วิถีชีวิตพื้นถิ่นอุดรธานีportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17rsZ65572285v84G275.pdf · รูปภาพทีไ༛3.1 อาหารภาคกลาง

วถชวตพนถนอดรธาน Udon Thani’s Way of Life

ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ก

ค าน า

ปจจบนความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ พฒนาอยางรวดเรว เพอใหเหมาะสมกบการใชงาน ดวยเหตผลแหงการปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาในปจจบน เพอการศกษาทเพมโอกาสทางการศกษาและมงเนนการมสวนรวมของประชาชนและทองถน การพฒนาทองถน ก าหนดใหประชาชนทกคนตองไดรบการศกษา เพอมงพฒนาและสรางเสรมคณลกษณะความเปนมนษยและพลเมองดแกประชาชนทงหลาย ทงทางดานรางกาย อารมณและสรางคณภาพชวตใหมความเจรญงอกงามดานปญญา ทกษะและทศนคต มคณธรรม จรยธรรมรวมถงความรในดานศลปะวทยาการทสรางบคลกลกษณะของผมการศกษาทสามารถเปนทงผน าผตามและปรบตวในการด ารงชวตในสงคมแหงการเปลยนแปลงของยคโลกาภวฒน ไดอยางมประสทธภาพ

เอกสารค าสอนรายวชา วถชวตพนถนอดรธาน เปน เอกสารทเกยวกบวถชวตความเปนมาของสงคมไทยในพนถนอดรธาน วฒนธรรมประเพณอนดงานภมปญญาไทยและภมปญญา พนถนอดรธาน รวมทงแนวโนมการพฒนาสงคมและวฒนธรรมไทยพนถนอดรธานภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงจะท าให นกศกษา ประชาชนและบคคลทวไปสามารถน าเอาความรไปประยกตใชกบ การด าเนนชวตประจ าวนในสงคมปจจบนได

ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ

เมษายน 25 61


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ข

สารบญ

เรอง หนา คานา ก

สารบญ ข สารบญรปภาพ จ

แผนบรหารการสอนประจาวชา ซ

แผนการจดการเรยนร หนวยท 1 1

หนวยท 1 ววฒนาการและลกษณะทวไปของวถชวตพนถนอดรธาน 3

ววฒนาการของสงคมวถชวตพนถนอดรธาน 3

บคคลสาคญของพนถนอดรธาน 16

ขอมลพนฐานพนถนอดรธาน 22

บทสรป 38

คาถามทายหนวย 41

เอกสารอางอง 42


หนวยท 2 สงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน 47

ลกษณะทวไปของสงคม 47

ลกษณะทวไปของวฒนธรรม 55

ความหลากหลายของกลมชาตพนธในพนถนอดรธาน 59

ความหลากหลายของวฒนธรร มในพนถนอดรธาน 82

แนวทางการอนรกษ การสงเสรม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน 85

บทสรป 88

ค าถามทายหนวย 90



ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ค


หนวยท 3 ภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน 95

ลกษณะทวไปและความสาคญของภมปญญาพนถนอดรธาน 95

ความหลากหลายของภมปญญาทองถนทเปนเอกลกษณพนถนอดรธาน 114

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 120

พระราชดารวาดวยหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 121

หลกการพงตวเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 123

บทสรป 126




หนวยท 4 การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในพนถนอดรธาน 137

ความหมายของการเปลยนแปลงทางสงคม 137

สาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคม 133

ผลกระทบของการเปลยนแปลงทางทางสงคม 138

สถานการณการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 146

สภาพปญญาหาทางสงคมและวฒนธรรมพนในถนอดรธาน 152

บทสรป 157




หนวยท 5 บทบาทของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานกบการพฒนาพนถนอดรธาน 165

ววฒนาการของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน 165

ความเปนมาของคณะตางๆในมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน 178

บทบาทมหาวทยาลยราชภฏตอการพฒนาทองถน 196

บทสรป 199



ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ง


บรรณานกรม 203

ประวตผเรยบเรยง 209


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา จ

สารบญภาพ

เรอง หนา รปภาพท 1.1 แหลงมรดกโลกบานเชยง 3

รปภาพท 1.2 ศาลพระนเรศวรทจงหวดหนองบวลาภ 4

รปภาพท 1.3 อนสาวรยปราบฮอ หนาศาลากลางจงหวดหนองคายหลงเดม 9

รปภาพท 1.4 จอมพล เจาพระยาสรศกดมนตร (เจม แสง-ชโต) แมทพปราบฮอ ฝายไทย(นงทางซาย) ถายรปคกบเจาราชวงศ (คาสก) แหงหลวงพระบาง ทกองบญชาการเมองซอน 9

รปภาพท 1.5 พระองคเจาคดณางยคลกรมหลวงพชตปรชากร 10

รปภาพท 1.6 พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวงประจกษศลปาคม 11

รปภาพท 1.7 จงหวดอดรธานในแผนทประเทศไทย 15

รปภาพท 1.8 พลตร พระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวงประจกษศลปาคม 16

รปภาพท 1.9 ประเพณราบวงสรวงราลกถงกรมหลวงประจกษศลปาคม 18

รปภาพท 1.10 ขาราชการพอคาประชาชนรวมพธราลกถงกรมหลวง 18

รปภาพท 1.11 พนเอก มหาอามาตยตร พระวงศเธอ พระองคเจาวฒนา 19

รปภาพท 1.12 พระศรสรยราชวรานวตร (โพธ เนตโพธ ) 20

รปภาพท1.13 แผนทเมองอดรธาน 22

รปภาพท1.14 ตราประจาจงหวดอดรธาน 23

รปภาพท1.15 ธงประจาจงหวดอดรธาน 23

รปภาพท1.16 ดอกไมประจาจงหวดอดรธาน 24

รปภาพท 2.1. ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงแวดลอมยงยน 54

รปภาพท 2.2 การแตงกายของชาวไทพวนในอดตและปจจบน 61

รปภาพท 2.3 การรายราและการแตงกายของชาวผไทยงานฉลองโบสถ 66

รปภาพท 2.4 การรายราและการแตงกายของชาวผไทยงานบญบงไฟ 66

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A5


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ฉ

รปภาพท 2.5 ทางเขาศาลเจาปยา(ปงเถากงมา) 70

รปภาพท 2.6 เฒาจน ชอของโฮจมนห โฮจมนหกบนายปรด พนมยงค 75

รปภาพท 2.7 โฮจมนหกบนายปรด พนมยงค 76

รปภาพท 2.8 บานพกของโฮจมนห ทจงหวดอดรธาน 76

รปภาพท 2.8 432 OMS Udorn RTAFB,Thailand 80

รปภาพท 2.9 ชวตทหาร จไอในอดรธาน 81

รปภาพท 2.10 ประตหนากองบน 23 อดรธานในป 1962 81

รปภาพท 2.11 วนหยดทหารจไอในอดรธาน 82

รปภาพท 3.1 อาหารภาคกลาง 100

รปภาพท 3.2 อาหารภาคเหนอ 102

รปภาพท 3.3 อาหารอสาน 103

รปภาพท 3.4 อาหารภาคใต 104

รปภาพท 3.5 ผาหมขดบานนาขา จงหวดอดรธาน 114

รปภาพท 3.6 ผาฝายลายขดยอมคราม 117

รปภาพท 3.7 ผลตภณฑปลาราปองทาตม. 119

รปภาพท 3.8 ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 120

รปภาพท 3.9 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อาเภอเพญ จงหวดอดรธาน 128

รปภาพท 3.10 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อาเภอกแกว จงหวดอดรธาน 129

รปภาพท 3.11 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อาเภอไชยวาน จงหวดอดรธาน 129

รปภาพท 3.12 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อาเภอบานดง จงหวดอดรธาน 130

รปภาพท 3.13 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อาเภอไชยวาน จงหวดอดรธาน 130

รปภาพท 4.1 พนถนอดรศนยกลางอนภมภาคลมนาโขง 159

รปภาพท 4.2 พนถนอดรธานเมองนาอย1-2 160

รปภาพท 5.1 อาคารวงแดงเกากอนการปรบปรง 167

รปภาพท 5.2 อาคารวงแดงหลงการปรบปรง 167

รปภาพท 5.3 อาคารเฉลมพระเกยรต 169


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ช

รปภาพท 5.4 หอประชมใหมทมหาวทยาลยราชภฏอดรธานสามพราว 171

รปภาพท 5. 5 สประจามหาวทยาลย 172

รปภาพท 5.6 ตราสญลกษณมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน 172

รปภาพท 5.7 ดอกไมประจามหาวทยาลยราภฏอดรธาน. 173

รปภาพท 5.8 โครงสรางการแบงสวนราชการของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน 177

รปภาพท 5.9 อาคารคณะครศาสตร 178

รปภาพท 5.10 ตราสญลกษณคณะมนษยและสงคมศาสตร 181

รปภาพท 5.11 อาคารคณะมนษยและสงคมศาสตร 182

รปภาพท 5.12 ตราสญลกษณคณะวทยาศาสตร 185

รปภาพท 5.13 อาคารคณะวทยาศาสตร 186

รปภาพท 5.14 ตราสญลกษณคณะวทยาการจดการ 189

รปภาพท 5.15 อาคารคณะวทยาการจดการ 190

รปภาพท 5.16 อาคารคณะเทคโนโลย. 192

รปภาพท 5.17 อาคารศนยอาเซยนศกษา 195

รปภาพท 5.18 คณาจารยสานกวชาศกษาทวไป 200


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ซ

แผนบรหารการสอน (Course Syllabus)

รหสวชา GE30001

ชอวชาภาษาไทย วถชวตพนถนอดรธาน

ชอวชาภาษาองกฤษ Udon Thani’s Way of Life

จ านวนหนวยกต 2 หนวยกต จานวนชงโมง/สปดาห (2-1-3)

ค าอธบายรายวชา ประวตความเปนมา วถชวตความเปนอย ลกษณะทางสงคม เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม

ภมปญญาพนถนอดร การเปลยนแปลง ผลกระทบ การพฒนาในพนถนอดร ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง บทบาทของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานกบการพฒนาทองถน

History, way of life, characteristic of society, economy, politics, culture, local

wisdom of Udon Thani, change, impact, Udon Thani’s developing according to

philosophy sufficiency economy, the role of Udon Thani Rajabhat University in local

development.

วตถประสงครายวชา 1. เพอใหนกศกษามความร ความเขาใจ และสามารถอธบายวถชวตความเปนอย ความคด

ความเชอและการแสดงออกดานวฒนธรรม และภมปญญาพนถนอดรธาน 2. เพอใหนกศกษาสามารถอธบายการเปลยนแปลงทางดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม

ลกษณะความคดความเชอ ภมปญญาทองถน นวตกรรม การเสรมสรางประสบการณชวตในพนถนอดรธาน

3. เพอใหนกศกษาเกดสานกรกบานเกดและทศนคตทดตอการอนรกษ ปรบปรงสงคมวฒนธรรม และภมปญญาพนถนอดรธาน เพอรกษาเอกลกษณของสงคมวฒนธรรมและภมปญญาพนถนอดรธาน

4. เพอใหนกศกษาเหนคณคา บทบาทของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานกบแนวทางการพฒนาทองถน


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ฌ

เนอหารายวชา หนวยท 1 ววฒนาการความเปนมาและลกษณะทวไปของวถชวตพนถนอดรธาน ( 6 คาบ ) - ววฒนาการของของสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

- ลกษณะทวไปของของสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

- โครงสรางของของสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

หนวยท 2 ลกษณะสงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน (12 คาบ )

- ลกษณะทวไปของสงคม - ลกษณะทวไปของวฒนธรรม - ความหลากหลายของกลมชาตพนธในพนถนอดรธาน - ความหลากหลายของวฒนธรรมในพนถนอดรธาน

- แนวทางการอนรกษ การสงเสรม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน

หนวยท 3 ภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน ( 12 คาบ ) - ลกษณะทวไปของภมปญญาทองถน ความหลากหลายของภมปญญาทองถนทเปนเอกลกษณ

พนถนอดรธานและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน

- แนวทางการอนรกษ การพฒนา การสงเสรม ภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธานพนถนอดรธาน

หนวยท 4 การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมพนถนอดรธาน ( 6 คาบ )

- ความหมายของการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน - สาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน - ผลกระทบของการเปลยนแปลงทางทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน - ผลดและผลเสยทเกดขนจากการเปลยนแปลงปญหาทางสงคมวฒนธรรมจงหวดอดรธาน - นโยบายการปองกนและแนวทางในการแกไขปญหาทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน

หนวยท 5 บทบาทมหาวทยาลยราชภฏอดรธานกบการพฒนาพนถนอดรธาน (9 คาบ)

- ววฒนาการของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

- ความเปนมาของคณะตางๆในมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

- บทบาทหนาทของมหาวทยาลยราชภฏตอการพฒนาทองถน


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ญ

กจกรรมการเรยนการสอน

- สอนโดยยดหลกผเรยนเปนสาคญ - ระดมสมองและการอภปรายกรณศกษาเพอใหรจกการวเคราะหและการแกปญหา - อภปรายกลมในชนเรยน การสรปประเดนสาคญ นาเสนอผลการสบคนหรอผลงานทไดรบมอบหมาย

- การบรรยายเชงอภปราย ชมวดทศน โปสเตอร - ลงพนทศกษาแหลงเรยนร การสารวจภาคสนามผานโครงงาน

สอการสอน

- สอนาเสนอในรปแบบ PowerPoint media

- สออเลกทรอนกส/เวบไซต

- กระดานดา หรอ Whiteboard

- เอกสารประกอบการคาสอน

การวดและประเมนผล 100 %

คะแนนระหวางภาค 70 %

- การประเมนความรทางวชาการสอบกลางภาค รอยละ 15

- การประเมนการทางานหรอกจกรรมในชนเรยน รอยละ 10

- การนาเสนอโครงงานการสารวจภาคสนาม รอยละ 35

- การประเมนความรบผดชอบ การเขาชนเรยน งานทไดรบมอบหมาย รอยละ 10

คะแนนสอบปลายภาค 30 %

เกณฑการประเมนผล

คะแนน เกรด คะแนน เกรด

0 -49 F 65 - 69 C+

50 – 54 D 70 - 74 B

55 - 59 D+ 75 - 79 B+

60 - 64 C 80 - 100 A


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา ฎ

เอกสารอางอง

1. เอกสารคาสอนประกอบการบรรยายโดยผสอน 2. หนงสอคนควาเฉพาะเรองตามแตผสอนจะมอบหมาย 3. หนงสอและบทความทมเนอหาในขอบเขตของสงคม วฒนธรรมและภมปญญาไทย

ในหองสมด


ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ หนา 1

แผนการจดการเรยนร หนวยท 1 ววฒนาการความเปนมาและลกษณะทวไปของวถชวตพนถนอดรธาน วตถประสงคทวไป

1. เพอใหมความรความเขาใจในววฒนาการความเปนมาของสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

2. เพอใหมความรความเขาใจในความหมาย ลกษณะทวไป และองคประกอบของโครงสรางสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

3. เพอใหมความรความเขาใจในการอยรวมกนของมนษยและหนาทของตนเองตอสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายถงววฒนาการของของสงคมวถชวตพนถนอดรธานไดอยางถกตอง 2. อธบายองคประกอบ ลกษณะทวไป และความสาคญของของสงคมวถชวตพนถนอดรธานได

อยางถกตอง 3. อธบายความตองการอยรวมกนของมนษยและการทาหนาทตอของสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

ไดอยางถกตอง 4. วเคราะหจดเดนและจดดอยของของสงคมวถชวตพนถนอดรธานไดอยางเหมาะสม

สาระการเรยนร 1. ววฒนาการของสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

2. บคคลสาคญของพนถนอดรธาน

3. ขอมลพนฐานพนถนอดรธาน

4. บทสรป

5. คาถามทายหนวย


1. ศกษาเนอหาในเอกสารประกอบการสอน และหนงสอตาราทมเนอหาเกยวของ 2. แบงกลมศกษาถงววฒนาการของสงคมวถชวตพนถนอดรธานในอดตถงปจจบน โดยวเคราะหถง

ลกษณะทางสงคม เศรษฐกจและการเมองในแตละยคสมย รวมถงปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงแตละสมย และองคประกอบทสงผลทาใหของสงคม วถชวตพนถนอดรธานผาน พนวกฤตตางๆ โดยออกนาเสนอหนาชนเรยน


หนา 2 ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ

3. ศกษาถงลกษณะทวไป องคประกอบและโครงสรางของสงคม วถชวตพนถนอดรธาน เพอวเคราะหถงสถานบทบาทและหนาทของตนเองในสงคมวถชวตพนถนอดรธาน พรอมยกตวอยางหนาชนเรยนเพอเปนการแลกเปลยนเรยนร

4. บรรยายสรปสถานการณของสงคมวถชวตพนถนอดรธานในยคโลกาภวตนโดยอาจารยผสอน

สอการเรยน-แหลงเรยนร 1. เอกสารคาสอนรายวชาวถชวตพนถนอดรธาน

2. วดทศนววฒนาการของของสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

3. รปภาพ แผนทพนถนอดรธาน

4. Power Point Presentation

การวดและการประเมนผล

1. วธวดและประเมนผล - สงเกตพฤตกรรมการเรยนรของนกศกษา 2. เครองมอวดและประเมน – แบบสงเกตพฤตกรรม

3. เกณฑการประเมนผล - แบบสงเกตพฤตกรรมไดคะแนน 6 คะแนนขนไป

กจกรรมเสนอแนะ 1. คาถามทายหนวยท 1



หนวยท 1

ววฒนาการความเปนมาและลกษณะทวไปของวถชวตพนถนอดรธาน

ววฒนาการความเปนมาของวถชวตพนถนอดรธาน

จากหลกฐานทางประวตศาสตรและโบราณคดพบวา บรเวณพนททเปนจงหวดอดรธานในปจจบน เคยเปนถนทอยของมนษยมาตงแตสมยกอนประวตศาสตร ประมาณ 5,000-7,000 ป จากหลกฐานการคนพบทบานเชยงอาเภอหนองหาน และภาพเขยนสบนผนงถา ทอาเภอบานผอเปนสงทแสดงใหเหนเปนอยางด จนเปนทยอมรบนบถอในวงการศกษาประวตศาสตรและโบราณคดระหวางประเทศวาชมชนทเปนถนทอยของมนษยกอนประวตศาสตรทจงหวดอดรธาน มอารยะธรรมความเจรญในระดบสง และอาจถายทอดความเจรญนไปสประเทศจนกอาจเปนได โดยเฉพาะอยางยง เครองปนดนเผาสลายเสนทบานเชยงนน สนนษฐานวาอาจเปนเครองปนดนเผาสลายเสนทเกาทสดของโลก หลงจากยคความเจรญทบานเชยงแลว พนททเปนจงหวดอดรธานกยงคงเปนทอยอาศยของมนษยสบตอมาอก จนกระทงสมยประวตศาสตรของประเทศไทยนบตงแตสมยทวาราวด (พ.ศ. 1200-1600)

สมยลพบร(พ.ศ. 1200-1800) และสมยสโขทย (พ.ศ. 1800-2000) จากหลกฐานทพบ คอ ใบเสมาสมยทวาราวด ลพบร และภาพเขยนปนบนผนงโบสถทปรกหกพงบรเวณเทอกเขาภพานใกลวดพระพทธบาทบวบก อาเภอบานผอแตทงนยงไมปรากฏหลกฐานชอจงหวดอดรธานปรากฏในประวตศาสตรแตอยางใด

รปภาพ 1.1 แหลงมรดกโลกบานเชยง

ทมา http://www.thepannaraihotel.com/images/news_images/2/IMG_8310.jpg



ในสมยกรงศรอยธยา พ.ศ. 2112 ไทยเสยกรงศรอยธยาครงท 1 ใหแกพมาตรงกบสมยพระเจาบเรงนอง กษตรยกรงหงสาวด ไดมหมายเกณฑใหสมเดจพระมหาธรรมราชา ไปชวยตเมองเวยงจนทน ในครงนสมเดจพระนเรศวรไดรวมเสดจไปในกองทพพระราชบดาเปนครงแรก สมทบกบกองทพพมา

ไปตเมองเวยงจนทน เนองจากพระเจาไชยเชษฐาธราช ยกทพไปตเมองญวนแลวหายสาบสญพระเจา

บเรงนองเหนโอกาสจงยกทพตโดยใหกองทพกรงศรอยธยามาสมทบ สมเดจพระมหาธรรมราชาและ

สมเดจพระนเรศวรไดยกทพไปถง เมองหนองบวลาภ เมองหนาดานทางใตของเวยงจนทน ขณะนนมสมเดจพระนเรศวรม พระชนมายได 19 พรรษา จงไดนากองทพพกแรมท เมองหนองบวลาภ เนองจาก

มทศนยภาพทสวยงาม มดอกบวหลวงขนเตมทหนองนาสวยงามมาก และหนองนามความอดมสมบรณเหมาะแกการตงพกแรมของกองทพท มไพรพลจานวนมาก และดอกบวหลวงกใชเพอประกอบพธกรรมทางศาสนา เพอความเปนศรมงคลแกกองทพ เพมขวญกาลงใจในการออกศกครงน แตสมเดจ พระนเรศวรทรงประชวรเปนไขทรพษระหวางเดนทพ พระเจาบเรงนองเหนวาสงครามจวนจะเสรจสนจงอนญาตใหกลบไปรกษาพระองค การทสมเดจพระนเรศวรมหาราช ไดเคยเสดจมาประทบแรมทเมองหนองบวลาภเมอ พ.ศ.2117 นน ทาใหชอเมองหนองบวลาภไดจารกไวในประวตศาสตรไทย ทเมองหนองบวลาภนเองสนนษฐานวาเคยเปนเมองทมความเจรญมาตงแตสมยขอมเรองอานาจ

รปภาพท 1.2 ศาลพระนเรศวรทจงหวดหนองบวลาภ

http://www.nongbualamphu.go.th/390/index.php



ในสมยกรงรตนโกสนทรเปนราชธานนน รชสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกทรงให เจานนทเสนไปปกครองเวยงจนทน ตอมา เจานนทเสน เปนกบฏ จงมรบสงประหารชวตและทรงให

เจาอนทรปกครองแทน หลงเจาอนทรถงแกพราลย กทรงใหเจาอนวงศปกครองแทนโอกาสทเจาอนวงศมาถวายพระเพลงพระบรมศพพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ในป พ.ศ. 2367 ไดทลพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวขอแบงชาวเวยงจนทนเมอครงถกกวาดตอนลงมายงไทยครงสงครามสมยกรงธนบร พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวดารวาไมเหมาะ จงไมพระราชทานให เจาอนวงศรสกอปยศ เมอกลบไปยงเมองแลวกคดแผนกบฏตอไทยเจาอนวงศพจารณาเหนวา ไทย กาลงเผชญศกสองดาน คอ ทงพมาและญวน เจาอนวงศจงหนไปฝกใฝญวน ดวยเหนวาหากตงตนเปนอสระแลว ไทยคงไมกลายกทพมาปราบปราม ครงใน พ.ศ. 2369 มขาวลอวาองกฤษจะนาเรอรบมายดกรงเทพมหานคร เจาอนวงศเหนเปนโอกาส จงยกกองทพมายดหวเมองทางตะวนออกเฉยงเหนอของไทย โดยทพทจดมาม 3 ทพ ไดแก ทพเจาเมองจาปาศกดของเจาราชบตร ยกเขามาทางอบลราชธาน ,

ทพของพระอปราช ยกเขามาทางรอยเอด และทพหลวงของเจาอนวงศยกมาทางนครราชสมา เจาอนวงศออกอบายแกเจาเมองตามรายทางวา องกฤษกาลงเตรยมนาทพเรอมายดกรงเทพมหานคร พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทรงใหเจาอนวงศเกณฑกองทพเวยงจนทนลงมาชวยทาศก เจาเมองตามรายทาง เชน รอยเอด กาฬสนธ ขอนแกนสรนทร ขขนธ หลงเชอและใหการสนบสนนเจาอนวงศ ยอมใหเดนทพผานโดยสะดวก และมอบเสบยงอาหารใหเพมเตมดวย จนกระทงทพเวยงจนทนมาถงนครราชสมา ขณะนนพระยานครราชสมาและพระยาปลดไมอยวาราชการ เจาอนวงศกเขายดนครราชสมาและสงกองทพไปกวาดตอนผคนถงสระบร ทางกรงเมอทราบขาว กมการแตงทพออกไปชวย โดยใหกรมพระราชวงบวรมหาศกดพลเสพยยกกองทพไปยงสระบร ครนทพหนาเวยงจนทนทราบขาวกถอยไปยงนครราชสมาฝายเจาอนวงศไดกวาดตอนชาวเมองและยดทรพยสนจากนครราชสมา คณหญงโม ภรยาพระยาปลดเมองนครราชสมาเปนหนงในผทถกกวาดตอนไปดวย จงออกอบายขอใหผอนผนใหควบคมไปชา ๆ เพอรอใหบรรดาชาวเมองไปใหทนกน ครนถงทงสมฤทธ คณหญงโมกเลยงสราแกทหารลาว เมอเหนไดโอกาส ชาวเมองทงหลายตางกใชอาวธฆาฟนทหารลาวตายเปนจานวนมาก ทพลาวไดแตกทพหนไป สวนชาวเมองทงหลายกตงคายททงสมฤทธ และมชาวเมองทหลบหนมาเขาสมทบดวยเปนจานวนมาก เจาอนวงศสงกองทพมาตกถกตพายกลบไป ครนเมอทราบขาวทางกรงยกทพมาชวยนครราชสมา เจาอนวงศกนาทพกลบไปยงเวยงจนทน โดยจดทพคอยสกดตามดาน

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%9E%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B9%87%E0%B8%94

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%AC%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B9%8C

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%82%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B9%8C

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B5



เพอเตรยมการตอสพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ทรงใหพระยาราชสภาวดคมทพทสองไปปราบกบฏทางอบลราชธานและรอยเอด แลวไปบรรจบกบทพแรกทเวยงจนทน และทรงใหเจาพระยา

อภยภธรคมทพทสามไปปราบเมองหลมและหวเมองขน แลวไปบรรจบกนทเวยงจนทนอกทพหนงกองทพของพระยาราชสภาวดตพวกกบฏตงแต พมาย ยโสธร ไปจนถงจาปาศกด ไดจบตวเจานคร

จาปาศกดและบตรหลานของเจาอนวงศ ทงหมด แลวเดนทางผานนครพนมไปสมทบกนทเวยงจนทน

อกดานหนง ทพหลวงของกรมพระราชวงบวรมหาศกดพลเสพยตดานหนองบวลาภ คายทงสมปอย ใกลกบชองเขาขามไปยงเวยงจนทน ทหารลาวสงกองทพมาลอมสกนเปนเวลา 7 วน กองทพลาวกถกตพายกลบไป เสรจแลวกยกทพเขาเวยงจนทนได ฝายเจาอนวงศทเหนวากองทพลาวทดานหนองบวลาภแพแลวกไมคดตอสอก เจาอนวงศนาครอบครวหนไปยงญวน แตถกจบตวได ถกสงมายงกรงเทพมหานครพรอมครอบครว ครนเจาอนวงศมาถงกรงเทพมหานคร พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทรงให

ทากรงขงเจาอนวงศและครอบครวเปนการประจาน ประชาชนไปดและสาปแชงทกวน เจาอนวงศถกขงได 7-8 วนกปวยตาย เจาพระยาราชสภาวดใหทาลายสถานทสาคญในเวยงจนทนจนหมด และกวาดตอนผคนมายงหวเมองชนใน พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทรงเลอกพระยาทจงรกภกดไปปกครอง หวเมองทขนกบเวยงจนทนใหขนกบหลวงพระบางแทน ตงแตนนลาวกขนกบไทยเรอยมา จนกระทงตกเปนอาณานคมของฝรงเศส

อดรธาน ไดเกยวของกบการศกสงคราม กลาวคอ ในระหวาง พ.ศ. 2369-2371 ไดเกดกบฏเจาอนวงศยกทพเขามา ยดเมองนครราชสมา ซงมผนาคอ คณหญงโม (ทาวสรนาร ) ไดโจมตกองทพเจาอนวงศแตกพายถอยทพมาตงรบทเมองหนองบวลาภ และไดตอสกบกองทพไทยและชาวเมองหนองบวลาภ กระทงในปลายสมยสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 4 ประมาณ พ.ศ. 2411 พวกฮอไดรกราน มาทางดานหลวงพระบาง สบสองจไท กลาวคอ พ.ศ. 2394 ฮอ หรอกองกาลงชาวจน ทตอตานราชวงศแมนจ ไดกอการกบฏโดยเรยกกลมตวเองวา กบฏไทผง เพอปลดปลอยตนเองออกจากการปกครองของราชวงศแมนจทเปนใหญยดครองประเทศจนอยในขณะนน จนเกดการรบพงกนเปนการใหญ เมอป พ.ศ. 2405 พวกไทผงพายแพตองหลบหนไปซมซอนตวตามปาเขาในมณฑลตางๆของจน ทงในมณฑลยนนาน ฮกเอยน กวางไส กวางตง เสฉวน และสวนหนงหลบหนมายงตงเกย ทางตงเกยจงดาเนนการปราบปรามทาใหพวกฮอตองหนมาอยทเมองซนเทยน

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A2

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A2%E0%B9%82%E0%B8%AA%E0%B8%98%E0%B8%A3

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E.%E0%B8%A8._2394

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AE%E0%B9%88%E0%B8%AD

https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%81%E0%B8%9A%E0%B8%8F%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%9C%E0%B8%B4%E0%B8%87&action=edit&redlink=1




ในสมยรชกาลท 5 พวกฮอภายใตการนาของ "ปวงนนช" ซองสมกาลงทหลวงพระบาง ทงไหหนอยในเมองโพนสะหวน แขวงเชยงขวาง ทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของลาว เปนกลมโจรปลนบานเมองในดนแดนสบสองจไทและเมองพวน ซงขณะนนถอเปนอาณาเขตของฝายไทย กองกาลงฮอไดเตรยมกาลงออกเปน 2 ทพ ทพท 1 จะเดนทพลงมาทเมองเวยงจนทรแลวจะเขาตเมองหนองคาย(ชอเดมของหนองคาย) สวนทพท 2 จะเดนทพไปทางหวเมองพนหาทงหก จะเขาตเมองหลวงพระบาง พ.ศ.

2418 เมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงทราบขาวศกฮอ จงโปรดเกลาฯ ใหเจาพระยามหาอามาตย(ชน กลยาณมตร) จดสงกองทพจากกรงเทพ ฯ ไปปราบฮอทไดยกกาลงลวงลาเขามาจนถงเมองเวยงจนทน

ในปพ.ศ. 2426 พวกฮอยกมารกรานเมองหลวงพระบางอก โปรดใหพระยาพชย (มง) พระยาสโขทย (ครธ) คมกาลงไปชวยกอน แลวใหพระยาราชวรานกล (เอก บญยรตนพนธ) เปนแมทพยกตามไป ฮอไดขาวกถอยหนไปปกหลกสทคายทงเชยงคา ซงมแนวกอไผแนนหนาเปนปอมปราการ ฝายไทยตามไปถง กยงปนใหญเขาใส แตกระสนตดกอไผ ทาอะไรพวกฮอไมได พระยาราชวรานกล ขดใจ

ยกกาลงบกเขาไปถกฮอยงดวยปนใหญเขาทขาบาดเจบสาหส รกคบหนาไมได กไดแตลอมคายเอาไวสองเดอน ฮอเรมอดอาหารบาดเจบลมตาย แตยงไมยอมแพ การปราบปรามฮอของไทยดาเนนการอยจนถงป พ.ศ. 2428 จงไดถอนกาลงจากทงเชยงคา กลบมายงเมองหนองคาย เนองจากขาดเสบยงอาหารและแมทพคอพระยาราชวรากลถกฮอยงบาดเจบ

ในป พ.ศ. 2428 ครงสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พวกฮอไดรวมตวกอการรายกาเรบเสบสานขนอกครง พระองคจงโปรดเกลาฯ ใหกรมทหารทไดรบการฝกหดตามแบบยโรปขนไปปราบฮอ โดยจดเปนสองกองทพคอกองทพฝายใตและกองทพฝายเหนอ ซงกองทพฝายใต พระองค โปรดให พนเอกพระเจานองยาเธอกรมหมนประจกษศลปาคมเปนแมทพยกไปปราบฮอในแควน

เมองพวน มณฑลลาวพวนฝงซายแมนาโขง และพระองค โปรดใหเจาหมนไวยวรนาถ เปนแมทพใหญฝายเหนอไปทาการปราบปรามพวกฮอ

"พระเจาบรมวงศ กรมหลวงประจกษศลปาคม" ดารสให พระอมรวไสยสรเดช (โต บญนาค)

ม.ร.ว.วรณ พระยาสรยเดช พระราชวรรนทร และพระเจรญราชอาณาเขต ยกกองทพไปสมทบ ซงในการรบครงน กองทพไทยไดเอาปนใหญยงเขาไปในคายของพวกฮอจนฮอแตกหนไป กองทพจงไดยก กองทพกลบเมองหนองคายและไดตงกองบญชาการกองทพอยทเมองหนองคาย แลวใหพระอมรวไสยสร

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%82%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%87





https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%98%E0%B8%AD_%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%8D%E0%B9%88_%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B9%8C%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1





เดช (โต บนนาค) ยกทพหนาไปตคายฮอททงเชยงคา พวกฮอไดหนไปในเขตญวน กองทพไทยจงรอคายฮอททงเชยงคาเสย กองทพฝายเหนอมนายพนเอก เจาหมนไวยวรนาถ (เจม แสง-ชโต) เปนแมทพยกไปปราบฮอในแควนหวพนหาทงหก โดยไปชมนมทพทเมองพชยแลวเดนทพตอไปยงเมองนาน แลวยกกาลงไปถงเมองหลวงพระบาง จากนนไดเคลอนกาลงเขาสแควนหวพนหาทงหก เมอปราบฮอในแควนนไดแลวจงไดยกกาลงไปปราบฮอในแควนสบสองจไท พ.ศ. 2429 สามารถปราบฮอไดราบคาบแลวจงยกกาลงกลบถงกรงเทพฯ เมอวนท 7 มถนายน พ.ศ. 2430

เมอเหตการณตางๆ สงบเรยบรอยแลว กรมหลวงประจกษศลปาคมจงโปรด ใหสรางอนสาวรยปราบฮอขนท เมองหนองคาย เพอบรรจอฐทหารจากกรม กองตางๆ ทเสยชพเพอชาตในครงนน ดงน

- กรมทหารอาสาวเศษ - กรมแปดเหลา - กรมฝรงแมนปน

- กรมทหารมาลา - กรมสสด - กรมเรอตน

- กรมทหารมหาดเลก - กรมการหวเมอง ทดานขางอนสาวรยทง 4 ดานไดจารกอกษรไว 4 ภาษา ไดแก ภาษาไทย ภาษาอ งกฤษ

ภาษาจนและภาษาลาว มขอความวา “ปางนจกแสดง พจนพรอมผภกด ในอนสาวรย ไวเปนทระลกตาม ผกอปรดวยภกด ดงอาภรณ

ประดบงาม ชพมลายขจรนาม ปรากฏเกยรตนรนดร สญสรยจนทร จงจะสญซงความด วายชพทาการกจ โดยความสวาม ภกดตอชล ละอองบาททบมาลย ปวงปราชญคงจกซอง ศรบแลวสาธการ นบวาเปนทยสญ ขมขลาดขยาดขยอน องอาจตอราชกจ มไดคดแตความมรณ คณะเทพไตรสร จกชชวยอานวยผล นาขนธเสวยสข นฤทกขบไดผล สขขกจจงจกดล ประโลกยบแปรปรวน สดทายมคาจารกไววา "อนสาวรยนไดเปดแตศกราช 1247 ควบ 1248 พทธศกราชลวงแลว”

ภายหลงการปราบปรามฮอสงบแลว ในป พ.ศ.2434 ไดโปรดเกลา ฯ ใหรวมหวเมองฝายเหนอ และจดแบงออกเปนภาค ๆ เพอสะดวกในการปกครอง โดยมขาหลวงไปประจารกษาเปนภาค ๆ ดงน

ภาคลาวกาว มหวเมองใหญ 21 เมอง คอ เมองอบล เมองจมปาศกด เมองเชยงแตง เมองแสนปาง เมองสทนดร เมองอตบอ เมองสาลวน เมองคาทองใหญ เมองสรนทร เมองสงขะ เมองขขนธ เมองเดชอดม เมองศรษะเกษ เมองยโสธร เมองเขมราฐ เมองกมลาศย เมองกาฬสนธ เมองภแลนชาง เมองสวรรณภม เมองรอยเอด เมองมหาสารคาม และมเมองขนของหวเมองเหลานนอก 43 เมอง มกรมหลวงพชตปรชากร เปนขาหลวงใหญ


https://th.wikipedia.org/wiki/7_%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%96%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99




รปภาพท 1.3 อนสาวรยปราบฮอ หนาศาลากลางจงหวดหนองคายหลงเดม

ทมา https://th.wikipedia.org

รปภาพท 1.4 จอมพล เจาพระยาสรศกดมนตร (เจม แสง-ชโต) แมทพปราบฮอฝายไทย

(นงทางซาย) ถายรปคกบเจาราชวงศ (คาสก) แหงหลวงพระบางทกองบญชาการเมองซอน

ทมา https://th.wikipedia.org/wiki/

https://th.wikipedia.org/


https://th.wikipedia.org/wiki/



รปท 1.5 พระเจาบรมวงศเธอชน 4 พระองคเจาคดณางยคล กรมหลวงพชตปรชากร

ขาหลวงใหญมณฑลลาวกาว ทมา http://www.bloggang.com/

ภาคลาวพวน มหวเมองใหญ 11 เมอง คอ เมองหนองคาย เมองเชยงขวาง เมองบรคณหนคม เมองโพนพสย เมองนครพนม เมองทาอเทน เมองไชยบร เมองสกลนคร เมองมกดาหาร เมองขอนแกน เมองหลมศกด และม เมองขนของหวเมองเหลานนอก 36 เมอง มกรมหมนประจกษศลปาคมเปนขาหลวงใหญ ในเวลานนเมองอดรธานยงไมปรากฏชอเพยงแตปรากฏชอบานหมากแขงหรอบานเดอหมากแขง สงกดเมองหนองคาย การปกครองขนกบมณฑลลาวพวนและกรมหมนประจกษศลปาคมแมทพใหญฝายใต ไดเดนทพผานบานหมากแขงไปทาการปราบปรามพวกฮอจนสงบ



รปท 1.6 พระเจาบรมวงศเธอชน 4 พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวงประจกษศลปาคม

เสนาบดกรมวง และขาหลวงใหญมณฑลลาวพวน ทมา http://www.bloggang.com/

ภาคลาวเฉยง มหวเมองใหญ คอ เมองเชยงใหม เมองลาปาง เมองลาพน เมองนาน เมองแพร เมองเถน เมองเชยงราย และเมองขนของหวเมองเหลานน มพระยาไกรโกษา เปนขาหลวงใหญ

ภาคลาวพงขาว มหวเมองใหญ คอ เมองหลวงพระบาง สบสองปนนา สบสองจไท หวพนทงหาทงหก ซงเปนหวเมองขนในพระราชอาณาเขต มกรมหมนสรรพสทธประสงค เปนขาหลวงใหญ และไดใหพระยาฤทธรงครณเฉท (ศข) รกษาราชการแทน

สาหรบหวเมองในแควนสบสองจไท และหวพนทงหาทงหก บางคราวหวเมองดงกลาวกอยใตอทธพลของญวน เรยกวา เมองสองฝายฟา คอ ขนกบทงสองฝาย คอ ขนกบหลวงพระบางดวยและขนกบญวนดวยในเวลาเดยวกนสวนเมองทอยใกลกบจนกจาตองขนกบจนดวย เรยกวา เมองสามฝายฟา

ภายหลงการปราบปรามฮอสงบแลว ประเทศ ไทยมกรณพพาทกบฝรงเศสเนองจากฝรงเศสตองการลาว เขมร ญวนเปนอาณานคม เรยกวา กรณพพาท ร.ศ. 112 (พ.ศ. 2436) วนท 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2436รฐบาลฝรงเศสไดแจงแกฝายไทยวา ผการโบร ( Bory) จะนาเรอปนแองกงสตอง



(Inconstant) และ เรอโกแมต (Comete) เขามายงกรงเทพฯ กรมหลวงเทวะวงศวโรปการ ทรงคดคานวาละเมดสนธสญญาฉบบ พ.ศ. 2399 แตในวนท 11 กรกฎาคม เรอทงสองลาจงมงหนามากรงเทพฯ ซงเปนการละเมดอธปไตยของไทย จงไดเกดการตอสบรเวณปอมพระจลจอมเกลาและปอมผเสอสมทร ตางฝายไดรบความเสยหาย โดยฝรงเศสสามารถฝากระสนเขามาจอดทหนาสถานทตฝรงเศสไดและยนคาขาดตอไทยดงน

1. ไทยตองเพกถอนสทธเหนอดนแดนฝงซายของแมนาโขงและเกาะตางๆ ตงแตภาคเหนอของลาวไปจนถงพรมแดนเขมร

2. ใหไทยรอถอนดานทงหมดบนฝงซายของแมนาโขงใหเสรจภายใน 1 เดอน

3. ใหไทยจดการปญหาทงเชยงคา เมองคาพวน และความเสยหายทเรอรบฝรงเศสและชาวฝรงเศสไดรบจากการปะทะกน

4. ใหไทยลงโทษเจาหนาทฝายไทยทรบผดชอบในการยงปนทปากนา 5. ใหไทยชดใชคาเสยหายใหชาวฝรงเศสเปนเงน 2 ลานฟรงก

ฝายไทยยอมรบทกขอยกเวนขอ 1 ทาใหฝรงเศสไมพอใจจงถอนคณะทตออกจากประเทศไทย และเรอรบไดไปยงเกาะสชงและปฏบตการปดอาวไทย จงเปนเหตใหไทยรบเงอนไขคาขาดโดยไมสามารถตอรองใดๆ เพอใหฝรงเศสยตการปดอาว แตรฐบาลฝรงเศสกลบยนเงอนไขเพมเตมทรนแรงขน คอ เรยกรองจะเขายดครองแมนาและทาเรอจงหวดจนทบร และไทยตองไมมกาลงทหารอยท เมอง พระตะบอง เมองเสยมราฐและบรเวณรศม 25 กโลเมตรบนฝงขวาของแมนาโขง ฝายไทยจงยอมรบเงอนไขทเพมเตมแตโดยด หลงจากนนฝรงเศสไดสงผแทนรฐบาลมาเจรจาขอทาสนธสญญาเพอยตกรณพพาท ร.ศ. 112 ในรางสญญาดงกลาวไทยมขอเสยเปรยบหลายประการโดยเฉพาะเมองจนทบร มสาระสาคญดงน

1. รฐบาลไทยสละสทธทงหมดในดนแดนบนฝงซายของแมนาโขงและเกาะตางๆในแมนานน 2. หามรฐบาลไทยสงเรอรบเขาไปในทะเลสาบ ในแมนาโขง และลานาทแยกมา 3. หามรฐบาลไทยสรางดานหรอคายทหารในเมองพระตะบอง และเสยมราฐ 4. ฝรงเศสสงวนสทธจะตงกงสล ณ ทใดกได โดยเฉพาะทนานและโคราช โดยฝรงเศสจะยดเมองจนทบรไวเปนประกนจนกวาไทยจะปฏบตตามสญญาจนครบ จาก

เหตการณครงนทาใหไทยตองเสยดนแดนครงทสาคญของไทยคอ ราชอาณาจกรลาวเกอบทงหมด



รวมทงสบสองจไทยตองตกอยใตปกครองของฝรงเศส รวมเนอททงหมดประมาณ 143,800 ตารางกโลเมตร พลเมองประมาณ 600,000 คน หลงการลงนามในหนงสอสญญาเมอวนท 3 ตลาคม

พ.ศ. 2436 แลวเรองทตองดาเนนการตอมาซงสบเนองกบวกฤตการณคอ การถอนทหารออกจากฝงซายแมนาโขง การประกาศใหคนฝงซายแมนาโขงทเขามาอยทางฝงขวาแมนาโขงกลบถนฐานของตนเอง การพจารณาคดพระยอดเมองขวาง เรองทงหลายทางรฐบาลไทยพยายามดาเนนการใหเรยบรอย เพอใหฝรงเศสถอนกาลงทหารออกจากเมองจนทบรซงยดไวตงแตเดอนสงหาคม พ.ศ. 2436 โดยเรว แตปญหากยงไมยตลงงายๆ โดยเฉพาะกรณพระยอดเมองขวางขาหลวงไทยประจาเมองคาเกด คามวนผนาในการตอสกบทหารฝรงเศส เมอปลายเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2436 ทาใหทหารฝรงเศสชอ นายโกรส กแรง กบทหารญวน อก 12 คนถงแกความตาย (แตฝรงเศสกลาวหาวามทหารเสยชวตระหวาง 16 - 24 คน)

ฝายไทยเสยชวต 6 คน บาดเจบ 5 คน ฝรงเศสตองการใหลงโทษ พระยอดเมองขวาง รฐบาลไทยจงตง “ศาลรบสงพเศษ ” ขนมาพจารณาคดนและมคาตดสนวา พระยอดเมองขวางไมผด เพราะเปนการปฏบตงานในหนาท ซงทาใหฝรงเศสไมพอใจจงเรยกรองใหไทยตง “ศาลผสม” ฝรงเศส-ไทย ขนทาหนาทพพากษาคด ทาใหฝายไทยไมพอใจมาก พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวถงกบทรงปรารภวา “แลไมเหนเลยวาจะจบเพยงใด กวาจะไดตดหวพระยอด ” ศาลผสมไดตดสนคดในเดอนมถนายน พ.ศ. 2437 วาพระยอดเมองขวางมความผดใหจาคกเปนเวลา 20 ป พระยอดเมองขวางถกจาคกอยจนเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2441 จงไดรบการปลอยตวโดยขอตกลงระหวางไทยกบฝรงเศส

หนงสอสญญาขางตนเพยงทาใหการคกคามไทยผอนคลายลงเพราะทหารฝรงเศสไดถอนตวออกจากจนทบร แตไปอยทตราดทหางไกลออกไปแทน

นอกจากน ยงมปญหาเกยวกบการปกปนเขตแดน ปญหาคนในบงคบซงเปนชาวเอเชย ในตอนแรกฝรงเศสเสนอจะแลกนครวดซงในเวลานนยงเปนของไทย กบเมองดานซายและเมองตราด แตพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงรสกวา “ทจะเอานครวดมาแลกดมากมายเหลอเกนอยสกหนอย” การเจรจาดาเนนตอไปทกรงเทพฯ โดยมนายเอดเวรด สโตรเบล ( Edward Strobel) ทปรกษาราชการทวไปของไทย รวมเจรจากบนายวกเตอร คอลแลง เดอ ปลงซ ( Victor Collin de Plancy)

อครราชทตฝรงเศสประจาไทยดวย จงสามารถทาขอตกลงและลงนามในหนงสอสญญาได เมอวนท 23 มนาคม พ.ศ. 2449 โดยมสาระสาคญ คอ ไทยจะยกเมองพระตะบอง เสยมราฐ และศรโสภณใหแกฝรงเศส ฝรงเศสจะยกดนแดนเมองดานซายและเมองตราดกบเกาะทงหลายใตแหลมสงหจนถงเกาะกด



ใหไทย คนเอเชยในบงคบฝรงเศส ถาจดทะเบยนหลงหนงสอสญญานเมอทาผดตองขนศาลไทย หนงสอสญญาไทย - ฝรงเศส พ.ศ. 2449 ถอไดวาเปนการสนสดวกฤตการณ ร.ศ. 112 ซงยดเยอ มาเกอบ 14 ป ซงในสายตาของทงไทยและฝรงเศสตางมความเหนตรงกนวา ฝรงเศสไดมากกวาเสยและไทยเสยมากกวาได สวนชาวเมองพระตะบองมปฏกรยาไมพอใจกบการทไปอยภายใตการปกครองของฝรงเศส แตสาหรบรฐบาลไทยถอไดวามความรสกปลอดภยและมนคงมากขน เพราะฝรงเศสไดถอนทหารพนจากผนแผนดนไทย นบไดวาเปนการสนสดของลทธจกรวรรดนยมทเกดขนจากฝรงเศส

ดวยพระปรชาญาณของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ททรงยอมเสยสละดนแดนตางๆ เพอรกษาประเทศไว จงทรงสละดนแดนฝงซายแมนาโขงใหแกฝรงเศสและตามสนธสญญาททาขนระหวาง 2 ประเทศ มเงอนไขหามประเทศสยามตงกองทหารและปอมปราการอยในรศม 25 กโลเมตร

ของฝงแมนาโขง ดงนน หนวยทหารไทยทตงประจาอยทเมองหนองคาย อนเปนเมองศนยกลางของ

หวเมอง หรอ“มณฑลลาวพวน” ซงภายหลงเปลยนชอเปนมณฑลอดร ในขณะนนกรมหลวงประจกษศลปาคม เมอยงเปนกรมหมนและเปนเสนาบดกระทรวงวง เปนขาหลวงใหญอย ณ เมองหนองคาย ซงมกรมหมนประจกษศลปาคมเปนขาหลวงใหญสาเรจราชการ จาตองอพยพเคลอนยายลกเขามาจนถงหมบานแหงหนงชอ บานเดอหมากแขง (ซงเปนทตงจงหวดอดรธานปจจบน ) หางจากฝงแมนาโขงกวา

50 กโลเมตร เมอทรงพจารณาเหนแลววาหมบานแหงนมชยภมทเหมาะสม เพราะมแหลงนาด เชน

หนองนาเกลอ (หนองประจกษ ปจจบน) และหนองนาอกหลายแหง รวมทงหวยหมากแขง ซงเปนลาหวยนาใสไหลเยน กรมหมนประจกษศลปาคม ทรงบญชาใหตงศนยมณฑลลาวพวนและตงกองทหารขน

ณ หมบานเดอหมากแขง จงพอเหน ไดวาเมองอดรธาน นนไดเกดขนโดยบงเอญ เพราะเหตผลทางการเมองระหวางประเทศ ยงกวาเหตผลทางการคา การคมนาคมหรอเหตผลอน ดงเชน หวเมองสาคญตางๆ

ในอดต กรมหลวงประจกษศลปาคม จดตงกองบญชาการมณฑลลาวพวนทบานหมากแขง ในพทธศกราช 2436 ไดทรงรเรมสรางบานหมากแขงใหเกดความเจรญจากหมบานชนบทจนเปนเมองอดร ทรงเปนผรเรมกอตงเมองอดรธาน พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดมกระแสพระบรมราชโองการใหจดตงเมองอดรธานขนทบานหมากแขง เปนศนยกลางของมณฑลอดร ครอบคลม จงหวดอดรธาน ขอนแกน หนองคาย เลย หนองบวลาภ บงกาฬ สกลนคร นครพนม มกดาหารในสมยนนอยในการปกครองของมณฑลอดร และตอมาไดยกฐานะเปนจงหวด นบเปนการกอสรางรากฐานความเจรญวฒนาถาวรใหเกดแกเมองอดรธานจวบจนปจจบน (ทมา : http://th.wikipedia.org/wiki)

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5



อยางไรกตามคาวา “อดร” มาปรากฏชอเมอ พ .ศ. 2450 (พธตงเมองอดรธาน ร.ศ. 127 ในวนท 1 เมษายน พ.ศ.2450) โดยพระยาศรสรยราชวรานวตร “โพธ เนตโพธ” หลงการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชมาเปนระบอบประชาธปไตย เมอวนท 24 มถนายน พ.ศ.

2475 แลวไดมการปรบปรงระเบยบการบรหารราชการแผนดน ยกเลกการปกครองระบบมณฑลในสวนภมภาคยงคงเหลอเฉพาะจงหวดและอาเภอเทานน มณฑลอดรจงถกยบเลกไปเหลอเพยงจงหวด "อดรธาน" เทานน อยางไรกตามอดรธานยงคงมหนวยงานราชการดานการปกครองของกระทรวงตาง ๆ ทจดตงในสวนภมภาคทแสดงเคาโครงของศนยกลางการปกครองในพนทอสานตอนบน เชน สานกบรหารการทะเบยนราษฎร ภาค 4 คลงเขต 4 สรรพสามตเขต 4 ศาล ตารวจภธรเขต 4 เปนตน

รปภาพท 1.7 จงหวดอดรธานในแผนทประเทศไทย

ทมา https://sites.google.com/site/kantimakedsing/canghwad-xudrthani-doy-baengkh



บคคลส าคญของเมองอดรธาน 1. พระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวงประจกษศลปาคม

รปภาพท 1.8 พลตร พระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวงประจกษศลปาคม

แมทพฝายใต (ฉายกอนหนาทจะยกกองทพไปปราบฮอวนหนง) ทมา https://th.wikipedia.org/wiki

พระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวงประจกษศลปาคม ประสตวนท 5

เมษายน 2399 เปนพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวกบเจาจอมมารดาสงวาลหมอมหลวงแพรวทอง ทองใหญ ไดเลาพระประวตของพระองคในหนงสอ “101 จลจกร 101 ป จลจอมเกลา” ไววา “การทรงงานทสาคญของพระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรม

https://th.wikipedia.org/wiki



หลวงประจกษศลปาคม หรอ “กรมหลวงประจกษ” คอ งานดานความมนคง ดวยพระนสยทเดดขาด

มการตดสนพระทยเหมอนกบทหาร พระองคจงเปรยบเสมอนพระหตถขวาในดานการปองกนประเทศของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เมอพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เสดจฯ ไปทใดไดทรงพระกรณาให “กรมหลวงประจกษ” ตามเสดจไปดวยเกอบทกครง ดวยเหตทพระพกตรของทง 2 พระองคคลายกน เมอเสดจฯ ในสถานททคาดวาจะมอนตราย บางครง “กรมหลวงประจกษ” ไดปลอมพระองค เสดจไปสารวจลวงหนาเพอถวายความปลอดภยใหกบพระเชษฐา “กรมหลวงประจกษ” ไมทรงถนดงานดานตางประเทศ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จงทรงพระเมตตาใหดแลงานปองกนประเทศอยภายในประเทศ ซงครงแรก “กรมหลวงประจกษ” ไดเปนแมทพไปปราบฮอทอสาน เมอสาเรจแลว จงไดรบการสถาปนาใหเปนขาหลวงตางพระองค ปกครองมณฑล

ลาวพวนบรเวณภาคอสานตอนเหนอ เมอเกดเหตการณใน ร.ศ. 112 ฝรงเศสไดเขามายดประเทศลาว “กรมหลวงประจกษ” ไดไปตงกองทพอยทหนองคาย เพอตอตานการรกรานของฝรงเศสบรเวณแมนาโขง ซงฝรงเศสไดบบบงคบใหประเทศไทยถอยทพออกมา “กรมหลวงประจกษ ” จงไดหาทาเล

ทเหมาะสมทสดสาหรบสรางเมอง พระองคทรงเลอกพนทเมองอดรแลวสรางใหเปนเมองใหญ พระองค

กไดชอวาเปนผสรางเมองอดรธาน”

ในเวลาตอมาทรงดารงตาแหนงขาหลวงตางพระองคสาเรจราชการมณฑลฝายเหนอ พ.ศ. 2436

ทรงตงกองบญชาการมณฑลลาวพวนทบานหมากแขง ทรงสรางความเจรญจากหมบานชนบทจนเปนเมองอดรซงตอมาไดยกฐานะเปนจงหวดอดรธาน พ.ศ. 2442 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเปนกรมหลวงประจกษศลปาคม ทรงดารงตาแหนงเปนผบญชาการทหารเรอ พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงประจกษศลปาคม สนพระชนม ณ วงตรอกสาเก เมอวนท 25 มกราคม พ.ศ. 2467 จากโรคอนตะ พการ (ลาไสใหญ ) สรพระชนษาได 67 ป

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%81

https://th.wikipedia.org/wiki/25_%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1




รปภาพท 1.9 ประเพณราบวงสรวงราลกถงพระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงประจกษศลปาคม

ทมา http://www.pracharkomnews.com/wp-content/uploads/รปปก2-212.jpg

รปภาพท 1.10 ขาราชการพอคาประชาชนรวมพธราลกถงกรมหลวงประจกษศลปาคม



2. พระวรวงศเธอ พระองคเจาวฒนา

รปภาพท 1.11 พนเอก มหาอามาตยตร พระวงศเธอ พระองคเจาวฒนา

ทมา https://th.wikipedia.org/wiki

พนเอก มหาอามาตยตร พระวงศเธอ พระองคเจาวฒนา เปนพระโอรสพระองคใหญในพระเจาราชวรวงศเธอ พระองคเจารองทรง กรมหมนสทธสขมการ เดมทรงพระยศเปนหมอมเจา และไดรบสถาปนาเปนพระองคเจาเมอเสดจไปเปนเทศาภบาล ณ มณฑลอดร ครนเมอ ร.ศ. 118 ตรงกบปกน โปรดฯ ใหกรมหลวงประจกษศลปาคม เสดจกลบลงมารบราชการในกรงเทพฯ จงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหพระองคเจาวฒนาเปนตาแหนงขาหลวงเทศาภบาลมณฑลอดรแลวทรงสถาปนาพระยศเลอนขนเปนพระองคเจา เมอพระองคเจาวฒนารบราชการในตาแหนงสมหเทศาภบาลไดทรงพระอตสาหะ จดราชการในมณฑลนนเรยบรอย และทานบารงผลประโยชนตางๆ ใหเกดขนหลายอยาง กอปรดวย

พระอธยาศยซงทรงเมตตาปราณแกคนทงหลาย และเปนทนยมนบถอของบรรดาขาราชการผใหญผนอยตลอดจนประชาราษฎรทวทกจงหวดในมณฑล เปนเหตใหไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ


https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%98%E0%B8%AD_%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%87_%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%82%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3





มงกฎสยามชนท 1 เมอเปนตาแหนงขาหลวงเทศาภบาลอยนน พระองคเจาวฒนาเปนขาหลวงเทศาภบาลมณฑลอย 6 ป รวมเวลาไดแตเสดจไปรบราชการอยในมณฑลอดร 15 ป ถง ร.ศ. 125 ตรงกบปมะเมย พ.ศ. 2449 หลงจากทพระองคเจาวฒนาไดออกจากตาแหนงขาหลวงเทศาภบาลแลว

ทรงกลบลงมาสรางวงตงตาหนกอยทรมคลองแสนแสบใกลเชงสะพานเฉลมโลกในอาเภอปทมวน อยเปนปกตมาหลายปจงประชวรดวยพระโรคชราและสนพระชนมเมอวนท 9 กนยายน พ.ศ. 2461 ปมะเมย สรพระชนษาได 71 ป

3. พระศรสรยราชวรานวตร (โพธ เนตโพธ )

รปภาพท 1.12 พระศรสรยราชวรานวตร (โพธ เนตโพธ )

ทมา http://www.oknation.net/blog/wut2013/2014/10/28/entry-1

http://www.oknation.net/blog/wut2013/2014/10/28/entry-1



ในสมยพระศรสรยราชวรานวตร (โพธ เนตโพธ) สมหเทศาภบาล มณฑลอดร ทานไดกอรางสรางเมองอดรธานใหมความเจรญสบตอจาก พลตรพระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงประจกษศลปาคม และพระองคเจาวฒนานวงศ เปนอนมาก อาทเชน ทานไดนาขาราชการ พอคา ประชาชนตดถนน

วางผงเมองอดรขนใหมหลายสาย และทานไดสรางวดขนวดหนงซงเวลานนเปนเพยงสานกสงฆยงไมมชอ ซงสมเดจพระสงฆราชเจา กรมหลวงชนวรสรวฒนทรงประทานชอวา วดโพธสมภรณ เปนวดธรรมยต

วดแรกในจงหวดอดรธาน ซงชาวจงหวดอดรธานเรยกกนสบมาวา วดโพธ เพอระลกถงคณงามความดของพระยาศรสรยราชวรานวตร (โพธ เนตโพธ) นอกจากนนทางดานการศกษาของกลบตร ไดสงเสรมใหราษฎรมณฑลอดรสงบตรหลานเขาเรยนทโรงเรยนอดรพทยานกล ซงในขณะนนเปนโรงเรยนทอาศยบรเวณของวดมชฌมาวาสและตอมาไดขยายมาอยบรเวณทเปนวทยาลยเทคนคอดรธานในปจจบน

สาหรบการจดการศกษาใหแกกลสตร พระยาศรสรยราชวรานวตร (โพธ เนตโพธ) และคณหญง

ไดชกชวนพอคา ขาราชการ และประชาชนบรจาคทรพยตามกาลงศรทธาสมทบทนกบรายไดของมณฑลเพอสรางโรงเรยนสาหรบกลสตรหลงใหม เนองจากเหนวาโรงเรยนอปถมภนารหลงเกาคบแคบ ตอมาไดรบพระราชทานนามจากพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาวา สตรราชนทศ เพอเปนการระลกถงและบาเพญพระกศลถวาย สมเดจพระนางเจาเสาวภาผองศร พระบรมราชนนาถในพระบาทสมเดจ

พระจลจอมเกลาเจาอยหว ใน พ.ศ. 2464 ในรชกาลของพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว ไดมพระบรมราช-โองการ โปรดเกลาฯ ใหรวมมณฑลอดร มณฑลอบลราชธาน และมณฑลรอยเอดเปนภาค เรยกวา ภาคอสาน ตงทบญชาการมณฑลภาคทเมองอดรธาน มเจาพระยามขมนตร (อวบ เปาวโรหต)

ดารงตาแหนงอปราชภาคอสาน และเปนสมหเทศาภบาลมณฑลอดรอกตาแหนงหนงดวย ตอมาใน พ.ศ. 2468 ในรชกาลพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว เนองจากสภาพเศรษฐกจตกตาทวโลก และมผลกระทบถงประเทศไทยดวย จงไดทรงประกาศยกเลกภาคอสาน และโปรดเกลาฯ ใหเจาพระยา

มขมนตร ยายไปดารงตาแหนงสมหเทศาภบาลมณฑลพายพ พ.ศ. 2470 โปรดเกลาฯ ใหพระยาอดลยเดชสมยามเมศรวรภกด (อย นาครธรรพ) เปน สมหเทศาภบาลมณฑลอดร พ.ศ. 2473 โปรดเกลาฯ ใหพระยาตรงคภมาภบาล (เจม ปนยารชน) เปนผรงสมหเทศาภบาลอดรคนสดทาย



ขอมลพนฐานพนถนอดรธาน

จงหวดอดรธานมพนท 11,730 .30 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 7 ,331,438.75 ไร เปนจงหวดทมพนทมากเปนอนดบ 4 ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ตงอยทเสนรงท 17 องศาเหนอ เสนแวงท103 องศาตะวนออก อยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทยหางจากกรงเทพมหานครตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 2 ระยะทาง 564 กโลเมตร

อาณาเขตตดตอ

รปภาพท1.13 แผนทเมองอดรธาน

จงหวดอดรธาน มอาณาเขตตดตอกบจงหวดตางๆ 6 จงหวด ดงน ทศเหนอ : ตดตอกบจงหวดหนองคาย

ทศตะวนออก : ตดตอกบจงหวดสกลนคร ทศใต : ตดตอกบจงหวดขอนแกน และจงหวดกาฬสนธ

ทศตะวนตก : ตดตอกบจงหวดหนองบวลาภ และจงหวดเลย

นายง

น าโสม บานผอ เพญ

สรางคอม บานดง

ทงฝน

เมอง กดจบ หนองหาน

ไชยวาน

โนนสะอาด ศรธาตวงสามหมอ

กแกว

พบลยรกษ

หนองคาย

สกลนคร

ขอนแกน

กาฬสนธ

เลย

หนองบวล าภ

NN

หนองววซอ

กมภวาปก.ประจกษ

พนท20 อ าเภอ 155 ต าบล 1,880 หมบาน

ประชากร1,529,573 คน

ชาย 765,261 คนหญง 764,312 คน

ทมา : ทท าการปกครองจงหวดอดรธาน ณ 1 กรกฎาคม 2550

หนองแสง



ตราประจ าเมองอดรธาน

รปทาวเวสสวณ หรอทาวกเวร ประทบยนถอกระบอง หมายถง เทพผคมครองรกษาประจาทศอดร จงหวดอดรธาน ใชอกษรยอวา "อด"

รปภาพท1.14 ตราประจาจงหวดอดรธาน

ทมา https://sites.google.com/site/noobeebear/_/

ธงประจ าเมองอดรธาน

ลกษณะพนผาเปนสสม มตราประจาจงหวดอดรธาน คอ ทาวเวสสวณอยภายใน

รปภาพท1.15 ธงประจาจงหวดอดรธาน

ทมา http://www.thaigoodview.com/files/u4567/flug.jpg



ดอกไมประจ าเมองอดรธาน

ชอดอกไม ดอกทองกวาว Butea monospermous O.ktze ชอวงศ PAPILIONACEAE

ภาษาอสานเรยกวา "ดอกจาน"

รปภาพท1.16 ดอกไมประจาจงหวดอดรธาน

ทมา http://www.herb-health.com/wp-content/uploads/2015/04/ทองกวาว.jpg

สภาพภมประเทศ

ลกษณะพนท ของจงหวดอดรธาน มลกษณะคลายผเสอตวใหญกระพอปกบน ลกษณะภมประเทศทวไปประกอบไปดวยภเขาสง ทราบลม และพนทลกคลนลอนตน แบงออกได 2 แบบ คอ

1. บรเวณทสงทางทศตะวนตกและทางทศใต สภาพภมประเทศสวนใหญเปนพนทภเขาบางสวนเปนพนทลกคลนลอนตนหรอลอนลก มความสงจากระดบนาทะเลประมาณ 200 เมตร สภาพภมประเทศลกษณะนครอบคลมพนทในเขตอาเภอนาโสม อาเภอหนองววซอ อาเภอโนนสะอาด อาเภอ

ศรธาต อาเภอวงสามหมอ และดานตะวนตกของอาเภอกดจบ และอาเภอบานผอ มเทอกเขาสง

สลบเนนเตย บางสวนเปนพนทลกคลนลอนตนสลบพนทนามทราบลมอยบรเวณรมแมนา เชน ลานาโมง ลาปาว เปนตน

2. บรเวณพนทลกคลนทางตะวนออกเฉยงเหนอและทศตะวนออก สภาพภมประเทศสวนใหญเปนพนทลกคลนลอนตน มทดอนสลบทนา บางสวนเปนเนนเขาเตยๆ มความสงจากระดบนาทะเล

ปานกลางเฉลยนอยกวา 200 เมตร สภาพภมประเทศนครอบคลมพนทอาเภอบานผอ อาเภอเมอง



อาเภอกมภวาป อาเภอหนองแสง อาเภอไชยวาน อาเภอเพญ อาเภอทงฝน อาเภอสรางคอม อาเภอบานดง มทราบลมเปนบรเวณใหญในเขตอาเภอเมองและอาเภอกมภวาป ซงเปนตนกาเนดลานาปาว พนทลกคลนดงกลาวจะมพนทสง ซงเปนปาสงวนเดมทางทศตะวนออกเฉยงเหนอทาง อาเภอบานดง

นอกจากนยงมพนทราบลมบรเวณแมนาตางๆ เชน หวยนาสวย หวยหลวง ลานาเพญ หวยดาน หวยไพจานใหญ และแมนาสงคราม (ทมา: ส านกงานสถตจงหวดอดรธาน ขอมล ณ ป 2558) ลกษณะภมอากาศ

สภาพอากาศของเมองอดรธานแบงออกเปน 3 ฤด ไดแก ฤดรอน ฤดฝน และฤดหนาวเนองจาก เปนทราบสง มเทอกเขาทตดตอกนเปนแนวยาว โดยทวไปจงหวดอดรธานจะมอากาศรอนจดในฤดรอนและหนาวจดในฤดหนาว โดยอณหภมสงสดในเดอนเมษายน 40.2 องศาเซลเซยสและตาสดในเดอนมกราคม 8 องศาเซลเซยส และปรมาณนาฝนทงปวดได 1,513.90 มลลเมตร (ทมา : วกพเดย สารานกรมเสร ขอมล ณ ป 2558)

การปกครอง เมองอดรธานแบงเขตการปกครองออกเปน 20 อาเภอ 155 ตาบล 1,880 หมบาน 404,064

หลงคาเรอน 403 ชมชน แยกเปนองคการบรหารสวนจงหวด 1 แหง เทศบาลนครอดรธาน 1 แหง ม 100 ชมชนเทศบาลเมอง 3 แหง/เทศบาลตาบล 49 แหง ม 303 ชมชน และองคการบรหารสวนตาบล 127 แหง(ทมา: สานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง ณ 31 ธนวาคม 2558)

เชอชาต

ประชากรจงหวดอดรธาน สวนใหญประมาณรอยละ 95 เปนคนไทย มเพยงสวนนอยทเปนชาวตางชาตทสาคญ ไดแก คนจน คน เวยดนาม และชาวตะวนตก จงหวดอดรธานไดจดตงครงแรก

เมอ พ .ศ.2436 ประชากรสวนใหญอพยพมาจากถนอนและมาตงหลกแหลง ประชาชนทเปน

ชาวพนเมองจงแทบไมม จะมแตพวกชาวไทพวนและผไท ทตงหลกแหลงอาศยอยทอาเภอวงสามหมอ อาเภอศรธาต ซงมจานวนไมมาก ในปจจบนจานวนประชากรจงหวดอดรธาน มจานวนทงสนจานวน

1,538,940 คน (ทมา: กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, ขอมล ณ 31 ธนวาคม 2558)

การศาสนา ประชากรในจงหวดอดรธาน สวนใหญนบถอศาสนาพทธนอกจากนยงมประชากรบางสวนนบถอศาสนาอนๆ ไดแก ศาสนาครสต และอสลาม



ศลปวฒนธรรมและประเพณ

ศลปวฒนธรรมของจงหวดอดรธาน มดงน 1. ศลปะการละเลนพนเมองไดแก หมอลา กลองยาว แมงตบเตา เซงปนหมอ 2. พพธภณฑสถานแหงชาต 1 แหง 3. ศนยวฒนธรรมจงหวด/อาเภอ 3 แหง 4. แหลงโบราณสถาน 41 แหง 5. อทยานประวตศาสตร 1 แหง

การศกษา จงหวดอดรธานมการจดบรการทางการศกษาตงแตระดบอนบาลถงระดบอดมศกษาในปการศกษาป พ .ศ.2555 จงหวดอดรธานนน มจานวนโรงเรยนแยกตามสงกด 927 โรงเรยน มมหาวทยาลย/วทยาลยเชน -มหาวทยาลยราชภฎอดรธาน -วทยาลยเทคนคอดรธาน

-วทยาลยอาชวศกษาอดรธาน -สถาบนการพลศกษาอดรธาน

-วทยาลยสารพดชางอดรธาน -วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยอดรธาน

-วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนอดรธาน -วทยาลยเทคนคกาญจนาภเษกอดรธาน

-โรงเรยนอดรพาณชยการ-ชางกล -วทยาลยชางกลอดรธาน

-โรงเรยนโปลเทคนคอดรธาน -วทยาลยสนตพลอดรธาน -วทยาลยเทคโนโลยอสานเหนอ -มหาวทยาลยเทคโนโลยราชธาน

-วทยาลยการอาชพบานผอ -วทยาลยการอาชพกมภวาป

-วทยาลยการอาชพหนองหาน -วทยาลยบรหารธรกจและการทองเทยวอดรธาน (ทมา : สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอดรธาน เขต 1 : และ กลมขอมลสารสนเทศและการสอสาร สานกงานศกษาธการภาค 7 ขอมล ณ วนท 10 มถนายน 2558)



การคมนาคม

1. รถยนต จากกรงเทพมหานครไปตามทางหลวงหมายเลข 2 ถนนมตรภาพผานจงหวดสระบร จงหวดนครราชสมา จงหวดขอนแกน ถงจงหวดอดรธาน รวมระยะทางประมาณ 564 กโลเมตร

2. รถโดยสารประจาทาง มบรการรถโดยสารทงรถธรรมดาและรถปรบอากาศวงระหวางกรงเทพฯ -อดรธาน ทกวน

3. รถไฟ การรถไฟแหงประเทศไทย จดบรการรถไฟวงระหวางกรงเทพฯ-อดรธาน ทกวน

4. เครองบน (อดรธาน–กรงเทพฯ)

สาหรบการเดนทางภายในจงหวดอดรธาน นอกจากจะเดนทางโดยรถยนต รถจกรยานยนต และรถยนตสวนตว ยงมบรการรถสามลอถบ รถสามลอเครอง รถโดยสารประจาทาง และรถโดยสารสองแถว

เสนทาง คมนาคม มจานวนทงสน 74 สายทาง แยกไดเปน 2 สวน คอ 1. เสนทางคมนาคมทอยในความรบผดชอบของสานกงานทางหลวงชนบทจงหวดอดรธาน

มโครงขายทางหลวงชนบททรบผดชอบ จานวน 57 สายทาง ครอบคลมทกอาเภอในเขตจงหวด

2. เสนทางคมนาคมทอยในความรบผดชอบของแขวงการทางอดรธาน มสายทางทรบผดชอบรวม 17 สายทาง เสนทางเชอมโยงระหวางจงหวดและประเทศเพอนบาน

1. อดรธาน – เลย 2. อดรธาน – หนองคาย – นครหลวงเวยงจนทน

3. อดรธาน – สกลนคร – นครพนม – เวยดนาม

4. อดรธาน – ขอนแกน

ขอมลดานเศรษฐกจ

ในป พ.ศ.2555 สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดรายงานวาจงหวดอดรธานมผลตภณฑจงหวด (GPP) ตามราคาประจาป 80,743ลานบาท ผลตภณฑจงหวดเฉลยตอหว (Percapita GPP) 49,854 บาท เปนลาดบท 4 ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รองจากจงหวดขอนแกน จงหวดนครราชสมา และจงหวดเลย และเปนลาดบท 58 ของประเทศ สาขาทมมลคาผลตภณฑมากทสดคอ การขายสง และการขายปลกฯ รองลงมาไดแก สาขาเกษตรกรรม ฯ และสาขา



การผลตอตสาหกรรม ตามลาดบจงหวดอดรธานมรายไดเฉลยตอเดอนตอครวเรอน ประมาณ 16,684

บาท และรายไดทเปนตวเงน 13,361 บาทตอเดอนตอครวเรอน ในป 2555 จงหวดอดรธาน มจานวนโรงงานอตสาหกรรมทงสน 1,267แหง โดยประเภทอตสาหกรรมทมการประกอบกจการ มากทสดคอ

อตสาหกรรมดานการเกษตร และรองลงมาไดแกอตสาหกรรมขนสง และผลตภณฑอโลหะ ตามลาดบ

เนองจากพนทสวนใหญเปนทราบสง เปนดนปนทรายและดนลกรง พชเศรษฐกจททารายไดใหแกจงหวดอดรธานเปนอนดบแรก ไดแก ออยโรงงาน รองลงมาไดแก มนสาปะหลง และ ขาว(ขาวนาป+ขาวนาปรง ) ตามลาดบ การทองเทยวแหงประเทศไทย ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เขต 5 จงหวดอดรธานไดรายงานวาในป พ.ศ. 2550 มจานวนนกทองเทยวทงสน 1,464,509 คน จานวนนกทศนาจร

618,573 คน มจานวนโรงแรมทงสน 43 แหง (ทมาhttp://udon.nso.go.th/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=616)

ขอมลดานความมนคง ปญหาอาชญากรรมเพมสงขน โดยเฉพาะคดเกยวกบความปลอดภยในชวตและทรพยสนของ

ประชาชนคดอกฉกรรจสะเทอนขวญ คดเกยวกบชวต รางกาย และเพศ ตลอดจนคดประทษราย

ตอทรพยมแนวโนมเพมสงขนเชนกน สาหรบปญหายาเสพตดไมพบวาจงหวดอดรธาน มผคารายใหญ อยในพนทแตเปนเสนทางลาเลยงยาเสพตดมาจากประเทศเพอนบานผานแนวตะเขบชายแดน อยางไร

กตามจากขอมลการประเมนสถานการณของศนยปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวดอดรธาน

ป พ.ศ. 2555 พบวาจานวนผเกยวของกบยาเสพตดเพมขนทกกลมทงผคารายยอยและผเสพ

(ทมาhttp://udon.nso.go.th/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=616)

ขอมลดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ทรพยากรดน

ทรพยากรดนพบวา ดนทเปนปญหาของจงหวดอดรธานมดวยกน 3 ประเภท คอ ดนเคม

ดนทราย และดนตนดนเคม โดยพนทดนเคมทงหมดอยในทราบครอบคลมพนท 5,561.60 ตารางกโลเมตร (3,476,000 ไร) คดเปนรอยละ 47.41 ของพนทจงหวด ครอบคลมพนท 16 อาเภอจากทงหมด 20 อาเภอ และอาเภอทไมมดนเคมเลย ไดแกอาเภอวงสามหมอ อาเภอนาโสมและอาเภอนายง

พนทดนเคม ในจงหวดอดรธาน มทงหมด 6 สภาวะ ดงน 1. บรเวณทมดนเคมมาก มคราบเกลอมากกวารอยละ 50 ของพนท

http://udon.nso.go.th/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=616




2. บรเวณทมดนเคมปานกลาง มคราบเกลอมากกวารอยละ 10 – 50 ของพนท 3. บรเวณทมดนเคมนอย มคราบเกลอมากกวารอยละ 1 – 10 ของพนท 4. บรเวณทราบตาทมศกยเปนดนเคม

5. บรเวณทสงทมชนหนเกลออยชนลาง 6. บรเวณทสงทมชนเกลออยชนลาง/บรเวณทตาทศกยเปนดนเคม


ทรพยากรน า

จงหวดอดรธานตงอยในพนทลมนาหลก 2 ลมนาไดแก ลมนาชและลมนาโขง โดยมรายละเอยด

ดงน ลมนาช (บรเวณตนนาพองและตนลาปาว ) ไดแก พนทในเขต อาเภอกมภวาป อาเภอหนองแสง

อาเภอโนนสะอาด อาเภอศรธาต อาเภอวงสามหมอ ซงประกอบดวยลมนายอย ดงน 1. ลมนาปาว เกดจากลาหวยสาขาตางๆ มารวมกนทอาเภอหนองหาน อาเภอกมภวาป ไหลผานอาเภอศรธาต และอาเภอวงสามหมอ ลงสเขอนลาปาว จงหวดกาฬสนธ พนทลมนา ครอบคลม

อาเภอเมอง อาเภอหนองแสง อาเภอกมภวาป อาเภอประจกษศลปาคม อาเภอกแกว อาเภอหนองหาน

อาเภอไชยวาน อาเภอศรธาต อาเภอโนนสะอาด และอาเภอวงสามหมอ

2. ลมนาเสอเตน เกดจากลาหวยสาขาของเทอกเขารอยตอระหวางอาเภอโนนสะอาด

อาเภอหนองววซอ จงหวดอดรธาน และอาเภอเขาสวนกวาง จงหวดขอนแกนไหลลงสลาหวยเสอเตน

อาเภอโนนสะอาดและไหลลงสลานาพองในเขตพนทจงหวดขอนแกน พนทลมนาครอบคลม

อาเภอโนนสะอาด

3. ลมนาโขง ไดแก พนทอาเภอเมอง อาเภอหนองววซอ อาเภอกดจบ อาเภอนาโสม

อาเภอบานผอ อาเภอนายง อาเภอเพญ อาเภอสรางคอม อาเภอบานดง อาเภอหนองหาน อาเภอพบลยรกษ อาเภอไชยวาน และ อาเภอฝน ประกอบดวยลมนายอย ดงน 3.1. ลมนาโสม เกดจากลาหวยในเขตพนทอาเภอนาโสม จงหวดอดรธาน และ

อาเภอนาดวง จงหวดเลย ไหลลงสลาหวยนาโสม อาเภอนายง และไหลลงสนาโขงในพนทจงหวดหนองคาย

3.2 ลานาคะนาน ครอบคลมพนทบางสวนของอาเภอนาโสม และไหลผานไปทางทศใตเขาสจงหวดหนองบวลาภพนทลมนา 178 ตารางกโลเมตร




4. ลมนาโมง เกดจากลาหวยสาขาจากเทอกเขาในเขตอาเภอสวรรณคหา จงหวดหนองบวลาภ กบอาเภอนาดวง จงหวดเลย ไหลรวมกนเปนลานาโมง ผานอาเภอสวรรณคหา อาเภอบานผอและไหลเขาสเขตพนทอาเภอทาบอจงหวดหนองคาย พนทลมนาครอบคลมอาเภอบานผอ อาเภอกดจบ

5. ลมนาหวยคก เกดจากทราบสงในเขตอาเภอบานผอ ไหลไปลงแมนาโขงในเขตอาเภอทาบอ

จงหวดหนองคาย พนทลมนาครอบคลมอาเภอบาน

6. ลมนาสวยเกดจากลาหวยสาขาในเขตรอยตออาเภอบานผอ อาเภอเพญ และอาเภอเมอง

จงหวดอดรธาน ไหลลงสนาสวยผานอาเภอเพญและอาเภอเมอง ลงสแมนาโขง พนทลมนาครอบคลมอาเภอเพญ อาเภอเมองและอาเภอบานผอ

7. ลมนาหวยหลวง เกดจากเทอกเขาในเขตอาเภอหนองววซอ ไหลลงสลานาหวยหลวงและ

ไหลลงแมนาโขง ในพนทจงหวดหนองคาย พนทลมนา ครอบคลม อาเภอหนองววซอ อาเภอกดจบ อาเภอเมอง อาเภอประจกษศลปาคม อาเภอหนองหาน อาเภอเพญ อาเภอทงฝน อาเภอพบลยรกษ อาเภอบานดง และอาเภอสรางคอม

8. ลมนาสงคราม เกดจากลาหวยสาขาตาง ๆ ทไหลลงจากภเขาในเขตอาเภอวงสามหมออาเภอไชยวาน และอาเภอสองดาว จงหวดสกลนคร แมนาสงครามเปนเขตแดนกนระหวางจงหวดอดรธานและสกลนคร ไหลผานจงหวดหนองคาย และลงสแมนาโขงทจงหวดนครพนม พนทลมนาครอบคลม อาเภอไชยวาน อาเภอหนองหาน อาเภอทงฝน อาเภอบานดง (ทมาhttp://udon.nso.go.th/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=616)

ทรพยากรปาของจงหวดอดรธาน

มประมาณ 2,908,723.50 ไร (39%) ของพนทจงหวดอดรธานทงหมด มสภาพสมบรณ จานวน

903,970.91 ไรคดเปนรอยละ 12.33 ของพนทจงหวด ปจจบนมสภาพ เสอมโทรมจากการถกทาลาย

เขาครอบครองบกรก เพอตดไมทาลายปาทาการเกษตรในเขตลมนาโมง (ปานายง นาโสม) สงผลใหเกดอทกภยเปนประจา ปญหาดนเสอมสภาพจากการถกชะลาง และการเผาทาลายวชพช นอกจากนยงมปญหาดนเคม และดนเสยในระดบตางๆ จานวน 1,111,983 ไร (ทมาhttp://udon.nso.go.th/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=616)





ทรพยากรแรธาต จงหวดอดรธานมทรพยากรแรทมมลคาทางเศรษฐกจสงหลายชนด ไดแก

1. ถานหน ทตาบลบานผอ อาเภอบานผอ และตาบลหวยทราย อาเภอนายง 2. ดนขาว ในตาบลโนนทอง อาเภอนายง 3. แบไรต ทตาบลนาแค อาเภอนายง 4. ทองคา ทตาบลบานเพม และตาบลนาแค อาเภอนายง 5. โปรแตซ ทอาเภอประจกษศลปาคม และอาเภอเมองอดรธาน

6. เปนอตสาหกรรมชนดหนปน อาเภอนาโสม

ปจจบนมโครงการทไดรบประทานบตรทาเหมองแร ซงกาลงเปดดาเนนการ จานวน 3 แหง คอ

1. แรหนอตสาหกรรมชนดหนปน เพออตสาหกรรมกอสราง เปดทาการอย 3 แปลง ทตาบลสามคค อาเภอนาโสม มโรงโมหน 2 แหง

2. แรดนขาว เปดทาการอย 3 แปลง ทตาบลโนนทอง อาเภอนายง 3. แรแบไรต เปดทาการอย 1 แปลง ทตาบลนาแค อาเภอนายง

การสารวจแรในเขตจงหวดอดรธานมการสารวจพบแรและดาเนนการขอประทานบตรแลว ไดแก

1. แรโปรแตซ ทอาเภอเมองอดรธานและอาเภอประจกษศลปาคม มปรมาณแรทสารวจพบแลวประมาณ 300 ลานตน และขอประทานบตร 4 แปลง 2. แรแบไรต ทอาเภอนายง และขอประทานบตรแลว 1 แปลง 3. แรหนอตสาหกรรมชนดหนปน (เพออตสาหกรรมกอสราง) ทอาเภอนาโสม และ

ขอประทานบตรแลว 5 แปลง แหลงกาซธรรมชาต ไดมการสารวจแหลงกาซธรรมชาตภฮอม พนทรวม 232.20 ตารางกโลเมตร ตงอยในพนทอาเภอหนองแสง อาเภอหนองววซอ อาเภอโนนสะอาด จงหวดอดรธาน โดยบรษทเอสโซอดร จากด เปนผไดรบสมปทานเรมเจาะเมอวนท 4 กมภาพนธ – 28 มถนายน 2526

ความลกสดทาย 3,827 เมตร พบกาซธรรมชาตในหนปนอตราการไหล 3.84 ลานลกบาศกฟตตอวน

และกาซธรรมชาตเหลว 1.5 บารเรลตอลานลกบาศกฟต

(ทมา http://www.udonthani.go.th/home/generality/view.pdf)

http://www.udonthani.go.th/home/generality/view.pdf



สถานการณดานมลพษสงแวดลอม

จากสถตปญหาเรองรองเรยนดานสงแวดลอมของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและสงแวดลอมจงหวดอดรธาน พบวาปญหามลพษทางอากาศจากโรงสขาวและลานตากมนสาปะหลงเปนเหตรองเรยนดานสงแวดลอมทมกจะเกดขนซาซากเปนประจาทกป และมกเกดกบสถานประกอบการทเคยถกรองเรยนมากอนแลว ทงนปญหาผลกระทบดงกลาวสวนใหญแลวเกดจาก

การจดการสงแวดลอมภายในสถานประกอบการทงในเรองของการปรบเปลยนวธการผลตและการลงทนตดตงหรอปรบปรงอปกรณเปนตนดงนนการแกไขปญหาผลกระทบดงกลาวจาเปนตองใชมาตรการจงใจในการสรางจตสานกและความตระหนกแกผประกอบการในการปรบปรงสภาพแวดลอมภายในสถานประกอบการ


สถานการณดานเครอขายความรวมมอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบานของจงหวดอดรธาน

ไดมการจดตงขนเมอ ป พ.ศ.2547 โดยปจจบนนมการขยายเครอขายและสมาชกมากกวา 7,000 คนอยางไรกตาม ในปจจบนนมสมาชกเครอขายฯไมครอบคลมในระดบหมบานและระดบตาบล ซงตามหลกการทางานของเครอขายความรวมมอในการจดการสงแวดลอมแลว การมเครอขายครอบคลมในทกระดบพนทจะทาใหการดาเนนการมประสทธภาพมากทสด จากการประเมนผลการดาเนนงานเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบานของจงหวดอดรธานท ผานมา พบวามปญหาอปสรรคเกยวกบการประสานงานและการดาเนนกจกรรมของเครอขายฯ ทงน สบเนองจากไมมองคกรหรอหนวยงานททาหนาทประสานงานเครอขายในระดบอาเภอทาใหการดาเนนงานเครอขายขาดความตอเนอง ดงนนการจดตงศนยประสานงานเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบานในระดบอาเภอจงเปนแนวทางหนงทจะสามารถชวยใหการดาเนนงานเครอขายเกดความคลองตวและเขาถงประชาชนไดมากขน






วสยทศนในการพฒนาเมองอดรธาน

เมองอดรธาน ไดใหความสาคญในการสงเสรมกระบวนการสรางความเขมแขงของชมชน ในป พ.ศ. 255 5 เมองอดรธานไดกาหนดนโยบายในการดาเนนการพฒนาใหมคณภาพและมาตรฐานและสามารถบรณาการกบการพฒนาทไดรบการสนบสนนจากองคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานทเกยวของได โดยใชภาคทเปนหนวยงานราชการและองคกรปกครองสวนทองถนโดยยด พรบ.ลกษณะปกครองทองท (ฉบบท 11) พ.ศ. 2551 มาตรา 28 ตร วรรคสาม “ใหคณะกรรมการหมบานเปนองคกรหลกทรบผดชอบในการบรณาการจดทาแผนพฒนาหมบานและบรหารจดการกจกรรม ทดาเนนงานในหมบาน รวมกบองคกรอนๆทกภาคสวน ” เปนหลกในการบรณาการจดทาแผนพฒนาหมบานและนาแผนพฒนาหมบานทจดทา เปนขอมลในการจดทาคาของบประมาณของสวนราชการ หนวยงานของรฐ และองคกรปกครองสวนทองถน

จงหวดอดรธานไดบรณาการทางานรวมกบหนวยงานภาคเพอทางานรวมกนอยางเปนรปธรรมดงน

1. เพอนอมนาพระราชดารและแนวพระราชดารสขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ตลอดจนยดถอเอาพระราชปณธานของพระองคมาเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตตน เพอสรางประโยชนสงสดใหกบประชาชนและสวนรวม ตลอดจนการสรางความสมานฉนทใหเกดในสงคมไทย ผลกดนและขบเคลอนใหเกดการแกไขปญหาและพฒนาหมบาน / ชมชนใหกาวหนาและยงยน จงหวดอดรธาน จงไดจดทาโครงการขบเคลอนแผนชมชนอใหมคณภาพ ขน และไดมาตรฐานตามเกณฑ อกทง สามารถบรณาการกจกรรม / โครงการในแผนชมชนเขากบแหลงเงนทนตางๆ ได ภายใตการสนบสนนสงเสรมจากคณะกรรมการขบเคลอนแผนชมชนระดบจงหวด และระดบอาเภอ รวมทงทมปฏบตการตาบลทกตาบล

2. เปนการ เพอนอมนาพระบรมราโชวาท และพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ในเรองคณธรรม การรรกสามคค การดาเนนวถชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไปเผยแพรและสรางจตสานกใหกบประชาชนนาสการปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรม และสงเสรมกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการแกไขปญหา และพฒนาหมบาน/ชมชนใหกาวหนาอยางยงยน ดวยการพงพาตนเองเปนหลก



3. เพอเสรมสรางศกยภาพคณะกรรมการหมบาน(กม.) ใหสามารถทาหนาทเปนอาสาสมครปกปองสถาบน (อสป.) และพฒนากระบวนการเรยนรรวมกนของคนในชมชนตามแนวทางประชาธปไตย ทมการปฏบตตามเสยงขางมาก และรบฟงเสยงขางนอย ยดหลกกฎหมาย ความมเหตผล และแนวทางสนตวธ มความรบผดชอบตอสวนรวมรวมกน

4. เพอพฒนาและยกระดบคณภาพของแผนชมชนใหไดมาตรฐานตามเกณฑทกาหนด สามารถเชอมโยงกบแหลงเงนทนตางๆ

5. เพอปลกจตสานกและรวมกลมพลงมวลชนตางๆเปน อสป. สรางความสามคคสมานฉนท ใหเกดขนในชาต โดยมสถาบนพระมหากษตรเปนศนยรวมยดเหนยวจตใจ และคงอยคชาตไทยตลอดไป

เมองอดรธานกบศกยภาพในการพฒนา (SWOT)

จดแขง(Strength)

การพฒนาการเกษตร/การสงเสรมอาชพ ประชาชนมอาชพหลกดานการทาการเกษตร ทานา ทาไร ทาสวนมทดนเปนของตนเอง มพชเศรษฐกจสาคญ เชน ยางพารา มนสาปะหลง ขาวโพด ออย เปนตน มเขตพนททมคณภาพดนดเหมาะกบการทาเกษตรอนทรย เชน การทานาป และทานาปงเพอผลตขาวทมชอเสยง เชน ขาวมะลหอมทอง เปนตน มขาวพนธด บางพนท ทานาปละ 2 ครง

ภมปญญาทองถน หมบาน /ชมชน มปราชญชาวบานมผทรงคณวฒดานตางๆสามารถถายทอดความรไดด

การพฒนาสงคมและคณภาพชวต หมบาน / ชมชน มแผนชมชนทมมาตรฐาน เปนเครองมอ ในการบรหารและจดการชมชน มความสมานฉนทสามคค และบรณาการรวมกน มการแกไขปญหาการแพรระบาด ของยาเสพตด ในพนทเปนระบบและมผลสาเรจสง คนชราในชมชนมอาชพเสรมมรายได

ประชาชนทกระดบ ในพนทไดรบโอกาสทางการศกษา วถชวตของคนในชมชนมความสมพนธแบบเครอญาต

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มทรพยากรธรรมชาต ดานแหลงนาทสาคญของภมประเทศ คอ ลานาปาว หวยหลวง มทรพยากรธรรมชาตและปาไมทสมบรณหลากหลาย

เปนแหลงตนนาหลายสาย พนดนมความอดมสมบรณสามารถทาการเพาะปลกไดดและพนทสวนใหญเปนภเขา



การทองเทยว/วฒนธรรม มสถานททองเทยวสาคญหลายแหง เชนมรดกโลกบานเชยง มแหลงวฒนธรรมสาคญหลายแหง เชน วดปาภกอน วดปานาคานอย คาชะโนด เปนตน

ดงนนจะเหนไดวา จดแขงทสาคญของ จงหวดอดรธาน คอ เปนจงหวดทมพนทอดมสมบรณเหมาะกบการทาการเกษตร การทานาปและนาปง การทาการเกษตรอนทรย เปนแหลงผลตขาวพนธดมแหลงทองเทยวทหลากหลาย เชน มรดกโลกบานเชยง แหลงทองเทยว 3 ธรรม ธรรมชาต ธรรมมะ วฒนธรรม กระจายอยตามอาเภอตางๆ มพชเศรษฐกจสาคญทเปนทตองการของตลาดในระดบสากล เชน ออย ยางพารา มนสาปะหลง มทรพยากรธรรมชาต ดานแหลงนาทสาคญ เชน ลานาปาว ลาหวยหลวง โครงการสงเสรมและบารงหวยหลวง เขอนกดลงงอ ฯลฯ ประชาชนในพนทมททากนเปนของตนเอง และใชวถชวตตามแนวเศรษฐกจพอเพยง จดออน(Weaknesses)

การพฒนาการเกษตร/การสงเสรมอาชพ เกษตรกรสวนใหญมปญหาหนสน ทงในระบบและนอกระบบ และความดอยประสบการณ ในการบรหารจดการทนชมชนทเปน“ตวเงน” พนทบางสวนเปนพนททดนขาดการบารงรกษาทาใหความอดมสมบรณสงผลใหไดผลตจากการเกษตร เชน ปลกขาว ออย มนสาปะหลง ไมไดเตมท พนทราบสวนใหญถกนาทวมขงเปนเวลานาน ประชาชนขาดพลงอานาจในการตอรองในการตลาด และในดานอนๆ แหลงนาไมเพยงพอสาหรบทาการเกษตรบางจดประสบปญหานาทวมทกป เนองจากลาหวย คลอง บง ตนเขนระบายนาไมทนในชวงฤดฝน การขาดเอกสารสทธในทดนทากนและทอยอาศย ประชาชนขาดการรวมกลมในการประกอบอาชพทงอาชพหลกและอาชพเสรม การบรหารจดการดานการเกษตรไมเหมาะสม เชน ระบบการจดการแหลงนาไมสามารถนานาไปใชประโยชนไดเตมท ไมมตลาดกลางในพนทรองรบผลตภณฑของเกษตรกร เชนตลาดรบซอผลผลต

การพฒนาสงคมและคณภาพชวต ประชาชนไมใสใจตระหนกในการดแลสขภาพ ของตนเอง และครอบครว การจดเวทประชาคมเพอจดการและบรหารชมชนยงขาดความตอเนองเขมขนประชาชนผดอยโอกาสไมไดรบการพฒนาอยางตอเนอง อยางทวถง ประชาชนไมมความปลอดภยในชวตและทรพยสนเกดการมวสมยาเสพตดในวยรนและประชาชนกลมเสยง การ ไมปฏบตตามขอตกลง กฎระเบยบ ขอบงคบของชมชน เกดปญหาการไมมงานทา รายไดนอย หมกมนในอบายมข การขาดเอกสารสทธในทดนทากนและทอยอาศย คนในหมบานไมมอาชพเสรมหลงจากการทานา ประชาชน



สวนใหญมฐานะยากจน รายไดไมเพยงพอตอรายจาย หนสนมาก ประชาชนวยทางานสวนใหญไดรบการศกษาเพยงขนพนฐาน

การคาการลงทน สภาพถนนทใชในการคมนาคมทงเพอสญจรไปมาและเพอการขนถายผลผลตมสภาพถนนทแคบ บางแหงเปนถนนลกรง ขรขระไมสะดวกในการเดนทาง การคมนาคมไมสะดวกในการขนถายผลตผลทางการเกษตร โครงสรางพนฐานยงไมเพยงพอตอประชาชนในพนท

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประชาชนขาดจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมการทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

การทองเทยว/วฒนธรรม ขาดการประชาสมพนธแหลงทองเทยว ทพกผอนและการบรหารจดการทมประสทธภาพ ประชาชนมคานยมเปลยนแปลงไปใชวถชวตแบบทนนยม จนทาใหวถชวต ประเพณวฒนธรรมอนดงามแบบดงเดมของทองถนถกละเลย

ดงนนจะเหนไดวา จดออนทสาคญ ของจงหวดอดรธาน คอ การบรหารจดการแหลงนายงไมสามารถนาทรพยากรนาไปใชประโยชนไดเตมทและระบบชลประทานยงไมทวถง ดนขาดการบารงรกษา ขาดความอดมสมบรณทาใหผลผลตจากการเกษตรไมไดผลเตมท ประชาชนสวนใหญมรายไดไมเพยงพอตอรายจาย เกษตรกรมปญหาภาวะหนสนและมวถชวตแบบทนนยม ไมมอาชพเสรมหลงจากทาอาชพหลก ประชาชนบางสวนขาดจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ปญหาการวางงาน ทาใหหมกมนในอบายมข มวสมยาเสพตดในกลมเสยง การบรหารจดการชมชนยงไมเขมแขง ดอยประสบการณในการบรหารทนชมชนทเปนตวเงน โครงสรางพนฐานยงไมเพยงพอตอความตองการของประชาชน เชน สภาพถนนในการคมนาคมการขนถายผลตผลทางการเกษตรมสภาพคบแคบ ขรขระ เปนลกรง ไมสะดวกในการเดนทางและขนถายผลตผลทางการเกษตร ประชาชนขาดการรวมกลมในการประกอบอาชพทงอาชพหลกและอาชพเสรมทาใหขาดพลงและอานาจในการตอรอง

โอกาส ( Opportunity) โครงการพระราชด ารมโครงการพระราชดารในพนทเปนศนยการเรยนร หลกปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง ในการดารงชพของประชาชน กระแสพระราชดารสและพระราชเสาวนยทมตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต โครงการตามพระราชดารใหการสนบสนน เชน โครงการอาหารกลางวนในโรงเรยน และองคกรเอกชนมลนธศภนมต ใหการสนบสนนดานทนการศกษา



การบรหารจดการ นโยบายรฐบาล ยทธศาสตรการพฒนาจงหวด และยทธศาสตรการพฒนาอาเภอทเอออานวยตอการพฒนาหมบานและชมชน การมทรพยากรมนษยทตระหนกรและเขาถงความร ขอมลขาวสาร สทธทางการเมอง ระเบยบกฎหมาย ทจาเปนในการดารงชวต การมระบบการบรหารและจดการขอมลเพอการพฒนาทมประสทธภาพ

การพฒนาการเกษตร หนวยงานดานการเกษตรและพฒนาชมชนได สงเสรมใหประชาชนทาการเกษตรแบบผสมผสานสงเสรมใหประชาชนรวมกลมเพอตอรองราคาผลตผลทางการเกษตร สงเสรมใหประชาชนปลกพชเศรษฐกจ เชน ยางพารา

การพฒนาสงคมและคณภาพชวต ประชาชนในพนทไดรบโอกาสทางการศกษา วาระของกฎหมายและนโยบายทเนนการกระจายอานาจและมสวนรวมของประชาชน

การเสรมสรางความเขมแขงของหมบาน/ชมชน ภาครฐไดสนบสนนวชาการทงดาน การประกอบอาชพหลก อาชพเสรม ใหกบประชาชนอยางตอเนอง มงบประมาณสนบสนนจากภาครฐ

ทงจากองคกรปกครองสวนทองถน ราชการ ในการพฒนาทางการเกษตรและใหการลงทน ทกหมบานไดรบงบประมาณจากรฐบาล เชน กองทนหมบานฯ กข.คจ. เอสเอมแอล ยทธศาสตรอยดมสขการเขาถงแหลงทนตางๆ

ดงนนจะเหนไดวาโอกาสทสาคญของจงหวดอดรธานคอ การนอมนา กระแสพระราชดารส และพระราชเสาวนยทมตอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม นโยบายรฐบาล วาระของกฎหมาย เนนการกระจายอานาจ การมสวนรวมของประชาชนและการเสรมสรางความเขมแขงใหหมบาน/ชมชน รฐสนบสนนงบประมาณ ทงจากองคกรปกครองสวนทองถน สวนราชการตางๆ ในรปแบบตางๆเชน กองทนหมบานและชมชนเมอง โครงการแกไขปญหาความยากจน เอสเอมแอล ยทธศาสตรอยดมสข เศรษฐกจพอเพยงการเขาถงแหลงทนไดงายขน โครงการตามพระราชดารในพนท เปนศนยการเรยนร เปนแบบอยางในการดารงตนของประชาชน หนวยงานราชการพรอมสงเสรมใหประชาชนทาการเกษตรทเหมาะสม การปลกพชเศรษฐกจการรวมกลมเพอรกษาผลประโยชน

ประชาชนไดรบโอกาสทางการศกษาจากสถาบนการศกษาจากภาย ในท เขามาใหบรการ เชน มหาวทยาลยราชภฏอดรธานและจากภาย นอกทหลากหลาย เชน สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง มหาวทยาลยมหาสารคาม มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช



อปสรรค(Threats)

ภยธรรมชาต ปญหาภยธรรมชาต เชน ภยแลง อทกภย วาตภย การระบาดของศตรพชเศรษฐกจ สภาพภมอากาศแปรปรวนทาใหมผลกระทบตอ ผลผลตทางการเกษตร

การบรหารจดการ นโยบายในการแกไขปญหาความเดอดรอนจากการประกอบอาชพ ไมสามารถบรรเทาความเดอดรอนไดอยางทวถงและครบวงจร ความผนผวนและความไมมนคงทางการเมอง ทาใหประชาชนตนตระหนกในปญหาตางๆทจะตามมา การคาการลงทน ภาวะวกฤตทางการเงนทางการตลาดทผนผวน ทาใหเกษตรกรปรบตวและแกปญหา

ไมทน ประชาชนถกเอาเปรยบดานราคาสนคาเกษตร ขาดการตอรองราคาสนคาและสภาพภมอากาศไมเอออานวยการประกอบอาชพ ตนทนในการผลตสงเนองจากการผลตองอยกบระบบทนนยม

การพฒนาสงคมและคณภาพชวต เกดปญหาการวางงาน เนองจากภาวะคาครองชพสง และปญหาการเมองในปจจบนการเคลอนยายแรงงานของแรงงานตางดาว (ลาว) และการยายถนของชาวตะวนตกทงทถกตองและไมถกตองตามกฎหมาย

ดงนนจะเหนไดวาอปสรรคทสาคญในการพฒนาของจงหวดอดรธานทสาคญ คอ การมตนทนการผลตสง ภาวะวกฤตทางการเงน การผลตองระบบทนนยม ภยธรรมชาต สภาพภมอากาศแปรปรวนสงผลกระทบตอการประกอบอาชพเกษตรกรรมการเคลอนยายแรงานตางดาวและการยายถนของชาวตะวนตกทงทถกตองและไมถกตองตามกฎหมาย ความไมมนคงทางการเมอง ทาใหประชาชนตนตระหนก สบสน ในปญหาตางๆทตามมา ประชาชนถกเอาเปรยบดานราคาผลตผลการเกษตร ขาดการตอรองราคาสนคา บทสรป

จงหวดอดรธานมประวตความเปนมาทยาวนาน ม วฒนธรรม ประเพณ เฉพาะตน มวถชวตความเปนอย ทเรยบงาย ทามกลางการเปลยนแปลงของโลกปจจบน รวมถง แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต นโยบาย ของภาค รฐบาล ยทธศาสตรการพฒนาของภาคตะวนออกเฉยงเหนอและความตองการของประชาชนในทองถนจงหวดอดรธาน ทผานมาเปนเวลากวา 120 ป ชาวจงหวดอดรธานไดสรางความเปลยนแปลง ความเจรญ ศลปะ วฒนธรรม ประเพณ ตางๆ ทอาจมวถชวตความเปนอย ทแตกตาง ตามลกษณะพนท หรอธรร มชาตทมอย แตอยางไรกตาม ทงหมด ลวนคอวถชวต ของชาวจงหวดอดรธาน ทสามารถกาหนดทศทางการพฒนาจงหวดอดรธาน ใน 6 ประเดน สรปไดดงน



1.ดานการคาการลงทน จากการวเคราะหสภาวะแวดลอมดานเศรษฐกจของจงหวดอดรธานทงภายนอกและภายในพบวา จงหวดอดรธานจะเปนศนยกลางการคาและการลงทนนนไมไกลเกนเออม เพราะดวยจดแขงทมซงประกอบไปดวย เสนทางคมนาคม สงอานวยความสะดวกรองรบนกลงทนตลอดจนความเขมแขงของภาคเอกชน(หอการคาและสภาอตสาหกรรม)และยงไดรบการสนบสนนจากภาครฐรวมทงกลมประเทศเศรษฐกจอาเซยนดงนนการทจงหวดอดรธานจะมงสวสยทศนเปนศนยกลางการคาได 2 .ดานการเกษตร จงหวดอดรธานเปนจงหวดทมศกยภาพดานการเกษตรสงพอสมควร ซงดได จากจงหวดอดรธานมปรมาณนาฝนทอยในระดบปานกลางถงคอนขางมากเมอเทยบกบจงหวดทอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอดวยกนและมพนททสามารถปลกพชทสาคญ ไดหลายชนด เชน ออย

มนสาปะหลง ขาว ตลอดจนยางพารา ซงเปนพชเศรษฐกจทมแนวโนมเปนความตองการของตลาดโลกประกอบกบจงหวดอดรธานมยทธศาสตรสนบสนนดานการคาการลงทนจงทาใหจงหวดอดรธานสามารถเปนศนยกลางอตสาหกรรมการเกษตรได

3. ดานการทองเทยว จงหวดอดรธานมมรดกโลกบานเชยงเปนสถานททองเทยวทนกทองเทยวทวโลกรจก มเสนทางการคมนาคมทงทางบกและทางอากาศทสะดวกมผลตภณฑ OTOP ทมชอเสยงมสงอานวยความสะดวกและทพกพรอมสาหรบนกทองเทยวรวมทงแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทมอยในจงหวดอดรธานและภายในกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน1 ซงเปนแรงผลกใหจงหวดอดรธานกาวเขาสการทองเทยวเชงนเวศและธรรมชาตได

4. ดานสงคมและคณภาพชวต จงหวดอดรธานถงแมจะมความขดแยงทางการเมองบางแตกทาใหประชาชนในจงหวดอดรธานมสงคมและคณภาพชวตทด สงเกตไดจาก GPP จงหวดและ GPP ดานการเกษตรมแนวโนมสงขน หมายความวา จงหวดอดรธานจะเปนสงคมทนาอยภายใตการเปนศนยกลางการคาและ แหลงอตสาหกรรมการเกษตร เมองนาอยในมมมองทมการลงทน อตสาหกรรมการเกษตรและการทองเทยวเชงนเวศได

5. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พบวาจงหวดอดรธานจะตองอยในระบบผสมผสานระหวางการคาการลงทน อตสาหกรรมและระบบนเวศ จงหวดอดรธานจะตองนาจดแขงแหลงทองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรมและโอกาสทมอยคอการสนบสนนของภาครฐและประชาคม



โลกทกาลงตระหนกดานสงแวดลอมตลอดจน ความรบผดชอบทางสงคมมาขบเคลอนใหจงหวดอดรธานเปนจงหวดทมการพฒนาดานเศรษฐกจและสงแวดลอมควบคไปดวยกนไดอยางยงยน

6. ดานการบรหารจดการจงหวดแบบบรณาการ ดวยยทธศาสตรดานการบรหารจดการจงหวดแบบบรณาการนนถอวาจาเปนอยางยง เพราะจงหวดมจดออนเกยวกบระบบฐานขอมลเพอการพฒนาจงหวดและการพฒนาความรของเจาหนาท เพอรองรบการบรการแบบสมยใหมและใหมประสทธภาพ การขบเคลอนวสยทศนจงหวดอดรธานจงมความจาเปนทจะตองใชยทธศาสตรการบรหารจดการแบบบรณาการไปขบเคลอน ใหเกดประสทธภาพและประสทธผลเพอใหบรรลเปาประสงคและ วสยทศนภายในระยะเวลาทกาหนด



ค าถามทายหนวยท 1

1. จงอธบายถงประวตความเปนมาของเมองอดรธานมาพอสงเขป

2. จงอธบาย จดเดน จดดอย โอกาส และแนวโมนการพฒนาของจงหวดอดรธาน 3. จงวเคราะหแนวโนมการพฒนาเมองอดรธานในกระแสโลกภวฒน

4. จงวเคราะหแนวโนมสถานการณของจงหวดอดรธาน ในประชาคมอาเซยน 5. ใหแนะนาสถานททองเทยวทสาคญในเมองอดร 3 แหง (ประวตความสาคญ,การเดนทาง)



เอกสารอางอง คณะกรรมการประสานแผนพฒนาทองถนระดบจงหวดและองคการบรหารสวนจงหวดอดรธาน. 2558.

กรอบยทธศาสตรการพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดอดรธาน.องคการบรหารสวนจงหวดอดรธาน.

ดนย ไชยโยธา. 2546. ประวตศาสตรไทย: ยคกรงธนบรถงกรงรตนโกสนทร. สานกพมพโอเดยนส โตร. ISBN 974-276-111-6. หนา 67-71.

ราชกจจานเบกษา,พระราชทานบาเหนจความชอบ,หนา 263, เลม 4, 30 พฤศจกายน 2430

อนสาวรยปราบฮอ. "ประวตสงครามปราบฮอ". สถานทสาคญทางประวตศาสตร อนสาวรยปราบฮอ.

สบคนเมอ 2015-12-21.

องคการบรหารสวนจงหวดอดรธาน.2554 . อดรธาน :วถชวต อารยธรรม และการพฒนา.

อดรธาน : สานกงานจงหวดอดรธาน ศาลากลางจงหวดอดรธาน.

องคการบรหารสวนจงหวดอดรธาน.2556 . 121 ป จงหวดอดรธาน . อดรธาน : สานกงานจงหวด

อดรธาน ศาลากลางจงหวดอดรธาน.

www.udonthani.go.th/2014/pdf/udonthani.pdf

http://th.wikipedia.org/wiki) วกพเดย.2558. สารานกรมเสร ขอมล ณ ป 2558


สานกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง ณ 31 ธนวาคม 2558


กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, ขอมล ณ 31 ธนวาคม 2558

http://udon.nso.go.th/(สานกงานสถตจงหวดอดรธาน) http://www.thepannaraihotel.com/images/news_images/2/IMG_8310.jpg(แหลงมรดกโลกบานเชยง) http://www.nongbualamphu.go.th/390/index.php(ศาลพระนเรศวรทจงหวดหนองบวลาภ)

https://th.wikipedia.org( อนสาวรยปราบฮอ หนาศาลากลางจงหวดหนองคายหลงเดม)

https://th.wikipedia.org/wiki/(จอมพล เจาพระยาสรศกดมนตร (เจม แสง-ชโต) แมทพปราบฮอฝายไทย(นงทางซาย) ถายรปคกบเจาราชวงศ (คาสก) แหงหลวงพระบางทกองบญชาการเมองซอน)

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD/9742761116

http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2430/033/262_1.PDF

http://kanchanapisek.or.th/kp8/nki/nki103.html

http://www.udonthani.go.th/2014/pdf/udonthani.pdf




http://udon.nso.go.th/(�ӹѡ�ҹʶԵԨѧ��Ѵ�شøҹ�)

http://www.thepannaraihotel.com/images/news_images/2/IMG_8310.jpg(��ô��š��ҹ��§)


http://www.nongbualamphu.go.th/390/index.php(��ž�й��÷��ѧ��Ѵ˹��)






http://www.bloggang.com/( พระเจาบรมวงศเธอชน 4 พระองคเจาคดณางยคล กรมหลวงพชตปรชากรขาหลวงใหญมณฑลลาวกาว ) http://www.bloggang.com/( พระเจาบรมวงศเธอชน 4 พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวงประจกษศลปาคมเสนาบดกรมวง และขาหลวงใหญมณฑลลาวพวน)

https://sites.google.com/site/kantimakedsing/canghwad-xudrthani-doy-baengkh(จงหวดอดรธานในแผนทประเทศไทย)

https://th.wikipedia.org/wiki(พลตร พระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวงประจกษศลปาคม แมทพฝายใต ฉายกอนหนาทจะยกกองทพไปปราบฮอวนหนง) http://www.pracharkomnews.com/wp-content/uploads/รปปก2-212.jpg(ประเพณราบวงสรวงราลกถงพระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงประจกษศลปาคม)

https://th.wikipedia.org/wiki(พนเอก มหาอามาตยตร พระวงศเธอ พระองคเจาวฒนา) http://www.oknation.net/blog/wut2013/2014/10/28/entry-1(พระศรสรยราชวรานวตรโพธ เนตโพธ ) https://sites.google.com/site/noobeebear/_/(ตราประจาจงหวดอดรธาน) http://www.thaigoodview.com/files/u4567/flug.jpg(ธงประจาจงหวดอดรธาน)http://www.herb-health.com/wp-content/uploads/2015/04/ทองกวาว.jpg(ดอกไมประจาจงหวดอดรธาน)

http://www.udonthani.go.th/home/generality/view.pdf)


https://sites.google.com/site/kantimakedsing/canghwad-xudrthani-doy-baengkh(�ѧ��Ѵ�شøҹ��Ἱ��)




http://www.oknation.net/blog/wut2013/2014/10/28/entry-1

https://sites.google.com/site/noobeebear/_/(��һ�ШӨѧ��Ѵ�شøҹ�)

http://www.thaigoodview.com/files/u4567/flug.jpg(��ШӨѧ��Ѵ�شøҹ�)http:/www.herb-health.com/wp-content/uploads/2015/04/��.jpg(��ШӨѧ��Ѵ�شøҹ�)









แผนการการจดการเรยนร หนวยท 2 ลกษณะสงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน วตถประสงคทวไป

1. มความรความเขาใจในความหลากหลายทางสงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน 2. เขาใจจดเดนและจดดอยของสงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน


1. อธบายถงความหลากหลายทางสงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธานได

2. วเคราะหจดเดนและจดดอยของสงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธานได

สาระการเรยนร 1. ลกษณะทวไปของสงคม 2. ลกษณะทวไปของวฒนธรรม 3. ความหลากหลายของกลมชาตพนธในพนถนอดรธาน 4. ความหลากหลายของวฒนธรรมในพนถนอดรธาน

5. แนวทางการอนรกษ การสงเสรม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน

6. บทสรป

7. คาถามทายหนวย


1. ศกษาเนอหาในเอกสารคาสอนและหนงสอตาราทมเนอหาเกยวของ 2. ศกษาถงลกษณะทวไป องคประกอบและโครงสรางของสงคม วฒนธรรม ประเพณ พนถน

อดรธาน เพอวเคราะหถงสถานบทบาทและหนาทของตนเองในสงคม พรอมยกตวอยางหนาชนเรยนเปนการแลกเปลยนเรยนร

3. บรรยายสรปสถานการณของสงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธานในยคโลกาภวตนโดยอาจารยผสอน

สอการเรยน-แหลงเรยนร 1. เอกสารคาสอนรายวชาวถชวตพนถนอดรธาน


3. รปภาพ ทเกยวของกบพนถนอดรธาน







กจกรรมเสนอแนะ 1. ทาแบบฝกหดทบทวนคาถามทายหนวยท 2



หนวยท 2

ลกษณะสงคม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน

ลกษณะทวไปของสงคม มนษยเปนสตวสงคมทอยรวมกนเปนกลม มนษยกบสงคมจงแยกกนไมไดมนษยเกดมาตองอาศย

สงคม พงพาอาศยและมความสมพนธตอกน มการจดระเบยบอยางมแบบแผนในการอยรวมกนเพอเปนหลกในการดาเนนชวตและการอยรอดและสรางความเจรญกาวหนาใหแกตนเองและสงคม แบบแผนในการดารงชวตของมนษยไดจากการเรยนร การสรางสม การสบตอ การถายทอด ทาใหมนษยแตกตางจากสตว การเปนมนษยทสมบรณนนมไดมมาแตกาเนด แตเกดจากการทมนษยไดเปนสมาชกของสงคม ทาใหมนษยเรยนรแบบแผนตางๆ โดยเฉพาะสงคมครอบครว ซงทาใหรจกแบบแผนในการดาเนนชวตจากคนรนกอนผานสงคม ครอบครว จากทไดสมผสสงเหลานลวนมอทธพลและมสวนทาใหมนษยสามารถดารงชพอยในสงคมไดอยางมนคง

ความตองการขนพนฐานของมนษยทเปนสาเหตททาใหมนษยตองอยรวมกนเปนสาคญ มดงน 1. เพอสนองความตองการพนฐานของมนษย ธรรมชาตของมนษยนนตองการหลายอยางแตพนฐานจรงๆ กคอปจจยส ไดแก อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค นอกจากวตถนนแลวมนษยตองการความรก ความอบอนความเขาใจ ความปลอดภย สงเหลานลวนเปนสงทพงพาอาศยกนและกน

2. เพอเปนทยอมรบของสงคม การเปนทยอมรบทาใหมนษยเกดความมนใจความภมใจความเขาใจทจะทากจกรรม ใหกบสงคมทาใหเกดความสข แตถาไมยอมรบ ธรรมชาตของมนษยจะหลกเลยง จากสงคมนนทาใหเกดทกข ไมประสบความสาเรจ ในชวตและไมมความสขทจะอยในสงคมนนๆ

3. เพอสรางความเจรญกาวหนาใหกบตนเองและกลม มนษยจะรสกวามความปลอดภยมความเอออาทรตอกนเมอมการทากจกรรมรวมกนและเกดความเตมใจ กจะชวยกนสรางสรรคผลงานเมอผลงานนนเกดความสาเรจจะกลายเปนความภาคภมใจ สงคมกจะเจรญกวาหนา

สงคมไทย (Thai Society) จดเปนรปแบบสงคมเกษตรกรรม (Agrarian Society) รอยละ 80

ของประชากรทวประเทศประกอบอาชพเกษตรกรรม เชน การเพาะปลก เลยงสตว ฯลฯ และรอยละ 20



ประกอบอาชพบรหาร เชน ธรกจ หางราน รบจาง เปนตน ทาใหระบบสงคมไทย (Society system)

แบงเปน 2 ระบบคอ

1. สงคมชนบท (Rural Society)

2. สงคมเมอง (Urban Society)

ทงสองระบบนเปนตวกาหนดบทบาทหนาทและวถชวตของคนในสงคมไทย สงคมชนบทจะ มการเปลยนแปลงนอย จะ มเปลยนแปลงมากเฉพาะผอยในเมองเปนสวนใหญซงถอวาเปนเพยงคนกลมนอยของสงคมไทย เพราะประชากรสวนใหญจะอยในชนบททาการเกษตรยดมนในขนบธรรมเนยมประเพณมการศกษา นอยฐานะยากจน ไมคอยยอมรบความคดเหนใหมๆ ยดถอเงนตรา เกยรตอานาจ มโครงสรางของชนชน ยกยองความเปนเจาคนนายคน ยดบคคลเปนหลกยกยองผอาวโส

ลกษณะสงคมชนบท (Rural Society)

บางทเรยกวา สงคมแบบชาวบาน ( Folk Society) ซงจดวามความสาคญทสดในสงคมไทย

เพราะเปนโครงสรางหลกเกอบทงหมดของประเทศไทย อนมผลมาจากพฤตกรรมทงทางขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรม พอสรปเปนขอ ๆ ดงน 1 . ประชากรมความสมพนธแบบปฐมภม ประชากรอยตามธรรมชาต ไมหนาแนนมการแขงขนกนนอยสภาพการครองชพตา

2 . สวนใหญยงประกอบอาชพทางการเกษตร ทาใหตองพงพาอาศยแรงงานแลกเปลยนกน

มความใกลชดกน จงมความสนทสนมกน

3 . ลกษณะครอบครวมความสมพนธกนแนนแฟ น เปนหนวยทสาคญทางเศรษฐกจชวยกนทางานทาเครองมอ เครองใช ทอผาเอง ทาอาหารทานเอง 4 . ชมชนมกตงอยนอกเมอง เปนหมบาน ตาบล กระจายอยหางกน มประชากรไมหนาแนน

5. วดและศาสนสถาน เปนสถานทสาหรบประกอบพธกรรมศาสนา ในสมยกอนวดเปนแหลงความร อบรมบมนสย ปจจบนวดกยงมความสาคญอยไมนอย

6. สวนใหญยดมนอยกบขนบธรรมเนยม จารตประเพณ ไมคอยเปลยนแปลงงาย ๆ มวถชวตความเปนอยทเรยบงาย

7 . คานยมในเรองคณงามความดในทางศาสนา เปนตวควบคมความประพฤตทางสงคม



ลกษณะสงคมเมอง (Urban Society)

จดวาเปนสงคมทมความซบซอน เปนศนยกลางทางความเจรญ และความเสอมรวมอยดวย

เมองเปนสถานทตงถนฐานอนถาวร หนาแนนดวยประชากร และเปนทรวมของคนทมความแตกตางทางพนเพ ซงอยในเขตเมอง เทศบาล เปนตน

สงคมเมองมลกษณะดงน 1. ประชากรมความสมพนธกนแบบทตยภม ประชากรอยอยางหนาแนนมการแขงขนสง

มชมชนอตสาหกรรม ฐานะรารวยและยากจนแตกตางกน

2. มอาชพหลายหลาย ทงธรกจ การคา ราชการ ลกจาง อตสาหกรรม อาชพบรการ ฯลฯ

ความสมพนธของกลมคนมความผกพนกนนอยมาก ตางรกษาผลประโยชนของตนเอง 3. ครอบครวมความผกพนนอย เพราะความจาเปนในเรองของเศรษฐกจ สมาชกในครอบครว

มภาระตองทา ไมคอยมเวลาใหแกกน อกทงความผกพนกบเพอนบานกมนอย

4. ชมชนตงอยในเขตทมผอาศยอยเปนจ านวนมาก เปนศนยกลางความเจรญ มประชากรหนาแนนกวาชนบท มกเกดปญหาขนในสงคมมากมาย

5. วดและศาสนสถานยงเปนทสกการะเครารพ แตคนไทยในปจจบนเหนสถาบนทางศาสนาเปนเพยงสถานทประกอบพธกรรมทางศาสนา และสงสอนหลกธรรม จรยธรรม แกคนในสงคมเทานน

6. มการละเมดขนบธรรมเนยม จารตประเพณทดงาม รบอธพลจากวฒนธรรมตะวนตกสง 7. คานยมจะเนนหนกในเรองอ านาจ ความมนคง การยองยองสงคมชนสง และมความตองการ

ในการเลอนชนทางสงคมสง ในปจจบนนจะเหนไดวาโลกของการสอสารไดกาวไปไกลมาก ระบบขอมลขาวสารการตดตอ

เปนไปอยางรวดเรว ดงนน บรเวณทอยใกล ๆ กบเมอง หรอบรเวณทตดตอกนสะดวก ชมชนจะเปลยนสภาพชวตความเปนอยแบบเมองไดอยางรวดเรวเพราะการถายทอดและการเผยแพรทางวฒนธรรมเปนไปไดอยางสะดวกและรวดเรว ฉะนนการเปลยนแปลงวถชวตและวฒนธรรมเลยนแบบตะวนตก

จงเปนเรองไมยากสาหรบคนยคใหม สงคมจะยงยนเจรญกาวหนายอมตองมการวางแผน มนโยบาย

นนคอ ตองมโครงสรางทดและแขงแรง สงคมกจะเปนสงคมทมระเบยบมนคง



โครงสรางสงคม (Social Structure) คอ ความสมพนธของกลมบคคลทอยรวมกนในสงคม โดยมองคประกอบทางสงคมททาใหสงคมดารงอยได ดาเนนไปอยางมระเบยบคอสถาบนทางสงคมซงอาจจะออกมาในรปแบบของความรวมมอ ความขดแยง การแขงขน อยางไรกตาม ความสมพนธของกลมคนนนจะมเครองยดเหนยว ซงเปนบรรทดฐานใหคนมาอย รวมกนเปนสงคมอยางสนตสขไดสงคมจะมนคงเพยงใดยอมขนอยกบองคประกอบของโครงสรางทางสงคมทสาคญ 2 ประการดงน

1. การจดการระเบยบสงคม

2. สถาบนทางสงคม

1.การจดระเบยบสงคม (Social Organization) สมาชกของสงคมมความแตกตางกนทงแนวความคด และความตองการ การจดระเบยบสงคมจงมความจาเปนทเปนเครองมอทาใหสงคมมระเบยบและเปนสงคมสงบสข เครองมอในการจดระเบยบทางสงคม คอ

1.1 บรรทดฐานทางสงคม ( Social Norms) คอ แบบพฤตกรรมกฎเกณฑ หรอคตนยมทสงคมกาหนดไวเปนมาตรฐานในการประพฤตปฏบตทสงคมยอมรบวาดและถกตอง การจาแนกประเภทของบรรทดฐานทางสงคมวทยานน แยกเปน 3 ประเภท คอ

1.1.1 วถชาวบานหรอวถประชา (Folk Ways) เปนแนวทางสาหรบการปฏบตหนาท ไมคอยมความสาคญตอการดาเนนชวตของมนษยมากนก มกเปนเรองเกยวกบการทมนษยในสงคมหนง ไดปฏบตกนทกวทกวน จนกลายเปนความเคยชนและเปนขนบธรรมเนยมประเพณ หากบคคลใดละเมดฝาฝนกไมไดรบโทษรนแรงแตประการใด เพยงแตไดรบคาตฉนนนทาวาประพฤตปฏบตในทางไมชอบ

ไมควรเทานน เชน มรรยาทในการรบประทานอาหารบนโตะการแตงกายไปในโอกาสตางๆโดยเหมาะสม หรอพดภาษาทสภาพซงบคคลในสงคมนนนยมใชกน

1.1.2 จารตหรอกฎศลธรรม ( Mores) เปนแบบแผนความประพฤต ทถอวา

มความสาคญกวาวถประชา เพราะเปนเรองทเกยวกบสวสดภาพหรอความด ความชว ซงผไมปฏบตตามจะไดรบปฏกรยาโตตอบจากสมาชกของสงคมอยางรนแรง กวาวธประชา ขอยกตวอยางเชน คนไทย

มกฎศลธรรมไมบรโภคเนอสนขและเนอแมว เพราะถอวาเปนสตวเลยงในบาน หากบคคลใดบรโภค

ผนนจะไดรบปฏกรยาโตตอบในทางลบ กลาวคอ จะไมมใครอยากคบคาสมาคมดวย โดยเกรงวาผนน

มจตใจขาดศลธรรมและเหยมโหด จงไดบรโภคเนอสนขและเนอแมว



1.1.3 กฎหมาย (Laws) เนองจากสงคมมนษยมแนวโนมไปในเชงซอน จงเกดปญหาขอโตแยงเกยวกบแบบแผนพฤตกรรมของมนษย จงเปนหนาทของสงคมทจะตองตราบทบญญต

และกฎหมายทเปนลายลกษณ อกษร เพอควบคมสงคมใหมความสงบเรยบรอย ตลอดจนจดเจาหนาทคอยควบคมตรวจตราจบกมผละเมดฝาฝนมาลงโทษตามบท บญญตแหงกฎหมาย

1.2. สถานภาพและบทบาท (Status and Role)

1.2.1. สถานภาพ หมายถง ตาแหนงทบคคลไดรบจากการเปนสมาชกของสงคม แบงออกเปนสถานภาพทไดมาโดยกาเนด เชน ลก หลาน คนไทย เปนตน และสถานภาพทางสงคม เชน คร นกเรยน แพทย เปนตน

สถานภาพ กคอ ตาแหนงของบคคลในสงคมหรอกลมใดกลมหนงทกสงคมหรอกลมคนยอมมตาแหนงมากมายและบคคลคนเดยวอาจดารงตาแหนงหลายตาแหนง เชน นาย ก.เปนลกชายของพอ เปนนกศกษา เปนสมาชกของชมรม เปนตน

1.2.2. บทบาท หมายถง การปฏบตตามสทธ หนาทอนเนองมาจากสถานภาพของบคคล เนองจากบคคลมหลายสถานภาพในคนคนเดยว ฉะนนบทบาทของบคคลจงตองปฏบตไปตามสถานภาพในสถานการณตามสถานภาพนน ๆ

อยางไรกตาม สถานภาพและ บทบาท รวมถงการปฏบตหนาทยอมขนอยกบบคคลทเขาดารงตาแหนงนน ๆ เพราะฉะนนบทบาทจงเปนรปแบบทเคลอนไหวหรอรปการทางพฤตกรรมของตาแหนง ยกตวอยาง เชน นายกรฐมนตรของประเทศไทยยอมม บรรทดฐานหรอแนวทางปฏบตบางประการ กลาวคอ มสทธหนาทและอภสทธตาง ๆ แตบทบาทหรอการปฏบตหนาทของนายกรฐมนตรของแตละคนยอมแตกตางกนออกไปความแตกตางระหวางบทบาทและตาแหนงทเกดขนนน กเพราะวา“ตาแหนง”เปนแนวความคดทางสงคมวทยา สวน “บทบาท” นน เปนแนวความคดทางจตวทยาทางสงคม เพราะฉะนนบทบาทจงเปลยนแปลงอยเสมอในเมอมการเปลยนแปลงคนใหมทมาดารงตาแหนงนน

2. สถาบนทางสงคม (Institution) นกวชาการดาน สงคมวทยา ใหความหมายสถาบนวา หมายถง

ทกสงทกอยางทมลกษณะแสดงใหเหนวา พฤตกรรมของมนษยทเกยวกบสงนนเปนไปในแบบของการรวมมอกน โดยการรวมมอกนอยางถาวรและเปนการรวมมอภายใตกฎเกณฑใดกฎเกณฑหนง



ฉะนน “สถาบน” ในความหมายทางสงคมวทยา มงเนนถงสถาบนทเปนนามธรรม คอ ระเบยบ

หรอแนวทางปฏบตททากนมาจนชนและเปนทยอมรบกนทางสงคม คาวา Institution ซงแปลวา

“สถาบน” นน สามารถจาแนกความหมายออกไดเปน 2 นย ไดแก 2.1. แบบอยางพฤตกรรมทมระเบยบแบบแผนและปฏบตสบตอกนมาจนเปนทยอมรบกนทวไป

เรยกวา สถาบน สาหรบการกระทาบางอยาง ทปฏบตโดยไมมระเบยบ ไมมกฎเกณฑทแนนอน แมจะกระทากนทวไปและยอมรบกนทวไป กไมเรยกวาเปนสถาบน เชน การสอนใหเดกทาอะไรเปน การพดกด การรบประทานอาหารกด การอานหนงสอกด แตการสอนดงกลาวน ในสงคมบางแหงเทานน จงนบวาเปนสถาบน ซงไดแก โรงเรยน การสอนการเรยนทบานหรอนอกหองเรยน ทไมไดจดตงขนเปนแบบแผน เปนทางการ จงไมถอวาเปนสถาบน

2.2. องคกรทจดตงขนซงอาจเปนโรงเรยน โรงพยาบาล ทมฟตบอล วด บรษท หางราน

กระทรวง ทบวง กรม สถาบนในแงน กคอ องคการ นนเอง ซงจะตองมการ จดตงขน ถาไมมการจดตงเปนองคกรขนกอน สถาบนกเกดขนไมไดหรอสถาบนจะมขนไมได ถาไมมองคการรบรอง เชน

สถาบนการศกษาจะมไมได หากไมมโรงเรยนหรอมหาวทยาลย บรษทหางรานตางๆ จะมไมไดหากไมมการประกอบธรกจการคา เปนตน

จากขางตน พอสรปไดวา สถาบน หมายถง แบบแผนการปฏบตอยางมระเบยบและแนวทางพฤตกรรมทเปนมาตรฐานของสงคม ทมใหสมาชกในสงคมไดถอปฏบตเพอประโยชนในการดารงชวตและแกไขปญหาพนฐานของสงคมสวนรวม และมหนาททาใหสงคมสามารถคงสภาพอยได

สถาบนพนฐานและหนาทอนส าคญของสถาบน มดงตอไปน 1. สถาบนครอบครว คอ สถาบนทชายหญงอยกนกนเปนครอบครวและเปนสถาบนท

จะยงใหสงคมดารง อยไดตลอดไป ยอมรบกนวา สถาบนครอบครวเปนสถาบนพนฐานของสงคม ซงทาหนาทควบคม ความสมพนธทางเพศ การมบตร การอบรมเลยงด ตลอดถงการสรางระบบเครอญาตแตเดมมา ครอบครวทาหนาทเปนสถาบนเบดเสรจ กลาวคอ กจกรรมทงปวงของบคคลมศนยกลางอยทครอบครว ไมวาจะเปนการศกษา การแพทย การสงคมสงเคราะห ตลอดจนพธกรรมตางๆ ในสมยตอมาจงไดมองคกรอนๆ รบไปปฏบตแทนครอบครว การอยกนเปนครอบครวมระเบยบปฏบตซงตงขนเปน

แบบแผน เปนมาตรฐานในเรองการสบพนธและการเลยงดบตร ครอบครวปฏบตหนาททงในดานเฉพาะตวและหนาทของสงคมเปนสวนรวม และหนาทอนสาคญยงของครอบครว คอ การผลตสมาชกใหมใหแกสงคม การทสงคมจะดารงอยได กตองมสมาชกมาแทนทสมาชกเดมทลมตายไป สถาบนครอบครวจงถอวาเปนสถาบนพนฐานทมบทบาทตอสงคมมาก เพราะมหนาทในการอบรม สงสอนเลยง



ดสมาชกใหม ใหเปนคนดมคณภาพของสงคม ซงเกดจากการสมรสของชายหญงทตกลงจะมชวตครวมกน เมอใหกาเนดบตรหนาทของบดาและมารดาจงมความสาคญ

2. สถาบนการศกษา เปนสถาบนทสนองความตองการของสงคมดานการถายทอดความรทกษะวชาการ และวชาชพเพอใหสมาชกมความร ความสมารถ วฒนธรรม คณธรรม “การศกษา คอ การสงเสรมความเจรญงอกงามของบคคลในทางรางกาย สตปญญา ความประพฤตและสงคม

เพอใหเขาสามารถปรบตวใหเหมาะสมกบ สงแวดลอมและดารงอยไดดวยด”

ดงนนการศกษาจงไมใชหมายความถงเฉพาะการเรยนจบจากโรงเรยนเทานนแตยงมความหมายกวางขวางครอบคลมไปถงการขจดปญหาทอาจบงเกดขน ในชวตเพอใหตนสามารถดารงชวตอยได ในสงคมดวยความสขการศกษาจงมอยในทกสถานทและทก สถานการณ บคคลทมการศกษาดนนยอมหมายถง บคคลทสามารถแกไขปญหาตางๆ และประสบความสาเรจในการดาเนนชวตในสงคม

3. สถาบนการเมองการปกครอง ความหมายของการปกครอง การปกครอง คอ การใชอานาจอธปไตยในการบรหารรฐ เพอความเปนระเบยบเรยบรอยและความสงบสขแหงรฐ ฉะนน รฐ

เปนชมชนทางการเมองทมอธปไตย อสรภาพ มอานาจบรหารภายในรฐและยงมอานาจตอตานอานาจภายนอก ทเขามาเกยวของ กาวกายภายในรฐนนๆ เปนแบบอยางของการคดการกระทาในเรองเกยวกบ

การรกษาระเบยบ ความสงบ เรยบรอยของสงคม พทกษความถกตอง รกษาอธปไตยของชาต 4. สถาบนเศรษฐกจ ความหมาย “เศรษฐกจ ” เปนเรองของการครองชพหรอ

มาตรฐานการครองชพของมนษยหรอเปนเรองการเปนอยของมนษยในสงคม ปฏบตหนาทเพอสนองความตองการของสงคมในดานการผลต การกระจาย การแลกเปลยน สนคาและบรการแกสมาชกในสงคม สถาบนเศรษฐกจมเปาหมายอยทการอยดกนดของประชาชน ดงนน กจกรรมทางเศรษฐกจจงเกยวของกบกรรมวธทจะกอใหเกดความมงม การอยดกนด หรออยางนอยกเพอการมกนมใชของประชาชน กรรมวธทดาเนนการมกขนอยกบปรชญาทางเศรษฐกจของผมบทบาทอานาจ หนาททางเศรษฐกจของสงคมนน ๆ เพอจะกาหนดวากจกรรมทางเศรษฐกจควรจะดาเนนไปในรปแบบใด จะใหประชาชนมสทธในการดาเนนการผลตเอง มกรรมสทธในทรพยสน รฐจะเขาควบคมหรอปลอยให

เอกชนดาเนนงานอยางเสร ฯลฯ เหลาน เปนวธการซงเปาหมาย คอ การมกนมใช



5.สถาบนศาสนา เปนสถาบนท เนนใหความมนคงในชวตและมความหมายเกยวกบปจจยชวยใหเกดความสงบทางจตใจและนาไปสสขภาพจตทด อนจะมผลตอสขภาพรางกาย ความรสกมนคงปลอดภยจากความกลวและปลอดจากความวตกกงวล ใหพลงใจ เพราะเชอวาสงทจะใหความชวยเหลอทางจตใจเปนปจจยเสรมทาใหเกดกจกรรมทงปวง ทาใหมโอกาสเอาชนะความลาบากอปสรรคตางๆ ได เปนปจจยชวยใหคนจดระเบยบชวตและมโอกาสประสบความสาเรจและความสขสงสดได

สงคมไทยเปนสงคมทมโครงสรางแบบหลวมๆ แตสามารถผสมผสานไดอยางกลมกลน จนเปนสงคมทมลกษณะเฉพาะ คอ รกอสระ ยดมนในสถาบนศาสนา พระมหากษตรย มเอกลกษณเปนของตนเอง ยอมรบในระบบอาวโสและระบบอปถมภ ไมนยมความรนแรง ชอบการประนประนอม และใชชวตอยางเรยบงาย ในปจจบนไดรบอทธพลจากการเปลยนแปลงในโลกโลกาภว ตน ทเทคโนโลยมการพฒราอยางรวดเรว การคมนาคม สะดวกสบาย และมการเปลยนคานยมในการบรโภค ทาใหเกดการเปลยนแปลงในวถการดาเนนชวตบางประการทงในเมองและชนบท

มครอบครวอบอน มชมชนเขมแขง และมสงแวดลอมทยงยน

รปภาพท 2.1. ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงแวดลอมยงยน ทมา http://www.dmc.tv/pages/

http://www.dmc.tv/pages/



ลกษณะทวไปของวฒนธรรม ความหมายของคาวา วฒนธรรม มาจากภาษาองกฤษวา Culture ซงคาเดมในภาษาละตน คอ

Cultural มความหมายหลายอยาง เชน การเพาะปลก การปลกฝง การปลกพช การทาใหดกวาเดมโดยการอบรมหรอการหด

พระราชบญญตวฒนธรรมแหงชาต พทธศกราช 2485 ใหความหมายเกยวกบวฒนธรรมไวดงน คอ “วฒนธรรม หมายความวา ลกษณะทแสดงถงความเจรญงอกงาม ความเปนระเบยบเรยบรอย

ความกลมเกลยวกาวหนาของชาตและศลธรรมอนดของประชาชน” จากความหมายน วฒนธรรมแบงออกเปน 4 ลกษณะ คอ

1. ลกษณะทแสดงถงความเจรญงอกงาม

2. ลกษณะทแสดงถงความเปนระเบยบเรยบรอย 3. ลกษณะทแสดงถงความกลมเกลยวกาวหนาของชาต

4. ลกษณะทแสดงถงความมศลธรรมอนดของประชาชน

ความหมายตามพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2552 คาวา วฒนธรรม หมายถง

สงททาความเจรญงอกงามใหแกหมคณะ ดงนน สงใดกตามหากมการเจรญขนดวยการศกษาอบรมจะอยในขอบขายความหมายของคาวาวฒนธรรมไดทงสน

กลาวโดยสรป วฒนธรรม หมายถง สงทมนษยสรางขนและวถการดารงชวตซงมลกษณะเฉพาะของแตละสงคมของคนกลมใดกลมหนงทแสดงออกถงความเจรญงอกงาม ความเปนระเบยบเรยบรอย ความกลมเกลยว ความกาวหนาคนสวนใหญยอมรบวาเปนสงดงาม โดยสรางเปนกฎเกณฑแบบแผน

เพอนาไปปฏบตใหเปนไปตามรปแบบเดยวกน ถอเปน "มรดกแหงสงคม" เพราะวฒนธรรมเปนสงทมนษยไดรบมาจากบรรพบรษหรอถายทอดใหแกอนชนรนหลงจนเปนวถของสงคม

วฒนธรรมเปนแบบแผนและเปนเครองกาหนดวถการดาเนนชวตของมนษยในแตละสงคมท

บงออกถงความเจรญและความเสอม ตลอดจนววฒนาการความเปนมา และการดารงอยของสงคม

สงคมและวฒนธรรมจงเปนของคกน ประเทศใดมวฒนธรรมดจะสงผลตอความเจรญของคนในสงคม วฒนธรรมเปนเครองกาหนดวถการดาเนนชวตของมนษย การทมนษยอยรวมกนคบหาสมาคม

ประกอบอาชพรวมกน ลวนเปนผลมาจากวฒนธรรม วฒนธรรมเปนเครองกลอมเกลาจตใจมนษย



กอใหเกดการอยรวมกนอยางสงบสข สงคมและวฒนธรรมจงจาเปนของคกน โดยมนษยเปนผสรางวฒนธรรม และวฒนธรรมเปนสงสรางความเจรญใหแกสงคมของมนษย

วฒนธรรม และสงคมกเกดขนเพราะมนษย วฒนธรรมกบสงคมจงเปนสงคกน หากสงคมมขนาดใหญหรอมความซบซอน มากเพยงใด ความหลากหลายทางวฒนธรรมมกจะมมากขนเพยงใดนน วฒนธรรมตางๆของแตละสงคมอาจเหมอนหรอตางกน เนองมาจากความแตกตางทางดานความเชอ เชอชาต ศาสนาและถนทอยเปนตน

จะเหนไดวา วฒนธรรม เปนสงทตองเรยนรจากแบบแผนการดาเนนชวต ซงสงคมแรก ทเปนสงคมแหงการเรยนร คอ ครอบครว วฒนธรรมใดทสงคมยอมรบวาดกจะถายทอดสคนรนหลงกลายเปนมรดกทางวฒนธรรมนอกจากนวฒนธรรมยงมลกษณะเปนการ แสดงออกในรปของความคดการปฏบตโดยสมาชกรบรรวมกนและประพฤตปฏบตใหเหมาะสมกบสงคมของตน วฒนธรรมจงเปนสงทสงคมยอมรบและถอปฏบตรวมกนไมใชเปนของสมาชกคนใดคนหนงทยดถอปฏบตเทานน

หากเขาใจในเรองวฒนธรรมเปนอยางดแลว กจะทาให สามารถเขาใจพฤตกรรมตางๆ ของคนในแตละสงคมและปฏบตไดอยางถกตอง ดงนนเพอความเขาใจเรองวฒนธรรมเราจงสามารถแบงลกษณะสาคญของวฒนธรรม ออกไดดงน

1. วฒนธรรมเกดจากการเรยนร วฒนธรรมไมใชสงทตดตวมนษยมาแตกาเนดและไมใชสงทอาจถายทอดทางพนธกรรมได เชน การสรางทอยอาศยของมนษยยอมแตกตางไปจากรงของผง เพราะผงสรางรงขนโดยสญชาตญาณทเปนไปเองตามธรรมชาต โดยไมตองมการเรยนรหรอสงสอน แตการสรางทอยอาศยของมนษยเกดจากการเรยนรของสมาชกในสงคม

2. วฒนธรรมเปนมรดกของสงคม วฒนธรรมเปนผลของการถายทอดและการเรยนรจากสมาชกรนหนงไปสสมาชกอกรนตอไป การถายทอดนน ตองใชเวลา และมภาษาเปนสอกลางชวยใชมนษยไดแสดงความรสกและสามารถเขาใจผอนได ชวยใหการถายทอดวฒนธรรมสบตอมาเปนมรดกทางสงคม

3. วฒนธรรมเปนแบบแผนในการดาเนนชวต บคคลทเกดในสงคมใดกตองเรยนรวฒนธรรมของสงคมนน ซงแตกตางกนไปตามแตละสงคม ไมสามารถนามาเปรยบเทยบไดวาของใครดกวากน เพราะแตละวฒนธรรมยอมมความเหมาะสมตามสภาพแวดลอมของแตละสงคม เชน วฒนธรรมไทยกมแบบแผนการดาเนนชวตในลกษณะหนงไมวาจะเปนดานการแตงกาย อาหารการกน ความเปนอย ซง



แตกตางจากวฒนธรรมของชาวญปน ดงนน วถชวตของคนไทยคนญปนหรอชาตอนๆ จะมวถชวตทเปนลกษณะของตนเอง

4. วฒนธรรมเปนสงทเปลยนแปลงได จากการคดคนสงใหมๆ หรอปรบปรงของเดมใหเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนแปลงไป จงทาใหวฒนธรรมมการเปลยนแปลงอยเสมอ

5. วฒนธรรมมลกษณะเปนการแสดงถงรปแบบของความคด ในการแสดงพฤตกรรมของมนษย เปนผลมาจาการชวยกนกาหนดรปแบบของความคดในการแสดงพฤตกรรมของสมาชก โดยทสมาชกรบรรวมกน และประพฤตตามแนวคดนน

6. วฒนธรรมมใชเปนของผใดผหนงโดยเฉพาะ วฒนธรรมเปนของสวนรวม ซงเกดจากการทมนษยอยรวมกน และสรางรปแบบในการดาเนนชวตในสงคมรวมกน วฒนธรรมจงไมใชสงทสมาชกในสงคมคนใดคนหนงยอมรบและปฏบตเทานน

ฉะนนจงสามารถ กลาว ไดวา วฒนธรรมเปนสงทมนษยสรางขน มลกษณะเฉพาะและเปลยนแปลงไดจาก ภายในสงคมหรอการแพรกระจายมาจากสงคมอน จงควรระลกเสมอวาวฒนธรรมใหมใชวาจะดทกอยาง ของเกากไมใชดทงหมด จงควรรจกการเลอกสงใหมทดและเกบของเกาทดไวเชนกน สงคมหนงจะตองมวฒนธรรมหรอวถการดาเนนชวตเปนลกษณะเฉพาะของสงคมนนวฒนธรรมจงเปนเอกลกษณของชาต สาเหตททาใหสงคมมวฒนธรรมทแตกตางกนมดงน

1. ความคดเหนและการมองเหนโลกทแตกตางกนไป มนษยทกแหงในโลกตองมระเบยบกฎเกณฑ ความเชอศาสนา การปกครอง เศรษฐกจ แมนแตการอบรมเลยงดเดก ตลอดจนการคบคาสมาคม แตรปแบบของสงเหลานจะแตกตางกนไปตามความคดเหนและคานยมของแตละสงคม

2. สภาพแวดลอมทางภมศาสตรทตางกน

2.1 มนษยทอยในเขตหนาวกตองพบปญหาตางกนกบมนษยทอยในเขตรอน

2.2 มนษยทอยบนภเขายอมมปญหาตางจากมนษยทอยในทลม

2.3 มนษยทอยในสภาพแวดลอมคลายกนอาจมองโลกตางกน หรอความแตกตางของเหตการณ ในประวตศาสตรทผานมา

2.4 มนษยทเกดในสงแวดลอมใดกมกจะคนเคยกบวฒนธรรมของตน



วฒนธรรมไทยเปนตวกาหนดวถชวตของคนในสงคมไทยทงยงเปนเครองวดความเจรญหร อความเสอมของสงคม ซงมผลตอความกาวหนาของประเทศเพราะประเทศจะเจรญหรอไมนนยอมขนอยกบการพฒนาของคนในสงคมจากแผนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทกลาวถงการพฒน าประเทศให เจรญกาวหนานน สงคมตองมดลยภาพ การสบทอดวฒนธรรมไทย จงเปนสงจาเปนและมความสาคญตอการพฒนาคนและสงคมไทยดงน

1. ทาใหมองเหนวถความเปนไทย ความคดสรางสรรค ทงทางดานศาสนา สงคม วฒนธรรม

การปกครองทสงคมสบทอดกนมา

2. ทาใหคนไทยเปนผมความรบผดชอบ รจกรกษาระเบยบวนย มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรยรจกพฒนาตนเอง ซงเปนการเสรมสรางในการปลกจตสานกทดงามเหมาะสมกบ สภาพของสงคมไทยสบไป

3. ทาใหคนไทยทงชมชนเมองและชมชนชนบท เกดความรวมมอรวมใจ สงเสรมขนบธรรมเนยมทดงามนาภมปญญาทองถนมาใชใหเกดประโยชนแกคนในชาตเปนทรจกของชาวโลก

4. ทาใหเกดการถายทอดจากคนรนหนงไปสอกรนหนงซงนบวาเปนการสบทอดเอกลกษณไทย

เพอใหคงอยในสงคมสบตอไป

ฉะนนการสบทอดวฒนธรรมไทยเปนกระบวนการทสาคญ ทจะดารงไวซงสงทดงามสบไป การเรยนรและฝกตนเองใหเหนคณคาของวฒนธรรมไทย จงควรทาตงแตวยเดก ดวยการปลกจตสานก ในลกษณะ การอบรมสงสอน การศกษาดวยตนเองหรอการปฏบตจรง คนไทยมวฒนธรรมทเปนของตนเองมาตงแตสโขทย ซงแสดงออกถงความเปนชาตทมความรก ความสามคคและสงบสข อยางไรกตาม

วฒนธรรมไทยกเหมอนวฒนธรรมของชนชาตอนทเปนวฒนธรรมแบบผสมผสาน คอ

1. มวฒนธรรมดงเดมเปนของตนเอง 2. รบเอาวฒนธรรมอนจากภายนอกทไดตดตอสมพนธกน มาผสมผสานใหเกดประโยชนตอการดารงชวตและเปนวฒนธรรมใหมใชเปนสวนรวม



ความหลากหลายของกลมชาตพนธในพนถนอดรธาน ชาตพนธ คอ สงทแสดงถงพนฐานความเปนมนษยในแตละเชอชาตและแสดงถง

ววฒนาการของ ระบบสงคมการเมอง โดยในแตละภมภาคมกประกอบไปดวยกลมคนหลากหลายเผาพนธ โดยแตละเชอชาตกจะมวฒนธรรมและประเพณทสวยงามเปนของตนเอง ซงจดวาเปนสสนทางชาตพนธของมนษยอยางหนงและเปนความงดงามของสงคมทประกอบไปดวยกลมชาตพนธทหลากหลาย (เสร ซาเหลา. 2545 : 9)

กลมชาตพนธไทพวน

พวน ถนเดมอพยพมาจากเมองพวนตอนเหนอของลาวแถบบรเวณเมองเชยงขวาง ปจจบนตงถนฐานอยทองทจงหวดเลย อดรธาน หนองคาย สกลนคร และนครพนมบางสวน พวน มรปรางลกษณะเดนอยทผวขาวเหลอง นยมแตงตวดวยผาทอมอทมลวดลายแบบไทพวน ชาวพวนรกพวกพอง และมความขยนขนแขงไทพวนเคยตกอยภายใตอทธพลของราชอาณาจกรไทย ลาวและเวยดนาม จาเปนตองสงบรรณาการใหแกอาณาจกรทงสามเสมอมา ในบางชวงเวลาทเขมแขงกประกาศตนเปนอสระมพระมหากษตรยและราชวงศขนครองราชย แตในบางคราวทออนแออาณาจกรพวนยงตองสงบรรณาการใหทง ลาว ไทย และเวยดนาม ผคนไทพวนยงถกกวาดตอนเขาไปอยในความปกครองดวย โดยไปตงถนฐานทงในลาว เวนดนามและไทยเมองพวนเปนทสง มภเขาสลบซบซอน ผนดนอดมสมบรณอากาศคอนขางเยนตลอดทงป เปนแหลงตนนาหลากหลาย เชน นางม นาเนย นาเนยบ นาซน เปนตน ทตางไหลลงสแมนาโขง ม เมองเซยงขวาง เมองเชยงคา เมองแสน เมองสย เมองโมก เมองกาง เมองเสยง เปนเมองหลกทมพนองไท-พวน อาศยอยคอนขางหนาแนน ทางทศตะวนออก มดนแดนตดตอกบเวยดนาม ดานตะวนตกตดตอกบ อาณาจกรสบสองปนนา ทศใตชดพรมแดนกรงศรสตนาคนหต หรออาณาจกรลานชาง เมอคราวกรงศรสตนาคนหตมอานาจเขมแขงไดรวมแควนสบสองจไท และเมองพวนเขาไวในอาณาจกรดวย แตครนแยกออกเปน หลวงพระบาง และเวยงจนทน เมองพวนจงไปขนกบนครเวยงจนทนเรอยมา มบนทกในพงศาวดารเรยกผคนไทพวนวา “ลาว” (บรรเทง พาพจตร.2549).

การเขามาตงถนฐานในประเทศไทยของชาวพวนมหลกฐานปรากฏอยหลายครง ดงน ในครงท 1 ตรงกบรชสมยของพระบาทสมเดจพระเจาตากสนมหาราช คอ ในราวป พ.ศ. 2322 พระองคไดโปรดฯใหสมเดจเจาพระยามหากษตรยศกและเจาพระยาสรสห ยกทพไปตเมองลาวและหวเมองทขน



ตอลาวทงปวงไวได ในการนไดนาชาวลาวใหมาตงบานเรอนตามหวเมองตาง ๆ ของไทย การนาครอบครวชาวลาวกลมตาง ๆ มาในครงน คาดวานาจะมชาวพวนทอาศยในเมองพวนซงเปนเมองขนของลาวปะปนเขามาดวยเปนจานวนมาก และในครงท 2 เมอ พ.ศ. 2335 เจานนทเสน ราชบตรองคใหญของเจาสรบญสาร เปนเจาเมองเวยงจนทนซงเปนเมองขนของไทย ไดนาชาวพวนและชาวโสง (ไทดา) สงมายงไทย เพอเปนราชบรรณาการตอกษตรยไทย และครงท 3 เกดสงครามระหวางลาวกบไทยใน พ.ศ. 2369-2371 ไทยตหวเมองทขนตอลาวไดจนสน แตปตอๆ มาญวนไดตหวเมองของลาวทมพรมแดนตดตอกบญวนไปในสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวโปรดฯใหเจาพระยาธรรมาธบดเปนแมทพไปตเมองทญวนเขายดครองและกวาดตอนนาชาวพวนมากรงเทพฯ จากทงเหตของการสงครามและการเมองแตหลกฐานทางประวตศาสตรไมระบชดวามจานวนเทาใด จากหลกฐานของทางราชการ หลกฐานทองถนจะพบวา ชาวนพวนบางทองถนมไดเขามาในประเทศไทยในฐานะเชลยศก หรอถกเกณฑเพอใชแรงงานทงหมด แตมาดวยความตองการสนตสข แสวงหาแหลงทามาหากนหรอหาถนทอยใหม เพราะกอนหนานไมมการขดเสนพรมแดนระหวางประเทศเชนในปจจบน การอพยพโยกยายถนฐานจงเปนไปดวยความสมครใจ โดยมผนาเปนแกนหลกในการเคลอนยาย เชน การสงคราม โรคระบาดรายแรง หรอเกดกบฏ กมกจะไมไดรบการบนทกเปนประวตศาสตรคงเหลอเปนแตเพยงตานานหรอการเลาสบตอๆกนมาเพอดารงไวซงความเปนชาตพนธของตนเองตราบนานเทานาน(สมภาษณ สมคด จมทอง,2555)

ชาวพวน เดมมถนฐานอยทเมองพวน แขวงเมองเชยงขวาง ประเทศลาว ทางภาคอสานเรยกวา ไทพวน แตภาคกลางเรยกชนเผานวา ลาวพวน ชาวพวนไดกระจายตวอยบรเวณลมแมนางมของลาว สมยกรงธนบร เมอลาวไดรวมเปนอาณาจกรพลเมองฝงซายของแมนาโขงไดถกกวาดตอน มาอยทางฝงขวาของแมนาโขง ชาวพวนไดถกกวาดตอนมาดวย และมาอยในจงหวดอดรธาน หนองคาย เลย พจตร แพร อตรดตถ สโขทย สงหบร ลพบร สพรรณบร ฉะเชงเทรา นครนายก ปราจนบร ราชบร กาญจนบร เพชรบร และสระบร ชาวไทพวน ทอพยพมาตงหลกแหลงทบานบฮมและบานกลาง อาเภอเชยงคาน จงหวดเลย ถนฐานเดมอยทเมองเตาไห หลวงพระบาง สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวในจงหวดอดรธานจะมไทพวนอาศยอยท ต.เมองพาน อ.บานผอ และบานเชยง อ.หนองหาน จงหวดอดรธาน



รปภาพท 2.2 การแตงกายของชาวไทพวนในอดตและปจจบน

ทมา http://www.isan.clubs.chula.ac.th/webboard/?transaction=post_view.php&room_

no=0&id_main=733&star=0

เมอครงทพวกจนฮอ กลา เงยว รกรานเมองเตาไห 4 พอเฒา คอ พอเฒากอม พอเฒาหานพอเฒาเพยไซ พอเฒาปตาหลวง เปนผนาชาวพวนกลมหนง อพยพออกจากหลวงพระบาง ลองตามแมนาโขงมาตงถนฐานทบานบฮม ตอมาผคนสวนหนงไดมาอยทบานกลาง อกแหงหนงแลวเรยกตวเองวา"ไทพวน" ชาวไทพวนนนมความเปนอยทเรยบงายแบบสงคม ชนบททวไป มอาชพเกษตรกรรม

การทอผา การตเหลก ทาเครองเงน เครองทอง ภาษา ชาวพวนใช ภาษาไทคลายกบไทอสานทวไป แตใกลเคยงไทยภาคกลางกวาเผาอนๆ บานเรอนของชาวพวน เปนเรอนสง นยมปลกเปนเรอนทมหองตงแต 3 หองขนไป ใตถนเรอนใชทาประโยชนหลายอยาง เชน ทาคอกวว-ควาย เลาเปดเลาไก ตงเครองสาหรบผกหกทอผา หลงคาทรงมะนลา ไมเครองบนผกมดดวยหวายแทนการตอกตะป แตถาเปนบานเจานายหรอผมฐานะดและวดจะใชตะปซงทาขนเอง และหลงคามงดวยหญาคา ถาเปนบานผมฐานะด



มงดวยกระเบองไมเรยกวาไมแปนเกด หรอกระเบองดนเผา พนและฝาเรอนปดวยกระดาน ไมไผสสกสบแผออกเปนแผนๆ เรยกวา ฟาก แลวมเสอสานดวยหวายทบอกชนหนง มหองครวอยบนเรอน มชานยนออกมาจากตวเรอน และมบนไดขนลงพาดทนอกชานดานทศเหนอ สวนเสาเรอนนนอาจใชไมทงตนหรอใชอฐกอเปนเสาขนาดใหญ ฤกษในการปลก คอเวลาเชาการปลกเรอนจะเสรจในวนเดยวประมาณ 5-6

โมงเยน จากนนจะเปนหนาทของฝายหญง บางพวกทาเลาไก ทาเตาไฟ การขนบานใหมเจาของบานตองหาบสงของขนไป ไดแก ไซ หวหม แห ไมคอน สว และหอก ตอจากนนจะมคนถอเสอทนอนหมอนมง ถาดขาวตม ขนมหวานสาหรบทาขวญเรอน เมอญาตพนองมาพรอมหนากเรมทาพธตามประเพณ การนอนเรอนใหมจะตองมคนนอนใหครบทกหองเปนเวลา 3 คน คนทส เจาบานจะตองจดทาขาวตมขนมหวานเลยงดญาตพนองทมานอนเปนเพอนเมอเจาบานจดบานเสรจคนทจะเขาออก หองนอนไดตองเปนคนในครอบครว เทานน

ปจจบนชาวไทพวน รบเอาวฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณของชาวอสาน เขามายดถอปฏบต ทงการใชภาษา การแตงกาย การนบถอศาสนา ฯลฯ สงตาง ๆ เหลานทาใหความเปนอย การดาเนนชวตของชาวไทพวน กลายไปเปนชาวไทอสานอยางเตมตว

การแตงกาย ในอดตผหญง ใชผาคาดอกแทนการสวมเสอ นงซนตนจก หรอ สพนแทรก ลายขวาง บางทองถนนยมนงซนมดหม ผชายนงกางเกงขากวยสดาใสเสอสดาและผานงโจงกระเบน ผาขาวมาพาดบา หรอคาดเอว ผหญงนงผาซน ผาขาวมารดนม เรยกวา แหงต ทงชายหญงไมสวมเสอ แตเวลาไปไรนา ตองสวมเสอสดา หรอสคราม หญงสวมเสอรดตวแขนยาวถงขอมอ กระดมเสอใชเงน กลม ตดเรยงลงมาตงแตคอถงเอว ชายหญงเมอโกนผมไฟ แลวหญงจะไวผมจก พออาย 14-16 ปจะไวผมยาว เมอถงอาย18-19 ตองไวผมทรงโคงผมคอหยบเอาผมทปลอยลงไปมาทาเปนรปโคงพออาย 20 ปขนไปจะตองนาผมมาขมวดเปนกระจกไวท กลางศรษะ เรยกวา เกลาผมจกกระเทยมและตองปก

หนามแนน เมอแตงงานแลวจะเลกปกสวนชายจะโกนผมจนโตเปนหนม จงไว ผมยาว (วเชยร วงศวเศษ,

2525: หนา 61-62)

ความเชอชาวไทพวนนนมความเชอเรองผ เรองการเขาทรง อยางแนนแฟน

โดยเฉพาะทบานกลาง ยงมรางทรงนางเทยม ทาหนาทรกษาโรคภยไขเจบ และเปนทยดเหนยวจตใจของชาวบาน ประเพณทชาวไทพวนปฏบตสบตอกนมาคอ งานบญกาฟา ซงแตละบานจะกาหนดตางกน



มกจะอยในระยะเวลา 3 เดอนกอนลงมอทานา คอ เดอนอายขน 14 คา เดอนยขน 13 คา หรอเดอน 3

ขน 3 คา หรอเมอฟารองครงแรกในเดอนสาม คาวา กา หมายถง การถอ การ เคารพ การกาฟา จงเปนการเคารพฟา จะทากนในเดอน 3 ขน 3 คา เรยกวาวน กาเตมมอ หรอ วนกาเตมวน ชาวบานจะหยดทางาน งดใชววควายไมผาฟนไมทาเสยงดง หรอเสยงอกทก เพราะเชอวาถาทาเชนนนฟาจะไมพอใจ จะดลบนดาลใหฝนแลงพชผลไมด วนสกดบกอนวนกาเตมวน คอ วนขน 2 คา ชาวบานจะชวยกนเตรยมสถานทและของทจะทาบญ

เดมประเพณ กาจะทา การ เตรยมไปทาบญตกบาตรในวนรงขนไดแก ขาวปน หรอขนมจน นายานาพรก และขาวจ แตมาระยะหลงเปลยนมาเปนเผาขาวหลามแทน ชาวบานชวยกนเตรยมอปกรณทาขาวหลาม และขาวจ ไดแกขดมะพราว คนกะท แชขาวเหนยว ตดไมไผ เตรยมทาใสขาวจ เหมอนการทาบญขาวจเดอนอาย เตรยมปลกโรงพธพราหมณ เตรยม เครองบายศร เครองเซน เสรจชวงเชากลบบาน อาบนาแตงตวมารวมประกอบพธในตอนบาย

ชวงบายเรมพธสงฆ นมนตพระมาเจรญพระพทธมนตทวด จากนนเปนพธพราหมณ ใหหมอพราหมณ หรอ พธกรจดธปเทยนเบกบายศร กลาวคาอญเชญเทวดา มารบเครองเซน ขณะเดยวกนกจะจดสาวพรหมจรรยออกมาฟอนราเพอขอพร ขณะหมอพรกลาวคาอญเชญเทวดา ผทไมไดเขารวมพธสงฆและพธพราหมณ จะเรมเผาขาวหลามและปงขาวจ จะเรมพรอมๆ กบพระสงฆเจรญพระพทธมนตและจะตองใหเสรจพรอมกบพธพราหมณจบลง ขาวหลามทไดจากการเผาในพธถอวาเปนขาวหลามทพย กรรมการของวดจะแบงขาวหลามไวครงหนง เพอเกบไวใหประชาชนตกบาตรในวนรงขน อกครงจะเกบไวสาหรบใหประชาชน นากลบไปรบประทานทบานตามความเชอทวา ถาผใดรบประทานขาวหลามทพยจะไมถกฟาผา

เชาวนรงขนเปนวนกาเตมวน ชาวบานจะตนขนมาประกอบอาหารแตเชามด เพอสาหรบถวายพระสงฆเมอดวงอาทตยขนแลวจะหยดงานทกอยาง ชาวบานจะหาบสารบกบขาวไปรวมกนทวด มการตกบาตรขาวจ และขาวหลามทชวยกนทาถวายพระสงฆพรอมกบสารบอาหารคาวหวาน ของแตละบาน แลวรบประทานอาหารรวมกน ชวงสายไมตองทางานบรรดาหนมสาวจะมารวมกนทลานวด หรอลานบานใดบานหนง มการละเลนพนบานจนถงกลางคน เปนพธการใหหนมสาวมาพบกน



นบจากวนกาเตมวนตอไปอก 7 วน คอในวนขน 10 คา จะเปน กาเคงมอ หรอ กาครงวนคอหยดการทางานครงวนเชา ตอนบายทางานตามปกต นบไปอก 7 วนในวนแรม 2 คา มการกางาย หรอ กาชวงเชา กอนการรบประทานอาหารเชาอกครงหนง จากนนจะทางานตามปกตจนถงเวลาเยน ภายหลงจากหงหาอาหารคาในวนกางายแลว ชาวบานจะนาฟนทอยในเตาดนหนงออกมารดนา

พรอมกบกลาวคาขบไลความแหงแลง แลวจงโยนลงคลองไป เรยกวา พธแสงฟา หรอ วธเสยแลงเปนอน เสรจพธกาฟา

พธกาอกอยางหนงคอ กาฟาครงแรก กาฟารองครงแรกในชวง เดอน 3 หรอเดอนกมภาพนธ การกาฟารองครงแรกจะใชเสยงฟารองครงแรก กาหนดวาจะเรมพธกาฟาเมอใด กอนทกวานบาน หรอผนาของหมบานจะประกาศวนกาฟาไดนนตองรอใหคนทหตงทสดของหมบานเปนผไดยนกอน จงจะแนใจไดวาชาวบานทงหลายไดยนกนทวไปแลว นอกจากฟารองครงแรกยง สามารถพยากรณถงผลผลตในปนนดวย เชน ถาฟารองดงมาจากทศตะวนออก ฝนจะปานกลาง นาใน ทลมจะด นาในทดอนจะเสยหาย ถาเสยงฟารองดงมาทาง ทศตะวนตกจะแหงแลง ขาวจะยากหมากจะแพง

กลมชาตพนธผไท

ผไท เปนชนเผาทมอยประมาณ 1 แสนคนเศษ ตงภมลาเนาอยบรเวณลมแมนาโขงและแถบเทอกเขาภพาน เชน จงหวดนครพนม มในอาเภอคาชะอ ธาตพนม อาเภอเมอง และนาแก จงหวดมกดาหาร มอยทอาเภอหนองสง หนาแนนทสดในทกตาบลและหมบาน ในจงหวดสกลนครมในอาเภอวารชภม จงหวดกาฬสนธ มในอาเภอกฉนารายณ อาเภอสมเดจสหสขนธ เขาวง จงหวดอดรธาน มในอาเภอศรธาต วงสามหมอ บานดง ยงมผไททตงภมลาเนาอยในจงหวดราชบร และจงหวดเพชรบร อกกลมหนง ซงเรยกวา “ลาวโซง” หรอ “ผไทซงดา”

กลมชาวผไทเปนชาตพนธทเขามาอยในประเทศไทยมาเปนเวลานานและไดเพมจานวนมากขนจงทาใหวฒนธรรมและประเพณหลายอยางของชาวผไทไดเขามามอทธพลตอสงคมและวฒนธรรมไทยเปนอยางมาก ปจจบนมลกหลานคนชาวผไทกลมตางๆอยอาศยทวไปในประเทศไทยและภาคอสานเปนพนทหนงทมชาวผไทและลกหลานชาว ผไทอพยพเขามาอาศยอยมากมาย กลมชาวผไทมบรรพบรษตนกาเนดบรเวณสบสองจไทซงเปนมณฑลในทางตอนเหนอของจน เมอราว 2,700 ป



เนองจากความไมสงบทางสงคมและการรกรานจากผยดครองตางชาต ตงแตยคราชวงศจน ใน ค.ศ.265-

420 เปนตนมา ชาวผไทจงไดอพยพลงใตและไดแพรกระจายอาศยอยในภาคอสานของประเทศไทย นอกจากนเนองจากปญหาหลายอยาง เชน ปญหาการเมอง ปญหาภยธรรมชาต ปญหาขาดแคลนทดนทามาหากน ปญหาความยากจน ฯลฯ ทาใหชาวผไทไดอพยพไปยงหลายพนทกระจายอยทวภาคอสาน

ชาวผไทในภาคอสานกบชาวไทยในภาคอสานนน มความแตกตางกนหลายประการ ซงเกดจากหลายสาเหตททาใหเปนเชนนน เชน สภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรมทแตกตางกน เศรษฐกจและการเมองมความแตกตางกน นโยบายแตละยคสมยมการเปลยนแปลงเสมอและการอพยพยายถนกสงผลกระทบเชนกนฯลฯ ถงแมจะมการผสมผสานกนหรอการเปลยนแปลงกนบางแตประเพณหรอวฒนธรรมบางอยางของชาวผไทกไดสบทอดกนมาไมขาดสาย แมจะไมหวอหวา แตกยงคงความเปนดงเดมอย ซงไดสรางความภาคภมใจยงชาวผไทรนหลง ชาวผไทมการเคลอนยายถนทอยหลายครงโดยมเหตจาเปนหลายอยางแตยงทาใหชาวผไทมขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมตางๆเปนอตลกษณของตวเอง เชน ในดานวฒนธรรม ประเพณ ความเชอ และวถชวตความเปนอยทแตกตางจากชนเผาอนๆ แสดงออกถงความเปนตวตน เชน การถายทอด วฒนธรรมประเพณ ภมปญญาดานตางๆ ไมวาจะเปน

การใชภาษาของชาวผไท การรวมกลม แสดงออกถงความสามคค การ ดารงรกษาวฒนธรรม ประเพณ ความเชอ ซงมกระบวนการสบทอดและกระบวนการสราง ชมชนหรอการจดกจกรรมและพธกรรมตางๆเพอสบทอดและสรางอตลกษณ ทาใหมการอนรกษ ฟนฟ วฒนธรรม สรางจตสานกและความภาคภมใจในความเปนชาวผไท

แมจะม การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในปจจบน จน ทาใหอตลกษณ

ชาวผไทถกปรบเปลยนไปตามกาลเวลา ชาวผไทไดรบวฒนธรรมใหมเขามาทาใหสมาชกในชมชน มการเปลยนแปลงวถชวตความเปนอยและวฒนธรรมประเพณไปอยางมากแตสงทยงคงแสดงใหเหนถง

อตลกษณชาวผไทไดอยางชดเจน คอ การใหความสาคญกบการศกษาและการรวมกลมซงเปนเรองของวถสงคมวฒนธรรม ความเชอพธกรรมและภมปญญาทสบทอดจากบรรพบรษมานาน แมวารายละเอยดอาจจะเลอนหายไปบาง แตกไดแสดงใหเหนความเปนอตลกษณชาวผไท



รปภาพท 2.3 การรายราและการแตงกายของชาวผไทยงานฉลองโบสถ

รปภาพท 2.4 การรายราและการแตงกายของชาวผไทยงานบญบงไฟ



กลมชาตพนธจน

คนไทยเชอสายจนในเมองอดรธานนน เปนกลมชาตพนธหลกทเปนประชากรในเขตเทศบาลนครอดรธาน ซงมประวตความเปนมาทยาวนานและยงคงอตลกษณในความเปนจนทสบทอดมาจากบรรพบรษ กลมพอคาคนจนในเมองอดรธานสวนมากเปนคนจนแตจวไดเขามาตงหลกปกฐานประกอบอาชพคาขายชาวจนจากแผนดนใหญ อพยพมาตงถนฐานในประเทศไทยตงแตสมยแผนดนพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว รชกาลท 3 ซงมสาเหตสาคญเพอลภยจากสงครามทเกดขนในประเทศจน ดวยความขยน อดทนและรกในทางคาขาย จงทาใหชาวจนอพยพมความเปนอยทดขน จากนนจงไดชกชวนญาตพนองจาก แผนดนใหญ อพยพเขามาพงพระบรมโพธสมภารในประเทศไทย (ณฐวฒ สทธสงคราม และ บรรเจด อนทจนทรยง, 2523 : 114-131)

ในปพทธศกราช 2436 พลตรพระเจาบรมวงศเธอกรมหลวงประจกษศลปาคม ทรงยายทตงกองบญชาการมณฑลลาวพวน มาทบานเดอหมากแขง ทรงสรางบานแปงเมองจนเกดความเจรญ

จากหมบานชนบทจนเปนเมองอดรและตอมาไดยกฐานะเปนจงหวดอดรธาน ตอมาในราวพทธศกราช 2442 คงวนฮง,คลงฮะ และองเกยเปา ชาวจนกลมแรกๆ ไดนาสนคาอปโภค บรโภค จากกรงเทพฯ เดนทางไปคาขายตามหวเมองตางๆ ของประเทศไทยจนในทสดกไดตงหลกปกฐานทจงหวดอดรธาน เปดรานคาขายของเบดเตลด ณ บรเวณทเรยกกนในอดตวา “ตลาดเกา” (ปจจบนคอ บรเวณสแยกชลประทาน ถนนอดรดษฎ) จากนนชาวจนอกกลมหนง คอ เฮงยงเซง,เตยฮงฮว,ฮวนก,เตยเมงเซง ฯลฯ และอกหลายทานไดตดตามมาคาขายทตลาดเกา จนกลายเปนชมชนชาวจนแหงแรกในจงหวดอดรธาน ปจจบนยงปรากฏรองรอยของความเจรญรงเรองของชมชนชาวจนยคแรก จากตวอาคารเกาหลงสดทาย อายกวา 100 ป ของคลงฮะ ท“ตลาดเกา” ไวเปนหลกฐานทางประวตศาสตร เมอความเจรญขยายตว จานวนประชากรเมองอดรกเพมมากขน ชมชนเมองอดรธานไดขยายจากตลาดเกา ไปยงตลาดใหม (ปจจบนกคอบรเวณสแยกตลาดเทศบาล1) กลมพอคาชาวจนสวนหนงจากตลาดเกา ไดขยบขยายธรกจมายงตลาดใหม ในขณะเดยวกนชาวจน กลมใหญมาจากกรงเทพฯ กไดอพยพทาการคาขายทตลาดใหม จากการคาขายของชาเบดเตลดสการคาขายทมความหลากหลายตามความเจรญและความตองการของประชาชน ไทยเจรญพาณชย รานขายผา คลงฮะ,ตงเอยวฮง ของตงกมเชยตงปมนามนแหงแรกของจงหวดอดรธาน ,งเสง รานขายทองแหงแรกของจงหวดอดรธาน กจการคาทองเตบโต จนมรานทองเกดขนเปนจานวนมาก อาท รานทองเองนาเฮง รานทองเซงเฮงลง,งวนงวนโอสถ รานขายยาจนแหงแรก



ของ ชนฮงวน นอกจากนยงม จอนตง ไพรบลยโอสถ ใตตงโอสถ,ถนอมโอสถ ขายยาสมนไพรไทยแหงแรก นอกจากนยงมรานคาของชาวจนจานวนมากทบรเวณตลาดใหม อาท รานลมหมงเชยง รานแซงวน รานตงจแช ตงงสน เปงซนเฮง เปนตน

ประชาชนสวนใหญของจงหวดอดรธานประกอบอาชพการเกษตร ปลกขาว ปลกออย

ปลกปอ เมอผลผลตทางการเกษตรมปรมาณมาก กลมพอคาชาวจนจงไดขยายกจการสภาคอตสาหกรรม วถชวตของประชาชนในชนบทจะทาการเกษตรโดยเฉพ าะการปลกขาว ถอไดวาเปนพชเพอการบรโภคเอง และสวนเกนกจะนาไปจาหนาย เ มอผลผลตขาวมากขน เถาแกเลงเชย จงไดตงโรงสขาวแหงแรก โดยการรบซอขาวเปลอกจากเกษตรกรมาแปรรป ตอมาไดเกดโรงสขาวอกหลายแหง อาท โรงสไทยเจรญ,โรงสไทยอสาน,โรงสนาแสงไทย ฯลฯ

ออยเปนพชเศรษฐกจททารายไดใหกบประชาชนในจงหวดอดรธาน ชาวบานจงไดขยายพนทปลกออย พอคาชาวจนไดรบซอออยเพอทานาตาลทรายแดง จากการเลาข านตอกนวา ในราวป พ.ศ. 2489 มโรงนาตาลทรายแดงในอดรธานกวา 5 โรง จาก 11 โรงทวประเทศ ของบรษทสงเสรมอตสาหกรรมไทย จากด (สมภพ มานะรงสรรคและกนกศกด แกวเทพ. 2530 : 2 )

ปพ.ศ. 2551คณะกรรมการศาลเจาปยา สมย 58 ไดเปนศนยกลางในการเชญชวนประชาชนจดซอทดนถวายแดองคเจาป-ยา จานวน 3 ไร ในราคา 15.5 ลานบาท และไดกอตงมลนธศาลเจาป-ยา อดรธาน เพอใหเปนศนยกลางของคณะกรรมการศาลเจาป-ยา ทกสมย ในการพฒนาศาลเจาป-ยา อดรธาน อยางยงยน สบสานประเพณ ศลปะ วฒนธรรม ของบรรพบรษ และชวยเหลอสาธารณกศลโดยไดรบเกยรตจากคณปรชา ชยรตน ดารงตาแหนงประธานมลนธศาลเจาป-ยา อดรธาน เมอวนท 13 กรกฎาคม 2551 คณโกเมน ตนววฒนพนธ ประธานมลนธศาลเจาป-ยา อดรธาน 100 ป สมยท 43

ไดเชญผนาและกรรมการ 9 องคกรจน 11 ตระกลแซและชาวจนในจงหวดอดรธธาน มารวมเปนสกขพยานในการรวบรวมมลนธศาลเจาป-ยา คนไทยเชอสายจนในเมองอดรธานไดรวมตวกนกอตง 8 องคกร ทเปนสมาคมมลนธ ไดแก สมาคมสงเสรมพอคาจนอดรธาน คณะกรรมการศาลเจาป-ยา อดรธาน มลนธสงเสรมธรรมแหงอดรธาน มลนธสวางเมธาธรรมสถาน สมาคมศษยเกาโรงเรยนอดรวทยา สมาคมเตยอนแหงประเทศไทย (สาขาจงหวดอดรธาน) สมาคมฮากกา ศาลเจาแมทบทมและชมรมธรรมโฆษะ อดรธาน นอกจากนนยงไดรวมตวกนกอตง 11 ชมรมตระกลแซ ไดแก ชมรมตระกลค ชมรมตระกลเตย ชมรมตระกลแต



ชมรมตระกลโคว ชมรมตระกลโงว ชมรมตระกลจง ชมรมตระกลตง ชมรมตระกลลม ชมรมตระกลล ชมรมตระกลอง ชมรมสกลไชย (เพญแข คชเดช, 2543: 4) กลมคนไทยเชอสายจนเปนประชากรหลกทอาศยอยในเขตเทศบาลนครอดรธาน ซงประกอบอาชพคาขาย เปนเจาของกจการตางๆทสบทอดมาจากบรรพบรษตงแตอดตจนถงปจจบน คนไทยเชอสายจนอดรธานเปนคนลกษณะสผวขาวๆเหลองๆ ตาต หนงตาชนเดยว สวนมากรางกายจะสมสวน ออกไปทางทวม หนาตาไมเปลยน มลกษณะเหมอนบรรพบรษ ลกษณะการพดจาและนาเสยง บงบอกถงความเปนจน สวนมากเปนจนแตจว สวนนอยเปนจนแคะ การแตงกายขนอยกบกาลเทศะ สถานท และความเหมาะสม จะมการแสดงออกถงความเปนจนดวยการแตงกายในชวงเทศกาลตรษจนและการแสดงวฒนธรรมจนตางๆ ลกษณะทอยอาศยนยมอยอาศยเปนอาคารพาณชย ตกแถว ขางลางใชคาขาย ขางบนใชเปนทพกอาศย มเพยงสวนนอยเทานนทจะซอบานเดยวเพอพกอาศย การรบประทานอาหารของคนไทยเชอสายจน นยมรบประทานอาหารจน บางครอบครวรบประทานอาหารไดทกประเภทบางครอบครวเลอกกนเจ เพราะบชาเจาแมกวนอม ภาษาทใชในการสอสารนน คนไทยเชอสายจนทมอายมากกวา 60 ปขนไปสวนมากพดภาษาจนแตจว รองลงมาเปนจนแคะและปจจบนมการใชภาษาไทยและภาษาอสานในการใชชวตประจาวนทงภายในและภายนอกครอบครว ว ถการดาเนนชวตสวนใหญของคนไทยเชอสายจนจะเรยบงาย ขยน ซอสตย ประหยด อดทน ซงเปนรากเหงาของคนไทยเชอสายจน สวนมากประกอบอาชพคาขายอาศยอยตกแถวอาคารพาณชย ทาอาชพอสระ รบราชการมบางสวน และมสวนหนงเทานนทเปนนกการเมองทองถน ลกษณะทางอารมณและจตใจ สวนมากมความมงมนตงใจในการทางาน ออนนอมถอมตน ซอสตยและจรงใจ เปนคนมมนษยสมพนธด ชอบชวยเหลองานสงคม ทางสตปญญาและความสามารถนน สวนมากสตปญญาด ความสามารถพเศษขนอยกบแตละบคคล ลกหลานการศกษาสง คนไทยเชอสายจนมทศนคตคานยมและแรงจงใจในเรองการศกษา ชอบหยบยนโอกาสใหกบผอน นบถอพทธศาสนาเปนทยดเหนยวทางจตใจ ยดมนในเรองความกตญเปนคณธรรมสงสด และมคานยมทตางจากคนจนสมยกอน คอ รกลกเทากนไมวาเปนชายหรอหญง ลกษณะทางสงคมคนไทยเชอสายจนในเมองอดรธานมบคลกภาพและอปนสยทเปนเอกลกษณคอ มความสามคค รวมกลมกนเหนยวแนน ในจงหวดอดรธานไมมเจาพอ มแตผมเมตตา ถงจะเปนจงหวดใหญแตสงคมของคนไทยเชอสายจนจะมลกษณะทแคบ คนไทยเชอสายจนมความเชอในการไหวเจา ไหวสงศกดสทธ ไหวบรรพบรษ ยดมนถอมนในเรองความกตญ ซงเปนความเชอทสบตอมาจากบรรพบรษทเปนคนจน ศาสตรของฮวงซยกยงเปนเรองทเปนความเชอทมอยในปจจบน สวนหนงยงยดโยงอยกบความเชอในเทศกาลตรษจนและสงทแตกตางจากบรรพบรษ คนจน คอ มความ



เลอมใสและศรทธาตอพระสายวดปา ขนบธรรมเนยมประเพณกยงยดถอปฏบตสบตอมาจากบรรพบรษ ไมวาจะเปนธรรมเนยมการแตงงานแบบจน การไหวเจา ไหวสงศกดสทธ ไหวบรรพบรษและมธรรมเนยมปฏบตทเรยกวา เกงเลา สาหรบชมรมตระกลแซตางๆ

ประเพณ ปงเถากงมาอดรธานจะเปนตนแบบของ คนไทยเชอสายจนของ หลากหลายพนทเทศกาลทสาคญของคนไทยเชอสายจนอดรธาน คอ เทศกาลตรษจน เทศกาลประจาปงาน

ทงศรเมอง เทศกาลเชงเมง เทศกาลอากงแซอามาแซ วนคลายวนประสตองคเจาปเจายาและเทศกาล

วนประสต เจาแมทบทม ปจจบนมการรบวฒนธรรมไทยและอสานเขามาในการใชชวตประจาวน แตยงมการอนรกษปายรานคาทเปนชอภาษาจน อนรกษวฒนธรรมจนดวยการขบรองเพลงจน เลนดนตรจนและมการสรางศนยวฒนธรรมไทยจน ซงบงบอกถงความเปนจน พธกรรมทสาคญของคนไทยเชอสายจนอดรธาน คอ พธกงเตก เปนพธสงดวงวญญาณขนสสรวงสวรรค พธกรรมการไหวเจา ไหวสงศกดสทธ เพอเปนสรมงคลแกชวต มพธกรรมการกนเจและมพธกรรมของคนตระกลลม ทเรยกวา สอตง สอตง จดเดนของคนไทยเชอสายจนในอดรธาน กคอ การรวมกลมทสามคคและเหนยวแนน ไมวาจะเปน

8 องคกรจน และ 11 ตระกลแซ วถชวตของคนไทยเชอสายจนมการผสมผสานระหวางวฒนธรรม เชน มความศรทธาในพระสายวดปาและวถชวตกลมกลนไปกบทองถน

รปภาพท 2.5 ทางเขาศาลเจาปยา(ปงเถากงมา) ทมา http://pantip.com/topic/33212788

http://pantip.com/topic/33212788



กลมชาตพนธเวยดนาม

จากหลกฐานทางประวตศาสตร ปรากฏวา ชาวเวยดนามเรมอพยพเขามาอาศยในประเทศไทยเปนครงแรก ในสมยสมเดจสมเดจพระนารายณมหาราชแหงกรงศรอยธยา เมอชาวญวน (เวยดนาม) ไดอพยพเขามาเพอตงถนฐานในหลายจงหวด เชน กรงเทพมหานคร จนทบร ระยอง ชลบร อยธยา กาญจนบร นครสวรรค อดรธาน หนองคาย สกลนคร ในสมย พระเจาตากสนมหาราช แหงกรงธนบร มชาวเวยดนามอพยพเขามาดวยสาเหตจากป พ.ศ. 2313 ไดเกดขบถขนในเขตอนนมเพอโคนลมอานาจพนองตระกล “เหงยน” โดย ชาวเวยดนามทไดรบผลกระทบไดอพยพเขามาในสมยนน พระเจาตากสนทรงไดพระราชทานทดนตอนถนนพาหรด ใหเปนทอยอาศยและเรยกวา บานพาหรด (ถนนพาหรด ในปจจบน)

ในสมยรชกาลท 1 ทไดใหการอปถมภ อง เชยง สอ หรอ เหงยน อานห ผนาตะกลเหงยน ขนศกทางโคชนจน ในชวงนนกาลงแขงขนชวงชงอานาจกบตระกลตรนห ( Trinh) ในชวงทเหงยน อานห อาศยอยในเมองไทย บรรดาชาวเวยดนาม ทตดตาม ตางกไดเขามาเรยนรเกยวกบขนบธรรมเนยมประเพณ ความเปนอย ภาษาของไทย จนสามารถพดภาษาไทยไดอยางคลองแคลว

ในสมยรชการท 3 เรอยมาจนถง สมยรชกาลท 5 ชาวเวยดนาม ทอพยบเขามาดวยเหตผลอย 2 ประการ คอ หนภยทางการเมองและศาสนาในเวยดนาม และการถกกวาดตอนเขามาในฐานะเชลยสงคราม (สงครามระหวางไทย – เวยดนาม) จากการทชาวเวยดนามอพยพและถกกวาดตอนครงน ไดกอใหเกดการผสมกลมกลนทางเชอชาต วฒนธรรมระหวางชาวไทยและชาวเวยดนามในทสด

(ศนยการศกษาระหวางประเทศ มหาวทยาลยธรรมศาสตร 2546: 33)

ในสมยรชกาลท 6 พ.ศ. 2363 ฝรงเศสยดครองเวยดนามทงหมดและใชอานาจปกครองแบบกดขในฐานนะเปนเมองขน และประกอบกบประเทศเวยดนามในขณะนน ประสบกบภาวะขาดแคลนมาก ไดมคนเวยดนามเปนจานวนมากอพยพหนกระจดกระจายเขาไปอยในประเทศลาว และบางาสวนหนเขามาถงภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทย โดยเขามาอาศยอยแถบจงหวด อบลราชธาน นครพนม สกลนคร อดรธานและหนองคาย แตมจานวนไมมากนกและมชาวเวยดนามทอพยพมาอาศยในประเทศกมพชา และเขามาประเทศไทยในแถบพนท จงหวดสรนทร ศรสะเกษ บรรมย สระแกวและปราจนบร



ในชวงหลงสงครามโลก ครงท 2หลงจากท ญปนพายแพสงคราม เมอวนท 16 สงหาคม พ.ศ.2488 พรรคเวยดมนหภายใตการนาของโฮจมนห ไดโอกาสเขาปกครองตอนเหนอของประเทศภายใตระบบคอมมวนสต และในปถดมา พ.ศ. 2489 ฝรงเศสไดเขามายดครองแถบอนโดจน ฝรงเศสไดบกเขายดประเทศเวยดนามอกครง ทาให กลมเวยดมนหและ ชาวเวยดนามจานวนหนงตองอพยพ ขามประเทศกมพชาลาว และแมนาโขง เขามาประเทศไทย โดยผานเสนทางดงน

จากเวยงจนทร มาอยทจงหวด หนองคายและอดรธาน

จากแขวงคามวน (ทาแขก) เขามาอยทจงหวดนครพนมและสกลนคร จากแขวงสวรรณเขต เขามาอยทอาเภอธาตพนม จงหวดนครพนม และจงหวด

มกดาหาร จากแขวงปากเซ เขามาอยท จงหวดอบลราชธาน

จากจงหวดพระตะบองและเสยมราฐ (กอนสงครามโลกครงท 2 เปนดนแดนของไทย)

เขามาอย อาเภออรญประเทศ และอาเภอเมองปราจนบร ในชวงสงคราม อนโดจน พ.ศ. 2488 เปนการอพยพ ของกลมคนเวยดนามท มจานวนมากทสดทอพยพเขามาในประเทศไทยอพยพเขามาทางเรอ โดยไดเขามาอยทอาเภอสคว จงหวดนครราชสมาอยทเกาะเปรต อาเภอแหลมสงห จงหวดจนทบร และทจงหวดสงขลา ในปจจบน พบวา มชาวเวยดนามทอาศยอยในประเทศไทย อย 13 จงหวด ไดแก นครพนม มกดาหาร หนองคาย อบลราชธาน อดรธาน ยโสธร สกลนคร อานาจเจรญ หนองบวลาภ สระแกว ปราจนบร สราษฎรธาน และพทลง (วภาวน คามาเรอน, 2550 : 71)

ลกษณะเดนของชาวเวยดนาม คอ จะมความขยนขนแขงและอดทนเปนพเศษ แมแตคนจนในประเทศไทยเอง ยงยอมรบวา คนเวยดนามมความขยนขนแขงในการประกอบอาชพมากกวาตน

อกทงในเรองของความรสกชาตนยม และความอดทนแลว ไมมชาตใดในเอเชยทเหนอกวาคนเวยดนามคนเวยดนามทเขามาในเมองไทย มการเขามารประกอบอาชพทหลากหลาย เนองจากรฐบาลไทยไมหวงหามและใหสทธในการประกอบอาชพอยางเสร เปนผลให คนเวยดนามสามาร ถสรางฐานะของความเปนอยในครอบครวได ลกษณะของอาชพของคนเวยดนามสวนใหญ คอ การเกษตร งานชางฝมอ เชน ชางไม ชางเชอม ชางไฟฟา ชางนาฬกา ชางเยบเสอผา ชางยนต พนกงานเสรฟ รบจางทวไป เปนตน



ชาวเวยดนามจะมการรวมตวกนอยางเหนยวแนน ในทองถนทพกอาศย มการตดตอคบคากนอยางใกลชด และการคบคาสมาคมกบคนไทยนนจะมการตดตอเมอเหนวามผลประโยชนตอตนเองเทานน ในเรองการแตงงาน คนเวยดนามจะแตงงานกบชาวเวยดนามดวยกนเองและในชวงแรกๆ ทคนเวยดนามอยในเมองไทยนน มความพยายามทจะใหลกของตนเปนบตรบญธรรมของคนไทย เพอทาใหไดสญญาตไทย อยางไรกตามลกษณะของคนเวยดนามในยคแรกทเขามาอยในเมองไทยนน จะคบคาสมาคมกบขาราชการชนผใหญของไทย เพอมงผลประโยชนของตน

วถชวตโดยทวไป ของคนเวยดนาม นนจะใชเวลาวางในการเลนกฬา โดยแบงเปนกลม ชายและหญง อยางชดเจน เชน ฟตบอล บาสเกตบอล เปนตน โดยมนยยะ คอการเลนกฬาเพอปลกฝงความสามคคในหมของ คนเวยดนามดวยกนเอง นอกจากนยง มการจดงานแสดงออก ซงพลงความสามคคในวนสาคญตาง ๆ เชน วดเกดของโฮจมนห วนชาต วนตรษ ตางๆ หากมวนสาคญทางราชการของไทย คนเวยดนามจะหาโอกาสไปรวมงาน เพอแสดงตนเปนผทมความหมาย เปนผททางราชการไทยยอมรบ และเปนสญลกษณของคนเวยดนาม คนเวยดนามมกจะปลกฝงความรสกชาตนยมใหแกบตรหลานของตนอยเสมอ เชน การเปดโรงเรยนสอนภาษาเวยดนามใหชาวเวยดนาม เพอไมใชลมภาษาประจาชาต การปลกฝงความรกชาต และเคารพบชาโฮจมนห เปนตน

คนชาวเวยดนามทอาศยอยอาเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน อาเภอทาแร จงหวดสกลนครจะนบถอศาสนาครสต ดานลกษณะพธกรรมของคนเวยดนามจะมลกษณะการไหวคลายกบคนจนและวนตรษเวยดนามจะเปนวนเดยวกนกบ วยตรษของคนจน การประกอบพธทางศาสนาจะรวมกนในหมคนเวยดนาม เทานน คนเวยดนามสวนใหญจะให ความสาคญกบการศกษาแกบตรหลานของตน โดยในอดต คนเวยดนามจะมการหลกเลยงกฎหมาย เปดสอนหนงสอขนตามบานของตนเองโดยไมไดขออนญาตตามกฎหมายแตอยางใด มการสงสอน อบรม ปลกฝงใหลกหลานของตน เกด ความภมใจตนเองวาเปนคนเวยดนาม

นอกจากน คนเวยดนามกจะยงคงเรยนภาษาเวยดนามพนฐาน ชาวเวยดนามทอาศยอยในประเทศไทย ยงมความผกพนกบการเมองการปกครองของเวยดนามอยางใกลชดโดย สามารถแบงกลมคนเวยดนามออกเปน 2 กลม คอ กลมแรก เปนกลมทเคารพวรกรรมของโฮจมนหอยางฝงใจเชอในตวเองและการกชาตของโฮจมนห ยงตองการกลบไปอยในประเทศเวยดนามอกและกลมทสอง



เปนกลมทมทศนคตและพฤตกรรมนยมชมชอบประเทศไทยและคนไทย มความปรารถนาจะอาศยอยในประเทศไทยตลอดไป โดยคนกลมน สวนใหญอยในพนท จงหวดนครพนม สกลนคร หนองคาย และ อดรธาน

เมอครงทเวยดนามประสบปญหาการรกรานจากฝรงเศส มชาวเวยดนามไดอพยพเขามาอยในประเทศไทยจานวนมาก โดยเฉพาะในจงหวดทมพนทตดตอกบแมนาโขง เชน หนองคาย นครพนม มกดาหาร อานาจเจรญ อบลราชธาน และสกลนคร ในเดอน ม.ย. พ.ศ. 2471 โฮจมนห ไดรบมอบหมายจากองคกรคอมมวนสตสากล ใหปฏบตภารกจในอนโดจน จงไดเดนทางจากเยอรมน เขาสประเทศไทย เมอเดอน กรกฎาคม 2471 ใชชอวา เหงยน อาย กวก (เหงยนผรกชาต)โดยสถานทแรกทเขามาเคลอนไหว คอ บานหวดง อาเภอเมอง จงหวดพจตร โดยเรมทาการตดตอประสานงานกบชาวเวยดนามอพยพ ทไดมาทามาหากนอยทบานหวดงแหงน ประมาณ 20 ครอบครว บางคนทน เคยเปนทหารของ ฟาน ดงฟง (ผนากชาตเวยดนามยคกอนโฮจมนห) แตในปจจบนหลกฐานเอกสารตาง ๆ ไดสญหายไปหมดแลว รวมถงบคคลตาง ๆ ทเคยไดรวมภารกจกบทาน กเสยชวตกนไปหมดและ บคคลทเปนบตรหลานของทานเหลานนกไดกลายเปนคนไทยทสมบรณไปแลว เมอทานเหงยน อาย กวก และคณะอยทบานหวดงไดระยะหนง กไดเดนทาง ออกจากจงหวดอดร ไปทกรงเทพฯ เพอช ชวนชกนาคนเวยดนามใหรวมจดตงของ“สมาคมสหายเยาวชนปฏวต” ซงทานไดใชชอเพมอกชอหนงวา ทอ (Thä)

จงหวดอดรธานเปนจงหวดทมชาวเวยดนามอาศยทามาหากนอยเปนจานวนมากเปนจดทสะดวกตอการตดตอประสานงานกบจงหวดตางๆ งานแรกททานทานเหงยน อาย กวกและคณะลงมอทา คอ จดตงแนวรวมและกลมตางๆ เพอเปนฐานในภารกจกชาตพรอมกบตดตามขาวสารใหการศกษาแกมวลชนชาวเวยดนาม ผคนมกเรยกทานวา เฒาจน ทานอาศยอยกบครอบครวของเฒา แมด-ดาย สหายจดตงทบานหนองบว – หนองเหลกใกลๆ กบสถานรถไฟอดรธาน ซงในปจจบนอยในเขตเทศบาลนครอดรธาน ชมชนบรเวณนมชาวเวยดนามอพยพอาศยอยราว 20-30ครอบครว สวนมากทาการเพาะปลกและเลยงสตว ตอมา เฒาจน ไดเปลยนสถานทพกใหม โดยได ยายไปทหมบานหนองโอน

ตาบลเชยงพณ อาเภอเมอง จงหวดอดรธาน โดยอาศยอยกบครอบครวของสหายทชอ "เฒาแงวก"

การมาพกทบานหนองโอนแหงน เปนเวลาประมาณ 2 เดอน ชวงเวลาททานอยทน ทานไดปลกบานอยใกลๆบานเฒาแงวก ทาสวน ปลกผก เลยงไก เลยงหม อบรมเรองชาตนยมและฝกอาวธใหกบผตดตาม



และชาวเวยดนาม มครงหนงททานพาคนเวยดนามไปชวยงานกอสรางทวดโพธสมภรณและวดบานจก เฒาจนม ความมงมนทจะรวบรวมชาวเวยดนามพลดถนใหเขามารวมขบวนการ ตอสเพอกอบกเอกราชจากฝรงเศส ปจจบนจงหวดอดรธาน ไดจาลองบานของทานขนมาใหมในทดนผนเดม โดยใชชอวา ศนยพฒนาแหลงศกษาและทองเทยวเชงประวตศาสตรโฮจมนห โดยไดรบทนสนบสนนจากกลมทนในเวยดนามและการบรจาคจากชาวไทยเชอสายเวยดนามในจงหวดอดรธาน

รปภาพท 2.6 เฒาจน ชอของโฮจมนห ทพพธภณฑโอจมนในจงหวดอดรธาน



รปภาพท 2.7 โฮจมนหกบนายปรด พนมยงค ทมา. http://huexonline.com/knowledge/15/49

รปภาพท 2.8 บานพกของโฮจมนห ทจงหวดอดรธาน

ทมา http://picoretto.blogspot.com/2010/12/blog-post_31.html

http://huexonline.com/knowledge/15/49/

http://picoretto.blogspot.com/2010/12/blog-post_31.html



กลมชาตพนธตะวนตก

ในป พ.ศ.2503 เมอรฐบาลไทยอนญาตใหสหรฐฯ เขามาตงฐานทพอากาศ ในหลายจงหวดของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก นครราชสมา นครพนม อดรธาน อบลราชธาน จากคาแนะนาของทปรกษาและผเชยวชาญจากสหรฐฯ ทเขามาจดทาแผนพฒนาชาตตามแผนการตอตานคอมมวนสต จงหวดอดรธาน จงเปนฐานทพ ทสาคญแหงหนง ของสหรฐฯ เนองจาก จงหวดอดรธาน มชยภมทอยใกลประเทศคอมมวนสตมากทสด ทงลาวและเวยดนาม นอกจากนจงหวด อดรธานยง เปนทตงกองบญชาการของหนวยขาวกรองของสหรฐฯ (CIA) และเปนศนยบญชาการรบในลาว มสานกงานอยท“ตกขาว”หรอทคนอดรฯ เรยกวา “White House” จะอยภายในบรเวณเดยวกนกบสถานวทย วปถ.7 ความสาคญของเมองอดร ธาน ตอสงครามของสหรฐฯ จะเหนไดจากการทสหรฐฯ ไดตงสถานเรดาร ทเชอกนวา เปนสถานเรดารทใหญทสดในเอเชยอาคเนย ในคายรามสร บานโนนสง ต.โนนสง อ.

เมอง และจงหวดอดรธานยงเปนทตงของกงสลสหรฐอเมรกาอกดวย

จไอ หรอ G.I. เปนคายอของคาวา “Government Issue” หมายถง หมายเรยกเขารบการเกณฑทหารของชาวอเมรกน ซง G.I. ในทนกคอ ทหารอเมรกนทถกเกณฑใหเขารบในสงครามเวยดนาม โดยเรมเขาประจาการในไทยตงแตป พ.ศ. 2507 และมจานวนมากในชวง พ.ศ. 2510 (ชมศกด นรารตนวงศ.2548 : 45-46) ทหารจไอไดแกหนมฉกรรจทถกหมายเรยกเขารบการเกณฑทหาร ซงคลายกนกบทหารเกณฑของไทย การมาของทหารสหรฐฯ หรอจไอ ทาใหเศรษฐกจของทกจงหวดทเปนทตงของฐานทพเกดการขยายตวอยางรวดเรว ดวยการใชจายของทหารจไอและการจางงาน ในขณะเดยวกนเมองอดร ธานกเปนทตงของฐานทพสหรฐฯ ทาใหยานธรกจกระจกตวอยในใจกลางเมอง คอ แนวหนอ-ใต ตงแตสแยกคอกววถงหาแยกนอย (หาแยกกรมหลวงฯ ประจกษฯ ในปจจบน) แนวตะวนออก-ตะวนตก ตงแตตลาดไทยอสานถงหนองประจกษ มการขยายตวของเมอง มตกรามบานเรอนขยายตวไปในทกทศทาง โดยเฉพาะบรเวณใกลทตงฐานทพ หรอ “หนาแอรฟอรซ” (Air Force Base) ทงสองขางทางบนถนนมตรภาพกระจายเขาสซอกซอย โดยเฉพาะซอยศรพนจ มบงกะโล (bungalow)

หรอบานเชาสาหรบทหารจไอทตองการพกอาศยนอกคายทหารอยเปนอนมาก และการขยายตวยงขยายไปสวงนอกของตวเมอง เชน แถบบานจน บานดงเคง และโนนสง เปนตน



ธรกจนานาประเภทไดเกดขนในเมองอดรธานเปนอนมาก ในชวงนจงมการอพยพของคนตางถน เขาสเมองอดรฯ ครงใหญทสดในประวตศาสตร แมแตชาวอนเดยทขายผาและทารานตดเสอผาในกรงเทพฯยงเดนทางมาประกอบธรกจทอดรฯ เชน ราน Maharaja เปนตน ธรกจท ไดเปลยนโฉมหนาของเมองอดรฯ อยางสาคญ ไดแก ธรกจบนเทง เชน คลบ บาร อาบอบนวด รจกกนในชอ Turkish Bath อะโกโก รานอาหาร จน ทาใหอดรธาน เปลยนสภาพทางกายภาพจากเมองสงบรมรนกลายเปนเมองแหงแสงสของคลบ บาร และธรกจบนเทงตางๆทาใหกระแสวฒนธรรมตะวนตกเขาสเมองอดรฯ อยางรวดเรว ภาพยนตรทเขาฉายในโรงภาพยนตรในเมองอดรฯ เปนภาพยนตรเขาฉายพรอมกบโรงภาพยนตรในนวยอรก มนกลงทนดานโรงภาพยนตรเพอรองรบภาพยนตรทสงตรงจากสหรฐฯ ไดแก โรงภาพยนตรอมพรเดอลกซ ทฉายเฉพาะภาพยนตรฝรง ขณะเดยวกนกเกดนกพากยภาพยนตรทมชอเสยงจานวนมาก อาท โกญจนาทมหาราช อานวยพร เปนตน ถอวาเปนยครงเรองสงสดของวงการพากยภาพยนตร สงทมาควบคกบภาพยนตร คอ แฟชนเครองแตงกายทเอาอยางชาวอเมรกน เยาวชนของอดรฯ ถกกระตนใหตนตวและรบเอาแฟชนการแตงกายอยางอเมรกน เชน กางเกงตอง เปนกางเกงยนส ลวายส (Levi’s) ปายสม (ขามา) และปายแดง(ขากระบอก หรอ ขาเดฟ) เสอยดยหอ Fruits of

the Loom และ Hanes รองเทาผาใบยหอ Converse รน All Stars แตเนองจากธรกจเสอผายงกาวไมทนสมยนยม วยรนอดรฯ จงนยมใชเสอผาเกาของทหารจไอทไมใชแลว (พงษศกด ปตถา. 2550:45)

นอกจากแฟชนเสอผาแลว ภาพยนตรอเมรกนยงสงเสรมแฟชนรถจกรยานยนตดวย โดยการสงเสรมของนกธรกจนาเขา มการจดการแขงขน “มอเตอรไซควบาก” หรอ Moto Cross โดยใช ทงศรเมองเปนสนามแขงในทกเดอน จนทาใหชาวอดรฯ ครอง “แชมปโมโต ครอส” มาโดยตลอด อาท จอหน อสรมย อดเรก แซลม อรรณพ ขาสมบต เปนตน ทงศรเมอง ถอเปนสถานทอนเปนสญลกษณของเมองอดรฯ เปนทงสถานทรองรบกจกรรมอนเกยวเนองกบวฒนธรรมตะวนตก แหลงสถานบนเทง ซงเปนตวสะทอนความพฒนาแบบกาวกระโดดของสงคมเมองอดรฯ ไดดทสด นอกจากทงศรเมองจะเปนสถานทจด“งานหลกเมอง”ซงตอมาเรยก“งานทงศรเมอง” ซงในยคทหารจไอถอวา “งานทง”เปนงานทสนกสนานตนตาตนใจสาหรบชาวเมองอดรฯ อยางยง โดยทหารอเมรกนนาเอาเครองบนเขาไปจดแสดงในงานและในยามคาคน รอบๆทงศรเมองไดกลายสภาพเปนแหลงรวมสถานบนเทง ในยคเฟองฟทางเศรษฐกจไมใชแตคนตางถนเทานนทรารวยจากธรกจทตอบสนองความตองการของลกคาทเปน



ทหารจไอ ภาวะเฟองฟทางเศรษฐกจไดทาใหเศรษฐกจของจงหวดอดรธานเจรญขนดวย เนองจากมการจางงานในฐานทพ ทาใหชาวบานมฐานะทางเศรษฐกจดขน เกดการจบจาย การมาของทหารจไอ ทาใหธรกจของกลมชาวจนและกลมชาวเวยดนามทกมเศรษฐกจเมองอดรฯ อยกอนกระเตองขนตามไปดวย

เมอ “ทหารจไอ” เขาตงฐานทพทางอากาศในอดรฯ ไดเกดการจางงานเปนอนมาก โดยมบรษทรบเหมาชวง หรอ sub-contracted ซงงานสวนใหญททาในแคมปไดแกงานกอสรางอาคาร ระบบสาธารณปโภค สนามบน การดแลรกษาความสะอาด ซงชาวอดรฯ เรยกงานททาใหฐานทพสหรฐฯ วา “งานแคมป ,งานแอรฟอรซ ” ถอวาเปนการสรางรายไดดมาก เนองจากคดอตราการจางระดบเดยวกบการจายคาแรงในสหรฐฯ หรอจายเปนเงนเหรยญสหรฐฯ (อตราแลกเปลยน 20 บาทตอ 1

เหรยญฯ) เชน “คารเพนเตอร” (carpenter) หรอชางไม ซงเปนงานชางฝมอ เงนเดอน 1 ,860 บาท มากกวาพวกเจนเตอร ( janitor) หรอภารโรง และพวกเลเบอร ( labor) หรอกรรมกร จะเปนรองกแตพวกแมขะนก (mechanic) หรอชางไฟฟา ซงเงนเดอน แพงกวาตาแหนงใดๆ ในระดบชาวบาน และแพงกวาเงนเดอนขาราชการ นอกจากนยงม “กก” หรอพอครวในบารภายในฐานทพสหรฐฯ หรอทเปนทรจกกนทวไปของผคนในฐานทพวา “บารเอนซโอ” (NCOs’ Bar) หรอสโมสรของทหารชนประทวน (Non-Committed Officers’ bar) และบารเอนซโอกเปนแหลงบมเพาะนกดนตรและวงดนตรแนวฮารด รอก/เฮฟว เมตล ของเมองไทย หรอทเรยกกนวา “ขารอก”

สงครามเวยดนามนยวาเปนการทาสงครามเพอยบยงการแผลามของลทธคอมมวนสต ซงเปนการเขารกรานของประเทศมหาอานาจตอประเทศเลกๆ อยางเวยดนาม ขณะเดยวกนกมการตอตานสงครามของสหรฐฯ โดยคนอเมรกนเอง จนกลายเปนกระแสสงคม โดยมบปผาชน (hippy) ซงไวผมยาว เพอใหตรงกนขามกบทหารเปนแกนหลก จากททหารอเมรกนตองจากบานเกดเมองนอนมานาน ทาใหทหารสหรฐฯ บางสวนหนไปพงพายาเสพตด เพอบาบดความเครยดจากการใชภายในคายทหารมผนาออกมาจาหนายภายนอกคาย จงสรางผลกระทบตอสภาพทางสงคมของเมองอดรฯ ดวยปญหา

ยาเสพตด ประเภทเฮโรอน และกลายเปนปญหาของเยาวชนเมองอดรฯ ในทสด เมยเชา เปนคาเรยกขานอยางดถกเหยยดหยาม เมยเชาสวนใหญในยคนน ไดแก หญงสาวชาวบานทหมดหวงจากการดาเนนชวตทาใหตองสลดผาซน หนไปนงมน สเกรต ทาจรตจะกานแบบฝรง เพอเอาใจแฟนทหารจไอ ทาใหเกดแรงตอตานจากสงคม และไดกอใหเกดความเปลยนแปลงตอชาวเมองอดรฯ ไมเฉพาะทางกายภาพ



เทานน หากทาใหมการปรบเปลยนทศนคต จนเปนผลสบเนองกระทงปจจบนการเขามาของทหารจไอ นอกจากจะทาใหเศรษฐกจโดยรวมดขนแลว ในระดบปจเจกไดทาใหชาวบานมฐานะทางเศรษฐกจดขนดวย เนองจากการขายแรงงาน หรอทางานแคมป ซงเปนรายไดทสงหากเปรยบเทยบกบงานเกษตรกรรมทเคยทา รายไดจากการรบจางในฐานทพ ทาใหชาวอดรฯ มทศนคตวา การรบจางดกวาการทาเกษตร การมเงนเดอนดกวาการทามาหากนตามวถเดม เมอสหรฐฯถอนทพกลบ บรษทรบเหมาชวงจงเขารบงานในตะวนออกกลาง และนาคนงานจากเมองอดรฯ ไปทางานตะวนออกกลางดวย จนกลายเปนกระแส “ไปซาอฯ” เมอตลาดงานซาอฯ ลดลง แรงงานจากเมองอดรฯ กไปขายแรงยงประเทศอนในหลายประเทศ ขณะเดยวกนการทชาวเมองอดรฯ ไดคลกคลอยกบฝรงทหารจไอ ทาใหสามารถสอสารกนไดระดบหนง ทสาคญ ความสมพนธทาใหไมรสกแปลกแยกกบฝรง เมอเทคโนโลยดานสารสนเทศเฟองฟควบคไปกบโลกาภวตน มการสอสารทางอนเตอรเนตทาใหมการแตงงานระหวางหญงไทยกบชายชาวตะวนตกงานแคมปหรอการคลกคลกบฝรงจากการสมพนธกบทหารจไอของชาวเมองอดรฯ ไดกลายเปนปจจยพนฐานสาคญททาใหมผหญงชาวอดรฯ แตงงานกบผชายชาวตะวนตกเปนจานวนมาก กระแสสามฝรงยงจะมขนทเมองอดรฯ อก ซงผลกระทบทจะตามมาอาจมมากกวาการเขามาของทหารจไอกได

รปภาพท 2.8 432 OMS Udorn RTAFB,Thailand.

ทมา http://www.geocities.ws/seavet72/LH/base-h.htm

http://www.geocities.ws/seavet72/LH/base-h.htm



รปภาพท 2.9 ชวตทหาร จไอในอดรธาน ทมา. http://board.palungjit.org/f6A3-325970.html

รปภาพท 2.10 ประตหนากองบน 23 อดรธานในป 1962 ( Timeline 1962,udorntafb.tripod.com)

ทมา. http://www.oknation.net/blog/home/user_data/file_data/201507/18/816169c4.jpg

http://board.palungjit.org/f6A3-325970.html

http://www.oknation.net/blog/home/user_data/file_data/201507/18/816169c4.jpg



รปภาพท 2.11 วนหยดทหารจไอในอดรธาน

ทมาhttp://archive.wunjun.com/construction/2/46.html

ความหลากหลายของวฒนธรรมในพนถนอดรธาน วฒนธรรมในปจจบนไมไดอยในรปของพฤตกรรม ศลปะ ขนบธรรมเนยม หรอความเชอ

เทานน แตสงคมทมความหลากหลายทางวฒนธรรม ตองการคนทเชอวา คนทกคนสามารถคด เชอ และปฏบตแตกตางกนได ในขณะเดยวกนการอยรวมกนในความแตกตางจะชวยใหเราปรบตวไดดขน ลดชองวางและเพมโอกาสทงในเรองสงคม เศรษฐกจ ความหลากหลายทางวฒนธรรมยอมเกดขนเมอมการรวมตวของกลมทมาจากหลายวถชวต เมอกลมคนทมความแตกตางทางวฒนธรรมมาอยรวมกนนนจะมวธการทจะชวยสรางความเขาใจซงกนและกนเพอใหเกดสมานฉนทแมจะเปนสงคมในระดบเลก

วฒนธรรม โดยทวไปหมายถง รปแบบของกจกรรมมนษยและโครงสรางเชงสญลกษณททาใหกจกรรมนนเดนชดและมความสาคญ วถการดาเนนชวต ซงเปนพฤตกรรมและสงทคนใน สงคมสรางขน ดวยการเรยนรจากกนและกน และรวมใชอยในสงคมพวกของตน ซงสามารถเปลยนแปลงไดตามยคสมย และ ความเหมาะสม เปลยนแปลงเพอความเจรญงอกงาม และสบตอกนมา

http://archive.wunjun.com/construction/2/46.html



1. งานประเพณบวงสรวงกรมหลวงประจกษศลปาคม

อนสาวรยพระเจาบรมวงศเธอกรมหลวงประจกษศลปาคม ตงอยกลางเมองอดรธาน พลตรพระเจาบรมวงศเธอกรมหลวงประจกษศลปาคม เปนพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว และเจาจอมมารดาสงวาลย ประสตเมอ พ.ศ. 2399 ทรงดารงตาแหนงขาหลวงตางพระองค ในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว สาเรจราชการมณฑลฝายเหนอ (เรยกวา ”มณฑลอดร” ในสมยตอมา) ระหวาง ร.ศ. 112–118 ทรงเปนผรเรมกอตงเมองอดรขน เมอ ร.ศ. 112

(พ.ศ. 2436) ทรงจดวางระเบยบราชการปกครองบานเมอง และรบราชการในหนาทสาคญ ๆ ทอานวยประโยชนแกราษฎร อนสาวรยพระองคทานนบเปนเกยรตประวตสงสดของชาวจงหวดอดรธาน จะมพธบวงสรวงในวนท 18 มกราคม ของทกป ในชวงเชาทางจงหวดอดรธานไดจดใหมการทาบญตกบาตรพระสงฆ การถวายพานพมสกการะ พธทางสงฆ พธสขวญบานสขวญเมอง พธบวงสรวงสดด พธถวายราชสดดเฉลมพระเกยรต และการฟอนราบวงสรวงสดดของขาราชการ พอคา ประชนชน ซงจะแตงกายดวยเสอผาไหม-ฝายสแสด สวมผาซนหรอผาถงมดหม-ขด-ยอมคราม พาดผาเบยง หรอสไบ ทดดวยดอกทองกวาว หรอดอกจาน ราบวงสรวงดวยเพลง ราบวงสรวงกรมหลวงประจกษ (คอนสวรรค) และเพลงราบวงสรวงเทดพระเกยรต ซงมการซกซอมกนมาตงแตตนเดอนธนวาคมปทแลว และจะซอมรวมวนท 12-13 มกราคม และชวงเยนมการเฉลมฉลองแสดง แสงสเสยงทบรเวณสวนสาธารณะหนองประจกษศลปาคม

2. งานประเพณทงศรเมอง

จงหวดอดรธานเปนจงหวดทมขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมทดงามมาเปนระยะเวลานาน ตงแตกอตงเมองอดรธาน เมอ ร.ศ. 112 หรอเมอวนท 18 มกราคม 2436 เปนตนมา แตยงไมมกจกรรมทเปนเอกลกษณและกระทารวมกนของชาวอดรธานทงจงหวด จนกระทงป พ.ศ. 2502 สมยนายจนต รกการด เปนผวาราชการจงหวด ไดมการรเรมจดงานบวงสรวง สกการบชา

และนมสการสงศกดสทธคบานคเมอง ทปกปองคมครองใหพนองชาวอดรธานมความรมเยนเปนสขตลอดมา พรอมเฉลมฉลองงานบวงสรวงเปนเวลา 10 วน 10 คน ระหวางวนท 1-10 ธนวาคม โดยใชชองานวา “ งานทงศรเมอง ” ตอมา ป พ.ศ.2532 ไดขยายการจดงานเปน 12 วน 12 คน และ 15 วน 15

คน โดย 2 -5 วนสดทายจะนาเงนรายไดไปชวยกจกรรมสาธารณะในปนน ๆ แตในปนลดมาเปน 12 วน



12 คน งานทงศรเมองจงหวดอดรธาน ทกๆปจะเปนการ สบสานวฒนธรรมประเพณ เอกลกษณวฒนธรรมของดอดรธาน การแสดงผลงานของสวนราชการ การแสดงและจาหนายสนคาและผลตภณฑชมชนจาก 20 อาเภอ จาหนายสลากกาชาด ขบวนแหบายศร วฒนธรรมดศรอดร โดยมการแบงกลมอาเภอทง 20 อาเภอ ออกเปนกลมๆขนอยกบพนทในแตละโซน ขบวนแหของหนวยราชการและสถานศกษา พรอมกบการแสดงและการละเลนมงกรทอง ขบวนแหสงโต ขบวนแหโลวโกะ ของศาลเจาป-บา ซงเปนสถานทเคารพของชาวไทยเชอสายจนในพนทจงหวดอดรธาน

3. งานประเพณบญบงไฟมาค าไหล

งานบงไฟลาน ตานานมาคาไหล เปนงานบญบงไฟของชาวบานธาต อาเภอเพญ จงหวดอดรธาน มาตงแตสมยโบราณ โดยจะจดขนในวนเพญเดอน 6 ของทกป เพอถวายแดองคพระศรมหาธาต สงศกดสทธคบานคเมอง ชาวตาบลบานธาต อาเภอเพญ จงหวดอดรธาน และชาว ตาบล สองหอง อาเภอเมอง จงหวดหนองคาย บญบงไฟทบานธาตจะตางจากทอนๆ ไปเพราะมมาคาไหลเขามาเกยวของดวย กลาวคอ มาคาไหลเปนมาฑณทะกะทพระพทธเจาทรงใชเมอทรงออกผนวช มตานานเลาวาพอตสมศรผพบซากปรกพงของบานธาต และพบพระธาตเจดย จงไดนาพรรคพวกญาตพนองและผสมครรกใครมารวมทาการบรณะปฏบตพระธาตเจดยและสรางบานธาตขนใหมขน ชาวบานจงไดแตงตงใหเปน พระศรธาต ปกครองบานเมอง ตอมาวนหนงไดนมตวา "มชายแตงกายสขาวมาบอกใหไปซอมาขาวตวหนงทอยทางทศตะวนออกของหมบานโดยอยาตอรองราคา เมอซอแลวใหขกลบมาไดเลย เพราะเปนมาพระพทธเจา" จงปฏบตตามและกเปนจรงตามทฝน เดมทพอตศรขมาไมเปน แตสามารถขไดอยางคลองแคลว ถอไดวาเปนผมบญญาธการ พอตสมศรไดขมาขาวฑณทะกะตวนออกเยยมเยยนราษฎรตลอดมาทาใหชาวบานไดรบความผาสขใชชวตไดอยางรนไหลไมตดขดชาวบานจงไดยกยองวามาตวนมคาเสมอนทองคาจงไดขนานนามมาตวน วา “มาคาไหล”

4. งานประเพณบชารอยพระพทธบาทบวบก

อาเภอบานผอมความสาคญในสมยอยธยา และตนกรงรตนโกสนทร เนองจากเปนเสนทางเชอมตอเมองเวยงจนทน และเมองพาน ชาวไทยพวนบานผอ สวนหนงในอดตสบเชอสายมาจาก ชาวพวนในเมองพวน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ในบรเวณภพระบาท มความสาคญในประวตศาสตรเพราะมการคนพบรองรอยกจกรรมของมนษย สมยกอนประวตศาสตร 2,500-3,000 ป มหลกฐานทาง ประวตศาสตรทสาคญ เชน ใบเสมาหน หอนางอสา กนางอสา วดลกเขย ถาพระ ฯลฯ นอกจากนยงมวดทสาคญคอ วดพระพทธบาทบวบก เปนสถานทประดษฐานรอยพระพทธบาทบวบกกจกรรมในงานบชาพระพทธบาทบวบกน นอกจากนกทองเทยวจะไดสมผสขนบธรรมเนยมประเพณ วถ



ชวตไทยพวนบานผอ เชนพธบวงสรวงสงศกดสทธ ขบวนแหและฟอนรา ยงจะไดรบความรเกยวกบตานานพนบานเรอง "นางอสา - ทาวบารส” ผานการแสดงแสง-เสยง "ตานานภพระบาท” และเทยวชมอทยานประวตศาสตรภพระบาท สมผสธรรมชาตและความสวยงามของกอนหนรปรางตางๆ และภาพเขยนสของมนษยในยคกอนประวตศาสตร อกทงยงจะไดอมบญสขใจ กบการนมสการปดทองรอยพระพทธบาทบวบกอกดวย

แนวทางการอนรกษ การสงเสรม วฒนธรรมประเพณพนถนอดรธาน

การอนรกษวฒนธรรมประเพณ ตองอาศยความรวมมอกนของคนไทยทกคนมวธการ ดงน

1. ศกษา คนควา และการวจยวฒนธรรมไทยและวฒนธรรมทองถน ทงทมการรวบรวมไวแลวและยงไมไดศกษา เพอทราบความหมาย และความสาคญของวฒนธรรมในฐานะทเปนมรดกของไทยอยางถองแท ซงความรดงกลาวถอเปนรากฐานของการดาเนนชวต เพอใหเหนคณคา ทาใหเกดการยอมรบ และนาไปใชประโยชนอยางเหมาะสม ตอไป

2. สงเสรมใหทกคนเหนคณคา รวมกนรกษาเอกลกษณทางวฒนธรรมของชาตและของทองถน เพอสรางความเขาใจและมนใจแกประชาชนในการปรบเปลยนและตอบสนองกระแสวฒนธรรมอนๆ อยางเหมาะสม

3. รณรงคใหประชาชนและภาคเอกชน ตระหนกในความสาคญ ของวฒนธรรมวาเปนเรองททกคนตองใหการรบผดชอบรวมกนในการสงเสรมสนบสนน ประสานงานการบรการความร วชาการ และทนทรพยสาหรบจดกจกรรมทางวฒนธรรม

4. สงเสรมและแลกเปลยนวฒนธรรมภายในประเทศและระหวางประเทศ โดยการใชศลปะวฒนธรรมทเปนสอสรางความสมพนธระหวางกน

5. สรางทศนคต ความร และความเขาใจวาทกคนมหนาทเสรมสราง ฟนฟ และการดแลรกษา สภาพแวดลอมทางธรรมชาตและทางวฒนธรรมทเปนสมบตของชาต และมผลโดยตรงของความเปนอยของทกคน



6. จดทาระบบ เครอขาย สารสนเทศทางดานวฒนธรรมเพอเปนศนยกลางเผยแพรประชาสมพนธผลงาน เพอใหประชาชนเขาใจ สามารถเลอกสรร ตดสนใจ และปรบเปลยนใหเหมาะสมกบการดาเนนชวตทงนสอมวลชนควรมบทบาทในการสงเสรม และสนบสนนงานดานวฒนธรรมมากยงขนดวย

การสงเสรมวฒนธรรมประเพณ

1. การปลกฝงคานยมทด ซงตองเรมทพอ - แม ควรเปนตวอยางทด อบรมสงสอนลกใหเปนคนดของสงคม

2. การจดวชาทเกยวกบวฒนธรรมประเพณไวในหลกสตรทกระดบชน เพอเปนการปลกฝงและสงสมความร ประสบการณตงแตเดก ซงตองอาศยความรวมมอจากสถาบนการศกษา ทงภาครฐและเอกชน ไดแกกระทรวงศกษา และภาคเอกชน ไดแกสถาบนการศกษาตาง ๆ

3. การสนบสนนสงเสรมวฒนธรรมประเพณอยางจรงจง โดยประสานงานกบหนวยงานของจงหวดหรอทองถนทงภาครฐและเอกชน ชวยจดงานฟนฟวฒนธรรมประเพณใหเปนทรจก

4. การจดกจกรรมสงเสรมวฒนธรรมและประเพณไทย โดยใชการทองเทยว เชน โครงการ

Unseen Thailand เทยวเมองไทยไมไปไมร เปนตน

5. การจดงานเทยวกบผลตภณฑสนคาไทย เปนงานเกยวกบ OTOP (One Tambol One

Product) หนงตาบลหนงผลตภณฑ มการสาธตเกยวกบวฒนธรรม ประเพณไทย เรองของอาชพ

การแสดงพนบานตาง ๆ อาจจดงานใหญ เชน ทศนยการประชมแหงชาต หรอหนวยงานของเอกชน

6. การเสนอขาวประกาศเกยรตคณบคคลทประพฤตตนเปนประโยชนตอสงคม โดยไมหวงผลตอบแทนเปนตวอยางทดแกคนทวไป เชน แมดเดน ลกกตญ หรอผทมผลงานหรออนรกษผลงานเกยวกบวฒนธรรมไทยผอนรกษหนละครโรงเลก ผประดษฐดนตรไทยอาจใชวสดสมยใหม

7. การสงเสรมใหสถาบนทางศาสนาเปนศนยรวมแหลงความรแขนงตาง ๆ เชน วด หรอพระสงฆ เปนตนมสวนในการชวยปลกฝงสงเสรมประเพณ วฒนธรรมในรปแบบตาง ๆ เชน การเทศน การอบรม การเรยนการสอนในโรงเรยนพระพทธศาสนาวนอาทตย เปนตน

8. การปลกฝงคานยมทด ซงตองเรมทพอ - แม ควรเปนตวอยางทด อบรมสงสอนลกใหเปนคนดของสงคม

9. การจดวชาทเกยวกบวฒนธรรมประเพณไวในหลกสตรทกระดบชน เพอเปนการปลกฝงและสงสมความร ประสบการณตงแตเดก ซงตองอาศยความรวมมอจากสถาบนการศกษา ทงภาครฐและเอกชน ไดแกกระทรวงศกษา และภาคเอกชน ไดแกสถาบนการศกษาตาง ๆ



10. การสนบสนนสงเสรมวฒนธรรมประเพณอยางจรงจง โดยประสานงานกบหนวยงานของจงหวดหรอทองถนทงภาครฐและเอกชน ชวยจดงานฟนฟวฒนธรรมประเพณใหเปนทรจก

11. การจดกจกรรมสงเสรมวฒนธรรมและประเพณไทย โดยใชการทองเทยว เชน

โครงการ Unseen Thailand เทยวเมองไทยไมไปไมร เปนตน

12. การจดงานเทยวกบผลตภณฑสนคาไทย เปนงานเกยวกบ OTOP (One Tambol One

Product) หนงตาบลหนงผลตภณฑ มการสาธตเกยวกบวฒนธรรม ประเพณไทย เรองของอาชพ

การแสดงพนบานตาง ๆ อาจจดงานใหญ เชน ทศนยการประชมแหงชาต หรอหนวยงานของเอกชน

13. การเสนอขาวประกาศเกยรตคณบคคลทประพฤตตนเปนประโยชนตอสงคม โดยไมหวงผลตอบแทนเปนตวอยางทดแกคนทวไป เชน แมดเดน ลกกตญ หรอผทมผลงานหรออนรกษผลงานเกยวกบวฒนธรรมไทยผอนรกษหนละครโรงเลก ผประดษฐดนตรไทยอาจใชวสดสมยใหม

14. การสงเสรมใหสถาบนทางศาสนาเปนศนยรวมแหลงความรแขนงตาง ๆ เชน วด หรอพระสงฆ เปนตนมสวนในการชวยปลกฝงสงเสรมประเพณ วฒนธรรมในรปแบบตาง ๆ เชนการเทศน การอบรม การเรยนการสอนในโรงเรยนพระพทธศาสนาวนอาทตย เปนตน

ฉะนนการอนรกษและการสงเสรมวฒนธรรมประเพณไทย เปนกระบวนการทสาคญ ทจะดารงไวซงสงทดงามสบไป การเรยนรและฝกตนเองใหเหนคณคาของวฒนธรรมประเพณไทย จงควรทาตงแตวยเดก ดวยการปลกจตสานก ในลกษณะ การอบรมสงสอน การ ศกษาดวยตนเอง หรอการปฏบต จรง คนไทยมวฒนธรรมประเพณทเปนของตนเองมาตงแตสโขทย ซงแสดงออกถงความเปนชาตทมความรก ความสามคคและสงบสข อยางไรกตาม วฒนธรรมประเพณไทยกเหมอนวฒนธรรมของชนชาตอนทเปนวฒนธรรมแบบผสมผสาน คอ

1. มวฒนธรรมดงเดมเปนของตนเอง 2. รบเอาวฒนธรรมอนจากภายนอกทไดตดตอสมพนธกน มาผสมผสานใหเกดประโยชนตอการดารงชวตและเปนวฒนธรรมใหมใชเปนสวนรวม



บทสรป

สงคมไทยมสภาพความ หลากหลายทางชาตพนธและ วฒนธรรมตลอดมา ผคนทอาศยอยรวมกนในสงคมไทยอยางมความสขนน มความ หลากหลายหรอมความเปนพห ทงในดานชาตพนธ ศาสนา และ วฒนธรรม การเขาใจถงวฒนธรรมทหลากหลายจงเปนสงจาเปนของการ อยรวมกนอยางสนต ความหลากหลายในสงคม วฒนธรรม บคคลแตละคนจะเปนสวนหนงของกลมซงมลกษณะวฒนธรรมทเปนของ ตนเอง หรอทเรยกวา อตลกษณ และหลาย ๆ กลมจะรวมตวกนเปน สงคมใหญ การอยรอดของกลมเกดจากการเหนคณคาและการยอมรบ ในอตลกษณของวฒนธรรม ปจจยทางศาสนา เชอชาต อาย เพศ ชนชน ทางสงคม และการศกษา จะเปนตวสาคญทกาหนดเกยวกบความเชอ ความรสกและการกระทาของบคคลในลกษณะของการรวมกลมตางๆของสงคมใหญ ความหลากหลายในสงคมวฒนธรรม

ความหลากหลายของกลมชาตพนธและวฒนธรรมเปนสงทเกดขนตามธรรมชาต และเปนเรองของประวตศาสตรสงคมไทย มาตงแตดงเดม และกอยมาดวยความผาสก สงคมไทยเปนสงคมทเปดกวาง สามารถ ปรบประ ยกต ในเรอง ความเชอ วถชวต อาหาร การกน การแตงกาย และขนบธรรมเนยมประเพณตางๆไดอยางลงตว สงคมไทยเปนสงคมทพฒนาไปตามกาลเวลาแลวคอยๆดดซบ เปลยนแปลงและปรบวถชวตและวฒนธรรมใหพฒนาตามสงทตวเองไดรบมา ความหลากหลายทางสงคมชาตพนธและวฒนธรรมเปนเรองทเปลยนแปลงได พฒนาได แตควรจะมการเปลยนแปลงและพฒนาในทางทเหมาะสม สอดคลอง และทาให สงคมมความมนคง วฒนธรรม เปนสง ทไมสามารถเกบกกไวเหมอนสงของใดๆไดตราบใดท มนษยมการเคลอนยายจากถนหนงไปยงแหล งอนๆ เชน มการทองเทยว มการคาขาย การไปศกษาหาความร ฯลฯ การนาเอาวฒนธรรมของตนตดตวไปดวยและรบเอาวฒนธรรมจากสงคมทไปตดตอกลบมาซงถอวาเปนการแพรกระจายทางวฒนธรรม (Culture Diffusion)

นอกจากนนความ เจรญกาวหนาใน การสอสารคมนาคมขน สง ยงชวยให การแพรวฒนธรรม

เปนไปอยาง สะดวกและรวดเรว แลว จะเหนวาวฒนธรรมของ ตางประเทศมากมายไดหลงไหลเข ามาส สงคมไทย เชน เทคโนโลย เครองใชตางๆ ตลอดจนวถการดาเนนชวตและระบบการศกษา สงผลทาใหสงคมวฒนธรรมของคนไทยแปรเปลยนไปเปนอนมาก การแพรกระจายทางวฒนธรรมมความ สาคญตอความเจรญกาวหนาของสงคม และยงถารจกเลอกรบเอาหรอปรบปรงวฒนธรรมใหเหมาะสมกบสงคม



ของตนกจะไดรบประโยชนมากขน วฒนธรรมถอวาเปนเครองวดและเครองกาหนดความเจรญหรอความเสอมของสงคมและยงกาหนดชวตความเ ปนอยของประชาชนในสงคม ดวย วฒนธรรมจงมอทธพลตอความเปนอยของประชาชน และตอความเจรญกาวหนาของประเทศชาต หากสงคมใดมวฒนธรรมทดงามทเหมาะสมแลว สงคม นนจะเจรญ กาวหนาไดอยาง รวดเรว ในทางกลบกน หากสงคมนนมวฒนธรรมทลาหลง มแบบอยางพฤตกรรมทไมดมคานยมทไมเหมาะสม สงคมนนก ไมเจรญกาวหนา และอาจสญสนความเปนชาตไดเพราะถก รกรานทางวฒนธรรม



ค าถามทายหนวย ท 2

1. จงอธบายลกษณะทวไป ความสาคญของของสงคมและวฒนธรรมพนถนอดรธานมาพอสงเขป

2. จงอธบายพรอมใหเหตผลถงความหลากหลายของกลมชาตพนธในจงหวดอดรธานและกลมชาตพนธทมอทธพลตอสงคมพนถนอดรมากทสด

3. จงอธบายประเพณพนถนอดร ททานเหนวาสมควรแกการอนรกษสบสานใหอยคพนถนอดรธาน และวธการอนรกษสบสานประเพณนน

4. จงวเคราะหถงจดเดนและจดดอยของสงคมและวฒนธรรมพนถนอดรธาน



เอกสารอางอง ชมศกด นรารตนวงศ. 2548. บปผาในคตกาลรอก กตต กตารปน. กรงเทพฯ : แอล ท เพรส.

ณฐวฒ สทธสงคราม และ บรรเจด อนทจนทรยง. 2523. พระเจาบรมวงศเธอกรมหลวงประจกษศลปา คมผถวายชวตรกษาแผนดนอสาน. กรงเทพฯ: รกวทยา.

บรรเทง พาพจตร.2549). ประเพณ วฒนธรรมไทย และความเชอ. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

พงษศกด ปตถา. 2550. ผลกระทบของฐานทพสหรฐอเมรกาตอสภาพเศรษฐกจและสงคมของเมอง อดรธาน พ.ศ.2505-2520. วทยานพนธ อกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตรศกษา, มหาวทยาลยศลปากร.

เพญแข คชเดช. 2543. บทบาททางเศรษฐกจและการเมองของคนไทยเชอสายจนในเขตเทศบาลนคร อดรธาน พ.ศ.2480 ถง พ.ศ.2540. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาไทยคดศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม.

วเชยร วงศวเศษ. 2525. ไทยพวน. กรงเทพฯ: วฒนาพานช

วภาวน คามาเรอน. 2550. กาวสศตวรรษท 21 ในความสมพนธระหวางไทยกบเวยดนาม.กรงเทพฯ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศนยการศกษาระหวางประเทศ .2546. เวยดนามในไทย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร . สมภพ มานะรงสรรคและกนกศกด แกวเทพ. 2530. อตสาหกรรมนาตาลในประเทสไทย.กรงเทพฯ :

คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เสร ซาเหลา และคณะ.2545. กลมชาตพนธ: วฒนธรรมและประเพณ จงหวดนครสวรรค. สานกวจย และบรการวชาการ สถาบนราชภฏนครสวรรค.

อภญญา เฟอมฟสกล. 2543. แนวความคดหลกทางสงคมวทยา เรอง อตลกษณ (ฉบบราง). เอกสาร ประกอบการประชมทางวชาการระดบชาต สาขาสงคมวทยา ครงท 1 วนท 15-16 ธนวาคม 2543 ณ โรงแรมมราเคล กรงเทพฯ.

http://www.dmc.tv/pages/(ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงแวดลอมยงยน)

http://www.isan.clubs.chula.ac.th/webboard/?transaction=post_view.php&room_no=0&i

d_main=733&star=0 (การแตงกายของชาวไทพวนในอดตและปจจบน)

https://www.google.co.th/search?hl=th&tbo=p&tbm=bks&q=inauthor:%22%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B5+%E0%B8%84%E0%B9%8D%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%99%22&source=gbs_metadata_r&cad=2


http://www.isan.clubs.chula.ac.th/webboard/?transaction=post_view.php&room_no=0&id_main=733&star=0




http://pantip.com/topic/33212788 ( ทางเขาศาลเจาปยา(ปงเถากงมา) http://huexonline.com/knowledge/15/49 (โอจมนกบนายปรด พนมยงค)

http://picoretto.blogspot.com/2010/12/blog-post_31.html(บานพกของโฮจมนทจงหวด

อดรธาน) http://www.geocities.ws/seavet72/LH/base-h.htm (432 OMS Udorn RTAFB,Thailand.)

http://board.palungjit.org/f6A3-325970.html (ชวตทหาร จไอในอดรธาน)

http://www.oknation.net/blog/home/user_data/file_data/201507/18/816169c4.jpg(ประต

หนากองบน 23 อดรธานในป 1962( Timeline 1962,udorntafb.tripod.com)

http://archive.wunjun.com/construction/2/46.html(วนหยดทหารจไอในอดรธาน)

สมภาษณ ณ วนท 15 เดอน กรกฎาคม พ.ศ. 2555. นาย สมคด สกล จมทอง เพศ ชาย อาย 72 ป. บานเลขท124 หมท 3 ตาบลบานทราย อาเภอบานหม จงหวดลพบร


http://huexonline.com/knowledge/15/49%20(��

http://picoretto.blogspot.com/2010/12/blog-post_31.html(��ҹ�ѡ��Ψ��Թ��ѧ��Ѵ



http://www.oknation.net/blog/home/user_data/file_data/201507/18/816169c4.jpg(��е�




แผนการจดการเรยนร หนวยท 3 ภมปญญาทองถนและปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน

วตถประสงคทวไป

1. มความรความเขาใจในเรองลกษณะทวไปและความส าคญของภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน

2. รจกความหลากหลายทางภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน 3. เขาใจการอยรวมกนของมนษยและหนาทของตนเองตอภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยง

ในพนถนอดรธาน

4. เขาใจจดเดนและจดดอยของภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน


1. อธบายลกษณะทวไปและความส าคญของภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธานได

2. อธบายถงความหลากหลายของภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธานได

3. อธบายหนาทของตนเองตอของภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธานได

4. วเคราะหจดเดนและจดดอยของภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธานได

สาระการเรยนร 1. ลกษณะทวไปของภมปญญาทองถน ความหลากหลายของภมปญญาทองถนทเปนเอกลกษณ

พนถนอดรธานและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน

2. แนวทางการอนรกษ การพฒนา การสงเสรม ภมปญญาทองถนและเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธานพนถนอดรธาน

3. บทสรป

4. ค าถามทายหนวย


1. ศกษาเนอหาในเอกสารค าสอนและหนงสอต าราทมเนอหาเกยวของ 2. ศกษาถงลกษณะทวไป และความส าคญ ประเภท ของภมปญญา ทองถนและ และเศรษฐกจ

พอเพยงในพนถนอดรธาน 3. วเคราะหศกยภาพของภมปญญา ทองถน และเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธานพรอม

ยกตวอยางหนาชนเรยนเปนการแลกเปลยนเรยนร



4. บรรยายสรปสถานการณของภมปญญา ทองถน และเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน

ในยคโลกาภวตนโดยอาจารยผสอน

สอการเรยน-แหลงเรยนร 1. เอกสารค าสอนรายวชาวถชวตพนถนอดรธาน


3. รปภาพ ทเกยวของกบพนถนอดรธาน





กจกรรมเสนอแนะ 1. ค าถามทายหนวยท 3



หนวยท 3

ภมปญญาทองถนและปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในพนถนอดรธาน

ลกษณะทวไปและความส าคญของภมปญญาทองถน

มนษยเราไดเลอกสภาพแวดลอมทเหมาะสมในการตงหลกแหลงอยอาศย ท ามาหากนมาเปนเวลาชานาน มนษยเราไดเรยนร พรอมทงสรางสรรควฒนธรรมทเหมาะสมอนมาจากการปรบตวไดสงสม ปรบเปลยนและแลกเปลยนวฒนธรรมซงกนและกน สงเหลานจงถอวาเปนภมปญญาทไดสงสม สบทอดเปนมรดก เพอใชในการด าเนนชวตจนถงทกวนน

ความรความคด ความเชอทกลมกลนกบวถชวตแบบไทยนน ลวนมาจากบรรพบรษไทยททานไดถายทอดมาสลกหลานจนถงปจจบน เชน การสรางเรอนไดเหมาะสมกบสภาพภมอากาศ เครองมอ เครองใช อปกรณ ตลอดจนอาหารไทย สมนไพร การนวดแผนไทย อกษรไทย การรายร า เพลงกลอมเดกทเปนเอกลกษณ ฯลฯ สงเหลานเปนวฒนธรรมสบทอดมาจนปจจบน เปนทรจกของชาวโลก อนเปนความชาญฉลาดในการสรางสรรคงานทเราเรยกวา ภมปญญาไทย

ค าวา ภมปญญา ตรงกบค าศพทภาษาองกฤษวา Wisdom ซงมความหมายวา ความร ความสามารถ

ในพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ภมปญญา (Wisdom) หมายถง พนความรความสามารถ ความเชอ ความสามารถทางพฤตกรรม และความสามารถในการแกไขปญหาของมนษย

ประยงค จนทรแดง. (2552: 29) กลาววา ยงมค าทเกยวของกบภมปญญาหลากหลาย อาทเชนภมปญญาไทย ภมปญญาทองถน หรอภมปญญาชาวบาน หรอภมปญญาพนบาน ผทรงภมปญญาไทย และปราชญชาวบาน เปนตน

ภมปญญาไทย หมายถง ความร ความสามารถ วธการ ผลงานทคนไทยไดศกษา เกบรวบรวมความรและจดเปนองคความร ปรบปรง พฒนา ถายทอดจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง จนเกดผลดงาม มคณคา มประโยชน น าไปแกปญหาและพฒนาชวตของคนไทยไดอยางเหมาะสมกบยคสมย

ภมปญญาทองถนหรอภมปญญาชาวบาน หรอภมปญญาพนบาน หมายถง สงทแสดงความร ความคด และการกระท าของบรรพบรษของเรา เพอทจะด ารงชวตรอดอยางมความสข เชน การทชาวบานรจกวธการท านา การไถนา การเอาควายมาใชในการไถนา การรจกนวดขาว โดยการใชควาย



รจกสานกระบง ตะกรา เอาไมไผมาท าเครองใชไมสอยในชวตประจ าวน รวมทงรจกเอาดนขกระทาแชน าตมใหเดอดแหงเปนเกลอสนเธาว เรยกวาภมปญญาทงสน (ธวช ปณโณทก 2528 :16)

ผทรงภมปญญาไทย หมายถง บคคลทเปนเจาของภมปญญาชาวบาน แลวน าภมปญญานน

ไปใชประโยชนเพอด ารงชวตไดส าเรจ มผลงานดเดน ไดรบการยกยอยเปนผเชยวชาญสามารถถายทอดเชอมโยงภมปญญาแตละสาขาใหแพรหลาย

ปราชญชาวบาน หมายถง บคคลทเปนเจาของภมปญญาชาวบาน และน าภมปญญาไปใชประโยชนในการด ารงชวต จนประสบความส าเรจสามารถถายทอดเชอมโยงคณคาของอดตกบปจจบนไดเหมาะสม

ดงนน ภมปญญาทองถน หมายถง พนความรทบรรพบรษสงสมมาและผสมผสานสอดคลออย ในวถชวต การศกษาเรองภมปญญาจงควรศกษาควบคไปกบวฒนธรรมพนบาน เพราะเปนสงทเกยวของสอดคลองสมพนธกน ในขณะเดยวกนการศกษาวฒนธรรมพนบานกจะตองเกยวโยงกบงาน ภมปญญาทองถนทท าไดงาย ๆ เชน งานท าดวยมอหรองานหตถกรรม และศลปกรรมพนบาน

ความส าคญของภมปญญาไทย

คณคาของภมปญญาไทยสบทอดมาอยางตอเนองจากบรรพบรษทไดสรางความเปนปกแผนมนคงใหชาตบานเมอง มการด ารงชวตทอยอยางรมเยนเปนสข ท าใหคนในชาตเกดความรกและความภาคภมใจเพอสบสานไปสอนาคต สรปความส าคญไดดงน

1. สรางชาตใหเปนปกแผนมนคง พระมหากษตรยไทยทรงใชภมปญญาในการสรางชาตสรางความเปนปกแผนของประเทศ ตงแตสมยสโขทย จนถงปจจบน

2. สรางความภาคภมใจ และเกยรตภมศกดศรของความเปนไทย เชน

2.1. มวยไทย มชอเสยงไปทวโลก ปจจบนมคายมวยไทยอยในหลายประเทศทวโลก

2.2. ภาษาและวรรณกรรม ชาวไทยมภาษาพดและภาษาเขยนเปนของตนเอง มวรรณกรรมเปนทรจก และมการแปลเปนภาษาตางประเทศ สนทรภเปนนกปราชญทางวรรณกรรมบคคลหนงทไดรบการยกยองจากองคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (ยเนสโก) ใหเปนกวเอกของโลก



2.3. อาหารไทย เปนอาหารทชาวตางชาตชนชอบและรจกกนแพรหลาย อาทเชน ตมย ากง ตมขาไก เปนตน

2.4. สมนไพรไทย เปนทรจกและยอมรบจากนานาประเทศ จนบาง ประเทศน าสมนไพรไทยไปจดเปนลขสทธของตนเอง 3. การน าหลกธรรมมาประยกตใชกบวถชวตอยางเหมาะสม เชนการรจกพงพาอาศยกน การใหอภยกน

4.การน าธรรมชาตมาใชในการด ารงชวต เชน อาหารไทย มกเปนอาหาร หวาน มนมกะทเปนสวนประกอบ หากรบประทานมาก เกนไปกจะท าใหเกดทองอดได ดงนน จงมการน าพชสมนไพร เชน ตะไคร ใบมะกดมาใสเพอชวยแกปญหาดงกลาว

5. การพฒนาชวตใหเหมาะสมกบยคสมย ในแตละยคสมย ไดมการพฒนาไปตามสภาพสงคมทเปลยนแปลงไป ตวอยางเชน คนในสมยกอนใชเรอพาย เปนพาหนะในการเดนทางแตปจจบนมการพฒนามาเปนเรอทใชเครองยนตแทนท าใหการเดนทางรวดเรวยงขน นอกจากนยงไดมการพฒนาการเดนทางใหหลากหลายวธมากขน เชน รถยนต เครองบน รถไฟใตดน เปนตน

ลกษณะของภมปญญาไทย มดงน 1. ภมปญญาไทย เปนเรองใชความร ( Knowledge) ทกษะ (Skill) ความเชอ (Belief) และ

พฤตกรรม (Behavior)

2. ภมปญญาไทย แสดงถงความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาตสงแวดลอมและคนกบสงเหนอธรรมชาต

3. ภมปญญาไทย เปนองครวมหรอกจกรรมทกอยางในวถชวต

4. ภมปญญาไทย เปนเรองของการแกไขปญหา การจดการ การปรบตว การเรยนร เพอความอยรอดของบคคล ชมชน และสงคม

5. ภมปญญา เปนแกนหลก หรอกระบวนทศนในการมองชวต เปนพนความรในเรองตางๆ

6. ภมปญญาไทยมลกษณะเฉพาะหรอมเอกลกษณในตวเอง 7. ภมปญญาไทยมการเปลยนแปลง เพอการปรบสมดลในพฒนาการทางสงคมตลอดเวลา



ภมปญญาไทยกบความสมพนธในการด าเนนชวตของคนไทย ซงแสดงออกมาใน 3 ลกษณะ คอ

1. ภมปญญาทเกดจากความสมพนธระหวางคนกบธรรมชาต สงแวดลอม 2. ภมปญญาทเกดจากความสมพนธระหวางคนกบคนอนในสงคม

3. ภมปญญาทเกดจากความสมพนธระหวางคนกบสงเหนอธรรมชาต

ภมปญญาไทยกบปจจยส 1. ภมปญญาไทยดานอาหาร อาหารไทยแท คอ อาหารทคนไทยคดท ากนมาแตโบราณ

สวนมากเปนแบบงายๆ เชน ขาวแช ตมโคลง แกงปา น าพรก และหลน เปนตน สวนขนมไทยแทกปรงมาจากแปง น าตาล กะท เปนสวนใหญ เชน ขนมเปยกปน ขนมเปยกออนตะโก ลอดชอง ขนมปลากรมไขเตา ขนมใสไส และขนมครก เปนตน ภมปญญาของคนไทยซงถงถอก าเนดขนตงแตในยคประวตศาสตร อาหารแตละอยางไดผาน การคดคนขนมาเพอใหเขากบภมอากาศ ภมประเทศในการ

หาวตถดบในการประกอบ ปรงอาหาร และยงม คณคาทางโภชนาการ ถงแมในอดต คนไทยยงไมมววฒนาการในดานวทยาศาสตร แตกไดมความรเรองประโยชนในการน าวตถดบมาประกอบอาหาร

เพราะสวนใหญวตถดบทใชในการท านน เปนสมนไพร ใชในการรกษา ปองกนโรคตางๆ ไดซงในปจจบนวทยาการพฒนาขน ทางวทยาศาสตรไดศกษา แลวกลงความเหนวาเปนเชนดงทคนสมยกอนเขาใจ สงนจงเปนทเหนไดชดวา คนไทยมภมปญญาทไมดอยกวาใคร ดงนนการรบประทานอาหารไทยนนจงมประโยชนอยางมาก ในปจจบนชาวตางชาตกไดหนมานยมอาหารไทย เพราะตดใจในรสชาตทเปนไทยๆ

อกทงยงมคณคาทาง โภชนาการสง โดยสวนใหญอาหารไทยจะมวธการประกอบอยางงายๆ และ ใชเวลาในการท าไมมากนก โดยเฉพาะทกครวเรอนของคนไทย จะมสวนประกอบอาหารตดอยทกครวเรอน ไมวาจะเปนพรก แหง กงแหง น าปลา กะป สมมะขาม กระเทยม หวหอม ตลอดจนปลา รา

รวมทงสวนประกอบอาหารจ าพวกผก และเนอสตว นานาชนด เพราะมวธน ามาประกอบทมดวยกนหลายรปแบบไมวาจะเปน ตม ผด แกง ทอด และย า (ประเวศ วะส. 2536: 17 -19) ลกษณะเดนของอาหารไทย คอ อาหารแตละชนดจะมคณคาทางอาหารครบทง 5 หม และสวนประกอบของอาหารจะมสมนไพรทมประโยชนตอสขภาพอยดวยเชน ขา ตะไคร ใบมะกรด ซงการน าสมนไพรมาเปนสวนประกอบของอาหารนจดไดวาเปนภมปญญาดานอาหารของอาหารไทย ตวอยางของอาหารทมสมนไพรเปนสวนประกอบ ไดแก ตมย ากง แกงเหลอง แกงไตปลา น าพรกออง ออม และสมต า เปนตน



นอกจากสวนประกอบของอาหารแลว การตกแตงอาหารอยางสวยงาม ประณต กเปนภมปญญาอกอยางหนงทท าใหอาหารดนารบประทานยงขน เชน การแกะสลกผกผลไม การประดษฐรปแบบของขนมใหสวยงาม เชน ขนมลกชบ ขนมทองเอก ขนมจามงกฎ เปนตน การทอาหารไทยมคณคาทางโภชนาการและมความสวยงาม จงท าใหอาหารไทยไดรบความนยมไปทวโลก อาหารไทยจงเปนสงหนงทสามารถบงบอกความเปนไทยไดเปนอยางด เนองจากมความหลากหลายทผสมผสานกบวถชวตความเปนอยของชนชาวไทย ถายทอดออกมาเปนอาหารทมรสชาตความอรอยไมแพชาตใดในโลก อกทงคณคาทางอาหารและโภชนาการ ท าใหอาหารไทยถกกลาวขานไปทวโลก แมจะไดขนชอวาอาหารไทยแตเสนหอกอยางหนงทขาดมไดก คอ ความหลากหลายของอาหารในแตละภาค แนนอนวา รสชาตยอมแตกตางกน

ขนกบความนยมชมชอบของผรบประทาน (พรชย กาพนธ.2545 : 5-6)

อาหารภาคกลาง ภาคกลางถอวาเปนภาคทมความอดมสมบรณมากทสด ทงการด ารงชวต และการท ามาหากน

สภาพพนดนนนสวนใหญเปนพนดนรมแมน าจงเหมาะสมตอการเพาะปลก อาชพสวนใหญของคนไทย

ในภาคน ไดแก การท านาขาว ท าสวน การประมง และการท าอตสาหกรรมตางๆ

อาหารพนเมองของคนภาคกลางมความหลากหลายมากกวาภาคอน คนภาคกลางนยมกน

ขาวหงหรอขาวเจาเปนอาหารหลก สวนกบขาวนนมความหลากหลายคอนขางมากอาท แกง ของภาคกลางมกนยมแกงทใชกะทเปนสวนประกอบหลก ซงสามารถแยกแกงทใสกะทไดเปน 2 ประเภท คอ

1. แกงประเภททใชน าพรกแกง แบงเปน 2 ประเภท คอ

1.1. แกงทใชน าพรกแกงและใสกะท เชน แกงเผดตางๆ แกงมสมน แกงกะหร 1.2. แกงทใชน าพรกแกงแตไมใสกะท เชน แกงปา แกงสม

2. แกงประเภททไมใชน าพรกแกง แบงเปน 2 ชนด ตามรสชาตของแกง 2.1. แกงทมรสหวาน เคม เปรยวนดหนอย ไดแก สายบวตม กะท ตมสมตาง ๆ

2.2. แกงทมรสเปรยว เคม เชน ไกตมขา ตมย าตางๆ ทมการใสพรกลงไปเพอใหมรสเผด ในภาคกลางยงสามารถแบงตามชนดของน าพรกแกงไดเชนกน เชน แกงคว แกงเผด แกง

เขยวหวาน แกงสม ดงนนจะเหนไดวาเพยงเฉพาะอาหารประเภทแกงของภาคกลางยงมความหลากหลายคอนขางมาก มการใชเครองปรงเครองเทศทงทเปนของแหงและของสดมากมายหลายชนด



เปนชนดทใชส าหรบการปรงรสและชนดทชวยปรงแตงกลนและท าใหสสนของอาหารชวนกนมากขน

อาหารของภาคกลางหลายชนดไดรบอทธพลของอาหารชาตอนดวยเชนกน อาท อาหารประเภท ผด นง และแกงจดทคาดวาไดรบอทธพลมาจากอาหารของชาตจน อาหารทใสเครองเทศ แกงกะท ทคาดวาไดรบอทธพลจากอาหารของอนเดยทมการใชเครองเทศและใชนมในการประกอบอาหารโดยทคนไทยน ามาดดแปลงใสกะทลงในแกงแทนนม เปนตน

รปภาพท 3.1 อาหารภาคกลาง ทมา https://siripunn.wordpress.com/2012/02/05/

https://siripunn.wordpress.com/2012/02/05/



อาหารภาคเหนอ

อาหารการกนของชาวเหนอนยมรสออน ไมนยมรสหวาน ถารสเปรยวจะไมเปรยวมากโดยใชความเปรยวจากมะเขอสมหรอมะกอก รสเคมจะใชปลาราใสในอาหาร เนอสตวจะนยมหม ไก ปลา ส าหรบชาวเหนอทอยในชนบทยงนยมกนเนอสตวทหาไดในทองถนไดแก กบ เขยด องอาง แมงยน

อาหารคาวของภาคเหนอจะเปนแกงชนดตางๆ เชน แกงแค แกงหนอไมสด แกงออมเนอ

แกงขนนออน (แกงมะหนน) แกงชะอม(แกงผกหละ) แกงยอดฟกทอง แกงหนอไมดอง(แกงผกสม)

แกงผกกาดจอ แกงเลยงบวบ(แกงมะนอย) ย าไขมด น าพรกตางๆ เชน น าพรกอองทใชหมสบและมะเขอเทศเปนสวนประกอบ น าพรกหนม น าพรกปลารา ฯลฯ ผกทใชเปนเครองเคยง สวนใหญจะเปนพชผกในทองถนและขนเองโดยธรรมชาต อาหารคาวของภาคเหนอจะใชวธตม แกง ปง ยาง เปนสวนใหญ และอาหารภาคเหนอจะมปรมาณไขมนคอนขางต า อาหารหลกทชาวเหนอนยมกนไดแก ขาวเหนยว ซงเปนอาหารทกนทง 3 มอ คอ

อาหารเชา ภาษาเหนอ เรยกวา ขาวงาย หรอขาวเชา กบขาวในตอนเชานนมไมมาก โดยมกจะมน าพรกแหงๆ เปนพน และแกลมดวยผกตม หรอเปนน าพรกอองแกลมดวยผกสด

อาหารกลางวน ภาษาเหนอ เรยกขาวตอน กบขาวยงเปนน าพรกอยแตจะมอาหารประเภทเนอ ไดแก เนอแดงปง หรอจน(ชน)ปง(หมทาเกลอพรกไทยปง) หรอกนกบแคบหม รวมทงการกนขนมเสน(ขนมจน)น าเงยวเปนอาหารกลางวน

อาหารเยน ภาษาเหนอ เรยกขาวแลง กบขาวจะเปนน าพรกตางๆเชน น าพรกออง น าพรกปลารา และแกง เชน แกงแค นอกจากนยงมเครองจมน าพรกพเศษคอน าหนง ซงเปนหนงววทเคยวใหขนแลวน ามาท าเปนแผน เวลากนกน ามาผงไฟใหสก แลวใชจมกบน าพรก

อาหารหวานของภาคเหนอเปนขนมหวานทท าจากแปง น าตาล กะท เชน ขาวเหนยวเปยก ขาวตอกตง ขนมเทยน ขนมไขหงส ขาวเกรยบวาว ขนมนางเลด ขนมรงผง ดวยสภาพภมประเทศและภมอากาศทคอนขางเยนตลอดป ผลไมของชาวเหนอจะเปนผลไมทมตามฤดกาล เชน ลนจ ล าไย ลกทอ

อาหาร วางทชาวเหนอนยมกนหลงอาหาร คอ เมยง ซงเปนใบชานงทน าไปหมกดวยน าสม น าตาล ใหออกรสเปรยวหวาน ซงม 3 ชนดคอ เมยงหวาน เมยงสม และเมยงฝาด



รปภาพท 3.2 อาหารภาคเหนอ ทมา https://siripunn.files.wordpress.com/2012/02/page3.jpg

อาหารภาคตะวนออกเฉยงเหนอ(อสาน)

สภาพภมศาสตรของภาคตะวนออกเฉยงเหนอหรอภาคอสานมผลตออาหารการกนของคนทองถน อยางมาก เนองจากพนทบางแหงแหงแลง วตถดบทน ามาประกอบอาหารซงหาไดตามธรรมชาต ไดแก ปลา แมลงบางชนด พชผกตาง ๆ การน าวธการถนอมอาหารมาใชเพอรกษาอาหารไวกนนาน

จงเปนสวนส าคญในการด ารงชพของคนอสาน ชาวอสานจะกนขาวเหนยวเปนอาหารหลกเชนเดยวกบภาคเหนอ เนอสตวทน ามาปรงอาหาร เปนสตวทหามาได จากธรรมชาต เชน กบ เขยด แย แมลงตางๆ รสชาตของอาหารอสานจะขนอยกบเครองปรง เชน รสเคมไดจากปลารา รสเผดไดจากพรกสดและพรกแหง รสเปรยวไดจากมะกอก สมมะขาม และมดแดง ในอดตคนอสานนยมหมก ปลาราไวกนเองเพราะมปลาอดมสมบรณ ประกอบกบเปนแหลง เกลอสนเธาว ท าใหการท าปลาราเปนทแพรหลายมาก จากปลาราพนบานอสานไดมการพฒนาทงวธการท าและรสชาตจนกลายเปนต ารบปลาราทสงขาย

https://siripunn.files.wordpress.com/2012/02/page3.jpg



ตางประเทศในปจจบนอาหารพนบานอสานทมชอเสยง ไดแก ต ามะละกอ ต าแตงราน ต าถวฝกยาว ใสมะกอกเพมรสเปรยวใสปลาราเพมรสเคมและเพมรสเผดดวยพรก

รปภาพท 3.3 อาหารอสาน ทมา https://siripunn.files.wordpress.com/2012/02/

อาหารภาคใต ภาคใต เปน ทองถน ทมความอดมสมบรณ มสภาพภมประเทศทวไปเปนภเขา ทะเลและปา

อากาศคอนขางชมชนตลอดทงป อาชพหลกของชาวภาคใตคอการประมง ท าสวนยาง เหมองแรและสวนผลไม อาหารพนเมองของชาวภาคใต โดยปกตชาวใตกนขาวจา วเปนอาหารหลกกบขาวมกจะเปนแกงทมรสจดมาก เชน เผด เปรยว เคม ถงแมวาภาคใตจะมมะพราวมาก แตแกงพนเมองของทางภาคใต ไมนยมแกงทใสกะท อาหารสวนมากประกอบดวยปลา และอาหารทะเลตางๆ เนอสตวประเภทอน เชน หม เปด ไก จะกนนอยมาก

https://siripunn.files.wordpress.com/2012/02/



แกงทางภาคใตทนบวาขนชอเปนทรจกของคนทวไปจนถอไดวาเปนสญลกษณของชาวภาคใต คอ แกงสมแกงเหลอง แกงไตปลา(แกงพงปลา) ทมรสเผดและเคมจด ขนมจนน ายาของภาคใต

จะแตกตางกบภาคอนตรงทใชขมนในการท าน ายา และรสคอนขางจด เพอเปนการดบความเผดรอนและความเคมของอาหาร จะเหนไดวาอาหารทางภาคใตสวนใหญจะกนรวมกบผกสดจ านวนคอนขางมาก

ผกทมประจ าคอ แตงรานหรอทชาวใตเรยกแตงกวา สะตอ ลกเนยง เมดเหลยง และพชผกอกหลายชนดทมในทองถน อาหารทใสเครองเทศทพบเหนในภาคใตนนจะไดรบอทธพลจากประเทศเพอนบาน เชน มาเลเซย ซงสวนใหญจะเปนชาวมาเลยทนบถอศาสนาอสลาม รวมทงชาวอนเดยและชวาทเดนทางเขามาท าการคาขายกบคนไทยทางแถบนในอดต

ของหวานของภาคใตก จะท ามาจากแปงและน าตาลเปนหลก เชน ขนมลา สวนผลไมกเปนผลไมทมตามฤดกาล เชน ทเรยน เงาะ มะมวงหมพานต ขนน จ าปาดะและ ลกหย เปนตน

รปภาพท 3.4 อาหารภาคใต ทมา http://www.ma-krabi.com/

http://www.ma-krabi.com/



ดานขนมไทย เปนภมปญญาไทย โดยค าวา "ขนม" มาจากค าวา "ขาวหนม" เปนขาวผสมกบน าออยหรอน าตาล ค าวา "หนม" แปลวา หวาน เมอรวมค าแลว ขาวหนม หมายถงขาวหวาน ตอมาเสยงสนลงเปน "ขนม" ขนมไทย ในสมยโบราณ มสวนผสมมาจากแปงและน าตาล ตอมาในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช มการท าขนมทมสวนผสมของไข เชน ทองหยบ ทองหยอด ฝอยทอง เปนตน

ในปจจบนไดมการประยกต ดดแปลงจนท าใหมขนมไทยหลายหลายชนด ผลไม มตลอดทงปทกฤดกาล

2. ภมปญญาไทยดานการแตงกาย เนองจากสภาพภมอากาศของประเทศไทยอยในเขตรอน คนไทยจงมภมปญญาในการใชเสอผาเครองนงหมทเหมาะสมกบอากาศและสภาพแวดลอม เลอกใชวสดทสามารถถายเทความรอนไดด ไดแก ฝาย ไหม โดยการน ามาทอเปนผนเพอนงหมประกอบกบอปนสย

ทรกสวยรกงามและมความประณต จงไดมการคดคนเทคนคการทอ ลวดลายและการยอมส ใหมความสวยงามโดดเดน เชน ฝาแพรวา เปนผาทอดวยเทคนคการจกและขดหลายสบนผนผา ซงถอไดวา เปนภมปญญาเกยวกบเครองนงหมของไทย บรรพบรษไทยไดสงสมภมปญญาจากกระบวนการเรยนร

ทดลองพฒนาจากธรรมชาตจนสามารถผลตเสนใยผา อปกรณการทอผา ตลอดจนการยอมผาใหมสสน

ทสวยงามจากผลตภณฑ ธรรมชาต จนกลายเปนเครองแตงกายทมคณคามาจนถงปจจบนเชน

ตนคราม ใหสฟาออน หรอสคราม แกนขนน ใหสเหลองถงเหลองอมน าตาล

ลกมะเกลอ ใหสเทา น าตาล จนถงด า ขครง ใหสแดง ยอปา ใหสแดง เข ใหสเหลอง ฯลฯ

การแตงกายประจ าภาคกลาง การแตงกายภาคกลาง การแตงกายในชวตประจ าวนทวไป ชายนงกางเกงครงนองสวมเสอแขน

สนคาดผาขาวมา สวนหญง จะนงซนยาว สวมเสอแขนสนหรอยาว ลกษณะการแตงกายผชาย สมยกอนการเปลยนแปลงระบอบการปกครอง นยมสวมใสโจงกระเบนสวมเสอสขาว ตดกระดม 5 เมด ทเรยกวา "ราชประแตน" ไวผมสนขางๆตดเกรยนถงหนงศรษะขางบนหวแสกกลาง ผหญงสมยกอน

การเปลยนแปลงระบอบการปกครอง นยมสวมใสผาซนยาวครงแขง หมสไบเฉยงตามสมยอยธยาทรงผมเกลาเปนมวยและสวมใสเครองประดบเพอความสวยงาม



การแตงกายประจ าภาคเหนอ

การแตงกายภาคเหนอ ชาวพนเมองจะแตงกายตามเชอชาตโดยทวไป การแตงกายของคนภาคเหนอเปนสงส าคญสงหนง ทบงบอกเอกลกษณของคนแตละพนถน ส าหรบในเขตภาคเหนอหรอดนแดนลานนาในอดต การแตงกายแบบพนเมองไดรบความสนใจมากขน ในทองถนนมผคนหลากหลายชาตพนธอาศยอย เชน ไทยวน ไทลอ ไทเขน ไทใหญ จากอทธพลละครโทรทศน ท าใหการแตงกายแบบพนเมองมความสบสนเกดขน คณะท างานท านบ ารงศลปวฒนธรรม กลมสถาบนอดมศกษาภาคเหนอ

จงไดระบขอไมควรกระท าในการแตงกายชดพนเมอง ของ “แมญงลานนา” เอาไววา 1. ไมควรใชผาโพกศรษะ ในกรณทไมใชชดแบบไทลอ

2. ไมควรเสยบดอกไมไหวจนเตมศรษะ 3. ไมควรใชผาพาดบาลากหางยาว หรอคาดเขมขดทบ และผาพาดทประยกตมาจาก ผาตนซน

และผา “ตง” ไมควรน ามาพาด

4. ตวซนลายทางตงเปนซนแบบลาว ไมควรน ามาตอกบตนจกไทยวน

การแตงกายประจ าภาคใต

การแตงกายภาคใต มการแตงกายตางกนตามเชอชาต เชน ถาเชอสายจนจะแตงแบบจน ถาเปนชาวมสลม กจะแตงคลายกบชาวมาเลเซย แหลงท าผาแบบดงเดมปจจบนนนเกอบจะสญหายไป แตยงคงพบไดจาก 4 แหลง คอ ทต าบลพมเรยง จงหวดสราษฎรธาน, อ าเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช,

เกาะยอ จงหวดสงขลา และต าบลนาหมนศร จงหวดตรง การแตงกายของชาวใตนนแตกตางกนในการใชวสด และรปแบบโดยมเอกลกษณไปตามเชอชาต

ของผคนอนหลากหลายทเขามาอยอาศยในดนแดนอนเกาแกแหงน ซงสามารถจ าแนกเปนกลมใหญๆ ไดดงน

1. กลมเชอสายจน – มาลาย เรยกชนกลมนวายะหยา หรอ ยอนยา เปนกลมชาวจน เชอสาย

ฮกเกยนทมาสมรสกบชนพนเมองเชอสายมาลาย ชาวยะหยาจงมการแตงกายอนสวยงาม ทผสมผสาน รปแบบของชาวจนและมาลายเขาดวยกนอยางงดงาม ฝายหญงใสเสอฉลลายดอกไม รอบคอ ,เอว และปลายแขนอยางงดงาม นยมนงผาซนปาเตะ ฝายชายยงคงแตงกาย คลายรปแบบจนดงเดมอย



2. กลมชาวไทยมสลม ชนดงเดม ของดนแดนนนบถอศาสนาอสลาม และม เชอสายมาลาย ยงคงแตงกายตามประเพณ อนเกาแกฝายหญงมผาคลมศรษะ ใสเสอผามสลน หรอลกไมตวยาวแบบมลายนงซนปาเตะ หรอ ซนทอแบบมาลาย ฝายชายใสเสอคอตง สวมกางเกงขายาว และมผาโสรงผนสน ทเรยกวา ผาซองเกต พนรอบเอวถาอย บานหรอล าลองจะใสโสรง ลายตารางทอดวยฝาย และสวมหมวกถกหรอ เยบดวยผาก ามะหย

3. กลมชาวไทยพทธ ชนพนบาน แตงกายคลายชาวไทยภาคกลาง ฝายหญงนยมนงโจงกระเบน หรอ ผาซนดวย ผายกอนสวยงาม ใสเสอสออนคอกลม แขนสามสวน สวนฝายชายนงกางเกงชาวเล หรอ โจงกระเบน เชนกน สวมเสอผาฝายและ มผาขาวมาผกเอว หรอพาดบาเวลาออกนอกบาน

การแตงกายประจ าภาคอสาน

การแตงกาย ของชาวภาคอสาน สวนใหญใชผาทอมอ ซงท าจากเสนใยธรรมชาต เชน ผาฝาย และผาไหมผาพนเมองอสาน ชาวอสานถอวาการทอผาเปนกจกรรมยามวางหลงจากฤดการท านาหรอวางจากงานประจ าอนๆ ใตถนบานแตละบานจะกางหกทอผากนแทบทกครวเรอน โดยผหญงในวยตางๆ จะสบทอดกนมาผานการจดจ าและปฏบตจากวยเดกทงลวดลายสสน การยอมและการทอ ผาททอดวยมอจะน าไปใชตดเยบท าเปนเครองนงหม หมอน ทนอน ผาหม และการทอผายงเปนการเตรยมผาส าหรบการออกเรอนส าหรบหญงวยสาว ทงการเตรยมส าหรบตนเองและเจาบาว ทงยงเปนการวดถงความเปนกลสตร เปนแมเหยาแมเรอนของหญงชาวอสานอกดวย ผาททอขนจ าแนกออกเปน 2 ชนด คอ

ผาทอส าหรบใชในชวตประจ าวน จะเปนผาพนไมมลวดลาย เพราะตองการความทนทานจงทอดวยฝายยอมสตามตองการ

ผาทอส าหรบโอกาสพเศษ เชน ใชในงานบญประเพณตางๆ งานแตงงาน งานฟอนร า ผาททอจงมกมลวดลายทสวยงามวจตรพสดาร มหลากหลายสสน

ประเพณทคกนมากบการทอผาของชาวอสาน คอ การลงขวง โดยบรรดาสาวๆ ในหมบานจะพากนมารวมกลมกอกองไฟ บางกสาวไหม บางกปนฝาย กรอฝาย ฝายชายกถอโอกาสมาเกยวพาราสและนงคยเปนเพอน บางครงกมการน าดนตรพนบานอยางพณ แคน โหวต มาบรรเลง จายผญาโตตอบกน ในภาค อสานมชน ชาตพนธ อยหลายกลมวฒนธรรม การผลตผาพนเมองจงแตกตางกนไปตามกลม



วฒนธรรมกลมอสานใต คอกลมคนไทยเชอสายเขมรทกระจดกระจายตงถนฐานอยในจงหวดสรนทร

ศรสะเกษและบรรมย เปนกลมทมการทอผาทมเอกลกษณโดยเฉพาะของตนเองมสสนทแตกตางจากกลมอสานตอนบนหรอกลมไทยลาว

3.ภมปญญาไทยดานทอยอาศย

ทอยอาศยของมนษยมความสมพนธกบพนททบคคลอาศยอยสภาพภมประเทศไทยมทงทราบลมฝงแมน าการสรางจงจ าเปนตองสรางเปนใตถนสง เพอแกปญหาน าทวมขง รปแบบการสรางบานในบรเวณทราบสงและทสง จะมหนาตางนอย ทงน เนองจากบรเวณทสงจะมอากาศหนาวเยน เมอสรางบานมหนาตางนอย ลมกพดเขาบานนอยท าใหอณหภมในบานอบอนอยสบาย การสรางบานตามชายฝงทะเล ซงพนดนเปนดนปนกบทราย จะใชแทงหนหรอคอนกรตฝงลงในดน กอนทจะน าเสาบานมาวาง แลวจงยดเสาบานและแทงหนไว ซงเปนภมปญญาทปองกนบานทรด นอกจากนยงไมนยมสรางบาน ใตถนสงการน าวตถตางๆ มาประกอบเปนรปรางของบาน คอ นขางจะใชเวลาแตคนไทยเรากยงสามารถ สรางเปนรปรางของบานเสรจสมบรณ และเปนทอยอาศยทดแลวมความคงทนกบสภาวะสงแวดลอมรายรอบตางๆ ไดดและถาวรทงนเพอปองกนแรงจากลมพายจะไดเหนวาการสรางบานในแตละทองถน ไดแสดงถงภมปญญาของคนไทยในการสรางทอยอาศยซงสามารถแกไขปญหาจากธรรมชาตทอยรอบตนเองไดอยางเหมาะสม

บาน คอ ทอยอาศย ซงนบเปนความจ าเปนตอการด าเนนชวต การสรางทอยอาศยของไทย

มรปแบบทหลากหลายตามสภาพแวดลอมในแตละทองถน การสรางบานจะสะทอนใหเหนถงชวตของคนในทองถน สภาพสงคม เศรษฐกจ คตความเชอของผสราง

ลกษณะบานสภาคมความแตกตางกนดงน 3.1. บานเรอนภาคกลาง แบงเปน 2 ลกษณะคอ

- เรอนเครองผกเปนเรอนทใชวสดกอสรางจากธรรมชาต เชนไมไผ จาก หญาคา ยดโครงดวยตอก หรอเสนหวาย ซงมอายใชงานไมมากนก

- เรอนเครองสบ สรางดวยวสดไมเนอแขงยดโครงดวยการเขา เดอย บางสวน บางสวนอาจยดดวยโลหะ



ลกษณะโครงสรางและสงแวดลอมของการปลกเรอนไทยภาคกลาง 1. มกเปนชมชนทอยรมน าและทราบ บานมลกษณะใตถนสงเพอปองกนน าทวม

2. หลงคาจวสง ชายคายนยาว เพอบรรเทาอากาศรอน ท าใหเยนสบาย

3. วสดทใชมงหลงคา ใชหญาคา จาก ไม กระเบองดนเผา เพอกนความรอน

4. ลกษณะบานอยในบรเวณเดยวกน เปนครอบครวใหญ 3.2 บานเรอนภาคเหนอ

เนองจากภาคเหนอมอากาศหนาวเยนการปลกบานจงตองใชภมปญญาเพอใหเกดความอบอนและความเชอดงน

1. เพราะอากาศหนาวเยน การปลกเรอน จะวางตวเรอนขวางตะวน หนดานกวางทเปนจวในแนวเหนอ-ใตเพอใหบานไดรบแสงแดดเพอความอบอน

2. ความเชอผบรรพบรษ จงมการแบงพนทเรอนสวนใน (หองนอน) ตงหงบชาผปยาและหามไมใหบคคลภายนอกเขา

3. คนภายนอกเขาออกไดเฉพาะสวนนอก เชน ชานครว เพราะถาละเมดถอวาเปนการผดผ

3.3 บานเรอนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (อสาน)

เนองจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอมลมแรงในฤดหนาว การปลกบานจงตองใชภมปญญาเพอใหเกดความอบอนและความเชอดงน

1. ท าเลทตงของบานทแตกตางกนเชน ทราบลมทดอน ใกลปาละเมาะหรอบางแหงใกลแหลงน าบางพนทแหงแลง การปลกเรอนจงมหลายลกษณะตามพนททสรางบานและประโยชนการใชสอย

2. ความเชอ เชน หามถมหรอปลกเรอนทบบอน าทขดไวใชรวมกนหามปลกเรอนทบตอไมหรอปลกเรอนครอมจอมปลวก ทบหนองน าเพราะจะน าความลมจมมาสเจาของเรอน

3.4 บานเรอนภาคใต

เนองจากภาคใตมฝนตกชก ท าใหดนทรดตวงาย ลกษณะบานจงเปนดงน



1. ภาคใตลกษณะอากาศมฝนตกชกมลมและลมแรงตลอดป บานเรองจงมกมหลงคาเตยลาดชนเปนการลดการประทะของแรงลม เมอฝนตกจะท าใหน าไหลไดเรวขนจะท าใหหลงคาแหงไวดวย

2.ฝาเรอนเปนไมกระดานตเกลดในแนวนอน เพอลดแรงตานของลม 3.เปนเรอนใตถนสงเสาบานไมฝงลงดนเพราะดนทรดงายจงใชวธหลอ

ซเมนตเปนรปสเหลยมขนาดโตกวาเสาปกตความสงประมาณ 3 ฟตเพอวางเสาเรยกวา"ตนเสา"นอกจากนยงปองกนปลวกและเชอราดวย

4.ลกษณะพเศษ เรอนภาคใตสามารถเคลอนยายไปปลกในพนทอนๆ

ไดโดย ไมตองรอ หรอถอดสวนประกอบของเรอนออก

4. ภมปญญาไทยดานสขอนามย

การแพทยแผนไทย หมายถง ปรชญา องคความรและวธการปฏบต เพอการดแลสขภาพและการบ าบดรกษาโรค ความเจบปวยของประชาชนไทยแบบดงเดม สอดคลองกบขนบธรรมเนยมวฒนธรรมไทยและวถชวตแบบไทย วธการปฏบตของแพทยแผนไทย ประกอบดวยการใชสมนไพร (ดวยการตม การอบ การประคบ การปนเปนลกกลอน เปนอาท)หตถบ าบด การรกษากระดกแบบดงเดมและถายทอดประสบการณอยางเปนระบบ โดยการบอกเลา การสงเกตการบนทกและการศกษาผานสถาบนการศกษาดานแพทยแผนไทย เชน การแพทยแผนไทย สมนไพร ยาไทย ฯลฯ การดแลรกษาสขภาพและการบ าบดโรค ทผานการลองผดลองถกจนเกดเปนการสรางเสรมสขภาพและการปองกนโรคของคนในชมชน ตวอยางเชน การรบประทานผกเพอบ ารงรางกาย การรกษาโรคดวยสมนไพร การนาดไทยเพอบ าบด บรรเทาการเจบปวย การประคบสมนไพรรกษาอาการปวดเมอย เคลดขดยอก หรอการอยไฟเพอสงเสรมและฟนฟสขภาพของผหญงหลงคลอดบตร เปนตน

การแพทยแผนไทยเปนภมปญญาไทยเพอการสรางเสรมสขภาพและการปองกนโรคในชมชนทสามารถน าไปประยกตใชใหเหมาะสมตนและกบชมชนของตนเองได ดงเชน

1. การนวดไทย เปนภมปญญาอนล าคาในการรกษาโรค การสรางเสรมสขภาพรางกายและจตใจของคนไทย ทสบทอดกนมาตงแตอดตจนถงปจจบน และจดเปนวฒนธรรม วถชวตของคนไทย

ทแสดงถงการดแลสขภาพกนภายในครอบรวเชน ภรรยานวดใหสาม ลกนวดใหปยาตายาย ดวยอวยวะ



ตางๆ เชน ศอก เขา เทา อกทงยงมการพฒนาโดยใชอปกรณชวยในการนวด เชน ไมกดทอง นมสาว การนวดไทย แบงออกไดเปน 2 แบบ ไดแก การนวดแบบราชส านก และการนวดแบบเชลยศกด ประโยชนของการนวดไทยมผลดตอสขภาพในหลายๆดาน เชน การกระตนระบบประสาท

เพมประสทธภาพของระบบทางเดนหายใจชวยกระตนการท างานของระบบไหลเวยนโลหตและน าเหลอง ลดการเกรงตวของกลามเนอ และผอนคลายความตงเครยดทางจตใจ

2. การประคบสมนไพร เปนภมปญญาทางดานการแพทยแผนไทยทมการสบทอดจากบรรพบรษมาชานาน โดยมการใชสมนไพรหอดวยผาเปนลก เรยกวา ลกประคบ น าลกประคบไปนงใหรอนแลวน ามาประคบบรเวณทมอาการปวดเมอย เคลด ขดยอก จะชวยบรรเทาอาการปวดไดซงสมนไพรทใชท าลกประคบสวนใหญนนจะเปนน ามนหอมระเหย เมอนงใหรอนแลวแลวน ามนหอมระเหยซงเปนตวยาจะออกมากบไอน าและความชน และเมอประคบตวยาเหลานนจะซมเขาผวหนง ชวยรกษาอาการเคลด ขดยอก ลดอาการบวมอกเสบของกลามเนอ เอน และขอตอ นอกจากนความรอนจากลกประคบยงชวยกระตนการไหลเวยนของเลอด ชวยใหตวยาซมผานผวหนงไดดขน อกทงกลนของน ามน

หอมระเหยยงชวยใหคลายเครยด เกดความสดชนอกดวย

3. น าสมนไพร ผกพนบานและอาหารเพอสขภาพ อาหารและน าดมนอกจากจะชวยใหรางกายเจรญเตมโตแขงแรงอยในภาวะปกตแลว อาหารและน าสมนไพรบางชนดทนยมร บประทานกนอยในปจจบนยงชวยรกษาโรคและอาการเจบปวยตางๆ ไดอก ดวย ซงเกดจากความเฉลยวฉลาดของบรรพบรษ ทไดคดปรงแตงอาหารและเครองดมทมคณคาบ ารงรางกาย โดยผานการผสมผสานองคความรตางๆ เขากบวถการด าเนนชวตของคนไทยไดอยางกลมกลน เชน น าขงชวยขบลม แกทองอดทองเฟอ น าใบบวบกแกรอนใน กระหายน า น ามะพราวชวยขบปสสาวะ ลดไข ท าใหสดชน สวนผกพนบานและพชสมนไพรไทยทเปนสวนประกอบของเครองแกงในอาหารไทยมสรรพคณในการบ ารงรกษารางกายไดอยางด เชน ในโหระพารสเผดรอนแกเปนลม วงเวยน ตะไครแกปวดทอง ลดความดนเลอด มะนาวมรสเปรยวปองกนโรคเลอดออกตามไรฟนฟกทองมเบตาแคโรทนสงชวยบ ารงรางกาย และมะขามใชเปนยาระบาย แกโรคบด เปนตน

4. การท าสมาธ สวดมนต และภาวนาเพอการรกษาโรค เปนวถชวตและความเชอ ความศรทธาตอพระพทธศาสนาของชาวไทยทนยมปฏบตสบตอกนมา จดวาเปนภมปญญาทาง



การแพทยแผนไทยทชวยสรางเสรมสขภาพไดเปนอยางด โดยเฉพาะสขภาพทางใจ เพราะการท าสมาธสวดมนตและภาวนาชวยใหจตใจทสบสนและวาวนเกดความสงบ มความสข ผอนคลายความเครยดมสมาธและเกดปญญา ในปจจบนมการวจยทางการแพทยพบวา การสวดมนต ภาวนาและการท าสมาธชวยใหหวใจท างานหนกนอยลง สงผลดตอปอด ระบบการหายใจ นอกจากนการนงสมาธนานๆ จะคลายความวตกกงวล รางกายไดรบการพกผอนอยางแทจรง

5. กายบรหารแบบไทย หรอกายบรหารทาฤาษดดตน เปนภมปญญาทางการแพทยแผนไทยเกดขนจากการสบทอดบอกเลาตอ ๆ กนมาของนกบวช นกพรต พระสงฆ หรอชาวพทธทนยมนงสมาธ วปสสนากรรมฐาน ซงมความแตกตางจากทาโยคะของอนเดย โดยเปนทาทไมผาดโผน หรอฝนรางกายจนเกนไป บคคลทวไปสามารถท าได และเมอปฏบตอยางถกตองจะชวยรกษาอาการปวดเมอย ชวยใหการเคลอนไหวของแขน ขา หรอขอตอตางๆ เปนไปอยางคลองแคลว ท าใหเลอดหมนเวยนไดด

สรางสมาธ ผอนคลายความเครยด และเพมประสทธภาพของการหายใจ

การแพทยแผนไทยและเภสชกรรม เปนภมปญญาตงแตสมยโบราณในการรกษาโรคภยไขเจบมกจะรกษาโดยใชสมนไพรแพทยแผนไทยไดถายทอดภมปญญา เชน จารกสรรพคณยาและวธรกษาเปนต ารายาของแตละทองถน นอกจากการรกษาดวยสมนไพรแลวยงมการรกษาดวยวธการนวด การประคบ ซงการรกษาดวยวธนท าใหโลหตไหลเวยนสะดวก ท าใหรางกายรสกสบายตวมากขน ซงในโบราณเราใชการนวด การเหยยบ การบบ และการประคบสมนไพร จนเปนทมาของภมปญญาไทยในดานแพทยแผนไทย

แนวทางการอนรกษ สงเสรม และพฒนา วฒนธรรมและภมปญญาพนถนอดรธาน

ภมปญญา ไทยเปนสงทบรรพบรษไดชวยกนสรางสรรคและสบทอดกนมาอยางตอเนองจากอดตถงปจจบน เปนความภาคภมใจและเกยรตภมของคนไทย ท าใหเกดความรกในชาตบานเมอง เราคนไทยควรชวยกนอนรกษใหเปนมรดกของชาตสบไป การอนรกษภมปญญาไทยใหเปนมรดกของชาตนน

มวธการดงน 1. การคนควาวจย ควรศกษาและเกบรวบรวมขอมลภมปญญาของไทยในดานตางๆ

ของทองถน จงหวด ภมภาค และประเทศโดยเฉพาะอยางยงภมปญญาทเปนภมปญญาของทองถน มงศกษาใหรความเปนมาในอดต และสภาพการณในปจจบน



2. การปลกจตส านกใหคนในทองถนตระหนกถงคณคาแกนสาระและความส าคญของภมปญญาทองถน สงเสรมสนบสนนการจดกจกรรมตามประเพณและวฒนธรรมตางๆ สรางจตส านกของความเปนคนทองถนนนๆ ทจะตองรวมกนอนรกษภมปญญาทเปนเอกลกษณของทองถน รวมทงสนบสนนใหมพพธภณฑทองถนหรอพพธภณฑชมชนขน เพอแสดงสภาพชวตและความเปนมาของชมชน อนจะสรางความรและความภมใจในชมชนทองถนดวย

3. การฟนฟ โดยการเลอกสรรภมปญญาทก าลงสญหาย หรอทสญหายไปแลวมาท าใหมคณคาและมความส าคญตอการด าเนนชวตในทองถน โดยเฉพาะพนฐานทางจรยธรรม คณธรรม และคานยม

4. การพฒนา ควรรเรมสรางสรรคและปรบปรงภมปญญาใหเหมาะสมกบยคสมยและ

เกดประโยชนในการด าเนนชวตประจ าวน โดยใชภมปญญาเปนพนฐานในการรวมกลมการพฒนาอาชพควรน าความรดานวทยาศาสตร และเทคโนโลยมาชวยเพอตอยอดใชในการผลต การตลาด และการบรหาร ตลอดจนการปองกนและอนรกษสงแวดลอม

5. การถายทอด โดยการน าภมปญญาทผานมาเลอกสรรกลนกรองดวยเหตและผลอยางรอบคอบและรอบดาน แลวไปถายทอดใหคนในสงคมไดรบร เกดความเขาใจ ตระหนกในคณคา คณประโยชนและ ปฏบต ไดอยางเหมาะสม โดยผานสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา และการจดกจกรรมทางวฒนธรรมตางๆ

6. สงเสรมกจกรรม โดยการสงเสรมและสนบสนนใหเกดเครอขายการสบสานและพฒนาภมปญญาของชมชนตางๆ เพอจดกจกรรมทางวฒนธรรมและภมปญญาทองถนอยางตอเนอง

7. การเผยแพรแลกเปลยน โดยการสงเสรมและสนบสนนใหเกดการเผยแพรและแลกเปลยนภมปญญาและวฒนธรรมอยางกวางขวาง โดยใหมการเผยแพรภมปญญาทองถนตางๆ ดวยสอและวธการตางๆ อยางกวางขวาง รวมทงกบประเทศอนๆ ทวโลก

8. การเสรมสรางปราชญทองถน โดยการสงเสรมและสนบสนนการพฒนาศกยภาพของชาวบาน ผด าเนนงานใหมโอกาสแสดงศกยภาพดานภมปญญา ความรความสามารถอยางเตมท มการยกยองประกาศเกยรตคณในลกษณะตางๆ



ความหลากหลายของภมปญญาทเปนเอกลกษณพนถนอดรธาน

1. ผาหมขด

บานนาขา ตงอยทหม 1 ต าบลนาขา อ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน ทางทศเหนอของจงหวดอดรธาน หางจากตวจงหวด 16 กโลเมตร ตามเสนทางอดรธาน – หนองคาย ซงปจจบนเปนแหลงผลตและจ าหนายผลตภณฑผาหมขดทมชอเสยงของจงหวดอดรธาน บานนาขาไดรบเลอกใหเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงเฉลมพระเกยรต และหมบาน OTOP ทองเทยวของจงหวดอดรธาน เนองจากมกลมทอผามดหมตามแบบภมปญญาทองถน ซงเปนเอกลกษณของบานนาขาและยงไดพฒนารปแบบผลตภณฑใหทนสมยเหมาะกบโอกาสในการใชงานตาง ๆ ไดเปนอยางด เมอเดนทางมาถงจงหวด “อดรธาน” เมองทมเอกลกษณทโดดเดนดวยอารยธรรมยาวนานกวา 5,000 ป ซงปจจบนเปนเมองเศรษฐกจทส าคญมแหลงทองเทยวมากมายทนาศกษาและเยยมชมความงดงาม และหากจะกลาวถงของฝากหนงในนนคงตองม “ผาหมขด” ทเปนเอกลกษณหนงของชาวจงหวดอดรธาน

ในป 2534 – 2535 จงหวดอดรธาน ไดจดท าโครงการทอผาหมขดยาวทสดในโลก โดยการรวมแรงรวมใจของกลมชาวบาน จ านวน 150 กลม ซงผาผนดงกลาวมความยาว 1199 เมตร ความกวาง 60 เซนตเมตร วตถประสงคของการทอ เพอประชาสมพนธค าขวญของจงหวดอดรธาน “ธานผาหมขด”

รปภาพท 3.5 ผาหมขด บานนาขา จงหวดอดรธาน



2. ผายอมคราม

การทอผายอมครามมมาตงแตสมยปยาตายเดมทนยมทอเปนผาพน ผาพนกคอผาทไมมลวดลายจะทอเปนผาพนสขาว สด าสครามหรอสน าเงน สวนใหญการทอผาจะเปนหนาทของผหญงซงเปรยบเสมอนการแบงหนาทกนท าเปนการแสดงออกถงอปนสยของผหญงดวยซงตองใชความละเอยด

เพราะการทอผาเปนงานศลปะทตองการความขยนความอดทน ความพยายาม และความละเอยดประณตเปนอยางมาก รวมทงการทอผาเปนการแสดงออกถงความพรอมของอวยวะทจะเรมตนมครอบครวผาททอจะน ามาใชในครอบครวในชวตประจ าวนตามโอกาสตางๆ หรอใชในการแลกเปลยนผลผลตอนๆ

การสรางสรรคลวดลายผาเปนมรดกทสบทอดตอกนมาทผทอไมใชชางและไมไดมการเรยนมาจากสถาบนศลปะและการชางแตประการใดหากแตเปนฝมอทเกดขนไดรบการถายทอดทสบตอเนองกนมาจากบรรพชนสวนใหญและไดอาศยเวลายาวนานฝกฝน ขดเกลาแกไขขอบกพรองจนไดงานทอผาทมประโยชนใชสอยอยางสมบรณงานทสรางสรรคทกชนจะมคณคาทางความงามและคณคาทางศลปะควบคกนอยางสมบรณของแตละทองถนสงเหลานเกดขนจากความสามารถทสงคมสบทอดกนมาเปน ภมปญญาของชมชน ทหลอหลอมจากขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอและวฒนธรรมไทย

ซงสะทอนใหเหนถงความเปนไทยไดอยางดยง ดงนนถามการคนควาวจยถงความตองการของผบรโภคอยางเปนธรรมไมน าสภาวะปจจบนไปเปนตวก าหนดกจะพบความสามารถของชาวบานในชนบทและไ ดน ากระบวนการตางๆ ไปประยกตใชในอตสาหกรรมสงทอ ตางๆในปจจบน

กลมทอผาฝายมดหมยอมครามบานดอนกลาง ต.พงง อ.หนองหาน จ.อดรธานเดมทสมาชกในกลมมอาชพเกษตรกรมรายไดไมมากนกหลงจากการเกบเกยวพชผลทางการเกษตรเสรจแลวกจะท าใหตกงานไมมงานท าและไมมรายไดเสรมเพอมาเลยงครอบครวนางจอมศร แกวปราณ ไดเลงเหนถงความส าคญของผาฝายยอมครามเพราะเปนผลตภณฑสามารถผลตขนมาโดยใชวสดทมอยในทองถนจงไดจดหาสมาชกรวมกน จดตงกลมขนมาเมอ ป พ.ศ. 2540 จนปจจบนมสมาชกเครอขายเกอบทกหลงคาเรอนในหมบานและกไดท าเปนอาชพเสรมหลงจากการท าไรนาซงเปนอาชพหลกจนท าใหมรายไดทเพยงพอตอการใชจาย



ปจจบนประชาชนไดหนมาใหความสนใจเกยวกบวถไทยมากขนและสนคาประเภทเครองนงหมกไดมการพฒนามากขนและมนกออกแบบดไซด ผา และเสอผาของคนไทยมมากขนสงผลใหเกดการผลตผาฝายมดหมยอมครามมากขน เปนการสนบสนนภมปญญาของชาวบาน ท าใหชาวบานมรายไดกอใหเกดความช านาญในกระบวนการและขนตอนในการผลตผาฝายมดหมยอมครามท าใหคนทวโลกไดรจกศลปะของผาไทยอนเลองชอ การทอผาฝายมดหมยอมครามท าใหเกดรายไดท าใหชมชนไดมการพฒนามากขนและมความพยายามทจะปรบปรงฝมอตวเองท าใหเกดการก าหนดกลยทธขององคกร

กลยทธดานการเงนในการบรหารเงน กลยทธดานการผลตเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค

และการจดการโดยจะมการแบงหนาทกนใหชดเจนโดยจะเปนเครองมอในการควบคมการท างานและท าใหชนงานมคณภาพมากทสดธรกจในกลมจะเจรญเตบโตอยางรวดเรวและสงผลใหสมาชกในกลมมความมนคง การจ าหนายผาฝายมดหมยอมครามทมราคาเหมาะสมกบคณภาพสามารถแขงขนกบคแขงได

โดยจะเปนผาฝายมดหมยอมครามทผลตจากวสดจากธรรมชาตโดยเฉพาะสครามซงผลตมาจากตนครามทกลมปลกขนมาใชเองภายในกลมเพอใหไดมาซงคณภาพและความสวยงามทกระบวนการผลตทผลตอยางมประสทธภาพและความระมดระวงใหคงไวซงเอกลกษณทองถนและรกษาระดบตนทนใหต าสดโดยมลกคาเปาหมายทงเพศชายและหญงทงกลมวยท างานทประกอบอาชพรบราชการรฐวสาหกจและพนกงานเอกชนนกทองเทยว ทงชาวไทยและชาวตางประเทศรวมทงบคคลทวไปทมรสนยมการใชผาฝายมดหมยอนคราม พรอมทงทางกลมยงมสนคามากมายหลายอยาง ใหผบรโภคไดจดหาซอใชไมวาจะเปนกลองทชชผาฝายมดหม ยอม ครามหมอนพงผาฝายลายขดยอมครามกลองใสเอกสารตางๆ

(สมภาษณ นางสาวน าฝน เสยงออน ประธานกลมทอผามดหมยอมครามบานดอนกลาง บานเลขท 103

หมท 3 บานดอนกลาง ต าบลพงง อ าเภอหนองหานจงหวดอดรธาน 41130 เมอวนท 15 มนาคม 2556)



รปภาพท 3.6 ผาฝายลายขดยอมคราม

3. ปลาราทาตม

การท าปลาราเปนภมปญญาทชนชาวอสานสบ ทอดวธการกนมาตงแตสมยโบราณ โดยสนนษฐานวาพนทภาคอสานอดมสมบรณไปดวย หวย หนอง คลองบง “ในน ามปลาในนามขาว ”แตในฤดแลงจะมความแหงแลงมากถง ขนาดอาหารการกนไมเพยงพอ ดงนนชนชาวอสานจงคดวธการเกบอาหารไวใหนานทสดประกอบกบ ในฤดฝนปลาในหวย หนอง คลองบงมจ านวนมาก จงไดคดวธท าการหมกปลาเพอเกบไวรบประทานใหนานทสด ซงวธการดงกลาวชาวอสานเรยกวา การท า “ปลารา”

ผลตภณฑปลาราบองทาตม โดยกลมวสาหกจชมชนบานทาตม ต าบลหมมน อ.เมอง จ.

อดรธาน ไดทดลองท าผลตภณฑจากปลาทเลยงอยในบอ โดยครงแรกไดหมกปลาราเพมเปนการถนอมอาหารไว จากนนเหนวาปลาราทท าการหมกนนไมสามารถเพมราคาไดและระยะเวลาทรอบรโภคนนนานถง 1 ปกวา ดงนนจงเหนวาควรจะน าปลารามาแปรรปเพอเพมผลผลตจงเกดเปนการท าปลาราบอง ทาตมขนหมบานทาตม หมท 5 ต าบลหมมน จงหวดอดรธาน ทตง ของหมบานตดกบถนนสายอดร-

หนองคาย ซงถนนสายนมนกทองเทยวจ านวนมากเดนทางผานไป มาเพอการทองเทยวในจงหวด



หนองคายอยเปนไปประจ า โดยเฉพาะในชวงเทศกาศสงกรานตของทกป กลมแมบานจงเกดความคดและรวมกลมแมบานเกษตรกร เพอพฒนาแปรรปปลาราใหเปน “ปลาราบอง ” เพอจ าหนายใหแกนกทองเทยวทไดเขามาเยยมชมกลมปลาราบองทาตม ซงปจจบนไดมการพฒนารปแบบการบรรจผลตภณฑใหมความทนสมย สวยงามท าใหการจ าหนายผลตภณฑ”ปลาราบอง” มมลคาเพมและจ านายไดมากยงขน ฉะนนจงมการรวมกลมรวมหน จดกลมแมบานเกษตรกรบานทาตม ขนในป พ.ศ. 2530

และทางกลมแมบานเกษตรกรบานทาตมจงไดผลตปลาราบองขนมาเพอจด จ าหนายเปนสนคา OTOP

ของจงหวด และไดรบการสนบสนนจากทางภาครฐ โดยทางภาครฐไดสง เจาหนาทมาชวยเหลอเพอ ใหประชาชนรจกวธการหมกและการท าปลาราบองอยางสะอาด และถกหลก อนามย มคณภาพ หลงจากไดรบเงนทนสนบสนนจากทางภาครฐและวสาหกจตางๆ ใหมาซอเครองมอททนสมย และไดเปลยนชอจากกลมแมบานเกษตรกรบานทาตมมาเปนวสาหกจชมชน แมบานเกษตรกรบานทาตม ป พ.ศ. 2548

ไดรบการรบรองมาตรฐานจากทางอง คการอาหารและยา (อย.) และยงไดรบใบประกาศ OTOP 5 ดาว ประจ าป 2553 ใบรบรองมาตรฐาน ม.ผ.ช. 1346/2549 และไดรบรางวลท 1 กลมแมบานเกษตรกรดเดน ประจ าป 2549 ซงยอมรบวาในชวงนเปนผลตภณฑ ทไดรบความนยมอยางแพรหลาย (สมภาษณวนดา โคตรศาลาประธานกลมวสาหกจชมชนแมบานเกษตรกรบานทาตม ผลตภณฑปลาราปองทาตมบานเลขท 162/1 บานทาตม หมท 5 ต าบลหมมน อ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน 41000

โทรศพท 042-266228)



รปภาพท 3.7 ผลตภณฑปลาราปองทาตม

การน าภมปญญาในดานตางๆ มาพฒนาเพอน าไปใชในชวตประจ าวนได อาทเชน ดานการประกอบอาหาร ในการปรง การเตมแตงรสชาตของอาหารอยางมเสนหหรอทเรยกกนวา เสนหปลายจวกมได ทงในผหญงและผชาย แตสวนมากจะมในผหญงเพราะผหญงมความ ละเอยดออนกวาผชาย

ดานการทกทอเครองนงหม ในการจกทอสานเนอผาใหมความสวยงาม มลายเสนหลากหลายแบบแตเปนไทย และมความประณตจงกลายเปนเอกลกษณอยางหนงของประเทศไทย ดานการสรางบานมความคดสรางสรรคทสามารถปรบตวเขากบสภาพอากาศซงประเทศไทยม 3 ฤด เชน ฤดรอน ฤดฝนและ ฤดหนาว ซงในแตละภาคแตละชมชนจะมความคดไมเหมอนกนตามสภาพอากาศของแตละชมชน ดานการรกษาโรคหรอสมนไพร มการทดลองพชพนธตางๆเพออยากรสรรพคณในแตละดานแตละประเภท

มการน าภมปญญาไทยมาใชใหเกดเปนประโยชนตอส วนรวมและบคคลทวไปตลอดจนเปนขอมลทด ตอสาธารณะ ท าใหทกคนไดเหนคณคากบน าภมปญญาตางๆ ไปใชในชวตประจ าวนไดในทางทด



ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ

ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจ าเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายในภายนอก ทงน จะตองอาศย

ความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการน าวชาการตางๆ มาใชในการวางแผนและการด าเนนการ ทกขนตอน และขณะเดยวกน จะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบ ใหมส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดอยางด

รปภาพท 3.8 ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทมา http://www.maree.ac.th/324.html

http://www.maree.ac.th/324.html



ความหมายของเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวยคณสมบต ดงน ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไป โดยไมเบยดเบยน

ตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ

ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบความพอเพยงนน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของ ตลอดจนค านงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระท านนๆ อยางรอบคอบ

ภมคมกน หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตางๆ ทจะเกดขน โดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตางๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต

โดยม เงอนไข ของการตดสนใจและด าเนนกจกรรมตาง ๆใหอยในระดบพอเพยง 2 ประการ คอ

1. เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ทเกยวของรอบดานความรอบคอบทจะน าความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผนและคว ามระมดระวงในการปฏบต 2. เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสราง คณธรรมตางๆ ไดแก มความตระหนก

ในคณธรรม มความซอสตยสจรตและมความอดทน มความเพยรและใชสตปญญาในการด าเนนชวต

พระราชด ารวาดวยเศรษฐกจพอเพยง พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเขาพระราชหฤทยในความเปนไปของเมองไทยและคนไทย

อยางลกซงและกวางไกล ไดทรงวางรากฐานในการพฒนาชนบท และชวยเหลอประชาชนใหสามารถพงตนเองไดมความ " พออยพอกน" และมความอสระทจะอยไดโดยไมตองตดยดอยกบเทคโนโลยและความเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวฒน ทรงวเคราะหวาหากประชาชนพงตนเองไดแลวกจะมสวนชวยเหลอเสรมสรางประเทศชาตโดยสวนรวมไดในทสด พระราชด ารสทสะทอนถงพระวสยทศนในการสรางความเขมแขงในตนเองของประชาชนและสามารถท ามาหากนใหพออยพอกนได ทรงเตอนเรอง

พออยพอกน ตงแตป 2517 คอ เมอ 40 กวาปทแลวดงน พระราชด ารสพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช พระราชทานใหเนองในในพธพระราชทานปรญญาบตรของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร เมอวนท 18 กรกฎาคม 2517 ความวา



“...การพฒนาประเทศจ าเปนตองท าตามล าดบขน ตองสรางพนฐานคอ ความพอม พอกน พอใชของประชาชนสวนใหญเบองตนกอน โดยใชวธการและอปกรณทประหยดแตถกตองตามหลกวชาการ เมอไดพนฐานความมนคงพรอมพอสมควร และปฏบตไดแลว จงคอยสรางคอยเสรมความเจรญ และฐานะทางเศรษฐกจขนทสงขนโดยล าดบตอไป...” ( ทมา : https://today.line.me/th/pc/article )

“เศรษฐกจพอเพยง ” เปนแนวพระราชด ารในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทพระราชทาน

แกประชาชนชาวไทยนน เปนแนวคดทตงอยบนรากฐานของวฒนธรรมไทย เปนแนวทางการพฒนาทตงบนพนฐานของทางสายกลาง และความไมประมาท ค านงถงความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนในตวเอง ตลอดจนใชความรและคณธรรม เปนพนฐานในการด ารงชวต ทส าคญจะตองม “สต ปญญา และความเพยร ” ซงจะน าไปส “ความสข” ในการด าเนนชวตอยางแทจรง ดงพระราชด ารสพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เนองในวนเฉลมพระชนมพรรษา วนท 4

ธนวาคม 2517 ความทวา “...คนอนจะวาอยางไรกชางเขา จะวาเมองไทยลาสมย วาเมองไทยเชย วาเมองไทยไมมสงทสมยใหม แตเราอยพอมพอกน และขอใหทกคนมความปรารถนาทจะใหเมองไทย พออยพอกน มความสงบ และท างานตงจตอธษฐานตงปณธาน ในทางนทจะใหเมองไทยอยแบบพออยพอกน ไมใชวาจะรงเรองอยางยอด แตวามความพออยพอกน มความสงบ เปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ถาเรารกษาความพออยพอกนนได เรากจะยอดยงยวดได...” ( ทมา : https://today.line.me/th/pc/article )

พระราชด ารสพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา วนท 4 ธนวาคม 2541 ความวา

“...เมอป 2517 วนนนไดพดถงวา เราควรปฏบตใหพอมพอกน พอมพอกนนกแปลวา เศรษฐกจพอเพยงนนเอง ถาแตละคนมพอมพอกน กใชได ยงถาทงประเทศพอมพอกนกยงด และประเทศไทยเวลานนกเรมจะเปนไมพอมพอกน บางคนกมมาก บางคนกไมมเลย” ( ทมา : https://today.line.me/th/pc/article )

“เศรษฐกจพอเพยง ” เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานพระราชด ารชแนะแนวทาง การด าเนนชวตแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอด ตงแตกอนเกดวกฤตการณทาง

https://today.line.me/th/pc/article





เศรษฐกจป 2540 และเมอภายหลงไดทรงเนนย าแนวทางการแกไขเพอใหรอดพน และสามารถด ารงอยไดอยางมนคงและยงยนภายใตกระแสโลกาภวตนและความเปลยนแปลงตางๆ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเหนวาแนวทางการพฒนาทเนนการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศเปนหลกแต เพยงอยางเดยวอาจจะเกดปญหาได จงทรงเนนการมพอกนพอใช

ของประชาชนสวนใหญในเบองตนกอน เมอมพนฐานความมนคงพรอมพอสมควรแลว จงสรางความเจรญและฐานะทางเศรษฐกจใหสงขน หมายถง แทนทจะเนนการขยายตวของภาคอตสาหกรรมน าการพฒนาประเทศ ควรทจะสรางความมนคงทางเศรษฐกจพนฐานกอน นนคอ ท าใหประชาชนในชนบทสวนใหญพอมพอกนกอนเปนแนวทางการพฒนาทเนนการกระจายรายได เพอสรางพนฐานและ

ความมนคงทางเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ กอนเนนการพฒนาในระดบสงขนไป

จากทกลาวมาสรปไดวา จดเรมตนของการพฒนาเศรษฐกจพอเพยง คอ การฟนฟเศรษฐกจชมชนทองถน เปนการพฒนาขดความสามารถในการผลตและบรโภคอยางพออยพอกนขนไปถงขนแปรรปอตสาหกรรมครวเรอน สรางอาชพและทกษะวชาการทหลากหลายเกดตลาดซอขาย สะสมทน ฯลฯ

เศรษฐกจพอเพยง นนตองเรม ตงแตขนฟนฟและขยายเครอขายเกษตรกรรม จงจะท าใหเศรษฐกจพฒนาขนมาอยางมนคงทงในดานก าลงทนและตลาดภายในประเทศ รวมทงเทคโนโลยซงจะคอยๆ

พฒนาขนมาจากฐานทรพยากรและภมปญญาทมอยภายในชาต และทงทจะพงคดสรรเรยนรจากโลกภายนอก ในสภาวการณปจจบน ซงเกดความถดถอยทางเศรษฐกจอยางรนแรงขนนจงท าใหเกดความเขาใจไดชดเจนในแนวพระราชด ารของ "เศรษฐกจพอเพยง" ซงไดทรงคดและตระหนกมาชานานเพราะหากเราไมไปพงพา ยดตดอยกบกระแสจากภายนอกมากเกนไป จนไดครอบง าความคดในลกษณะดงเดมแบบไทยๆไปหมด มแตความทะเยอทะยานบนรากฐานทไมมนคงเหมอนลกษณะฟองสบ วกฤตเศรษฐกจเชนนอาจไมเกดขน หรอไมหนกหนาสาหสจนเกดความเดอดรอนกนถวนทวเชนน ดงนน

"เศรษฐกจพอเพยง" จงไดสอความหมาย ความส าคญในฐานะเปนหลกการสงคมทพงยดถอ

หลกการพงตนเองตามหลกเศรษฐกจพอเพยง หลกการพงตนเอง อาจจะแยกแยะโดยยดหลกส าคญอย 5 ประการ คอ 1. ดานจตใจ ท าตนใหเปนทพงตนเอง มจตส านกทด สรางสรรคใหตนเองและชาต โดยรวม

มจตใจเอออาทร ประนประนอม เหนประโยชนสวนรวมเปนทตง



2. ดานสงคม แตละชมชนตองชวยเหลอเกอกลกน เชอมโยงกนเปนเครอขายชมชนทแขงแรง เปนอสระ

3. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหใชและจดการอยางฉลาด พรอมทงหาทางเพมมลคา โดยใหยดอยบนหลกการของความยงยน

4. ดานเทคโนโลย จากสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงรวดเรวเทคโนโลยทเขามาใหมมทงดและ

ไมดตองแยกแยะบนพนฐานของภมปญญาชาวบานและเลอกใชเฉพาะทสอดคลองกบความตองการและสภาพแวดลอม และควรพฒนาเทคโนโลยจากภมปญญาของเราเอง

5. ดานเศรษฐกจ แตเดมนกพฒนามกมงทการเพมรายได และไมมการมงทการลดรายจายในเวลาเชนนจะตองปรบทศทางใหม คอ จะตองมงลดรายจายกอน เปนส าคญและยดหลกพออย พอกน พอใช การปฏบตตนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

1. ยดความประหยด ตดทอนคาใชจายในทกดาน ลดละความฟมเฟอยในการด ารงชพอยางจรงจง ดงพระราชด ารสวา “ความเปนอยทตองไมฟงเฟอ ตองประหยดไปในทางทถกตอง”

2. ยดถอการประกอบอาชพดวยความถกตองสจรตแมจะอยในภาวะขาดแคลนในการด ารงชพ

กตาม ดงพระราชด ารสทวา “ความเจรญของคนทงหลายยอมเกดมาจาก การประพฤตชอบและการหาเลยงชพของตนเปนหลกส าคญ”

3. ละเลกการแกงแยงผลประโยชนและแขงขนกนในทางการคาขายประกอบอาชพแบบตอสกนอยางรนแรงดงอดต ซงมพระราชด ารสเรองนวา “ความสขความเจรญอนแทจรงนน หมายถง ความสขความเจรญทบคคลแสวงหามาไดดวยความเปนธรรมทงในเจตนา และการกระท า ไมใชไดมาดวยความบงเอญ หรอ ดวยการแกงแยงเบยดบงมาจากผอน”

4. ไมหยดนงทจะหาทางใ หชวตหลดพนจากความทกขยาก โดยตองขวนขวายใฝหาความรใหเกดมรายไดเพมพนขนจนถงขนพอเพยงเปนเปาหมายส าคญดงพระราชด ารสตอนหนงทใหความชดเจนวา “การทตองการใหทกคนพยายามท จะหาความร และสรางตนเองใหมนคงนเพอตนเอง เพอทจะใหตวเองมความเปนอยทกาวหนา ทมความสข พอมพอกนเปนขนหนง และขนตอไป กคอใหมเกยรตวา

ยนไดดวยตวเอง”



5. ปฏบตตนในแนวทางทดลดละสงยวกเลสใหหมดสนไป ทงนดวยสงคมไทยทลมสลายลงในครงน เพราะยงมบคคลจ านวนมใชนอยทด าเนนการโดยปราศจากละอายตอแผนดน พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวไดพระราชทานพระราโชวาทวา “พยายามไมกอความชวใหเปนเครองท าลายตว ท าลายผอน พยายามลด พยายามละความชวทตวเองมอย พยายามกอความดใหแกตวอยเสมอ พยายามรกษา และเพมพนความดทมอยนน ใหงอกงามสมบรณขน ” ทรงย าเนนวาค าส าคญทสดคอ ค าวา "พอ" ตองสรางความพอทสมเหตสมผลใหกบตวเองใหไดและเรากจะพบกบความสข

สงทส าคญของเศรษฐกจพอเพยง 1. พอมพอกน ปลกพชสวนครวไวกนเองบาง ปลกไมผลไวหลงบาน 2-3 ตน พอทจะมไวกนเองในครวเรอน เหลอจงขายไป

2. พออยพอใช ท าใหบานนาอย ปราศจากสารเคม กลนเหมน ใชแตของทเปนธรรมชาต (ใชจลนทรยผสมน าถพนบาน จะสะอาดกวาใชน ายาเคม) รายจายลดลง สขภาพจะดขน (ประหยดคารกษาพยาบาล)

3. พออกพอใจ เราตองรจกพอ รจกประมาณตน ไมใครอยากใครมเชนผอน เพราะเราจะหลงตดกบวตถ ปญญาจะไมเกด

พระราชด ารสพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสดาลย วนท 4 ธนวาคม 2539 ดงความทวา

“..การจะเปนเสอนนไมส าคญ ส าคญอยทเรามเศรษฐกจแบบพอมพอกน แบบพอมพอกนนน หมายความวา อมชตวเองได ใหมพอเพยงกบตนเอง ความพอเพยงนไมไดหมายความวาทกครอบครวจะตองผลตอาหารของตวเองจะตองทอผาใสเอง อยางนนมนเกนไป แตวาในหมบานหรอในอ าเภอ จะตองมความพอเพยงพอสมควร บางสงบางอยางผลตไดมากกวาความตองการกขายไดแตขายในทไมหางไกลเทาไร ไมตองเสยคาขนสงมากนก” (ทมา: https://today.line.me/th/pc/article )

จะเหนไดวา เศรษฐกจพอเพยง นน คอ เปนเศรษฐกจทพอเพยงกบตวเอง ท าใหอยได ไมตองเดอดรอน มสงจ าเปนทท าไดโดยตวเองไมตองแขงขนกบใครและมเหลอเพอชวยเหลอผทไมม อนน าไปสการแลกเปลยนในชมชน และขยายไปจนสามารถทจะเปนสนคาสงออก เศรษฐกจพอเพยงเปนเศรษฐกจ




ระบบเปดทเรมจากตนเองและความรวมมอ วธการเชนนจะดงศกยภาพของประชากรออกมาสรางความเขมแขงของครอบครว ระบบเศรษฐกจพอเพยงจะจดล าดบความส าคญของ “คณคา” มากกวา “มลคา” มลคานนเปนเศรษฐกจภาคการเงน ทเนนทจะตอบสนองตอความตองการทไมจ ากดไรขอบเขต ถาไมสามารถควบคมไดการใชทรพยากรอยางท าลายลางจะรวดเรวขนและปญหาจะตามมา เปนการบรโภคทกอใหเกดความทกขหรอพาไปหาความทกข และจะไมมโอกาสบรรลวตถประสงคในการบรโภค ทจะกอใหความพอใจและความสข (Maximization of Satisfaction) ผบรโภคตองใชหลกขาดทนคอก าไร (Our loss is our gain) ถงจะควบคมความตองการทไมจ ากดไดและสามารถลดความตองการลงมาได

และกอใหเกดความพอใจความสข ซงเทากบไดตระหนกในเรอง “คณคา” ชวยลดคาใชจายลงได ไมตองไปหาวธท าลายทรพยากรเพอใหเกดรายไดมาจดสรรสงทเปน “ความอยากทไมมทสนสด ” และขจดความส าคญของ “เงน” ทเปนตวก าหนดการบรโภคลงไดแลวยงเปนตวแปรทไปลดภาระของกลไกของตลาดและการพงพงกลไกของตลาด ซงบคคลโดยทวไปไมสามารถจะควบคมได รวมทงไดมสวนในการปองกนการบรโภคเลยนแบบ (Demonstration Effects) ทจะไมท าใหเกดการสญเสย ท าใหไมเกดการบรโภคเกน (Over Consumption) กอใหเกดสภาพเศรษฐกจด สงคมไมมปญหา การพฒนายงยน

การบรโภคทฉลาดดงกลาวจะชวยปองกนการขาดแคลน แมจะไมร ารวยรวดเรวแตในยามปกตกจะท าใหร ารวยมากขนในยามทกขภยกไมขาดแคลน และสามารถจะฟนตวไดเรวกวาโดยไมตองหวงความชวยเหลอจากผอนมากเกนไป เพราะฉะนนความพอมพอกนจะสามารถอมชตวได ท าใหเกดความเขมแขง และความพอเพยงนนไมไดหมายความวาทกครอบครวตองผลตอาหารของตวเองจะตองทอผาใสเองแตมการแลกเปลยนกนไดระหวางหมบาน เมองและแมกระทงระหวางประเทศทส าคญ คอ

การบรโภคนนจะท าใหเกดความรทจะอยรวมกบระบบ รกธรรมชาต ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง เพราะไมตองทงถนไปหางานท า เพอหารายไดมาเพอการบรโภคทไมเพยงพอ

บทสรป

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวคดในการพฒนาสงคมและชมชน ทวาดวยการท าการเกษตรเนนท าการเกษตรแบบเรยบงาย ตามแบบวถชวตคนไทยเรยบงายงดงามและสมถะ เปนการเกษตรทยดหลกการของเกษตรธรรมชาต ประสานกบการด ารงชวต ตามแนวพทธศาสนา ไมตองเผาตอซง ไมตองใสปยเคม ไมตองใชสารเคมก าจดศตรพช ยดหลกธรรมชาตของสงคมไทย ทมความสขชวยเหลอซงกน



และกน เอออาทรตอกน ถาท าอาชพเกษตรกรรม ตองยดหลกผลตอาหารปลอดภย เชน เกษตรอนทรย หรอ เกษตรกรรมธรรมชาต ดนกจะไมตาย น า อากาศ สงแวดลอมไมเสย เกดเกษตรกรรมทยงยนในสงคมไทยและยดหลกพทธศาสนา เพอจะไดอยดมสข การอยดมสขเกดขนไดจากหลก

หวใจเศรษฐ ดงน 1. ความขยน อดทน เพยรในอาชพทถกตอง (ขยนหา) 2. รจกอดออม ประหยด เกบรกษาทรพยทหาได ใชเทาทจ าเปน (ขยนเกบ)

3. มเพอนทดไวปรกษาแลกเปลยนความร ชวยเหลอซงกนและกน (มเพอนด) 4. มชวตสนโดษ สมถะ ด ารงชวตอยางพอเพยง มคณธรรม จรยธรรม (ประหยด) สงคม

เรากจะอยไดอยางสนตและมความสขตลอดไป

หลกเศรษฐกจพอเพยงหรอหวใจเศรษฐของพทธศาสนายงสามารถน ามาแกไขปญหาทางดานตางๆได ในสงคมของเกษตรกร เปนสงคมทชวยเหลอเกอกลกนเออเฟอเผอแผซงกนและกน มการด าเนนชวตในลกษณะเศรษฐกจพอเพยงเปนการประกอบอาชพตามทรพยากรทมอยโดยอาศ ยความร ความสามารถ เพอใหเกดความพอเพยงในลกษณะพออยพอกน กอใหเกดความสขความสบายภายในครอบครว หากเหลอจากการด ารงชพสามารถน าไปขายเพอเปนรายไดและเกบออมเปนเงนทนส ารอง

สงคมจะอยดมความสขได จงเกดแนวคดในการพฒนาคนและสงคมวาจะตองยดหลกพทธศาสนาเปนมรรควถในการแกไขปญหาสงคมจากการตดตามการพฒนาสงคมของภาครฐพบวาศาสนายงออนพลงไปมาก คนขาดคณธรรม จรยธรรมกนมาก จ าเปนตองฟนฟศาสนาขนใหมและอาศยศาสนาเปนตวน า

ในการพฒนาชมชน เชน หลกสงเคราะหซงกนและกนเพอความสามคคในหมคณะตองอาศยหลกค าสอนของพทธศาสนา คอ สงคหวตถ 4 ไดแก

1.ทาน การให การชวยเหลอกน

2.ปยวาจา การเจรจาทสภาพ

3.อตถจรยา การประพฤตปฏบตทดเปนประโยชนตอสงคม การบ าเพญตนชวยเหลอสงคม

4.สมานตตตา การปฏบตเสมอตนเสมอปลาย มความซอสตยตอกนซงสงคมจะอยดมสขอยไดตองอาศยหลกธรรมชวย



ตวอยางหมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยงในเขตพนถนอดรธาน

หมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ จงหวดอดรธาน ไดด าเนนการหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ป 2552 - 2558 จ านวน 165 หมบาน กระจายอยในพนท 20 อ าเภอ โดยเฉลยอ าเภอละ 6-7

หมบาน ขอมลแยกเปนรายป ดงน ป 2552 จ านวน 3 หมบาน ,ป 2553 จ านวน 20 หมบาน, ป 2554

จ านวน 40 หมบาน ,ป 2555 จ านวน 20 หมบาน, ป 2556 จ านวน 20 หมบาน, ป 2557 จ านวน 20

หมบาน ,ป 2558 จ านวน 42 หมบานและป 2559 เพมมาอกจ านวน 5 หมบานดงน

รปภาพท 3.9 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอเพญ จงหวดอดรธาน

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_1 id

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_1%20id



รปภาพท 3.10 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอกแกว จงหวดอดรธาน

ทมา http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_2id

รปภาพท 3.11 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอไชยวาน จงหวดอดรธาน


http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_2id




รปภาพท 3.12 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอบานดง จงหวดอดรธาน


รปภาพท 3.13 หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอไชยวาน จงหวดอดรธาน







1. ภมปญญาหมายถงอะไร 2. ความส าคญและคณคาของภมปญญาทองถนเปนอยางไร อธบาย

3. ใหเสนอแนะแนวทางการอนรกษภมปญญาทองถนไทยใหเหมาะสม

4. เงอนไขของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคออะไร อธบาย

5. แนวทางในการปฏบตตนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง ทนกศกษาควรยดเปนแนวทางในการด าเนนชวตเปนอยางไร อธบายใหเขาใจ



เอกสารอางอง ประยงค จนทรแดง. 2552. เอกสารประกอบการเรยนการสอนวชา อารยธรรมและภมปญญาทองถน .

คณะรฐศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยพะเยา.

ประเวศ วะส.2536. การศกษาของชาตกบภมปญญาทองถน . ใน เสร พงศพศ (บรรณาธการ).

ภมปญญาชาวบานกบการพฒนาชนบท เลม 1. กรงเทพ ฯ : อมรนทรพรนดงแอนดพบลชชง จ ากด (มหาชน).

ธวช ปณโณทก. 2528. ความเชอพนบานอนสมพนธกบวถชวตในสงคมอสาน. ในวฒนธรรมพนบาน: คต ความเชอ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรชย กาพนธ. 2545.“กวกฤตการศกษาดวยภมปญญาไทย”. วารสารวชาการ. 7 (กรกฎาคม 2545)

สมภาษณ วนท 10 มนาคม 2556.นางวนดา โคตรศาลาประธานกลมวสาหกจชมชนแมบานเกษตรกร บานทาตม ผลตภณฑปลาราปองทาตมบานเลขท 162/1 บานทาตม หมท 5 ต าบลหมมน อ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน 41000 โทรศพท 042-266228 และ 081- 2609633.

สมภาษณ วนท 15 มนาคม 2556.นางสาวน าฝน เสยงออน ประธานกลมทอผามดหมยอมครามบาน

ดอนกลาง บานเลขท 103 หมท 3 บานดอนกลาง ต าบลพงง อ าเภอหนองหานจงหวด

อดรธาน 41130 .

https://siripunn.wordpress.com/2012/02/05/ (อาหารภาคกลาง) https://siripunn.files.wordpress.com/2012/02/page3.jpg (อาหารภาคเหนอ)

https://siripunn.files.wordpress.com/2012/02/ (อาหารอสาน)

http://www.ma-krabi.com/(อาหารภาคใต)

http://www.maree.ac.th/324.html (ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง) https://today.line.me/th/pc/article (รวม "พระบรมราโชวาทและพระราชด ารส" ของในหลวง

รชกาลท 9)

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_1 id (หมบานตนแบบ

เศรษฐกจพอเพยง อ าเภอเพญ จงหวดอดรธาน)










http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_2id(หมบานตนแบบ

เศรษฐกจพอเพยง อ าเภอกแกว จงหวดอดรธาน)

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_3id (หมบานตนแบบ

เศรษฐกจพอเพยง อ าเภอไชยวาน จงหวดอดรธาน


เศรษฐกจพอเพยง อ าเภอบานดง จงหวดอดรธาน)


เศรษฐกจพอเพยง อ าเภอไชยวาน จงหวดอดรธาน)

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_2id(��ҹ��Ẻ








แผนการจดการเรยนรหนวยท 4 การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน วตถประสงคทวไป

1. มความรและความเขาใจ ถงการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน ทผลกระทบตอการดาเนนชวตของคนในจงหวดอดรธาน

2. เขาใจถงสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 3. เขาใจถงปจจยภายนอกและปจจยภายในทเปนสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม

วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 4. เขาใจสาเหต ผลกระทบและแนวทางการแกไขปญหาสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน


1. อธบาย การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน ทผลกระทบตอการดาเนนชวตของคนในจงหวดอดรธานไดอยางถกตอง

2. วเคราะหและสงเคราะหสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน ไดอยางถกตอง

3. อธบายปจจยภายนอกและปจจยภายในทเปนสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม

วฒนธรรมจงหวดอดรธาน ไดอยางถกตอง 4. เสนอแนวทางการแกไขปญหาทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน ไดอยางเหมาะสม

สาระการเรยนร 1. ความหมายของการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 2. สาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 3. ผลกระทบของการเปลยนแปลงทางทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 4. สถานการณการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 5. ผลจากการแกไขปญหาทางสงคม วฒนธรรมในจงหวดอดรธาน

6. สภาพปญหาทางสงคม วฒนธรรมในจงหวดอดรธาน กจกรรมการเรยนร

1. ศกษาเนอหาในเอกสารคาสอน และหนงสอตาราทมเนอหาเกยวของ 2. ชมวดทศน เกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน และผลกระทบตอ

การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน พรอมสรปขอคดเหนทไดจากการชมวดทศนและออกนาเสนอหนาชน



3. แบงกลมศกษาผลกระทบของการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน และผลเสยทเกดขนจากการเปลยนแปลง นนคอ ปญหาทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน ศกษาในประเดนดงน ความหมาย, สาเหต นโยบายการปองกนและแนวทางในการแกไขปญหาทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน และนาเสนอหนาชน

4. บรรยายสรปโดยอาจารยผสอน

สอ-แหลงเรยนร 1. เอกสารประกอบการสอนรายวชาวถไทย จงหวดอดรธาน 2. เอกสารคาสอนรายวชาวถชวต จงหวดอดรธาน 3. วดทศน เกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมวฒนธรรม จงหวดอดรธาน และผลกระทบตอการ

เปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 4. รายงานปญหาทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 5. Power Point Presentation




กจกรรมเสนอแนะ 1. คาถามทายหนวยท 4



หนวยท 4

การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน

การเปลยนแปลงทางสงคมนนยอมเกดขนไดเสมอไมมสงคมใดทปราศจากการเปลยนแปลงทงน เพราะสภาพแวดลอมของชวตเปลยนแปลงอยตลอดเวลา วธการดารงชวตกตองเปลยนไปเพอใหเขากบสภาพใหมทเกดขน ซงการเปลยนแปลงนนอาจจะดขนหรอเลวลงกได อยางไรกด เมอกลาวถงมลเหตของการเปลยนแปลงทางสงคมแลว มกจะมการอภปรายกนแทบหาจดจบไมได เพราะสงคมทเกด

การเปลยนแปลงนน มกจะเกดจากหลายสาเหตประกอบกน นอกจากนนกสงคมวทยาจะมองการเปลยนแปลงทางสงคมวา เปนความเจรญกาวหนา (Progress)

ความหมายการเปลยนแปลงทางสงคม 1. การเปลยนแปลงทางสงคม (Social Change) หมายถง การเปลยนแปลงทเกดขนในระบบ

ความสมพนธของมนษยในสงคม

2. การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม (Cultural Change) หมายถง การเปลยนแปลงทเกดขนในระเบยบแบบแผนในการปฏบตตอกนของมนษยในสงคม

3. การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ( Social and Cultural Change) หมายถง การเปลยนแปลงทเกดขนในระบบความสมพนธกนของมนษยและระเบยบแบบแผนในการปฏบตตอกน ของมนษยในสงคม

การเปลยนแปลงทง 2 อยางนจะมผลเกยวเนองตอกนและกน ดงนนในการพดถงการเปลยนแปลงในสงคมหนงๆ จะเปนการพดถงทงการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมควบคกนไปอยางไรกด การเปลยนแปลงในความเปนอยของมนษยบางอยางมไดหมายถง การเปลยนแปลงทางสงคมเสมอไป เชน การแตงกายการลอกเลยน แบบวฒนธรรม ของชาตอน การพกผอนหยอนใจ เปนตน การเปลยนแปลงดงกลาวไมถอวาเปนการเปลยนแปลงทางสงคม เวนเสยแตการเปลยนแปลงนน มผลสะทอนใหเกด การเปลยนแปลงในระบบความสมพนธของคนแตกตางไปจากทเคยเปนอยเดม

นอกจากนเปนทนาสงเกตวาคนสวนมากมกนกถงการเปลยนแปลงทางสงคม วาเปน การเปลยนแปลงวฒนธรรมทางวตถ แตนกสงคมวทยาใหความสนใจการเปลยนแปลงทงในดานวฒนธรรมทางวตถและมใชวตถรวมกน (จานง อดวฒนสทธ. 2540: 36)



ประเภทของการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงม 2 ประเภทคอ

1. การเปลยนแปลงทางสงคม (Social Change) หมายถง การเปลยนแปลงความสมพนธระหวางมนษยซงมไดหลายแบบ เชน เปลยนแปลงขนาดของความสมพนธจากขนาดใหญเปนขนาดเลกหรอจากขนาดเลก เปนขนาดใหญหรอเปลยนแปลงประเภทของความสมพนธ เชน เปลยนความสมพนธจากเพอนเปนความสมพนธแบบสามภรรยาเพราะแตงงานกน เปลยนความสมพนธแบบเพอนเปนความสมพนธแบบพอคากบลกคาเพราะมการซอขายสนคากน หรอเปลยนแปลงสถานภาพของผทอยในความสมพนธ เชน สถานภาพหญงไทยสงขนเมอเทยบกบสมยกอน คนไทยปจจบนมสถานภาพเปนพลเมองไทยซงนบวาสงกวาสมยเปนไพรอยางแตกอน

2. การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม (cultural Change) หมายถง สวนทเปนวฒนธรรมของสงคม อนไดแก ความร ความคด คานยม อดมการณและบรรทดฐานทางสงคม ซงรวมขนบธรรมเนยมประเพณตางๆ ของสงคม รวมทงวตถทควบคมากบสงนนๆดวย ตวอยางการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทเหนไดชด เชน ความร ความคด คานยม อดมการณ หรอแมแตบรรทดฐานทางสงคมจากวฒนธรรมตะวนตกเขามาสวฒนธรรมไทย เปนเหตใหละเลยหรอหลงลมวฒนธรรมไทยบางอยางไป

จะเหนไดวา การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมมความเกยวของกนเสมอ เชน เมอมประชากรเพมขนการจดระบบการศกษายอมเปลยนไป มการจดการเรยนการสอนแกนกเรยน

จานวนมากทาใหตองประดษฐสอการเรยนการสอนทเหมาะกบผเรยนจานวนมาก มการนาคอมพวเตอรมาใชในงานทะเบยนและวดผล เปนตน เมอมการขยายถนนเขาไปในชนบทยอมเกดรานคาและโรงงานอตสาหกรรม ทาใหความสมพนธระหวางคนชนบทในทองถนนนเปลยนแปลงไปเปนความสมพนธ

แบบคนในเมองมากยงขน แสดงใหเหนวาการเปลยนแปลงทางสงคมและทางวฒนธรรม

เปนปรากฏการณทเกดขนตลอดเวลาในสงคมมนษย

รปแบบของการเปลยนแปลง ทางสงคม นกสงคมวทยา ได แบง การเปลยนแปลงทางสงคม เปน 3 รปแบบ คอ

1. การเปลยนแปลงแบบววฒนาการ ( Evolution) การเปลยนแปลงแบบววฒนาการโดยทวไปแลว เปนการเปลยนแปลงอยางเชองชาทละเลกทละนอย ซงอาจเปนไปโดยไมรตว การเปลยนแปลงแบบนจะไมมผลกระทบกระเทอนตอความรสกหรอวถชวตของ มนษยมากนกและสวนใหญเปน

การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมซงตองใชเวลานาน



2. การเปลยนแปลงแบบปฏรป (Reform) มลกษณะสาคญดงน คอ เปนการเปลยนแปลงทจาแนกออกเปนสวน ๆ หรอเรอง ๆ ไป มขนตอนในการเปลยนแปลงแบบคอยเปน คอยไปตามลาดบขนตอน มไดเปลยนแปลงอยางฉบพลน ไมไดยกเลกของเกา เพยงแตปรบปรงของเกา เพราะการปฏรปมกจะเกดจากความรสกในคณคาของสงคม เพอใฝหาความยตธรรม ความดงามและความสงบสขของสงคม โดยเอาอารมณเขามาเกยวของนอยมาก

3. การเปลยนแปลงแบบปฏวต (Revolution) การเปลยนแปลงสงคมแบบปฏวตนนเปนการเปลยนแปลงถงรากถงโคน หรอเปลยนแปลงระบบสงคมทงหมด โดยยกเลกของเกาแลวจดระเบยบเปนระบบใหมโดยสนเชงและดาเนนอยางรวด เรว การเปลยนแปลงจงมกจะมผลกระทบกระเทอนตอความรสกนกคดของประชาชน มากกวาการปฏรป

ปจจยของการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

การเปลยนแปลงทางสงคมแตละสงคมเกดจากปจจย 2 ประการคอ

1. การเปลยนแปลงทเกดจากสาเหตภายในสงคม ทเรยกวา ปจจยภายในสงคม หมายถงการเปลยนแปลงทเกดจากสมาชกหรอสงแวดลอมภายในสงคมนนเอง เชน การทสงคมมประชากรเพมขนอยางรวดเรว ยอมทาใหเกดการเปลยนแปลงในดานการตงถนฐานทอยอาศย เกดการบกรกทดน และการทาลายทรพยากรธรรมชาตเพมขน เปนตน

2. การเปลยนแปลงทเกดจากสาเหตภายนอกสงคม ทเรยกวา ปจจยภายนอกสงคม ทงนเนองจากการทมการตดตอสมพนธกบสงคมอนๆ เชน การทสงคมไทยรบแบบแผนการปกครองระบอบประชาธปไตย วทยาการแพทยสมยใหมและเทคโนโลยจากสงคมตะวนตก เปนตน นอกจากนสงคมไทยยงรบวฒนธรรมแบบตะวนตกอกมากมาย เชน การแตงกาย ดนตร สถาปตยกรรมและสงประดษฐตางๆมาใชทาใหสงคมไทยแบบเดมเปลยนแปลงไป

ดงนนการเปลยนแปลงทเกดขนในแตละสงคมจะมอตราแตกตางกนไป เชน ชมชนเมองยอมมการเปลยนแปลงรวดเรวกวาชมชนชนบท สงคมในภมภาคตะวนออก เชน ญปน เกาหล มการเปลยนแปลงทรวดเรวกวาสงคมในเอเชยใต เชน อนเดย ปากสถาน ศรลงกา เปนตน



สาเหตการเกดการเปลยนแปลงทส าคญ คอ

1. สงแวดลอมธรรมชาต สงคมทเปนศนยกลางของการคมนาคมขนสงยอมมโอกาสเปลยนแปลงทางเศรษฐกจการคาและการรบวฒนธรรมจากสงคมอนไดงาย สงคมทอดมไปดวยทรพยากรธรรมชาตยอมมโอกาสพฒนาใหเจรญไดงาย เปนตน

2. โครงสรางของประชากรในสงคม สงคมทประชารเพมขนอยางรวดเรวยอมมโอกาสสรางสรรคความเจรญไดยากเพราะสงคมตองมภาระเลยงดประชากรในวยเดก ในทางตรงกนขามสงคม

ทมประชากรนอยจนเกนไปยอมเกดปญหาการขาดแคลนแรงงาน ซงทาใหไมสามารถพฒนาทรพยากรมาใชใหเกดประโยชนไดอยางเตมท เปนตน

3. พนฐานดงเดมทางวฒนธรรมทางสงคม ลกษณะและโครงสรางทางวฒนธรรมของแตละสงคมจะเปนพนฐานสาคญตอการเปลยนแปลงในสงคมไดมากนอยแตกตางกนไป เชน ชมชนชนบทสมาชกมความผกพนกบวฒนธรรมในทองถนของตนอยางเหนยวแนน จะรบการเปลยนแปลงไดชากวาชมชนเมอง เปนตน

4. การตดตอกบสงคมภายนอก สงคมทยอมรบการตดตอกบสงคมอนๆยอมมการเปลยนแปลงไดรวดเรวกวาสงคมทสกดกนการตดตอของสมาชกกบสงคมภายนอก ดงนนสงคมประชาธปไตยจงมการเปลยนแปลงไดเรวกวาสงคมคอมมวนสต เปนตน

5. สมาชกสงคมเหนความจ าเปนของการเปลยนแปลง โดยสมาชกรบรวาการเปลยนแปลงใดม คณคาและใหประโยชนตอความตองการของตนและสงคม เชน ชาวกรงเทพฯตางเหนวาจาเปนตองมมาตรการปองกนนาทวม ระบบการกาจดขยะทมประสทธภาพ มระบบขนสงทรวดเรวและปลอดภย ดวยเหตนกรงเทพฯจงมการเปลยนแปลงตามความจาเปนดงกลาวเรวกวาพนถนอน ๆ ของไทย

6. ความสามารถของผน า ผนาทสามารถและเปนทยอมรบของสมาชกยอมเปนบอเกดของการเปลยนแปลง เชน พระมหากษตรยของไทยหลายพระองคททาใหเกดการเปลยนแปลงทงทางกาวหนาและถดถอย

7. การสะสมความรและเทคนควทยาการของสงคม สงคมตะวนตกมการสะสมความรและเทคนควทยาการมาอยางตอเนองทาใหเกดการประดษฐคดคนสงใหมตอเนองกนไปไดอยางรวดเรว สงคมไทยวทยาการทางการเกษตรปจจบนเจรญอยางรวดเรวเพราะมการคนความาชานาน ตรงกนขามกบวทยาการคอมพวเตอรทเพงเขามาในสงคมไทยจงมอปสรรคทจะพฒนาทงนเพราะการศกษาไทย

ไมเคยปลกฝงเรองนมากอน



ตวแปรทส าคญในการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมไทย ประกอบดวยตวแปร 3 ประการ คอ 1. การเปลยนแปลงของขนาดกลมคน

คนไทยอพยพเขามาตงถนฐานในดนแดนอนเปนประเทศไทยปจจบน ไดมการรวมกลมกนเพอชวยตวเองและอยกนเหมอนครอบครวใหญ หลกสาคญในการรวมกลมกนคอ ระบบครอบครวและเครอญาต กลาวคอ การอยรวมกนของคนไทยในระยะแรก ๆ นถอเหตผลแหงความเปนเครอญาตเปนพนฐานสาคญของการอยรวมกน ตอจากนนกขยายระบบเครอญาตออกมาใชเปนรปแบบของการปกครองกน โดยหวหนากลมเรยกวาพอบาน ลกกลมเรยกวาลกบาน

การเพมประชากรอยางรวดเรวในยคใหมนไมใชเปนการเพมเฉพาะจานวนหรอเพมเฉพาะปรมาณเทานน หากไดนาไปสการเปลยนแปลงในดานคณภาพดวย หมายความวา ประชากรทมจานวนเพมขนนมใชเพมแตจานวน แตไดเพมความคาดหวงขนมาดวยในสวนตางๆ ของภมภาคคอคนไทยตองการชวตทอยดกนดมากยงขนตองการสวสดการความชวยเหลอจากรฐบาลยงขน คนสมยกอนไมเคยเรยกรองอะไรเดยวนเรยกรองมากขนตวอยาง เชน แตกอนชาวนาไทยไมเคยมาเดนขบวนรองเรยนผวาฯ

หรอคนใชแรงงาน กรรมกรไมเคยมาเดนขบวนเรยกรองขอขนคาแรง เดยวนเราไมใชอานาจในการ

กดเขาไว เปดโอกาสใหเขาไดแสดงออกซงความตองการหรอระดบความคาดหวงทสงขนมา

2. การเปลยนแปลงในดานโครงสรางของสงคม

การเปลยนแปลงในระดบโครงสรางของสงคมไทยนจะพจารณาสงคมไทยในฐานะทเปน

ระบบของความสมพนธของบคคลและกลมคนอยในอาณาบรเวณ ทมสญลกษณ และวธการดาเนนชวตในอนทกอใหเกดเอกลกษณของไทย ถาพจารณาสงคมไทยในปจจบนนกจะเหนไดวาสภาพ

การเปลยนแปลงในระดบโครงสรางอยในระหวางการเปลยนแปลงซงคาดวาอาจเปลยนไปส

การประนประนอมหรอการขดแยงกได โดยทสงคมไทยกาลงอยในระหวางการเปลยนผานจงเหนไดวาระบบครอบครวและเครอ

ญาตของไทยในสวนทใชถอยคาเรยกญาตพนองตามประเภทและระดบอายตาง ๆ ยงคงเหมอนกบคนไทยสมยกอนรปแบบของครอบครวยงไมเปลยนแปลงมากนก แตความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครว พอ แม ลก สามกบภรรยา ฯลฯ กมเปลยนแปลงไปตามความจาเปนทางเศรษฐกจ และภาระหนาทสงคมของแตละบคคลในสภาพชวตสมยใหมท งในเมอง และชนบทไมเปนไป เชน สมยกอน กฎหมายลกษณะผวเมยปจจบนอนญาตใหชายไทยมภรรยาจดทะเบยนไดถกตองตามกฎหมายไดเพยง



คนเดยว พธแตงงานของคนไทยปจจบนกไมเปนไปตามธรรมเนยมของคนไทยสมยกอนเสมอไป เชน ประเพณคลมถงชนทฝายหญงและฝายชายไมรจกกน หรอบางทไมเคยเหนหนากนมากอนเลย ไมเคยเรยนรนสยใจคอซงกนและกน แตพอแมเหนดเหนงามใหแตงงานกนไดลดลงไป ถงแมวาภาษาและอกษรไทย จะยงไมเปลยนแปลงไปจนจาไมได การเรยนรการเขยนซงสมยกอน ใหอภสทธเฉพาะเดกผชายและมแพรหลายเฉพาะในรวในวง โดยมครผสอนสวนใหญเปนพระสงฆ ในสมยนทงเดกผชายและเดก ผหญงตองเขารบการศกษาภาคบงคบตามกฎหมายอยางเสมอหนากนและครผสอนกไม ใชพระสงฆ ความสมพนธระหวางผนอยกบผใหญแตเดมมลกษณะทเรยกวา “ระบบอปถมภ” ในปจจบนกยงคงมอยแตไดเปลยนรปไปในลกษณะแลกเปลยนซงกนและกนอยางเหนไดชด

โครงสรางทางสงคมจะสอดคลองกบระบบเศรษฐกจและการปกครองของแตละยคโครงสรางของสงคมยอมเปลยนแปลงไป ถาระบบเศรษฐกจและการปกครองเปลยนแปลงไป ระบบเศรษฐกจของไทยแตเดมมาเปนการผลตพอยงชพเทานน ภายหลงทไดยกเลกสนธสญญาเบารง ระบบเศรษฐกจไดเรมเปลยนแปลงไปเปนการผลตเพอการตลาดมากขน การเนนการซอขายผลผลตในปจจบนบทบาทของพอคาคนกลางของระบบการตลาดทงภายในและภายนอกประเทศมความหมาย มความสาคญขนทกระดบ

ระบบเศรษฐกจในปจจบนมอาชพมากมายหลายประเภทใหบคคลเลอกประกอบไดตามความถนดตามความสนใจและโอกาสแตความรความถนดทจะประกอบอาชพนอาจไมไดถายทอดจากครอบครวเหมอนในสมยกอนจงจาเปนตองมการฝกอบรมวชาชพในสถาบนการศกษาหรอสถาบนฝกฝมอแรงงาน ชวงเวลาของการศกษาอบรมจะมากหรอนอยยอมขนอยกบลกษณะของแตละวชาชพ บคคลทอยในบทบาทของนกศกษาเปนระยะเวลานาน ๆ นยอมมโอกาสไดรบความรความคดทงทเปนวชาการและนอกเหนอไปจากนนและเปนความรความคดของคนหนมสาวทอาจแตกตางไปจากความคดของคนรนเกา ทาใหกลมนกเรยนนกศกษากลายเปนกลมสงคมใหม ทมบทบาทของตนเอง บางครงรวมมอขดขวางกลมผลประโยชนอน ๆ ทตนเหนวาเอารดเอาเปรยบคนกลมอนมากเกนไป ซงบทบาทของกลมคนเชนนไมเคยมมากอนเลย

สวนทางการเมองและการปกครองนนแตเดมมาไทยเรามระบบการปกครองแบบสมบรณาญาสทธราชย โดยถอวาพระมหากษตรยเปนสมมตเทพ แตหลงการเปลยนแปลงการปกครอง

ป พ.ศ. 2475 ไดกอใหเกดการเปลยนแปลงในสถาบนการเมองและการปกครองอยางมาก บทบาทของ



พระมหากษตรยในฐานะสมมตเทพหรอเจาชวตไดยตลงไดเปลยนแปลงเปนพระมหากษตรยของปวงชน องคพระมหากษตรยทรงมความใกลชดกบประชาชนมากขน บทบาททเปลยนแปลงไปตามกาลเวลานนนบวามอทธพลตอการบรหารราชการแผนดนอยางมากซงไมเคยปรากฏมากอนเลยในโครงสรางของสงคมไทย

3. การเปลยนแปลงในดานวฒนธรรมและพฤตกรรม

การเปลยนแปลงในดานวฒนธรรมนหมายถง คานยมทางวฒนธรรม (Cultural value)อนไดแกแนวคด แนวทางปฏบตตาง ๆ ทคนในแตละวฒนธรรมมความนยมชมชอบเลอกหรอยดถอเอามาเปนเครองกาหนดพฤตกรรมตาง ๆ ของตน ตวอยางเชน คานยมเกยวกบความด ความชว คานยมเกยวกบความสวยงาม ศลปะการบนเทง คานยมเกยวกบความทกข ความสขของคน คานยมเกยวกบตนและคนอน คานยมเกยวกบการเกด การตาย ความสมพนธระหวางการเกดกบการตาย ฯลฯ

การเปลยนแปลงในดานคานยมทางวฒนธรรมและพฤตกรรมในสงคมไทยนเราจะพบวา

ในสมยกอนทเรายงไมไดตดตอกบสงคมอน หรอมการตดตอแตนอยมากนนคานยมทางวฒนธรรมและพฤตกรรมของคนไทยจะเปลยนแปลงไปนอยมากหรอเกอบจะไมเปลยนแปลงเลย ตวอยาง เชน กอนสมยกรงรตนโกสนทรคนไทยทว ๆ ไปยงมคานยมทางวฒนธรรมเรองความรกสนกอยางเดนชด ดงนน พฤตกรรมทสอดคลองกบคานยมรกสนกจะไมคอยขยนขนแขงไมคอยอดทนไมคอยรบเรงแตมาปจจบนน คานยมดานรกสนกไดลดนอยลงไปโดยเฉพาะในสงคมเมองใหญๆ จะเปนทแลกเปลยนทางดานคานยมทางวฒนธรรมกบตางชาต ประกอบกบการดารงชวตทตองแขงขนทาใหคนไทยยอมรบเอาวฒนธรรมตางชาตเขาไวอยางมาก คนไทยในเมองใหญ ๆ จะขยนขนแขงมความรบเรงขน อดทน อดออมมากขนกวาในชนบท หรออกตวอยางหนงของคานยมเรองความรกสนก คอ การบรโภคสงของ ของคนไทยทฟมเฟอย เนนความมหนามตา ความสะดวกสบายตางๆ ซงสมยกอนพฤตกรรมของคนไทยสอดคลองกบคานยมทางวฒนธรรมอนนอยมาก เชน การจดงานบญงานกศล งานขนบานใหม

งานแตงงาน จะจดงานกนอยางฟมเฟอยแบบตานาพรกละลายแมนา แตในปจจบนนไดลดลงไปมากอยางสงเกตได เพราะคานยมทางวฒนธรรมตะวนตกในเรองของความประหยดอดออมทสงคมไทย

รบเอาเขามาใหม



จงกลาวไดวาการเปลยนแปลงทางสงคมนนเราจะมงพจารณาในระดบพฤตกรรมของคนและ

การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมจะพจารณาในระดบปทสถานอนเกดมาจากคานยมทางวฒนธรรมนนเอง ดงนน การเปลยนแปลงในดานคานยมทางวฒนธรรมและพฤตกรรมในสงคมไทยจงไปดวยกนเสมอ

ผลของการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม มผลตอมนษยดงน 1. ดานผลด ทาใหเกดการคดคนสงประดษฐใหมๆ มการเปลยนแปลงและพฒนา

ประเทศไปในทางทดขน เชน การตดถนน รถไฟฟาใตดน สนามบน ธรกจอนๆ ทาใหเกดการขยายเมอง 2. ดานผลเสย ดวยอตราความเรวของการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทไมเทากน เชน

เมอวฒนธรรมทางวตถทเจรญกาวหนา แตวฒนธรรมทไมใชวตถ เชน ความคด ความเชอ วถการปฏบตยงคงเปนแบบเดมๆ ทาใหเกดปญหาเรองการปรบตว เชน การขยายตวของอตสาหกรรมจะตองปรบพรอมกบการขยายตวของการศกษา เพอใหสอดคลองสมพนธกน ถาสวนใดสวนหนงไมสามารถตามทนหรอปรบตวเขากนไมได กจะเกดความลาทางวฒนธรรม (Cultural lag) จากการปรบตวไมทนกนนกจะทาใหเกดปญหาตามมา เชนปญหาสงแวดลอม ปญหาการวางงาน ปญหาการจราจร ปญหาทอยอาศย

ความเสอมโทรม เปนตน ดงนนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมจงควรเปนไปอยางสมดลและสมพนธกน

ฉะนนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมจะเกดขนตลอดเวลาทงในสงคมทเจรญแลวและสงคมทดอยพฒนาและเปนทยอมรบกนโดยทวไป วาการเปลยนแปลงทางสงคมจะชวยใหสงคมเจรญขนแตการเปลยนแปลงบางครงกอาจกอใหเกดความเสยระเบยบทางสงคม (Social Disorganization)

และกอใหเกดปญหาสงคมไดเชนกน

แนวโนมจากการเปลยนแปลงของสงคมวฒนธรรมไทยสสงคมโลก

แนวโนมจากการเปลยนแปลงของสงคมโลกมผลกระทบทงทเปนโอกาสและขอจากดตอการพฒนาทงดานสงคมวฒนธรรมและวถการดาเนนชวตของสงคมไทยเปนอยางมากมดงน 1. การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยอยางกาวกระโดด

ความกาวหนาอยางรวดเรวของเทคโนโลยสารสนเทศ ซงมผลกระทบตอการเปลยนแปลงทงดานเศรษฐกจและสงคม ดงนน จงจาเปนตองเตรยมพรอมตอการเปลยนแปลง ดวยการ



นาเทคโนโลยมาผสมผสานรวมกบจดแขงในสงคมไทย สรางความเชอมโยงเทคโนโลยกบวฒนธรรมและภมปญญาทองถน เพมคณคา ทงการบรหารจดการลขสทธสทธบตรและการคมครองทรพยสนทางปญญาอยางมประสทธภาพ เพอผลประโยชนทเปนธรรม

2. การเปลยนแปลงดานสงคม

ปจจบนประเทศทพฒนาแลวหลายประเทศกาลงเขาสสงคมผสงอาย จงเปนโอกาสใหกบสงคมไทยไดขยายตลาดสนคาเพอสขภาพ การใหบรการดานอาหารสขภาพ ภมปญญาทองถนและแพทยพนบาน สถานททองเทยวและการพกผอนระยะยาวสาหรบผสงอายจงนบเปนโอกาสในการพฒนาภมปญญาทองถนของไทยซงเปนทรพยสนทางปญญาทสรางมลคาทางเศรษฐกจและยงเปนการรอนรกษและเผยแพรวฒนธรรมไดอกดวย

3. การเลอนไหลของวฒนธรรมตางชาตทเปนปญหาของสงคมไทย

สงคมไทยกาลงประสบปญหาวกฤตคานยมทเปนผลกระทบจาการเลอนไหลทางวฒนธรรมตางชาตเขาสประเทศทงสอเทคโนโลยทขาดการคดกรองและเลอกรบวฒนธรรมทดงามทาใหคณธรรมและจรยธรรมของคนไทยลดลง โดยเฉพาะเดกและเยาวชน นาไปสคานยมและพฤตกรรมทเนนวตถนยมและบรโภคนยมเพมมากขน

4. กระบวนการมสวนรวมของชมชนในการพฒนา ชมชนมสวนรวมในการพฒนาและการจดการความรมากขน จากการกระจายอานาจโดยภาครฐ ในการพฒนาศกยภาพของผนาชมชน ขณะทในดานวฒนธรรม คานยมทดงามและภมปญญาทองถน ยงถกละเลยและมการถายทอดสคนรนใหมนอยทงระบบคณคาของสงคมไทยในเรองจตสาธารณะ ความเอออาทรและการชวยเหลอซงกนและกน เรมเสอมถอย แมจะมความสะดวกสบายมากขนแตกลบมความสขนอยลง 5. ธรรมาภบาลกบสงคมไทย

สงคมไทยเปดโอกาสใหประชาชนตนตวในการเสรมสรางธรรมาภบาลในการตรวจสอบภาครฐเพมขนแตเนองจาการบรหารจดการประเทศมขนาดใหญซบซอน การตรวจสอบยงไมมประสทธภาพมากนก อาจนาไปสความขดแยงมผลกระทบตอการอยรวมกนอยางสนตสข โดยเฉพาะพนททมพนฐานความเชอ วฒนธรรมและวถชวตทแตกตางกน



สถานการณการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน สถานการณการเปลยนแปลงดานโครงสรางสงคม

ดานประชากร ของจงหวดอดรธานมสดสวนของเดก 0 - 4 ป ลดลงจากรอยละ 9.8 เปนรอยละ 5.8 แตสดสวนผสงอาย (อาย60 ปขนไป) เพมขนจากรอยละ 6.0 เปนรอยละ7.5 สาหรบอายมธยฐาน พบวา เพมขนจากรอยละ 23.6 ป เปนรอยละ 31.3 ป จะเหนวาโครงสรางประชากรของจงหวดอดรธานเปลยนเปนโครงสรางประชากรทมผสงอายมากขน (Aging Population)

ดานแรงงาน จากขอมลของสานกงานแรงงานจงหวดอดรธาน พบวาผมงานทา มแนวโนมลดลง จากรอยละ 97.3 ในป 2554 ลดลงเปนรอยละ 97.2 ของกาลงแรงงาน โดยในป 2555 จงหวดอดรธานมกาลงแรงงาน จานวน 880,430 คน เปนผมงานทา จานวน 856,158 คน ผวางงาน 6,528 คน และรอฤดกาล จานวน 17,743 คน การวางงานของคนในจงหวดอดรธาน คดเปนรอยละ 0.42 ของประชากรทงหมดและคดเปนรอยละ 0.80 ของคนอยในกาลงแรงงานและพบวาในจงหวดอดรธานผวางงานมแนวโนมลดลงรอยละ 4.58 (ทมา : จากการสารวจภาวการณทางานของประชากรรอบท 3/55 (ก.ค. -

ก.ย) : สานกงานสถตจงหวดอดรธาน) ดานสาธารณสข ในป 2554 สดสวนแพทยตอประชากร โดยแพทย 1 คนตอประชากร 1

:4,149 คน ลดลงจากป 2551 แพทย 1 คน ตอประชากร 1 : 5,206 คน ทาใหคนในจงหวดมโอกาสไดรบการบรการทางการแพทยดขน อตราการตายของทารก 6.0 คนตอการเกดมชวต1,000 คน ขณะทอตราการตายของมารดาอยท 18.2 คนตอการเกดมชวต100,000 คน ในขณะทผปวยดวยโรคเกยวกบพนธกรรมมแนวโนมเพมสงขนโดยอตราผปวยดวยโรคธาลสซเมย เพมขนจาก สาหรบสถานการณโรคเอดส พบวา ในป 2555 จงหวดอดรธานมผปวยเอดสทงสน 7,919 ราย เปนอนดบ 1 ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และเปนลาดบท 7 ของประเทศไทย สาหรบปญหาทองกอนวยอนควรของจงหวดอดรธาน พบวา รอยละของหญงทตงครรภอายตากวา 20 ป ในป 2555 มคาเทากบ 15.05 สงกวาคาของประเทศ ซงองคการอนามยโลกไดกาหนดวารอยละของหญงทตงครรภอายตากวา 20 ป ควรมคาไมเกนรอยละ10 นอกจากนยงมขอมลผลการสารวจอายเฉลยของการมเพศสมพนธครงแรกของเยาวชน

พบวา ชายอายนอยทสด 10 ป หญงอาย 12 ป ปญหาทองกอนวยอนควรพบวาหญงทตงครรภอายตากวา 20 ปคดเปนรอยละ 15.05 จากผลการสารวจอายเฉลยของการมเพศสมพนธครงแรกของนกเรยนพบวามอาย 12 ปและพบวามการใชถงยางอนามยในการมเพศสมพนธครงแรกเพยงรอยละ 60.9



เทานนนอกจากนยง จงหวดอดรธานมอตราการตายดวยโรคมะเรงตบเทากบ 39.79 ตอประชากร1

แสน (ประเทศไทย 22.3) ซงคาดวามสาเหตมาจากการบรโภคอาหารดบโดยเฉพาะ ปลาดบ ซงพบมากใน 5 อาเภอ คอ อาเภอกแกว ,สรางคอม , หนองหาน , นายงและทงฝน โรคทยงเปนปญหาของทองถนอกโรคหนงคอ ภาวการณขาดสารไอโอดน ซงพบมากใน 6 อาเภอ ทอาเภอเมอง นายง ไชยวาน บานผอ

วงสามหมอ และกดจบ (ทมา : สานกงานสาธารณสขจงหวด ป 2555)

สถานการณการเปลยนแปลงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ทรพยากรปาไม จงหวดอดรธานมพนทปาไมจานวน 868,181.25 ไร (รอยละ 11.84 ของพนทจงหวดรอยละ 21.18 ของพนทกลมจงหวด หรอรอยละ 16.4 ของพนทปาไมของภาค) มพนทปาไมเพมขน จานวน 252 ,237.5 ไร แตมขอสงเกตวาพนทปาไมเปนขอมลทเกดจากการแปลภาพถายทใชเครองมอทมความละเอยดมาก จงสามารถครอบคลมพนทปาแปลงขนาดเลก ไดทาใหขอมลพนทปาเพมขนทวประเทศ ขณะทแนวโนมการบกรกทาลายปามแนวโนมเพมมากขนเมอเทยบกบป พ.ศ 2555

และเมอสารวจความสมบรณของปาธรรมชาตทเหลอเทยบเคยงกบปาธรรมชาตในพนทปาอนรกษอนตามชนดของปาจะพบวา ปามความสมบรณตากวาปาในพนทปาสมบรณอน โดยวดจากความรารวยของชนดพนธพชสตวเหดราและโครงสรางของระบบนเวศนปาแมวา จะมการปลกปามากขน แตเนองจากความตองการใชพนทเพอการเกษตรยงคงเพมขน พนททเสยงตอการบกรกทาลายปาของจงหวดอดรธานจะเปนพนทภเขาในเขตพนทอาเภอนายง นาโสม บานผอ กดจบ หนองววซอ หนองแสงและอาเภอวงสามหมอ เนองจากมความอดมสมบรณเหมาะกบการปลกพชเศรษฐกจ เชน ยางพารา พชไร เชน มนสาปะหลงและออยทาใหพนทภเขามความเสยงตอการพงทลายของดนโคลน และนาทวม

ฉบพลนในพนททเปนภเขาสงและลาดชน ในทองทอาเภอนายง นาโสมและบานผอ ขณะทการรณรงคใหชมชนอนรกษปาในรปแบบปาชมชนดาเนนการไดเพยงจานวน 194 ชมชน ดแลปาเนอท ปาจานวน 34,534 ไรกระจายครอบคลมพนทปาทเหลออยของจงหวดหรอคดเปนรอยละ 2.3 ของพนทปาทคงเหลอของจงหวดอดรธาน (ทมา : สานกจดการทรพยากรปาไมท ๖ อดรธาน)

ทรพยากรน า ในจงหวดอดรธานมพนทลมนาทงสน 11 ลมนา (ลมนาแมนาโขงสวนท 5 หวยนาโสม นาโมงแมนาโขงสวนท 6 นาสวย หวยหลวง หวยดาน แมนาสงครามตอนบน ลาปาวตอนบน ลาพนชาดและลานาพอง ตอนลาง) ลมนาทมขนาดใหญทสด คอ ลมนาหวยหลวง ของพนทลมนาของพนถน



(ครอบคลมอาเภอเมอง บานดง บานผอเพญ หนองหาน หนองววซอ กดจบ สรางคอม พบลยรกษและทงฝน) รองลงมาคอ ลาปาวตอนบน และนาโมง ตามลาดบพนทลมนาสวนใหญจะเปนพนทชลประทาน

595,760 ไร คดเปนรอยละ 11.12 ของพนทเกษตร การคาดการณความตองการใชนา ในป พ.ศ.2568

พบวา มความตองการเพมขน เปนรอยละ 93.02 โดย เปนความตองการของภาคอตสาหกรรมมากทสดเพมจาก 116.29 ลาน ลบ.ม. เปน 511.38 ลาน ลบ.ม. รองลงมาคอ ภาคเกษตรกรรม ภาคการอปโภคบรโภคและภาคการทองเทยวตามลาดบ (ทมา : สานกงานทรพยากรนาภาค 3อดรธาน,ชลประทาน

ป 2555)

คณภาพแหลงนามแนวโนมเสอมโทรมลง จากการสารวจแหลงนาสาคญๆ ของกลมพนถน 10

สาย ไดแกลาปาว นาสงคราม และแหลงนานง 1 แหง คอ หนองหาน มแนวโนมเสอมโทรมลง แหลงนา

อยในเกณฑด(1 แหง) รอยละ 33.3 แหลงนาอยในเกณฑพอใช(2 แหง) รอยละ 66.6 โดยเฉพาะนาสงครามและหนองหาน สวนป2552 แหลงนาอยในเกณฑพอใช(2 แหง) รอยละ 66.6และอยในเกณฑเสอมโทรม (1 แหง) รอย ละ 33.3 โดยเฉพาะนาสงคราม มแนวโนมแยลงเมอเทยบกบป พ.ศ.2555

สถานการณภยแลงของพนถนมแนวโนมรนแรงมากขน แมปรมาณนาในอางเกบนาของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จะมแนวโนมคงท แตมความแปรปรวนของสภาพอากาศสง และลกษณะทางกายภาพของดนมความสามารถใน การอมนาตาถงตามากไมมแหลงนาชลประทานครอบคลม นาใตดนไมเพยงพอในฤดแลง บอบาดาลขาดการบารงรกษา ประกอบกบมการลกลอบตดไมทาลายปาเพอขยายพนทเพาะปลก จงทาใหมพนทขาดแคลนนาในหลายพนท โดยกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไดประกาศพนทประสบภยแลงของ จงหวดอดรธาน ม 1,880 หมบาน คดเปนรอยละ 100 ของจานวนหมบานของจงหวดมจานวนครวเรอนทไดรบความเดอดรอนรอยละ 43.48 ของครวเรอนทงหมดของจงหวดอดรธาน

ทรพยากรดน พนทบางสวนของจงหวดอดรธานเปนพนทดนเคมโดยเฉพาะในเขตอาเภอบานดง ทมพนทคราบเกลอ มากกวา 50% มากทสดในอาเภอทมพนทดนเคมทงสน 5 ,561.60 ตร.กม.

(3,476,000 ไร) ของพนททงหมด 16 อาเภอโดยอาเภอทไมมดนเคมเลยคออาเภอวงสามหมอ นาโสมและนายง ดนทรายคดเปนรอยละ 5 ของพนทพนถน พบในอาเภอกดจบ อาเภอเมอง อาเภอหนองแสง และอาเภอโนนสะอาด ดนทรายเปนอปสรรคตอการขดบอหรอสระเพอเกบกกนาตองใชเวลาหลายป

จงจะสามารถเกบนาไดด นอกจากนยงมปญหาการชะลางของหนาดนไดงาย โดยเฉพาะพนททมความ



ลาดเท จะมอตราการพงทลายของหนาดนคอนขางมากดนตน คดเปนรอยละ 20 ของพนทพนถนกระจายอยทวไปทกอาเภอ หมบานเสยงภย ตอดนถลมมทงสน 35 หมบาน ของหมบานทงพนถน สวนใหญอยในอาเภอนายง ,นาโสม ,วงสามหมอ, หนองววซอ, ไชยวาน, ศรธาต, และอาเภอเมอง ตามลาดบ

สภาวการณผลผลตทางการเกษตรในจงหวดอดรธาน การผลตผลตขาวนาป (ปเพาะปลก 2557/58) จงหวดอดรธาน มเนอทเพาะปลก 1, 577,600

ไร ผลผลตรวม 565 ,293 ตน ผลผลตเฉลย 369 กโลกรมตอไร ปรมาณผลผลตรวมลดลงเมอเทยบกบปทผานมา เนองจากเกษตรกรบางราย ปรบเปลยน พนทการ เพาะปลกไปปลกออยโรงงานซงใหผลตอบแทนทดกวา และมแหลงรบซอทแนนอนสงผลใหพนทเพาะปลก และผลผลตรวมลดลงทงนเกดจากการลดพนทการเพาะปลกลง ทาใหเกษตรกรมเวลาดแลเอาใจใสมากขน สงผลให ผลผลตเฉลยตอไรเพมขนดวย (ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 3 อดรธาน)

การผลตขาวนาปรง (ปเพาะปลก 2557/58) จงหวดอดรธาน มเนอทเพาะปลก 55,864 ไร ผลผลตรวม 27,036 ตน ผลผลตเฉลย 488 กโลกรมตอไร ปรมาณผลผลตรวมลดลง เนอทเพาะปลกขาวนาปรงลดลง เนองจากเกษตรกร ปรบเปลยนเนอทเพาะปลกขาวนาปรง ไปเพาะปลกพช ชนดอนทใหผลตอบแทนดกวา ตาม นโยบายภาครฐ ประกอบกบราคาขาวไม จงใจ สงผลใหพนทเพาะปลก ขาวนาปรงและผลผลตรวมลดลง สวนผลผลตเฉลยตอไร เพมขน เนองจาก การดแลบารงรกษาของเกษตรกร

เปนอยางด สงผลใหตนขาวเจรญเตบโตดและปรมาณผลผลตตอไรเพมขน แหลงรบซอขาวทงนาปและนาปงทสาคญอยในเขตอาเภอเมอง อาเภอกดจบ อาเภอบานผอ อาเภอเพญ อาเภอหนองหาน และอาเภอบานดง เปนตน (ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 3 อดรธาน)

การผลตมนส าปะหลง (ปเพาะปลก 2557/58) จงหวดอดรธาน มเนอทเกบเกยว 252,668 ไร ผลผลตรวม 862,356 ตน และผลผลตเฉลย 3,413 กก.ตอไร เมอเทยบกบปเพาะปลก ทผานมา เนอทเกบเกยวผลผลตรวม เพมขนรอยละ 1.80, 1.59 ตามลาดบ สวนผลผลตตอไร ลดลงรอยละ 0.20

เนองจากราคามนสาปะหลง ทผานมาอยในเกณฑด จงใจ ใหเกษตรกรขยาย เนอท เพาะปลกเพมขน สวนผลผลตอไรลดลงเนองจากประสบปญหาสภาพอากาศทแหงแลง สงผลใหผลผลตตอไรลดลง แหลงรบซอทสาคญอย ในอาเภอเมอง อาเภอศรธาต อาเภอหนองววซอ อาเภอนายง อาเภอวงสามหมอ และอาเภอนาโสม เปนตน (ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 3 อดรธาน)



การผลตออย (ปเพาะปลก 2557/58) จงหวดอดรธาน มเนอทเกบเกยว 521,539 ไร ผลผลตรวม 5,765,416 ตน ผลผลตเฉลย 11,055 กโลกรมตอไร เมอเทยบกบป ทผานมา โดยเนอทเกบเกยวผลผลตรวมและผลผลตเฉลยตอไรเพมขน เนองจากรฐบาลมนโยบายปรบเปลยนพนทนาเปนออย

ประกอบกบออยมราคาอยในเกณฑดและมแหลงรบซอทแนนอนประกอบกบการดแลรกษาของเกษตรกร สงผลใหปรมาณ ผลผลตรวมและปรมาณผลผลตเฉลยตอไรเพมขน จากเดม แหลงรบซอทสาคญอยในเขตอาเภอกมภวาป อาเภอหนองหาน อาเภอวงสามหมอ และอาเภอบานผอ เปนตน (ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 3 อดรธาน)

การผลตขาวโพดเลยงสตว ป 2558 จงหวดอดรธาน มเนอทเกบเกยว 8, 115 ไร ผลผลตรวม 5, 297 ตน ผลผลตเฉลย 653 กโลกรมตอไร เมอเทยบกบป ทผานมา ทงเนอทเกบเกยว ผลผลตรวม และผลผลตเฉลยตอไรลดลง เนองจากเกษตรกรปรบเปลยนไปปลกมนสาปะหลงและออยโรงงานซงใหผลตอบแทนทดกวาสงผลใหเนอท เกบเกยว ผลผลตรวมและผลผลตเฉลยตอไรลดลง: แหลงรบซอ

ทสาคญอยในเขตอาเภอนายงและอาเภอนาโสม เปนตน (ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 3

อดรธาน)

การผลตยางพารา ป 2558 จงหวดอดรธาน มเนอทกรด 335,129 ไร ผลผลตรวม 64,010 ตน

ผลผลตเฉลย 191 กโลกรมตอไร เมอเทยบกบป ทผานมาและ เนอทกรดและผลผลตรวมเพมขน

เนองจากเนอทกรดเพมขนจากยางพาราทปลกใน ป 2551 ผลผลตรวมจงเพมขน สวนผลผลตเฉลยตอไร ลดลงเนองจากปญหาราคายางพาราตกตาทาใหเกษตรกรไมม แรงจงใจในการบารงรกษาและเอาใจใสเทาทควร แหลงรบซอท สาคญอยในเขตอาเภอนาโสม อาเภอนายง อาเภอบานผอ และ อาเภอหนองแสง เปนตน (ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 3 อดรธาน)

การผลตสกร ป 2558 จานวนสกร ณ วนท 1 มกราคม 2558 จงหวดอดรธาน มจานวน 101,395 ตว เพมขนจากปท ผานมา ปรมาณการผลต ป 2558 จงหวด อดรธานปรมาณการผลตสกร 137,607 ตว เพมขนจากปทผานมา 7,811 ตว เนองจากแนวโนมดานความตองการของตลาดจงจงใจให เกษตรกรขยาย พนทการเลยงเพมขน ประกอบกบ เกษตรกรมการควบคมและการใชวคซนปองกนการระบาดของโรค สงผลใหจานวนและปรมาณการรอดชวต ของสกรเพมมากขนจากปทผานมาแหลงรบซอ



ทสาคญอยในเขตอาเภอเมอง อาเภอประจกษศลปาคม อาเภอกดจบ อาเภอบานดงและอาเภอกมภวาป เปนตน (ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 3 อดรธาน)

การผลตโคเนอ ป 2558 จานวนโค เนอ ณ วนท 1 มกราคม 2558 จงหวดอดรธาน มจานวน

11,817 ตว ปรมาณการผลต ป 2558 เพมขนจากปท ผานมา 402 ตว การผลตโคเนอเพมขนเลกนอย

เนองจากราคาโคเนออยในเกณฑสงจงใจใหเกษตรกร ขยายพนทการเลยงเพมขน อยางไรกตามการขยายพนทการเลยงโคเนอทเพมขนทาใหเกดการขาดแคลนแมโค วยเจรญพนธทจะนามาขยายพนธตอ แหลงรบซอท สาคญอยในเขตอาเภอเมอง อาเภอศรธาต อาเภอบานดง และ อาเภอบานผอ เปนตน

(ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร เขต 3 อดรธาน) จะเหนไดวาจงหวดอดรธาน มการขยายตว ของโครงสรางการผลตภาคเกษตร เมอเทยบกบ ใน

อดตทผานมา รายไดของการเกษตรกรเพมขนตามราคาพชผลทางเกษตรทสงขน ขณะทการบรโภคและการลงทนเพมขน จากภาวะเศรษฐกจทฟนตว การจางงานขยายตวตามภาวการณลงทน ดานอตราเงนเฟอสงขนตาม ภาวะราคาสนคาและ นามนทปรบตวสงขน โครงสรางเศรษฐกจของ จงหวดอดรธาน ขนอยกบดานการขายสงขายปลกดานเกษตรกรรมและดานอตสาหกรรมเปนสาคญ ตามลาดบเศรษฐกจโดยรวมของจงหวดอดรธาน ขยายตว เมอเทยบกบทผานมา

จากการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในจงหวดอดรธานและพฒนาทางดานเทคโนโลยทรวดเรว สงผลตอวถชวตประเพณและวฒนธรรมจงหวดอดรธาน กอให เกดปญหาสงคมการกระทาทผดกฎหมายไดเพมขนเปนจานวนมากในจงหวดอดรธานสงผลกระทบตอพชผลทางการเกษตร รปแบบการขนสง เชน การขนสงทาง ถนน การแขงขนในธรกจเพมสงขน อกทงภาวะเศรษฐกจทมความผนผวน

สงผลกระทบตอผประกอบการในประเทศซงยงพฒนาชา รฐบาลมนโยบายสงเสรมการเพราะปลกพชเศรษฐกจ เชน ยางพารา มนสาปะหลง สงผลกระทบตอ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มอบตการณของโรคตดตอรายแรงใหมๆและโครงสรางการผลตหลกของจงหวดอดรธาน ซงประกอบดวย สาขาการขายสงขายปลก สาขาตวกลางทาง การเงน สาขาอสงหารมทรพย สาขาอตสาหกรรมและสาขาเกษตรกรรมและประมง เปนสาคญ โดยสาขาเกษตรกรรมและประมงมสนคาหลกในการขบเคลอนเศรษฐกจ คอ ขาวนาป ออยโรงงาน มนสาปะหลง ยางพารา สกร โคเนอ ไกเนอ และไขไก แสดงใหเหนวาสาขาเกษตรกรรมและประมงมความสาคญตอการเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจเปนอยางมาก

จงหวดอดรธานจงใหความสาคญกบภาคเกษตร โดยเฉพาะการปลกขาว ออยโรงงาน มนสาปะหลงการ



ทาสวนยางพาราและอตสาหกรรมตอเนอง ตงแตตนนา กลางนาและปลายนา เพอพฒนาอยางครบวงจรและเพมขดความสามารถในการแขงขนรองรบการเขาสประชาคมอาเซยนตอไป

สภาพปญหาทางสงคม วฒนธรรมในจงหวดอดรธาน ภาพรวมสภาพปญหาดานสงคม วฒนธรรมของจงหวดอดรธาน มแนวโนมปญหาเพมขนจาก

การสารวจขอมล กชช.2 ค ป 2557 ทผานมา (ทมา: สานกงานพฒนาชมชนจงหวดอดรธาน ขอมล ณ

มถนายน 2558) สรปปญหาทสาคญๆไดดงน

ปญหาดานโครงสรางพนฐานของหมบาน มความรนแรงของปญหาในระดบปญหามากของหมบานทตองเนนพฒนาใหมากเปนพเศษ คอ การเรยนรโดยชมชน การสงเสรมการกฬา การเขาถง

แหลงเงนทนของชมชน คณภาพของดน ผลผลตจากการทาเกษตร การไดรบการศกษา การมงานทา

การมทดนทากน หมบานทควรไดรบการแกไขปญหาเปนลาดบแรก คอ หมบานเรงรดพฒนาอนดบท 2

(หมบานปานกลาง) จานวน 195 หมบาน

ปญหาดานทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม จากการวเคราะหสภาพปญหาทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมและปญหามลพษ รวมทงการจดลาดบความสาคญของแตละปญหาของพนถน

อดรธาน สภาพปญหาทจาเปนตองดา เนนการแกไขดงน ทรพยากรปาไม คอพนทปาลดลง จากการบกรกปาเพอทาการเกษตรกรรมทงแบบถาวร และเลอนลอย

ปญหาปาเสอมโทรม เกดจาการตดไมใชระโยชน การทาไรเลอนลอย สภาพดนขาดความอดมสมบรณทาใหปาเสอมโทรมฟนตวไดยาก ทรพยากรนา ขาดแคลนนาในชวงฤดแลงขาดแคลนแหลง

กกเกบนา ปญหาอทกภยอนเกด จากนาหลาก ทรพยากรดน เปนปญหาทกระจายอยในพนทกวาง

พบสภาพดนเคมปานกลางและเลกนอยอยในทกอาเภอ สวนดนเคมมากพบในอาเภอกแกว นอกจากนนปญหาดนเคมรนแรงขนจากการ ทาเหมองเกลอสนเธาวในเขตอาเภอบานดงซงมการระบายนาทเหลอลงแหลงนา มลพษนาเสย จากชมชนหลกอนไดแกเขตเทศบาลนคร เทศบาลยงไมมระบบบาบดนาเสย ของชมชนนาทงจากชมชนจะลงสงแหลงนาหลายสายเชน หวยหลวง ลานาปาว หวยไพจานถงแมวา

คณภาพนาจะยงอยในเกณฑทดแตกแสดงแนวโนมวาคณภาพจะเสอมในอนาคต



ปญหาความยากจน จากขอมล จปฐ.ป2558 พบวา จานวนครวเรอนทมรายไดเฉลยตากวา 23,000 บาท/คน/ป มจานวน 12,549 ครวเรอน (ซงลดลงจากป 2554 ทจานวนครวเรอนทมรายไดเฉลยตากวา 23,000 บาท/คน/ป มจานวนถง 17,789 ครวเรอน ) รายไดเฉลยตอคนตอป40,975 บาท

ปญหาดานแรงงาน อาชพ จากขอมลของป 2558 พบวา กาลงแรงงานปจจบน 727,191 คน

ผมงานทา 670,432 คน ของแรงงานปจจบนอยในภาคอตสาหกรรมและบรการ 350,016 คน อยในภาคเกษตรกรรม 320,417 คน ผไมมงานทา 56,758 คน ของกาลงแรงงานปจจบน

ปญหาในวยรน จากการสมสารวจการเฝาระวงพฤตกรรมทสมพนธกบการตดเชอ HIV พบวา ในป 2555 - 2558 วยรนเพศชายชน ม.2 มเพศสมพนธครงแรกเมออาย 13 ป ชน ม.5 และปวช.2 มเพศสมพนธครงแรกเฉลยอาย 15 ป - สาหรบอายของวยรนเพศหญงป 2555 - 2558 ชน ม.2 มเพศสมพนธ ครงแรกอยในชวง อาย 12-14 ป ชน ม.5 ระหวางอาย 15 – 16 ป และ ปวช. 2 อาย 16 ป ซงจะเหนไดวาเพศชายมเพศสมพนธเรวกวาเพศหญง

ปญหาความยากจนและผดอยโอกาส ปญหาความยากจนและผดอยโอกาส เดก สตรและคนชรา ผพการ คนยากจน คนเรรอน ผตดเชอเอดสทตองการความชวยเหลอจากภาครฐมทงสน 74,714 คน ในป2558 ของประชากรทงจงหวด ไดรบการชวยเหลอแลว จานวน 61,897 ราย ในกลมนเปน เดกกาพรา 2,158 คน ของเดกทมปญหาทงหมด เดกพการ 1,729 คน เดกถกทอดทง 647 คน และเดกตดเชอ 148 คน

ปญหาดานการศกษา จากขอมลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป 2558 พบวา เดกอาย 3 – 5 ปเตมไดรบการเลยงดและมการเตรยมพรอม 31,139 คน เดกอาย 6 – 15 ป ไดเรยนชน ป.1 – ม.3

(การศกษาภาคบงคบ) 132,099 คน เดกจบภาคบงคบ 9 ป ไดเรยนตอชนมธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา จานวน 16,434 คน เดกจบภาคบงคบ 9 ปไดรบการฝกอบรมดานอาชพทหนวยงาน ของรฐ รฐวสาหกจ หรอเอกชนจดขน จานวน 521 คน ประชาชนอาย 15 – 60 ป อานออกและเขยนภาษาไทยและคดเลขอยางงายได จานวน 569,552 คน

และจากรายงานสถานการณทางสงคมของทองถน ทผานมา(ป 2558) (อปท.1) ไดขอมลทสามารถสะทอนปญหาสงคม วฒนธรรมจากทองถนโดยตรง ซงไดรบความรวมมอในการจดเกบขอมลจากองคกรปกครองสวนทองถนในเขตพนทจงหวดอดรธาน จานวน 169 แหง จากจานวน อปท.



ทงหมด 181 แหง คดเปนรอยละ 91.16 มการจดทาขอมลประเดน ปญหาสงคม วฒนธรรมในจงหวดอดรธาน สรปแนวโนมความรนแรงรายอาเภอไดดงน

1. ปญหาดานทอยอาศยและสงแวดลอม มแนวโนมของปญหาลดลง อาเภอทปญหาเพมขน

ใน 5 อนดบแรกไดแก 1) อาเภอวงสามหมอ 2) อาเภอสรางคอม 3) อาเภอบานผอ 4) อาเภอหนองหาน 5) อาเภอกดจบ ในภาพรวมจะพบวาปญหาลดลงแตยงมปญหาทสาคญคอครวเรอนทไมมกรรมสทธในทอยอาศยเชน อาศยอย ในพนททสาธารณะ ทราชพสดภายในบรเวณวด ทเชาเปนตน

2. ปญหาดานสขภาพอนามย ป 2558 มแนวโนมของ ปญหาลดลง อาเภอทมปญหาเพมขน

ใน 5 อนดบแรก ไดแก 1) อาเภอนายง 2) อาเภอกแกว 3) อาเภอเพญ 4) อาเภอประจกษศลปาคม

5) อาเภอหนองววซอ ปญหาทสาคญคอ ประชาชนตดเชอเอดสปวยและสมควรไดรบความชวยเหลอเพมขนและประชาชนทตดโรคระบาด โรคไขเลอดออก โรคอหวาตกโรค โรคไขหวดนก โรคฉหนเปนตน

3. ปญหาดานการศกษา ป 2558 มแนวโนมปญหาเพมขนจาก เดม อาเภอทมปญหาเพมขน

ใน 5 อนดบแรก ไดแก 1) อาเภอนาโสม 2) อาเภอกดจบ 3) อาเภอศรธาต 4) อาเภอสรางคอม

5) อาเภอบานดง ปญหาทสาคญคอ เยาวชนทจบ การศกษาระดบปรญญาตร การศกษาสายอาชพแลวไมมงานทาในรอบ 1 ปทจบการศกษา

4. ปญหาดานการมงานท าและรายได ป 2558 มแนวโนมปญหาเพม ขน อาเภอทมปญหาเพมขนใน 5 อนดบแรก ไดแก1)อาเภอสรางคอม 2)อาเภอประจกษศลปาคม 3) อาเภอเมอง 4) อาเภอนายง 5) อาเภอกมภวาป ปญหาทสาคญคอ ประชาชนทมรายไดนอย ขาดแคลนทนประกอบอาชพเพอยงชพและสมควรไดรบความชวยเหลอเพมขน

5. ปญหาดานความไมมความปลอดภยในชวตและทรพยสน มแนวโนมปญหาเพมขน อาเภอทมปญหาเพมขนใน 5 อนดบแรก ไดแก 1) อาเภอนายง 2) อาเภอกมภวาป 3) อาเภอนาโสม

4) อาเภอสรางคอม 5) อาเภอวงสามหมอ ปญหาทสาคญคอ ประชาชนท ไดรบผลกระทบจาก

สาธารณภยในรอบป (ทงภยทเกดจากธรรมชาตและมนษย)

6. ปญหาดานวฒนธรรมและจรยธรรมทรพยสน มแนวโนมปญหาเพมขน อาเภอทมปญหาเพมขน 5 อนดบแรกไดแก1) อาเภอสรางคอม 2) อาเภอนาโสม 3) อาเภอไชยวาน 4) อาเภอกมภวาป 5) อาเภอกแกว ปญหาสาคญคอ ราน สอลามก/รานเกม/รานอนเตอรเนตภายในทองถนเพมขน



7.ปญหาดานเดกและเยาวชน อาย 0 - 25 ป มแนวโนมของปญหาเพมขน อาเภอทมปญหาเพมขนใน 5 อนดบแรกไดแก 1) อาเภอประจกษศลปาคม 2) อาเภอ สรางคอม 3) อาเภอหนองววซอ

4) อาเภอศรธาต 5) อาเภอกแกว โดยเฉพาะปญหาเกยวกบเดกและเยาวชนทมพฤตกรรมไมเหมาะสมและพบเหนไดในท สาธารณะ อาทดมเครองดมทมแอลกอฮอล สบบหร และตดสารเสพตดรายแรง เชน ยาบายาอสารระเหย กญชาเพมขน และทาความราคาญใหกบชาวบาน ตดเกมส และเลนการพนนตางๆ เปนตน

8.ปญหาครอบครว ป2558 มแนวโนมของปญหาเพมขน อาเภอทม ปญหาเพมขนใน 5 อนดบแรกไดแก 1) อาเภอสรางคอม 2)อาเภอศรธาต 3) อาเภอประจกษศลปาคม 4) อาเภอบานดง

5) อาเภอพบลยรกษ ปญหาทสาคญคอครอบครวทมบตรหลานประพฤตตวไมเหมาะสมและพบเหนไดในทสาธารณะเพมขน ครอบครวทมหวหนาครอบครวประพฤตตวไมเหมาะสม เพมขน

9. ปญหาสตร (อาย25 ปขนไป ถง 60 ป) มแนวโนมของ ปญหาเพมขน อาเภอทมปญหาเพมขนใน 5 อนดบแรกไดแก 1)อาเภอนาโสม 2)อาเภอบานดง 3) อาเภอเมอง 4) อาเภอสรางคอม

5) อาเภอนายงสาเหตของปญหาเกดจากสตรถกทารายรางกายและจตใจ เพมขน

10. ปญหาผสงอาย (60 ปขนไป) มแนวโนมของปญหาเพมขน อาเภอทมปญหาเพมขนใน 5

อนดบแรกไดแก 1) อาเภอสรางคอม 2)อาเภอบานดง 3)อาเภอนายง 4)อาเภอกมภวาป 5)อาเภอกดจบ สาเหตของปญหาเกดจากผสงอายไมสามารถเขาถงบรการ/กจกรรมสาหรบความตองการของผสงอาย

ในดานตางๆ เชน ดานอาชพ สขภาพ นนทนาการ เปนตน 11. ปญหาคนพการ มแนวโนมของปญหาเพมขน อาเภอทม ปญหาเพมขนใน 5 อนดบแรก

ไดแก 1) อาเภอเพญ 2) อาเภอศรธาต 3) อาเภอนาโสม 4) อาเภอประจกษศลปาคม

5) อาเภอวงสามหมอ สาเหตของปญหาเกดจากคนพการทางการเคลอนไหว 12. ปญหาแรงงาน มแนวโนมของ ปญหาเพมขน อาเภอทม ปญหาเพมขนใน 5 อนดบแรก

ไดแก 1)อาเภอกดจบ 2)อาเภอไชยวาน 3) อาเภอศรธาต 4) อาเภอนายง 5)อาเภอวงสามหมอ



ผลจากการแกไขปญหาทางสงคม วฒนธรรมในจงหวดอดรธาน แนวทางการแกไขปญหาของจงหวดอดรธานทผานมา เปนการแกไขปญหาเฉพาะหนา คอ การ

ปองกน การบรรเทา และการชวยเหลอ เยยวยาเทานน ซงอาจไมเพยงพอเพราะปญหาของ จงหวดอดรธานมความสลบซบซอน

ผลจากการแกไขปญหาทางสงคม วฒนธรรมทเปนจดออนของจงหวดอดรธาน คอ

1. ระบบการจดการนาและการชลประทานไมทวถงตลอดจนปญหาภยแลง ทาใหพนททาการเกษตรไดผลผลตทางการเกษตรไมเตมตามศกยภาพความสามารถของพนททางการเกษตร

2. มปญหาการใชสารเคมทางการเกษตรสง และดนมคณภาพเสอมโทรมในหลายพนทตลอดจนภยแลง

3. มปญหายาเสพตด สงคมมความออนแอ มความแตกแยกทางความคดเหนทางการเมอง มคานยมทางวตถสงและคานยมทางวฒนธรรมตางชาต

4. มปญหามลภาวะ โดยเฉพาะอยางยงขยะมลฝอยทเปนผลมาจากการขยายของเมอง

ขาดการบรณาการและการวางแผนรวมกน 5. ขาดระบบขอมลเพอการพฒนาในดานตางๆ เชน การเกษตร ทรพยากรธรรมชาต

การขนสง การศกษา ทจะรองรบการขยายตวและการพฒนา 6. การคมนาคมในเขตเมองไมรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

7. การบรหารจดการแหลงนายงไมสามารถนาทรพยากรนาไปใชประโยชนไดเตมทและระบบชลประทานยงไมทวถง

8. ดนขาดการบารงรกษา ขาดความอดมสมบรณทาใหผลผลตจากการเกษตรไมไดผลเตมท

9. ประชาชนสวนใหญมรายไดไมเพยงพอตอรายจาย เกษตรกรมปญหาภาวะหนสนและมวถชวตแบบทนนยมไมมอาชพเสรมหลงจากทาอาชพหลก

10. ประชาชนบางสวนขาดจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 11. ปญหาการวางงาน ทาใหหมกมนในอบายมข มวสมยาเสพตดในกลมเสยง



12. การบรหารจดการชมชนยงไมเขมแขง ดอยประสบการณในการบรหารทนชมชนทเปนตวเงน

13. โครงสรางพนฐานยงไมเพยงพอตอความตองการของประชาชน เชน สภาพถนนในการคมนาคมการขนถายผลตผลทางการเกษตรมสภาพคบแคบ ขรขระ เปนลกรง ไมสะดวกในการเดนทางและขนถายผลตผลทางการเกษตร

14. ประชาชนขาดการรวมกลมในการประกอบอาชพทงอาชพหลกและอาชพเสรมทาใหขาดพลงและอานาจในการตอรอง

15. มตนทนการผลตสง การผลตองระบบทนนยม เกด ภาวะวกฤตทางการเงน ประชาชนถกเอาเปรยบดานราคาผลตผลการเกษตร ขาดการตอรองราคาสนคา

16. มภยธรรมชาต สภาพภมอากาศแปรปรวนสงผลกระทบตอการประกอบอาชพเกษตรกรรม

17. มการเคลอนยายแรงานตางดาวและการยายถนของชาวตะวนตกทงทถกตองและไมถกตองตามกฎหมาย มการแพรระบาดของวฒนธรรมตางชาตสกลมเยาวชนโดยผาน อนเตอรเนต ทาใหมปญหาสงคม เชน ตดเกมส การพนน ปญหาทางเพศ เปนตน

18. ความไมมนคงทางการเมอง ทาใหประชาชนตนตระหนก สบสน ในปญหา ความขดแยงทางการเมองมผลตอการพฒนาประเทศและสงผลตอระดบภมภาค

19. มการเปลยนแปลงและพฒนาทางดานเทคโนโลยทรวดเรว เปนผล ใหการเขาถงขอมลขาวสารไมทวถง

20. มปญหาเคลอนยายแรงงานทงจากประเทศเพอนบานระหวางภมภาคสงผลตอวถชวตประเพณและวฒนธรรมทดงามสญหายไป

บทสรป

จงหวดอดรธานตงอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนของประเทศไทย เปนเมองหนาดานทอยใกลกบประเทศลาว อดตอดรธานเปนเพยงเมองขนาดเลกทมเศรษฐกจหลก คอ การทาเกษตรกรรม

แตดวยลกษณะภมประเทศทเหมาะสมสงผลใหจงหวดอดรธานเกดการพฒนาและขยายตวอยางตอเนอง ดงน



ป 2480 การขยายเสนทางรถไฟตอจากจงหวดขอนแกนถงจงหวดอดรธาน ทาใหเกดการอพยพของประชากรโดยเฉพาะคนจน เขามาสจงหวดและการเปดประตความสมพนธทางดานการคาระหวางจงหวดอดรธานกบจงหวดตางๆ

ป 2507 ชวงสงครามเวยดนามรฐบาลสหรฐอเมรกาเลอก จงหวดอดรธานเปน 1 ใน 9 ฐานทพสงผลใหจงหวดอดรธานขยายอยางรวดเรว จนกระทงใหญอนดบท 5 ของประเทศไทย

ป 2531 นโยบายทนนยม โดยประกาศนโยบายเปลยนสนามรบเปนสนามการคา ผนวกกบประเทศลาวไดประกาศนโยบายเศรษฐกจใหม ชอวาNew Economic Mechanism (NEM) ในพ.ศ.2533 จงหวอดรธานจงกลายเปนศนยกลางของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน

ป 2535 ความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมนาโขง (Greater Mekong Sub

Region:GMS) จงหวดอดรธานกลายเปนศนยบรการอรภาคลมนาโขง โดยเปนศนยกลางของการเงนการคากบประเทศลาว จน (ยนาน) และเวยดนาม รวมทงเปนฐานการคมนาคมขนสงทางอากาศเชอมโยงไปสกลมประเทศอนโดจน

ป 2557 จงหวด อดรธานจะมโครงการจดตงนคมอตสาหกรรมสเขยว (Green Industrial

Estate)

ป 2558 การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEANEconomic Community: AEC)

จงหวดอดรธานถกตงเปาเปนศนยกลางดานโลจสตกส การคาและการลงทนในภมภาคอนโดจน

จงหวดอดรธาน มการพฒนา มาจากสาเหตหลายประการ โดยเฉพาะการไดรบคดเลอกจากสหรฐอเมรกาใหเปน 1 ใน 9 ฐานทพ ในชวงสงครามเวยดนาม ซงทาใหระบบเศรษฐกจเจรญเตบโต และประชากรเพมขนอยางรวดเรว สงผลใหเมองมขนาดใหญเปนอนดบ 5 ของประเทศไทย และเมอสงครามสนสด จงหวดอดรธานยงคงไดรบการพฒนาเพอตอบสนองตอนโยบายระดบประเทศและภมภาคอยางตอเนอง ผลของการพฒนาและขยายตวอยางตอเนองของจงหวดอดรธาน สงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมในจงหวดอดรธาน ทาใหปจจบนอดรธานธานมความเจรญทางดานเศรษฐกจสงเปนอนดบ 3 ของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนศนยกลางการคมนาคมของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน โดยมเศรษฐกจหลก คอ การพาณชยกรรม การคาปลกและคาสง ทาใหแนวโนมการพฒนาของจงหวดอดรธานในอนาคต ยงคงเปนไปอยางรวดเรว เพอตอบสนองตอนโยบายพฒนาระดบประเทศและภมภาค โดยมเปาหมายเพอการเปนศนยกลางการคาการลงทน การทองเทยวและการบรการกบกลม



ประเทศอนโดจน และการกระจายสนคาของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน โดยเชอมโยงกบดานการคาชายแดนหนองคายบรเวณทาเสดจ ดานการคาชายแดนจงหวดนครพนม และดานการคาชายแดนจงหวดมกดาหารซงแผนยทธศาสตรในการพฒนาจงหวดอดรธาน ป 2557-2560 มวสยทศน คอ

“เมองนาอย ศนยกลางอนภมภาคลมน าโขง”

รปภาพท 4.1 จงหวดอดรธานศนยกลางอนภมภาคลมนาโขง

ทมา www.aseanthai.net/english/images/article/news1428/n20160809153549_41114.png



รปภาพท 4.2 จงหวดอดรธาน เมองนาอย1-2

ทมา http://tv.bectero.com/uploads/pic_news/big_145805251356e81da19749c.jpg

http://tv.bectero.com/uploads/pic_news/big_145805251356e81da19749c.jpg



ค าถามทายหนวยท 4 ใหนกศกษาวเคราะห สงเคราะห พรอมแสดงความคดเหน ในหวขอตอไปน 1. การเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน ทผลกระทบตอการดาเนนชวตของคนใน

จงหวดอดรธาน 2. สาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรมจงหวดอดรธาน 3. ปญหาสงคม วฒนธรรมทมความเรงดวนในการแกไขในจงหวดอดรธาน มา 3 ปญหา 4. วธการควบคมและแกไขปญหาความยากจนและผดอยโอกาสในจงหวดอดรธาน 5. แนวทางการพฒนาจงหวดอดรธาน ตามสาขาวชาทนกศกษากาลงศกษา



เอกสารอางอง กลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร .2558. จงหวดอดรธานเมองแหงโอกาสสาหรบทกคน.

ศาลากลาวงจงหวดอดรธาน : สานกงานจงหวดอดรธาน.

ขอมลจานวนประชากรจากทะเบยนราษฎร ททาการปกครองจงหวดอดรธาน ขอมลประชากรกลางป ณ วนท 1 กรกฎาคม 2555.

ขอมลจากขอมลพนฐานระดบหมบาน (ขอมล กชช.2ค ) ป 2558.

จานง อดวฒนสทธ. 2540. การกระทาทางสงคม. พมพครงท 2.กรงเทพฯ : ภาควชาสงคมวทยา และมนษยวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.


http://www.aseanthai.net/english/images/article/news1428/n20160809153549_41114.p

ng



แผนการจดการเรยนรหนวยท 5 มหาวทยาลยราชภฏอดรธานกบการพฒนาพนถนอดรธาน

วตถประสงคทวไป

1. มความรเกยวกบความเปนมาของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2. มความรเกยวกบความเปนมาของคณะตางๆและความส าคญของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

3. เขาใจในบทบาทและหนาทของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานทมตอสงคมวถชวตพนถนอดรธาน


1. อธบายถงววฒนาการความเปนมาของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานไดอยางถกตอง 2. อธบายความเปนมาของคณะตางๆและความส าคญของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานไดอยาง

ถกตอง 3. วเคราะหบทบาทและหนาทของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานทมตอสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

ไดอยางถกตอง สาระการเรยนร

1. ววฒนาการของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2. ความเปนมาของคณะตางๆในมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

3. บทบาทมหาวทยาลยราชภฏกบการพฒนาทองถน

4. บทสรป

5. ค าถามทายหนวย


1. ศกษาเนอหาในเอกสารค าสอน และหนงสอต าราทมเนอหาเกยวของ 2. แบงกลมศกษาถงววฒนาการ ความเปนมา ความส าคญและบทบาทของคณะและสาขาทตน

ก าลงศกษา โดยวเคราะห บทบาทหนาท ทสงผลท าให เกดการพฒนาแกไขปญหาในวถชวตพนถนอดรธาน แลวน าเสนอหนาชนเรยน

3. ศกษาถงลกษณะทวไป องคประกอบและโครงสรางของ คณะและสาขาทตนก าลงศกษา เพอวเคราะหถงสถานบทบาทและหนาทของนกศกษาตอสงคมวถชวตพนถนอดรธาน พรอมยกตวอยางแลวน าเสนอหนาชนเรยนเพอเปนการแลกเปลยนเรยนร

4. บรรยายสรปบทบาทมหาวทยาลยราชภฏอดรธานตอสงคมวถชวตพนถนอดรธานโดยอาจารยผสอน



สอการเรยน-แหลงเรยนร 1. เอกสารค าสอนรายวชาวถชวตพนถนอดรธาน

2. วดทศนววฒนาการของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานกบสงคมวถชวตพนถนอดรธาน

3. รปภาพ กจกรรมโครงงานทมหาวทยาลยราชภฏอดรธานเขารวมในพนถนอดรธาน





กจกรรมเสนอแนะ 1. ค าถามทายหนวยท 5



หนวยท 5

มหาวทยาลยราชภฏอดรธานกบการพฒนาพนถนอดรธาน

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ยคแรก : กอก าเนดนามโรงเรยนฝกหดครกสกรรมประจ ามณฑล

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน แรกเรมกอตงเมอวนท 1 พฤศจกายน พ.ศ. 2466 โดยใชชอวา “โรงเรยนฝกหดครกสกรรมมณฑลอดร ” มสถานทตงเดมอยทบรเวณสโมสรเสอปามณฑลอดร (ตรงบรเวณถดไปจากทงศรเมองอดร ) เปนทตงชวคราว ม ราชบรษเพม การสมศล ท าหนาทแทนครใหญ เปดสอนหลกสตรประกาศนยบตรครมณฑล โดยรบนกเรยนชายทจบประถมศกษาปท 4 เขาศกษาตออก 2 ป นกเรยนเหลานเปนนกเรยนทนจากจงหวดตาง ๆ ในมณฑลอดร ตอมาไมนานจงมการกอสรางอาคารเรยนถาวรบรเวณหวยโซ (พนท มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ในปจจบน) บนพนทประมาณ

350 ไร ตอมาไดแบงพนทบางสวนใหหนวยงานอน ปจจบนมพนท ทงหมด 237 ไร 3 งาน 37 ตารางวา มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ยคท 2 : ยบ ยาย รวมตงเปนโรงเรยนฝกหดครอดรธาน

โรงเรยนฝกหดครกสกรรมมณฑลอดร ตอมาไดเปลยนชอเปน “โรงเรยนฝกหดครมณฑลอดร ” แตท าการเปดสอนหลกสตรประกาศนยบตรครมณฑล เชนเดม

ในป พ.ศ. 2471 แตงตงให ขนประสม ครการ (รองอ ามาตยตร ชน เชษฐสมน) เปนครใหญโรงเรยนฝกหดครมณฑลอดร

ในป พ.ศ. 2473 ทางการไดจดตงโรงเรยนฝกหดครสตรประกาศนยบตรมณฑลอดรขน

รบนกเรยนสตรทสอบไลไดชนประถมศกษา เขาเรยนตอในหลกสตรประกาศนยบตรครมณฑล

ในป พ.ศ. 2477 ไดเปดสอนหลกสตรประกาศนยบตรจงหวด (ว.) โดยรบนกเรยนทจบ

ชนมธยมศกษาปท 3 หรอ ประโยคครประชาบาล (ป.บ.) เขาศกษาตออก 2 ป และเปดรบนกเรยนชายเขาเรยนหลกสตรประกาศนยบตรจงหวด

ในป พ.ศ. 2475 ภายหลง การเปลยนแปลงการปกครองแผนดน ไดมการยบมณฑลอดรใหเปนจงหวดอดรธาน จงมผลท าใหโรงเรยนฝกหดครมณฑลอดร เปลยนชอใหมเปน“โรงเรยนฝกหดครจงหวดอดรธาน”

ในป พ.ศ. 2482 มประกาศกระทรวงธรรมการยบโรงเรยนฝกหดครจงหวดอดรธาน โอนไปสงกดโรงเรยนฝกหดครประกาศนยบตร จงหวดอดรธาน กรมสามญศกษา กระทรวงธรรมการ เปดสอน



หลกสตรมธยมศกษาพเศษ 1 โดยรบนกเรยนทจบชนประถมปท 4 เขาศกษาตอเพอสงไปเปนคร

ในทองถนทรกนดาร เพอแกปญหาการขาดแคลนคร ในป พ.ศ. 2491 กรมสามญศกษาไดสงส าเนาประกาศกระทรวงศกษาธการ แจงเรองการเปลยน

ชอ โรงเรยนฝกหดครประกาศนยบตรจงหวดอดรธาน เปน โรงเรยนฝกหดครอดรธาน ในป พ.ศ. 2501 กรมการฝกหดครไดจดสรรงบประมาณจ านวนหนง ยายโรงเรยนสตรฝกหดคร

อดรธาน มารวมกบโรงเรยนฝกหดครอดรธานและใหใชชอเรยกรวมกนวา “โรงเรยนฝกหดครอดรธาน ” และแตงตงให นายศร สขกจ ศกษานเทศกเอกมาด ารงต าแหนงอาจารยใหญ มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ยคท 3 : วทยาลยครอดรธาน

ตอมาเมอวนท 29 กมภาพนธ พ.ศ. 2503 กระทรวงศกษาธการไดประกาศยกฐานะโรงเรยนฝกหดครอดรธานเปน “วทยาลยครอดรธาน ” พรอมกบเปดสอนในหลกสตรประกาศนยบตรวชาการศกษาชนสง (ป.กศ.สง) และหลกสตรปรญญาตรของสภาการฝกหดคร โดย ก าหนดในพระราชบญญตวทยาลยครพ.ศ. 2518 วา ใหวทยาลยครอดรธานเปนสถาบนอดมศกษา สงกดกระทรวงศกษาธการ เปดสอนถงระดบปรญญาตร และเปดสอนนกศกษาระดบปรญญาตรสาขา

ครศาสตร หลกสตร สภาการฝกหดคร ในป พ.ศ. 2519 จงมการ จดตงคณะวชาครศาสตร คณะวชาวทยาศาสตร และคณะวชา

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ในป พ.ศ.2520 วทยาลยครอดรธานไดรวมกบวทยาลยครอก 7แหงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ด าเนนงานตางๆ รวมกนในนามกลมวทยาลยครภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ซงตอมาในป พ.ศ.2528 มการแกไขเพมเตมพระราชบญญตวทยาลยคร พ.ศ. 2518 (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2527 ก าหนดใหวทยาลยครรวมกนเปนกลมและสภาฝกหดครไดออกขอบงคบวาดวยกลม

วทยาลยคร พ.ศ. 2528 เปนผลให วทยาลยคร 4 แหงในภาคอสานตอนบนรวมกนเปน "สหวทยาลยอสานเหนอ" มส านกงานตงอยทวทยาลยครอดรธานและผลจากการแกไขพระราชบญญตนเอง วทยาลยไดเปดสอนระดบปรญญาตรในสาขาอน ๆ นอกเหนอจากสาขาวชาการศกษาและไดจดตงคณะวทยาการจดการเพมขนอกคณะหนง



รปภาพท 5.1 อาคารวงแดงเกากอนการปรบปรง ทมา http://www.udru.ac.th/

รปภาพท 5.2 อาคารวงแดงหลงการปรบปรง



มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ยคท 4 : นามพระราชทาน "สถาบนราชภฏอดรธาน" วนท 14 กมภาพนธ พ.ศ. 2535 พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในหลวง

รชกาลท 9 แหงราชวงศจกร ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานชอ “สถาบนราชภฏ ” ใหกบวทยาลยครทวประเทศ จงมผลท าใหวทยาลยครอดรธาน เปลยนชอใหมเปน สถาบนราชภฏอดรธาน

ตงแตบดนน ตอมาเมอวนท 6 มนาคม พ.ศ. 2538 พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

ในหลวงรชกาลท 9 แหงราชวงศจกร มพระมหากรณาธคณตอชาวราชภฏเปนลนพนดวยทรงพระเมตตา ทรงรพระกรณาโปรดกลาฯ พระราชทานพระราชลญจกรประจ าพระองคใหเปน “สญลกษณประจ าสถาบนราชภฏ” นบเปนมหาสรมงคลอนควรทชาวราชภฏทงมวลจกไดภาคภมใจ และพรอมใจกนปฏบตหนาทสนองพระมหากรณาธคณใหเตมความสามารถในอนทจะพฒนาสถาบนราชภฏใหเปน สถาบนอดมศกษาเพอการพฒนาทองถนอยางแทจรง

สถาบนราชภฏอดรธานไดเปดสอนในสาขาวชาการศกษา สาขาวชาวทยาศาสตรและสาขา

วชาศลปศาสตร ตามหลกสตรวทยาลยคร (ฉบบปรบปรง พทธศกราช 2536) และปรบปรง ในป พ.ศ. 2543 ในระดบอนปรญญา ปรญญาตร และบณฑตศกษา และมภารกจตามพระราชบญญตสถาบนราชภฏ พ.ศ. 2538 มาตรา 7 คอ “ใหสถาบนราชภฏเปนสถาบน อดมศกษาเพอการพฒนาทองถน

มวตถประสงคใหการศกษาวชาการและวชาชพชนสง ท าการวจยใหบรการวชาการแกสงคม ปรบปรง ถายทอดและพฒนาเทคโนโลย ทะนบ ารงศลปวฒนธรรม ผลตครและสงเสรมวทยฐานะคร”

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ยคท 5 : มหาวทยาลยเพอการพฒนาทองถน

วนท 10 มถนายน พ.ศ. 2547 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทรงลงพระปรมาภไธย พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 และประกาศในราชกจจานเบกษา

เมอวนท 14 มถนายน พ.ศ. 2547 สงผลใหสถาบนราชภฏอดรธาน ไดรบการยกฐานะและปรบเปลยนสถานภาพเปน “มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ” ตงแตวนท 15 มถนายน พ.ศ. 2547 เปนตนมา บนพนททงหมด 237 ไร 3 งาน 37 ตารางวา ซงเหลอจากการแบงสวนใหหนวยงานราชการอน ๆ

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน มภารกจและปณธานตามพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547มาตรา 7 คอ “ ใหมหาวทยาลยเปนสถาบนอดมศกษา เพอการพฒนาทองถนทเสรมสรางพลงปญญาของแผนดน ฟนฟพลงการเรยนร เชดชภมปญญาของทองถน สรางสรรค ศลปวทยา เพอ

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%88%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%B8%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%8A



ความเจรญกาวหนาอยางมนคงและยงยนของปวงชน มสวนรวมในการจดการ การบ ารงรกษาการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดล และยงยน โดยมวตถประสง คใหการศกษา สงเสรมวชาการและวชาชพชนสง ท าการสอน วจย ใหบรการทางวชาการแกสงคม ปรบปรง ถายทอดและพฒนาเทคโนโลย ทะนบ ารง ศลปะและวฒนธรรม ผลตครและสงเสรมวทยฐานะคร ”

รปภาพท 5.3 อาคารเฉลมพระเกยรต

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ยคปจจบน : ขยายการศกษาเพอการพฒนาทองถนอยางแทจรง มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ซงรบผดชอบการจดการศกษาในระดบอดมศกษาไดตระหนกถง

บทบาทหนาทและพนธกจในการพฒนาบคลากรในสาขาอาชพตางๆ มหาวทยาลยไดค านงถง

การกระจายโอกาสทางการศกษาในระดบอดมศกษาเพอตอบสนองความตองการของชมชน

ทางมหาวทยาลยจงไดขยายการศกษาเพอการพฒนาทองถนอยางแทจรง กลาวคอ

เมอป พ.ศ. 2547 ไดมการจดตง "ศนยการศกษาบงกาฬ " ในเขตอ าเภอบงกาฬ จงหวดหนองคาย (ปจจบนเปนอ าเภอเมองบงกาฬ จงหวดบงกาฬ) โดยวตถประสงคการจดตงนน มหาวทยาลยราชภฏอดรธานมความจ าเปนอยางยงเพอใหการปฏบตภารกจหนาทดงกลาวบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพสงสด

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A2



http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%9A%E0%B8%B6%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%AC



ตอมาป พ.ศ. 2549 สภามหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ไดอนมตโครงการขยายมหาวทยาลย

ราชภฏอดรธาน บนพนทใหม ณ ต าบลสามพราว อ าเภอเมอง จงหวดอดรธาน โดยมเปาหมายเพอเปนศนยกลางการบรการความร การฝกอบรม การศกษาวจย รวมถงการขยายโอกาสทางการศกษาในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนและประเทศเพอนบาน โดยใชชอวา "โครงการจดตงศนยการศกษาสามพราว มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน " ตงอยบนพนทสาธารณประโยชนบรเวณโคกขมปน หมท 1 บานสามพราว ต าบลสามพราว อ าเภอเมอง จงหวดอดรธาน บนพนท 2,090 ไร ในความรบผดชอบขององคการบรหารสวนต าบลสามพราว ซงมโครงการกอสรางอาคารและพฒนาสถานทใหกลายเปนศนยวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการวจย และพฒนาทองถน ซงเปนหนวยงานวจยสรางองคความรและวทยาการสมยใหมทมบทบาทตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมใหแกทองถนชมชนเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนกบตลาดโลกในอนาคต

นอกจากน ยงมโครงการจดตงอทยานวทยาศาสตร ( Science Parks) เพอเปนแหลงความรทางดานวทยาศาสตร สาธารณสข การแพทยและพยาบาล การเกษตรและเลยงสตว ศนยศกษาพนธไมพนเมอง และอาคารโรงพยาบาล เพอเปนศนยศกษาดานวทยาศาสตรการแพทยของนกศกษาและใหบรการทองถนชมชนในอนาคต

ในปการศกษา 2553 ไดเปดใหบรการ โดยน านกศกษาชนปท 1 คณะครศาสตรและ

คณะ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร บางสาขาวชา กวา 1,000 คน ไปท าการเรยนการสอนเปนรนแรก

ซงมหาวทยาลยไดจดสงอ านวยความสะดวกตางๆ ใหแกนกศกษา อาท หอพกเพอการเรยนรและ

เพอความปลอดภย ส าหรบนกศกษาทงชายและหญง รานสะดวกซอ หองสมด หองปฏบตการ

คอมพวเตอร และปรบปรงภมทศน ในปการศกษา 2554 มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน สามพราวไดเปดใหบรการอยางเตม รปแบบ โดยน านกศกษาคณะครศาสตร คณะเทคโนโลยและคณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร ไปท าการเรยนการสอน และเขาพกในหอพกของมหาวทยาลยจ านวนกวา 2,700 คน ซงมหาวทยาลยไดด าเนนการกอสรางอาคารหอพกนกศกษาใหมแลวเสรจเพมอก 2 หลง เพอรองรบจ านวนนกศกษาในปการศกษาใหมอกทงยงไดจดเตรยมระบบสาธารณปโภคและสง อ านวยความสะดวกแกนกศกษาอาทศนยบรการอนเตอรเนตหองสมดหองปฏบตการคอมพวเตอรโรงอาหารรานสะดวกซอ ตซกผาอตโนมต โทรศพทสาธารณะ ตเอทเอม ตเตม น ามนเชอเพลง ตเตมเงนโทรศพทเคลอนทและศนยถายเอกสาร เปนตน การด าเนนการพฒนาพนทของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานสามพราวยงคง

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%8F%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5_(%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7)





เดนหนา อยางตอเนอง โดยไดรบงบประมาณในการกอสรางอาคารส านกวทยบรการ(หอสมด)เพอใหบรการแกนกศกษาและประชาชนทวไป โดยเปดใหบรการได ภายในปการศกษา 2557

นอกจากนยงเตรยมด าเนนการกอสรางสนามกฬาครบวงจร (sport complex)เพอเตรยมพรอมรบ การแขงขนกฬามหาวทยาลยแหงประเทศไทยและหอประชมอเนกประสงค ส าหรบงานพธรบ

พระราชทานปรญญาบตรและใหบรการแกหนวยงานตางๆ ในพนท และโครงการกอสรางอาคารเรยนรวมเฉลมพระเกยรต อาคารปฏบตการวศวกรรมศาสตร อาคารเทคโนโลยอาหาร และอาคารเทคโนโลยการสอสารเฉลมพระเกยรต เปนตน มหาวทยาลยราชภฏอดรธานสามพราว พรอมรบใชสงคมในการเปนสถาบนการศกษาแหงใหมทกระจายโอกาสทางการศกษาในระบบอดมศกษาเตมรปแบบสทองถน

อยางทวถง เปนทพงของสงคมในการสรางองคความรและวทยาการสมยใหมและใหบรการทางวชาการเพอมงสการเปนสถาบนการศกษาของชมชนเพอการพฒนาทองถนอยางยงยน

รปภาพท 5.4 หอประชมใหมทมหาวทยาลยราชภฏอดรธานสามพราว ทมา. http://www.udru.ac.th

http://www.udru.ac.th/



พทธสภาษตประจ ามหาวทยาลยราชภฏอดรธาน สวชาโน ภว โหต (ผมความรด เปนผเจรญ)

สประจ ามหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

สเขยว แทนคา แหลงทตงของมหาวทยาลยราชภฏซงอยในแหลงธรรมชาตและมสภาพแวดลอมท สวยงาม

สเหลอง(ทอง) แทนคา ความเจรญรงเรองทางปญญา

รปภาพท 5.5 สประจ ามหาวทยาลย

ตราประจ ามหาวทยาลย

รปภาพท 5. 6 ตราสญลกษณมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ทมา. http://www.udru.ac.th




ตราสญลกษณมหาวทยาลยเปนรปวงร 2 วง ซอนกน ระหวางวงรสวนบนเขยนเปนภาษาไทยวา “มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ” สวนลางเขยนเปนภาษาองกฤษวา “UDON THANI RAJABHAT UNIVERSITY” ภายใตวงรดานในมตราพระราชลญจกรประจ าพระองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 ซงเปนรปพระทนงอฐทศประกอบดวยวงจกร กลางวงจกรมอกขระเปนอหรอเลข 9

รอบวงจกร มรศม เปลงออกโดยรอบ เหนอจกรเปนรปเศวตาฉตรเจดชนตงอยบนพระทนงอฐทศ แปลความหมายวา ทรงมพระบรมเดชานภาพในแผนดน

สน ำเงน แทนคา สถาบนพระมหากษตรยผใหก าเนดและพระราชทานนาม “สถาบนราชภฏ”

สเขยว แทนคา แหลงทตงของมหาวทยาลยราชภฏซงอยในแหลงธรรมชาตและมสภาพแวดลอมท สวยงาม

สทอง แทนคา ความเจรญรงเรองทางปญญา สสม แทนคา ความเจรญรงเรองของศลปวฒนธรรมทองถนทกาวไกลในมหาวทยาลยราชภฏ

สขำว แทนคา ความคดอนบรสทธของนกปราชญแหงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ดอกไมประจ ามหาวทยาลย

รปภาพท 5.7 ดอกจาน ดอกไมประจ ามหาวทยาลยราภฏอดรธาน



วสยทศน (Vision) มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน เปนศนยกลางการศกษาและวจย ผลตบณฑต

จตอาสาพฒนาทองถน

พนธะกจ (Mission)

1. จดการศกษาระดบอดมศกษาซงมงผลตบณฑตใหมคณภาพ ส านกความเปนไทย และมความรกความผกพนในทองถน การพฒนาระบบการเรยนการสอนในแตละสาขาวชาตางๆ และหลกสตร

แนวใหมทมการบรณาการศาสตรสากลและภมปญญาไทยทงในปจจบนและอนาคตใหสอดคลองกบความตองการก าลงคนของทองถน ประเทศ ตลอดจนระดบภมภาคอนโดนจน

2. สรางสรรคและพฒนางานวจยเพอพฒนาองคความรและภมปญญาไทย ใหสอดคลองกบความตองการในการพฒนาประเทศ เสรมสรางการพฒนานวตกรรมใหม ๆ ทมคณคาและเปนประโยชนตอการพฒนาคณภาพบณฑต และคณภาพชวตของประชาชน และเพมมลคาใหกบภมปญญาและเทคโนโลยทองถน

3. เสรมสรางความมนคงและความเขมแขงของชมชนในทองถน ถายทอดองคความรและเทคโนโลย เพอแกไขปญหาและความตองการพฒนาทองถน ด าเนนการศกษาสงเสรมสบสานโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร และสรางสรรคศลปวฒนธรรม

4. เสรมสรางความเขมแขงของวชาชพคร ผลตและสงเสรมวทยฐานะของคร ผลตครแนวใหม พฒนาครและบคลากรทางการศกษา ใหมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานวชาชพคร และสอดคลองกบแผนพฒนาครและบคลากรทางการศกษา เปาหมาย (Target)

1. ผลตบคลากรทมคณภาพและปรมาณทสอดคลองกบความตองการก าลงคนของประเทศและ ภมภาค

2. เพมงานวจยเพอพฒนาองคความรทเปนประโยชนและสอดคลองกบความตองการของทองถนและภมภาค

3. สงเสรมและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการพฒนานวตกรรมใหม ๆ เพอเพมประสทธภาพการผลต



4. เพอเปนศนยกลางการเรยนรและถายทอดเทคโนโลยและองคความรแกประชาชนและองคกรในทองถน

5. สรางเครอขายความรวมมอในการพฒนาการศกษา การวจย และศลปวฒนธรรม 6. พฒนาครและบคลากรทางการศกษา และโรงเรยนสาธตในสงกด

อตลกษณ จตอาสาพฒนาทองถน

เอกลกษณ แหลงเรยนรทางวชาการและบรการวชาการแกสงคม วตถประสงค

1. เพอใหเปนอดมศกษาทสามารถผลตบคลากรทมคณภาพและมาตรฐานเทยบเทาสถาบนอดมศกษาชนน าอนๆ ทสอดคลองกบความตองการก าลงคนของประเทศ มความรความสามารถและทกษะในการประกอบวชาชพ มคณลกษณะความเปนผน า มความรเรมสรางสรรค มคณธรรม จรยธรรม มจตส านกแบบผประกอบการ

2. เพอพฒนาและบรณาการงานวชาการในการศกษาวจยและการพฒนาเทคโนโลย ทสามารถสรางสรรคองคความร และภมปญญาไทย ทกอใหเกดประโยชนและตอบสนองความตองการของทองถน ด าเนนการศกษาโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร เพอสรางรากฐานใหเกดความมนคงของชมชนในประเทศ

3. เพอใหมหาวทยาลยเปนศนยกลางแหงการเรยนรของทองถนและภมภาค เปนแหลงในการ

ใหความรทางวชาการและขอมลสารสนเทศ รวมทงเปนผน าในการศกษาและอนรกษศลปวฒนธรรมของทองถนและประเทศเพอนบาน ประสานความรวมมอทางวชาการกบสถาบนอดมศกษาทงภายในและตางประเทศในการพฒนาการศกษาของทองถนและภมภาค

4. เพอปรบปรงองคกรและระบบบรหารจดการภายในใหมความเขมแขงมความยดหยนมอสระคลองตวในการด าเนนงาน มงเนนใหมหาวทยาลยเปนสถาบนอดมศกษาของทองถนอยางแทจรงโดยใหองคกรตางๆทงภาครฐ เอกชน และประชาชนในทองถนมสวนรวมในการพฒนา



เปาหมาย

1. ผลตบคลากรทมคณภาพและปรมาณสอดคลองกบความตองการก าลงคนของประเทศและภมภาค

2. เพมงานวจยเพอพฒนาองคความรทเปนประโยชนและสอดคลองกบความตองการของทองถนและภมภาค

3. สงเสรมและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย พฒนานวตกรรมใหมๆ เพอเพมประสทธภาพการผลต

4. เพอเปนศนยกลางการเรยนรและถายทอดเทคโนโลยและองคความรแกประชาชนและองคกรในทองถน

5. สรางเครอขายความรวมมอในการพฒนาการศกษา การวจย และศลปวฒนธรรม 6. พฒนาครและบคลากรทางการศกษา และโรงเรยนสาธตในสงกด 7. เพมประสทธภาพการบรหารจดการใหมศกยภาพในการแขงขน

ครยวทยฐานะ ครยวทยฐานะของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานมลกษณะคลาย ๆ ชดครยพระยาแรกนา หรอ

ขนนางสมยโบราณหรอทเรยกวาครยเทวดา ลกษณะเปนครยเนอผาโปรงสขาวมแทบสเขยว-เหลอง-ทอง-น าเงน และแทบสคณะอยตรงกลาง

สแทบประจ าคณะ

สฟา = คณะครศาสตร สเหลอง = คณะวทยาศาสตร สชมพ = คณะวทยาการจดการ สแสด = คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สแดง = คณะเทคโนโลย

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%87%E0%B8%B4%E0%B8%99

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%8A%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B9

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%A1

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%87



รปภาพท 5.8 โครงสรางการแบงสวนราชการมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

ทมา. http://www.udru.ac.th




คณะตางๆในมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

คณะครศาสตร (Faculty of Education)

ทอย อาคาร 12 ถนนภายในมหาวทยาลย ต าบลหมากแขง อ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน 41000

วนกอตง 1 พฤศจกายน พ.ศ. 2466

สประจ าคณะ สฟา สญลกษณ คนของพระราชา ขาของแผนดน

รปภาพท 5.9 อาคารคณะครศาสตร

ประวตความเปนมา

คณะครศาสตรมประวตความเปนมาพรอมกบการกอตงมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ตามล าดบดงน

วนท 1 พฤศจกายน พ.ศ. 2466 กอตงโรงเรยนฝกหดครกสกรรมมณฑลอดร เปดสอนหลกสตรประกาศนยบตร รบนกเรยนทจบชนประถมศกษาปท 4 เขาศกษาตอ

http://wikivisually.com/w/index.php?title=%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%9A%E0%B8%A5%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%87&action=edit&redlink=1

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5



http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%9E.%E0%B8%A8._2466

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%87%E0%B8%B4%E0%B8%99



ในปพ.ศ. 2473 เปลยนชอเปน โรงเรยนฝกหดครมณฑลอดร ในปพ.ศ. 2475 เปลยนชอเปน โรงเรยนฝกหดครจงหวดอดรธาน

ในปพ.ศ. 2482 โอนไปสงกด โรงเรยนฝกหดครประกาศนยบตรจงหวดอดรธาน

ในปพ.ศ. 2491 เปลยนชอโรงเรยนฝกหดครประกาศนยบตรจงหวดอดรธานเปนโรงเรยน ฝกหดครอดรธาน

ในปพ.ศ. 2503 ยกฐานะใหเปนวทยาลยครอดรธาน

ในปพ.ศ. 2517 เปดสอนระดบปรญญาครศาสตรบณฑต (ค.บ.) สาขาวชาการศกษาเปนครงแรกมการจดตงคณะวชาตางๆขน โดยปรบหมวดวชาการศกษาเปนคณะวชาครศาสตรประกอบดวย 6

ภาควชาคอ ภาควชาพนฐานการศกษา ภาควชาหลกสตรและการสอน ภาควชาจตวทยาและการแน ะแนว ภาควชาเทคโนโลยและนวตกรรมทางการศกษา ภาควชาทดสอบและวจยการศกษาและภาควชาพลศกษาและนนทนาการ

ในปพ.ศ. 2530 จดตงภาควชาการอนบาลศกษาเพมขน

ในปพ.ศ. 2537 จดตงบานเดกราชภฏเพออบรมเลยงดเดกกอนวยเรยน

ในปพ.ศ. 2538 ประกาศใชพระราชบญญตสถาบนราชภฏ เปลยนชอจากวทยาลยคร อดรธาน เปนสถาบนราชภฏอดรธาน คณะวชาครศาสตรเปนคณะครศาสตร

ในป พ.ศ. 2542 เปดสอนหลกสตรประกาศนยบตรบณฑตวชาชพคร(เคม)และหลกสตร

ปรญญาโท 2 สาขา คอ สาขาบรหารการศกษาและสาขาหลกสตรและการสอน(คณตศาสตร วทยาศาสตร และภาษาองกฤษ

ในปพ.ศ. 2543 เปดสอนหลกสตรปรญญาโทสาขาวชาหลกสตรและการสอน (ภาษาไทย สงคมศกษา และพลศกษา)

ในปพ.ศ.2544 คณะครศาสตรและสถาบนราชภฏเขารบการประเมนคณภาพภายนอกจากส านกงาน รบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) เปนครงแรก พ.ศ. 2546 ด าเนนการโครงการพฒนาครและผบรหารประจ าการใหไดรบวฒปรญญาตรทางการศกษาและประกาศนยบตรบณฑต การบรหารการศกษา

ในปพ.ศ. 2547 สถาบนราชภฏอดรธาน ไดรบการยกฐานะขนเปนมหาวทยาลยราชภฏอดรธานตามพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ



ในปพ.ศ. 2547 เมอวนท 15 มถนายน 2547 และเปดสอนหลกสตร ครศาสตรบณฑต 5 ป โดยเรมตนโครงการผลตครการศกษาขนพนฐานระดบปรญญาตรพรอมทงการคดเลอกนกศกษาเขารบทนการศกษาตามโครงการรวมกบ คณะครศาสตร/ศกษาศาสตรของมหาวทยาลยตาง ๆ ทวประเทศ

ในป พ.ศ. 2548 จดท าหลกสตรครศาสตรบณฑต 5 ป หลกสตรใหม พทธศกราช 2550

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน จ านวน 7 สาขา คอ ภาษาไทย ภาษาองกฤษ คณตศาสตร สงคมศกษา

คอมพวเตอรศกษา วทยาศาสตร และพลศกษา ในปพ.ศ. 2549 จดท าหลกสตรครศาสตรบณฑต 5 ป หลกสตรใหม พทธศกราช 2550

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน จ านวน 4 สาขา คอ ทศนศลป ดนตรศกษา นาฏศลป การศกษาปฐมวย

ในปพ.ศ. 2550 เปดสอนหลกสตรประกาศนยบตรบณฑต (วชาชพคร) ปรชญา (Philosophy)

วสยทศนกวางไกล ใฝร สงาน มวญญาณคร อยอยางพอเพยง ปณธาน (Determination)

คณะครศาสตรมงมนผลตครและพฒนาวชาชพครใหมคณภาพตามความตองการของทองถน

วสยทศน (Vision)

มงเสรมสรางความเขมแขงของวชาชพคร ผลต พฒนาครและบคลากรทางการศกษาใหไดตามมาตรฐานวชาชพคร เพอตอบสนองความตองการของทองถนและสงคม

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (Faculty of Humanities and Social Sciences)

ทอย อาคาร 8 ถนนภายใน ต าบลหมากแขง อ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน 41000

วนกอตง พ.ศ. 2517

ค าขวญ คณธรรม จรยธรรม น าความรสความรงเรอง สประจ าคณะ สแสด

สญลกษณ รปโลกผชายผหญง





http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%A1



รปภาพท 5.10 ตราสญลกษณคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ทมา http://human.udru.ac.th/main/index.php?option=com

ประวตความเปนมา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร แรกเรมกอตงเมอป พ.ศ. 2517 ชอวา "คณะวชา

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร" เปดสอนระดบปรญญาตร (สาขาวชาการศกษา) ตอมาเปลยนชอใหมเปนคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ตามพระราชบญญตสถาบนราชภฏ พ.ศ. 2538 และเปลยนมาเปดสอนระดบปรญญาตร (สาขาศลปศาสตร)

http://human.udru.ac.th/main/index.php?option=com



รปภาพท 5.11 อาคารคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ปจจบนคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร เปนคณะ 1 ใน 5 คณะของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน โดยมสาขาวชาทเปดสอน คอ สาขาวชาภาษาองกฤษ สาขาวชาภาษาองกฤษธรกจ สาขาวชาภาษาไทยเพอการสอสาร สาขาวชาภาษาจน สาขาวชาภาษาเวยดนามเพอธรกจการทองเทยว สาขาวชาการพฒนาสงคม สาขาวชานตศาสตร สาขาวชารฐประศาสนศาสตร สาขาวชาสารสนเทศศาสตร สาขาวชาศลปะการแสดง สาขาวชาทศนศลป สาขาวชาดนตร ซงเปนคณะทใหญทสดในมหาวทยาลย และท าการเรยนการสอนหลายกลมวชา ซงในอนาคตคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มความประสงคทจะแยกสาขาวชาตางๆ ออกเปนคณะเอกเทศตอไป

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ไดเปดสอนระดบปรญญาตรสาขาวชาการศกษาเปนครงแรก ในป พ.ศ. 2517 และไดจดตงคณะวชามนษยศาสตรและสงคมศาสตร โดยไดเปลยนหมวดวชาตางๆ เปนภาควชา ประกอบดวย 10 ภาควชา

1. ภาควชานาฏศลปและดนตร 2. ภาควชาบรรณารกษศาสตร



3. ภาควชาประวตศาสตร 4. ภาควชาปรชญาและศาสนา 5. ภาควชาภาษาไทย 6. ภาควชาภาษาองกฤษ

7. ภาควชาภมศาสตร 8. ภาควชารฐศาสตรและนตศาสตร 9. ภาควชาศลปศกษา 10. ภาควชาสงคมวทยา

ในป พ.ศ.2538 ไดเปลยนชอ จากคณะวชามนษยศาสตรและสงคมศาสตรเปนคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ตามพระราชบญญตสถาบนราชภฏ เปดสอนระดบปรญญาตรสาขา

ศลปศาสตร แบงการบรหารออกเปน 10 ภาควชา และ 1 โปรแกรมวชา ไดแก 1. ภาควชานาฏศลปและดนตร 2. ภาควชาบรรณารกษศาสตร 3. ภาควชาประวตศาสตร 4. ภาควชาปรชญาและศาสนา 5. ภาควชาภาษาไทย 6. ภาควชาภาษาองกฤษ

7. ภาควชาภมศาสตร 8. ภาควชารฐศาสตรและนตศาสตร 9. ภาควชาศลปศกษา 10. ภาควชาสงคมวทยา

11 โปรแกรมวชาสงคมศกษา พ.ศ. 2542 คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ไดจดการบรหารการเรยนการสอนแบบ

โปรแกรมวชา ประกอบดวย 8 โปรแกรมวชา ดงน 1.โปรแกรมวชาการพฒนาชมชน 2. โปรแกรมวชาดนตร 3.โปรแกรมวชานาฏศลป 4. โปรแกรมวชาศลปะ

5. โปรแกรมวชาภาษาไทย 6. โปรแกรมวชาภาษาองกฤษ

7. โปรแกรมวชารฐประศาสตนศาสตร

8. โปรแกรมวชาบรรณารกษศาสตรและสารนเทศศาสตร ปจจบนคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ไดผลตบณฑตใน 12 สาขาวชา ดงน

1. สาขาภาษาไทยเพอการสอสาร 2. สาขาวชาภาษาองกฤษ

3. สาขาวชาภาษาองกฤษธรกจ 4. สาขาวชาภาษาจน

5. สาขาวชานตศาสตร 6. สาขาวชาทศนศลป

7. สาขาวชาดนตร 8. สาขาวชาศลปะการแสดง



9. สาขาวชาการพฒนาสงคม 10. สาขาวชารฐประศาสนศาสตร 11. สาขาวชาสารสนเทศศาสตร 12. สาขาวชาภาษาเวยดนามเพอธรกจการทองเทยว

ปรชญา (Philosophy)

คณธรรม จรยธรรม น าความรสความรงเรอง วสยทศน (Vision)

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มงผลตบณฑตทมความสามารถในการบรณาการศาสตรสากลและภมปญญาไทย เพอน าไปใชในการด ารงชวต การพฒนาสงคมและประเทศชาต ตลอดจนสรางความรวมมอดานการศกษาและวฒนธรรมกบกลมประเทศอนโดจน เพอยกระดบมาตรฐานการศกษาและวชาชพสความเปนสากล

พนธะกจ(Missions)

1. บรการจดการดานวชาการ โดยมงสงเสรมใหบณฑตมความร และมความเชยวชาญ ในศาสตรทเกยวของ 2. ถายทอดองคความรดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรใหแกชมชน และประสานความรวมมอกบสถาบนการศกษาในภมภาคอนโดจน

3. พฒนาประสทธภาพการบรหารจดการใหมความคลองตวในการด าเนนงาน

4. วจยเพอเพมพนองคความร และภมปญญาทองถน

5. สบสาน สงเสรม อนรกษ และท านบ ารงศลปวฒนธรรมทองถน

คณะวทยาศาสตร (Faculty of Science)


ศนยการศกษาสามพราว อาคาร ScB1 ต าบลสามพราว อ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน


ค าขวญ มงมนพฒนาคณภาพบณฑตสมาตรฐาน บรณาการและพฒนาองคความร

น าเทคโนโลยสชมชน พฒนาคนและทองถนอยางยงยน

สประจ าคณะ สเหลอง สญลกษณ อะตอม




http://wikivisually.com/w/index.php?title=%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%9A%E0%B8%A5%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7&action=edit&redlink=1




http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A1



รปภาพท 5.12 ตราสญลกษณคณะวทยาศาสตร

ทมา http://sci.udru.ac.th/newsci/?page_id=19

ประวตความเปนมา ไดตงขนตามพระราชบญญตวทยาลยคร พ.ศ. 2518 โดยการด าเนนการในระยะแรกไดเปดสอน

ในระดบ ปกศ. ชนสง และปรญญาตรเฉพาะสาขาการศกษา โครงสรางการบรหารประกอบดวย 9

ภาควชา ไดแก ภาควชาเกษตรศาสตร ภาควชาคณตศาสตร ภาควชาเคม ภาควชาชววทยา ภาควชาฟสกสและวทยาศาสตรทวไป ภาควชาคหกรรมศาสตร ภาควชาหตถศกษาและอตสาหกรรมศลป ภาควชาสขศกษา และภาควชาพลศกษาและนนทนาการ



รปภาพท 5.13 อาคารคณะวทยาศาสตร

ในป พ.ศ. 2524 เปนชวงของการเปลยนแปลงสภาวะทางเศรษฐกจ มประชาชนตองการเขาศกษาในวทยาลยครเปนจ านวนมาก ประกอบดวยนโยบายของรฐบาลตองการขยายโอกาสทางการศกษาใหกบประชาชน จงมโครงการใหคณะวชาเปดสอนสาขาอนทไมใชวชาชพครขนเปนครงแรก เรยกวา หลกสตรเทคนคการอาชพ โดยคณะวชาวทยาศาสตรไดเปดสอนในสาขา กอสราง ชางยนต คหกรรม และเกษตร

ในป พ.ศ. 2527 ไดประกาศใชพระราชบญญตวทยาลยคร (ฉบบท 2) มผลใหวทยาลยครสามารถผลตก าลงคนโปรแกรมวชาชพอนอยางชดเจน และในป พ.ศ. 2528 คณะวชาวทยาศาสตรจงไดเปดสอนนกศกษาระดบอนปรญญาและปรญญาตรในสาขาวทยาศาสตรนอกเหนอจากโปรแกรมวชาการศกษา ตามหลกสตรวทยาลยคร พ.ศ. 2528 และไดเปลยนแปลงโครงสรางการบรหารภายในบางสวน ไดแก ภาควชาคณตศาสตรเปลยนเปนภาควชาคณตศาสตรและสถต ภาควชาสขศกษาเปลยนเปนภาควชาวทยาศาสตรสขภาพ และใหภาควชาพลศกษาและนนทนาการสงกดในคณะวชา

ครศาสตร



ในป พ.ศ. 2530 คณะวชาวทยาศาสตรไดเปลยนชอเปนคณะวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลย และไดจดตงภาควชาคอมพวเตอร ท าการเปดสอนหลกสตรโปรแกรมวชาคอมพวเตอรในระดบอนปรญญา

ในป พ.ศ. 2536 ไดเปดสอนโดยใชหลกสตรปรญญาตรสาขาวทยาศาสตร ตามหลกสตรวทยาลยครฉบบปรบปรง พทธศกราช 2536

ในป พ.ศ. 2538 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตสถาบนราชภฏ และไดยกฐานะวทยาลยครเปนสถาบนราชภฏ และคณะวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดเปลยนชอเปนคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ในป พ.ศ. 2541 คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดเปลยนแปลงโครงสรางการบรหารเปนแบบโปรแกรมวชา โดยแบงออกเปน 17 โปรแกรมวชา ไดแกโปรแกรมวชาฟสกส โปรแกรมวชาเคม โปรแกรมวชาชววทยาประยกต โปรแกรมวชาคณตศาสตร โปรแกรมวชาสถตประยกต โปรแกรมวชาคอมพวเตอร โปรแกรมวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม โปรแกรมวชาวทยาศาสตรสขภาพ โปรแกรมวชา คหกรรมศาสตร โปรแกรมวชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยอาหาร โปรแกรมวชาเทคโนโลยอตสาหกรรม (กอสราง) โปรแกรมวชาเทคโนโลยอตสาหกรรม(อเลกทรอนกส) โปรแกรมวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม โปรแกรมวชาเทคโนโลยการเกษตร โปรแกรมวชาพชศาสตร โปรแกรมวชา

สตวบาล โปรแกรมวชาสตวรกษ โปรแกรมวชาวทยาศาสตรการกฬา

ในป พ.ศ. 2548 ไดจดตงสวนราชการในมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ตามกฎกระทรวงศกษาธการ เปน 10 สวนราชการ โดยจดตงสวนราชการคณะวทยาศาสตรและคณะเทคโนโลย แยกออกจากกน ซงในปการศกษา 2548 คณะวทยาศาสตร มสาขาวชาทเปดสอน คอ สาขาวชาฟสกส สาขาวชาเคม สาขาวชาชววทยาประยกต สาขาวชาคณตศาสตร สาขาวชาสถตประยกต สาขาวชาคอมพวเตอร สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา สาขาวชาสขศกษา

ในป พ.ศ. 2549 คณะวทยาศาสตรมสาขาวชาทเปดสอน คอ สาขาวชาฟสกส สาขาวชาเคม สาขาวชาชววทยาประยกต สาขาวชาคณตศาสตร สาขาวชาสถตประยกต สาขาวชาคอมพวเตอร สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา และสาขาวชาสาธารณสขศาสตรและสขศกษา



ในป พ.ศ. 2550 คณะวทยาศาสตรมสาขาทเปดสอน คอ สาขาวชาฟสกส สาขาวชาเคม สาขาวชาชววทยาประยกต สาขาวชาคณตศาสตร สาขาวชาสถตประยกต สาขาวชาคอมพวเตอร สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา และสาขาวชาสาธารณสขศาสตร

ในป พ.ศ. 2551 จนถงปจจบน ทางคณะวทยาศาสตรไดศกษา วเคราะหสภาพและการเปลยนแปลงของเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ตลอดจนความตองการของทองถนเพอน าผลมาใชในการปรบปรงและพฒนาดานตาง ๆ ไดแก อาคารสถานท หองปฏบตการ บคลากร ตลอดจนหลกสตรการเรยนการสอน ซงมสาขาวชาทเปดสอนในปจจบน คอ สาขาวชาฟสกส สาขาวชาเคม สาขาวชาชววทยาประยกต สาขาวชาคณตศาสตร สาขาวชาสถตประยกต สาขาวชาคอมพวเตอร สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา และสาขาวชาสาธารณสขศาสตร ปรชญา (Philosophy)

มงมนพฒนาคณภาพบณฑตสมาตรฐาน บรณาการและพฒนาองคความร น าเทคโนโลยสชมชน พฒนาคนและทองถนอยางยงยน


คณะวทยาศาสตรเปนองคกรแหงการเรยนร มระบบการบรหารจดการทด มงผลตบณฑตดานวทยาศาสตรทมความร คจรยธรรม พฒนางานวจย และบรณาการศาสตรสากลกบภมปญญาไทย เพอการพฒนาทยงยน


1. จดการศกษาเพอสรางบคลากรทางวทยาศาสตรทมคณภาพ คณธรรม จรยธรรม โดยพฒนากระบวนการเรยนการสอนทสอดคลองกบการปฏรประบบการเรยนร มความตระหนกถงคณคาความเปนไทยและวฒนธรรมไทย มความรกและความผกพนในทองถน

2. พฒนาคณะวทยาศาสตรใหเปนสงคมแหงการเรยนร ดวยระบบการบรหารจดการทด 3. สรางสรรคและพฒนางานวจยดานวทยาศาสตรทมคณภาพ โดยการบรณาการเทคโนโลยและ

นวตกรรมกบภมปญญาไทยอยางเหมาะสมและสอดคลองกบการพฒนาประเทศเพอการพฒนาทยงยน



4. เสรมสรางความเขมแขงและความมนคงของสงคมโดยการใหบรการวชาการและท านบ ารงศลปวฒนธรรมในทองถน

คณะวทยาการจดการ Faculty of Manegement Science



ค าขวญ บรณาการศาสตรสากล สชมชนทองถน

สประจ าคณะ สชมพ

สญลกษณ 30 ป /ไหบานเชยง

รปภาพท 5.14 ตราสญลกษณคณะวทยาการจดการ ทมา http://ms.udru.ac.th/ms/

ประวตความเปนมา ตงขนตามพระราชบญญตวทยาลยคร (ฉบบท 2) พ.ศ.2527 ทไดก าหนดในมาตรา 5

ใหวทยาลยครสามารถเปดสอนในสาขาวชาอน ๆ ได โดยเรมเปดด าเนนการในป พ.ศ. 2528 โดยจดการเรยนการสอน 2 สาขาวชา คอ บรหารธรกจ และเศรษฐศาสตรสหกรณ ปการศกษาตอมาจงเปดสอนสาขาวชาวารสารและการประชาสมพนธ ระดบอนปรญญา และปรญญาตร





http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%8A%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B9

http://wikivisually.com/w/index.php?title=30_%E0%B8%9B%E0%B8%B5&action=edit&redlink=1



คณะวทยาการจดการ เปนหนงในหาคณะของมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ด าเนนงานตามวตถประสงคในการเปนสถาบนอดมศกษาเพอพฒนาทองถนและพฒนาทรพยากรมนษย โดยมจดมงหมายเพอผลตบณฑตและมงเนนการกระจายโอกาสการศกษาไปสผดอยโอกาสและใหบรการทางวชาการแกสงคมเพอใหบคลากรในทองถนมความรความสามารถในการประกอบอาชพเปนแบบอยางทดและพงตนเองได ทงนดวยความมงมน ปณธานอนแนวแนทจะพฒนาคณะวทยาการจดการใหมศกยภาพความพรอมและความคลองตวในการปฏบตภารกจ ทงการผลตบณฑต การวจย การใหบรการทางวชาการแกสงคมการเผยแพรและท านบ ารงศลปวฒนธรรม จงท าใหชอเสยงของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน เปนทรจกและยอมรบในสงคมอยางกวางขวาง

รปภาพท 5.15 อาคารคณะวทยาการจดการ

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ไดพฒนาเตบโตอยางรวดเรว ในปจจบนผลตบณฑต 3 หลกสตร ไดแก หลกสตรบรหารธรกจบณฑต ประกอบดวย สาขาวชาการจดการทวไป สาขาวชาเศรษฐศาสตรธรกจ สาขาวชาการตลาด สาขาวชาการเงน สาขาวชาคอมพวเตอรธรกจ สาขาวชาการบรหารทรพยากรมนษย สาขาวชาการจดการโรงแรมและการทองเทยว และสาขาวชาการสอสารการตลาด หลกสตรนเทศศาสตรบณฑต ประกอบดวย สาขาวชานเทศสาสตร และหลกสตรบญช



บณฑต ประกอบดวย สาขาวชาการบญช นอกจากนคณะวทยาการจดการยงมโครงการรวมมอกบหอการคาจงหวดอดรธาน จงหวดหนองคาย และจงหวดหนองบวล าภ มงทจะพฒนานกธรกจในจงหวดอดรธานและจงหวดใกลเคยงใหมคณวฒสงขน เปนก าลงส าคญในการทจะพฒนาธรกจในทองถน

ปรชญา (Philosophy)

บรณาการศาสตรสากล สชมชนทองถน


ผลตบณฑตทางดานการบรหารธรกจทมคณภาพและคณธรรม มสวนรวมในการะบวนการประชาสงคมอนเปนทยอมรบในระดบสากล


1.ผลตบณฑตทางดานบรหารธรกจ ทมคณภาพและคณธรรม เพอเพมมลคาใหกบสงคมและทองถน

2.สรางสรรคและพฒนาผลงานวจยและงานวชาการ เพอพฒนาองคความรและภมปญญาไทยใหเปนทยอมรบของสงคมและระดบสากล

3.ใหบรการวชาการแกสงคมและทองถน เพอถายทอดองคความร และเทคโนโลยทตอบสนองตอความตองการทองถนและยทธศาสตรชาต 4.ท านบ ารงและสบสารศลปวฒนธรรมของทองถน สงคมและประเทศชาต 5.พฒนาองคกรและบคลากร บรหารจดการแบบมสวนรวมตามหลกธรรมภบาล

คณะเทคโนโลย (Faculty of Technology)

ทอยศนยการศกษาสามพราว อาคาร TB3 ต าบลสามพราว อ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน

41000

วนกอตง 1 มนาคม พ.ศ. 2548

ค าขวญ เปนแหลงวชาการเพอการเรยนร สรางสรรคนวตกรรม สงประดษฐดานเทคโนโลย

และวศวกรรมทมคณภาพ บรณาการศาสตรสากลและภมปญญาไทย เพอการพฒนาทองถนอยางยงยน

สประจ าคณะ สแดง สญลกษณ ลอเกยร ฟนเฟอง

http://wikivisually.com/w/index.php?title=%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%9A%E0%B8%A5%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7&action=edit&redlink=1




http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%87

http://wikivisually.com/w/index.php?title=%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/%E0%B8%9F%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%9F%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87



ประวตความเปนมา

คณะเทคโนโลย เปนคณะทจดตงขนมาใหม โดยแยกสวนออกมาจากคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตงแตวนท 1 มนาคม 2548 ตามประกาศกฎกระทรวงการจดตงสวนราชการในมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2548 โดยอาศยอ านาจตามความในมาตรา 6 และมาตรา 11 วรรคหนงแหงพระราชบญญตมหาวทยาลย พ.ศ.2547 จดเปนคณะล าดบท 5 ของมหาวทยาลย

รปภาพท 5.16 อาคารคณะเทคโนโลย

ปจจบนคณะเทคโนโลยเปดหลกสตรการเรยนการสอน 15 สาขาวชา คอ สาขาวชาการจดการอตสาหกรรม เทคนคการสตวแพทย เทคโนโลยการผลตพช เทคโนโลยการผลตสตว เทคโนโลยกอสราง เทคโนโลยเครองกล เทคโนโลยชวภาพ เทคโนโลยอเลกทรอนกส อาหารและบรการ วทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร ธรกจการเกษตร วศวกรรมอเลกทรอนกส วศวกรรมไฟฟา วศวกรรมเครองกล และสาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรมเพอผลตบคลากรดานเทคโนโลยทมคณภาพ ตอบสนองความตองการของชมชนทองถน ตลอดจนการสรางสรรคนวตกรรมและสงประดษฐ เพอถายทอดเทคโนโลยไปสอตสาหกรรม และระบบการผลตในทองถนอยางไรกตาม เพอใหคณะเทคโนโลยสามารถตงรบกบการเปลยนแปลง และพฒนาเพอมงไปสการเปนชมชนทางวชาการ ทมความเขมแขงและเปนท



พงของทองถนไดตามปรชญาของมหาวทยาลย เพอใหเปน “สงคมแหงนวตกรรม ” หรอ “Innovation Society”


คณะเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฎอดรธาน เปนแหลงวชาการเพอการเรยนร สรางสรรคนวตกรรม สงประดษฐดานเทคโนโลย และวศวกรรมทมคณภาพ บรณาการศาสตรสากลและภมปญญาไทย เพอการพฒนาทองถนอยางยงยน


1.พฒนาคณะเทคโนโลยใหเปนสงคมแหงการเรยนร ทมงเนนผลตบณฑตดานเทคโนโลยและวศวกรรมใหมคณภาพ พฒนาระบบการศกษา พฒนาหลกสตรใหมทสอดคลองกบความตองการดานเศรษฐกจ อตสาหกรรมและเทคโนโลย ในชมชนทองถน ประเทศชาต

2.สรางองคความรการวจยดานเทคโนโลยและวศวกรรม เพอสรางสรรคนวตกรรมสงประดษฐใหมทมคณภาพ สามารถน ามาใชประโยชนไดจรง บรณาการการเพมมลคาใหกบผลตภณฑและเทคโนโลย ตลอดจนเผยแพรผลงานทงในระดบชาตและนานาชาต

3.สงเสรมและสนบสนนท านบ ารงศลปะและวฒนธรรมไทย ปลกฝงใหบณฑตคณะเทคโนโลยเปนผมคณธรรมจรยธรรม ด ารงตนอยางพอเพยง เปนทพงของชมชนและทองถน

4.พฒนาคณะเทคโนโลยเปนศนยกลางทางวชาการดานเทคโนโลยและวศวกรรม เพอการบรการวชาการและถายทอดองคความรแกหนวยงานทงในภาครฐและเอกชน

ส านกวชาศกษาทวไป (The Office of General Education)

ส านกวชาศกษาทวไป มหนาทรบผดชอบจดการเรยนการสอนรายวชาศกษาทวไป ซง เปนวชาทชวยเสรมความเตมเตมความเปนบณฑตและมงเสรมสรางความเปนมนษยมงพฒนา ทองถน ใหนกศกษาเกดความภาคภมใจ รกในศลปะและวฒนธรรมถนฐานบานเกด สงเสรมความ เปนพลเมองดซงตามโครงสรางของหลกสตรการศกษาระดบปรญญาตร นกศกษาตองไดเรยนวชา พนฐานประมาณ 1 ใน 4

ของจ านวนหนวยกตทงหมดของสาขาวชาเอกนน ๆ ตงแตป 2535 เปนตนมา วทยาลยครอดรธานไดรบการยกฐานะเปนสถาบนราชภฏอดรธาน มการปรบโครงสรางของสถาบน โดยจดตงเปนคณะตางๆ รายวชาพนฐานกอยในความ รบผดชอบของคณะในการจดการเรยนการสอน โดยวชาพนฐานประกอบไปดวย 4 กลมวชา ไดแก

(1) กลมวชาภาษาและการสอสาร



(2) กลมวชามนษยศาสตร (3) กลมวชาสงคมศาสตร (4) กลมวชาคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย

หลงจากนน สถาบนฯ กไดมการปรบปรงพฒนาหลกสตรวชาพนฐานอยางตอเนองมาเปนล าดบ

ปพ.ศ.2541 ไดปรบปรงหลกสตรวชาพนฐานจากหลกสตรรายวชามาเปนหลกสตรแบบ บรณาการ และเปลยนค าวา วชาพนฐาน เปน วชาศกษาทวไป ( General Education) ปพ.ศ.2546 มหาวทยาลยไดก าหนดใหม หมวดวชาศกษาทวไป เปนหนวยงานทรบผดชอบ การจดการเรยนการสอนวชาศกษาทวไปอยางเปนเอกเทศทงหมด 14 รายวชา ไมใหกระจายอย ตามคณะตาง ๆ โดยใหสงกดอยในส านกสงเสรมวชาการและงานทะเบยน มประธานหมวดวชา ศกษาทวไปเปนผบรหารงาน ปพ.ศ.2548 ไดมการปรบปรงพฒนาหลกสตรในทกคณะ รวมทงวชาศกษาทวไป เนองจาก สถาบนราชภฏอดรธานไดรบการยกฐานะเปนมหาวทยาลย ตามพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547และไดมการปรบปรงหลกสตรวชาศกษาทวไปเพอใหสอดคลองกบกรอบ มาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาไทย โดยเรมใชหลกสตรดงกลาวตงป พ.ศ. 2555 จนถงปจจบน จากหมวดวชาศกษาทวไปเดม ป พ.ศ. 2556

สภามหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ไดจดตง “ส านกวชาศกษาทวไป” โดยใหเปนสวนงานภายในทมฐานะเทยบเทยบเทาคณะเพอด าเนนการจดการเรยนการสอนรายวชาศกษาทวไปใหมประสทธภาพเกดความคลองตวตลอดจนพฒนารายวชาใหทนสมย สอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไปของสงคม

ปรชญา(Philosophy)

เสรมสรางความเปนมนษยทสมบรณ เพมพนความเปนพลเมองด


มงพฒนาและเสรมสรางลกษณะความเปนมนษยและพลเมองดใหแกบณฑต


ส านกวชาศกษาทวไปเปนหนวยงานบรหารและจดการศกษาใหแกนกศกษามงพฒนาและเสรมสรางลกษณะความเปนมนษยมงพฒนาทองถน ใหนกศกษาเกดความภาคภมใจ รกใน ศลปะและวฒนธรรมถนฐานบานเกด สงเสรมความเปนพลเมองด ตลอดจนมงเสรมสรางสนบสนน บคลากรใหมความรความเชยวชาญในศาสตรทสอนสรางสรรคและพฒนางานวจย มคณธรรมและ จรยธรรม



ศนยอาเซยนศกษามหาวทยาลยราชภฏอดรธาน(ASEAN Stduies Center)

การเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน ไดมการประกาศใหเปนวาระแหงชาตนบ ตงแต ปพ.ศ.2553 มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน จงไดจดตง ศนยศกษาประเทศเพอนบานขนเพอศกษา

เผยแพรขอมล และใหความร เกยวกบความเปลยนแปลงทางดานสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ การเมองการปกครอง ของประเทศเพอนบานแถบอนโดจน รวมทงเปนศนยตดตอประสานงาน โครงการความรวมมอตางๆ ทเกยวกบประเทศเพอนบาน โดยไดมการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ในการเตรยมทรพยากรมนษย อนไดแก บคลากรทางการศกษา ทง นกเรยน นกศกษา คร อาจารย ทงในจงหวดอดรธานและจงหวดใกลเคยงเพอใหตระหนกและเตรยมพรอมสการเปนพลเมองในประชาคมอาเซยนทจะเกดขน

ในป พ.ศ.2558 และเมอวนท 25 พฤษภาคม 2555 ศนย การศกษาประเทศเพอนบานไดยกระดบเปน ศนยอาเซยนศกษา โดย รศ.ดร.พนต รตะนานกล รองเลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษาใหเกยรตเปนประธานเปดศนยอาเซยนศกษามหาวทยาลยราชภฏอดรธานอยางเปนทางการเพอขานรบนโยบายในการเตรยมพรอมสประชาคมอาเซยน

รปภาพท 5.17 อาคารศนยอาเซยนศกษา



บทบาทมหาวทยาลยราชภฏกบการพฒนาทองถน

ใน พ.ศ. 2547 มการประกาศใชพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 โดยใหมบทบาทหนาท ดงน

“...เปนสถาบนอดมศกษาเพอการพฒนาทองถน โดยมวตถประสงคและภาระหนาทในการสงเสรมการเปนสถาบนอดมศกษาทมงสความเปนเลศทางวชาการบนพนฐานของภมปญญาทองถน

ภมปญญาไทยและภมปญญาสากล เพอสรางและพฒนาองคความร สรางบณฑตทมความรคความด สรางส านกในคณคาของวฒนธรรมทองถนและของชาต เสรมสรางความเขมแขงของวชาชพคร ประสานความรวมมอระหวางมหาวทยาลย ชมชนและองคกรอนเพอการพฒนาทองถน ศกษาแสวงหาแนวทางพฒนาเทคโนโลยพนบานและเทคโนโลยสมยใหมใหเหมาะสมกบการด ารงชวตและประกอบอาชพของคนในทองถน รวมทงศกษาสงเสรม สบสานโครงการอนเนองมาจากแนวพระราชด าร ทงนโดยค านงถงการมสวนรวมของประชาชนในทองถนและสงคม ” (พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ.2547:1-

24)

จากเหตผลการประกาศใชพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 ดงกลาวสะทอนถงความคาดหวงทมตอมหาวทยาลยราชภฏวา ใหเปน “สถาบนอดมศกษาเพอการพฒนาทองถน ” แสดงใหเหนวา มหาวทยาลยราชภฏมความผกพนเปนหนงเดยวกบทองถนโดยมพนธกจส าคญคอ “การพฒนาทองถน” อนนบเปนพนธกจส าคญทมหาวทยาลยราชภฏทกแหงพงตระหนกในเรองน โดยมวตถประสงคและภาระหนาทในการ “...สงเสรมการเปนสถาบนอดมศกษาทมงสความเปนเลศทางวชาการบนพนฐานของภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและภมปญญาสากล...”

นอกจากน มาตรา 8 แหงพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 ยงก าหนดภาระหนาทของมหาวทยาลยฯ ไวดงน

1) แสวงหาความจรงเพอสความเปนเลศทางวชาการ บนพนฐานของภมปญญาทองถน

ภมปญญาไทย และภมปญญาสากล

2) ผลตบณฑตทมความรคคณธรรม ส านกในความเปนไทย มความรกและผกพนตอทองถน อกทงสงเสรมการเรยนรตลอดชวตในชมชน เพอชวยใหคนในทองถนรเทาทนการเปลยนแปลง

การผลตบณฑตดงกลาว จะตองใหมจ านวนและคณภาพสอดคลองกบแผนการผลตบณฑตของประเทศ



3) เสรมสรางความรความเขาใจในคณคา ความส านก และความภมใจในวฒนธรรมของทองถนและของชาต

4) เรยนรและเสรมสรางความเขมแขงของผน าชมชน ผน าศาสนา และนกการเมองทองถนใหมจตส านกประชาธปไตย คณธรรม จรยธรรม และความสามารถในการบรหารงานพฒนาชมชนและทองถนเพอประโยชนของสวนรวม

5) เสรมสรางความเขมแขงของวชาชพคร ผลตและพฒนาครและบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐานทเหมาะสมกบการเปนวชาชพชนสง

6) ประสานความรวมมอและชวยเหลอเกอกลกนระหวางมหาวทยาลย ชมชนองคกรปกครองสวนทองถนและองคกรอนทงในและตางประเทศ เพอการพฒนาทองถน

7) ศกษาและแสวงหาแนวทางพฒนาเทคโนโลยพนบานและเทคโนโลยสมยใหมใหเหมาะสมกบการด ารงชวตและการประกอบอาชพของคนในทองถน รวมถงการแสวงหาแนวทางเพอสงเสรมใหเกดการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน

8) ศกษา วจย สงเสรมและสบสานโครงการอนเนองมาจากแนวพระราชด ารในการปฏบตภารกจของมหาวทยาลยเพอการพฒนาทองถนจากเหตผลการประกาศใชพระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ และภาระหนาทตามทกฎหมายฉบบนก าหนดทกลาวมาขางตนยนยนชดเจนถงอตตลกษณของมหาวทยาลยราชภฏไดอยางดวา เปนมหาวทยาลยของทองถน เพอคนในทองถน

ดงนน มหาวทยาลยราชภฏจงมบทบาทส าคญเกยวพนกบการพฒนาทงทางการบรหารเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมในทองถนและชวงเวลาทผานมามหาวทยาลยราชภฏกด าเนนบทบาทดงกลาวมาอยางตอเนองโดยมการเปดการเรยนการสอนหลากหลาย คณะ อาท คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร คณะวทยาการจดการ คณะเทคโนโลย คณะครศาสตร คณะวทยาศาสตร เปนตน

มหาวทยาลยราชภฎซงถอวาเปนสถาบนการศกษาเพอชมชนทองถนมประมาณ 41 แหงทวประเทศไดมการเปดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษา ปรญญาตร ปรญญาโท และบางแหงไดเปดในระดบปรญญาเอก ภารกจหนาทส าคญของมหาวทยาลยราชภฎทวประเทศสวนใหญแลวปรชญาการศกษาเพอการพฒนาทองถนเปนหลก และบางแหงมศกยภาพในการพฒนางานวชาการ งานวจยทเกยวกบชมชนทองถนและกระบวนการเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชนทองถน และไดมองคกร



ภายในมหาวทยาลยเพอพฒนาชมชนทองถนมหาวทยาลยราชภฎทวประเทศมการจดการศกษาและผลตบคลากรดานการศกษาหรอบณฑต (บญยง ประทม.https://www.gotoknow.org/posts/265696)

ศ.ดร.ปยะวต บญหลง พดถงมหาวทยาลยเพอพฒนาทองถนวา ควรจะแตกตางจากมหาวทยาลยปกต โดยเรมจาก Mission (พนธกจ) ตางกนคอ ลกคาเปนคนละกลมกบมหาวทยาลยทวไป มหาวทยาลยทองถนลกคาสวนใหญ กจะเปนคนในทองถน ดงนน ภารกจคอหยบยกปญหาของทองถน มาเปนสวนของการเรยนการสอน การวจยและงานพฒนาอน ๆ ในประเทศองกฤษ กระทรวงศกษาธการ มนโยบายใหมหาวทยาลย Top ten ของประเทศ ใหท าวจยระดบโลก แตนอกจากนน จะใหท าในประเทศ คอ หาองคความร หยบยกความรในทองถนหรอของประเทศใหชดเจน ดงนนตองเชอมโยงกบวารสารวาจะเปนวารสารทจะตอบสนองตอมหาวทยาลย เพอพฒนาทองถนจรง ๆ

นอกจากนนกระบวนการสรางความรวมมอกบหนวยงานราชการ องคกรทองถน หรอหนวยงานทเกยวของเพอศกษาและบรณาการเพอแกไขปญหาชมชน หรอเพอสรปบทเรยน การคนหาศกยภาพของชมชนเพอใหมแนวทางการพฒนาเปนไปในทศทางเดยวกน เชน ประเดนเกยวกบกระบวนการท าแผนแมบทชมชนระดบต าบลและหนนเสรมเรองความรในกระบวนการท าแผน การพฒนาเทคโนโลยทเหมาะสมกบความตองการของชมชน ระบบสขภาพชมชน ระบบการสอสารชมชน การสงเสรมความเขมแขงขององคกรทองถน สทธชมชน เปนตน

ค าวา ชมชนทองถน จงหมายถง การรวมกนของกลมคน ในรปของกลมสงคมมการปฏบตตอกนทางสงคม มปฏกรยาและการโตตอบตอกนทางสงคมมลกษณะของความสมพนธกนทางสงคม เอออาทรตอกน พงพาอาศยซงกนและกน โดยอาศยอย ณ อาณาบรเวณเดยวกนซงประกอบดวยพนทส าหรบเปนทอยอาศย และประกอบกจกรรมตางๆ เพอใหงายตอการจดระเบยบทางสงคมอนเปนการควบคมความสมพนธของสมาชก กลมสงคมอาจมขนาดเลกจนถงขนาดใหญ ขนอยกบจ านวนของสมาชกในกลมสงคม

ดงนน บทบาทของมหาวทยาลยจงตองมการปรบเปลยนและใหความส าคญกบชมชนทองถนเปนหลก จงจะสามารถขบเคลอนและสรางพลงชมชนใหมความเขมแขงได และทส าคญมหาวทยาลยควรมบทบาทในฐานะเปนองคกรดานวชาการแกชมชน รวมทงการเปดพนทสาธารณะ หรอเปนพนทแหงการเรยนรของชมชน เปนสวนหนงของชมชนและมความสมพนธเชอมโยงกบสถาบนการศกษาอนๆในรปแบบของเครอขายการศกษาเพอเปนแหลงแลกเปลยนเรยนรกนและกน

https://www.gotoknow.org/user/baocd12/profile

https://www.gotoknow.org/posts/265696



บทสรป

ในทกวนท 1 พฤศจกายน ของทกป นบวาเปน "วนสถาปนามหาวทยาลยราชภฏอดรธาน"

โดยมหาวทยาลยจะจดพธท าบญตกบาตรบรเวณลานหนาหอประวต มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

เพอความเปนสรมงคล และร าลกถงการกอตงมหาวทยาลย ทมววฒนาการมาจากโรงเรยนฝกหดครกสกรรมมลฑลอดร เมอป พ.ศ. 2466 จากนนไดรบการยกฐานะเปนวทยาลยครอดรธาน สถาบนราชภฏอดรธาน จนกระทงเมอป พ.ศ. 2547 พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชในหลวงรชกาลท 9 ทรงลงพระปรมาภไธยและประกาศในราชกจจานเบกษาใหสถาบนราชภฏอดรธานไดรบการยกฐานะและปรบเปลยนสถานภาพในวนท 15 มถนายน พ.ศ. 2547 เปน “มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน”

ในทกวนท 14 กมภาพนธของทกป เปน “วนราชภฏ ” สบเนองจากวนท 14 กมภาพนธ 2535 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ ในหลวงรชกาลท 9 ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานนาม สถาบนราชภฏแกวทยาลยครอดรธาน และวทยาลยครทวประเทศ และไดมพระมหากรณาธคณโปรดเกลาโปรดกระหมอมพระราชทานพระบรมราชานญาต ใหอญเชญตราพระราชลญจกรสวนพระองค เปนตราประจ ามหาวทยาลยราชภฏอดรธานและมหาวทยาลยราชภฏทวประเทศ นบเปนพระมหากรณาธคณลนเกลาลนกระหมอมหาทสดมได เปนสงทน าความภาคภมใจสงสดมาสชาวมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน และมหาวทยาลยราชภฏทวประเทศ ซงชาวมหาวทยาลยราชภฏอดรธานในฐานะสถาบนอดมศกษาเพอการพฒนาทองถน สมควรจะเทดพระมหากรณาธคณนไวเหนอเกลาและจงรกภกดดวยการตงปณธานทจะประพฤต และปฏบตหนาทเจรญรอยตามเบองพระยคลบาท ในการพฒนาประเทศและบ าบดทกข บ ารงสขแกพนอง ประชาชนชาวไทย ดงนน วนท 14 กมภาพนธ ถอวาเปนวนราชภฏ ซงชาวมหาวทยาลยราชภฏอดรธานจงถอเปนการสถาปนามหาวทยาลยราชภฏอดรธานดวยเชนกน

ค าวา “ราชภฏ” ใหความหมายทกนใจความวา “คนของพระราชา…ขาของแผนดน” หากตความตามความรสกยงกนใจและตความไดกวางขวางยงขนไปอกนนกคอ “การถวายงานประดจขาราชบรพารทรบใชใกลชดเบองพระยคลบาททตองถวายงานอยางสดความสามารถ สดชวต และ

สดจตสดใจ” ซงการเปนคนของใตฝาละอองธลพระบาทยอมเปนขาของแผนดนอกดวย เนองจากวาใตฝาละอองธลพระบาทผเปนมงขวญของพวกเราชาวราชภฏ ทรงเปนแบบอยางการทรงงานเพอบานเมอง



และแผนดนอยางทมเคยทรงหยดพกแมเพยงนด แมยามททรงประชวรกไมเคยหยดทรงงาน เพอความสขของปวงชนชาวสยามของพระองคนนเองดวยเหตผลเหลาใตฝาละอองธลพระบาทจงไดพระราชทานพระราชลญจกร อนเปนเครองประกอบพระราชอศรยยศ พระราชอศรยศกด ลงมาเปนตราสญลกษณประจ ามหาวทยาลยราชภฏ ประหนงเครองเตอนความทรงจ าวาพวกเราชาวราชภฏคอ

“คนของพระราชา และขาของแผนดน”

เนองใน”วนราชภฎ” มหาวทยาลยราชภฎอดรธาน และมหาวทยาลยราชภฏทวประเทศ ไดจดกจกรรมตางๆ ขนอาท การท าบญตกบาตร การจดนทรรศการ การเสวนาทางวชาการ และการมอบรางวลตางๆ เปนตน ซงเปนกจกรรมทดตอการสนบสนนอดมการณของ “ชาวราชภฎ” หนงในรอบปมวาระส าคญอยางยงทพวกเราเลอดราชภฎจะถอโอกาสในการท างานเพอสนองแนวทางพระราชด ารสบตอพระราชปณธานและสบสานพระราชประสงค เหมาะสมกบการเปน “ขารองพระยคลบาทยง ” และอยางใหชาวราชภฏทกทานส านกอยเสมอวา “มหนาทอทศตนท างานทกอยาง เพอเปนบทพสจน

ความจงรกภกดด และเทดทนใตฝาละอองธรพระบาท และลนเกลาลนกระหมอมทกๆ พระองคอยางหาทสดมได ส าคญนกเรยน นกศกษา คร คณาจารย เจาหนาท พวกเราชาวราชภฏตองเทดทนไวเหนอเกลาเกศ ดวยการปฏบตทกภาระกจทไดรบมอบหมายประหนงท าถวายใตฝาละอองธลพระบาทในทกกรณ เพราะพวกเราชาวราชภฎคอ “คนของพระราชา ขาของแผนดน”

รปภาพท 5.18 คณาจารยส านกวชาศกษาทวไป




1. อธบายถงววฒนาการความเปนมาและความส าคญของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานตอสงคมทองถนไดอยางถกตอง

2. อธบายความเปนมาของคณะตางๆและบทบาทหนาทตอทองถนไดอยางถกกตอง 3. วเคราะหบทบาทของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานกบกบการพฒนาพนถนอดรธานในฐานะ

นกศกษา ในสาขาหรอคณะทนกศกษาก าลงศกษาอยไดอยางเหมาะสม 4. ยกตวอยางกจกรรมของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานตอสงคมวถชวตพนถนอดรธานไดอยาง

ถกตอง 5. ยกตวอยางกจกรรมการมสวนรวมในการพฒนาพนถนอดรของมหาวทยาลยราชภฏอดรธานได

อยางนอย 1 กจกรรม



เอกสารอางอง

บญยง ประทม. มหาวทยาลยเพอพฒนาชมชนทองถน. [ออนไลน]. สบคนวนท9 มนาคม 2557 จาก


พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ.2547.2547. ราชกจจานเบกษา. เลม 121 ตอนพเศษ 23 ก.

หนา 1-24.

http://www.udru.ac.th/ (อาคารวงแดงเกากอนการปรบปรง) http://www.udru.ac.th (หอประชมใหมทมหาวทยาลยราชภฏอดรธานสามพราว) http://www.udru.ac.th (ตราสญลกษณมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน)

http://www.udru.ac.th (โครงสรางการแบงสวนราชการมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน)

http://human.udru.ac.th/main/index.php?option=com (ตราสญลกษณคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร) http://sci.udru.ac.th/newsci/?page_id=19 (ตราสญลกษณคณะวทยาศาสตร) http://ms.udru.ac.th/ms/ (ตราสญลกษณคณะวทยาการจดการ) http://www.udru.ac.th/2be1/

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/วทยาลยครอดรธาน








http://sci.udru.ac.th/newsci/?page_id=19

http://ms.udru.ac.th/ms/

http://www.udru.ac.th/2be1/

http://wikivisually.com/lang-th/wiki/�Է��¤��شøҹ�



บรรรานกรม

กลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร .2558. จงหวดอดรธานเมองแหงโอกาสส าหรบทกคน.

ศาลากลาวงจงหวดอดรธาน : ส านกงานจงหวดอดรธาน. ขอมลจ านวนประชากรจากทะเบยนราษฎร ทท าการปกครองจงหวดอดรธาน ขอมลประชากรกลางป

ณ วนท 1 กรกฎาคม 2555.

ขอมลจากขอมลพนฐานระดบหมบาน (ขอมล กชช.2ค ) ป 2558.

คณะกรรมการประสานแผนพฒนาทองถนระดบจงหวดและองคการบรหารสวนจงหวดอดรธาน. 2558.

กรอบยทธศาสตรการพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดอดรธาน.องคการบรหารสวนจงหวดอดรธาน.

จ านง อดวฒนสทธ. 2540. การกระท าทางสงคม. พมพครงท 2.กรงเทพฯ : ภาควชาสงคมวทยา และมนษยวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ดนย ไชยโยธา. 2546. ประวตศาสตรไทย: ยคกรงธนบรถงกรงรตนโกสนทร. ส านกพมพโอเดยนส โตร. ISBN 974-276-111-6. หนา 67-71.

ชมศกด นรารตนวงศ. 2548. บปผาในคตกาลรอก กตต กตารปน. กรงเทพฯ : แอล ท เพรส.

ณฐวฒ สทธสงคราม และ บรรเจด อนทจนทรยง. 2523. พระเจาบรมวงศเธอกรมหลวงประจกษศลปา คมผถวายชวตรกษาแผนดนอสาน. กรงเทพฯ: รกวทยา.

ธวช ปณโณทก. 2528. ความเชอพนบานอนสมพนธกบวถชวตในสงคมอสาน. ในวฒนธรรมพนบาน: คต ความเชอ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บรรเทง พาพจตร.2549). ประเพณ วฒนธรรมไทย และความเชอ. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. บญยง ประทม. มหาวทยาลยเพอพฒนาชมชนทองถน. [ออนไลน]. สบคนวนท9 มนาคม 2557

จาก https://www.gotoknow.org/posts/265696

ประยงค จนทรแดง. 2552. เอกสารประกอบการเรยนการสอนวชา อารยธรรมและภมปญญาทองถน .

คณะรฐศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยพะเยา.

ประเวศ วะส.2536. การศกษาของชาตกบภมปญญาทองถน . ใน เสร พงศพศ (บรรณาธการ).

ภมปญญาชาวบานกบการพฒนาชนบท เลม 1. กรงเทพ ฯ : อมรนทรพรนดงแอนดพบลชชง จ ากด (มหาชน).

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9:%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD/9742761116





พระราชบญญตมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ.2547.2547. ราชกจจานเบกษา. เลม 121 ตอนพเศษ 23 ก.

หนา 1-24.

พงษศกด ปตถา. 2550. ผลกระทบของฐานทพสหรฐอเมรกาตอสภาพเศรษฐกจและสงคมของเมอง อดรธาน พ.ศ.2505-2520. วทยานพนธ อกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตรศกษา, มหาวทยาลยศลปากร.

พรชย กาพนธ. 2545.“กวกฤตการศกษาดวยภมปญญาไทย”. วารสารวชาการ. 7 (กรกฎาคม 2545)

เพญแข คชเดช. 2543. บทบาททางเศรษฐกจและการเมองของคนไทยเชอสายจนในเขตเทศบาลนคร อดรธาน พ.ศ.2480 ถง พ.ศ.2540. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาไทยคดศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ราชกจจานเบกษา,พระราชทานบ าเหนจความชอบ,หนา 263, เลม 4, 30 พฤศจกายน 2430 อนสาวรย

ปราบฮอ. "ประวตสงครามปราบฮอ". สถานทส าคญทางประวตศาสตร อนสาวรยปราบฮอ.

สบคนเมอ 2015-12-21.

วเชยร วงศวเศษ. 2525. ไทยพวน. กรงเทพฯ: วฒนาพานช

วภาวน ค ามาเรอน. 2550. กาวสศตวรรษท 21 ในความสมพนธระหวางไทยกบเวยดนาม.กรงเทพฯ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศนยการศกษาระหวางประเทศ .2546. เวยดนามในไทย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร . สมภพ มานะรงสรรคและกนกศกด แกวเทพ. 2530. อตสาหกรรมน าตาลในประเทสไทย.กรงเทพฯ :

คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เสร ซาเหลา และคณะ.2545. กลมชาตพนธ: วฒนธรรมและประเพณ จงหวดนครสวรรค. ส านกวจย และบรการวชาการ สถาบนราชภฏนครสวรรค.

องคการบรหารสวนจงหวดอดรธาน.2554 . อดรธาน :วถชวต อารยธรรมและการพฒนา.อดรธาน :

ส านกงานจงหวดอดรธาน ศาลากลางจงหวดอดรธาน.

องคการบรหารสวนจงหวดอดรธาน.2556 . 121 ป จงหวดอดรธาน . อดรธาน : ส านกงานจงหวด

อดรธาน ศาลากลางจงหวดอดรธาน.

อภญญา เฟอมฟสกล. 2543. แนวความคดหลกทางสงคมวทยา เรอง อตลกษณ (ฉบบราง). เอกสาร

http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2430/033/262_1.PDF

http://kanchanapisek.or.th/kp8/nki/nki103.html

https://www.google.co.th/search?hl=th&tbo=p&tbm=bks&q=inauthor:%22%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B5+%E0%B8%84%E0%B9%8D%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%99%22&source=gbs_metadata_r&cad=2



ประกอบการประชมทางวชาการระดบชาต สาขาสงคมวทยา ครงท 1 วนท 15-16 ธนวาคม 2543 ณ โรงแรมมราเคล กรงเทพฯ.

สมภาษณ ณ วนท 15 เดอน กรกฎาคม พ.ศ. 2555. นาย สมคด สกล จมทอง เพศ ชาย อาย 72 ป. บานเลขท124 หมท 3 ต าบลบานทราย อ าเภอบานหม จงหวดลพบร

สมภาษณ วนท 10 มนาคม 2556.นางวนดา โคตรศาลาประธานกลมวสาหกจชมชนแมบานเกษตรกร บานทาตม ผลตภณฑปลาราปองทาตมบานเลขท 162/1 บานทาตม หมท 5 ต าบลหมมน อ าเภอเมองอดรธาน จงหวดอดรธาน 41000 โทรศพท 042-266228 และ 081- 2609633.

สมภาษณ วนท 15 มนาคม 2556.นางสาวน าฝน เสยงออน ประธานกลมทอผามดหมยอมครามบาน

ดอนกลาง บานเลขท 103 หมท 3 บานดอนกลาง ต าบลพงง อ าเภอหนองหานจงหวด

อดรธาน 41130 .


http://www.aseanthai.net/english/images/article/news1428/n20160809153549_41114.p

ng

www.udonthani.go.th/2014/pdf/udonthani.pdf

http://th.wikipedia.org/wiki) วกพเดย.2558. สารานกรมเสร ขอมล ณ ป 2558


ส านกทะเบยนกลาง กรมการปกครอง ณ 31 ธนวาคม 2558


กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, ขอมล ณ 31 ธนวาคม 2558

http://udon.nso.go.th/(ส านกงานสถตจงหวดอดรธาน)

http://www.thepannaraihotel.com/images/news_images/2/IMG_8310.jpg(แหลงมรดกโลกบานเชยง)

http://www.nongbualamphu.go.th/390/index.php(ศาลพระนเรศวรทจงหวดหนองบวล าภ)

https://th.wikipedia.org( อนสาวรยปราบฮอ หนาศาลากลางจงหวดหนองคายหลงเดม)

https://th.wikipedia.org/wiki/(จอมพล เจาพระยาสรศกดมนตร (เจม แสง-ชโต) แมทพปราบฮอฝาย ไทย(นงทางซาย) ถายรปคกบเจาราชวงศ (ค าสก) แหงหลวงพระบางทกองบญชาการเมองซอน)

http://www.udonthani.go.th/2014/pdf/udonthani.pdf




http://udon.nso.go.th/(�ӹѡ�ҹʶԵԨѧ��Ѵ�شøҹ�)



http://www.nongbualamphu.go.th/390/index.php(��ž�й��÷��ѧ��Ѵ˹��)






http://www.bloggang.com/( พระเจาบรมวงศเธอชน 4 พระองคเจาคดณางยคล กรมหลวงพชต ปรชากรขาหลวงใหญมณฑลลาวกาว )

http://www.bloggang.com/( พระเจาบรมวงศเธอชน 4 พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวง ประจกษศลปาคมเสนาบดกรมวง และขาหลวงใหญมณฑลลาวพวน)

https://sites.google.com/site/kantimakedsing/canghwad-xudrthani-doy-baengkh(จงหวดอดรธานในแผนทประเทศไทย)

https://th.wikipedia.org/wiki(พลตร พระเจาบรมวงศเธอ พระองคเจาทองกองกอนใหญ กรมหลวง ประจกษศลปาคม แมทพฝายใต ฉายกอนหนาทจะยกกองทพไปปราบฮอวนหนง)

http://www.pracharkomnews.com/wp-content/uploads/รปปก2-212.jpg(ประเพณร า บวงสรวงร าลกถงพระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงประจกษศลปาคม)

https://th.wikipedia.org/wiki(พนเอก มหาอ ามาตยตร พระวงศเธอ พระองคเจาวฒนา) http://www.oknation.net/blog/wut2013/2014/10/28/entry-1(พระศรสรยราชวรานวตร

โพธ เนตโพธ ) https://sites.google.com/site/noobeebear/_/(ตราประจ าจงหวดอดรธาน) http://www.thaigoodview.com/files/u4567/flug.jpg(ธงประจ าจงหวดอดรธาน) http://www.herb-health.com/wp-content/uploads/2015/04/ทองกวาว.jpg(ดอกไมประจ า

จงหวดอดรธาน) http://www.udonthani.go.th/home/generality/view.pdf)


http://www.dmc.tv/pages/(ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงแวดลอมยงยน)

http://www.isan.clubs.chula.ac.th/webboard/?transaction=post_view.php&room_no=0&i

d_main=733&star=0 (การแตงกายของชาวไทพวนในอดตและปจจบน)

http://pantip.com/topic/33212788 ( ทางเขาศาลเจาปยา(ปงเถากงมา) http://huexonline.com/knowledge/15/49 (โอจมนกบนายปรด พนมยงค)

http://picoretto.blogspot.com/2010/12/blog-post_31.html(บานพกของโฮจมนทจงหวด

อดรธาน)




http://www.pracharkomnews.com/wp-content/uploads/�ٻ��2-212.jpg(��


http://www.oknation.net/blog/wut2013/2014/10/28/entry-1(��Ҫ��ҹ��ѵ�

https://sites.google.com/site/noobeebear/_/(��һ�ШӨѧ��Ѵ�شøҹ�)


http://www.herb-health.com/wp-content/uploads/2015/04/��.jpg(��Ш�







http://huexonline.com/knowledge/15/49%20(��

http://picoretto.blogspot.com/2010/12/blog-post_31.html(��ҹ�ѡ��Ψ��Թ��ѧ��Ѵ



http://www.geocities.ws/seavet72/LH/base-h.htm (432 OMS Udorn RTAFB,Thailand.)

http://board.palungjit.org/f6A3-325970.html (ชวตทหาร จไอในอดรธาน)

http://www.oknation.net/blog/home/user_data/file_data/201507/18/816169c4.jpg(ประต

หนากองบน 23 อดรธานในป 1962( Timeline 1962,udorntafb.tripod.com)

http://archive.wunjun.com/construction/2/46.html(วนหยดทหารจไอในอดรธาน)

https://siripunn.wordpress.com/2012/02/05/ (อาหารภาคกลาง) https://siripunn.files.wordpress.com/2012/02/page3.jpg (อาหารภาคเหนอ)

https://siripunn.files.wordpress.com/2012/02/ (อาหารอสาน)

http://www.ma-krabi.com/(อาหารภาคใต)

http://www.maree.ac.th/324.html (ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง) https://today.line.me/th/pc/article (รวม "พระบรมราโชวาทและพระราชด ารส" ของในหลวง

รชกาลท 9)

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_1 id (หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอเพญ จงหวดอดรธาน)

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_2id(หมบานตนแบบ

เศรษฐกจพอเพยง อ าเภอกแกว จงหวดอดรธาน)

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_3id (หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอไชยวาน จงหวดอดรธาน

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_4id (หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอบานดง จงหวดอดรธาน)

http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_5id (หมบานตนแบบเศรษฐกจพอเพยง อ าเภอไชยวาน จงหวดอดรธาน)

http://www.udru.ac.th/ (อาคารวงแดงเกากอนการปรบปรง) http://www.udru.ac.th (หอประชมใหมทมหาวทยาลยราชภฏอดรธานสามพราว)

http://www.udru.ac.th (ตราสญลกษณมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน)

http://www.udru.ac.th (โครงสรางการแบงสวนราชการมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน)



http://www.oknation.net/blog/home/user_data/file_data/201507/18/816169c4.jpg(��е�









http://www.cdd.go.th/web/udonthani/cdd_news1detail.php?news_2id(��ҹ��Ẻ










http://human.udru.ac.th/main/index.php?option=com (ตราสญลกษณคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร)

http://sci.udru.ac.th/newsci/?page_id=19 (ตราสญลกษณคณะวทยาศาสตร) http://ms.udru.ac.th/ms/ (ตราสญลกษณคณะวทยาการจดการ)


http://wikivisually.com/lang-th/wiki/วทยาลยครอดรธาน


http://sci.udru.ac.th/newsci/?page_id=19

http://ms.udru.ac.th/ms/


http://wikivisually.com/lang-th/wiki/�Է��¤��شøҹ�



ประวตผเรยบเรยง

ชอ-สกล ผชวยศาสตราจารยนวรตน บญภละ

ต าแหนง

- หวหนากลมวชาสงคมศาสตร ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

- อาจารยสอนรายวชาสงคมวฒนธรรมไทยและภมปญญาทองถน ,รายวชาวถไทยพนถนอดรธาน,วถชวตพนถนอดรธาน

คณวฒประวตการศกษา

- ศศบ.ศลปศาสตรบณฑต การพฒนาชมชน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร พ.ศ. 2538

- ศศม. ศกษาศาสตรมหาบณฑต สงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน พ.ศ.

2541

ประวตการท างาน

1. อาจารยโรงเรยนศกษาพเศษสพรรณบร พ.ศ. 2540- 2544

2. อาจารยพเศษโรงเรยนเทคนคบรรหาร-แจมใส พ.ศ. 2541-2544

3. อาจารยมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน พ.ศ. 2544 – ปจจบน

4. อาจารยพเศษวทยาลยพยาบาลราชชนนอดรธาน 2558 – ปจจบน

5. กรรมการประจ าหลกสตรวชาศกษาทวไปมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน 2558– ปจจบน

6. กรรมการมลนธโครงการสบสานงานศลปแผนดนพอ 2559 – ปจจบน

ผลงานเดน / ผลงานวจย 1. เรยบเรยงเอกสารประกอบการสอน วชาวถไทย 2. เรยบเรยงเอกสารประกอบการสอน วชาสงคมวฒนธรรมไทยและภมปญญาทองถน

3. เรยบเรยงเอกสารประกอบการสอน วชาวถไทย พนถนอดรธาน

4. เรยบเรยงเอกสารค าสอน วชาวถชวตพนถนอดรธาน

5. เรยบเรยงต าราภมปญญาทองถนจงหวดอดรธาน

6. การศกษาเปรยบเทยบทศนคตตอการอนรกษทรพยากรปาไมของนกศกษาวชาเอกสงคมศกษาในสถาบนราชภฏอสานเหนอ. THE COMPARATIVE STUDY OF ATTITUDE TOWARDS



FOREST CONSERVATION OF THE SOCIAL STUDIES STUDENTS IN THE NORTHERN ESAN

RAJABHAT INSTITUTE. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน 2541.

7. งานวจยความส านกในคณคาวฒนธรรมไทยของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏ

อดรธาน ปการศกษา 2545.หมวดวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

8. โครงการวจยในฐานนะทเปนผวจยรวมในโครงการวจย ชอโครงการ “การศกษาบรบทของพนท ประเพณ วฒนธรรมความเชอ วถชวต ภมปญญาทองถน ทศนคตและความคดเหนตอโครงการอนรกษฟนฟแหลงน าหวยหลวง-หนองหาร กมภวาป จงหวดอดรธาน” แหลงทน ส านกงานทรพยากรน าภาค ๓ จงหวดอดรธาน กระทรวงทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

9. หวหนาโครงการวจย เรอง “การศกษาองคความรภมปญญาพนถนดานอาหารของชน

ชาตพนธผไทและไทพวน ในจงหวดอดรธาน” The study of local wisdom on PHU TAI and THAI

PAUN ethnic food in Udon Thani Province. แหลงทน ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ประจ าปงบประมาณ 2557.

10. หวหนาโครงการวจยเรอง “ การพฒนาฐานขอมลภมปญญาอาหารพนบานทองถนของชาวผไท บานถอนนาลบ ต าบลถอนนาลบ อ าเภอบานดง จงหวดอดรธาน ” Data development on

Local food wisdom of Phu Thai ethnic Baan Tonnalup, Tonnalup sub-distric, Baan Dung

district, Udon Thani Province. แหลงทน สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน. ประจ าปงบประมาณ 2557.

11. หวหนาโครงการวจยเรอง “การศกษาอตลกษณของชนชาตพนธชาวผไทในจงหวดอดรธานและชาวผไทในจงหวดกาฬสนธ” THE ETHNIC IDENTITY EXISTENCE OF THE PHUTAI AT

KALASIN AND UDONTHANEE. แหลงทน ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ประจ าปงบประมาณ 2558.

12. หวหนาโครงการวจยเรอง “การนอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการพฒนาเศรษฐกจชมชนทองถน : กรณชมชนบานถอนนาลบ หมท 1 ต าบลถอนนาลบ อ าเภอบานดง กบชมชนบานโคกลาม – แสงอราม ต าบลกดหมากไฟ อ าเภอหนองววซอ จงหวดอดรธาน.แหลงทน สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน. ประจ าปงบประมาณ 2558.



13. หวหนาโครงการวจยเรอง “การศกษาเปรยบเทยบปจจยทน าไปสการพฒนาอยางยงยนบานโคกลาม-แสงอราม อ าเภอหนองววซอกบบานถอนนาลบ อ าเภอบานดง จงหวดอดรธาน” The

study was to compare the factors of physical, economy, social and culture between

Koklam-Sang Aram and Bann Ton Na Lup which affect a sustainable development แหลงทน ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ประจ าปงบประมาณ 2559.

ทอยทตดตอสะดวก ส านกวชาศกษาทวไป มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

หมายเลขโทรศพท 092-2521093

E-mail: [email protected]



Documents

วิถีชีวิตพื้นถิ่นอุดรธานีportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17rsZ65572285v84G275.pdf · รูปภาพทีไ༛3.1 อาหารภาคกลาง