49

ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ภมปญญาทองถนภาคใต

Page 2: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ลกษณะภมประเทศ

ภาคใต เปนภมภาคหนงของไทยตงอยบนคาบสมทรมลายทางใตของประเทศขนาบดวยอาวไทยทางฝง

ตะวนออก และทะเลอนดามนทางฝงตะวนตก ในทะเลมหมเกาะใหญนอยมากมายกวา 400 เกาะ สวนใหญอย

ในจงหวดกระบและจงหวดพงงา อดมไปดวยแหลงปะการงทงดงามเปนสวรรคของนกดานาอยางแทจรง เกาะท

สวยงามเปนทรจกในระดบโลก เชน หมเกาะสรนทร หมเกาะสมลน หมเกาะพพ เปนตน

Page 3: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ลกษณะภมประเทศสามารถแบงใหญ ๆ ได ๒ ลกษณะ

พนทราบ

ทราบในภาคใตมลกษณะยาวขนานระหวางภเขาและชายฝงทะเลแคบ ๆ ซงทางตะวนออกเปนชายฝงแบบยกตว

สวนชายฝงตะวนตกเปนแบบยบตว

Page 4: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

พนทภเขา

มเทอกเขาทสาคญ ไดแก ทวเขาภเกต อยทางตะวนตกของภาค เปนเทอกเขาทตอเนองจากเทอกเขาตะนาวศร

Page 6: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

เทอกเขาสนกะลาคร เปนพรมแดนกนระหวางประเทศไทยกบประเทศมาเลเซย

Page 7: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

แมนา

แมนาของภาคใตเปนสายสน ๆ เนองจากมพนทนอย และไหลลงสอาวไทย เชน แมนาชมพร แมนาปตตาน

แมนาตาป แมนาสายบร

Page 8: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

สวนแมนาโกลก เปนพรมแดนธรรมชาตทกนเขตแดนระหวางประเทศไทยกบมาเลเซย

Page 9: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

สวนแมนาปากจน กนพรมแดนระหวางประเทศไทยกบพมา และแมนาตรงไหลลงสทะเลอนดามน

Page 10: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ลกษณะภมอากาศ

เปนแบบรอนชนแถบมรสม คอ มฝนตกชกสลบกบฤดแลงสน ๆ ภาคใตไมมฤดหนาวและไดรบอทธพลจาก

ลมมรสมตะวนออกเฉยงใตและลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอทาใหฝนตกชกตลอดทงป จงหวดทมฝนตก

ชกทสดคอ ระนอง

Page 11: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ทรพยากรทางทะเลและชายฝง

แหลงปะการง

พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มแหลงปะการงทสวยงามตดอนดบโลก สวนใหญอยในบรเวณใกลกบ

เกาะตางๆ เชน ปะการงเขากวาง ปะการงรงผง ปะการงสมองรองสน

Page 12: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

แหลงหญาทะเล

เปนแหลงอนบาลสตวนาวยออน แหลงหลบภย แหลงอาหารของสตวใหญนอย และเปนแหลงอาหารทสาคญของ

พะยน สตวทะเลทใกลจะสญพนธ บรเวณพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนถอเปนพนททมแหลงหญาทะเล

ผนใหญทสดในนานนาไทย แหลงหญาทะเลทใหญและสมบรณทสดอยบรเวณอทยานแหงชาตหาดเจาไหม เกาะ

ลบง และเกาะมก จงหวดตรง

Page 13: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ปาชายหาด

ปาทขนปกคลมดนหรอเนนทรายชายฝงทะเลทยกตวจนนาทวมไมถง พนททมปาชายหาดทอดมสมบรณ ไดแก

อทยานแหงชาตหมเกาะลนตา จงหวดกระบ อทยานแหงชาตหาดเจาไหม จงหวดตรง อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน

อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร จงหวดพงงา

Page 14: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ปาชายเลน

ทรพยากรทมความสาคญยงตอระบบนเวศชายฝง ทาหนาทเชอมโยงระหวางระบบนเวศในทะเลและระบบ

นเวศบนบก เปนแหลงอาหารของสงมชวต แหลงอนบาลตวออนของสตวนา และปองกนการกดเซาะชายฝง

พบบรเวณแนวชายฝงทเปนหาดโคลนและบรเวณปากแมนากระจายอยทกจงหวด โดยเฉพาะในจงหวดพงงาท

มความอดมสมบรณของพนทปาชายเลนสงกวาจงหวดอนๆ

Page 15: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ทรพยากรดน

ภาคใตสวนใหญเปนดนปนทราย มความอดมสมบรณตา ไมเหมาะสาหรบการเพาะปลก สวนบรเวณทราบลมตา

(พร) มนาทวมขงไมสามารถใชประโยชนได สวนทราบลมแมนาใชปลกขาว และสวนผลไม สวนดนบรเวณทสง

เปนดนเหนยวหรอดนลกรง เหมาะในการปลกยางพาราและปาลมนามน

Page 16: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ทรพยากรนา

ภาคใตมฝนตกชกตลอดทงป แตมปญหาในการขาดแคลนนาเนองจากมแมนาสายสน ๆ ไมสามารถเกบกก

นาได สวนใหญจะใชนาจากการขดเจาะบอบาดาลและไดจากเขอนตาง ๆ ไดแก เขอนคลองหลา จงหวดสงขลา

เขอนปตตาน จงหวดปตตาน เขอนรชชประภา จงหวดสราษฎรธาน

Page 17: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ทรพยากรปา

พนทปาไมสวนใหญในภาคใตเปนปาดบชนตามเทอกเขา และปาชายเลน จงหวดทปาไมมากสดคอ สราษฎรธาน

ซงเปนปาแพะ ปาโคก ขนปะปนกบทงหญาสะวนนา ไมทสาคญของภาคใต คอ ไมเบญจพรรณและไมจากปา

ชายเลน

Page 18: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ทรพยากรแรธาต

มแรธาตหลายชนด ดงน

แรดบก แรพลวง แรทงสเตน แรฟลออไรด ยปซม ดนขาว ทองคา ถานหน นามนปโตรเลยมและกาซ

ธรรมชาตแรดบก พบมากทสดในภาคใตและของประเทศไทย ซงถอวาเปนแรททารายไดใหกบประเทศมาก

ทสด

Page 19: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ลกษณะการตงถนฐาน

ภาคใตมพนทเปนคาบสมทรและชายฝงทะเล ทาใหมชนชาตตาง ๆ เดนทางเขามาตดตอคาขาย และเขามาตงถน

ฐานตงแตในอดต จงมความหลากหลายทางเชอชาต เชน คนจน คนอนเดย และคนทมเชอสายมาเลเซยทนบถอ

ศาสนาอสลาม นอกจากนบรเวณชายฝง และเกาะบางเกาะของภาคใตทางดานตะวนตกมชาวพนเมองทเรยกวา

ชาวเล สงผลใหเกดการหลอหลอมลกษณะเดนใหมการปรบตว ปรบวถชวตจนเปนลกษณะบคลกภาพเฉพาะของ

คนภาคใตดงน

Page 20: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

๑. มความเปนตวของตวเอง ซงเปนสงบงบอกความรและปญญาในการแกปญหาและการ

สรางสรรคชวตใหมความสมดลกบธรรมชาตแวดลอม ไดแก อาหารการกน การใช

สมนไพร การปลกบานสรางเรอน และเครองมอเครองใช เปนตน

๒. มความรอบรในโลกทศนและชวทศน ดวยการสรางเครอขายความสมพนธกบชาตพนธ

อน และพงพาแลกเปลยนขอมลขาวสารผลผลตระหวางชมชนตางถน ชาวใตจงเปนผเปด

กวางและกระตอรอรนอยเสมอ

๓. มอสระในการตดสนใจโชคชะตาของตนเองไมตองการการ

ครอบงาจากอานาจทเหนอกวา มความเปนคนจรง ปกปอง

รกษาชวต ทรพยสนและถนฐานทามาหากนของตน

Page 21: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

๔. มความรกสามคคในหมพวกพองมาก โดยมนายหนงตะลง

โนรา เปนสอกลางทสงถายทอดความร ขอมลจากกลมสกลม

กอใหเกดความคดความเชอในสงเดยวกน จนรสกเปนพวก

เดยวกนมาหลายชวอายคน

๕. มความทระนง ไมสยบยอมผใด รกษาวฒนธรรมของตน

อยางเหนยวแนน เปนคนจรงรกษาสจจะ

Page 22: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ประเภทของภมปญญาทองถนภาคใต

กลมท ๑ คต ความคด ความเชอ และหลกการพนฐานขององคแหงความร

จากการทดนแดนภาคใตมคนจากวฒนธรรมอนผลดเปลยนเขามาอยางตอเนองกนมาเปนเวลานบพนป ทาให

เกดการผสมผสานความคด ความเชอในอานาจเหนอธรรมชาตทหลากหลายจนสงผลใหเกดความคดความเชอ

ของคนภาคใต เชน

Page 23: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

๑. ความเชอเรองการนอนหนศรษะไปทางทศใต

เปนการนอนอยางบชาพระพทธเจาและบชาบดา-มารดา ซงเปนมงคลสงสด

แหงชวต เนองจากตอนปรนพพานพระองคหนพระพกตรไปเบองหนาคอทศ

ตะวนออก หนพระเศยรไปทางเบองขวา คนปกษใตนอนหนหวไปทางทศใต

หนหนาไปทางทศตะวนออก (ทศเบองหนา) นอนตามทศทางทพระพทธ

ปรนพพาน เรยกวาบชาพระพทธเจาเปนมงคลสงสดอยางนกได

๒. ความเชอเรองพธขอปา

เปนพธกรรมทชาวบานภาคใตทาขนเพอขอตดไมในปา สาหรบ

ปลกสรางบานเรอนหรอททากน โดยการนาอาหารคาวหวาน

พรอมกบตดกงไมเปนรปตะขอมาเซนไหวเจาปาเจาเขา แลว

อธษฐานขออนญาตเขาถางปา

Page 24: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

๓. ความเชอเรองสถานภาพ

สงคมของคนชาวใตใหความสาคญกบเพศชายสงกวาเพศหญง การยกยองบรษ

เพศในการเปนหวหนาครอบครว พรอมกนนนกคาดหวงวาบรษตองเปนผม

ความร มคณธรรม และตองเปนคนจรง คอ เชอถอไดไมเหลวไหล ขณะเดยวกน

กมความคาดหวงใหผหญงเปนผมคณคาสมเปนกลสตรไทยใหคณคาตอ

พรหมจารของผหญงสงมาก ๔. พธลอยเคราะห

คนภาคใตมความเชอตามศาสนาพราหมณวา คนทกคนมชวงเวลาทดาวพระ

เคราะหมาเสวยอาย ยามใดทดาวพระเคราะหมาเสวยอายกจะเกดโทษกบผนน

อาจจะเจบไขไดปวย หรอมเหตการณรายๆ มากระทบตอการดาเนนชวตของ

ตวเองและญาตมตร ดงนนจงนยมลอยเคราะหเพอใหตนพนจากเคราะหกรรม

นน ดวยการนาตนกลวยมาทาเปนแพ แลวเอาผม เลบ ขไคล รวมทงดอกไม ธป

เทยน ใสในแพลอยนาไป

Page 25: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

๕. ความเชอเรองโจ

เปนความเชอในเรองไสยศาสตร ททาขนเพอใชปองกนปญหาการ

ลกขโมยผลไมในสวนเนองจากการแขวนโจทตนไมจะเปนการ

บอกใหรวาไดมการกากบคาถาอาคมไว หากผใดเกบผลไมจาก

ตนทมการแขวนโจไปรบประทาน จะทาใหเจบปวย เกยวกบโรค

ทางเดนอาหารในลกษณะตาง ๆ เชน ปวดทอง ทองบวม ทอง

ปอง โดยไมรสาเหต และตายในทสด

Page 26: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

กลมท ๒ ศลปะ วฒนธรรมและขนบธรรมเนยม ประเพณ

จากลกษณะทาง ภมศาสตรของภาคใต ทาใหมคนทตางภาษาตางวฒนธรรมอยางหลากหลายเดนทางเขามาภาคใต

มทงชาว พทธ ชาวมสลม ตางเชอชาตกน เชน คนไทย คนจน และผทมเชอสายมาเลย รวมทง ชาวเมอง เชน ชาวเล

อาศยอยกน วฒนธรรมภาคใตจงมรปแบบอนเปนเอกลกษณทแตกตางกนในแตละพนท เชน

๑. ประเพณทเกยวเนองกบศาสนาโดยตรง เชน งานเทศกาลเขาพรรษา ออกพรรษา เปนตน

Page 27: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

๒. ประเพณทมการสบเนองจากศาสนา เชน

งานบญเดอนสบ

เปนงานบญประเพณทมชอเสยงโดงดงทสดของชาวปกษใต เนองจากเปนงานท

ยดถอปฏบตกนทวไปทกจงหวด และตางยดมนเขมแขงมาแตโบราณ งานบญ

เดอนสบอาจเรยกไดวา ประเพณชงเปรตเปนงานบญรวมญาต เมอถงเวลาไมวา

ทกคนไปทางานอาศยอยหวเมองใดใกลหรอไกล จะตองเดนทางกลบไปเยอนถน

เกดเสมอ เพอรวมทาบญอทศสวนกศลใหแกบรรพบรษและพบปะเยยมเยอน

ญาตพนอง

Page 28: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ประเพณแหผาขนธาต

ณ วดพระมหาธาตวรมหาวหาร นครศรธรรมราช เปนประเพณการนาผา

ไตรสรณาคมนไปบชาและขนไปหมตกแตงสถานทสงศกดสทธทคน

เคารพบชาเดมมปละครง คอ วนขน 15 คา เดอน 6 คอ

วนวสาขบชา ตอมาในราวรชกาลท 4 จงไดจดเพมขนอกวนหนง คอ วน

มาฆบชา ขน 15 คา เดอน 3 เพอวาพทธศาสนกชนนาผาสตางๆ ขนไป

หมแทน ซงนยมใชผา 3 ส ไดแก ขาว แดง และเหลอง

Page 29: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ประเพณชกพระหรอลากพระ

เปนประเพณทองถนในภาคใตตอนกลาง เปนประเพณท

เกยวของกบความศรทธาในพระพทธศาสนา และวถชวตชาวใตท

มความผกพนกบนา ประเพณจดขนในชวงออกพรรษา วนแรม

1 คาเดอน 11 ดวยความเชอวาเปนวนทพระพทธเจาเสดจกลบ

จากสวรรคชนดาวดงสลงมายงโลกมนษย จงมการจดงานเพอ

แสดงความยนด ประชาชนจงอญเชญพระพทธองคขนประทบ

บนบษบกทจดเตรยมไว แลวแหแหนไปยงทประทบ สวนใหญจะ

เปนการจดขบวนทางเรอ แตบรเวณใดท หางไกลแมนากจะจด

พธทางบก

Page 30: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

๓. ประเพณทจดใหมขนตามฤดกาลหรอวาระ เชน

งานแขงเรอ

ประเพณการแขงเรอกอและของชาวจงหวดนราธวาส เรอกอและ

เปนเรอทมเอกลกษณเฉพาะตวเปนเรอทใชในการทาประมง

พนบานชายฝงไดเปนอยางด นยมใชกนในหมชาวประมงมสลม

เมอถงฤดนาหลากกจะนาเรอกอและมาแขงขนกนโดยใชระบบ

ชงธง

Page 31: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

งานใหทานไฟ

ในเดอนยมกระแสลมมรสมทศตะวนออกเฉยงเหนอพดพาเอา

อากาศหนาวเยนบางปหนาวถงตองกอกองไฟในตอนเชามด

ชาวบานจงรวมใจกนชวยเหลอพระสงฆ ดวยการมาชวยกอกอง

ไฟใหพระสงฆผงสรางความอบอน และถอโอกาสทาขนม

ทาอาหารมาถวายพระสงฆไปดวยกน

Page 32: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ประเพณกนผก

เปนประเพณของคนไทยเชอสายจนทางภเกต พงงา กระบ ตรง

และอนๆ ทมคนจนอาศยอยมาก จดวนขน 1-9 คา เดอน 9

ของจน เปนประเพณทถอปฏบตกนอยางเขมแขงทงเมอง คอ

ถอศลเครงครดละลดกเลสตณหา ทาจตใจทาวาจาและรางกายให

บรสทธ เพราะสรรพสงนนลวนเกยวเนองสมพนธกน ใคร

ปฏบตธรรมจงจะเกดความสข ทกคนจงตางนงขาวหมขาว

ทาอาหารเจแจกจายกนกนทงเมอง มการแหมาทรง(เจาเขาทรง

มการลยไฟ และพธอนๆ อยางคกคก จดประทดตลอดงาน

Page 33: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ภมปญญาการปลกบาน

การสรางทอยอาศยของชาวภาคใตในสมยกอน จะมลกษณะเปนบานหรอเรอน ซงเรยกกนโดยสาเนยงภาษา

ใตวา “เรน” ลกษณะของเรอนของชาวใตม 2 ลกษณะ คอ เรอนเครองผกและเรอนเครองสบ

Page 34: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

เรอนเรองผก

เรอนทใชวสดตาง ๆ ประกอบกนเชากบโครงสรางและตวเรอน

โดยการผกยดดวยเชอก เถาวลย วสดหลกมกเปนไมไผและไม

ยนตนขนาดเลกทลวนแลวแตหาได ภายในทองถนมการปรบ

แปรวสดงาย เพยงนามาผกยด สอดสานเรยบรอยเขาดวยกนไม

มความคง ทนถาวรและใหความปลอดภยไมมากนกภมปญญา

ในการสรางเรอนไทยเครองผกของชาวใต ปรากฏดงน

Page 35: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

การใชตนเสาหรอบาทเสา เกดจากการศกษาลกษณะธรรมชาต

ของ ทองถน เนองจากภาคใตฝนตกมาก ทาใหดนชนเสาบานท

ฝงดนจะ ผเรว ทาใหอยอาศยไดไมนาน ประกอบกบมตวปลวก

คอยกดกน เสาบาน บางแหงอาจใชตมไหเลก ๆ ใสทราบใหเตม

แลวควาปาก ไหลลงใชรองรบเสา ตนเสาจะไมผเมอปลวกขนก

ดแลไดงาย

การใชฟากปพนเรอน ฟากทปพนเรอนอาจจะทากบไมไผ หรอไม

หมากผาตามยาวาของลาตน เหลาใหกลมหรอแบนใชหวานผกรด

ใหแนน การจดวางซฟากวางไวหางกนเลกนอย การปฟากทาให

อากาศถายเทไดสะดวกทาใหไมรอน และรกษาความสะอาดไดด

Page 36: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

การใชไมไผสานฝาทาฝาบาน โดยการนาไมไผมาผาซกแลวทบให

แบน นามาสานเปนฝากนบาน ชองวางระหวางไมไผแตละอนจะ

ทา ใหอากาศถายเทไดสะดวก นอกจากนนการสานฝาลายตาง ๆ

ยงทา ใหเกดความสวยงามอกดวย

วสดใชมงหลงคา เปนวสดธรรมชาตทหาไดในทองถน เชน ใบไม ชนดตาง

ๆ ใบหวายนง ใบจาก ใบสาค วสดเหลานไมเกบความ รอน ทาใหบานเรอนไม

รอนนาอยอาศย นอกจากนหลงคาบานจะ ใชหลงคาแหลม คอหนาจวสง ทา

ใหนาฝนไหลลงอยางรวดเรว หลง คาไมทานนา ไมซมซบนา ทาใหผชา

ชาวบานมกจะเลอกใชใบจาก ใบสาค เพราะผวใบลนและหนาลกษณะหลงคา

หลงคาแหลม หนาชวสง

Page 37: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

บนไดเรอนไทยเครองผก การมใตถนเรอนสงโลง จะตองทา

บนไดให สามารถขนเรอนไดสะดวก บนไดเรอนไทยเครองผกจะ

สามารถยกลากขนเรอนไดเพอสตวราย ภายหลงเพอสรางเรอน

ไทยเครองสบแลว บานกไดจดสรางถาวรนบวาเปนภมปญญาใน

การ พฒนาทอยอาศยของคนไทย

นอกชาน นอกจากตวเรอนแลว ภมปญญาของชางพนบานและ

ชาว บานยงคานงถงประโยชนใชสอยของพนทบานเรอนดวย เชน

สานกระบง ตะกรา หรอ นนทนาการตาง ๆการมใตถนบานทสง

โลง ทาใหเดนผานไดสะดวก สามารถทางาน อดเรกได หรอเกบ

วสดอปกรณ เครองมอประกอบอาชพได

Page 38: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

เรอนเครองสบ

เปนเรอนทเกดขนหลงเรอนเครองผก เนองจากเครองมอ

เครองใช ในการแปรรปไมพฒนา ยงใชขวาน เลอย สาหรบตด

โคน และตดแตงตนไมใหเปนเหลยมไดงาย เรอนเครองสบจงใช

ไมเหลยม ขนแรกอาจมแค มด พรา ขวาน สาหรบสบตกแตง จง

เรยกเรอนท ใชซงสบ ตกแตงดวยขวาน และมดพราวา เรอน

เครองสบ

Page 39: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ใตถนสงโลง มตนเสารอง เปนภมปญญาในการสรางเรอนไทย

เครองสบ ของชาวใต เปนเรอนทใหความมนคงถาวรและ

ปลอดภยมากกวาเรอนเครองผก เรอนไทยภาคใต มใตถนสง

โลง ใชเปนงานหตถกรรมได เชน ทาเครองจกสานตาง ๆ ทางาน

แกะสลกไม งานแกะ ฉลหนง เครองมอเครองใช หรอแมแตโลหะ

เครองเงนเครองเหลก ใตถนสงยงสามารถใชเปนท เลยงสตวได

ดวย ทาคอก ทาเลา บางเรอนใชใตถนเปนทผกลาม มา วว ควาย

ในชวงกลางคน เพอสะดวกแกการปกปองดแลไดดวย

Page 40: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ชองลม การใชชองลม เรอนเครองสบจะใชฝากนกระดานลม

สะพดผานได ยาก ภายในตวเรอนอาจจะรอนอบอาว ชวงพนบาน

จงตองเวนชองลมเอาไว เพอระบายอากาศ โดยจะเวนไวทขอ คอ

การใชขอสองชน ซงเรยกวา “คอสอง” นอกจากนนอาจพจารณา

ใสชองลม ทสวนอนของบานกได เพอใหระบายอากาศไดมากขน

ชองลมจะกนดวยระแนงถหรอหางขนอย กบความตองการและ

ความสวยงามของลวดลายและรปแบบทประดษฐขน

การใชเดอย ใชลมแทนตะป เนองจากตะปหายาก และยงขน

สนทอกดวย ทาใหตองซอมแซมบอย ชางพนบานจงหาวธ

แกปญหาดวยการ บาก เจาะ ตอไม เขามมไวฝง แกนหมน เปด

ปด ประต หนาตาง รวมถงการถอดกลอนแทนการใชตะป

นอกจากนการใชการ บาก เจาะ เขาเดอย ใสลม หรอสลก กถอด

เปลยนไดไมยาก

Page 41: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ภมปญญาเกยวกบอาหาร

คนภาคใตมพนทตดทะเลมาก อาหารหกจงเปนอาหารทะเล ซงมกลนคาวจด อาหารจงตอองมเครองเทศ

โดยเฉพาะขมน อาหารมรสจด เผดจด เคมจด เปรยวจด มผกสดเคยงทกมอเชน สะตอ ลกเนยง และผก

เหนาะ และผกตางๆ เปนตน

Page 42: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

อาหารคาว

วฒนธรรมการกนของคนภาคใตไดรบการผสมผสานกลมกลนระหวางชาว

พทธกบชาวมสลม อาหารภาคใตไดแก แกงเหลอง แกงไตปลา ขาวยา คว

กลง ปลาทอดขมน เปนตน

อาหารหวาน

ขนมพนเมองทมลกษณะเฉพาะตนอยหลายชนด เชน ขนมลา

ขนมบา ขนมกง ขนมจโจ เปนตน

Page 43: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ภมปญญาเกยวกบสมนไพร

ภมปญญาการใชสมนไพรมารกษาโรคของคนภาคใตมมาชานาน ทงลกษณะภมประเทศกมความหลากหลาย

ทางชวภาพมากทสด สงผลใหภาคใตมสมนไพรและยากลางบานสาคญ ๆ ดงน

ผกลนป ใชสมานแผลในปาก ระงบรอน ดบพษ แกดพการ

กระทมนา แกทองรวง มวนทอง แกบดมกเลอด

Page 44: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

พรมมแดง แกรอนใน กระหายนา แกไข แกบวม

ไพรดา แกบอบชา ยาอายวฒนะ แกโรคกระเพาะ

Page 45: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

กลมท ๓ การประกอบอาชพในแตละทองถน

ประกอบอาชพเกษตรกรรม ทานา พนททปลกขาวในภาคใตเปนทราบรมทะเล และเปนทราบระหวางภเขา

สวนใหญใชนาฝนในการทานา และฝนจะมาลาชากวาภาคอนๆ ดวยเหตนการทานาในภาคใตจงลาชากวาภาค

อนวธการเกยวขาวในภาคใต แตกตางไปจากภาคอน เพราะชาวนาใชแกระเกยวขาว โดยเกบทละรวงแลวมด

เปนกาๆ

Page 46: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

ทาไรกาแฟ มสวนยางพารา สวนมะพราว สวนผลไม และมะมวง หมพานต

การประมงนาลกและประมงชายฝง การทานากง เลยงหอยมก

สวนผลงานดานหตถกรรม ไดแก ผาเกาะยอ ผาไหมพมเรยง

ผาทอเมองนคร ผาบาตก

เครองประดบเครองใชประเภทเครองเงน เครองทอง ทองเหลอง

และเครองถม งานฝมอจกสานยานลเพา และเครองประดบททา

จากเปลอกหอย สงตาง ๆ

Page 47: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

กลมท ๔ การผสมผสานวถเดมกบเทคโนโลยสมยใหม

นวดลงกาสกะ

เปนการนวดศาสตรดงเดม หรอ นวดทองถนทเรยกวา ลงกาสกะ มลกษณะคลายกบนวดราชสานก คอ ใช

เฉพาะนวมออยางเดยว ตอมามการทดลองปรบใชทางโตนดทมสวนโคง สวนงอ มาเปนตวชวยในการยดคลาย

กลามเนอ

Page 48: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

สปา

คอศาสตรแหงการปรบรางกายกบอารมณใหสมดลกน ทาใหรสก

ผอนคลาย ซงนบเปนการดแลสขภาพแบบองครวม สาหรบสปา

ในเมองไทยนนมความโดดเดนดวยการนาสมนไพรไทย เชน

ขมน ตะไคร ฯลฯ มาเปนสวนผสมของนามนหอม ลกประคบ

และยงมการนาศาสตรอนๆ มาผสมผสาน

Page 49: ภูมิปัญญาท้องถิ่นภาคใต้บอกให ร ว าได ม การก าก บคาถาอาคมไว หากผ ใดเก

จบ