รายงานโครงการวจยฉบบสมบรณ

เรอง

การศกษาความหลากหลายทางพนธกรรมและคดเลอกพนธทเรยนพนบานในเขต ภาคใตของประเทศไทย

Genetic Diversity Analysis and Selection of Indigenous Durian inSouthern Thailand

โดย

รศ.ดร.จรสศร นวลศร และคณะ

คณะทรพยากรธรรมชาต

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

2560

 

 

การศกษาความหลากหลายทางพนธกรรมและคดเลอกพนธ

ทเรยนพนบานในเขต ภาคใตของประเทศไทย Genetic Diversity Analysis and Selection of Indigenous

Durian in Southern Thailand

โดย

รศ.ดร.จรสศร นวลศร

ดร. กรกช นาคคนอง

นางอมรรตน จนทนาอรพนท

นางสาวรวยรชต รกขนธ

นางสภาณ ชนะวรวรรณ

คณะทรพยากรธรรมชาต

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

2560

a 

 

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยเรอง “การศกษาความหลากหลายทางพนธกรรมและคดเลอกพนธทเรยนพนบานในเขตภาคใตของประเทศไทย” ไดรบการสนบสนนงบประมาณจากงบประมาณแผนดนปงบประมาณ 2555-2559 ภายใตโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชดาร สมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร สนองพระราชดารโดยมหาวทยาลยสงขลานครนทร โดยมวตถประสงคเพอสนองพระราชดาร สมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร ในการศกษาขอมลพนฐานความหลากหลายของทเรยนพนบานภาคใต เพอเปนขอมลของฐานทรพยากรทองถน กระตนจตสานกของชมชนใหเหนความสาคญของพชพนเมองในทองถน รวมไปถงการคดเลอกพนธทมรสชาตด มศกยภาพในการพฒนาเปนพนธการคา ทงระดบทองถนและระดบประเทศในอนาคต คณะวจยขอขอบคณมา ณ โอกาสน ขอขอบคณ คณฮดา แกวศรสม คณพนธทพย เสนอนทร คณอรณ อนจนทรศร คณสรศกด พรหมสกล และผมสวนรวมทาใหงานวจยสาเรจลลวงไปไดดวยด

คณะวจย

กนยายน 2560

b 

 

บทคดยอ

ทเรยนมถนกาเนดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภาคใตนบเปนแหลงความหลากหลายของทเรยนพนบานทสาคญของประเทศไทย อยางไรกตามปจจบนเกษตกรไมไดใหความสาคญกบทเรยนพนบานมากนก เพราะขายไดราคาตาเมอปรยบเทยบกบทเรยนพนธการคา เชน หมอนทอง ชะน กานยาว เปนตน ดงนนทเรยนพนบานหลายสายพนธจงสญหายไป ทเรยนพนบานหลายพนธมลกษณะทเปนประโยชน เชนลดความเสยหายจากการเขาทาลายของโรค แมลง และมระบบรากทแขงแรง หาอาหารเกง การศกษาครงนจงม วตถประสงค เพอวเคราะหพนธกรรม และความสมพนธของทเรยนพนบานในภาคใต โดยพจารณาจากลกษณะทางสณฐานวทยารวมกบการใชเทคนคเตรองหมายชวโมเลกล และคดเลอกบางพนธเพอทดสอบในแปลงปลก โดยเกบตวทเรยนพนบาน ในเขตจงหวดสงขลา นครศรธรรมราช กระบ พงงา ยะลา สตล ระนอง ชมพร แยกกลมตวอยางจากลกษณะทางสณฐานวทยาทสาคญ เชน ขนาด รปทรงผล ลกษณะหนาม และสเนอ ทาการศกษาความแตกตางทางพนธกรรมดวยเทคนคอารเอพดโดยใชไพรเมอรจานวน 8 ไพรเมอร และไมโครแซทเทลไลทกบ 6 คไพรเมอร หลงจากวเคราะหพนธกรรมกบตวอยางตนทเรยน 2 ชดตวอยาง (จานวน 67 และ 50 ตวอยาง) กบเครองหมายอารเอพด และไมโครแซทเทลไลท จงเลอกใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลทสาหรบวเคราะหความใกลชดทางพนธกรรมกบตวอยางรวมทงสองชด โดยใชคไพรเมอรจานวน 6 คคอ MS1CT-7, MS1CT-9, MS1CT-16, MS1CT-27, MS1AAC-2 and MS1AAC-19 พบวาใหจานวนอลลล (แถบดเอนเอ) ทงหมด 21 อลลล เฉลย 3.5 อลลล/ตาแหนง โดยเปนอลลลทมความแตกตางจานวน 18 อลลล คดเปน 85.71 เปอรเซนต ไพรเมอรทใหจานวนอลลลสงทสดคอ MS1AAC-2 จานวน 6 อลลล เมอนาแถบดเอนเอดงกลาวมาวเคราะหความใกลชดทางพนธกรรมดวยวธ UPGMA พบวาจากทเรยนพนบานภาคใต 117 ตวอยาง จาก 8 จงหวด สามารถแบงกลมทเรยนพนบาน ไดเปน 4 กลม โดยมคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมเทากบ 0.43-1.00 คทมดชนความใกลชดทางพนธกรรมสงทสดเทากบ 1 คอสายพนธสตล 5 กบกระบ 5 และ สายพนธขางทางจากจ. กระบ กบลงผล 3 จาก จ. ระนอง สวนคทมความหางไกลทางพนธกรรมมากทสดม 3 คคอ สายพนธปาขมนจากจ.พงงา กบเบตง 6 จ. ยะลา ปาขมน จ.พงงา กบลงผล 4 จ.ระนอง หลงโรงกอง จ. กระบ กบหนามดา จ. สงขลา กลมตวอยางทเรยนสวนใหญไมไดมความสมพนธกบแหลงทมาของตวอยาง อกชดเปนทเรยนพนบานตาบลคลองแสง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน เกบตวอยางจานวน 23 ตวอยาง วเคราะหหลากหลายและความใกลชดทางพนธกรรมดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท พบวาทเรยนพนบานคลองแสงมความหลากหลายมากกวาทเรยน 2 ชดแรกโดยมคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมอยในชวง 0.37-0.95

c 

 

พนธสาวนยกบตอไฟ และสาวนยกบตะขรบมความหางไกลทางพนธกรรมมากทสด (คาดชนความไกลชดทางพนธกรรม 0.37) สวนคทมความใกลชดทางพนธกรรมมากทสดมคาดชนความไกลชดทางพนธกรรม 0.95 ม 3 คคอ เขยวเสวยกบเตย ปามนกบเขยวเสวย และ คาคางกบยมทอง และสามารถจดกลมไดทงหมด 3 กลม หลงจากนนทาการเลอกพนธทเรยนพนบานจานวน 18 สายพนธโดยมพนธจากมาเลเซย และหลงลบแลเปนพนธเปรยบเทยบ ลงปลกในแปลงรวบรวมพนธ ณ สถานวจยเทพา จงหวดสงขลา ทาการเกบขอมลการเจรญเตบโตจาก 4 ลกษณะไดแก ความสงตน เสนผานศนยกลางลาตน จานวนใบและขนาดใบ พบวาพนธไอหนนและพนธไอกลวย ทเรยนพนบานจากนครศรธรรมราชมการเจรญเตบโตดกวาพนธอนๆ

คาสาคญ ทเรยนพนบานประเทศไทย ความหลากหลายทางพนธกรรม เครองหมายอารเอพด เครองหมายไมโครแซทเทลไลท

d 

 

Abstract Durian (Durio spp.) is native in Southeast Asia, sounthern Thailand is

an important source for diversity of indigenous durian (Durio zibelthinus). At the present, almost all indigenous durian are vulnerable for extinction because of their low prices. Farmers have decided to cultivate just only commercial varieties such as Monthong, Chanee or kanyao etc. Indigenous durians are considered to have potential benefits in reducing risk of some plant diseases and insects with creating deeply extensive root systems. This study aimed to assess the genetic diversity and relatedness of indigenous durian in southern Thailand using morphological characteristics, RAPD and microsatellite markers. In this study, 117 durian’s leaf samples were collected from 8 provinces in southern Thailand including Songkhla, Nakhon Sithammarat, Krabi, Phang-nga, Satun, Ranong, Chumporn and Yala. Morphological characteristics of fruit such as fruit weight, shape, thorn shape and aril color were recorded. Genetic variability among samples was detected by 8 primers for RAPD and 6 primer pairs for microsatellite. After genetic analysis of two separated sample sets (67 and 50 samples) were done by RAPD and microsatellite, microsatellite marker was chosen to assess genetic relatedness of combined samples. From 6 microsatellite primer pairs used : MS1CT-7, MS1CT-9, MS1CT-16, MS1CT-27, MS1AAC-2 and MS1AAC-19, a total of 21 alleles with 3.5 alleles/locus were detected. From 21 alleles, 18 alleles or 85.71% were polymorphic and the highest number of alleles was found in MS1AAC-2 (6 alleles). Result from a dendrogram analysis based on microsatellite markers, four clusters could be separated with genetic similarity index ranging from 0.43-1.00. The highest similarity coefficient was found between Kangtang from Phang-ngna and lungphol from Ranong. While the highest distance was recorded on 3 pairs; Pakamin from Phang-ngna and Betong 6 from Yala, Pakamin and Lungphol 4 from Ranong, Langrongkong from Krabi and Namdum from Songkhla. Cluster show no correspondence with their geographical origin. Another set of indigenous durians was separated analysis. Twenty three Indigenous durians from Klongsang, Amphoe Bantakhun Surathani

e 

 

province were collected for genetic diversity and relatedness analysis by 6 microsatellite primers. Based on their polymorphic alleles, twenty-three clones of indigenous durian can be separated into 3 clusters with similarity coefficient range from 0.37 to 0.95. Sao-nui and Tor-fai, Sao-nui and Ta-krop showed the highest distance among 23 clones, whereas the closest relationship was recorded in two pairs; Pamin and Keaw-sawei, kum-kang and yumthong with similarity coefficient 0.95. Based on results obtained from this study, eighteen clones of indigenous durian were selected and grown in the field at Thepa Research Station Amphoe Thepa, Songkhla province Four parameters such as plant height, trunk diameter, leaf number and leaf size represented growth and development of clones were recorded. Results showed that the great performance based on growth and development was found in I-noon and I-kluwai, indigenous durian clones from Nakorn-Si-Thammarat.

Key words: Thailand indigenous durian, Genetic diversity, RAPD marker, Microsattellite marker

f 

 

สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ a บทคดยอ b Abstract d สารบญ f สารบญภาพ g สารบญตาราง l บทนา 1 ตรวจเอกสาร 2 วตถประสงค 12 วธการ 13

1. การศกษาลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนเมอง 13 2. การเกบตวอยาง 13 3. การสกดดเอนเอ 14 4. การตรวจสอบคณภาพดเอนเอ 14 5. การวเคราะหพนธกรรมของของทเรยนพนธพนบานโดยใชเครองหมายอารเอพด 15 6. การวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานโดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 15 7. การวเคราะหขอมล 16

8. วสด อปกรณวจย 17 ผล 19 วจารณ 105 สรป 110 เอกสารอางอง 112 ภาคผนวก 115 ผลงานตพมพเผยแพร

g 

 

สารบญภาพ หนา ภาพท 1 พชสกล Durio ชนดทรบประทานได 3 ภาพท 2 แสดงลกษณะทางสณฐานของทเรยนทง 6 กลม ตามการจาแนกของ หรญ (2551) 8 ภาพท 3 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน 21 ภาพท 4 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน 23 ภาพท 5 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน 24 ภาพท 6 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน 25 ภาพท 7 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน 27 ภาพท 8 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน 28 ภาพท 9 แสดงลกษณะรปทรงผลทเรยนแบบตางๆ 28 ภาพท 10 แสดงลกษณะรปทรงหนามทเรยนแบบตางๆ 30 ภาพท 11 แสดงลกษณะสเนอผลทเรยนแบบตางๆ 31 ภาพท 12 แสดงคณภาพ และปรมาณของดเอนเอ ทใชในการศกษา 32 ภาพท 13 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 34

ทง 5 พนทดวยไพรเมอร OPA 19 ภาพท 14 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 34

ทง 5 พนทดวยไพรเมอร OPB-01 ภาพท 15 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 34

ทง 5 พนทดวย ไพรเมอร OPB-14 ภาพท 16 แสดงลกษณะแถบไพรเมอร ดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 35

ทง 5 พนทดวยไพรเมอร OPC-05 ภาพท 17 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 35

ทง 5 พนทดวยไพรเมอร OPAM-03 ภาพท 18 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 35

ทง 5 พนทดวยไพรเมอร OPAM-13 ภาพท 19 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 36

ทง 5 พนทดวยไพรเมอร OPK-08

h 

 

สารบญภาพ (ตอ)

หนา ภาพท 20 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 36

ทง 5 พนทดวยไพรเมอร OPZ-03 ภาพท 21 เดนโดรแกรม แสดงความสมพนธของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเทคนคอารเอพด 38

จาก จานวน 8 ไพรเมอร ภาพท 22 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 40

ของทเรยน 67ตวอยาง ดวยไพรเมอร MS1TC-7 ภาพท 23 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 40

ของทเรยน 67ตวอยาง ดวยไพรเมอร MS1TC-9 ภาพท 24 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 40

ของทเรยน 67ตวอยาง ดวยไพรเมอร MS1TC-16 ภาพท 25 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 41

ของทเรยน 67 ตวอยางดวยไพรเมอร MS1TC-27 ภาพท 26 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 41

ของทเรยน 67 ตวอยางดวยไพรเมอร MS1AAC-2 ภาพท 27 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 41

ของทเรยน 67 ตวอยางดวยไพรเมอร MS1AAC-19 ภาพท 28 เดนโดรแกรม แสดงความสมพนธของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเครองหมาย 43

ไมโครแซทเทลไลท 6 เครองหมาย ภาพท 29 เดนโดรแกรม แสดงความสมพนธของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเทคนค 45

อารเอพดจากจานวน 8 ไพรเมอร รวมกบไมโครแซทเทลไลท 6 ไพรเมอร ภาพท 30 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดกระบ 53 ภาพท 31 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดพงงา 54 ภาพท 32 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดสตล 60 ภาพท 33 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดสงขลา 62 ภาพท 34 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดนราธวาส 64 ภาพท 35 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดนครศรธรรมราช 64

i 

 

สารบญภาพ (ตอ) หนา ภาพท 36 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดชมพร 66 ภาพท 37 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดระนอง 68 ภาพท 38 แสดงลกษณะรปทรงผลทเรยนแบบตางๆ ภาพท 39 แสดงลกษณะรปทรงหนามทเรยนแบบตางๆ ภาพท 40 แสดงลกษณะสเนอผลทเรยนตางๆ ภาพท 41 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1CT-7 74 ภาพท 42 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1CT-9 74, ภาพท 43 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1CT-16 75 ภาพท 44 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1CT-27 75 ภาพท 45 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1AAC-2 76 ภาพท 46 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1AAC-19 76 ภาพท 47 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธทางพนธกรรมของทเรยน 50 ตวอยาง 77

จากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จานวน 6 คไพรเมอร ภาพท 48 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 78

ทง 8 พนทดวยไพรเมอร OPA-19 ภาพท 49 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 78

ทง 8 พนท ดวยไพรเมอร OPAM-03 ภาพท 50 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 79

ทง 8 พนทดวยไพรเมอร OPAM-13 ภาพท 51 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 79

ทง 8 พนทดวยไพรเมอร OPB-01 ภาพท 52 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 79

ทง 8 พนท ดวยไพรเมอร OPB-14 ภาพท 53 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 80

ทง 8 พนทดวยไพรเมอร OPC-05 ภาพท 54 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 80

ทง 8 พนท ดวยไพรเมอร OPK-08

j 

 

สารบญภาพ (ตอ)

หนา ภาพท 55 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยน 80

ทง 8 พนทดวยไพรเมอร OPZ-03 ภาพท 56 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธทางพนธกรรมของทเรยน 50 ตวอยาง 81

จากการวเคราะหดวยเครองหมายอารเอพดจานวน 8 ไพรเมอร ภาพท 57 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธทางพนธกรรมของทเรยน 50 ตวอยาง 82

จากการวเคราะหดวยเครองหมายอารเอพดจานวน 8 ไพรเมอร รวมกบเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จานวน 6 คไพรเมอร

ภาพท 58 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธของทเรยนพนบาน117 ตวอยาง 84 ดวยเทคนคไมโครแซทเทลไลตจานวน 6 คไพรเมอร

ภาพท 59 ลกษณะผลทเรยนตาบลคลองแสง อ. บานตาขน จ.สราษฏรธาน 87 ภาพท 60 รปแบบแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลท 90

โดยใชคไพรเมอร MS1CT7 และ MS1CT9 ภาพท 61 รปแบบแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลท 91

โดยใชคไพรเมอร MS1CT16 และMS1CT27 ภาพท 62 รปแบบแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลท 92

โดยใชคไพรเมอร MS1AAC2 และMS1AAC19 ภาพท 63 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธของทเรยนพนบาน 23 ตวอยาง 93

ดวยเทคนคไมโครแซทเทลไลต ภาพท 64 ตนกลาทเรยน ทเตรยมไวคดเลอกพนธ และเปนตนกลาสาหรบใชเปนตนตอ 95 ภาพท 65 ตนกลาทเรยนทคดเลอกลงปลกในแปลงระยะเรมตน 95 ภาพท 66 ตวอยางพนธทเรยนทปลกในแปลงทดสอบพนธสถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลา 96 ภาพท 67 ตวอยางพนธทเรยนทปลกในแปลงทดสอบพนธสถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลา 97 ภาพท 68 กราฟแสดงคาเฉลยความสงของตนทเรยนพนบานจานวน 20 พนธในแปลง 99

สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลา ระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

k 

 

สารบญภาพ (ตอ) หนา ภาพท 69 กราฟแสดงคาเฉลยเสนผานศนยกลางลาตน (มม.) ของตนทเรยนพนบาน 101

จานวน 20 พนธในแปลงสถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลา ระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

ภาพท 70 กราฟแสดงคาเฉลยจานวนใบของตนทเรยนพนบานจานวน 20 พนธในแปลง 103 สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

l 

 

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 พนทปลกทเรยน และผลผลตทเรยนในภาคใต ในป 2556 5 ตารางท 2 พนทและผลผลตทเรยนของประเทศไทย ป 2552 – 2556 5 ตารางท 3 พนทปลกทเรยน และผลผลตทเรยนในแตละภาค ป 2556 6 ตารางท 4 แหลงทมาของทเรยนพนบานชดท 1 แตละตวอยาง 19 ตารางท 5 แสดงชนดของไพรเมอร ลาดบเบส และจานวนแถบดเอนทตางกน 33

จากการวเคราะหอารเอพดของทเรยนพนบาน (Durio zibethinus Merr.) จานวน 67 ตวอยาง

ตารางท 6 แสดงชนดของไพรเมอร และลาดบเบสของเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 39 ทใชวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบาน (Durio zibethinus Merr.)

ตารางท 7 แสดงตารางเกบขอมลของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนท 46 ตารางท 8 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดกระบ และพงงา 57 ตารางท 9 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดสตล 61 ตารางท 10 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดสงขลา 63 ตารางท 11 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดนราธวาส 65 ตารางท 12 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดนครศรธรรมราช 65 ตารางท 13 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดชมพร 67 ตารางท 14 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดระนอง 69 ตารางท 15 แสดงชนดของไพรเมอร และลาดบเบสของเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 73

ทใชวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบาน ตารางท 16 พนททเกบตวอยางทเรยนพนบานคลองแสง อ.บานตาขน จงหวดสราษฎรธาน 85 ตารางท 17 คาเฉลยความสง (ซม.) ของตนทเรยนพนบานจานวน 20 พนธในแปลง 98

สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560 ตารางท 18 คาเฉลยเสนผานศนยกลาง (มม.) ของตนทเรยนพนบานจานวน 20 พนธ 100

ในแปลงสถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอน พฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

m 

 

สารบญตาราง (ตอ)

หนา

ตารางท 19 คาเฉลยจานวนใบของตนทเรยนพนบานจานวน 20 พนธในแปลง 102 สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

ตารางท 20 คาเฉลยขนาดใบของตนทเรยนพนบานจานวน 20 พนธในแปลง 104 สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอน พฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

 

1 

 

บทนา

ทเรยนเปนผลไมสาคญชนดหนงของประเทศไทย นอกจากการบรโภคภายในประเทศแลว ทเรยนยงเปนผลไมททารายไดใหกบประเทศไทยเปนจานวนมากในแตละป ประเทศไทยมการสงออกทเรยนมากเปนอนดบหนงของโลก โดยประเทศไทยมการสงออกทเรยน เฉลยปละ 683,410 ตน มรายงานวาพนธทเรยนในประเทศไทยมมากกวา 200 พนธ แตพนธทปลกเปนการคา และมชอเสยงทสดคอพนธหมอนทอง เนองจากรสชาตและคณภาพผลเปนทยอมรบของผบรโภคทวไป นอกจากหมอนทองยงมพนธอนๆ ทเปนทนยมปลกในปรมาณมากอกเชน ชะน กานยาวรวง และกระดมทอง เปนตน (กรมวชาการเกษตร, 2553) ซงแตละพนธมลกษณะทดแตกตางกนขนกบความชอบของผบรโภค นอกจากนบางพนธมลกษณะพเศษ เชน พนธชะนเปนพนธทมความตานทานโรคทเกดจากเชอ phytopthora เปนตน

เดมพนธทเรยนในประเทศไทยมความหลากหลายมาก แตระยะหลงเมอมการคนพบพนธหมอนทอง จงทาใหชาวสวนนยมปลกพนธดงกลาวมากขน พนธดงเดมทเคยปลกคอยๆ หายไป และคาดวาหลายพนธไดสญพนธไปแลว ภาคใตเปนอกพนทหนงทพบความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนพนบานมาก โดยเฉพาะทางภาคใตตอนลาง ทมพนทตดตอกบประเทศมาเลเซย เนองจากถนกาเนดดงเดมของทเรยน และพชในสกลเดยวกน คอแถบประเทศบรไน มาเลเซย และอนโดนเซย (วกพเดย, 2554) ซงทเรยนพนบานบางพนธมลกษณะและคณภาพใกลเคยงกบพนธการคา นอกจากนยงมทเรยนพนบานหลายพนธมลกษณะดทนาจะใชเปนแหลงพนธกรรม ในการปรบปรงพนธทเรยนในอนาคตได เชน ทนนาทวมขง ทนทานตอโรคทเกดจากเชอ phytopthora ทสามารถใชเปนตนตอทเรยนพนธดไดเปนอยางด แตในปจจบนความหลากหลายของทเรยนพนบานลดลงเนองจากชาวสวนนยมปลกพชเศรษฐกจชนดอน เชน ปาลมนามน ยางพารา แทนททเรยนพนบาน เนองจากทเรยนพนบานมราคาถก จงควรมการเกบรวบรวมพนธทเรยนพนบานไวทงเพอเปนการอนรกษและเพอใชเปนแหลงพนธกรรมในการปรบปรงพนธทเรยนในอนาคต การเกบรวบรวมพนธ และการศกษาความหลากหลายของพนธ แมจะสามารถอาศยลกษณะสณฐานของผล รสชาต หรอรปรางใบ เปนเกณฑการจาแนกกลมพนธทเรยนได (หรญ, 2551) แตทเรยนพนบาน ซงมความหลากหลายมากอาจตองวธการอนสนบสนน เนองจากกลมทเรยนพนบาน มลกษณะใกลเคยงกน เพราะมการผสมขามระหวางตนในธรรมชาต ในปจจบนมการนาเครองหมายโมเลกลมาใชในการศกษาพนธกรรมพชและสงมชวตอนๆ อยางแพรหลาย เนองจากเปนเครองมอทมประสทธภาพในการศกษาพนธกรรมของทเรยนเชนกน เครองหมายอารเอพด (Random Amplified Polymorphic DNA) สามารถวเคราะหความแตกตางทางพนธกรรมโดยใชเทคนคพซอาร ทไมจาเปนตองทราบขอมลเกยวกบลาดบเบสของดเอนเอเปาหมาย เนองจากไพรเมอรทใชไมจาเพาะเจาะจง

2 

 

กบดเอนเอบรเวณใด หลกการของเทคนคนคอ ใชไพรเมอรขนาด 10 นวคลโอไทดเพยงชนดเดยวเพอเพมปรมาณดเอนเอแบบสม และแยกขนาดดเอนเอทได โดยการทาอเลกโทรโฟรซสในอะกาโรสเจล และยอมแถบดเอนเอดวยเอธเดยมโบรไมด นอกจากนยงมการศกษาความหลากหลายทางพนธกรรมของพชดวยเครองหมายเอสเอสอารหรอไมโครแซทเทลไลท ซงเปนเครองหมายทมความจาเพาะกบตาแหนงของดเอนเอ ดงนนการใชลกษณะทางสณฐานวทยา และเครองหมายโมเลกลในการคดเลอกทเรยนพนบานทมลกษณะด เพอนาไปเปนฐานในการพฒนาเปนพนธการคาในอนาคต จงมความสาคญเปนอยางยง

ตรวจเอกสาร

ทเรยนอยในวงศ Bombacaceae เปนพชในสกล Durio มทงหมด 27 ชนด แตมเพยงชนดเดยวทมความสาคญทางเศรษฐกจ คอ Durio zibethinus Murr. และมการปลกเชงการคาอยางแพรหลาย ในป 2557 ประเทศไทยผลตทเรยนได 631,904 ตน สงออก 365,950 ตนคดเปนรอยละ 57.91 ของผลผลตทงประเทศ มลคาการสงออกรวม 12,830.5 ลานบาท การสงออกทเรยนจาแนกตามประเภททเรยน พบวา เปนทเรยนสด 351,118 ตน (มลคา 11,858.9 ลานบาท) ทเรยนแชแขง 14,386 ตน (มลคา 815.7 ลานบาท) ทเรยนแหง 214 ตน (มลคา 126.8 ลานบาท) และทเรยนกวน 232 ตน (มลคา 28.9 ลานบาท) โดยมประเทศคคาดงน ทเรยนสด : จน ฮองกง ไตหวน ทเรยนแชแขง : สหรฐอเมรกา จน ออสเตรเลย ทเรยนกวน : รสเซย ฮองกง มาเลเซย ทเรยนอบแหง: จน ฮองกง มาเลเซย ทเรยนเตบโตไดดในแถบภมอากาศรอนเชนเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงเปนแหลงผลตสาคญของทเรยน (คมชดลก, 2559) แหลงผลต 5 อนดบแรกของไทยอยท จงหวดจนทบร ชมพร ระยอง ยะลา และนครศรธรรมราช ตามลาดบ (ศนยวจยพชสวนจนทบร, 2559)

เกาะบอรเนยวของประเทศอนโดนเซย จดเปนศนยกลางความหลากหลายของพชสกล Durio โดย Kostermans (1992) และ Zeven and Zhukovsky (1975) อางโดย ทรงพล (2551) ไดรายงานวา มพชสกล Durio แพรกระจายอยในบรเวณเกาะบอรเนยว 19 ชนด, ในซาบาห 14 ชนด ในซาราวค 16 ชนด, เกาะสมาตรา 7 ชนด และมาเลเซย 11 ชนด โดยม 5 ชนดทเปนพชทองถน และมพชสกล Durio อยางนอย 6 ชนดทรบประทานได ไดแก ทเรยนปา (D. dulcis Becc.) ทเรยนรากขา (D. kutigensis Becc.) ทเรยนขวตด (D. graviolens Becc.), ทเรยนขนยาว (D. oxleyanus Griff ) ทเรยนเตา (D. kutigensis Becc.) และ ทเรยนบาน (D. zibethinus Murr.) (ภาพท 1) สวนพชสกลทเรยนทรบประทานไมไดนนเนองจากไมมเนอ หรอมเนอหมเมลดเพยงเลกนอย ตอมาทเรยนไดมการแพรกระจายไปสประเทศตาง ๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดแก อนโดนเซย บรไนดารสซาลาม ฟลปปนส มาเลเซย และประเทศไทย นอกจากนกมปลกในประเทศแถบแอฟรกา อเมรกากลาง หมเกาะอนดสตะวนตก และหมเกาะใน

3 

 

มหาสมทรแปซฟก ทเรยนเปนไมผลทมขนาดผลใหญ มหนามแหลม รสชาตหวานมน ไดชอวาเปนราชาของผลไม มราคาแพง เนองจากทเรยนเปนผลไมทไดรบความนยม มตลาดทงภายในประเทศ และตางประเทศ ทาใหในปจจบนทเรยนเปนไมผลทไดรบความนยมของคนทวโลก

ภาพท 1 พชสกล Durio ชนดทรบประทานได (ก) ทเรยนปา D. dulcis Becc. (ข) ทเรยนรากขา

D. kutigensis Becc. (ค) ทเรยนขวตด D. graviolens Becc. (ง) ทเรยนขนยาว D. oxleyanus Griff. (จ) ทเรยนเตา D. kutigensis Becc. และ (ฉ) ทเรยนบาน D. zibethinus Murr.

สาหรบในประเทศไทย เตม (2523) รายงานวาพบทเรยน 6 ชนด ทพบไดแก

- ทเรยนนก (D. griffihii Bakh.) - ทเรยนนก (D. lowianus Scoff. Ex King.) - ทเรยนดอน (D. naleccensis Planch.) - ทเรยนชาเรยน (D. mansoni Bakh.) - ทเรยนปา (D. pinagianus Ridl.) - ทเรยนบาน (D. zibethinus Murr.)

4 

 

1. ลกษณะทางพฤกษศาสตรของทเรยน ลกษณะตน ทเรยนเปนไมยนตนขนาดใหญ สามารถมอายไดถง 80-150 ป ตนทโตเตมทสามารถมขนาดเสนผานศนยกลางลาตนได 50-120 เซนตเมตร เปลอกลาตนมสนาตาลเขม หยาบ มรอยแตกตามยาวของลาตน ไมเนอออน กงกานแตกแขนงจากลาตนหลกไดทกทศทาง

ลกษณะใบ เปนใบเดยว เรยงตวแบบสลบ ความยาวใบ 15-20 เซนตเมตร ใบออนจะพบตดกนและคลออกเมอแก ผวใบสเขยวเขม เรยบเปนมน ใตใบเปนเกลดเลกๆสนาตาล

ลกษณะดอก ดอกออกเปนชอตามกงหรอลาตน เปนดอกแบบสมบรณเพศ ดอกจะบานชวงใกลคา โดยเกสรตวเมยจะพรอมผสมกอน (16.00-16.45 น.) สวนเกสรตวผจะปลอยละอองเกสรในชวงทมดแลว (17.45-19.00 น.)

ลกษณะผล ทเรยนเปนผลไมทมเนอหมเมลดแบบ aril เปลอกผลมหนาม โดยทวไปแตละผลจะม 5 พ เนอหมเมลดมรสหวาน และมกลนเฉพาะตว

ลกษณะเมลด เมลดมรปทรงยาวร มสแตกตางกนในแตละพนธ เนอในเมลดสขาวนวล และมเมอก

2. พนทปลกทเรยนในประเทศไทย มการวเคราะหสารวจพนทปลกทเรยนในป 2556 จากภาพถายดาวเทยมรวมกบการสารวจภาคสนามทวประเทศ พบวามการปลกทเรยนทวทกภาคของประเทศ ภาคทมการปลกมากทสด คอ ภาคใต มเนอทยนตน 321,429 ไร (ตารางท 1) รองลงมาคอ ภาคกลาง (รวมจนทบร) มเนอทยนตน 289,060 ไร ภาคเหนอ มเนอทยนตน 28,717 ไร และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มเนอทยนตน 2,042 ไร เมอพจารณาผลผลตทเรยน พบวา ภาคกลาง (รวมจนทบร) มผลผลตมากทสด คอ 329,104 ตน รองลงมาคอ ภาคใต 223,050 ตน ภาคเหนอ 15,924 ตน และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1,593 ตน แหลงผลต 5 อนดบแรกของไทยอยท จงหวดจนทบร ชมพร ระยอง ยะลา และนครศรธรรมราช ตามลาดบ จงหวดจนทบรเปนพนททมเนอทยนตน และผลผลตทเรยนมากทสดในประเทศ (เนอทยนตน 185,628 ไร ผลผลต 223,889 ตน) พนทปลก และผลผลตทเรยนในประเทศไทยตงแตป 2552-2556 ดงแสดงในตารางท 2

5 

 

ตารางท 1 พนทปลกทเรยน และผลผลตทเรยนในภาคใต ในป พ.ศ. 2556

จงหวด พนทปลก (ไร) ผลผลต

ผลผลตเฉลย (กก./ไร) ผลผลตรวม (ตน) ชมพร 110,593 1,171 127,046 นครศรธรรมราช 42,141 550 21,080 ยะลา 47,159 408 18,229 สราษฎรธาน 30,154 1,282 32,012 นราธวาส 31,962 212 6,037 ระนอง 11,795 650 5,858 ปตตาน 9,243 21 180 สงขลา 15,427 240 3,581 พงงา 7,326 509 3,651 พทลง 4,270 276 990 กระบ 2,740 428 2,121 ตรง 2,428 554 1,191 สตล 3,707 544 1,259 ภเกต 2,484 363 815

รวม 321,429 750 223,050 ทมา : ดดแปลงจาก สานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2557ข) ตารางท 2 พนทและผลผลตทเรยนของประเทศไทย ป 2552 - 2556

ป พนทยนตน (ไร) พนทใหผล (ไร) ผลผลต (ตน) ผลผลตตอไร (กโลกรม)

2552 680,927 628,244 661,665 1,053 2553 662,070 611,206 568,067 929 2554 659,042 604,417 509,381 843 2555 637,737 581,554 524,387 902 2556 641,248 572,454 562,713 983

ทมา : สานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2557ก)

6 

 

ในปจจบนมการขยายพนทปลกทเรยนไปทวทกภมภาคของประเทศไทย แตในภาพรวมของประเทศ การปลกทเรยนมกนมากในพนทภาคใต และภาคตะวนออก (ตารางท 3) โดยในอดตชาวสวนมกนยมปลกทเรยนดวยเมลด ทาใหเกดความแปรปรวนของลกษณะสณฐานวทยา ซงเปนผลมาจากมความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนทผสมขามกน แตปจจบนการขยายพนธใชวธการเสยบยอดกบกงตาพนธดทมความตองการทางตลาดสง ทาใหความแปรปรวนทางพนธกรรมของทเรยนลดลง แตในสวนทเรยนเกานนยงคงมตนทเรยนทเปนพนธพนบานอยหลายชนด และหลายพนธมลกษณะดทนาจะนามาใชประโยชนในการปรบปรงพนธ หรออาจจะพฒนาเปนพนธการคาไดหากมการศกษาตอยอด ทเรยนพนบานในภาคใตยงคงพบกระจดกระจายอยในเกอบทกจงหวด แตในปจจบนมแนวโนมลดลง เนองจากชาวบานหนไปปลกทเรยนพนธด เชน หมอนทอง กานยาว ชะน เนองจากใหราคาดกวา ในอนาคตทเรยนพนบานภาคใตอาจจะสญพนธได ดงนนการเกบรกษาพนธทเรยนพนบานทมลกษณะด ทงรสชาต และคณสมบตอนๆ จงเปนสงจาเปน

ตารางท 3 พนทปลกทเรยน และผลผลตทเรยนในแตละภาค ป พ.ศ. 2556

ภาค พนทปลก (ไร) ผลผลตรวม (ตน) เหนอ 28,717 15,924 ตะวนออกเฉยงเหนอ 2,042 1,160 กลาง และตะวนออก 289,060 329,104 ใต 321,429 223,050

รวม 641,248 569,238 ทมา : ดดแปลงจาก สานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2557ข)

3. การจาแนกพนธทเรยน 3.1 การจาแนกโดยอาศยลกษณะทางสณฐาน

หรญ (2551) กลาวถงการจาแนกพนธทเรยนในประเทศไทย สามารถจาแนกไดเปน 6 กลม ตามลกษณะรปรางใบ ปลายใบ ฐานใบ ทรงผล และรปรางของหนามผล ซงเปนลกษณะทคอนขางคงท ไมแปรปรวนไปตามสภาพแวดลอม และเปนเกณฑการจาแนกกลมพนธทเรยนอยางเปนระบบ สามารถใชอางองในเชงพฤกษศาสตรใหเปนแนวทางเดยวกนได ดงน

7 

 

1. กลมกบ มลกษณะสาคญ คอ ใบมรปทรงขอบขนาน ปลายใบแหลมโคง ฐานใบกลมมนทรงผลกลมแปนถงกลมร และรปรางหนามโคงงอ จาแนกพนธได 46 พนธ เชน กบตาขา กบทองคา กบแมเฒา กบกานเหลอง

2. กลมลวง มลกษณะสาคญ คอ ใบมรปทรงปอมกลางใบ ปลายใบเรยวแหลม ฐานใบแหลม หรอมน ทรงผลทรงกระบอก หรอรปร หนามเวา จาแนกพนธได 12 พนธ เชน ลวงทอง ชะน ยามะหวด ชมพศร

3. กลมกานยาว มลกษณะสาคญ คอ ใบมรปทรงปอมปลายใบ ปลายใบเรยวแหลม ฐานใบเรยว ทรงผลรปไขกลบ หรอกลม หนามนน จาแนกพนธได 8 พนธ เชน กานยาว กานยาววดสก

4. กลมกาปน มลกษณะสาคญ คอ รปทรงใบยาวร ปลายใบเรยวแหลม ฐานใบแหลมตรงทรงผลทรงขอบขนาน หนามแหลมตรง จาแนกพนธได 13 พนธ เชน กาปนเหลอง กาปนแดง ปนทอง หมอนทอง

5. กลมทองยอย มลกษณะสาคญ คอ ใบรปทรงปอมปลายใบ ปลายใบเรยวแหลม ฐานใบมน ทรงผลรปไข หนามนนปลายแหลม จาแนกพนธได 14 พนธ เชน ทองยอยเดม ทองยอยฉตร ทองใหม

6. กลมเบดเตลด เปนทเรยนทจาแนกลกษณะพนธไดไมแนชด บางลกษณะอาจเปนเหมอนกบกลมใดกลมหนง ขณะเดยวกนกมลกษณะทผนแปรออกไป มอยถง 81 พนธ เชน กระเทยเนอขาว กระดมทอง บางขนนนท อลบ พวงมณ หลงลบแล

สาหรบพนธทนยมปลกกนมาก และเปนพนธการคาม 4 พนธ คอ หมอนทอง ชะน กานยาว และกระดม

8 

 

ภาพท 2 แสดงลกษณะทางสณฐานของทเรยนทง 6 กลม ตามการจาแนกของ หรญ (2551) โดย (ก) กลมกบ, (ข) ลวง, (ค) กานยาว, (ง) กาปน, (จ) ทองยอย และ (ฉ) เบดเตลด ทมา: หรญ (2551)

ทรงพล ละคณะ (2549) ไดแสดงลกษณะทางสณฐาน และลกษณะทางการเกษตรทใช

เปนขอมลในการคดเลอกพนธทเรยนลกผสมไวดงน 1. นาหนกผล 2. ความยาว และเสนผานศนยกลาง 3. ความยาว และเสนผาศนยกลางกานผล 4. รปทรงผล

- กลม - กลมแปน - กลมร - รปร - รปไข - รปไขกลบ

ก ข ค

ง จ ฉ

9 

 

- รปขอบขนาน - ทรงกระบอก

5. ความหนาเปลอก 6. สเนอ

- เหลองออน - เหลอง - เหลองเขม - เหลองสม - สมแดง

7. ความหนาเนอ 8. เปอรเซนตเนอตอผล 9. นาหนกเมลดตอผล 10. สเมลด 11. ความกวาง และความยาวของเมลด 12. เปอรเซนตเมลดลบ 13. รสชาต

- หวานเลกนอย - หวานมน - หวานมนอรอย

14. กลน - กลนฉน - กลนปานกลาง - กลนออน

15. ลกษณะเนอ - หยาบ - ละเอยดปานกลาง - ละเอยดเหนยว

16. คณภาพการรบประทาน

10 

 

- เลว - ปานกลาง - ด

17. อายการเกบเกยว 18. เปอรเซนตการตดผล 19. ผลผลตตอตน

2.2 การจาแนกพนธโดยใชเครองหมายโมเลกล การใชเครองหมายโมเลกลในการศกษาพนธกรรมพช เปนการศกษาระดบดเอน

เอเพอใชเปนเครองมอในการจาแนกสายพนธพช และนามาใชในการทาแผนทพนธกรรม (Lespinasse et al., 2000) เนองจากลกษณะทสงเกตไดจากภายนอกไมสามารถบอกไดแนชดวาพชชนดนนๆเกดความแปรปรวน หรอมความหลากหลายทางพนธกรรมมากนอยเพยงใด การใชเครองหมายโมเลกลนนมความแมนยาสง สะดวก รวดเรว คดเลอกไดหลายลกษณะ สามารถทาไดทกระยะการเจรญเตบโตของพช โดยไมทาลายตนพช (กลยา และกรรณการ, 2544) เครองหมายทางโมเลกลม 2 ระดบ ระดบโปรตน เปนการตรวจสอบทโมเลกลของโปรตนชนดตางๆ และระดบดเอนเอ เปนการตรวจสอบความแตกตางของนวคลโอไทดในโมเลกลดเอนเอ ซงการตรวจสอบในระดบดเอนเอนมขอด คอ โมเลกลของดเอนเอมความเสถยร เกบไวไดนาน และดเอนเอเปนองคประกอบทมอยในเซลลเกอบทกเซลล สามารถตรวจสอบไดจากเนอเยอตางๆ ในหลายระยะการเจรญเตบโต เครองหมายโมเลกลทนยมใชในพชมหลายชนด เชน เอเอฟแอลพ (AFLP : Amplification Fragment Length Polymorphism) อารเอพด (RAPD : Random Amplified Polymorphic DNA) ไมโครแซทเทลไลท (Microsatellite) (Bindu and Fahsa, 2004) เปนตน

2.3 เครองหมายโมเลกลอารเอพด อารเอพด (Random Amplified Polymorphic DNA) เปนวธวเคราะห

ความแตกตางทางพนธกรรมโดยใชเทคนคพซอาร ซงไมจาเปนตองทราบขอมลเกยวกบลาดบเบสของดเอนเอเปาหมาย เนองจากไพรเมอรทใชไมจาเพาะเจาะจงกบดเอนเอบรเวณใด หลกการของเทคนคนคอ ใชไพรเมอรทมขนาดสนเพยงชนดเดยวเพอเพมปรมาณดเอนเอแบบสม โดยใชไพรเมอรขนาด 10 นวคลโอไทดเพยงชนดเดยวเพอเพมปรมาณดเอนเอ และแยกขนาดดเอนเอทได โดยการทาอเลกโทรโฟรซสในอะกาโรสเจล และยอมแถบดเอนเอดวยเอธเดยมโบรไมด (สรนทร, 2545) มการนาเครองหมายอารเอพด มาใชประโยชนในการศกษาและวเคราะหความแตกตางทางพนธกรรมและจาแนกพนธทเรยน เชน การ

11 

 

แยกหาลาดบเบสของแถบ polymorphic ในทเรยน (ภาวณ, 2548) การวเคราะหลายพมพดเอนเอรวมกบองคประกอบพอลแซคคารไรดในทเรยนตางสายพนธ (อรอนงค, 2549) การปรบปรงพนธทเรยนเพอผลตพนธลกผสมตนฤดทมคณภาพดและจาแนกชนด พนธ สายพนธ ลกผสมดเดนดวยเทคนคดานชวโมเลกล (ทรงพล และคณะ., 2549) สาหรบทเรยนพนบานหรอทเรยนทองถนนน Ruwaida และคณะ (2009) ไดวเคราะหความแปรปรวนของทเรยนซกนซงเปนทเรยนพนธหนงของอนโดนเซยดวยเทคนค RAPD โดยนามาเปรยบเทยบลกษณะทางพนธกรรมกบทเรยนพนธอนๆ เชน ปทรก ซนน กาน และหมอนทอง แลวทาการทดสอบดวยไพรเมอรชนด 10 เบส จานวน 20 ไพรเมอร คดเลอกไพรเมอรทใหแถบดเอนเอชดเจน และแสดงความแตกตางกนระหวางพนธไดจานวน 6 ไพรเมอร คอ 0PA-01, OPA-02, OPA-07, OPA-16, OPA-18 และ OPA-19 สามารถแสดงความหลากหลายของทเรยนทง 5 พนธ เนองจากทเรยนพนธดงกลาวเจรญเตบโตในพนทตางกน สวนในประเทศไทย โองการและศรสมร (2554) ไดทาการจาแนกทเรยนสายพนธทองถนในจงหวดนนทบรโดยเทคนคอารเอพด โดยทดสอบดวยไพรเมอรขนาด 10 เบส จานวน 9 ไพรเมอร คอ OPAM-03, OPAM-18, OPB-01, OPB-14, OPC-01,OPC-05, OPK-05 และ OPZ-03 จากไพรเมอรดงกลาวพบแถบดเอนเอทแตกตางกนจานวน 30 แถบ และสามารถแบงกลมทเรยนทศกษาไดเปน 2 กลม

2.4 เครองหมายโมเลกลไมโครแซทเทลไลท ไมโครแซทเทลไลท หรอ SSR ( Simple Sequence Repeat ) เปนลาดบ

เบสทมลกษณะซากนเรยงกนอยางตอเนองทตาแหนงหนงๆ ในจโนม แตละชดประกอบดวยลาดบเบสซาสนๆ เพยง 1-6 คเบส หรอไมเกน 10 คเบส พบในสงมชวตทกชนด ลาดบเบสแบบไมโครแซทเทลไลทนมการกระจายตวอยทงจโนม แตการกระจายตวไมสมาเสมอ หนาทของไมโครแซทเทลไลทยงไมทราบแนชด มบางสวนทเปนสวนอนรกษ โดยพบอยทตาแหนงเดยวกนในสงมชวตหลายชนด บางสวนทาหนาทได เนองจากอยในสวนนารหสของยน ความแตกตางหรอพอลมอรฟซม ทเกดจากเครองหมายไมโครแซทเทลไลท คอความแตกตางของขนาดดเอนเอทเพมปรมาณได เนองจากจานวนชดซาทตาแหนงเดยวกนในแตละตวอยางมไมเทากน ขนาดของดเอนเอทแตกตางกนอาจมเพยง 1 ชดซา ปจจบนมการใชไมโครแซทเทลไลทดเอนเอกนมากในการศกษาแผนทของจโนม และแยกความแตกตางของสงมชวต การตรวจสอบไมโครแซทเทลไลทดเอนเอทาไดหลายวธ เชน การทา Southern Blot Hybridization แตปจจบนนยมตรวจสอบไมโครแซทเทลไลทชนดใดชนดหนงทตาแหนงจาเพาะครงละ 1 ตาแหนง โดยใชเทคนคพซอาร จงตองใชไพรเมอร 2 ชนดทมลาเบสทเปนคสมกนกบลาดบเบสทอยขนาบขางของไมโครแซทเทลไลททตาแหนงดงกลาว เครองหมายไมโครแซทเทลไลทสามารถนาไปใชไดงาย เนองจากเปนเครองหมายดเอนเอทใชการเพมปรมาณโดยวธพซอาร จงตองการดเอนเอตวอยางในปรมาณนอย ไมจาเปนตองใชดเอนเอท

12 

 

มคณภาพมากนก ทงผลการตรวจสอบยงมความแมนยา มพอลมอรฟซมสง เนองจากเกดการเปลยนแปลงจานวนชดซาไดงาย เหมาะสาหรบใชในการทาแผนทจโนม ตรวจสอบเอกลกษณของสงมชวต ตรวจสอบความสมพนธทางพนธกรรม และสามารถนาไปประยกตใชในดานตางๆ อกมากมาย (สรนทร, 2552) สาหรบในทเรยน หนวยปฏบตการชวโมเลกล โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชดาร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (2552) ไดทาการพฒนาไพรเมอรของเครองหมายชนดไมโครแซทเทลไลทในทเรยน เพอการจดจาแนกทเรยนจานวน 135 สายพนธ พบวาไพรเมอร MS1AAC-19 สามารถใชจาแนกพนธทเรยนไดดทสด และสรปวาทเรยนมความหลากหลายทางพนธกรรมคอนขางสง

วตถประสงค

1. เพอศกษา และเปรยบเทยบความแตกตางของทเรยนพนบานในภาคใตโดยอาศยลกษณะทางสณฐาน และใชเครองหมายโมเลกล

2. เพอเกบรวบรวมทเรยนพนธพนบานทมศกยภาพในการพฒนาเปนพนธการคาทงระดบทองถนและระดบประเทศในอนาคต

13 

 

วธการ

วธการดาเนนการ 1. การศกษาลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนเมอง

การศกษาลกษณะทางสณฐานของทเรยนพนเมองในเขตจงหวดทางภาคใตของประเทศไทย คอ สงขลา ยะลา ชมพร ระนอง สตล นราธวาส นครศรธรรมราช กระบ และพงงา รวม 9 จงหวดทาโดยการบนทกรายละเอยดและบนทกภาพของลกษณะสาคญของสวนตางๆ ของผลทเรยนททาการเกบตวอยาง ลกษณะทางสณฐานวทยาทบนทก คอ

- รปทรงผล สผล - นาหนกผล - ความกวาง ยาวของผล - ลกษณะหนาม - ความหนาเปลอก - ลกษณะเนอผล สเนอผล - กลน - รสชาต - คณภาพในการบรโภค - ลกษณะพเศษอนๆ

2. การเกบตวอยาง ขอมลชดท 1 สมเกบตวอยางใบและเปลอกตนจากตนทเรยนจากแหลงปลกตางๆ ในพนท

ภาคใต ไดแก สงขลา ยะลา นครศรธรรมราช กระบ และพงงา จานวน 67 ตวอยาง (สายพนธ)

ขอมลชดท 2 สมเกบตวอยางใบและเปลอกตนจากตนทเรยนพนบานเพมเตมจากพนท 8 จงหวดไดแก สงขลา ยะลา นครศรธรรมราช กระบ พงงา สตล ระนอง ชมพร จานวน 50 ตวอยาง (สายพนธ)

ขอมลชดท 3 สมเกบตวอยางใบและเปลอกตนจากตนทเรยนพนบานคลองแสง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน จานวน 23 ตวอยาง (สายพนธ)

โดยเกบตวอยางใบ หรอเปลอกตน (ในกรณทตนสงมาก ไมสามารถเกบใบได) เกบใสถงพลาสตกแลวเกบไวทอณหภม 5 องศาเซลเซยส เพอนามาสกดดเอนเอ

14 

 

3. การสกดดเอนเอ สกดดเ อนเอจากใบและเปลอกตนท เรยนทสม เ กบ โดยใ ชสารละลาย CTAB

(Hexadecyl Trimethyl Ammonium Bromind) โดยใชตวอยาง 200 มลลกรมนาหนกสดมาลางทาความสะอาด ซบใหแหง บดใน Extraction Buffer (100 mM Tris, 1.4 M NaC1, 20 mM EDTA, pH 8.0, 2%CTAB, 2% β- mercantoethanol ) ปรมาตร 700 ไมโครลตร รวมกบ PVP 50 มลลกรมตอนาหนกพช 0.5 กรม ในโกรงใหละเอยด จากนนใสในหลอดไมโครเซนตฟวจ เขยาใหเขากน นาไปบมทอณหภม 65 องศาเซลเซยส เปนเวลา 60 นาท กลบหลอดไปมาทก 10 นาท วางใหเยนทอณหภมหอง เตมคลอโรฟอรม 800 ไมโครลตร กลบหลอดไปมาเบาๆ ปนเหวยงใชความเรว 13,000 รอบตอนาท เปนเวลา 15 นาท จะไดสารละลายทแยกชนใส ดดสารละลายสวนใสใสหลอดไมโครเซนตฟวจหลอดใหม เตมคลอโรฟอรม : ไอโซเอมลแอลกอฮอล (24:1) 800 ไมโครลตร ผสมใหเขากน ปนเหวยงใชความเรว 13,000 รอบตอนาท เปนเวลา 15 นาท ดดสารละลายสวนใสใสหลอดใหม เตม 5 โมลาร โซเดยมคลอไรด ครงหนงของปรมาตรสารละลายทได และเตม เอทานอล 95% ปรมาตร 750 ไมโครลตร ผสมใหเขากน แลวนาไปแชทอณหภม -20 องศาเซลเซยส เปนเวลา 10 นาท เทสารละลายทง และลางตะกอนดวย เอทานอล 70% ผงตะกอนใหแหง หลงจากนนละลายตะกอนดวย TE buffer แลวนาไปเกบทอณหภม 4 องศาเซลเซยส ขามคนเพอใหตะกอนดเอนเอละลายด จากนนนาดเอนเอทละลายดแลวมาตกตะกอนดวย เอทานอลบรสทธ ทแชเยนจดในปรมาตร 2 เทาของสารละลายดเอนเอ ผสมกบ โซเดยมอะซเตรต 3 โมลาร ในปรมตร 1/10 ของสารละลาย กลบหลอดไปมาเพอตกตะกอนดเอนเอ หากไมเหนตะกอนดเอนเอใหนาไปแชทอณหภม -20 องศาเซลเซยส 1-2 ชวโมง หรอขามคน นาไปปนเหวยงอกครงทความเรว 12,000 รอบตอนาท เปนเวลา 5 นาท เทสวนใสทง ลางตะกอนดเอนเอดวยเอธานอล ความเขมขน 70% ทแชเยน 3 ครง ทงใหแหงทอณหภมหอง หลงจากนนละลายตะกอนดเอนเอดวย TE buffer 70 ไมโครลตร [Tris-HCl (pH 7.5) 10 มลลโมลาร และ Na2EDTA (pH 7.0) 1 มลลโมลาร] ทอณหภมหอง เกบรกษาดเอนเอทอณหภม -20 องศาเซลเซยส จนกวาจะนามาใช

4. การตรวจสอบคณภาพดเอนเอ ตรวจสอบปรมาณดเอนเอทสกดไดดวยการเปรยบเทยบกบดเอนเอมาตรฐาน (แลมดาด

เอนเอ) โดยการทาอเลกโตรโฟรซสอบนอะกาโรสเจล (LE Agarose, Promega, USA) เขมขน 0.75% แรงเคลอนไฟฟา 100 โวลต ในสารละลาย TAE buffer (Tris Base, Glacial Acetic Acid, EDTA 0.5 โมลาร pH 8.0) เปนเวลา 20 นาท ยอมแถบดเอนเอทไดดวย เอธเดยมโบรไมด แลวนาไปตรวจสอบภายใตแสงอลตราไวโอเลต 260 นาโนเมตร ดวยเครอง Gel Documentation

15 

 

5. การวเคราะหพนธกรรมของของทเรยนพนธพนบานโดยใชเครองหมายอารเอพด ทาการทดสอบไพรเมอรขนาด 10 เบส โดยการสมจากไพรเมอรทมอยแลว และจากไพร

เมอรทมผศกษามากอน ประกอบดวยไพรเมอร 10 ชนด ซงไพรเมอรทมผศกษามากอน คอ OPA-01, OPA-02, OPA-07, OPA-16, OPA-18, และOPA-19 (Ruwaida et al., 2009) นอกจากนนจะทาการคดเลอกไพรเมอรทสามารถเพมปรมาณดเอนเอแบบสมไดดวยปฏกรยาพซอารเพมเตมอกจานวนหนง เพอประสทธภาพในการจาแนกความแตกตางระหวางกลมประชากร โดยปฏกรยาพซอารทใชคอ

อณหภม 95 องศาเซลเซยส นาน 5 นาท 1 รอบ อณหภม 95 องศาเซลเซยส นาน 1 นาท อณหภม 36 องศาเซลเซยส นาน 1 นาท 45 รอบ อณหภม 72 องศาเซลเซยส นาน 2 นาท อณหภม 72 องศาเซลเซยส นาน 2 นาท 1 รอบ

หลงจากทาพซอารนาสารละลายดเอนเอทเพมปรมาณแลว จานวน 10 ไมโครลตร มาตรวจสอบขนาดชนดเอนเอ ดวยวธอเลกโตรโฟรซสบนแผนวน LE agarose ทความเขมขน 1.8% ละลายใน TBE Buffer (Tris Base, Boric acid, Na2EDTA 0.5 โมลาร; pH 8.0) ใชแรงเคลอนไฟฟา 100 โวลต 60 นาท ยอมแถบดเอนเอดวยเอธเดยมโบรไมดเขมขน 0.5 ไมโครกรมตอมลลลตร เปนเวลา 20 นาท ลางนา 10 นาท ตรวจดแถบดเอนเอภายใตแสงอลตราไวโอเลต 260 นาโนเมตร ดวยเครอง gel documentation คดเลอกไพรเมอรทสามารถเพมปรมาณและใหแถบดเอนเอทมความแตกตาง (Polymorphism) ระหวางตวแทนประชากรแตละกลม

6. การวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานโดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท 6.1 การคดเลอกไพรเมอร

ทดสอบหาไพรเมอรทเหมาะสมสาหรบการทาไมโครแซทเทลไลท จากไพรเมอรทมผทาการศกษามากอนในทเรยน ซงประกอบดวยไพรเมอรจานวน 6 ชนด ไดแก ไพรเมอร MS1CT-7, MS1CT-9, MS1CT-16, MS1CT-27, MS1AAC-2, MS1AAC-19 จากการศกษาของ ปยรษฎ และคณะ(2552) นามาเพมปรมาณดเอนเอโดยใชไพรเมอร ซงเปน forward และ reward โดยวธพซอาร โดยปฏกรยาพซอารทใชคอ

16 

 

อณหภม 95 องศาเซลเซยส นาน 5 นาท 1 รอบ อณหภม 94 องศาเซลเซยส นาน 1 นาท อณหภม 55 องศาเซลเซยส นาน 1 นาท 30 รอบ อณหภม 72 องศาเซลเซยส นาน 1 นาท 30 วนาท อณหภม 72 องศาเซลเซยส นาน 7 นาท 1 รอบ

หลงจากนนนาสารละลายดเอนเอทเพมปรมาณแลว จานวน 10 ไมโครลตร มาตรวจสอบขนาดชนของดเอนเอ ดวยวธอเลกโตรโฟรซสบนแผนวน LE agarose ทความเขมขน 3% ละลายใน TBE Buffer (Tris Base, Boric acid, Na2EDTA 0.5 โมลาร; pH 8.0) ใชแรงเคลอนไฟฟา 100 โวลต 65 นาท ยอมแถบดเอนเอดวยเอธเดยมโบรไมดเขมขน 0.5 ไมโครกรมตอมลลลตร เปนเวลา 20 นาท ลางนา 10 นาท ตรวจดแถบดเอนเอภายใตแสงอลตราไวโอเลต 260 นาโนเมตร ดวยเครอง gel documentation คดเลอกไพรเมอรทสามารถเพมปรมาณและใหแถบดเอนเอทมความแตกตาง (polymorphism) ระหวางตวแทนประชากรแตละกลม

7. การวเคราะหขอมล นาไพรเมอรทคดเลอกได มาใชเพมปรมาณดเอนเอของประชากรทงหมด คดเลอกไพร

เมอรททาใหเกดแถบดเอนเอทแตกตางกนระหวางประชากรทงหมด หลงจากนนทาการวเคราะหขอมล โดยแปลงขอมลแถบดเอนเอใหตาแหนงทมแถบดเอนเอมคาเทากบ 1 และตาแหนงทไมปรากฏแถบดเอนเอมคาเทากบ 0 โดยคดเฉพาะแถบ DNA ทมความชดเจน และเพมปรมาณไดสมาเสมอเมอมการทาพซอารซา วเคราะหความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมดวยโปรแกรม Numerical Taxonomy and Multivariate Analysis System Version-2.1. (NTSYS version 2.1) (Rohlf, 2002)

ขอมลชดท 1 ดาเนนการและวเคราะหขอมลดเอนเอโดยเครองหมายอารเอพด 8 ไพรเมอร และไมโครแซทเทลไลท 6 คไพรเมอร ตามรายละเอยดขอ 5,6 และวเคราะหผลรวมของเครองหมายโมเลกลทงสองชนด ขอมลชดท 2 ดาเนนการและวเคราะหขอมลดเอนเอเชนเดยวกบขอมลชดท 1 หลงจากนนจงวเคราะหขอมลรวมกนทงตวอยางขอมลชดท 1 และ 2 โดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลทเพยงชนดเดยว

ขอมลชดท 3 ดาเนนการและวเคราะหขอมลดเอนเอโดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลทเพยงชนดเดยวโดย

ใช 6 คไพรเมอร

17 

 

วสด/อปกรณการวจย 1. ตวอยางพช

ใบ และเปลอกตนทเรยนพนธพนบานทเกบไดในพนทภาคใต 2. สารเคม

2.1 สารเคมทใชในการสกดดเอนเอ - CTAB (Hexadecyl trimethyl-ammonium bromide) - β-mercaptoethanol

- PVP-40 (Polyvinyl pyrrolidone) - NaCl (Sodium chloride) - Na2EDTA (Disodium ethylene diaminetetraacetate) - Tris-HCl pH 8.0 - Chloroform - Isopropanol - TE buffer - Ethanol

2.2 สารเคมสาหรบใชทาอเลคโทรโฟรซส - Agarose gel eletrophoresis - LE agarose (FMC Bioproduct, USA) - Seakem agarose (FMC Bioproduct, USA) - Glacial acetic acid - Boric acid - Tris-base

- Ethidium bromide - Loading buffer - Lamda DNA (λ DNA) - 100 bp และ 500 bp DNA Ladder (Operon, USA)

2.3 สารเคมทใชทาพซอาร - dNTP (dATP, dTTP, dCTP และ dGTP) (Promega, USA) - RAPD Primer

18 

 

- Microsatellite Primer - MgCl2 - Taq DNA Polymerase B (Promaga, USA)

3. อปกรณ 3.1 อปกรณทใชในการเกบตวอยางใบพช

- ถงพลาสตก - กรรไกร - กลองโฟม - ปากกาเขยนเครองแกว

3.2 อปกรณทใชในการสกดดเอนเอ การทาอเลคโทรโฟรซส และการทาพซอาร - ตเยนและตแชแขง - เครองไมโครเซนตฟวจ - เครองชงทศนยม 4 ตาแหนง - เครองวดความเปนกรดดาง - เครองคนสารละลายอตโนมต - แทงแมเหลก - ปเปตปรบปรมาตร - เครองเขยา - เครองจายกระแสไฟฟา - เครองอเลกโทรโฟรซส - เครองพซอาร - โกรงบดตวอยาง - หลอดไมโครเซนตฟวจ - ตไมโครเวฟ - ตดดควน - Tip - Gel Documentation - นาแขง และกระตกนาแขง - เครองแกว กระบอกตวง และขวดตางๆ

19 

 

ผล

ขอมลชดท 1 การศกษาความหลากหลายทางพนธกรรมของตวอยางทเรยนพนบานในพนทภาคใต ไดแก สงขลา ยะลา นครศรธรรมราช กระบ และพงงา จานวน 67 ตวอยาง

1. ลกษณะทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน การศกษาลกษณะทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน โดยใชลกษณะของรปทรงผล รปราง

หนาม และสของเนอ พบวากลมตวอยางททาการศกษา (ตารางท 4) มความหลากหลายของลกษณะดงกลาวมาก (ภาพท 3-8) โดยลกษณะของผล หนาม และเนอนนไมมความสมพนธกน และแตละลกษณะมการกระจายอยทวทกพนทททาการศกษา

ตารางท 4 แหลงทมาของทเรยนพนบานชดท 1 แตละตวอยาง

No. ชอ ทมา No. ชอ ทมา 1 นางงาม ต.ทงขมน อ.นาหมอม

จ.สงขลา 20 เรยนเบา ˒˒

2 เขยวใหญ 1 ˒˒ 21 โตน 1 อ.หาดใหญ จ.สงขลา 3 เขยวใหญ 2 ˒˒ 22 โตน 2 ˒˒ 4 หนาโตน ˒˒ 23 โตน 3 ˒˒ 5 หนามหลบ ˒˒ 24 โตน 4 ˒˒ 6 เขยวนย ˒˒ 25 โตน 5 ˒˒ 7 ปากทาง ˒˒ 26 โตน 6 ˒˒ 8 ขมน ˒˒ 27 ลงถม 1 อ.นาหมอม จ.สงขลา 9 วนยาว ˒˒ 28 ลงถม 2 ˒˒ 10 แกลบ ˒˒ 29 ลงถม 3 ˒˒ 11 หนามดา ˒˒ 30 ลงถม 4 ˒˒ 12 หนมนา ˒˒ 31 ลงถม 5 ˒˒ 13 รอก ˒˒ 32 ลงถม 6 ˒˒ 14 หนน ˒˒ 33 สารกา 1 อ.กะปง จ.พงงา 15 เขยวกลางเกาะ ˒˒ 34 สารกา 2 ˒˒ 16 ทอนต ˒˒ 35 สารกา 3 ˒˒ 17 สขวญ ˒˒ 36 สารกา 4 ˒˒ 18 เลบครฑ ˒˒ 37 กะปง 1 ˒˒ 19 วอน ˒˒ 38 กะปง 2 ˒˒

(1) (2)

20 

 

ตารางท 4 (ตอ) แหลงทมาของทเรยนแตละตวอยาง No. ชอ ทมา No. ชอ ทมา 39 กะปง 3 ˒˒ 53 เบตง 11 อ.เบตง จ.ยะลา 40 กะปง 4 ˒˒ 54 เบตง 12 ˒˒ 41 เหนอคลอง 1 อ.เหนอคลอง จ.กระบ 55 เบตง 13 ˒˒ 42 เหนอคลอง 2 ˒˒ 56 เบตง 14 ˒˒ 43 เบตง 1 อ.เบตง จ.ยะลา 57 เบตง 15 ˒˒ 44 เบตง 2 ˒˒ 58 เบตง 16 ˒˒ 45 เบตง 3 ˒˒ 59 เบตง 17 ˒˒ 46 เบตง 4 ˒˒ 60 เบตง 18 ˒˒ 47 เบตง 5 ˒˒ 61 ไอลาน อ.ลานสกา จ.นครศรธรรมราช 48 เบตง 6 ˒˒ 62 ขดก ˒˒ 49 เบตง 7 ˒˒ 63 ขแตก ˒˒ 50 เบตง 8 ˒˒ 64 ไอเขอ 1 ˒˒ 51 เบตง 9 ˒˒ 65 ไอเขอ 2 ˒˒ 52 เบตง 10 ˒˒ 66 ไอบาตร ˒˒ 67 ไอปรง ˒˒  

 

(1) (2)

21 

 

 

ภาพท 3 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน : (1) - (10) เปนตวอยางทเกบจาก จ.สงขลา

สวนท 1 โดยชอของแตละหมายเลขไดแสดงในตารางท 4

(3) (4)

(5) (6)

(12)

(9)

(10)

(7) (8)

(1) (2)

22 

 

 

ภาพท 3 (ตอ) ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน : (11) - (20) เปนตวอยางทเกบจาก จ.สงขลา

สวนท 1 โดยชอของแตละหมายเลขไดแสดงในตารางท 4

(13) (14)

(15) (16)

(21) (22)

(11) (12)

(17) (18)

(19) (20)

23 

 

ภาพท 4 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน : (21) - (26) เปนตวอยางทเกบจาก จ.สงขลา

สวนท 2 โดยชอของแตละหมายเลขไดแสดงในตารางท 4

(23) (24)

(25) (26)

(21) (22)

24 

 

ภาพท 5 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน : (27) - (32) เปนตวอยางทเกบจาก จ.สงขลา

สวนท 3 โดยชอของแตละหมายเลขไดแสดงในตารางท 4

(27) (28)

(29) (30)

(31) (32)

25 

 

ภาพท 6 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน: (36) - (42) เปนตวอยางทเกบจาก จ.พงงา และ

จ.กระบ โดยชอของแตละหมายเลขไดแสดงในตารางท 4

*หมายเหต : ตวอยางหมายเลข (33) – (35) ไมมรปตวอยางผล

(36) (37)

(38) (39)

(40) (41)

(42)

(43) (44)

26 

 

ภาพท 7 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน : (43) - (52) เปนตวอยางทเกบจาก จ.ยะลา

โดยชอของแตละหมายเลขไดแสดงในตารางท 4

(45) (46)

(47) (48)

(49) (50)

(51) (52)

(43) (44)

27 

 

ภาพท 7 (ตอ) ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน : (53) - (60) เปนตวอยางทเกบจาก จ.ยะลา

โดยชอของแตละหมายเลขไดแสดงในตารางท 4

(53) (54)

(55) (56)

(57) (58)

(59) (60)

28 

 

ภาพท 8 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยน : (61) - (64) เปนตวอยางทเกบจาก จ.พงงา และ

จ.กระบ โดยชอของแตละหมายเลขไดแสดงในตารางท 4

*หมายเหต : ตวอยางหมายเลข (65) – (67) ไมมตวอยางผล

1.1. รปทรงผล การศกษาลกษณะรปทรงผลของทเรยนพนบานทเกบตวอยางทงหมดจานวน 67 ตน

พบวาสามารถจาแนกทเรยนโดยอาศยรปทรงผลออกไดเปน 8 กลม ไดแก กลมทมผลทรงกลม กลมทมผลกลมร กลมทมผลกลมแปน กลมทมผลรปร กลมทมผลทรงกระบอก กลมทมผลรปขอบขนาน กลมทมผลรปไข และกลมทมผลรปไขกลบ (ภาพท 9)

ภาพท 9 แสดงลกษณะรปทรงผลทเรยนแบบตางๆ โดย (A) ผลทรงกลม, (B) ผลกลมร, (C) ผลกลมแปน,

(D) ผลรปร, (E) ผลทรงกระบอก, (F) ผลรปขอบขนาน, (G) ผลรปไข และ (H) ผลรปไขกลบ ตามลาดบ

D

E  F G H

A  B C

(61) (62) (63) (64)

29 

 

จากการแบงกลมตวอยางทเรยนตามลกษณะรปทรงผล พบวามประชากรอยในแตละกลม ดงน

- กลมทมผลทรงกลมไดแก รอก, สขวญ, หนามดา, ปากทาง, ทอนต, หนาม หลบ, ลงถม 6, โตน 3, เบตง 5

- กลมทมผลกลมร ไดแก แกลบ, ขมน, เขยวนย, เขยวใหญ 1, เรยนเบา, ลงถม 1, โตน 4, โตน 2, สาลกา, เหนอคลอง 2, เบตง 2, เบตง 7, เบตง 9, เบตง 10, เบตง 12, เบตง 13 และ เบตง 16

- กลมทมผลกลมแปน ไดแก วนยาว, ลงถม 5, ขดก - กลมทมผลรปร ไดแก ลงถม 2 - กลมทมผลทรงกระบอก ไดแก เลบครฑ, เรยนเบา, โตน 6, ลงถม 4 และ

กะปง 2 - กลมทมผลรปขอบขนาน ไดแก เขยวใหญ 2, เหนอคลอง 1, เบตง 8 - กลมทมผลรปไข ไดแก นางงาม, หนน, ไอลาน, กะปง 1 และ เบตง 18 - กลมทมผลรปไขกลบ ไดแก วอน, หนมนา, เขยวกลางเกาะ, โตน 1, โตน 5, ลงถม

3, กะปง 3, กะปง 4, เบตง 1, เบตง 3, เบตง 4, เบตง 6, เบตง 11, เบตง 14, เบตง 15, เบตง 17, ขแตก และไอเขอ

1.2 ลกษณะหนาม จากการศกษาลกษณะรปทรงหนามของทเรยนทงหมดทเกบตวอยางมา พบวาสามารถ

จาแนกทเรยนตามลกษณะหนามไดเปน 6 กลม ไดแก กลมทมหนามโคงงอ กลมทมหนามเวา กลมทมหนามนน กลมทมหนามแหลมตรง กลมทมหนามนนปลายแหลม และกลมทมหนามเวาปลายแหลม (ภาพ

ท 10)

30 

 

ภาพท 10 แสดงลกษณะรปทรงหนามทเรยนแบบตางๆ

จากการแบงกลมตวอยางทเรยนตามลกษณะหนาม พบวามประชากรอยในแตละกลม ดงน

- กลมทมหนามโคงงอไดแก แกลบ, เลบครฑ, โตน 1, เรยนเบา และขดก - กลมทมหนามเวา ไดแก ปากทาง, หนน, โตน 5, ลงถม 1, ลงถม 4, กะปง 1, เบตง

9 และขแตก - กลมทมหนามนน ไดแก นางงาม, ลงถม 2, เหนอคลอง 1, เบตง 3, เบตง 10และ

เบตง 11 - กลมทมหนามแหลมตรง ไดแก เขยวนย, เขยวใหญ 1, เขยวใหญ 2, รอก, วอน

หนามดา, ขมน, วนยาว, ทอนต, สขวญ, โตน 2, โตน 6, ลงถม 5, ลงถม 6, สาลกา, กะปง 2, กะปง 4, เหนอคลอง 2, เบตง 5, เบตง 6, เบตง 7, เบตง 12, เบตง 14, เบตง 15 และ เบตง 18

- กลมทมหนามนนปลายแหลม ไดแก หนมนา, เขยวกลางเกาะ, โตน 3, กะปง 3, เบตง 4, เบตง 8, เบตง 13, เบตง 17 และ ไอเขอ

- กลมทมหนามเวาปลายแหลม ไดแก หนามหลบ, โตน 4, ลงถม 3, เบตง 1, เบตง 2, เบตง 16 และ ไอลาน

1.3 สเนอ จากการศกษาสเนอของทเรยนทงหมดทเกบตวอยางมา พบวาสามารถจาแนกทเรยน

ตามสเนอไดเปน 6 กลม ไดแก กลมทมเนอสเหลองจาปา, กลมทมเนอสเหลองเขม, กลมทมเนอสเหลองนวล, กลมทมสเหลองออน, กลมทมเนอสเหลองซด และกลมทมเนอสขาว (ภาพท 11)

A 

31 

 

ภาพท 11 แสดงลกษณะสเนอผลทเรยนแบบตางๆ โดย (A) สเหลองเขม, (B) สเหลองนวล, (C) สเหลอง

ออน, และ (D) สซดตามลาดบ จากการแบงกลมตวอยางทเรยนตามสของเนอผล พบวามประชากรอยในแตละกลม ดงน

- กลมทมเนอสเหลองเขมไดแก วนยาว, เขยวกลางเกาะ, โตน 2, โตน 4, ลงถม1, ลงถม2, สาลกา, เหนอคลอง 1 และ เบตง 15

- กลมทมเนอสเหลองนวล ไดแก ปากทาง, ขมน, หนามดา, หนมนา, เลบครฑ, วอน, เรยนเบา, โตน 5, กะปง 2, กะปง 4, เหนอคลอง 2, เบตง 3, เบตง 9, เบตง 12 และขแตก

- กลมทมเนอสเหลองออน ไดแก เขยวนย, หนามหลบ, แกลบ, รอก, หนน, ทอนต, สขวญ, โตน 3, ลงถม 3, ลงถม 4, ลงถม 5, ลงถม 6, กะปง 1, กะปง 3, เบตง 1, เบตง 2, เบตง 10, เบตง 16, เบตง 18, ขดก, ไอเขอ และไอลาน

- กลมทเนอสซด ไดแก นางงาม, เขยวใหญ1, เขยวใหญ 2, โตน 1, โตน 6, เบตง 4, เบตง 5, เบตง 6, เบตง 7, เบตง 8, เบตง 11, เบตง 13 และ เบตง 14

A 

F  D 

C B 

32 

 

2. ผลการสกดดเอนเอ จากการสกดดเอนเอดวยวธขางตน โดยใชใบ และเปลอกตนนน การสกดดเอนเอจากเปลอกตนสกด

ไดยากกวา เนองจากเปลอกมความแขงกวาใบ สวนการสกดจากใบนนบดงายกวา แตกมเมอกปนอยมากกวาในสวนของเปลอกตน สาหรบคณภาพของดเอนเอทประยกตจากวธการของ Sue และคณะ (1997) พบวาดเอนเอทไดมคณภาพดกวาวธของ Doyle and Doyle (1990) ดเอนเอมความสะอาด และมการปนเปอนของสารประกอบโพลแซคคารไรดนอยกว (ภาพท 12) แตในการศกษาน การสกดดเอนเอดวยวธดงกลาวไดดเอนเอปรมาณนอยโดยเฉพาะสวนของเปลอกตน จงตองสกดหลายซาเพอใหไดดเอนเอปรมาณเพยงพอทจะนาไปใชทาปฏกรยาพซอารตอไป

ภาพท 12 แสดงคณภาพ และปรมาณของดเอนเอ ทใชในการศกษา (ก) วธของ Doyle and Doyle

(1990) และ (ข) ประยกตจากวธของ Sue และคณะ (1997) 3. ผลการวเคราะหพนธกรรมดวยเครองหมายอารเอพด

จากการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเครองหมายโมเลกลอารเอพด คดเลอกจากไพรเมอรทงหมดจานวน 48 ไพรเมอร พบวามไพรเมอรทใหแถบพอลมอรฟคชดเจนทสดจานวน 8 ไพรเมอร คอ OPA-19, OPB-01, OPB-14, OPC-05, OPAM-03, OPAM-13, OPK-08 และ OPZ-03 โดยแตละไพรเมอรมรปแบบของแถบดเอนเอทตางกน และใหแถบดเอนเอทมขนาดระหวาง 100-1,500 คเบส และใหแถบดเอนเอทงหมด 129 แถบ เปนแถบโพลมอรฟค 125 แถบ คดเปน 96.90 เปอรเซนต ของแถบดเอนเอทงหมด (ตารางท 5)

33 

 

รปแถบดเอนเอทไดจากการใชเครองหมายอารเอพดดวยไพรเมอรจานวน 8 ไพรเมอร ดงแสดงในรปท 13-20

ตารางท 5 ชนดของไพรเมอร ลาดบเบส และจานวนแถบดเอนทตางกนจากการวเคราะหอารเอพดของ

ทเรยนพนบาน (Durio zibethinus Merr.) จานวน 67 ตวอยาง

Primer Sequence 5´ 3´ Amplified fragments

Monomorphic fragments

Polymorphic fragments

OPZ-03 CAG CAC CGC A 16 - 16

OPC-05 GAT GAC CGC C 16 1 15

OPAM-03 CTT CCC TGT G 21 1 20

OPAM-18 ACG GGA CTC T 14 - 14

OPK-08 GAA CAC TGG G 17 1 16

OPB-14 TCC GCT CTG G 14 - 14

OPB-01 GTTTCG CTC C 15 1 14

OPA-19 CAAACG TCG G 16 - 16

Total 129 4 125

% Polymorphic 96.90

34 

 

ภาพท 13 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท

ดวยไพรเมอร OPA-19โดย M (marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา)

ภาพท 14 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท ดวยไพรเมอร OPB-01 โดย M (marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา)

ภาพท 15 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท ดวยไพรเมอร OPB-14 โดย M (marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา)

35 

 

ภาพท 16 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท ดวยไพรเมอร OPC-05 โดย M (marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา) ดวย

ภาพท 17 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท ดวยไพรเมอร OPAM-03 โดย M (marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา)

ภาพท 18 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท ดวยไพรเมอร OPAM-13 โดย M (marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา)

36 

 

ภาพท 19 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท ดวยไพรเมอร OPK-08โดย M (marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1),

21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา)

ภาพท 20 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท ดวยไพรเมอร OPZ-03 โดย M (marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1),

21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา)

H

37 

 

การวเคราะหความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยน 67ตวอยาง ดวย เครองหมายอารเอพด

จากการศกษาความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนทของภาคใต โดยนาแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดดวยไพรเมอรทง 8 ชนด ไปวเคราะหหาความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมดวยวธ UPGMA Cluster Analysis โดยโปรแกรม NTSYS พบวา ตวอยางของทเรยนทงหมดมคาดชนความใกลชดอยระหวาง 0.59-1.00 และสามารถจดกลมไดเปน 4 กลม (ภาพท 21) โดยมประชากรกระจายตวอยในกลมตางๆ ดงน

กลมท 1 นางงาม, เขยวใหญ1, เขยวใหญ 2, ไอบาตร, หนาโตน, หนามหลบ, ปากทาง, วนยาว, แกลบ, หนามดา, ลงถม 6, เบตง 15, หนมนา, รอก, หนน, เขยวกลางเกาะ, ทอนต, ขมน, โตน 2, สขวญ, วอน, เลบครฑ, เรยนเบา, โตน1, โตน3, โตน4, โตน5 และโตน6

กลมท 2 สาลกา 1, สาลกา 2, สาลกา 3, สาลกา 4, กะปง1, กะปง 2, กะปง 3, กะปง 4, เหนอคลอง 1 และเหนอคลอง 2

กลมท 3 เขยวนย, ขดก, เบตง 14, ขแตก, ไอเขอ 1, ไอเขอ 2, ไอปลง, เบตง 16, เบตง 17, เบตง 18, เบตง 1, เบตง 2, เบตง 3, เบตง 4, เบตง 5, เบตง 6, เบตง 7, เบตง 9, ไอลาน, เบตง 8, เบตง 12, เบตง 13, เบตง 10 และ เบตง 11

กลมท 4 ลงถม 1, ลงถม 2, ลงถม 4, ลงถม 5 และลงถม 3 จากการจดกลมท ไ ดจะเหนได วา กลมประชากรของตวอยางท เรยนม

ความสมพนธกบแหลงปลกของแตละตวอยาง โดยกลมทมประชากรมากทสด คอ กลมท 1 ซงประชากรสวนใหญเปนตวอยางจาก อาเภอนาหมอม จงหวดสงขลา

38 

 

ภาพท 21 เดนโดรแกรม แสดงความสมพนธของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเทคนคอารเอพดจาก จานวน 8 ไพรเมอร

39 

 

4. ผลการวเคราะหพนธกรรมดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จากการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตของทเรยน 67 ตวอยาง ดวย

เครองหมายโมเลกลไมโครแซทเทลไลท จานวน 6 เครองหมาย คอ MS1CT-7, MS1CT-9, MS1CT-16, MS1CT-27, MS1AAC-2 และ MS1AAC-19 พบวามจานวนอลลล 1- 6 อลลล และมขนาด ตงแต 100-512 คเบส โดยเครองหมาย MS1AAC-2 มจานวนอลลลมากทสด และทง 6 เครองหมายโมเลกลไมโครแซทเทลไลททง 6 เครองหมายสามารถแยกความแตกตางได โดยใหแถบดเอนเอทงหมด 21 แถบ เปนแถบดเอนเอทมความแตกตางจานวน 18 แถบ คดเปน 85.71 เปอรเซนต (ตารางท 6) รปแสดงแถบดเอนเอของตวอยางทเรยนพนบานจานวน 67 พนธดวย 6 คไพรเมอรดงแสดงในภาพท 22-27

ตารางท 6 ชนดของไพรเมอร และลาดบเบสของเครองหมายไมโครแซทเทลไลททใช วเคราะห พนธกรรม ของทเรยนพนบาน (Durio zibethinus Merr.)

Primer Sequence 5´ 3´ No. of alleles Fragments size (bp)

MS1CT-7 F R

CAT GGA CAA GAA AGC GAT GA TGG ATC AGA TGA ATC AGG TTG

4 180-235

MS1CT-9 F R

CCC TAC GTT ACA TGA TGA TCC A CCA TTT TGC TCC CTT ACT CTT C

2 119-176

MS1CT-16 F R

TCC CCA GTT TTC GAC AGT CC GAC GTC GTT TTG GAA GGG TA

5 225-250

MS1CT-27 F R

CAA TGC TTC CAG GTT TCC AT CCT GGC AGG TTA TTT AT

2 160-200

MS1AAC-2 F R

GAA AAA CTA AGC CCC CAA CC ATG AAC ACC ACC ACC TCC A

6 250-500

MS1AAC-19 F R

AGC CCA TTT GGT GCT GTA AT AGC AAC CTC AGC CAT TGT TT

2 219-257

40 

 

ภาพท 22 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท ของทเรยน 67ตวอยางดวยไพรเมอร MS1TC-7 โดย M(marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา) และ 61-67 (นครศรธรรมราช)

ภาพท 23 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท

ของทเรยน 67ตวอยางดวยไพรเมอร MS1TC-9 โดย M(marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา) และ 61-67 (นครศรธรรมราช)

ภาพท 24 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท

ของทเรยน 67ตวอยางดวยไพรเมอร MS1TC-16 โดย M(marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา) และ 61-67 (นครศรธรรมราช)

41 

 

ภาพท 25 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท ของ ทเรยน 67ตวอยางดวยไพรเมอร MS1TC-27 โดย M(marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา) และ 61-67 (นครศรธรรมราช)

ภาพท 26 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท

ของทเรยน 67ตวอยางดวยไพรเมอร MS1AAC-2 โดย M(marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา) และ 61-67 (นครศรธรรมราช)

ภาพท 27 ลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท

ของทเรยน 67ตวอยางดวยไพรเมอร MS1AAC-19 โดย M(marker ขนาด100 bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา) และ 61-67 (นครศรธรรมราช)

42 

 

การวเคราะหความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท

จากการศกษาความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนทของภาคใต โดยนาแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเทคนคไมโครแซทเทลไลท ทงหมด 21 แถบ และโพลมอรฟซม 18 แถบ และเมอนาขอมลมาวเคราะหความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมดวยวธ UPGMA ในโปรแกรม NTSYS พบวา มคาดชนความใกลชดอยระหวาง 0.52-0.95 และสามารถจดกลมไดเปน 6 กลม ซงแตละกลมตวอยางคอนขางสมพนธกบแหลงทมา สวนตวอยางทไมสมพนธกบแหลงทมานนอาจเปนเพราะ ชาวสวนนาเมลดพนธจากแหลงอนมาปลกในสวนของตนเอง ทาใหมคามหลากหลายทางพนธกรรมสง (ภาพท 28) โดยมประชากรกระจายตวอยในกลมตางๆ ดงน

กลมท 1 นางงาม, เขยวใหญ 2, โตน 5, วนยาว, โตน 4, หนาโตน, วอน, เรยนเบา, โตน 1, ขมน, เลบครฑ, แกลบ, หนามดา, เขยวใหญ 1, โตน 6, หนามหลบ, โตน 3, ปากทาง, ลงถม 2, ทอนต, สขวญ, เขยวนย, ลงถม 4, เบตง 6, โตน 2, ลงถม 5, เขยวกลางเกาะ, เบตง 17, เหนอคลอง 2, ลงถม 3, ไอบาตร, หนามดา, รอก, หนน, ไอลาน, ไอเขอ 1, ไอเขอ 2, ไอปลง, ขแตก, และ เบตง 11

กลมท 2 เบตง 2, กะปง 2, เบตง 1, กะปง 3, เหนอคลอง 1 และเบตง 3 กลมท 3 กะปง 4, เบตง 5, เบตง 10, ขดก, เบตง 4, เบตง 9 และเบตง 16 กลมท 4 เบตง 7, เบตง 8, เบตง 12, เบตง 14, เบตง 15, เบตง 13

และ เบตง 18 กลมท 5 ลงถม 6, สาลกา 1, สาลกา 2, สาลกา 4, สาลกา 3 และกะปง 1 กลมท 6 ลงถม 1 จากการจดกลมขางตน เหนไดวากลมท 1 มประชากรมากทสด และประชากร

สวนใหญเปนตวอยางจาก อาเภอนาหมอม จงหวดสงขลา สวนท 1 และกลมท 6 มประชากรเพยง 1 ตวอยางคอตวอยางจาก อาเภอนาหมอม จงหวดสงขลา สวนท 2

43 

 

ภาพท 28 เดนโดรแกรม แสดงความสมพนธของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเครองหมาย ไมโครแซทเทลไลท 6 เครองหมาย

44 

 

5. ผลการวเคราะหพนธกรรมดวยเครองหมายอารเอพดรวมกบเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จากการศกษาความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 จงหวด

ของภาคใต โดยนาแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเทคนคอารเอพด 8 ไพรเมอร รวมกบไมโครแซทเทลไลท 6 ไพรเมอร ทงหมด 169 แถบ ไปวเคราะหหาความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมดวยโปรแกรม NTSYS พบวา มคาดชนความใกลชดอยระหวาง 0.52-0.95 โดยตวอยางทมความใกลชดกนมากทสดคอ ขมนกบโตน 2 สวนตวอยางทมความใกลชดกนนอยทสดคอ เบตง 5 กบสาลกา 4 และสามารถจดกลมไดเปน 5 กลม (ภาพท 29) โดยมประชากรกระจายตวอยในกลมตางๆ ดงน

กลมท 1 นางงาม, เขยวใหญ 1, หนามหลบ, เขยวใหญ 2, ไอบาตร, หนาโตน, ปากทาง, วนยาว, แกลบ, หนามดา, ลงถม 6, เบตง 15, หนมนา, รอก, หนน, เขยวกลางเกาะ, ทอนต, ขมน, โตน 2, สขวญ วอน, เลบครฑ, เรยนเบา, โตน 1, โตน 3, โตน 4, โตน 5 และ โตน 6

กลมท 2 เขยวนย, ขดก, ขแตก, ไอลาน, ไอเขอ 1, ไอเขอ 2, ไอปลง, เบตง 16, เบตง 17, เบตง 18, เบตง 1, เบตง 2, เบตง 3, เบตง 5, เบตง 6, เบตง 4, เบตง 9, เบตง 7, เบตง 8, เบตง 12, เบตง 13, เบตง 14, เบตง 10 และ เบตง 11

กลมท 3 สาลกา 1, สาลกา 2, สาลกา 3, สาลกา 4, กะปง 1, กะปง 2, กะปง 3, กะปง 4, เหนอคลอง 1 และ เหนอคลอง 2

กลมท 4 ลงถม 1, ลงถม 2, ลงถม 3, ลงถม 4 และ ลงถม 5 จากการจดกลมขางตน เหนไดวากลมท 1 มประชากรมากทสด และประชากร

สวนใหญเปนตวอยางจาก อาเภอนาหมอม จงหวดสงขลา สวนท 1

45 

 

ภาพท 29 เดนโดรแกรม แสดงความสมพนธของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเทคนคอารเอพดจากจานวน 8 ไพรเมอร รวมกบไมโครแซทเทลไลท 6

46 

 

ตารางท 7 แสดงตารางเกบขอมลของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนท

พนธ (รหส)

สถานท ขนาดผล ความหนา

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm) เปลอก (cm)

ขมน ต.ทงขมอ.นาหมอม

1 45 12.5x16 0.9 แหลม สง บาง เละ เหลองหมน

กลนออน หวานปานกลาง 3.5 G-Y 162 B

วนยาว ต.ทงขมอ.นาหมอม

0.7 44 7.5x11.5 0.7 สง ปลายแหลม กรอบ เหลองเขม

ไมฉนมาก หวานมาก 4.5 Y 162 B

แกลบ ต.ทงขมน

0.35 30 10.8x10.5 0.7 สน ฐานกวาง

เหนยว ลอน เหลองออน

ไมฉนมาก หวาน มนเลกนอย 4 อ.นาหมอม ปลายแหลม Y-W 155 A

หนามดา ต.ทงขมน

0.9 46 14x14 0.9 แหลม ปลายส

ลอน เนอเนยน เหลองนวล

ไมฉนมาก หวาน 4 อ.นาหมอม นาตาลเขม Y 11 C

หนมนา ต.ทงขมน

0.85 41 7.8x11 1 สน ฐานกวาง ขางนอกเละ

ลอน Y-W 155 B กลนออน มน หวานนอย 4

อ.นาหมอม

รอก ต.ทงขมน

0.9 46 12x12 0.4 เรยวแหลม

เละมาก เหลองซด

ฉน หวานปนขม 3 อ.นาหมอม สเขยวออน Y-W 159 B

หนน ต.ทงขมน

1.2 41 15x21.5 0.9 ใหญ สน หนา เหนยว

ลอน G-W 157 A ฉน หวานจดปนขม 2.5

อ.นาหมอม สเขยวปนนาตาล เขยวกลาง

เกาะ ต.ทงขมน

0.9 51 13x17 1.5

ใหญ ปลายปาน เหนยว

เหลองทอง ฉน หวาน มน 4

อ.นาหมอม สเขยวหมน Y 16 D

ทอนต ต.ทงขมน

1.3 48 14x17 0.4 เรยวปาน สเขยว

เละ เหลองออน

มกลนกามะถน หวานมน

3 อ.นาหมอม ปลายสนาตาล Y 13 D ขมเลกนอย

สขวญ ต.ทงขมน

0.6 39 12x13 0.5 ใหญ สง ตดเมลด เหลองหมน

ฉน หวานปนขม 3.5 อ.นาหมอม ผวนอกกรอบ G-Y 160 C

47 

 

ตารางท 7 (ตอ) แสดงตารางเกบขอมลของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนท

พนธ (รหส) สถานท ขนาดผล

ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm)

เลบครฑ ต.ทงขมน

0.9 42 13x18 0.7 ยาว ปลายแหลมโคง เนอยย ลอน เหลองออน

หอม ไมฉน หวานปานกลาง 3 อ.นาหมอม Y 10 C

วอน ต.ทงขมน

0.8 43 14x14.5 0.8 ถ เลก สเขยว เละแตเหนยว เหลองออน

ไมฉน หวาน ขมเลกนอย

4 อ.นาหมอม Y 11 C

เรยนเบา ต.ทงขมน อ.นาหมอม 0.7 40 12x16 0.4 ยาวเรยว ถ เนอบาง

เหลองออนปนสม ออน หวานนอย มน 4

นาหมอม Y 8 D

โตน 1 โตนงาชาง 0.95 40 12x18 0.82 หนามหาง สน ฐานกวาง

บาง เหนยว ขาวอมเหลองซด หอม ไมฉน หวานมน อรอย 4 สนาตาลอมเขยว

โตน 2 บานโตนงาชาง

อ.รตภม 1.4 43.5 15.5x18.2 1.42

สง เรยวแหลม สเขยว บาง เหนยว เหลองนวลอมสม

ออน หวมมน 3 ปลายสนาตาล ปลายงอ มกลนกามะถน

เลกนอย

โตน 3 บานโตนงาชาง

อ.รตภม 1 49 11.2x13.6 0.7

สง เรยวบาง ปลายแหลม บาง เละ เหลองออน หอม ไมฉน มน ไมคอยหวาน 2 งอเหมอนตะขอ สนาตาล

ออน ฐานสเขยว

โตน 4 บานโตนงาชาง

อ.รตภม 1.68 55.5 17x19 1.2

หนามหาง ใหญปาน หนาปานกลาง เหลองนวล หอม ไมฉน

หวานจด มน อรอย

5 ทรงพระมด สเขยวเทา เหนยว ลอน

โตน 5 บานโตนงาชาง

อ.รตภม 1.14 46.5 14.2x16.7 0.7

สนฐานกวางปลายแหลม หนาปานกลาง เหลองออน ออน หวานนอย มน 3

สนาตาลอมเทา คอนขางแขง

โตน 6 บานโตนงาชาง

อ.รตภม 1.18 46 12.5x19.1 1

สง ปลายแหลม คอนขางบาง เหลองอมเทา มกลนกามะถน คอนขางจด 1

งอเลกนอย สเขยวเหลอง เละมาก

48 

 

ตารางท 7 (ตอ) แสดงตารางเกบขอมลของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนท

พนธ (รหส) สถานท ขนาดผล

ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm)

ลงถม 1 ต.ทงขมน อ.นาหมอม สงขลา

1 44 11.3x13 0.6 สน ฐานกวาง บาง เนยน เหลองเขม

ไมฉน หวาน มน

4.5 ปลายเรยว เหนยวแตเละ Y 11 B ขมเลกนอย

ลงถม 2 ต.ทงขมน อ.นาหมอมสงขลา

1.2 44.6 12x19.4 0.6 หนามหาง

เนยน หนา เหลองนวล

กลนออน หวานจด 4.5 ใหญ สน Y 11 B

ลงถม 3 ต.ทงขมน อ.นาหมอม สงขลา

1.1 46.5 12x14 0.7 ฐานกวาง สน

หนา เละ เหลองออน

กลนออน หวาน 4.5 ปลายเลก Y 4 D

ลงถม 4 ต.ทงขมน อ.นาหมอมสงขลา

0.9 43.1 10.4x12.9 0.7 เรยวแหลม

เละ เหลองออน

ฉนเลกนอย หวาน มน 4 ฐานกวาง Y 4 D

ลงถม 5 ต.ทงขมน อ.นาหมอม

0.5 39 10x10.2 0.7 แหลม สง เละ เหลองหมน กลนแรง

คอนขางขม 2.5 GY 160 D มกลนกามะถน

ลงถม 6 ต.ทงขมน อ.นาหมอมสงขลา

0.4 36.7 7.3x9 0.5 แหลม สง

หนา ไมเละ เหลองออน

คอนขางฉน หวานปานกลาง

3.5 สเขยวเขม Y 10 D มน ขมเลกนอย

49 

 

ตารางท 7 (ตอ) แสดงตารางเกบขอมลของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนท

พนธ (รหส) สถานท ขนาดผล ความหนา

เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm)

สารกา 4 อ.กะปง พงงา 1.9 56.5 19 x 19 1.13 แหลมสง เนอหนา เมลดเลก

green-yellow 1D คอนขางออน หวาน มน

กะปง 2 (พงงา 2)

กะปง พงงา 2 53 18 x 21 0.51 เรยวเลก

เนอหนา เละ yellow 3D คอนขางฉน หวานปนขม

4 ไมคอยแหลม เลกนอย

กะปง 3 (พงงา 3)

รานคา กะปง พงงา 1 36 17 x 18 0.94 หนามแหลม เนอเนยน

yellow 2D คอนขางฉน หวานนอย

4 ไมสมาเสมอ ไมเละ มน

เบตง 1 78 ม 4 ต. ตาเนาะแมเราะ

อ. เบตง จ.ยะลา 2.5 46 13x18 0.9

หนามหาง คอนขางบาง เหลองหมน ฉน มน หวานนอย 3

สน ปลายแหลม เหนยว ลอน GY 160 B

เบตง 2 78 ม 4 ต. ตาเนาะแมเราะ

อ. เบตง จ.ยะลา 2 53.2 15.2x21.5 1.1

หนามหาง เนอเหนยว ลอน ไมฉน

หวานนอย 3.5

ฐานกวาง ปลายสอบ คอนขางหนา Y 10 D มน ขมเลกนอย

เบตง 3 78 ม 4 ต. ตาเนาะแมเราะ

อ. เบตง จ.ยะลา 2.2 51 13.7x18.5 0.5

ฐานกวาง เนอบาง ไมฉน

หวานปานกลาง 4.5

สน ปลายแหลม ลอน YG 9 D มน

เบตง 4 78 ม 4 ต. ตาเนาะแมเราะ

อ. เบตง จ.ยะลา 2.8 60 16x21.4 0.5

หนามหาง เนอนอย มเยอ สซด มกลนกามะถน จด 2.5

สง ใหญ ระหวางเนอกบ

เมลด W 155 A

เบตง 5 78 ม 4 ต. ตาเนาะแมเราะ

อ. เบตง จ.ยะลา 1 44 12x14.5 1.1

สน หาง บาง ตดเมลด

ขาวซด ไมฉน

หวาน 4 ฐานกวาง ปลาย

แหลม W 155 C มนเลกนอย

50 

 

ตารางท 7 (ตอ) แสดงตารางเกบขอมลของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนท

พนธ (รหส) สถานท ขนาดผล

ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm)

เบตง 6 78 ม 4 ต. ตาเนาะแมเราะ อ. เบตง จ.ยะลา

1.3 47.5 12.4x16.5 1.2 เรยวยาว คอนขางบาง

กลนออน หวานปานกลาง 3 ปลายแหลม ลอน W 155 B

เบตง 7 “ 1.1 45 14x17 1 หนามถ เนอเยอะ หนา กลนออน

หวาน มน 4 เลกสง เละ YG 160 D

เบตง 8 “ 2.8 56 15.4x22.5 1.3 หนามใหญ สน ปอม

เนอคอนขางหนา มกลนกามะถน ขม

3 ปลายเปนตงแหลม GY 160 D เลกนอย ปราลน

เบตง 9 “ 1.5 47.7 13.2x18.9 1.4 หาง สน

เนอหนา

กลนออนมาก หวาน มน

4.5 ฐานกวาง Y 10 C คลายหมอนทอง

เบตง 10 “ 1.5 49.6 13.6x20 1.5 หนามหาง สนมาก เละมาก หนา

ฉนเลกนอย หวานปานกลาง

3 ปลายแหลม คอนขางลอน W 155 A มรสขมเลกนอย

เบตง 11 “ 3.4 51.2 16.4x24.5 1.7 หนามใหญ สน หาง เนอหนา กรอบ

กลนออนมาก หวานนอย

3 GY 162 D มน

เบตง 12 “ 1.1 48.3 12.6x18.6 1.7 หนามถ

เนอหนา เนยน

ฉนเลกนอย หวานปานกลาง

3 เรยวแหลม YG 160 D มน ขมเลกนอย

เบตง 13 “ 3 55 12.5x25 1.3 ใหญ สง

เละ

ไมฉน หวาน

4 สเขยวสด GY 160 D มรสเปรยวเลกนอย

เบตง 14 “ 1.3 47.5 14.5x16 1.8 ถ เลก เละ ไมฉน มกลน

เฉพาะ หวานจด

3.5 W 155 A ขม

51 

 

ตารางท 7 (ตอ) แสดงตารางเกบขอมลของทเรยน 67 ตวอยาง จาก 5 พนท

พนธ (รหส) สถานท ขนาดผล

ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm)

เบตง 15 ม 4 ต. ตาเนาะแมเราะ อ. เบตง จ.

ยะลา 3 65 15.3x23 1.6

หนามถ เรยวสง เนอเละ กลนออน

หวานจด 4.5

ปลายแหลม ลอน Y 11 A รสคลายชะน

เบตง 16 เบตง 1.2 48 13x15.3 1.1 หนามหาง สน คอนขางหนา

ออน หวาน มน

3.5 ปลายสอบแหลม ลอน GY 160 D เนอเยน

เบตง 17 เบตง 2 53.7 15.3x20.7 1.1 หนามถ สน เนอเหนยว ลอน

กลนออนมาก มน

3.5 ปลายแหลม ผวนอกกรอบ GY 162 C หวานปานกลาง

เบตง 18 เบตง 2.2 58.5 18.2x18.7 1.3 ใหญ หาง เนอหนา กรอบ

ออน หวานเยนๆ 3 แหง ลอน Y 5 D

52 

 

ขอมลชดท 2 การศกษาความหลากหลายทางพนธกรรมของตวอยางทเรยนพนบานในพนท 8 จงหวดทางภาคใต รวมกบลกษณะทางสณฐานวทยาของผล และคณภาพการบรโภคจานวน 50 ตวอยาง สาหรบการศกษาลกษณะทางสณฐานวทยาของผล และคณภาพในการบรโภคนน ไดทาการศกษาโดยเกบขอมลตางๆ ไดแก ขนาดผล นาหนก ความหนาเปลอก ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ ส กลน รสชาต และคะแนนความพงพอใจ (1-5 คะแนน) โดยไดทาการเกบตวอยางเพมใน 8 พนทภาคใต ดงน (ตารางท 8-17 และภาพท 30-37)

53 

 

กระบ1 กระบ2

กระบ3 กระบ4

กระบ5 กระบ6

กระบ 7 กระบ8

ภาพท 30 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดกระบ

54 

 

กระบ 9 กระบ10

ภาพท 30 (ตอ) ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดกระบ

ขนทอง สองปาง

ปาขมน ปากทอ1

กงหก หลงบาน

ภาพท 31 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดพงงา

55 

 

สาวนย มดแดง

ขมน1 ขมน2

อพรก ขางบาดาล

ขางทาง มงคด ภาพท 31 (ตอ) ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดพงงา

56 

 

ไอโถน หลงโรงกอง

ภาพท 31 (ตอ) ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดพงงา

57 

 

ตารางท 8 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดกระบ และพงงา

พนธ (รหส) สถานท ขนาดผล ความหนา

เปลอก (cm) ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน

(5 คะแนน) นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm)

1. กระบ1 อ.เมอง จ.กระบ 1.2 50 13x15 1 แหลมตรง หนา ลอน สซด ฉนเลกนอย

คอนขางจด ขมเลกนอย 2.5

2. กระบ2 ,, 0.9 43.5 12.5x12.5 1 เวาปลายแหลม เละ เหลองนวล แรง หวาน 3

3 .กระบ3 ,, 1.8 52 12.6x12 1.5 นนปลายแหลม เละ ตดเมลด เหลองนวล ฉนเลกนอย มนปนขม 3.5

4. กระบ4 ,, 1.2 49 14x13.5 0.5 แหลมตรง ลอน ไมเละ เหลองออน คอนขางออน มน จด 2.5

5. กระบ5 ,, 0.4 35 9.5x10 0.5 แหลมตรง บาง ไมเละ เหลองออน ออน หวาน มน 4.5

6.กระบ6 ,, 1.1 45 12x12 1 นน ลอน หนา เหลองนวล ออน หวานมน 5

เนยน อรอย

7.กระบ7 ,, 1.7 52.5 12x18 1 นน ลอน หนา เหลองนวล ออน หวาน มน 4

เนยน

8.กระบ8 ,, 2.6 54 13x20 1 เวาปลายแหลม ลอน แหง เหลองเขม ออน หวาน 3

หยาบ

9.กระบ9 ,, 2 56 16.5x17 0.7 นนปลายแหลม ลอน หนา เหลองสม ออน หวาน มน 4

ละเอยด ขมเลกนอย

10.กระบ10 ,, 1.6 47 14x20 0.8 โคงงอ แหง ละเอยด เหลองนวล ออน หวาน มน 4

ลอน

58 

 

ตารางท 8 (ตอ) ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดกระบ และพงงา

พนธ (รหส) สถานท

ขนาดผล ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน

(5คะแนน) นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm)

11. ขนทอง ต.ถา อ.ควนทง 1.2 53.5 15.5x16.5 0.8 แหลมตรง ลอน หนา เหลองนวล ฉน หวาน มน 4.5

จ.พงงา ละเอยด

12. สองปาง ,, 1.5 52.8 18x18 0.6 เวาปลายแหลม หนา ละเอยด เหลองนวล ออน หวาน มน 4.5

13. ปาขมน อ.ตะกวปา 2.1 55 16x25 0.8 นนปลายแหลม แหง หนา เหลองออน ออน หวานปนขม 4.5

จ.พงงา ลอน

14. ปากทอ ,, 2 53 14x20 1 แหลมตรง หนา หยาบ เหลองนวล ออน มนปนขม 4

ลอน

15. กงหก ,, 1.1 47 12x18 0.6 โคงงอ เละ เนยน เหลองเขม ฉนเลกนอย หวาน มน 4

16. หลงบาน ,, 2 54.2 15x19.5 1 แหลมตรง บาง เนยน เหลองเขม ออน หวาน มน 4.5

17. สาวนย ,, 2.1 55 14x19.5 0.5 แหลมตรง เนอลอน เหลองเขม ออน หวานนอย 4

คอนขางหนา

18. มดแดง สวน 700 ไร อ. เหนอคลอง

จ.กระบ 0.9 43 11.5x15 1 แหลมตรง ลอน บาง เหลองออน ออน หวานมน 4.5

19. ขมน1 ,, 0.8 43 12x12.5 1.2 โคงงอ บาง เนยน เหลองเขม ออน หวานนอย 4

20. ขมน2 ,, 1.1 45.2 10x12.5 1 โคงงอ บาง ลอน เหลองเขม ออน หวาน 4

21. อพรก ,, 0.8 42 11x14.5 0.9 แหลมตรง เละ เหลองเขม ออน หวาน 4.5

22.ขางบาดาล ,, 1.3 45 13x19.4 0.9 แหลมตรง บาง หยาบ เหลองนวล มกลนเฉพาะ หวานจด 4.5

ลอน ปนขม

23.ขางทาง ,, 1.1 42.6 11x15 1.1 นน บาง ลอน เหลองออน ออน หวานจด 4.5

59 

 

ตารางท 8 (ตอ) ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดกระบ และพงงา

พนธ (รหส) สถานท

ขนาดผล ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน

(5คะแนน) นาหนก (Kg) เสนรอบวง

(cm) กxย (cm)

24. มงคด ,, 1 43.5 13x17.5 0.8 นนปลายแหลม ลอน หนา เหลองเขม ออน หวาน 4.5

25. ไอโถน ,, 1.3 49.6 14.7X16.7 0.9 เวาปลายแหลม แหง หนา เหลองเขม ออน หวานนอย 4.5

ลอน

26. หลงโรงกอง “ 1.4 46 14.1x17.9 1.1 แหลมตรง หนา เละ เหลองออน ออน หวานเยน 4

ขมเลกนอย

60 

 

สตล1 สตล2

สตล3 สตล4

วงประจน

ภาพท 32 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดสตล

61 

 

ตารางท 9 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดสตล

พนธ (รหส)

สถานท

ขนาดผล ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน (5 คะแนน) นาหนก

(Kg) เสนรอบวง

(cm) กxย (cm) 27. สตล1 ต.ทงนย อ.ควนกาหลง 0.9 43 13.2x14.5 0.7 นน คอนขางบาง สครม ออน หวานนอย 4.5

จ.สตล 28. สตล2 ,, 0.7 40.5 10.6x11 0.6 เวาปลายแหลม เละ สครม ออน ขมเลกนอย 4 29. สตล3 ,, 1.3 40 10.7x15.6 1.2 เวาปลายแหลม แหง เนยน เหลองออน ออนมาก มน หวานนอย 4.5 30..สตล4 ,, 1.4 49 13x17.6 1 นนปลายแหลม เนอเนยน เหลอง คอนขางฉน ขม ไมหวาน 4

เละ บาง 31.สตล 5. (วงประจน)

ต.วงประจน อ.ควนโดน 1.2 44 12.5x17.8 1 เวาปลายแหลม เนยน ไมเละ ขาวซด ออน มน ไมหวาน 4

จ.สตล ลอน ขมเลกนอย

62 

 

พวงมณ 1 พวงมณ 2

พวงมณ 3 พวงมณ 4

นาหมอม 1 นาหมอม 2

ภาพท 33 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดสงขลา

63 

 

ตารางท 10 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดสงขลา

พนธ (รหส) สถานท

ขนาดผล ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต

คะแนน

นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm)

(5 คะแนน)

32.นาหมอม1

อ.นาหมอม จ.สงขลา 1.1 43 12x18.5 1 แหลมตรง เนยน เละ เหลองออน คอนขางฉน หวาน 3

บาง 33.นาหมอม

2 ,, 1.5 43 11.5x19 0.6 แหลมตรง บาง เละ เหลองออน ออน จด 2

34.พวงมณ1 ,, 1 39 12x20 1 นนปลายแหลม เนยน ลอน เหลองสม ออน หวาน มน 4.5

35.พวงมณ2 ,, 0.95 42 9.5x18 1 นนปลายแหลม หยาบ มเสยน เหลองสม ออน หวาน 4 ลอน

36.พวงมณ3 ,, 0.9 39.5 12x17 0.8 นนปลายแหลม คอนขางเละ เหลองสม คอนขางฉน หวานจด 3.5 มเสยน

37.พวงมณ4 ,, 0.9 43 12.3x15 0.8 นนปลายแหลม คอนขางบาง เหลองสม ออน หวานจด 3.5 ลอน

64 

 

บาเจาะ 1 บาเจาะ 2

ภาพท 34 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดนราธวาส

ไอกลวย ไอหนน

ภาพท 35 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดนครศรธรรมราช

65 

 

ตารางท 11 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดนราธวาส

พนธ (รหส) สถานท

ขนาดผล ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต

คะแนน

นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm) (5 คะแนน)

38.บาเจาะ1 อ.บาเจาะ 1.1 47 12x15 1 โคงงอ คอนขางเละ บาง เหลองเขม ออน หวานมน 4 จ.นราธวาส เนยนละเอยด

39.บาเจาะ2 ,, 1.2 42 9.2x22.5 1.4 นน บาง เนยนเหนยว เหลองเขม ออน หวานจด 4.5 มนเลกนอย

ตารางท 12 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดนครศรธรรมราช

พนธ (รหส) สถานท

ขนาดผล ความหนา เปลอก (cm)

ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต

คะแนน

นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm) (5 คะแนน)

40..ไอกลวย ต.ควนกลาง อ.พปน 1.4 48.5 13x18 1 โคงงอ คอนขางเละ บาง เหลองเขม ออน หวานกาลงด 4.5 จ.นครศรธรรมราช ลอน มนเลกนอย

41. ไอหนน ,, 1.1 44 13.8x14.5 0.5 เวาปลายแหลม คอนขางหนา หยาบ เหลองเขม ออน หวานนอย

มน 4.5

ปนขม

66 

 

ชมพร 1 ชมพร 2

ชมพร 3

ภาพท 36 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดชมพร

67 

 

ตารางท 13 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดชมพร

พนธ (รหส) สถานท ขนาดผล ความหนา

เปลอก (cm) ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน

นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm) (5 คะแนน)

42. ชมพร 1 ต.วงใหม อ.เมอง

จ.ชมพร 2 54.5 13.5x9 0.7 นน ปลายแหลม กรอบ ไมเละ เหลองซด ออน

หวานนอย มน ขมเลกนอย

3

43..ชมพร 2 ,, 1.3 50.5 13x13.5 1 นน ปลายแหลม เละ เหลองซด ออน หวาน

มนเลกนอย 4

44. ชมพร 3 ,, 0.9 43.5 10.5x11 0.6 แหลม เลก แหง เหลองซด ฉน หวานพอด 4

68 

 

7. จงหวดระนอง

ระนอง 1 ลงสวสด ลงผล 1

ลงผล 2 ลงผล 3

ภาพท 37 ลกษณะทางสณฐานวทยาของผลทเรยนพนบานทเกบจากจงหวดระนอง

69 

 

ตารางท 14 ขอมลทางสณฐานวทยาของทเรยนพนบาน จงหวดระนอง

พนธ (รหส) สถานท ขนาดผล ความหนา

เปลอก (cm) ลกษณะหนาม ลกษณะเนอ สเนอ กลน รสชาต คะแนน

นาหนก (Kg)

เสนรอบวง (cm)

กxย (cm) (5 คะแนน)

45. ระนอง 1 อ.กระบร จ.

ระนอง 0.8 42.5 10x12 0.6 โคงงอ เนอหนา เหลองนวล

ฉน เลกนอย

หวาน ขมเลกนอย

4

46.ระนอง 3 ,, - - 10x12.5 0.6 ปลายแหลม เนอแนน ไมเละ สซด ออน หวานนอย 4 47.ลงผล 1 ,, 1.2 53 12.5x14 1 เวา ปลายแหลม หนา แตเละ เหลองออน ออน หวาน มน 4

48. ลงผล 2 ,, 1.5 49.5 16x14 1 โคงงอ เนอหนา แหง

หยาบ สซด ออน

หวานปานกลาง มน

3.5

49. ลงผล 3 ,, 1 43 13x13 1.5 เวา ปลายแหลม เนอหนา เนยน เหลองออน ออน หวานปานกลาง 4

50. ลงสวสด ,, 2.6 53.5 14x12 1 แหลมตรง เนอแหง สซด ออน หวานมน

ขมเลกนอย 4

70 

 

รายละเอยดการดาเนนงาน 1. จดกลมทเรยนตามลกษณะทางสณฐานวทยา

โครงการไดเกบตวอยางทเรยนพนบานเพมเตมใน 8 จงหวดของภาคใต ไดแก กระบ พงงา นครศรธรรมราช สตล สงขลา นราธวาส ระนอง และชมพร โดยไดเกบขอมลในสวนของลกษณะทางสณฐานพบวาเมอจดกลมของทเรยนพนโดยใชลกษณะทางสณฐานวทยา ไดแก รปรางผล ลกษณะหนาม และสของเนอผล ซงสามารถแบงกลมไดดงน

1.1 รปรางผล จากการศกษาลกษณะของทรงผลทเรยนทเกบจาก 8 พนทในภาคใต พบวาสามารถ

จาแนกทเรยนพนบานไดเปน 8 กลม ดงแสดงในภาพท 38

ภาพท 38 แสดงลกษณะรปทรงผลทเรยนแบบตางๆ โดย (A) ผลทรงกลม, (B) ผลกลมร, (C) ผลกลมแปน (D) ผลรปร, (E) ผลรปขอบขนาน, (F) ผลทรงกระบอก, (G) ผลรปไข และ (H) ผลรปไขกลบ ตามลาดบ

1.1.1 กลมทมรปรางผลทรงกลม ม 9 พนธ ไดแก กระบ 2 กระบ 5 กระบ 9 ขนทอง ขมน 2 ไอโถน ไอหนน ระนอง 1 และ ลงผล 1

1.1.2 กลมทมรปรางผลกลมร ม 12 พนธ ไดแก กระบ 1 กระบ 7 กระบ 9 หลงบาน มดแดง ขมน 1 อพรก ขางบาดาล หลงโรงกอง สตล 1 สตล 4 และ นาหมอม 2

1.1.3 กลมทมรปรางผลกลมแปน ม 2 พนธ ไดแก กระบ 4 และ ลงผล 2 1.1.4 กลมทมรปรางผลรปร ม 7 พนธ ไดแก กระบ 3 กระบ 6 ปาขมน มงคด พวงมณ 1

นาหมอม 1 และ บาเจาะ 2

A B C D

E F G H

71 

 

1.1.5 กลมทมรปรางผลรปขอบขนาน ม 5 พนธ ไดแก กระบ 8 ปากทอ กงหก สาวนย และ บาเจาะ 1

1.1.6 กลมทมรปรางผลทรงกระบอก ม 5 พนธ ไดแก ขางทาง สตล 3 พวงมณ ชมพร 1 และ ชมพร 3

1.1.7 กลมทมรปรางผลรปไข ม 5 พนธ ไดแก กระบ 10 สองปาง สตล 5 ไอกลวย และ ลงผล 3

1.1.8 กลมทมรปรางผลรปไขกลบ ม 5 พนธ ไดแก สตล 2 พวงมณ 2 พวงมณ 4 ชมพร 2 และ ลงสวสด

1.2 ลกษณะหนาม จากการศกษาลกษณะของหนามทเรยนทเกบจาก 8 พนทในภาคใต ในครงนพบวา

สามารถจาแนกทเรยนพนบานตามลกษณะหนามไดเปน 6 กลม ดงน

ภาพท 39 แสดงลกษณะรปทรงหนามทเรยนแบบตางๆ โดย (A) หนามโคงงอ, (B) หนามเวา, (C) หนามนน (D) หนามแหลมตรง, (E) หนามนนปลายแหลม, และ (F) หนามเวาปลายแหลม ตามลาดบ

1.2.1 กลมทมหนามโคงงอ ม 8 พนธ ไดแก กระบ 10 กงหก ขมน 1 ขมน 2 บาเจาะ 1 ไอกลวย ระนอง 1 และ ลงผล 2

1.2.2 กลมทมหนามเวา ม 1 พนธ คอ ระนอง 3 1.2.3 กลมทมหนามนน ม 5 พนธ ไดแก กระบ 6 กระบ 7 ขางทาง สตล 1 และ บาเจาะ

2

D E F 

A B C 

72 

 

1.2.4 กลมทมหนามแหลมตรง ม 16 พนธ ไดแก กระบ 1 กระบ 4 กระบ 5 ขนทอง ปากทอ หลงบาน สาวนย มดแดง อพรก ขางบาดาล หลงโรงกอง นาหมอม 1 นาหมอม 2 ชมพร 3 และ ลงสวสด

1.2.5 กลมทมหนามนนปลายแหลม ม 11 พนธ ไดแก กระบ 3 กระบ 9 ปาขมน มงคด สตล 4 พวงมณ 1 พวงมณ 2 พวงมณ 3 พวงมณ 4 ชมพร 1 และ ชมพร 2

1.2.6 กลมทมหนามเวาปลายแหลม ม 9 พนธ ไดแก กระบ 2 กระบ 8 สองปาง ไอโถน สตล 2 สตล 3 ไอหนน ลงผล 1 และ ลงผล 3

1.3 สเนอ จากการศกษาลกษณะของสเนอผลทเรยนทเกบจาก 8 พนทในภาคใต ในครงนพบวา

สามารถจาแนกทเรยนพนบานไดเปน 5 กลม ดงน

ภาพท 40 แสดงลกษณะสเนอผลทเรยนตางๆ โดย (A) สเหลองสม, (B) สเหลองเขม, (C) สเหลองนวล, (D) สเหลองออนและ (E) สเหลองซด ตามลาดบ

F 

A B C

D E

73 

 

1.3.1 กลมทมเนอสเหลองสม ม 6 พนธ ไดแก กระบ 9 พวงมณ 1 พวงมณ 2 พวงมณ 3 พวงมณ 4 และ บาเจาะ 2

1.3.2 กลมทมเนอสเหลองเขม ม 12 พนธ ไดแก กระบ 8 กงหก หลงบาน สาวนย ขมน 1 ขมน 2 อพรก มงคด ไอโถน บาเจาะ 1 ไอกลวย และ ไอหนน

1.3.3 กลมทมเนอสเหลองนวล ม 10 พนธ ไดแก กระบ 2 กระบ 3 กระบ 6 กระบ 7 กระบ 10 ขนทอง สองปาง ปากทอ ขางบาดาล และ ระนอง 1

1.3.4 กลมทมเนอสเหลองออน ม 11 พนธ ไดแก กระบ 4 กระบ 5 ปาขมน มดแดง ขางทาง หลงโรงกอง สตล 3 นาหมอม 1 นาหมอม 2 ลงผล 1 และ ลงผล 3

1.3.5 กลมทมเนอสเหลองซด ม 10 พนธ ไดแก กระบ 1 สตล 1 สตล 2 สตล 5 ชมพร 1 ชมพร 2 ชมพร 3 ระนอง 2 ลงผล 2 และ ลงสวสด

2. ศกษาความใกลชดทางพนธกรรมโดยใชเครองหมายโมเลกล สาหรบการศกษาความใกลชดทางพนธกรรมนน ไดศกษาโดยใชเครองหมายโมเลกล 2 ชนด

คอ เครองหมายอารเอพด และไมโครแซทเทลไลท จากผลการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานภาคใตโดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท โดยใชคไพรเมอร จานวน 6 ค (ตารางท15) โดยเครองหมายแตละคสามารถแสดงอลลลทแตกตางกนไดดงภาพท 41-46

ตารางท 15 แสดงชนดของไพรเมอร และลาดบเบสของเครองหมายไมโครแซทเทลไลททใชวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานภาคใต

Primer Sequence 5´ 3´

Forward Reward

MS1CT-7 CAT GGA CAA GAA AGC GAT GA TGG ATC AGA TGA ATC AGG TTG

MS1CT-9 CCC TAC GTT ACA TGA TGA TCC A CCA TTT TGC TCC CTT ACT CTT C

MS1CT-16 TCC CCA GTT TTC GAC AGT CC GAC GTC GTT TTG GAA GGG TA

MS1CT-27 CAA TGC TTC CAG GTT TCC AT CCT GGC AGG TTA TTT AT

MS1AAC-2 GAA AAA CTA AGC CCC CAA CC ATG AAC ACC ACC ACC TCC A

MS1AAC-19 AGC CCA TTT GGT GCT GTA AT AGC AAC CTC AGC CAT TGT TT

74 

 

ภาพท 41 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1CT-7 โดย M คอ DNA ladder ขนาด 100 bp, K คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดกระบ, P คอ ตวอยาง

ทเรยนจากจงหวดพงงา, ST คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสตล, SK คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสงขลา, N คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนราธวาส, NS คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนครศรธรรมราช, CH คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดชมพร และ R คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดระนอง

ภาพท 42 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1CT-9 โดย M คอ DNA ladder ขนาด 100 bp, K คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดกระบ, P คอ ตวอยาง

ทเรยนจากจงหวดพงงา, ST คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสตล, SK คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสงขลา, N คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนราธวาส, NS คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนครศรธรรมราช, CH คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดชมพร และ R คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดระนอง

75 

 

 

ภาพท 43 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1CT-16 โดย M คอ DNA ladder ขนาด 100 bp, K คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดกระบ, P คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดพงงา, ST คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสตล, SK คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสงขลา, N คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนราธวาส, NS คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนครศรธรรมราช, CH คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดชมพร และ R คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดระนอง

 

ภาพท 44 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1CT-27 โดย M คอ DNA ladder ขนาด 100 bp, K คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดกระบ, P คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดพงงา, ST คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสตล, SK คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสงขลา, N คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนราธวาส, NS คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนครศรธรรมราช, CH คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดชมพร และ R คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดระนอง

 

76 

 

 

ภาพท 45 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1AAC-2 โดย M คอ DNA ladder ขนาด 100 bp, K คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดกระบ, P คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดพงงา, ST คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสตล, SK คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสงขลา, N คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนราธวาส, NS คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนครศรธรรมราช, CH คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดชมพร และ R คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดระนอง

 

ภาพท 46 ลกษณะแถบดเอนเอจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทดวยไพรเมอร MS1AAC-19 โดย M คอ DNA ladder ขนาด 100 bp, K คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดกระบ, P คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดพงงา, ST คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสตล, SK คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดสงขลา, N คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนราธวาส, NS คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดนครศรธรรมราช, CH คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดชมพร และ R คอ ตวอยางทเรยนจากจงหวดระนอง

 

77 

 

สาหรบการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตของทเรยน 50 ตวอยาง ดวยเครองหมายโมเลกลไมโครแซทเทลไลท จานวน 6 เครองหมาย คอ MS1CT-7, MS1CT-9, MS1CT-16, MS1CT-27, MS1AAC-2 และ MS1AAC-19 พบวาทง 6 เครองหมายโมเลกลไมโครแซทเทลไลท สามารถแยกความแตกตางได และเมอนาขอมลขางตนมาศกษาความใกลชดทางพนธกรรมดวยวธ UPGMA ในโปรแกรม NTSYS (version 2.1) พบวา มคาดชนความใกลชดอยระหวาง 0.62-0.98 และสามารถจดกลมไดเปน 2 กลม ซงแตละกลมตวอยางไมมความสมพนธกบแหลงทมา (ภาพท 47) โดยมรายละเอยดดงน

กลมท 1 ประกอบดวย 41 พนธ ไดแก กระบ1 กระบ3 กระบ4 กระบ5 กระบ6 กระบ7 กระบ8 กระบ9 ขนทอง สองปาง หลงบาน สาวนย มดแดง ขมน1 ขมน2 อพรก ขางบาดาล ขางทาง มงคด ไอโถน หลงโรงกอง สตล1 สตล3 สตล4 สตล5 นาหมอม1 นาหมอม2 พวงมณ1 พวงมณ2 พวงมณ3 พวงมณ4 บาเจาะ2 ไอกลวย ไอหนน ชมพร3 ระนอง1 ระนอง3 ลงผล1 ลงผล2 ลงผล3 และลงสวสด

กลมท 2 ประกอบดวย 9 พนธ ไดแก กระบ2 กระบ10 ปาขมน ปากทอ1 กงหก สตล2 บาเจาะ1 ชมพร 1 และชมพร 2

Coefficient0.62 0.72 0.81 0.91 1.00

10

1 8 5 31 12 47 3 32 46 22 35 11 25 16 23 49 4 7 29 45 17 30 37 34 36 19 41 26 44 33 48 21 24 9 20 18 27 40 50 6 39 2 10 42 38 15 28 43 13 14

ภาพท 47 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธทางพนธกรรมของทเรยน 50 ตวอยาง จากการวเคราะหดวย

เครองหมายไมโครแซทเทลไลท จานวน 6 คไพรเมอร

I

II

78 

 

สวนการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตของทเรยน 50 ตวอยาง ดวยเครองหมายโมเลกลอารเอพด โดยคดเลอกจากไพรเมอรทใหแถบพอลมอรฟคชดเจนทสดจานวน 8 ไพรเมอร ( รปท 48-55 ) พบวาใหแถบดเอนเอทงหมด 88 แถบ เปนแถบพอลมอรฟค 79 แถบ คดเปน 89.77 เปอรเซนต ของแถบดเอนเอทงหมด เมอวเคราะหการจดกลมดวยวธ UPGMA พบวา มคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมของตวอยางทเรยนพนบาน มคาอยระหวาง 0.76-0.92

ภาพท 48 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 8 พนท โดย M (marker ขนาด 100 bp) K = กระบ, P = พงงา, ST = สตล, SK = สงขลา, N = นราธวาส, NS = นครศรธรรมราช, CH = ชมพร และ R = ระนอง ดวยไพรเมอร OPA-19

ภาพท 49 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 8 พนท โดย M (marker ขนาด 100 bp) K = กระบ, P = พงงา, ST = สตล, SK = สงขลา, N = นราธวาส, NS = นครศรธรรมราช, CH = ชมพรและ R = ระนอง ดวยไพรเมอร OPAM-03

79 

 

ภาพท 50 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 8 พนท โดย M (marker ขนาด 100 bp) K = กระบ, P = พงงา, ST = สตล, SK = สงขลา, N = นราธวาส, NS = นครศรธรรมราช, CH = ชมพร และ R = ระนอง ดวยไพรเมอร OPAM-13

ภาพท 51 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 8 พนท โดย M (marker ขนาด 100 bp) K = กระบ, P = พงงา, ST = สตล, SK = สงขลา, N = นราธวาส, NS = นครศรธรรมราช, CH = ชมพร และ R = ระนอง ดวยไพรเมอร OPB-01

ภาพท 52 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 8 พนท โดย M (marker ขนาด 100 bp) K = กระบ, P = พงงา, ST = สตล, SK = สงขลา, N = นราธวาส, NS = นครศรธรรมราช, CH = ชมพร และ R = ระนอง ดวยไพรเมอร OPB-14

80 

 

ภาพท 53 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 8 พนท โดย M (marker ขนาด 100 bp) K = กระบ, P = พงงา, ST = สตล, SK = สงขลา, N = นราธวาส, NS = นครศรธรรมราช, CH = ชมพรและ R = ระนอง ดวยไพรเมอร OPC-05

ภาพท 54 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 8 พนท โดย M (marker ขนาด 100 bp) K = กระบ, P = พงงา, ST = สตล, SK = สงขลา, N = นราธวาส, NS = นครศรธรรมราช, CH = ชมพรและ R = ระนอง ดวยไพรเมอร OPK-08

ภาพท 55 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 8 พนท โดย M (marker ขนาด 100 bp) K = กระบ, P = พงงา, ST = สตล, SK = สงขลา, N = นราธวาส, NS = นครศรธรรมราช, CH = ชมพรและ R = ระนอง ดวยไพรเมอร OPZ-03

81 

 

เมอวเคราะหการจดกลมดวยวธ UPGMA พบวา มคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมของตวอยางทเรยนพนบานอยระหวาง 0.76-0.92 โดยสามารถแบงกลมของทเรยนพนบานภาคใตไดเปน 4 กลม พบวาสมาชกในแตละกลมไมสมพนธกบแหลงปลกเชนกน (ภาพท 56 ) รายละเอยดมดงน

กลมท 1 ประกอบดวย 6 สายตน ไดแก กระบ1 กระบ2 กระบ3 กระบ4 ขมน1 และขมน2

กลมท 2 ประกอบดวย 41 สายตน ไดแก กระบ5 กระบ6 กระบ7 กระบ8 กระบ10 ขนทอง สองปาง ปาขมน กงหก หลงบาน สาวนย มดแดง อพรก ขางบาดาล ขางทาง มงคด ไอโถน หลงโรงกอง สตล1 สตล2 สตล3 สตล4 สตล5 นาหมอม1 นาหมอม2 พวงมณ1 พวงมณ2 พวงมณ3 พวงมณ4 บาเจาะ1 บาเจาะ2 ไอกลวย ไอหนน ชมพร 1 ชมพร 2 ชมพร3 ระนอง1 ระนอง2 ลงผล2 ลงผล3 และลงสวสด

กลมท 3 ประกอบดวย 3 สายตน ไดแก กระบ9 ปากทอ1 และลงผล1

ภาพท 56 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธทางพนธกรรมของทเรยน 50 ตวอยาง จากการวเคราะหดวยเครองหมายอารเอพดจานวน 8 ไพรเมอร

I 

II 

III 

82 

 

การศกษาความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยน โดยนาแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหดวยเทคนคอารเอพด 8 ไพรเมอร รวมกบไมโคร แซทเทลไลท 6 เครองหมาย ทงหมด 108 แถบ ไปวเคราะหหาความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมดวยโปรแกรม NTSYS พบวา มคาดชนความใกลชดอยระหวาง 0.68-0.91 โดยสามารถจดกลมไดเปน 4 กลม (ภาพท 57) ดงน

ภาพท 57 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธทางพนธกรรมของทเรยน 50 ตวอยาง จากการวเคราะหดวยเครองหมายอารเอพดจานวน 8 ไพรเมอร รวมกบเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จานวน 6 คไพรเมอร

I

II

III

IV

83 

 

การวเคราะหความใกลชดทางพนธกรรมรวมกนของตวอยางทเรยนพนบานทง 2 ชดจานวน 117 สายตนดวยเครองหมายไมโครแซทเทลไลท

เมอนาขอมลทงสองชดจานวน 117 ตวอยางมาทาการวเคราะหรวมกน เลอกเฉพาะขอมลทไดจากการทาเฉพาะไมโครแซทเทลไลท โดยวเคราะหความใกลชดทางพนธกรรม และนามาสรางเดนโดรแกรม

จากเดนโดแกรมสามารถจดกลมทเรยนพนบานไดเปน 3 กลม โดยมประชากรกระจายตวอย

ในกลมตางๆ ดงน (ภาพท 58)

กลมท 1 ประกอบดวย 33 สายพนธ ไดแก โตน5 ปากทาง เบตง11 เบตง5 เบตง2 เบตง12 ข

ดก โตน2 ไอเขอ1 เบตง16 เขยวใหญ2 รอก เบตง6 เบตง15 ลงถม3 เลบครฑ ลงถม4 หนามหลบ หนา

โตน นางงาม โตน3 ไอเขอ2 ขมน หนน เบตง4 เบตง1 เบตง18 เรยนเบา เบตง8 สารกา3 สารกา1 หนม

นา และหนามดา กลมท 2 ประกอบดวย 70 สายพนธ ไดแก กระบ7 กระบ4 สตล3 พวงมณ3 ลงผล1 ขาง

บาดาล ระนอง1 เหนอคลอง1 สตล5 กระบ5 ไอลาน กระบ1 เบตง10 สองปาง กะปง4 สารกา4 วอน ข

แตก กะปง2 ลงถม1 สตล4 เหนอคลอง2 พวงมณ4 ระนอง2 สาวนย พวงมณ2 นาหมอม1 กระบ3

ขนทอง สารกา2 นาหมอม2 หลงโรงกอง ลงผล2 ลงผล3 ขางทาง ไอทอน สตล1 กระบ8 มดแดง บา

เจาะ2 ไอหนน ขมน1 ชมพร3 ไอกลวย หลงบาน ลงสวสด เบตง7 ขมน2 กระบ9 พวงมณ1 มงคด อ

พรก โตน6 โตนต เบตง13 วนยาว เขยวใหญ1 โตน1 เขยวนย เบตง17 เบตง9 L6 ลงถม5 เขยวกลาง

เกาะ กะปง1 สขวญ ลงถม6 โตน4 กะปง3

กลมท 3 ประกอบดวย 5 สายพนธ ไดแก เบตง3 ลงถม2 แกลบ กระบ 6 เบตง14

กลมท 4 ประกอบดวย 9 สายพนธ ไดแก ปากทอ1 ปาขมน ชมพร2 สตล2 กงหก ชมพร1

กระบ2 กระบ10 บาเจาะ1

84 

 

ภาพท 58 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธของทเรยนพนบาน117 ตวอยางดวยเทคนคไมโครแซทเทล

ไลทจานวน 6 คไพรเมอร

 

nang

ngam

kheawyai1

kheawyai2

nato

n

nam

lib

kheawn

ui

paktang

kam

in

winyow

klab

nam

dum

nimnu

m

rok

noon

kheawglangkoh

tont

ee

sikwun

lebkru

t

won

rea

nbo

w

ton1

ton2

ton3

ton4

ton5to

n6

lungthom1

lungthom2

lung

thom

3

lung

thom

4

lungthom5

lungthom6

sarik

a1

sarika2

sarika3

sarika4

kapong1

kapong2

kapong3

kapong4

neauklong1

neauklong2

beto

ng1

betong2

betong3

beto

ng4

betong5

betong6

beto

ng7

beto

ng8

betong

9betong10

betong11

betong12

betong

13

betong14

beton

g15

betong16

betong

17

beto

ng18

keeduk

keetak

ilan

ikheau1

ikhe

au2

L6L7

krabi1

krabi2

krabi3

krabi4

krabi5

krabi6

krabi7

krabi8

krab

i9

krabi10

khunthong

songphang

phakhamin

phaktor1

kinghak

lang

ban

soanui

moddang

kham

in1

kham

in2

eeap

rik

khangbadan

khangtang

mun

gkud

aithon

lang-rong-kong

satun1

satun2

satun3

satun4

satun5namom1

namom2

poun

gm

anee

1

poungmanee2po

ungm

anee3

poungmanee4

bajor1

bajor

2

aikl

uayai

noon

chumporn1

chumporn2

chum

porn

3

ranong1

ranong2

lungpon1

lungpon2

lungpon3

lung

saw

at

85 

 

ขอมลชดท 3 การศกษาความหลากหลายของทเรยนพนบาน อ.บานตาขน จงหวดสราษฏรธาน

ทาการเกบตวอยางทเรยนพนบานในเขต ตาบลเขาพง และอาเภอพะแสง อ.บานตาขน จ.สราษฎร จานวน 23 ตวอยาง โดยเลอกเฉพาะตนทใหผลผลตในขณะทลงพนท ซงพบวาทเรยนสวนใหญมรสชาตดจรงตามคาบอกเลา จงทาเกบตวอยางผล จากสวนตางๆ (ตารางท 16) เพอเกบขอมลลกษณะสณฐาน (ภาพท 59) ตารางท 16 พนททเกบตวอยางทเรยนพนบาน อ.บานตาขน จงหวดสราษฎรธาน

ลาดบ ชอพนธ ทมาของตวอยาง

KS1 มะพราว 1 (KS1) 20 หม 1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน

KS 2 สากกะเบอ (KS1) ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน

KS 3 เตย (KS1) ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน

KS 4 คอกหม 2 (KS1) 48 ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน

KS 5 ตอไฟ 1 (KS1) 289 ม.5 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน (ตนอย ม. 1)

KS 6 ควาน (KS1) 20 ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน

KS 7 กงงาม (KS1) 11 ม.1 ต.เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 8 หนาอ (KS1) 28 ม.4 ต.พระแสง อ.บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 9 กานเพชร (KS1) 73/2 ม.1 ต.เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 10 เขยวเสวย (KS1) 73/2 ม.1 ต.เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 11 ลงสารอง 73/2 ม.1 ต.เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 12 แสงจนทร 20 ม.2 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน

KS 13 โดแหลม 27 ม.2 ต.พระแสง อ.บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 14 ตะขรบ 58 ม.1 ต.เขาพง อ.บานตาขน จ.สราษฎรธาน

KS 15 พลายงาม ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน

KS 16 ปามน ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ.สราษฎรธาน

86 

 

ตารางท 16 (ตอ) พนททเกบตวอยางทเรยนพนบาน อ.บานตาขน จงหวดสราษฎรธาน ลาดบ ชอพนธ ทมาของตวอยาง

KS 17 มมไฟ 209 ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 18 รมแดน 67 ม.5 ต. พระแสง อ.บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 19 ยมทอง 67 ม.5 ต. พระแสง อ.บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 20 สารภ ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 21 สาวนย ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน

KS 22 คาคาง ม.1 ต. เขาพง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน (ทดนของวดเขาพง)

KS 23 ขมน 1 (อรญญา) 2 ม.2 ต. พระแสง อ. บานตาขน จ. สราษฎรธาน

87 

 

     

     

     

            

   

ภาพท 59 ลกษณะผลทเรยนพนบาน อ. บานตาขน จ.สราษฏรธาน

88 

 

         

     

     

     

     

ภาพท 59 (ตอ) ลกษณะผลทเรยน อ. บานตาขน จ.สราษฏรธาน

89 

 

     

 

ภาพท 59 (ตอ) ลกษณะผลทเรยน อ. บานตาขน จ.สราษฏรธาน

เลอกใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลทในการตรวจสอบความหลากหลายและความสมพนธใกลชดทางพนธกรรม จากการศกษาความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยนพนบานจานวน 23 ตวอยาง จากพนทตางๆ ของ อ.บานตาขน จ.สราษฎรธาน จากการใชเทคนคเครองหมายไมโครแซทเทลไลท พบวาไดแถบดเอนเอทงหมด 19 แถบ (อลลล) เปนแถบพอลมอรฟซมจานวน 17 แถบคดเปน 89.42 เปอรเซนต

90 

 

ภาพท 60 รปแบบแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทโดยใชคไพรเมอร MS1CT7 และ MS1CT9

91 

 

ภาพท 61 รปแบบแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทโดยใชคไพรเมอร MS1CT16 และMS1CT27

92 

 

ภาพท 62 รปแบบแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหไมโครแซทเทลไลทโดยใชคไพรเมอร MS1AAC2

และMS1AAC19

93 

 

เมอทาการวเคราะหความสมพนธ และความใกลชดทางพนธกรรมดวยวธ UPGMA จากโปรแกรม NTSYSpc (Version 2.10m) พบวามคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมอยระหวาง 0.37-0.95 พนธสาวนยกบตอไฟ และสาวนยกบตะขรบมความหางไกลทางพนธกรรมสงสด (คาดชนความไกลชดทางพนธกรรม 0.37) สวนคทมความใกลชดทางพนธกรรมมากทสดทมคาดชนความไกลชดทางพนธกรรม 0.95 ม 3 คคอ เขยวเสวยกบเตย ปามนกบเขยวเสวย และ คาคางกบยมทอง และสามารถจดกลมไดทงหมด 3 กลม โดยมประชากรกระจายตวอยในกลมตางๆ ดงน กลมท 1 ประกอบดวย 8 สายตน ไดแก มะพราว1 ควาน สากกะเบอ สารภ ยมทอง คาคาง

สาวนย และโดแหลม กลมท 2 ประกอบดวย 12 สายตน ไดแก เตย เขยวเสวย กงงาม ปามน คอกหม 2 ลงสารอง

หนาอ แสงจนทร มมไฟ พลายงาม รมแดน และขมน กลมท 3 ประกอบดวย 3 สายตน ไดแก ตอไฟ1 ตะขรบ และกานเพชร

  ภาพรปแบบของแถบดเอนเอดงแสดงในภาพท 60-62 และเดนโดรแกรมแสดงความสมพนธใกลชดทางพนธกรรมดงแสดงในภาพท 63

ภาพท 63 เดนโดรแกรมแสดงความสมพนธของทเรยนพนบานในเขตอาเภอบานตาขน จงหวดสราษฎรธาน จานวน 23 ตวอยางดวยเทคนคไมโครแซทเทลไลท

Coefficient0.62 0.70 0.78 0.86 0.95

uar

ma-prao1

kwan

sak-kra-buar

sarapee

yumthong

kum-kang

sao-nui

dolaem

teoy

keaw-sa-wei

king-ngam

pa-mint

kok-moo2

lungsum-rong

na-u

sangjan

mum-fai

play-ngam

rimdan

kamin

tor-fai1

takrob

kanpetch

I 

II 

III

94 

 

การศกษาการเจรญเตบโตของตนกลาทเรยนพนบานในแปลงปลก นาตนทเรยนพนบานทคดเลอกจากการเกบตวอยางมาศกษา และปลกไวทสถานวจยและ

ฝกภาคสนามเทพา คณะทรพยากรธรรมชาต อาเภอเทพา จงหวดสงขลาจานวน 20 พนธๆ ละ 3 ซาๆละ 1 ตน ระยะปลก 7x7 เมตร โดยขดหลดขนาดกวาง 50x50 ซม. ใชหนาดนผสมปยคอก และปย 15-15-15 ปรมาณ 200 กรม คลกเคลาใหเขากนด ยายปลกเมอตนกลาอายประมาณ 1 ป หลงจากนนทาการวดการเจรญเตบโตทก 1 เดอน ลกษณะทวดไดแก ความสงของตน เสนผานศนยกลางลาตน จานวนใบ และขนาดใบ

สายพนธทศกษา พนธทคดเลอกปลกลงแปลงไดแกพนธดงตอไปน

พงงา 3 (ปาขมน) พงงา 4 (ปากทาง) ลงสวสด บาเจาะ 2 ขมน 2 สตล 1 มดแดง UK (4) ขางทาง 700 ไร (1), 700 ไร (3) หรอขมน 2 ไอกลวย บาเจาะ 1 ไอหนน วงประจน 1 ระนอง 4 ระนอง 1 ระนอง 3 อพรก โดยมพนธพนเมองมาเลเซย และ หลงลบแล เปนพนธเปรยบเทยบ

ผลการศกษา จากการศกษาการเจรญเตบโตในแปลงปลกของทเรยนพนบานภาคใต จานวน 18 สาย

พนธ โดยมสายพนธพนบานมาเลเซย 1 สายพนธ และหลงลบแล สายพนธพนเมองอตรดตถ เปนสายพนธเปรยบเทยบรวมเปน 20 สายพนธ มรายละเอยดดงน

ความสง พบวาทเรยนพนบานมาเลเซย เจรญเตบโตไดดทสดโดยมความสงในเวลา 12 เดอน 235. 33

ซม. ตามดวยพนธไอหนน และลงสวสด ( 208.50 และ 182.33 ซม.ตามลาดบ) สวนพนธทมการเจรญเตบโตในระยะแรกชาทสดคอพนธอพรก (ตารางท 17 และภาพท 68 )

เสนผานศนยกลาง จากการวดเสนผานศนยกลางลาตนของทเรยนพนธตางๆ 20 พนธในระยะ 1 ปแรกทลงปลก

ในแปลง พบวาพนธไอกลวยมเสนผานศนยกลางมากทสด (32.09 มม.) ตามดวยพนธมาเลเซย ไอหนน และลงสวสด โดยมขนาดเสนผานศนยกลาง 31.92, 31.75 และ 27.25 มม. ตามลาดบ สวนพนธทมขนาดเสนผานศนยกลางนอยทสดคอพนธ 700 ไร (3) 9.92 มม. (ตารางท 18 และภาพท 69)

95 

 

จานวนใบ จากการนบจานวนใบทพชสรางในระยะเวลา 1 ปหลงยายปลกลงแปลงพบวาทเรยนพนธไอ

กลวยมจานวนใบสงสด 1,089 ใบ ตามดวยพนธไอหนน และพนเมองมาเลย มจานวนใบ 802 และ 576 ใบ ตามลาดบ (ตารางท 19 และภาพท 70 )

ขนาดใบ จากการวดขนาดใบของตนทเรยนทปลกในแปลงทดสอบพนธพบวา ในจานวน 20 พนธ

ทเรยนพนบานพนธระนอง 1 มขนาดใบใหญทสด เทากบ 15.07 x 4.8 ซม.(ยาว x กวาง) รองลงมาไดแก พนธสตล และ ไอหนนและมขนาดใบ 14 x 14.9 และ 14.01x 4.93 ซม. ตามลาดบ พนธทมขนาดใบเลกทสดคอพนธ ขมน 2 หรอ 700 ไร (3) มขนาดใบ 7.7 x 2.8 ซม. (ตารางท 20)

ภาพท 64 ตนกลาทเรยนทเตรยมไวคดเลอกพนธ และเปนตนกลาสาหรบใชเปนตนตอ

96 

 

ภาพท 65 ตนกลาทเรยนทคดเลอกลงปลกในแปลงระยะเรมตน

97 

 

พนธพงงา (3) พนธไอกลวย

พนธไอหนน พนธขมน 2 (700 ไร 3)

พนธมาเลเซย พนธสตล 1

ภาพท 66 ตวอยางพนธทเรยนทปลกในแปลงทดสอบพนธ ณ สถานวจยและฝกภาคสนามเทพา คณะทรพยากรธรรมชาต อ. เทพา จ. สงขลา11 เดอนหลงยายปลกลงแปลง

98 

 

พนธบาเจาะ (1) พนธลงสวสด

พนธพงงา 4 พนธระนอง1

พนธบาเจาะ 2 พนธมดแดง

ภาพท 67 ตวอยางพนธทเรยนทปลกในแปลงทดสอบพนธ ณ สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลา 11 เดอนหลงยายปลกลงแปลง

99 

 

ตารางท 17 แสดงคาเฉลยความสง (ซม.) ของตนทเรยนพนบานจานวน 20 พนธในแปลงสถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

พนธ / เดอน พฤษภาคม กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน มกราคม กมภาพนธ มนาคม เมษายน พฤษภาคม พงงา (3) ปาขมน - 96.33 97.83 98.5 98 102 109.67 113 125 132.5 135.17 พงงา (4) ปากทอ - 84 87.33 74 74.5 77.5 83.5 88.88 99.38 102.38 105.88 มาเลยเซย 129.5 158 160 166.33 170.67 177.33 192 212.5 225.33 233.33 235.33 ลงสวสด - 147.5 147.83 149.67 149.67 152.67 158.33 160 170 180.67 182.33 บาเจาะ (2) - 71.83 72.67 70 68.67 70.67 71.33 73.67 74.17 80.33 83.67 ขมน 2 (700 ไร 3) - 60.5 61.25 61 59 51 49.5 52.75 56.5 73.25 76 สตล 1 103.5 85.88 87.5 89.75 101.25 104 115 121 136.88 148.63 159.13 มดแดง - 110 111 116.33 115 117.33 120 122.33 131 135.33 139.5 UK (4) - 98 98.25 99 101 106 124 129.25 136.5 142.5 142.5 หลงลบแล - 107 108 110 114 115 130 134 144.5 160 170 ขางตนกานยาว(ขางทาง) - 79 80 107 109 113.5 113.5 113.25 117 120.5 120.25700 ไร (1) - 69 55.5 56.5 55 58.5 60 63 67.5 69.25 71ไอกลวย 71.5 72 77 94 96 112 120 132 150.5 155 148.5บาเจาะ (1) - 81.5 82 82 80 83 86 87 98 105.5 120 ไอหนน 77.5 83 89 91 90 95 129 140 173 190 208.5 วงประจน (1) - 84 90 84 84 84 83 89 91.5 96 ระนอง (4) - 60 62 64 60 61 61 67 68 74.5 76.5 ระนอง (1) - 79 80 82 83 87 87 87 91 96.5 96.5 ระนอง (3) - 59 60 60 61 63 69 70 78 85 92 อพรก - 40 40 40 38 39 38 38 38 * *

หมายเหต * ยอดตาย

100 

 

ภาพท 68 กราฟแสดงคาเฉลยความสงของตนทเรยนพนบานจานวน 20 พนธอาย 11 เดอน หลงยายปลกในแปลง ณ สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

101 

 

ตารางท 18 แสดงคาเฉลยเสนผานศนยกลาง (มม.) ของตนทเรยนพนบานอาย 11 เดอนหลงยายปลกจานวน 20 พนธในแปลง ณ สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

พนธ / เดอน พฤษภาคม กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน มกราคม กมภาพนธ มนาคม เมษายน พฤษภาคม พงงา (3) ) ปาขมน - 12.72 12.86 13.63 13.9 14.74 16.65 18.44 19.68 21.52 23.51 พงงา (4) ปากทอ - 11.12 11.72 11.03 11.63 12.77 13.54 14.76 15.89 16.95 17.92 มาเลเซย 12.325 13.78 14.33 16.39 17.73 20.08 23.89 26.90 28.50 29.76 31.92 ลงสวสด - 16 15.61 16.05 16.79 17.84 19.65 22.49 23.34 25.40 27.25 บาเจาะ (2) - 11.31 11.93 11.37 11.92 11.94 12.78 13.79 13.87 13.91 14.85 ขมน 2 (700 ไร 3) - 8.73 9.07 8.99 8.755 8.5 7.19 8.66 8.66 9.74 9.92 สตล 1 14.96 12.98 13.71 14.93 15.02 17.04 19.34 21.36 22.88 24.49 26.30 มดแดง - 14.15 14.96 15.38 16.37 16.31 18.96 20.01 20.9 21.48 23.17 UK (4) - 11.96 11.72 12.56 13.61 14.7 17.09 19.76 21.28 22.27 24.70 หลงลบแล - 12.3 12.33 13.12 12.12 15.37 18.14 21.19 22.19 23.5 25.7 ขางตนกานยาว (ขางทาง) - 12 12.78 12.95 14.71 14.98 15.32 15.39 15.93 16.71 700 ไร (1) - 10.73 8.8 8.76 8.515 9.03 10.49 11.44 11.38 11.97 12.55 ไอกลวย 11.42 12.26 12.98 16.43 16.6 18.9 21.95 25.41 26.52 29.68 32.09 บาเจาะ (1) - 8.84 8.58 9.31 9.86 11.51 13.3 15.92 16.1 18 19.89 ไอหนน 11.95 12.7 12.98 13.92 14.75 19.3 22.13 25.35 27.9 29.32 31.75 วงประจน (1) - 8.55 10.31 9.25 11.11 11.61 11.58 12.07 12.07 13.71 ระนอง (4) - 10.4 9.92 10.38 10.4 10.13 10.48 11.02 11.58 11.39 12.21 ระนอง (1) - 8.98 9.05 10.57 9.37 9.6 12.17 13.41 13.96 14.26 16.24 ระนอง (3) - 7.99 8.2 8.72 8.52 10 11.6 12.46 12.75 14.93 17.23 อพรก - 5.49 5.57 5.76 5.44 5.85 5.8 6 5.95

102 

 

ภาพท 69 กราฟแสดงคาเฉลยเสนผานศนยกลางลาตน (มม.) ของตนทเรยนพนบานอาย 11 เดอนหลงยายปลกจานวน 20 พนธในแปลง ณ สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

103 

 

ตารางท 19 แสดงคาเฉลยจานวนใบของตนทเรยนพนบานอาย 11 เดอนหลงยายปลกจานวน 20 พนธในแปลง ณ สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลาระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

พนธ / เดอน พฤษภาคม กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน มกราคม กมภาพนธ มนาคม เมษายน พฤษภาคม พงงา (3) ปาขมน - 75.67 79.67 102.33 150.67 153 161.33 221.33 260 320.67 309.33 พงงา (4) ปากทอ - 65.33 80 101.25 111.5 126.75 116 145.5 168 181 223.75 มาเลเซย - 129.67 134 186 227.33 256.33 246 355.33 404 539 576.67 ลงสวสด - 49 64.67 105 121 131.33 184.67 191.67 183 297.67 262 บาเจาะ (2) - 65.67 49 51 66.33 54.67 39.33 41.33 65.33 95.33 104.67ขมน2 (700 ไร 3) - 46.5 34.5 33.5 9 1 16.5 21.5 21.5 22 25สตล1 - 66.25 65.75 82.5 124.5 153 190.5 204.25 254.5 342.25 376.75มดแดง - 76 96 127 134.67 180.67 184.33 160 199 235.33 231UK (4) - 112.5 85 98.5 149.5 167 178.5 220 191 337 375.5หลงลบแล - 54 76 92 159 152 217 205 200 381 314 ขางตนกานยาว (ขางทาง) - 30 43 58.5 47 79 88 68.5 66 149 118 700 ไร (1) - 31 63 66 78 100 94 112 122 142 94 ไอกลวย - 145 202 236 287 332 226 430 542 790 1089 บาเจาะ (1) - 50 69 98 108 108 109 86 145 140 225 ไอหนน - 165 162 148 246 240 406 440 513 662 802 วงประจน (1) - 38 48 67 82 79 55 57 134 130ระนอง (4) - 32 44 56 62 64 53 46 53 108 88ระนอง (1) - 24 24 50 50 84 90 82 85 124 128ระนอง (3) - 46 74 103 122 132 175 138 190 236 269อพรก - 48 38 30 28 24 16 15 3 3 ตาย

หมายเหต เรมนบ เดอนกรกฏาคม 2559

104 

 

ภาพท 70 กราฟแสดงคาเฉลยจานวนใบของตนทเรยนพนบานอาย 11 เดอนหลงยายปลกจานวน 20 พนธในแปลง ณ สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลา ระหวางเดอนพฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

105 

 

ตารางท 20 แสดงคาเฉลยขนาดใบของตนทเรยนพนบานอาย 11 เดอนหลงยายปลก จานวน 20 พนธในแปลง ณ สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลา ระหวางเดอน พฤษภาคม 2559-พฤษภาคม 2560

พนธ คาเฉลยความกวางของใบ คาเฉลยความยาวของใบ พงงา (3) ปาขมน 3.73 10.26 พงงา (4) ปากทอ 3.59 9.17 มาเลเซย 3.98 11.63 ลงสวสด 4.97 13.96 บาเจาะ (2) 4.23 11.97 ขมน2(700 ไร 3) 2.8 7.77 สตล 1 4.93 14.01 มดแดง 4.12 12.2 UK (4) 3.78 10.87 หลงลบแล 4.6 15.13 ขางตนกานยาว (ขางทาง) 4 10.57 700 ไร (1) 4.02 10.68 ไอกลวย 3.33 8.83 บาเจาะ (1) 3.63 11.67 ไอหนน 4.93 14.53 วงประจน (1) 3.7 8.97 ระนอง (4) 4.53 12.13 ระนอง (1) 4.8 15.07 ระนอง (3) 4.17 8.6 อพรก ใบรวงหมด ใบรวงหมด

106 

 

วจารณ

ทเรยนเปนพชทมความหลากหลายคอนขางสง โดยเฉพาะแถบประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตทเปนแหลงกาเนดของพชชนดน แมจะมความหลากหลาย แตพนธทปลกเปนการคามเพยง 4 พนธหลก (Drenth and Seudall, 2004) มผลทาใหฐานพนธกรรมของทเรยนแคบลง และหากมการระบาดของโรค โดยเฉพาะโรคโคนเนาทเกดจากเชอ phytopthora อาจมผลกระทบโดยตรงตอการปลกทเรยนในประเทศ เพราะพนธการคาสวนใหญไมมความทนทานตอโรคน ทเรยนพนบานซงเปนแหลงของความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนเรมสญพนธ เนองจากคณภาพการบรโภคไมเปนทนยม อกทงตนทมอยในปจจบนกมอายมาก ในหลายพนทมการโคนทงไปบางสวน ซงเปนอนตรายตอความคงอยของทเรยนพนบาน เนองจากจะไมมการปลกเพมเตมอกตอไป ดงนนการศกษาถงพนธกรรมของทเรยนพนบาน และขอมลจากตนพนธเหลานนจงมความสาคญ ทอาจนามาใชประโยชนไดในอนาคต กอนททเรยนพนบานจะสญพนธไปในระยะเวลาอนใกล นอกจากนบางพนธกมรสชาตด มแนวโนมจะพฒนาเปนพนธการคาได หากมการพฒนาตอยอดอยางจรงจง เชน พนธสารกา ซงเปนทเรยนพนบานของจงหวดพงงา ซงในปจจบนเรมเปนทรจกกนอยางกวางขวาง จากการศกษาความหลากหลายของพนธทเรยนพนบานในเขตจงหวดภาคใตของประเทศไทย ในเบองตนการเกบตวอยาง เลอกตนทมความแตกตางของลกษณะทางสณฐานวทยา และรสชาต ซงชาวบานจะตงชอพนธตามลกษณะผล และรสชาต สวนใหญตวอยางทเกบจะเปนตนทมอายมาก ประมาณ 50 ปขนไป บางตนมอายมากกวา 100 ป ซงเปนตนดงเดมทปลกกนมาตงแตรนปยาตายาย จากการเกบตวอยางผลของทเรยนพนบาน พบความแตกตางของผล หนาม ตลอดจนรสชาต และสามารถแบงกลมตามลกษณะเหลานน แตบางตนกยากทจะจาแนก เนองจากมลกษณะกากงกน จงมความจาเปนตองใชเครองหมายโมเลกลมาเปนเครองมอในการจาแนกพนธ ในการศกษาครงนเลอกใชเครองหมายโมเลกล 2 เครองหมาย คอ อารเอพด และไมโครแซทเทลไลท

การศกษาความหลากหลายของทเรยนพนบานใน 5 จงหวดทางภาคใตของประเทศไทยใน1-2 ปแรก คอ สงขลา พงงา กระบ ยะลา และนครศรธรรมราช โดยอาศยลกษณะทางสณฐานวทยาในเบองตน พบวา ลกษณะสณฐานวทยาของผลทเรยน ทใชในการจาแนกกลมตางๆ โดย หรญ (2551) ไมสามารถนามาใชในการจาแนกได เนองจากจะมลกษณะปะปนกนไปขามกลม สวนใหญจะอยในกลมสดทาย คอ กลมเบดเตลด ทจาแนกกลมไดไมชดเจน ซงสามารถอธบายได ทงนเนองจากทเรยนเปนพชผสมขามมพนธกรรมแบบพนธทาง (heterozygous) การขยายพนธทเรยนในอดตใชเมลดเปนสวนใหญ จงคงไวซงความหลากหลายทางพนธกรรม มรายงานวา ทเรยนมกลไกในการผสมตวเองไมตดอยดวย จงทาใหมพฤตกรรมเปนพชผสมขาม ในกรณน ดอกตองไดรบการผสมขามจากตนอน จงทาใหมความหลากหลายทางพนธกรรมสง (Valmayor et al., 1965 อางโดย ทรงพล, 2530) ในปจจบนการขยายพนธทเรยนพนธการคานยมขยายพนธโดยการเสยบยอด ซงจะไดตนทม

107 

 

พนธกรรมเหมอนตนแม อยางไรกตาม จากการศกษาของ เตอนใจ และปยะศกด (2556) ทใชเทคนค DAF (DNA Amplification Fragment Analysis) กบพนธทเรยนพนธการคา 4 พนธ คอ หมอนทอง ชะน พวงมณ และหลงลบแล รวม 160 ตวอยาง และจากการรายงาน พบความแปรปรวนทางพนธกรรมในทกพนธ ยกเวนพนธหลงลบแล ซงความแปรปรวนทพบอาจเกดจากไมมการควบคมการผลตกงพนธทดพอ อาจมการขยายพนธโดยใชเมลดปะปนเขามา อยางไรกตาม ความแปรปรวนจากการใชเครองหมายโมเลกลทพบนน ไมมผลตอความแตกตางทางสณฐานวทยาของตวอยางทศกษา

การวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใต 67 พนธโดยใชเครองหมายอารเอพด ในเบองตนใชไพรเมอรทนามาทดสอบหาความแตกตางของตวอยางทเรยน จานวน 40 ไพรเมอร โดยคดเลอกจากไพรเมอรทมการรายงานวาสามารถจาแนกความแตกตางของทเรยนได ไดแก ไพรเมอร OPAM-03, OPAM-12, OPAM-18, OPB-01, OPB-14, OPC-05, OPK-05 และ OPZ-03 จากการศกษาจาแนกทเรยนสายพนธทองถนในจงหวดนนทบรโดย โองการ และ ศรสมร (2554) ไพร-เมอร OPA-01, OPA-02, OPA-07, OPA-16, OPA-19, OPR-05 และ OPR-08 จากการวเคราะหความแปรปรวนของทเรยนซกนโดยใชเครองหมายอารเอพด (Ruwaida et al., 2009) และจากไพรเมอรทศกษาเพมเตมในหองปฏบตการอก 25 ไพรเมอร รวมทงสน 40 ไพรเมอรททาการทดสอบ คดเลอกไวเพยง 8 ไพรเมอร ทใหแถบดเอนเอชดเจน จากแถบดเอนเอทงหมด 129 แถบ พบแถบทใหความแตกตาง 125 แถบ คดเปน 96.90 เปอรเซนต เมอนาแถบดเอนเอทมความแตกตางไปวเคราะหหาความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมดวยวธ UPGMA Cluster Analysis ในโปรแกรม NTSYS (version 2.0) ผลการวเคราะหคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยนพนบาน จานวน 67 ตน อยในชวง 0.59-1.00 และสามารถจดกลมตามความสมพนธและความใกลชดทางพนธกรรมไดเปน 4 กลม โดยพบวา กลมของตวอยางทเรยนททาการศกษามความสมพนธกบแหลงทมาของตวอยาง คอนขางชดเจน มเพยงบางตวอยางทไมไดอยในกลมเดยวกบตวอยางทมาจากแหลงเดยวกน คอ เขยวนย ซงเกบตวอยางจากพนท อาเภอนาหมอม จงหวดสงขลา แตถกจดอยในกลมเดยวกบตวอยางทเกบจาก อาเภอเบตง จงหวดยะลา และอาเภอลานสกา จงหวดนครศรธรรมราช ซงอาจเปนเพราะชาวสวนนาเมลดจากพนทอนมาปลก เนองจากในอดตชาวสวนมกจะนาเอาเมลดพนธทเหนวามลกษณะดมาปลกในสวนของตวเอง และจากการขยายพนธดวยเมลดทาใหทเรยนมลกษณะทางสณฐานวทยาทหลากหลายมาก ในขณะทยงมความใกลชดกนทางพนธกรรมอยมากเชนกน ผลการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตโดยใชเครองหมายโมเลกลอกชนด คอ ไมโครแซทเทลไลท ซงใชไพรเมอร 6 คไพรเมอร คอ MS1CT-7, MS1CT-9, MS1CT-16, MS1CT-27, MS1AAC-2 และ MS1AAC-19 ไพรเมอรเหลานไดจากงานวจยของปยรษฎ และคณะ (2552) ผลการใช 6 คไพรเมอรพบวา มจานวนอลลล 2-6 อลลล มขนาดตงแต 119-500 คเบส โดยมคาเฉลย 3.5 อลลลตอคไพรเมอร เมอนาขอมลไปวเคราะหหาความสมพนธ และความใกลชดทางพนธกรรม พบวา

108 

 

มคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมอยระหวาง 0.59-0.98 และสามารถจดกลมตามความสมพนธทางพนธกรรมไดเปน 6 กลม โดยกลมตวอยางสวนใหญมความสมพนธกบแหลงทมาของตวอยาง และเมอนาขอมลจากทง 2 เครองหมายโมเลกลมาวเคราะหรวมกน พบวา มคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมอยระหวาง 0.52-0.95 คาทไดไกลเคยงกนกบการใชเครองหมายโมเลกลแตละเครองหมย และสามารถจดกลมของทเรยนพนบานในการศกษาไดเปน 5 กลม โดยแตละกลมตวอยางคอนขางสมพนธกบแหลงทมาของตวอยาง

สาหรบตวอยางชดท 2 จานวน 50 ตวอยางจาก 8 จงหวด ไดแก กระบ พงงา สตล สงขลา นราธวาส นครศรธรรมราช ชมพร และระนอง พบวาจากการใชเครองหมายอารเอพด .ใหเปอรเซนตโพลมอรฟซมของแถบดเอนเอเทากบ 89.77 เปอรเซนต ซงนอยกวาชดแรกทมเปอรเซนตโพลมอรฟซม 96.90 เปอรเซนต ทงนอาจเปนเพราะขอมลชดแรกมจานวนตวอยางมากกวา และพนทกระจายมากกวา คาดชนความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยนพนบาน จานวน 50 ตน อยในชวง 0.76-0.92 แสดงวามความหลากหลายนอยกวาขอมลชดแรกทมคาดชนความใกลชดทางพนธกรรม อยระหวาง 0.59-1.00 สาหรบขอมลทวเคราะหจากการใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท พบวาในกลมนมคาความใกลชดทางพนธกรรม 0.62-0.98 ในขณะทขอมลชดแรก จากการใชไมโคร แซทเทลไลทใหคาความใกลชดทางพนธกรรมอยในชวง 0.59-0.98 คาทไดคอนขางใกลเคยงกนทงสองเครองหมายโมเลกล สาหรบขอมลชดนเมอพจารณาจากเดนโดรแกรม จะเหนวาความสมพนธทางพนธกรรมไมมความสมพนธกบแหลงทมาของตวอยาง เนองจากแตละกลมจะประกอบดวยตวอยางสายพนธทเรยนจากแตละพนทปะปนกน สอดคลองกบการศกษาพนธทเรยนของ ปยรษฎ และคณะ (2552) ทรายงานวา การทตวอยางทเรยนททาการศกษาไมสมพนธกบแหลงทมา เนองจากชาวสวนนาเมลดทเรยนจากแหลงอนไปปลกในแหลงปลกใหมๆ และเมอตนใหมทไดมลกษณะดแตกตางไปจากเดม กจะนามาตงชอเปนพนธใหม แตการศกษาของ Ruwaida และคณะ (2009) ในประเทศมาเลเซย ททาการศกษาความแปรปรวนของทเรยนสายพนธซกนดวยเทคนคอารเอพด และรายงานวา ทเรยนสายพนธซกนทปลกจากเมลดทมาจากแหลงเดยวกนมความใกลชดกนทางพนธกรรมมากกวาทเรยนซกนทปลกจากเมลดทไดจากแหลงทตางกน Chitose และคณะ (2007) รายงานการใชเทคนคไมโคร แซทเทลไลท ในการจาแนกพนธทเรยน 80 พนธ และทเรยนปาอก 6 ชนด พบวา สามารถแยกกลมทเรยนปา (Durio spp.) กบทเรยนบาน (D. zibethinus Murr.) ไดอยางชดเจน และจาแนกทเรยนไดเปน 4 กลมใหญๆ คอ กลมกาปน กลมหมอนทอง และกระดมทอง กลมกบ และกลมเบดเตลด โดยพบวา พนธกานยาวมความสมพนธใกลชดกบพนธกานยาววดสก และพนธชมพพานมากทสดเมอเทยบกบพนธอนๆ

จากผลการศกษานแสดงใหเหนวาทงเครองหมายอารเอพด และไมโครแซทเทลไลทสามารถนามาใชในการศกษาความสมพนธทางพนธกรรมของทเรยนพนบานได เครองหมายอารเอพด

109 

 

มขอด คอ ไมจาเปนตองทราบลาดบเบสของดเอนเอตนแบบ และใชไพรเมอรแบบสมชนดเดยว คาใชจายไมแพง และทาไดรวดเรว แตมขอจากดตรงทเปนเครองหมายชนดขม (dominance) และอาจมปญหาเรองการทาซา หากไมมการควบคมสภาพการทาพซอารใหด (Lougheed et al., 2000) ในขณะทการใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จะยงยากกวาถาหากพชชนดนนไมเคยมผศกษามากอน จงตองมการศกษาเบองตน เพอใหไดมาซงไพรเมอรทจะนามาใชประโยชน ซงในขนตอนนจะตองใชเวลา และคาใชจายคอนขางสง แตหากไดไพรเมอรทเหมาะสมแลว กอาจจะไมตางจากเทคนคอารเอพดมากนก ขอดของไมโครแซทเทลไลทอกประการหนง คอเปนเครองหมายชนด codominance นอกจากนหากกลมสงมชวตทศกษามความใกลชดกนทางพนธกรรม การใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จะใหขอมลทดกวาเครองหมายชนดอน (Zhang et al., 2002) ซงสามารถแยก homozygous และ heterozygous ออกจากกนได สาหรบการใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลทนนไมจาเปนตองใชดเอนเอทมคณภาพมากนก (สรนทร, 2545) เนองจากไพรเมอรไมโครแซทเทลไลทจะจบกบดเอนเอตนแบบในตาแหนงทแนนอนดวยไพรเมอร 2 ชนด แตการใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลทจะตองมการปรบสภาวะทเหมาะสมในการทาปฏกรยาพซอาร เชน อณหภม ซงอณหภมทใชในการเขาจบของไพรเมอรกบ ดเอนเอตนแบบนนมความสาคญ โดยจะใชอณหภมทตากวาคา Tm (melting temperature) ประมาณ 5 องศาเซลเซยส (กรกช, 2550)

จากผลทเครองหมายไมโครแซทเทลไลทมความแปรปรวนนอยกวาเครองหมายอารเอพด จงนาผลการวเคราะหของเครองหมายไมโครแซทเทลไลทมาวเคราะหรวมกนกบขอมลทงสองชดรวมจานวนตวอยาง 117 สายพนธ ซงพบวาสามารถแบงกลมทเรยนไดเปน 4 กลม แตละกลมประกอบดวยสายพนธทเรยนจากตางพนทปะปนกน ไมสมพนธกบแหลงทมาของพนธ ใหผลคลายกบรายงานของปยรษฎ และคณะ (2552)

สาหรบคณภาพผลของทเรยนพนบานภาคใตในการศกษาครงน พบวาทเรยนหลายสายพนธมศกยภาพในการตอยอดไปเปนพนธการคาได เนองจากมรสชาตด สเนอสวย เนอหนา จงมความจาเปนตองคดเลอกพนธ และทาการขยายพนธเพมจานวนตน เพราะทเรยนพนบานในอดตขยายพนธโดยการเพาะเมลด แตละตนจงมพนธกรรมตางกน แมวาจะไดเมลดมาจากผลเดยวกนกตาม และเพอใหไดทเรยนตรงตามพนธ การขยายพนธในปจจบนจงนยมเสยบยอด และเสยบขาง

พนทบรเวณคลองแสง อาเภอบานตาขนเปนอกพนทหนง ทมการบอกตอวาเปนแหลงทเรยนพนบานรสชาตด คณะวจยจงลงเกบตวอยางมาศกษาความหลากหลายเชนกน โดยศกษาแยกจากประชากรทเรยนชดอน ซงพบวาสวนใหญทเรยนในพนทนมรสชาตดจรง พนทตาบลคลองแสง อาเภอบานตาขน ในสมยกอนมทเรยนพนบานเปนจานวนมาก มการปลกในพนทรมสองฝงคลองแสง อ.บานตาขน ยาวนบสบกโลเมตรโดยเฉพาะทบานเขาพง อยางไรกตามในปจจบนจานวนตนทเรยนเหลอจานวนนอย เพราะพนททเคยเปนสวนผสมในอดตจมอยใตนา เปนผลมาจาการสราง

110 

 

เขอนรชชประภาในป 2525 ซงเปนการสรางปดกนลานาคลองแสง ทเรยนทมอยในปจจบนสวนใหญอายมาก และตนเรมทรดโทรม ตนทเหลออยเปนตนทชาวบานคดเลอกมาแลวระดบหนง จากผลการศกษาความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนพนบานคลองแสงโดยใชเทคนดไมโครแซทเทลไลทกบ 6 คไพรเมอร พบวาทเรยนพนบานจานวน 23 สายพนธมคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมระหวาง 0.37-0.95 มความแตกตางจากขอมลชดท 1 และ 2 ทวเคราะหผลโยใชไมโครแซทเทลไลทพอสมควร (ดชนความใกลชดทางพนธกรรมชดท 1,2 และวเคราหรวมชดท 1+ 2 มคา 0.59-0.98, 0.62-0.98 และ 0.43-1.00, ตามลาดบ) แสดงวาทเรยนพนบานคลองแสงมความหลากหลายทางพนธกรรมคอนขางสง เนองจากตวอยางทนามาวเคราะหมาจากพนทเพยงสองตาบล ในอาเภอเดยวคอบานตาขนของจงหวดสราษฏรธาน ในขณะทขอมล 2 ชดทวเคราะหแยกกนเปนตวอยางทเกบมาจากหลายพนท หลายจงหวด ทเรยนพนบานคลองแสงจงเปนประชากรทเรยนพนบานทนาสนใจมาก

หลงจากทเกบขอมลลกษณะสณฐานรวมกบการใชเครองหมายโมเลกลในการศกษาความหลากหลาย และศกยภาพของพนธทเรยนพนบานภาคใต ไดทาการขยายพนธโดยนามาปลกเปรยบเทยบการเจรญเตบโต ณ สถานวจยของคณะทรพยากรธรรมชาต อาเภอเทพา จงหวดสงขลา ซงพบวาแตละพนธมการเจรญเตบโตแตกตางกน มหลายพนธเจรญเตบโตอยางรวดเรว เชน สายพนธไอกลวย ไอหนน และสายพนธจากมาเลเซย (ทนามาใชเปรยบเทยบการเจรญเตบโต) ซงสายพนธไอกลวย ไอหนน เปนทเรยนจากพนทจงหวดนครศรธรรมราช มขนาดพอเหมาะ ผลไมใหญเกนไป เปลอกบาง เนอเนยน สเหลองเขม กลนออน รสชาตหวานอรอย มคะแนนการบรโภคอยท 4.5 คะแนน จากคะแนนเตม 5 คะแนน นอกจากนยงมพนธอนๆ อกจานวนหนง ซงจะตองมการศกษาตอยอดในรายละเอยดอนๆ เชนคณคาทางโภชนาการ และสารตานอนมลอสระทเปนประโยชนตอสขภาพของผบรโภคตอไป เพอเปนแนวทางในการคดเลอกพนธทเรยนพนบาน สงเสรมใหคนทวไปรจก ซงจะกอใหเกดผลดทางดานราคาตามมา อกทงยงสามารถพฒนาเปนทเรยน GI พชบงชทางภมศาสตรของพนทอกดวย นอกเหนอจากเรองของรสชาต ทเรยนพนบานหลายสายพนธทรสชาตอาจจะไมอรอยมากนก แตมคณสมบตอนๆ ทสามารถนามาใชประโยชนในการปรบปรงพนธไดในอนาคต เชน การทนทานตอโรค และแมลงศตร รวมถงการใชประโยชนเปนตนตอทมคณภาพทสงเสรมการเจรญเตบโตของกงพนธด เพมผลผลตและคณภาพการบรโภค ซงตองอาศยงานวจยเปนเครองมอหลกในการพฒนาพนธตอไป

111 

 

สรป เกบตวอยางสายพนธทเรยนพนบานภาคใตในเขตจงหวดสงขลา นครศรธรรมราช สตล ยะลา นราธวาส ระนอง ชมพร กระบ พงงา รวม 9 จงหวดจานวนทงสน 117 ตวอยาง (สายพนธ) วเคราะหแยกชดตวอยาง 2 ชด ชดแรก 67 ตวอยาง ชดท 2 จานวน 50 ตวอยาง การวเคราะหความหลากหลายของสายพนธโดยอาศยเครองหมายโมเลกลสองเครองหมายคออารเอพด กบไพรเมอร 8 ไพรเมอร OPA-19, OPB-01, OPB-14, OPC-05, OPAM-03, OPAM-13, OPK-08 และ OPZ-03 และไมโครแซทเทลไลทกบ 6 คไพรเมอรคอ MS1CT-7, MS1CT-9, MS1CT-16, MS1CT-27, MS1AAC-2, MS1AAC-19 โดยพบวาทงสองเครองหมายสามารถใชในการจาแนกพนธ และวเคราะหความสมพนธทางพนธกรรม ใหผลใกลเคยงกน แตเนองจากเครองหมายไมโครแซทเทลไลทมความแปรปรวนนอยกวาเครองหมายอารเอพด ในการวเคราะหรวมของขอมลทงสองชดจงเลอกใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลทเพยงเครองหมายเดยว จาก 117 ตวอยางพบวาทเรยนพนบานมความหลากหลายปานกลาง โดยพบคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมมคาระหวาง 0.43-1.00 สามารถแบงกลมตามความใกลชดทางพนธกรรมไดเปน 4 กลม สวนใหญอยในกลมท 2 และพบวาการแบงกลมจากขอมลเครองหมายดเอนเอ ไมมความสมพนธกบแหลงทมาของตวอยาง ในแตละกลมจะประกอบดวยสายพนธทเรยนพนบานจากหลายพนทปะปนกน

นอกจากนแลวยงไดเกบตวอยางทเรยนพนบานคลองแสง อ. บานตาขน จงหวดสราษฏรธาน ซงเปนแหลงทเรยนพนบานรสชาตดของภาคใตอกแหลงหนง วเคราะหขอมลแยกจากตวอยางสองชดแรกโดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จากจานวนตวอยาง 23 ตน พบวามความหลากหลายทางพนธกรรมคอนขางสง สงกวาตวอยางในสองชดแรก โดยพบคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมเทากบ 0.37-0.95 สวนลกษณะผลและคณภาพผลสวนใหญมลกษณะดและรสชาตอรอย เปนแหลงทเรยนพนบานทนาสนใจพฒนา และคดเลอกพนธเพอตอยอดเปนพนธการคาตอไป

จากการเลอกสายพนธทเรยนพนบานจานวน 18 สายพนธเพอปลกทดสอบในแปลงรวบรวมพนธ ณ สถานวจยเทพา อ. เทพา จ. สงขลา เพอศกษาการเจรญเตบโตในระยะแรกลงปลก โดยมพนธพนบานมาเลเซย และพนธหลงลบแลเปนพนธเปรยบเทยบ พบวาพนธไอกลวย และพนธไอหนน ทเรยนพนบานจากจ. นครศรธรรมราชเจรญเตบโตไดดทสดเมอเทยบกบพนธอนๆ จากผลการศกษาครงนทาใหเหนศกยภาพของทเรยนพนบานภาคใต จะเปนขอมลพนฐานนาไปสการคดเลอกและพฒนาพนธทเรยนพนบานทมคณภาพด ตลอดจนการนาองคความรดานการบรหารจดการสวนทเรยนพนธดมาประยกตกบการจดการสวนทเรยนพนบาน เพอยกระดบใหเปนพนธการคาทงระดบชมชน และระดบประเทศตอไป นอกจากนแลวพนดในแตละทองถนเมอมการขยายพนธเพมจานวน ยงสามารถตอยอดขอจดทะเบยนสงบชทางภมศษสตร เพอปกปองพนธพชในทองถนไดอกดวย ขอเสนอแนะจากการทาวจยครงน เหนสมควรใหทาการเกบรวบรวมทเรยนพนบานพนธดจากแตละ

112 

 

แหลง เพอการอนรกษพนธไมใหสญหาย เพราะบางพนธมลกษณะดแมรสชาตไมอรอยมากนก แตสามารถใชประโยชนในดานอนๆได เชน การทนทานตอโรค และสภาวะแปรปรวนทางภมอากาศ และศกษาเชงลกในเรองการใชประโยชนทางยา เปนตน

เอกสารอางอง

กรกช นาคคนอง. 2550. การวเคราะหพนธกรรมของยางพารา (Hevea brasiliensis) พนธดงเดม และพนธแนะนา โดยใชเครองหมายอารเอพด และไมโครแซทเทลไลท. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

กรมวชาการเกษตร. 2553. การผลตทเรยนอยางถกตองและเหมาะสม. เขาถงไดจาก

http://soclaimon. wordpress.com/2010/06/14.html. (สบคนเมอ 5 พฤษภาคม 2556.) กลยา ประพาน และ กรรณการ ธระวฒนาสข. 2554. การใชเทคโนโลยวภาพในการเพมประสทธภาพ

การปรบปรงพนธยาง. เอกสารประกอบการประชมวชาการยางพารา ครงท 1 ประจาป 2554 ณ โรงแรมเชยงใหมฮลล อ.เมอง จ.เชยงใหม วนท 20-22 กมภาพนธ 2554. หนา 38-54.

เตม สมตนนท. 2523. ชอพรรณไมแหงประเทศไทย. กรงเทพฯ : กรมปาไม กระทรวงเกษตร

และสหกรณ. 379 หนา. เตอนใจ โกสกล และปยะศกด ชอมพฤกษ. 2556. รปแบบการขยายพนธเพอการคากบหลกฐาน

ความแปรปรวนทางพนธกรรมของทเรยนการคาของไทย. Thai Journal of Genetics. 2013: 240-243.

ทรงพล สมศร. 2530. การศกษาการเจรญเตบโตของทเรยนชนดตางๆ บนตนตอทเรยนพนเมอง.

ปญหาพเศษปรญญาโท . ภาควชาพชสวน คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร . 19 หนา.

ทรงพล สมศร, พะยงค เกงกาจ, ภรมย ขนจนทรทก, ณชชา แหลมเพชร, นาตยา ดาอาไพ, สชาต

วจตตรานนท, สมนก สวนฉม, เสาวนย ศรสมา, เสรมสข สลกเพชร, ศจรตน สงวนรงศรกล,

113 

 

วนดา งามเงน และธรวฒ วงศวรตน. 2549. การปรบปรงพนธทเรยนเพอผลตพนธลกผสม ตนฤดทมคณภาพด และการศกษาจาแนกชนด พนธ สายพนธลกผสมดเดนดวยเทคนคดานชวโมเลกล. กรงเทพฯ: สถาบนวจยพชสวน กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

ทรงพล สมศร. 2551. ทเรยนไทยและการปรบปรงพนธ : กรณศกษาพนธ จนทบร 1 จนทบร 2

จนทบร 3. กรงเทพฯ : กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 206 หนา. ปยรษฎ เจรญทรพย, ฐตาภรณ ภมไชย, อนทรา จารเพง, อรชร โชตญาณวงษ, ประไพ โมจรนทร

และ พรชย จฑามาศ. 2552. ความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนโดยใชดเอนเอเครองหมายชนดไมโครแซทเทลไลท. การประชมวชาการพนธศาสตร แหงชาต ครงท 16 “พนธศาสตรแกวกฤตพลงงาน” ณ มหาวทยาลย ธรรมศาสตร ศนยรงสต ปทมธาน วนท 25-27 มนาคม 2552. หนา 12-16.

ภควด เสรมสรรพสข. 2556. ทเรยน : ขอเทจจรงทางโภชนาการและเภสชวทยา. สงขลานครนทรเวช

สาร 31 : 83-90. ศนยวจยพชสวนจนทบร. 2559. ยทธศาสตรการพฒนางานวจยทเรยน. เขาถงจาก

https://mangobar.wordpress.com/2016/03/28 (เขาถงเมอ 24 กรกฎาคม 2560) วกพเดย. 2554. ทเรยน. เขาถงไดจาก http://en.wikipedia. org/wiki/Durian. (สบคนเมอ 3

พฤษภาคม 2556).

สรนทร ปยะโชคคณากล. 2545. จโนม และเครองหมายดเอนเอ ปฏบตการอารเอพด และเอเอฟแอลพ. กรงเทพฯ : สานกพมมมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สรนทร ปยะโชคคณากล. 2552. เครองหมายดเอนเอ : จากพนฐานสการประยกต. กรงเทพฯ:

สานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สานกงานเศรษฐกจการเกษตร . 2557ก . สถตการสงออก-ทเรยน . เขาถงไดจาก

http://www.oae.go.th/oae_report/export_import/export_result.php. (สบคนเมอ 1 มถนายน 2557).

114 

 

สานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2557ข. ขอมลการผลตสนคาเกษตร-ทเรยน. เขาถงไดจาก http://www.oae.go.th/download/prcai/farmcrops/durian.pdf. (สบคนเมอ 1 มถนายน 2557).

หรญ หรญประดษฐ. 2551. ทเรยน. สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน ฉบบเสรมการเรยนร เลม 10.

กรงเทพฯ: สานกพมพดานสทธาการพมพ. หนา 78-129. อรอนงค หนเชอ. 2549. การวเคราะหลายพมพดเอนเอรวมกบองคประกอบพอลแซคคาไรดในทเรยน

ตางสายพนธ . วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเวชเคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

โองการ วณชาชวะ และศรสมร วนกรกล. 2554. การจาแนกทเรยนสายพนธทองถนในจงหวดนนทบร

โดยเทคนคอารเอพด. กรงเทพฯ : คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. หนา 14-37.

Bindu, R. N. and Fahsa, K. S. 2004. Isolation and characterization of mucilage from some selected of Abelmoschus medic (Malvaceae) and their application in pharmaceutical suspension. International Journal of Phamacy and Phamaceutical Science 5: 389-402.

Chitose, H., Somsri, S., Yapwattanaphun, C., Kanzaki, S., Tetsumura, T., Yamashita, K.

and Yonemori, K. 2007. Develop of microsatellite markers in durian and analysis of genetic relationship of Thai durian cultivars. [Online] Available http://pal. Miyazaki-u.ac.jp/-chitose/top.html. (accessed on 5 May, 2014).

Drenth, A. and Seudal, B. 2004. Economic of phytopthora disease in southest Asia. In

Diversity and Management of Phytopthora in Southest Asia. Guest ACIAR Monograph 144: 10-28.

Doyle, J. J. and Doyle, J. L. 1990. Isolation of plant DNA from fresh tissue. Focus 12:

13-15.

115 

 

Lespinasse, L., Rodier-Ground, M., Grivet, L., Lecote, A., Legnet, H. and Seguin, M. 2000. A saturate linkage map of rubber tree (Hevea spp.) base on RFLP, AFLP, microsatellite and isozyme markers. Theoretical Analysis and Applied Genetics 100: 121-138.

Lougheed, S. C., Gibbs, H. L., Prior, K. A. and Weathead, P. S. 2000. A comparison of

RAPD versus microsatellite DNA markers in population studies of the Massasauga Rattle snake. The American Genetic Association 91: 458-463.

Rohlf, F. J. 2002. NTSYS - pc. Numerical Taxonomy and Multivariate Analysis System,

Version 2.1. New York: Applied Biostatistics. Pp. 79-90. Ruwaida, I. P., Supriyadi and Parjanto. 2009. Variability analysis of Sukun durian plant

(Durio zibethinus) based on RAPD marker. Nusantara Bioscience 1: 84-91. Zhang, X., Leung, F. C., Chan, D. K. O., Chen, Y. and Wu, C. 2002. Comparative analysis

of allozyme, Random amplified polymorphic DNA and microsatellite polymorphism on Chinese native chicken. Breeding and Genetic 20: 1093-1098.

116 

 

ภาคผนวก

117 

 

                   คณะวจยมโอกาสถวายรายงานผลการทาวจยทเรยนพนบานภาคใตแดสมเดจระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร ณ สถานวจยคลองหอยโขง จงหวดสงขลา

118 

 

การแสดงนทรรศการความหลากหลายของทเรยนพนบานภาคใตในซมวชาการของมหาวทยาลยสงขลานครนทรในงานประชมทางวชาการ อพ.สธ. ครงท 7 ทรพยากรไทย; หวนดทรพยสงสนตน วนท 24-26 มนาคม 2559 ณ มหาวทยาลยขอนแกน

119 

 

ผลงานตพมพเผยแพร

271KHON KAEN AGR. J. 42 SUPPL. 3 : (2014).

1 ภาควชาพชศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ สงขลา 90112 Department of Plants Science, Faculty of Natural Resources, Prince of Songkla University, Hat Yai campus,

Songkhla 901122 ศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพเกษตรส�านกพฒนาบณฑตศกษาและวจยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษากรงเทพฯ 10900 Center of Excellence on Agricultural Biotechnology: (AG-BIO/PERDO-CHE), Bangkok 10900,Thailand* Corresponding author: dada_ps29@hotmail.com

การวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตโดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท

Genetic analysis of indigenous durian (Durio zibethinus Merr.) in southern Thailand using microsatellite markers

ฮดา แกวศรสม1,2*, กรกช นาคคนอง1 และ จรสศร นวลศร1

Huda Kaewsrisom1,2*, Korakot Nakkanong1 and Charassri Nualsri1

บทคดยอ: ภาคใตเปนแหลงของความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนพนบาน หลายพนธอาจมศกยภาพในการพฒนาในเชงการคา หรอใชเปนแหลงพนธกรรมในการปรบปรงพนธดงนนวตถประสงคงานวจยนเพอวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตโดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท ท�าการศกษาโดยเกบตวอยางใบทเรยนพนบาน ในเขตจงหวดสงขลา นครศรธรรมราช กระบ พงงา และยะลาจ�านวนทงหมด 67 ตน สกดดเอนเอและทดสอบกบไพรเมอร จ�านวน 6 ค จากการศกษาพบวามอลลล 2-6 อลลล เฉลย 3.5 อลลลตอคไพรเมอรและเมอน�าขอมลดงกลาวมาวเคราะหความใกลชดทางพนธกรรมดวยวธ UPGMA ในโปรแกรม NTSYS พบวาสามารถแบงกลมทเรยนพนบานภาคใตไดเปน 6 กล ม โดยมคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมเทากบ 0.52-0.95 จากผลการศกษานสามารถน�าเครองหมาย ไมโครแซทเทลไลทมาใชเปนขอมลในการคดเลอกพนธเพอการปรบปรงพนธทเรยนในอนาคตค�ำส�ำคญ: ทเรยน, ไมโครแซทเทลไลท, การวเคราะหพนธกรรม

ABSTRACT: Southern Thailand is a source of indigenous durian diversity that can be developed for commercial or used as genetic materials for breeding program. The aims of this research were to assess the genetic diversity and relatedness of indigenous durian in southern Thailand using microsatellitemarkers. Leaf samples of 67 indigenous durian trees were collected from Songkhla, Nakhon Si Thammarat, Krabi, Phangnga and Yala provinces. DNA from each leaf was extracted and microsatellite was performed with 6 primer pair. It was found that the number of allele range from 2 to 6 with an average 3.5 alleles/primer pair. Genetic similarity was analyzed using UPGMA and dendrogram was constructed by NTSYS program. Based on dendrogram, six clusters could be separated with genetic similarity index ranging from 0.52-0.95. Information obtained from the present study, can be used for identification and selection in breeding program.Keywords: durian (Durio zibethinus Merr.), microsatellite, genetic analysis

KHON KAEN AGR. J. 42 SUPPL. 3 : (2014).แกนเกษตร 42 ฉบบพเศษ 3 : (2557).

272 แกนเกษตร 42 ฉบบพเศษ 3 : (2557).

บทน�ำ

ท เ ร ย น เ ป น ไ ม ผ ล เ ศ ร ษ ฐ ก จ ท ส� า ค ญ ข อ ง

ประเทศไทย จากการส�ารวจในป 2556 พบวามพนท

ปลกทงประเทศ 641,248 ไร โดยภาคตะวนออกและ

ภาคใตมการปลกทเรยนมากทสด (ส�านกงานเศรษฐกจ

การเกษตร, 2556) ทเรยนเปนผลไมทท�ารายไดใหกบ

ประเทศไทยเปนจ�านวนมาก ประเทศไทยมการสงออก

ทเรยนมากเปนอนดบหนงของโลก และมความหลาก

หลายของพนธทเรยนเปนจ�านวนมากมรายงานวาม

พนธทเรยนในประเทศไทยมากกวา 200 พนธ แตพนธ

ทนยมปลกเปนการคา และเปนทนยมของผบรโภคคอ

พนธหมอนทอง กานยาวชะน และกระดมทอง เปนตน

(กรมวชาการเกษตร, 2553) ซงแตละพนธมลกษณะท

ดแตกตางกน นอกจากนบางพนธมลกษณะพเศษ เชน

พนธชะนเปนพนธทมความตานทานโรคทเกดจากเชอ

Phytopthora พนธหมอนทองมขนาดพใหญและกลน

ออน เปนตน ท�าใหชาวสวนนยมปลกพนธดงกลาวมาก

ขน พนธดงเดมทเคยปลกจงคอยๆ หายไป และคาดวา

ทเรยนบางพนธไดสญพนธไปแลว ภาคใตเปนอกพนท

หนงทพบความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยน

พนบานมาก โดยเฉพาะทางภาคใตตอนลาง เนองอย

ใกลจากถนก�าเนดดงเดมของทเรยน และพชในสกล

เดยวกน ทเรยนเตบโตไดดในแถบภมอากาศรอนเกาะ

บอรเนยวเปนศนยกลางความหลากหลายของพชสกล

นโดย Kostermans (1992) และ Zeven and Zhuko-

vsky (1975) อางโดย ทรงพล (2551)ไดรายงานวา ม

พชสกลทเรยนแพรกระจายอยในบรเวณเกาะบอรเนยว

19 ชนดในซาบาห 14 ชนดในซาราวค 16 ชนดเกาะ

สมาตรา 7 ชนด และมาเลเซย 11 ชนดโดยม 5 ชนดท

เปนพชทองถนทเรยนพนบานหลายพนธมลกษณะดท

นาจะใชเปนแหลงพนธกรรม ในการปรบปรงพนธ

ทเรยนในอนาคตได เชน ทนน�าทวมขง ทนทานตอโรค

โคนเนาทเกดจากเชอ Phytopthora ทสามารถใช

เปนตนตอทเรยนพนธดไดเปนอยางด นอกจากนยงพบ

วาจากการผสมขามในธรรมชาตท�าใหไดพนธทเรยน

ใหมทมลกษณะด มศกยภาพทจะน�ามาผลตในเชงการ

คาไดในอนาคต

การเกบรวบรวมพนธ และการศกษาความหลาก

หลายของพนธ แมจะสามารถอาศยลกษณะสณฐาน

ของผล รสชาต หรอรปรางใบ เปนเกณฑการจ�าแนก

กลมพนธทเรยนได (หรญ, 2551) แตทเรยนพนบาน ม

ลกษณะก�ากงกน เพราะมการผสมขามระหวางตนใน

ธรรมชาต ดงนนจงตองอาศยเครองมออนในการตรวจ

สอบ ปจจบน มการใชเครองหมายโมเลกลในการ

จ�าแนกพนธพชอยางแพรหลายจงเปนเครองมอทม

ประสทธภาพในการศกษาพนธกรรมของทเรยนเชน

ไมโครแซทเทลไลท หรอ SSR (Simple Sequence

Repeat) ซงเปนล�าดบเบสทซ�ากนเรยงกนอยางตอเนอง

ทต�าแหนงหนงๆ ในจโนม แตละชดประกอบดวยล�าดบ

เบสซ�าสนๆไมเกน 10 คเบส (สรนทร, 2552)ส�าหรบใน

ทเรยน ปยรษฐ และคณะ (2552) ไดท�าการพฒนาไพร

เมอรของเครองหมายชนดไมโครแซทเทลไลท เพอการจด

จ�าแนกทเรยนจ�านวน 135 สายพนธ พบวาไพรเมอร

MS1AAC-19 สามารถใชจ�าแนกพนธทเรยนไดดทสด

และสรปวาทเรยนมความหลากหลายทางพนธกรรม

คอนขางสง ดงนนการใชลกษณะทางสณฐานวทยา

และเครองหมายโมเลกลในการคดเลอกทเรยนพนบาน

จงเปนแนวทางในการศกษาขอมลพนฐานของทเรยน

พนบานภาคใต

จดประสงคของงานวจยนเพอศกษาและเปรยบ

เทยบความแตกตางของพนธทเรยนพนบานในภาคใต

โดยใชเครองหมายโมเลกลไมโครแซทเทลไลทเพอการ

จ�าแนกและคดเลอกพนธทเรยนพนบานทมศกยภาพ

ในการพฒนาเปนพนธการคาทงระดบทองถน และ

ระดบประเทศตอไป

อปกรณและวธกำรทดลอง

กำรสกดดเอนเอ

เกบตวอยางทเรยนโดยสมจากสวนของเกษตรกร

ในพนทภาคใต 5 จงหวด ไดแก สงขลา ยะลา

นครศรธรรมราช พงงา และกระบ เกบใบหรอเปลอกตน

เพอน�ามาสกดดเอนเอ ดวยวธประยกตจากการสกด

273KHON KAEN AGR. J. 42 SUPPL. 3 : (2014).

ดเอนเอของพชทมสารประกอบจ�าพวกโพลแซคคาไรด

และโพลฟนอลสง (Sue et al., 1997) โดยใชตวอยาง

พชสด 200 มลลกรม บดใน Extraction buffer (100

mM Tris-HCl, 1.4 M NACl, 20 mM EDTA, 2%

CTAB) รวมกบ β-mercaptoethanol เขมขน 3%

ปรมาตร 750 ไมโครลตร และเตม PVP ลงในโกรงบด

ใหละเอยด เขยาใหเขากนในหลอดไมโครเซนตรฟวจ

บมทอณหภม 65 องศาเซลเซยส 60 นาท เตม Chloro-

form : isoamyl (24:1) ปนเหวยงท 13,000 รอบตอนาท

เปนเวลา 15 นาท ดดสารละลายสวนใสใสหลอดใหม

ท�าซ�าขนตอนน 2 รอบตกตะกอนดเอนเอดวย 95%

ethanol ผสมกบ NaCl ใหเขากน แชเยนใหตกตะกอน

น�าตะกอนทไดละลายดวย TE buffer ตกตะกอนซ�า

ดวย 95% ethanol ผสมกบ NaAc แชทอณหภม -20

องศาเซลเซยส ขามคนเทสวนใสทงเกบตะกอนไวแลว

ลางดวย 70% ethanol2 ครง ผงตะกอนใหแหงแลว

ละลายตะกอนดวย TEbuffer เกบไวทอณหภม -20

องศาเซลเซยส จนกวาจะน�ามาใช

กำรตรวจสอบคณภำพดเอนเอ

ตรวจสอบปรมาณดเอนเอดวยการเปรยบเทยบกบ

ดเอนเอมาตรฐาน โดยการท�าอเลกโตรโฟรซส บนอะกา

โรสเจล เขมขน 0.8% แรงเคลอนไฟฟา 100 โวลต ใน

สารละลาย TAE buffer เปนเวลา 20 นาท ยอมแถบ

ดเอนเอทไดดวยเอธเดยมโบรไมด แลวน�าไปตรวจสอบ

ดวยเครอง gel documentation ภายใตแสงอลตรา

ไวโอเลต 260 นาโนเมตร

กำรวเครำะหพนธกรรมดวยเครองหมำยไมโคร

แซทเทลไลท

ทดสอบไพรเมอรทเหมาะสมส�าหรบการท�าไมโคร

แซทเทลไลทในทเรยน จ�านวน 6 ค ไดแก ไพรเมอร

MS1CT-7, MS1CT-9, MS1CT-16, MS1CT-27,

MS1AAC-2, MS1AAC-19 (ปยรษฎ และคณะ, 2552)

น�ามาเพมปรมาณดเอนเอโดยใชวธพซอาร แลวน�า

ผลผลตพซอาร มาตรวจสอบขนาดชนของดเอนเอ ดวย

วธอเลกโตรโฟรซสบนแผนวน LE agarose ความเขม

ขน 3% ใน TBE Buffer (Tris Base, Boric acid,

Na2EDTA 0.5 โมลาร; pH 8.0) ใชแรงเคลอนไฟฟา 75

โวลต 75นาท ยอมแถบดเอนเอดวยเอธเดยมโบรไมด

เขมขน 0.5 ไมโครกรมตอมลลลตร เปนเวลา 20 นาท

ลางน�า 10 นาท ตรวจดแถบดเอนเอภายใตแสงอลตรา

ไวโอเลต 260 นาโนเมตร ดวยเครอง gel documenta-

tion คดเลอกคไพรเมอรทสามารถเพมปรมาณและให

แถบดเอนเอทมความแตกตาง (polymorphism)

ระหวางตวแทนประชากรแตละกลมหลงจากนนท�าการ

วเคราะหข อมล โดยแปลงขอมลแถบดเอนเอให

ต�าแหนงทมแถบดเอนเอมคาเทากบ 1 และต�าแหนงท

ไมปรากฏแถบดเอนเอมคาเทากบ 0 วเคราะหความ

ใกลชดทางพนธกรรม และสรางเดนโดรแกรมแสดง

ความสมพนธของกลมตวอยางทศกษา UPGMA ใน

โปรแกรม NTSYS version 2.1 (Rohlf, 2002)

ผลกำรศกษำ

ผลกำรสกดดเอนเอ

จากการสกดดเอนเอดวยวธประยกตจาก Sue

et al. (1997) พบวาไดดเอนเอทมคณภาพคอนขางด

มความสะอาดและมการปนเปอนของสารประกอบโพ

ลแซคคารไรดและสารโพลฟนอลนอย ซงสารประกอบ

โพลแซคคารไรดและสารโพลฟนอลนมผลตอการเกด

ปฏกรยาออกซเดชนในระหวางการสกดและมผลตอ

การยบยงการเกดปฏกรยาพซอารดงนนวธดงกลาวจง

เปนวธทเหมาะตอการสกดดเอนเอจากใบและเปลอก

ตนทเรยน

ผลกำรวเครำะหพนธกรรมดวยเครองหมำยไมโคร

แซทเทลไลท

จากการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานใน

ภาคใตของทเรยน 67 ตวอยาง ดวยเครองหมายโมเลกล

ไมโครแซทเทลไลท ใชไพรเมอร จ�านวน 6ค (Table 1)

พบวามจ�านวนอลลลตงแต 2-6 อลลลรวมทงสน 21

อลลล และประมาณ 85.7 เปอรเซนต เปนอลลลทม

ความแตกตางกน (polymorphic) โดยมคาเฉลย 3.5

274 แกนเกษตร 42 ฉบบพเศษ 3 : (2557).

อลลลตอคไพรเมอร และมคา PIC (Polymorphic

Information Content) อยระหวาง 0.91-0.99 เมอน�า

ขอมลมาวเคราะหการจดกลมดวยวธ UPGMA พบวา

สามารถจดกลมของทเรยนพนบานในการศกษาไดเปน

6 กลม ซงแตละกลมตวอยางคอนขางสมพนธกบแหลง

ทมา (Figure 2)สวนตวอยางทไมสมพนธกบแหลงทมา

นนอาจเปนเพราะชาวสวนน�าเมลดพนธ จากหลาย

แหลงมาปลกในสวนของตนเอง ท�าใหมความหลาก

หลายทางพนธกรรมสงแหลงท�มา (figure 2)สวนตวอยางท�ไมสมพนธกบแหลงท�มาน �นอาจเปนเพราะชาวสวนนาเมลดพนธจากหลายแหลงมา

ปลกในสวนของตนเอง ทาใหมความหลากหลายทางพนธกรรมสง

Table 1 The number of alleles and alleles size of microsatellite markers in 67 indigenous Durian

(Durio zibethinus Merr.) in southern Thailand

Figure 1 Microsatellite profiles of 67 Durian for primer MS1CT-9. Mis DNA Ladder size 100 bp, lane1-20

(Songkhla 1), 21-26 (Songkhla 2), 27-32 (Songkhla 3), 33-42 (Krabi-Phang-nga), 43-60 (Yala)

and60-67 (Nakhonsithammarat)

Coefficient0.59 0.70 0.80 0.90 1.00

10

1 3 25 9 24 4 19 20 21 8 18 10 12 2 26 5 23 7 28 16 17 6 30 48 22 31 15 59 42 29 66 11 13 14 63 64 65 67 62 53 44 38 43 39 41 45 40 47 52 61 46 51 58 49 50 54 56 57 55 60 32 33 34 36 35 37 27

Primer

Sequence 5´ 3´

No. of

alleles

Fragments

size (bp) Primer

Sequence 5´ 3´

No. of

alleles

Fragments

size (bp)

MS1CT-7 F

R

CAT GGA CAA GAA AGC GAT GA

TGG ATC AGA TGA ATC AGG TTG

4 180- 235 MS1CT-27 F R CAA TGC TTC CAG GTT TCC AT

CCT GGC AGG TTA TTT AT

2 160-200

MS1CT-9 F R CCC TAC GTT ACA TGA TGA TCC A

CCA TTT TGC TCC CTT ACT CTT C

2 119-176 MS1AAC-2 F R

GAA AAA CTA AGC CCC CAA CC

ATG AAC ACC ACC ACC TCC A

6 250-500

MS1CT-16 F R

TCC CCA GTT TTC GAC AGT CC

GAC GTC GTT TTG GAA GGG TA

5 225-250 MS1AAC-19 F R AGC CCA TTT GGT GCT GTA AT

AGC AAC CTC AGC CAT TGT 2 219-257

I

II

III

IV

V VI

Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/)

Figure2 Dendrogram showing the relationship among67Durian base on microsatellite analysis with

6 primerpair, No.1-20(Songkhla 1), 21-26 (Songkhla 2), 27-32 (Songkhla 3), 33-42 (Krabi-

Phang-nga), 43-60 (Yala)and60-67 (Nakhonsithammarat)

วจารณ

การจาแนกพนธหรอการศกษาความหลากหลายของพนธพช นบไดวาเปนองคประกอบสาคญในกระบวนการ

รวบรวม และอนรกษเช �อพนธพช เพ�อการปรบปรงพนธ หรอการใชประโยชนในดานอ�น จากการวเคราะหพนธกรรมของ

ทเรยนพ �นบานในภาคใต ในเบ �องตนการเกบตวอยางอาศยความแตกตางของลกษณะสณฐานของผล ซ�งสามารถใช

จาแนกกลมไดในระดบหน�ง แตทเรยนพ �นบานภาคใตมความหลากหลายทางพนธกรรมสง เน�องจากมการผสมขามใน

ธรรมชาต และขยายพนธโดยการเพาะเมลดมาเปนเวลานาน ดงน �นจงตองอาศยเคร�องหมายโมเลกลชวยในการจาแนกคอ

เคร�องหมายไมโครแซทเทลไลท จากผลการศกษา และจดกลมความสมพนธใกลชดทางพนธกรรมพบวาสามารถจดกลม

ของทเรยนพ �นบานในการศกษาไดเปน 6กลมซ�งแตละกลมตวอยางคอนขางสมพนธกบแหลงท�มาของตวอยาง เน�องจากม

การผสมขามในกลมประชากรท�อยใกลเคยง อยางไรกตาม มบางตวอยางท�ถกจดอยในกลมพ �นท�อ�น เชน ตวอยาง

หมายเลข 45 และ 48 ซ�งเปนตวอยางจากอาเภอเบตง แตพบอยในกลมเดยวกบตวอยางในอาเภอนาหมอมซ�งเปนไปได

เพราะจากการสอบถาม มการนาพนธจากแหลงอ�นมาปลก ใหผลทานองเดยวกบการศกษาของRuwaida และคณะ(2009)

ท�ศกษาความแปรปรวนของทเรยนสายพนธซกนดวยเทคนคอารเอพด พบวาทเรยนซกนท�ปลกในพ �นท�ท�มการนาเมลดจาก

อกแหลงมาปลกทาใหคาความใกลชดกนทางพนธกรรมสงนอกจากน � ปยรษฎ และคณะ (2552) ศกษาความหลากหลาย

ของทเรยนโดยใชเคร�องหมายไมโครแซทเทลไลท และรายงานวาความหลากหลายของทเรยนแตละกลมท�ศกษาไมม

ความสมพนธกบพ �นท�ปลก ซ�งอาจเปนเพราะ ชาวสวนนาเมลดพนธจากหลายแหลงมาปลกในสวนของตนเอง ทาใหม

ความหลากหลายทางพนธกรรมสงผลการศกษาคร �งน � พบวาคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยนพ �นบานภาคใต

ท�เกบมาจากพ �นท� 5 จงหวด มคา 0.52-0.95 แสดงวามความหลากหลายปานกลาง และพบวาบางพนธมลกษณะด

รสชาตอรอย มศกยภาพท�จะสามารถผลตไดใหเปนพนธการคาในอนาคต หากมการคดเลอก และทดสอบพนธอกสก

ระยะเวลาหน�ง

สรป

จากการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพ �นบานท�เกบในพ �นท� 5 จงหวดทางภาคใตของประเทศไทยจานวน 67 ตน

ดวยเคร�องหมายโมเลกลไมโครแซทเทลไลท พบวามความหลากหลายทางพนธกรรมปานกลาง โดยมคาดชนความใกลชด

อยระหวาง 0.52-0.95ดงน �นเคร�องหมายไมโครแซทเทลไลทจงเปนเคร�องหมายโมเลกลท�สามารถนาไปใชในการจาแนก

พนธทเรยน และใชเปนฐานขอมลในการปรบปรงพนธทเรยนตอไปได

คาขอบคณ

โครงการวจยน �ไดรบการสนบสนนจากโครงการ อนรกษพนธกรรมพชอนเน�องมาจากพระราชดารฯ และสวนหน�ง

จากศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพเกษตรสานกพฒนาบณฑตศกษาและวจยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษากระทรวง ศกษาธการ ผ วจยขอขอบคณมา ณ ท�น �ดวย

Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/)

275KHON KAEN AGR. J. 42 SUPPL. 3 : (2014).

วจำรณ

การจ�าแนกพนธหรอการศกษาความหลากหลาย

ของพนธ พช นบไดวาเปนองคประกอบส�าคญใน

กระบวนการรวบรวม และอนรกษเชอพนธพช เพอการ

ปรบปรงพนธ หรอการใชประโยชนในดานอน จากการ

วเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใต ใน

เบองตนการเกบตวอยางอาศยความแตกตางของ

ลกษณะสณฐานของผล ซงสามารถใชจ�าแนกกลมได

ในระดบหนง แตทเรยนพนบานภาคใตมความหลาก

หลายทางพนธกรรมสง เนองจากมการผสมขามใน

ธรรมชาต และขยายพนธโดยการเพาะเมลดมาเปน

เวลานาน ดงนนจงตองอาศยเครองหมายโมเลกลชวย

ในการจ�าแนกคอเครองหมายไมโครแซทเทลไลท จาก

ผลการศกษา และจดกลมความสมพนธใกลชดทาง

พนธกรรมพบวาสามารถจดกลมของทเรยนพนบานใน

การศกษาไดเปน 6กลมซงแตละกลมตวอยางคอนขาง

สมพนธกบแหลงทมาของตวอยาง เนองจากมการผสม

ขามในกลมประชากรทอยใกลเคยง อยางไรกตาม ม

บางตวอยางทถกจดอยในกลมพนทอน เชน ตวอยาง

หมายเลข 45 และ 48 ซงเปนตวอยางจากอ�าเภอเบตง

แตพบอยในกลมเดยวกบตวอยางในอ�าเภอนาหมอม

ซงเปนไปได เพราะจากการสอบถาม มการน�าพนธจาก

แหลงอนมาปลก ใหผลท�านองเดยวกบการศกษาของ

Ruwaida และคณะ (2009) ทศกษาความแปรปรวน

ของทเรยนสายพนธซกนดวยเทคนคอารเอพด พบวา

ทเรยนซกนทปลกในพนททมการน�าเมลดจากอกแหลง

มาปลกท�าใหคาความใกลชดกนทางพนธกรรมสง

นอกจากน ปยรษฎ และคณะ (2552) ศกษาความ

หลากหลายของทเรยนโดยใชเครองหมายไมโครแซท

เทลไลท และรายงานวาความหลากหลายของทเรยน

แตละกลมทศกษาไมมความสมพนธกบพนทปลก ซง

อาจเปนเพราะ ชาวสวนน�าเมลดพนธจากหลายแหลง

มาปลกในสวนของตนเอง ท�าใหมความหลากหลาย

ทางพนธกรรมสงผลการศกษาครงน พบวาคาดชน

ความใกลชดทางพนธกรรมของทเรยนพนบานภาคใต

ทเกบมาจากพนท 5 จงหวด มคา 0.52-0.95 แสดงวา

มความหลากหลายปานกลาง และพบวาบางพนธม

ลกษณะด รสชาตอรอย มศกยภาพทจะสามารถผลต

ไดใหเปนพนธการคาในอนาคต หากมการคดเลอก

และทดสอบพนธอกสกระยะเวลาหนง

สรป

จากการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานท

เกบในพนท 5 จงหวดทางภาคใตของประเทศไทย

จ�านวน 67 ตน ดวยเครองหมายโมเลกลไมโครแซท

เทลไลท พบวามความหลากหลายทางพนธกรรมปาน

กลาง โดยมคาดชนความใกลชดอยระหวาง 0.52-0.95

ด งนน เคร องหมายไมโครแซทเทลไลท จ ง เป น

เครองหมายโมเลกลทสามารถน�าไปใชในการจ�าแนก

พนธทเรยน และใชเปนฐานขอมลในการปรบปรงพนธ

ทเรยนตอไปได

ค�ำขอบคณ

โครงการวจยนไดรบการสนบสนนจากโครงการ

อนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด�ารฯ และ

สวนหนงจากศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพ

เกษตรส�านกพฒนาบณฑตศกษาและวจยด าน

วทยาศาสตรและเทคโนโลยส�านกงานคณะกรรมการ

การอดมศกษากระทรวง ศกษาธการ ผวจยขอขอบคณ

มา ณ ทนดวย

เอกสำรอำงอง

กรมพฒนาทดน. 2549. รายงานการส�ารวจและคาดการณผลผลตทเรยนปการผลต 2549 โดยการส�ารวจระยะไกลและระบบสารสนเทศภมศาสตร.ส�านกส�ารวจดนและวางแผนการใชทดน กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. กรงเทพฯ.

กรมวชาการเกษตร. 2553. การผลตทเรยนอยางถกตองและเหมาะสม. แหลงขอมล://soclaimon. Wordpress.com/2010/06/14. html. คนเมอ 5 พฤษภาคม 2556.

ทรงพล สมศร. 2551. ทเรยนไทยและการปรบปรงพนธ : กรณศกษาพนธ จนทบร 1 จนทบร 2 จนทบร 3. ส�านก ผเชยวชาญ กรมวชาการเกษตร, กรงเทพฯ.

276 แกนเกษตร 42 ฉบบพเศษ 3 : (2557).

ปยรษฎ เจรญทรพย, ฐตาภรณ ภมไชย, อนทรา จารเพง, อรชร โชตญาณวงษ, ประไพ โมจรนทร และ พรชย จฑามาศ. 2552. ความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนโดยใชดเอนเอเครองหมายชนดไมโครแซทเทลไลท. ใน: การประชมวชาการพนธศาสตร แห งชาต คร งท 16. มหาวทยาลย ธรรมศาสตร ศนยรงสต ปทมธาน. 25-27 มนาคม 2552.

หรญ หรญประดษฐ. 2551. ทเรยน. สารานกรมไทยส�าหรบเยาวชน ฉบบเสรมการเรยนร เลม 10. ส�านกพมพดาน สทธาการพมพ. กรงเทพฯ.

สรนทร ปยะโชคคณากล. 2552. เครองหมายดเอนเอ : จากพนฐานสการประยกต. ส�านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

ส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2556. ขอมลการผลตสนคาเกษตร-ทเรยน. แหลงขอมล: http://www.oae.go.th/download/prcai/farmcrop/durian.pdf. คนเมอ 5 มนาคม 2557.

โองการวณชาชวะ และศรสมร วนกรกล. 2554. การจ�าแนกทเรยนสายพนธทองถนในจงหวดนนทบรโดยเทคนคอารเอพด.คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

Kostermans, A. J. G. H. 1992. Durio macrantha Kosterm., species nova (Bombacaceae) from North Sumatra. Reinwardtia 11: 41-51.

Rohlf, F. J. 2002. NTSYS - pc. Numerical Taxonomy and Multivariate Analysis System, Version 2.1. Applied Biostatistics. New York .

Ruwaida, I. P., Supriyadi and Parjanto. 2009. Variability analysis of Sukun durian plant (Durio zibethinus) Base on RAPD marker. Nusantara Bioscience 1: 84-91.

Sue, P., L. Grant, B. and Bernard, R.B. 1997. Modification of a CTAB DNA Extraction Protocol for Plants contain-ing high polysaccharide and polyphenolcompo-nents. Plant Molecular Biology Reporter 15(1): 8-15.

Zeven, A.C. and Zhukovsky, P.M. 1975. Dictionary of Cultivated Plants and Their Centres of Diversity. Wageningen, PUD.

- 183 -

การประชมวชาการชมรมคณะปฏบตงานวทยาการ อพ.สธ. ครงท 6 “ทรพยากรไทย : น าสงดงามสตาโลก” (ภาคบรรยาย หนา 183-188)

การวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตโดยใชเครองหมายอารเอพด GENETIC ANALYSIS OF INDIGENOUS DURIAN (Durio zibethinus Merr.)

IN SOUTHERN THAILAND USING RAPD MARKER

ฮดา แกวศรสม1/2 อมรรตน จนทนาอรพนท3 กรกช นาคคนอง1 และจรสศร นวลศร1

Huda Kaewsrisom1/2 Amonrat Chantanaorapin3 Korakot Nakkanong1 and Charassri Nualsri1

1ภาควชาพชศาสตร และ3หนวยวจย คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ สงขลา 90112, 2ศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพเกษตร ส านกพฒนาบณฑตศกษาและวจยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กรงเทพฯ 10900 1Department of Plants Science, 3Research Unit, Faculty of Natural Resources, Prince of Songkla University, Hat Yai campus, Songkhla 90112, 2Center of Excellence on Agricultural Biotechnology: (AG-BIO/PERDO-CHE), Bangkok 10900,Thailand บทคดยอ วตถประสงคของการศกษาครงน เพอวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตโดยใชเทคนคอารเอพด เพอใชเปนขอมลในการคดเลอกพนธ โดยเกบตวอยางใบทเรยนพนบานในเขตจงหวดสงขลา นครศรธรรมราช กระบ พงงา และยะลาจ านวน 60 ตน ทดสอบกบไพรเมอรขนาด 10 นวคลโอไทดจ านวน 8 ไพรเมอร พบวาใหแถบดเอนเอทงหมด 129 แถบ เปนแถบดเอนเอทมความแตกตางจ านวน 126 แถบ คดเปน 95.34 เปอรเซนต เมอน าแถบดเอนเอดงกลาวมาวเคราะหความใกลชดทางพนธกรรมดวยวธ UPGMA พบวาสามารถแบงกลมทเรยนพนบานภาคใตไดเปน 5 กลม แยกตามแหลงทมาของตวอยางพช โดยมคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมเทากบ 0.466-0.899 Abstract This study aimed to assess the genetic diversity and relatedness of indigenous durian in southern Thailand using RAPD technique. Information obtained from the present study, can be used for selection and breeding program. Leaf samples of 60 indigenous durian trees were collected from Songkhla, Nakorn-sitammrat, Krabi, Phang-nga and Yala provinces. Eight RAPD primers were chosen and of total 129 fragments were obtained. From 129 amplified fragments, 126 (95.34%) were polymorphisms. Result from UPGMA dendrogram analysis, five clusters could be separated with genetic similarity index ranging from 0.466-0.899. Cluster corresponds well with their geographical origin. ค าส าคญ : ทเรยน, อารเอพด, การวเคราะหพนธกรรม Keywords : durian(Durio zibethinus Merr.), RAPD, genetic analysis ตดตอนกวจย : ฮดา แกวศรสม ( อเมล dada_ps29@hotmail.com) Corresponding author : Huda Kaewsrisom (Email: dada_ps29@hotmail.com)

- 184 -

การประชมวชาการชมรมคณะปฏบตงานวทยาการ อพ.สธ. ครงท 6 “ทรพยากรไทย : น าสงดงามสตาโลก” (ภาคบรรยาย หนา 183-188)

บทน า ทเรยนเปนผลไมส าคญชนดหนงของประเทศไทย

ซงมพนทปลกรวมทงประเทศ 770,362 ไร โดยภาคตะวนออกและภาคใตมการปลกทเรยนมากทสด (กรมพฒนาทดน, 2549) นอกจากการบรโภคภายในประเทศแลวยงเปนผลไมทท ารายไดใหกบประเทศไทยเปนจ านวนมากในแตละป ประเทศไทยมการสงออกทเรยนมากเปนอนดบหนงของโลก และมความหลากหลายของพนธทเรยนเปนจ านวนมาก มรายงานวาอยางนอยมพนธทเรยนในประเทศไทยมากกวา 200 พนธ แตพนธทนยมปลกเปนการคา และม ชอเสยงทสดคอพนธหมอนทอง เนองจากมรสชาตและคณภาพผลเปนทยอมรบของผบรโภคทวไป นอกจากหมอนทองยงมพนธอนๆ ทเปนทนยมปลกเปนปรมาณมากอก เชน ชะน กานยาว และกระดมทอง เปนตน (กรมวชาการเกษตร, 2553) ซงแตละพนธมลกษณะทดแตกตางกนขนกบความชอบของผบรโภค นอกจากนบางพนธมลกษณะพเศษ เชน พนธชะน เปนพนธทม ความต านทานโรคท เกดจากเ ชอ phytopthora เดมพนธทเรยนมความหลากหลายมาก แตระยะหลงเมอมการคนพบพนธหมอนทอง จงท าใหชาวสวนนยมปลกพนธดงกลาวมากขน พนธดงเดมทเคยปลกคอยๆ หายไป และคาดวาหลายพนธไดสญพนธไปแลว ภาคใตเปนอกพนทหนงทพบความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนพนบานมาก โดยเฉพาะทางภาคใตตอนลาง ทมพนทตดตอกบประเทศมาเลเซย เนองจากถนก าเนดดงเดมของทเรยน และพชในสกลเดยวกน คอแถบประเทศบรไน มาเลเซย และอนโดนเซย (วกพเดย, 2554) นอกจากนทเรยนพนบานหลายพนธมลกษณะดทนาจะใชเปนแหลงพนธกรรม ในการปรบปรงพนธทเรยนในอนาคตได เชน ทนน าทวมขง ทนทานตอโรคท เกดจากเชอ phytopthora ทสามารถใชเปนตนตอทเรยนพนธดไดเปนอยางด การเกบรวบรวมพนธ การศกษาความ

หลากหลายของพนธ แมจะสามารถอาศยลกษณะสณฐานของผล รสชาต หรอรปรางใบ เปนเกณฑการจ าแนกกลมพนธทเรยนได (หรญ, 2551) แตทเรยนพนบาน ซงมความหลากหลายมากอาจตองวธการอนสนบสนน เนองจากกลมทเรยนพนบาน มลกษณะใกลเคยงกน เพราะมการผสมขามระหวางตนในธรรมชาต

ในปจจบน มการใชเครองหมายโมเลกลในการศกษาพนธกรรมพชและสงมชวตอนๆ อยางแพรหลาย จงเปนเครองมอทมประสทธภาพในการศกษาพนธกรรมของท เ ร ยนเ ชนกน เคร องหมายอาร เอพด (Random Amplified Polymorphic DNA) สามารถวเคราะหความแตกตางทางพนธกรรมโดยใชเทคนคพซอาร ทไมจ าเปนตองทราบขอมลเกยวกบล าดบเบสของดเอนเอเปาหมาย เนองจากไพรเมอรทใชไมจ าเพาะเจาะจงกบดเอนเอบรเวณใด หลกการของเทคนคนคอ ใชไพรเมอรขนาด 10 นวคลโอไทดเพยงชนดเดยวเพอเพมปรมาณดเอนเอแบบสม และแยกขนาดดเอนเอทได โดยการท าอเลกโทรโฟรซสในอะกาโรสเจล และยอมแถบดเอนเอดวยเอธเดยมโบรไมด (สรนทร, 2545) ดงนนการใชลกษณะทางสณฐานวทยา และเครองหมายโมเลกลในการคดเลอกทเรยนพนบานทมลกษณะด เพอน าไปเปนฐานในการพฒนาเปนพนธการคาในอนาคต จงมความส าคญเปนอยางยง

จ ด ป ร ะ ส ง ค ข อ ง ง า น ว จ ย น เ พ อ ศ ก ษ า แ ล ะเปรยบเทยบความแตกตางของพนธทเรยนพนบานในภาคใตโดยใชลกษณะทางสณฐาน และเครองหมายโมเลกลพรอมทง เกบรวบรวมทเรยนพนธพนบานทมศกยภาพในการพฒนาเปนพนธการคาทงระดบ ทองถน และระดบประเทศตอไป

งานวจยนเปนงานสนองพระราชด ารในโครงการ อนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ

อปกรณและวธการทดลอง

เกบตวอยางทเรยนในพนทภาคใต 5 จงหวด ไดแก สงขลา ยะลา นครศรธรรมราช พงงา และกระบ โดยเกบผลเพอบนทกลกษณะทางสณฐาน และเกบใบหรอเปลอกตนเพอน ามาสกดดเอนเอ และน าผลไปวเคราะหความแตกตางทางพนธกรรม 1. การสกดดเอนเอ

สกดดเอนเอจากใบและเปลอกตนดวยวธประยกตจากการสกดดเอนเอของพชทมสารประกอบจ าพวกโพลแซคคาไรดและโพลฟนอลสง (Sue et al., 1997) โดยใชตวอยางพชสด 200 มลลกรม บดใน Extraction buffer

(100 mM Tris-HCl, 1.4 M NACl, 20 mM EDTA, 2% CTAB) รวมกบ β-mercaptoethanol เขมขน 3% ปรมาตร 750 ไมโครลตร และเตม PVP ลงในโกรงบดใหละเอยด เขยาใหเขากนในหลอดไมโครเซนตรฟวจ บมทอณหภม 65 องศาเซลเซยส 60 นาท เตม Chloroform : isoamyl (24:1) เซนตรฟวจท 13,000 rpm 15 นาท ดดสารละลายสวนใสใสหลอดใหม ท าซ าขนตอนน 2 รอบ หลงจากนนตกตะกอนดเอนเอดวย 95% ethanol ผสมกบ NaCl ใหเขากน แชเยนใหตกตะกอน น าตะกอนทไดละลายดวย TE buffer ตกตะกอนซ าดวย 95% ethanol

- 185 -

การประชมวชาการชมรมคณะปฏบตงานวทยาการ อพ.สธ. ครงท 6 “ทรพยากรไทย : น าสงดงามสตาโลก” (ภาคบรรยาย หนา 183-188)

ผสมกบ NaAc แชทอณหภม -20 องศาเซลเซยส ขามคน เทสวนใสทงเกบตะกอนไวแลวลางดวย 70% ethanol 2 ครง ผงตะกอนใหแหงแลวละลายตะกอนดวย TE buffer เกบไวทอณหภม -20 องศาเซลเซยส จนกวาจะน ามาใช 2. การตรวจสอบคณภาพดเอนเอ

ตรวจสอบปรมาณด เอน เอท สกด ไดด วยก ารเปรยบเทยบกบดเอนเอมาตรฐาน โดยการท าอเลกโตรโฟรซส บนอะกาโรสเจล เขมขน 0.8% แรงเคลอนไฟฟา 100 โวลต ในสารละลาย TAE buffer เปนเวลา 20 นาท ยอมแถบด เอนเอท ไดดวย เอธ เดยมโบรไมด แลวน าไปตรวจสอบภายใตแสงอลตราไวโอเลต 260 นาโนเมตร ดวยเครอง gel documentation ภายใตแสงอลตราไวโอเลต 260 นาโนเมตร ดวยเครอง gel documentation 3. การวเคราะหพนธกรรมดวยเครองหมายอารเอพด

ท าการทดสอบไพรเมอรขนาด 10 เบส โดยการสมจากไพรเมอรทมอยแลว และไพรเมอรทมผศกษามากอนจ านวน 48 ไพรเมอร ดวยปฏกรยาพซอารโดยตงคาเครองควบคมอณหภมดงน 95 องศาเซลเซยส 5 นาท 45 รอบ

ของ 95 องศาเซลเซยส 1 นาท, 36 องศาเซลเซยส 1 นาท, 72 องศาเซลเซยส 2 นาท และอณหภมสดทาย 72 องศาเซลเซยส 2 นาท (โองการ และศรสมร, 2554)หลงจากท าพซอารน าสารละลายดเอนเอทเพมปรมาณแลว จ านวน 10 ไมโครลตร ตรวจสอบขนาดชนดเอนเอ ดวยวธอเลกโตรโฟรซสบนแผนวน LE agarose เขมขน 1.8% ละลายใน TBE ใชแรงเคลอนไฟฟา 100 โวลต 60นาท ยอมแถบดเอนเอดวยเอธเดยมโบรไมดเขมขน 0.5 ไมโครกรมตอมลลลตร ตรวจดแถบด เอนเอภายใตแสงอลตราไวโอเลต 260 นาโนเมตร ดวยเครอง gel documentation คดเลอกไพรเมอรทสามารถเพมป ร ม า ณ แ ล ะ ให แ ถบ ด เ อ น เ อท ม ค ว า ม แ ต ก ต า ง(polymorphism) ระหวางตวแทนประชากรแตละกลม หลงจากนนท าการวเคราะหขอมล โดยแปลงขอมลแถบดเอนเอใหต าแหนงทมแถบดเอนเอมคาเทากบ 1 และต าแหนงทไมปรากฏแถบดเอนเอมคาเทากบ 0 วเคราะหความสมพนธและความใกล ชดทางพนธกรรมดวยโปรแกรม NTSYS version 2.1 (Rohlf, 2002)

ผลและวจารณผลการทดลอง 1. ผลการสกดดเอนเอ

จากการสกดดเอนเอดวยวธขางตน พบวาไดดเอนเอทมคณภาพดกวาวธอนทไดทดลอง ดเอนเอมความสะอาดกวาและมการปนเปอนของสารประกอบโพลแซคคารไรดนอย เนองจากสารจ าพวก CTAB และ PVP ทเตมลงไปในขนตอนการสกดดเอนเอจะไปจบกบสารประกอบโพลแซคคารไรดและสารโพลฟนอลกท าใหไดจโนมกดเอนเอทมคณภาพดและสะอาดปราศจากสงปนเปอน Jian et al. (2004) อางโดย สรมา และคณะ (2555) ซงสารประกอบโพลแซคคารไรดและสารโพลฟนอลกนมผลตอการเกด ปฏกรยาออกซเดชนในระหวางการสกดและเกดปฏกรยากบโปรตนหรอนวคลอกในรปของตะกอนทไมละลายน า นอกจากนสารประกอบพอลแซคคาไรดและพอลฟนอลกยงมผลตอการยบยงการสกดดเอนเอ ปฏกรยาพซอารและการตดดเอนเอดวยเอนไซมตดจ าเพาะไดดวย (Michiels et al., 2003)แตในการศกษาน การสกดดเอนเอดวยวธดงกลาวไดดเอนเอปรมาณนอยจงตองสกดหลายซ าเพอใหไดดเอนเอปรมาณเพยงพอทจะน าไปใชท าปฏกรยาพซอารตอไป 2. ผลการวเคราะหพนธกรรมดวยเครองหมายอารเอพด

จากการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานในภาคใตของทเรยน 60 ตวอยาง ดวยเครองหมายโมเลกลอารเอพด โดยคดเลอกจากไพรเมอรทใหแถบพอลมอรฟคชดเจนทสดจ านวน 8 ไพรเมอร พบวาใหแถบดเอนเอ

ทงหมด 129 แถบ เปนแถบพอลมอรฟค 126 แถบ คดเปน 95.34 เปอรเซนต ของแถบดเอนเอทงหมด (ภาพท 2) เมอวเคราะหการจดกลมดวยวธ UPGMA พบวา มคาดชนความใกลชดทางพนธกรรมของตวอยางทเรยนพนบาน มคาอยระหวาง 0.466-0.899 โดยสามารถแบงกลมของทเรยนพนบานภาคใตไดเปน 5 กลม จากการจดกลมทได พบวาสมาชกในแตละกลมมความสมพนธกบแหลงปลก (ภาพท 3) ซงอาจเปนเพราะพนธทน ามาท าการศกษาเปนตนพนธทไดจากการเพาะเมลดของพนธดงเดมทขนอยในบรเวณนน และมการผสมขามกบตนทอยในบรเวณเดยวกน หรอใกลเคยง การขยายพนธทเรยนพนบานมกใชเมลด ดงนนตนใหมแตละตนจะมความแตกตางกน หากทเรยนเหลานมลกษณะ และรสชาตด กจะสามารถพฒนาเปนพนธใหมได Ruwaida และคณะ (2009) ศกษาความแปรปรวนของทเรยนสายพนธซกนดวยเทคนคอารเอพด พบวาทเรยนซกนทปลกในพนทตางกน แตเปนเมลดทมาจากแหลงก าเนดมาเดยวกน มความใกลชดกนทางพนธกรรมกนมากกวาทเรยนซกนทปลกจากเมลดจากตางทกน อยางไรกตาม ปยรษฎ และคณะ (2552) ศกษาความหลากหลายของทเรยนโดยใชเครองหมายไมโครแซทเทลไลท และรายงานวาความหล า ก หล า ย ขอ งท เ ร ย น แ ต ล ะ ก ล ม ท ศ กษ า ไ ม มความสมพนธกบพนทปลก ซงอาจเปนเพราะ ชาวสวนน า

186

การประชมวชาการชมรมคณะปฏบตงานวทยาการ อพ.สธ. ครงท 6 “ทรพยากรไทย : น าสงดงามสตาโลก” (ภาคบรรยาย หนา 183-188)

เมลดพนธจากหลายแหลงมาปลกในสวนของตนเอง ท าให มความหลากหลายทางพนธกรรมสง

ภาพท 1 แสดงตวอยางทเรยนพนบานทมลกษณะด ทเกบจากพนทในจงหวดพงงา (A), สงขลาสวนท 1 (B), และยะลา (C) ตามล าดบ

ภาพท 2 แสดงลกษณะแถบดเอนเอทไดจากการวเคราะหอารเอพดของตวอยางทเรยนทง 5 พนท โดย M (marker ขนาด100

bp) หมายเลข 1-20 (สงขลาสวนท1), 21-26 (สงขลาสวนท2), 27-32 (สงขลาสวนท3), 33-42 (กระบ-พงงา), 43-60 (ยะลา) ดวยไพรเมอร (B) OPC-05 และ (D) OPA-19 ตามล าดบ

1

2 3 4

5

6

7

8

M 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60

B

A

A B C

- 187 -

การประชมวชาการชมรมคณะปฏบตงานวทยาการ อพ.สธ. ครงท 6 “ทรพยากรไทย : น าสงดงามสตาโลก” (ภาคบรรยาย หนา 183-188)

ภาพท 3 เดนโดรแกรม แสดงความสมพนธของทเรยน 60 ตวอยาง ดวยเทคนคอารเอพดจากจ านวน 8 ไพรเมอร โดยให

หมายเลข 1-60 แทนตวอยางทเรยนทเกบจากแตละพนท คอ 1-20 สงขลาสวนท 1, 21-26 สงขลาสวนท 2, 27-32 สงขลาสวนท 3, 33-42 กระบ-พงงา และ 43-60 ยะลา

สรปผลการทดลอง จากการวเคราะหพนธกรรมของทเรยนพนบานท

เกบในพนท 5 ของจงหวดทางภาคใตของประเทศไทยจ านวน 60 ตน ดวยเครองหมายโมเลกลอารเอพด พบวามความหลากหลายทางพนธกรรมคอนขางสง โดยมคาด ชนค วาม ใกล ชดอย ร ะหว า ง 0.466-0.899 ด งน นเครองหมายอาร เอพดจงเปนเครองหมายโมเลกลทสามารถน าไปใชในการจ าแนกพนธทเรยน และใชเปนฐานขอมลในการปรบปรงพนธทเรยนตอไปได

ค าขอบคณ โครงการวจยนไดรบการสนบสนนจากโครงการ

อนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ และสวนหนงจากศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพเ ก ษตร ส า น ก พฒน าบ ณ ฑ ต ศ ก ษา แ ละ ว จ ย ด า นวทยาศาสตรและเทคโนโลย ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษากระทรวง ศกษาธการ ผวจยขอขอบคณมา ณ ทนดวย

เอกสารอางอง กรมพฒนาทดน . 2549. รายงานการส ารวจและ

คาดการณผลผลตทเรยนปการผลต 2549 โดยการส ารวจระยะไกลและระบบสารสนเทศภมศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกส ารวจดนและวางแผนการใชทดน กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ. หนา 5-34

กรมวชาการเกษตร. 2553. การผลตทเรยนอยาง ถ ก ต อ ง แ ล ะ เ ห ม า ะ ส ม . [Online]Available:// soclaimon.wordpress.com/2 0 1 0 / 0 6 / 1 4 . html (สบคนเมอ 5 พฤษภาคม 2556.)

ทรงพล สมศร. 2549. การปรบปรงพนธทเรยนเพอผลตพนธลกผสมตนฤดทมคณภาพด และการศกษาจ าแนกชนด พนธ สายพนธลกผสมดเดนดวยเทคนคดานชวโมเลกล. กรงเทพฯ: สถาบนวจยพชสวน ก ร ม ว ช า ก า ร เ ก ษ ต ร ก ร ะ ท ร ว ง เ ก ษ ต ร และสหกรณ. หนา 2-6.

ปยรษฎ เจรญทรพย, ฐตาภรณ ภมไชย, อนทรา จารเพง, อรชร โชตญาณวงษ, ประไพ โมจรนทร และ พรชย จฑามาศ. 2552. ความหลากหลายทางพนธกรรมของทเรยนโดยใชดเอนเอเครองหมายชนดไมโครแซทเทลไลท. การประชมวชาการพนธศาสตร

สงขลา1

สงขลา2

ยะลา

สงขลา3

กระบ-พงงา

- 188 -

การประชมวชาการชมรมคณะปฏบตงานวทยาการ อพ.สธ. ครงท 6 “ทรพยากรไทย : น าสงดงามสตาโลก” (ภาคบรรยาย หนา 183-188)

แหงชาต ครงท 16. มหาวทยาลย ธรรมศาสตร ศนยรงสต ปทมธาน. 25-27 มนาคม 2552.

วกพเดย. 2554. ทเรยน. [Online] Available http://en.wikipedia. org/wiki/Durian. (สบคนเมอ 3 พฤษภาคม 2556.)

หรญ หรญประดษฐ. 2551. ทเรยน. สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน ฉบบเสรมการเรยนร เลม 10.

กรงเทพฯ: ส านกพมพดานสทธาการพมพ. หนา 78-129. สรมา วองไวโรจน, พชณ แสงทอง, คมสน อ านวยสทธ

และสภาวด ศรแยม. 2555. การจ าแนกสายพนธของขาวฟางหวานทปลกในเขตภาคเหนอของประเทศไทยโดยใชเทคนค RAPD. วารสารวจยและพฒนา มจธ. ฉบบพเศษ. 35(1) : 105-115.

สรนทร ปยะโชคคณากล. 2552. เครองหมายดเอนเอ : จากพนฐานสการประยกต. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

โองการ วณชาชวะ และศรสมร วนกรกล. 2554. การจ าแนกทเรยนสายพนธทองถนในจงหวดนนทบรโดยเทคนคอารเอพด.คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. หนา 14-37.

Jian, Y., Anquan, J., Esteban, J. P., Xiufen, Z., Chengtao, J., Xingchun, Z., Lan, H., and Zheng,T.A. 2004. A simple and efficient

method for extracting DNA from old and burned bone. Journal of Forensic Sciences 49(4):1-6.

Michiels, A., Van den Ende, W., Tucker, M., Liesbet, V.R., and Laere, A.V., 2003. Extraction of high-quality genomic DNA from latex-containing plants. Analytical Biochemistry 315 : 85-89.

Rohlf, F. J. 2002. NTSYS - pc. Numerical Taxonomy and Multivariate Analysis System, Versio 2.1. New York: Applied Biostatistics. pp 79-90.

Ruwaida, I. P., Supriyadi and Parjanto. 2009. Variability analysis of Sukun durian plant (Durio zibethinus) Base on RAPD marker. Nusantara Bioscience 1: 84-91.

Sue, P., L. Grant, B. and Bernard, R.B. 1997. Modification of a CTAB DNA Extraction Protocol for Plants Containing High Polysaccharide and Polyphenol Components. Plant Molecular Biology Reporter. 15(1): 8-15.