบาง

ข. ผเขารวมแตละคนใหไปสมภาษณสมาชกในครอบครวเกยวกบสงทเกดขนเมอตอนยง

เปนเดก ผเขารวมจะตองเตรยมชดคำถามโดยผอบรมใหความชวยเหลอ และนำ

ผลลพธทไดจากการสมภาษณมาแลกเปลยนกบเพอนในกลม

ค. จดเปนกลมยอยหรอคเพอเตรยมสมภาษณใครบางคนในชมชนเกยวกบเหตการณ

สำคญทเพงจะเกดขน (ไมใชเรองการละเมดสทธ) จากนนใหกลมยอยหรอคจดทำ

ชดคำถามโดยไดรบความชวยเหลอจากผอบรม และใหกลมหรอคนนบอกเลา

ผลลพธทเกดขนจากการสมภาษณและแลกเปลยนกบผเขารวมอบรมคนอนๆ รวมทง

อภปรายถงคำถามทถาม และคำถามทควรถามเพมเตม

�0 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 9 แบบฝกหด

คำถามหลก

- มขอมลหลกหลายสวนททานตองการ ไดแก

• ใครเปนผละเมด?

• เกดอะไรขน?

• เกดทไหน?

• เกดเมอไร?

• ทำไมถงเกด?

- โปรดระลกไววา

• ถามใหไดรายละเอยดมากทสด

• ถามคำถามเปด

• อยาชนำคำตอบ

ใคร

• ใครเปนผเสยหาย?

• ใครเปนบคคลผทำการละเมด? ผเสยหายจำชอไดหรอไม? ถาไมได สามารถ

บรรยายรปพรรณสณฐานของผละเมดไดหรอไม? จำชดทสวมใส ตำแหนงและยศได

หรอไม? จำเสอผา ทรงผม และนำหนกตวไดหรอไม? (ผเสยหายบางคนอาจไม

ตองการระบตวผละเมดเพราะกลววาจะถกตอบโต อยากดดนใหระบตวผละเมดหาก

ผเสยหายกลวทจะทำเชนนน)

• ใครเปนผพบเหนเหตการณ ถาม?

• ผเสยหายมเหตผลทเชอไดวาเจาหนาทระดบสงกวารเหนวามการละเมดหรอไม ถาใช

เหตใดผเสยหายจงเชอเชนนน?

อะไร

• จรงๆ แลวเกดอะไรขน?

o พยายามถามเพอใหไดลำดบเหตการณทชดเจน

o ตรวจสอบใหแนใจวาไมมชองวางของขอมลและลำดบของเหตการณสอดคลองกบ

เหตผล

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | �1

บ ท ท 2

• ผเสยหายจดจำไดอยางแมนยำถงสงทผละเมดกลาวและกระทำหรอไม?

o ใหถามเพอใหไดขอมลอยางแมนยำมากทสด

o อาจเปนเรองทสรางความเจบปวดใจสำหรบผใหสมภาษณ

o ใหดำเนนการพดคยอยางชาๆ และใหพกบอยๆ

• ถายงสบสนหรอไมแนใจเกยวกบเหตการณทเกดขน ใหกลบไปถามซำอก

ทไหน

• เหตเกดทไหน?

• พยายามถามใหไดรายละเอยดทชดเจนเกยวกบตำแหนงทซงเกยวของกบรายละเอยด

ของเรอง

• ถาเกดตามทองถนน เกดบนถนนเสนใด?

• ถาเกดในอาคาร เกดทอาคารสวนไหน?

• ผเสยหายไปยงสวนตางๆ ของอาคารหรอไม?

• ในกรณทมการควบคมตวผเสยหายในสถานทบางแหง ใหถามวา เขาถกควบคมตว

ทใดกนแน?

• อยางเชน สถานทควบคมตวมสภาพเปนอยางไร? มการเปดไฟทงกลางวนและกลางคน

หรอไม? หองขงสะอาดหรอไม? มการจดเตรยมนำและอาหารหรอไม และมปรมาณ

เพยงพอหรอไม? ในหองขงเดยวกนมคนถกขงไวกคน? ไดรบอนญาตใหออกกำลงกาย

อยางสมำเสมอหรอไม? เขาหองนำไดหรอไม? มเตยงใหนอนหรอไม?

• ขอมลเหลานมความสำคญมากเพอทจะพสจนจนพนสงสยวามเงอนไขทสอวาม

การละเมดหรอไม และเพอพสจนวาใครเปนผละเมด

เมอไร

• ในวนทและวนไหนของสปดาหทเกดเหตขน?

• การละเมดเกดขนในเวลาใด?

• การละเมดเกดขนยาวนานเพยงใด?

ทำไม

• ทำไมถงเกดการละเมดขน? (คำตอบอาจมความซบซอน)

• บรบททนำไปสการละเมดเปนอยางไร?

• ทงผละเมดและผเสยหายเคยรจกกนมากอนหรอไม?

• สงสำคญ ถาฟงแลวยงไมเขาใจ ใหถามคำถามเพมเตม

�2 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

o ในบางครง ผเสยหายอาจไมสมครใจจะใหขอมลททำใหเสยชอเสยงของตนเอง

o อาจเปนสงสำคญทจะตองรถงความสมพนธระหวางผเสยหายกบผละเมด

1. ยกตวอยางเชน มคนๆ หนงถกตำรวจซอม ซงเปนเรองรายแรง แตถาในความเปน

จรงคนๆ นนเรมหาเรองกอนดวยการเอาปนทบรรจกระสนขตำรวจ สถานการณกจะซบซอน

มากขน

2. ในทำนองเดยวกน ถาตำรวจบอกใหผเสยหายจายสนบน นนกเปนปญหาอยางหนง

แตถาเปนกรณทผเสยหายเปนผขายยาเสพตด และในชวงหลายปทผานมากจายสนบนให

ตำรวจเปนประจำ แตแลวกตดสนใจหยดจาย นนกเปนความสมพนธทซบซอนยงขน

อยางไร

• การละเมดเกดขนอยางไร?

• หากมการเลอกปฏบตตอผเสยหาย การเลอกปฏบตเกดขนอยางไร?

• หากมการซอมผเสยหาย มการซอมกครง และใชอาวธอะไร?

• หากมการจบกมผเสยหาย มการตงขอกลาวหาอะไร?

• เปนคำถามยากสดทจะตองถาม แตสำคญทคณตองรใหมากสด วาการละเมดเกดขน

อยางไรบาง

- สงทควรระลกถงเพมเตม

• การสมภาษณอาจกนเวลา 15 นาทจนถงหลายชวโมง ขนอยกบตวผสมภาษณและ

รปแบบการพดคยของผใหสมภาษณ และขนอยกบวาตองมการแลกเปลยนขอมล

มากนอยเพยงใด แตการสมภาษณกไมควรกนเวลาหลายชวโมงตดตอกนโดยไมม

การพก

• การสมภาษณไมใชการสอบปากคำ ทงไมใชการสำรวจความเหน เราควรปลอยให

ผใหสมภาษณเลาเรองนนเอง และใชคำถามเปนเพยงแนวทางทชวยใหผใหสมภาษณ

บอกเลาเหตการณหรอการละเมดทเกดขนได

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | �3

บ ท ท 2

บทเรยนท 9 แบบฝกหด

เปนคำใหการทดหรอไม? คำใหการทงสองมาจากรายงานวาดวยการละเมดสทธของตำรวจทกระทำตอผใชยา เปน

รายงานของเครอขายเพอลดอนตรายแหงอนโดนเซย

ตวอยาง คำใหการท 1

“ผมถกตำรวจซอมหลายครง พวกเขามกทำรายเราเพราะเราเปนพอคายา บางครงพวกเขา

กรดไถเงนจากเรา”

คณคดวาผสมภาษณถามคำถามอยางไรถงไดคำตอบเชนน?

มคำถามอนทผสมภาษณควรจะสอบถามหรอไม?

เปนคำใหการทมประโยชนและหนกแนนหรอไม? ทำไมใช หรอทำไมไมใช?

ตวอยาง คำใหการท 2

ประมาณหาทม ตำรวจสองนายไดจบตวผมไว พวกเขากลาวหาวาผมขาย putau [เฮโรอน

เกรดตำ] พวกเขาคนตวผมและเพอน แตไมพบอะไร 30 นาทผานไป มตำรวจมาเพมอกสามนาย

หนงในจำนวนนนเปนหวหนาทม ผมถกจบตวไปไวในรถ และถกซอมระหวางอยในรถ มการดง

เลบเทาผมออกเพอบงคบใหสารภาพวาขายยา ผมถกซอมเปนเวลาสชวโมง

คณคดวาผสมภาษณถามคำถามอยางไรถงไดคำตอบเชนน?

มคำถามอนทผสมภาษณควรจะสอบถามหรอไม?

คำใหการทงสองแตกตางกนอยางไร

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 10 สรางสภาพแวดลอมทเหมาะสม สำหรบการสมภาษณดานสทธ

เกรนนำ

ในบทเรยนน ทานจะไดทราบเกยวกบการสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมสำหรบการสมภาษณ

ซงทำใหผใหสมภาษณรสกผอนคลาย ผเขารวมจะไดอภปรายถงขอดและขอเสยของสภาพแวดลอม

หลายๆ แบบ

ขนตอนปฏบต

การเตรยมพรอม

1. ใหเตรยมภาพถายของสถานทๆ อาจเหมาะกบการสมภาษณหลายๆ แบบ อยางเชน

สวนสาธารณะ รานอาหาร สำนกงานหรอบาน จะหาภาพจากอนเตอรเนตกได หรอจากวารสาร

หรอจะวาดขนมาเอง

กจกรรมเรมตน

2. ผอบรมอธบายใหกลมทราบวาเปาหมายอยางหนงของการเปนผสมภาษณ ไดแกการ

“เรมบทสนทนา” การ “เรมบทสนทนา” หมายถงความรสกเปนพวกเดยวกนและสบายใจทจะ

แนวคด • ความเปนสวนตว

• ความปลอดภยของผใหสมภาษณ

• การเรมบทสนทนา

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • รจกการสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสมสำหรบการสมภาษณ

• จะเรมบทสนทนาอยางไร

ทรพยากรทจำเปน • ภาพถายของสถานทๆ อาจเหมาะกบการสมภาษณหลายๆ แบบ

• เอกสารทแจกหรอสไลด การเลอกสถานทๆ เหมาะสม

สรป • ใหเลอกสถานทอยางระมดระวงโดยคำนงถงความเปนสวนตว

ความปลอดภย ความสะดวกสบายและอายของผใหสมภาษณ

ประเมนผล • อภปรายถงขอดและขอเสยของการสมภาษณในสถานทตางๆ

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

สอสารกบอกบคคลหนงทเราอาจไมรจกมกคนมากนก การทำใหเกดความรสกไววางใจและเปนมตร

อาจสำคญมาก หากเราตองพดคยกบคนอนเกยวกบประสบการณเจบปวดทเขาเคยไดรบมา

องคประกอบอยางหนงของการเรมบทสนทนาคอการสรางหรอเลอกสภาพแวดลอมทเหมาะสมสำหรบ

การสมภาษณ

3. สภาพแวดลอมอาจมอทธพลตอความรสกของผใหสมภาษณและสงทเขาจะพด จำเปนท

เราตองมสภาพแวดลอมทเปนสวนตวและปลอดภย เพอใหผใหสมภาษณไมรสกถกกดดนจากคนอน

และโปรดจำไวดวยวาคนในครอบครวของผใหสมภาษณเองอาจจะไมทราบถงประสบการณเจบปวด

ทเกดขน อยางไรกตาม ผเสยหายจากความเจบปวดบางอยาง อยางเชน ผทถกขมขนกระทำชำเรา

อาจตองการกำลงใจจากคนทเปนเพอนหรอคนในครอบครว

กจกรรม

4. ผอบรมแสดงภาพหรอสไลดของสถานทดงตอไปน และขอใหกลมชวยกนระดมความ

เหนถงขอดและขอเสยของสถานทแตละอยาง

ก. บนทองถนน

ขอด: เขาถงคนไดงาย สามารถจบการสมภาษณไดงายถามเหตไมพงประสงค

ขอเสย: เสยงดง มสงรบกวนเยอะ ไมเปนสวนตวทำใหคนอนอาจไดยน อาจไมใชพนท

ปลอดภยสำหรบผใหสมภาษณ ซงอยระหวางมอารมณหรอเสยใจกบการบรรยาย

ถงการละเมดทเกดขน

ข. ในหองของโรงแรม

ขอด: เปนสวนตว เงยบ

ขอเสย: ถาผใหสมภาษณเปนผหญง และผสมภาษณเปนผชาย อาจเกดความลำบากใจ

สนเปลองคาใชจาย

ค. ในสวนสาธารณะ

ขอด: ไปไดงาย และเดนออกมาไดงาย

ขอเสย: อาจมเสยงดง อาจมคนอนไดยน อาจมคนเหนผใหสมภาษณในระหวางการ

สมภาษณ ซงอาจทำใหเกดปญหาขน

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

ง. ทบานของผใหสมภาษณเอง

จ.ทบารหรอรานอาหาร

ฉ. ในสำนกงาน

การอภปราย

5. ผอบรมสรปดวยการอธบายถงปจจยทสำคญตอการเลอกสภาพแวดลอมทเหมาะสม

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

การสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสม

- ทำใหผใหสมภาษณรสกผอนคลาย

• บรรยากาศทปลอดจากความเครยด

• อณหภมเหมาะสมและแสงสวางเพยงพอ

• เตรยมนำดม ของวาง หรอบหรไว

• สำหรบผทตองการกำลงใจอาจจดใหมเพอนหรอคนในครอบครวอยดวย

- ความเปนสวนตว

• สมภาษณบคคลดงกลาวโดยตรง

• หลกเลยงสงรบกวนหรอแรงกดดนจากภายนอก

• คมครองความลบของผใหสมภาษณ

• สงสำคญ หามสมภาษณเดกเพยงลำพง

- โปรดจำเรองความปลอดภย

• ตองสรางเรองทเปนขออางหรอไม? ผใหสมภาษณจะอางเหตผลอะไรเพอปกปดไม

ใหคนอนทราบวาพวกเขาไปไหนมา? ถาเปนประเดนทออนไหว ควรหาโอกาสพด

คยกบผใหสมภาษณและชวยกนคดถงขออางทสามารถใชไดทงสองคน หากตำรวจ

เขามาสอบถาม เรองทเปนขออางอาจเปนเรองของการไปเรยนภาษา การชวยอก

คนหางานทำ หรอการใหคำปรกษาเกยวกบการรกษาพยาบาล

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

• จำเปนตองมคนทเปนตนทางคอยระวงระหวางทมการสมภาษณหรอไม? บางททาน

อาจตองการใหมเพอนหรอผรวมงานคอยยนอยภายนอกและเตอนหากจะเกด

อนตรายขน หรออาจคอยเปนผสงเกตการณในกรณทตวทานหรอผใหสมภาษณอย

ระหวางการควบคมตว

- สภาพแวดลอมแตละอยางมขอไดเปรยบและเสยเปรยบตางกนไป ประเดนสำคญของการ

เลอกสถานทเหลานไดแก

• ความเปนสวนตว

• ความปลอดภย

• ความสะดวกสบายของผใหสมภาษณและตรงกบสงทเขาเลอก

สรปและประเมนผล

6. ผอบรมอาจยกตวอยางสถานทๆ นาสนใจแตยงไมไดพดถง (เชน สวนสนก หองนำ

สาธารณะ รานอาหาร) และขอใหผเขารวมชวยกนระดมความเหนถงขอดและขอเสยของการ

สมภาษณในสถานทเหลาน โดยอางองถงปจจยทเพงจะอภปรายถงไป (ความสะดวกสบาย ความ

เปนสวนตว ความปลอดภย)

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 11 บนทกการสมภาษณ

เกรนนำ

ในบทน เราใหความสำคญกบการรกษาขอมลทเปนประโยชนจากการสมภาษณ ไมวาจะ

เปนขอมลทบนทกดวยการเขยน บนทกดวยเสยงหรอวดโอ ผเขารวมจะไดทราบถงความสำคญของ

การรกษาบนทกไวเปนอยางด เพอนำเปนขอมลไปใชในการรณรงค

แนวคด • ความสำคญของการบนทก

• การมแผนสำรอง

เวลาทตองใช 30 นาท

วตถประสงค • เพอพจารณาขอไดเปรยบและเสยเปรยบของการบนทกแตละแบบ

• เพอเรยนรในการเตรยมอปกรณกอนการสมภาษณ

• เพอเรยนรทจะเตรยมแผนสำรอง

ทรพยากรทจำเปน • กระดาษและปากกา

• แบบฟอรม เคลดลบสำหรบการบนทกการสมภาษณ

สรป • ใหบนทกทกคำพดของการสมภาษณ

• มแผนสำรองในกรณทเครองบนทกเสย

ประเมนผล •ขอใหผเขารวมระบเคลดลบบางขอจากความทรงจำ

ขนตอนปฏบต

กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมเรมตนดวยการพดถงความสำคญของการบนทกการสมภาษณ ไมวาจะเปนใน

รปของการบนทกเสยง วดโอ การพมพ หรอการเขยน ผสมภาษณจำเปนตองรกษาสงทบนทกไวเปน

อยางด เพอใหสามารถนำขอมลมาใชในการวเคราะหและการรณรงคไดในภายหลง

2. ในการทำบนทก ใหเตรยมแผนสำรองไวเสมอ เผอเกดปญหาขน ผวจยควรจะนำสมด

บนทกและปากกาตดตวไปดวยเพอจดบนทก

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

กจกรรม

3. ใหแจกกระดาษและปากกากบผเขารวมทกคน ใหเวลาแตละคน 5 นาทเพอเขยนสงท

ควรคำนงถงเวลาทจะบนทกการสมภาษณ ขอใหเขยนวธการบนทกหลายๆ แบบ และกระบวนการททำ

4. ชวยกนอานแบบฟอรมเคลดลบสำหรบการบนทกการสมภาษณ และขอใหผเขารวม

ระดมความเหนวาจะเพมเตมสงใด

5. ขอระมดระวงเกยวกบภาพถาย กลมสทธขนาดเลกหลายแหงมกใชภาพถายความรนแรง

หรอการละเมดเพอทำใหคนตกใจ หรอเพอเพมความกงวลตอการละเมด แตกมกทำใหเกดผลทไม

พงประสงค ผเชยวชาญซงเหนภาพถายอาจไมตกใจงายๆ และอาจเกดความสงสยตอความเปน

กลางของหนวยงานทาน หรอสงสยวาทานกำลงปนแตงขอมล ในยคดจตอล การจดทำภาพถาย

ปลอมหรอวดโอปลอมไมใชเรองทยากเยน เราขอเสนอใหใชภาพถายเพยงเพอสนบสนนขอมลใน

รายงานขนสดทาย เฉพาะเมอมบทสมภาษณจำนวนมากซงเกยวของกบภาพถายดงกลาว จาก

ประสบการณของเรา คำใหการทมพลงทำใหเกดผลกระทบมากยงกวาภาพถายมาก

สรปและประเมนผล

6. ผอบรมสรปประเดนหลก ไดแก การบนทกทกคำพดในการสมภาษณและการเตรยม

แผนสำรองไวในกรณทเทคโนโลยผดพลาด

7. ขอใหผเขารวมทองรายการเคลดลบออกมาดงๆ โดยใชความทรงจำ

�0 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 11 แบบฟอรม

สำหรบอปกรณทกอยาง:

• ตรวจใหแนใจวาอปกรณใชงานไดกอนจะไปสมภาษณ

• ใหเตรยมเครองชารจถานและ/หรอแบตเตอรสำรองไปดวย

• ตรวจดวามเทปหรอพนทในหนวยความจำมากเพยงพอสำหรบบนทกการสมภาษณ

• มเสยงรบกวนมากจนทำใหแทบไมไดยนเสยงผใหสมภาษณหรอเปลา

• ใหลองบนทกสนๆ ระหวางสมภาษณ จากนนลองเลนแถบบนทกเพอตรวจดวาเสยงท

ไดชดเจนดหรอไม

• ใหพกเปนชวงๆ เพอตรวจสอบวาเครองบนทกใชงานไดด

• ใหปดโทรศพทมอถอหรอปดเสยง

• ใหเอาคอมพวเตอรโนตบกและดนสอหรอปากกาไปดวย เผอไวสำหรบจดบนทก

• ถามเสยงแทรกทำใหคำพดฟงไดไมชดเจน ใหหยด และเรมตนใหม

• ทนททสมภาษณเสรจ ใหตรวจทานสงทจดบนทกและทบนทกเสยงหรอภาพไว เพอให

แนใจวาไดขอมลทสมบรณ

• ทนทหลงจากการสมภาษณ ใหนงลงบนทกสงทจดจำไดจากการสมภาษณ ใหจดคำถาม

ตามทจะใชถามตอ หรอความคดหรอขอสงเกตใดๆ ทไดจากการสมภาษณ หรอขอมล

เกยวกบตวผใหสมภาษณซงอาจมประโยชนในภายหลง

สำหรบเครองบนทกเสยง:

• ใหระวงกญแจทอยในกระเปา แกวนำหรอแกวกาแฟบนโตะ และอะไรกตามทตงอยใกล

ไมโครโฟน ซงอาจทำใหเกดเสยงรบกวน

• ตงไมโครโฟนใหอยนง การเคลอนยายอาจทำใหระดบเสยงเปลยนไป และเมอนำสงท

บนทกมาฟงอาจไมชดเจน ถาไปชนเขากบไมคกทำใหเกดเสยงรบกวน

การบนทกวดโอ

• หามถายภาพใบหนาผเสยหายจากการละเมดสทธ เพราะถาภาพหลดไปอยในมอของ

คนผด หรอมการเผยแพรโดยทวไป อาจทำใหผเสยหายถกตอบโตโจมตเพราะยนยอม

เขารวมกบงานวจยของคณ

• ใหลองบนทกภาพสกชวงหนง และลองเลนดวาภาพทไดชดเจน และสวางพอหรอไม

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | �1

บ ท ท 2

• ระหวางการบนทกภาพ ใหวางกลองไวเพอใหกลองอยนง การสนไหวแมเพยงเลกนอย

อาจทำใหภาพไมชดเจนเลย แมในขณะทยนนงๆ การหายใจกอาจทำใหกลองขยบขนลง

• ใหนำไมโครโฟนแบบหนบไปดวยเพราะใหคณภาพเสยงทดกวา

• หากเปนไปไดใหนำขาตงกลองไปดวย

• ถาผใหสมภาษณพดในสงทคดวาเปนประโยชนอยางมาก อาจขอใหพดใหมเพอนำมา

ทำเปนคลปวดโอได

การถายภาพนง

• หามถายภาพใบหนาผเสยหายจากการละเมดสทธ เพราะถาภาพหลดไปอยในมอของ

คนผด หรอมการเผยแพรโดยทวไป อาจทำใหผเสยหายถกตอบโตโจมตเพราะยนยอม

เขารวมกบงานวจยของคณ

• การมภาพถายประกอบรายงาน ขอเขยนในอนเตอรเนต สงพมพตางๆ หรอใชเพอจด

นทรรศการเปนสงทมคา ใหลองหาวธการแบบใหมๆ เพอทจะถายภาพ ซงจะมประโยชน

ในภายหลง

• ตวอยางภาพถายซงไมเปดเผยอตลกษณของผเสยหายและไมทำใหเกดอนตรายไดแก

การถายภาพมอ หลง ขา ภาพถายของสถานทเกดเหต

การจดบนทก

• ใหฝกจดโดยทยงสบตาผพดอย

• อาจตองขอใหผใหสมภาษณหยดสกคร เพอใหสามารถจดบนทกขอมลไดทน แตทางทด

ควรรบกวนการพดใหนอยทสด

• ใหเอาสมดจดวางไวบนหนาตกหรอใตโตะ เพราะจะทำใหคนทผานไปมาไมสนใจสงเกตเหน

• ใหเตรยมชวเลขหรอตวยอไวลวงหนาเพอใชระหวางการจด

ภายหลงการสมภาษณ

• ใหจดขอมลเพมเตมกรณทจดไมทนระหวางการสมภาษณ

o ใหตรวจดวาขอมลทกอยางสอดคลองกบเหตผลหรอไม? มขอมลสวนไหนทขาดไป?

• ตองมการถามคำถามเพมเตมหรอไม?

o ทงรายละเอยดตดตอของทานไวกบผใหสมภาษณ

�2 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 12 การเรมบทสนทนาและความนาเชอถอ

เกรนนำ ในบทนจะเนนเทคนคการสมภาษณชนสง

แนวคด • หาทางเรมบทสนทนา

• ประเมนความนาเชอถอ

• ฝกสมภาษณ

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • วธเรมบทสนทนา

• จะประเมนความนาเชอถออยางไร

• เทคนคในการฝกสมภาษณ

ทรพยากรทจำเปน • เอกสารทแจกหรอสไลด การเรมบทสนทนา ความนาเชอถอ สงททำ

หลงการสมภาษณ

สรป • การใชภาษาทาทางเพอเรมบทสนทนา

• การเปดใจกวางรบฟงทกขอมลในการสมภาษณ

• พยายามปะตดปะตอประเดนตางๆ เขาดวยกน

ประเมนผล • การอภปรายกลม

ขนตอนปฏบต

การอภปราย

1. ในขนของการเรมบทสนทนา ใหผอบรมเรมพดคยถงประเดนทสำคญดงน

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | �3

บ ท ท 2

การเรมบทสนทนา

• พยายามทำใหผใหสมภาษณรสกไววางใจในตวทาน

• ใหความใสใจอยางจรงจงตอผใหสมภาษณ

• นงในระดบเดยวกน ไมสงหรอตำกวาผใหสมภาษณ

• พยายามตอบสนองดวยการใชภาษาทาทาง

• เรมจากคำถามสวนบคคลงายๆ อยางเชน ถามเรองอายและอาชพ

• จากนนใหเรมถามคำถามของการสมภาษณ

• หลกเลยงคำถามประเภท “ใช” หรอ “ไมใช”

• หามตดสน อยาทำเปนตกใจกลวมาก

2. การประเมนความนาเชอถอกเปนสวนสำคญของกระบวนการสมภาษณ ผอบรมควรเนน

สงตางๆ ดงน

ความนาเชอถอ

- มนษยทกคนไมไดซอสตยเสมอไป

• ผใหสมภาษณอาจแตงเรองขนมาเองเพอเรยกรองความสนใจ

• หากทานใหเงนเพอใหมการสมภาษณ บางคนอาจโกหกเพยงเพราะตองการไดเงน

• หากสงสยวาผใหขอมลไมไดเลาความจรง ใหดำเนนการสนทนาตอไปตามปรกต แต

พยายามประเมนความถกตองของขอมลในภายหลง ทานสามารถนำขอมลเหลานมา

เปรยบเทยบกบขอมลและการสมภาษณครงอนๆ และใหตดสวนทคดวาไมจรงออกไป

- มองหารายละเอยดทขดแยงกน

• มการเปลยนเรองทพดหรอไม?

• ผใหสมภาษณพยายามพดเพอเอาใจหรอไม?

- พยายามตรวจสอบความถกตองของขอมลแตกตองปกปดขอมลสวนบคคลของทกคนท

สมภาษณ

• อยาพดถงชอของผใหสมภาษณอกคนโดยตรง

• ”ดฉนไดยนบางคนบอกวา....................คณเคยเจอเรองนดวยตนเองไหมคะ?”

การอภปราย

3. ผอบรมอานกรณศกษาจากประเทศฮองกงใหฟง

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

กรณศกษา | ตำรวจละเมดสทธผขายบรการทฮองกง

ผวจยคนหนงเคยศกษาการละเมดสทธของตำรวจตอผขายบรการทฮองกง ในระหวางการ

สมภาษณครงหนง ผขายบรการแสดงอารมณอยางชดเจนโดยมลกษณะทตนเตนตอนทเธอบรรยาย

ชวงทตำรวจบกเขามาในสถานบรการ ตอนนนเธอกำลงงบหลบอย เธอเลาใหฟงวา “พวกเขาปลก

ใหฉนตน และบอกใหไปโรงพก ดฉนจงเอาเสอกบกางเกงมาใส” เธอเลาตอไปวาเธอไดถกตำรวจ

บงคบใหถอดเสอผาตอนทอยโรงพก เธอบอกวา “ตำรวจบงคบใหฉนถอดเสอ จากนนกดงกระโปรง

ฉนลง”

อนทจรงแลวมนเปนกางเกงหรอกระโปรงกนแน?

4. ผอบรมขอใหผเขารวมแสดงความเหน อะไรนาจะเปนสาเหตททำใหผใหขอมลเกดความ

สบสน? คำตอบทเปนไปได ไดแก

• เธออาจกเรองทงหมดขนมากได

• เธออาจโมโหกบสงทเกดขน จนจำเหตการณไมคอยได

• ผวจยเขาใจเนอหาทผใหขอมลเลาผด

5. ถามผเขารวมวา ผวจยจะทราบไดอยางไรวาผใหสมภาษณกำลงเลาความจรงหรอไม?

• มเหตผลอะไรททำใหคนเราตองกเรองขนมา? (คำตอบทเปนไปได ไดแก ไดรบเงน

เพอมาใหสมภาษณ เพอเรยกรองความสนใจ ตองการเอาอกเอาใจผวจย)

• ผวจยควรทำอยางไรหากไมแนใจวาเรองทเลาเปนความจรง?

6. ผอบรมนำการระดมสมองของกลมเกยวกบวธการทจะจดการกบสถานการณเชนน

• ผวจยควรแสดงอาการใหผใหสมภาษณทราบวาเขาไมเชอถอสงทเลาอยหรอไม

(คำตอบคอ ไมควรทำ)

• มวธการทผวจยจะตรวจสอบขอมลในขณะเดยวกนกปกปดความลบของผใหสมภาษณ

ไดหรอไม? (คำตอบคอ ผวจยอาจพดวา “ดฉนไดยนบางคนบอกวา......................

คณเคยเจอเรองนดวยตนเองไหมคะ?”) โดยไมอางถงแหลงทมาของขอมล ให

พยายามปกปดความลบเสมอ!

• หากไมแนใจเกยวกบเหตการณทเกดขน และไมมวธตรวจสอบขอมลอยางอน เรา

ควรนำกรณนไปรวมไวในรายงานหรอไม? (คำตอบคอ นาจะไมนำมารวม ทงน

เพราะอาจทำใหความนาเชอถอของรายงานทงหมดเสยไป)

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

สรป

7. ผอบรมสรปบทเรยนโดยกลาววาในแงหนงเราตองหาทางเรมบทสนทนากบผใหสมภาษณ

โดยการกระตนใหเขาเลาประสบการณทเกดขนใหฟง แตในอกแงหนง เรากตองพยายามรกษา

ความเปนกลางในฐานะเปนผวจย ทงนเพอใหสามารถจดทำรายงานทนาเชอถอ

การประเมนผล

8. การอภปรายควรทำใหผอบรมมโอกาสประเมนวาผเขารวมเขาใจความสำคญของการได

มาซงขอมลทนาเชอถอหรอไม หากผเขารวมไมเขาใจแนวคดทสำคญ ผอบรมกควรชวนใหทงกลม

อภปรายวาจะเกดอะไรขน ถามคนมาอานและสามารถพสจนไดวากรณศกษาในรายงานเปน

เรองเทจ คนทเปนพนธมตรกบเราจะยอมรบความนาเชอถอของรายงานหรอไม? และทางหนวยงาน

จะตองประสบปญหาในการระดมทนเพอจดทำรายงานฉบบตอไปหรอไม?

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 12 เตรยมพรอมเพอรบมอกบความเครยด หลงวกฤตชวต เกรนนำ

ในบทนจะเนนเรองความเครยดหลงวกฤตชวต (Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD)

ซงเปนอาการทางจตทวไปของผเสยหายทผานความเจบปวดทงทางกาย ใจ และอนๆ ผเขารวมจะ

ไดทราบถงสาเหตของความเครยดหลงวกฤตชวต และวธการจดการกบปญหานทงในระหวาง กอน

และหลงการสมภาษณ

แนวคด • ความเจบปวด

• ความตนเตนกงวล

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • เรยนรเกยวกบอาการความเครยดหลงวกฤตชวต วธจำแนกอาการ

ดงกลาว

• การจดการกบปญหานระหวางการสมภาษณ

• การจดการกบปญหาความเจบปวดซำสองทเกดขนกบตวผวจยเอง

ทรพยากรทจำเปน • เอกสารทแจกหรอสไลด ความเครยดหลงวกฤตชวต

สรป • ความเครยดหลงวกฤตชวตเปนภาวะตนเตนกงวลทผดปรกตทอาจ

เกดขนภายหลงไดพบเหนหรอวาไดประสบกบเหตการณรายแรงมา

• ผสมภาษณควรตระหนกถงสงเราทอาจเกดขน และใหตวผใหสมภาษณ

มโอกาสควบคมสถานการณใหมากทสด

ประเมนผล • อภปราย

ขนตอนปฏบต

กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมเรมดวยการอธบายความสำคญของความเครยดหลงวกฤตชวตในการสมภาษณ

ดานสทธ และเหตใดผสมภาษณควรทราบและสามารถจำแนกอาการนได ผอบรมควรอธบายวา ใน

ชวงทอนตราย เรากมกจะรสกกลว และความกลวนเปนสงเราใหเกดการเปลยนแปลงอยางฉบพลน

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

ในรางกาย เพอใหพรอมจะรบมอกบอนตราย หรอไมกหลกหนไป ปฏกรยาแบบ “สหรอหน” เปน

อาการปรกตเพอปกปองตนเองจากอนตราย แตสำหรบความเครยดหลงวกฤตชวต ปฏกรยานจะถก

เบยงเบนหรอถกทำลายไป คนทมความเครยดหลงวกฤตชวต อาจรสกเครยดกงวลหรอตกใจกลวแม

ในชวงทไมไดอยในอนตรายแลว

การอภปราย

2. ผอบรมควรใชการนำเสนอดวยภาพสไลดใหผเขารวมเขาใจมากขนและสามารถจำแนก

อาการความเครยดหลงวกฤตชวต

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

ความเครยดหลงวกฤตชวต (Post-Traumatic Stress Disorder) คออะไร?

• ความเครยดหลงวกฤตชวตเปนภาวะตนเตนกงวลทผดปรกตทอาจเกดขนภายหลง

ไดพบเหนหรอวาไดประสบกบเหตการณรายแรงมา

• มสาเหตมาจากการทเคยประสบเหตหรอเคยรเหนเหตการณทอนตราย

• เปนปฏกรยาตอบสนองตามธรรมชาตของรางกายทจะ “สหรอหน”

• คนทมอาการความเครยดหลงวกฤตชวตอาจ ไดแก ทหารผานศก ผเสยหายจาก

การทำรายรางกายหรอการทำรายทางเพศ ผเสยหายหรอผทรเหนการใชความ

รนแรงในครอบครว ภยพบตทางธรรมชาตหรออบตเหต

3. ผอบรมควรพดถงอาการทวไปของความเครยดหลงวกฤตชวต เพอใหเกดความเขาใจ

และสามารถจำแนกอาการได

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

อาการโดยทวไปของความเครยดหลงวกฤตชวต

- ภาพหลอนจากประสบการณเดม

• นอนไมหลบ ฝนราย อารมณแปรปรวน

- การหลกเลยง

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

• หลกเลยงสถานทๆ ทำใหหวนคดถงประสบการณเดม

• หลกเลยงภาวะเยนชาดานความรสก

• ความรสกผด ซมเศรา

• ความยากลำบากในการจดจำเหตการณทเจบปวด

- ออนไหวตอสงเรา (Hyperarousal)

• ตนเตนไดงาย ขาดสมาธ

• อารมณแปรปรวน โกรธงาย

4. ผอบรมยงควรพดถงวาความเครยดหลงวกฤตชวตจะเกดขนเปนเวลานานเพยงใด หลาย

คนมอาการไมเหมอนกน บางคนอาจมอาการนเปนเวลา 2-3 สปดาห สวนคนอนๆ อาจไมมอาการ

นเปนปๆ แตจๆ กเกดอาการนขนมา ในบางครงสมองเราจะเกบกดความทรงจำทเจบปวดเอาไวซง

เปนกลไกเพอปกปองตนเอง (เปนเรองทมกเกดขนกบผเสยหายจากการละเมดทางเพศในวยเดก)

5. สำหรบขอมลพนฐานทวไป ผอบรมควรอธบายวาความเครยดหลงวกฤตชวตเปน

ปฏกรยาตามธรรมชาต

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

อะไรทชวยบรรเทาอาการของความเครยดหลงวกฤตชวต

• การพดคยกบเพอนและครอบครว (บอยครงทผเสยหายมกประณามตนเอง หรอ

บอกวา “ฉนคงทำสงทเลวรายในตอนนน” ผทเปนเพอนอาจชวยใหผเสยหายเขาใจ

วาเธอไมไดเปนฝายผดในตอนนน และสงททำกถกตองดแลว ซงอาจชวยฟนฟ

จตใจผเสยหายไดเรวขน)

• พดคยกบผทเคยผานประสบการณเจบปวดเหมอนกน

• มองหาสงทเปนบวกจากประสบการณทเกดขน

• การออกกำลงกาย การกนอาหารสขภาพ ทำสมาธ

อะไรททำใหอาการของความเครยดหลงวกฤตชวตแยลง

• แอลกอฮอลหรอยาเสพตด

• การไปทำรายคนอน

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | ��

บ ท ท 2

• การปฏเสธหรอไมยอมรบความเจบปวดดานอารมณ

• การประณามผเสยหาย

6. ผอบรมควรเตอนผสมภาษณเกยวกบอนตรายทอาจเกดขนจากการทำใหเกดสงเราของ

ความเครยดหลงวกฤตชวต

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

ปจจยทอาจเปนสงเรา

• สถานทหรอสถานการณเดมๆ

• กลน ภาพ หรอเสยง

• การตดตอกบผละเมด หรอบคคลอนทมสวนเกยวของกบประสบการณทเจบปวด

• วาระครบรอบเหตการณ

• ภาพยนตรทมเนอหาคลายกน

• การพดคยถงประสบการณนน

7. มความจำเปนทเราจะตองเนนวาการพดคยเรองนอาจมทงขอดและขอเสย

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

การพดอาจมผลในทางบำบด

• การพดถงเหตการณทเกดขนอาจเปนสงทชวยสรางความเขมแขงกได

• ตราบาปจากการละเมดบงคบใหคนจำนวนมากเลอกทจะปดปากตนเอง โดยเฉพาะ

ผเสยหายจากการทำรายทางเพศ

• การไดเลาเรองของตนเองเปนหนทางทชวยยนยนเหตการณทเกดขนเปนสงผด

• เปนจดเรมตนของกระบวนการบำบด

การพดอาจมผลสรางความเจบปวด

• การเลาเรองทเกดขนทำใหภาพทเจบปวดหวนกลบมาอก

• ผใหสมภาษณอาจมอาการเชนนเปนเวลาหลายวนหรอหลายสปดาห หลงการ

สมภาษณ

�0 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

8. มการรกษาทเปนไปไดหลายแบบทนกจตวทยาทผานการอบรมสามารถนำมาใชแก

ปญหาความเครยดหลงวกฤตชวต ทงการปรบเปลยนความคดและพฤตกรรม (cognitive behavior

therapy) และการใชยา เรายงสามารถชวยผเสยหายทงในชวงทสมภาษณและชวงอนๆ

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

สงทชวย

• ใหกำลงใจ ความสนบสนน อดทน

• อยากดดนใหเขาพด

• ถาเขาตองการพด ใหรบฟงโดยไมไปตดสนเขา

• ระวงตอสงเราทอาจเกดขน

• จดทำแผนฉกเฉน

• หากจกรรมเชงบวกทำ เชน เดนเลน ไปเทยว ออกเดนทางเพอการพกผอน

• ใหกำลงใจกลมผเสยหาย

• ทำกจกรรมสรางสรรครวมกน เชน ทำกบขาว วาดภาพ เขยนหนงสอ เลนดนตร

• สตวเลยงและเดกเลกอาจทำใหผเสยหายรสกดขน

9. ในบทนเนนการจดการความเครยดหลงวกฤตชวตในระหวางการสมภาษณดานสทธ

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

การควบคม

• ใหผใหสมภาษณเปนผควบคมกระบวนการ

• ใหพกเปนชวงๆ เพอหลกเลยงภาวะหมกมน หรอทอถอย

ทศนคต

• หลกเลยง “การทำใหเปนเหยอซำ” เพราะผเสยหายไมไดเปนฝายผด

• อยาตดสนสงใดๆ ทผเสยหายพด

• แสดงความเขาใจและใหความสนใจ

• ถาผใหสมภาษณเกดอาการหมกมนเกนไป ใหยตการสมภาษณ

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน | �1

บ ท ท 2

การจบการสมภาษณ

• พดคยเกยวกบครอบครว ลก แผนการในอนาคต...

• เตรยมแหลงขอมลทอธบายเพมเตมเกยวกบความเครยดหลงวกฤตชวต

• การสงตอใหกบหนวยสงคมสงเคราะห

• แจงใหผเสยหายทราบวาอาจเกดอาการบางอยางขนมา แตกเปนเรองปรกต

คำนงถงความปลอดภย

• ผเสยหายมคนคอยใหกำลงใจหรอไม?

• ผเสยหายสามารถเดนทางกลบบานไดอยางปลอดภยหรอไม?

10. สดทายผอบรมควรพดถงความเปนไปไดทจะเกดอาการเจบปวดซำสอง กลาวคอกรณท

ผวจยหรอผสมภาษณเองเกดอาการเจบปวดเนองจากไดยนเหตการณเหลาน

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

อาการเจบปวดซำสอง

• ขาดสมาธ

• อารมณแปรปรวน

• รสกตนกลวกบเสยงทไมคาดคด

• นอนไมหลบ

• หมกมนกบเรองราวและความเจบปวดของผเสยหาย

อะไรทชวย

• ทำสงทเปนประโยชนตอผเสยหาย

• ใหพกงาน และทำอะไรทเพลดเพลน

• พดคยกบเพอนหรอนกวจยดานสทธคนอนๆ

กจกรรม

11. ผอบรมบอกวาการทใครบางคนตกใจกลว ทานกสามารถชวยไดดวยการบอกใหเขาฝก

การทำสมาธและตามลมหายใจ ซงจะชวยใหเยอกเยนลงและรสกดขน จากนนผอบรมพาใหทงกลม

ฝกดงน

�2 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

• หายใจเขาชาๆ ผานจมก คอยๆ ปลอยใหอากาศเขามาจนเตมปอด

• พดกบตวเองเงยบๆ และนมนวลวา “รางกายของฉนมแตความเยอกเยน” หายใจออก

ชาๆ ผานทางปาก และคอยๆ ปลอยอากาศออกจากปอดจนหมด

• ใหพดกบตวเองเงยบๆ และนมนวลวา “รางกายของฉนกำลงปลดปลอยความเครยด

ออกไป”

• ใหทำซำอกชาๆ และนมนวล 5 ครง

• ใหทำบอยครงตามทจำเปน

(ปรบปรงจาก http://www.ptsd.va.gov/professional/manuals/manual-pdf/pfa/

PFA_Appx_E_handouts.pdf)

สรปและประเมนผล

12. ผอบรมอาจทบทวนความรทเรยนรไปโดยถามผเขารวมวา อะไรเปนการแกปญหาทไม

เหมาะสมหรอไมเปนประโยชนเมอเกดความเครยดหลงวกฤตชวต

บทท 3 การเขยนรายงาน | �3

บ ท ท 3

บทท 3 การเขยนรายงาน

บทเรยนท 14 จดขอมลใหเปนระบบ

เกรนนำ

ในบทนจะเนนกระบวนการเบองหลงการจดทำขอมล เราจำเปนตองพฒนาระบบทเปน

เอกภาพในการจดหมวดหมขอมล ทำใหงายตอการเขาถง งายทจะทำความเขาใจ และการ

วเคราะห ผเขารวมจะไดทราบถงการจดแฟมขอมล ซงเปนปจจยสำคญสำหรบการวเคราะหขอมล

แนวคด • การจดทำระบบเพอสบคนขอมล

เวลาทตองใช 30 นาท

วตถประสงค • การใชแฟมและรปแบบการจดเกบสำหรบบทสมภาษณและขอมลดบ

ทรพยากรทจำเปน • ตวอยางแฟมขอมล (ผอบรมตองจดเตรยมไวลวงหนา)

• แบบฟอรม ตวอยางใบปะหนา

• แบบฟอรม ใบปะหนาแถบบนทกเสยง/ภาพ

• เอกสารทแจกหรอสไลด การจดขอมลใหเปนระบบ

สรป • การมระบบแฟมทดเปนเรองสำคญของการเขยนรายงานสทธมนษยชนทด

ประเมนผล • การอภปราย

ขนตอนปฏบต

การเตรยมพรอม

1. ผอบรมเตรยมตวอยางแฟมขอมลไวลวงหนา ซงมฉลากระบชอและหมายเลขของกรณ

ภายในแฟมจดใหมตวอยางใบปะหนา ใบปะหนาแถบบนทกเสยง/ภาพ

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

กจกรรมเรมตน

2. ผอบรมเรมรายการดวยการเนนวา ในการทำวจยดานสทธอยางเปนระบบ ผวจยจะตอง

มระบบเพอจดหมวดหมขอมล ถามการจดขอมลใหเปนระบบแลว จะทำใหสามารถตดตามขอมลทก

อยางไดงาย และชวยในการวเคราะหเมอถงขนตอนนน ผอบรมอาจเสนอใหใชระบบการจดการแฟม

ขอมลภายนอกเชนเดยวกบการจดการแฟมขอมลในคอมพวเตอร

การอภปราย

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

พนฐานของการจดระบบ

• จดระบบเพอเกบเอกสารใหเปนหมวดหม

• จดระบบแฟมขอมลสำหรบแตละกรณ

• ทำใบปะหนาแสดงขอมลในแฟม

• หากจำเปนตองปกปดขอมล ใหนำรายชอจรงแยกออกจากรายชอทเปนนามแฝง

หรอเปนตวเลขทใชกบแฟมขอมล

• หลกการพนฐานของการจดระบบขอมลไดแก ความเปนระบบและความเปนสากล

• ดแลใหทกคนทเขาถงแฟมขอมลทราบวา หากตองการนำขอมลสวนใดออกไป ให

นำกลบมาเกบในทเดมดวย

แฟมขอมล

• จดใหเปนหมวดหมตามหวขอ พนท หรอประเดน

• ใบปะหนาสำหรบแตละแฟมพรอมขอมลเบองตน

• ระบบตวเลขเชนเดยวกบขอมลทใชบนทก เนอหาการสมภาษณ วดโอและภาพถาย

• เกบระบบดชนในทปลอดภย

• แตละแฟมจะมอะไรบาง?

o เนอหาการสมภาษณ

o ลำดบเวลาของการบนทก

o ภาพถาย

o โบรชวรจากหนวยงานของผทใหสมภาษณ และ

o เศษกระดาษเลกๆ ทใชจดบนทกหรอจดคำถามสำหรบตวทานเอง

บทท 3 การเขยนรายงาน | ��

บ ท ท 3

3. เนอหาการสมภาษณ เปนการถอดเทปเนอหาทกคำพดทมการพดถงในระหวางการ

สมภาษณ แมวาหากเปนไปไดควรมการแกะเทปบทสมภาษณทงทเปนเสยงและวดโอทกชน แตก

เปนขนตอนทใชเวลามาก ถาไมมเวลาหรอไมมอาสาสมครมากพอทจะแกะเทปทงหมด ทานอาจ

เลอกทจะทำเปนโครงรางของเนอหาแทน

4. โครงรางของเนอหาการสมภาษณ ประกอบดวยขอมลเกยวกบเวลาของเทปทบนทกและ

หวขอทเกยวของกน (อยางเชน 0:01-ชวงแนะนำเหตการณ; 3:47-เผชญหนากบตำรวจ; 16:23-

ตำรวจบกเขามาในสถานบรการ; และ 26:25-ถกตำรวจซอม) ตอนทเขยนรายงาน ทานกจะสามารถ

ยอนกลบไปทบทวนหวขอทตองการไดงาย และจะสามารถเลอกแกะเทปเนอหาบางสวนทตองการใช

โดยอางองกบโครงรางน

5. ลำดบเวลาของการบนทก หากทานไดบนทกภาพหรอเสยงหรอวดโอในระหวางทำวจย

กควรจดทำลำดบเวลาหรอบญชรายชอ ภาพ หรอบนทกเสยงทงหมด บญชรายชอนควรใชระบบเลข

หมายเชนเดยวกบแฟมขอมล และควรมคำอธบายสนๆ เกยวกบภาพถายหรอแถบบนทกเสยง

รวมทงวนทมการบนทก

6. ตวอยางใบปะหนา ผอบรมควรแสดงตวอยางใบปะหนาแฟมและแบบฟอรมดานลางเพอ

ใหเขาใจถงขอมลพนฐานทควรมสำหรบการสบคนแฟม ขนอยกบเนอหาในแฟมและลกษณะของ

โครงการ ใบปะหนาอาจไดรบการดดแปลงใหเหมาะสมกบความตองการเฉพาะของหนวยงาน ไมวา

จะมลกษณะเปนอยางไร ใบปะหนาควรประกอบดวยขอมลพนฐานซงทำใหทกคนทเกยวของ

สามารถเหนขอมลทใชเพอการสบคนไดงาย

7. ผอบรมยงควรแสดงตวอยางใบปะหนาแถบบนทกเสยง/ภาพ ซงแสดงใหเหนวาฉลากท

ตดบนวดโอ แถบบนทกเสยง หรอภาพถายควรมขอมลอะไรบาง

8. ไมวาจะเลอกระบบเกบขอมลแบบใด ใหปฏบตตามหลกการพนฐานเหลาน

(อาจมการสอดแทรกขอมลสำหรบผอบรมเขาไปในสไลดอยางเชน สไลดเพาเวอรพอยท

หรอสไลดทฉายดวยโปรเจกเตอร หรอทเขยนบนกระดาน)

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

การทำงานอยางเปนระบบ

• ความสมำเสมอ - ไมวาจะใชระบบเกบขอมลแบบใด ใหใชระบบแบบนนกบขอมล

ทกประเภททจดเกบ และอยาขเกยจหรอเลอนการจดทำปายชอหรอการจดขอมล

เขาแฟมไปภายหลง

• ความเปนสากล - ชแจงใหทกคนทเกยวของทราบถงการใชระบบขอมล และให

ปฏบตตามหลกเกณฑเดยวกนในการเกบขอมลอยางเครงครด

• ความรอบคอบ - พยายามดำเนนการเพอคมครองความปลอดภยของผใหสมภาษณ แม

จะไมแนใจวาตองทำเชนนนหรอไม แตการระมดระวงเกนไปดกวาจะตองมาเสยใจใน

ภายหลง

9. ผอบรมอธบายวา แบบฟอรมเหลานอาจนำไปปรบใชใหสอดคลองกบความตองการของ

แตละหนวยงานและโครงการได จากนนใหนำกลมอภปรายวาจะปรบแบบฟอรมเหลานใหสอดคลอง

กบความตองการของผเขาอบรมอยางไร

บทท 3 การเขยนรายงาน | ��

บ ท ท 3

บทเรยนท 14 แบบฝกหด ตวอยางใบปะหนา

เลขรหส/อางอง BJ-CN-3M-2010.5

(รหสนหมายความถงสถานท กรงปกกง (Beij ing) ภาษา จน

(Chinese) บทสมภาษณหมายเลข 3 เพศชาย (Male) พฤษภาคม

2010)

อายผใหสมภาษณ 38 ป

ขอมลตดตอ 86-10-6513-2269

ผใหสมภาษณ yiyile@sinamail.com

(โทรศพท อเมล)

รายละเอยดแฟม เนอหาการสมภาษณ 12 กมภาพนธ 2553

ภาพท 1 สถานทเกดเหต

ภาพท 2 รองรอยการทำรายทดานหลงของผใหสมภาษณ

หมายจบทออกและสงไปใหครอบครว 25 มกราคม 2010

บนทกเสยงการสมภาษณ 12 กมภาพนธ 2010

โครงการ/บรการท การอบรมดานกฎหมายใหกบผมเชอฯ

เขารวมในหนวยงาน

ของเรา

ความตองการพเศษ เมทาโดน ยาตานไวรสสตรสอง ขอใหเราชวยหายาตานไวรสใหกบ

ลกสาว

การสงตอ ตดตอเราผานศนยกฎหมายเอดสกอรเกตา (Korekata AIDS Law

Center)

หมายเหต • เขารกษาตวทโรงพยาบาลเมอวนท 20 กมภาพนธ 2010

และออกมาเมอ 22 กมภาพนธ 2010

• ไดรบเชญใหไปพดกบ......เมอวนท 23 กมภาพนธ 2010 เกยวกบ

การเลอกปฏบตของเจาหนาทโรงพยาบาล

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 14 แบบฝกหด

ใบปะหนาแฟม เลขรหส/อางอง

อายผใหสมภาษณ

ขอมลตดตอผใหสมภาษณ

(โทรศพท อเมล)

รายละเอยดแฟม

โครงการ/บรการท

เขารวมในหนวยงาน

ของเรา

ความตองการพเศษ

การสงตอ

หมายเหต

บทท 3 การเขยนรายงาน | ��

บ ท ท 3

บทเรยนท 14 แบบฟอรม

ใบปะหนาแถบบนทกเสยง/ภาพ

เลขรหส/อางอง

แถบบนทกเสยง

วดโอหรอภาพถาย

วนทสมภาษณ

เวลาทสมภาษณ

สถานท

ผสมภาษณ

ขอมลทสำคญ

ประเดนสำคญ

�0 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 15 การวเคราะหขอมล เกรนนำ

เมอมการเกบขอมลทงหมดมาแลว ถงเวลาทตองจดหมวดหมความคดออกมาเปนลาย

ลกษณอกษร ผเขารวมจะไดทราบถงวธการตางๆ ทใชเพอจดระบบขอมล

แนวคด • การวเคราะหขอมล

• Venn diagram

• Mind Map

• Matrix scoring

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • เรยนรการใชเครองมอเพอจดระบบความคดและขอมล

ทรพยากรทจำเปน • แบบฝกหด เครองมอเพอวเคราะหขอมล 3 ประการ

สรป • เครองมอเหลานชวยใหจดหมวดหมขอมล ทำใหสามารถเรมวางแผน

การเขยนรายงานได

• แตละเครองมอมขอไดเปรยบและเสยเปรยบ

ประเมนผล • ปรศนา

ขนตอนปฏบต

กจกรรมเรมตน

1. ขนตอมา ผอบรมจะพดถงการวเคราะหขอมล เมอรวบรวมขอมลเสรจแลว กถงเวลาท

จะวเคราะหและประมวลผลอยางเปนกลางถงสงทตองการพสจน

กจกรรม

2. ผอบรมขอใหผเขารวมซงเคยเขยนรายงานมากอนอธบายวามการประมวลขอมลและ

เขยนรายงานอยางไร ใหเวลา 5 นาทเพอการอภปราย

บทท 3 การเขยนรายงาน | �1

บ ท ท 3

3. ผอบรมอธบายวามหลายวธการเพอวเคราะหขอมล และแตละคนกนยมวธทแตกตางกน

4. ในขนตน ผวจยควรใชเวลาอานบทสมภาษณทงหมดและจดบนทกในกระดาษทแยกออก

ไป อยางเชน อาจจะระบปญหาทพบบอยๆ ซำแลวซำอกในบทสมภาษณหลายชนเหลานน และจด

บนทกคำพดทไดจากบทสมภาษณ การจดบนทกอาจทำในกระดาษแบบโพสตอทหรอใชปากกาเพอ

เนนขอความกได

5. ผอบรมแจกแบบฝกหดเรอง เครองมอเพอวเคราะหขอมล 3 ประการ และชวยกนดเรอง

นกบผเขารวม

การประเมนผล

6. ผอบรมใหเวลากลม 5 นาทเพอตอบคำถามปรศนาทดานทายของแบบฝกหด จากนนให

พดคยถงคำตอบรวมกนและใหคะแนนกบตนเอง และขอใหผเขารวมยกมอถาตอบถก 3, 4 หรอ 5

ขอ ซงจะทำใหผอบรมทราบวาผเขารวมรจกวธใชเครองมอมากนอยเพยงใด

คำตอบสำหรบปรศนา

1. ก 2. ค 3. ข 4. ก 5. ค

�2 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 15 แบบฝกหด

เครองมอเพอวเคราะหขอมล 3 ประการ

Venn diagram เปนการใชกลองหรอวงกลมเพออธบายความสมพนธระหวางแนวคดตางๆ

พนททบซอนตรงกลางแสดงถงความเหนรวมกน ดานลางเปนการใช Venn diagram เพอจดระบบ

ขอมลจากการสมภาษณผทเคยถกปฏเสธการรกษาดวยยาตานไวรส คนทเคยถกโรงพยาบาลขบไล

ออกมาเพยงเพราะมเชอฯ หรอคนทเคยมประสบการณทงสองแบบ

Mind map เปนการแสดงปญหาออกมาในลกษณะของภาพ ชวยใหจำแนกปญหาทเปน

แกนกลาง และแสดงถงเหตผลทนำไปสสถานการณ ปญหาหรอพฤตกรรม ขนาดของวงกลมแสดง

ถงระดบความสำคญ

4 คน

ทถกโรงพยาบาล

ไลออกมา

2 คน

ทโดน

ทงสองแบบ

3 คน

ทถกปฏเสธ

การรกษาดวย

ยาตานไวรส

การเลอกปฏบตตอ

ผมเชอฯ ในรพ. รร. ททำงาน

การบงคบบำบดผใชยา

ดวยการฉด

การละเมดสทธใน รพ. การแพรเชอฯ ใน รพ.

การไมเกบขอมลการรกษา

เปนความลบ การตรวจหาเชอฯ โดย

ไมขอความยนยอมจากคนไข

บทท 3 การเขยนรายงาน | �3

บ ท ท 3

Matrix scoring ดานลางเปนตวอยางของตารางการใหคะแนนสำหรบรายงานเกยวกบ

เอชไอว/เอดสในจน นกวจยวางแผนจดทำรายงานเกบขอมลการละเมดสทธสหวขอ ไดแก การเลอก

ปฏบตในโรงพยาบาล การเลอกปฏบตของนายจาง การละเมดระเบยบการเกบขอมลการรกษาเปน

ความลบ และการตรวจหาเชอเอชไอวโดยไมขอคำยนยอม

ในตาราง เราจะใหคะแนนการสมภาษณตงแต 1-5 ซง 5 หมายถงบทสมภาษณหรอ

คำใหการทหนกแนนและมประโยชนมากๆ และ 1 หมายถงไมคอยเปนประโยชนมากนก สวน

0 หมายถงกรณทบทสมภาษณไมเกยวของกบประเดนนนๆ เลย จะไมมการอางองถงชอของ

ผใหสมภาษณ แตอางองถงเมองทเขาอาศยอยและหมายเลข

ผใหสมภาษณ การเลอกปฏบต การเลอกปฏบต การไมเกบขอมล การตรวจหาเชอ

ในโรงพยาบาล ของนายจาง การรกษาเปน เอชไอวโดยไมขอ

ความลบ คำยนยอม

ฉเจยง-1 5 2 5 5

ฉเจยง-2 0 1 5 5

เฉงเจา-1 0 1 5 4

หลงจากใสขอมลในตาราง ผวจยจะทราบวาขอมลจากการสมภาษณทงในเรองการเลอก

ปฏบตในโรงพยาบาลหรอการเลอกปฏบตของนายจางยงมอยไมมากนก แตมขอมลมากเกยวกบการ

ไมเกบรกษาขอมลเปนความลบและการตรวจหาเชอเอชไอวโดยไมขอคำยนยอม ทำใหทราบวา

คำใหสมภาษณทสะทอนถงการเลอกปฏบตในโรงพยาบาลทเกดขนอยางกวางขวางและเปนระบบม

อยไมมากนก และจากขอมลทมอยดเหมอนวาจะเปนปญหาทสงผลกระทบตอบคคลเพยงคนเดยว

ใหเลอกคำตอบทดสดสำหรบคำถามแตละขอ

1. เครองมอไหนมประโยชนโดยชวยใหเหนวาประเดนไหนสมพนธกบเนอหาสวนทเหลอของ

รายงาน?

ก. Venn diagram ข. Mind map ค. Matrix scoring

2. เครองมอไหนทชวยใหผวจยจำแนกเนอหาสวนทตองมการรวบรวมกรณศกษา/คำใหการเพมเตม?

ก. Venn diagram ข. Mind map ค. Matrix scoring

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

3. อะไรเปนขนตอนแรกในการวเคราะหขอมล?

ก. การวาด Venn diagram ข. การอานทบทวนสงทจดไวและเนอหาทสำคญ

ค. การขอความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

4. มการสมภาษณกชนในโครงการทใช Venn diagram ?

ก. 7 ข. 9 ค. 3

5. สำหรบโครงการทใช Matrix scoring ผวจยตองทำอะไรตอไป?

ก. สมภาษณคนทไดรบผลกระทบจากการเลอกปฏบตของโรงพยาบาลหรอลกจางเพมเตม

ข. ตดประเดนการเลอกปฏบตของโรงพยาบาลหรอลกจางออกไป

ค. ถกทง ก. และ ข.

บทท 3 การเขยนรายงาน | ��

บ ท ท 3

บทเรยนท 16 จดทำโครงราง เกรนนำ

เมอมการเกบรวบรวมขอมลทงหมดมาแลว ถงเวลาทตองจดระบบความคดอยางเปนลาย

ลกษณอกษร ผเขารวมจะไดทราบถงวธเขยนโครงรางและการจดทำ Mind map ซงตางเปนเครอง

มอทชวยในการกำหนดโครงสรางของรายงาน จากนนจะไดทราบวารายงานดานสทธควรประกอบ

ดวยเนอหาอะไรบาง

แนวคด • โครงราง

• สารบญ

• บทสรปผบรหาร

• วธจดทำรายงาน

• ขอเสนอแนะ

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • วธกำหนดโครงสรางในการเขยนรายงาน

ทรพยากรทจำเปน • แบบฝกหด ตวอยางโครงราง

• แบบฝกหด แบบฟอรมโครงราง

• แบบฟอรม รายการตรวจสอบในการเขยนรายงาน

สรป • รายงานควรใชประโยชนจากหลกฐานดสดทมอย

(สถต การสมภาษณ ฯลฯ) ในลกษณะทเปนระบบและมตรรกเหตผล

• ไมควรประกอบดวยเพยงขอเทจจรงและขอมล แตควรมขอเสนอแนะ

ในการปฏบตการสำหรบกลมเปาหมายของการรณรงค

ประเมนผล • แบบฝกหด แบบฟอรมโครงราง

ขนตอนปฏบต

การเตรยมพรอม

ผอบรมเอยถงชอภาพยนตรทมชอเสยงทคนสวนใหญรจก จากนนเขยนตวอยางโครงรางท

ไดจากในบทเรยนน

กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมควรอธบายวากอนการเขยนรายงาน ผเขยนควรพดคยและวางแผนโครงราง ซง

จะชวยประหยดเวลาและลดความสบสนในภายหลง

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

กจกรรม

ผอบรมแจกตวอยางโครงรางและอภปรายรวมกนในกลม ทงยงพดถงกรณศกษาจาก

ประเทศไทยทจะมการอภปรายกนในภายหลง หรอการใชกรณศกษาจากประเทศไทยเพอมา

พจารณา หรอใชตวอยางจากกรณศกษาเพออธบายถงเนอหาของสงทเปนโครงราง จากนนให

อธบายวาในตวโครงรางควรประกอบดวยขอมลอยางนอยดงตอไปน

• สารบญ ชวยใหผอานคนหาขอมลทตนเองสนใจ

• บทสรปผบรหาร - บทสรปหนงหนาทใหภาพรวมของปญหาและสงทคนพบในงานวจย

มประโยชนสำหรบคนทยงจนไมมเวลาอานรายงานทงฉบบ

• วธจดทำรายงาน - ในสวนนเปนการอธบายวามการทำวจยอยางไร ทำเสรจเมอไร ม

การสมภาษณบคคลจำนวนกคน และผวจยไดรบความยนยอมทเกดจากความเขาใจ

หรอไม

• นโยบายและกฎหมายทเกยวของ - รายงานดานสทธทกฉบบควรอธบายถงนโยบายท

เกยวของกบประเดนทศกษา หากทานไมทราบถงกฎหมายทเกยวของ กควรสอบถาม

จาก อพช. ขนาดใหญหรอผเชยวชาญ หรออาจมกลมททำงานดานสทธตามกฎหมายท

ชวยเขยนเนอหาในสวนนได หากเปนไปไดใหเพมเนอหาในสวนของกฎหมายสทธ

ระหวางประเทศ รวมทงนโยบายและกฎหมายในประเทศ

• คำใหการ - อาจไมจำเปนตองพดอกกได แตคำพดของผใหสมภาษณมคณคามากทสด

สำหรบรายงาน ใหใชคำใหการทไดเพอทำใหเหนภาพทเดนชดของการละเมดแตละ

อยาง ในโครงรางใหทำหมายเหตไวดวยวาจะเอาคำใหการสวนไหนไปใชในการเขยน

รายงาน

• บทสรป - นาจะเปนเนอหาทเขยนไดยากสด จะชวยใหผอานไดภาพรวมถงปญหาหลกๆ

ในรายงาน

• ขอเสนอแนะ - การสำรวจปญหายงไมเพยงพอ อนทจรงทานตองการใหรฐบาลทำ

อยางไรกบปญหาเหลาน? ใหเขยนเปนขอเสนอแนะทเฉพาะเจาะจงและกระทำได

• กตตกรรมประกาศ - เปนโอกาสทจะขอบคณผมสวนชวยเหลอจดทำรายงาน ทงท

ปรกษา แหลงทน อาสาสมคร อพช. อนๆ และคนทเราสมภาษณ

สรปและประเมนผล

3. ในการประเมนวาผเขารวมเขาใจถงวธเขยนโครงรางหรอไม ผอบรมควรขอใหผเขารวม

จดทำโครงรางสำหรบภาพยนตรทมชอเสยงททกคนเคยไปดมากอน ทงนโดยใชแบบฟอรมของโครงราง

และใหแจกรายการทตองตรวจสอบในการเขยนรายงานใหกบผเขารวมเพอใชอางองในอนาคต

บทท 3 การเขยนรายงาน | ��

บ ท ท 3

บทเรยนท 16 แบบฝกหด

ตวอยางโครงราง

1. บทสรปผบรหาร

2. เกรนนำ

ก. ความเปนมาของปญหา

ข. วธการจดทำรายงาน

3. นโยบายและกฎหมายทเกยวของ

ก. กฎหมายระหวางประเทศ

ข. กฎหมายในประเทศและในทองถน

4. ปญหาการละเมดสทธท 1

ก. ความเปนมา: อธบายถงสงทเกดขน

ข. คำใหการของผเสยหาย

ค. ความเหนของผเชยวชาญ

5. ปญหาการละเมดสทธท 2

ก. ความเปนมา: อธบายถงสงทเกดขน

ข. คำใหการของผเสยหาย

ค. ความเหนของผเชยวชาญ

6. ปญหาการละเมดสทธท 3

ก. ความเปนมา: อธบายถงสงทเกดขน

ข. คำใหการของผเสยหาย

ค. ความเหนของผเชยวชาญ

7. บทสรป: สรปแบบแผน สาเหต และบรบททงหมดของการละเมดสทธ

8. ขอเสนอแนะ: สงทควรปฏบตเพอยตปญหาคออะไร? ใครควรเปนผกระทำ?

�� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

กรณศกษา | รายงานเกยวกบผ ใชยาในประเทศไทย

ตอไปนเปนโครงรางรายงาน การปฏเสธอยางเลอดเยน ของมลนธรณรงคเพอการรกษา

เอดสและฮวแมนไรทวอชต

1. บทสรปผบรหารและขอเสนอแนะ

ก. บทสรปผบรหาร

ข. ขอเสนอแนะ

i. ถงรฐบาลไทย

ii. ถงรฐบาลแหงสหรฐอเมรกา

iii. ถงองคการสหประชาชาตและองคกรระหวางประเทศ ผใหทนสนบสนนแก

ประเทศไทย

2. วธวจย

3. ความเปนมา

ก. ประเทศไทยในฐานะ “เรองราวของความสำเรจ” ดานเอชไอว/เอดส

ข. เอชไอว/เอดสและการใชยาดวยการฉดในประเทศไทย

ค. กฎหมายและนโยบายดานยาเสพตดในประเทศไทย

ง. การใหบรการดแลและรกษาดานเอชไอว/เอดสตอผใชยา: หลกการทวไป

4. ผลการวจย

ก. นโยบายการปราบปรามยาเสพตดและการปฏบตงานของตำรวจทปดกนโอกาสการเขา

ถงการรกษาดวยยาตานไวรส

i. การขนทะเบยนผใชยาของตำรวจ

ii. การขดขวาง แทรกแซงบรการลดอนตรายจากการใชยา

ข. อปสรรคการเขาถงยาตานไวรสในสถานบรการสขภาพ

i. การปฏเสธไมใหการรกษาดวยยาตานไวรสแกผใชยา

ii. แนวทางตางๆ ทเปนปญหาตอผปวยทรบการบำบดดวยเมทาโดน

iii. การขาดความรเรองปฏกรยาตอกนของยา

iv. บรการทไมเพยงพอดานการใหคำปรกษาและการตรวจหาเชอเอชไอว/เอดสโดยสมครใจ

v. ไวรสตบอกเสบซ

บทท 3 การเขยนรายงาน | ��

บ ท ท 3

ค. การเขาถงบรการเอชไอว/เอดสในทณฑสถาน

i. การเขาถงการรกษาดวยยาตานไวรส

ii. การเขาถงการบำบดดวยการใชยาชวย (Medication-assisted Treatment) สำหรบ

ผพงพาสารอนพนธฝน

iii. ความตอเนองของการดแลระหวางอยในเรอนจำและระหวางสงตวไปเรอนจำอน

iv. ศนยบำบดการตดยาแบบการบงคบบำบด

5. มาตรฐานสทธมนษยชนระหวางประเทศ

ก. สทธดานสขภาพ

ข. สทธของผถกคมขงทจะไดรบการดแลสขภาพ

6. บทสรป

7. กตตกรรมประกาศ

100 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 16 แบบฟอรม

แบบฟอรมสำหรบโครงรางรายงาน ก. บทสรปผบรหาร

..............................................................................................................................................................

ข. เกรนนำ ขอมลพนฐาน

..............................................................................................................................................................

ค. หวขอแรก .......................................................................................................................................

1. ประเดนท 1 ....................................................................................................................................

2. ประเดนท 2 ....................................................................................................................................

3. ประเดนท 3 ....................................................................................................................................

ง. หวขอสอง .......................................................................................................................................

1. ประเดนท 1 ....................................................................................................................................

2. ประเดนท 2 ....................................................................................................................................

3. ประเดนท 3 ....................................................................................................................................

จ. หวขอสาม .......................................................................................................................................

1. ประเดนท 1 ....................................................................................................................................

2. ประเดนท 2 ....................................................................................................................................

3. ประเดนท 3 ....................................................................................................................................

ฉ. สรป ................................................................................................................................................

1. ประเดนท 1 ....................................................................................................................................

2. ประเดนท 2 ....................................................................................................................................

3. ประเดนท 3 ....................................................................................................................................

บทท 3 การเขยนรายงาน | 101

บ ท ท 3

บทเรยนท 16 แบบฟอรม

รายการทตองตรวจสอบ

• ไดกำหนดนยามอยางชดเจนใหกบทกคำหรอไม

• มการใสเชงอรรถในตอนทายของรายงาน (อยางเชน รายชอหนงสอ บทความ และ

รายงานทเราอางองถง) หรอไม

• มการหลกเลยงไมอางถงเวบไซตทเหนวาไมนาเชอถอหรอไม

• มการใชภาพถายอยางระมดระวงและอธบายถงความสำคญของภาพถายเหลานหรอไม?

• ไดขอใหผเปนนกเขยนทดชวยบรรณาธการรายงานใหหรอไม

• ไดขอใหผทไมรอะไรเลยในเรองนไดอานและตงคำถาม หรอใหความเหนสะทอนกลบ

หรอไม

102 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

แนวคด • ขอเทจจรงกบความเหน

• การนำคำใหการมาใชประกอบในการเขยนรายงาน

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • เรยนรความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความเหน

• เรยนรทจะแทรกคำใหการเขาไปในรายงานดานสทธ

ทรพยากรทจำเปน • แบบฝกหด ขอเทจจรงกบความเหน

• แบบฝกหด เนอหาทคดมาจากรายงาน

สรป • รายงานดานสทธประกอบดวยขอเทจจรงกบความเหน (หรอบทวเคราะห)

• การเขยนอยางเปนกลางชวยใหผอานเหนความสำคญของงานวจย

ประเมนผล • ปรศนา ขอเทจจรงกบความเหน

บทเรยนท 17 เขยนใหเปนกลาง เกรนนำ

ในบทน ผเขารวมจะไดทราบถงการเขยนในลกษณะทเปนกลาง และหลกเลยง

ขอเทจจรงทสบสนปนกบความคดเหนของผวจยและผใหสมภาษณ

ขนตอนปฏบต

กจกรรมเรมตน

1. ผอบรมขอใหใครบางคนอธบายความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความเหน จากนน

ใหเขยนนยามคำวา “ขอเทจจรง” เพอใหทกคนไดเหน

2. ขอเทจจรงหมายถงสงทสามารถทดสอบหรอพสจนไดดวยคนทมความเปนกลางหรอเปน

ธรรม สวนความเหนเปนสงทคนเชอ ถาทานเชอวามการเลอกปฏบตตอผมเชอฯ อยางกวางขวาง

นนอาจเปนเพยงความเชอทฝงหวอย แตจะกลายเปนขอเทจจรงหากทานสามารถรวบรวมกรณศกษา

ทเกดขนอยางชดเจนและเกดขนจรง เพอพสจนวามการเลอกปฏบต

3. จากนนระบวาเหตผลอยางหนงของการทำวจยคอการรวบรวมหลกฐานเพอสนบสนน

ขออางของเรา ในการเขยนรายงาน เราจะตองใชขอเทจจรงทรวบรวมมาไดอยางแมนยำ และไมให

บทท 3 การเขยนรายงาน | 103

บ ท ท 3

เกดความสบสนระหวางสงทเปนขอเทจจรงกบความเหน ทงสวนทเปนความคดเหนของทานเองหรอ

ความคดเหนของผททานสมภาษณ

กจกรรม

4. ผอบรมแจกแบบฝกหด “ขอเทจจรงกบความเหน” และขอใหผเขารวมจบคเพอเตม

ขอมล หลงจาก 5-10 นาทเมอเขยนกนเสรจเปนสวนใหญแลว กใหนำแบบฝกหดนนมาอภปรายใน

กลม ขอใหผเขารวมอธบายวาเหตใดจงระบวาขอความใดเปนขอเทจจรงหรอเปนความเหน

5. ผอบรมถามผเขารวมวาจะนำความเหนของผใหสมภาษณหรอขอมลสวนทยงไมมการ

ตรวจสอบมาใชในรายงานไดอยางไร หลงจากพดคยกนสน ๆ ใหอธบายวา ผวจยสามารถเขยนใน

รายงานดวยถอยคำอยางเชน “มการกลาวหาวา” “มรายงานวา” หรอ “ตามความเหนของผให

สมภาษณ” เพอแสดงใหเหนวาผวจยไมไดมสวนเกยวของกบการสมภาษณ และทำหนาทนำเสนอ

ขอมลโดยไมระบอยางชดเจนวาขอมลไหนถกตอง ใหอานขอมลจากตวอยางรายงานของประเทศจน

ทแสดงใหเหนวา เราจะสามารถใชวลทวา “ผใหสมภาษณบอกวา” จะชวยเปลยนประโยคทเปน

ความเหน (สงทเปนความเหนตอสถานการณบางอยาง) ใหเปนขอเทจจรง (เปนสงทสามารถตรวจ

สอบไดโดยคนอน หมายถงวามความเปนไปไดทจะพสจนวาบคคลดงกลาวไดพดเชนนนหรอไม)

การประเมนผล

6. ใหผเขารวมใชเวลา 15 นาทตอบปรศนา จากนนใหอภปรายถงคำตอบดวยกน และใช

ขอมลเหลานเพอประเมนวาผเขารวมเขาใจถงวธการใชความเหนในการเขยนรายงานหรอไม

คำตอบสำหรบปรศนา

1. ขอเทจจรงเปนสงทสามารถทดสอบและพสจนไดจากคนทเปนกลาง

2. ประโยคทวา “การเลอกปฏบตตอผมเชอฯ เปนเรองทโหดรายและอำมหต” เปนเพยง

ความเหน

3. ประโยคทวา “มการเลอกปฏบตตอผมเชอฯ อยางกวางขวาง” เปนขอเทจจรงทสามารถ

พสจนไดจากการทำวจย

4. ประโยคทวา “หมอมองชายผมเชอฯ ดวยใบหนาทเยนชา เรยบเฉย ไรความรสก

เหมอนกบเขารงเกยจผใชยา” เปนความเหน เพราะอาจเกดขนจากการทแพทยปวดทอง

หรออาจมอารมณเสยดวยเหตผลประการตางๆ หรออาจเปนเพราะเขามใบหนาทไม

คอยรบแขกเทานนเอง!

5. ประโยคทวา “ผชายทมเชอฯ ซงเราไดสมภาษณบอกวา แพทยมองเขาดวยสายตาเยนชา

และไรความรสก” เปนขอเทจจรง มความเปนไปไดทเราจะตรวจสอบวาบคคลดงกลาว

ไดพดเชนนหรอไม

10� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 17 แบบฝกหด

ขอเทจจรงกบความเหน

ใหอานประโยคตอไปนและเขยนทชองวางดานขางวาเปน “ขอเทจจรง” หรอ “ความเหน”

ใหเตรยมคำอธบายเพอรบรองคำตอบดวย

1. มผตดเชอเอชไอว/เอดสทวโลก 32.9 ลานคน ................

2. แพทยเกลยดชงผใชยา ................

3. เดกผมเชอเอชไอว/เอดสหลายคนถกเลอกปฏบตระหวางอยทโรงเรยน ................

4. ไมมใครใสใจตอสทธของเดกผมเชอเอชไอว/เอดส ................

5. การปฏบตตอผขายบรการทมเชอเอชไอว/เอดสเปนสงทนาขนเคองใจ ................

6. อดตประธานาธบดปโนเชตแหงชลเปนเผดจการทโหดเหยม ................

7. ในป 2531 รฐบาลองกฤษไดจบตวประธานาธบดปโนเชตแหงชล ................

8. 60% ของทกประเทศมการควบคมจำกดเสรภาพในการแสดงความเหน ................

9. เดกผมเชอเอชไอว/เอดสจำนวนมากไมมความสขเลย ................

10. องคการสหประชาชาตระบวาเดกผมเชอเอชไอว/เอดส ................

จำนวนมากมปญหาดานจตวทยา

วธการนำความเหนมาใช ในการเขยนรายงาน

ตอไปนเปนคำพดของผใหสมภาษณจากรายงานเกยวกบปญหาการเขาถงการรกษาเอดส

ของเดกผมเชอเอชไอว/เอดสในประเทศจน เปนคำพดทแสดงถงความเหน แตการใชคำพดเหลาน

โดยการระบวาเปนสงท “ผใหสมภาษณกลาว” ทำใหผวจยสามารถเปลยนความเหนใหเปนขอเทจ

จรงทสามารถตรวจสอบไดโดยคนอนๆ

1.คำพด (ความเหน)

ประเทศนนบอกวาจะดแลผมเชอฯ แตกเอาแตพดๆ ๆ และพด (นโยบาย) เปนเพยงเศษ

กระดาษ

วธนำมาใชในการเขยนรายงาน (ความเหน)

เจาหนาทและผปกครองของเดกผมเชอฯ หลายคนรสกถงความไมพอใจของแมผมเชอฯ

บทท 3 การเขยนรายงาน | 10�

บ ท ท 3

ซงเปนแมของเดกผมเชอฯ แมเหลานกลาววา “ประเทศนนบอกวาจะดแลผมเชอฯ แตกเอาแต

พดๆ ๆ และพด (นโยบาย) เปนเพยงเศษกระดาษ”

2.คำพด (ความเหน)

เดกผมเชอฯ ไมมความหวง พวกเขาตองออกจากโรงเรยน ตองหยดการรกษา ไมเหนถง

ความจำเปนทจะตองเรยนหรอกนยาตอไป

วธนำมาใชในการเขยนรายงาน (ขอเทจจรง)

นายแพทยหยาง แพทยผรกษาอาการเอดสบอกวา เดกๆ ทเธอรกษารสก “ไมมความหวง

พวกเขาตองออกจากโรงเรยน ตองหยดการรกษา ไมเหนถงความจำเปนทจะตองเรยนหรอกนยาตอไป”

ปรศนา

1. นยามของขอเทจจรงคอ .......................................................................................

2. “การเลอกปฏบตตอผมเชอฯ เปนเรองทโหดรายและอำมหต” เปนขอเทจจรงหรอความเหน?

โปรดอธบาย

3. “มการเลอกปฏบตตอผมเชอฯ อยางกวางขวาง” เปนขอเทจจรงหรอความเหน? โปรดอธบาย

4. “หมอมองชายผมเชอฯ ดวยใบหนาทเยนชา เรยบเฉย ไรความรสก เหมอนกบเขารงเกยจผใชยา”

เปนขอเทจจรงหรอไม?

5. “ผชายทมเชอฯ ซงเราไดสมภาษณบอกวา แพทยมองเขาดวยสายตาเยนชาและไรความรสก”

เปนขอเทจจรงหรอไม?

10� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

แนวคด • เชงอรรถในเรองกบทายบท

• การลอกเลยนงานผอน (plagiarism)

เวลาทตองใช 45 นาท

วตถประสงค • เรยนรความแตกตางระหวางการลอกเลยนงานผอนกบการอางแหลง

ขอมล

• เรยนรวธทำเชงอรรถสำหรบบทสมภาษณ บทความ รายงาน และ

แหลงขอมลอนๆ

ทรพยากรทจำเปน • แบบฝกหด เชงอรรถประกอบดวยอะไรบาง

• แบบฝกหด ขอความทคดมาจากรายงาน

สรป • ขอมลอางอง (เชงอรรถในเรองกบทายบท) แสดงถงทมาของขอมล

และชวยใหผอานสามารถคนหาขอมลเพมเตมได

ประเมนผล • ใชบทความเพอจดทำเชงอรรถ

บทเรยนท 18 ทำเชงอรรถ

ขนตอนปฏบต

ผอบรมหาขาวทจะเอามาใหผเขารวมใชสำหรบฝกการจดทำเชงอรรถ

การอภปราย

1. ผอบรมอธบายถงคำวา การลอกเลยนงานผอน (plagiarism) ซงเปนลกษณะทผเขยน

ลอกเลยนงานของผเขยนคนอนซงมการตพมพแลว โดยไมมการอางองแหลงทมา ถอวาเปนการ

ขโมยทรพยสนทางปญญา การลอกเลยนงานผอนอาจทำลายความนาเชอถอของรายงานของทานตอ

สาธารณะ ผวจยจงตองรจกวธอางแหลงทมาโดยการทำเชงอรรถ

2. หากทานลอกขอความจากงานทเคยตพมพแลวมาประกอบในรายงาน ทานจะตอง

ก. ใสเครองหมายอญประกาศกำกบขอความนนไว และ

ข. ใสเชงอรรถซงระบชอผแตง ชอหนงสอ สำนกพมพ และวนทมการพมพหนงสอ

บทท 3 การเขยนรายงาน | 10�

บ ท ท 3

3. ขอเทจจรงทกประการและคำพดทอางองทกคำพดควรจะมเชงอรรถประกอบ ไมวาจะ

เปนเชงอรรถในเรองหรอทายบท การทำเชนนชวยใหผอานรายงานตรวจสอบไดวาเราอางองคำพด

มาถกตองหรอไม และสามารถตรวจสอบจากตนฉบบเดมเพอใหไดขอมลเพมเตม

4. เชงอรรถทายบทจะอยททายรายงาน สวนเชงอรรถทวไปจะอยทดานลางของหนา

กระดาษในหนาทมการอางถงคำพดหรอขอเทจจรงนน ๆ บางคนชอบใชเชงอรรถทายบท สวนบาง

คนชอบใชเชงอรรถในเรอง ในรายงานฉบบหนงควรเลอกใชเพยงอยางเดยว ไมใชทงสองอยาง

5. เชงอรรถแตละอนควรประกอบดวย

ก. ชอผแตงหรอบคคลซงเปนทมาของขอมล

ข. ชอบทความหรอรายงาน

ค. ชอสำนกพมพหรอหนวยงาน

ง. วนท

6. ผอบรมแจกแบบฝกหดเรอง เชงอรรถประกอบดวยอะไรบาง และอภปรายรวมกบผเขา

รวม จากนนใหแจกเอกสารเรองขอความทคดมาจากรายงาน ซงผเขารวมจะสามารถนำไปอานได

ในภายหลง เปนตวอยางทแสดงถงวธการใชคำพดอางองและเชงอรรถในการเขยนรายงาน

การประเมนผล

7. ถามเวลา ใหจบคผเขารวม จากนนใหใชขาวทเลอกมาสำหรบฝกการจดทำเชงอรรถ

10� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 18 แบบฝกหด

เชงอรรถประกอบดวยอะไรบาง ตอไปนเปนเชงอรรถสำหรบบทความขาว ในกรณนมการอางองถงขาวชนหนงทผวจยคดวา

ใหขอมลพนฐานทเปนประโยชน เนอหาในรายงานระบดงน รายไดเฉลยในชนบทของจนเมอป 2551 อยท 690 เหรยญสหรฐฯ 1 และทดานทายของหนามเชงอรรถปรากฏดงน ในกรณน ในเชงอรรถระบวนทสองอน คอระบวนทตพมพบทความ (16 มกราคม) และวนท

ผวจยไดเขาไปอานบทความทางอนเตอรเนต (15 มนาคม) ทงนเพราะขอมลทเผยแพรทางอนเตอรเนต

อาจมการเปลยนแปลงหลงจากวนทตพมพได ขอความทคดมาจากกฎหมาย ในกรณนในรายงานมการอางถงตวบททแสดงถงพนธกรณ

ของรฐบาล เนอหาทอางมาไดแก

รฐและชมชนพงแสดงความกงวลและชวยเหลอผปวยโรคตดเชอฯ ผเปนพาหะ และผปวย

ทเสยงตอการเปนโรคตดเชอฯ ชวยใหพวกเขาไดรบการรกษาอยางทนทวงท หนวยงานหรอ

บคคลใดไมไดรบอนญาตใหเลอกปฏบตตอผปวยโรคตดเชอฯ ผเปนพาหะ และผปวยทเสยง

ตอการเปนโรคตดเชอฯ 2 และทดานทายของหนามเชงอรรถปรากฏดงน

1 Shirong Chen, “China rural-urban wage gap widens,” BBC News, 16 มกราคม 2552; http://

news.bbc.co.uk/2/hi/asiapacific/7833779.stm, เขาถงวนท 15 มนาคม 2552 2 พระราชบญญตวาดวยการปองกนและการรกษาโรคตดเชอของสาธารณรฐประชาชนจน (นบแตนเรยกวา

พระราชบญญตวาดวยการปองกนและการรกษาโรคตดเชอ) รบรองในทประชมครงท 6 ของคณะ

กรรมาธการสภาประชาชนแหงชาตท 7 วนท 21 กมภาพนธ 2532 ปรบปรงแกไขในทประชมครงท 11

ของคณะกรรมาธการสภาประชาชนแหงชาตท 10 วนท 28 สงหาคม 2547 และไดรบการตราเปนกฎหมาย

ตามคำสงท 17 ของประธานาธบดแหงสาธารณรฐประชาชนจน ในวนท 28 สงหาคม 2547 มาตรา 16

บทท 3 การเขยนรายงาน | 10�

บ ท ท 3

ขอมลเหลานชวยใหผอานสามารถคนหากฎหมายและยอหนา (หรอ “มาตรา”) ทอางองถง

ในรายงาน ตอไปนเปนตวอยางสงทอางมาจากบทสมภาษณทเอเชยแคตาลสตมกบเสยวฟาน (ไมใชชอ

จรง) เจาหนาทอพช.ซงเปนผมเชอฯ ในมณฑลเหอหนาน ประเทศจน “ยาตานไวรสเรมไมไดผล CD4 ของเราลดนอยลงมาก และคนจำนวนมากเรมดอยาสตร

พนฐาน แตยาสตรสำรองไมใชยาฟร หลายคนจงไมคอยมความหวงมากนก” 3 และทดานทายของหนามเชงอรรถปรากฏดงน

เชงอรรถประกอบดวยชอผใหสมภาษณ (เปนนามแฝงทเขาตงขนมาเอง) หนวยงานท

สมภาษณ สถานท และเวลา ตอไปนเปนเชงอรรถสำหรบขอเทจจรงในรายงาน ผวจยคงไมเอาคำใหการมาลงทงหมด

เพราะไมมเนอทพอ แตกจะใสเชงอรรถไวเพอใหผอานทราบวาคำใหการเหลานเปนพนฐานของงาน

วจย:

“ไมมผขายบรการคนไหนบอกในการใหสมภาษณในรายงานฉบบนวา ไดรบแจงจาก

แพทยวาไดรบเชอเอชไอวมาจากผอน มอยสองคนบอกวารวาตวเองตดเชอฯ จากการอาน

ระเบยนคนไข” 4 และทดานทายของหนามเชงอรรถปรากฏดงน: ในกรณน รายงานอางองคำพดของผขายบรการและใชนามแฝง ซงเปนขอตกลงรวมกน

ระหวางผขายบรการคนนนกบผวจยเพอจะปกปดขอมลของเธอ ซงทำใหผอานไมสามารถตามตว

ผขายบรการมาถามไดวาเธอไดพดวาเธอรวาตวเองเปนเอดสเพราะอานจากเวชระเบยนดวยตนเอง

จรงๆ หรอไม อยางไรกตาม การมเชงอรรถชวยใหผอานมนใจวามการสมภาษณเกดขนจรง

3 เสยวฟาน เจาหนาทอพช.ดานเอดส มณฑลเหอหนาน สมภาษณกบเอเชยแคตาลสต กรงปกกง ประเทศ

จน สงหาคม 2551 4 เหมยหล ผขายบรการ ใหสมภาษณกบเอเชยแคตาลสต มณฑลยนาน 2551 ยหลน ผขายบรการ ให

สมภาษณกบเอเชยแคตาลสต มณฑลเสฉวน 2551

110 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

บทเรยนท 18 แบบฝกหด

ขอความทคดมาจากรายงาน

ตอไปนเปนขอความทคดมาจากรายงานวาดวยอปสรรคตอการเขาถงการรกษาของเดกผม

เชอเอชไอว/เอดสในประเทศจน โดยการใชสถต คำใหการ และกรณศกษาเพอแสดงใหเหนวาคาใชจาย

การรกษาโรคฉวยโอกาสทแพง ทำใหหลายครอบครวไมสามารถรกษาเดกทมเชอฯ ได

ตนทนการรกษาทแพง

คาใชจายในการซอยาสตร 2 ทลกลอบนำเขาเพอรกษาอาการขางเคยงและคาใชจายใน

โรงพยาบาลไดเพมสงขนอยางรวดเรว หนวยงานระหวางประเทศจำนวนมากททำงานดานเอดสใน

ประเทศจนบอกวา แมจะมระบบฟรสอยางดแลหนงระบบ (Four Free, One Care system) แต

คาใชจายทสงยงคงเปนอปสรรคสำคญทำใหเดกทมเชอฯ ไมไดรบการรกษาอยางครอบคลม 1

โดยเฉพาะอยางยง หลายคนบอกวาคาใชจายการรกษาโรคฉวยโอกาสทสงเปนปญหา

สำคญ 2 เนองจากภมคมกนทพรองลง ผมเชอฯ จงเสยงทจะตดเชอฯ หลายประเภท และอาจทำให

เกดอาการปวยหนกจนถงขนเสยชวต ทงนขนอยกบผปวยแตละราย แตสวนใหญแลวผมเชอฯ มกม

อาการตดเชอราอยางเชน candidiasis (โรคเชอรา สวนมากเปนในปาก) โรคทเกดจากการตดเชอ

โปรโตซว (protozoal diseases) เชน โรคทอกโซพลาสโมซส (toxoplasmosis อจจาระของแมวจะม

พยาธทเรยกวา toxoplasma gondii ซงเปนสาเหตทำใหเกดโรค toxoplasmosis) การตดเชอไวรส

1 Ming Pai, เจาหนาทอพช.ดานสขภาพระหวางประเทศ, สมภาษณโดยเอเชยคะตาลสต, กรงปกกง

ประเทศจน, สงหาคม 2551; Sam Cheng, เจาหนาทอพช.ระหวางประเทศ, สมภาษณโดยเอเชย

คะตาลสต, กรงปกกง ประเทศจน กรกฎาคม 2551; Kathy Li, Community Health ผจดการโครงการ

หนวยงานระหวางประเทศ, สมภาษณโดยเอเชยคะตาลสต, คนหมง ประเทศจน, กรกฎาคม 2551 2 Li Ran, เจาหนาทอพช.ระหวางประเทศ, สมภาษณโดยเอเชยคะตาลสต, Beijing, June 2551;

นพ.หยาง, ผอำนวยการแผนกผปวยเอดส โรงพยาบาลประชาชน, สมภาษณโดยเอเชยคะตาลสต, (ปดชอ

เมอง), ยนนาน, กรกฎาคม 2551; Dr. Huang, ผอำนวยการแผนกหมบานชนบท, สมภาษณโดยเอเชย

คะตาลสต, ยนนาน, กรกฎาคม 2551; Calvin Xue (ชอจรง), เจาหนาทโครงการ Loving Source (ใน

ขณะนน), สมภาษณโดยเอเชยคะตาลสต, กรงปกกง, สงหาคม 2551; Mary Su, ผจดการโครงการระดบ

ภมภาคหนวยงาน AIDS Service Organization, สมภาษณโดยเอเชยคะตาลสต, คนหมง, กรกฎาคม

2551

บทท 3 การเขยนรายงาน | 111

บ ท ท 3

โรคไซโตเมกะโลไวรส (Cytomegalovirus - CMV) โรคทเกดจากการตดเชอแบคทเรย เชน วณโรค

และปอดบวม โรคมะเรงทเกยวของกบการไดรบเชอเอชไอว (HIV-specific malignancies) เชน

มะเรงตอมนำเหลอง (lymphoma) หรอมะเรงตอมนำเหลองชนด Kaposi’s sarcoma หากการรกษา

ดวยยาตานไวรสสะดดลงดวยเหตผลใดกตาม จะยงทำใหปญหาการรกษาโรคฉวยโอกาสเรงดวนยงขน

โรคฉวยโอกาสบางโรคสามารถปองกนไดดวยการรกษาแตเนนๆ องคการอนามยโลก (WHO)

มขอเสนออยางเชน การรกษาสำหรบทารกและเดก 3 รฐบาลแสดงเจตจำนงทจะใหการรกษาโรค

ฉวยโอกาสในราคาทถกลง 4 แตนพ.หยาง ซงเปนผอำนวยการแผนกผปวยเอดสทโรงพยาบาลรฐแหง

หนงในมณฑลยนนานบอกวา แมคนไขจะขอเขารบบรการตามสวสดการประเภทนได แตมการ

อนมตใหเพยง 37% ของคนไข สำหรบคนอนๆ “การทจะนำเดก (ผมเชอฯ ) เขามารบการรกษา

บางททำใหเกดคาใชจายสงมาก” 5

หลายครอบครวทใหขอมลกบเอเชยคะตาลสตกบนเรองน หลงจากนองชายของกหลน (Gu

Lan) เสยชวตจากเอดส กหลนกไดรบหลานสาวซงมเชอฯ มาเลยงดและทำหนาทผปกครอง เขาบอก

กบเอเชยคะตาลสตวา “เดกคนนปวยเปนวณโรค และเราตองจายคารกษาซงคดเปนเงนประมาณ

30 หยวน (ประมาณ 4.25 เหรยญสหรฐฯ) ตอครง และเธอตองเขารบการรกษา 2-3 ครงตอเดอน

ทำใหยากลำบากในการหาเงน” 6

ซงหล (Xing Lu) อาย 14 ป และเปนผมเชอฯ กเหนดวยวา

เราไดรบยาตานไวรสฟรจากโรงพยาบาล แตกตองจายสำหรบยาอนๆ ทงยาโรคตบ

ยาแกอกเสบ ยาเพอเพมภมคมกน ยาพวกนไมไดมาฟรๆ ในชวงไมกวนกอน เราตองใชเงน

ประมาณ 1,700 หรอ 1,800 หยวน (ประมาณ 242 - 257 เหรยญสหรฐฯ) เปนคายา ตอนท

เราตองมาโรงพยาบาลอกเดอนหนา กไมรเหมอนกนวาจะไปหาเงนมาจากไหน 7

3 Guidelines on co-trimoxazole prophylaxis for HIV-related infections among children,

adolescents and adults: Recommendations for a public health approach, World Health

Organization, 2548; http://www.who.int/hiv/pub/guidelines/ctxguidelines.pdf 4 State Council Notice on Strengthening HIV/AIDS Prevention and Control, (III, IV) ประกาศเมอ

16 มนาคม 2547 http://www.chain.net.cn/english//Laws_and_Policies/Policies/15009.htm 5 นพ.หยาง สมภาษณ, กรกฎาคม 2551 6 Gu Lan, ลงและผดแลเดกผหญงซงมเชอฯ, สมภาษณโดยเอเชยคะตาลสต, ทางโทรศพท, ยนนาน,

กรกฎาคม 2551 7 Xing Lu สมภาษณ, June 2551

112 | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

เคน เลกนส (Ken Legins) จากองคการ UNICEF รายงานวา แมการตรวจหาเชอเอชไอว

จะไมคดมลคา แตผปวยกตองจายคาสำล ถงมอ เขมฉดยา และคาใชจายจปาถะทเกยวกบการ

ตรวจ 8

รายไดเฉลยภาคชนบทในประเทศจนเมอป 2551 อยท 690.9 เหรยญสหรฐฯ 9 ในมณฑล

ยนนาน รายไดเฉลยในภาคชนบทในปเดยวกนอยท 3,102 หยวน (ประมาณ 453 เหรยญสหรฐฯ) 10

สำหรบครอบครวเหลาน การเดนทางไปหาหมอเพอรบนำเกลอครงหนงอาจทำใหเกดคาใชจายถง

50 หยวน ซงเปนเงนจำนวนมาก เหมอนอยางทหลยนา (Rui Na) แมของเดกผมเชอฯ คนหนง

บอกวา

บางคนไมสามารถพาลกไปโรงพยาบาลไดเลย (เพราะคาใชจายเหลาน) พวกเขาพยายาม

ซอหายามารกษาตวเอง หรอหาทางทำอยางอนเทาทจะทำได สดทายลกกเสยชวต 11

บางครอบครวจงประสบปญหาในการตดสนใจทยงยาก ผปกครองคนหนงบอกวา เขา

จำเปนตองยตการรกษาลกทมเชอฯ เพราะไมสามารถแบกรบคาใชจายการรกษาพยาบาลทสง 12

บางครอบครวตองขายบาน ขายธรกจ หรอขายรถเพอหาเงนมารกษาลก 13 เดกผชายคนหนงเขยน

ถงพสาวทตองออกจากตำแหนงในมหาวทยาลยทอยากทำ เพอใหพอแมสามารถนำเงนทเกบสะสม

ไวมาใชเปนคารกษาพยาบาลเขา 14 ชงหล (Xing Lu) บอกวาครอบครวของเธอตองแบกรบภาระ

คารกษาพยาบาลของเธอ

บทท 3 การเขยนรายงาน | 113

บ ท ท 3

กอนทหนจะปวย กไมใชวาครอบครวหนมเงนมากมาย พวกเราเปนครอบครวระดบกลาง

แตตอนนเรามหนทวมหว...(และ) มนเปนเรองทเลวรายและนาอายทจะตองไปยมเงนคนอน ตอนน

เราไมเหลออะไรแลวนอกจากบานทเราอย 15

เมอเรวๆ น รฐบาลจนประกาศแผนการปฏรปดานนโยบายอยางรอบดาน เพอขยายบรการ

ประกนสขภาพใหครอบคลมพลเมองจนมากขน 16 มณฑลเฉอเจยงกดำเนนการหลายขนตอนเพอ

ขยายบรการรกษาพยาบาลดานเอชไอว/เอดสโดยถอเปนสวนหนงของโครงการประกนสขภาพระดบ

มณฑล 17

แตสำหรบตอนน คนทำงานดานสงคมสงเคราะหและพอแมของเดกผมเชอฯ หลายคน

มความรสกกดดนเชนเดยวกบหลยหลน (Li Yulan) แมผมเชอฯ และเธอมลกทมเชอฯ เหมอนกน

เธอบอกวา

ประเทศนประกาศวาจะดแลผมเชอเอชไอว/เอดส แตกเอาแตพดๆ ๆ และพด

(โครงการ) นนมอย อยางเชน ระบบฟรสอยางดแลหนงระบบ แต...การดำเนนงานยงไม

สมบรณ มนเปนแคคำพดบนกระดาษเทานนเอง 18

15 Xing Lu สมภาษณ, มถนายน 2551 16 “Chinese Pin Hope on New Healthcare Reform Plan,” Xinhua News Agency, 22 มกราคม

2552, http://news.xinhuanet.com/english/2552-01/22/content_10703561.htm 17 “HIV Treatment Covered by Social Insurance,” China Daily, 4 มนาคม 2547 18 Li Yulan, แมผมเชอฯ เธอมลกซงมเชอฯ เหมอนกน, สมภาษณโดยเอเชยคะตาลสต, ยนนาน, ประเทศ

จน, กรกฎาคม 2551

11� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

เกรนนำ พลงของคำใหการ • การวจยดานสทธแตกตางจากการวจยเชงปรมาณ เพราะเราใหผใหสมภาษณเปน

ศนยกลางของงาน

• ในการทำวจย เราจะตองเนนการไดมาซงคำใหการและทำงานอยางเปนระบบ

• ชมชนของเราเผชญกบปญหาดานสทธทซบซอนและหลากหลาย

• ในหนงกรณ อาจเกดการละเมดสทธหลายประเภทดวยกน

• หลายคนกอาจเหนตางกนไดเกยวกบสทธทถกละเมดในแตละกรณ

บทท 1 การวางแผนโครงการ • การวางแผนทมความสำคญเพราะวา

o ทานจะไดทราบถงปญหาและไดพบกบผททำงานทเกยวของอยแลว

o ทานจะไดแลกเปลยนโครงการของทานกบบคคลและนกกจกรรมอนๆ เพอใหทราบ

วามงานสวนไหนทกำลงทำอย

o ทานสามารถหลกเลยงการทำงานซำซอนกบกลมททำอยแลว

• การจำแนกกลมเปาหมายของการรณรงคเปนองคประกอบสำคญของการวางแผน

โครงการ

• เราจำเปนตองเรมจากการประเมนความเสยงทมตอบคคลประเภทตางๆ ทเกยวของกบ

โครงการ

• บคคลประเภทตางๆ มระดบการยอมรบตอความเสยงแตกตางกนไป และทกคนควร

เคารพตอความแตกตางในเรองน

• เตรยมแผนสำหรบรบมอในสภาพการณเลวรายสด

• ดแลใหทกคนทเกยวของมอเมลและเบอรโทรศพทมอถอไวตดตอในยามฉกเฉน

• ในชวงวกฤต ใหตดสนใจวา “จดยนอยางเปนทางการ” ของหนวยงานจะเปนอยางไร

และดแลใหทกคนทราบวาควรใหขาวกบสอมวลชน/สาธารณะอยางไร

• ใหคนหาคำถามดานวจยทตองหาคำตอบ

• วางแผนใหมเวลามากพอทจะทำตามโครงการ

• ใหเรมจากการแนะนำตวเองและโครงการเสมอ แมรอยวาผใหสมภาษณอาจทราบ

ขอมลนแลว

สรปประเดนสำคญ

สรปประเดนสำคญ | 11�

สรปประเดนสำคญ

บทท 2 การสมภาษณในประเดนสทธมนษยชน • องคประกอบพนฐาน 4 ประการของความยนยอมทเกดจากความเขาใจ ไดแก การเปด

เผยขอมล ความสมครใจ ความเขาใจ และวจารณญาณ

• บนทกคำหลกทตองใชไดแก ใคร อะไร ทไหน เมอไร ทำไม และอยางไรทตรงหนาปก

สมดบนทก ใหคอยเหลอบมองดคำหลกเหลานระหวางการสมภาษณ

• ใหเลอกสถานทอยางระมดระวงโดยคำนงถงความเปนสวนตว ความปลอดภย ความ

สะดวกสบายและอายของผใหสมภาษณ

• อภปรายถงขอดและขอเสยของการสมภาษณในสถานทตางๆ

• ใหบนทกทกคำพดของการสมภาษณ

• มแผนสำรองในกรณทเครองบนทกเสย

• การใชภาษาทาทางเพอเรมบทสนทนา

• การเปดใจกวางรบฟงทกขอมลในการสมภาษณ

• พยายามปะตดปะตอประเดนตาง ๆ เขาดวยกน

• ความเครยดหลงวกฤตชวตเปนภาวะตนเตนกงวลทผดปรกตทอาจเกดขนภายหลงได

พบเหนหรอวาไดประสบกบเหตการณรายแรงมา

• ผสมภาษณควรตระหนกถงสงเราทอาจเกดขน และใหตวผใหสมภาษณมโอกาสควบคม

สถานการณใหมากทสด

บทท 3 การเขยนรายงาน • การมระบบแฟมทดเปนเรองสำคญของการเขยนรายงานสทธมนษยชนทด

• เครองมอเหลานชวยใหจดหมวดหมขอมล ทำใหสามารถเรมวางแผนการเขยนรายงานได

• แตละเครองมอมขอไดเปรยบและเสยเปรยบ

• รายงานควรใชประโยชนจากหลกฐานดสดทมอย (สถต การสมภาษณ ฯลฯ) ใน

ลกษณะทเปนระบบและมตรรกเหตผล

• ไมควรประกอบดวยเพยงขอเทจจรงและขอมล แตควรมขอเสนอแนะในการปฏบตการ

สำหรบกลมเปาหมายของการรณรงค

• ขอมลอางอง (เชงอรรถในเรองกบทายบท) แสดงถงทมาของขอมล และชวยใหผอาน

สามารถคนหาขอมลเพมเตมได

11� | พสจนพนฐานการเกบขอมลดานสทธ : คมอเสรมสำหรบผอบรม

การเสรมสรางศกยภาพ เอเชยคะตาลสตจดอบรมและโคชดานการจดการองคกรใหกบหนวยงานทไม

แสวงหากำไรขนาดเลกในเอเชยตะวนออกและตะวนออกเฉยงใต เรารวมมอกบกลมตางๆ

ททำงานในประเดนสทธทางเศรษฐกจและสงคม โดยเฉพาะกลมททำงานดานสทธและ

สขภาพ เราสนใจอยางยงในการทำงานกบกลมของชมชนชายขอบ (อยางเชน ผขาย

บรการ ผใชยา กลมคนหลากหลายทางเพศ และผมเชอเอชไอว/เอดส) ซงเกยวของกบ

การรณรงคระดบนโยบาย เราทำงานแบบตวตอตวกบหนวยงานในทองถน จดอบรมดาน

การวางแผนเชงยทธศาสตร การบรหารจดการเจาหนาทและอาสาสมคร การระดมทน

การจดการดานการเงน การเกบขอมลดานสทธ และการรณรงค

สำหรบขอมลเพมเตมและขอมลการตดตอเพอขอความชวยเหลอดานเทคนค โปรด

ดเวบไซตของเอเชยคะตาลสต http://www.asiacatalyst.org หรออเมลเปนภาษาจนหรอ

องกฤษมาท info@asiacatalyst.org

หนวยงานเอเชยคะตาลสต (Asia Catalyst) ศนยตงเจนเพอการศกษาและ

ปฏบตการดานสทธมนษยชน (Dongjen Center for Human Rights Education and

Action) และมลนธรณรงคเพอการรกษาเอดส ขอขอบคณผใหทนสนบสนนดงตอไปน

Levi Strauss Foundation

Open Society Foundations

Seven Sisters

US-China Legal Cooperation Fund

Asia Catalyst, Dongjen Center for Human Rights Education and Action, and Thai AIDS Treatment Action Group would like to thank the following donors for their support: Levi Strauss Foundation Open Society Foundations Seven Sisters US-China Legal Cooperation Fund