หนวยการเรยนร ท 2

เศรษฐกจพอเพยง

และสหกรณ

ตวชวด

1. ตระหนกถงความส าคญของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงท

มตอเศรษฐกจ สงคมของประเทศ (ส 3.1 ม.4-6/2)

2. ตระหนกถงความส าคญของระบบสหกรณในการพฒนา

เศรษฐกจในระดบชมชนและประเทศ (ส 3.1 ม.4-6/3)

เศรษฐกจพอเพยงและสหกรณ

เศรษฐกจ

พอเพยง

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในภาค

เกษตร อตสาหกรรม การคา และบรการ

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง

ในการด าเนนชวตของตนเองและ

ครอบครว

ปญหาการพฒนาประเทศทผานมา โดยวเคราะห

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

การพฒนาประเทศทน าปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงมาใชในการวางแผน

พฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบปจจบน

สหกรณกบบทบาท

ในการพฒนา

เศรษฐกจ

ววฒนาการของสหกรณใน

ประเทศไทย

ความส าคญของระบบสหกรณในการ

พฒนาเศรษฐกจในชมชนและประเทศ

ความหมาย ความส าคญและ

หลกการของระบบสหกรณ

ตวอยางและประเภทของสหกรณใน

ประเทศไทย

ค าวา “เศรษฐกจพอเพยง” เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช

มพระราชด ารสชแนะแนวทางการด าเนนชวต

ใหกบพสกนกรชาวไทย

“...การพฒนาประเทศจ าเปนตองท าตามล าดบขน ตองสรางพนฐานคอ

ความพอม พอกน พอใช ของประชาชนสวนใหญเบองตนกอน โดยใชวธการและ

อปกรณทประหยดแตถกตองตามหลกวชาการ เมอไดพนฐานจากความมนคง

พรอมสมควร และปฏบตไดแลว จงคอยสรางคอยเสรมความเจรญและฐานะทาง

เศรษฐกจขนทสงขนโดยล าดบตอไป... ”

หลกการ เงอนไข

ความพอเพยงจะตองประกอบดวย 3

คณลกษณะ ดงน

ความพอประมาณ หมายถง ความพอด

ทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไป โดยไม

เบยดเบยนตนเองและผอน

ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจ

เกยวกบระดบของความพอเพยงนนจะตอง

เปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหต

ปจจยทเ กยวของตลอดจนค านงถงผลท

คาดวาจะเกดขนจากการกระท านนๆ อยาง

รอบคอบ

การตดสนใจและการด าเนนกจกรรม

ตางๆ ใหอยในระดบพอเพยงนน ต อง

อาศยความร และคณธรรมเปนพ นฐาน

กลาวคอ

เงอนไขความร

ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ท

เกยวของอยางรอบดาน

ความรอบคอบทจะน าความรเหลานน

มาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบ

การวางแผน

หลกการ เงอนไข

มภมคมกนในตวทด หมายถง การ

เตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการ

เปลยนแปลงดานตางๆ ทจะเกดขน

ความระมดระวงในขนปฏบต

เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสรางคนท

มความรประกอบคณธรรมดานตางๆ ดงน

มความตระหนกในคณธรรม

มความซอสตยสจรต

มความอดทน ความเพยร

ใชสตปญญาในการด าเนนชวต

เศรษฐกจพอเพยงค านงถง “ความสข” ของผปฏบตเปนส าคญเปนความสขทง

ทางกายและทางใจ

ความร

รอบร รอบคอบ ระมดระวง

คณธรรม

ซอสตยสจรต ขยนอดทน สตปญญา แบงปน

เศรษฐกจ/สงคม/สงแวดลอม/วฒนธรรม

สมดล/พรอมรบตอการเปลยนแปลง

น าไปส

ท าใหเราคดเปน จงคดทรจกพอและ

กระท าจรง

ท าใหเราเปนคนทรจกแบงปน

ท าใหเราเปนคนมเหตมผลในการ

กระท า

ท าใหเรารจกจดการบรหารทรพยากร

ตางๆ ทมอยางจ ากดมาตอบสนอง

ความตองการของตนเองไดอยางม

เหตผลและมคณธรรม

ท าใหพงตนเองมากกวาพงพาผอน

ดานการเมอง เกดการเมองทโปรงใส มการ

บรหารงานเพอผลประโยชนของประเทศอยาง

แทจรง

ดานเศรษฐกจ เ กดภาวะ “อย รอด” ทาง

เศรษฐกจดวยพ นฐานทมนคง

ดานสงคม เกดการพฒนาโดยเรมจากคนใน

สงคมทมความแขงแกรงทงรางกาย จตใจ ปญญา

อารมณ น าไปสการพฒนาชมชนทเขมแขง

ดานสงแวดลอม เกดการใชทรพยากรทมอย

อยางจ ากดใหคมคาและเกดประโยชนสงสด

คณคา ความส าคญ และประโยชนของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ตอตนเอง ตอประเทศชาต

เศรษฐกจพอเพยงมงเนนใหผผลต หรอผ บรโภค

พยายามเรมตนผลตหรอบรโภคภายใตขอบเขตขอจ ากด

ของรายได

เศรษฐกจพอเพยง สามารถประยกตใชไดทกระดบ

ทกสาขา ทกภาคของเศรษฐกจ โดยมหลกการท

คลายคลงกนคอ เนนการเลอกปฏบตอยางพอประมาณ

มเหตผล และสรางภมคมกนใหแกตนเอง และสงคม

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในระดบบคคลคอ การด ารงชวตได

อยางไมเดอดรอน มความเปนอยประมาณตนตามฐานะ ตามอตภาพ

ดานจตใจ ท าตนใหเปนท

พงตนเอง มจตส านกทด

ดานสงคม ชวยเหลอ

เกอกลกน

ดานทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม การใช

และจดการอยางฉลาด

ดานเทคโนโลย ใชเทคโนโลยบนพ นฐาน

ภมปญญาชาวบาน และสอดคลองกบสงแวดลอม

ดาน เศรษฐ ก จ ม ง ลด

รายจาย โดยยดหลกพออย

พอกน พอใช

หลกการ

พงตนเอง

1. การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง

ในการด าเนนชวตของตนเอง

2. การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง

ในการด าเนนชวตระดบครอบครว

3. การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง

ในการด าเนนชวตระดบชมชน

4. การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง

ในการด าเนนชวตระดบประเทศ

ภาคธรกจเอกชน

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง

ภาคเกษตร

แนวพระราชด าร “ทฤษฎใหม” เปนการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง

กบภาคเกษตรโดยเฉพาะ

เปนการจดการบรหารทดนและน า

ขดสระน า ปลกขาว ปลกไมผล พชผก

พชสมนไพร

ทอยอาศย/เล ยงสตว/

ถนนหนทาง/โรงเรอน

พนทของเรา

100%

ทฤษฎใหมขนท 2 ทฤษฎใหมขนท 3

ใหเกษตรกรรวมพลงกนในรปของ

กลมหรอสหกรณ

การผลต ตงแตขนเตรยมดน

หาพนธพช ปย จดหาน าเพอเพาะปลก

การตลาด ลานตากขาว ยงฉาง

เครองสขาว จ าหนาย ผลผลต

ใหกลมเกษตรกรตดตอประสานงาน

เ พ อ จดห า ทนหร อแหล ง เ ง น เ ช น

ธนาคาร หรอบรษท หางร านเอกชน

รวมกนมาชวยลงทนและพฒนา ซงจะได

ประโยชนรวมกน

เกษตรกรสามารถขายขาว/พชผล

ไดในราคาทเหมาะสม

แบงออกเปน 2 ขน คอ ขนท 2 และขนท 3

ทฤษฎใหมขนท 2 ทฤษฎใหมขนท 3

ความเปนอย สวสดการ การศกษา

สงคม และศาสนาของสมาชกในกลม

หรอสหกรณนน

ธนาคาร/บรษทเอกชนสามารถซอ

ขาว/พชผลในราคาทถกกวาตลาดทวไป

เกษตรกรซอเครองอปโภคบรโภค

ไดในราคาต า เพราะรวมกนซอเปน

จ านวนมาก

ไมผลตสนคาทใช

ทรพยากรอยาง

สนเปลองคดเลอกบคลากรทม

คณภาพและ

คณธรรม

มการจดอบรม

ใหแกพนกงานทง

การบรหาร และ

คณธรรม

มเงนออมเพอใช

เปนทนหมนเวยน

เศรษฐกจพอเพยงส าหรบภาคธรกจเอกชน

สต + ปญญา + คณธรรม + วฒนธรรม

สต = ระลก/ตระหนกในการกระท าของตนวายนอยบนความพอเพยงหรอไม

ปญญา = พอเพยงบนความรอบรและเหตผล ฉลาดคด ฉลาดใช ฉลาดท า

คณธรรม = ความพอเพยงทไมเบยดเบยนตนเองและผอน หรอทรพยากรธรรมชาต

วฒนธรรม = การคงไวซงตวตนทางวฒนธรรมของตน ทองถน คณธรรม หรอประเทศ

ตงอยบน

ทางสายกลาง

พอประมาณ มเหตมผล มภมคมกน

ทกการกระท าในการด าเนนชวต

เศรษฐกจพอเพยง

“สงคมอยดมสข+

สงคมสขาว”

ผลปลายทาง

กนดอยด มความสข

บนความพอเพยง

สงคมคณธรรม สมานฉนท

เอออาทร

ปราศจากอบายมข

ยาเสพตด การท าลาย

ทรพยากร การท าลาย

วฒนธรรม

พลงสงคม พลงชมชนท

เขมแขงและเปนหนงเดยว

สถานการณภายนอกแทบ

ไม มผลกระทบใดๆ หรอ

เขามาท าลายสงคมพอเพยงท

เขมแขงของเราได

วฒนธรรมตางชาต

เศรษฐกจตางชาต

หลงสงครามโลกครงท 2 ประเทศตางๆ ประสบปญหาความยากจนและ

ความลาหลงทางเศรษฐกจ

ใน พ.ศ. 2493 มการจดตงสภาเศรษฐกจแหงชาตขนเพอน าหนาทวเคราะห

วจยเกยวกบเรองเศรษฐกจ การเงน การคลง

ใน พ.ศ. 2500 ธนาคารโลกไดจดสงคณะส ารวจเศรษฐกจเขามาชวยศกษา

ขอมล และศกษาวจยเศรษฐกจของประเทศไทย

ใน พ.ศ. 2502 รฐบาลไดด าเนนการออกพระราชบญญตพฒนาเศรษฐกจ

แหงชาต และตงส านกงานสภาเศรษฐกจแหงชาตขน เพอท าหนาทวางแผน

พฒนาเศรษฐกจแหงชาต

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 1

(พ.ศ. 2504-2509)

เ กดความลาชาของโครงการและการด า เ นนงาน

เนองจากขาดแคลนผช านาญการดานวชาการและการ

บรหาร

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 2

(พ.ศ. 2510-2514)

ตองประสบปญหาดานการเมอง ดานสงคม ราคาผลผลต

ตลาดโลกตกต า

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 3

(พ.ศ. 2515-2519)

การขยายตวทางการผลตและรายได ในดานการเกษตร

ต ากวาเปาหมาย ดานอตสาหกรรมและสงออกได

สงขนกวาเปาหมายเลกนอย เนองจากการผนผวนของ

ระบบการเงนของโลกเกดภาวะเงนเฟอ และเศรษฐกจ

ชะงกงนขนทวโลก เกดผลกระทบตอเสถยรภาพทาง

เศรษฐกจของไทย

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 4

(พ.ศ. 2520-2524)

ประสบปญหาเรอง การเปลยนแปลงของราคาน ามนและ

ความแปรผนของตลาดการเงนระหวางประเทศ เกด

ภาวะเงนเฟอ เศรษฐกจตกต า

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 5

(พ.ศ. 2525-2529)

ประสบปญหาการกดกนทางการคา อตราดอกเบยสง

ราคาสนคาเกษตรตกต า การสงออกและผลตภณฑ

มวลรวมต ากวาเปาหมาย

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 6

(พ.ศ. 2530-2534)

การขยายตวสงของเศรษฐกจแตการขยายตวไดเกดความ

ไมสมดลในการพฒนา เนองจากมขอจ ากดคอ

ความเหลอมล าของรายได

การบรการพ นฐานทางเศรษฐกจไมเพยงพอตอความ

ตองการ

ความเส อมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 7

(พ.ศ. 2535-2539)

คนไทยและสงคมไทยมความเปนวตถนยมมากขน ท าให

เกดปญหาดานพฤตกรรมของคนในสงคมการลมสลายของ

สถาบนครอบครว ชมชน และวฒนธรรมของทองถนขน

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 8

(พ.ศ. 2540-2544)

เกดการพฒนาแบบใหมมาสการพฒนาทเปนองครวมแต

ดวยโครงสรางระบบบรหารราชการ ทศนคต คานยมของ

คนไทยในทางปฏบตยงไมเกดผลเทาทควร ตองอาศยเวลา

ในการปรบเปลยน

แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบท 9

(พ.ศ. 2545-2549)

เศรษฐกจขยายตวอยางตอเนอง แตเศรษฐกจยงไม

เขมแขงและออนไหวตอความผนผวนของปจจยภายนอก

รวมไปถง ปญหาดานคณภาพการศกษา ความยากจน และ

ความเหลอมล าทางรายได เปนปญหาส าคญและตองแกไข

อยางตอเนอง

น าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวทางปฏบตควบคไปกบการ

พฒนาบรณาการเปนองครวมทมคนเปนศนยกลางการพฒนาอยางตอเนอง

พฒนาคนใหมคณภาพ

คณธรรม น ารอบรอยาง

เทาทน

แผนพฒนา

เศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต

เสรมสรางเศรษฐกจใหม

คณภาพ เสถยรภาพ และ

เปนธรรม

พฒนาระบบบรหารจดการประเทศ

ใหเกดธรรมาภบาลภายใตระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมข

ด ารงความหลากหลายทาง

ชวภาพและสรางความมนคง

ของฐานทรพยากรธรรมชาต

และคณภาพ

การพฒนาคณภาพและ

สงคมไทยสสงคมแหง

ภมปญญาและการเรยนร

การปรบโครงสรางการ

ผลตใหสมดลและยงยน

การสรางความเขมแขง

ของชมชนและสงคมให

เปนรากฐานทมนคงของ

ประเทศ

การเสรมสรางธรรมา-

ภบาลในการบรหาร

จดการประเทศ

การพฒนาบนฐานความหลากหลายทาง

ชวภาพและการสรางความมนคงของฐาน

ทรพยากรและสงแวดลอม

ยทธศาสตรทส าคญใน

แผนพฒนาฉบบท 10

ใชแนวคดทตอเ นองจากแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8-10

โดยยงคงยดหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงทใหคนเปนศนยกลางของการ

พฒนาและสรางสมดลการพฒนาในทกมต

วสยทศนประเทศไทยในระยะ 5 ปขางหนา

คอ สงคมอยรวมกนอยางมความสขดวย

ความเสมอภาค เปนธรรมและมภมคมกนตอ

การเปลยนแปลง

1. ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมในสงคม

2. ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค เพอความมนคง

ทางเศรษฐกจและสงคม

3. ยทธศาสตรความเขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน

4. ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน

5. ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน

6. ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจ สการเตบโตอยางมคณภาพและยงยน

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 ให

ความส าคญตอประชาคมอาเซยนมาก วชาชพทสามารถเคลอนยาย

แรงงานไดอยางเสร ตามกรอบความรวมมอของประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยนม 8 สาขา คอ

นกส ำรวจ

วศวกรรม

แพทย

ทนตแพทย

พยำบำล

บญช

กำรบรกำร

สถำปตยกรรม

เนองมาจากฐานะทางเศรษฐกจของชาวนาไทยอยในสภาวะยากจน ขาดเงนทนในการ

ประกอบอาชพ

ปลายสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5) จงคดจดตงธนาคารเพอ

การเกษตรขน แตตองยกเลกความคดนเพราะการกยมตองมหลกประกน

ใน พ.ศ. 2456 กระทรวงพระคลงมหาสมบตไดเชญ เซอร เบอรนารด ฮนเตอร ขณะนนด ารง

ต าแหนงหวหนาธนาคารเขามาส ารวจและเสนอความคดเหนเพอจดตงธนาคารใหกแหงชาต

และมความเหนใหเอาวธสหกรณมาใช

สหกรณไดจดตงขนในประเทศไทยเมอวนท 26 กมภาพนธ 2459 ทอ าเภอเมอง จ.พษณโลก

ม ชอ วา สหกรณวดจนทร ไ มจ ากดสนใช และใน พ .ศ. 2511 มการประกาศใช

พระราชบญญตสหกรณ

สหกรณกบบทบาทในการพฒนาเศรษฐกจ

พระบดาแหงสหกรณไทย ทรงจดตง และวางรากฐานกจการสหกรณ

สหกรณ หมายถง การรวมตวกนของประชาชนเพอชวยเหลอ

ซงกนและกนในการยกระดบฐานะทางเศรษฐกจของตนใหสงขน โดยยด

หลกประชาธปไตย ไมมงแสวงหาก าไร และมการแบงปนผลประโยชน

อยางยตธรรม

ดานการบรหารและการปกครอง

บรหารจดการกนเองโดยอสระ

พงพาตนเอง

ดานสงคม การพฒนา

ชมชนและกจการสงคม

ดานศลธรรม สงเสรม

คนดมคณธรรมใหเปน

ผบรหารและผน าชมชน

ดานการศกษา สงเสรม

การศ กษาและพฒนา

อาชพ

ดานสนตภาพของมวลมนษย

ไมขวางกนทางเชอชาต ศาสนา

และลทธการปกครอง

ดานเศรษฐกจ ท าใหคน

ในชมชนมงานท าและม

รายได

ความส าคญ

ของสหกรณ

การควบคมตาม

แบบประชาธปไตย

การสงเสรม

การศกษา

การจายเงนปนผลตาม

หนในอตราจ ากด

การจ าแนก

เงนสวนเกน

ความรวมมอกน

ระหวางสหกรณ

การเขาเปนสมาชก

โดยความสมครใจ

หลกการของ

สหกรณ

สหกรณนคม

เปนสหกรณของผประสงคประกอบอาชพ

เกษตรกรรมแตไมมทดน หรอมไมเพยงพอ

สหกรณการเกษตร

เปนสหกรณของผมอาชพ

เกษตรกรรม

สหกรณรานคา

เปนสหกรณทตงขนเพอจดจ าหนายสนคา

อปโภคและบรโภคใหกบสมาชก

สหกรณการประมง

เปนสหกรณส าหรบผประกอบ

อาชพประมง

สหกรณบรการ

เปนสหกรณทจดตงขนเพอ

แกปญหาการประกอบอาชพ

สหกรณออมทรพย

เปนสหกรณทจดตงขนเพอใหสมาชกรจกการ

ออมทรพยและใหกยมเมอเกดความจ าเปน

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตใหความส าคญกบ

ระบบสหกรณ เพอความมนคงของเศรษฐกจในชมชน สรางความ

รวมมอกบภาคเอกชนในการลงทนสรางอาชพและรายไดแกชมชน

นอกจากน ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณเขามาสนบสนนงานของ

สหกรณโดยใหเงนกแกเกษตรกรเพอประกอบอาชพได 2 วธ คอ

การใชกเงนแกเกษตรกรรายคน

การสนบสนนเงนทนแกสหกรณการเกษตร