การศึกษาดูงานเพื่อพัฒนา ... 1-lesson...98 | สรรสาระองค กรแห งความส ข เล ม 1: กระบวนการเคล

96 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข

การศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหงความสข

ศราวธ ทาค�า

พฒนาองคกรดวยบคลากรทมความสข

ในปจจบนมองคกรตางๆ ไดเรมใหความส�าคญกบการพฒนาองคกรและ

บคลากรใหมความสขควบคกนไป การสรางองคกรแหงความสขหรอ Happy

Workplace คอการพฒนาคนในองคกรอยางมเปาหมาย เพอใหคนในองคกร

มความพรอมตอการเปลยนแปลง และน�าพาองคกรไปสการเตบโตอยางยงยน

การสรางองคกรแหงความสขทมงพฒนาบคลากรในองคกรมหลายรปแบบ เชน

การสงเสรมใหบคลากรศกษาดวยตนเองจากแหลงตางๆ การเขารบการฝกอบรม

การประชม การสมมนา การใหศกษาตอ การเชญวทยากรมาบรรยาย เปนตน

เปนการสงเสรมใหบคลากรเกดการเรยนรเพอพฒนาตนเอง และพฒนางาน

เนองจากทรพยากรมนษยเปนปจจยส�าคญในการขบเคลอนองคกรใหคงอย

ทามกลางกระแสการแขงขน และเปนปจจยน�าพาองคกรไปสเปาหมาย และกาวส

การเปนองคกรชนน�าไดอยางประสบความส�าเรจ

การก�าหนดวธการพฒนาองคกรใหมประสทธภาพสงสดกคอ การพฒนา

ทรพยากรมนษยใหเปนผทมศกยภาพสง มความเปนเลศ มการสงสมความร

มทกษะ มความเชยวชาญ และมการขยายขอบเขตความร ความสามารถอยาง

ตอเนอง โดยมการถายทอดความรใหคนในองคกร สงผลท�าใหองคกรเกดกระบวนการ

การเรยนรอยางตอเนอง บคลากรเกดการยอมรบความคดใหม ๆ และแบงปน

ถายทอดความร รวมทงเกดการเรยนรไปดวยกนทงองคกร น�าไปสองคกรแหงการ

ศราวธ ทาคำา

สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข | 97

เรยนร อยางตอเนองซงเปนการสรางตนทนทมความคมคาใหกบองคกรท�าให

องคกรเตมเปยมไปดวยทนความร พรอมทงยงเปนการสรางทนมนษย

การสรางองคกรแหงความสขทพฒนาบคลากรในองคกรอกวธการหนง

ทชวยพฒนาการเรยนรของบคลากรและไดรบความนยมในสงคมไทย คอ การ

ศกษาดงาน ซงเปนการเรยนรจากตวอยางทประสบความส�าเรจ โดยอาจเปรยบ

ไดวาเปนการเรยนรทางลด คอเรยนรจากผอน เรยนรจากประสบการณจรง วา

คนเหลานนเขาประสบความส�าเรจเพราะอะไร หรอท�าอะไรจงลมเหลว เพอจะ

ไมตองท�าซ�ารอยใครและทส�าคญไมตองพลาดเอง เปนการเรยนรจากประสบการณ

คนอน ทงประหยดเวลาและลดความลมเหลวใหเกดนอยทสดน�าบทเรยนเหลานน

มาสงเคราะหและประยกตปรบใชใหเหมาะสมกบตนเอง

ผเขยนจงมความสนใจแนวทางในการสรางองคกรแหงความสข โดยวธการ

เรยนรแบบการศกษาดงาน (site visit) โดยเชอวาการสรางองคกรแหงความสข

ใหประสบความส�าเรจไดนน บคลากรในองคกรจะตองมความร ความเขาใจและ

มสวนรวมสรางองคกรแหงความสขดวยกน ดงนนการพฒนาความรของบคลากร

เกยวกบการสรางองคกรแหงความสขจงมความจ�าเปน ดงนนวตถประสงคของ

บทความนจงมงทจะน�าเสนอแนวทางในการศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหง

ความสขทมประสทธภาพซงจะท�าใหบรรลวตถประสงคของการพฒนาบคลากร

และองคกรแหงความสขไปพรอมๆ กน

ทำาความรจกกบการศกษาดงาน

การศกษาดงานนนมประโยชนอยางมาก ทงในดานความรความเขาใจ

ความสมพนธ การท�างานเปนทม ฯลฯ การศกษาดงานคอกจกรรมทชวยกระตน

ใหเกดการเรยนรรวมกน รวมทงแลกเปลยนประสบการณ มมมองความคดเหน

ตางๆ รวมกนบนสถานการณเดยวกน หรอเหตการณเดยวกน ซงจะท�าใหไดเหนถง

เทคนควธการในการน�ามาปรบใชหรอการแกไขปญหา ซงจะเปนประโยชนในการ



ท�างานของเราเอง แตในปจจบนมกพบวา รปแบบการศกษาดงานจะเปนลกษณะ

ของกจกรรมเชงทองเทยว เนนความสนกสนาน ซงอาจไมไดมการก�าหนด

วตถประสงค หรอประเดนการศกษาดงานใหชดเจนจงท�าใหหลาย ๆ องคกร ไมได

ประโยชนจากการศกษาดงานเทาทควร ดงนนเพอใหเกดประโยชนสงสดแก

การศกษาดงานจงควรท�าความรจกกบความหมายของการศกษาดงาน ประเภท

การศกษาดงาน และแนวทางการศกษาดงานเพอสรางองคกรแหงความสข ดงน

ความหมายของการศกษาดงาน

การศกษาดงานหมายถงการมอบหมายใหบคลากรไปสงเกตการณ

การกระท�า หรอบคคลทต องการในสถานทเฉพาะแหงใดแหงหนง เพอ

วตถประสงคใดวตถประสงคหนง ในชวงเวลาสนๆ และเปนกจกรรมหนง

ในกระบวนการพฒนาบคลากร เพอใหบคลากรไดเหนประสบการณใหมๆ การได

เหนรปแบบการท�างานทมวธปฏบตทเปนเลศ (best practice) เพอใหบคลากร

เกดการพฒนาไดเรยนรเรองใหมๆ ทดจากองคกรภายนอก (อาภรณ ภวทยพนธ,

2554)

รปแบบการดงานนอกสถานท

รปแบบการดงานนอกสถานทประกอบดวย 2 รปแบบ ดงน

1. การดงานภายในองคกรเดยวกน การดงานภายในองคกรเดยวกน

การดงานภายในองคกรเดยวกน การดงานลกษณะนเปนการดงานนอกสถานท

จากองคกรเดยวกน เพอศกษาดงานเกยวกบวธ/รปแบบการปฏบตทเปนเลศ

(best practice) สามารถน�ามาใชเปนตวอยางหรอแมแบบในการท�างานได ทงน

การดงานในรปแบบนคอนขางสะดวกในการตดตอประสานงานและการแลกเปลยน

ขอมล เนองจากเปนการดงานในองคกรเดยวกนและบคลากรอาจคนเคยรจกกน

อยแลว จงท�าใหการตดตอเพอขอดงานไมยงยาก

ประโยชน : การดงานจากองคกรเดยวกนจะท�าใหบคลากรเกดความ

เขาใจในรปแบบการท�างานทประสบความส�าเรจ ชวยท�าใหบคลากรเกดความ

เขาใจขนตอน การเชอมโยงการท�างานของตนกบงานอน รวมถงเปนเครองมอ



ทชวยใหเกดการปรบปรงและพฒนาความสามารถในการท�างานของตนไดเปน

อยางด นอกจากน การดงานจากองคกรเดยวกนยงชวยใหเกดการสรางสมพนธภาพ

ทดตอบคคลอนทอยในองคกรเดยวกน

2. การดงานภายนอกองคกร การดงานภายนอกองคกร การดงาน

ภายนอกองคกร การดงานภายนอกองคกรเปนการเปดประสบการณใหกบ

บคลากรไดเหนการท�างานขององคกรภายนอกทมวธการปฏบตงานทเปนเลศ

(best practice) เปนวธการปฏบตงานทบคลากรไมเคยเหนมากอน ซงบคลากร

สามารถน�ามมมองทไดรบมาปรบใชในองคกรของตนได อยางไรกตามการดงาน

ภายนอกองคกร บคลากรจะตองมการเตรยมความพรอมโดยมขนตอนการ

ประสานงานไวลวงหนาหลายขนตอน เชน การตดตอเพอก�าหนดวน/เวลาในการ

ดงานจากองคกรภายนอก การจดเตรยมการเดนทาง การจดเตรยมของทระลก

และการขออนญาตลวงหนาหากตองการขอถายรปหรอบนทกเสยง เปนตน

ประโยชน : การดงานจากองคกรภายนอกจะชวยท�าใหบคลากรเกดมม

มองใหมๆ เปนการเสรมสรางแนวคดหรอวสยทศนในการท�างาน ท�าใหบคลากร

มแนวคดใหมๆ จากการปฏบตงานขององคกรภายนอก อกทงยงเปนการกระตน

เพอใหเกดแรงจงใจในการเตรยมความพรอมเพอรองรบการเปลยนแปลง

เนองจากไดเหนรปแบบการท�างานขององคกรอน อนน�าไปสการจดประกายให

บคลากรเกดการเปรยบเทยบรปแบบหรอขนตอนการท�างาน ของตนเองกบ

องคกรภายนอก (อาภรณ ภวทยพนธ, 2554)


การศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหงความสข โดยทวไปจงหมายถง

การศกษาจากหนวยงานภายนอก เพอศกษาการท�างานขององคกรภายนอกทม

วธการปฏบตงานทเปนเลศ (best practice) ในการสรางองคกรแหงความสข

เปนวธการปฏบตงานทบคลากรไมเคยเหนมากอน ซงบคลากรสามารถน�ามมมอง



ทไดรบมาปรบใชในองคกรของตนได นอกจากจะสามารถสรางองคกรใหเปน

องคกรแหงความสขแลว ยงสามารถพฒนาบคลากรใหมความรเพมมากขน มตวอยาง

เทคนคทนาสนใจทมขนตอนคลายกนกบการศกษาดงานทวไป คอ การเรยนรจาก

เพอน (peer assist) เปนการเรยนรกอนการท�ากจกรรมหรอ Learning Before

Doing โดยเพอนในทนหมายถงทมผชวยกบทมทปรกษาภายนอกมาเปนเพอน

รวมอดมการณพนฐานของการเรยนรจากเพอนไดรบการพฒนาจากบรษท BP

Amaco ซงเปนบรษทน�ามนของประเทศองกฤษ ทมการเชญทมภายนอก (ทมเยอน)

มาแบงปนความร ประสบการณใหกบทมเจาบาน (ทมเหยา) ขนตอนในการท�า

peer assist มขนตอนทส�าคญดงน (ศภวลย พลายนอย, 2553)

1. ก�าหนดวตถประสงคอะไร คอ โจทยทตองการเรยนร

2. ขนด�าเนนการ

ใครคอผร

ใครคอผด�าเนนการ

ใครคอผรวม (ความหลากหลายของทกษะและประสบการณของผรวม)

ก�าหนดบทบาทของแตละฝายใหชดเจนในแตละชวงเวลา 4 ชวงหลก

ไดแก

- ทมเหยา (เจาบาน) ใหขอมลพนฐาน

- ทมเยอน ซกถามสงทสงสย

- ทมเยอน เสนอมมมอง

- ทมเหยา (เจาบาน) ทมเยอน แลกเปลยนความร



แนวทางในการเตรยมความพรอมสำาหรบการศกษาดงานเพอสราง

องคกรแหงความสข

เพอใหการศกษาดงานการพฒนาองคกรแหงความสขเกดประสทธภาพ

สงสดผเขยนจงไดประยกตหลกการการเรยนรจากเพอน (peer assist) มาเปน

แนวทางในการเตรยมความพรอมส�าหรบการศกษาดงานเพอสรางองคกรแหง

ความสข โดยขนตอนการเตรยมความพรอมส�าหรบการศกษาดงานนนสามารถ

แบงได 3 ระยะ คอ ระยะกอนไปศกษาดงาน ระยะระหวางการศกษาดงาน และ

ระยะเสรจสนการศกษาดงาน

แผนภาพท 6 แผนภาพแสดงขนตอนการเตรยมความพรอมส�าหรบการศกษาดงาน

1. ระยะกอนไปศกษาดงาน

เพอใหการศกษาดงานเปนไปอยางราบรนลดการเกดปญหาอปสรรค

ใหมากทสดและเพอใหเกดประโยชนสงสดตอคณะผศกษาดงานเอง อกทงยงจะ

เปนประโยชนแกองคกรตวอยางทใหเขาศกษาดงาน ไดเรยนรการเตรยมความพรอม

83

1.ระยะกอนไปศกษาดงาน

เพอใหการศกษาดงานเปนไปอยางราบรนลดการเกดปญหาอปสรรคใหมากทสดและเพอใหเกดประโยชนสงสดตอคณะผศกษาดงานเอง อกทงยงจะเปนประโยชนแกองคกรตวอยางทใหเขาศกษาดงาน ไดเรยนรการเตรยมความพรอมในการเปนสถานทศกษาดงาน จงมแนวทางในการเตรยมความพรอมกอนไปศกษาดงานดงน

1.1 การกาหนดวตถประสงคหรอโจทยในการศกษาดงาน เพอใหการศกษาดงานการสรางองคกรแหงความสขมประสทธภาพจงควรมการ

กาหนดโจทยหรอประเดน (issue) ในการศกษาดงานเพอเปนทศทางหลก จะทาใหเราสามารถการออกแบบกจกรรมในระหวางการศกษาดงาน เพอกระตนใหเกดการเรยนร และนาไปสการการคดเลอกองคกรทจะศกษาดงานตอไปนขอเรยกวาองคกรเจาบาน โดยมวธการ หรอหลกเกณฑในการคดเลอกอยางเหมาะสมสาหรบวตถประสงคในการศกษาดงานตวอยาง เชน เพอสรางเครอขายองคกรแหงความสข เพอสรางความรวมมอในอนาคตระหวางองคกร เพอศกษาตวอยางกจกรรมการสรางสขทประสบความสาเรจ ศกษาการสรางบรรยากาศองคกรแหงความสข เพอศกษากจกรรม Happy 8 ทนาสนใจ เปนตน โดยวตถประสงคของการศกษาดงานจะมงเนน

กอนไปศกษาดงาน ระหวางศกษาดงาน เสรจสนการศกษาดงาน

กาหนดวตถประสงคหรอโจทยในการศกษาดงาน

คดเลอกองคกร

ประสานงาน

ดาเนนกจกรรมตามทกาหนด

สรปผลรายวน (กรณศกษาดงานหลายวน)

แลกเปลยนเรยนรกอนสนสดการศกษาดงาน

สรปผลหรอประเมนการศกษาดงานตามวตถประสงค

สรปผลหรอประเมนกระบวนการศกษาดงาน

จดทาขอเสนอแนะใหทมงานและองคกรทไปศกษาดงาน

Feed Back

แผนภาพท 6 แผนภาพแสดงขนตอนการเตรยมความพรอมสาหรบการศกษาดงาน

การใหขอมลยอนกลบ (feed back)



ในการเปนสถานทศกษาดงาน จงมแนวทางในการเตรยมความพรอมกอนไปศกษา

ดงานดงน

1.1 การก�าหนดวตถประสงคหรอโจทยในการศกษาดงาน

เพอใหการศกษาดงานการสรางองคกรแหงความสขมประสทธภาพ

จงควรมการก�าหนดโจทยหรอประเดน (issue) ในการศกษาดงานเพอเปนทศทาง

หลก จะท�าใหเราสามารถออกแบบกจกรรมในระหวางการศกษาดงาน เพอกระตน

ใหเกดการเรยนร และน�าไปสการการคดเลอกองคกรทจะศกษาดงานไดตอไปน

ขอเรยกวา “องคกรเจาบาน” โดยมวธการ หรอหลกเกณฑในการคดเลอกองคกร

เจาบานอยางเหมาะสมส�าหรบวตถประสงคในการศกษาดงานตวอยาง เชน เพอสราง

เครอขายองคกรแหงความสข เพอสรางความรวมมอในอนาคตระหวางองคกร เพอ

ศกษาตวอยางกจกรรมการสรางสขทประสบความส�าเรจ เพอศกษาการสราง

บรรยากาศองคกรแหงความสข เพอศกษากจกรรม Happy 8 ทนาสนใจ เปนตน

โดยวตถประสงคของการศกษาดงานจะมงเนนศกษาแนวคดการสรางองคกรแหง

ความสข ทน�าไปสการปฏบตจรง จนเกดผลลพธคอความสขของบคลากร และผเกยวของ

ตงแตผบรหาร และบคลากรทกสวน เพราะความสขเปนเพยงนามธรรม ทไม

สามารถจบตองได แตสามารถสมผสไดดวยตนเองจากการศกษาดงานนน ซงแตกตาง

จากการศกษาดงานทวไป ทมกจะเหนผลลพธความส�าเรจทเปนรปธรรม แตไม

สามารถสมผสไดดวยความรสก

1.2 การคดเลอกองคกรทจะดงาน

องคกรทมการด�าเนนงานสรางองคกรแหงความสขแลวนน

แตละแหงจะมความโดดเดน แตกตางกน ทงในดานของแนวคดการสรางองคกร

แหงความสข และผลลพธของการสรางองคกรแหงความสข การคดเลอกองคกร

เจาบานทจะศกษาดงานจ�าเปนตองมเกณฑในการคดเลอกทเหมาะสมกบตนเอง

เชน ความพรอมขององคกรทจะใหดงาน ทงในดานขององคความร ความเหมาะสม

ของสถานท ระยะเวลาในการศกษาดงานใชเวลาเหมาะสม ความสะดวกในการ

เดนทาง เปนตน ทงนหลกเกณฑดงกลาวไมมขอก�าหนดทแนนอน สามารถปรบเปลยน



ไดตามความเหมาะสมของเราเอง โดยยดหลกทสามารถตอบสนองตอวตถประสงค

ในการศกษาดงานของเราได ทงนหากสามารถเยยมชมส�ารวจ (survey) องคกร

ทเราจะไปศกษาดงานไดกอน จะท�าใหเราสามารถปรบวตถประสงคใหเหมาะสมได

หรอเพมกจกรรมการเรยนรระหวางการศกษาดงานได และหากองคกรนนยง

ไมสะดวกในการเปนแหลงศกษาดงานกสามารถท�าการคดเลอกองคกรอน ๆ ทม

ความสะดวกในการเขาศกษาดงานแทนได

1.3 การประสานงานตางๆ

เมอไดองคกรเจาบานทจะเปนแหลงศกษาดงานแลว จงท�าการ

ประสานงานเบองตนโดยใหรายละเอยดขอมลเกยวกบองคกรของเราและชแจง

วตถประสงคในการศกษาดงานแกองคกรเจาบาน และใหองคกรเจาบานไดเตรยม

ขอมลเบองตนทสอดคลองกบวตถประสงคของเรา เชน ตองการไปศกษากจกรรม

Happy 8 ทโดดเดน องคกรเจาบานกจะไดเตรยมความพรอมของบคลากร

กจกรรม สถานท และสอทจะใชในการถายทอดความรนน

สงทจะเปนประโยชนแกทมผ ศกษาดงานมากทสดคอการ

ก�าหนดประเดนค�าถามลวงหนาเพอใชในการซกถาม และแลกเปลยนความร

การตงค�าถามเปนการจดประกายความคด ค�าถามควรเนนค�าถามปลายเปด

ถามตรงประเดนทตองการทราบ ชดเจน ใชภาษาเขาใจงาย มการเรยงล�าดบ

ค�าถามเพอความสะดวกในการถามและรวบรวมขอมล กระตนใหเกดการถายทอด

ความรในการด�าเนนงานสรางองคกรแหงความสข ค�าถามดงกลาวเราจะตองม

การเตรยมการและสงใหองคกรเจาบาน ลวงหนา เพอเตรยมใหขอมล ตรงกบ

สงทตองการเรยนร นอกจากทมผศกษาดงานจะไดเตรยมค�าถามแลว ควรมขอมล

เกยวกบสงทเราตองการแลกเปลยน เชนแนวคดการสรางองคกรแหงความสข

ในองคกรของเรา รปแบบกจกรรมของเรา ปญหาทพบ หรอขอเสนอแนะด ๆ เพอ

แลกเปลยนกน จะท�าใหเกดการเรยนรรวมกน

ในการศกษาดงานเรามกจะคนเคยกบการนงฟงบรรยายรบฟง

บทเรยนความส�าเรจตาง ๆ เปนสวนใหญ แตการศกษาดเพอพฒนาองคกรแหง



ความสขควรมการออกแบบกจกรรมเพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของการ

ศกษาดงาน ทไดก�าหนดชดเจนแลว เชน ตองการไปศกษาปจจยความส�าเรจของ

คณะท�างาน Happy Workplace ในองคกรเจาบาน โดยขอมลเบองตนทเราทราบ

มาคอ องคกรเจาบานมคณะกรรมการ Happy Workplace ทมาจากหลายสวนงาน

และมความถนดในการท�ากจกรรมสมพนธผอนคลายความเครยดใหกบพนกงาน

เปนประจ�า จงตอนรบผเขาศกษาดงานดวยกจกรรมสมพนธ ใหผเขาศกษาดงาน

และบคลากรขององคกรเจาบานไดท�ากจกรรรมสมพนธรวมกน เปนการสราง

บรรยากาศใหผอนคลาย ละลายพฤตกรรมและเตรยมความพรอมในการเรยนร

จะท�าใหเราไดเรยนรจากประสบการณจรงจากกจกรรมทไดมสวนรวมปฏบต

เปนตน ขอควรค�านงการออกแบบกจกรรมซงเปนสวนหนงของก�าหนดการศกษา

ดงานควรวางแผนรวมกนทงสองฝายเพอใหสามารถด�าเนนการไดตามระยะเวลา

ทเหมาะสม

นอกจากนควรวางแผนการประสานงานรายละเอยดอน ๆ ท

ควรค�านงถงเชน แจงจ�านวนผเขารวมศกษาดงาน พาหนะในการเดนทางเพอ

อ�านวยความสะดวกดานสถานทจอดรถ ระยะเวลาทจะเขาไปศกษาดงาน เปนตน

เพอใหองคกรเจาบานไดเตรยมความพรอม

2. ระหวางการศกษาดงาน

แนวทางปฏบตในขนตอนระหวางการศกษาดงานเพอพฒนาองคกร

แหงความสขไดพฒนาจากขนตอนจากลกษณะการเรยนรจากเพอน (peer assist)

ทประกอบไปดวยขนตอนดงน

ทมเหยา (องคกรเจาบาน) ใหขอมลพนฐาน แจงก�าหนดการหรอ

กจกรรมทจะเกดขน

ทมเยอน ( คณะผไปศกษาดงาน) ซกถามสงทสงสย

ทมเยอน (คณะผไปศกษาดงาน) เสนอมมมอง

ทมเหยา ทมเยอน แลกเปลยนความร

โดยในขนตอนระหวางการศกษาดงานนน สามารถด�าเนนการไดตาม



ก�าหนดการทไดเตรยมไวโดยอาจเรมจากกจกรรมสมพนธโดยองคกรเจาบาน หรอ

องคกรทไปศกษาดงาน เพอสรางบรรยากาศของการเรยนรและสรางความสมพนธ

ทดในการศกษาดงานของทงสองฝาย หลงจากนนอาจใหองคกรเจาบาน กลาว

แนะน�าและใหขอมลเบองตนแกองคกรทไปศกษาดงาน ตลอดจนก�าหนดการหรอ

กจกรรมทจะเกดขน และองคกรทไปศกษาดงานกลาวแนะน�าและใหขอมลเบองตน

ชแจงวตถประสงคของการศกษาดงานแกองคกรเจาบานเพอใหทราบวตถประสงค

ของการศกษาดงานรวมกนและกจกรรมทจะเกดขน เพอเปนการกระตนให

ผเขาศกษาดงานไดรบทราบวตถประสงคเปาหมายทตนเองจะตองใหความสนใจ

และรวมแลกเปลยนเรยนรดวยกน การศกษาดงานเพอสรางองคกรแหงความสข

มงเนนไปทการศกษาแนวคดแนวการปฏบตทดทท�าใหองคกรประสบความส�าเรจ

ตลอดจน ปญหาหรอแนวทางแกไข เพอเรยนรทางลด และน�าไปประยกตใชกบ

องคกรตนเอง

เนองจากความสขเปนนามธรรมไมสามารถจบตองได แตสามารถ

สมผสได การศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหงความสข เพอใหผศกษาดงาน

เกดทศนคตทดตอการสรางความสขใหเกดขนในองคกร ควรมกจกรรมนอกเหนอ

จากการฟงบรรยาย โดยการใหผเขาศกษาดงานไดมสวนรวมในกจกรรมทองคกร

เจาบานจดขน จะท�าใหเกดการเรยนรจากการปฏบตโดยตรง สอดคลองกบการ

เรยนรตามทฤษฎของบรเนอร (Bruner,1999) ทกลาววา ความรถกสรางหรอ

หลอหลอมโดยประสบการณ ผเรยนมบทบาทรบผดชอบในการเรยน ผเรยนเปน

ผสรางความหมายขนมาจากแงมมตาง ๆ ผเรยนอยในสภาพแวดลอมทเปนจรง

ผเรยนเลอกเนอหาและกจกรรมเอง เนอหาควรถกสรางในภาพรวม โดยการให

ผเขาศกษาดงานไดมสวนรวมกบกจกรรมจะเปนการกระตนใหเกดการเรยนรและ

ไดตวอยางการปฏบตจรงในการน�าแนวคดการสรางองคกรแหงความสขไปใช

ในกรณทการศกษาดงานมก�าหนดการหลายวนสงทจ�าเปนตอง

ท�าเปนกจกรรมประจ�าวนเมอสนสดการศกษาดงานในวนนน ๆ คอ การสรปผล

บทเรยนจากการศกษาดงานวาเปนไปตามวตถประสงคหรอสอดคลองกบท



ก�าหนดไวหรอไม เพอวางแผนปรบปรงแผนการศกษาดงานใหสอดคลองกบ

วตถประสงคหลกในวนตอไป

3. เสรจสนการศกษาดงาน

กอนเสรจสนการศกษาดงานควรมชวงเวลาในการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

ระหวางองคกรเจาบานกบองคกรทไปศกษาดงานเพอสะทอนผลลพธ ตลอดจน

ประโยชนทไดรบเปนไปตามวตถประสงคหรอไม ใหเราสะทอนแกองคกรเจาบาน

และใหองคกรเจาบานสะทอนกบเรา โดยเราและองคกรเจาบานควรสะทอนวา

ไดเรยนรอะไรระหวางกนและกนบาง มขอเสนอแนะอยางไร ทงในดานเนอหา

ความรทไดรบ ตลอดจนดานกระบวนกจกรรมทเกดขน เพอน�าไปปรบปรง ยกระดบ

และพฒนาการศกษาดงานในอนาคตใหมประสทธภาพมากยงขน และสราง

ความสมพนธทด เปนเครอขายในอนาคต หากมเวลาจ�ากด กอาจใหรายละเอยด

ขอเสนอแนะไดไมมากนก ซงอาจรวบรวมเปนรายงานขอเสนอแนะทมรายละเอยด

เพมเตมในภายหลง เมอเสรจสนการศกษาดงานแลว

เมอกลบมายงองคกรของเราเองการสงเสรมใหบคลากรไดเกดการ

แลกเปลยนความร ทตนเองไดรบมา แลกเปลยนกบเพอนสมาชกในองคกร

ทานอนๆ ควรจะท�าการถอดบทเรยนโดยสามารถท�าไดทนทหลงจากเสรจสน

กจกรรมการศกษาดงาน โดยใหบคลากรผเขาศกษาดงานไดมสวนรวมในการ

รบผดชอบกจกรรมการถอดบทเรยนดงกลาว โดยการถอดบทเรยนนจะพจารณา

เปน 2 สวนคอ

สวนท 1 เนอหาจากการศกษาดงานเปนไปตามวตถประสงคหรอไม

การเปดโอกาสใหบคลากรไดรวมแลกเปลยนการเรยนรทไดจากการศกษาดงาน

วาเปนไปตามวตถประสงคหรอสอดคลองกบทตองการหรอไม ตนเองไดเรยนร

อะไรบาง โดยอาจใชกระบวนการ After Action Review: AAR เปนแนวทาง

ซงมกรอบค�าถามเบองตนดงน (ศภวลย พลายนอย, 2553)



- ทานคาดหวงอะไรจากกจกรรมน

- อะไรคอสงทเกดขนจรงในกจกรรมน (สงทท�าไดดและสงทท�าได

ไมด)

- ท�าไมจงเกดความแตกตางจากสงทคาดหมาย

- ไดเรยนรอะไร ส�าหรบการศกษาดงานองคกรแหงความสขควร

จะไดเรยนรตามตามวตถประสงคทไดก�าหนดไว

สวนท 2 กระบวนการศกษาดงานเพอน�าไปสการศกษาดงานครงตอไป

เมอทบทวนสงทไดเรยนรตลอดจนเนอหาจากการศกษาดงานแลว

สงทมความจ�าเปนตองถอดบทเรยนเชนกนคอรปแบบและกระบวนการในการศกษา

ดงานนนมความเหมาะสมและเออตอการเรยนรของบคลากรหรอไม และหากการ

ออกแบบกระบวนการเรยนรในการศกษาดงานนนมกจกรรมหรอวธการใดๆ เชน

กจกรรมสมพนธ จะตองสามารถถอดบทเรยนและสรปผลลพธทเกดขนวาประสบ

ความส�าเรจหรอมอปสรรคจากการท�ากจกรรมนน ๆ เพอน�ามาแลกเปลยนกน

ในทมและแลกเปลยนกบองคกรเจาบานเพอพฒนาแนวทางในการศกษาดงาน

ตอไป วาควรมรปแบบหรอกจกรรมอยางไรจงจะเหมาะสม และไดขอเสนอแนะ

ตอองคกรเจาบานทไปศกษาดงาน เพอใหเกดความสมพนธทดหรอเครอขาย

ในอนาคต



แผนภาพท 7 แผนผงสรปขนตอนการศกษาดงานเพอการพฒนาองคกรแหง

ความสข

88

แผนภาพท 7 แผนผงสรปขนตอนการศกษาดงานเพอการพฒนาองคกรแหงความสข



ปจจยความสำาเรจของการศกษาดงานองคกรแหงความสข

การดงานองคกรแหงความสขจะประสบความส�าเรจไดนน ขนอยกบปจจยหรอเงอนไขดงตอไปน 1. ผบรหารทจะสงบคลากรไปดงานนอกสถานท จะตองวเคราะหถงความสามารถทตองการใหบคลากรพฒนากอน ไมวาจะเปนความรหรอทกษะ ทเกยวของกบงานทรบผดชอบ รวมถงก�าหนดเปาหมายหรอความคาดหวงจากการดงานภายนอกสถานทใหชดเจน 2. การเตรยมความพรอมของบคลากรกอนดงาน บคลากรตองมความเขาใจวตถประสงคของการดงานเปนอยางด และการรวมกนชวยตงค�าถามระหวางหวหนาทมและบคลากรกอนไปดงาน ซงจะท�าใหบคลากรเขาใจขอบเขต และประเดนท หวหนาทมตองการมากขน 3. การก�าหนดระยะเวลาในการศกษาดงานใหเหมาะสมกบเนอหาหรอวตถประสงคทตองการเนองจากการศกษาดงานบางครงอาจตองใชระยะเวลามากกวา 1 วน จงควรค�านงถงระยะเวลาทเหมาะสมเพอใหเกดการเรยนรอยางเตมประสทธภาพ 4. ความรวมมอของสถานททจะไปดงานองคกรเจาบาน เพอใหองคกรทจะไปศกษาดงานไดจดเตรยมขอมลไดถกตองและตรงตาม วตถประสงคทตองการศกษาดงาน จ�าเปนอยางยงทจะตองแจงเปาหมายใหชดเจนวา ตองการขอดงานในเรองใดและตองการขอมลเอกสารใดบาง เพราะองคกรจะไดเตรยมขอมลหรอเอกสารบางสวนทสามารถเปดเผยกบบคลากรทขอเขามาดงาน ท�าใหไมตองเสยเวลาคนหาหรอรอเอกสาร 5. ภายหลงการดงานนอกสถานททกครง ผบงคบบญชาจะตองตดตามและด�าเนนการพฒนาตอยอด โดยการใชเทคนค การพฒนาอนๆ มาใชปรบปรงความสามารถของบคลากร เชน การมอบหมายงาน การเรยนร ดวยตนเอง การถอดบทเรยน เปนตน ถอวาเปนเทคนคการพฒนาความสามารถทน�ามาใช

ภายหลงจากการดงานเสรจสน



ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะแกองคกรทจะไปศกษาดงาน

หลายๆ องคกรมกประสบปญหาการศกษาดงานแลวไมไดประโยชน

เทาทควร บคลากรในองคกรไมไดเรยนร หรอไมสามารถถายทอดแนวคด ตวอยาง

ทดทพบเหนได ทงนควรมการวางแผนการมสวนรวมแกบคลากรโดยใหบคคลากร

ทกคนมสวนรวมในการเตรยมความพรอมในการศกษาดงานควรมการก�าหนด

บทบาทหนาทของผเขารวมศกษาดงานซงจ�าเปนอยางยงทจะตองมผ น�าทม

ดงนนจงตองมการก�าหนดผน�าทมซงอาจจะเปนหวหนาคณะท�างาน Happy

Workplace ในองคกร หรอผบงคบบญชากได เพอทจะไดเปนผน�าในการเขา

ศกษาดงาน โดยบทบาทของผน�าทมและสมาชกสรปไดดงน (สถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2548)

หนาทของผน�าทม

1. เปนตวแทนและเปนประธานในการประชมทมและประสานงาน

กบสมาชกในดานการแบงงาน การสอสารขอมล ความคบหนาและเตรยมการเดนทาง

2. ท�าความเขาใจกบสมาชกเกยวกบเปาหมาย กฎ กตกา ในการเขา

ศกษาดงานเพอความเปนระเบยบเรยบรอย

3. จดท�าแผนการเขาศกษาดงานและดแลใหเปนไปตามแผน

4. ประสานงานกบองคกรเจาบานในการเขาศกษาดงาน เชน การ

จดสงค�าถามและรายชอผทจะเขาไปศกษาดงาน ใหองคกรเจาบานลวงหนา

การสงจดหมายขอตดตอองคกรเจาบาน (host) และสงจดหมายขอบคณองคกร

เจาบาน หลงจากเสรจสนการศกษาดงานเปนตน

5. สรปผลทไดจากการศกษาดงานของทม

หนาทของสมาชก

1. รวมกนจดท�าค�าถามเพอใชในการศกษาดงาน และเตรยมใหกบ

องคกรเจาบาน (host)



2. ชวยเหลอหวหนาทมในการวางแผน เชน การทดสอบค�าถาม

การเกบขอมล การถามค�าถามตามทไดรบมอบหมายเปนตน

3. สงรายชอผทตองไปศกษาดงานในสวนของหนวยงาน แผนก ฝาย

ของตนเองใหหวหนาทมทราบลวงหนา เพอจะไดด�าเนนการกบผทเกยวของ เชน

การขออนญาตหวหนางานใหบคลากรในสงกดเขารวมการศกษาดงานเปนตน

4. การสมภาษณและการจดบนทกขอมล ทไดก�าหนดไวตาม

วตถประสงคของการศกษาดงานเชนการบนทกเสยง บนทกวดโอ การถายภาพ

ตามทไดตกลงท�าความเขาใจรวมกน

5. ชวยหวหนาทมในการท�ารายงานการศกษาดงานของทมเพอท�าให

ทราบถงจดเดนจดดอยในการศกษาดงานแตละครง

6. จดท�ารายงานผลการศกษาดงาน ผลการสงเคราะหความร และ

แนวทางในการปรบปรงองคกรตามแนวทางการสรางองคกรแหงความสข

ขอเสนอแนะแกองคกรทเปนแหลงศกษาดงาน

การเปนแหลงศกษาดงานนนส�าหรบองคกรทมความพรอม และมผรบผดชอบ

ในสวนงานทเกยวของ เชน มวลชนสมพนธ ฝายสอสารองคกร ยอมมความสะดวก

ในการใหขอมลทเปนประโยชนแกผสนใจศกษาดงานอยแลว แตหากองคกรใด

ทตองรองรบการศกษาดงานบอยครง จ�าเปนตองพงระวงถงผลกระทบตอภารกจ

หลกขององคกร ซงอาจท�าใหรบกวนงานหลกขององคกรได ดงนนจงควรมการ

เตรยมพรอมในการจดการไมใหเกดผลกระทบตอสภาพการท�างาน และควรหา

ชองทางใหเกดการเรยนรประสบการณจากผมาศกษาดงาน ตลอดจนการสราง

ความรวมมอระหวางกน อนจะท�าใหเกดประโยชนแกองคกรทงสองฝายดวย


บรรณานกรม

อาภรณ ภวทยพนธ. (2554). Field Trip, 27 สงหาคม 2556. www.oknation.

net/blog/print. php?id=692835

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. (2548). การท�า Site Visit เพอ

การศกษา Best Practice อยางเปนระบบ. ขาวประกนคณภาพการศกษา,

2548 (97).

ศภวลย พลายนอย. (2553). นานาวทยาการถอดบทเรยนและการสงเคราะห

ความร. กรงเทพมหานคร: บรษท พ.เอ.ลฟวงจ�ากด.

Jerome S. Bruner. (1999). The Process of Education 25th. Harvard

University Press

keng Guru. (2553). วธการศกษาดงานอยางมประสทธภาพ, 27 สงหาคม 2556.

www.learners. in.th/blogs/posts/400010

Documents

การศึกษาดูงานเพื่อพัฒนา ... 1-lesson...98 | สรรสาระองค กรแห งความส ข เล ม 1: กระบวนการเคล