การพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”

สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนล าไยส าหรบนกเรยน

โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม

ศรพรรณ ไชยา รองผอ านวยการสถานศกษาช านาญการ

โรงเรยนฮอดพทยาคม

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

สารบญ บทท 1 บทน า 1 ทมาและความส าคญของปญหา 1 วตถประสงคของการวจย 4 ขอบเขตของการวจย 5 นยามศพทเฉพาะ 6

ประโยชนทไดรบจากการวจย 7 กรอบแนวคดในการพฒนาหลกสตร 7 บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ 8

หลกสตร 9

การพฒนาหลกสตร 15

หลกสตรบรณาการ 40

พชล าไย 45

ทกษะการประกอบอาชพ 49 งานวจยทเกยวของ 52

บทท 3 วธด าเนนการ 54

การศกษาขอมลพนฐาน 54 การพฒนารางหลกสตร 60 การทดลองใชหลกสตร 63 การประเมนผลและปรบปรงหลกสตร 73

ภาคผนวก 74

หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” 75 แบบทดสอบวดผลสมฤทธ 93 แบบสงเกตทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย 97 แบบวดเจคตทมตอการประกอบอาชพสวนลาไย 102 รายชอผเชยวชาญ 105 บรรณานกรม 106

บทท 1 บทน า

ทมาและความส าคญของปญหา ปจจบนเทคโนโลยและวชาการตาง ๆ ไดเปลยนแปลงและพฒนาไปอยางรวดเรวและกาวไกลเปนอยางมาก การพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตองอาศยวทยากรและเทคโนโลยตาง ๆ ซงตองอาศยองค๑ประกอบหลายอยางมาประกอบกน องค๑ประกอบทสาคญมากทสดคอ ทรพยากรมนษย๑เปนปจจยสาคญทกอใหเกดการเปลยนแปลงไปสแนวทางทดดขนหรอเลวลงได เปนผวางแผนใหสงคม ดงนนการพฒนาทรพยากรมนษย๑ใหมคณภาพ สามารถอยในสงคมไดอยางมความสข จงเปนสงจาเปนอยางยงซงสวนหนงคอการใหความร ความสามารถและทกษะในวชาสาขาอาชพตาง ๆ แนวทางหนงของการพฒนาทรพยากรมนษย๑ใหมความสามารถ คอ การจดการศกษาดานอาชพใหแกเยาวชนของชาตในระดบตาง ๆ (กรมวชาการ , 2546, บทนา) ซงสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทกฉบบทเนนการพฒนาคณภาพของมนษย๑ โดยมวตถประสงค๑เกยวกบการศกษาดานอาชพวา จะมงจดการศกษาเพอพฒนาคณภาพของพลมองใหมความสขและทกษาในการประกอบอาชพ สามารถพงตนเองและดารงชวตไดอยางมความสข พรอมทงกาหนดนโยบายเกยวกบการศกษาเพออาชพ เพอใหสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน ตลอดจนสงเสรมการจดการศกษาเพออาชพในทกระดบและทกประเภทเพอใหผเรยนมความรความสามารถทจะเปนผประกอบการได (สานกงานนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา, 2545, หนา 69-70) ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ไดกาหนดใหการศกษาเปนกระบวนการเรยนร เพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรค๑ความกาวหนาทางวชาการ การสรางองค๑ความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอมสงคมแหงการเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเกดการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษย๑ทสมบรณ๑ทงรางกาย จตใจ และสตปญญาความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข เปดโอกาสใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา พฒนาสาระและกระบวนการเรยนรใหเปนไปยางตอเนอง (กรมวชาการ , 2542, หนา 2) ซงสอดคลองกบแผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ.2560 – 2579 หนา 80-81) ไดมพนธกจประการหนงทมงพฒนาผเรยนทกคนใหมคณลกษณะและทกษะการเรยนร ในศตวรรษท 21

กระทรวงศกษาธการไดประกาศใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 25 51 ฉบบปรบปรง 2560 ใหเปนหลกสตรแกนกลางของประเทศ โดยกาหนดจดหมาย และมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายและกรอบทศทางในการพฒนาคณภาพผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข มศกยภาพในการศกษาตอ และประกอบอาชพ (กระทรวงศกษาธการ, 2551) พรอมกนนไดปรบกระบวนการพฒนาหลกสตรใหมความสอดคลองกบเจตนารมณ๑แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ทมงเนนการกระจายอานาจทางการศกษาใหทองถนและสถานศกษาไดมบทบาทและมสวนรวมในการพฒนาหลกสตร เพอใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน นอกจากนนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ไดชใหเหนถงความจาเปนในการปรบเปลยนจดเนนในการพฒนาคณภาพคนในสงคมไทยใหมคณธรรมและมความรอยางเทาทน ใหมความพรอมดานรางกาย สตปญญา อารมณ๑ และศลธรรม สามารถกาวทนการเปลยนแปลงเพอนาไปสสงคมฐานความรไดอยางมนคง แนวการพฒนาคนดงกลาวมงเตรยมเดกและเยาวชนใหมพนฐานจตใจทดงาม มจตสาธารณะ พรอมทงมสมรรถนะ ทกษะและความรพนฐานทจาเปนในการดารงชวต อนจะสงผลตอการพฒนาประเทศอยางยงยน ซงแนวทางดงกลาวสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการในการพฒนาเยาวชนของชาตเขาสโลกยคศตวรรษท 21 โดยมงเสรมผเรยนมคณธรรม รกความเปนไทย ใหมทกษะการคดวเคราะห๑ สรางสรรค๑ มทกษะดานเทคโนโลย สามารถทางานรวมกบผอนในสงคมโลกไดอยางสนต (กระทรวงศกษาธการ, 2551) จากขอคนพบในการศกษาวจยและตดตามผลการใชหลกสตรการศกษาขนพนฐานพนฐาน พทธศกราช 2544 ทผานมา ประกอบกบขอมลจากแผนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 2 เกยวกบแนวทางการพฒนาคนในสงคมไทย และจดเนนของกระทรวงศกษาธการในการพฒนาเยาวชนสศตวรรษท 21 จงเกดการทบทวนหลกสตรนาไปสการพฒนาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมความเหมาะสม ชดเจน ทงเปาหมายของหลกสตรในการพฒนาคณภาพผเรยน พฒนาเศรษฐกจและสงคมพฒนาประเทศพนฐานในการดารงชวต หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 จงมงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข มศกยภาพในการศกษาตอและประกอบอาชพ (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2551) การจดการเรยนการสอนในกลมการงานอาชพเปนกลมประสบการณ๑หนงในหลกสตรสถานศกษาและเปนสาระการเรยนรเพอเตรยมคนในการดารงชวตและพฒนาคนเขาสโลกแหงอาชพมงเนนใหเกดความร ทกษะ กระบวนการ คณธรรม จรยธรรม และคานยมทจาเปนตอการทางานรวมกบผอนไดอยางมความสข เปดโอกาสและสงเสรมใหทองถน คอโรงเรยน กลมโรงเรยน จงหวด เขตการศกษา หนวยงานทเกยวของ สามารถสรางหลกสตรราบวชาตาง ๆ ตามโครงการสรางวชาได ทงนเพอสงเสรมการจดการศกษาใหสอดคลองและเออตอ

2

ชวตจรง สภาพเศรษฐกจและสงคมของแตละทองถนและสงเสรมความถนน ความสามารถความตองการของผเรยน รวมทงความเปนเลศทางวชาการและงานอาชพ เปาหมายของการศกษาระดบประถมศกษามงปลกฝงใหผเรยนมคณลกษณะอย 3 ประการหลก คอพฒนาตนเอง (มชวต) พฒนาอาชพ (เศรษฐกจ) และพฒนาสงคม ในการพฒนาอาชพนนตองการใหผเรยนมความรและทกษะพนฐานในการทางาน มนสยรกการทางาน ทางานเปน และสามารถทางานรวมกบผอนได (กรมวชาการ, 2546, หนา 118) ดงนนในการจดการเรยนการสอนในกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ จงมงมนพฒนาผเรยนแบบองค๑รวมเพอใหเปนคนด มความร ความสามารถ โดยมคณลกษณะทพงประสงค๑ดงน มความรความเขาใจเกยวกบการดารงชวตและครอบครว การอาชพ การออกแบบเทคโนโลยสารสนเทศ และเทคโนโลยเพอการทางานและอาชพ มทกษะในการทางาน การประกอบอาชพ การจดการ การแสวงหาความร เลอกใชเทคโนโลยและเทคโนโลยเพอการทางาน สามารถทางานอยางมกลยทธ๑ สรางและพฒนาผลตภณฑ๑หรอวธการใหม มความรบผดชอบ ซอสตย๑ อดทน รกการทางาน ประหยด อดออม ตรงตอเวลา เออเฟอ เสยสละและมวนยในการทางาน เหนคณคา ความสาคญของงานและอาชพ ตระหนกถงความสาคญของสารสนเทศ การอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาต สงแลดลอมและพลงงาน (กรมวชาการ, 2546, หนา 11) อาเภอฮอด เปนอาเภอหนงใน จงหวดเชยงใหม ตงอยทางตอนใตของจงหวด และเปนอาเภอทมพนทสวนใหญเปนทวเขา ราษฎรของอาเภอฮอดสวนใหญประกอบอาชพทางการเกษตร คอ ทานา ทาไร ทาสวน มพนทเพาะปลกประมาณ 132,648.59 ไร เปนพนททานาประมาณ 26,167.23 ไร พชไร/ไมผล และพชผกททาการเพาะปลกสวนมาก ไดแก ขาวเจา ขาวเหนยว กะหลาปล มะเขอเทศ ลาไย (ระบบสารสนเทศภมศาสตร๑ โครงการบรหารจดการทรพยากรนาจงหวดเชยงใหม : 2553) อาชพทาสวนลาไยสาหรบประชาชนคนอาเภอฮอด แทบทกครอบครวจะมสวนลาไยเปนของตวเอง ไมวาจะเปนชาวบาน ขาราชการ ทกอาชพลวนจะมพนทสวนลาไยเปนอกอาชพของครอบครว เพราะฉะนนอาชพสวนลาไยจงถอไดวาเปนอาชพในทองถนของคนอาเภอฮอด ซงการประกอบอาชพสวนลาไยนนจะตองมความรความเขาใจเกยวกบลาไย การดแลรกษา การใหนาใหปย การผลตลาไยนอกฤดกาล การดแลปองกนลาไยจากศตรพช รวมทงการตลาด เพอใหคมคากบอาชพชาวสวนลาไย แตทกวนนทกขนตอนของการทจะไดลาไยออกสตลาด ขายไดเงน ชาวสวนลาไยสวนใหญตองประสบปญหาในการดแลสวนลาไยของตนเองเนองจากบตรหลานในครอบครว หรอแมแตเจาของสวนไมมความร ไมมทกษะทถกตอง ไมมเวลาทจะดแลสวนลาไยดวยตนเอง ทาใหตองเพมตนทนในการทาอาชพสวนลาไย บตรหลานไปเรยนหนงสอกไมไดชวยดแล และไมสามารถชวยงานสวนลาไยไดเพราะไมเคยทา ไมมความร ไมมทกษะ ไมมความรกความผกพนกบสวนลาไย ประชาชนในพนทไมไดเปนเจาของกจการรบซอลาไยเพอการสงออกสงผลถงการตลาดเวลาทจะสงผลผลตลาไยออกสตลาด จะเปนการผกขาดราคาจากผซอ

3

จากคนตางถน คนตางประเทศมาประกอบกจการผานพอคาคนกลาง สงผลตอรายไดทชาวสวนลาไยควรจะไดลดลงตามไป

โรงเรยนฮอดพทยาคมเปนโรงเรยนมธยมศกษาประจาอาเภอฮอด เปดรบนกเรยนเขามาศกษาตอ ในระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถง ระดบชนมธยมศกษาปท 6 ซงเปนบตรหลานในวยทสามารถชวยเหลอผปกครองในการทาอาชพลาไย ไดตระหนกถงปญหาดงกลาววาเปนปญหาสบเนองทควรอยางยงจะไดรบการแกไข โดยการพฒนาหลกสตรลาไย ใหนกเรยนในโรงเรยนฮอดพทยาคมทกคนไดเรยนรทกษะการประกอบอาชพลาไย ซงประกอบดวย มความรเกยวกบประวตและพนธ๑ลาไย การขยายพนธ๑ การดแล บารงรกษา การผลตลาไยนอกฤดกาล การแปรรปลาไย การออกแบบผลตภณฑ๑ลาไย และการตลาดลาไย เพอใหอาชพสวนลาไยของทองถนคนอาเภอฮอดมนคง สบทอดตอบตรหลาน และเกดประโยชน๑สงสดทงทางเศรษฐกจและคณภาพชวต จากปญหาดงกลาวผวจยจงตองการใหนกเรยนมความรพนฐานในการประกอบอาชพการทาสวนลาไยซงเปนอาชพหลกของครอบครว เพอใหนกเรยนสามารถชวยเหลอผปกครองในการประกอบอาชพในการชวยเหลอตนเองและพงพาตนเองได สรางรายไดชวยเหลอครอบครวและสงเสรมอาชพของครอบครว อกทงยงสอดคลองกบสงคมปจจบน สอดคลองกบความตองการของทองถนดงกลาวมาขางตนแลว ผวจยจงมความสนใจทจะพฒนาหลกสตรทองถนกกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย เรอง อาชพการทาสวนลาไยในชมชนโปงนารอน สอดคลองทตวชวดของกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 การอาชพระบวาเมอผเรยนไดรบการจดการเรยนรแลวนกเรยนจะสามารถ 1) อธบายแนวทางการเลอกอาชพ 2) มเจตคตทดในการประกอบอาชพ และ 3) เหนความสาคญในการสรางอาชพ ในชนมธยมศกษาปท 1 ซงจะเปนความรพนฐานใหกบนกเรยนและนกเรยนสามารถตอยอดความรในระดบชนทสงขนไป อกทงยงเปนการนาทรพยากรมาประยกต๑ใชใหเกดประโยชน๑ ตลอดจนเปนการใหนกเรยนไดเรยนรกบพนฐานอาชพในทองถนของตน มทกษะในการทางาน การประกอบอาชพเพอชวยเหลอครอบครวเมอนกเรยนจบการศกษา

วตถประสงคของการวจย

1. เพอพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สาหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม 2. เพอศกษาผลการใชหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สาหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม 3. เพอศกษาเจคตของนกเรยนทมตอการประกอบอาชพสวนลาไย

4

ขอบเขตของการวจย

ขอบเขตดานเนอหา

เนอหาสวนทนามาพฒนาหลกสตร เปนเนอหาเรองอาชพ ในกลมการงานอาชพ สาระท 4 การงานอาชพ ตวชวด ม .1/1 อธบายแนวทางการเลอกอาชพ ม .1/2 มเจตคตทดตอการประกอบอาชพ ม .1/3 เหนความสาคญของการสรางอาชพ เปนหลกบรณาการภายในกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ และบรณาการกบกลมสาระการเรยนรภาษาไทย กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร๑ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร๑ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา กลมสาระการเรยนรศลปะ และกลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ ผวจยไดกาหนดเนอหาการวจย เปน 15 หนวย ดงน

หนวยท 1 ประวตและพนธ๑ลาไย หนวยท 2 การปลกลาไย หนวยท 3 การบารง ดแลรกษา ปองกนและกาจดศตรพชในสวนลาไย หนวยท 4 การผลตลาไย หนวยท 5 การเกบเกยวผลผลตลาไย

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนฮอดพทยาคม สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 จานวน 6 หองเรยน จานวน 185 คน กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม ทผปกครองประกอบอาชพสวนลาไย จานวน 30 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ระยะเวลา

ระยะเวลาในการทดลอง หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สาหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม ใชเวลาสอน 20 ชวโมง ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 โดยเปนการจดการเรยนรแบบบรณาการสาหรบนกเรยนกลมตวอยางเปนเวลาหนงสปดาห๑

นยามศพทเฉพาะ

5

การบรณาการ หมายถง การจดการเรยนรโดยใช ความรความเขาใจ และทกษะในศาสตร๑ตาง ๆ มากกวา 1 วชามารวมดวยกนภายใตเรองราว โครงการหรอกจกรรม เพอแกปญหา หรอแสวงหาความรความเขาใจในเรองใดเรองหนง (กรมวชาการ,2544) หลกสตร หมายถง หลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนล าไย ส าหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม หมายถง การจดการเรยนรบรณาการวชาเพมเตม เพอใหนกเรยนมความร มทกษะ และเจตคตทดตอการประกอบอาชพการทาสวนลาไย โดยนาเนอหาสาระทมความหมายเกยวของกนมาสมพนธ๑ใหเปนเรองราวเดยวกนและจดกจกรรมการเรยนรเกดการเรยนรในลกษณะทเปนองค๑รวม และสามารถนาความรความเขาใจไปใชในชวตประจาวน ซงผวจยไดจดเนอหาสาระตามรปแบบการบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรตาง ๆ ดงน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 1 การดารงชวตและครอบครว และสาระท 4 งานอาชพ

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร๑ สาระท 1 วทยาศาสตร๑ชวภาพ สาระท 4 เทคโนโลย

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม สาระท 3 เศรษฐศาสตร๑

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรภาษาไทย สาระท 1 การอาน สาระท 2 การเขยน

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร๑ สาระท 2 สถตและความนาจะเปน

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรสขศกษา และพลศกษา สาระท 2 ชวตและครอบครว สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรศลปะ สาระท 1 ทศนศลป

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ สาระท 4 ภาษากบความสมพนธ๑กบชมชนและโลก

การพฒนาหลกสตร หมายถงกระบวนการจดทาหลกสตร ซงผวจยไดวจยและพฒนาขนประกอบดวย การศกษาขอมลพนฐาน การสรางหลกสตร การประเมนหลกสตรกอนนาไปใช การทดลองใชหลกสตร และหลกสตรการปรบปรงแกไขหลกสตร

6

ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความร ความเขาใจ ความสามารถ และทกษะทางวชาการรวมทงสมรรถภาพของสมองดานตาง ๆ ไดแก ระดบสตปญญา การคด การแกปญหาตาง ๆ ของนกเรยน ซงแสดงใหเหนดวยคะแนนทไดจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการประกอบอาชพสวนล าไย หมายถง กระบวนการปฏบตงานในสวนลาไย ไดแก ทกษะการปลกและขยายพนธ๑ลาไย ทกษะการบารง ดแลรกษา การปองกนและกาจดศตรพชในสวนลาไย ทกษะการผลตลาไย และทกษะการเกบเกยวลาไย

เจตคตตออาชพการท าสวนล าไย หมายถง ความรสกหรอความคดของนกเรยนทมตออาชพการทาสวนลาไย ซงวดไดจากแบบวดเจตคตแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบทผวจยสรางขน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย 1. โรงเรยนไดหลกสตรทจดการเรยนรแบบบรณาการและสอดคลองกบสภาพของทองถนของนกเรยน 2. ครผสอน ผบรหารการศกษา และผมสวนเกยวของไดแนวทางในการจดทาหลกสตรบรณาการ 3. นกเรยนไดรบการสงเสรมใหเรยนรทกษะอาชพจากประสบการณ๑ในชวตประจาวน สามารถนาความรทไดไปใชประโยชน๑อยางแทจรง

กรอบแนวคดในการพฒนาหลกสตร การวจยครงนเพอพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สาหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม ผวจยไดศกษา รปแบบการพฒนาหลกสตรของกรมวชาการ ภายใตแนวทางการพฒนาหลกสตรทองถนซงมรปแบบการดาเนนงานพฒนาในลกษณะของการวจยและพฒนา (Research anddevelopment)

หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สาหรบนกเรยนโรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม

- ผลสมฤทธทางการเรยน

- ทกษะการประกอบอาชพสวนล าไย

- เจคตทมตอการประกอบอาชพ

สวนล าไย

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการพฒนาหลกสตรบรณาการ “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน”

7

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

ในการศกษาครงน ผศกษาไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของตามล าดบ ดงน

1. หลกสตร ความหมายของหลกสตร ความสาคญของหลกสตร องค๑ประกอบของหลกสตร แนวคดในการพฒนาหลกสตร

2. การพฒนาหลกสตร ความหมายของการพฒนาหลกสตร หลกการพฒนาหลกสตร ผลทไดจากการพฒนาหลกสตร กระบวนการในการพฒนาหลกสตร รปแบบในการพฒนาหลกสตร

3. หลกสตรบรณาการ ความหมายของหลกสตรบรณาการ การจดการเรยนรแบบบรณาการ

การประเมนผลเพอการพฒนาการจดการเรยนรแบบบรณาการ 4. พชล าไย

ลกษณะของลาไย ประวตลาไย พนธ๑ลาไย ประโยชน๑ของลาไย คณคาทางอาหารของลาไย

4. ทกษะการประกอบอาชพ ความหมายของอาชพ ความหมายของการพฒนาอาชพ

ความพรอมในการพฒนาอาชพ การฝกทกษะเพอพฒนาอาชพ การจดการการผลตและบรการ โครงการพฒนาอาชพ

5. งานวจยทเกยวของ 1. หลกสตร 1.1 ความหมายของหลกสตร

หลกสตร (องกฤษ: curriculum (เอกพจน๑) หรอ curricula (พหพจน๑)) เปนคาทเกดขนมาใน ครสต๑ศตวรรษท 17 และเรมใชคานอยางแพรหลายในชวง ครสต๑ศตวรรษท 20โดยในตาราเรยนเลมแรกทเขยนอธบายเกยวกบหลกสตรของจอห๑น แฟรงคลน บอบบทในป ค.ศ. 1918 ไดอธบายแนวความคดของหลกสตรไววาเปนการกระทาและประสบการณ๑ของผทกาลงเปลยนผานจากเดกเปนผใหญควรทจะมเพอเปนผใหญทประสบความสาเรจของ สงคมในอนาคต(Bobbitt, John Franklin. The Curricilum. Boston: Houghton Mifflin, 1918) นอกจากนหลกสตรยงครอบคลมถงประสบการณ๑ทเกดขนทงภายในโรงเรยนและภายนอกโรงเรยน รวมไปถงประสบการณ๑ทไดรบโดยบงเอญ ประสบการณ๑ทไมไดชนาและประสบการณ๑ทมจดมงหมายเพอสรางผใหญใหกบสงคมในอนาคต

หลกสตรทมการพฒนาในปจจบนไดรบอทธพลอยางหลากหลายจากพนฐานทางดานตางๆ ทง ปรชญาการศกษา จตวทยาพฒนาการ จตวทยาการเรยนร สภาพสงคม เทคโนโลยและวทยาศาสตร๑ (อรรถพล อนนตวรสกล, 2556) ซงพนฐานตางๆเหลานจะชวยใหการพฒนาหลกสตรดาเนนไปดวยแนวทางทชดเจน จนกระทงสามารถนาหลกสตรไปใชได อยางไรกตามในชวงเวลากอนการใช ระหวางใชและหลงการใชหลกสตรจะมการดาเนนการประเมนผลหลกสตรอยเสมอ (สานกเทคโนโลยและบรการสารสนเทศ มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ๑ , 2554)

หลกสตรเปนสงสาคญของการจดการศกษา เพราะเปนสงทกาหนดแนวทางการปฏบตในการจดการเรยนการสอนใหบรรลจดมงหมายทกาหนดไว หลกสตรทดตองมการพฒนาอยเสมอ เพอใหมเนอหาสาระทนกบสภาพการเปลยนแปลงของสงคม เศรษฐกจ เทคโนโลย และการเมอง

คาวา “หลกสตร” หรอในภาษาองกฤษใชคาวา “ Curriculum ” ไดมนกวชาการทางการศกษาไดใหคา

นยามหรอความหมายของหลกสตรไวหลายทศนะดงน

9

ราชบณฑตยสถาน (2546 : 1272) กลาววา หลกสตร หมายถงประมวลวชาและกจกรรมตางๆทกาหนดไว

ในสถานศกษา เพอวตถประสงค๑อยางใดอยางหนง

สวน เกลน แฮนส๑ (Glen Hass, 1980 อางถงใน ธารง บวศร , 2542 : 4)กลาววา หลกสตรหมายถงมวล

ประสบการณ๑ทผเรยนไดรบจากโปรแกรมการศกษา ซงจดขนเพอใหบรรลวตถประสงค๑ทกาหนดไว โดยอาศย

กรอบของทฤษฎและการวจยในอดตและปจจบนเปนพนฐาน

สาหรบ ธารง บวศร (2542 : 7) ใหความหมายวา หลกสตร คอ แผนซงไดออกแบบจดทาขนเพอแสดงถงจดหมายการจดเนอหา กจกรรมและมวลประสบการณ๑ ในแตละโปรแกรมการศกษา เพอผเรยนมพฒนาการในดานตางๆตามจดหมายทไดกาหนดไว นอกจากนน ปรยาพร วงศ๑อนตรโรจน๑ (2543 : 25) ไดกลาวถงความหมายของหลกสตรไว 3 ประการคอ 1. หลกสตรเปนศาสตร๑ทมทฤษฎ หลกการและการนาไปใชในการจดการเรยนการสอนทมงหมายไว 2. หลกสตรเปนระบบในการจดการศกษาโดยมปจจยนาเขา( Input) ไดแกครนกเรยน วสดอปกรณ๑ อาคารสถานท กระบวนการ( Process)ผลผลต( Output)ไดแกผลสมฤทธทางการเรยนความสาเรจทางการศกษา เปนตน 3. หลกสตรเปนแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทมงประสงค๑จะอบรมฝกฝนผเรยนใหเปนไปตามเปาหมายทตองการ บ๏อบบท ( Bobbitt, 1981 อางถงในบรรพต สวรรณประเสรฐ , 2544 : 14)กลาววา หลกสตร คอ รายการของสงตางๆซงผเรยนและเยาวชนจะตองทาและประสบโดยการพฒนาความสามารถเพอจะทาสงตางๆใหดและเหมาะสมสาหรบการดารงชวตในวยผใหญ ธระ รญเจรญ (2550 : 280 ) ไดใหจากดความของคาวาหลกสตรดงน 1. หลกสตร หมายถง ประสบการณ๑ทงหมดทจดใหนกเรยนโดยการควบคมแนะนาของสถานศกษาอนเปนเครองมอทชวยบรรลวตถประสงค๑ หรอความคาดหวงทางการศกษาทตงไว 2. หลกสตร เปนสอในการสอนทโรงเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนไดรบประสบการณ๑ในการเรยนร

เพอบรรลเปาหมายหรอวตถประสงค๑ทตงไว

ชมศกด อนทร๑รกษ๑ (255 1 : 47 ) ไดกลาวสรปวา หลกสตรเปนเนอหาสาระสาคญและกจกรรม

ตางๆ ทสนองวตถประสงค๑ เพอใหผเรยนไดเกดการเรยนรและเปลยนแปลงพฤตกรรมไปตามทพง

ประสงค๑

10

เซยเลอร๑ อเลกซานเดอร๑ และเลวส (Sayler, Alexander and Lewis. 1981 : 8) ไดใหความหมายของหลกสตรไววา หลกสตร หมายถง แผนการเรยนการสอนทจดโอกาสในการเรยนรใหแกบคคลทไดรบการศกษา บน และคนอนๆ (Beane & others. 1986 : 34 - 35) สรปความหมายของหลกสตรไวโดยใชเกณฑ๑ความเปนรปธรรม (Concrete) ไปสนามธรรม (Abstract) และจากการยดโรงเรยนเปนศนย๑กลาง (School - centered) ไปสการยดผเรยนเปนศนย๑กลาง (Learner - centered) โดยไดอธบายไว ดงน 1. หลกสตร คอ ผลผลตทเกดขนจากกระบวนการจดการศกษา (Curriculum as product) 2. หลกสตร คอ โครงการหรอแผนการในการจดการศกษา (Curriculum as program) 3. หลกสตร คอ การเรยนรทกาหนดไวอยางมความหมาย (Curriculum as intended learning) 4. หลกสตร คอ ประสบการณ๑ของผเรยน (Curriculum as experience of the learner) โอลวา (Oliva. 1992 : 8 – 9) ไดใหนยามความหมายของหลกสตร โดยแบงเปน 1. การใหนยามโดยยดจดประสงค๑ (Purpose) หลกสตร จงมภาระหนาททจะทาใหผเรยนควรจะเปนอยางไรหรอมลกษณะอยางไร หลกสตรแนวคดนจงมความหมายในลกษณะทเปนวธการ ทนาไปสความสาเรจตามจดประสงค๑หรอจดมงหมาย เชน หลกสตร คอ การถายทอด มรดกทางวฒนธรรม หลกสตร คอ การพฒนาทกษะการคดของผเรยน เปนตน 2. การใหนยามโดยยดบรบทหรอสภาพแวดลอม (Contexts) นยามหลกสตรในลกษณะน เปนการอธบายถงลกษณะทวไปของหลกสตร ซงแลวแตวาเนอหาสาระของหลกสตรมลกษณะเปนอยางไร เชน หลกสตรทยดเนอหาวชา หลกสตรทยดผเรยนเปนศนย๑กลางหลกสตรเพอการปฏรปสงคม เปนตน 3. การใหนยามโดยยดวธดาเนนการหรอยทธศาสตร๑ (Strategies) เปนการใหนยามหลกสตร ในเชงวธดาเนนการทเปนกระบวนการ ยทธศาสตร๑หรอเทคนควธการทใชในการจดการเรยนการสอน เชน หลกสตร คอ กระบวนการแกปญหา หลกสตร คอ การทางานกลม หลกสตร คอ การเรยนรรายบคคล หลกสตร คอ โครงการหรอแผนการจดการเรยนการสอน เปนตน โอลวา ไดสรปความหมายของหลกสตรไววา หลกสตร คอ แผนงานหรอโครงการทจดประสบการณ๑ทงหมดใหแกผเรยนโดยแผนงานตางๆ จะถกกาหนดเปนลายลกษณ๑อกษรมขอบเขตกวางขวาง หลากหลาย เพอเปนแนวทางการจดประสบการณ๑การเรยนรทตองการ ดงนน หลกสตรอาจเปนหนวย (Unit) เปนรายวชา (Course) หรอเปนรายวชายอย (Sequence of courses) ทงน แผนงานหรอโครงการทางการศกษาดงกลาว อาจจดขนไดทงในและนอกชนเรยน ภายใตการบรหารและดาเนนงานของสถานศกษา

11

โซเวลล๑ (Sowell. 1996 : 5) ไดกลาววา มผอธบายความหมายของหลกสตรไวอยางมากมาย เชน หลกสตรเปนการสะสมความรดงเดม เปนวธการคด เปนประสบการณ๑ทถกกาหนดไว เปนแผนการจดสภาพการเรยนร เปนความรและคณลกษณะของผเรยน เปนเนอหาและกระบวนการ เปนแผนการเรยนการสอน เปนจดหมายปลายทางและผลลพธ๑ของการจดการเรยนการสอนและเปนผลผลตของระบบเทคโนโลย เปนตน โซเวลล๑ ไดอธบายวา เปนเรองปกตทนยามความหมายของหลกสตรมความแตกตางกนไปเพราะบางคนใหความหมายของหลกสตรในระดบทแตกตางกนหรอไมไดแยกหลกสตรกบการจดการเรยนการสอน แตอยางไรกตาม โซเวลล๑ ไดสรปวา หลกสตร คอ การสอนอะไรใหกบผเรยน ซงมความหมายทกวางขวาง ทรวมทงขอมลขาวสาร ทกษะ และ ทศนคต ทงทไดกาหนดไวและไมไดกาหนดไวใหแกผเรยนในสถานศกษา ชมพนธ๑ กญชร ณ อยธยา (2540 : 3 – 5) ไดอธบายความหมายของ หลกสตรวา มความแตกตางกนไปตงแตความหมายทแคบสดจนถงกวางสด ซงสามารถจาแนกความคดเหนของนกการศกษาทไดใหนยามความหมายของหลกสตรแบงออกเปน 2 กลมใหญๆ ไดดงน 1. หลกสตร หมายถง แผนประสบการณ๑การเรยน นกการศกษาทมความคดเหนวา หลกสตร หมายถง แผนประสบการณ๑การเรยนนน มองหลกสตรทเปนเอกสารหรอโครงการของการศกษาทสถาบนการศกษาไววางแผนไว เพอใหผเรยนไดศกษาตามแผนหรอโครงการทกาหนดไว หลกสตรตามความหมายน หมายรวมถง แผนการเรยนหรอรายวชาตางๆ ทกาหนดใหเรยนรวมทงเนอหาวชาของรายวชาตางๆ กจกรรมการเรยนการสอน และการประเมนผล ซงไดกาหนดไวในแผนความคดเหนของนกการศกษากลมน ไมรวมถงการนาหลกสตรไปใชหรอการเรยนการสอนทปฏบตจรง 2. หลกสตร หมายถง ประสบการณ๑การเรยนของผเรยน ทสถาบนการศกษาจดใหแกผเรยนประกอบดวย จดมงหมาย เนอหา การจดกจกรรมการเรยนการสอน การประเมนผล รจร๑ ภสาระ (2545 : 1) ไดอธบายความหมายของหลกสตรวา หมายถง แผนการเรยน ประกอบดวยเปาหมาย และจดประสงค๑เฉพาะทจะนาเสนอและจดการเนอหา รวมถงแบบของการเรยนการสอนตามจดประสงค๑ และทายทสดจะตองมการประเมนผลของการเรยน นกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของคาวา "หลกสตร" ดวยอกษรยอ SOPEA ซงหมายถง - S (Curriculum as Subjects and Subject Matter) หลกสตร คอ รายวชาหรอเนอหาวชาทเรยน - O (Curriculum as Objectives) หลกสตร คอ จดหมายทผเรยนพงบรรล - P (Curriculum as Plans)

12

หลกสตร คอ แผนสาหรบจดโอกาสการเรยนรหรอประสบการณ๑แกนกเรยน - E (Curriculum as Learners, Experiences) หลกสตร คอ ประสบการณ๑ทงปวงของผเรยนทจดโดยโรงเรยน - A (Curriculum as Educational Activities) หลกสตร คอ กจกรรมทางการศกษาทจดใหกบนกเรยน หลกสตรในความหมายเดม จะหมายถง รายวชาตาง ๆ ทนกเรยนจะตองเรยนสวนความหมายใหม จะหมายถง มวลประสบการณ๑ทงหมดทนกเรยนจะไดภายใตคาแนะนา และความรบผดชอบของโรงเรยน หากจะสรปความหมายของหลกสตรจากนกการศกษาหลายทานพอจะสรปไดดงน 1. หลกสตรในฐานะทเปนวชาเนอหาสาระทจดใหแกผเรยน 2. หลกสตรในฐานะทเปนเอกสารหลกสตร 3. หลกสตรในฐานะทเปนกจกรรมตาง ๆ ทจะใหแกนกเรยน 4. หลกสตรในฐานะแผนสาหรบจดโอกาสการเรยนรหรอประสบการณ๑ทคาดหวงแกนกเรยน 5. หลกสตรในฐานะทมวลประสบการณ๑ 6. หลกสตรในฐานะทเปนจดหมายปลายทาง 7. หลกสตรในฐานะทเปนระบบการเรยนการสอนและกจกรรมการเรยนการสอน นอกจากนนยงมคาทมความหมายใกลเคยงกบหลกสตรอก เปนตนวา 1. โปรแกรมการเรยน (A Program of Studies) คานใชแทนความหมายของหลกสตร ซงคนทว ๆไปใช คลายกบรายการเรยงลาดบรายวชา ปจจบนยงมการใชคานในการ จดการศกษาอดมศกษาโดยการจดลาดบรายวชา 2. เอกสารการเรยน (A Docment) เปนการใหความหมายของหลกสตร ตามจดมงหมายท จะใหศกษา เพอเสนอตอผมาตดตอทสถานศกษา 3. แผนการจดกจกรรม (Planned Experiences) หมายถง กจกรรมทงมวลทโรงเรยน จดใหนกเรยนและการวางแผนหลกสตรเปนการเตรยมการใหโอกาสกบผเรยน 4. หลกสตรแฝง (Hidden Curriculum) หมายถง หลกสตรทไมไดมการกาหนดไวลวงหนา หลกสตรถอวามบทบาทสาคญในการจดการศกษาทกระดบ หลกสตรระบสงทคาดหวงใหเกดขนกบผเรยนและแนวทางจดใหผเรยนไดรบประสบการณ๑ หลกสตรเปรยบเสมอนพมพ๑เขยวในการสรางบาน สวนการสอนเปนกระบวนการหรอวธการ หลกสตรจะระบสงทจะสอนในโรงเรยนระบสงทผเรยนควรจะเรยนร (เนอหา)

13

จากแนวคดของนกการศกษาหลายทานดงกลาวพบวา มการใหนยามแตกตางกนไป ทงนเพราะแตละคนมเกณฑ๑ทใชในการอธบายแตกตางกน ในการศกษาครงน สรปไดวา หลกสตร หมายถง แนวการจดประสบการณ๑ และ/หรอ เอกสาร ทมการจดทาเปนแผนการจดสภาพการเรยนรหรอโครงการจดการศกษา โดยมการกาหนดวธการจดการเรยนร เพอใหผเรยนเกดผลการเรยนรตามจดประสงค๑หรอจดมงหมายตามทหลกสตรกาหนดไว

จากความหมายของหลกสตร ตามทศนะของนกวชาการทางการศกษา สรปไดวาหลกสตร หมายถง มวลประสบการณ๑ ทเปนเนอหา สาระสาคญ กจกรรมตางๆ ทออกแบบขนโดยมจดมงหมาย ใหผเรยนเกดการเรยนร พฒนาตนเองเปลยนแปลงพฤตกรรมตามคณลกษณะทพงประสงค๑ และใชชวตอยในสงคมอยางปกตสข

1.2 ความส าคญของหลกสตร ความสาคญของหลกสตรทมตอการจดการศกษานน นกการศกษาหลายทานไดกลาว ตรงกนวา หลกสตรมความสาคญตอการจดการศกษา ทงน ธารง บวศร (2532 : 6 - 7) ไดกลาววา หลกสตรมความสาคญ เพราะหลกสตรเปนสวนกาหนดมาตรฐานการเรยนร เพอใหแนใจวาผเรยนไดรบการศกษาทมคณภาพ โดยมรายละเอยดทบงชวา ผเรยนควรเรยนรอะไร มเนอหาสาระมากนอยเพยงไร ควรไดรบการฝกฝนใหมทกษะในดานใด และควรมพฒนาการทงในสวนของรางกาย จตใจ สงคม และสตปญญาอยางไร

วไลลกษณ๑ เจรญทรพย๑ (2555) กลาวไววา หลกสตรเปรยบเสมอนแนวทางในการจดการเรยนการสอนและเปนแนวทางสาคญในการบรรลวตถประสงค๑ทางการศกษาของประเทศ นอกจากนยงเปนหนงในตวชวดสาคญของมาตรฐานการศกษาในแตละประเทศ ทงนเพราะการศกษาของแตละประเทศจะดหรอไมดนนขนอยกบหลกสตรและการนาหลกสตรไปใชเปนสาคญ หลกสตรยงมความสาคญอกประการหนงตอการจดการเรยนการสอนในหองเรยน กลาวคอผสอนจะใชหลกสตรเปนเสมอนแมแบบในการดาเนนกจกรรมการเรยนการสอนตางๆ เพอใหการจดกจกรรมการเรยนการสอนไมหลงทางและบรรลวตถประสงค๑ทตงไวอยางครบถวนสาหรบความสาคญของหลกสตรกบผเรยน หากหลกสตรนนเปนหลกสตรทดจะสามารถชวยใหผเรยนเกดทกษะการเรยนรตลอดชวต รวมถงสรางทกษะอนๆทงการเคารพสทธมนษยชนและสามารถยอมรบในความหลากหลายของผคนได นอกจากน สมตร คณานกร (2536 : 199 -200) กลาวถง ความสาคญของหลกสตรวาหลกสตรมความสาคญ เพราะเปนเครองชนาทางหรอเปนบทบญญตของรฐในการจดการศกษา เพอใหผทมสวนเกยวของกบการจดการศกษานาไปปฏบต อกทงยงเปนเกณฑ๑มาตรฐานทางการศกษา และควบคมการจดการเรยนการสอนของสถานศกษา

14

นอกจากน ปฎล นนทวงศ๑ และไพโรจน๑ ดวงวเศษ (2543 : 9) สรปความสาคญของหลกสตรวา หลกสตรมความสาคญยงในฐานะทเปนเอกสารทกาหนดแนวทางในการจดการเรยนการสอนของโรงเรยน ซงผทเกยวของในการจดการศกษาทกฝายตองยดถอเปนแนวปฏบต เพอพฒนาบคคลใหมประสทธภาพตามทพงประสงค๑ใหแกสงคมและประเทศชาต จากความสาคญของหลกสตรขางตน สรปวา หลกสตรมความสาคญ เพราะหลกสตรเปนเอกสารซงเปนแผนการหรอโครงการจดการศกษาทระบแนวทางการจดมวลประสบการณ๑ เปนสวนกาหนดทศทางการจดการศกษาใหกบบคลากรทเกยวของกบการจดการศกษานาไปปฏบต เพอใหผเรยนมคณภาพทางการศกษาตามเกณฑ๑มาตรฐานการศกษาทหลกสตรกาหนดไว

1.3 องคประกอบของหลกสตร ในการพฒนาหลกสตรตองพจารณาถงองค๑ประกอบของหลกสตร ซงประกอบดวยสวนตางๆ ทมความสอดคลอง และมความสมพนธ๑กน โดย เคอร๑ (Kerr. 1976 : 16 - 17) ไดนาเสนอองค๑ประกอบของหลกสตรไว 4 สวน ไดแก 1) วตถประสงค๑ของหลกสตร 2) เนอหาสาระ 3) ประสบการณ๑การเรยน และ 4) การประเมนผล ซงสอดคลองกบ ทาบา (Taba. 1962 : 10) ทไดเสนอองค๑ประกอบของหลกสตรไววา หลกสตรไมวาจะสรางขนในลกษณะใด ยอมประกอบดวยสวนสาคญ 4 สวน คอ 1) จดมงหมาย 2) เนอหาสาระ 3) กจกรรมและรปแบบการเรยนการสอน และ 4) การประเมนผล จากการศกษาองค๑ประกอบของหลกสตร ตามทนกการศกษาไดกาหนดไว สรปไดวา นกการศกษาไดนาเสนอองค๑ประกอบของหลกสตรไวมความสอดคลองกน โดยองค๑ประกอบของหลกสตรทสาคญม 4 สวน คอ 1) จดมงหมายของหลกสตร 2) เนอหาสาระ 3)กระบวนการจดการเรยนร 4) การประเมนผล

2. การพฒนาหลกสตร

2.1 ความหมายของการพฒนาหลกสตร

การพฒนาหลกสตรเปนภารกจทสาคญและกวางขวาง จงมผใหความหมายของคาวา การพฒนาหลกสตรเกดขนการพฒนาหลกสตรไวหลายกรณ เชน

ก๏ด (Good, 1973: 157-158) ไดใหความเหนวา การพฒนาหลกสตรเกดขนได 2 ลกษณะ คอ การปรบปรงและเปลยนแปลงหลกสตร การปรบปรงหลกสตรเปนวธการพฒนาหลกสตรอยางหนง เพอใหเหมาะ

15

กบโรงเรยนและระบบโรงเรยน จดมงหมายของการสอน วสดอปกรณ๑ วธการสอนรวมทงประมวลผล สวนคาวา การเปลยนแปลงหลกสตร หมายถงการแกไขหลกสตรใหแตกตางไปจากเดม เปนการสรางโอกาสทางการเรยนขนใหม เชย๑เลอร๑ และอเลกซานเดอร๑ ( Saylor and Alexander, 1974: 7) ใหคาจากดความหมายของการพฒนาหลกสตรวา หมายถงการจดทาหลกสตรเดมทมอยแลวใหดขน หรอเปนการจดทาหลกสตรใหมโดยไมมหลกสตรเดมอยกอน การพฒนาหลกสตรอาจหมายรวมถงการสรางเอกสารอนสาหรบนกเรยนดวย

ทาบา (Taba, 1962 : 454) ไดกลาวไววา การพฒนาหลกสตร หมายถงการเปลยนแปลงและปรบปรงสตรเดมใหไดผลดยงขนทงในดานการวางจดมงหมาย การจดเนอหาวชาการเรยนการสอน การวดและการประเมนผลอนๆ เพอใหบรรลถงจดมงหมายอนใหมทวางไว การเปลยนแปลงหลกสตรเปนการเปลยนแปลงทงระบบหรอเปลยนแปลงทงหมด ตงจดมงหมายและวธการ และการเปลยนแปลงหลกสตรนจะมผลกระทบทางดานความคดและความรสกของผทเกยวของทกฝาย สวนการปรบปรงหลกสตร หมายถงการเปลยนแปลงหลกสตรเพยงบางสวนโดยไมเปลยนแปลงแนวความคดพนฐานหรอรปแบบของหลกสตร

สงด อทรานนท๑ (2532: 30) กลาววาการพฒนาหลกสตรมความหมายอย 2 ลกษณะ คอ 1. การทาหลกสตรทมอยแลวใหดขนหรอสมบรณ๑ขน และ 2. การสรางหลกสตรขนมาใหมโดยไมมหลกสตรเดมเปน

พนฐาน

วชย วงษ๑ใหญ ( 2525: 10) กลาววา การพฒนาหลกสตรคอการพยายามวางโครงการ ทจะชวยใหนกเรยนไดเรยนรตรงตามจดมงหมายทกาหนดไว หรอการพฒนาหลกสตรและการสอนระบบโครงสรางของการจดโปรแกรมการสอน การกาหนดจดมงหมาย เนอหาสาระ การปรบปรงตารา แบบเรยน คมอคร และสอการเรยนตางๆ การวดและการประเมนผลการใชหลกสตรการปรบปรงแกไข และการใหการอบรมครผใชหลกสตรใหเปนไปตามวตถประสงค๑ของการพฒนาหลกสตรและการสอน รวมทงการบรการและการบรหารหลกสตร

ในการพฒนาหลกสตร เซย๑เลอร๑และอเลกซานเดอร๑ (Saylor and Alexander, 1974: 8-9) ชใหเหนวา การจดทาหรอพฒนาหลกสตรนนมงานทตองทาสาคญๆ อย 3 ประการ คอ 1. การพจารณาและการกาหนดเปาหมายเบองตนทสาคญของหลกสตรทจดทานนวามเปาหมายเพออะไร ทงโดยสวนรวมและสวนยอยของหลกสตรนนๆ อยางเดนชด

2. การเลอกกจกรรมการเรยนการสอนและวสดประกอบการเรยนการสอน การเลอกสรรเนอหาเพอสาระเพอการอาน การเขยน การทาแบบฝกหด และหวขอสาหรบการอภปรายตลอดจนกจกรรมทงในและนอกหองเรยน เปนตน

16

3. การกาหนดระบบการจดวสดอปกรณ๑และการจดการเรยนการสอน ตลอดทงการทดลองทเปนประโยชน๑ เหมาะสมกบการเรยนการสอนแตละวชาและแตละชนเรยน

บางครงเราจะพบวาการพฒนาหลกสตรเปนกระบวนการหรอขนตอนของการตดสนใจเลอกหาทางเลอกทางการเรยนการสอนทเหมาะสม หรอเปนทรวบรวมของทางเลอกทเหมาะสมตางๆ เขาดวยกน จนเปนระบบทสามารถปฏบตได และถาหากหลกสตรมงทจะกาหนดสาหรบผเรยนหลายกลมหลายประเภทโดยใชวธการตางๆ และโอกาสตางๆ กนแลวนกพฒนาหลกสตรตองคานงถงภมหลกขององค๑ประกอบตางๆ อยางละเอยดและรอบคอบกอนจะตดสนใจเลอกทางเลอกใดทางเลอกหนง และเมอตดสนใจเลอกแลวกตองคานงถงผลลพธ๑ทเกดขนซงอาจมผลกระทบตอสงอนๆ เปนวฏจกร

2.2 หลกการพฒนาหลกสตร จากความคดเหนของนกการศกษาในเรองของความหมายของการพฒนาหลกสตรทกลาวมาจะเหนไดวาการพฒนาหลกสตรเปนกระบวนการทมขนตอนๆ อยางเปนระบบระเบยบและเพอใหงานการพฒนาหลกสตรดาเนนไปสจดมงหมายของการพฒนาอยางแทจรงเราจงตองคานงถงหลกในการพฒนาหลกสตร

1. การพฒนาหลกสตรจาเปนตองมผนาทเชยวชาญและมความสามารถในงานพฒนาหลกสตรเปนอยางด

2. การพฒนาหลกสตรจาเปนตองไดรบความรวมมอและการประสานงานอยางดจากบคคลทเกยวของทกฝายทกระดบ

3. การพฒนาหลกสตรจาเปนตองมการดาเนนการเปนระบบระเบยบแบบแผนตอเนองกนไป เรมตงแตการวางจดมงหมายในการพฒนาหลกสตรนนจนถงการประเมนผลการพฒนาหลกสตรในการดาเนนงานจะตองคานงถงจดเรมตนในการเปลยนแปลงวา การพฒนาหลกสตรทจดใด จะเปนการพฒนาสวนยอยหรอการพฒนาทงระบบ และจดดาเนนการอยางไรในขนตอไป สงเหลานนเปนสงทผมหนาทในการพฒนาหลกสตรไมวาจะเปนผเชยวชาญทางดานการจดหลกสตร ครผสอน หรอนกวชาการทางดานการศกษาและบคคลตางๆ ทเกยวของจะตองรวมมอกนพจารณาอยางรอบคอบ และดาเนนการอยางมระเบยบระบบแบบแผนทละขนตอน

4. การพฒนาหลกสตรจะตองรวมถงผลงานตางๆ ทางดานหลกสตรทไดสรางขนมาใหมอยางมประสทธภาพ ไมวาจะเปนเอกสารหลกสตร เนอหาวชา การทาการทดสอบหลกสตรการนาหลกสตรไปใช หรอการจดการเรยนการสอน

5. การพฒนาหลกสตรทมประสทธภาพจะตองมการฝกฝนอบรมครประจาการใหมความเขาใจในหลกสตรใหม ความคดใหม แนวทางการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรใหม 6. การพฒนาหลกสตรจะตองคานงถงประโยชน๑ในดานการพฒนาจตใจ และทศนคตของผเรยนดวย

17

2.3 ผลทไดจากการพฒนาหลกสตร

การพฒนาหลกสตรเปนงานทมกระบวนการและขนตอนทซบซอน และเปนงานทตองอาศยผเชยวชาญทางดานการจดหลกสตร นกวชาการ นกพฒนาหลกสตร ใหมาทางานรวมกนกบบคคลหลายฝาย และตองไดรบความรวมมอจากทกฝายดวยด การพฒนาหลกสตรจงจะประสบความสาเรจเมอการพฒนาหลกสตรสาเรจลลวงตามจดหมายแหงการพฒนาแลวยอมกอใหเกดประโยชน๑ ดงน

1. เปนการพฒนาการศกษาของชาตใหบรรลตามวตถประสงค๑ตามทวางไว เพอใหการศกษาของชาตเปนการศกษาเพอพฒนาผเรยนใหสอดคลองกบความเจรญของสงคมและของโลก

2. เปนการพฒนาระบบการศกษาใหเจรญกาวหนาทนตอการเปลยนแปลงของสงคมและโลก โดยเฉพาะในยคทเรยกวา โลกยคโลกาภวตน๑ 3. เพอใหครผสอนมความรความเขาใจและความสามรถในการพฒนาการเรยนการสอนแกผเรยนดงตอไปน 3.1 มความสามารถเปลยนกบทกษะในดานตางๆ

3.2 มความรเพยงพอทจะศกษาในระดบสงขนไป

3.3 ประพฤตตนเปนพลเมองดของสงคม

3.4 มจตใจและรางกายทสมบรณ๑แขงแรง

3.5 มความเขาใจและรกษาความงามตามธรรมชาต 3.6 มวฒนธรรมและศลธรรมอนดงาม

3.7 มความสนใจและเชยวชาญในดานใดดานหนงเปนพเศษ

3.8 มความสนใจในการดารงชวตในสงคมไดอยางเหมาะสม

2.4 กระบวนการในการพฒนาหลกสตร

ถาหลกสตรไดรบการพจารณาวาเปนทกสงทกอยางซงเกดขนในการวางแผนการเรยนการสอนในสถาบนการศกษาแลว การพฒนาหลกสตรกจะเปนการพฒนาแผนเพอจดโปรแกรมการศกษา ซงหมายถงการใหนยามและการเลอกจดประสงค๑ของการศกษา เลอกประสบการณ๑การเรยนร และการประเมนโปรแกรมการศกษา การพฒนาหลกสตรเปนงานปฏบตมใชงานทฤษฎ เปนความพยายามทจะออกแบบระบบ เพอใหประสบความสาเรจตามจดมงหมายของการศกษา และระบบนจะตองเปนประโยชน๑ทแทจรงปรากฏตอสงคมและตอมนษย๑ ซงมความมงหมาย มความฝกใฝในสงทตนชอบ มกลไกการเคลอนไหว ดงนน ขนตอนทจาเปนขนแรกในการพฒนาหลกสตร คอ การตรวจและวเคราะห๑สถานการณ๑สาคญๆ ซงเปนความมงหมายปลายทางของการพฒนาหลกสตรคอ การเปลยนแปลงของนกเรยนและคร ครทกลายเปนผทมความรมากขน มทกษะมาก

18

ขน และมความไมหยดนงมากขน ครซงมคณสมบตดงกลาวนจะเปนผทใหบรการแกนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ รายละเอยดตอไปนจะกลาวถงการดาเนนงานพฒนาหลกสตร และแนวคดการพฒนาหลกสตร

แดเนยล แทนเนอร๑ และลอร๑เรล แทนเนอร๑ ( D. Tanner & L. Tanner. 1995 :385) กลาววาปจจยและอทธพลหลกสตรมปฏสมพนธ๑จากปรชญาสงคม พฤตกรรมมนษย๑ และความรทยงใหญกวางขวางสงเหลานนมอทธพลตอผเรยนโดยแปรสภาพมาเปนเนอหาวชาสาหรบการเรยนการสอนเพอใหเกดความเหมาะสมกบการพฒนาคนในสงคมใหม ซงเรยกวากระบวนการทศน๑ดวยหลกสตร

มาร๑ช และวลลส ( Marsh& Willis. 1995 :278) ไดสรปแนวคดในการพฒนาหลกสตร วา กระบวนการพฒนาหลกสตรและการเปลยนแปลงหลกสตรแมมหลายแนวคด แตเมอสรปรวมความคดแลวลวนอยบนพนฐานความตอเนองเปนอนกรมโดยเรมจากแรงกดดนและผลกระทบจากปจจยบรบทและความกาวหนาทางเทคโนโลยสการปรบปรงหลกสตร การนาหลกสตรไปสสถาบนเพอใชจะไดรบแรงกดดนจากปจจยตางๆ ทาใหเกดการเปลยนแปลงปรบปรงหลกสตรขนมาอกในระยะตอไปตอเนองดงภาพประกอบ 2

ในการวางแผนพฒนาหลกสตร เพอดาเนนงานพฒนาหลกสตรมแรงผลกดนและปจจยอทธพลหลายระดบตงแตระดบโรงเรยน ระดบชมชนครอบครว สงคมประเทศชาตจนถงระดบนานาชาต พลงผลกดนของสงคมเปนตวเรงสาคญในการวางแผนหลกสตร (Parkay W.and Glen Hass, 2000 : 275)

องค๑ประกอบในการดาเนนงานพฒนาหลกสตรประกอบดวยคณะกรรมการดาเนนงานจดทาหลกสตรศกษาวเคราะห๑สภาพของสงคมในปจจบน พรอมทงวเคราะห๑หลกสตรเดมเพอนาขอมลทไดมาพจารณารวมกบขอมลพนฐานตางๆ ในการพฒนาหลกสตร ปรบปรงแกไข แลวกาหนดจดประสงค๑ใหม องค๑ประกอบในแตละสวนจะมความสมพนธ๑กนและเทาเทยมกน จะขาดองค๑ประกอบใดองค๑ประกอบหนงไมได ไดแก 1. การกาหนดความมงหมายจะตองชดเจนวาตองใหผเรยนในระดบนนๆ มคณสมบตอยางไร เมอกาหนดความมงหมายแลวจะไดใชเปนแนวทางในการกาหนดเนอหาวชาและประสบการณ๑ในการเรยนรตอไป

2. การวางแผนกาหนดโครงสรางของหลกสตร และการเลอกเนอหาวชา ในหลกสตรจะตองกาหนดโครงสรางอะไรบาง เชน จะตองใชเวลาศกษานานเทาไร จะตองเรยนทงหมดกหนวยการเรยนจงจะจบหลกสตรได จะตองเขาเรยนกคาบตอสปดาห๑ตอภาคเรยนมการวดและประเมนผลอยางไร ระบบการใหคะแนนเปนอยางไร มวชาใดบางทจะตองเรยนบงคบเทาไร และเลอกเทาไร และวชาเหลานนประกอบไปดวยเนอหาอะไรมประสบการณ๑อะไรบาง

3. การทดลองใชหลกสตรหรอกระบวนการเรยนการสอนหรอวธการ และการจดการเกยวกบหลกสตรเพอใหการเรยนการสอนเปนไปตามความมงหมายของหลกสตรอยางมประสทธภาพ จาเปนตองจดหาและปรบปรงกระบวนการสอน การจดชนเรยน การใชอปกรณ๑การวดผลและประเมนผล และการจดกจกรรมเสรมทางวชาการ ตลอดจนการสอนซอมเสรมใหการนาหลกสตรไปใชเกดประโยชน๑สงสด

19

4. การประเมนผลหลกสตร เปนการประเมนคณคาของหลกสตรวามคณภาพเปนอยางไร เปนกระบวนการทใชพจารณาวาความมงหมายเปนอยางไร เนอหาวชาและประสบการณ๑ตรงกบความมงหมายหรอไม การเรยนการสอนมปญหาและอปสรรคอะไรบางและการประเมนผลอยางไร

2.5 รปแบบในการพฒนาหลกสตร

รปแบบในการพฒนาหลกสตรเปนสงสาคญและจาเปน เนองจากรปแบบหลกสตรเปรยบเสมอนพมพ๑เขยว ( Blue Print) ทใชเปนแนวทางการพฒนาหลกสตรจากผเชยวชาญทางดานหลกสตร นกวชาการจงมความสาคญเพอเปนพนฐานสาหรบการวจยครงน รปแบบการพฒนาหลกสตรทสาคญมดงน

2.5.1 รปแบบการพฒนาหลกสตรจากแนวคดตางประเทศ

1) รปแบบการพฒนาหลกสตรตามแนวคดของไทเลอร (Ralph W. Tyler)

ไทเลอร๑ไดนาเสนอแนวคดพนฐานเกยวกบการพฒนาหลกสตรและการสอนซงกคอหลกการและเหตผลในการพฒนาหลกสตร( Tyler Rationale) วาในการพฒนาหลกสตรและการสอน ตองตอบคาถามพนฐานทสาคญ 4 ประการ คอ (Tyler, 1949: 3)

1. จดมงหมายทางการศกษา ( Educational Purposes) อะไรบางทโรงเรยนตองการใหผเรยนไดเรยนร 2. ประสบการณ๑ทางการศกษา ( Educational Experiences) อะไรบางทโรงเรยนจะตองจดให เพอชวยใหบรรลจดมงหมาย

3. จะจดประสบการณ๑ทางการศกษาอยางไรจงจะทาใหสอนมประสทธภาพ

4. ประเมนประสทธภาพของการจดประสบการณ๑การเรยนอยางไรจงจะทราบไดวาผเรยนไดบรรลเปาหมายทางการศกษา

ไทเลอร๑ไดวางรปแบบโครงสรางของหลกสตรโดยใชวธการและเปาหมายปลายทาง ( Means and ends approsch) ดงน (วชย วงษ๑ใหญ, 2537: 10-11)

ในการกาหนดจดมงหมายนน ในขนแรกตองกาหนดเปนจดมงหมายชวคราวกอน โดยตองนาบรบททเกยวของ เชน บรบททางดานสงคม ดวยการนาสงทสงคมคาดหวงวาตองการใหผเรยนมคณลกษณะอยางไร และมการศกษาตวผเรยน เชน ความตองการ ความสนใจ ฐานะทางเศรษฐกจของครอบครว เปนตน นอกจากนนยงตองศกษาแนวคดของนกวชาการ (วชย วงษ๑ใหญ , 2537 : 12) ความเชอคานยมของสงคมเปนสงจาเปนทตองวเคราะห๑ใหชดเจน เพราะการศกษาสงคมคานยมขนบประเพณ วฒนธรรมจะใหคาตอบวาสงคมตองการจดการศกษาเพออะไร และจะจดการศกษาสาหรบใคร สงเหลานชวยใหแสวงหาคาตอบทชดเจนในการกาหนดเปาหมายหรอทศทางของการศกษา

20

การพฒนาหลกสตรและการเสนอของไทเลอร๑ มลกษณะสาคญคอ (วชย วงษ๑ใหญ, 2537)

1. จดมงหมายเปนตวกาหนดควบคมการเลอกและจดประสบการณ๑การเรยนดงนน การกาหนดจดมงหมายจงม 2 ขนตอน คอ ตอนแรกเปนการกาหนดจดมงหมายชวคราวแลวจงหาวธการและเกณฑ๑จากทฤษฎการเรยนรปรชญาการศกษาและปรชญาสงคมมากลนกรองจดมงหมายชวคราว เพอใหไดมาเปนจดมงหมายทแทจรงของหลกสตร พนฐานทางจตวทยาและปรชญาในการพฒนาหลกสตรจะเขามามบทบาทและชวยในการตรวจสอบเพอหาความชดเจนของการกาหนดจดมงหมายขนนเพอตอบคาถามและหาความชดเจนวาการจดหลกสตรเพอตอบสนองใคร ตอบสนองผเรยนหรอสงคม

2. การเลอกและจดประสบการณ๑การเรยนทคาดหวงวาจะใหผเรยนมประสบการณ๑การจดกจกรรมในการเรยนการสอนและสวนเสรมหลกสตรนนมอะไร ทงนเพอใหกระบวนการเรยนการสอนดาเนนไปเพอตอบสนองจดมงหมายทกาหนดไว ไทเลอร๑ไดเสนอเกณฑ๑ในการพจารณาเลอกประสบการณ๑การเรยนรไวดงน 2.1 ผเรยนควรมโอกาสฝกพฤตกรรมและการเรยนรเนอหาตามทระบไวในจดมงหมาย

2.2 กจกรรมและประสบการณ๑นนทาใหผเรยนพอใจปฏบตการเรยนรอาจนาไปสจดมงหมายทกาหนดไวเพยงขอเดยวกได 2.3 กจกรรมและประสบการณ๑นนอยในขายความพอใจทพงปฏบตได

2.4 กจกรรมและประสบการณ๑หลายๆ ดานของการเรยนรอาจนาไปสจดมงหมายทกาหนดไวเพยงขอเดยวกได 2.5 กจกรรมและประสบการณ๑เรยนรเพยงหนงอยางอาจตรวจสอบจดมงหมายหลายๆ ขอ

3. การจดประสบการณ๑การเรยนรวาตองคานงถงความสมพนธ๑ในดานเวลาตอเวลา และเนอหาตอเนอหา เรยกวาความสมพนธ๑แบบแนวตง (Vertical) กบแนวนอน (Horizontal) ซงมเกณฑ๑ในการจดดงน 3.1 ความตอเนอง ( Continuity) หมายถงความสมพนธ๑ในแนวตงของสวนองค๑ประกอบหลกของตวหลกสตรจากระดบหนงไปยงอกระดบหนงทสงขนไป เชน ในวชาทกษะ ตองเปดโอกาสใหมการฝกทกษะในกจกรรมและประสบการณ๑บอยๆ และตอเนองกน

3.2 การจดชวงลาดบ(Sequence) หมายถงความสมพนธ๑แนวตงของสวนองค๑ประกอบหลกของตวหลกสตรจากสงทเกดขนกอนไปสสงทเกดขนภายหลง หรอจากสงทมความงายไปสทมความยาก ดงนน การจดกจกรรมและประสบการณ๑ใหมการเรยงลาดบกอนหลงเพอใหไดเรยนเนอหาทลกซงยงขน

3.3 บรณาการ ( Integration) หมายถง ความสมพนธ๑กนในแนวนอนขององค๑ประกอบหลกของตวหลกสตร จากหวขอเนอหาหนงไปยงอกหวขอหนงของรายวชา หรอจากรายวชาหนงไปยงรายวชาอนๆ ทมความเกยวของกน การจดประสบการณ๑จงควรเปนในลกษณะทชวยใหผเรยนไดเพมพนความคดเหนและไดแสดงพฤตกรรมทสอดคลองกน เนอหาทเรยนเปนการเพมความสามารถทงหมดของผเรยนทไดประสบการณ๑ใน

21

สถานการณ๑ตางๆ กน ประสบการณ๑การเรยนรจงเปนแบบแผนของปฏสมพนธ๑ ( Interaction) ระหวางผเรยนกบสถานการณ๑สงแวดลอม

4. การประเมนผลเพอตรวจสอบดวาการจดการเรยนการสอนไดบรรลตามจดมงหมายตามทกาหนดไวหรอไม สมควรมการปรบแกในสวนใดบาง พจารณาจากสงตอไปน 4.1 กาหนดจดมงหมายทจะวดและพฤตกรรมทคาดหวง

4.2 วดและวเคราะห๑สถานการณ๑ททาใหเกดพฤตกรรมเหลานน

4.3 ศกษาสารวจขอมลเพอสรางเครองมอวดพฤตกรรมเหลานนไดอยางเหมาะสม

4.4 ตรวจสอบคณภาพของเครองมอ โดยใชเกณฑ๑ในการพจารณาดงน 1) ความเปนปรนย ( Objectivity)

2) ความเชอมนได ( Reliability)

3) ความเทยงตรง (Validity)

4) ความถกตอง (Accuracy)

4.5 การพจารณาผลประเมนใหเปนประโยชน๑เพออธบายผลการเรยนรเปนรายบคคลหรอเปนกลม การอธบายถงสวนดของหลกสตรหรอสงทตองปรบแกเพอเปนแนวทางในการปรบปรงหลกสตรใหมคณภาพยงขน

2) รปแบบการพฒนาหลกสตรตามแนวความคดของทาบา (Taba)

แนวคดของทาบาในการพฒนาหลกสตรใชวแบบรากหญา ( Grass-roots approach) มความเชอวาหลกสตรควรไดรบการออกแบบโดยครผสอนมากกวาพฒนาจากองค๑กรทอยในระดบสงขน ประกอบดวยขนตอนตางๆ ดงน (Taba, 1962 : 456-459)

1) วเคราะห๑ความตองการ ( Diagnosis of needs) ใชวธสารวจสภาพปญหา ความตองการ และความจาเปนของผเรยนและของสงคม

2) กาหนดจดมงหมาย ( Formulation of objectives) ดวยขอมลทไดจาการวเคราะห๑ความตองการ

3) คดเลอกเนอหาสาระ ( Selection of content) เมอกาหนดจดมงหมายแลวกตองเลอกเนอหาสาระ ซงสอดคลองกบจดมงหมาย และตองคานงถงพฒนาการของผเรยนดวย

4) การจดรวบรวมเนอหาสาระ ( Organization of content) เนอหาสาระทรวบรวมตองคานงถงความยากงายและความตอเนอง รวมทงจดใหเหมาะสมกบพฒนาการและความสนใจของผเรยน

5). คดเลอกประสบการณ๑การเรยนร ( Selection of learning experiences) การคดเลอกประสบการณ๑เรยนรใหสอดคลองกบจดมงหมายและเนอหาวชา

22

6) การจดรวบรวมประสบการณ๑การเรยนร ( Organization of leaning experiences) การจดประสบการณ๑การเรยนรควรคานงถงความตอเนองของเนอหาสาระ

7) กาหนดวธวดและประเมนผล (Determination of what to evaluate and the ways and means of doing it) มการประเมนเพอตรวจสอบวาประสบการณ๑การเรยนทจดใหบรรลจดมงหมายทกาหนดไวหรอไม และกาหนดวธการประเมนรวมทงเครองมอทใชในการประเมนดวย

จากการพฒนาหลกสตรแนวคดของทาบาจะเรมทจดใดจดหนงกอนกได แตเมอเรมท จดใดแลวจะตองทาการศกษาใหครบกระบวนการทง 7 ขนตอน จดเดนในแนวคดของทาบาคอเรองยทธวธการสอน (Teaching Strategies) และประสบการณ๑การเรยนรเปนกระบวนการทตองคานงถง มอย 2 ประการ คอ (วชย วงษ๑ใหญ, 2537 : 15-16)

1. ยทธวธการสอนและประสบการณ๑เรยนร เปนเครองกาหนดสถานการณ๑เงอนไขการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนการสอนแตละครงมวตถประสงค๑เกยวกบการเรยนรทเกดขนเปนผลผลต ดงนน การจดรปแบบของการเรยนการสอนตองแสดงลาดบขนตอนของการเรยนรดวย

2. ยทธวธการสอนเปนสงทหลอมรวมหลายสงหลายอยางเขามาไวดวยกนการพจารณาตดสนใจเกยวกบยทธวธการสอนควรคานงถงสงตอไปน คอ

2.1 การจดเนอหา ตองกาหนดใหชดเจนวารายวชานนๆ มงใหผเรยนเรยนรแบบใด กวางหรอลกมากนอยเพยงใด และไดเรยงลาดบเนอหาวชาไวอยางไร การกาหนดโครงสรางไดกระทาชดเจนสอดคลองกบโครงการในระดบใด เพราะแตละระดบมจดประสงค๑เนอหาสาระทมความเกยวของสมพนธ๑กน

2.2 หนวยการเรยน สอดคลองกบวตถประสงค๑ทบงชถงการวดและประเมนไดชดเจน มรายละเอยดและมความยดหยนเพอเปดโอกาสใหครและนกเรยนมสวนรวมในการวางแผนการเรยนและทากจกรรมตามความตองการและความสนใจ การตรวจสอบความรพนฐานของผเรยนจะชวยใหผเรยนไดเรยนรในการพฒนากระบวนการเรยนไดเปนลาดบขนตอนเพอนาไปสขอคนพบ ขอสรปทเปนหลกการทมงเนนความคาดหวงเกยวกบการเรยนรทจะเกดขนกบผเรยน และการกระตนใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง

3) รปแบบการพฒนาหลกสตรตามแนวคดของเซยเลอร อเลกซานเดอร และเลวส (J. Galen Saylor,William M. Alexander and Arthur J. Lewis)

แนวคดของเซย๑เลอร๑ อเลกซานเดอร๑ และเลวส ประกอบดวย กระบวนการพฒนาหลกสตรทสาคญ 4 ขนตอน คอ (Saylor and Alexander,1974 : 265; Saylor,Alexander and Lewis, 1981: 181)

23

1. เปาหมาย วตถประสงค๑ และความครอบคลม ( Goals, Objective and domains) หลกสตรตองประกอบดวย เปาหมาย วตถประสงค๑ และในแตละเปาหมายควรบงบอกถงความครอบคลมของหลกสตร (Curriculum Domain) วตถประสงค๑ พฒนาการสวนบคคล มนษยสมพนธ๑ ทกษะการเรยนรทตอเนอง และความชานาญเฉพาะดาน ซงกาหนดจากความเปนโลกาภวฒน๑ ความตองการของสงคมทอยอาศยกฎหมาย ขอบงคบ เปนตน

2. การออกแบหลกสตร ( CurriculumDesign) คอการวางแผนเพอตดสนใจเกยวกบการเลอกและจดเนอหาสาระและจดประสบการณ๑การเรยนรทสอดคลองกบเปาหมาย วตถประสงค๑ โดยคานงถงปรชญา ความตองการของสงคมและผเรยนมาพจารณาดวย

3. การนาหลกสตรไปใช ( Curriculum implementation) ครตองเปนผวางแผนและวางแผนการจดการเรยนการสอนในรปแบบตางๆ ( Instructional Plans) รวมทงการจดทาสอการเรยนการสอน เชน ตารา แบบเรยน วสดอปกรณ๑ตางๆ เพอชวยใหผเรยนไดเรยนรในสงทครตงเปาหมายไว 4. การประเมนผลหลกสตร ( CurriculumEvaluation) ครและผทมสวนเกยวของรวมกนตดสนใจเพอเลอกวธการประเมนผลทสามารถประเมนไดวา หลกสตรทพฒนาขนไดผลตามความมงหมายการประเมนหลกสตรจะเปนขอมลสาคญทบอกผทมสวนเกยวของไดวาควรจะปรบปรงหลกสตรในจดใด เพอประกอบการตดสนใจในการวางแผนการใชหลกสตรในอนาคต

4) รปแบบการพฒนาหลกสตรตามแนวคดของโอลวา (Oliva) (Oliva.1982 :172)

1. จดมงหมายของการศกษา ( Aims of Education) และหลกการปรชญาและจตวทยาจากการวเคราะห๑ความตองการจาเปนของสงคมและผเรยน

2. วเคราะห๑ความตองการจาเปนของชมชนทสถานศกษานนๆ ตงอย ความตองการจาเปนของผเรยนในชมชน และเนอหาวชาทจาเปนเพอใชในการจดการเรยนการสอน

3. เปาหมายของหลกสตร (Curriculum Goals) โดยอาศยขอมลจากขน 1 และ 2

4. จดประสงค๑ของหลกสตร ( Curriculum Objectives) โดยอาศยขอมลจากขนท 1,2 และ 3 แตกตางจากขนท 3 คอมลกษณะเฉพาะเจาะจงเพอนาไปสการประยกต๑ใชหลกสตร และการกาหนดโครงสรางหลกสตร

5. รวบรวมและนาไปใช ( Organization and Implementation of the Curriculum) เปนขนของการกาหนดโครงสรางหลกสตร

6. กาหนดเปาหมายของการสอน (Instructional Goals) ของแตละระดบ

7. กาหนดจดประสงค๑ของการจดการเรยนการสอน (Instructional Objective) ใน แตละวชา

24

8. เลอกยทธวธในการสอน ( Selection of Strategies) เปนขนทผเรยนเลอกยทธวธทเหมาะสมกบผเรยน

9. เลอกเทคนควธการประเมนผลกอนทนาไปสอนจรงคอ 9A (Preliminary selective of evaluation techniques) และกาหนดวธประเมนผลหลงจากกจกรรมการเรยนการสอนสนสดคอ 9B (Find selection of evaluation techniques)

10. นายทธวธไปใชปฏบตจรง(Implementation of Strategies) เปนขนของการใชวธการทกาหนดในขนท 8

11. ประเมนผลจากการเรยนการสอน ( Evaluation of Instruction) เปนขนทเมอการดาเนนการจดการเรยนการสอนเสรจสน กมการประเมนผลตามทไดเลอกหรอกาหนดวธการประเมน ขนท 9

12. ประเมนหลกสตร ( Evaluation ofcurriculum) เปนขนตอนสดทายททาใหวงจรครบถวน การประเมนผลทมใชประเมนผเรยนและผสอน แตเปนการประเมนหลกสตรทจดทาขน

5) รปแบบการพฒนาหลกสตรตามแนวคดของมลคอลม สกลเบก

สกลเบก (Sklibeck,1984 : 230-239; สทธชย เทวธระรตน๑ , 2543 : 43) ไดเสนอแนวคดเกยวกบรปแบบของหลกสตรในลกษณะทเปนพลวต จดเดนคอ การวเคราะห๑สถานการณ๑ซงเปนยทธศาสตร๑ทสาคญในการพฒนาหลกสตร ทงน สกลเบกเชอวา สถานการณ๑เปนองค๑ประกอบสาคญในการกาหนดความแตกตางของหลกสตร เพราะไมสามารถคาดเหตการณ๑สงทเกดขนภายหนาได การกาหนดวตถประสงค๑ของการเรยนรไวกอนมการสารวจสถานการณ๑จรงจงขาดความนาเชอถอ ดงนน การพฒนาหลกสตรโดยโรงเรยนเปนผพฒนาหลกสตรเอง (School-based curriculum development หรอ SBCD) เปนวธทสามารถนาไปปฏบตใหสอดคลองกบความเปนจรงได การวเคราะห๑องค๑ประกอบตางๆ ทเปนปรากฏการณ๑ของสงคมแตละแหงมความแตกตางกน ทาใหไมสามารถเจาะจงใชรปแบบหลกสตรทเปนแบบเดยวกนได ดงนน รปแบบหลกสตรจงเปนพลวต แนวคดการพฒนาหลกสตรของสกลเบก ประกอบดวย 5 ขนตอน ดงตอไปน ขนตอนท 1 การวเคราะหสถานการณ (Analyze the situation) วเคราะห๑ปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงเกยวกบหลกสตร ซงสงผลถงโรงเรยนใหมการพฒนาหลกสตรใหนาไปปฏบตไดจรงและบงเกดผลใหนกเรยนไดเรยนร ซงปจจยทกอใหเกดการเปลยนแปลงประกอบดวย ปจจยภายนอกและปจจยภายใน

ก. ปจจยภายนอก ไดแก 1.การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ความคาดหวงของผปกครองความตองการของนายจาง ความตองการของสงคม ความสมพนธ๑ระหวางผใหญกบเดก และอดมคตของสงคม

2. การเปลยนแปลงระบบการศกษาและหลกสตร ซงประกอบดวย นโยบายการศกษา ระบบการสอน อานาจในการตดสนใจของทองถน ผจบการศกษาทสอดคลองกบความตองการของสงคม เปนตน

25

3. การเปลยนแปลงเนอหาวชา การจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบยคสมย

4. การเพมศกยภาพของครอาจารย๑ ในการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบยคสมย

5. การนาทรพยากรใชในโรงเรยน เพอพฒนาการจดการเรยนการสอน

ข. ปจจยภายใน ไดแก 1. เจตคต ความสามารถและความตองการทางการศกษาของนกเรยน

2. คานยม เจตคต ทกษะ ประสบการณ๑ของคร ทเปนจดเดนและจดดอยของการจดการเรยนการสอน

3. ความคาดหวงของโรงเรยน โครงสรางการบรหารงาน การกระจายอานาจการบรหารการศกษา วธจดประสบการณ๑ใหนกเรยน แรงจงใจใฝสมฤทธของนกเรยนบรรทดฐานทางสงคม การจดการกบการเปลยนแปลงทไมพงประสงค๑ 4. วสดอปกรณ๑ ทรพยากร งบประมาณ แผนงาน และศกยภาพในการจดการเรยนการสอนของโรงเรยน

5. การยอมรบและการรบรปญหาทเกดขนจากการนาหลกสตรมาใช ขนตอนท 2 การก าหนดวตถประสงค (Define Objectives) การวเคราะห๑สถานการณ๑ในขนตอนท 1 เพอนาไปกาหนดวตถประสงค๑ซงการกาหนดวตถประสงค๑แปลงเปลยนไปตามปจจยภายนอกและภายใน สะทอนความเปนจรงของสถานการณ๑ทเปนอย สอดคลองกบคานยม ทศทางทกาหนด รวมทงผลลพธ๑ทคาดหวงจากการจดการศกษา การกาหนดวตถประสงค๑ควรเขยนในลกษณะการเรยนรทคาดหวงจากนกเรยนและกระบวนการจดการเรยนการสอนของครทใหบรรลวตถประสงค๑ ซงการกาหนดวตถประสงค๑ประกอบดวยวตถประสงค๑ทวไปกบวตถประสงค๑เฉพาะ ในการกาหนดวตถประสงค๑ตองเกดจากการมสวนรวมของผทเกยวของเชน นกเรยน คร ผปกครอง ชมชน และนกวชาการ เปนตน

ขนตอนท 3 การออกแบบการจดการเรยนการสอน (Design the teaching learning programme) เปนการออกแบบการเรยนการสอนตองใหสอดคลองกบวตถประสงค๑ของการจดการศกษา โรงเรยนตองตอบคาถามพนฐาน เชน จะสอนอะไร และนกเรยนจะเรยนรอะไรซงตองศกษาเอกสารทเกยวของเกยวกบรายวชาทนามาจดการเรยนการสอน การกาหนดแบบแผนการสอนและการเรยนรเกยวของกบการตดสนใจในเรองตางๆ ดงน 3.1 ขอมลพนฐานหรอทศทางของหลกสตรทกาหนดไวในหลกสตรแกนกลาง เปนวชาบงคบหรอวชาเลอกตามความสนใจ

3.2 การจดกลมและการบรณาการของสาระวชาตางๆ

26

3.3 การจดกลมนกเรยน ซงอาจจดตามความสนใจของนกเรยน จดใหเดกเรยนเกงเรยนดวยกนและไมเกงเรยนดวยกน หรอจดใหเดกทมความสนใจตางกนเรยนดวยกน

3.4 ความสมพนธ๑ของวชาตางๆ กบเปาหมายของหลกสตร

3.5 การเรยงลาดบของเนอหาการสอน

3.6 สถานท ทรพยากร อปกรณ๑และเครองใชไฟฟา

3.7 ออกแบบวธการจดการเรยนการสอน

3.8 แตงตงคณะทางาน

3.9 จดทาตารางและกจกรรมในการปฏบตงาน

ขนตอนท 4 การน าหลกสตรไปใช (Interpret and implement the programme) การวางแผนและการออกแบบหลกสตรกเพอใหหลกสตรนนนาไปสการปฏบตใหบงเกดผลตามวตถประสงค๑ทวางไว ซงดจากผลการประเมนผลลพธ๑สดทายวาการเรยนการสอนเปนไปตามความตองการหรอไม มแผนงานใดทมความพรอมมากทสด และรบรองคณภาพไดดงนน ครตองมจตสานกในความเปนมออาชพทตองตดตามควบคม ดแล และประเมนผลอยางสมาเสมอ เพอพจารณาวาสงทออกแบบและดาเนนการอยมประโยชน๑คมคา การพฒนาหลกสตรโรงเรยนจากบคคลใดบคคลหนง เชนผบรหารโรงเรยน หวหนาภาค อาจไมประสบความสาเรจเนองจากปญหาการขาดการเอาใจใสจากคร ผทมสวนเกยวของ ดงนนการบรหารหลกสตรททาใหเกดการยอมรบ และนาไปใชไดจรงๆ ตองดาเนนการโดยผทอยในโรงเรยนซงกคอครนนเองครเปนผทใกลชดและทราบขอมลเกยวกบความสนใจ ความตองการของนกเรยนเปนอยางดดงนน การปฏบตเพอพฒนาหลกสตรตองเหมาะสมและตองสอดคลองกบศกยภาพของคร การนาไปใชขนอยกบคร ครตองเปนบคลากรหลกในการออกแบบและการนาไปใช นนคอ ครตองเปนผพฒนาหลกสตรดวยตนเอง ดกวารปแบบการพฒนาหลกสตรทบคคลอนเปนผจดทาให ขนตอนท 5 การประเมนการเรยนรและการประเมนผลหลกสตร (Assess and evaluate) การประเมนการเรยนร ( Assessment) เปนการตดสนคณคาในศกยภาพการเรยนรและการปฏบตของผเรยนร สวนการประเมนผล ( Evaluation) หมายถงการรวบรวมหลกฐานเพอนามาตดสนคณคาเกยวกบหลกสตร ซงประกอบดวย การวางแผน การออกแบบ การนาไปใช รวมทงผลการปฏบตหรอผลการเรยนรของผเรยน ซงการประเมนการปฏบตของผเรยนเปนการกาหนดเกณฑ๑ทผเรยนตองบรรล เชน การกาหนดชนงาน การสงเกต การบนทกการทางาน การสอน การรายงานผล การประเมนการเรยนรของผเรยนตองมแนวทางทหลากหลายเพอใหครอบคลม รวมทงเปนกระบวนการทตอเนองทกครง ดงนน การประเมนจงไมใชกจกรรมทกระทารวบยอดครงเดยว แตเปนการประเมนเพอพฒนาผเรยน รวมทงผออกแบบหลกสตรดวยการกระทาเชนนเปนวงจรตอเนองกนไปเรอยๆ เพอนาไปสการปรบปรงผเรยนและหลกสตรใหดยงขน

27

6) รปแบบการพฒนาหลกสตรตามแนวคดของวอลคเกอร (Decker Walker)

เดคเกอร๑ วอล๑คเกอร๑ ( Decker Walker) ปฏเสธแนวคดการพฒนาหลกสตรดวยการกาหนดสงตางๆ ทเกยวกบหลกสตรดวยการอธบายเชงเหตผลโดยปราศจากการคนควาหาขอเทจจรงมากอน วธการของวอล๑คเกอร๑เปนวธการศกษาแบบประจกษ๑นยม ( Epiricalism) หรอเปนวธการศกษาแบบธรรมชาต ( Naturalistic model) ซงเปนวธการทเปนการแสวงหาขอเทจจรงจากปรากฏการณ๑ทางสงคม และผานกระบวนการพจารณาไตรตรองอยางเหมาะสมกอนการตดสนใจออกแบบหลกสตร สวนผลการพจารณาจะออกมาเชนไรกยอมรบตามสภาพการณ๑ซงเปนวธคลายกบเตบโตของสงตางๆ ในธรรมชาต ( Marsh , 1986 , curricula ; An Analytical Introduction : 53-57)

รปแบบการพฒนาหลกสตรตามแนวคดของวอล๑คเกอร๑ แบงเปนกระบวนการพฒนาหลกสตรออกเปน 3 ขนตอน คอ (Walker , 1971 , curriculum Theory Network : 58-59) ขนตอนท 1 ศกษาขอมลพนฐาน ซงไดมาจากการศกษาเชงประจกษ๑ทไดจากมมมองตางๆ ความเชอ คานยม ทฤษฎ แนวคด เปาหมาย เพอเปนขอมลพนฐานในการพจารณาสรางหลกสตรตอไปในอนาคต ทงน มความจาเปนทตองวเคราะห๑ปญหาตางๆ ไวลวงหนาซงเปนประโยชน๑ในการดาเนนการขนตอไป

ขนตอนท 2 การพจารณาไตรตรอง (Deliberates) ซงเปนการนาขอมลพนฐานทวไปทไดจากการวเคราะห๑ปญหาตางเขามาสกระบวนการปรกษาหรอการอภปราย การวพากษ๑วจารณ๑เพอพจารณาทางเลอกตางๆ กอนทจะออกแบบหลกสตร โดยการถวงนาหนกทางเลอกตางๆ ( eight alternatives) ในทกๆ ดานอยางเปนรปธรรม ทงในเชงตนทน คาใชจายและประโยชน๑ทไดรบมา การพจารณาทางเลอกนจะกอใหเกดความไมแนใจวาเปนทางเลอกทดทสด ดงนน จงสามารถทจะยอมรบหรอปฏเสธไดอยางเตมทกอนการกาหนดทศทางทถกตองในการออกแบบหลกสตรตอไป

ขนตอนท 3 การออกแบบหลกสตร ( Curriculum design) เปนการวนจฉยเกยวกบสาระสาคญของหลกสตรกอน โดยคานงถงองค๑ประกอบอยางรอบดานของกระบวนการพฒนาหลกสตร ซงไมกาหนดรปแบบหลกสตรไวลวงหนา แตใชในการแสวงหาความเหมาะสมทสอดคลองกบความเปนจรงของสถานการณ๑ เปนการเลอกทผานการกลนกรองมาแลว และมความชดเจนในองค๑ประกอบตางๆ โดยสามารถชเฉพาะเจาะจงความตองการหลกสตรของชมชนไดชดเจนมากยงกวา รปแบบของหลกสตรเชงวตถประสงค๑การออกแบบหลกสตรเชงพลวตเปนพรรณนาความเชอมโยงจากขอมลพนฐาน โดยนาตวแปรตางๆ ทเกยวของมาสกระบวนการพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบ ( Deliberations) ซงเปนการเลอกวธทดทสดจากนนเรมกาวไปสจดสดทาย คอ การออกแบบหลกสตรทมลกษณะเฉพาะเจาะจง

28

2.5.2 รปแบบการพฒนาหลกสตรของไทย

การพฒนาหลกสตรเพอใชในการจดการเรยนการสอนขนพนฐานเทาทผานมาเปนหนาทของหนวยงานระดบนโยบาย โดยกรมวชาการ เปนผพฒนาหลกสตรแกนกลางหรอหลกสตรระดบชาต รวมทงเปนผจดเนอหาสาระแบบเรยน สอรายวชาตางๆ ใหโรงเรยนใชเหมอนกนทวประเทศ แมวาในคมอหลกสตรประถมศกษา พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พทธศกราช 2533) เปดโอกาสใหโรงเรยนพฒนาหลกสตรใหสอดคลองกบบรบทของโรงเรยนไดเอง แตกมโรงเรยนจานวนไมนอยมากคอประมาณรอยละ 27 (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2543 : 296) ทมหลกสตรสอดคลองกบทองถนและผเรยน ดงนน การศกษารปแบบการพฒนาหลกสตรทมงสงเสรมใหสถานศกษาสามารถพฒนาหลกสตรไดในบรบทของประเทศจากแนวคดของหนวยงานตางๆ ซงมสวนสาคญในการกาหนดรปแบบ รวมทงแนวคดของนกวชาการ อนนาไปสการสงเคราะห๑เปนรปแบบสาหรบการพฒนาหลกสตรโรงเรยนในครงน มดงตอไปน 1) รปแบบการพฒนาหลกสตรของกรมวชาการ

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ ( 2539 : 2-35) ไดกาหนดใหโรงเรยนสามารถพฒนาหลกสตรเองไดภายใตแนวทางการพฒนาหลกสตรทองถนซงมรปแบบการดาเนนงานพฒนาหลกสตร 4 ลกษณะ ดงตอไปน 1. การพฒนาหลกสตรโดยการปรบกจกรรมการเรยนการสอน

2. การพฒนาหลกสตรโดยการปรบรายละเอยดของเนอหา

3. การพฒนาหลกสตรโดยการพฒนาสอการเรยนการสอน

4. การพฒนาหลกสตรโดยการจดทาวชา/รายวชาเพมเตมขนมาใหม 1. การพฒนาหลกสตรโดยการปรบกจกรรมการเรยนการสอน

การพฒนาหลกสตรโดยการปรบกจกรรมการเรยนการสอน โดยศกษาจากคาอธบายหรอคาอธบายวชาทกาหนด ซงประกอบดวยสวนตางๆ คอ

1.1 กจกรรม ไดแก สวนทระบถงแนวการจดกจกรรมการเรยนการสอนทตองจดใหแกผเรยนสงเกตไดจากคาวา ศกษาคนควา ทดลอง สารวจ ฝก ปฏบต วเคราะห๑ อภปราย ฯลฯ

1.2 เนอหา ไดแก สวนทระบถงหวขอหรอขอบขายของเนอหาทจะนามาใหผเรยนหรอฝกเพอใหบรรลตามจดประสงค๑ 1.3 จดประสงค๑ ไดแก สวนทระบถงพฤตกรรมทตองการใหเกดขนกบผเรยน หลงจากทไดเรยนรหรอฝกทกษะตามทไดระบไปแลวในขอ 1.1 และ 1.2 พฤตกรรมทตองการใหเกดขนนประกอบดวนสวนทเปนความร ทกษะ เจตคต และกระบวนการ

ผลทไดจากการศกษา วเคราะห๑ คาอธบาย หรอคาอธบายรายวชาน ชวยทาใหผสอนมองเหนภาพงานสอนของเนอหาหรอรายวชาดงกลาวไดชดเจนขน วาตองจดกจกรรมการเรยนการสอนวธใด มขอบขาย

29

เนอหาทตองเรยนรหรอฝกทกษะอะไรบาง และประการสดทายตองการใหผเรยนมหรอเกดพฤตกรรมทงในดานความร ทกษะ เจตคต รวมทงการจดการอะไรบาง กจกรรมตางๆ ทวเคราะห๑ออกมาน หลกสตรกาหนดไวกวางๆ เปนหนาทของโรงเรยนทตองพจารณาวากจกรรมดงกลาวควรจดโดยวธใด จดอยางไรใหเหมาะสมสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน เนอหาและตวผเรยน เชน

กจกรรม “ศกษา” สามารถจะจดรปแบบหรอวธการ “ศกษา” ไดหลายวธ เชน

- ฟงคาอธบายจากคร - คนควาจากหองสมดของโรงเรยน

- คนควาจากแหลงวทยาการอนๆ

- เชญผทรงคณวฒในทองถนมาบรรยาย

- ออกไปสมภาษณ๑ผทรงคณวฒหรอผเกยวของในทองถน

- ออกไปสารวจดสภาพจรงในพนท

- สงเกตสงแวดลอม

- ออกไปทศนศกษา

- รวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ

- นาหรอพฒนาภมปญญาทองถนมาใช - วเคราะห๑ขอมลทได เชน ความสมพนธ๑ดานความเหมอนและความแตกตางสงทเปนเหตผล

ฯลฯ

จะเหนไดวากจกรรมการ “ศกษา” นน โรงเรยนสามารถ “ศกษา” ตามทกาหนดไดดวยวธการตางๆ หลายวธ และแตละวธมขนตอนของการปฏบตทแตกตางกนออกไป ไมวาโรงเรยนตองตดสนใจเลอกหรอปรบกจกรรมการเรยนการสอนเปนลกษณะใดกตาม กจกรรมทจดนนตองเปนกจกรรมททาใหผเรยนไดลงมอปฏบตและไดเรยนรจรงเกยวกบทองถนของตนเองไดมากทสด ตองจดใหสอดคลองกบแนวทางการพฒนาทไดจากการวางแผนอยางมยทธศาสตร๑ของโรงเรยน ทสาคญตองไมทาใหจดประสงค๑การเรยนรเปลยนแปลงไป

2. การพฒนาหลกสตรโดยการปรบรายละเอยดของเนอหา

การพฒนาหลกสตรลกษณะน เปนการดาเนนการตอเนองจากทโรงเรยนไดวเคราะห๑เนอหา/คาอธบายรายวชามาแลว โรงเรยนตองนาเอาผลการวเคราะห๑ในสวนทเปนเนอหามาวเคราะห๑ตอไปอกวาจากหวขอหรอขอบขายเนอหาทหลกสตรกาหนดไวในแตละหวขอนนควรมการเพมเตมวเคราะห๑รายละเอยดอะไร

30

อกบางวาพฒนาหลกสตรโดยการปรบรายละเอยดเนอหาน โรงเรยนสามารถพจารณากาหนดรายละเอยดเนอหาเพมเตมใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถนไดอยางเตมท โดยตองไมทาใหจดประสงค๑การเรยนรเปลยนไปและตองไมคานงถงความเหมาะสมของเวลาและผเรยนดวยการพฒนาหลกสตรในลกษณะน โรงเรยนสามารถดาเนนการไดเอง

3. การพฒนาหลกสตรโดยการพฒนาสอการเรยนการสอน

การพฒนาหลกสตรในลกษณะของการพฒนาสอการเรยนการสอน ดวยการเลอก ปรบปรงหรอจดทาสอการเรยนการสอนขนใหม มลกษณะดงน 3.1 ประเภทของสอการเรยนการสอน จาแนกประเภทตามลกษณะของสอการเรยนการสอนไดดงน 3.1.1 หนงสอเรยน เปนหนงสอทกระทรวงศกษาธการกาหนดใหใชสาหรบการเรยนมสาระตรงทระบไวในหลกสตรอยางถกตอง อาจมลกษณะเปนเลม เปนแผนหรอเปนชดกได 3.1.2 คมอคร แผนการสอน แนวการสอน หรอเอกสารอนๆ ทจดทาขนเพอชวยครในการจดกจกรรมการเรยนการสอนแตละรายวชาใหเปนไปตามจดประสงค๑ของหลกสตร

3.1.3 หนงสอเสรมประสบการณ๑ เปนหนงสอทจดทาขนโดยคานงถงประโยชน๑ในดานการศกษาหาความรของตนเอง ความสนกสนานเพลดเพลน ความซาบซงในคณคาของภาษา การเสรมสรางทกษะและนสยรกการอาน การเพมพนความร ความเขาใจในสงทเรยนรตามหลกสตรใหกวางขวางขน หนงสอประเภทนโรงเรยนควรจดไวบรการครและนกเรยนในโรงเรยน หนงสอเสรมประสบการณ๑จาแนกออกเปน 4 ประเภท คอ

1. หนงสออานนอกเวลา เปนหนงสอทกระทรวงศกษาธการกาหนดใหใชในการเรยนวชาใดวชาหนงตามหลกสตรนอกเหนอจากหนงสอเรยนสาหรบใหนกเรยนอานนอกเวลาเรยน โดยถอวากจกรรมการเรยนการสอนเกยวกบหนงสอนเปนสวนหนงของการเรยนตามหลกสตร

2. หนงสออานเพมเตม เปนหนงสอทมสาระองหลกสตรสาหรบใหนกเรยนอานเพอศกษาหาความรเพมเตมดวยตนเอง ตามความเหมาะสมกบวยและความสามารถในการอานของแตละบคคล หนงสอประเภทนเคยเรยกวาหนงสออานประกอบ

3. หนงสออเทศ เปนหนงสอสาหรบใชคนควาอางองเกยวกบการเรยน โดยมการเรยบเรยงเชงวชาการ

4. หนงสอสงเสรมการอาน เปนหนงสอทจดทาขนโดยมวตถประสงค๑เนนไปในทางสงเสรมใหผอานเกดทกษะในการอาน และมนสยรกการอานมากยงขนอาจเปนหนงสอวรรณคด นวนยาย นยาย ฯลฯ ทมลกษณะไมขดตอวฒนธรรม ประเพณและศลธรรมอนดงาม ใหความร มคตและสาระประโยชน๑

31

3.1.4 แบบฝกหด เปนสอการเรยนสาหรบใหผเรยนไดฝกปฏบต เพอชวยเสรมใหเกดทกษะและความแตกฉานในบทเรยน

3.1.5 สอการเรยนการสอนอนๆ เชน สอประสม วดทศน๑ เทปบนทกเสยง ภาพพลก แผนภาพ เปนตน

สอการเรยนการสอนดงกลาวขางตน โรงเรยนสามารถเลอกใช ปรบปรงหรอจดทาขนเพอใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดตามความเหมาะสม

3.2 การเลอกใชสอการเรยนการสอน

เนองจากสอการเรยนการสอนมหลายประเภทตามทกลาวมาขางตนแลว และสอการเรยนการสอนแตละประเภทกมลกษณะเฉพาะทแตกตางกนออกไป อกทงสอการเรยนการสอนทผลตจากสวนกลางกมกจะใหเนอหาทวไปๆ ซงไมเจาะจงเฉพาะทองถนใดทองถนหนง ฉะนนโรงเรยนจงควรเลอกใชสอการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบสภาพของทองถนตน โดยมขนตอนดงน

3.2.1 วเคราะห๑หลกสตร โดยวเคราะห๑จดประสงค๑ คาอธบาย/คาอธบายรายวชา และคาบเวลาเรยน ทปรากฏในหลกสตรวา วชา/รายวชานนมงใหผเรยนเกดความร เจตคต คานยม ทกษะ และการปฏบตอยางไร มขอบขายเนอหาเพยงใด และมคาบเวลาเรยนเทาไร เพอนามากาหนดสอการเรยนการสอนอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

3.2.2 สารวจ รวบรวมสอการเรยนการสอน ทมเนอหาสาระเกยวของหรอสอดคลองกบจดประสงค๑และคาอธบาย/คาอธบายรายวชาจากแหลงตางๆ เชน หองสมด สถาบนการศกษาในทองถน รานจาหนายหนง ฯลฯ เพอนามาศกษาวเคราะห๑ความเหมาะสมและสอดคลองกบหลกสตร

3.2.3 วเคราะห๑สอการเรยนการสอน ทไดจากการสารวจและรวบรวมไวตาม ขอ 3.2.2 เพอพจารณาวาสอการเรยนการสอนดงกลาวสามารถนามาใชประกอบการเรยนการสอนตามหลกสตรไดหรอไมเพยงใด

3.3 การปรบปรงสอการเรยนการสอน

โรงเรยนอาจปรบปรงสอการเรยนการสอนทงหนงสอเรยน คมอคร แผนการสอน แนวการสอนหนงสอเสรมประสบการณ๑ ใหครอบคลมเนอหาทปรบรายละเอยด หรอใหเปนปจจบนได 3.4 การจดทาสอการเรยนการสอน

เมอโรงเรยนไดวเคราะห๑สอการเรยนการสอนเพอเลอกใชใหเหมาะสมกบสภาพของทองถนแลวพบวา มความจาเปนทโรงเรยนจะตองจดทาสอการเรยนการสอนขนใหมเพอใหสามารถนาไปใชจดกจกรรมการ

32

เรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน เชน หนงสอเรยน คมอคร แผนการสอน หนงสอเสรมประสบการณ๑ แบบฝกหด สอการเรยนการสอนอนๆ เปนตน

4. การพฒนาหลกสตรโดยการจดท าวชา/รายวชาเพมเตมขนมาใหม แนวการจดท าวชา/รายวชาเพมเตม

การพฒนาหลกสตรลกษณะนเปนการจดทาวชาหรอรายวชาขนใหม หลงจากทศกษามาแลวพบวา สงทควรพฒนานนไมมปรากฏอยในหลกสตรของกลมประสบการณ๑หรอรายวชา/กลมวชาใดๆ ในหลกสตรแกนกลาง การพฒนาหลกสตรโดยการจดทารายวชา/รายวชาขนใหมน ควรดาเนนการในรปแบบของคณะทางานโดยมขนตอนการจดทาดงน 1. ศกษาจดหมายของหลกสตร จดประสงค๑และโครงสราง เนอหาของกลมประสบการณ๑/กลมวชา/รายวชาตางๆ จากหลกสตรแกนกลาง เพอใชเปนขอมลพนฐานประกอบการพจารณาจดทาและเพอปองกนไมใหเกดการซาซอนกบเนอหาทมอย 2. นาเอาผลการศกษาผลการวเคราะห๑สภาพทควรจะเปนของการจดการศกษาทสอดคลองกบความเปลยนแปลงของทองถน ทไดจากการวางแผนอยางมยทธศาสตร๑มาใชเปนขอมลในการกาหนดจดประสงค๑และเนอหา

3. กาหนดจดประสงค๑ของวชา/รายวชาทจะดาเนนการจดทาขนใหม โดย

3.1 วเคราะห๑จากปญหา/ความตองการของทองถน ซงไดแก สงทตองการใหรพฤตกรรมทตองการใหเกดและเงอนไขตางๆ (ถาม)

3.2 กาหนดจดประสงค๑ใหครอบคลมกบสภาพทตองการใหเกดกบผเรยนเมอเรยนจบรายวชานน ไมใชการดาเนนการงานหรอกจกรรม

4. กาหนดเนอหา โดยการวเคราะห๑จากจดประสงค๑ ซงระบคาหลกของจดประสงค๑รายวชานน ซงประกอบดวยสวนทเปนความร (สงทใหผเรยน/ศกษา) และสวนทเปนทกษะ (สงทตองการฝก) เนอหาทกาหนดนตอง

4.1 สอดคลองกบจดประสงค๑รายวชา

4.2 ประกอบดวยสวนทเปนความรและทกษะ

4.3 เหมาะสมกบวยและพนความรของผเรยน

4.4 เหมาะสมกบคาบเรยน

4.5 ไมขดตอความมนคงของชาต ระบบการปกครองตามหลงประชาธปไตย อนมพระมหากษตรย๑เปนประมข และไมขดตอศลธรรมอนด

33

5. กาหนดคาบเวลาเรยนสาหรบคาอธบายหรอรายวชาทจดทาขนใหม ในการกาหนดคาบเวลาตองเปนไปตามเงอนไข เชน ระดบประถมศกษา จานวนคาบเวลาเรยนทกาหนดขนนนตองไมทาใหคาบเวลาเรยนสาหรบกลมประสบการณ๑/หนวยยอยทมอยเปลยนแปลงไป

6. เขยนคาอธบาย/คาอธบายรายวชา ใหเปนไปตามรปแบบทกาหนดไวในหลกสตรแมบทโดยระบแนวการจดกจกรรมการเรยนการสอน เนอหาและจดประสงค๑การเรยนรของรายวชา ตามแบบฟอร๑มทกาหนด

7. จดทาเอกสารชแจงรายละเอยดประกอบการจดทาวชาหรอรายวชาทจดทาขนใหม ตามแบบฟอร๑มทกาหนด โดยใหมรายละเอยดเนอหา ประกอบดวย

7.1 เหตผลความจาเปน

7.2 จดประสงค๑ (ของวชา/รายวชาทจดทา)

7.3 ขอบขายเนอหา

7.4 แนวการจดกจกรรมการเรยนการสอน

7.5 สอการเรยนการสอนทสามารถนามาใชในการจดกจกรรมการสอน

7.6 แนวการวดผลประเมนผล

8. ในการเสนอขออนมต ใหสงเอกสารในขอ 6 และ 7 ใหแกหนวยงานททาหนาทพจารณาอนมต เมอไดรบอนมตและกระทรวงศกษาธการใหใชคาอธบาย/คาอธบายรายวชาดงกลาวแลวจงนาเอาคาอธบายหรอรายวชาดงกลาวมาจดทาการเรยนการสอนในโรงเรยนและตองไมลมวา เนอหารายวชาททาขนใหมตองไมเปนเนอหาทซาซอนกบเนอหาทมอยแลวในแมบท เนอหาในกลมประสบการณ๑/รายวชา/กลมวชาเดยวกนหรอตางกลมกนกตาม ดงนนตองตรวจสอบรายละเอยดของเนอหากอนลงมอพฒนา

สาหรบเกณฑ๑ทใชในการพจารณาอนมตคาอธบาย/คาอธบายรายวชาทจดทาประกอบดวยเกณฑ๑ตางๆ ดงน 1. สนองและสอดคลองกบหลกการ จดหมาย และโครงสรางของหลกสตร

2. เปนสวนหนงของโครงสรางความรในแตละกลมประสบการณ๑หรอกลมวชาตามทโครงสรางหลกสตรทง 3 ระดบกาหนดไว 3. สอดคลองและสนองตอสภาพเศรษฐกจ สงคม และความตองการของทองถนอยางแทจรง

4. มความสมบรณ๑และความพรอมเพยงพอในการนาไปใชในการเรยนการสอน ปจจย กระบวนการ ผลผลตและผลกระทบ

5. เปนผลผลตจากการนาขอมลในระดบทองถนมาพฒนาการเรยนการสอน ทงในดานหลกสตร สอการเรยนการสอน และเทคนคการสอน

34

6. ไมเปนเนอหาวชา/รายวชาทซาซอนกบเนอหาวชาหรอรายวชาทมอยในหลกสตรแกนกลาง

7. ไมมเนอหาทกลาวมาโดยตรงกบพาดพงในลกษณะทลบหลสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย๑ ไมขดตอหลกการปกครองระบบประชาธปไตย ไมขดกบหลกศลธรรมอนด และไมกระทบกระเทอนตอความมนคงของชาต 8.มรปแบบและวธการเขยนสอดคลอง และเปนไปตามทหลกสตรของกระทรวงศกษาธการกาหนด

จากรปแบบการพฒนาหลกสตรดวยการปรบกจกรรม ปรบเนอหา ปรบปรงสอ และเพมเตมรายวชาดงกลาวมาแลว กรมวชาการไดกาหนดขนตอนการดาเนนการพฒนาหลกสตรตามความตองการของทองถน และปรบปรงแบบการพฒนาหลกสตรดวยการเพมกจกรรมการจดทาสอใหมเพมเตมขนมาซงขนตอนในการพฒนาหลกสตรตามความตองการของทองถน (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ, 2543: 4-6) มดงน 1. ศกษาวเคราะห๑ขอมลพนฐานในเรองตางๆ เชน

1.1 ดานการศกษา

1.2 ดานเศรษฐกจ

1.3 ดานสงคมวฒนธรรม

1.4 ดานสงแวดลอม

1.5 ดานการสอสาร/คมนาคม

1.6 ดานประชากร

2. ศกษาวเคราะห๑หลกสตรในดานตางๆ ดงน 2.1 หลกการ จดหมาย และโครงสราง

2.2 จดประสงค๑และคาอธบายรายวชา

3. วางแผนและจดทาหลกสตรตามความตองการของทองถนในลกษณะตางๆ เชน 3.1 การปรบกจกรรมการเรยนการสอน

3.2 การปรบรายละเอยดเนอหา

3.3 ปรบปรง และ/หรอเลอกใชสอการเรยนการสอน

3.4 จดทาสอการเรยนขนใหม 3.5 จดทาคาอธบายและรายวชาเพมเตม

4. กาหนดแนวทางการจดการเรยนร 5. จดทาแผนการสอน

35

การพฒนาหลกสตรตามความตองการของทองถนในลกษณะท 3.1-3.4 สถานศกษาไมจาเปนตองขออนมต/ขออนญาตจากกระทรวงศกษาธการ สถานศกษาสามารถดาเนนจดทาคาอธบาย หรอคาอธบายรายวชาขนมาใหมแลว สถานศกษาจะตองดาเนนการเสนอในกระทรวงศกษาธการหรอผทไดรบการอนมตและกระทรวงศกษาธการประกาศใหใชไดแลวจงจะสามารถนาไปใชในการจดการเรยนการสอนในสถานศกษาได 2) รปแบบการพฒนาหลกสตรของกรมการศกษานอกโรงเรยน

กรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ ( 2541 : 2) เปดโอกาสใหสถานศกษาพฒนาหลกสตรไดเอง โดยพฒนา “หลกสตรทองถน” และใหความหมายวา เปนหลกสตรทสรางขนจากสภาพปญหาและความตองการของผเรยนหรอสรางจากหลกสตรแกนกลางทปรบใหเขากบสภาพชวตจรงของผเรยนตามทองถนตางๆ หรอสรางจากเหตการณ๑ทเกดขนในปจจบนทมผลกระทบตอผเรยน หลกสตรทองถนมความสอดคลอง เหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจและสงคมของทองถนนนๆ เนนการเรยนรชวตของตนเอง ปรบตนเองใหทนกบการเปลยนแปลงของวทยาการ การใชเทคโนโลยและขาวสารขอมลในการเรยนรตางๆ ผเรยนไดเรยนรตามสภาพชวตจรงของตนเอง สามารถนาเอาความรไปใชในการพฒนาตนเอง พฒนาอาชพ พฒนาเศรษฐกจ และสงคมของครอบครวและทองถนได รปแบบการพฒนาหลกสตรของกรมการศกษานอกโรงเรยนทนาหลกสตรแกนกลางมาปรบใหเขากบสภาพของผเรยน ซงแตกตางไปตามทองถนตางๆ มขนตอนการดาเนนการดงน ขนตอนท 1 การวเคราะหหลกสตรแกนกลางทสมพนธกบสภาพปญหาของชมชน

การวเคราะห๑หลกสตรแกนกลาง ครและผเรยนตองรวมกนศกษาหลกสตรแกนกลางทกรมการศกษานอกโรงเรยนสรางขน กาหนดหมวดวชาตางๆ ทผเรยนแตละระดบตองเรยน เนอหาหลกสตรแกนกลางทกาหนดเปนเนอหากลางทวไปตามหลกทฤษฎของหมวดวชานนๆ ศกษารายละเอยดของแตละหมวดวชา วเคราะห๑หวขอของเนอหาดงน 1.1 ศกษาหลกสตรแกนกลางในระดบทนามาจดการเรยนการสอน (ประถม มธยมตน มธยมปลาย ทกหมวดวชา)

1.2 วเคราะห๑หวขอเนอหาทตองพฒนาเปนหลกสตรทองถนตามสภาพปญหาของชมชนทสารวจมาแลว และสอดคลองกบวถชวตของทองถน

1.3 พจารณาหวขอเนอหาในหมวดวชาอนทเกยวของนามาจดหมวดหมดวยกนในลกษณะบรณาการเนอหา

ขนตอนท 2 การจดหมวดหมสภาพปญหาและความตองการทสงผลตอผเรยน

นาสภาพปญหาและความตองการทสารวจและวเคราะห๑แลวมาพจารณารวมกบหวขอเนอหา หมวดวชาใดวชาหนงตามหลกสตรทกาหนดเปนหมวดวชาแกนในการพฒนาเปนหลกสตรโรงเรยนแลวจด

36

หมวดหมของเนอหาทสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการหลงจากนนจดลาดบความสาคญตามสภาพปญหาของทองถนทพบ ขนตอนท 3 การเขยนแผนการสอนโดยด าเนนการดงน 3.1 การกาหนดหวขอปญหา (theme) หวขอเนอหาของการเรยนการสอน

3.2 การเขยนสาระสาคญ ( concept) เปนบทสรปใจความสาคญของเรองเนนความคดรวบยอด หลกการ ทกษะหรอลกษณะนสยทตองการปลกฝงใหเกดกบผเรยน

3.3 การกาหนดขอบเขตเนอหา ใหระบวาหวขอเนอหาครอบคลมและสมพนธ๑กบ วชาใด

3.4 กาหนดจดประสงค๑ทวไปหรอจดประสงค๑ปลายทางเปนจดประสงค๑ทคาดวาผเรยนจะมการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางไร หรอเกดการเปลยนแปลงดานความร ทกษะและทศนะคตอยางไรเมอเรยนจบเรองนนแลว

3.5 การกาหนดจดประสงค๑เฉพาะหรอจดประสงค๑นาทาง เปนการกาหนดเปาหมายของการเรยนการสอนในแตละหวเรองยอยทปรารถนาใหเกดกบผเรยน นยมเขยนในลกษณะของจดประสงค๑เชงพฤตกรรม

3.6 การกาหนดกจกรรมการเรยนการสอน ใหกาหนดกจกรรมตามขนตอนของทฤษฎเชงระบบ (System Approach) 3.7 สอการเรยนการสอน ตองระบใหชดเจนวาในการเรยนการสอนแตละหวขอเนอหาตองใชอปกรณ๑อะไรบาง และสามารถจดหาจากทใด โดยวธใด ตองระบเปนรายขอตามจดประสงค๑ 3.8 การประเมนผล เปนการเขยนแนวทางการประเมนผลของการปฏบตกจกรรมแตละขนตอนตามจดประสงค๑ทกาหนด โดยใหผเรยนรวบรวมผลงานไว นาเสนอครประจากลม โดยการพรรณนางานทรวบรวมไว เกยวกบอะไร มจดมงหมายอยางไร ผเรยนมความรสกอยางไรตอการรวบรวมผลงาน และมแนวคด มการพฒนาอะไรตอไป มความพงพอใจกบชนงานมากนอยเพยงใด ขนตอนท 4 การจดกจกรรมการเรยนการสอน

ครและผเรยนรวมกนพฒนาโดยมสถานศกษาอานวยความสะดวกและกากบดแลเพอใหเกดการเรยนรตามสภาพจรง ซงสถานศกษาโดยศนย๑การศกษานอกโรงเรยนจงหวดเปนผอนมตหลกสตรทครและผเรยนรวมกนพฒนาขนตามความตองการทางนโยบายของรฐความตองการทางการศกษาและความตองการในการพฒนาตนเองของผเรยน โดยมวธดาเนนตามลาดบ ดงน

37

4.1 ครนาหลกสตรทองงถนทพฒนาแลว นาเสนอศนย๑บรการการศกษานอกโรงเรยนอาเภอ เพอนาเสนอศนย๑การศกษานอกโรงเรยนจงหวดเปนรายภาคเรยน แตในกรณไมตองขออนมตใหมหรอในกรณหลกสตรวชาชพใหนาเสนอเปนคราวๆ ไป ทพฒนาหลกสตรทองถนจากหลกสตรแกนกลาง

4.2 ครและผเรยนรวมกนกาหนดระยะเวลาในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ตามสภาพความเปนไปได โดยใหความสาคญกบกระบวนการหาความร ( Input) กระบวนการนาความรทไดรบไปปรบ/ประยกต๑ใช ( Process) และกระบวนการแสดงผลของความรหรอการเรยนรทสามารถประยกต๑ใชกบชวต (Output)

4.3 จดกจกรรมการเรยนการสอนตามกระบวนการ โดยยดวธของทฤษฎเชงระบบ ( Systems Approach: I-P-O)

ขนตอนท 5 การประเมนผล

การประเมนผลเนนการประเมนผลตามสภาพทแทจรง ( Authentic assessment) ซงประเมนองความสามารถและการพฒนาผเรยนมงเนนความกาวหนา การเปลยนแปลงทเปนชวตจรงของผเรยนแตละคนสะทอนใหเหนสภาพของงานและสงทผเรยนไดปฏบต โดยผเรยนเปนผสรางคาตอบดานการแสดง การสรางสรรค๑ผลผลตของงานเปนการประเมนผลงานของผเรยนทไดทาจรง ปฏบตจรง ในแตละขนตอนของกระบวนการเรยน หรอกระบวนการรวบรวมเหตการณ๑ ขอมลทผเรยนทาไดและแปลความหมายของขอมลหรอเหตการณ๑แลวตดสนใจจากขอมลพนฐานเหลานน ในทางปฏบตนยมใชวธการประเมนจากแฟมสะสมงาน (Portfolio) ซงเปนหลกฐานแสดงความสามารถ ความกาวหนาของผเรยน จากการรวบรวมขอมลผลผลต การแสดงออก การประเมนจากสภาพจรง ในงานทมความหมายและมเกณฑ๑มาตรฐานทชดเจนจะสะทอนถงความสามารถ การถายทอดความรทไดรบ โครงสรางและประมวลความรความคดในขนสงรวมทงคณภาพของการแสดงออกและผลผลตทมคณภาพ

ตาราง 1 แสดงรปแบบ/สาระของรปแบบการพฒนาหลกสตร

ผเสนอ รปแบบ/สาระ

ไทเลอร๑ หลกการและเหตผลของการพฒนาหลกสตร ตองคานงถงพนฐานทสาคญ

4 ประการ คอ จดมงหมาย ประสบการณ๑ การจดประสบการณ๑การเรยนร และประเมนอยางไรจงจะทราบวาผเรยนบรรลเปาหมาย

38

ผเสนอ รปแบบ/สาระ

ทาบา การพฒนาหลกสตรแบบรากหญา ( Grass-roots approach) หลกสตรควรไดรบการออกแบบโดยครผสอนมากกวาพฒนาจากองค๑กรทอยสงขน โดยมขนตอนในการพฒนาหลกสตร 7 ขนตอน คอ 1. วเคราะห๑ความตองการ

2. กาหนดจดมงหมาย 3. คดเลอกเนอหา 4. การจดรวบรวมเนอหาสาระ

5. การคดเลอกประสบการณ๑การเรยนร 6. การจดรวบรวมประสบการณ๑การเรยนร 7. กาหนดวธวดและประเมนผล

เซย๑เลอร๑ อเลกซานเดอร๑ และเลวส

การพฒนาหลกสตร ประกอบดวยกระบวนการพฒนาหลกสตรทสาคญ

4 ขนตอน คอ 1. วตถประสงค๑ของหลกสตร 2. การออกแบบหลกสตร

3. การนาหลกสตรไปใช 4. การประเมนผลหลกสตร

โอลวา การพฒนาหลกสตรมองค๑ประกอบทสาคญ 12 ขนตอน คอ 1. จดหมายของการศกษา 2. ความตองการจาเปนของผเรยนและชมชน 3. เปาหมายหลกสตร 4. จดประสงค๑หลกสตร 5. นาหลกสตรไปใช 6. เปาหมายการจดการเรยนการสอนแตละระดบ 7. จดประสงค๑การจดการเรยนแตละรายวชา 8. เลอกยทธวธในการสอน 9. เลอกเทคนควธการประเมนผลกอนนาไปสอนจรง 10. นายทธวธไปปฏบตจรง 11. ประเมนผลการจดการเรยนการสอน

สกลเบก การพฒนาหลกสตรทเปนพลวต ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ 1. การวเคราะห๑สถานการณ๑ 2. การกาหนดวตถประสงค๑ 3. การออกแบบการจดการเรยนการสอน 4. การนาหลกสตรไปใช 5. การประเมนการเรยนรและการประเมนผลหลกสตร

วอล๑คเกอร๑ การพฒนาหลกสตรตามแนวคดเชงประจกษ๑นยม ประกอบดวยขนตอน

3 ขนตอน คอ 1. การศกษาขนพนฐาน 2. การพจารณาไตรตรอง

3. การออกแบบหลกสตร

กรมวชาการ การพฒนาหลกสตรประกอบดวย 5 ขนตอน คอ 1. ศกษาวเคราะห๑ขอมลพนฐาน 2. ศกษาวเคราะห๑หลกสตร 3. วางแผนและจดทาหลกสตร

4. กาหนดแนวทางการจดการเรยนร 5. จดทาแผนการสอน

39

ผเสนอ รปแบบ/สาระ

กรมการศกษานอกโรงเรยน

การพฒนาหลกสตรประกอบดวย 5 ขนตอน คอ 1. การวเคราะห๑หลกสตร

แกนกลาง 2. การจดหมวดหมสภาพปญหาและความตองการทสงผลตอผเรยน 3. การเขยนแผนการสอน 4. การจดกจกรรมการเรยนการสอน

5. การประเมนผลผเรยน

3. หลกสตรบรณาการ 3.1 ความหมายของหลกสตรบรณาการ

หลกสตรบรณาการ( Integrated Curriculum) หมายถง การรวมเนอหาสาระของวชาตางๆ ในหลกสตรทมลกษณะเหมอนกน หรอคลายกนและทกษะในการเรยนร ใหเชอมโยงสมพนธ๑เปนสงเดยวกน โดยการตงเปนหวขอเรองขนใหม และมหวขอยอยตามเนอหาสาระ อกทงสอดคลองกบบรบทการเรยนรของสงคมอยางสมดล มความหมายแกผเรยน และใหโอกาสผเรยนในการปฏบตกจกรรมดวยตนเองใหมากทสด และการสอนแบบบรณาการ หมายถง การจดกจกรรมการเรยนการสอนทใชวธสอนหลายวธ จดกจกรรมตางๆในการสอนเนอหาสาระทเชอมโยงกน ตลอดจนมการฝกทกษะทหลากหลาย (สรพชร๑ เจษฏาวโรจน๑. 2546 : 16)

หลกสตรบรณาการ หมายถง การเชอมโยงความรและประสบการณ๑ทกประเภทเขาดวยกนในแผนการจดหลกสตร โดยเนนการเชอมโยงประเดนและหมวดหมจากเนอหาตาง ๆ เขาดวยกนในแนวนอนเพอใหผเรยนไดมองเหนภาพรวมของความร และไดเรยนรความหมายทลกซงของสาระวชาทเรยน จะตองมการจดประสบการณ๑การเรยนรทเนนความสมพนธ๑ของแตละองค๑ความรในแนวนอนในลกษณะเปนหนวยเดยวกน ไมแบงแยกเปนสวน ๆ และแตละรายวชาตองเชอมโยงเขากบวชาอน ๆ ในลกษณะทปฏสมพนธ๑ตอกนและกน (กนกนช ชนเลศสกล.2543)

3.2 การจดการเรยนรแบบบรณาการ (สานกวชาการและมาตรฐานการศกษาสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.2549 : หนา 35 – -

39) จากสภาพการจดการเรยนการสอนทแยกออกเปนรายวชาสงผลใหผเรยนตองจดจาเนอหา หรอเรยนรทกษะตาง ๆ ซงแยกออกจากกนและกนอยางมากมายทาใหไมสามารถคดแบบเชอมโยง คดแบบองค๑รวม การเรยนรแบบบรณาการหรอแบบองค๑รวมจะชวยใหมการถายโอนความรและทกษะตาง ๆ ระหวางวชาได อกทงเปนวธทสอดคลองกบหลกธรรมชาต เนองจากในวถชวตของคนเรา การแกปญหาหรอสถานการณ๑ จะมลกษณะการเชอมโยงเปนองค๑รวมมากกวาการมองปญหาเพยงแงมมใดแงมมหนง และจะใชสงทสงสมเปนปญญา และความรทมมาทงหมดเปนเครองตดสนใจ

40

นอกจากนการจดการเรยนรแบบบรณาการ ยงชวยทาใหมวธในการแกปญหาเกยวกบหลกสตรทมเนอหาของแตละสาระการเรยนรแนนเกนไป การรวมสาระการเรยนรและกลมสาระการเรยนรตาง ๆ เขาดวยกนตามวธการจดทาหนวยการเรยนรแบบบรณาการเปนแนวทางหนง ททาใหครผสอนสามารถจดหวขอ ทกษะและแนวคดหลายอยางพรอมกน แทนทจะแยกสอนเปนสาระการเรยนรเดยว ๆ ไดเปนอยางด

การจดการเรยนรแบบบรณาการ เปนการจดกจกรรมการเรยนรทมงใหผเรยนเชอมโยง ความร ความคด ทกษะ และประสบการณ๑ทมความหมายหลากหลายและสมพนธ๑กนเปนองค๑รวม เพอใหผเรยนเกดการรแจง รจรงในสงทศกษา สามารถนาไปประยกต๑ใชในชวตจรงได

การจดการเรยนรแบบบรณาการมหลายรปแบบ ขนอยกบวตถประสงค๑และความเหมาะสมของตวผเรยนและสาระการเรยนร ซงมผเสนอแนวคดเกยวกบรปแบบการจดการเรยนรแบบบรณาการไวหลายแนวคดเสนอแนวคดการจดการเรยนรแบบบรณาการ โดยใชกลมสาระการเรยนรเปนหลก ซงแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ

1. การบรณาการภายในกลมสาระการเรยนร เปนการจดการเรยนรทเชอมโยงเนอหาดานความร ทกษะ กระบวนการ หรอคณลกษณะอนพงประสงค๑ในกลมสาระการเรยนรนน ๆ เขาดวยกน เพอมงศกษาเกยวกบเรองราว ประเดน ปญหา หวขอ หรอประสบการณ๑เรองใดเรองหนง การบรณาการภายในกลมสาระการเรยนรเดยวกนนน การสอนจงสามารถดาเนนการโดยผสอนในกลมสาระการเรยนรนน ๆ ไมเกยวของกบกลมสาระการเรยนรอน ๆ

2. การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนร เปนการจดการเรยนรทเชอมโยงเนอหาดานความร ทกษะ กระบวนการ หรอคณลกษณะอนพงประสงค๑ ตงแตสองกลมสาระการเรยนรขนไปเขาดวยกน เพอมงศกษาเกยวกบเรองราว ประเดน ปญหา หวขอ หรอประสบการณ๑เรองใดเรองหนง ซงชวยใหผเรยนไดเรยนรในเรองนน ๆ อยางเขาใจลกซง และชดเจนใกลเคยงกบความเปนจรงในชวตยงขน การบรณการระหวางกลมสาระการเรยนร การสอนจะเปนการดาเนนการโดยผสอนตงแตสองคนขนไป รวมปรกษาหารอกน แลวแยกกนสอนตามความรบผดชอบของตน หรอสอนรวมกนเปนทม

การจดการเรยนรแบบบรณาการ เปนการจดการเรยนรโดยใชการเชอมโยงในดานเนอหาและ/หรอ สาระ/วธการ และการนาไปใช โดยมเปาหมายทจะพฒนาคณลกษณะหลาย ๆ ดานไดแก ความร ทกษะ กระบวนการ ประสบการณ๑ และคณลกษณะอนพงประสงค๑ จงจาเปนตองมการวางแผนการวเคราะห๑หลกสตร การกาหนดเนอหา การจดการเรยนการสอน มการประสานงานและรวมมอกนระหวางผสอนในกลมสาระการเรยนรตาง ๆ ทงนเพอพฒนาใหผเรยนเกดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพสงสด การบรณาการจงตองเชอมโยงตงแตหลกสตรไปสการจดการเรยนการสอนในชนเรยน ดวยการจดทาหนวยการเรยนรแบบบรณาการ และการจดกจกรรมการเรยนรแบบบรณาการซงมแนวทางในการจดทาดงน

41

วธท 1 กาหนดประเดน/หวเรอง แลวจงวเคราะห๑มาตรฐานการเรยนรชวงชนของกลม สาระการเรยนรทนามาบรณาการ

ในการจดทาหนวยการเรยนรแบบบรณาการตามวธท 1 น การกาหนดประเดนหรอหวเรอง อาจไดมาจากนโยบายของสถานศกษาหรอจากผสอนในระดบชน ความสนใจของผเรยนจากนนจงมาพจารณาดวา ในการจดทาหนวยการเรยนรตามประเดนหรอหวเรองนเกยวของกบสาระการเรยนร หรอกลมสาระการเรยนรใด สามารถบรรลมาตรฐานการเรยนรชวงชนใดบาง แลวกาหนดผลการเรยนรทคาดหวง เนอหาสาระทเกยวของ จดกจกรรมการเรยนร จดเตรยมแหลง/สอการเรยนร และจดเตรยม/สรางเครองมอวดและประเมนผล เมอไดหนวยการเรยนรแลวควรประเมนผลหนวยการเรยนร จากนนปรบปรงแกไขใหสมบรณ๑ แลวนาไปจดการเรยนรตามแผนทไดพฒนาไว

วธท 2 วเคราะห๑และเลอกมาตรฐานการเรยนรชวงชนของกลมสาระการเรยนรตาง ๆ แลว จงกาหนดประเดน/หวเรอง

ในการจดทาหนวยการเรยนรแบบบรณาการตามวธท 2 น ผสอนในระดบชนเดยวกนมารวมกนพจารณาวาในกลมสาระการเรยนรทสอนอยนน มมาตรฐานการเรยนรชวงชนอะไรบาง และวเคราะห๑วามาตรฐานการเรยนรชวงชนใดและรายละเอยดในกลมสาระการเรยนรใดทเหมาะสมจะนามาบรณาการรวมกน แลวจงกาหนดประเดนหรอหวเรองใหสอดคลองกน จากนนจงพจารณาผลการเรยนร และจดเตรยม/สรางเครองมอวดและประเมนผล เมอไดหนวยการเรยนรแลวควรประเมนผลหนวยการเรยนร จากนนปรบปรงแกไขใหสมบรณ๑ แลวนาไปจดการเรยนรตามแผนทไดพฒนาไว

3.3 การประเมนผลเพอการพฒนาการจดการเรยนรแบบบรณาการ ในการจดทาหนวยการเรยนรและการจดการเรยนรแบบบรณาการ ทมงใหผเรยนเชอมโยงความร

ความคด ทกษะ ประสบการณ๑ทมความหมาย หลากหลาย และสมพนธ๑กนเปนองค๑รวมและเกดการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนรนน จาเปนตองมการประเมนผลเพอแสดงถงการบรรลมาตรฐานการเรยนรของผเรยน ซงในการประเมนผลนนสามารถดาเนนการไดดงน

1) การประเมนผลหนวยการเรยนร การประเมนผลหนวยการเรยนรแบบบรณาการนน จะประเมนหนวยการเรยนรใน

ดานความสอดคลองของการจดหนวยการเรยนรแบบบรณาการ กบมาตรฐานการเรยนรชวงชนของกลมสาระการเรยนรทนามาบรณาการ ความสมบรณ๑ครบถวนขององค๑ประกอบของหนวยการเรยนร การเรยงลาดบของหนวยการเรยนร การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรตาง ๆ หรอการบรณาการภายในกลมสาระการเรยนร ความเหมาะสมของรปแบบการบรณาการ การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรตางๆกบการ

42

นาไปใชในชวตจรงความชดเจนของการจดทาผงมโนทศน๑ของหนวยการเรยนร หนวยการเรยนรทจดทาสามารถนาไปปฏบตจรงได มการจดทาแผนการจดการเรยนรแตละหนวยการเรยนร

2) การประเมนผลการจดการเรยนรแบบบรณาการ มแนวทางในการประเมน ดงน - การประเมนคณภาพ/ความสามรถของผเรยนทมผลมาจากการเรยนรแบบบรณาการ

ประกอบดวยการประเมน 3 ดาน คอ 1) การประเมนตามกลมสาระการเรยนร 2) การประเมนการอาน คด วเคราะห๑ และเขยน และ 3) การประเมนคณลกษณะอนพงประสงค๑

การประเมนคณภาพ/ความสามารถของผเรยนนไมควรมงเนนแตผลสมฤทธทางการเรยนเมอเสรจสนการเรยนเทานน แตควรประเมนระหวางกระบวนการเรยนร ดงนน การประเมนผลจงควรมลกษณะเปนการประเมนตามสภาพจรง ( authentic assessment) ซงเปนการประเมนจากการปฏบตงานหรอกจกรรมอยางใดอยางหนง โดยงานหรอกจกรรมทมอบหมายใหผเรยนปฏบต จะเปนงานหรอสถานการณ๑ทเปนจรง หรอใกลเคยงกบชวตจรง จงเปนงานทมสถานการณ๑ซบซอนและเปนองค๑รวมมากกวางานปฏบตในกจกรรมการเรยนทวไป

- การประเมนการปฏบต ( performance assessment) จะเนนประเมนทกษะการปฏบตและผลงานจากการปฏบต สาหรบการประเมนตามสภาพจรง ( authentic assessment) จะเนนประเมนทกษะการปฏบต และผลงานทไดจากการคดออกแบบสรางสรรค๑และปฏบตตามบรบทของสงทเรยนรหรอบรบทของชวตจรง

เครองมอทใชในการประเมน ใชเทคนคการใหคะแนนโดยสรางแนวทางการใหคะแนน ( scoring guideline) โดยการแตกคณภาพเปนประเดนการประเมน ( rubrics) แลวนาไปเขยนบรรยายระดบคะแนน (scoring rubrics)

3.4 เปาหมายสความส าเรจในการจดการเรยนรแบบบรณาการ การจดการเรยนรแบบบรณาการจะประสบผลสาเรจได ผมสวนเกยวของตองมการดาเนนงานอยางประสานสมพนธ๑กน และดาเนนการอยางตอเนองจรงจง ดงน

1) เขตพนทการศกษา สามารถสรางความรความเขาใจใหกบสถานศกษา และครผสอน สามารถจดการเรยนรแบบบรณาการไดอยางชดเจนตรงกน มการกากบตดตาม และสงเสรมสนบสนนใหมการจดการเรยนรแบบบรณาการอยางตอเนอง

2) สถานศกษาสามารถบรหารจดการการใชหลกสตรสการจดการเรยนการสอนในชน เรยนเพอสงเสรมการจดการเรยนรแบบบรณาการไดอยางมประสทธภาพ

3) ผเรยนไดรบการฝกฝนใหใชกระบวนการคดแบบเชอมโยงคดแบบองค๑รวมอนจะนาไปสการ เชอมโยงความรทเรยนในโรงเรยน ไปสการนาไปใชประโยชน๑และแกปญหาในชวตประจาวนตอไป

หลกสตรสาระทองถน เปนหลกสตรบรณาการทผเรยนและครรวมกนสรางขนเพอมงเนนใหผเรยนเรยนจากชวตจรง เรยนแลวเกดการ เรยนรสามารถนาความรไปใชในชวตอยางมคณภาพและเปนสมาชกทด

43

ของสงคมอยางมความสข การเรยนการสอนจะสอนตาม ความตองการของผเรยน โดยครเปนผคอยใหคาแนะนา ผเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเอง กระบวนการพฒนาหลกสตรบรณาการ ดาเนนการได 2 ลกษณะดงน

ลกษณะท 1 การพฒนาหลกสตรจากสภาพปญหาและความตองการของชมชน 1. การสารวจสภาพปญหาชมชน 2. การวเคราะห๑สภาพปญหาชมชนและความตองการของผเรยน 3. การเขยนแผนการสอน 4. การจดกจกรรมการเรยนการสอน 5. การประเมนผล

ลกษณะท 2 การพฒนาหลกสตรจากหลกสตรแกนกลาง 1. การวเคราะห๑หลกสตรแกนกลางและวเคราะห๑สภาพปญหาของชมชน 2. กาจจดหมวดหมสภาพปญหาและความตองการทสงผลตอผเรยน 3. การเขยนแผนการสอน 4. การจดกจกรรมการเรยนการสอน 5. การประเมนผล การบรณาการ หมายถง การเชอมโยงความรและประสบการณ๑ทกชนดทบรรจอยในแผนของหลกสตร เปนการเชอมโยงในแนวนอน ระหวางหวขอ และเนอหาตาง ๆ ทเปนความร ทง 3 ดาน ไดแก พทธพสย ทกษะพสย และจตพสย การบรณาการทาใหผเรยนไดรบความรเปนอนหนงอนเดยวกน และรในเรองนนอยางลกซง การบรณาการความรเปนสงจาเปน โดยเฉพาะในยคทมความร ขอมล ขาวสารมาก จงเกดหลกสตรทเรยกวา หลกสตรบรณาการ (Integrated Curricula) ซงพยายามสรางหวเรอง (Themes) ในวชาตาง ๆโดยนาความคดหลกในวชามาสมพนธ๑กน และสมพนธ๑กบวชาอนดวยวธจดหลกสตรบรณาการ โดยทวไปม 2 แบบ ซงมความแตกตางกนอยางเหนไดชด

1. แบบสหวทยาการ (Interdisciplinary Model) คอ การสรางหวเรอง (Theme) ขน มาแลวนาความรจากวชาตางๆ มาโยงความสมพนธ๑กบหวเรองนน การจดแบบนทาใหผเรยนตองแสวงหาความร ทกษะ และประสบการณ๑จากวชาตาง ๆ มากกวา 2 วชา เกดการเรยนรทลกซง มความใกลเคยงกบชวตจรง

2. แบบพหวทยาการ ( Multidisciplinary Model ) คอการนาเรองใดเรองหนงไป

44

สอดแทรก (Infusion) ในวชาตาง ๆ ของหลกสตรในโรงเรยน ซงเปนวธทมทางเปนไปได และทาไดงาย เพราะผสอนสามารถบรณาการเรองใดเรองหนง กบวชาทตนกาลงสอนอย เชนการบรณาการเรองการอนรกษ๑พลงงานและสงแวดลอมในวชาตางๆ 4. พชล าไย 4.1 ลกษณะของล าไย

ลาไย (นดดา หงส๑ววฒน๑ และทวทอง หงส๑ววฒน๑, 2550) ชอวทยาศาสตร๑: Dimocarpus longan(มกเขยนผดเปน ลาใย) มชอเรยกทางพนบานภาคเหนอวา "บาลาไย" ชอภาษาองกฤษวา Longan อยในวงศ๑ Sapindaceae เปนพชไมผลเขตรอนและกงรอน เปนไมยนตนขนาดกลาง ลาตนสนาตาล ออกดอกเปนชอ สขาวครม ผลทรงกลมเปนชอ ผลดบเปลอกสนาตาลอมเขยว ผลสกสนาตาลลวน เนอลาไยสขาวหรอชมพออน เมลดสดาเปนมน เนอลอนเมด

3.2 ประวตล าไย

เศรษฐมนต๑ กาญจนกล (2555) กลาวไววา ลาไยเปนไมทมถนกาเนดในเขตรอนและกงรอนของเอเชย ซงอาจมถนกาเนดในอนเดยตะวนออก พมาตอนเหนอและจนตอนใต แตทพบหลกฐานทปรากฏในวรรณคดของจนในสมยพระเจาเซงแทงของจนเมอ 1,766ปกอนครสกาล และจากหนงสอ RuYa ของจนเมอ 110ปกอนครสตกาล ไดมการกลาวถงลาไยไวแลว และเมอชาวยโรปไดเดนทางไปยงประเทศจนเมอปพ.ศ. 1514 ไดเขยนเรองราวเกยวกบลาไยไวในป พ.ศ. 1585 แสดงวาลาไยมการปลกในประเทศจนทมณฑลกวางตง,มณฑลเสฉวน ซงมศนย๑กลางอยทมณฑลฝเจยน

ลาไยไดแพรหลายเขาไปในประเทศอนเดย,ศรลงกาพมา และประเทศแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต และเขาสประเทศสหรฐอเมรกาในปลายพทธศตวรรษท25 ในประเทศไทยทางภาคเหนอมลาไยพนธ๑พนเมองเรยก "ลาไยกะลา" หรอลาไยธรรมดา ในสมยรชกาลท6 มชาวจนนาพนธ๑ลาไยเขามาถวายพระราชชายาเจาดารารศมจานวน5ตน (ในปจจบนบญญตชอพนธ๑เบยวเขยว) ทรงใหปลกทเชยงใหม 3ตน โดยปลกทสวนเจาสบาย ณ ทประทบของเจาดารารศมหลงเสดจนวตกลบมาประทบถาวรเมอพระพทธเจาหลวงรชกาลท5 เสดจสวรรคต และสงมาปลกทตรอกจนทร๑ กรงเทพฯ 2ตน หลกฐานทพบเปนตนลาไยในสวนเกาแกของ ร.อ.หลวงราญอรพล (เหรยญ ศพทเสน) ทปลกในตรอกจนทร๑ถนนสาธประดษฐ๑ใกลวดปรวาศในสมยรชกาลท5 ตอมามการขยายพนธ๑จากตนในจงหวดเชยงใหม จากนนกขยายสภมภาคตางๆในภาคเหนอ โดยการเพาะเมลดจนเกดการ

45

กลายพนธ๑ (Mutation) เกดพนธ๑ใหมๆตามสภาพคณลกษณะทดของภมอากาศทเหมาะสมและเกอกลตอการเจรญเตบโตของตนลาไย

โดยเฉพาะอยางยง อาเภอสารภ จงหวดเชยงใหม และ จงหวดลาพนมสภาพภมประเทศเปนดนทราย อยในทลมของลานาหลายสาย จนเกดลาไยตนหมนทบานหนองชางคน อาเภอเมองลาพน ซงเกบผลขายตนเดยวไดราคาเปนหมน เมอปพ.ศ. 2511 ผลตผลตอตนได 40-50เขง พฒนาการของลาไยในภมภาคนโดยเฉพาะทจงหวดลาพน ถานบจากการเสดจกลบเมองเชยงใหมครงแรกของพระราชชายาเจาดารารศมเมอปพ.ศ. 2457 จนถงลาไยตนหมนทหนองชางคนเมอปพ.ศ. 2511 มการพฒนาพนธ๑รวม90ป จนขณะนมลาไยมากมายหลายพนธ๑และมการปลกมากถง157,220ไร

3.3 พนธล าไย ลาไยนนปลกในหลายประเทศ แหลงปลกขนาดใหญคอประเทศจนมการปลกลาไยถง 26สายพนธ๑ (บว

เรยม มณวรรณ๑, ทองเลยน บวจม เผาพงษ๑ ประณะพงษ๑ และ โยธน นนตา, 2554) โดยสวนมากปลกในมณฑลกวางตง 12สายพนธ๑ ปลกในประเทศไตหวนอก 15สายพนธ๑ ปลกในสหรฐอเมรกา 1สายพนธ๑ คอพนธ๑โคฮาลา และในประเทศเวยดนาม ซงมแหลงปลกลาไยขนาดใหญไมแพจากประเทศจน โดยมกมกปลกในเวยดนามทางตอนเหนอทมอากาศหนาวเยน โดยพนธ๑ลาไยของเวยดนามนนนาเขามาจากประเทศจน ซงเปนสายพนธ๑ททนไดในอากาศเยนจดจนถงจดเยอกแขง ซงตางจากลาไยของประเทศไทยเกดการกลายพนธ๑เปนลาไยเมองรอน สามารถทนอณหภมสงไดถง40-43องศาในฤดรอน

3.3.1 ล าไยไทย ลาไยในประเทศไทย สามารถแบงออกเปนกลมและแยกเปนชนดยอย เชน กลมลาไยพนธ๑ด(ลาไย

กะโหลก), กลมลาไยปา, กลมลาไยพนเมอง(ลาไยกระดก), กลมลาไยเครอหรอลาไยเถา(ลาไยชลบร) 1. ล าไยกะโหลก เปนพนธ๑ลาไยทใหผลขนาดใหญมเนอหนารสหวาน แบงเปนอกสายพนธ๑ยอยอก คอ

ล าไยสชมพ มผลใหญเนอหนา, เมลดเลก, เนอมสชมพเรอๆ รสดมากทสด ล าไยตลบนาค มผลใหญเนอหนา, เมลดเลก, หวานกรอบ, เนอแหง, เปลอกบาง ล าไยเบยวเขยว หรอลาไยอเขยว ผลใหญกลมเบยว เนอหนา เมลดเลก หวานกรอบ

เนอลอน ล าไยอแดง สเปลอกของผลคอนขางแดง เปนพนธ๑ขนาดกลาง กงเปราะหกงาย ผลกลม

ใหญ เมลดใหญ รสหวานแบงออกเปน 2ชนดยอย คอ ล ำไยอแดงเปลอกหนำ มใบปอมใหญผลใหญ

46

ล ำไยอแดงเปลอกบำง ใบยาวผลเลกกวาอแดงเปลอกหนา ล าไยอดอ ผลขนาดปานกลางมเมลดเลก, รสหวาน เปนลาไยทมกออกดอกและเกบ

ผลผลตกอนพนธ๑อนๆ สามารถทนแลงไดด ชาวสวนนยมปลกชนดนมากทสด แบงเปน2ชนดยอย คอ

ล ำไยอดอ-ยอดแดง ใบออนมสแดง เจรญเตบโตเรวมากเมอเปรยบเทยบกบอดอยอดเขยว ไมคอยนยมปลกเนองจากออกดอกตดผลไมด

ล ำไยอดอ-ยอดเขยว ใบออนเปนสเขยว ออกดอกตดผลงายแตอาจไมสมาเสมอ

ล าไยอด า ผลใหญ ใบดา เนอหนา เมลดเลก หวานกรอบ ล าไยอแหว เปนลาไยพนธ๑หนก ลาตนไมคอยแขงแรง เปนพนธ๑ทเจรญเตบโตดมาก

ทนแลงไดด แบงออกเปน2ชนดยอย คอ ล ำไยอแหว-ยอดแดง มใบออนสแดง เมลดมขนาดปานกลาง ล ำไยอแหว-ยอดเขยว เมอแตกใบออนมยอดสเขยว ผลกลมใหญ, หวเบยว

เนอกรอบแตไมหวาน ล าไยอเหลอง มทรงพมคอนขางกลม ออกผลดก กงเปราะหกงายเมอมผลดก ผล

คอนขางกลมมเนอสขาวนวล เมลดกลม ล าไยพวงทอง เปนพนธ๑ทชอดอกขนาดใหญกวาง ผลทรงคอนขางกลมและเบยว

เลกนอย ผวสนาตาลมกระสนาตาล เนอหนา กรอบ สขาวครม รสหวาน เมลดขนาดปานกลางและแบน ปลกมากในภาคกลางตอนลาง เชน นครปฐม, สมทรสาคร สนนฐานวากลายพนธ๑จากเมลดมาจากลาไยกระโหลกและลาไยอดอ

ล าไยเพชรสาครทวาย สามารถออกดอกมากกวาหนงครงตอป มใบขนาดเลก เรยวแหลม ออกดอกและใหผลผลตปละ 2 รน คอรนแรกออกดอกราวเดอนธนวาคม-มกราคม และเกบผลไดประมาณเดอนพฤษภาคม - มถนายน, รนทสองออกดอกราวเดอนกรกฎาคม-สงหาคม เกบเกยวผลไดในเดอนธนวาคม-มกราคม ผลกลม เปลอกบาง เนอมสขาวฉานา

ล าไยปมาตนโคง มผลสวย ผลมขนาดใหญสเขยว ใหผลดก แตคณภาพและรสชาดไมด มกลนคาว เปนสายพนธ๑ทไมนยมปลกจงหายากและเสยงตอการสญพนธ๑สง มกพบในสวนลาไยรนเกาๆ

47

2. ล าไยกระดก หรอล าไยพนเมอง เปนพนธ๑พนเมอง ทรงพมกวางใบหนาทบ ผลเลกมนามาก เนอนอยไมหวาน มนาตาลประมาณ 13.75% ขนไดทวไปปลกงาย เหลอใหเหนนอยเพราะไมนยมปลก เนองจากไมมราคา มหลายสายพนธ๑ยอยแตมกเรยกรวมกนวาลาไยพนเมอง 3. ล าไยกะลา หรอล าไยธรรมดา ผลปานกลาง เนอหนากวาลาไยพนธ๑กระดก เนอกรอบบางมนามาก ใหผลดก 4. ล าไยสายน าผง ลกษณะคลายลาไยธรรมดา แตเนอมสเหลองออน เนอมรสด หอมกรอบ เมลดเลก 5. ล าไยเถา หรอล าไยเครอ เปนไมตนรอเลอย ลาตนไมมแกนจงพนเขากบรวหรอหลก ผลเลก , เมลดโตกวาลาไยบาน, เนอหมเมลดบางมเนอนอย รสชาตมกลนคลายกามะถนจงนยมปลกไวประดบมากกวารบประทาน นยมปลกไวประดบมากกวาปลกไวรบประทาน ชอบขนตามปาเขา 6. ล าไยขาว เปนลาไยพนธ๑โบราณหายาก ในครงหนงเชอวาเคยสญพนธ๑ไปแลวจากประเทศไทย แตในป พ.ศ. 2554 ไดมการตามหาและตอนกงขยายพนธ๑อกครงหนง ผลขนาดเลกกวาลาไยทวไป เปลอกสนาตาลออนเกอบขาว เนอสขาวใส เมลดลบ รสหวาน และยงมลาอกอยากหลายชนดทยงไมถกจาแนก เชน ลาไยใบหยก, ลาไยอสรอย, ลาไยตอหลวง, ลาไยเพรชนาเอก, ลาไยพวงเพชรบานแพว เปนตน ฯลฯ

3.4 ประโยชนของล าไย ภาสกจ วณณาวบล (2555) กลาวไววา เปลอกของตนมสนาตาลออนหรอเทาและมรสฝาดใชตมเปนยา

หมอแกทองรวง ลาตนมขนาดใหญ สงประมาณ 30-40 ฟต เนอไมมสแดงและแขงสามารถใชทาเครองใชประดบบานได เนอลาไยกนสดเปนผลไม ทาเปนอาหารหวาน เชน ขาวเหนยวเปยกลาไย วนลาไย ลาไยลอยแกว นาลาไย หรอแปรรป เชน บรรจกระปอง ตากแหงสามารถทาเปนชาชงดม เปนยาบารงกาลงชวยใหหลบสบายเจรญอาหาร แตถากนลาไยมากเกนไปจะเกดอาการรอนใน แผลในปาก หรอตาแฉะได ในตารายาจนเรยกกยหยวน (ภาษาจนกลาง) หรอ กยอ (ภาษาจนแตจว) ใชเปนยาบารงเลอด กลอมประสาท [4] 3.5 คณคาทางอาหารของล าไย

กองวทยาศาสตร๑กรมวทยาศาสตร๑แหงประเทศไทยไดทาการวเคราะห๑สวนประกอบของลาไยปรากฏผลวา

1. ลาไยสดทวไปประกอบดวยนา81.1%คาร๑โบไฮเดรต16.98%โปรตน0.97%เถา0.56%กาก0.28%และไขมน 0.11%

2. ในลาไยสด100กรมจะมคาความรอน72.8แคลอรและมวตามน69.2มลลกรมแคลเซยม57มลลกรมฟอสฟอรส35.17มลลกรมและธาตเหลก0.35มลลกรม

48

3. ลาไยแหงประกอบดวยคาร๑โบไฮเดรต 69.06%นา 21.27%โปรตน 4.61%เถา 3.33%กาก 1.50%และไขมน 0.171%

4. ลาไยแหง 100กรมจะมคาความรอน 296.1แคลอร แคลเซยม 32.05มลลกรม ฟอสฟอรส 150.5มลลกรมโซเดยม 4.78มลลกรม เหลก 2.85มลลกรม โพแทสเซยม 1390.3มลลกรม กรดแฟนโทซนค 0.72มลลกรมวตามนบ 12จานวน 1.08มลลกรม ในเมลดลาไยมปรมาณโปรตนรวม 6.5% ปรมาณไขมนรวม1.94% และปรมาณเยอใยรวมเปน 8.33% คา

พลงงานทใชประโยชน๑ไดจรงเปน 3,365 kcal/kg สามารถนาไปใชเปนสวนประกอบของอาหารสตว๑ได ในเปลอกหมเมลดของลาไยมปรมาณแทนนนสง

4. ทกษะการประกอบอาชพ

4.1 ความหมายของอาชพ สานกสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (2554) กลาวไววา อาชพ หมายถง

หนาทการงานทพงประสงค๑ตอสงคม และสรางผลตอบแทนทเปน รายไดตรงตามความตองการเพอการดารงชวต โดยเฉพาะอยางยงในปจจบนมการแขงขนกนมาก อาชพ ตาง ๆ จาเปนตองมความรความสามารถ ความชานาญการ ทงภาคทฤษฎ และปฏบต ผทประสบผลสาเรจ ในอาชพของตนเอง จะตองมการคนควา หาความรจากแหลงเรยนรตาง ๆ เพอเพมพนความร ความสามารถใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

4.2 ความหมายของการพฒนาอาชพ การพฒนาอาชพ หมายถง การพฒนาทกษะอาชพดานตาง ๆ ใหทนตอการเปลยนแปลงของตลาด การ

พฒนาอาชพมความสาคญใน

ดานเศรษฐกจ มการพฒนาสนคาใหสามารถใหสามารถเขาสตลาดการแขงขนและเปนทยอมรบของตางประเทศ

ดานสงคม ประเทศทมเศรษฐกจดจะสงผลใหสภาพของสงคมดขน ดานการศกษา ครอบครวทมเศรษฐกจดจะสามารถมงสงบตรหลานเขารบการศกษาไดตามความตองการการพฒนาอาชพจงมความจาเปนในการพฒนากระบวนการผลต และ กระบวนการตลาดโดยการนาภมปญญานวตกรรม / เทคโนโลย มาประยกต๑ใช

กระบวนการผลต เปนการบรหารจดการดานทน แรงงาน ทดนหรอสถานทใหเกดผลผลต ทมการพฒนาอยางตอเนอง

49

กระบวนการตลาด เปนการบรหารจดการดานการตลาด เรมตงแตการศกษาความตองการของลกคา การกาหนดเปาหมาย การทาแผนการตลาด การสงเสรมการขาย การกาหนดราคาขาย การขาย การสงมอบสนคาใหกบลกคา เพอนาขอมลมาใชพฒนาอาชพ

ภมปญญา หมายถง ความร ความสามารถ ความชาญฉลาด อนเกดจากพนความรทผานกระบวนการสบทอด ปรบปรง พฒนา สะสมมาเปนเวลานานอยางเหมาะสม

นวตกรรม หมายถง ความคด การปฏบต หรอสงประดษฐ๑ใหม หรอเปนการพฒนา มาจากของเดมทมอยแลว

เทคโนโลย หมายถง สงทมนษย๑พฒนาขนเพอชวยในการทางานหรอแกปญหาตาง ๆ ตองพจารณาประสทธภาพของนวตกรรม / เทคโนโลย ดจากองค๑ประกอบ 4 ดาน คอ

1. ความสามารถในการทางาน

2. ประหยดคาใชจาย

3. ทางานไดรวดเรว

4. ไมทาลายสงแวดลอม

4.3 ความพรอมในการพฒนาอาชพ

การพฒนากระบวนการผลต กระบวนการตลาด การประยกต๑ใชภมปญญาและนวตกรรม/เทคโนโลย จาเปนทผประกอบการอาชพตองศกษาขอมลจากแหลงเรยนรเฉพาะเพอเปนการเตรยมความพรอมเพอรองรบการพฒนาอาชพ จาเปนจะตองรจกเลอกใชแหลงทเออตอการพฒนาอาชพไดแก แหลงเรยนร แหลงเงนทน แหลงวสด อปกรณ๑ เครองจกร แหลงงาน ตลาดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สามารถนามาปรบใชไดอยางหลากหลาย สาหรบการประกอบอาชพจาเปนตองมการศกษา วเคราะห๑ ใหเปนไปตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงผประกอบการอาชพจาเปนตองพฒนาตนเองใหทนกบการเปลยนแปลงอยเสมอ มความคดรเรมสรางสรรค๑ ใฝหาประสบการณ๑ เพอความสาเรจในงานอาชพ

4.4 การฝกทกษะเพอพฒนาอาชพ

กอนทจะฝกทกษะเพอพฒนาอาชพจะตองวางแผนการฝกวาจะฝกอยางไร ทไหน เมอไร วเคราะห๑ทกษะทจาเปนและตองฝกอยางถถวน ใหครอบคลมทกษะทตองการฝกและมองเปนภาพรวมของการพฒนาอาชพทงระบบ และ สามารถวางแผนในการเลอกสถานทฝกและวธการฝกไดเมอไดมแผนการฝกทกษะเพอพฒนาอาชพแลว ตองดาเนนการฝกทกษะอาชพตามแผนทกาหนดไว ควรมการบนทกองค๑ความรเกบไวศกษาและเมอปฏบตเสรจแลวตองไดความรเพมขน

50

4.5 การจดการการผลตและบรการ

ผประกอบอาชพตองมความรความเขาใจ ในเรองการจดการ การผลตและการบรการเปนอยางด ดาเนนงานตามขนตอนตาง ๆ อยางตอเนองทาใหลกคาไดรบความพงพอใจบนแนวคดพนฐานวาเมอกระบวนการดผลลพธ๑ทออกมากจะดตาม การใชนวตกรรมและเทคโนโลยในการผลตเปนการพฒนาความสามารถของมนษย๑ ในการแกปญหาและสนองความตองการอยางสรางสรรค๑ ปจจบนเทคโนโลยเขามามบทบาทอยางมากในการดารงชวตของมนษย๑ ในกจกรรมตางๆ เพมประสทธภาพการผลต สามารถทางานไดเรวขน ไดปรมาณมากขน ลดคาใชจายในการใชแรงงานคน ใครนาเทคโนโลยมาใชกอนคนอน ถอวาเปนกลยทธ๑อยางหนงทจะทาใหประสบความสาเรจกอนคแขง การดาเนนธรกจใหมการพฒนาอยางตอเนอง ตองมระบบควบคม การจดการการผลตและการบรการ ระบบการควบคมทนยมใชมาก ไดแกวงจรควบคม PDCA (Deming Cycle)มรายละเอยด ดงน

P (Planting)การวางแผน

D (Do)การปฏบต C (Check)การตรวจสอบ

A (Action)การปรบปรงแกไขและตงมาตรฐานในการทางาน

4.6 โครงการพฒนาอาชพ

โครงการพฒนาอาชพเปนการจดกจกรรมเพอนาไปสการปฏบต เพอใหบรรลเปาหมายตามทกาหนดไว เปนวธการบรหารจดการทด ทาใหเกดความชดเจนมเหตผล เกดความเขาใจทถกตองตรงกน เพอพฒนากจกรรมใหมความเจรญกาวหนาตอไป ในการเขยนโครงการ ตองมการเตรยมขอมลใหพรอมกอนการเขยนโครงการ การเขยนโครงการพฒนาอาชพ มรายการทตองจดทาขอมลและรายละเอยด คอ

1. ชอโครงการ 2. หลกการและเหตผล

3. วตถประสงค๑ 4. เปาหมาย

5. วธดาเนนการ 6. ระยะเวลาในการดาเนนงาน

7. งบประมาณ 8. เครอขาย

9. การประเมนผลและรายงานผลโครงการ 10. ผรบผดชอบโครงการ

11. ความสมพนธ๑กบโครงการอน 12. ผลทคาดวาจะไดรบ

เมอจดทาโครงการเรยบรอยแลว ควรตองจดทาแผนปฏบตการโดยนาขนตอนทระบไวในวธการดาเนนการมาจดทา การรายงานผลเปนการสรปจากผลการประเมนวาเปนไปตามโครงการหรอไม เพอหาแนว

51

ทางแกไข และสงเสรมใหการปฏบตงานตามโครงการนนมประสทธภาพมากยงขน การประเมนผลโครงการ ควรทาการประเมนดานคณธรรม จรยธรรม ซงจะมผลตอความมนคงของอาชพในระยะยาวดวย

5. งานวจยทเกยวของ

ปนอนงค๑ พะนจรมย๑ , ประวต เอราวรรณ๑ และมนญ ศวารมย๑ ( 2555) ไดศกษาเกยวกบ การพฒนาหลกสตรทองถน เรอง การออกแบบผลตภณฑ๑ผาพนเมอง กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ผลการศกษาพบวา หลกสตรทองถนทพฒนาขนมองค๑ประกอบทครบถวนซงมความสอดคลองกน ประกอบดวย คาชแจงในการใชหลกสตร ความนา วสยทศน๑ พนธกจ หลกการ จดหมาย สมรรถนะสาคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค๑ โครงสรางหลกสตร สาระและมาตรฐานการเรยนร มาตรฐานการเรยนรและตวชวด คาอธบายรายวชา หนวยการเรยนร การจดการเรยนร เนอหา เวลาเรยน แนวการจดการเรยนการสอน สอและแหลงการเรยนร การวดและประเมนผลการเรยนร ผลการประเมนหลกสตรทองถนอยในระดบมาก วชรา วรรณอาไพ (2555) ไดศกษาเกยวกบ การ พฒนาหลกสตรทองถนแบบบรณาการ เรอง ปลกกลวยนาวาเพมคารวมพฒนาภมปญญาไทย กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชนประถมศกษาปท 5 โดยใชกระบวนการวจยแบบผสานวธ ผลการศกษาพบวา ไดหลกสตรทองถนแบบ บรณาการ เรอง ปลกกลวยนาวาเพมคา รวมพฒนาภมปญญาไทย กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทสอดคลองหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 และตอบสนองความตองการของผเรยนและชมชนทเกดจาการมสวนรวมในการจดการศกษา ผลการประเมนหลกสตรมความเหมาะสมระดบมาก 2. ประสทธภาพของหลกสตรทองถนแบบบรณาการ เรอง ปลกกลวยนาวาเพมคารวมพฒนาภมปญญาไทยกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยชนประถมศกษาปท 5โดยใชแผนการจดการเรยนรทผวจยพฒนาขนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนโดยใชหลกสตรทองถนแบบบรณาการ เรอง ปลกกลวยนาวาเพมคา รวมพฒนาภมปญญาไทยชนประถมศกษาปท 5 ทผวจยพฒนาขนหลงเรยนสงกวาและกอนเรยน

ความพงพอใจตอการจดกจกรรมการเรยนรของนกเรยนทไดรบการเรยนการสอนโดยใชหลกสตรทองถนแบบบรณาการ เรอง ปลกกลวยนาวาเพมคา รวมพฒนาภมปญญาไทยอยในระดบความพงพอใจมากทสดโดยสรปผลการศกษาในครงน แสดงใหเหนวาหลกสตรทองถนแบบบรณาการ เรอง ปลกกลวย นาวาเพมคา รวมพฒนาภมปญญาไทยกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยชนประถมศกษาปท 5มคณภาพสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอใหผเรยนบรรลวตถประสงค๑ทตงไวได

52

ฤทย สขเลศ( 2554) ไดพฒนาหลกสตรทองถนแบบบรณาการ กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย เรอง อาชพการทาสวนลาไยในชมชนโปงนารอน สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนบานโปงนารอน โดยไดนารปแบบการพฒนาหลกสตรของทาบามาใชในการพฒนาหลกสตร จากผลการพฒนาหลกสตรทองถน หลกสตรทองถนแบบบรณาการ เรอง อาชพการทาสวนลาไยในชมชนโปงนารอนมคณภาพสงหรอดมาก มความสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถนและผเรยน หลงจากนาไปทดลองใช พบวา หลกสตรทสรางขนมหลกการ จดมงหมาย โครงสรางเนอหา อตราเวลาเรยน สอ แหลงเรยนร กจกรรมการเรยนร การวดและประเมนผลมความสอดคลองกน ทาใหผเรยนเกดความรความเขาใจ ในเรองพชเศรษฐกจประจาทองถน และอาชพของคนในชมชนทางการเกษตรคอการปลกอาชพการทาสวนลาไย มทกษะกระบวนการทางานดมาก และมเจตคตทดตอหลกสตรทองถน ตลอดจนเกดความรก ความภาคภมใจในอาชพของทองถน นาความรทไดไปใชในชวตประจาวน และเหนคณครวมกนอนรกษ๑ลบสานมรดกอนลาคาใหคงอยตอไป

53

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเพอพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยสาหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม ผวจยมขนตอนการพฒนาหลกสตร ดงน

1. การศกษาขอมลพนฐาน 2. การพฒนารางหลกสตร 3. การทดลองใชหลกสตร 4. การประเมนผลและปรบปรงหลกสตร

ขนตอนการวจยและพฒนาหลกสตร ตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐาน การศกษาขอมลพนฐาน ผวจยไดศกษาเอกสารทเกยวของกบการพฒนาหลกสตร ทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย และสารวจความตองการในการพฒนาหลกสตร การบรณาการจดการเรยนรเพอสงเสรมทกษะการประกอบอาชพในทองถน ตรวจสอบและยนยนขอมลโดยผเชยวชาญ ตอนท 2 การพฒนารางหลกสตร ในการพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยสาหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม เปนการสรางหลกสตรบรณาการใหสอดคลองกบทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย ทไดจากการศกษาขอมลพนฐาน มขนตอนการดาเนนการ 3 ขน ดงน ขน 1 การพฒนารางหลกสตร ขน 2 การตรวจสอบรางหลกสตร และขน 3 การปรบปรงรางหลกสตรกอนนาไปทดลองใช ตอนท 3 การทดลองใชหลกสตร เปนขนนารางหลกสตรบรณาการทไดจากการพฒนารางหลกสตรไปทดลองใชกบกลมตวอยางทเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เพอตรวจสอบประสทธภาพของหลกสตรบรณาการ ตอนท 4 การประเมนผลและปรบปรงหลกสตร เปนการนาผลจากการทดลองใชไปเทยบกบเกณฑ๑ทกาหนดรวมทงนาผลทไดมาใชในการแกไขหลกสตร

เพอใหไดหลกสตรบรณาการทเหมาะสมและสมบรณ๑พรอมทจะนาไปใชเพอการสงเสรมความคดสรางสรรค๑ใหกบนกเรยนใหมคณภาพตอไป การพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สาหรบนกเรยนโรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม แสดงแผนการดาเนนงานไดดงภาพ

ภาพท 2 ขนตอนการพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน”สงเสรมทกษะการประกอบชพสวนลาไย สาหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม

ขนตอนการพฒนา วธการ เปาหมาย

ตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐาน

ตอนท 2 การพฒนารางหลกสตร

ตอนท 3 การทดลองใชหลกสตร

ตอนท 4 การประเมนผลและปรบปรง

1. ศกษาเอกสารทเกยวของกบการพฒนาหลกสตร ทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย 2. ตรวจสอบและยนยนขอมลโดยผเชยวชาญ 1. กาหนดรางหลกสตรโดยใชขอมลพนฐาน 2. ตรวจสอบคณภาพรางหลกสตรโดยผเชยวชาญ 3.ปรบปรงแกไขหลกสตรตามผเชยวชาญ 1. นาหลกสตรทไดไปทดลองใชกบกลมเปาหมาย 2. ตรวจสอบประสทธภาพของหลกสตร ประเมนผล และปรบปรงแกไขหลกสตรโดยใชขอมลจากการทดลองใชหลกสตร

1. หนวยการเรยนรทสาคญและจาเปนของทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย 2. แนวทาง วธการในการสงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย รางหลกสตรบรณาการทผานการตรวจสอบคณภาพโดยผเชยวชาญและปรบปรงพรอมทจะนาไปทดลองใช

1.ไดหลกสตรทสามารถสงเสรมผเรยนไดตามจดหมาย 2.ขอมลเกยวกบขอบกพรองของการใชหลกสตร

หลกสตรฉบบสมบรณ๑พรอมทจะนาไปใชจรงในการสงเสรมผเรยน

55

รายละเอยดของการวจยแตละขนตอน มดงน

ตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐาน เปนการศกษาและวเคราะห๑ขอมลเพอนาไปใชในการพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สาหรบนกเรยน การศกษาในครงนผวจยดาเนนการศกษาเอกสารทเกยวของกบการพฒนาหลกสตร การจดการเรยนรแบบบรณาการ เอกสารงานวจยทเกยวของกบการพฒนาหลกสตร ขอมลเกยวกบพชลาไย และการสมภาษณ๑ผททางานเกยวของกบอาชพสวนลาไย ผนาชมชนในอาเภอฮอด ผปกครองนกเรยน ตลอดถงบคคลในชมชนทมความเชยวชาญในการประกอบอาชพสวนลาไย มการตรวจสอบยนยนขอมลและขอความคดเหนเพมเตมจากผเชยวชาญทหลากหลาย ทงผเชยวชาญดานการพฒนาหลกสตร ผเชยวชาญดานการบรหารหลกสตรทองถน ผเชยวชาญทางดานการเกษตร และผเชยวชาญทางดานการประกอบอาชพสวนลาไย จงมความเชอมนไดวาขอมลพนฐานทไดมความนาเชอถอและสอดคลองเหมาะสมกบการสงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยใหกบนกเรยน ซงรายละเอยดการดาเนนการศกษา มดงน ขนตอนท 1 ศกษาแนวคดการพฒนาหลกสตร การจดการเรยนรบรณาการ พชลาไย การประกอบอาชพสวนลาไย และงานวจยทเกยวของกบการพฒนาหลกสตร จากเอกสารตารา วารสารและอนเตอร๑เนต โดยมจดมงหมายเพอเปนการเตรยมขอมลและกาหนดขอมลพนฐานเกยวกบทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย โดยทาการศกษาสารวจความตองการของทองถน นกเรยน ผปกครองในสงทตองการใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สมภาษณ๑การปฏบตงานเกยวกบสวนลาไยในรปแบบของทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยจากบคคลในทองถนซงเปนทยอมรบในการประกอบอาชพสวนลาไย แนวคดทฤษฎทเกยวกบการพฒนาหลกสตร การบรณาการการเรยนรและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาหลกสตร ผลการจากการศกษาขอมลเกยวกบทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย สรปไดวาองค๑ประกอบความรความเขาใจ ทกษะทเกยวของการประกอบอาชพสวนลาไย ม 2 ประเดน คอ

ประเดนท 1 เปนเนอหาความรเกยวกบขอมลพช “ลาไย” ประเดนท 2 เปนเนอหาเกยวกบการประกอบอาชพการทาสวนลาไย

ผลจากการศกษาและวเคราะห๑หลกการและแนวทางการสงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย และงานวจยทเกยวของกบการพฒนาหลกสตรสามารถสรปไดวา การพฒนาเพอใหนกเรยนมความร ทกษะในการประกอบอาชพสวนลาไย ซงเปนพชเศรษฐกจทองถน สามารถนกเรยนนาความรและทกษะทไดจากการเรยนรไปประกอบอาชพได และมเจคตทตอการประกอบอาชพสวนลาไย นนควรยดหลกการทสาคญในการจดการเรยนการสอน ดงน

56

1. จดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบบรณาการความรทเชอมโยงความรและกระบวนการทงในกลมสาระการเรยนรและระหวางกลมสาระการเรยนร 2. จดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนร 3. จดกจกรรมการเรยนรทเนนการปฏบตโดยใหนกเรยนสามารถนาความรไปประยกต๑ใชในชวตประจาวนได 4. จดกจกรรมการเรยนรใหสอดคลอง เหมาะสมกบสภาพทองถน ใชแหลงเรยนรจากสภาพการณ๑จรงในทองถน และนาบคคลในทองถนเขามามสวนรวมในการใหความรแกนกเรยน 5. จดกจกรรมการเรยนรทมงเนนใหนกเรยนเหนคณคามความภาคภมใจในทองถนของตน ขนตอนท 2 ตรวจสอบยนยนผลการศกษาองค๑ประกอบของทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย หลกการจดการเรยนรเพอพฒนาหลกสตรบรณาการจากขนตอนท 1 โดยผเชยวชาญทางดานการประกอบอาชพสวนลาไย ซงรายละเอยดการดาเนนการตรวจสอบยนยน มดงน 1. คดเลอกผเชยวชาญเพอตรวจสอบยนยนขอมลเกยวกบองค๑ประกอบของทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย หลกการจดการเรยนรบรณาการ ทสรปไดจากขนตอนท 1 โดยผวจยไดกาหนดผเชยวชาญใหมหลากหลายครอบคลมทงดาน การพฒนาหลกสตร การพฒนาหลกสตรทองถน ดานการเกษตร การประกอบอาชพสวนลาไย และการจดการเรยนรประกอบดวย 1.1 ผเชยวชาญดานการพฒนาหลกสตรทองถน จานวน 2 คน 1.2 ผเชยวชาญดานการเกษตร จานวน 1 คน

1.3 ผเชยวชาญดานการประกอบอาชพสวนลาไย จานวน 2 คน 1.4 ผเชยวชาญดานการจดการศกษาจานวน 2 คน

2. สรางเครองมอทใชการเกบรวบรวมขอมลเพอตรวจสอบความถกตองของขอมลทวเคราะห๑และสรปไดจากเอกสาร ตารา อนเตอร๑เนต และการสมภาษณ๑ ซงมลกษณะเปนแบบประเมนความเหมาะสมขอมลเกยวกบทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยตามประเดน ๆ ดงน ความหมายของการพฒนาหลกสตร , หลกสตรบรณาการสงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย และองค๑ประกอบของทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย

57

ตวอยาง แบบประเมนความเหมาะสมของขอมลเกยวกบการพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนล าไย คาชแจง ใหทาเครองหมาย ลงในชองททานมความคดเหนตอประเดนทกาหนดใหพรอมกบใหขอเสนอแนะเพมเตมในแตละประเดน

ท รายการประเมน ความคดเหน ขอเสนอแนะเพมเตม 1 0 -1

0 การบรณาการ หมายถง การจดการเรยนรโดยใช ความรคามเขาใจ และทกษะในศาสตร๑ตาง ๆ มากกวา 1 วชามารวมดวยกนภายใตเรองราว โครงการหรอกจกรรม เพอแกปญหา หรอแสวงหาความรความเขาใจในเรองใดเรองหนง

....................

.................

.................

00 องค๑ประกอบของทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย ประกอบดวย 2 ประเดน คอ 1.ประเดนความรเกยวกบพชลาไย 2.ประเดนความร ความเขาใจและทกษะในการประกอบอาชพสวนลาไย

.................

.................

.................

3. นาแบบประเมนความเหมาะสมขอมลทสรางขนเสนอผเชยวชาญดานการพฒนาหลกสตรเพอตรวจสอบความเหมาะสมครบถวนสมบรณ๑ และปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผเชยวชาญ 4. ตดตอผเชยวชาญดานการพฒนาหลกสตรทองถน ดานการเกษตร และดานการประกอบอาชพสวนลาไย เพอขอความอนเคราะห๑ประเมนความเหมาะสมของขอมลเกยวกบการสงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยทผวจยสรปไดจากการศกษาและวเคราะห๑ขอมลจากเอกสารตารา แบบสมภาษณ๑และงานวจยทเกยวของพรอมกบใหขอเสนอแนะเพมเตม

58

5. นาขอมลทไดจากการประเมนความเหมาะสมทเกยวกบการพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยมาวเคราะห๑คาดชนความสอดคลอง (Index of item objective congruence : IOC) ซงแปลผลจากขอมลทไดมาเปนคะแนน ดงน +1 หมายถง เหนดวย

0 หมายถง ไมแนใจ -1 หมายถง ไมเหนดวย

โดยใชสตร N

RIOC

เมอ IOC เปน ดชนความสอดคลอง

R เปน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N เปน จานวนผเชยวชาญ

เกณฑ๑การตดสน ถาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ทคานวณไดในแตละขอมคามากกวาหรอเทากบ0.50 ถอวามความถกตองเหมาะสมไมตองดาเนนการปรบปรงหรอเพมเตม แตถาดชนความสอดคลองในแตละขอมคานอยกวา 0.50 ถอวาไมมความถกตองเหมาะสมจาดาเนนการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ สวนขอเสนอแนะเพมเตมอน ๆ ถาผเชยวชาญมความเหนสอดคลองกนมากกวา 50% จะดาเนนการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะนน ผลการวเคราะห๑คาดชนความสอดคลองของคะแนนประเมนความเหมาะสมของขอมลจากผเชยวชาญจานวน 7 คน ไดคาดชนความสอดคลอง อยระหวาง 0.70-1.00 นอกจากนผเชยวชาญบางทานไดใหขอเสนะแนะเพมเตมวาทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย ควรเพมเตมความรเกยวกบประวตของลาไย

ตอนท 2 การพฒนารางหลกสตร ดาเนนการพฒนารางหลกสตรใหสอดคลองกบขอมลพนฐานทไดจากตอนท 1 โดยมขนตอนการดาเนนการ 3 ขนตอน ดงน คอ ขนการพฒนารางหลกสตร ขนการตรวจสอบรางหลกสตร และขนตอนการปรบปรงรางหลกสตร มรายละเอยดในแตละขนตอน ดงน

59

ขนท 1 การพฒนารางหลกสตร 1. กาหนดกรอบรางหลกสตร โดยมองค๑ประกอบทสาคญ 6 องค๑ประกอบ คอ แนวคดหลกการของหลกสตร วตถประสงค๑ของหลกสตร โครงสรางเนอหาหลกสตร กจกรรมการเรยนร สอและแหลงเรยนร และการวดและประเมนผล รายละเอยดแตละองค๑ประกอบ มดงน 1.1 แนวคดหลกการของหลกสตร เปนการกาหนดแนวทางหรอทศทางในการดาเนนการพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยสาหรบนกเรยนโรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม ใหสามารถบรรลตามวตถประสงค๑ของหลกสตรไดอยางมประสทธภาพโดยพจารณาจากขอมลพนฐานทศกษาไดจากแนวคดทฤษฎหลกการในการพฒนาทไดจากขนตอนท 1 1.2 กาหนดจดประสงค๑ คอเขยนรางจดหมายของหลกสตรและจดประสงค๑การเรยนรโดยดาเนนการวเคราะห๑หลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงใชหลกสตรแกนกลางเปนหลกและใชเปนกรอบในการจดทาหลกสตร นาขอมลทไดจากการวเคราะห๑สภาพความตองการและความคดเหนของทองถนมาใชในการปรบเพม ขยายและกาหนดจดมงหมาย และจดประสงค๑การเรยนรของหลกสตรบรณาการกาหนดเปนวตถประสงค๑ของหลกสตร ดงตอไปน

- เพอใหผเรยนมความร ทกษะพนฐานและคณลกษณะทดในการทางาน มนสยรกการทางาน และสามารถทางานรวมกบผอนได

- เพอใหผเรยนมความรและเขาใจเกยวกบ ลาไย ซงเปนพชเศรษฐกจของทองถน - เพอใหผเรยนนาความรและทกษะทไดรบจากการเรยนไปประกอบอาชพได - เพอใหผเรยนมเจคตทดตอการประกอบอาชพ - เพอใหผเรยนตระหนกถงคณคาและความสาคญของพชในทองถน 1.3 โครงสรางเนอหา เปนการกาหนดสาระเนอหาหลกสตรในรปกจกรรมจากขอมลพนฐานท

ไดจากตอนท 1 โดยกาหนดใหสอดคลองกบวตถประสงค๑ ซงโครงสรางเนอหาทโดยปรบสาระ โครงสราง ใหสอดคลองกบหลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย สาระการงานอาชพซงใชเปนหลกในการบรณาการ คอ สาระท 4 การอาชพ เนนการจดกจกรรมการเรยนรทสอดคลองกบธรรมชาตการเรยนรของนกเรยน โดยเนนการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ใชเวลาเรยน 20 ชวโมง มดงน หนวยท 1 ประวตและพนธ๑ลาไย จานวน 2 ชวโมง

- เรยนรเกยวกบประวตของลาไย - เรยนรเกยวกบโครงสรางของพชลาไย - เรยนรเกยวกบพนธ๑ลาไย

60

หนวยท 2 การปลกลาไย จานวน 3 ชวโมง - การเตรยมดนและเลอกดน - ขนตอนการปลกลาไย - การขยายพนธ๑ลาไย

หนวยท 3 การบารงดแลรกษาปองกนและกาจดศตรพช จานวน 3 ชวโมง - การใหนาลาไย - การใหปยลาไย - การกาจดศตรพชในสวนลาไย - การปองกนลาไยจากภยธรรมชาต - ความปลอดภยในสวนลาไย

หนวยท 4 การผลตลาไย จานวน 9 ชวโมง - ตดแตงกง - ตดแตงชอผล - การผลตลาไยทออกผลธรรมชาต - การผลตลาไยนอกฤดกาล

หนวยท 5 การเกบเกยวผลผลตลาไย จานวน 3 ชวโมง 1.4 การจดกจกรรมการเรยนร เปนการกาหนดกจกรรมการเรยนร ทจะนาผเรยนไปสวตถประสงค๑ของหลกสตร โดยกาหนดกจกรรมการเรยนรทสอดคลองกบวตถประสงค๑และโครงสรางเนอหาของหลกสตร ซงใชเทคนควธการสอนโดยยดผเรยนเปนสาคญ เนนการไดปฏบตคดเลอกประสบการณ๑การเรยนรทสอดคลองกบการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ ผวจยจงไดใชวธการเรยนรทหลากหลาย เชน กระบวนการเรยนร ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดใชรปแบบการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ คอ การเรยนรโดยการสบเสาะหาความร 5 ขนตอน (5E) เปนกระบวนการเรยนรทผเรยนมสวนรวมในการปฏบตจรง ผเรยนไดพฒนาเตมศกยภาพ เกดการเรยนรอยางแทจรง มทกษะการแสวงหาความร นาความรไปใชในชวตจรงไดและทาใหผเรยนมลกษณะทพงประสงค๑ ซงสอดคลองกบการจดกระบวนการเรยนรทหลากหลาย โดยครผสอนจะตองมความสามารถในการวเคราะห๑ผเรยน วเคราะห๑เนอหาทจะสอนเปดโดอกาสใหผเรยนไดรวมเลอกแนวทางการเรยนร แหลงเรยนร และการประเมนผลการเรยนรของตน

61

1.5 สอและแหลงเรยนร เปนการกาหนดสอการเรยนร ซงเนนแหลงเรยนรทเหมาะสมกบ เนอหาและจดประสงค๑การเรยนร โดยเนอหาในหนวยท 1 เปนการเรยนรดวยการสบเสาะคนจากสอออนไลน๑ หนวยท 2 หนวยท 3 หนวยท 4 และหนวยท 5 เปนการเรยนรและปฏบตการในสถานประกอบการ คอ สวนลาไยจากวทยากรทองถน

1.6 การวดและประเมนผล เปนองค๑ประกอบทชใหเหนวาการนาหลกสตรไปใชนนบรรล วตถประสงค๑หรอไม เกดผลสมฤทธมากนอยเพยงใด และจะใชเปนขอมลในการปรบปรงแกไขหลกสตรตอไป โดยไดกาหนดเกณฑ๑การวดและประเมนผลตามจดประสงค๑ตามจดประสงค๑การเรยนร และสรางเครองมอในการวดและการประเมนผลดานความรแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนครอบคลมเนอหาสาระการเรยนรทนามาบรณาการการวดและประเมนผลดานทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยโดยใชแบบสงเกตทกษะการปฏบตงาน การวดและประเมนผลเจตคตทดตอการประกอบอาชพการทาสวนลาไยโดยใชแบบวดเจตคต 2. ดาเนนการเขยนรางหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” และเอกสารประกอบหลกสตรตามองค๑ประกอบทกาหนดโดยการนาขอมลพนฐานทผานการตรวจสอบยนยนจากผเชยวชาญจากตอนท 1 มาใชในการพฒนารางหลกสตร โดยนาขอสรปจากการศกษาทฤษฏการสรปองค๑ความรและจากผเชยวชาญและคณะกรรมการพฒนาหลกสตร คณลกษณะของทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยเปนวตถประสงค๑ของหลกสตร

ตอนท 3 การทดลองใชหลกสตร เปนการนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” ทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชกบกลมตวอยางทเปนกลมเปาหมายเพอตรวจสอบประสทธภาพของหลกสตร โดยมขนตอนดงน 1. จดมงหมายของการทดลองใชหลกสตร การทดลองใชหลกสตรมจดมงหมายเพอตรวจสอบประสทธภาพของหลกสตรวาหลกสตรทสรางมความเหมาะสมกบผเรยนหรอไมมากนอยเพยงใด โดยประเมนในประเดนตอไปน 1.1 หลกสตรทสรางขนสามารถสงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยใหกบผเรยนไดเพมขนหรอไม และนกเรยนมความคดเหนตอหลกสตรนอยางไร 1.2 ประเมนปญหาและอปสรรคในการใชหลกสตรและปจจยตาง ๆ ทสนบสนนใหการใชหลกสตรบรรลเปาหมาย

62

2. แบบแผนกรทดลองใชหลกสตร ในการทดลองใชหลกสตรในครงนเพอหาประสทธภาพของหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” เพอสงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย โดยผวจยไดใชแบบแผนการทดลอง One-group Pretest – Posttest Design โดยการสมตวอยางทดลอง แลวทาการสอนนกเรยนชนมธยมศกษปท 5 มลกษณะการทดลองดงน (ลวน สามยศ และองคณา สายยศ, 2543, หนา 216)

X

โดยท แทน การสอบกอนทจะทาการทดลอง X แทน การจดกระทา (Treatment)

แทน การสอบหลงจากทจดกระทาการทดลอง 3. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนฮอดพทยาคม สานกงานเขตพนท การศกษามธยมศกษา เขต 34 จานวน 6 หองเรยน จานวน 185 คน และกลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม ทผปกครองประกอบอาชพสวนลาไย จานวน 30 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

4. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการทดลองครงน ประกอบดวย 4.1 เครองมอทใชในการทดลอง 4.1.1 หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะ

การประกอบอาชพสวนลาไยสาหรบนกเรยน 4.1.2 เอกสารประกอบหลกสตร ไดแก คมอการใชหลกสตรและแผนการ

จดการเรยนร 4.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 4.2.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธการเรยน หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไย

พชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย 4.2.2 แบบสงเกตทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย 4.2.3 แบบสอบถามเจตคตทมตอการประกอบอาชพสวนลาไย 5. การสรางและหาคณภาพเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

63

5.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธการเรยน หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย ดาเนนการ ดงน

5.1.1 ศกษาคนควาเอกสาร ตาราตาง ๆ ทเกยวกบการวดผลประเมนผลและ เนอหาสาระทมในโครงสรางหลกสตรและนาขอมลมาสรางแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน (ฉบบราง) ใหตรงจดประสงค๑ทกาหนด ซงไดขอสอบเปนแบบปรนย 4 ตวเลอก โดยวดพฤตกรรมทง 4 ดาน คอ ความรความจา ดานความเขาใจ ดานการนาไปใช

5.1.2 นาแบบทดสอบทสรางขนเสนอตอผเชยวชาญ ตรวจสอบการใชคาถาม ตวเลอก ความสอดคลองระหวางจดประสงค๑กบพฤตกรรมทตองการวด จากนนนามาปรบปรงแกไข และนาแบบทดสอบทปรบปรงแกไขแลวเสนอใหครผสอน 3 คน ตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบดานความเทยงตรงเนอหา โดยใชดชนความสอดคลอง (IOC) ระหวางแบบทดสอบกบจดประสงค๑เชงพฤตกรรมทตอง การวด ผเชยวชาญแตละทานพจารณาลงความเหนวาขอสอบแตละขอสอบวดจดประสงค๑การเรยนรทตองการวดหรอไม โดยกาหนดคะแนนความเหนดงน +1 หมายถง แนใจวาขอสอบสอดคลองกบจดประสงค๑การเรยนร

0 หมายถง ไมแนใจวาขอสอบสอดคลองกบจดประสงค๑การเรยนร -1 หมายถง แนใจวาขอสอบนนไมสอดคลองกบจดประสงค๑การเรยนร

โดยใชสตร N

RIOC

เมอ IOC เปน ดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงค๑

R เปน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N เปน จานวนผเชยวชาญ

เกณฑ๑การตดสนเพอคดเลอกแบบทดสอบวดผลสมฤทธทมความเทยงตรงเชงเนอหาทคานวณไดในแตละขอมคามากกวาหรอเทากบ 0.50 ถอวามความถกตองเหมาะสมไมตองดาเนนการปรบปรงหรอเพมเตม แตถาดชนความสอดคลองในแตละขอมคานอยกวา 0.50 ถอวาไมมความถกตองเหมาะสมจาดาเนนการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ สวนขอเสนอแนะเพมเตมอน ๆ ถาผเชยวชาญมความเหนสอดคลองกนมากกวา 50% จะดาเนนการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะนน

64

5.1.3 ผลการวเคราะห๑คาดชนความสอดคลองของคะแนนประเมนความเหมาะสมของขอมลจากผเชยวชาญจานวน 3 คน ไดคาดชนความสอดคลอง อยระหวาง 0.67-1.00 นอกจากนผเชยวชาญบางทานไดใหขอเสนะแนะเพมเตมเกยวกบการใชคาในประโยคคาถามไมใหกากวม

5.1.4 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒไป ทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม จานวน 30 คน ทไมใชกลม ตวยางในงานวจย แตมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง เพอหาคณภาพของแบบทดสอบ แลวนาแบบทดสอบใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผด หรอไมตอบ หรอตอบเกนกวาหนงคาตอบให 0 คะแนน

5.1.5 นาผลคะแนนทไดไปวเคราะห๑คาความยาก (P) และหาคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบเปนรายขอ (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ , 2543, หนา 186) ไดขอสอบทมคาความยาก (P) ระหวาง 0.43-0.79 และมคาอานาจจาแนก (r) อยระหวาง 0.29-0.86 จานวน 15 ขอ

5.1.6 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทคดเลอกไวมาหาคาความ เชอมนทงฉบบ โดยใชสตร KR-20 ของ Kuder-Richartsonไดคาความเชอมนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนทงฉบบเทากบ 0.8 2 ซงแสดงใหเหนวาแบบทดสอบผลสมฤทธทงฉบบมความเชอมนอยในระดบสง

5.2 แบบสงเกตทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย เปนแบบวดทกษะการปฏบตงานในอาชพสวนลาไยของนกเรยนทเกดขนระหวางทมการจดการเรยนร

หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” ซงผสอนหรอวทยากรมอบหมายงานหรอกจกรรมใหผเรยนปฏบต เพอใหไดขอมลวา ผเรยนเกดการเรยนรตามหลกสตรบรณาการทผวจยสรางขน โดยสรางแบบสงเกตพฤตกรรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยสาหรบการประเมนมเกณฑ๑การประเมน ดงน

65

ตาราง แสดงเกณฑ๑การประเมนผลการสงเกตพฤตกรรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย

ทกษะ รายการพฤตกรรมทสงเกต เกณฑ

การปลก และ

ขยายพนธล าไย

1.จดเกบ บารงรกษา เครองมอและอปกรณ๑ทใชในการปลกลาไยได 2.มการเตรยมดน และเลอกดนในการปลกลาไย 3.คดเลอกพนธ๑ลาไยทจะปลกไดเหมาะสมกบสภาพดน และสภาพอากาศ 4.สามารถปลกลาไย และดแลใหตนลาไยทปลกเจรญเตบโตได 5.ปฏบตการตอนกงลาไยและสามารถนาไปปลกได

เกณฑการแปลความหมาย 4.50 - 5.00 หมายถง มากทสด 3.50 - 4.49 หมายถง มาก 2.50 - 3.49 หมายถง ปานกลาง 1.50 - 2.49 หมายถง นอย 1.00 - 1.49 หมายถง นอยทสด เกณฑการประเมน ผลการสงเกตพฤตกรรมเฉลยในระดบ มากขนไป(3.50 ขนไป) ถอวาผานเกณฑ๑

การบ ารง ดแลรกษา ปองกน และก าจดศตรพช

6.ปฏบตการใหนาลาไยไดเหมาะสมกบสภาพพนทสวน 7.ปฏบตการเลอกชวงเวลาใหปยลาไยไดเหมาะสมกบสภาพลาไย 8.ดแลสวนลาไยไมใหไดรบความเสยหายจากศตรพชได 9.มวธการในการดแล ปองกนศตรพชทไมสงผลเสยกบชวต 10.เลอกใชวสด เครองมออปกรณ๑ถกตอง เหมาะสม ถกตอง เหมาะสม ในการปองกน ดแลสวนลาไย

เกณฑการแปลความหมาย 4.50 - 5.00 หมายถง มากทสด 3.50 - 4.49 หมายถง มาก 2.50 - 3.49 หมายถง ปานกลาง 1.50 - 2.49 หมายถง นอย 1.00 - 1.49 หมายถง นอยทสด เกณฑการประเมน ผลการสงเกตพฤตกรรมเฉลยในระดบ มากขนไป(3.50 ขนไป) ถอวาผานเกณฑ๑

66

5.3 แบบวดเจตคตทมตอการประกอบอาชพสวนลาไย เปนแบบวดเจตคตตออาชพการทาสวนลาไย เปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณ

คา 5 ระดบ มขนตอนในการสรางเครองมอ ดงน 5.3.1 ศกษาเอกสารเกยวกบการสรางแบบวดเจตคต จากเอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบการวดเจตคต ประเดนขอคาถามเพอศกษาเจคตจากคณะกรรมการดาเนนงานพฒนาหลกสตร 5.3.2 สรางแบบวดเจตคตตอการประกอบอาชพสวนลาไย โดยสรางเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ตามแบบของลเคร๑ท ซงเปนขอความเกยวกบความคดเหนของนกเรยนทมตอหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมการประกอบอาชพสวนลาไย

ทกษะ รายการพฤตกรรมทสงเกต เกณฑ

การผลตล าไย การผลตล าไย 11.ตดแตงกงไดเหมาะสมกบการเตรยมตนลาไยเพอออกชอดอก 12.เลอกความพรอมของสภาพลาไย เชนลกษณะใบ ไดถกตองกบการใสสารเรงการออกดอก 13.ปฏบตการใสสารเรงดอกลาไยไดถกวธ 14.ตดแตงชอดอกเพอใหไดผลผลตลาไยทมคณภาพไดเหมาะสม

การเกบเกยวล าไย

การเกบเกยวล าไย 15.สามารถประเมนเวลาทจะเกบผลลาไยในสวนไดเหมาะสมกบคณภาพของผลผลตลาไย 16.เกบเกยวผลผลตลาไยไดถกตอง เหมาะสมกบคณภาพของผลผลตลาไย

67

5.3.3 นาแบบวดเจตคตตอการประกอบสวนลาไย ทสรางขนไปใหผเชยวชาญจานวน 3 ทาน เพอตรวจสอบคณภาพดานความเทยงตรงเชงเนอหา ความถกตองเหมาะสมและภาษาทใชแลวนามาปรบปรงในสวนของภาษาทใชในแบบวดเจตคตใหชดเจนและเขาใจงายขน

5.3.4 นาแบบวดเจตคตตอการประกอบอาชพสวนลาไย ทผานการตรวจสอบปรบปรงแกไขแลวไปทดสอบกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนฮอดพทยาคม ทไมใชลมตวอยางจานวน 30 คน เพอตรวจสอบความชดเจนของภาษาทใชและศกษาใหกระชบยงขนเพราะการใชภาษาทฟมเฟอยเกนไป ทาใหนกเรยนเกดการสบสนได และนาแบบวดไปวเคราะห๑หาคาความเชอมน ( Reliability) ทงฉบบมคาเทากบ 0.82 คานวณโดยใชสตรแอลฟา (- Coefficient) ของครอนบค (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ , 2543, หนา 218)จงไดแบบวดเจตคตทสมบรณ๑กอนนาไปใชจรง จานวน 15 ขอ 5.3.5 นาแบบวดเจตคตทมตอหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” มาตรวจใหคะแนนแตละขอมนาหนกเปน 5 4 3 2 และ 1 โดยมเกณฑ๑ดงน ขอความทางบวก ( Positive) ใหคะแนนจะเปนดงน เหนดวยอยางยง ใหคะแนน 5 เหนดวย ใหคะแนน 4 ไมแนใจ ใหคะแนน 3 ไมเหนดวย ใหคะแนน 2 ไมเหนดวยอยางยง ใหคะแนน 1 ขอความทางลบ (Nagative) ใหคะแนนจะเปนดงน เหนดวยอยางยง ใหคะแนน 1 เหนดวย ใหคะแนน 2 ไมแนใจ ใหคะแนน 3 ไมเหนดวย ใหคะแนน 4 ไมเหนดวยอยางยง ใหคะแนน 5 การแปลความหมายของคะแนนจากแบบวดเจตคตแบงออกเปน 5 ระดบ ดงน (บญชม ศรสะอาด และบญสง นลแกว, 2535, หนา 24) คะแนนเฉลย 4.51 – 5.00 หมายความวา มเจตคตในทางทดอยในระดบมากทสด

คะแนนเฉลย 3.51 – 4.50 หมายความวา มเจตคตในทางทดอยในระดบมากทสด คะแนนเฉลย 2.51 – 3.50 หมายความวา มเจตคตในทางทดอยในระดบมากทสด คะแนนเฉลย 1.51 – 2.50 หมายความวา มเจตคตในทางทดอยในระดบมากทสด

68

คะแนนเฉลย 1.00 – 1.50 หมายความวา มเจตคตในทางทดอยในระดบมากทสด ตวอยางแบบวดเจตคตทมตอการประกอบอาชพสวนลาไย

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

0 นกเรยนควรมความรเกยวกบการตลาดของพชลาไย

00 การทผปกครองประกอบอาชพสวนลาไยทาใหนกเรยนไมมเวลาในการเรยน

6. การดาเนนการทดลองใชหลกสตร ดาเนนการตามขนตอน ดงน 6.1 บนทกขอความขออนญาตจากผอานวยการสถานศกษา โรงเรยนฮอดพทยาคม เพอขออนมตการทดลองใชหลกสตร 6.2 เกบขอมลกอนทดลองใชหลกสตร โดยการทดสอบนกเรยนกอนการทดลอง ดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน สงเกตพฤตกรรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยโดยผกครองนกเรยน และแบบวดเจตคตตออาชพการทาสวนลาไยโดยตวนกเรยน 6.3 จดการเรยนรโดยใชหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกออาชพสวนลาไย ทผวจยสรางขนโดยการดแลของครผสอนระดบชนมธยมศกษาปท 5 กบกลมตวอยาง ซงเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนฮอดพทยาคม สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 34 ทกาลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 จานวน 30 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง และทาการสอนเปนเวลา 20 ชวโมง ดงน ตารางแสดงการทดลองใชหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยสาหรบนกเรยน

69

หนวยการเรยนร เรอง เวลา (ชวโมง)

วทยากร แหลงเรยนร

1 ประวตและพนธ๑ลาไย 2 ครระดบชน ม.5 หองปฏบตการคอมพเตอร๑,สอออนไลน๑,สมาร๑ทโฟน

2 การปลกลาไย 3 เจาหนาทสานกงานเกษตรอาเภอฮอด

พนทสวนลาไยในโรงเรยนฮอดพทยาคม

3 การบารง ดแลรกษา ปองกนและกาจดศตรพชในสวนลาไย

3 ปราชญ๑ทองถน สวนลาไยของวทยากร

4 การผลตลาไย 9 ปราชญ๑ทองถน สวนลาไยของวทยากร และพนทสวนลาไยในโรงเรยนฮอดพทยาคม

5 การเกบเกยวผลผลตลาไย 3 ปราชญ๑ทองถน สวนลาไยของวทยากร

6.4 เมอสนสดการสอนตามกาหนดเวลา ทาการเกบขอมลหลงทดลองใชหลกสตรโดยใหกลมตวอยางทาการทดสอบหลงเรยน (Posttest) ดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนการประกอบอาชพสวนลาไย และแบบวดเจตคตทมตอการประกอบอาชพสวนลาไย โดยวทยากรและผปกครองเปนผประเมนทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยดวยแบบสงเกตทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย 7. การวเคราะห๑ขอมล ผลการพฒนาหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการปรกอบอาชพสวนลาไยสาหรบนกเรยนโรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม โดยใชสถตทใชในการวเคราะห๑ขอมล หาคณภาพของเครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ดงน 7.1 หาคาความเทยงตรงเชงเนอหาของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยหาความสอดคลองระหวางขอทดสอบกบตวชวดในแตละรายวชาโดยใชสตร

N

RIOC

70

เมอ IOC เปน ดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบจดประสงค๑

R เปน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N เปน จานวนผเชยวชาญ

7.2 การหาคาความยาก (P) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชสตร

N

LHP

2

เมอ P แทน คาความยาก H แทน จานวนคนตอบถกอยในกลมคะแนนสง L แทน จานวนคนตอบถกอยในกลมคะแนนตา N แทน จานวนคนกลมสงและกลมตารวมกน

7.3 การหาคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชสตร

N

LHr

เมอ r แทน คาอานาจจาแนก H แทน จานวนคนตอบถกอยในกลมคะแนนสง L แทน จานวนคนตอบถกอยในกลมคะแนนตา N แทน จานวนคนกลมสงและกลมตา 7.4 การหาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชสตร KR 20 (Kuder – Richardson 20)

20KR หรอ nr =

S t

pq

n

n2

11

เมอ nr แทน คาความเชอมน

p แทน สดสวนของผตอบถกในขอหนง

q แทน สดสวนของผตอบผดในขอหนงๆ

S t

2 แทน คาความแปรปรวนทงฉบบ

71

8. สถตทใชในการวเคราะห๑ขอมลผลสมฤทธทางการเรยน

8.1 คาเฉลยคานวณจากสตร (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ,2543, หนา 59)

n

XX

X แทน คาเฉลย

X แทน ผลรวมของของคะแนนทงหมด

N แทน จานวนนกเรยนทงหมด

8.2 สวนเบยงเบนมาตรฐาน คานวณจากสตร (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ,2543, หนา 64)

)1(

)(.

N

xxSD

X แทน คะแนนของนกเรยนแตละคน

X แทน คะแนนเฉลย

SD แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน

N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

8.3 การทดสอบคา (t-test) กอนการใชหลกสตรและหลงการใชหลกสตรเพอเปรยบเทยบความ แตกตางของผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน โดยใช ( t - Dependent) (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ,2543, หนา 104)

D

D

S

Dt

t t แทน คาสถตทจะใชเปรยบเทยบคาวกฤตเพอทราบความนยสาคญ D แทน คาเฉลยผลตางของคะแนนหลงเรยนและกอนเรยน S แทน ความแตกตางของคะแนนแตละค

D แทน คาเฉลยของคะแนน

72

ตอนท 4 การประเมนผลและปรบปรงหลกสตร หลงจากนาหลกสตรไปทดลองใชแลวจะทาการรวบรวมขอมลและขอเสนะแนะตาง ๆ ทไดจากการทดลองใชหลกสตรมาประเมนผลตามเกณฑ๑ทกาหนดและนามาปรบปรแกไขหลกสตรทงในดานโครงสรางหลกสตร และรายละเอยดทเปนองค๑ประกอบของหลกสตรเพอใหหลกสตรมความถกตองและเหมาะสมและสามารถนาไปใชในการจดการเรยนรสงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนลาไยสาหรบนกเรยน ไดอยางมประสทธภาพตอไป

73

ภาคผนวก

หลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสวนล าไยของนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม แนวคดหลกการ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราชการ 2542 มาตรา 27 ไดกาหนดใหสถานศกษาขนพนฐานมหนาทจดทาหลกสตรสถานศกษาโดยยดหลกสตรแกนกลางสาหรบสาระแกนกลาง และสาระเพมเตมในสวนทเกยวของกบสภาพปญหาในชมชน และสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะทพงประสงค๑เพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคมและประเทศชาต

โรงเรยนฮอดพทยาคม อาเภอฮอด จงหวดเชยงใหม เปนโรงเรยนทตงอยในเขตท ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพทางการเกษตร คอปลกขาว ปลกพชผก และการทาสวนผลไม โดยพบวาผปกครองของนกเรยนโรงเรยนฮอดพทยาคมมากกวารอยละแปดสบประกอบอาชพเกษตรกรรมประเภทสวนลาไยและมสวนลาไยของตนเอง รอยละหาประกอบอาชพทเกยวของกบสวนลาไยแตไมไดมสวนลาไยของตนเอง (โรงเรยนฮอดพทยาคม,2561,หนา 6) เมออยในชวงเวลาวนหยดเรยน หรอหลงเลกเรยนนกเรยนกจะตองมหนาทชวยผปกครอง หรอหารายไดระหวางเรยนทเกยวของกบอาชพสวนลาไย โดยพบวาในหนงปนกเรยนโรงเรยนฮอดพทยาคมมความเกยวของกบการประกอบอาชพสวนลาไยโดยการชวยผปกครอง และรบจางทางานทเกยวของกบอาชพสวนลาไย เชน เกบเกยวผลผลตลาไย ใหนาลาไย (โรงเรยนฮอดพทยาคม, 2558,หนา 3) แตกยงมนกเรยนสวนใหญของโรงเรยนทไมมความรโดยตรงเกยวกบอาชพของตนเอง ซงหลกสตรแกนกลางทโรงเรยนใชอยยงเนนเนอหาสามญทวไป นกเรยนเรยนรเรองทไกลตวและไมสามารถนามาใชในชวตประจาวนได นกเรยนขาดการสงเสรมสนบสนนใหเรยนรทกษะในการประกอบอาชพทองถนของตนเอง ดวยเหตนเพอใหการจดการเรยนรของโรงเรยนสามารถตอบสนองตอชมชน สงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรเนอหาทเปนประโยชน๑ตอตนเอง ชมชนพรอมทงเกดจตสานกในการรกและหวงแหนอาชพทองถนและของตน มความรพนฐานทจะสามารถนาความรทไดรบไปประกอบอาชพได ผวจยจงสนใจทจะพฒนาหลกสตรสาระทองถน กลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” สงเสรมทกษะการประกอบอาชพสาหรบนกเรยน โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม ตามทหลกสตรกาหนดและตามความตองการของชมชน เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบงานอาชพ มนสยรกการทางาน รกทองถน ชวยเหลอตนเอง ซงการจดการศกษาดงกลาวเพอใหเกดประโยชน๑ตอนกเรยน โรงเรยน ผปกครองและทองถน สรางพนฐานในการประกอบอาชพใหนกเรยนอนจะนาไปสการสรางงาน สรางอาชพใหกบนกเรยนในอนาคต

75

หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” เปนหลกสตรเพอสงเสรม ทกษะการประกอบอาชพสวนลาไย ทเนนใหนกเรยนมทกษะการทางาน การประกอบอาชพ มงใหนกเรยนมความรและทกษะพนฐานในการทางานทไดจากการเรยนไปประกอบอาชพใชประโยชน๑ในชวตประจาวน ใหนกเรยนเรยนรอาชพทสาคญในทองถน และเปนหลกสตรทจดการศกษา โดยใชทรพยากรและภมปญญาทองถนเปนฐาน วตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนมความร ทกษะในการประกอบอาชพสวนลาไย มนสยรกการทางาน และสามารถทางานรวมกบผอนได 2. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบ การประกอบอาชพลาไย ซงเปนพชเศรษฐกจทองถน 3. เพอใหนกเรยนนาความรและทกษะทไดจากการเรยนรไปประกอบอาชพได 4. เพอใหนกเรยนมเจคตทตอการประกอบอาชพสวนลาไย โครงสราง โครงสรางหลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม เปนหลกสตรทสรางขน โดยปรบสาระ โครงสราง ใหสอดคลองกบหลกสตร กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ ซงใชเปนหลกในการบรณาการ คอ สาระท 4 การอาชพ เนนการจดกจกรรมการเรยนรทสอดคลองกบธรรมชาตการเรยนรของนกเรยน โดยเนนการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ เวลาเรยน หลกสตรบรณาการ เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม กาหนดเวลาเรยน 20 ชวโมง

76

โครงสรางเวลาเรยน หลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”

โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม

หนวยท ชอหนวยการเรยนร จานวนคาบ (ชวโมง) 1 ประวตและพนธ๑ลาไย 2 2 การปลกลาไย 3 3 การบารง ดแลรกษาปองกนและกาจดศตรพช 3 4 การผลตลาไย

-ตดแตงกง -ตดแตงชอผล -ลาไยทออกผลธรรมชาต -ลาไยนอกฤดกาล

9

5 การเกบเกยวผลผลต

3

รวม 20

77

โครงสรางเนอหา หลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”

โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม

กลมสาระการเรยนร สาระการเรยนร กจกรรมการเรยนร การงานอาชพ

- การปลกลาไย - การผลตลาไย - การคดเลอกพนธ๑ลาไย - การตดแตงชอผลลาไย - การเกบเกยวผลผลต - การดแลรกษาหลงการเกบเกยว

- เรยนรดวยการสบคนจากสอ ทครรวบรวม -ปฏบตการเรยนรจากแหลงเรยนร -เรยนรจากประสบการณ๑ตรงกบวทยากรทองถน -สบเสาะหาความรจากแหลงขอมลตาง ๆ ตามความถนดความสนใจทเชอถอได

ภาษาไทย

-การเขยนบนทก/รายงาน/สรปผลการสบคน การเขยนสรปรายงาน นาเสนอผลการสบคน

คณตศาสตร๑

- การผลตลาไย (สตรสาหรบใหสาร) - การวางแผนความนาจะเปนในการผลตลาไย และเกบเกยว

-ปฏบตการเรยนรจากผประกอบอาชพสวนลาไยทประสบความสาเรจ -กระบวนการกลมในการวางแผนการปฏบตเพอนาไปใช

วทยาศาสตร๑และเทคโนโลย

-โครงสรางดอกลาไย -การขยายพนธ๑ลาไย -การใชเทคโนโลยชวภาพในการเพมผลต -การปองกนและกาจดศตรพช

-การตอนกง โดยเรยนรจากประสบการณ๑ในสวนลาไย -การทดลองศกษาโครงสรางดอกลาไย -เรยนรผานการปฏบต -เรยนรโดยใชสอเทคโนโยล

78

กลมสาระการเรยนร สาระการเรยนร กจกรรมการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา

และวฒนธรรม -ประวตของพชลาไย -เรยนรผานกระบวนการ

โครงงานเชงสารวจรวบรวมประวตลาไยจากทองถนตางๆ และขอมลจากการสบคน

สขศกษา และพลศกษา

- การดแล บารงรกษาสวนลาไย (ระบบสงแวดลอมและสขอนามยทดในสวนลาไย)

กจกรรมสบคนขอมลจากประสบการณ๑ตรงของชมชน และขอมลจากแหลงอางอง

ศลปะ

- การออกแบบผลตภณฑ๑และบรรจภณฑ๑ลาไย เรยนรผานกระบวนการโครงงานสาหรบการออกแบบผลตภณฑ๑ประกอบกบการบร-ณาการเทคโนโลย

ภาษาตางประเทศ

-การเกบเกยวผลผลต (ตลาดลาไย)

เรยนรผานกระบวนการสบคน สมภาษณ๑ และเครอขายทางสงคมออนไลน๑

แนวทางการจดการเรยนร 1. จดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบบรณาการความรทเชอมโยงความรและกระบวนการทงในกลมสาระการเรยนรและระหวางกลมสาระการเรยนร 2. จดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนร 3. จดกจกรรมการเรยนรโดยใหนกเรยนสามารถนาความรไปประยกต๑ใชในชวตประจาวนได 4. จดกจกรรมการเรยนรใหสอดคลอง เหมาะสมกบสภาพทองถน ใชแหลงเรยนรจากสภาพการณ๑จรงในทองถน และนาบคคลในทองถนเขามามสวนรวมในการใหความรแกนกเรยน 5. จดกจกรรมการเรยนรทมงเนนใหนกเรยนเหนคณคามความภาคภมใจในทองถนของตน สอและแหลงเรยนร 1. แหลงเรยนรในโรงเรยน และในทองถน 2. อนเตอร๑เนต

79

3. ภมปญญาทองถนทประสบความสาเรจในการประกอบอาชพ 4. บคลากรในสานกงานเกษตรอาเภอฮอด 5. เอกสารประกอบการเรยนร 6. วทยากรทองถน แนวทางการวดและประเมนผล 1. ดานความร 1.1 ทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 2. ดานทกษะและกระบวนการ 2.1 สงเกตทกษะการปฏบตงาน 3. ดานคณลกษณะอนพงประสงค๑ 3.1 สงเกตพฤตกรรม ความใฝเรยนร มงมนในการทางาน 3.3 ประเมนความพงพอใจเจตคตทดในการประกอบอาชพ

80

หนวยการเรยนร หลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”

โรงเรยนฮอดพทยาคม จงหวดเชยงใหม ระดบชนมธยมศกษาปท 2 เรอง “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” จานวน 40 ชวโมง

หนวยท ชอหนวยการเรยนร/สาระการเรยนร จานวน(ชวโมง) 1 ประวตและพนธ๑ลาไย 2 2 การปลกลาไย 3 3 การบารง ดแลรกษาปองกนและกาจดศตรพชในสวน

ลาไย 3

4 การผลตลาไย 9 5 การเกบเกยวผลผลตลาไย 3

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 1 การดารงชวตและครอบครว และสาระท 4 งานอาชพ

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร๑ สาระท 1 วทยาศาสตร๑ชวภาพ สาระท 4 เทคโนโลย

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม สาระท 3 เศรษฐศาสตร๑

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรภาษาไทย สาระท 1 การอาน สาระท 2 การเขยน

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร๑ สาระท 2 สถตและความนาจะเปน

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรสขศกษา และพลศกษา สาระท 2 ชวตและครอบครว สาระท 5 ความปลอดภยในชวต

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรศลปะ สาระท 1 ทศนศลป

81

การบรณาการระหวางกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ สาระท 4 งานอาชพกบกลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ สาระท 4 ภาษากบความสมพนธ๑กบชมชนและโลก

แผนผงการบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”

เวลา 20 ชวโมง

หลกสตรบรณาการ เรอง

“ลาไยพชเศรษฐกจทองถน”

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ

สาระท 2 การอาชพ

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร -สาระท 2 สถตและความนาจะเปน

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

-สาระท 1 การอาน สาระท 2 การเขยน

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร และเทคโนโลย -สาระท 1 วทยาศาสตรชวภาพ

-สาระท 4 เทคโนโลย

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

-สาระ ประวตศาสตรและเศรษฐศาสตร กลมสาระการเรยนรสข

ศกษา และพลศกษา - สาระท 2 ชวตและครอบครว สาระท 5

ความปลอดภยในชวต

กลมสาระการเรยนรศลปะ -สาระท 1 ทศนศลป

กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ -สาระท 4 ภาษากบความสมพนธกบชมชนและโลก

82

แผนการจดการเรยนรท 2 หลกสตร “ลาไยพชเศรษฐกจทองถน” หนวยการเรยนรท 2 การปลกลาไยแผนการเรยนรท 2 การปลกลาไย เวลา 3 ชวโมง โรงเรยนฮอดพทยาคมจงหวดเชยงใหม ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 วนท ……. เดอน……………. พ.ศ. 2561 ผสอน …………………………… มาตรฐานการเรยนร

ง 4.1 เขาใจ มทกษะทจาเปน มประสบการณ๑ เหนแนวทางในการอาชพ ใชเทคโนโลย เพอพฒนาอาชพ มคณธรรม และมเจตคตทดตออาชพ ตวชวด ง 4.1 ม. 4/1 อภปรายแนวทางเขาสอาชพทสนใจ

ง 4.1 ม.4/2เลอกและใชเทคโนโลย อยางเหมาะสมกบอาชพ ง 4.1 ม.4/3มประสบการณ๑ในอาชพทถนด และสนใจ ง 4.1 ม.4/4มคณลกษณะทดตออาชพ

สาระส าคญ การปลกลาไยเปนวธการปฏบตทตองอาศยทกษะและความละเอยดออน เพอใหตนลาไยมการเจรญเตบโตทดและรอดตายสงวธการปลกลาไยทถกตองจะชวยใหตนลาไยมการเจรญเตบโตทดและไดสวนลาไยทมความเปนระเบยบสวยงาม

วตถประสงค

1. นกเรยนร เขาใจและสามารถบอกวธการปลกลาไยแตละขนตอนได 2. นกเรยนสามารถปลกตนลาไยตามกระบวนการทางานไดอยางถกตอง

3. นกเรยนมเจตคตทดตอการปลกลาไย

สาระการเรยนร - การเตรยมตนพนธ๑ลาไยกอนปลก - การเตรยมหลมปลกลาไย - ขนตอนการขดหลมและปลกตนพนธ๑ลาไย

83

สมรรถนะส าคญของผเรยน

ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห๑ ความสามารถในการสอสาร - การอภปรายรวมกน

ความสามารถในการแกปญหา - สามารถแกปญหาทเกดขนในขณะปฏบตงานได ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการวางแผนการทางาน

คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย

2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการทางาน

4. มจตสาธารณะ

5. อยอยางพอเพยง

การประเมนผลรวบยอด ชนงาน หรอ ภาระงาน

- ใบงานท 2ขนตอนการปลกลาไย

- ใบความรเรอง เทคนคการปลกลาไย

- ผลงาน การปลกตนลาไย

84

กจกรรมการเรยนร

ชวโมงท 1 การเตรยมตนพนธล าไยกอนปลก

ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน

1. ครชใหเหนวา “การปลกลาไยเปนวธการปฏบตทตองอาศยทกษะและความละเอยดออน เพอใหตนลาไยมการเจรญเตบโตทดและรอดตายสงวธการปลกลาไยทถกตองจะชวยใหตนลาไยมการเจรญเตบโตทดและไดสวนลาไยทมความเปนระเบยบสวยงาม”

2. ครนากงพนธ๑ลาไยทมสภาพสมบรณ๑ทพรอมจะนาไปลงหลมปลกมาใหนกเรยนด

ขนท 2 ขนสอน

1. ครเชญวทยากรมาใหความรเกยวกบ การเตรยมตนพนธ๑ลาไยกอนนาไปปลกลงหลม ใหนกเรยนฟง พรอมใหนกเรยนชกถามขอสงสยและแลกเปลยนความรรวมกน

2. ครเปดวดโอ การเตรยมหลมปลกลาไย ใหนกเรยนด 3. เปดโอกาสใหนกเรยนชกถามขอสงสย เพอแลกเปลยนความรรวมกน

4. ครแจกใบความร เรอง เทคนคการปลกลาไยใหนกเรยนศกษา พรอมอธบายแตละขนตอนและขอควรระวงตาง ๆ เพมเตม

ขนท 3 ขนสรป 1. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเกยวกบวธการเตรยมตนพนธ๑ลาไยกอนปลก

2. ครมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาวธการเตรยมหลมและขดหลมปลกในใบความร

ชวโมงท 2 การเตรยมหลมปลกล าไย

ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน

1. ครและวทยากรพานกเรยนไปบรเวณทจะทาการเตรยมหลมปลกลาไย

2. ครอธบายอปกรณ๑ทจะตองใชในการทาการวดขนาดหลมปลก

85

ขนท 2 ขนสอน

1. วทยากรผเชยวชาญอธบายวธการเตรยมหลมกอนปลกอกครง โดยกาหนดระยะตาแหนงของหลมปลก 2x4 เมตร (ตามแผนผงในใบความร) และขนาดของหลม 30x50 เซนตเมตร

2. นกเรยนรวมกนทาการวดขนาดหลมปลกตามกระบวนการขนตอนและใชไมหลกทาเครองหมายปกไว โดยมครและวทยากรใหคาแนะนาอยางใกลชด

3. เปดโอกาสใหนกเรยนชกถามขอสงสยและบอกปญหาทพบในระหวางการทางาน

ขนท 3 ขนสรป

1. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบวธการแกไขปญหาทพบ 2. ครและนกเรยนรวมกนสรปความร เรอง การเตรยมตนพนธ๑ลาไยกอนปลก

ชวโมงท 3 การขดหลมและปลกตนพนธล าไย ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน

1. ครและวทยากรพานกเรยนไปบรเวณทจะทาการเตรยมหลมปลกลาไย

2. ครอธบายอปกรณ๑ทจะตองใชในการทาการเตรยมและขดหลมปลก

ขนท 2 ขนสอน 1. วทยากรผเชยวชาญอธบายวธการขดหลมปลกตนลาไยอยางละเอยดอกครง 2. นกเรยนรวมกนทาการขดหลมปลกตามกระบวนการขนตอน โดยมครและวทยากรให

คาแนะนาอยางใกลชด

3. เปดโอกาสใหนกเรยนชกถามขอสงสยและบอกปญหาทพบในระหวางการทางาน

ขนท 3 ขนสรป

1. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบวธการแกไขปญหาทพบ

2. ครและนกเรยนรวมกนสรปความร เรอง การเตรยมตนพนธ๑ลาไยกอนปลก

3. ครแจก ใบงานท 2 เรอง การปลกลาไย ใหนกเรยนทาเปนการบาน กาหนดสงชวโมงถดไป

86

การวดผลและประเมลผลการเรยนร

การวดและประเมนผล (K) ดานคณธรรม จรยธรรม

และคานยม (A)

ดานทกษะ/กระบวนการ (P)

1. สงเกตการตอบคาถามและการแสดงความคดเหน

2. ตรวจจากใบงานท 2

1. สงเกตความตงใจเรยน 2. แบบประเมน

คณลกษณะทพงประสงค๑

1. สงเกตพฤตกรรมการทากจกรรมการเรยนรดวยตนเอง

2. แบบประเมนพฤตกรรมนกเรยนรายบคคล

3. แบบประเมนผลงานรายบคคล สอ/แหลงการเรยนร

1. กงพนธ๑ลาไย

2. วดโอ เรอง การเตรยมหลมปลกลาไย

3. ใบความร เรอง การปลกลาไย

4. ใบงานท 2 เรอง การปลกลาไย

5. สวนลาไยของโรงเรยน

6. วทยากรผเชยวชาญหรอผมความรทกษะในการปลกลาไย

87

ใบความร เรอง การปลกล าไย

การปลกล าไยเปนวธการปฏบตทตองอาศยทกษะและความละเอยดออน เพอใหตนลาไยมการเจรญเตบโตทด

และรอดตายสง ขนตอนการปลกลาไยมดงน

1. การเตรยมตนพนธล าไยกอนปลก เพอใหกงพนธ๑ลาไยสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมปลกได

ดกอนปลกประมาณ 1-2 สปดาห๑ ควรยายตนพนธ๑ลาไยออกกลางแจง มการตดแตงกงยอดออนออกบาง เพอลด

การคายนา (กรณทใชตนลาไยทขยายพนธ๑ดวยวธเสยบกง ควรตรวจสอบการเชอมตดของรอยแผลใหสมบรณ๑

และใชมดกรดพลาสตกพนแผลออกกอนนาไปปลก)

2. การเตรยมหลมปลกล าไย

อปกรณ 1. เทปวด

2. ไมหลกเลงแนว

3. ไมหลกกาหนดจดเชอก

4. อปกรณ๑อนๆ เชน คอน จอบ มด

หลกมการปฏบตดงน

2.1 การวดระยะต าแหนงของหลมปลกล าไย เปนการกาหนดตาแหนงของหลมปลกลาไยตามทกาหนด

ไวในแผนผงของพนทปลก(2x4 เมตร)การวดระยะเพอกาหนดตาแหนงหลมปลกของลาไย ควรไดแนวแถวปลก

ทมองทกดานเปนแนวเสนตรงในทกทศ อปกรณ๑ทจาเปนในการวดระยะตาแหนงของหลมปลกลาไยเชน เทปวด

ไมหลกเลงแนว ไมหลกกาหนดจดเชอก และอปกรณ๑อนๆ เชน คอน จอบ มด การทาสวนในพนทขนาดใหญอาจ

ใชกลองชวยเลงแนวทาใหการปฏบตงานเรวขน

2.2 การขดหลมปลกล าไย ขนาดของหลมปลกพจารณาไดจากสภาพโครงสรางของดน ถาในสภาพพนท

ทมโครงสรางดนปลกเปนดนรวน และมความอดมสมบรณ๑ขนาดของหลมปลกอาจเลกลงไดโดย ณ ทนจะใช

ขนาดปกต คอ ขนาด30x50เซนตเมตร

88

การทาสวนลาไยในพนทขนาดใหญการขดหลมปลกตองใชแรงงงานจานวนมากทาใหเสยเวลาและ

คาใชจายสง การใชแทรกเตอร๑ตดสวานเจาะดน ทาการขดหลมจะชวยใหประหยดเวลา และแรงงานไดอยางมาก

แตการใชอปกรณ๑เหลานควรหลกเลยงในสภาพดนคอนขางชน

แผนผง การวางแนวปลกลาไยระยะชด ระยะปลก 2x4 เมตร

ขนตอนการขดหลมและปลกตนพนธล าไย

วธการปลกลาไยทถกตองจะชวยใหตนลาไยมการเจรญเตบโตทดและไดสวนลาไยทมความเปนระเบยบ

สวยงาม ควรมขนตอนดงน

1.วางไมกาหนดตาแหนงปลก กอนขดหลมในตาแหนงปลกเพอปองกนไมไหตาแหนงของตนลาไย

เคลอนไปจากตาแหนงเดมทกาหนดไว

2. ขดหลมแยกชนดนบนและดนลางไวไมไหปนกน ในสภาพทมความชนสงควรมการตากหนาดนทง

ไวประมาณ 1 สปดาห๑กอนปลกเพอปองกนกาจดศตรพชทอาศยอยในดน

89

3. คลกเคาปยคอกทยอยสลายแลวหรอปยหมกกบดนชนบน อตรา 1:1 หรอ 2:1 ใสลงไปบรเวณกนหลม

ปลกตนลาไยใหอยในตาแหนงตนของไมกาหนดตาแหนงปลก

4. กลบดนใหแนนกระชบใหสงกวาระดบพนและใหรอยเชอมตอตนพนธ๑อยหวผวดนและรดนาให

ความชนหลงปลก

90

ชอ-นามสกล ........................................................................................ชน.....................เลขท..........

ใบงานท 2 เรอง การปลกล าไย

ค าชแจง :ใหนกเรยนเขยนอธบายวธการปลกล าไยทนกเรยนไดปฏบตมาพอสงเขป

การเตรยมตนพนธล าไยกอนปลก

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

การเตรยมหลมปลกล าไย

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

การขดหลมและปลกตนพนธล าไย

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

91

บนทกหลงการสอน

แผนการจดการเรยนการสอน

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

ปญหา/อปสรรค

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

แนวทางแกไข

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

ลงชอ………………………………………………(ผบนทก)

(………………………………………………………………..)

………./………./……… .

บนทกความเหนของผตรวจสอบแผนการเรยนร

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

ลงชอ………………………………………………(ผตรวจ)

(…………………………….……………………………..)

………./………./………

92

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน” 1. การปลกพชลาไยใหเจรญเตบโตไดดควรเลอกลกษณะดนในขอใด ก. ดนทราย ข. ดนลกรง ค. ดนเหนยว ง. ดนรวนปนทราย 2. พนธ๑ลาไยทนยมปลกในทองถนอาเภอฮอด คอขอใด ก. พนธ๑อดอ ข. พนธ๑ชมพ ค. พนธ๑อแหว ง. พนธ๑เบยวเขยว 3. อาชพเกษตรกรมความสาคญของตอชมชนอยางไร ก. ผลไมมจานวนมาก ข. มแรงงานเพมจานวนมาก ค. สรางรายไดใหกบคนในชมชน ง. ทาใหเกดการยายทอยของคนในชมชน 4. เพราะเหตใดจงตองประกอบอาชพ ก. ตองการมอานาจ ข. อาชพทาใหผคนนบถอ ค. เปนหนาทของทกคนตองทา ง. ตองการรายไดมาใชจายในการดารงชวต 5. สวนใดของดอกลาไยทเปลยนไปเปนผล ก. รงไข ข. ไขออน ค. กลบดอก ง. ฐานรองดอก

93

6. สารละลายนาตาลมประโยชน๑ตอดอกของลาไยอยางไร ก. ดอกบานเรวขน ข. ดอกลาไยแขงแรงมากขน ค. ดอกลาไยตวเมยตดผลมากขน ง. ดอกลาไยตวผมปรมาณละอองเรณมากขน 7. ปจจยชวภาพ ( biotic factors) ในการกสกรรม ทกอความเสยหายตอพชปลก และเปนสาเหตทาใหศกยภาพของการกสกรรมลดลงเรยกวาอะไร ก. วชพช

ข. ศตรพช ค. โรคพช

ง. แมลงศตรพช 8. สงใดเปนของใชในการเกบเกยวผลผลตลาไยทชวยใหเกดความปลอดภยในการปฏบตงาน

ก. คอน ตะป ถงเทา หนงยาง ข. แกวนา รองเทายาง ถงนอง หว

ค. ผาเชดหนา เสอคลม รองเทาหนง หว ง. แวนตา ถงมอ หมวกผาปดหนา รองเทายาง

9. การใหปยเมอตดแตงกงเสรจแลวควรใหปยชนดใด ก. ปยเคม

ข. ปยคอก ค. ปยอนทรย๑

ง. ปยอนทรย๑ผสมปยเคม 10. การกาจดหรอบรรเทาผลเสยภายหลงจากทศตรพชไดเขามาแพรระบาดแลวแตยงไมถงระดบความเสยหายทางเศรษฐกจคอหลกการควบคมและปองกนกาจดศตรพชขอใด ก. การรกษา

ข. การกาจด ค. การปองกน ง. การหลกเลยง

94

11. ขอใดเปนวสดอปกรณ๑ทใชเกบเกยวผลผลตลาไย ก. มด ตะกรา บนได ข. ขวาน ตะกรา ผาคลม

ค. จอบ ขวานผาตาขาย ง. บนได เกาอ ผาพลาสตกผนใหญ

12. สงใดเปนของใชในการเกบเกยวผลผลตลาไยทชวยใหเกดความปลอดภยในการปฏบตงาน ก. คอน ตะป ถงเทา หนงยาง ข. แกวนา รองเทายาง ถงนอง หว

ค. ผาเชดหนา เสอคลม รองเทาหนง หว ง. แวนตา ถงมอ หมวกผาปดหนา รองเทายาง

13. การใหปยเมอตดแตงกงเสรจแลวควรใหปยชนดใด ก. ปยเคม

ข. ปยคอก ค. ปยอนทรย๑

ง. ปยอนทรย๑ผสมปยเคม 14. นกเรยนคดวาใหปยเคมทางดนมขอเสยหรอไมอยางไร ก. ม เนองจาก ทาไหดนเสอมสภาพเรว

ข. ม เนองจาก ทาใหรากของพชตายเรว ค. ไมม เนองจาก เปนการใหอาหารแกพชตามธรรมชาต ง. ไมม เนองจาก ในสภาพปกตกมอาหารพชในดนอยแลว

15. ขอใดไมใชเหตผลทตองมการดแลรกษาลาไยหลงการเกบเกยว ก. เปนการดแลไมใหโทรมเรว

ข. เปนการเตรยมความพรอมลาไย ค. เพอชวยพนฟลาไยหลงการเกบเกยว

ง. เปนการดแลใหลาไยออกชอดอกใหม

95

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”

ขอท เฉลย 1 ง 2 ก 3 ค 4 ง 5 ข 6 ง 7 ง 8 ข 9 ง

10 ง 11 ง 12 ก 13 ก 14 ง 15 ง

96

แบบสงเกตทกษะการประกอบอาชพสวนล าไย ประกอบการเรยนร หลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”

เรยนระหวางวนท .............................................................................. ชอ-สกล................................................................... เลขท ...............ชน ............หอง............

ผสงเกต ผปกครอง คร/วทยากร เพอน อนๆ............................................. ทกษะ รายการ มาก

ทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอย

ทสด

การปลก และขยายพนธล าไย

1.เมอเสรจจากการปลกลาไยจดเกบ บารงรกษา เครองมอและอปกรณ๑ทใชในการปลกลาไยไดถกตองและเหมาะสม 2.เตรยมดน และเลอกดนทเหมาะสมกบการปลก 3.คดเลอกพนธ๑ลาไยทจะปลกไดเหมาะสมกบสภาพดน 4.เลอกชวงเวลาปลกลาไยในไดเหมาะสมกบสภาพอากาศ 5.สามารถปลกลาไย และดแลใหตนลาไยทปลกเจรญเตบโตได 6.ปฏบตการตอนกงลาไยไดถกตอง สามารถนาไปปลกได

การบ ารง ดแลรกษา ปองกน และก าจดศตรพช

-ปฏบตการใหนาลาไยไดเหมาะสมกบสภาพพนทสวน -ปฏบตการเลอกชวงเวลาใหปยไดเหมาะสมกบสภาพลาไย -ดแลสวนลาไยไมใหไดรบความเสยหายจากศตรพชไดเหมาะสม -มวธการในการดแล ปองกนศตรพชทไมสงผลเสยกบชวต

97

ทกษะ รายการ มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

-เลอกใชวสด เครองมออปกรณ๑ถกตอง เหมาะสม ถกตอง เหมาะสม ในการปองกน ดแลสวนลาไย

การผลตล าไย -ตดแตงกงไดเหมาะสมกบการเตรยมตนลาไยเพอออกชอดอก -เลอกความพรอมของสภาพลาไย เชนลกษณะใบ ไดถกตองกบการใสสารเรงการออกดอก -ปฏบตการใสสารเรงดอกลาไยไดถกวธ -ตดแตงชอดอกเพอใหไดผลผลตลาไยทมคณภาพไดเหมาะสม

การเกบเกยวล าไย -สามารถประเมนเวลาทจะเกบผลลาไยในสวนไดเหมาะสมกบคณภาพของผลผลตลาไย -เกบเกยวผลผลตลาไยไดถกตอง เหมาะสมกบคณภาพของผลผลตลาไย

คะแนนรวม

คะแนนเฉลย

ลงชอ..............................................ผประเมน (.......................................................)

วนท............เดอน............... พ.ศ. .........

98

เกณฑการใหคะแนนแบบสงเกตทกษะการประกอบอาชพสวนล าไย ประกอบการเรยนร หลกสตรบรณาการ เรอง “ล าไยพชเศรษฐกจทองถน”

รายการประเมน เกณฑการใหคะแนน

5 (มากทสด) 4 (มาก) 3 (ปานกลาง) 2 (นอย) 1 (นอยทสด)

การปลก และขยายพนธล าไย 1.จดเกบ บารงรกษา เครองมอและอปกรณ๑ทใชในการปลกลาไยได 2.มการเตรยมดน และเลอกดนในการปลกลาไย 3.คดเลอกพนธ๑ลาไยทจะปลกไดเหมาะสมกบสภาพดน และสภาพอากาศ 4.สามารถปลกลาไย และดแลใหตนลาไยทปลกเจรญเตบโตได 5.ปฏบตการตอนกงลาไยและสามารถนาไปปลกได

ปฏบตไดถกตอง สามารถเปนแบบอยาง

และถายทอดใหกบผอนได

ปฏบตไดถกตองสามารถเปนแบบอยางได

ปฏบตไดดวยตนเอง

ปฏบตได โดยมผอนคอยแนะนาเปน

บางครง

ปฏบตได แตตองมผอนคอยแนะนาตลอด

รายการประเมน เกณฑการใหคะแนน

99

5 (มากทสด) 4 (มาก) 3 (ปานกลาง) 2 (นอย) 1 (นอยทสด)

การบ ารง ดแลรกษา ปองกน และก าจดศตรพช 6.ปฏบตการใหนาลาไยไดเหมาะสมกบสภาพพนทสวน 7.ปฏบตการเลอกชวงเวลาใหปยลาไยไดเหมาะสมกบสภาพลาไย 8.ดแลสวนลาไยไมใหไดรบความเสยหายจากศตรพชได 9.มวธการในการดแล ปองกนศตรพชทไมสงผลเสยกบชวต 10.เลอกใชวสด เครองมออปกรณ๑ถกตอง เหมาะสม ถกตอง เหมาะสม ในการปองกน ดแลสวนลาไย

ปฏบตไดถกตอง สามารถเปนแบบอยาง

และถายทอดใหกบผอนได

ปฏบตไดถกตองสามารถเปนแบบอยางได

ปฏบตไดดวยตนเอง

ปฏบตได โดยมผอนคอยแนะนาเปน

บางครง

ปฏบตได แตตองมผอนคอยแนะนาตลอด

100

รายการประเมน เกณฑการใหคะแนน

5 (มากทสด) 4 (มาก) 3 (ปานกลาง) 2 (นอย) 1 (นอยทสด)

การผลตล าไย 11.ตดแตงกงไดเหมาะสมกบการเตรยมตนลาไยเพอออกชอดอก 12.เลอกความพรอมของสภาพลาไย เชนลกษณะใบ ไดถกตองกบการใสสารเรงการออกดอก 13.ปฏบตการใสสารเรงดอกลาไยไดถกวธ 14.ตดแตงชอดอกเพอใหไดผลผลตลาไยทมคณภาพไดเหมาะสม

ปฏบตไดถกตอง สามารถเปนแบบอยาง

และถายทอดใหกบผอนได

ปฏบตไดถกตองสามารถเปนแบบอยางได

ปฏบตไดดวยตนเอง

ปฏบตได โดยมผอนคอยแนะนาเปน

บางครง

ปฏบตได แตตองมผอนคอยแนะนาตลอด

การเกบเกยวล าไย 15.สามารถประเมนเวลาทจะเกบผลลาไยในสวนไดเหมาะสมกบคณภาพของผลผลตลาไย 16.เกบเกยวผลผลตลาไยไดถกตอง เหมาะสมกบคณภาพของผลผลตลาไย

ปฏบตไดถกตอง สามารถเปนแบบอยาง

และถายทอดใหกบผอนได

ปฏบตไดถกตองสามารถเปนแบบอยางได

ปฏบตไดดวยตนเอง

ปฏบตได โดยมผอนคอยแนะนาเปน

บางครง

ปฏบตได แตตองมผอนคอยแนะนาตลอด

101

แบบวดเจตคตทมตอการประกอบอาชพสวนล าไย ค าชแจง 1. แบบสอบถามฉบบนมจานวน 15 ขอ สรางขนเพอสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอ การประกอบอาชพสวนลาไย คาตอบทไดจะไมมผลใด ๆ ตอการเรยน 2. นกเรยนมอสระในการตอบแบบสอบถามตามความคดเหนของตนเอง คาตอบของนกเรยนจะไมมการตดสนถกหรอผด ดงนนขอใหนกเรยนแสดงความคดเหนทแทจรงของตนเองโดยไมตองวตกกงวล 3. วธการตอบแบบสอบถาม ใหนกเรยนทาเครองหมาย ลงในชองใหตรงกบระดบความรสกขอบนกเรยนเพยงชองเดยว ตามตวอยางขางลาง ขอใดตอบเกนหนงชองแสดงวาขอนนใชไมได

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

1 นกเรยนควรมความรเกยวกบการตลาดของพชลาไย

ค าอธบาย จากตวอยางนกเรยนทาเครองหมาย ในชองเหนดวยอยางยง หมายถง การประกอบอาชพสวนลาไยควรมความรเกยวกบการตลาดของพชลาไย ค าชแจง โปรดอานขอความตอไปน แลวทาเครองหมาย ในชองใหตรงกบระดบความคดเหนของ

นกเรยนใหมากทสด

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

1 นกเรยนควรมความรเกยวกบการประกอบอาชพสวนลาไย

2 การประกอบอาชพสวนลาไยสามารถทาใหคณภาพชวต และสภาพความเปนอยของครอบครวดขน

3 นกเรยนทกคนสามารถประกอบอาชพสวนลาไยได

102

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

4 การประกอบอาชพสวนลาไยสามารถทาใหทกคนในครอบครวรวมกนทางานได

5 การประกอบอาชพสวนลาไยเปนอาชพทสจรต

6 การประกอบอาชพสวนลาไยสามารถฝกฝนและเรยนรไดดวยตนเอง

7 ผประกอบอาชพสวนลาไยตองมความอดทนตออปสรรคทเกดขนในการปฏบตงานได

8 การประกอบอาชพสวนลาไยจดเปนอาชพหลกของชมชนทองถนของนกเรยนทนาสนใจ

9 นกเรยนจะมความสขทไดมสวนรวมประกอบอาชพสวนลาไย

10 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบใชในการประกอบอาชพสวนลาไย

11 นกเรยนมความยนดทจะหารายไดพเศษดวยการประกอบอาชพสวนลาไยเพอเปนคาเลาเรยนและชวยเหลอครอบครว

12 นกเรยนมความกระตอรอรนทจะไดแลกเปลยนความคดเหนกบผทประสบความสาเรจในการประกอบอาชพสวนลาไย

103

ขอท ขอความ ระดบความคดเหน

เหนดวยอยางยง

เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

13 นกเรยนหาโอกาสศกษาหาความรเพมเตมเกยวกบการประกอบอาชพสวนลาไยใหประสบความสาเรจ

14 นกเรยนเกดความรก ความหวงแหนตอการประกอบอาชพสวนลาไยของชมชนและทองถน

15 การประกอบอาชพสวนลาไยใหประสบความสาเรจควรตองมความเพยรพยายาม

104

รายชอผเชยวชาญ

1. นายระว คงภาษ ผอานวยการชานาญการพเศษ โรงเรยนฮอดพทยาคม ผเชยวชาญดานการบรหารหลกสตร

2. นายประสงค๑ พยงกรพนธ๑ รองผอานวยการชานาญการพเศษ โรงเรยนอมก๐อยวทยาคม ผเชยวชาญดานการบรหารหลกสตรทองถน 3. นายมงคล แกวกลางเมอง หวหนาเกษตรอาเภอฮอด อาเภอฮอด จงหวดเชยงใหม

ผเชยวชาญดานการเกษตร 4. นางสายทอง หลาใจ ครชานาญการพเศษ โรงเรยนฮอดพทยาคม

ผเชยวชาญดานการพฒนาหลกสตร 5. นายสมศกด ตานะเปง ครชานาญการพเศษ โรงเรยนฮอดพทยาคม

ผเชยวชาญดานการจดการเรยนรวชาเกษตร 6. นายสรศกด ดวงไทย ผปกครองนกเรยนทประกอบอาชพสวนลาไย 7. นางอรทย อนยาว ผปกครองนกเรยนทประกอบอาชพสวนลาไย

105

บรรณานกรม

กรมวชาการ.กระทรวงศกษาธการ.การพฒนาหลกสตรตามความตองการของทองถน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ๑ครสภาลาดพราว, พมพ๑ครงท 2, 2540.

ชมพนธ๑ กญชร ณ อยธยา. การพฒนาหลกสตร. กรงเทพฯ : โรงพมพ๑ขาวทหารอากาศ, 2540. ธารง บวศร. ทฤษฎหลกสตร : การออกแบบและการพฒนา. กรงเทพฯ : เอราวณการ พมพ๑, 2532.

นดดา หงส๑ววฒน๑ และทวทอง หงส๑ววฒน๑. ผลไม 111 ชนด: คณคาอาหารและการกน. กทม. แสงแดด. 2550 หนา 203 - 205 บวเรยม มณวรรณ๑, ทองเลยน บวจม, เผาพงษ๑ ประณะพงษ๑ และ โยธน นนตา.การศกษาองค๑ประกอบทาง

เคม การยอยไดของโภชนะ และพลงงานทใชประโยชน๑ไดของเมลดลาไย และเนอในเมลดลาไยใน ไกพนเมอง. การประชมวชาการนเรศวรวจยครงท 7 29 – 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2554.

ปฎล นนทวงศ๑ และ ไพโรจน๑ ดวงวเศษ. หลกสตรและการจดการศกษาขนพนฐาน. สงขลา : สถาบน ราชภฏสงขลา, 2543.

ภาสกจ วณณาวบล. รเลอกรใช 100 ยาจน. กทม. ทองเกษม. 2555 รจร๑ ภสาระ. การพฒนาหลกสตร : ตามแนวปฏรปการศกษา. กรงเทพฯ : บ๏ค พอยท๑, 2545. สมตร คณานกร. หลกสตรและการสอน. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร๑ จฬาลงกรณ๑มหาวทยาลย, 2536. เศรษฐมนต๑ กาญจนกล. ล ำไยเครอ ใน ผลไมในเมองไทย. กทม. เศรษฐศลป. 2555 หนา 94-95 เศรษฐมนต๑ กาญจนกล. ล ำไยขำว ใน ผลไมในเมองไทย. กทม. เศรษฐศลป. 2555 หนา 104 - 105 Beane , James A , Toepler , Jr. Conrad F. and Alessi , Jr. Samuel J. Curriculum Planning and Development. Massachusette : Allyn and Bacon , 1986. Kerr . Joseph and Keneth. “Metting the Changing Need of AdoultsThrough Education Programes and Services,” DissertationAdstractsInterrational. 36 (10) : 6424 –

A. April 1976. Oliva , Peter F. Developing The Curriculum 3 rd ed. New York : Harper Collins Publishers,

1992. Saylor ,J.Galen , Alexander , William M. and Lewis , Arthur J. Curriculum Planing for Better Teaching and Learning. New York : Holt Rinehart and Winston, 1981.

106

Sowell ,Evelys , J. Curriculum An Integrative Introduction. New Jersey : Prentice Hall , 1996. Taba , Hilda . Curriculum Development : Theory and Practice . New York : Harcourt Brace and World, 1962.

107