การบัญชีต้นทุนportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17yj779BF9B8fN5Tk503.pdfบทท 8 การใช ข อม ลต นท นเพ อการต

การบญชตนทน 2

Cost Accounting 2

วนวสา เนองสมศร

คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2557

การบญชตนทน 2

Cost Accounting 2

วนวสา เนองสมศร

บช.ม. (บญชมหาบณฑต)

คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

2557

ค ำน ำ

ต ำรำวชำกำรบญชตนทน 2 น ไดแบงเนอหำกำรเรยนกำรสอนไว 10 หวเรอง ประกอบดวย ควำมรท วไปเกยวกบกำรใชขอมลทำงบญชตนทนเพอกำรตดสนใจ พฤตกรรมตนทน และกำรประมำณตนทน ระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร กำรวเครำะหตนทน ปรมำณ และก ำไร งบประมำณ ระบบตนทนมำตรฐำน และกำรวเครำะหผลตำงเพอกำรควบคม กำรก ำหนดรำคำผลตภณฑ กำรใชขอมลตนทนเพอกำรตดสนใจ กำรวเครำะหกำรลงทน และกำรบญชตำมควำมรบผดชอบและกำรก ำหนดรำคำโอน ซงเปนประโยชนแกผศกษำและผสนใจทวไป

ขอขอบพระคณ ผมส วนชวยเหลอสนบสนนใหต ำรำเลมน ส ำ เรจลงดวยด ขอขอบพระคณบดำ มำรดำ อำจำรย ทคอยชวยเหลอและเปนก ำลงใจ ขอขอบพระคณ พ นอง เพอน ผมสวนเกยวของทกทำนทไมอำจกลำวนำมไดทงหมด ทเปนก ำลงใจในกำรท ำต ำรำครงนมำโดยตลอด

หำกมขอผดพลำดประกำรใด ผเรยบเรยงขอนอมรบไวแตเพยงผเดยว และหำกทำนใดมขอเสนอแนะเพมเตมทจะน ำมำปรบปรงต ำรำเลมนใหดยงขนตอไป ผเรยบเรยงยนด และขอขอบคณในควำมอนเครำะหมำ ณ โอกำสนดวย

วนวสำ เน องสมศร ตลำคม 2557

(ค)

สารบญ

ค ำน ำ……………………………………………………………………………………… (ก) สำรบญ……………………………………………………………………………………. (ค) สำรบญภำพ………………………………………………………………………………. (ช) สำรบญตำรำง…………………………………………………………………………….. (ฌ)

บทท 1 ความรทวไปเกยวกบการใชขอมลทางบญชเพอการตดสนใจ…..…… 1

ขอมลทางการบญช…………………………………….…………………..…

ความแตกตางระหวางการบญชการเงนและการบญชบรหาร………………. แหลงทมาและขอมลทผบรหารน ามาใชในการตดสนใจ………….……........ หนาทของผบรหารกบความตองการใชขอมลทางบญช……...…………….. ลกษณะส าคญของขอมลเพอการตดสนใจ................................................. กระบวนการตดสนใจในการแกปญหา………………………………………. การจ าแนกประเภทของตนทนเพอการตดสนใจ……………………………. สรป……………………………………………………………………………

แบบฝกหดทายบท……………………………………………...……………

1

2

3

4

5

7

10

22

23

บทท 2 พฤตกรรมตนทน และการประมาณตนทน……………………………… 31

ควำมหมำยของพฤตกรรมตนทน.............................................................. การจ าแนกตนทนตามพฤตกรรมตนทน.................................................... การประมาณตนทน.................................................................................. วธสง-ต า.................................................................................................. วธแผนภาพ............................................................................................. วธก าลงสองนอยทสด............................................................................... สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

31

32

40

41

43

47

54

55

(ง)

สารบญ (ตอ)

บทท 3 ระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร............................................ 63

กำรค ำนวณตนทนผลตภณฑตำมระบบตนทนรวม..................................... กำรค ำนวณตนทนผลตภณฑตำมระบบตนทนผนแปร................................ กำรปรบก ำไรหรอขำดทนสทธจำกกำรเปลยนระบบค ำนวณตนทน

ผลตภณฑ......................................................................................... กำรรำยงำนของสวนงำนยอยดวยระบบตนทนผนแปร............................... สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

63

67

71

81

85

86

บทท 4 การวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร................................................. 93

ขอสมมตฐำนในกำรวเครำะหตนทน ปรมำณ และก ำไร.............................. ก ำไรสวนเกน........................................................................................... กำรวเครำะหจดคมทน.............................................................................. กำรวำงแผนก ำไร..................................................................................... กำรวำงแผนก ำไรโดยมภำษเงนไดเขำมำเกยวของ.................................... กำรเปลยนแปลงตวแปรในกำรวเครำะหตนทน ปรมำณ และก ำไร.............. สวนเกนทปลอดภย.................................................................................. กำรวเครำะหจดคมทนกรณขำยสนคำหลำยชนด....................................... สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

93

94

97

103

107

109

112

114

117

118

บทท 5 งบประมาณ............................................................................................ ความหมายของงบประมาณ...................................................................... วตถประสงคของงบประมาณ.................................................................... ประเภทของงบประมาณ........................................................................... การจดท างบประมาณหลกส าหรบธรกจผลตแลวขาย................................. การจดท างบประมาณส าหรบธรกจทไมใชผลตแลวขาย.............................. สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

125

125

126

127

123

146

147

148

(จ)


บทท 6 ระบบตนทนมาตรฐาน และการวเคราะหผลตางเพอการควบคม........ ความหมายของตนทนมาตรฐาน............................................................... ประโยชนของตนทนมาตรฐาน.................................................................. ระดบการก าหนดตนทนมาตรฐาน............................................................. การก าหนดตนทนมาตรฐาน..................................................................... การวเคราะหผลตางเพอการควบคม.......................................................... สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

161

161

162

163

164

170

183

184

บทท 7 การก าหนดราคาผลตภณฑ................................................................... ปจจยทมอทธพลตอกำรก ำหนดรำคำผลตภณฑ........................................ กำรก ำหนดรำคำโดยใชตนทนเปนฐำน...................................................... กำรก ำหนดรำคำผลตภณฑใหม................................................................ กำรก ำหนดรำคำตำมใบสงซอพเศษ.......................................................... สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

189

189

191

201

202

204

205

บทท 8 การใชขอมลตนทนเพอการตดสนใจ.................................................... ลกษณะขอมลตนทนเพอกำรตดสนใจ....................................................... กระบวนกำรตดสนใจเพอกำรบรหำร......................................................... รปแบบของกำรวเครำะหทำงเลอกเพอกำรตดสนใจ................................... ประเภทของปญหาเพอการตดสนใจ.......................................................... สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

213

213

216

218

221

241

242

บทท 9 การวเคราะหการลงทน......................................................................... ควำมหมำยของกำรลงทน........................................................................ ประเภทของกำรลงทน..............................................................................

253

253

254

(ฉ)


ขนตอนของกำรวเครำะหกำรลงทน........................................................... ขอมลเพอกำรวเครำะหกำรลงทน.............................................................. เครองมอทใชในกำรวเครำะหกำรลงทน..................................................... สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

255

256

263

275

276

บทท 10 การบญชตามความรบผดชอบ และการก าหนดราคาโอน..................... 283

ลกษณะของกำรบรหำรงำน...................................................................... กำรบญชตำมควำมรบผดชอบ.................................................................. ประเภทของศนยตำมควำมรบผดชอบ...................................................... กำรประเมนผลกำรปฏบตงำนของศนยควำมรบผดชอบ............................. กำรประเมนผลกำรปฏบตงำนทไมเปนตวเงน............................................ กำรก ำหนดรำคำโอน................................................................................ สรป......................................................................................................... แบบฝกหดทายบท...................................................................................

283

285

286

287

300

301

306

307

บรรณานกรม......................................................................................................... 315

(ช)

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1-1

ภาพท 1-2

ภาพท 2-1

ภาพท 2-2

ภาพท 2-3

ภาพท 2-4

ภาพท 2-5

ภาพท 2-6

ภาพท 2-7

ภาพท 2-8

ภาพท 2-9

ภาพท 2-10

ภาพท 2-11

ภาพท 2-12

ภาพท 2-13

ภาพท 4-1

ภาพท 5-1

ภาพท 5-2

ภาพท 5-3

ภาพท 5-4

ภาพท 6-1

ภาพท 6-2

ภาพท 6-3

ภาพท 7-1

ภาพท 8-1

ภาพท 8-2

ภาพท 8-3

หนาทของผบรหาร........................................................................... กระบวนการตดสนใจในการแกปญหา............................................... แสดงลกษณะของตนทนผนแปร....................................................... แสดงลกษณะของตนทนคงท............................................................ แสดงลกษณะของตนทนผสม............................................................ แสดงการประมาณตนทนดวยวธแผนภาพ......................................... แสดงการก าหนดชวงขอมลและแผนภาพในโปรแกรม Microsoft Excel......................................................................................... แสดงแผนภาพตามขอมลในโปรแกรม Microsoft Excel..................... แสดงขนตอนการน าแผนภาพวางในใบงาน....................................... แสดงหนาจอโปรแกรมส าเรจรป SPSS............................................. แสดงการก าหนดคาตวแปรท Variable View.....................................แสดงการกรอกขอมลใน Data View.................................................. แสดงขนตอนการวเคราะหขอมลในโปรแกรมส าเรจรป SPSS............ แสดงการสงตอขอมลในเมน Linear Regression............................... แสดงผลทไดจากการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมส าเรจรป SPSS.... แสดงจดคมทนโดยวธใชแผนภาพ..................................................... วตถประสงคของงบประมาณ............................................................ การจดท างบประมาณส าหรบธรกจผลตแลวขาย................................ การจดท างบประมาณส าหรบธรกจซอมาแลวขาย.............................. การจดท างบประมาณส าหรบธรกจการใหบรการ................................ ประโยชนของตนทนมาตรฐาน.......................................................... การก าหนดตนทนมาตรฐาน.............................................................. การวเคราะหผลตางเพอการควบคม.................................................. ปจจยทมอทธพลตอการก าหนดราคาผลตภณฑ................................. ลกษณะขอมลตนทนเพอการตดสนใจ................................................ กระบวนการตดสนใจเพอการบรหาร................................................. ผลตภณฑรวมและตนทนรวม...........................................................

5

9

34

36

39

43

46

46

47

50

51

51

52

52

53

99

127

128

146

147

163

169

182

191

215

217

237

(ช)

สารบญภาพ (ตอ)

หนา

ภาพท 9-1

ภาพท 10-1

ภาพท 10-2

หนา

ขนตอนการวเคราะหขอมล............................................................... ประเภทของศนยความรบผดชอบ..................................................... การประเมนผลการปฏบตงานของศนยความรบผดชอบ..................... .

256

287

300

(ฌ)

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1-1

ตารางท 1-2

ตารางท 1-3 ตารางท 1-4 ตารางท 1-5 ตารางท 2-1












แสดงความแตกตางระหวางการบญชการเงนและการบญชบรหาร...... แสดงการจ าแนกตนทนแตละประเภท............................................... แสดงการค านวณตนทนคานายหนา.................................................. แสดงการค านวณการจายเงนเดอนใหแกผจดการ.............................. แสดงการค านวณเงนเดอนและคานายหนา........................................ แสดงการค านวณคาแรงงานทตองจายใหพนกงาน............................. แสดงการค านวณตนทนคาเชาอาคาร ณ ระดบการผลตทแตกตางกน. แสดงการค านวณตนทนคาซอมบ ารงเครองจกร................................. แสดงการค านวณหาผลรวมของตวแปร............................................. แสดงการจ าแนกตนทนผลตภณฑกบตนทนงวดเวลา ตามระบบ ตนทนรวมและระบบตนทนผนแปร................................................ แสดงความสมพนธระหวางปรมาณการผลต และปรมาณการขาย กบ

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวมและระบบตนทนผนแปร แสดงการค านวณผลตางก าลงการผลต.............................................. แสดงการสรปสาเหตทท าใหเกดผลตางเพอการควบคม..................... กระแสเงนสดรบ และกระแสเงนสดจายจากกจกรรม.......................... มลคาปจจบนของเงน 1 บาท เมอสนงวดท n (PVIF i,n)..................... มลคาปจจบนของเงนงวด 1 บาทตองวด เปนเวลา n งวด

(PVIFA i,n)................................................................................... มลคาในอนาคตของเงน 1 บาท เมอสนงวดท n (FVIF i,n)..................

2

13

15

16

17

33

36

38

48

64

64

71

182

257

274

274

275

บทท 1

1 ความรท วไปเกยวกบการใชขอมลทางบญชเพอการตดสนใจ

บทท 1 ความรทวไปเกยวกบการใชขอมลทางบญชเพอการตดสนใจ

การด าเนนธรกจทจะประสบความส าเรจและสามารถยนหยดอยไดในสภาวะการ แขงขนทมแนวโนมรนแรงมากขนตลอดเวลานน ผบรหารจะตองมความรอบคอบในการแสวงหาทางเลอกทดทสดเพอใชประกอบการพจารณาตดสนใจ หากเกดปญหาขนกบกจการทงระยะสนและระยะยาว ซงการประเมนผลทางเลอกเพอการตดสนใจซงมกมมากกวาหนงทางเลอกเสมอ และมกนยมใชวธการเปรยบเทยบเชงปรมาณ (Quantitative Approach) มากกวาการเปรยบเทยบเชงคณภาพ (Qualitative Approach) เนองจากการเปรยบเทยบเชงปรมาณสามารถวดคาเปนตวเลขได จงแสดงใหเหนถงความแตกตางในแตละทางเลอกไดชดเจนกวาการเปรยบเทยบเชงคณภาพ แตอยางไรกตาม ความส าเรจของการด าเนนธรกจจะมประสทธภาพมากยงขน เมอการพจารณาตดสนใจในแตละครงไดน าทงขอมลเชงปรมาณ และขอมลเชงคณภาพมาใชประกอบเพอการตดสนใจ ซงในบทนจะไดอธบายถงแหลงทมาและขอมลทผบรหารน ามาใชในการตดสนใจ ขอมลทางการบญช ความแตกตางระหวางการบญชการเงนและการบญชบรหาร ลกษณะส าคญของขอมลเพอการตดสนใจ กระบวนการตดสนใจในการแกปญหา และการจ าแนกประเภทของตนทนเพอการตดสนใจ

ขอมลทางการบญช

ขอมลทางการบญช (Accounting Information) หมายถง ขอมลทเกดจากการจดเกบรวบรวมไดตามหลกฐานอนเทยงธรรมทนาเชอถอได ซงเปนขอมลทเกดขนทงในอดต และทคาดวาจะเกดขนในอนาคต ขอมลทางการบญชจ าแนกออกเปน 2 ประเภท คอ

1. ขอมลทางการบญชการเงน (Financial Accounting Information)

ขอมลทางการบญชการเงน เปนขอมลทางการบญชทจ ดท าขน เพอเสนอตอบคคลภายนอก หรอทเราเรยกวา “การบญชการเงน (Financial Accounting)” ซงการจดท าขอมลทางการบญชการเงนตองท าตามมาตรฐานการบญชทรบรองโดยทวไป ดงนน ขอมลทางการบญชการเงนจงมกเปนขอมลทเกดขนในอดตและจดเกบรวบรวมไดตามหลกฐานอนเทยงธรรมเชอถอได เชน ใบสงซอสนคา ใบเสรจรบเงน ใบก ากบสนคา เปนตน

บทท 1


2. ขอมลทางการบญชบรหาร (Managerial Accounting Information)

ขอมลทางการบญชบรหาร เปนขอมลทางการบญชทจดท าขน เพอเสนอขอมลใหแกผบรหารน าไปใชในการวางแผน สงการ ควบคม และตดสนใจ หรอทเราเรยกวา “การบญชบรหาร (Managerial Accounting)” ดงนน วธการและรปแบบของการน าเสนอตอผบรหาร จงไมไดก าหนดเปนหลกเกณฑทแนนอน และไมจ าเปนตองท าตามมาตรฐานการบญชทรบรองโดยทวไป เนองจากจะค านงถงความตองการใชขอมลของผบรหารเพอน าไปประกอบการพจารณาตามหนาททางการบรหารในดานตางๆ เปนส าคญ ท าใหลกษณะของขอมลทางการบญชบรหารทน าเสนอสวนใหญจงมกเปนขอมลทคาดวาจะเกดขนในอนาคต

ความแตกตางระหวางการบญชการเงนและการบญชบรหาร

จากขอมลทางการบญชทง 2 ประเภท คอ การบญชการเงน และการบญชบรหารทไดกลาวมาขางตน ถงแมวาสวนใหญจะใชขอมลจากฐานเดยวกน คอ ไดขอมลมาจากรายการคาตางๆ ทเกดขนในกจการอนเกดจากหลกฐานอนเทยงธรรมและนาเชอถอไดเหมอนกน แตกยงมประเดนทมความแตกตางกนระหวางการบญชเงนกบการบญชบรหารอยบาง ดงแสดงในตารางท 1-1 ดงน

ตารางท 1-1 แสดงความแตกตางระหวางการบญชการเงนและการบญชบรหาร

ประเดนความแตกตาง การบญชการเงน การบญชบรหาร

1. ผใชขอมล บคคลภายนอก เชน ผถอหน เจาหน หนวยงานรฐ

บคคลภายใน เชน ผบรหาร ผจดการ

2. รปแบบการน าเสนอ งบการเงน ไมมรปแบบทแนนอน สามารถน าเสนอไดหลายรปแบบ ทงนขนอยกบความตองการของผใชเปนส าคญ

3. ระยะเวลา ในการน าเสนอ

รายไตรมาสหรอรายปตามระยะเวลาทกฎหมายก าหนด

จดท าเมอใดกไดขนอยกบความตองการใชขอมลของผบรหาร

4. วตถประสงค

การน าเสนอ

ขอมลรายงานทวไป ขอมลตามแตละวตถประสงคทแตกตางกน

5. กระบวนการตรวจสอบ ตรวจสอบโดย

ผสอบบญชรบอนญาต หรอผสอบบญชภาษอากร

ไมมการตรวจสอบโดย

ผ ส อบบญชร บอ นญาต หรอผสอบบญชภาษอากร

บทท 1


ตารางท 1-1 (ตอ)

ประเดนความแตกตาง การบญชการเงน การบญชบรหาร

5. เนอหาการน าเสนอ - ใหขอมลในภาพรวม

- เปนขอมลในอดต

- ใชหลกการบญชค

- จดท าตามมาตรฐานการ บญชทรบรองโดยทวไป

- ใหขอมลในรายละเอยดยอย

- เปนทงขอมลในอดตและ ในอนาคต

- ใชหลกการอนนอกเหนอจาก หลกการบญชคกได

- ไมจ าเปนตองปฏบตตาม

มาตรฐานการบญชขนอยกบ

ความตองการของผใช

ทมา : (ปรบปรงจากไพบลย ผจงวงศ, 2554 : 9)

แหลงทมาและขอมลทผบรหารน ามาใชในการตดสนใจ

การเกบรวบรวมขอมลเพอน าไปประกอบการพจารณาตดสนใจ สงส าคญของขอมล คอจะตองไดมาจากแหลงทเชอถอไดและตองครอบคลมกบความตองการใช ซงแหลงทมาและขอมลทผบรหารน ามาใชประกอบเพอการตดสนใจโดยทวไปจะถกแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. แหลงทมาและขอมลภายในกจการ (Internal Information) ลกษณะของแหลงทมาและขอมลภายในกจการ เปนขอมลทถกจดเกบและรวบรวมไดจากหลกฐานอนเทยงธรรมและเชอถอไดทมาจากกจกรรมตางๆ ของกจการ มกเปนขอมลเชงปรมาณทเปนตวเลขชดเจน เชน ขอมลเกยวกบตนทนการผลตทตองรวบรวมมาจากวตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลต ทเกดขนในกระบวนการผลต ขอมลเกยวกบการจดท างบการเงน ซงประกอบดวยงบก าไรขาดทนทแสดงถงผลการด าเนนงาน งบแสดงฐานะการเงน งบแสดงการเปลยนแปลงของสวนของเจาของ งบกระแสเงนสด รวมถงหมายเหตประกอบงบการเงน และขอมลเกยวกบพนกงานหรอลกคา เปนตน

2. แหลงทมาและขอมลภายนอกกจการ (External Information)

ลกษณะของแหลงทมาและขอมลภายนอกกจการ เปนขอมลทเกดจากภายนอกกจการ ทไมสามารถควบคมได อาจกอใหเกดผลทงในเชงบวกและเชงลบตอการด าเนนงานทงในปจจบนและในอนาคต มกเปนขอมลเชงคณภาพทตองน าไปประกอบเพอการตดสนใจในแตละ

บทท 1


ปญหาทเกดขน นอกเหนอจากการทตองพจารณาขอมลเชงปรมาณตามทกลาวมาแลวขางตน เชน ขอมลดานสงคมและวฒนธรรม ขอมลดานกฎหมายและการเมอง ขอมลดานเศรษฐกจ ขอมลดานเทคโนโลย และขอมลดานการด าเนนงานของคแขงขน เปนตน

หนาทของผบรหารกบความตองการใชขอมลทางบญช

การด าเนนธรกจในปจจบนจะประสบความส าเรจและบรรลเปาหมายในการด าเนนงานไดตามวตถประสงคไดนน กจการจ าเปนตองมผบรหารทมความรความสามารถในดานตางๆ ไมวาจะเปนดานการวางแผน การสงการ การควบคม หรอการตดสนใจ ซงสามารถน ามาสรปเปนหนาทหลกของผบรหารได 4 ประการ คอ (ปรบปรงจากศรสดา อาชวานนทกล, 2557 : 1-3)

1. การวางแผน (Planning)

การวางแผนเปนหนาทหลกของผบรหารทตองก าหนดทศทางใหบรรลวตถประสงคตามทก าหนดไวทงในระยะสนและในระยะยาว ซงขอมลทางการบญชจะเปนขอมลส าคญทมาชวยในการวางแผนเพอใหมประสทธภาพ และบรรลถงวตถประสงคตามทก าหนดไว โดยเฉพาะการจดท าแผนงบประมาณเพอใชในการวางแผนลวงหนา เชน งบประมาณการขาย งบประมาณการผลต งบประมาณคาแรงงานทางตรง งบประมาณตนทนขาย งบประมาณเงนสด เปนตน

2. การสงการ (Directing)

เมอผบรหารไดวางแผนเรยบรอยแลว ล าดบตอไปผบรหารตองมหนาทส งการใหผใตบงคบบญชาท างานตามแผนทวางไว ซงจ าเปนตองการใชขอมลทางการบญชในการสงการแบบวนตอวน เชน หากวางแผนตองการเพมยอดขาย ตองดรายงานยอดขายในแตละวน รายงานสนคาคงเหลอ เปนตน ดงนนแผนกบญชจงตองมขอมลทเปนปจจบน เพอความพรอมในการน าเสนอขอมลแกผบรหารไดอยางถกตอง รวดเรวและทนตอความตองการใช

3. การควบคม (Controlling)

การควบคมเปนขนตอนตอจากการวางแผน และการสงการ ซงผบรหารไดใชเปนเครองมอในการตดตามผล และประเมนผลการปฏบตงานของผใตบงคบบญชาวาไดท าตามแผนทวางไวหรอไม หากเปนเรองของงบประมาณ การควบคมทดกตองมการเปรยบเทยบขอมลทเกดขนกบขอมลตามแผนทวางไว จากนนกน ามาวเคราะหผลตางเพอการควบคม ซงอาจมทงผลตางทพอใจและไมนาพอใจ หากเกดผลตางทไมนาพอใจ กตองคนหาสาเหตวาเกดจากอะไรเพอน าไปปรบปรงและแกไขตอไป

บทท 1


4. การตดสนใจ (Decision Making) การตดสนใจจะเขามามบทบาทกบทกหนาทของผบรหาร ไมวาจะเปนการวางแผน การสงการ และการควบคม หากผบรหารไมมกระบวนการตดสนใจทเหมาะสมกอาจท าใหการด าเนนงานไมมประสทธภาพสงผลใหกจการลมเหลวได

จากหนาทของผบรหารกบความตองการใชขอมลทางบญชทง 4 ประการขางตน สามารถน ามาสรปเปนหนาทของผบรหาร ดงแสดงในภาพท 1-1 ดงน

ภาพท 1-1 หนาทของผบรหาร

ลกษณะส าคญของขอมลทใชเพอการตดสนใจ

การน าเสนอขอมลประกอบเพอการตดสนใจในแตละครงอาจตองใชขอมลทงภายในและภายนอกกจการ แตสงส าคญกคอ ขอมลทใชเพอการตดสนใจจะตองมลกษณะส าคญดงน

1. ขอมลตองเกยวของกบปญหา (Relevant Problems Information)

การเสนอขอมลทเกยวของกบปญหาจะชวยใหสามารถตดสนใจในปญหาทเกดขนไดอยางถกตองเพราะเปนขอมลทมความหมายตอทางเลอกของปญหาโดยตรง เชน การตดสนใจระหวางการผลตชนสวนขนใชเองหรอจะซอชนสวนจากบคคลภายนอกเพอมาประกอบการผลตในครงน จะเหนวาขอมลทเกยวของกบการตดสนใจคอ ถาผลตชนสวนเองจะตองเสยตนทนทงสนเทาใด และถาซอชนสวนจากบคคลภายนอกจะตองจายเงนเทาใด วเคราะหเปรยบเทยบในแตละทางเลอกแลวจงตดสนใจเลอกทางเลอกทเหมาะสมและดทสด

3. การควบคม

2. การ สงการ

1. การวางแผน

4. การตดสนใจ

บทท 1


2. ขอมลตองเชอถอได (Reliability Information)

ขอมลทน ามาเสนอประกอบเพอการตดสนใจจะตองเปนขอมลทครบถวน เปนกลาง ไมล าเอยง และปราศจากขอผดพลาด ซงขอมลดงกลาวอาจตองมการคาดคะเนหรอกะประมาณโดยจะตองท าดวยความระมดระวงและตองอาศยขอมลทเกดขนในอดตและสภาวการณตางๆ ในปจจบนเปนแนวทางในการคาดคะเน เพอใหไดขอมลทเชอถอไดหรอใกลเคยงกบความจรง ทจะน ามาใชประกอบการตดสนใจ

3. ขอมลในอนาคต (Future Information)

การตดสนใจเปนสงทตองกระท าในปจจบน แตผลของการตดสนใจเปนเหตการณ

ทจะเกดขนในอนาคต ดงนน ขอมลทจะน ามาใชเพอการตดสนใจไมวาจะเปนขอมลเกยวกบตนทนหรอรายได จะตองเปนขอมลทคาดวาจะเกดขนในอนาคตเมอมการกระท าการตดสนใจนน เชน ปรมาณทคาดวาจะขายไดเพอวางแผนงบประมาณ ตนทนและรายไดทคาดวาจะเกดขนเมอตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษ รายไดทจะไดรบเมอก าลงพจารณาตดสนใจผลตตอของผลตภณฑรวม เปนตน

4. ขอมลตนทนสวนตางหรอตนทนสวนเพม (Differential Information)

การตดสนใจมกใชตนทนสวนตางหรอตนทนสวนเพมเปนหลกในการตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด เพราะตนทนสวนตางเปนการแสดงใหเหนถงความแตกตางในแตละทางเลอกไดอยางเหมาะสม การพจารณาถงลกษณะของตนทนสวนตางเพอการตดสนใจ สามารถพจารณาไดดงตวอยางท 1-1 ดงน

ตวอยางท 1-1

ตอไปนเปนการแสดงขอมลเปรยบเทยบเพอประกอบการตดสนใจวาควรผลตชนสวนเอง หรอจะซอชนสวนจากบคคลภายนอก ผลตชน

สวนเอง

ซอชนสวนจากบคคลภายนอก

ตนทน

สวนตาง

วตถดบทางตรง 10,000 - 10,000

คาแรงงานทางตรง 9,000 - 9,000

คาใชจายการผลตผนแปร 6,000 - 6,000

คาใชจายการผลตคงท 5,000 4,000 1,000

คาซอ (1,000 x 25) - 25,000 (25,000)

รวม 30,000 29,000 1,000

บทท 1


จากรปแบบการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา เมอพจารณาตนทนสวนตางโดยรวมจะมจ านวน 1,000 บาท ซงเปนผลตางทเกดขนจากทางเลอกของการผลตชนสวนเอง ดงนน กจการจงควรตดสนใจซอชนสวนจากบคคลภายนอกเนองจากมตนทนต ากวาการผลตชนสวนเองจ านวน 1,000 บาท

กระบวนการตดสนใจในการแกปญหา

การตดสนใจ เปนกจกรรมทเกดขนในการทกจการตองเลอกทางเลอกทเหมาะสมและเกดประโยชนทสด เพอใหกจการสามารถบรรลวตถประสงคตามเปาหมายทไดวางแผนไว ซงกอนการตดสนใจจะตองมการเปรยบเทยบขอมลทางการบญชทเปนขอมลเชงปรมาณ รวมถงน าขอมลเชงคณภาพประกอบการพจารณาเพมเตมอกทางหนงดวย แตทงน ผบรหารเองกตองมความรความเขาใจในกระบวนการตดสนใจเปนอยางดเสยกอนจงจะท าใหการตดสนใจดงกลาวเปนไปอยางมประสทธภาพ และสามารถชวยลดคาใชจายในการแกปญหาทไมตรงจด ซงโดยทวไปกระบวนการตดสนใจในการแกปญหาจะมขนตอน ดงน

1. การคนหาปญหาทแทจรง (Defining the Problem) ขนตอนแรกของกระบวนการตดสนใจในแกไขปญหากคอ กจการจะตองคนหาปญหาทแทจรงเสยกอนวาปญหาหรอความยงยากทเกดขนนนคออะไร เพราะถาเรารจกปญหาทแทจรงแลวกจะท าใหเราแกปญหาไดอยางถกตองและเหมาะสม เชน การขายสนคาไดนอยลงสงผลใหบรษทมก าไรลดลงหรออาจประสบผลขาดทน ตนทนคาแรงงานทางตรงเพมขนสงผลใหตนทนการผลตโดยรวมสงขน เปนตน

2. การก าหนดทางเลอกทจะใชในการแกไขปญหา (Identifying Alternatives)

เมอคนพบปญหาทแทจรงแลวขนตอนตอไปคอ การก าหนดแนวทางเลอกทจะใชใน

การแกปญหาเพราะปญหาตางๆ ทเกดขนอาจมทางเลอกหรอวธการแกไขไดหลายวธมกจะตองมทางเลอกตงแต 2 ทางเลอกขนไป เชน จากตวอยางการคนหาปญหาในขนตอนท 1 เกยวกบการขายสนคาไดนอยลง สงผลใหบรษทมก าไรลดลงหรอประสบผลขาดทนนน ทางเลอกทก าหนดไวส าหรบใชในการแกไขปญหาอาจประกอบดวย

ทางเลอกท 1 ด าเนนงานตอไป

ทางเลอกท 2 ปดโรงงานชวคราว

บทท 1


3. การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบการตดสนใจ (Accumulating Relevant

Information)

หลงจากทไดก าหนดทางเลอกทจะใชในการแกไขปญหาแลว ขนตอนตอไปกคอ การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบการตดสนใจในแตละทางเลอก ซงขอมลทเกบรวบรวมมาจะตองเปนขอมลทเชอถอไดเปนไปตามลกษณะส าคญของขอมลเพอการตดสนใจดงทไดกลาวมาแลว เพอใหเขาใจยงขนในการเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบการตดสนใจ จงไดอธบายและค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 1-2 ดงน


จากตวอยางการเกบรวบรวมขอมลจากปญหาการขายสนคาไดนอยลง สงผลใหบรษทมก าไรลดลงหรอประสบผลขาดทน แลวไดมการก าหนดทางเลอกไว 2 ทางเลอกตามทแสดงไวในขนตอนท 2 บรษทสามารถแสดงการเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบการตดสนใจไดดงน

ทางเลอกท 1

ด าเนนงานตอไป


ปดโรงงานชวคราว

ขาย 100,000 -

หก ตนทนผนแปร 50,000 -

ก าไรสวนเกน 50,000 -

หก ตนทนคงท: หลกเลยงได

หลกเลยงไมได

40,000

30,000

-

30,000

ตนทนในการปดโรงงานอน - 5,000

ก าไร (ขาดทน) สทธ (20,000) (35,000)

จากรปแบบการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา ทางเลอกด าเนนงานตอไปจะท าการรวบรวมขอมลรายไดและตนทนทงหมดเพอใหไดผลก าไรหรอขาดทนจากการด าเนนงานตอไป โดยแสดงในรปแบบตามระบบตนทนผนแปร สวนทางเลอกปดโรงงานชวคราว แสดงใหเหนถงการรวบรวมขอมลตนทนของการปดโรงงาน ซงประกอบดวย ตนทนคงททหลกเลยงไมได และตนทนในการปดโรงงานอน โดยทางเลอกนจะไมมรายไดเกดขนแตอยางใด รวมถงตนทนสวนทผนแปร ตนทนคงททหลกเลยงได กจะไมเกดขน เพราะเปนสวนของตนทนทหลกเลยงได

บทท 1


4. การวเคราะหและเปรยบเทยบในแตละทางเลอก (Analysis and

Comparison of Alternatives)

การวเคราะหขอมลในแตละทางเลอกจ าเปนอยางยงทผวเคราะหจะตองมความเขาใจในเทคนคหรอวธการตางๆ ทจะน ามาใชในการวเคราะหอยางเพยงพอและครบถวน เพอมใหการตดสนใจเกดความผดพลาดอนเนองมาจากผลการวเคราะหทมนอยเกนไป หลงจากนนเมอไดท าการวเคราะหขอมลในแตละทางเลอกแลวกจะน าผลการวเคราะหของแตละทางเลอกมาท าการเปรยบเทยบถงผลดและผลเสยทอาจจะเกดขนจากตดสนใจในการเลอกทางเลอกนน เชน จากตวอยางการรวบรวมขอมลตามขนตอนท 3 เมอน ามาวเคราะหและเปรยบเทยบแตละทางเลอก แสดงใหเหนวา ถาด าเนนงานตอไปจะเกดผลขาดทนจ านวน 20,000 บาท แตหากปดโรงงานชวคราวจะเกดผลขาดทนหรอตนทนการปดโรงงานจ านวน 35,000 บาท

5. การตดสนใจ (Making the Decision)

การตดสนใจเปนขนตอนสดทายของกระบวนการตดสนใจซงการตดสนใจนจะ ใหประโยชนสงสดแกกจการหรอไมกขนอยกบประสทธภาพของการใชกระบวนการตดสนใจทง 4

ขนตอนทกลาวมา โดยดจากผลทประเมนไดของแตละทางเลอกแลวตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด ซงถาเปนก าไรกตองเปนก าไรสงสดหรอถามผลขาดทนกตองเปนผลขาดทนนอยทสด

จากตวอยางการวเคราะหและเปรยบเทยบในขนตอนท 4 หากใหตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสดส าหรบกจการนน กจการกควรเลอกทจะด าเนนงานตอไป เนองจากแสดงใหเหนถงผลขาดทนนอยกวาทางเลอกทจะปดโรงงานชวคราวอยจ านวน 15,000 บาท (35,000-20,000)

จากกระบวนการตดสนใจในการแกปญหาทมอย 5 ขนตอนตามทกลาวมาแลวขางตน สามารถน ามาสรปดงแสดงในภาพท 1-2 ดงน

ภาพท 1-2 กระบวนการตดสนใจในการแกปญหา

1. ระบปญหา

3. เกบรวบรวมขอมล

4. วเคราะหและเปรยบเทยบ

2. ก าหนดทางเลอก

5. ตดสนใจ

ทางเลอกท 1 ด าเนนงานตอไป


ปดโรงงานชวคราว

บทท 1


การจ าแนกประเภทของตนทนเพอการตดสนใจ

1. ความหมายของตนทน

อษณย เสงพานช (2553 : 35) ไดใหความหมายไววา ตนทน หมายถง มลคาของทรพยากรทวดไดเปนหนวยเงนตราทกจการตองจายไปเพอใหไดมาซงสนคาหรอบรการทจะกอใหเกดประโยชนตอการด าเนนงาน

ไพบลย ผจงวงศ (2554 : 16) ไดใหความหมายไววา ตนทน หมายถง การใชทรพยากรของกจการ เชน การจายเงน การสญญาวาจะจายเงนสด การหมดไปของมลคาสนทรพย หรอการกอหน เพอใหไดมาซงประโยชนในรปของสนคาหรอบรการ เบญจมาศ อภสทธภญโญ (2555 : 1) ไดใหความหมายไววา ตนทน หมายถง จ านวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทกจการจายไป หรอมลคายตธรรมของสงตอบแทนอนทกจการมอบใหเพอใหไดมาซงสนทรพย ณ เวลาท ไดมาหรอกอสรางสนทรพยนนหรอจ านวนเงนทกจการรบรเปนสนทรพย

พรรณนภา รอดวรรณะ (2556 : 11) ไดใหความหมายไววา ตนทน หมายถง รายจายทเกดขนเพอใหไดมาซงสนคาและบรการ โดยอาจจายเปนเงนสด สนทรพย หนทน หรอการใหบรการ หรอการถอนหน ทงนรวมถงผลขาดทนทวดคาเปนตวเงนไดซงเกยวของโดยตรงกบการไดมาซงสนคาหรอบรการ

ศรสดา อาชวานนทกล (2557 : 1-6) ไดใหความหมายไววา ตนทน หมายถง เงนสดหรอสงเทยบเทาเงนสดทจายไปเพอใหไดมาซงสนคาหรอบรการทเปนประโยชนตอธรกจทงในปจจบนหรอในอนาคต

กชกร เฉลมกาญจนา (2557 : 17) ไดใหความหมายไววา ตนทน หมายถง จ านวนทรพยากรทใชไปเพอวตถประสงคหนงวตถประสงคใด เพอใหไดสงหนงสงใดมา สวนใหญตนทนจะอยในรปตวเงน (Mometary Measurement) หรอกลาวอกนยหนงคอ การแลกเปลยนเพอใหไดวตถดบ สนคา หรอบรการเพอกจกรรมใดกจกรรมหนง นอกจากการวดเปนรปตวเงนแลว ตนทนอาจพจารณาในแงวตถประสงคของผพจารณา (Cost Object) เชน ในแงผลตภณฑ โครงการ ลกคา กลมสนคา กจกรรม ฯลฯ

กลาวโดยสรป ตนทน (Costs) หมายถง จ านวนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดทจายไปเพอแลกเปลยนกบสนคาหรอบรการทจะไดรบมา เพอประโยชนตอกจการทงในปจจบนและในอนาคตรวมถงผลขาดทน สามารถวดคาเปนตวเงนได ซงเกยวของโดยตรงกบการไดมาของสนคาหรอบรการ อาจอยในรปของสนทรพยหรอคาใชจายกได

บทท 1


2. การจ าแนกประเภทตนทน

สงจ าเปนทจะตองท าความเขาใจกอนทจะน าขอมลตนทนมาใชในการวเคราะหและ ตดสนใจกคอ ประเภทของตนทนทแตกตางกนเน องจากมวตถประสงคในการน ามาใชประเมนผลทแตกตางกน ดงนน การศกษาและท าความเขาใจเกยวกบการจ าแนกประเภทของตนทน จงมความส าคญส าหรบนกบญชในการน าเสนอขอมลทมคณคาและถกตองแกผบรหารทตองการขอมลดงกลาวเพอใชในการวางแผน การควบคม และการตดสนใจ การจ าแนกตนทนแตละประเภท มดงน

2.1 การจ าแนกตามหนาท

การประกอบธรกจอตสาหกรรม ตนทนและคาใชจายตางๆ ท เกดขนในอตสาหกรรมจะถกจ าแนกตามหนาทหลกเพอใหเกดความเขาใจในหนาทของตนทนอยางชดเจน แบงเปน 2 ประเภท ดงน 2.1.1 ตนทนการผลต (Manufacturing Costs) หมายถง ตนทนทเกดจากการแปรสภาพวตถดบไปเปนสนคาส าเรจรปหรอกงส าเรจรป ซงจะเกดขนภายในเขตโรงงานทท าการผลตสนคา หลงจากการผลตเสรจเรยบรอยจะน าไปจ าหนายใหกบลกคาตอไป ตนทนการผลต ประกอบดวย

2.1.1.1 วตถดบทางตรง (Direct Material) หมายถง วตถดบทกชนดทใชเปนสวนส าคญในการผลตสนคาชนดใดชนดหนง และสามารถทจะคดตนทนวตถดบตางๆ เหลานนใหแกตวสนคาตอหนวยได ถอเปนวตถดบหลกทใชในการผลตสนคาเพอใหไดสนคาส าเรจรปโดยตรง เชน การผลตเฟอรนเจอรหวาย วตถดบทางตรงคอ หวาย สวนวตถดบประเภทวสดตางๆ เชน กาว ตะป ส ซงมลคาไมมนยส าคญ และค านวณหาเปนตนทนตอหนวยของสนคาไดยาก ถอเปนวตถดบทางออม (Indirect Material) และจดเปนคาใชจายการผลต

2.1.1.2 คาแรงงานทางตรง (Direct Labor) หมายถง คาแรงงานทจายใหกบพนกงานทท าการผลตสนคาโดยตรง เชน คาจางคนงานทท างานในสายการผลตเฟอรนเจอรของแผนกประกอบ แผนกตกแตง หรอคาจางคนงานทจายใหกบคนงานในแผนกปฏบตการเครองจกร เปนตน สวนคาแรงงานทจายใหแกคนงานทมไดมความสมพนธโดยตรงตอการแปรสภาพวตถดบใหเปนสนคาส าเรจรปตามวตถประสงคของกจการ เชน คาจางหวหนาควบคมโรงงาน คาจางพนกงานท าความสะอาดโรงงาน ถอเปนคาแรงงานทางออม (Indirect

Labor) และจดเปนคาใชจายการผลต

2.1.1.3 คาใชจายการผลต (Manufacturing Overhead) หมายถง คาใชจายทเกดขนในโรงงานทใชในการผลต ซงนอกเหนอจากวตถดบทางตรง และคาแรงงานทางตรง

บทท 1


บางครงอาจเรยกวา โสหยการผลต หรอคาใชจายในโรงงาน เชน วตถดบทางออม คาแรงงานทางออม คาเชาโรงงาน คาซอมแซมเครองจกร คาน ามนหลอลน คาเสอมราคาเครองจกร คาประกนภยโรงงาน คาสาธารณปโภคโรงงาน เปนตน

2.1.2 ตนทนทไมเกยวกบการผลต (Non-manufacturing Costs) หมายถง ตนทนในสวนอนๆ ทไมเกยวกบการผลตสนคาส าเรจรปหรอกงส าเรจรป เปนตนทนทเกดขนนอกเขตโรงงานทท าการผลต ประกอบดวย

2.1.2.1 คาใชจายการขาย (Selling Expenses) หมายถง คาใชจายทเกดขนเกยวกบกจกรรมการขายหรอบรการ และสงมอบสนคาใหลกคาหรอการใหบรการแกลกคา ไดแก คาขนสงออก คาโฆษณา คาสงเสรมการขาย เงนเดอนพนกงานขาย คาพาหนะ เปนตน

2.1.2.2 คาใชจายการบรหาร (Administration Expenses) หมายถง คาใชจายทเกยวของกบการตดตอสอสาร สวนใหญเปนคาใชจายทเกดขนในส านกงานหรอเปนสวนทเกดจากการปฏบตงานของฝายบรหารโดยรวม ไดแก คาสาธารณปโภคส านกงาน เงนเดอนผบรหาร คาเสอมราคาอปกรณส านกงาน คาสอบบญช หนสงสยจะสญ เปนตน

2.2 การจ าแนกตามแหลงตนทน

การผลตสนคาแตละชนดจะมปจจยน าเขาสกระบวนการผลตอย 3 สวน คอ วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลต แตเมอน ามาจ าแนกแหลงตนทนเพอแสดงใหเหนถงความสมพนธกบการผลตโดยตรง จะแบงไดเปน 3 ประเภท ดงน 2.2.1 ตนทนขนตน (Prime Costs) หมายถง ตนทนหลกทเปนสวนส าคญของการผลตซงเกดขนโดยตรงกบสนคา ประกอบดวย วตถดบทางตรง และคาแรงงานทางตรง

2.2.2 ตนทนแปรสภาพ (Conversion Costs) หมายถง ตนทนทเกยวของกบการแปรสภาพวตถดบทางตรงใหกลายเปนสนคาส าเรจรป ประกอบดวย คาแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลต

2.2.3 ตนทนปฏบตงาน (Operation Costs) หมายถง ตนทนหรอคาใชจายทไมเกยวของกบการผลต แตเกยวของกบการด าเนนงานทงสวนทเกยวกบลกคาและสวนทเกยวกบการบรหาร ประกอบดวย คาใชจายการขาย และคาใชจายการบรหารทวไป

2.3 การจ าแนกตามความสมพนธกบรายไดในชวงเวลาหนง

เมอตองการจ าแนกโดยพจารณาวาตนทนและคาใชจายประเภทใดทมผลตอการเกดรายไดในชวงเวลาใดเวลาหนง ซงปรากฏในงบก าไรขาดทน หรอตนทนสวนใดควรยงเปนตนทนของสนคาคงเหลอจนกวาจะจ าหนายได ซงจะปรากฏในงบตนทนการผลต จ าเปนตองมการจ าแนกตามความสมพนธกบรายไดในชวงเวลาหนง แบงไดเปน 2 ประเภท ดงน

บทท 1


2.3.1 ตนทนผลตภณฑ (Product Costs) หมายถง ผลรวมของตนทนทเกยวของกบการผลต ไดแก วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลต หรอเรยกอกอยางวา “ตนทนการผลต” โดยจะเปนสนทรพยหมนเวยนจนกวาจะจ าหนายไดและเมอจ าหนายไดกจะถอเปนคาใชจายทอยในรปของตนทนขาย (Cost of Goods Sold) แลวจดเปนตนทนงวดเวลาทนท

2.3.2 ตนทนงวดเวลา (Period Costs) หมายถง ตนทนทไมเกยวของกบการผลต และเปนตนทนทใชแลวหมดไปในแตละงวดซงตองน าไปหกออกจากรายไดในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง เพอใหเหนถงผลการด าเนนงานทปรากฏในงบก าไรขาดทน ไดแก ตนทนขาย คาใชจายการขายและบรหารทวไป

จากการจ าแนกประเภทตนทนทง 3 ประเภททกลาวมาขางตน สามารถน ามาสรปถงองคประกอบของการจ าแนกแตละประเภท แสดงดงในตารางท 1-2 ดงน

ตารางท 1-2 แสดงการจ าแนกตนทนแตละประเภท

ตนทน

ประเภทการจ าแนกตนทน

1. จ าแนกตามหนาท 2. จ าแนกตามแหลงตนทน

3. จ าแนกตามความสมพนธกบรายไดในชวงเวลาหนง

วตถดบทางตรง 2.1 ตนทนขนตน

คาแรงงานทางตรง 1.1 ตนทนการผลต

2.2 ตนทน

แปรสภาพ

3.2 ตนทนผลตภณฑ

คาใชจายการผลต

คาใชจายการขาย 1.2 ตนทนทไมเกยว กบการผลต

2.3 ตนทน

ปฏบตงาน

3.3 ตนทนงวดเวลา

คาใชจายการบรหร

2.4 การจ าแนกตามหนวยตนทน การจ าแนกตามหนวยตนทน เปนการจ าแนกตนทนตามความยากงายในการตดตามตนทนเขาหนวยวด หรอหนวยตนทน (Costs Object) อาจจะอยในหลายๆ รปแบบทแตกตางกนไปตามลกษณะความตองการในการจ าแนก เชน แผนก สาขา สายผลตภณฑ โครงการ เปนตน ซงตนทนชนดหนง อาจจะเปนไดทงตนทนทางตรง หรอตนทนทางออม ณ ขณะเดยวกน ทงนขนอยกบการก าหนดวาอะไรเปนหนวยตนทน แบงไดเปน 2 ประเภท ดงน

บทท 1


2.4.1 ตนทนทางตรง (Direct Costs) หมายถง ตนทนทเกดขนโดยตรงจากการปฏบตงานหรอภายในหนาทของหนวยตนทนนนๆ ซงสามารถระบไดวาตนทนใดเปนของหนวยตนทนใด และตองทราบตนทนทเกดขนไดอยางแนนอนดวย เชน วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง ถอเปนตนทนทางตรงของแผนกผลตสนคา แตเปนตนทนทางออมของแผนกขาย สวนคาสงเสรมการขายถอเปนตนทนทางตรงของแผนกขายแตเปนตนทนทางออมของแผนกผลต เปนตน

2.4.2 ตนทนทางออม (Indirect Costs) หมายถง ตนทนทมไดเกดขนโดยตรงจากหนวยตนทนนนๆ ซงไมสามารถระบไดวาตนทนใดเปนของหนวยตนทนใด เชน คาประกนภยโรงงาน คาเชาโรงงาน ถอเปนตนทนทางออมของแผนกผลต บางครงอาจเรยกวา “ตนทนรวม” (Common Costs or Joint Costs) เพราะไมสามารถระบไดอยางชดเจนวาเปนของสนคาชนดใดจ านวนเทาไร คาสาธารณปโภคของบรษทถอเปนตนทนทางออมของแตละแผนก ขณะทเปนตนทนทางตรงของบรษท เปนตน

2.5 การจ าแนกตามพฤตกรรมตนทน

การจ าแนกตามพฤตกรรมตนทนเปนการจ าแนกทมความสมพนธกบระดบกจกรรม มความส าคญเปนอยางยงตอการน าไปใชในการวางแผน และควบคมเพอการตดสนใจแบงไดเปน 3 ประเภท ดงน 2.5.1 ตนทนผนแปร (Variable Costs) หมายถง ตนทนทมลกษณะตนทนตอหนวยคงท แตตนทนรวมจะผนแปรไปตามระดบของกจกรรม (Activities) ทเปลยนแปลงไปซงมความส าคญตอการควบคมเปนอยางมาก กลาวคอ กจการสามารถทจะเพมหรอลดตนทนผนแปรไดตามความตองการโดยขนอยกบการลดกจกรรมทท าใหเกดตนทนนน เชน คานายหนาทเปลยนไปตามยอดขาย คาแรงงานทางตรงทเปลยนไปตามจ านวนชวโมงแรงงานทางตรง และตนทนวตถดบทางตรงทเปลยนไปตามปรมาณการผลตของสนคา คาเสอมราคาเครองจกรทคดตามจ านวนชวโมงการท างานของเครองจกร เปนตน

ค าวา กจกรรม หมายถง เหตการณ การกระท า ทเปนสาเหตท าใหเกดตนทนการผลตสนคาหรอบรการ เชน จ านวนชวโมงแรงงานทางตรง จ านวนชวโมงเครองจกร จ านวนครงในการสงซอ ปรมาณการผลต เปนตน

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขนเกยวกบการจ าแนกตนทนผนแปร จงขอยกตวอยางเกยวกบการคดคานายหนาทเปลยนไปตามยอดขาย ดงแสดงในตวอยางท 1-3 ดงน

บทท 1



บรษท อดรจดสรร จ ากด ประกอบธรกจจดสรรทดนเพอจ าหนาย โดยก าหนดคานายหนาใหพนกงานขายในอตรา 10% ของยอดขาย ตอไปนเปนขอมลเกยวกบยอดขายในระยะเวลา 3 เดอน ทผานมา

เดอน ยอดขาย (บาท) มกราคม 400,000

กมภาพนธ 800,000

มนาคม 1,000,000

จากขอมลของบรษท อดรจดสรร จ ากด สามารถน ามาแสดงการค านวณหาตนทนคานายหนาทจะเกดขนในแตละเดอน ดงแสดงในตารางท 1-3 ดงน

ตารางท 1-3 แสดงการค านวณตนทนคานายหนา

เดอน ยอดขาย อตราคานายหนา ตนทนคานายหนา

มกราคม 400,000 10% 40,000

กมภาพนธ 800,000 10% 80,000

มนาคม 1,000,000 10% 100,000

จากตารางการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา ตนทนคานายหนาในแตละเดอนจะเปลยนแปลงไปเพราะมยอดขายแตกตางกน ขณะทอตราคานายหนายงมอตราคงทไมเปลยนแปลง จงสรปไดวาคานายหนามลกษณะเปนตนทนผนแปรตามทไดกลาวมาแลว

2.5.2 ตนทนคงท (Fixed Costs) หมายถง ตนทนทมลกษณะตอหนวยจะเปลยนไปตามระดบกจกรรม แตตนทนรวมจะคงทเสมอ กลาวคอ ไมวากจกรรมจะเพมขนหรอลดลงในชวงกจกรรมทอยภายใตก าลงการผลตปกตทก าหนด กจะไมมผลกระทบตอตนทนคงทรวมแตอยางใด โดยไมสามารถควบคมใหนอยลงตามความตองการได เชน เงนเดอนผจดการ คาเบยประกน คาภาษทรพยสน คาเชาส านกงาน คาโฆษณา คาเสอมราคาทค านวณตามวธเสนตรง เปนตน

บทท 1


เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขนเกยวกบการจ าแนกตนทนคงท จงขอยกตวอยางเกยวกบการจายเงนเดอนผจดการ ดงแสดงในตวอยางท 1-4 ดงน


จากขอมลตวอยางท 1-3 ของบรษท อดรจดสรร จ ากด ประกอบธรกจจดสรรทดนเพอจ าหนาย ไดก าหนดจายเงนเดอนใหแกผจดการเดอนละ 30,000 บาท ตอไปนเปนขอมลปรมาณการผลตและปรมาณการขายในรอบระยะเวลา 3 เดอนทผานมา

เดอน ปรมาณการผลต (แปลง) ปรมาณการขาย (แปลง) มกราคม 10 6

กมภาพนธ 15 8

มนาคม 20 10

จากขอมลขางตน สามารถน ามาแสดงการค านวณประกอบการจายเงนเดอนใหแกผจดการ ดงแสดงในตารางท 1-4 ดงน

ตารางท 1-4 แสดงการค านวณการจายเงนเดอนใหแกผจดการ

เดอน ปรมาณการผลต (แปลง)

ปรมาณการขาย

(แปลง) เงนเดอนผจดการ

(บาท) มกราคม 10 6 30,000

กมภาพนธ 15 8 30,000

มนาคม 20 10 30,000

จากตารางการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา เงนเดอนผจดการทเกดขนในแตละเดอนมจ านวน 30,000 บาทเทากนทกเดอน ถงแมจะมปรมาณการผลตและขายแตกตางกนนนเปนเพราะวา เงนเดอนผจดการเปนตนทนคงทจงไมมการเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรมแตอยางใด

2.5.3 ตนทนผสม ( Mixed Costs) หมายถง ตนทนทมลกษณะผสมระหวางตนทนคงทและตนทนผนแปร ซงเปนการยากทจะระบวาตนทนสวนใดเปนตนทนคงทและสวนใดเปนตนทนผนแปร เชน คาสาธารณปโภค คาซอมบ ารง คาขนสง เงนเดอนพนกงานขายและคานายหนา เปนตน ซงหากตองการจ าแนกตนทนผสมเพอใหทราบวามตนทนคงทและตนทนผนแปรจ านวนเทาไรนน ตองอาศยการประมาณตนทน ซงจะกลาวในบทท 2 ตอไป

บทท 1


เพอใหเขาใจและชดเจนในการจ าแนกตนทนผสม จงขอยกตวอยางเกยวกบการจายเงนเดอนพนกงานขายและคานายหนา ดงแสดงในตวอยางท 1-5 ดงน ตวอยางท 1-5

จากขอมลตวอยางท 1-3 ของบรษท อดรจดสรร จ ากด ประกอบธรกจจดสรรทดนเพอจ าหนาย โดยก าหนดคานายหนาใหพนกงานขายในอตรา 10% ของยอดขาย สมมตเพมเตม ถาบรษทไดมนโยบายการจายเงนเดอนใหพนกงานเดอนละ 8,000 บาท

จากขอมลของบรษท อดรจดสรร จ ากด สามารถน ามาแสดงการค านวณหาเงนเดอนและคานายหนาทจะเกดขนในแตละเดอน ดงแสดงในตารางท 1-5 ดงน

ตารางท 1-5 แสดงการค านวณเงนเดอนและคานายหนา

เดอน

(1)

ยอดขาย

(2)

อตราคานายหนา

(3)

คานายหนา

(บาท)

(4)

เงนเดอน (บาท)

(3) + (4)

ตนทนผนแปรรวม (บาท)

มกราคม 400,000 10% 40,000 8,000 48,000

กมภาพนธ 800,000 10% 80,000 8,000 88,000

มนาคม 1,000,000 10% 100,000 8,000 108,000

จากตารางการค านวณขางตน แสดงใหเหนถงพฤตกรรมตนทนเงนเดอนและคานายหนาทตองจายในแตละเดอนมความแตกตางกน ขณะทมสวนหนงไมมการเปลยนแปลงไปตามกจกรรมจ านวน 8,000 บาท ซงเรยกสวนนวา ตนทนคงท สวนคานายหนาจะเปลยนแปลงไปตามกจกรรม เรยกสวนนวา ตนทนผนแปร แตเมอรวมกนแลวจงเรยกวา ตนทนผสม นนเอง

2.6 การจ าแนกตามความสมพนธกบเวลา

จากแหลงทมาและขอมลทผบรหารน ามาใชในการตดสนใจทมท งขอมลในอดตและในอนาคต จงไดจ าแนกตนทนตามความสมพนธกบเวลา แบงออกเปน 3 ประเภท ดงน 2.6.1 ตนทนในอดต (Historical Costs) หมายถง ตนทนทกจการไดจายไปจรงตามหลกฐานอนเทยงธรรมทปรากฏในอดต ซงไมมความเหมาะสมทจะน ามาใชตดสนใจของฝายบรหารในปจจบน เชน ตนทนการผลตของสนคาทเกดขนแลวถงแมสนคาจะขายไดหรอไมไดกตาม

บทท 1


2.6.2 ตนทนทดแทน (Replacement Costs) หมายถง มลคา หรอราคาตลาดปจจบนของสนทรพยประเภทเดยวกนกบทกจการใชอย กลาวคอ สนทรพยทกจการเคยซอมาในอดต ถาตองการทจะซอใหมในขณะนจะตองจายเงนในจ านวนเทาไร ซงอาจมมลคา สงกวาตนทนในอดต ทงนอาจเกดจากสภาพเศรษฐกจทมการเปลยนแปลงไป ความกาวหนาทางเทคโนโลย สภาวะการแขงขนในปจจบน เปนตน

2.6.3 ตนทนในอนาคต (Future Costs) หมายถง ตนทนหรอคาใชจาย

ทกจการคาดวาจะเกดขนในอนาคต อาจมาจากการพยากรณหรอประมาณการ สวนใหญตนทนในอนาคตจะถกน ามาใชในการวางแผน การควบคม และการตดสนใจ ดงนน จงตองจดท าดวยความระมดระวงและรอบคอบ เชน การวางแผนการขายสงผลตอการพยากรณหรอการประมาณการตนทนการผลต เปนตน

2.7 การจ าแนกตามการวเคราะหปญหาเพอการตดสนใจ

การะบวนการตดสนใจในการแกปญหา ในขนตอนของการวเคราะหในแตละทางเลอกเพอการตดสนใจนน จ าเปนอยางยงทตองมการจ าแนกตามการวเคราะหปญหาเพอตดสนใจ ทงนเพอใหไดขอมลในการวเคราะหอยางครบถวนและเหมาะสม แบงออกเปน 6

ประเภท ดงน 2.7.1 ตนทนทควบคมได และตนทนทควบคมไมได (Controllable and non-

controllable Costs) การจ าแนกตนทนในลกษณะน กเพอน าไปวดและประเมนผลการปฏบตงานของสวนงานยอย โดยไมใหตนทนทเกดขนในสวนงานทอยในความรบผดชอบของตนมสงกวางบประมาณทตงไว ซงถาสวนงานยอยมผลการประเมนทดแลวกจะสงผลดตอภาพรวมของบรษทดวยเชนกน

ตนทนทควบคมได หมายถง ตนทนทอยในอ านาจการควบคมของสวนงานยอยหรอบคคลนนโดยตรง เชน เงนเดอนพนกงานฝายผลตถอเปนตนทนทควบคมไดส าหรบผจดการฝายผลต เพราะผจดการสามารถทจะเพมหรอลดเงนเดอนของพนกงานได คาวสดสนเปลองทเกดขนในแผนกขายถอเปนตนทนทควบคมไดของผจดการฝายขาย เปนตน

ตนทนทควบคมไมได หมายถง ตนทนทไมอยในอ านาจการควบคมของสวนงานยอยหรอบคคลนนๆ โดยตรง เชน เงนเดอนผจดการฝายผลตถอเปนตนทนทควบคมไมไดของผจดการฝายผลต เพราะผจดการไมสามารถเพมหรอลดเงนเดอนของตนเองได คานายหนาถอเปนตนทนทควบคมไมไดของแผนกผลต เพราะผจดการฝายผลตไมมอ านาจในการเพมหรอลดคานายหนาของพนกงานขายได

บทท 1


2.7.2 ตนทนจม (Sunk Costs) หมายถง ตนทนทเกดขนแลวจากการตดสนใจในอดต ซงไมมผลกระทบตอการตดสนใจในปจจบนเพราะไมมความแตกตางกนในแตละทางเลอก เชน คาเสอมราคาทตองคดใหส าหรบสนทรพยทมอายการใชงานเกน 1 ป ตงแตรบเขามาในกจการ คาเชาทตองจายตามสญญาเชาระยะยาว ตนทนการผลตของสนคาถงแมจะขายไมไดกตาม เปนตน 2.7.3 ตนทนทหลกเลยงได (Avoidable Costs) หมายถง ตนทนทกจการสามารถประหยดไดถาลดกจกรรมลงหรอไมเลอกทางเลอกนน โดยทวไปจะเปนตนทนผนแปร เชน ถาไมผลตสนคาเอง ตนทนวตถดบทางตรง ตนทนคาแรงงานทางตรงจะเปนตนทนทหลกเลยงได หรอตนทนสวนทผนแปรสามารถหลกเลยงไดถาไมท าการผลตและขายตอไปอาจเกดจากการตดสนใจยกเลกผลตสนคา หรอตดสนใจปดโรงงานชวคราว เปนตน แตถาตนทนทกจการไมสามารถประหยดได ถงแมจะลดกจกรรมลงหรอจะไมเลอกทางเลอกนน จะเรยกวา ตนทนทหลกเลยงไมได (Non-avoidable Costs) โดยปกตมกเปนตนทนสวนทคงท การจ าแนกตามการวเคราะหปญหาเพอการตดสนใจในประเภทของตนทนทหลกเลยงได เพอใหเขาใจมากยงขนจงขอยกตวอยางเกยวกบการพจารณาตดสนใจในการยกเลกผลตภณฑบางชนด ดงแสดงในตวอยางท 1-6 ดงน


ตอไปนเปนการแสดงขอมลเปรยบเทยบเพอประกอบการตดสนใจวาควรจะท าการยกเลกผลตภณฑบางชนดหรอไม

ไมยกเลก ยกเลก รายไดและ

ตนทนสวนตาง

ขาย 100,000 80,000 (20,000)

หก ตนทนผนแปร 60,000 48,000 (12,000)

ก าไรสวนเกน 40,000 32,000 (8,000)

หก ตนทนคงท 25,000 25,000 -

ก าไร (ขาดทน) สทธ 15,000 7,000 (8,000)

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา ยอดขายเมอยกเลกแลวจะลดลง และตนทนผนแปรกจะลดลง เพราะเปนสวนของตนทนทหลกเลยงได สวนตนทนคงทจะไมมสวนตางเพราะเปนสวนของตนทนทไมสามารถหลกเลยงไดถงแมจะยกเลกกตาม ดงนน หากให

บทท 1


พจารณาเพอตดสนใจตามขอมลดงกลาว กจการไมควรยกเลกผลตภณฑบางชนด เพราะจะท าใหก าไรลดลงจ านวน 8,000 บาท

2.7.4 ตนทนเสยโอกาส (Opportunity Costs) หมายถง ผลประโยชนหรอผลตอบแทนทกจการจะไดรบจากการตดสนใจเลอกทางเลอกหนง แตกลบตองสญเสยโอกาสไปจากตดสนใจเลอกอกทางเลอกหนง โดยปกตตนทนเสยโอกาส จะไมมการบนทกลงในบญชของกจการ เนองจากไมไดเปนตนทนทเกดขนจรงหรอจายเงนไปจรง ดงแสดงในตวอยางท 1-7


บรษท เอซ จ ากด ไดรบใบสงซอพเศษจากลกคารายหนงจ านวน 1,000 หนวย แตเกนก าลงการผลตทวางแผนไวเดม บรษทฯ จงยอมลดหนวยผลตและขายลงเพอยอมรบใบสงซอพเศษครงน ซงจะท าใหบรษทสญเสยก าไรทควรจะไดจากการผลตและขายปกตไปจ านวน 20,000 บาท ดงนน ถาบรษทตดสนใจรบใบสงซอพเศษจะท าใหมตนทนเสยโอกาสจ านวน 20,000 บาททนท ซงกหมายถง ก าไรทบรษทสญเสยไปทไมท าการผลตและขายเอง 2.7.5 ตนทนสวนตาง (Differential Costs) หมายถง ตนทนทแตกตางกนในแตละทางเลอก ซงการประมาณตนทนสวนตางอาจวเคราะหเปนตนทนตอหนวย หรอเปนตนทนรวมกได โดยสามารถพจารณาดงแสดงในตวอยางท 1-8 ดงน ตวอยางท 1-8

ขณะนบรษทฯ ก าลงพจารณาทางเลอกวาควรจะผลตสนคา ก หรอ สนคา ข โดยใชการวเคราะหเพอการตดสนใจในรปแบบของตนทนสวนตางรวม ดงน

สนคา ก สนคา ข ตนทนสวนตาง

วตถดบทางตรง 100,000 100,000 -

คาแรงงานทางตรง 100,000 120,000 20,000

คาใชจายการผลต 80,000 80,000 -

รวม 280,000 300,000 20,000

จากรปแบบการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา จะมตนทนสวนตางจ านวน 20,000

บาท ซงเปนตนทนสวนตางจากตนทนคาแรงงานทางตรง ดงนน บรษทฯ ควรพจารณาเลอกผลตสนคา ก เพราะมตนทนต ากวาสนคา ข จ านวน 20,000 บาท

บทท 1


อยางไรกตาม การประมาณตนทนสวนตางอาจวเคราะหอยในรปเปนตนทนตอหนวยกได ซงสามารถแสดงในตวอยางท 1-9 ดงน


ตอไปนเปนขอมลตนทนและคาใชจายของบรษท ยดการผลต จ ากด

ตนทนผนแปรตอหนวย:

ตนทนการผลตผนแปร

100

บาท

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร 20 บาท

ตนทนคงทรวม:

ตนทนการผลตคงท

20,000

บาท

คาใชจายการขายและบรหารคงท 15,000 บาท

สมมตมใบสงซอพเศษมายงบรษท 200 หนวย โดยถาบรษทตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษในครงนจะท าใหตนทนการผลตผนแปรเพมขน 10% และคาใชจายการขายและบรหารผนแปรเพมขน 5%

จากขอมลขางตน สามารถน ามาแสดงการวเคราะหในรปแบบของตนทนสวนตางตอหนวย ไดดงน

ตนทนปกต ตนทนสวนตาง ตนทนรวม

ตนทนการผลตผนแปร 100 10 110

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร 20 1 21

รวม 120 11 131

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา ตนทนสวนตางตอหนวยของการตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษ จะมเฉพาะตนทนผนแปรเทานน โดยมอตราตนทนสวนตางตอหนวยรวมจ านวน 21 บาทตอหนวย หรอคดเปนตนทนสวนตางรวมจ านวน 26,200 บาท (200 หนวย x 131 บาท) 2.7.6 ตนทนมาตรฐาน (Standard Costs) หมายถง ตนทนการผลตหรอตนทนการด าเนนงานทถกก าหนดขนลวงหนาอยางระมดระวงภายใตการด าเนนงานทมประสทธภาพ ตนทนมาตรฐานประกอบดวย วตถดบทางตรงมาตรฐาน คาแรงงานทางตรงมาตรฐาน และคาใชจายการผลตมาตรฐาน โดยจะถกน ามาใชในระบบการควบคมทอยใน

บทท 1


รปแบบของงบประมาณ เมอน ามาเปรยบเทยบกบตนทนทเกดขนจรงในแตละงวดกจะเหนถงผลตางทสามารถน ามาใชในการวเคราะหเพอการควบคมตนทน และเปนขอมลในการตดสนใจเพอเพมประสทธภาพในการด าเนนงานและวดผลการด าเนนงานของหนวยงานตางๆ ดงจะไดกลาวตอไปในบทท 6

สรป

ลกษณะขอมลทางการบญชทส าคญทน ามาประกอบเพอการตดสนใจจ าแนกเปนขอมลทางบญชการเงน และขอมลการบญชบรหาร ซงมแหลงทมาของขอมลทงภายในและภายนอกกจการ และเพอใหการตดสนใจมประสทธภาพจะตองท าตาม 5 ขนตอน คอ ขนท 1คนหาปญหาทแทจรง ขนท 2 การก าหนดทางเลอกทจะใชในการแกไขปญหา ขนท 3 การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบการตดสนใจ ขนท 4 การวเคราะหและเปรยบเทยบในแตละทางเลอก และ ขนท 5 การตดสนใจ สวนการศกษาและท าความเขาใจเกยวกบการจ าแนกประเภทของตนทนกถอเปนสงจ าเปนเพอน ามาใชในการวเคราะหและการตดสนใจทงนเพ อน ามาใชประเมนผลทแตกตางกนโดยจ าแนกได 7 ประเภท คอ จ าแนกตามหนาท จ าแนกตามแหลงตนทน การจ าแนกตามความสมพนธกบรายไดในชวงเวลาหนง การจ าแนกตามหนวยตนทน การจ าแนกตามพฤตกรรมของตนทน การจ าแนกตามความสมพนธกบเวลา และการจ าแนกตามการวเคราะหปญหาเพอการตดสนใจ

บทท 1


แบบฝกหดทายบท

1. จงอธบายถงลกษณะขอมลทางการบญชมความส าคญตอกจการ 2 จงอธบายความแตกตางระหวางการบญชการเงนกบการบญชบรหาร 3. จงอธบายล าดบขนตอนตามกระบวนการแกไขปญหาเพอการตดสนใจ

4. จงอธบายถงความส าคญของการจ าแนกประเภทตนทนเพอน ามาใชในการตดสนใจ

5. จงจ าแนกตนทนตามหนาทวารายการใดเปนตนทนการผลต และรายการใดไมเกยวกบ

การผลต

1. เงนเดอนพนกงานขาย 6. คาเบยประกนส านกงาน

2. หวายทใชผลตเกาอหวาย 7. ซปทใชเยบกระโปรง 3. คาน ามนเชอเพลง 8. คาซอมบ ารงเครองจกร 4. คาแรงคนงานฝายผลต 9. คาสาธารณปโภคส านกงาน

5. คาเสอมราคา-เครองจกร 10. คาขนสงออก

6. จงจ าแนกตนทนตอไปนวารายการใดเปนตนทนการผลตและรายการใดไมเกยวกบการผลต

(จ าแนกตนทนตามหนาท)

1. หนสงสยจะสญ 6. คาสาธารณปโภคส านกงาน

2. คาแรงงานแผนกประกอบ 7. คาโฆษณา 3. คาเสอมราคาอาคารส านกงาน 8. คารบรองลกคา 4. คาเชาโรงงาน 9. เงนเดอนผจดการโรงงาน

5. คาอะไหลรถยนต 10. อฐทใชสรางบานปน

7. จงระบรายการตนทนตอไปนวา รายการใดเปนตนทนผลตภณฑ และรายการใดเปนตนทน

งวดเวลา (การจ าแนกตามความสมพนธกบรายไดในชวงเวลาหนง)

1. แปงทใชผลตโดนท 6. คาโฆษณา 2. คานายหนาพนกงานขาย 7. มะเขอเทศทใชผลตซอสมะเขอเทศ

3. เงนเดอนผจดการโรงงาน 8. คาสอบบญช

4. คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน 9. คาไฟฟาโรงงาน

5. กลวยทใชท ากลวยกวน 10. คาเชาอาคารส านกงาน

บทท 1


8. ตอไปนเปนขอมลตนทนทเกยวของกบกจการแหงหนง ซงท าการผลตเฟอรนเจอร ใหจ าแนกตนทนวาเปนตนทนผลตภณฑหรอตนทนงวดเวลา โดยขดเครองหมาย ลงในชองวางใหถกตอง

ตนทน

ตนทนผลตภณฑ ตนทนงวดเวลา

วตถดบทางตรง

คาแรงงานทางตรง

คาใชจายการผลต

คาใชจายการขาย

คาใชจายบรหาร

1. คาภาษอาคารโรงงาน

2. วสดส านกงานใชไป

3. คาสาธารณปโภคโรงงาน

4. ไมสกทใชผลตตไม

5. เงนเดอนพนกงานขาย

6. คาจางพนกงานประกอบ

7. เงนเดอนพนกงานบญช

8. คาจางพนกงานออกแบบ

เฟอรนเจอร

9. คาชนสวนในการประกอบ

10. สทใชทาเฟอรนเจอร

11. คาสงเสรมการขาย

12. คาแรงคนงานตกแตง

13. คาเสอมราคา-เครองใช

ส านกงาน

14. คาพาหนะ

15. คาซอมแซมเครองจกร

16. คาสาธารณปโภค

17. เงนเดอนพนกงานท า ความสะอาดโรงงาน

18. ตะปทใชในการผลต

19. เงนเดอนผบรหาร

20. คานายหนา

บทท 1


9. จงขดเครองหมาย ลงในชองวางใหถกตอง เพอจ าแนกตนทนตามพฤตกรรมตนทน และจ าแนกตนทนตามแหลงตนทน

ตนทน

พฤตกรรมตนทน แหลงตนทน

ผนแปร คงท ผสม ขนตน แปรสภาพ

ปฏบต

งาน

1. คาเสอมราคา-เครองจกร (วธหนวยผลต)

2. คาเสอมราคา-อาคาร ส านกงาน (วธเสนตรง)

3. คาเบยประกนภยโรงงาน

4. คาแรงคนงานฝายผลต

5. คาเชาโรงงาน

6. คาโฆษณา

7. คาซอมบ ารงเครองจกร

8. ผาทใชในการผลตเสอ

9. คาแรงชางตดเสอผา ส าเรจรป

10. คาขนสงออก

11. คาไฟฟาโรงงาน

12. คาโทรศพทโรงงาน

13. ไมทใชผลตเฟอรนเจอร

15. เงนเดอนประธานบรษท

15. กาวทใชผลตรองเทา

16. คาท าบญช

17. คาแรงงานทางออม

18. คาน ามนรถยนต

19. คาแรงคนงานท าความ สะอาดโรงงาน

20. สทาเฟอรนเจอร

บทท 1


10. จงขดเครองหมาย ลงในชองวางใหถกตอง เพอจ าแนกตนทนตามหนวยตนทน (ก าหนดใหผลตภณฑเปนหนวยตนทน : Costs Objective)

ตนทน หนวยตนทน

ตนทนทางตรง ตนทนทางออม

1. คาเสอมราคาอาคารโรงงาน

2. คาเบยประกนภยโรงงาน

3. คาแรงคนงานแผนกซอมบ ารง

4. คาซอมแซมโรงงาน

5. เหลกทใชในการผลตรถยนต

6. คาแรงคนงานแผนกประกอบ

7. คาสาธารณปโภคโรงงาน

8. คาแรงคนงานรกษาความปลอดภย

9. สทใชในการผลตรถยนต

10. ตวถงรถทใชประกอบรถยนต

11. จากขอความในแตละขอตอไปน ใหเขยนวงกลม ลอมรอบอกษร T(True) หนาขอความทเหนวาถก และวงกลมลอมรอบอกษร F (False) ถาเหนวาขอความนนผด

T F 1) ตนทนทกจการสามารถประหยดได ถาลดกจกรรมและจะเพมขนถาระดบกจกรรม

เพมขนเรยกวา “ตนทนทหลกเลยงไมได” T F 2) ตนทนการผลตส าหรบงวดเวลาหนงถอเปนตนทนผลตภณฑ (Product Costs)

แตตนทนขาย (Costs of Goods Sold) ของงวดเวลาเดยวกนกลบถอเปนตนทน งวดเวลา (Period Costs)

T F 3) ความแตกตางอนเปนสาระส าคญระหวางตนทนทางตรง (Direct Costs) และ ตนทนทางออม (Indirect Costs) ขนอยกบหนวยวดตนทน (Costs Objective)

T F 4) ตนทนผลตภณฑ ประกอบดวย วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจาย

การผลต และคาใชจายการขายและบรหาร T F 5) ตนทนทมพฤตกรรมของตนทนตอหนวยผนแปรไปตามระดบของกจกรรมแบบ

ไมสม าเสมอ และตนทนรวมจะคงทเสมอ เรยกวา “ ตนทนคงท” T F 6) ผลประโยชนหรอผลตอบแทนจากทางเลอกทไมเลอก เรยกวา ตนทนเสยโอกาส

บทท 1


T F 7) ตนทนผสม (Mixed Costs) ประกอบดวยตนทนคงท และตนทนผนแปร T F 8) เมอปรมาณการผลตเพมขน ตนทนตอหนวยกจะเพมขนดวยเสมอ เปนลกษณะ

ของตนทนผนแปร T F 9) ตนทนทไมเกยวกบการผลต ถอเปนตนทนงวดเวลา T F 10) คาใชจายการขายและบรหาร ถอเปนตนทนปฏบตงาน

T F 11) ตนทนจม (Sunk Costs) ตนทนทเกดขนแลวจากการตดสนใจในอดต ถาน ามา ประกอบการตดสนใจเกยวกบปญหาในลกษณะทคลายๆ กนในปจจบน ถอวา เหมาะสมและเปนประโยชนตอการตดสนใจในปจจบน

T F 12) ตนทนมาตรฐาน (Standard Costs) เปนตนทนการผลตหรอตนทนการด าเนนงาน

ทก าหนดขนไวลวงหนาอยางระมดระวงและมหลกเกณฑ

T F 13) ตนทนสวนตาง (Differential Costs) สามารถวเคราะหในรปแบบของตนทนตอ

หนวยหรอตนทนรวมกได ซงนยมน ามาใชวเคราะหปญหาเพอการตดสนใจ

T F 14) ตนทนผนแปรรวมจะเปลยนแปลงไปตามการเปลยนแปลงของปรมาณการผลต หรอระดบกจกรรม

T F 15) ตนทนทควบคมได (Controllable Costs) หมายถง ตนทนทไมอยในอ านาจการ ควบคมของหนวยงานหรอบคคลนนๆ โดยตรง

12. จงน าตวอกษรหนาค าศพทดานลาง มาเตมหนาขอความแตละขอทเหนวามความหมายตรงกน

…………. 1) ตนทนทไมเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรม

…………. 2) ตนทนทถกก าหนดขนลวงหนาอยางระมดระวงและมหลกเกณฑ

…………. 3) ตนทนทเกดขนในอดตซงไมอาจเปลยนแปลงไดและไมมผลกระทบตอ

การตดสนใจในปจจบน

…………. 4) ตนทนทถอเปนสนทรพยจนกวาจะขายออกไป จงจะกลายเปนคาใชจาย

………….. 5) ลกษณะของตนทนตอหนวยคงท แตตนทนรวมจะเปลยนไปตามระดบ

ของกจกรรม

…………. 6) ผลประโยชนทกจการจะไดรบจากทางเลอกหนง แตตองสญเสยไปจาก การตดสนใจเลอกอกทางเลอกหนง …………. 7) ผลรวมของตนทนวตถดบทางตรงและคาแรงงานทางตรง …………. 8) ตนทนทใชแลวหมดไปในแตละงวด

บทท 1


…………. 9) ตนทนทอยในอ านาจการควบคม สามารถสงการไดอยางเตมทของสวน งานยอยหรอบคคลนนโดยตรง ………….10) ตนทนการผลตทไมรวมถงตนทนวตถดบทางตรง

ตอไปนเปนค าศพททใชจบคกบขอความดานบน

A. Variable Costs G. Sunk Costs

B. Fixed Costs H. Job Costing

C. Mixed Costs I. Period Costs

D. Prime Costs J. Controllable Costs

E. Conversion Costs K. Opportunity Costs

F. Product Costs L. Standard Costs

13. บรษท นาคนการผลต จ ากด มขอมลเกยวกบการผลตและการจ าหนายสนคา ดงน

วตถดบทางตรง 100,000 บาท

คาแรงงานทางตรง 80,000 บาท

วตถดบทางออม 24,000 บาท

เงนเดอนฝายขาย 12,000 บาท

คาเสอมราคาเครองจกร (จ านวนชวโมงเครองจกร) 6,000 บาท

คาเสอมราคาอปกรณส านกงาน (เสนตรง) 2,500 บาท

คาเบยประกนภยโรงงาน 10,000 บาท

คาสาธารณปโภค (ส านกงาน 40%) 12,000 บาท

เงนเดอนผจดการโรงงาน 25,000 บาท

คานายหนา 2% ของยอดขาย

ขายสนคา (10,000 หนวย) 500,000 บาท

ใหท า ค านวณหาตนทนแตละประเภทตอไปน

1. ตนทนขนตน 5. ตนทนคงท 2. ตนทนแปรสภาพ 6. ตนทนผนแปร 3. ตนทนผลตภณฑ 7. ตนทนผสม

4. ตนทนงวดเวลา

บทท 1


14. ตอไปนเปนขอมลเกยวกบการผลตและการจ าหนายสนคา ของบรษท บานไทย จ ากด




คาแรงงานทางออม 8,000 บาท

คาเชาโรงงาน 4,000 บาท

คาซอมบ ารงเครองจกร 1,000 บาท

คาสาธารณปโภคส านกงาน 3,000 บาท

ขายสนคา 80,000 บาท

คาขนสงออก

คาโฆษณา 500

2,000

บาท

บาท

เงนเดอนผจดการส านกงาน 15,000 บาท

ใหท า ค านวณหาตนทนแตละประเภทตอไปน (ก าหนดใหแผนกขายเปนหนวยตนทน)

1. คาใชจายการผลต 5. ตนทนทางออม

2. ตนทนการผลต 6. ตนทนผนแปร 3. ตนทนไมเกยวกบการผลต 7. ตนทนคงท 4. ตนทนทางตรง 8. ตนทนผสม

15. นายศาสตราวธ เปนพนกงานของบรษทแหงหนงซงไดรบเงนเดอน เดอนละ 8,000 บาท และมคาใชจายในการเดนทางไปท างานเฉลยเดอนละ 2,000 บาท และคาใชจายเบดเตลดอกเดอนละ 3,000 บาท ขณะนนายศาสตราวธ ก าลงตดสนใจทจะท าการศกษาตอแบบเตมเวลา ในหลกสตรบญชบณฑต ของมหาวทยาลยราชภฏแหงหนง ซงตองใชเวลาในการศกษาตอ

เปนระยะเวลา 2 ป โดยนายศาสตราวธไดประมาณคาใชจายในการศกษาไวปละ 20,000 บาท แตไมวาจะตดสนใจศกษาตอหรอไม นายศาสตราวธ ตองมคาใชจายในการครองชพปละ 100,000 บาท

ใหท ำ จงค านวณและตอบค าถามตอไปน 1. นายศาสตราวธควรตดสนใจเลอกทางเลอกใด เพราะเหตใด

2. ตนทนเสยโอกาสจากการทนายศาสตราวธ ตดสนใจเลอกจะศกษาตอมจ านวน

เทาไร

บทท 1


16. บรษท บานอดร จ ากด ไดแบงหนาทความรบผดชอบตามแผนก โดยก าหนดใหนางรงนภา สขเกษม เปนผจดการแผนกบญช ซงมหนาทรบผดชอบเกยวกบการรวบรวมขอมลในการจดท ารายงานเพอเสนองบการเงนตอผทเกยวของ รวมถงการวาจางพนกงาน ซอวสดและอปกรณ การใชจายสาธารณปโภคตางๆ ในแผนก ตอไปนเปนตนทนบางชนดทเกดขนในบรษท ส าหรบเดอนมกราคม 25x1

คาซอมเครองจกร 5,000 บาท


เงนเดอนพนกงานแผนกบญช 20,000 บาท

คาวสดแผนกบญช 4,000 บาท

เงนเดอนนางรงนภา สขเกษม 15,000 บาท

คาแรงคนงานฝายผลต 25,000 บาท

คาสาธารณปโภคแผนกบญช 3,000 บาท

คาวสดโรงงาน 4,000 บาท

คาเบยประกนส านกงาน 2,000 บาท

ใหท า

1. จงระบวาตนทนรายการใดบางทสามารถควบคมได โดยนางรงนภา สขเกษม

2. จงระบวาตนทนรายการใดบางจดประเภทเปนตนทนทางตรงของแผนกบญช

3. จงระบวาตนทนรายการใดบางทจดเปนตนทนทางออมของแผนกบญช

17. บรษท กลวยไทย จ ากด เปนบรษทผสงออกกลวยหอมไทยไปยงประเทศเพอนบาน ซงเมอเดอนทผานมาเกดความขดแยงระหวางประเทศ จงท าใหการสงออกกลวยหอมลดลง คดเปนมลคากลวยทสงออกไมไดเปนเงนจ านวน 120,000 บาท ขณะนผบรหารก าลงพจารณาทางเลอกทจะท าใหมผลขาดทนนอยทสด 2 ทางเลอก คอ

ทางเลอกท 1 น าไปขายลดราคาภายในประเทศ ซงจะท าใหมรายไดจากการขาย จ านวน 50,000 บาท ในขณะทตองเสยคาขนสงเปนเงนจ านวน 5,000 บาท

ทางเลอกท 2 น าไปแปรรปใหเปนกลวยตากแหง ซงจะมรายไดจากการขาย จ านวน100,000 บาท แตตองจายคาแรงคนงานจ านวน 30,000 บาท คาใชจายการผลตผนแปรจ านวน 20,000 บาท และคาใชจายการขายผนแปรอก 10,000 บาท

ใหท า ผบรหารควรตดสนใจเลอกทางเลอกใด เพราะเหตใด (ค าประกอบ)

บทท 2

31 พฤตกรรมตนทน และการประมาณตนทน

บทท 2 พฤตกรรมตนทน และการประมาณตนทน

พฤตกรรมตนทน (Cost Behavior) มสวนส าคญตอการวางแผน การควบคม และการตดสนใจเปนอยางมาก ตามทไดกลาวมาแลวในบทท 1 จะเหนวาตนทนผนแปรจะควบคมไดเพราะมการเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรม สวนตนทนคงทจะควบคมไมไดเพราะถงแมระดบกจกรรมจะเพมขนหรอลดลง ตนทนคงทกยงเกดขนเทาเดมไมเปลยนแปลง แตจะมตนทนประเภทหนงทไมสามารถระบไดอยางชดเจนถงการควบคมไดกคอ ตนทนผสมเนองจากมทงตนทนคงทและตนทนผนแปรรวมอยดวยกน ดงนน จงจ าเปนตองมการประมาณตนทนผสมเพอแยกตนทนคงท และตนทนผนแปรออกจากกน ทงนกเพอประโยชนในการวางแผน และควบคมเรองตางๆ เชน การวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร การรายงานผลการด าเนนงานตามระบบตนทนรวมและระบบตนทนผนแปร การวางแผนงบประมาณ การค านวณราคาผลตภณฑ การใชขอมลเพอการตดสนใจ เปนตน ซงจะไดกลาวในบทตอๆ ไป

ความหมายของพฤตกรรมตนทน

เบญจมาศ อภสทธภญโญ (2554 : 165) ไดใหความหมายไววา พฤตกรรมตนทน หมายถง ลกษณะของการเปลยนแปลงตนทนวามความสมพนธกนอยางไรกบการเปลยนแปลงของกจกรรม การศกษาท าความเขาใจกบพฤตกรรมตนทนมปจจยสองประการทตองน ามาพจารณา ประการแรกจะตองระบถงกจกรรมทเปนสาเหตท าใหเกดตนทนซงเรยกวา ฐานกจกรรม (Activities Base) หรอกจกรรมผลกดน ประการทสองจะตองระบชวงของกจกรรม ซงถามากกวาชวงนจะสงผลตอการเปลยนแปลงในตนทน

พรรณนภา รอดวรรณะ (2556 : 20) ไดใหความหมายไววา พฤตกรรมตนทน หมายถง แนวทางหรอลกษณะของการทตนทนตอบสนองตอระดบของระดบกจกรรมในธรกจ การเพมหรอการลดระดบกจกรรมอาจสงผลกระทบตอตนทนบางประเภท

กชกร เฉลมกาญจนา (2557 : 97) ไดใหความหมายไววา พฤตกรรมตนทน หมายถง การวางแผน การด าเนนงาน การตดสนใจ และการควบคมเปนกจกรรมของบญชบรหารซงตองการความถกตองและการประมาณตนทนคงทและตนทนผนแปรมาใชใหเกดประโยชน ซงมความสมพนธระหวางตนทนและกจกรรม

บทท 2


กลาวโดยสรป พฤตกรรมตนทน หมายถง ลกษณะของการเปลยนแปลงตนทนซงมความสมพนธกนระหวางตนทนกบระดบกจกรรมในสดสวนโดยตรง ซงระดบกจกรรมทเพมขนหรอลดลงนนอาจสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงตนทนบางประเภท ขณะทบางประเภทอาจไมเปลยนแปลง

การจ าแนกประเภทตนทนตามพฤตกรรมตนทน

การจ าแนกประเภทตนทนตามพฤตกรรมตนทนตามทไดกลาวมาแลวในบทท 1

สามารถจ าแนกไดเปน 3 ลกษณะ คอ ตนทนผนแปร ตนทนคงท และตนทนผสม ซงการจ าแนกพฤตกรรมตนทนในลกษณะดงกลาว จะอยภายใตขอสมมตทวา การวเคราะหพฤตกรรมตนทนในชวงระดบกจกรรมหนงๆ ซงเรยกวา “ชวงกจกรรมทเกยวของ” (Relevant Range) หมายถง ชวงของปรมาณการผลตทบรษทสามารถท าการผลตได ภายใตก าลงการผลตปกตทวางแผนไวขณะนน โดยไมท าใหประเภทของตนทนคงทตองเปลยนแปลงไป

1. ตนทนผนแปร (Variable Costs) หมายถง ตนทนและคาใชจายใดๆ ทมการเปลยนแปลงของตนทนรวมในสดสวนโดยตรงกบการเปลยนแปลงของระดบกจกรรม เชน วตถดบทางตรงเปลยนแปลงไปตามจ านวนผลผลต คาแรงงานทางตรงเปลยนแปลงตามรายชนหรอรายชวโมง คาเสอมราคา-เครองจกร เปลยนแปลงไปตามจ านวนชวโมงเครองจกร และ คานายหนาทเปลยนแปลงไปตามยอดขาย เปนตน

ตวอยางประเภทตนทนผนแปร มดงน ตนทนการผลต ตนทนทไมเกยวกบการผลต

1. วตถดบทางตรง 1. คานายหนา 2. คาแรงงานทางตรง 2. คาน ามน

3. วตถดบทางออม 3. คาวสดส านกงานใชไป

4. คาน ามนเชอเพลง 4. คาขนสงสวนทผนแปร 5. คาเสอมราคา-เครองจกร (วธจ านวนผลผลต หรอวธจ านวนชวโมงการท างาน)

5. คาสาธารณปโภคสวนทผนแปร 6. คาเสอมราคา-รถยนต (วธตาม ระยะทางทว งได)

เพอใหเกดความเขาใจถงลกษณะของตนทนผนแปรมากยงขน จงขอยกตวอยางการค านวณคาแรงงานทางตรงทมระดบกจกรรมแตกตางกน ดงแสดงในตวอยางท 2-1 ดงน

บทท 2



บรษท เพอน แพง จ ากด ไดท าการผลตและจ าหนายสนคาชนดหนง ซงมการจายคาแรงงานทางตรงเปนรายชวโมง ก าหนดใหอตราคาจางชวโมงละ 50 บาท บรษทมขอมลจ านวนชวโมงทพนกงานแตละคนท างานไดใน 1 สปดาห ตามขอมลทปรากฏดงน

ชอพนกงาน จ านวนชวโมง (ชวโมง) นายเมธา 80

นายพฤกษ 40

นายภผา 20

นางวงเดอน 60

จากขอมลขางตน บรษทจะตองจายคาแรงงานทางตรงใหพนกงานแตละคน ดงแสดงการค านวณไดในตารางท 2-1

ตารางท 2-1 แสดงการค านวณคาแรงงานทางตรงทตองจายใหพนกงาน

ชอพนกงาน จ านวนชวโมง

(ชวโมง) อตราคาจางตอชวโมง

(บาท) คาแรงงานทตองจาย

(บาท) นายเมธา 80 50 4,000

นายพฤกษ 40 50 2,000

นายภผา 20 50 1,000

นางวงเดอน 60 50 3,000

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวาคาแรงงานทางตรงทบรษทตองจายใหแตละคนมความแตกตางกน ทงนขนอยกบจ านวนชวโมงทแตละคนท างานไดนนไมเทากน ซงเราเรยกชวโมงการท างานวา “กจกรรม” เพราะมผลท าใหคาแรงงานทางตรงเปลยนแปลงไป ซงเมอน ามาแสดงดวยแผนภาพ เพอใหเหนถงพฤตกรรมของตนทนผนแปรใหชดเจนขน ดงแสดงในภาพท 2-1 ดงน

บทท 2


ภาพท 2-1 แสดงลกษณะของตนทนผนแปร

จากภาพท 2-1 แสดงใหเหนวา เมอลากเสนผานจดทกจดบนแผนภาพจะมลกษณะเปนเสนตรงทมความชน เมอหาคาความชนในแตละระดบของชวโมงการท างานจะมคาเทากบ 50 ซงกคอ อตราคาจางตอชวโมงนนเอง โดยสามารถน ามาเขยนเปนเสนสมการตนทนผนแปรรวม ไดดงน

y = bx

โดยท: y = ตนทนผนแปรรวม

b = ตนทนผนแปรตอหนวย

x = ระดบกจกรรม

จากขอมลของบรษท เพอน แพง จ ากด เกยวกบการจายคาแรงงานทางตรงทตองจายใหกบพนกงานแตละคน สามารถเขยนเสนสมการตนทนผนแปรรวมไดเทากบ y = 50x

ดงนน ขอสรปเกยวกบลกษณะของตนทนผนแปรรวม คอ

1. ตนทนผนแปรตอหนวยจะคงท 2. ตนทนผนแปรรวมจะเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรม กลาวคอ เมอกจกรรมสงขน ตนทนผนแปรรวมกจะสงขน แตถากจกรรมต าลง ตนทนผนแปรรมกจะต าลง หรอถาไมมกจกรรมเกดขนกจะไมมตนทนผนแปรรวมเกดขนดวย

บทท 2


2. ตนทนคงท (Fixed Costs) หมายถง ตนทนหรอคาใชจายใดๆ ทตนทนรวม

มไดเปลยนแปลงไปตามระดบของกจกรรม กลาวคอ ไมวากจกรรมจะเพมขนหรอลดลงในชวงของกจกรรมทอยภายใตก าลงการผลตทก าหนด กจะไมมผลกระทบตอตนทนคงทแตอยางใด เชน คาเชาส านกงาน คาเบยประกน คาภาษทรพยสน เงนเดอน คาโฆษนา คาเสอมราคา (คดตามวธเสนตรง) คาแรงงานทางออม เปนตน

ตวอยางของประเภทตนทนคงท สรปไดดงน ตนทนการผลต ตนทนทไมเกยวกบการผลต

1. คาเชาโรงงาน 1. คาเชาส านกงาน

2. คาภาษทรพยสนโรงงาน 2. คาภาษโรงเรอน

3. คาแรงงานทางออม 3. เงนเดอนพนกงานขาย

4. คาเบยประกนโรงงาน 4. เงนเดอนผจดการ 5. คาเสอมราคา-อาคารโรงงาน 5. คาเบยประกนส านกงาน

6. คาสาธารณปโภคโรงงานสวนท 6. คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน

คงท 7. คาโฆษณา 8. คาสงเสรมการขาย

9. คารบรองลกคา

เพอใหเกดความเขาใจถงลกษณะของตนทนคงทมากยงขน จงขอยกตวอยางการค านวณคาเชาอาคาร เพอแสดงการเปลยนแปลงของตนทนคงท ณ ระดบการผลตทแตกตางกน ดงแสดงในตวอยางท 2-2 ดงน


สมมตวาบรษท น าหนาวการบญช จ ากด ไดท าสญญาเชาอาคารกบบรษท อาคารพาณชย จ ากด โดยในสญญาระบใหตองจายคาเชาเดอนละ 20,000 บาท บรษทมขอมลระดบการผลตในแตละเดอน ดงน

เดอน ระดบการผลต (หนวย) มกราคม 500

กมภาพนธ 1,000

มนาคม 1,500

เมษายน 2,000

บทท 2


จากขอมลขางตน บรษทสามารถพจารณาการเปลยนแปลงของตนทนคงท ณ ระดบการผลตทแตกตางกน ดงแสดงในตารางท 2-2 ดงน

ตารางท 2-2 แสดงการค านวณตนทนคาเชาอาคาร ณ ระดบการผลตทแตกตางกน

เดอน ระดบการผลต

(หนวย) ตนทนคงทรวม

(บาท) ตนทนคงทตอหนวย

(บาท) มกราคม 500 20,000 40.00

กมภาพนธ 1,000 20,000 20.00

มนาคม 1,500 20,000 13.33

เมษายน 2,000 20,000 10.00

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนถงพฤตกรรมตนทนคาเชาส านกงานทตองจายเทากนทกเดอนเสมอ โดยมไดขนอยกบระดบการผลต (ระดบกจกรรม) ทเปลยนแปลงไปไมวาจะเพมขนหรอลดลง คาเชาส านกงานคงเกดขนเทาเดมคอ 20,000 บาท แตขอสงเกตจากการค านวณจะเหนวาตนทนคงทตอหนวยมการเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรม พจารณาไดจากเมอระดบกจกรรมเพมขนตนทนตอหนวยจะลดลง แตถากจกรรมลดลงตนทนตอหนวยกจะเพมขน ซงเมอน ามาแสดงดวยแผนภาพ เพอใหเหนถงพฤตกรรมของตนทนคงทใหชดเจนขน ดงแสดงในภาพท 2-2 ดงน

ภาพท 2-2 แสดงลกษณะของตนทนคงท

บทท 2


จากภาพท 2-2 แสดงใหเหนวา เมอลากเสนผานจดทกจดบนแผนภาพจะมลกษณะเปนเสนตรงทขนานกบแกนนอน นนเปนเพราะวา ลกษณะของตนทนคงทจะไมเปลยนแปลงถงแมระดบการผลตจะเปลยนแปลงไป ซงสามารถน ามาเขยนเปนเสนสมการตนทนคงทรวม ไดดงน y = a

โดยท: y = ตนทนคงทรวม

a = ตนทนคงททตองจายในงวดเวลาหนง

จากขอมลของบรษท น าหนาวการบญช จ ากด เกยวกบการจายคาเชาส านกงาน สามารถเขยนเสนสมการตนทนคงทรวมไดเทากบ y = 20,000 บาท

ดงนนขอสรปเกยวกบลกษณะของตนทนคงทรวม คอ

1. ตนทนคงทตอหนวยจะเปลยนไปตามระดบกจกรรม กลาวคอ ถากจกรรมสงขน ตนทนคงทตอหนวยจะลดลง หรอถากจกรรมลดลงตนทนคงทตอหนวยกจะเพมขน

2. ตนทนคงทรวมจะไมเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรม

3. ตนทนผสม (Mixed Costs) หมายถง ตนทนหรอคาใชจายทจะเปลยนแปลง ไปตามระดบกจกรรม แตจะไมเปนสดสวนโดยตรงเหมอนอยางตนทนผนแปร เนองจากมลกษณะของตนทนคงท และตนทนผนแปรรวมอยดวยกน เชน คาสาธารณปโภค คาขนสง คาซอมบ ารงเครองจกร เงนเดอนและคานายหนา เปนตน

ตวอยางของประเภทตนทนผสม สรปไดดงน ตนทนการผลต ตนทนทไมเกยวกบการผลต

1. คาซอมบ ารงเครองจกร 1. คาขนสง 2. คาตรวจสอบคณภาพสนคา 2. เงนเดอนและคานายหนา 3. คาสาธารณปโภคโรงงาน 3. คาสาธารณปโภคส านกงาน

4. เงนเดอนผควบคมโรงงาน (บางกรณ)

เพอใหเกดความเขาใจถงลกษณะของตนทนผสมมากยงขน จงขอยกตวอยางการค านวณตนทนคาซอมบ ารงเครองจกร เพอแสดงการเปลยนแปลงของตนทนผสม ดงแสดงในตวอยางท 2-3 ดงน

บทท 2



สมมตวาบรษท เหนอฟา จ ากด ก าหนดอตราคาซอมบ ารงเครองจกรเดอนละ 3,000

บาท บวกคาบรการชวโมงละ 100 บาท ถาในแตละเดอนของบรษทมจ านวนชวโมงซอมบ ารงตามทปรากฏในขอมลดงน

เดอน ระดบกจกรรม (ชวโมง)

มกราคม 20

กมภาพนธ 30

มนาคม 40

เมษายน 50

จากขอมลขางตน บรษทสามารถน ามาค านวณตนทนคาซอมบ ารงเครองจกรทตองจายในแตละเดอน ดงแสดงในตารางท 2-3

ตารางท 2-3 แสดงการค านวณตนทนคาซอมบ ารงเครองจกร

เดอน

(1)

ระดบกจกรรม

(ชวโมง)

(2)

ตนทนผนแปรตอหนวย

(3)

ตนทนผนแปร (บาท)

(4)

ตนทนคงท (บาท)

(3) + (4)

ตนทนรวม (บาท)

มกราคม 20 100 2,000 3,000 5,000

กมภาพนธ 30 100 3,000 3,000 6,000

มนาคม 40 100 4,000 3,000 7,000

เมษายน 50 100 5,000 3,000 8,000

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนถงพฤตกรรมตนทนคาซอมบ ารงเครองจกรโดยรวมทตองจายในแตละเดอนมความแตกตางกน ขณะทมสวนหนงไมมการเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรมจ านวน 3,000 บาท เรยกวา ตนทนคงท อกสวนหนงจะเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรมเรยกวา ตนทนผนแปร แตเมอรวมกนแลวจงเรยกวา ตนทนผสม

จากการวเคราะหลกษณะของตนทนผสมตามตวอยางท 2-3 สามารถน ามาแสดงในลกษณะแผนภาพในภาพท 2-3 ดงน

บทท 2


ภาพท 2-3 แสดงลกษณะของตนทนผสม

จากภาพท 2-3 แสดงใหเหนวา จะมเสนตรงเกดขนบนแผนภาพ 2 เสนดวยกน ซงเมอลากเสนตรงจากจดตดทแกนตงใหขนานกบแกนนอน จดดงกลาวจะถอเปนสวนของตนทนคงท สวนเสนตรงอกหนงเสนทลากผานจดทกจดบนแผนภาพ ถอเปนสวนของตนทนผนแปร เมอน าเสนตรงสองเสนมารวมกนจะถอเปนตนทนผสมนนเอง ซงสามารถน าเขยนเปนเสนสมการตนทนผสมไดดงน y = a + bx

โดยท:

y = ตนทนรวม

a = ตนทนคงทรวม



จากขอมลของบรษท เหนอฟา จ ากด สามารถเขยนเสนสมการตนทนผสมรวมไดเทากบ y = 3,000 + 100x

ดงนน ขอสรปเกยวกบลกษณะของตนทนผสมรวม คอ

1. สวนของตนทนผสมทเปลยนไปตามระดบกจกรรม เรยกวา ตนทนผนแปร 2. สวนของตนทนผสมทมไดเปลยนไปตามระดบกจกรรม เรยกวา ตนทนคงท 3. ตนทนผสมรวมจะเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรม

บทท 2


การประมาณตนทน

การประมาณตนทน (Costs Estimation) เปนการวางแผนตนทนทจะเกดขนในอนาคต ทงนเพอน าไปใชในการวางแผน ควบคม และการตดสนใจของผบรหาร แตกอนทจะน าขอมลตนทนมาใชใหเกดประโยชนจะตองแยกเปนตนทนคงท และตนทนผนแปร ซงในทางปฏบตตนทนบางสวนอาจมลกษณะเปนตนทนผสม และตามทกลาวมาแลววา ตนทนผสมไดมาจากผลรวมของตนทนคงทกบตนทนผนแปร ดงนน จงจ าเปนตองวเคราะหตนทนผสม เพอแยกเปนตนทนคงท และตนทนผนแปร ดวยวธทเหมาะสมส าหรบการน าไปใชเพอการประมาณตนทนในอนาคตไดอยางนาเชอถอ

วธการวเคราะหพฤตกรรมตนทนมอยหลายวธทจะสามารถแยกตนทนผสมได เชน

วธทางวศวกรรม ทเปนการวเคราะหโดยหาความสมพนธของปจจยน าเขา และผลลพธทไดจากการผลต และวธทางคณตศาสตร เปนการวเคราะหโดยใชสมการเสนตรง เปนตน ซงตอไปนจะเลอกใชวธทางคณตศาสตรเพอน ามาวเคราะห โดยใชสมการเสนตรง ดงน y = a + bx

โดยท:

y = ตนทนผสมรวม




วธหรอเทคนคทนยมและงายตอการน าไปใชในการประมาณตนทนในปจจบน ทเปนวธทางคณตศาสตร คอ

1. วธสง - ต า (High-Low Method) 2. วธแผนภาพ (The Scatter Graph Method) 3. วธก าลงสองนอยทสด (The Least Squares Method) หรอวธสมการถดถอย

อยางงาย (Simple Regression)

เพอใหมความเขาใจและชดเจนมากยงขนจากวธหรอเทคนคในการประมาณตนทน

ทง 3 วธขางตน สามารถน ามาอธบายและแสดงการค านวณไดดงตอไปน

บทท 2


วธสง - ต า วธสง - ต า (High - Low Method) เปนวธทใชในการแยกตนทนคงทและตนทนผนแปรออกจากตนทนผสม โดยใชขอมล 2 ขอมล คอ ขอมลตนทนทระดบกจกรรมต าสด และขอมลตนทนทระดบกจกรรมสงสด ซงมข นตอนในการจดท า ดงน ขนท 1 เลอกระดบกจกรรมสงสด - ต าสด และค านวณหาผลแตกตาง ขนท 2 ค านวณหาตนทนผนแปรตอหนวย (b) จากสตรดงน

ตนทนผนแปรตอหนวย = นกจกรรมผลแตกตางในตนทนรวมผลแตกตางใ

ขนท 3 ค านวณหาตนทนคงทรวม (a) จากสตรดงน

ตนทนคงทรวม = ตนทนรวม – ตนทนผนแปรรวม

ขอสงเกต : การค านวณตนทนคงทสามารถพจารณาแทนคาในระดบสงสดหรอ

ระดบต าสดกได เพอใหเกดความเขาใจและชดเจนมากยงขนเกยวกบการประมาณตนทนโดยใชวธ

สง-ต า จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 2-4 ดงน

ตวอยางท 2-4 บรษท ดาวเคยงเดอน จ ากด ก าลงพจารณาทจะวเคราะหและจ าแนกตนทนของคาขนสงสนคาวาสวนใดเปนตนทนคงท และสวนใดเปนตนทนผนแปร โดยพบวาตนทนคาขนสง มความสมพนธกบจ านวนครงการขนสง ขอมลทเกบรวบรวมมาไดในระยะเวลา 6 เดอนทผานมา มดงตอไปน

เดอน จ านวนครงการขนสง (ครง) ตนทนการขนสง (บาท)

มกราคม 240 15,000

กมภาพนธ 250 20,000

มนาคม 200 14,000

เมษายน 210 16,000

พฤษภาคม 300 25,000

มถนายน 180 22,000

บทท 2


เลอกพจารณาแทนคาทระดบต าสด

จากขอมลขางตน สามารถน ามาแสดงการค านวณตามขนตอนเพอแยกตนทนคงท และตนทนผนแปรของตนทนการขนสงตามวธสง-ต า ไดดงน

ขนท 1 เลอกระดบกจกรรมสงสด และต าสด และค านวณหาผลแตกตาง จ านวนครงการขนสง ตนทนการขนสง

(กจกรรม) (ตนทนรวม) กจกรรมสงสด (พ.ค.) 300 25,000

กจกรรมต าสด (ม.ย.) 180 22,000

ผลแตกตาง 120 3,000

ขนท 2 ค านวณหาตนทนผนแปรตอหนวย (b)

ตนทนผนแปรตอหนวย = รรมนระดบกจกผลแตกตางในตนทนรวมผลแตกตางใ

= 120

3,000

= 25 บาทตอครง

ขนท 3 ค านวณหาตนทนคงทรวม (a)

ตนทนคงทรวม = ตนทนรวม - ตนทนผนแปรรวม

เลอกพจารณาแทนคาทระดบสงสด

ตนทนคงทรวม = 25,000 - (300 x 25)

= 17,500 บาท

หรอ

ตนทนคงทรวม = 22,000 - (180 x 25)

= 17,500 บาท

จากสตรในการค านวณตนทน y = a + bx จงแทนคาไดโดย

y = 17,500 + 25x

บทท 2


โดยท: y = ตนทนการขนสง (บาท) x = จ านวนครงการขนสง (ครง)

ดงนน ถาในเดอนกรกฎาคม คาดวาจะมจ านวนการขนสงเทากบ 400 ครง ตนทนการขนสงทคาดวาจะเกดขนในเดอนกรกฎาคม เมอประมาณการตามวธสง - ต า กจะมจ านวนเทากบ 27,500 บาท จากการค านวณดงน จากสมการตนทน y = 17,500 + 25x

จะได y = 17,500 + (25 x 400) y = 27,500 บาท

กลาวโดยสรป วธสง-ต า เปนวธวเคราะหหรอจ าแนกตนทนผสมอยางงายๆ แตอยางไรกตาม ขอบกพรองกคอ เปนวธทใชขอมลเพยง 2 ขอมลคอ สงกบต าเทานน ซงอาจจะไมใชตวแทนทดในการวเคราะหตนทน ดงนนผลจากการค านวณคา a และ b ทน าไปก าหนดสมการส าหรบพยากรณหรอประมาณการตนทนผสมจงมความนาเชอถอไดนอย

วธแผนภาพ

วธแผนภาพ (The Scatter Graph Method) เปนการประมาณตนทนจากแผนภาพกระจาย โดยก าหนดใหแกนตงเปนจ านวนเงน (ตนทนรวม) และใหแกนนอนเปนระดบกจกรรม ซงท าไดโดยการน าขอมลตนทนทไดมการเกบรวบรวมมาจากในอดตมาท าการก าหนดจดลงในแผนภาพหรอกราฟ เพอแสดงใหเหนลกษณะของการเกดตนทนวามพฤตกรรมหรอแนวโนมไปในทศทางใด จากนนใหท าการลากเสนตรงหนงเสนโดยพจารณาจากสายตาหรอกะประมาณดวยสายตา (Visual Fit) ใหผานจดทอยบนแผนภาพอยางใกลเคยงมากทสด แสดงขนตอนในการจดท า ดงน ขนท 1 ก าหนดสเกลและแกนของแผนภาพหรอกราฟโดยทก าหนดใหแกนตงเปนคาตนทนรวม (y) แกนนอนเปนคาระดบกจกรรม (x) ขนท 2 น าขอมลทงหมดมาก าหนดจดลงในแผนภาพหรอกราฟ

ขนท 3 ลากเสนจากการกะประมาณดวยสายตาอยางสมเหตสมผล โดยใหผานจดหรอใกลเคยงจดในแผนภาพใหมากทสด

ขนท 4 เลอกจดทอยใกลเสน เพอใชค านวณหาตนทนผนแปร ขนท 5 น าตนทนคงทและตนทนรวมแทนคาในสมการตนทน

บทท 2



จากขอมลตวอยางท 2-4 ของบรษท ดาวเคยงเดอน จ ากด สามารถแยกตนทนคงท และตนทนผนแปรรวมโดยใชวธแผนภาพ ดงแสดงในภาพท 2-4 ดงน

ภาพท 2-4 แสดงการประมาณตนทนดวยวธแผนภาพ

ผลจากการลากเสนในภาพท 2-4 พบวา จดของระดบกจกรรม 250 หนวย และตนทนการขนสงรวมจ านวน 20,000 บาท อยใกลเสนทลากผานมากทสด ขณะทเสนตรงตดแกนตง ณ จดท 7,500 บาท ซงหมายถง ตนทนคาขนสงสวนทคงท ส าหรบการค านวณหาตนทนผนแปร สามารถแสดงการค านวณไดดงน ตนทนผนแปรรวม = ตนทนรวม - ตนทนคงท = 20,000 - 7,500

= 12,500 บาท

ตนทนผนแปรตอหนวย = รมระดบกจกรปรรวมตนทนผนแ

= 250

12,500

= 50 บาทตอครง จากสตรในการค านวณตนทน y = a + bx จงแทนคาไดโดย

y = 7,500 + 50x

บทท 2



ดงนน ถาในเดอนกรกฎาคม คาดวาจะมจ านวนการขนสงเทากบ 400 ครง ตนทนการขนสงทคาดวาจะเกดขนในเดอนกรกฎาคม เมอประมาณการตามวธแผนภาพ กจะมจ านวนเทากบ 27,500 บาท จากการค านวณดงน จากสมการตนทน y = 7,500 + 50x

จะได y = 7,500 + (50 x 400) y = 27,500 บาท

กลาวโดยสรป วธแผนภาพ เปนวธวเคราะหหรอจ าแนกตนทนผสมอยางงายๆ ท าใหสะดวกทงเวลาและคาใชจาย แตอยางไรกตาม ขอบกพรองกคอ หากขอมลทน ามาใชในการวเคราะหมจ านวนนอยกจะท าใหการลากเสนใหผานจดบนแผนภาพหรอกราฟใหมากทสดนนเปนไปไดคอนขางยาก และการลากเสนดวยสายตาหรอการกะประมาณดวยสายตามกใหค าตอบทแตกตางกนตามมมมองของนกวเคราะหแตละคน ดงนน ผลจากการค านวณคา a และ b ทน าไปก าหนดสมการส าหรบพยากรณหรอประมาณการตนทนผสมจงมความแมนย านอย

ส าหรบการสรางหรอการวาดแผนภาพ นอกจากจะสามารถท าไดดวยตนเองตามขนตอนดงกลาวมาแลว ยงสามารถสรางหรอวาดแผนภาพดวยโปรแกรม Microsoft Excel ไดอกดวย ซงปจจบนถอเปนวธทน ามาใชกนอยางแพรหลาย เพราะสามารถท าไดงาย สะดวก รวดเรว และมประสทธภาพ เพอใหเขาใจมากยงขน และท าใหสามารถสรางแผนภาพดวยโปรแกรม Microsoft

Excel ไดอยางถกตอง จงขอใชขอมลตามตวอยางท 2-4 แสดงขนตอนการจดท า ดงแสดงในตวอยางท 2-6 ดงน


ขนท 1 เปดหนาจอโปรแกรม Microsoft Excel จากนนน าขอมลจ านวนครงการขนสง และตนทนการขนสงซงเปนขอมลทตองการสรางแผนภาพหรอกราฟกรอกลงใน Excel

จากนน กเลอกชวงของขอมลเพอน าไปสรางแผนภาพ โดยเลอกลกษณะของแผนภาพกระจายตามทตองการ ดงแสดงในภาพท 2-5 ดงน

บทท 2


ภาพท 2-5 แสดงการก าหนดชวงขอมลและแผนภาพในโปรแกรม Microsoft Excel

ขนท 2 ปรบแตงแผนภาพทไดจากขนท 1 ใหสวยงาม และเหมาะสมตามขอมลทน ามาใชในการประมาณตนทน โดยประเภทของตนทนการขนสงเปนคาในแกนตง และจ านวนครงการขนสงเปนคาในแกนนอน จากนนใหลากเสนตรงผานจดทกจดหรอใกลใหไดมากทสด ดงแสดงในภาพท 2-6 ดงน

ภาพท 2-6 แสดงแผนภาพตามขอมลในโปรแกรม Microsoft Excel

ชวงของขอมล

เลอกแผนภาพกระจาย

ลากเสนตรงผานจด

บทท 2


ขนท 3 บนทกภาพจากโปรแกรม Microsoft Excel ไปวางทใบงาน โดยใชการวางแบบพเศษกดปมตกลง แลวจดภาพทไดใหเหมาะสมกบแผนงาน ดงแสดงในภาพท 2-7 ดงน

ภาพท 2-7 แสดงขนตอนการน าแผนภาพวางในใบงาน

วธก าลงสองนอยทสด วธก าลงสองนอยทสด (The Least Squares Method) หรอวธสมการถดถอยอยางงาย (Simple Regression) สามารถใชขอมลทรวบรวมมาทงหมดมาท าการค านวณตามหลกสถตศาสตร โดยก าหนดใหตนทนผสม (y) เปนตวแปรตาม (Dependent Variable) และกจกรรม (x) เปนตวแปรตน (Independent Variable) เพอหาคาตนทนคงท (a) และตนทนผนแปร (b) อยางไรกตาม ในกรณทตวแปรอสระมเพยงตวเดยว เรยกวา “สมการถดถอยอยางงาย” การวเคราะหเพอแยกตนทนผนแปร และตนทนคงท ตามวธก าลงสองนอยทสดสามารถค านวณไดตามขนตอนตอไปน ขนท 1 ก าหนดตวแปรใหแทนระดบกจกรรม และตนทนรวมในการวเคราะห

ขนท 2 แทนคาในสมการตอไปน

…………. 1

…………. 2

2xbxaxy

xbnay

กดปมตกลงเพอวางแผนภาพใน

ใบงานงาน

บทท 2


โดยท:

y = ตนทนรวม



x = ระดบของกจกรรม

n = จ านวนขอมลตนทนทน ามาท าการวเคราะห

ขนท 3 แกสมการตามขนท 2 เพอหาค าตอบ


จากขอมลตวอยางท 2-4 ของบรษท ดาวเคยงเดอน จ ากด สามารถน ามาท าการวเคราะหการประมาณตนทนผสมโดยใชวธก าลงสองนอยทสด (The Least Squares Method)

ตามขนตอนไดดงน

ขนท 1 ก าหนดตวแปรใหแทนระดบกจกรรม และตนทนรวม

ก าหนดให:

x แทน จ านวนครงการขนสง y แทน ตนทนการขนสง

ขนท 2 แทนคาในสมการ จากขอมลของบรษท ดาวเคยงเดอน จ ากด สามารถน ามาค านวณหาผลรวมของ ตวแปรทเกยวของเพอแทนคาในสมการ ดงแสดงในตารางท 2-4 ดงน

ตารางท 2-4 แสดงการค านวณหาผลรวมของตวแปร

n x y xy x2

1 240 15,000 3,600,000 57,600

2 250 20,000 5,000,000 62,500

3 200 14,000 2,800,000 40,000

4 210 16,000 3,360,000 44,100

5 300 25,000 7,500,000 90,000

6 180 22,000 3,960,000 32.400

∑ 1,380 112,000 26,220,000 326,600

บทท 2


จะได 26,220,000 = 1,380a + 326,600b …………… 1

112,000 = 6a + 1,380b …….……... 2

ขนท 3 แกสมการเพอหาค าตอบ

จาก 26,220,000 = 1,380a + 326,600b ……….…… 1

112,000 = 6a + 1,380b ……….…… 2

น า 6 คณสมการท 1 ทงสองขาง จะได

157,320,000 = 8,280a + 1,959,600b ……….…… 3

น า 1,380 คณสมการท 2 ทงสองขาง จะได

154,560,000 = 8,280a + 1,904,400b ……….…… 4

น า สมการท 3 - สมการท 4 จะได

2,760,000 = 55,200b

b = 2,760,000 / 55,200

b = 50 บาทตอครง แทนคา b ในสมการท 2 เพอหาคา a

จาก 112,000 = 6a + 1,380b

จะได 112,000 = 6a + 1,380 (50)

6a = 112,000 - 69,000

a = 43,000 / 6

a = 7,166.67 บาท

จากสตรในการค านวณตนทน y = a + bx จงแทนคาไดโดย

y = 7,166.67 + 50x


ดงนนถาในเดอนกรกฎาคม คาดวาจะมจ านวนการขนสงเทากบ 400 ครง ตนทนการขนสงทคาดวาจะเกดขนในเดอนกรกฎาคม เมอประมาณการตามวธก าลงสองนอยทสด กจะมจ านวนเทากบ 27,166.67 บาท จากการค านวณดงน จากสมการตนทน y = 7,166.67 + 50x

จะได y = 7,166.67 + (50 x 400)

y = 27,166.67 บาท

บทท 2


กลาวโดยสรป วธก าลงสองนอยทสด หรอวธการสมการถดถอยอยางงาย เปนวธวเคราะหหรอจ าแนกตนทนผสมเพอแยกตนทนคงท กบตนทนผนแปรรวมทไดรบความนยมมาก เพราะเปนวธทสามารถใชขอมลทไดรวบรวมทงหมด มาท าการวเคราะหท าใหขอมลทไดรบมความนาเชอถอมากทสด ดงนน ผลจากการค านวณคา a และ b ทน าไปก าหนดสมการส าหรบพยากรณหรอประมาณการตนทนผสมจงมความแมนย าและใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด

การก าหนดสมการประมาณตนทนโดยใชวธก าลงสองนอยทสดหรอวธสมการถดถอยอยางงาย นอกจากจะสามารถค านวณหาค าตอบ โดยการแกสมการดวยตนเองตามขนตอนดงกลาวมาแลวนน ยงสามารถหาค าตอบดวยการใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS ไดอกดวย ซงเปนอกทางเลอกทสามารถค านวณไดอยางรวดเรว และแมนย า เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขน ส าหรบการก าหนดสมการประมาณตนทนโดยวธก าลงสองนอยทสดดวยการใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS จงขอใชขอมลตามตวอยางท 2-4 ในการแสดงขนตอนการจดท า ดงน

ขนท 1 เปดหนาจอโปรแกรมส าเรจรป SPSS ดงแสดงในภาพท 2-8 ดงน

ภาพท 2-8 แสดงหนาจอโปรแกรมส าเรจรป SPSS

ขนท 2 น าขอมลทตองการวเคราะหไปก าหนดคาตวแปรท Variable View ตามล าดบ โดยก าหนดให a1 แทน จ านวนครงการขนสง และ a2 แทนตนทนการขนสง ในชอง Name จากนนไปก าหนดขอมลทชอง Label ตามความหมายในชอง Name แลวก าหนดชวงของขอมลทชอง Values โดยกดปม Add เพอเพมขอมลตามล าดบ ดงแสดงในภาพท 2-9 ดงน

เลอกปม Cancel

เพอกรอกขอมลใหม

บทท 2


ภาพท 2-9 แสดงการก าหนดคาตวแปรท Variable View

ขนท 3 น าขอมลจ านวนครงการขนสง และตนทนการขนสงไปกรอกท Data View

โดยทชอง a1 ใหกรอกขอมลจ านวนครงการขนสง และชอง a2 ใหกรอกขอมลตนทนการขนสง โดยเรมตงแตเดอนมกราคมจนถงเดอนมถนายนตามล าดบ ดงแสดงในภาพท 2-10 ดงน

ภาพท 2-10 แสดงการกรอกขอมลใน Data View

ก าหนดชวงขอมลในชอง Value

Variable

Data View

กรอกขอมล a1 และ

a2 เรยงตามล าดบขอมลทตองการ

วเคราะห

กดปม Add

เพอเพมขอมล

บทท 2


ขนท 4 ท าการวเคราะหขอมลในเมน Aanlyze >> Regression >> Linear ดงแสดงในภาพท 2-11 ดงน

ภาพท 2-11 แสดงขนตอนการวเคราะหขอมลในโปรแกรมส าเรจรป SPSS

ขนท 5 น าขอมลจ านวนครงการขนสง สงตอไปยงชองขอมล Independent หรอตวแปรตน สวนตนทนการขนสง สงตอไปยงชองขอมล Dependent หรอตวแปรตาม แลวกดปม

ตกลง ดงแสดงในภาพท 2-12 ดงน

ภาพท 2-12 แสดงการสงตอขอมลในเมน Linear Regression

Independent

Dependent

Regression

>>Linear

บทท 2


ขนท 6 น าผลการวเคราะหขอมลทได มาก าหนดสมการตนทน สนใจทตาราง Coefficients ในชอง Model โดยท (Constant) เปนตนทนคงท (a) ซงมคาเทากบ 7,166,667 และจ านวนครงการขนสง เปนตนทนผนแปรตอหนวย (b) ซงมคาเทากบ 50 บาท ดงแสดงในภาพท 2-13 ดงน

ภาพท 2-13 แสดงผลทไดจากการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมส าเรจรป SPSS

ดงนน จากการก าหนดสมการตนทนดวยการใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS ตามขนตอนขางตน สามารถก าหนดสมการประมาณตนทน คอ y = 7,166.667 + 50x ซงตรงกบการหาค าตอบโดยค านวณดวยตวเองดงทกลาวมาแลว

อยางไรกตามจากการประมาณการตนทนทง 3 วธขางตนนน จะตองตระหนกอยเสมอวาขอมลทน ามาวเคราะหเปนขอมลในอดต หมายความวา ผลลพธทไดจากการประมาณการพฤตกรรมตนทนจะมความถกตองหรอไมนนไมไดขนอยกบวธในการประมาณการตนทนทเลอกมาใชเทานน แตลกษณะของขอมลในอดตทน ามาใชในการพจารณาจะตองเปนขอมลทมความเชอถอไดและเทยงธรรม เพอใหเกดประโยชนและการพยากรณตนทนในอนาคตใหใกลเคยงกบความเปนจรงมากขน

คา

( )

คา

( ๗

บทท 2


สรป

พฤตกรรมตนทน คอ ลกษณะของการเปลยนแปลงตนทนซงมความสมพนธระหวางตนทนกบระดบกจกรรม โดยทระดบกจกรรมทเพมขนหรอลดลงนนอาจสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงตนทนบางประเภท สามารถจ าแนกได 3 ลกษณะ คอ ตนทนผนแปร มลกษณะตนทนตอหนวยคงท แตตนทนรวมจะเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรม ตนทนคงท มลกษณะตนทนตอหนวยเปลยนแปลงไปตามระดบกจกรรม แตตนทนรวมจะคงท และตนทนผสม มลกษณะรวมระหวางพฤตกรรมตนทนผนแปรและตนทนคงทเขาดวยกน การวางแผน ควบคม และตดสนใจของผบรหาร จะใชขอมลตนทนเพยง 2 ลกษณะ คอ ตนทนผนแปร และตนทนคงท สวนตนทนผสมจะตองท าการประมาณการตนทนโดยอาศยวธตางๆ เพอแยกตนทนผนแปร และตนทนคงทกอนน าไปใช ดวยวธทนยมและใชอยปจจบนม 3 วธ คอ วธสง-ต า เปนวธอยางงายเพราะใชขอมล 2 ขอมลคอ สงกบต าเทานน การพยากรณ หรอประมาณตนทนจงมความเชอถอไดนอย วธแผนภาพ เปนการประมาณจากแผนภาพกระจายซงท าไดงาย แตเนองจากเปนวธกะประมาณดวยสายตาผลการประมาณตนทนจงมความแมนย านอย และ วธก าลงสองนอยทสด เปนการประมาณโดยใชผลรวมของขอมลทรวบรวมมาทงหมด ผลการพยากรณหรอ

ประมาณตนทนจงมความนาเชอถอมากทสด

บทท 2



1. ตอไปนเปนขอมลของบรษท ยดน าอดลม จ ากด ใหจ าแนกประเภทของตนทนตามพฤตกรรมตนทนวามลกษณะเปนตนทนผนแปร ตนทนคงท หรอตนทนผสม โดยขดเครองหมาย ลงในชองวางทก าหนดให

รายละเอยดตนทน ตนทนผนแปร ตนทนคงท ตนทนผสม

1. หวเชอน าอดลม

2. คาแรงคนงานผลต

3. ขวดบรรจภณฑ

4. เงนเดอนพนกงานท าความสะอาด โรงงาน

5. คาตราสนคาทใชส าหรบตดยหอน าอดลม

6. คาเสอมราคา-เครองจกร (คดตามชวโมง เครองจกร)

7. คาน า คาไฟฟาโรงงาน

8. คาเชอเพลงในการผลต

9. เงนเดอนพนกงานขาย

10. คาวสดโรงงานอนในการผลต

11. คาขนสงออก

12. คาเชาโรงงาน

13. คาเสอมราคา-อปกรณส านกงาน (คดตามวธเสนตรง)

14. คาซอมบ ารงเครองจกร

15. เงนเดอนผจดการส านกงาน

16. คาสงเสรมการขาย

17. น าสะอาดทใชในการผลต

18. น าตาลทรายขาวบรสทธ

19. ภาษทรพยสน

20. คารบรอง

บทท 2


2. จงจ าแนกประเภทพฤตกรรมตนทนของบรษท ไผหวานเฟอรนเจอร จ ากด โดยระบวาตนทนใดเปนตนทนผนแปร ตนทนคงท หรอตนทนผสม โดยขดเครองหมาย ลงในชองวางทก าหนดให (หมายเหต : บรษทฯ ประกอบธรกจผลตและขายเฟอรนเจอรไมสก)

รายละเอยดตนทน ตนทนผนแปร ตนทนคงท ตนทนผสม

1. สทาไม

2. ตะป

3. คาแรงงานชางไม

4. คาเบยประกนส านกงาน

5. เงนเดอนผจดการ

6. คาสาธารณปโภค

7. ไมสก

8. คาแรงงานชางทาส

9. กระดาษทรายสายพราน

10. คาเสอมราคา-เครองจกร (คดตามวธจ านวนชวโมงเครองจกร)

11. คากระดาษเขยนแบบ

12. คาน ามนหลอลน

13. คาสอบบญช

14. คาจางคนสวน

15. คาโฆษณา

16. คาวสดโรงงาน

17. คาเสอมราคา-อาคารส านกงาน (คดตามวธเสนตรง)

18. คาวจยและพฒนา

19. คาประชาสมพนธ

20. คาเชา

บทท 2


3. จากลกษณะของตนทนตอไปน ใหแสดงการจบคกบแผนภาพทก าหนดให

................ 1. คาประกนโรงงานและอปกรณ

................ 2. คาโทรศพททบรษทตองจายคาธรรมเนยมเดอนละ 100 บาท และเสยคาบรการอกครงละ 3 บาท

................ 3. สนคาส าเรจรป 1 หนวย ใชวตถดบตอหนวย 200 บาท

................ 4. คาขนสงสนคาของบรษทส าหรบระยะทาง 50 กโลเมตรแรกคด 200 บาท

หากเกนกวา 50 กโลเมตร คดเพมในอตรากโลเมตรละ 5 บาท

................ 5. คาเชาส านกงาน

................ 6. คาแรงงานฝายผลตคดอตราชวโมงละ 40 บาท

แผนภาพแสดงพฤตกรรมตนทน โดยทก าหนดใหแกนตงเทากบตนทน แกนนอนเทากบระดบกจกรรม

4. บรษท ชดเจนผลตภณฑ จ ากด เปนบรษทผผลตและจ าหนายนาฬกายหอหนง โดยจากประสบการณทผานมา บรษทมการก าหนดสมการประมาณตนทนในการตรวจสอบคณภาพไวเทากบ 15,000 + 30x ในแตละเดอน โดยท x หมายถง ปรมาณการผลตนาฬกา ถาในระหวางเดอนมกราคม 25x5 บรษทคาดวาจะผลตไดทงสน 1,000 เรอน

ใหท า

1. ตนทนในการตรวจสอบคณภาพทงหมดทจะเกดขนในเดอนมกราคม 25x5 จะ เทากบเทาใด

2. ตนทนในการตรวจสอบคณภาพเฉลยตอหนวยในเดอนมกราคม 25x5 เทากบเทาใด

ก ข ค

บทท 2


5. บรษท ยงอดมทรพย จ ากด ก าลงพจารณาทจะก าหนดสมการในการประมาณตนทน เพอท าการวางแผนเกยวกบตนทนการซอมบ ารงทจะเกดขนในอนาคต ซงผบรหารไดพจารณาวาตนทนทจะเกดขนนน มกจะเกดและมความสมพนธระหวางชวโมงเครองจกร ขอมลตนทนการซอมบ ารงทเกบรวบรวมมาไดในชวง 4 เดอนทผานมา มดงน

เดอน จ านวนชวโมงเครองจกร ตนทนการซอมบ ารง (ชวโมง) (บาท) มนาคม 2,500 7,000

เมษายน 1,500 5,000

พฤษภาคม 2,000 6,000

มถนายน 3,000 8,000

ใหท า 1. จงใชวธสง-ต า (High-Low Method) ก าหนดสมการประมาณตนทน

2. ถาในเดอนกรกฎาคม บรษทคาดวาจะมจ านวนชวโมงแรงงานทางตรงประมาณ 1,000 ชวโมง ใหประมาณตนทนทจะเกดขนทงสนในเดอนกรกฎาคม

6. บรษท คณแกมการคา จ ากด ก าลงพจารณาเกยวกบการประมาณคาสาธารณปโภคทจะเกดขนในเดอนมถนายน 25x1 จากการเกบรวบรวมขอมลคาสาธารณปโภครอบ 5 เดอนทผานมามดงน

เดอน ปรมาณการใช (หนวย) คาสาธารณปโภค (บาท) มกราคม 320 1,500

กมภาพนธ 280 1,400

มนาคม 400 1,800

เมษายน 360 1,700

พฤษภาคม 250 1,200

ใหท า

1. จากขอมลเกยวกบคาสาธารณปโภคขางตน จงชวยผบรหารก าหนดสมการในการ ประมาณตนทนตามวธดงน

บทท 2


ก. วธสง-ต า (High-Low Method)

ข. วธแผนภาพ (Scatter Graph Method)

ค. วธก าลงสองนอยทสด (The Least Squares Method)

2. ถาผบรหารอยากทราบวาถาในเดอนมถนายน คาดวาจะมปรมาณการใชจ านวน

500 หนวย ตนทนคาสาธารณปโภคทจะเกดขนในแตละวธทใชก าหนดสมการในการ ประมาณตนทนมจ านวนเทาใด

7. มหาวทยาลยแหงหนง ก าลงพจารณาหาความสมพนธระหวางขนาดชนเรยนกบตนทนการเรยนการสอน จากขอมลในภาคการศกษาทผานมา ผบรหารท าการเกบรวบรวมขอมลไดดงน

ขนาดชนเรยน (คน) ตนทนการเรยนการสอน (บาท) 30 2,800

25 2,500

15 2,000

50 4,000

40 2,600

35 2,200

45 3,500

ใหท า

1. จากขอมลเกยวกบตนทนการเรยนการสอนขางตน จงชวยผบรหารก าหนด

สมการในการประมาณตนทนตามวธดงน ก. วธสง-ต า (High-Low Method)

ข. วธแผนภาพ (Scatter Graph Method)

ค. วธสมการถดถอยอยางงาย (Simple Linear Regression)

2. ถาผบรหารคาดวาจะจดขนาดชนเรยน 60 คน ตนทนการเรยนการสอนทจะ เกดขนเทากบเทาไร (ใชสมการประมาณตนทนตามวธ High-Low Method)

บทท 2


8. บรษท พนทรพยการผลต จ ากด มคาใชจายการผลตทมล กษณะเปนตนทนผสมซงมความสมพนธกบชวโมงแรงงานทางตรง ผบรหารจงไดท าการรวบรวมขอมลในชวง 7 เดอนทผานมา เพอมาท าการวเคราะหพฤตกรรมตนทนเพอประโยชนในการจดท างบประมาณคาใชจายการผลตประจ าป 25x6 รายละเอยดขอมลป 25x5 ทผานมา มดงน

เดอน ชวโมงแรงงานทางตรง

(หนวย : พนชวโมง) คาใชจายการผลต (หนวย : พนบาท)

มถนายน 6 8

กรกฎาคม 7 10

สงหาคม 4 6

กนยายน 3 4

ตลาคม 8 9

พฤศจกายน 7 8

ธนวาคม 5 5

ใหท า จงแยกคาใชจายการผลตในสวนทเปนตนทนคงท และตนทนผนแปร โดยใชวธก าลงสองนอยทสด และใหประมาณการคาใชจายการผลต ถาในเดอนมกราคมป 25x6 บรษทฯ คาดวาจะมจ านวนชวโมงแรงงานทางตรง 10,000 ชวโมง

9. สมมตวาในชวงระยะเวลา 6 เดอนทผานมา บรษทไดเกบรวบรวมตนทนทางออม (y) และจ านวนชวโมงเครองจกร (x) โดยไดผลรวมในลกษณะตางๆ ดงตอไปน

∑y = 43 ∑x = 53 ∑xy = 345 ∑x2 = 321

ใหท า

1. ก าหนดสมการถดถอยอยางงายในการหาความสมพนธระหวางตนทนทางออมกบ

จ านวนชวโมงเครองจกร

2. ประมาณตนทนทางออมทคาดวาจะเกดขนในเดอนหนา ถาจ านวนชวโมงเครองจกรเทากบ 800 ชวโมง

บทท 2


10. บรษท อตสาหกรรมกาวหนา จ ากด เปนบรษททผลตสนคาชนดหนงเพอจ าหนายเอง งบก าไรขาดทนส าหรบระยะเวลา 3 เดอนของบรษทมดงน

บรษท อตสาหกรรมกาวหนา จ ากด

งบก าไรขาดทน

ส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 25x1

หนวย : บาท

มกราคม กมภาพนธ มนาคม

จ านวนหนวยทขาย (หนวย) 1,000 1,500 1,200

ขาย 200,000 300,000 240,000

หก ตนทนขาย 120,000 180,000 144,000

ก าไรขนตน 80,000 120,000 96,000

หก คาใชจายการขายและบรหาร

เงนเดอน 15,000 15,000 15,000

คาสาธารณปโภค 2,000 2,300 2,400

คาโฆษณา 3,000 3,000 3,000

คาขนสง 4,200 4,400 4,500

คาเสอมราคา 10,000 10,000 10,000

รวมคาใชจายการขายและบรหาร 34,200 34,700 34,900

ก าไร (ขาดทน) สทธ 45,800 85,300 61,100

ใหท า 1. ระบคาใชจายแตละประเภทของบรษท (รวมทงตนทนขาย) วาเปนตนทนผนแปร

ตนทนคงท หรอตนทนผสม

2. ใหใชวธสง-ต า ในการแยกตนทนผสมออกมาเปนตนทนผนแปร ตนทนคงท และ ใหก าหนดสมการตนทนผสมแตละบญชดวย

3. ท าประมาณการงบก าไรขาดทน ณ ระดบยอดขาย 2,000 หนวย ซงยงเปนระดบ

กจกรรมในชวงกจกรรมทเกยวของ

บทท 2


11. ตอไปนเปนการรายงานผลการด าเนนงานในงบก าไรขาดทนส าหรบไตรมาสท 3 ของป 25x1 ของบรษท นององนการคา จ ากด

บรษท นององนการคา จ ากด

งบก าไรขาดทน ส าหรบรายไตรมาส สนสดวนท 30 กนยายน 25x1


กรกฎาคม สงหาคม กนยายน

จ านวนหนวยขาย (หนวย) 600 1,000 1,400

รายไดจากการขาย 180,000 300,000 420,000

หก ตนทนขาย 132,000 220,000 308,000

ก าไรขนตน 48,000 80,000 112,000


คาขนสง 17,200 19,500 22,000

คาเบยประกนภย 10,000 10,000 10,000

คาเสอมราคา 8,000 8,000 8,000

เงนเดอนและคานายหนา 7,200 8,500 9,600


ก าไร(ขาดทน) จากการด าเนนงาน 5,600 34,000 62,400

ใหท า

1. ระบพฤตกรรมตนทนของรายการประเภทคาใชจายทกประเภท (รวมตนทนขาย) 2. ใชวธก าลงสองนอยทสด ในการวเคราะหตนทนผสม โดยเขยนใหอยในรปตนทน

ส าหรบทกรายการทเปนตนทนผสม

3. จดท างบก าไรขาดทนโดยประมาณส าหรบเดอนตลาคม 25x1 หากในเดอนตลาคมมจ านวนหนวยขายโดยประมาณเทากบ 1,500 หนวย

บทท 3

63 ระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร

บทท 3 ระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร

การประเมนผลการด าเนนงานของธรกจอกอยางหนงทส าคญคอ ผลก าไรสทธทปรากฏในงบก าไรขาดทน ซงสามารถค านวณไดจากการน ารายไดจากการขายหกดวยตนทนและคาใชจายตางๆ โดยจ าแนกเปนตนทนผลตภณฑ และตนทนงวดเวลา ซงลกษณะของตนทนผลตภณฑคอ ตนทนทเกดขนในกระบวนการผลต หรอปจจยน าเขาสกระบวนการผลตเพอใหไดมาซงสนคาส าเรจรป สวนตนทนงวดเวลาคอ ตนทนทไมเกยวกบการผลต โดยจะแสดงเปนคาใชจายในงบก าไรขาดทนส าหรบระยะเวลาใดเวลาหนง ดงนน เพอประโยชนในการน าขอมลไปใชจดท างบก าไรขาดทนทอาจมลกษณะแตกตางกนไปตามวตถประสงคในการน าเสนอ จงมความจ าเปนตองศกษาเกยวกบแนวคดของตนทนผลตภณฑทแตกตางกน ซงมอย 2 ระบบคอ ระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร ตอไปน

การค านวณตนทนผลตภณฑตามระบบตนทนรวม ระบบตนทนรวม หรอระบบตนทนเตม (Absorption Costing or Full Costing) จดท าขนเพอเสนอขอมลและรายงานผลการด าเนนงานตอบคคลภายนอก ซงตองท าตามหลกการบญชทรบรองโดยทวไป โดยมงใหขอมลตนทนน าไปหกกบรายไดในงบก าไรขาดทน เพอใหไดก าไรหรอขาดทนจากการด าเนนงาน และตองน าไปแสดงเปนราคาทนของสนคาคงเหลอในงบแสดงฐานะการเงนภายใตบญชสนคาคงเหลอ ซงตนทนจะปรากฏอยในรปของตนทนสนคาส าเรจรป และตนทนงานระหวางท า จนกระทงขายสนคาส าเรจรปออกไป จงจะถอเปนตนทนงวดเวลา (ตนทนขาย) เชนเดยวกนกบคาใชจายการขายและบรหารทถอเปนตนทนงวดเวลาในระบบการคดตนทนผลตภณฑตามระบบน

1. การค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนรวม

การค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนรวมเปนการคดจากผลรวมของปจจยน าเขากระบวนการผลตทงหมดเพอใหไดมาซงสนคาส าเรจรป ประกอบดวย วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลตผนแปร และคาใชจายการผลตคงท ซงสามารถแสดงการค านวณไดดงน

บทท 3


ตนทน ระบบตนทนรวม

วตถดบทางตรง xx

คาแรงงานทางตรง xx

คาใชจายการผลตผนแปร xx

คาใชจายการผลตคงท xx

รวม xx

เพอใหเขาใจถงการค านวณตนทนผลตภณฑ ตอหนวยตามระบบรวม จงขอยกตวอยางเพอแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 3-1 ดงน


บรษท ตะวนเดอด จ ากด ท าการผลตและจ าหนายสนคาชนดหนง โดยมขอมลเกยวกบการผลตประจ าป 25x4 ดงน

ก าลงการผลตปกต 10,000 หนวย

ปรมาณการผลต 10,000 หนวย

ปรมาณการขาย 10,000 หนวย

ราคาขายตอหนวย

100 บาท

ตนทนการผลต ประกอบดวย

วตถดบทางตรง 15 บาทตอหนวย

คาแรงงานทางตรง 20 บาทตอหนวย

คาใชจายการผลตผนแปร 5 บาทตอหนวย

คาใชจายการผลตคงทรวม 100,000 บาท

คาใชจายการขายและบรหาร ประกอบดวย

คาใชจายการขายผนแปร 8 บาทตอหนวย

คาใชจายการขายและบรหารคงทรวม 100,000 บาท

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวย ตามระบบตนทนรวม ไดดงน

บทท 3


ตนทน ระบบตนทนรวม (บาท) วตถดบทางตรง 15

คาแรงงานทางตรง 20

คาใชจายการผลตผนแปร 5

คาใชจายการผลตคงท (100,000 บาท / 10,000* หนวย)

10

รวม 50

*10,000 หนวยคอ ก าลงการผลตปกต หมายถง ชวงของระดบการผลตทบรษทสามารถท าการผลตได ภายใตก าลงการผลตทก าหนดขนในขณะนน โดยไมท าใหการใชปจจยการผลตคงทตองเปลยนแปลงไป

2. การจดท างบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวม

การจดท างบก าไรขาดทนแบบรายงานตามระบบตนทนรวม สามารถแสดงการจดท าไดตามรปแบบดงตอไปน

ชอบรษท


ส าหรบป สนสดวนท ……………………………


ขาย xx

หก ตนทนขาย:

สนคาส าเรจรปตนงวด xx

บวก ตนทนการผลตระหวางงวด xx

สนคาทมไวเพอขาย xx

หก สนคาส าเรจรปปลายงวด xx xx

ก าไรขนตน xx

หก คาใชจายการขายและบรหาร:

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร xx

คาใชจายการขายและบรหารคงท xx xx

ก าไรสทธ xx

บทท 3


จากรปแบบการจดท างบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวมทแสดงไวขางตน สามารถพจารณาถงขอมลทน ามาใชในการจดท า ดงแสดงในตวอยางท 3-2 ดงน


จากขอมลตวอยางท 3-1 ของบรษท ตะวนเดอด จ ากด สามารถน ามาจดท างบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวม ส าหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม 25x4 ไดดงน

บรษท ตะวนเดอด จ ากด


ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x4


ขาย (100 x 10,000) 1,000,000

หก ตนทนขาย:

สนคาส าเรจรปตนงวด 0

บวก ตนทนการผลตระหวางงวด (50* x 10,000**) 500,000

สนคาทมไวเพอขาย 500,000

หก สนคาส าเรจรปปลายงวด 0 500,000

ก าไรขนตน 500,000

หก คาใชจายการขายและบรหาร:

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร (8 x 10,000***) 80,000

คาใชจายการขายและบรหารคงท 100,000 180,000

ก าไรสทธ 320,000

*ตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนรวม

**ปรมาณการผลต

***ปรมาณการขาย

บทท 3


การค านวณตนทนผลตภณฑตามระบบตนทนผนแปร

ระบบตนทนผนแปร หรอระบบตนทนตรง (Variable Costing or Direct Costing)

จดท าขนเพอเสนอขอมลและรายงานผลการด าเนนงานใหแกบคคลภายในเทานน ไดแก ผบรหาร หรอผจ ดการเพอการตดสนใจในการวางแผน ควบคม วด และประเมนผลการด าเนนงาน ตลอดจนเพอแกไขปญหาตางๆ ไดอยางถกตองและเหมาะสม ตนทนทน ามาใชในการผลตสนคาจงมลกษณะเปนตนทนผนแปรเทานน

1. การค านวณตนทนผลตตอตอหนวยตามระบบตนทนผนแปร

การค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนผนแปรจะเปนการคดจากผลรวมของวตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลตผนแปร ซงไมรวมคาใชจายการผลตคงท เพราะถอเปนตนทนงวดเวลา สามารถแสดงการค านวณไดดงน

ตนทน ระบบตนทนรวม

วตถดบทางตรง xx

คาแรงงานทางตรง xx

คาใชจายการผลตผนแปร xx

รวม xx

เพอใหเขาใจถงการค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบผนแปร จงขอยกตวอยางเพอแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 3-3 ดงน


จากขอมลตวอยางท 3-1 ของบรษท ตะวนเดอด จ ากด สามารถน ามาแสดงการค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนผนแปร ไดดงน

ตนทน ระบบตนทนผนแปร

วตถดบทางตรง 15


คาใชจายการผลตผนแปร 5

รวม 40

บทท 3


2. การจดท างบก าไรขาดทนตามระบบตนทนผนแปร

การจดท างบก าไรขาดทนแบบรายงานตามระบบตนทนผนแปร สามารถแสดงการจดท าไดดงน

ชอบรษท


ส าหรบป สนสดวนท.................................... หนวย : บาท

ขาย xx

หก ตนทนผนแปร:

ตนทนขายผนแปร

สนคาส าเรจรปตนงวด xx

บวก ตนทนการผลตระหวางงวด xx

สนคาทมไวเพอขาย xx

หก สนคาส าเรจรปปลายงวด xx xx

คาใชจายการในขายและบรหารผนแปร xx xx

ก าไรสวนเกน xx

หก ตนทนคงท:

คาใชจายการผลต xx

คาใชจายการขายและบรหาร xx xx

ก าไรสทธ xx

บทท 3


จากรปแบบการจดท างบก าไรขาดทนตามระบบตนทนผนแปรทแสดงไวขางตนสามารถพจารณาถงขอมลทน ามาใชในการจดท า ดงแสดงในตวอยางท 3-4 ดงน


จากขอมลตวอยางท 3-1 ของบรษท ตะวนเดอด จ ากด สามารถน ามาจดท างบก าไรขาดทนตามระบบตนทนผนแปร ส าหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม 25x4 ไดดงน





ขาย (100 x 10,000) 1,000,000


ตนทนขายผนแปร

สนคาส าเรจรปตนงวด 0

บวก ตนทนการผลตระหวางงวด

(40* x 10,000)

400,000


หก สนคาส าเรจรปปลายงวด 0 400,000

คาใชจายการในขายและบรหารผนแปร 80,000 480,000

ก าไรสวนเกน 520,000


คาใชจายการผลตคงท 100,000



*ตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนผนแปร

บทท 3


จากการค านวณตนทนผลตภณฑตามระบบตนทนรวม และตามระบบตนทนผนแปร สามารถน ามาสรปเพอแสดงการเปรยบเทยบการจ าแนกตนทนผลตภณฑกบตนทนงวดเวลา ดงแสดงในตารางท 3-1 ดงน

ตารางท 3-1 แสดงการจ าแนกตนทนผลตภณฑกบตนทนงวดเวลา ตามระบบตนทนรวมและ ตามระบบตนทนผนแปร

รายละเอยดตนทน ระบบตนทนรวม ระบบตนทนผนแปร

วตถดบทางตรง

คาแรงงานทางตรง ตนทนผลตภณฑ ตนทนผลตภณฑ

คาใชจายการผลตผนแปร

คาใชจายการผลตคงท

คาใชจายการขาย ตนทนงวดเวลา ตนทนงวดเวลา

คาใชจายการบรหาร

สวนการจดท างบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวม และตามระบบตนทนผนแปร เพอรายงานผลการด าเนนงานนน สามารถน ามาสรปความสมพนธระหวางปรมาณการผลตและขาย กบก าไรหรอขาดทนสทธ ดงแสดงในตารางท 3-2 ดงน

ตารางท 3-2 แสดงความสมพนธระหวางปรมาณการผลต และปรมาณการขาย กบก าไรหรอ

ขาดทนสทธตามระบบตนทนรวม และตามตนทนผนแปร

กรณท เปรยบเทยบปรมาณการผลตและปรมาณการขาย

เปรยบเทยบผลก าไรหรอขาดทนสทธ

1 ปรมาณการผลต =


ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวม =

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนผนแปร 2 ปรมาณการผลต >


ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวม >

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนผนแปร 3 ปรมาณการผลต <


ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวม <

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนผนแปร

บทท 3


การปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากการเปลยนระบบค านวณตนทนผลตภณฑ

จากการค านวณตนทนผลตภณฑและการจดท างบก าไรขาดทนเพอรายงานผลการด าเนนงาน ตามระบบตนทนรวมและตนทนผนแปรตามทไดกลาวมาแลวขางตน ท าใหทราบไดวาถาปรมาณการผลตและปรมาณการขายเทากน ไมวาจะใชระบบใดในการคดตนทนในการรายงานผลการด าเนนงานกจะท าใหก าไรหรอขาดทนสทธของทง 2 ระบบไมมความแตกตางกน แตในทางตรงกนขาม ถาปรมาณการผลตและปรมาณการขายไมเทากน กจะมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนสทธของทง 2 ระบบแตกตางกน ซงปจจยความแตกตางคอ คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอ (ค านวณจากคาใชจายการผลตคงทตอหนวย x จ านวนหนวยสนคาคงเหลอ) แตถาอยากทราบก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบหนงกสามารถปรบเปนก าไรหรอขาดทนสทธอกระบบหนงได ดงน

กรณท 1 การปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากระบบตนทนรวมเปนระบบตนทนผนแปร

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวม xx

บวก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด xx

รวม xx

หก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวด xx

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนผนแปร xx

กรณท 2 การปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากระบบตนทนผนแปรเปนระบบตนทนรวม

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนผนแปร xx

บวก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวด xx

รวม xx

หก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด xx

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวม xx

เพอใหเขาใจและชดเจนในการปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากการเปลยนระบบค านวณตนทนผลตภณฑ จงขอยกตวอยางเพอประกอบการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 3-5 ดงน


จากขอมลของบรษท ตะวนเดอด จ ากด ทไดจดท างบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวมในตวอยางท 3-2 และตามระบบตนทนผนแปรในตวอยางท 3-4 ไวแลวนน สามารถน ามาแสดงการปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากการเปลยนระบบค านวณตนทนผลตภณฑ ไดดงน

บทท 3



ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวม 320,000

บวก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด 0

รวม 320,000

หก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวด 0

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนผนแปร 320,000


ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนผนแปร 320,000

บวก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวด 0

รวม 320,000

หก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด 0

ก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวม 320,000

จากการค านวณการปรบก าไรหรอขาดทนสทธขางตน จะเหนวา คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด และปลายงวด มจ านวนเปน “0” ทงนเกดจากบรษทไดวางแผนปรมาณการผลตเทากบปรมาณการขายพอด (10,000 = 10,000) จงท าใหไมมสนคาคงเหลอเกดขน สงผลใหคาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอทงตนงวดและปลายงวดมจ านวนเปน “0” นนเอง

เพอแสดงใหเหนถงความแตกตางในผลก าไรหรอขาดทนสทธตามระบบตนทนรวมและระบบตนทนผนแปรทมปรมาณการผลตและปรมาณการขายทแตกตางกน จงขอยกตวอยางเพอแสดงการรายงานผลก าไรหรอขาดทนสทธทแตกตางกน ดงแสดงในตวอยางท 3-6 ดงน


จากขอมลตามตวอยางท 3-1 ของบรษท ตะวนเดอด จ ากด เพอเปนการเปรยบเทยบปรมาณการผลต และปรมาณการขายทแตกตางกน จงไดสมมตขอมลเพมเตมประกอบการพจารณาทเกดขนในแตละป ดงน (กรณไมมผลตางก าลงการผลต)

บทท 3


ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6

จ านวนหนวยคงเหลอตนงวด 0 0 1,000

ปรมาณการผลต 10,000 10,000 10,000

ปรมาณการขาย 10,000 9,000 10,500

จ านวนหนวยคงเหลอปลายงวด 0 1,000 500

จากขอมลขางตน สามารถน ามาจดท างบก าไรขาดทนเพอแสดงใหเหนถงความแตกตางในผลก าไรหรอขาดทนสทธของระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปรทมปรมาณการผลตและปรมาณการขายทแตกตางกน ดงน


งบก าไรขาดทน (ระบบตนทนรวม) ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x6, 25x5 และ 25x4


ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6

ปรมาณการขาย (หนวย) 10,000 9,000 10,500

ขาย @ 100 1,000,000 900,000 1,050,000

หก ตนทนขาย @ 50

สนคาส าเรจรปตนงวด 0 0 50,000

บวก ตนทนการผลตระหวางงวด @ 50 500,000 500,000 500,000

สนคาทมไวเพอขาย 500,000 500,000 550,000

หก สนคาส าเรจรปปลายงวด 0 50,000 25,000

รวมตนทนขาย 500,000 450,000 525,000

ก าไรขนตน 500,000 450,000 525,000


คาใชจายการขายและบรหารผนแปร @ 8 80,000 72,000 84,000

คาใชจายการขายและบรหารคงท 100,000 100,000 100,000


ก าไรสทธ 320,000 278,000 341,000

บทท 3



งบก าไรขาดทน (ระบบตนทนผนแปร) ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x6, 25x5 และ 25x4


ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6


ขาย @ 100 1,000,000 900,000 1,050,000

หก ตนทนผนแปร

ตนทนขายผนแปร @ 40


บวก ตนทนการผลตระหวางงวด 400,000 400,000 400,000

สนคาทมไวเพอขาย 400,000 400,000 440,000


รวมตนทนขาย 400,000 360,000 420,000


รวมตนทนผนแปร 480,000 432,000 504,000

ก าไรสวนเกน 520,000 468,000 546,000

หก ตนทนคงท



รวมตนทนคงท 200,000 200,000 200,000

ก าไรสทธ 320,000 268,000 346,000

จากการค านวณก าไรหรอขาดทนสทธเปรยบเทยบในแตละป สรปถงความแตกตางตามระบบตนทนรวมและตามระบบตนทนผนแปร ไดดงน 1. ในป 25x4 เมอปรมาณการผลตเทากบปรมาณการขาย ก าไรสทธจะเทากนทงระบบตนทนรวมและระบบตนทนผนแปร เนองจากไมมสนคาคงเหลอจงไมมคาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวดและปลายงวด 2. ในป 25x5 เมอปรมาณการผลตมากกวาปรมาณการขาย ก าไรสทธตามระบบตนทนรวมจะมากกวาตามระบบตนทนผนแปรจ านวน 10,000 บาท (278,000 – 268,000)

บทท 3


เนองจากมสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 1,000 หนวย จงมคาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 10,000 บาท (1,000 หนวย x 10 บาท) ทจะถกตดเปนคาใชจายในงวดถดไปเมอขายออก แตส าหรบระบบตนทนผนแปร คาใชจายการผลตคงทจ านวน 10,000 บาทจะถกตดเปนคาใชจายในงวดปจจบน

3. ในป 25x6 เมอปรมาณการผลตนอยวาปรมาณการขาย จงตองน าสนคาคงเหลอ

ตนงวดมาขายดวย ก าไรสทธตามระบบตนทนรวมจะนอยกวาตามระบบตนทนผนแปรจ านวน 5,000 บาท (346,000 – 341,000) เนองจากมสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 500 หนวย จงมคาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 5,000 บาท (500 หนวย x 10

บาท) โดยจ านวนคาใชจายการผลตคงทนจะถกตดเปนคาใชจายในงวดถดไปเมอขายออก แตส าหรบระบบตนทนผนแปร คาใชจายการผลตคงทจ านวน 5,000 บาท จะถกตดเปนคาใชจายในงวดปจจบน จงท าใหก าไรสทธตามระบบตนทนรวมนอยกวาระบบตนทนผนแปร

จากผลก าไรสทธทเกดขนแตกตางกนในแตละปจากการค านวณตนทน ตามระบบตนทนรวม และตามระบบตนทนผนแปรขางตน สามารถน ามาแสดงการปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากการเปลยนระบบค านวณตนทนผลตภณฑ ไดดงน


ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6

ก าไรสทธตามระบบตนทนรวม 320,000 278,000 341,000

บวก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด 0 0 10,000

รวม 320,000 278,000 351,000

หก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวด 0 10,000 5,000

ก าไรสทธตามระบบตนทนผนแปร 320,000 268,000 346,000


ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6


บวก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวด 0 10,000 5,000

รวม 320,000 278,000 351,000

หก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด 0 0 10,000


บทท 3


อยางไรกตาม การรายงานผลการด าเนนงานทงระบบตนทนรวมและระบบตนทนผนแปร นอกจากจะพจารณาถงความแตกตางกนระหวางปรมาณการผลตกบปรมาณการขายเพอเปนการเปรยบเทยบในผลก าไรหรอขาดทนสทธจากการรายงานผลแลว บางครงอาจตองพจารณาถงผลแตกตางระหวางปรมาณการผลตกบก าลงการผลตปกตทวางแผนไวดวย เพราะเมอไหรกตามทปรมาณการผลตไมเทากบก าลงการผลตปกตทวางแผนไว กหมายความวา จะมผลตางก าลงการผลตเกดขน ซงอาจเปนผลตางทนาพอใจ (Favorable) หรอเปนผลตางทไมพอใจ (Unfavorable) หากมผลตางก าลงการผลตดงกลาว จะตองน าไปแสดงเพอปรบก าไรขนตนในงบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวมเพมเตม ทงนกเพราะการค านวณตนทนผลตภณฑตามระบบตนทนรวมมคาใชจายการผลตคงทรวมอยดวย การค านวณหาผลตางก าลงการผลต สามารถค านวณไดจากสตรดงน

ผลตางก าลงการผลต (บาท) = ปรมาณการผลตจรง - ก าลงการผลตปกต x อตราคาใชจายการผลตคงท

เพอแสดงใหเหนถงการรายงานผลการด าเนนงานกรณมผลตางก าลงการผลตเขาไปกระทบ จงขอยกตวอยางเพออธบายเพมเตม ดงแสดงในตวอยางท 3-7 ดงน


จากขอมลตามตวอยางท 3-1 ของบรษท ตะวนเดอด จ ากด เพอเปนการเปรยบเทยบปรมาณการผลตกบก าลงการผลตปกตทวางแผนไว จงไดสมมตขอมลเพมเตม ขณะทขอมลอนไมเปลยนแปลง ดงน (ก าลงการผลตปกต 10,000 หนวย)

ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6

จ านวนหนวยคงเหลอตนงวด 0 0 2,000

ปรมาณการผลต 10,000 11,000 9,000

ปรมาณการขาย 10,000 9,000 10,000

จ านวนหนวยคงเหลอปลายงวด 0 2,000 1,000

จากขอมลขางตน บรษทสามารถน ามาค านวณหาผลตางก าลงการผลตในแตละป ดงแสดงในตารางท 3-3 ดงน

บทท 3


ตารางท 3-3 แสดงการค านวณผลตางก าลงการผลต

ป ปรมาณการผลต - ก าลงการผลตปกต (หนวย)

อตราคาใชจายการผลตคงท

ผลตางก าลงการผลต (บาท)

25x4 10,000 – 10,000 = 0 10 0

25x5 11,000 – 10,000 = 1,000 10 10,000 (F)*

25x6 9,000 – 10,000 = (1,000) 10 10,000 (U)**

* F (Favorable) = ผลตางทนาพอใจ

**U (Unfavorable) = ผลตางทไมนาพอใจ

จากการค านวณผลตางก าลงการผลตในแตละปขางตน แสดงใหเหนวาผลตางก าลงการผลตในป 25x4 มจ านวนเงนเทากบ “0” เนองจากปรมาณการผลตจรงกบก าลงการผลตปกตมจ านวนเทากนคอ 10,000 หนวย ส าหรบผลตางก าลงการผลตทเกดขนในป 25x5 ซงเทากบ 10,000 บาท เปนผลตางทนาพอใจ แสดงวา ปรมาณการผลตจรงไดสงกวาก าลงการผลตปกตจะท าใหคาใชจายการผลตคงทตอหนวยลดลง สวนผลตางก าลงการผลตทเกดขนในป 25x6 ซงเทากบ 10,000 บาท เปนผลตางทไมนาพอใจ แสดงวา ปรมาณการผลตจรงต ากวาก าลงการผลตปกตจะท าใหคาใชจายการผลตคงทตอหนวยเพมขน ซงจ านวนผลตางก าลงการผลตทเกดขนจะน าไปปรบก าไรขนตนในงบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวมเทานน แตจะไมปรากฏในงบก าไรขาดทนตามระบบตนทนผนแปร จากขอมลขางตน สามารถน ามาจดท างบก าไรขาดทนเพอแสดงใหเหนถงความแตกตางในผลก าไรหรอขาดทนสทธของระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปรทมปรมาณการผลตและปรมาณการขายทแตกตางกน รวมถงการน าผลตางก าลงการผลตทเกดขนในแตละปไปปรบก าไรขนตนมาตรฐานในงบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวม ดงน

บทท 3



งบก าไรขาดทน (ระบบตนทนรวม) ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x6, 25x5 และ 25x4


ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6


ขาย @ 100 1,000,000 900,000 1,050,000

หก ตนทนขาย @ 50


บวก ตนทนการผลตระหวางงวด @ 50 500,000 550,000 450,000

สนคาทมไวเพอขาย 500,000 550,000 550,000


รวมตนทนขาย 500,000 450,000 500,000

ก าไรขนตนมาตรฐาน 500,000 450,000 550,000

บวก (หก) ผลตางก าลงการผลต

ก าไรขนตน


0

500,000

*10,000

460,000

**(10,000)

540,000




ก าไรสทธ 320,000 288,000 356,000

*(F) ผลตางทนาพอใจ จะแสดงยอดบวกก าไรขนตนมาตรฐาน

**(U) ผลตางทไมนาพอใจ จะแสดงยอดหกก าไรขนตนมาตรฐาน

บทท 3



งบก าไรขาดทน (ระบบตนทนผนแปร) ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x6, 25x5 และ 25x4


ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6


ขาย @ 100 1,000,000 900,000 1,050,000


ตนทนขายผนแปร @ 40


บวก ตนทนการผลตระหวางงวด 400,000 440,000 360,000

สนคาทมไวเพอขาย 400,000 440,000 440,000


รวมตนทนขาย 400,000 360,000 400,000


รวมตนทนผนแปร 480,000 432,000 484,000

ก าไรสวนเกน 520,000 468,000 566,000

หก ตนทนคงท



รวมตนทนคงท 200,000 200,000 200,000

ก าไรสทธ 320,000 268,000 366,000

จากการค านวณก าไรสทธเปรยบเทยบในแตละป สรปถงความแตกตางของทงระบบตนทนรวมและระบบตนทนผนแปร ไดดงน 1. ในป 25x4 เมอปรมาณการผลตเทากบปรมาณการขาย ก าไรสทธจะเทากนทง ระบบตนทนรวมและระบบตนทนผนแปร เนองจากไมมสนคาคงเหลอจงไมมคาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวดและปลายงวด ตามระบบตนทนรวม

2. ในป 25x5 เมอปรมาณการผลตมากกวาปรมาณการขาย ก าไรสทธตามระบบตนทนรวมจะมากกวาตามระบบตนทนผนแปรจ านวน 20,000 บาท (288,000 – 268,000)

บทท 3


เนองจากมสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 2,000 หนวย จงมคาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 20,000 บาท (2,000 หนวย x 10 บาท) ทจะถกตดเปนคาใชจายในงวดถดไปเมอขายออก แตส าหรบระบบตนทนผนแปร คาใชจายการผลตคงทจ านวน 20,000 บาทจะถกตดเปนคาใชจายในงวดปจจบน

3. ในป 25x6 เมอปรมาณการผลตนอยวาปรมาณการขาย จงตองน าสนคาคงเหลอตนงวดมาขายดวย ก าไรสทธตามระบบตนทนรวมจะนอยกวาตามระบบตนทนผนแปรจ านวน 10,000 บาท (366,000 – 356,000) เนองจากมสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 1,000 หนวย จงมคาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 10,000 บาท (1,000 หนวย x 10 บาท) โดยจ านวนคาใชจายการผลตคงทนจะถกตดเปนคาใชจายในงวดถดไปเมอขายออก แตส าหรบระบบตนทนผนแปร คาใชจายการผลตคงทจ านวน 10,000 บาท จะถกตดเปนคาใชจายในงวดปจจบน จงท าใหก าไรสทธตามระบบตนทนรวมนอยกวาระบบตนทนผนแปร

จากผลก าไรสทธทเกดขนแตกตางกนในแตละป จากการค านวณตนทนผลตภณฑตามตนทนรวมและระบบตนทนผนแปร สามารถน ามาแสดงการปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากการเปลยนระบบค านวณตนทนผลตภณฑ ไดดงน

กรณท 1 การปรบก าไรสทธจากระบบตนทนรวมเปนระบบตนทนผนแปร

ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6


บวก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด 0 0 20,000

รวม 320,000 288,000 376,000

หก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวด 0 20,000 10,000


กรณท 2 การปรบก าไรสทธจากระบบตนทนผนแปรเปนระบบตนทนรวม

ป 25x4 ป 25x5 ป 25x6


บวก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอปลายงวด 0 20,000 10,000

รวม 320,000 288,000 376,000

หก คาใชจายการผลตคงททอยในสนคาคงเหลอตนงวด 0 0 20,000


บทท 3


การรายงานของสวนงานยอยดวยระบบตนทนผนแปร

จากทกลาวมาแลววา ระบบตนทนผนแปรเปนระบบคดตนทนและรายงานผลการด าเนนงานทใหประโยชนแกผบรหารตอการตดสนใจเกยวกบการวางแผน ควบคม และการแกไขปญหาตางๆ ทจะเกดขนไดเหมาะสมมากกวาระบบตนทนรวม ซงจากการรายงานดงกลาวจะใหขอมลและการรายงานผลแคภาพรวมเทานน แตในความเปนจรงการด าเนนงานอาจมหลายสวนงานยอยทเกยวของ เชน แผนก สาขา เขตขาย ผลตภณฑ เปนตน ดงนน ผบรหารจงควรใหความสนใจการรายงานตามสวนงานยอยดวย ทงนเพอพจารณาวา แผนกใด สาขาใด เขตขายใด ผลตภณฑชนดใด สามารถท าก าไรใหแกบรษทมากนอยเพยงไร โดยเนนการพจารณาเกยวกบตนทนคงทวา ตนทนคงทใดบางทเกดจากหนวยงานยอยนนโดยตรง หรอมไดเกดขนโดยตรง (ตนทนรวม) ซงสามารถอธบายสวนของตนทนคงทท ง 2 ลกษณะ ไดดงน

1. ตนทนคงทโดยตรง (Direct Fixed Cost) หมายถง ตนทนคงททเกดจากการด าเนนงานหรอการตดสนใจของหนวยงานยอยนนๆ โดยตรง ซงสามารถระบไดอยางชดเจนวาเปนของหนวยงานยอยใด โดยไมมการจดสรรปนสวนตนทนนนใหกบหนวยงานอน

2. ตนทนคงทรวม (Common Fixed Cost) หรอตนทนทมไดเกดขนโดยตรง หมายถง ตนทนคงททไมสามารถระบไดอยางชดเจนวาเปนของหนวยงานยอยใด และเปนตนทนทจะไมเปลยนแปลงถงแมจะยกเลกสวนงานบางสวนงานหรอยกเลกผลตภณฑบางชนดแลวกตาม

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบการจดท ารายงานตามสวนงานยอย จงขอยกตวอยางเพอประกอบการพจารณาในการจดท ารายงานตามสวนงานยอย ดงแสดงในตวอยางท 3-8 ดงน

ตวอยางท 3-8 บรษท น าไทยการผลต จ ากด ไดท าการผลตและจ าหนายผลตภณฑเครองหนงอย 2 ชนด คอ ผลตภณฑหนงแท และผลตภณฑหนงเทยม โดยไดท าการขยายสาขาการจ าหนายออกเปน 2 สาขา คอ สาขาอดรธาน และสาขากรงเทพมหานคร ตนทนและรายไดเกยวกบผลตภณฑทง 2 ชนด และสาขาทง 2 แหง มดงน

บทท 3


1. ราคาขาย ตนทนผนแปร ก าไรสวนเกนตอหนวย ของผลตภณฑทง 2 ชนด

ผลตภณฑ

หนงแท

ผลตภณฑ

หนงเทยม

ราคาขายตอหนวย (บาท) 50 20

ตนทนผนแปร (บาท) 20 10

ก าไรสวนเกนตอหนวย (บาท) 30 10

2. จ านวนของปรมาณการขายในสาขาทง 2 แหง

สาขาอดรธาน สาขากรงเทพฯ รวม

ผลตภณฑหนงแท 2,000 6,000 8,000

ผลตภณฑหนงเทยม 5,000 4,000 9,000

3. ตนทนคงทในปน ประกอบดวย (หนวย : บาท)

ผลตภณฑ สาขา

หนงแท หนงเทยม อดรธาน กรงเทพฯ

ตนทนการผลตคงท 20,000 10,000 - -

คาใชจายการขายคงท - - 12,000 15,000

คาใชจายการบรหารคงท 4,000 3,000 3,500 5,000

4. มคาใชจายการบรหารทวไปของส านกงาน 8,000 บาทตอป

จากขอมลขางตนสามารถจดท ารายงานผลการด าเนนงานตามสวนงานยอย โดยจ าแนกตามชนดของผลตภณฑ และจ าแนกตามสาขา ไดดงน

บทท 3


การจดท างบก าไรขาดทน จ าแนกตามชนดของผลตภณฑ

บรษท น าไทยการผลต จ ากด




หนงแท หนงเทยม รวม

ขาย *400,000 *180,000 580,000

หก ตนทนผนแปร **160,000 **90,000 250,000

ก าไรสวนเกน 240,000 90,000 330,000

หก ตนทนคงทโดยตรง:

ตนทนการผลต 20,000 10,000 30,000

คาใชจายการบรหาร 4,000 3,000 7,000

ก าไรแตละผลตภณฑกอนหกตนทนคงทรวม 216,000 77,000 293,000

หก ตนทนคงทรวม:

คาใชจายการขายในสาขา 27,000

คาใชจายการบรหารในสาขา 8,500

คาใชจายการบรหารทวไป 8,000


ผลตภณฑหนงแท :

สาขาอดรธาน สาขากรงเทพมหานคร

ยอดขาย* = (2,000 หนวย x 50 บาท) + (6,000 หนวย x 50 บาท) = 400,000 บาท*

ตนทนผนแปร** = (2,000 หนวย x 20 บาท) + (6,000 หนวย x 20 บาท) = 160,000 บาท**

ผลตภณฑหนงเทยม:

สาขาอดรธาน สาขากรงเทพมหานคร

ยอดขาย* = (5,000 หนวย x 20 บาท) + (4,000 หนวย x 20 บาท) = 180,000 บาท*

ตนทนผนแปร** = (5,000 หนวย x 10 บาท) + (4,000 หนวย x 10 บาท) = 90,000 บาท**

บทท 3


การจดท างบก าไรขาดทน จ าแนกตามสาขา

บรษท น าไทยการผลต จ ากด




อดรธาน กรงเทพฯ รวม

ขาย *200,000 *380,000 580,000

หก ตนทนผนแปร **90,000 **160,000 250,000

ก าไรสวนเกน 110,000 220,000 330,000

หก ตนทนคงทโดยตรง:

คาใชจายการขายในสาขา 12,000 15,000 27,000

คาใชจายการบรหารในสาขา 3,500 5,000 8,500

ก าไรแตละผลตภณฑกอนหกตนทนคงทรวม 94,500 200,000 294,500

หก ตนทนคงทรวม:

ตนทนการผลต 30,000

คาใชจายการบรหารของผลตภณฑ 7,000

คาใชจายการบรหารทวไป 8,000


สาขาอดรธาน:

ผลตภณฑหนงแท ผลตภณฑหนงเทยม

ยอดขาย* = (2,000 หนวย x 50 บาท) + (5,000 หนวย x 20 บาท) = 200,000 บาท

ตนทนผนแปร** = (2,000 หนวย x 20 บาท) + (5,000 หนวย x 10 บาท) = 90,000 บาท

สาขากรงเทพมหานคร:

ผลตภณฑหนงแท ผลตภณฑหนงเทยม

ยอดขาย* = (6,000 หนวย x 50 บาท) + (4,000 หนวย x 20 บาท) = 380,000 บาท

ตนทนผนแปร** = (6,000 หนวย x 20 บาท) + (4,000 หนวย x 10 บาท) = 160,000 บาท

บทท 3


ขอสงเกต : จากการรายงานตามสวนงานยอยขางตน จะเหนวา ตนทนคงทโดยตรงส าหรบการจ าแนกตามชนดของผลตภณฑ จะเปนตนทนคงทรวมของสวนงานยอยจ าแนกตามสาขา สวนตนทนคงทโดยตรงส าหรบการจ าแนกตามสาขา จะเปนตนทนคงทรวมของสวนงานยอยจ าแนกตามชนดของผลตภณฑ

จากการรายงานตามสวนงานยอยจ าแนกตามชนดของผลตภณฑ แสดงใหเหนวา ผลตภณฑหนงแทมผลก าไรสทธจ านวน 216,000 บาท ขณะทผลตภณฑหนงเทยมมก าไรสทธเพยงจ านวน 77,000 บาท นนกหมายความวา การด าเนนงานของผลตภณฑหนงแทมประสทธภาพมากกวาผลตภณฑหนงเทยม สวนการรายงานแยกตามสาขา แสดงใหเหนวา สาขาอดรธานมก าไรสทธจ านวน 95,400 บาท ขณะทสาขากรงเทพฯ มจ านวนถง 200,000 บาท นนกหมายความวา การด าเนนงานในสาขากรงเทพฯ มประสทธภาพมากกวาสาขาอดรธานซงกเปนหนาทของผบรหารทตองน าขอมลไปประกอบการพจารณาแกไขปรบปรงตอไป

สรป

แนวคดเกยวกบการค านวณตนทนผลตภณฑมอย 2 ระบบคอ ระบบตนทนรวม หรอระบบตนทนเตม จดท าขนเพอเสนอบคคลภายนอก สวนระบบตนทนผนแปร หรอระบบตนทนตรง จดท าขนเพอเสนอขอมลและรายงานผลการด าเนนงานใหแกบคคลภายใน เพอการตดสนใจวางแผน ควบคม วดและประเมนผลการด าเนนงาน ตลอดจนเพอแกไขปญหาตางๆ ไดอยางเหมาะสม ความแตกตางระหวางการค านวณตนทนผลตภณฑตามระบบตนทนรวมกบระบบตนทนผนแปรคอ ระบบตนทนรวมจะน าคาใชจายการผลตคงทมารวมเปนตนทนผลตภณฑ แตระบบตนทนผนแปรจะน าไปรวมเปนคาใชจายประจ างวดถอเปนตนทนงวดเวลา การจดท างบก าไรขาดทนเปรยบเทยบระหวางระบบตนทนรวมกบระบบตนทนผนแปรคอ ถาปรมาณการผลตเทากบปรมาณการขาย ก าไรสทธทงสองระบบจะเทากน ถาปรมาณการผลตมากกวาปรมาณการขาย ก าไรสทธตามระบบตนทนเตมจะมากกวาก าไรสทธตามระบบตนทนผนแปร ถาปรมาณการผลตนอยกวาปรมาณการขาย ก าไรสทธตามระบบตนทนเตมจะนอยกวาก าไรสทธตามระบบตนทนผนแปร การรายงานผลการด าเนนงานของสวนงานยอยจะจดท าดวยระบบตนทนผนแปร เพอพจารณาสวนงานยอยวาสามารถท าก าไรใหแกบรษทมากนอยเพยงไร โดยเนนการพจารณาเกยวกบตนทนประเภทคงทวา เกดจากหนวยงานยอยนนโดยตรง หรอมไดเกดขนโดยตรง แยกลกษณะเปนตนทนคงทโดยตรงและตนทนคงทรวม

บทท 3



1. บรษทแหงหนงประกอบธรกจผลตและจ าหนายสนคาชนดหนง โดยมรายละเอยดเกยวกบตนทน ดงตอไปน

จ านวนหนวยทผลตในแตละป 1,000 หนวย


วตถดบทางตรง 4 บาท

คาแรงงานทางตรง 6 บาท

คาใชจายการผลตผนแปร 2 บาท

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร 1 บาท

ตนทนคงทรวมตอป:

คาใชจายการผลตคงท 3,000 บาท


ใหท า 1. ค านวณหาตนทนการผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนรวม

2. ค านวณหาตนทนการผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนผนแปร

2. บรษท รงอรณการผลต จ ากด ไดมการจดท างบประมาณเกยวกบตนทนการผลตและคาใชจายการขายและบรหารส าหรบการผลตสนคาชนดหนง (ก าลงการผลตปกตเทากบ 10,000 หนวย) ดงน

ตนทนผนแปรตอหนวย ตนทนคงทรวม

(บาท) (บาท) วตถดบทางตรง 40


คาใชจายการผลต 20 200,000

คาใชจายการขาย 5 100,000

คาใชจายการบรหาร 10 150,000

บทท 3


ในระหวางปแรกของการผลตและจ าหนายผลตภณฑใหม บรษทไดวางแผนการผลตและจ าหนายเทากบ 10,000 หนวย (ราคาขายตอหนวย 200 บาท)

ใหท า 1. ค านวณหาตนทนการผลตตอหนวยตามระบบตนทนรวม และตามระบบตนทน

ผนแปร 2. งบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x4

3. บรษท ในรอยรก จ ากด ผลตแหวนชบทองค าขาว ขายในราคาวงละ 3,000 บาท บรษทท าการผลตเทากบก าลงก าลงการผลตปกตประมาณปละ 1,000 วง ขอมลตนทนส าหรบป 25x4 มดงน

ตนทนผนแปรตอหนวย (บาท) วตถดบทางตรง 500


คาใชจายการผลต 300

คาใชจายการขาย 100

ตนทนคงทรวม (บาท) คาใชจายการผลตคงท 600,000

คาใชจายการบรหารคงท 400,000

ใหท า

1. ค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนรวม และตามระบบตนทน

ผนแปร 2. สมมตในป 25x4 ผลตได 1,000 วง และขายได 900 วง ใหจดท างบก าไรขาดทน

ส าหรบป 25x4 ตามระบบตนทนรวม และตามระบบตนทนผนแปร 3. การปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากระบบตนทนรวมเปนระบบตนทนผนแปร และ

จากระบบตนทนผนแปรเปนระบบตนทนรวม

บทท 3


4. บรษท มาหยารศม จ ากด ท าการผลตสนคาและจ าหนายสนคาชนดหนง โดยมขอมลเกยวกบการผลตประจ าป 25x4 ดงน

สนคาคงเหลอตนงวด 1,000 หนวย


ปรมาณการขาย 9,000 หนวย

ราคาขายตอหนวย 400 บาท



วตถดบทางตรง 80 บาทตอหนวย

คาแรงงานทางตรง 60 บาทตอหนวย

คาใชจายการผลตผนแปร 40 บาทตอหนวย



คาใชจายการขายผนแปร 5% ของยอดขาย

คาใชจายการขายคงทรวม 80,000 บาท

คาใชจายการบรหารคงทรวม 40,000 บาท

ใหท า

1. ค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร 2. งบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร ส าหรบป สนสด

วนท 31 ธนวาคม 25x4

3. การปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากระบบตนทนรวมเปนระบบตนทนผนแปร

5. บรษท ขนศกการคา จ ากด ไดสรปขอมลเกยวกบการผลตและจ าหนายผลตภณฑชนดหนง ของบรษททเกดขนในรอบป 25x4 ดงตอไปน (ก าลงการผลตปกต 200,000 หนวย)

สนคาคงเหลอตนงวด 20,000 หนวย


สนคาคงเหลอปลายงวด 10,000 หนวย

ปรมาณการขาย ? หนวย

บทท 3





คาใชจายการผลตผนแปร 300,000 บาท



ผนแปร 2 บาทตอหนวย

คงท 240,000 บาท


ใหท า

1. ค านวณตนทนผลตภณฑตอหนวยตามระบบตนทนเตม และระบบตนทนผนแปร 2. ค านวณผลตางก าลงการผลต (ถาม) 3. งบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร ส าหรบป สนสดวนท

31 ธนวาคม 25x4

4. การปรบก าไรสทธจากระบบตนทนผนแปรเปนระบบตนทนรวม

6. บรษท ไทยสรางสรรคการผลต จ ากด มขอมลเกยวกบการด าเนนงานในป 25x5 และ ป 25x6 ดงตอไปน

ตนทนการผลตตอหนวย:




คาใชจายการผลตคงท (10,000 บาท /ก าลงการผลตปกต 2,000 หนวย)

5

บาท

รวม 29 บาท


คาใชจายการขายและบรหารผนแปร 4 บาทตอหนวย

คาใชจายการขายและบรหารคงทรวม 9,000 บาท

บทท 3


รายละเอยดหนวยผลตและขายในแตละป มดงน ป 25x5 ป 25x6

หนวยผลต 2,000 2,200

หนวยขาย 1,800 2,100

ใหท า

1. งบก าไรขาดทนตามระบบตนทนรวม และระบบตนทนผนแปร ส าหรบป สนสด

วนท 31 ธนวาคม 25x5 และ 25x6

2. การปรบก าไรหรอขาดทนสทธจากระบบตนทนผนแปรเปนระบบตนทนรวม

7. ตอไปนเปนการจดท างบก าไรขาดทนเพอรายงานผลการด าเนนงานตามแผนกของบรษท เพชรเอก จ ากด ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x5 ทผานมา

บรษท เพชรเอก จ ากด



แผนกเสอผา

แผนกรองเทา

รวม

ขาย 1,000,000 800,000 1,800,000

หก ตนทนผนแปร 600,000 475,000 1,075,000

ก าไรสวนเกน 400,000 325,000 725,000

หก ตนทนคงทโดยตรง

เงนเดอน

คาเชาแผนก

50,000

10,000

45,000

15,000

95,000

25,000

คาใชจายการบรหารทวไป 100,000 180,000 280,000

ก าไรแตละแผนก 240,000 85,000 325,000

หก ตนทนคงทรวม 260,000


จากการรายงานผลขางตน แสดงใหเหนวาก าไรของแผนกเสอผามจ านวน 240,000

บาท ขณะทแผนกรองเทามจ านวน 85,000 บาท ซงตางกบแผนกเสอผา ทงๆ ทยอดขายเมอ

บทท 3


เทยบสดสวนแลวกไมไดตางกนมากนก ดงนน เพออธบายถงความแตกตางในผลก าไรทเกดขนของแผนก ผบรหารจงไดสงใหฝายบญชจดท ารายงานสวนงานยอยจ าแนกตามชนดของผลตภณฑส าหรบแผนกรองเทาเพมเตม ซงขอมลเกยวกบผลตภณฑในแผนกรองเทา มดงน

แผนกรองเทา (หนวย : บาท) รองเทาเดก รองเทา

สภาพบรษ

รองเทาสภาพสตร

ยอดขาย 150,000 200,000 450,000

ตนทนคงทโดยตรง:

เงนเดอน

คาเชาแผนก

10,000

3,000

15,000

6,000

20,000

6,000

คาใชจายการบรหารทวไป 26,000 24,000 30,000

อตราตนทนผนแปรตอยอดขาย 50% 65% 60%

ใหท า งบก าไรขาดทนตามสวนงานยอยของแผนกรองเทา โดยจ าแนกตามชนดของผลตภณฑ

8. บรษท อเลกทรอนกสการผลต จ ากด ไดท าการผลตและจ าหนายผลตภณฑเครองใชไฟฟาอย 2 ชนด คอ เครองปรบอากาศ และเครองซกผา โดยไดท าการขยายสาขาการจ าหนายออกเปน 2 สาขา คอ สาขาขอนแกน และสาขาเชยงใหม ตนทนและรายไดเกยวกบผลตภณฑทง 2 ชนด และสาขาทง 2 แหง มดงน

1. ราคาขาย และอตราก าไรสวนเกนตอหนวย ของผลตภณฑทง 2 ชนด

เครองปรบอากาศ เครองซกผา

ราคาขายตอหนวย (บาท) 15,000 8,000 อตราก าไรสวนเกนตอหนวย 40% 55%

2. ปรมาณการขายในสาขาทง 2 แหง สาขาขอนแกน สาขาเชยงใหม รวม

เครองปรบอากาศ 240 180 420

เครองซกผา 100 120 220

บทท 3


3. ตนทนคงท ประกอบดวย (หนวย : พนบาท) ผลตภณฑ สาขา

เครองปรบอากาศ

เครอง

ซกผา

ขอนแกน เชยงใหม

คาใชจายการผลตคงท 2,000 1,200 - -

คาใชจายการขาย

และบรหารคงท - - 2,500 2,000

4. มคาใชจายการบรหารทวไปของส านกงาน 500,000 บาทตอป

ใหท า จดท ารายงานผลการด าเนนงานตามสวนงานยอย โดยจ าแนกตามชนดของผลตภณฑ และจ าแนกตามสาขา

9. บรษท มตรแทอตสาหกรรม จ ากด แสดงการจดท างบก าไรขาดทนส าหรบป 25x1 ดงน หนวย : บาท

ยอดขาย 800,000

หก ตนทนผนแปร 470,000


หก ตนทนคงท 345,000

ก าไร (ขาดทน) สทธ (15,000)

จากการรายงานผลการด าเนนงานขางตน ปรากฏถงผลขาดทนจ านวน 15,000 บาท ดงนนผบรหารจงตองการทราบสาเหตของผลขาดทนทเกดขน จงไดมอบหมายใหแผนกบญชไดจดท ารายงานผลการด าเนนงานตามสวนงานยอยเพมเตม โดยจ าแนกตามชนดผลตภณฑทมอย 3 ชนด ตามขอมลเพมเตม ดงน ผลตภณฑ เอ ผลตภณฑ บ ผลตภณฑ ซ

ยอดขาย (บาท) 250,000 200,000 350,000

อตราก าไรสวนเกน 30% 40% 50%

ตนทนคงทของผลตภณฑแตละชนด (บาท) 70,000 10,000 100,000

ใหท า งบก าไรขาดทนตามสวนงานยอยโดยจ าแนกตามชนดของผลตภณฑ

บทท 4

93 การวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร

บทท 4 การวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร

การวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร (Cost Volume-Profit Analysis : CVP) เปนเครองมอส าคญทชวยผบรหารในการวางแผนก าไรของธรกจ เนองจากท าใหผบรหารทราบวา ธรกจตองขายสนคาจ านวนเทาใดจงจะไดก าไรตามตองการและจะตองขายสนคาจ านวนเทาใดจงจะมยอดขายเทากบตนทนทจะเกดขนทงหมด ซงเรยกวา “จดคมทน (Break-Even Point)” สงส าคญทสดของการวเคราะหกคอ การมขอมลทเชอถอไดและใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด โดยเฉพาะอยางยงขอมลทางดานตนทน ซงเปนขอจ ากดพนฐานของการวเคราะห โดยตนทนทงหมดทจะเกดขนจะตองแบงเปน 2 ลกษณะเทานนคอ ตนทนผนแปร และตนทนคงท ซงเปนไปตามขอสมมตฐานในการวเคราะห นอกจากขอมลตนทนแลวยงตองพจารณาถงขอสมมตฐานอนประกอบการค านวณเพอการวเคราะหตนทน ปรมาณและก าไร

ขอสมมตฐานในการวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร

การวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร เพอใหเกดประสทธในการวเคราะหจะอยภายใตขอสมมตฐาน ดงตอไปน (ปรบปรงจาก กชกร เฉลมกาญจนา, 2557 : 109-110)

1. ตนทนทงหมดจ าแนกตามพฤตกรรมไดเปน 2 ลกษณะเทานน คอ ตนทนผนแปร และตนทนคงท ซงหากมตนทนรายการใดมลกษณะเปนตนทนผสม จะตองใชวธการประมาณตนทนเพอแยกตนทนผนแปร กบตนทนคงทออกจากกนตามทไดกลาวมาแลวในบทท 2 2. พฤตกรรมของตนทนและรายไดทมลกษณะเปนเสนตรง หมายความวา ภายใตชวงของการวเคราะหในสถานการณหนงๆ ปจจยทเกยวของกบการวเคราะหจะไมมการเปลยนแปลง ไดแก ราคาขายตอหนวย ตนทนผนแปรตอหนวย ตนทนคงทรวม

3. กรณทขายสนคาหลายชนด สดสวนการขายของสนคาแตละชนดจะคงทในทกๆ

ระดบของการขาย เชน จากการค านวณสดสวนการขายของสนคา 2 ชนด คอ กระเปา และรองเทา มสดสวนเทากบ 1 : 3 หมายความวา ถาสนคากระเปาขายไดจ านวน 10 หนวย สดสวนการขายสนคารองเทากจะเทากบ 30 หนวย เสมอ เปนตน

4. ชวงของการวเคราะหมลคาของเงนจะไมเปลยนแปลง เนองจากจะไมพจารณาถงคาของเงนตามงวดเวลาหรอน าปจจยดอกเบยมาเกยวของ ถงแมจะมการประกาศปรบเพมหรอลดมลคาของเงนในชวงของการวเคราะหกตาม

บทท 4


5. การวเคราะหจะไมปรากฏสนคาคงเหลอตนงวด และสนคาคงเหลอปลายงวด

หมายความวา ในการวเคราะหจะมการก าหนดใหปรมาณการผลตเทากบปรมาณการขายเสมอ จงท าใหไมมสนคาคงเหลอตนงวดและสนคาคงเหลอปลายงวดเกดขน

จากขอสมมตฐานในการวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไรขางตน ท าใหทราบถงความส าคญของขอมลทมผลตอการวเคราะห โดยไดมการก าหนดตวแปรส าหรบขอมลถอเปนองคประกอบทเกยวของในการวเคราะห ดงตอไปน ก าหนดให :

x = ปรมาณการผลตและขาย

p = ราคาขายตอหนวย



ในการวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร หลกการหนงทนยมน ามาใชคอ การค านวณก าไรสวนเกน (Contribution Margin) เพราะเมอธรกจทราบถงก าไรสวนเกนแลว จะท าใหสามารถทจะขายสนคาในราคาทต ากวาราคาปกตได เมอธรกจยงคงมก าไรสวนเกนอย สามารถน าไปใชประเมนผลการด าเนนงานของหนวยงานตางๆ ภายในองคกรได ใชในการจดท ารายงานทางการเงนเพอใชภายในองคกร และทส าคญยงชวยในการค านวณหาจดคมทน

(Break-Even Point) ของบรษทไดอกดวย ดงนน จงจ าเปนตองศกษาถงก าไรสวนเกนเพอใชประกอบการวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร

ก าไรสวนเกน

ก าไรสวนเกน (Contribution Margin : CM) หมายถง สวนทเกดจากผลตางระหวางยอดขายกบตนทนผนแปร ประโยชนเพอใหผบรหารพจารณาวาก าไรสวนเกนมมากพอทจะน าไปชดเชยตนทนสวนทคงทไดหรอไม และท าใหบรษททราบวาจะขายสนคาในราคาทต ากวาราคาปกตได รวมถงชวยในการค านวณหาจดคมทนดวย

1. ก าไรสวนเกนรวม

ก าไรสวนเกนรวม (Total Contribution Margin : TCM) เปนสวนทเกดจากผลตางระหวางยอดขายกบตนทนผนแปรรวม สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

บทท 4


ก าไรสวนเกนรวม = ยอดขาย - ตนทนผนแปรรวม

TCM = px - bx

2. ก าไรสวนเกนตอหนวย

ก าไรสวนเกนตอหนวย (Unit Contribution Margin : UCM) เปนสวนทเกดจากผลตางระหวางราคาขายตอหนวยกบตนทนผนแปรตอหนวย ซงเปนการพจารณาวา ในการจ าหนายสนคา 1 หนวย เมอหกตนทนผนแปรตอหนวยจะมก าไรสวนเกนไปชดเชยตนทนคงทไดเทาไร สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ก าไรสวนเกนตอหนวย = ราคาขายตอหนวย - ตนทนผนแปรตอหนวย

UCM = p - b

3. อตราก าไรสวนเกน

การวเคราะหอตราก าไรสวนเกน (Contribution Margin Ratio : CMR) เปนการเปรยบเทยบก าไรสวนเกนทจะเกดขนวาเปนกเปอรเซนตหรอเปนรอยละเทาไรของยอดขาย สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

อตราก าไรสวนเกน = 100 x วยราคาตอหน นก าไรสวนเก

เขยนเปนสญลกษณไดดงน

CMR = 100 xp

bp

หรอค านวณจาก

อตราก าไรสวนเกน = 010 x ยอดขาย นรวมก าไรสวนเก

บทท 4


เขยนเปนสญลกษณ ไดดงน

CMR = 100 xpx

bx - px

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขนเกยวกบก าไรสวนเกน จงขอยกตวอยางเพออธบายและค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 4-1 ดงน


ตอไปนเปนขอมลการด าเนนงานของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด ประกอบธรกจ

ผลตและขายกรงนก โดยในเดอนทผานมามยอดขายจ านวน 4,000 หนวย ราคาขายหนวยละ 200 บาท รายละเอยดตนทนทเกยวของ มดงน

ตนทนผนแปรตอหนวย ตนทนคงทรวม

(บาท) (บาท) วตถดบทางตรง 30


คาใชจายการผลต 20 100,000

คาใชจายการขาย 15 40,000

คาใชจายการบรหาร 5 60,000

รวม 120 200,000

จากขอมลขางตน สามารถน ามาแทนคาตวแปรส าหรบขอมลทถอเปนองคประกอบทเกยวของในการค านวณก าไรสวนเกน ไดดงน ก าหนดให:

x = 4,000

p = 200

b = 120

a = 200,000

บทท 4


จากการแทนคาตวแปรองคประกอบในการวเคราะหขางตน สามารถน ามาค านวณหาก าไรสวนเกนรวม ก าไรสวนเกนตอหนวย และอตราก าไรสวนเกน ดงน 1. ค านวณก าไรสวนเกนรวม จากสตร TCM = px - bx

= 200(4,000) - 120(4,000)

= 800,000 - 480,000

= 320,000 บาท

2. ค านวณก าไรสวนเกนตอหนวย จากสตร UCM = p - b

= 200 - 120

= 80 บาทตอหนวย

3. ค านวณอตราก าไรสวนเกน จากสตร

CMR = 100 xp

b - p

= 100 x120

120-200

= 0.4 หรอ 40%

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา บรษทมก าไรสวนเกนรวมจ านวน 300,000

บาท ก าไรสวนเกนตอหนวย 80 บาทตอหนวย และคดเปนอตราก าไรสวนเกน 40%

การวเคราะหจดคมทน

จดคมทน (Break-Even Point) หมายถง จดทมปรมาณการขายหรอยอดขายเทากบตนทนทจะเกดขนทงหมดของบรษท กลาวคอ เปนจดทผลการด าเนนงานเปนศนย และเปนจดทมก าไรสวนเกนรวมเทากบตนทนคงทพอด ประโยชนเพอใชเปนเครองมอหรอเปนเทคนคทน ามาใชในการวางแผนและควบคมการด าเนนงานของกจการเพอไมใหขายสนคาต ากวาจดคมทน เพราะถาขายต ากวาจดคมทนกเทากบวาบรษทจะประสบผลขาดทนทนท ซงการวเคราะหจดคมทนสามารถวเคราะหได 3 วธ คอ

บทท 4


1. การวเคราะหจดคมทนโดยวธใชแผนภาพ

การวเคราะหจดคมทนโดยวธใชแผนภาพ มขนตอนในการจดท า ดงน ขนท 1 ก าหนดคาบนแกนตงและแกนนอน โดยใหแกนนอนเปนปรมาณการขายสนคา สวนแกนตงเปนจ านวนเงน

ขนท 2 ลากเสนตนทนคงทจากแกนตงใหขนานกบแกนนอน ขนท 3 ค านวณหาตนทนรวม ณ ระดบปรมาณการขายใดหนวยขายหนง และก าหนดไวเปนเกณฑ

ขนท 4 ลากเสนตนทนผนแปรจากจดตดทแกนตง ณ ระดบตนทนคงทในขนท 2 ผานจดทก าหนดไวในขนท 3 เสนทไดจะเปนเสนตนทนรวม ณ ระดบปรมาณการขายตางๆ

ขนท 5 ค านวณยอดขาย ณ ปรมาณการขายใดหนวยขายหนง และก าหนดจดไว ขนท 6 ลากเสนรายไดจากจดตดของแกนตงและแกนนอน ซงมคาเทากบศนยใหผานจดทก าหนดไวในขนท 5 จะไดเสนรายไดรวม ณ ระดบปรมาณการขายตางๆ

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขนถงขนตอนการวเคราะหจดคมทน โดยใชแผนภาพ จงขอยกตวอยางและอธบายประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 4-2 ดงน

ตวอยางท 4-2 จากขอมลตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด สามารถน ามาวเคราะหจดคมทนโดยวธใชแผนภาพ ตามขนตอนในการจดท า ไดดงน

ขนท 1 ก าหนดคาบนแกนตงและแกนนอน โดยใหแกนนอนเปนปรมาณการขายสนคา สวนแกนตงเปนจ านวนเงน

ขนท 2 ลากเสนตนทนคงทจากแกนตงใหขนานกบแกนนอน ณ ระดบจ านวนเงน 200,000 บาท ซงเทากบตนทนคงทของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด

ขนท 3 ค านวณหาตนทนรวม ณ ระดบปรมาณการขายใดหนวยขายหนง และก าหนดไว สมมตเลอกปรมาณการขาย ณ ระดบ 3,000 หนวย ตนทนรวมจะเทากบ 560,000 บาท ซงค านวณไดจากสมการตนทน ดงน จากสมการตนทน y = a + bx

จะได = 200,000 + 120(3,000)

= 560,000 บาท

บทท 4


ขนท 4 ลากเสนตนทนผนแปรจากจดตดทแกนตง ณ ระดบจ านวนเงน 200,000 บาท ผานจดทก าหนดในขนท 3 เสนทไดจะเปนเสนตนทนรวม ณ ระดบปรมาณการขายตางๆ

ขนท 5 ค านวณยอดขาย ณ ปรมาณการขายใดหนวยขายหนง และก าหนดจดไว สมมตวาเลอกปรมาณการขาย ณ ระดบ 4,000 หนวย ยอดขายจะเทากบ (4,000 x 200) =

800,000 บาท

ขนท 6 ลากเสนรายไดจากจดตดของแกนตงและแกนนอนซงมคาเทากนศนยใหผานจดทก าหนดไวในขนท 5 จะไดเสนรายไดรวม ณ ระดบปรมาณการขายตางๆ

จากขนตอนการวเคราะหจดคมทนโดยวธใชแผนภาพ สามารถน ามาสรางแผนภาพประกอบเพอพจารณา ดงแสดงในภาพท 4-1 ดงน

ภาพท 4-1 แสดงจดคมทนโดยวธใชแผนภาพ

จากภาพท 4-1 แสดงใหเหนวา ณ ระดบปรมาณการขายจ านวน 2,500 หนวย และ ณ จ านวนเงนเทากบ 500,000 บาท คอจดทเสนรายไดตดกบเสนตนทนรวมพอด นนหมายความวา เปนจดทมก าไรเปนศนยหรอรายไดเทากบตนทนรวมพอด จงถอวาจดนเปนจดคมทน ซงสรปไดวา บรษทฯ มปรมาณการขาย ณ จดคมทนเทากบ 2,500 หนวย และยอดขาย ณ จดคมทนเทากบ 500,000 บาท

บทท 4


2. การวเคราะหจดคมทนโดยวธใชสมการ

การวเคราะหจดคมทนโดยวธใชสมการ เปนวธทสะดวกและค านวณไดอยางงาย ซงสามารถค านวณไดจากสมการพนฐานของการค านวณก าไรสทธ ดงน

จากสมการก าไรสทธ = ยอดขาย - ตนทนคงท - ตนทนผนแปร

จะได ยอดขาย = ตนทนคงท + ตนทนผนแปร + ก าไรสทธ

หรอ เขยนเปนสญลกษณ

px = a + bx + π

โดยท:





π = ก าไรสทธ

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบการวเคราะหจดคมทนโดยวธใชสมการ จงขอยกตวอยางและอธบายประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 4-3 ดงน


จากขอมลตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด สามารถน ามาวเคราะหจดคมทนโดยวธใชสมการ ไดจากสตรดงน จาก px = a + bx + π

จะได 200x = 200,000 + 120x + 0

200 - 120x = 200,000

80x = 200,000

x = 200,000 / 80

x = 2,500 หนวย หรอ 500,000 บาท

บทท 4


ยอดขาย ณ จดคมทน =

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวาบรษทมปรมาณการขาย ณ จดคมทนจ านวนเทากบ 2,500 หนวย หรอคดเปนจ านวนเงนเทากบ 500,000 บาท (2,500 หนวย x 200 บาท)

3. การวเคราะหจดคมทนโดยวธใชก าไรสวนเกน

การวเคราะหจดคมทนโดยวธใชก าไรสวนเกน เปนวธการน าก าไรสวนเกนมาค านวณซงท าไดงาย และเปนวธทนยมใชคอนขางมาก สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ก. ปรมาณการขาย ณ จดคมทน (หนวย)

ปรมาณการขาย ณ จดคมทน =

หรอ เขยนเปนสญลกษณ ไดดงน

XBE = p

b-p

ข. ยอดขาย ณ จดคมทน (บาท)


YBE =

p

b-p

a

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบการวเคราะหจดคมทนโดยวธใชก าไรสวนเกน จงขอยกตวอยางและอธบายประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 4-4 ดงน

ตนทนคงทรวม

อตราก าไรสวนเกน


ก าไรสวนเกนตอหนวย

บทท 4


ตวอยางท 4-4 จากขอมลตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด สามารถน ามาวเคราะหจดคมทนโดยวธใชก าไรสวนเกน ไดดงน

ปรมาณขาย ณ จดคมทน = b-p

a

= 120-200

200,000

= 2,500 หนวย

ดงนน ปรมาณขาย ณ จดคมทนของบรษทมจ านวนเทากบ 2,500 หนวย

ยอดขาย ณ จดคมทน =

p

b-p

a

=

200

120-200

200,000

= 0.4

200,000

= 500,000 บาท

ดงนน จดคมทนของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด กจะเทากบ 500,000 บาท

จากการค านวณปรมาณขาย ณ จดคมทน และยอดขาย ณ จดคมทนขางตน ไมวาจะวเคราะหโดยวธใชสมการ วธใชแผนภาพ หรอวธใชก าไรสวนเกนจะมจ านวนเทากนเสมอ คอปรมาณการขายจ านวน 2,500 หนวย และยอดขายเทากบ 500,00 บาท แตเพอเปนการพสจนความถกตองในปรมาณและยอดขายทค านวณได จงจดท างบก าไรขาดทนเพอท าการพสจนความถกตอง ซงผลการด าเนนงานทไดจะตองมยอดเปนศนย สามารถแสดงการจดท าไดดงน

งบก าไรขาดทนเพอพสจนปรมาณขาย หรอยอดขาย ณ จดคมทน


ยอดขาย (200 x 2,500) 500,000

หก ตนทนผนแปร (120 x 2,500) 300,000



ก าไรกอนหกภาษ -0-

บทท 4


จากการท างบพสจนขางตน พบวา บรษทมยอดก าไรกอนหกภาษเทากบ “0” บาทนนหมายความวา ณ ระดบจดคมทนทค านวณได คอ ปรมาณจ านวน 2,500 หนวย หรอยอดขาย จ านวน 500,000 บาท เปนยอดทถกตอง

การวางแผนก าไร

การวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร สงส าคญคอ บรษทจะตองวางแผนก าไรเพอใหบรรลวตถประสงคตามทวางแผนไว เพราะก าไรถอเปนตวชวดในการแสดงใหเหนถงการด าเนนงานทมประสทธภาพไดเปนอยางด ดงนน หลงจากทบรษทไดวเคราะหจดคมเรยบรอยแลว หนาทในการวางแผนตอจากนคอ การวางแผนก าไร (Profit Planning) ซงสามารถค านวณไดจาก 3 วธ เชนเดยวกบการวเคราะหจดคมทน คอ

1. การวางแผนก าไรโดยวธใชแผนภาพ

2. การวางแผนก าไรโดยวธใชสมการ 3. การวางแผนก าไรโดยวธใชก าไรสวนเกน

เนอหาบทนจะอธบายและแสดงการค านวณเฉพาะการวางแผนก าไรโดยวธใชสมการ และวธใชก าไรสวนเกนเทานน เนองจากเปนวธทสะดวก ท าไดงาย และเปนวธทนยมใชเพอการค านวณ เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขนจงขอยกตวอยางประกอบเพอการวางแผนก าไรทง 2 วธดงน

1. การวางแผนก าไรโดยวธใชสมการ

การวางแผนก าไรโดยวธใชสมการ เปนวธทท าไดงายโดยการค านวณตอจากการ วเคราะหจดคมทนโดยวธใชสมการ สามารถค านวณไดดงน

จากสมการก าไรสทธ = ยอดขาย - ตนทนคงท - ตนทนผนแปร

จะไดยอดขาย = ตนทนคงท + ตนทนผนแปร + ก าไรสทธ


px = a + bx + π

บทท 4


โดยท:





π = ก าไรสทธ

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบการวางแผนก าไรโดยวธใชสมการ จงขอยกตวอยางประกอบเพอการวางแผนก าไร ดงแสดงในตวอยางท 4-5 ดงน


จากตวอยางท 4-1 ขอมลของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด สมมตถาบรษทตองการก าไรจ านวน 200,000 บาท บรษทตองขายสนคาจ านวนกหนวย และจ านวนเงนกบาท จงจะท าใหไดก าไรตามทตองการ

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณโดยวธใชสมการ ดงน จาก px = a + bx + π

จะได 200x = 200,000 + 120x + 200,000

200x - 120x = 200,000 + 200,000

80x = 400,000

x = 400,000 / 80

x = 5,000 หนวย หรอ 1,000,000 บาท

ดงนน ถาบรษท เจาขนทองไทย จ ากด ตองการก าไรจ านวน 200,000 บาทตองขายสนคาเทากบ 5,000 หนวย หรอคดเปนจ านวนเงน 1,000,000 บาท

2. การวางแผนก าไรโดยวธใชก าไรสวนเกน

การวางแผนก าไรโดยวธใชก าไรสวนเกน เปนลกษณะการวางแผนตอจากการวเคราะหจดคมทนโดยวธใชก าไรสวนเกน ซงสามารถค านวณไดทงจ านวนหนวยและจ านวนเงนจากสตร ดงน

บทท 4


ก. ปรมาณการขาย (หนวย)

ปรมาณการขายเพอใหไดก าไรตามตองการ = นตอหนวยก าไรสวนเกงการก าไรทตอทรวม ตนทนคง


x = b - p

งการก าไรทตอa

ข. ยอดขาย (บาท)

ยอดขายเพอใหไดก าไรตามตองการ = วนเก นอตราก าไรสงการก าไรทตอ ทรวม ตนทนคง


y =

p

b - p

งการก าไรทตอa

เพอใหเกดความเขาใจมากยงขน และท าใหสามารถค านวณหาปรมาณการขายและยอดขายเพอใหไดก าไรตามตองการ จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 4-6 ดงน


จากขอมลตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด สมมตวา บรษทตองการก าไร 200,000 บาท จะตองขายสนคาจ านวนกหนวย และจ านวนเงนกบาท จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณโดยวธใชก าไรสวนเกน ไดดงน

จากสตร x = b-p

งการก าไรทตอ a

= 120 - 200

200,000200,000

= 5,000 หนวย

บทท 4


จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา ถาบรษทตองการก าไร 200,000 บาท จะตองขายสนคาใหไดจ านวน 5,000 หนวย สวนจ านวนยอดขายเพอใหไดก าไรตามตองการ จะสามารถแสดงการค านวณไดดงน

จากสตร y =

p

b - p

งการก าไรทตอ a

=

200

120-200

200,000 200,000

= 1,000,000 บาท

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา ถาบรษทตองการก าไร 200,000 บาท จะตองขายสนคาใหไดจ านวนเงน 1,000,000 หนวย

จากการค านวณปรมาณขาย หรอยอดขายเพอใหไดก าไรตามตองการ 200,000 บาทขางตน โดยใชวธสมการ และใชวธก าไรสวนเกนจะมจ านวนเทากน คอปรมาณขายจ านวน 5,000 หนวย หรอคดเปนยอดขายเทากบ 1,000,000 บาท ดงนน เพอเปนการพสจนปรมาณการขาย หรอยอดขายเพอใหไดก าไรตามตองการดงกลาว จงไดจดท างบก าไรขาดทนเพอท าการพสจน ดงน


ยอดขาย (200 x 5,000) 1,000,000

หก ตนทนผนแปร (120 x 5,000) 600,000



ก าไรกอนหกภาษ 200,000

จากการจดท างบก าไรขาดทนพสจนขางตน พบวา บรษทมยอดก าไรกอนภาษเทากบ 200,000 บาท ซงไดผลก าไรเปนไปตามทตองการ นนหมายความวา ถาบรษทตองการก าไร 200,000 บาท จะตองมปรมาณขาย 5,0000 หนวย หรอยอดขาย 1,000,000 บาท เปนยอดทถกตอง

บทท 4


การวางแผนก าไรโดยมภาษเงนไดเขามาเกยวของ

จากการค านวณปรมาณการขายเพอใหไดก าไรตามตองการขางตน ก าไรทตองการ หมายถง ก าไรกอนภาษ แตถาก าไรทตองการบรษทก าหนดเปนก าไรหลงหกภาษเงนได หรอก าไรสทธทแกจรงในกรณทบรษทมการพจารณาภาษเงนไดเขามาเกยวของการวเคราะห ซงสามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ก. ปรมาณการขาย (หนวย)

ปรมาณการขายเพอใหไดก าไรตามตองการ = นตอหนวยก าไรสวนเกอตราภาษ-1

กภาษก าไรหลงห รวมตนทนคงท


x = b-p

อตราภาษ-1

กภาษก าไรหลงห a

ข. ยอดขาย (บาท)

ยอดขายเพอใหไดก าไรตามตองการ = วนเก นอตราก าไรสอตราภาษ-1

กภาษก าไรหลงห ทรวม ตนทนคง


y =

p

b-p



เพอใหเกดความเขาใจมากยงขน เกยวกบการวางแผนก าไรโดยมภาษเงนไดเขามาเกยวของ จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 4-7 ดงน


บทท 4



จากขอมลตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด สมมตวา บรษทตองการก าไรหลงหกภาษ 200,000 บาท โดยมอตราภาษเงนได 20% บรษทจะตองขายสนคาจ านวน

กหนวย หรอคดเปนจ านวนเงนกบาท

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณโดยวธใชก าไรสวนเกน ไดดงน

จากสตร x = b-p



= 120-200

0.2-1

200,000 200,000

= 5,625 หนวย

ดงนน ถาบรษท เจาขนทองไทย จ ากด ตองการก าไรหลงหกภาษ 200,000 บาท จะตองขายสนคาใหไดจ านวน 5,625 หนวย หรอจ านวนเงนเทากบ 1,125,000 บาท ซงสามารถแสดงการค านวณ ไดดงน

จากสตร y =

p

b-p



=

200

120-200

0.2-1

200,000200,000

= 1,125,000 บาท

จากการค านวณปรมาณขาย หรอยอดขายเพอใหไดก าไรหลงหกภาษ 200,000 บาทขางตน คอ ปรมาณขายจ านวน 5,625 หนวย และยอดขายเทากบ 1,125,000 บาท สามารถน ามาจดท างบก าไรขาดทนเพอท าการพสจนปรมาณการขาย หรอยอดขายเพอใหไดก าไรตามตองการ ไดดงน

บทท 4



ยอดขาย (200 x 5,625) 1,125,000

หก ตนทนผนแปร (120 x 5,625) 675,000




หก ภาษเงนได 20% 50,000

ก าไรหลงหกภาษ 200,000

จากการจดท างบก าไรขาดทนพสจนขางตน พบวา บรษทมยอดก าไรหลงหกภาษ

เทากบ 200,000 บาท ซงไดผลก าไรเปนไปตามทตองการ นนหมายความวา ถาบรษทตองการก าไรหลงหกภาษจ านวน 200,000 บาท จะตองมปรมาณขาย 5,625 หนวย หรอยอดขาย 1,125,000 บาท เปนยอดทถกตอง

การเปลยนแปลงตวแปรในการวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร

จากสภาพแวดลอมในปจจบนทมการเปลยนแปลงอยเสมอ เชน สภาพเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม เทคโนโลย การเมอง การแขงขน เปนตน ไดสงผลกระทบตอการวางแผนของผบรหารเปนอยางมาก โดยเฉพาะในการวางแผนก าไร เพราะสภาพแวดลอมดงกลาวมความเกยวของกบตวแปรทใชในการวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร ไดแก ตนทนผนแปรตอหนวย ตนทนคงทรวม ราคาขายตอหนวย การเปลยนแปลงเหลานจะท าใหจดคมทน และก าไรของบรษทเปลยนแปลงไปดวย ดงนน ผบรหารของบรษทจงตองตดตามการเปลยนแปลงดงกลาวอยเสมอเพอใหการวางแผนทนตอสถานการณในปจจบนทเปลยนแปลงไป ซงสามารถพจารณาถงการเปลยนแปลงตวแปรในการวเคราะหไดดงน

1. การเปลยนแปลงตนทนผนแปรตอหนวย

ส าหรบขอมลการเปลยนแปลงตนทนผนแปรตอหนวยทจะอธบายตอไปน จะขอยก

ตวอยางโดยใชขอมลตวแปรตามตวอยางท 4-1 ซงมการก าหนดคาของตวแปรทเกยวของไวแลว ดงน

x = 4,000

p = 200

b = 120

a = 200,000

บทท 4



จากขอมลตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด ถาบรษทลดตนทนผนแปรตอหนวยลงจากเดมหนวยละ 120 บาท เปน 100 บาท ขณะทปจจยอนไมเปลยนแปลง ปรมาณขาย ณ จดคมทนใหมของบรษทคอเทาใด

การเปลยนแปลงขอมลขางตน มผลกระทบตอตวแปร b จากเดมมคาเทากบ 120 แตตามเงอนไขนไดเปลยนเปนเทากบ 100 ขณะทคาตวแปรอนไมเปลยนแปลง จงสามารถแสดงการค านวณไดดงน

จากสตร XBE = b-p

a

= 100-200

200,000

= 2,000 หนวย

ดงนน จากการค านวณจะเหนวาเมอตนทนผนแปรตอหนวยลดลงจาก 120 บาท เปน 100 บาท จดคมทนจะลดลงจาก 2,500 หนวย เปน 2,000 หนวย

2. การเปลยนแปลงตนทนคงทรวม

ส าหรบขอมลการเปลยนแปลงตนทนคงทรวม จะขอยกตวอยางโดยใชขอมลตวแปร ตามตวอยางท 4-1 ซงมการก าหนดคาของตวแปรทเกยวของไวแลว ดงน

x = 4,000

p = 200

b = 120

a = 200,000


จากขอมลตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด ถาบรษทเพมตนทนคงทรวมจากเดม 200,000 บาท เปน 250,000 บาท ขณะทปจจยอนไมเปลยนแปลง ปรมาณขาย ณ จดคมทนใหมเปนจ านวนเทาใด การเปลยนแปลงขอมลขางตน มผลกระทบตอตวแปร a จากเดมมคาเทากบ 200,000 แตตามเงอนไขนไดเปลยนเปนเทากบ 250,000 ขณะทคาตวแปรอนไมเปลยนแปลง จงสามารถแสดงการค านวณไดดงน

บทท 4


จากสตร XBE = b-p

a

= 100-200

250,000

= 3,125 หนวย

ดงนน จากการค านวณจะเหนวาเมอเพมตนทนคงทรวมจาก 200,000 บาท เปน 250,000 บาท จดคมทนจะเพมขนจาก 2,500 หนวย เปน 3,125 หนวย

3. การเปลยนแปลงราคาขายตอหนวย

ส าหรบขอมลการเปลยนแปลงราคาขายตอหนวย จะขอยกตวอยางโดยใชขอมล

ตวแปรตามตวอยางท 4-1 ซงมการก าหนดคาของตวแปรทเกยวของไวแลว ดงน x = 4,000

p = 200

b = 120

a = 200,000


จากตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด ถาบรษทลดราคาขายตอหนวยลงจากเดมหนวยละ 200 บาท เปน 180 บาท ขณะทปจจยอนไมเปลยนแปลง ปรมาณขาย ณ จดคมทนใหมเปนจ านวนเทาใด การเปลยนแปลงขอมลขางตน มผลกระทบตอตวแปร p จากเดมมคาเทากบ 200 แตตามเงอนไขนไดเปลยนเปนเทากบ 180 ขณะทคาตวแปรอนไมเปลยนแปลง จงสามารถแสดงการค านวณไดดงน

จากสตร XBE = bp

a

= 100180

250,000

= 3,333.33 หนวย

บทท 4


ดงนน จากการค านวณจะเหนวาเมอราคาขายตอหนวยลดลงจาก 200 บาท เปน 180

บาท จดคมทนจะเพมขนจาก 2,500 หนวย เปน 3,333.33 หนวย หรอประมาณ 3,333 หนวย

สวนเกนทปลอดภย

สวนเกนทปลอดภย (Margin of Safety) หมายถง ผลตางระหวางยอดขายจรง หรอยอดขายตามเปาหมาย กบยอดขาย ณ จดคมทน ประโยชนของการวเคราะหสวนเกนทปลอดภยคอ จะชวยใหฝายบรหารสามารถน าไปใชในการตดสนใจเกยวกบการก าหนด และยอมรบนโยบายบางอยางทอาจจะมผลท าใหยอดขายในปจจบน หรอยอดขายตามเปาหมายลดลง แตไมต ากวาจดคมทน หรอไมท าใหบรษทขาดทนนนเอง โดยทวไปสวนเกนทปลอดภยมกแสดงอยในรปจ านวนเงน (บาท) หรอเปนอตราสวน โดยสามารถแสดงการค านวณไดดงน

1. จ านวนเงนสวนเกนทปลอดภย

สวนเกนทปลอดภย เปนผลตางของยอดขายจรงกบยอดขาย ณ จดคมทน สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

สวนเกนทปลอดภย (บาท) = ยอดขายจรง - ยอดขาย ณ จดคมทน

2. อตราสวนเกนทปลอดภย

การวเคราะหอตราสวนเกนทปลอดภย เปนการเปรยบเทยบสวนเกนทปลอดภยทจะเกดขนวาเปนกเปอรเซนตหรอเปนรอยละเทาไรของยอดขาย สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

อตราสวนเกนทปลอดภย = 100 xยอดขายจรงจดคมทนณ ยอดขาย- ยอดขายจรง

เพอใหเกดความเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบสวนเกนทปลอดภย จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงไดในตวอยางท 4-11 ดงน

บทท 4



ขอมลจากตวอยางท 4-1 ของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด สามารถน ามาขอมลมาแสดงการค านวณก าไรสวนเกนทปลอดภย และอตราสวนเกนทปลอดภย ไดดงน

1. สวนเกนทปลอดภย (บาท) = ยอดขายจรง - ยอดขาย ณ จดคมทน

= 800,000 - 500,000

= 300,000 บาท

2. อตราสวนเกนทปลอดภย = 100 xยอดขายจรงจดคมทนณ ยอดขาย- ยอดขายจรง

= 100 x800,000

500,000- 800,000

= 0.375 หรอ 37.50%

ดงนน สวนเกนทปลอดภยของบรษท เจาขนทองไทย จ ากด กจะเทากบ 300,000 บาท

หรอคดเปนอตราสวนเกนทปลอดภยเทากบ 37.50%

การวเคราะหจดคมทนกรณขายสนคาหลายชนด

การวเคราะหจดคมทนทกลาวมาขางตนเปนเพยงการวเคราะหจดคมทนทเกดจากการขายสนคาชนดเดยวเทานน แตถากรณบรษทขายสนคาหลายชนด หรอมากกวา 1 ชนดและสนคาแตละชนดกมตนทนตางกน ราคาขายตางกน จงท าใหก าไรทไดกตางกน การค านวณจดคมทนจงตองหาสดสวนการขาย (Sale Mix) เพอใหทราบวาจะตองขายสนคาแตละชนดจ านวนเทาใด จงจะท าใหบรษทคมทน โดยตอไปนจะใช ก าไรสวนเกนตอหนวยถวเฉลย เพอประกอบการค านวณจดคมทน ก าไรสวนเกนตอหนวยถวเฉลย สามารถค านวณไดจากสตรดงน (ไพบลย ผจงวงศ, 2554 : 93)

ก าไรสวนเกนตอหนวยถวเฉลย = ขายรวมสดสวนการ

การขายตามสดสวน นตอหนวยก าไรสวนเก

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบการวเคราะหจดคมทนกรณขายสนคาหลายชนด จงขอยกตวอยางประกอบการอธบายและค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 4-12 ดงน

บทท 4



บรษท แอดอารตการผลต จ ากด ผลตและขายสนคา 2 ชนด คอ กระเปาเดนทาง และกระเปาแฟชน มขอมลเกยวกบการผลตและขาย ดงน

จากขอมลขางตน สามารถน ามาแสดงการวเคราะหจดคมทนของสนคาแตละชนดไดตามล าดบตอไปน

1. ค านวณสดสวนการขาย

จากยอดขายกระเปาเดนทางเทากบ 500 หนวย สวนยอดขายกระเปาแฟชนเทากบ 1,000 หนวย ดงนน เมอเทยบยอดขายของสนคาทง 2 ชนด จงมสดสวนการขายเทากน 1 : 2

2. ค านวณก าไรสวนเกนตอหนวยถวเฉลย

รายการ ก าไรสวนเกนตอหนวย

สดสวนการขาย

ก าไรสวนเกนตอหนวยตามสดสวน

การขาย

กระเปาเดนทาง 100 x 1 = 100

กระเปาแฟชน 40 x 2 = 80

รวม 3 180

กระเปาเดนทาง

กระเปาแฟชน

รวม

ปรมาณการขาย 500 1,000 1,500

ราคาขายตอหนวย 200 90

ยอดขาย 100,000 90,000 190,000


กระเปาเดนทาง @ 100 50,000

กระเปาแฟชน @ 50 - 50,000 (100,000)


กระเปาเดนทาง @ 100 (200 - 100) 50,000

กระเปาแฟชน @ 40 (90 - 40) 40,000 90,000

หก ตนทนคงท 26,000 10,000 (36,000)


บทท 4


ก าไรสวนเกนตอหนวยถวเฉลย = 3

180

= 60 บาท

3. ค านวณจดคมทนรวมเปนปรมาณการขาย

จาก = ถวเฉลย นตอหนวยก าไรสวนเกรวมตนทนคงท

= 60

36,000

= 600 หนวย

จากการค านวณขางตน จดคมทนรวมของสนคากระเปาเดนทาง และกระเปาแฟชน ของบรษท แอดอารตการผลต จ ากดเทากบ 600 หนวย ซงสามารถน ามาหาจดคมทนของสนคาแตละชนด ไดดงน

สนคากระเปาเดนทาง

ปรมาณการขาย ณ จดคมทน = 3

1 x600

= 200 หนวย

ยอดขาย ณ จดคมทน = 200 หนวย x 200 บาท

= 40,000 บาท

สนคากระเปาแฟชน

ปรมาณการขาย ณ จดคมทน = 3

2 x600

= 400 หนวย

ยอดขาย ณ จดคมทน = 400 หนวย x 90 บาท

= 36,000 บาท


บทท 4


จากการค านวณจดคมทนขางตน เปนจดคมทนเมอสดสวนของการขายสนคากระเปาเดนทาง และกระเปาแฟชน เทากบ 1 : 2 เทานน โดยตองก าหนดใหสดสวนของการขายคงทเสมอในชวงของการวเคราะห ซงเปนไปตามขอสมมตฐานของการวเคราะหทวาสดสวนการขายของสนคาแตละชนดจะคงทในทกๆระดบของการขาย เพราะถาสดสวนของการขายเปลยนแปลงไป จดคมทนกจะเปลยนแปลงไปดวย ดงนนในการค านวณหาสดสวนของการขายจงตองใชความระมดระวงใหเกดความถกตอง เพราะถาค านวณผดกจะท าใหการค านวณจดคมทนของสนคาแตละชนดผดตามไปดวย

สรป

การวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร เปนเครองมอส าคญทชวยผบรหารในการวางแผนก าไรของบรษท ซงการวางแผนก าไรทดจ าเปนตองค านวณหาจดคมทนกอน เพราะเปนการวเคราะหหาจดทมปรมาณขายหรอยอดขายเทากบตนทนทจะเกดขนทงหมดของบรษทพอด การวเคราะหจดคมทนท าได 3 วธ คอ วธใชแผนภาพ วธใชสมการ และวธใชก าไรสวนเกน ซงหลงจากวเคราะหจดคมทนไดแลวกจะน าไปวางแผนก าไรตอโดยวธใชสมการ และวธใชก าไรสวนเกน นอกจากนยงมการวเคราะหสวนเกนทปลอดภยเพอชวยใหฝายบรหารสามารถน าไปใชในการตดสนใจเกยวกบการก าหนด และยอมรบนโยบายบางอยางทอาจจะมผลท าใหยอดขายในปจจบนหรอยอดขายตามเปาหมายลดลง แตเนองจากสภาพแวดลอมในปจจบนทมการเปลยนแปลงไปผบรหารจงตองศกษาถงการเปลยนแปลงตวแปรในการวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไรอยเสมอ รวมไปถงตองศกษาการวเคราะหจดคมทนกรณบรษทขายสนคาหลายชนด เพอใหทราบวาจะตองขายสนคาแตละชนดจ านวนเทาใด โดยใชก าไรสวนเกนตอหนวยถวเฉลย แตควรระมดระวงในการค านวณหาสดสวนของการขายใหถกตอง

บทท 4



1. จงค านวณหาจ านวนเงนในชองวางทหายไปใหสมบรณ โดยแตละกรณเปนอสระจากกน

กรณ รายได ตนทน

ผนแปร

ตนทนคงท

ตนทนรวม

ก าไรจากการ

ด าเนนงาน


อตราก าไร

สวนเกน

1 .......... 1,500 ............. 2,200 1,800 2,500 ............. 2 1,500 ............... 300 ............... 600 900 ............. 3 2,000 800 ............. 1,200 ................. ............... ............. 4 3,000 ............... 300 ............... ................. ............... 20%

2. จงเตมตวเลขในชองวางตอไปนใหถกตอง โดยแตละกรณเปนอสระจากกน

กรณ ราคาขาย ตนทน

ผนแปร

ตอหนวย

หนวยขาย ก าไรสวนเกนรวม


ก าไร

จากการด าเนนงาน

1 40 25 5,000 …………… …………… 28,000

2 32 …………… 10,000 90,000 50,000 ……………

3 …………… 12 9,000 45,000 20,000 ……………

4 50 34 …………… 24,000 …………… 12,000

3. บรษท เอมแอนเอม จ ากด มขอมลเกยวกบยอดขาย และตนทนทเกยวของส าหรบผลตภณฑชนดหนง โดยไดวางแผนการผลตและขายปกตเทากบ 10,000 หนวย ราคาขายหนวยละ 40 บาท ตนทนผนแปรตอหนวยเทากบ 25 บาท ตนทนคงทรวม 100,000 บาท

ใหท า

จงค านวณหาค าตอบตอไปน

1. ก าไรสวนเกนรวม



บทท 4


4. ตอไปนเปนขอมลของบรษท น าโชค จ ากด

ขายสนคา (1,000 หนวย x 100 บาท) 100,000 บาท

ตนทนผนแปร (1,000 หนวย x 60 บาท) 60,000 บาท

ตนทนคงท 20,000 บาท

ใหท า

จงค านวณหาค าตอบตอไปน



3. ปรมาณการขาย ณ จดคมทน 4. จ านวนเงน ณ จดคมทน

5. พสจนปรมาณการขาย ณ จดคมทน

5. รานปงปอนด ไดท าการผลตและจ าหนายขนมเคก โดยในเดอนทผานมามยอดขายจ านวน

2,000 ปอนด ราคาปอนดละ 150 บาท มตนทนการผลตผนแปรตอหนวยเทากบ 80 บาท

คาใชจายการผลตคงทรวมเทากบ 40,000 บาท นอกจากน ยงมคานายหนาในการขายปอนดละ 10 บาท และคาใชจายการขายและการบรหารคงทรวม 20,000 บาท

ใหท า

จงวเคราะหจดคมทนโดยใชวธตางๆ ตอไปน เพอหาปรมาณการขาย ณ จดคมทน

1. โดยวธใชแผนภาพ

2. โดยวธใชสมการ 3. โดยวธใชก าไรสวนเกน

6. ตอไปนเปนขอมลของบรษท ตนหมาก จ ากด ขายสนคา 500,000 บาท

ตนทนผนแปร 200,000 บาท


ปรมาณหนวยผลตและขาย 1,000 หนวย

บทท 4


ใหท า

จงใชวธตอไปน เพอค านวณปรมาณการขาย ณ จดคมทน

1. โดยวธใชสมการ 2. โดยวธใชก าไรสวนเกน

7. ตอไปนเปนขอมลของบรษท ตนหอม จ ากด ขายสนคา 500,000 บาท

ตนทนผนแปร 200,000 บาท


ปรมาณหนวยผลตและขาย

บรษทตองการก าไรกอนภาษ

1,000

30,000

หนวย

บาท

ใหท า

จงค านวณปรมาณการขาย และยอดขาย เพอใหไดก าไรตามทตองการ ตามวธตอไปน 1. โดยวธใชสมการ 2. โดยวธใชก าไรสวนเกน

8. บรษท ตนน า จ ากด ผลตและขายสนคาชนดหนง มขอมลการผลตและขายในปจจบน ดงน

ปรมาณการผลตและขาย 20,000 หนวย


ตนทนผนแปรตอหนวย 15 บาท

ตนทนคงทตอหนวย 4 บาท

ใหท า (แตละกรณเปนอสระจากกน)

1. ค านวณหาปรมาณขาย ณ จดคมทน และจ านวนเงน ณ จดคมทน และท างบ

ก าไรขาดทนพสจนปรมาณขาย ณ จดคมทน 2. ถาบรษทตองการก าไรกอนหกภาษเทากบ 40,000 บาท ตองขายสนคาจ านวน

กหนวย

3. ถาขายสนคาได 15,000 หนวย บรษทจะไดก าไรหรอขาดทน เพราะเหตใด

4. ถาบรษทตองการเพมราคาขายเปนหนวยละ 25 บาท ปรมาณขาย ณ จดคมทน ใหมคอเทาใด

บทท 4


9. บรษท กอไผการผลต จ ากด เปนบรษทผผลตและจ าหนายสนคาชนดหนง ซงในขณะนผจดการฝายบญชของบรษทก าลงพจารณาเกยวกบการวางแผนก าไรของป 25x2 ขอมลทน ามาใชประกอบการพจารณาเปนขอมลของป 25x1 มดงน

ปรมาณการผลตและจ าหนาย 1,500 หนวย






คาใชจายการผลตคงท 60 บาท

คาใชจายในการด าเนนงาน:

คานายหนาและคาขนสงตอหนวย 20 บาท



อตราภาษเงนไดนตบคคล 20%

ใหท า

1. ค านวณหายอดขาย ณ จดคมทน 2. ถาบรษทตองการก าไรหลงหกภาษเทากบ 120,000 บาท จะตองมยอดขายเทาใด

และพสจนยอดขายทท าใหไดก าไรตามตองการ 3. ค านวณสวนเกนทปลอดภย และอตราสวนเกนทปลอดภย 4. ค านวณปรมาณขาย ณ จดคมทนใหมในกรณตอไปน (แตละกรณเปนอสระจากกน) 4.1 คาแรงงานทางตรงเพมขน 20%

4.2 ตนทนคงทเพมขน 10%

4.3 ราคาขายตอหนวยลดลงจาก 400 บาท เปน 380 บาท

4.4 ตนทนผนแปรตอหนวยและราคาขายตอหนวยเพมขน 5%

บทท 4


10. บรษท เพลงทระนง จ ากด มผลการด าเนนงานของงวดทผานมา ดงน หนวย : บาท

ตอหนวย รวม

ขาย (20,000 หนวย) 40 800,000

หก ตนทนผนแปร 25 500,000

ก าไรสวนเกน 15 300,000


ก าไรจากการด าเนนงาน 120,000

ใหท า

ค านวณก าไรขาดทนของการเปลยนแปลงในแตละกรณตอไปน (แตละกรณเปนอสระจากกน)

1. ปรมาณขายเพมขน 20% จากการโฆษณาสนคาเพมเตมซงเสยคาใชจายจ านวน 10,000 บาท

2. ราคาขายลดลง 5 บาทตอหนวย ตนทนคงทเพมขน 20,000 บาท

3. ราคาขายเพมขน 10% หนวยขายลดลง 5% ตนทนคงทเพม 15%

4. ตนทนผนแปรตอหนวยและราคาขายตอหนวยเพมขน 5%

11. บรษท แรงเงาการคา จ ากด ท าการผลตสนคาและจ าหนายสนคาชนดหนง โดยรวบรวมขอมลเกยวกบการผลตประจ าป 25x1 เพอใชในการวเคราะหตนทน ปรมาณ และก าไร ในป 25x2 ดงน

ปรมาณการผลตและจ าหนาย 10,000 หนวย



วตถดบทางตรงตอหนวย 80 บาท

คาแรงงานทางตรงตอหนวย 50 บาท

คาใชจายการผลตผนแปรตอหนวย 40 บาท


บทท 4



คาใชจายการขายผนแปร 10% ของยอดขาย



อตราภาษเงนไดนตบคคล 20%

ใหท า

1. ค านวณหาหนวยขาย ณ จดคมทน 2. บรษทมก าไรกอนหกภาษในป 25x2 จ านวนเทาใด

3. ถาบรษทตองการก าไรกอนหกภาษเพมขนจากเดม 20% จะตองมหนวยขายเทาใด

และพสจนหนวยขายทท าใหไดก าไรตามตองการ 4. ค านวณสวนเกนทปลอดภย (บาท) 5. ถาบรษทตองการลดราคาขายจากหนวยละ 300 บาท เปน 290 บาท หนวยขาย ณ จดคมทนใหม คอเทาใด

6. ถาหลงจากลดราคาเปน 290 บาทแลว ฝายการตลาดคาดวาจะท าใหยอดขาย

ของบรษทฯ เพมอก 20% โดยทตนทนทเกยวของอนไมมการเปลยนแปลง บรษทควรตดสนใจลดราคาดงกลาวหรอไม เพราะเหตใด

12. บรษท น าใจไทย จ ากด ผลตและจ าหนายสนคาอย 3 ชนด คอ สนคาเอ สนคาบ และ สนคาซ ขอมลในการผลตและขายในป 25x1 มดงน

สนคา ราคาขายตอหนวย

(บาท) ตนทนผนแปรตอหนวย

(บาท) ปรมาณการผลตและขาย (หนวย)

เอ 15 9 1,200

บ 20 13 800

ซ 30 10 600

ตนทนคงทรวมของสนคาทง 3 ชนด มจ านวน 21,000 บาท

บทท 4


ใหท า

1. ค านวณก าไรสทธส าหรบป 25x1

2. ค านวณจดคมทนรวม

3. ค านวณก าไรสวนเกนเฉลยตอหนวย 4. ค านวณจดคมทนของสนคาแตละชนด

5. ค านวณอตราสวนเกนทปลอดภยส าหรบป 25x1

13. บรษท ไทยสวาง จ ากด ประกอบบรษทผลตและขายหลอดไฟ 2 ชนด ไดแก หลอดกลม หลอดนออน มขอมลทเกยวของดงน

หลอดกลม หลอดนออน

ปรมาณผลตและขาย (หนวย) 3,000 4,000


ตนทนผนแปรตอหนวย (บาท)

ตนทนการผลตผนแปร 20 30

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร 5 10

ตนทนคงทรวมเกดขนจ านวน 71,440 บาท

ใหท า

1. ค านวณก าไรสวนเกนของสนคาแตละชนด

2. ค านวณสดสวนของการขาย 3. ค านวณจดคมทนรวม

4. ค านวณก าไรสวนเกนเฉลยตอหนวย 5. ค านวณจดคมทนของสนคาแตละชนด

6. ถาบรษทตองการก าไรกอนหกภาษจ านวน 80,000 บาท ตองขายสนคาแตละชนด

จ านวนเทาใด

บทท 4


14. ตอไปนเปนขอมลงบก าไรขาดทน ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x1 ของ บรษท อดรรกด จ ากด

บรษท อดรรกด จ ากด




ขาย (12,000 หนวย x 100 บาท 1,200,000


ตนทนขายผนแปร 420,000

คาใชจายการในขายและบรหารผนแปร 60,000 480,000






ใหท า

1. ค านวณหาจดคมทนเปนจ านวนหนวย และจ านวนเงน 2. ท างบก าไรขาดทนเพอพสจนยอดขาย ณ จดคมทน ตามทค านวณไดในขอ 1.

3. ค านวณหาจ านวนเงนสวนเกนทปลอดภย และอตราก าไรสวนเกน

4. ถาบรษทตองการก าไรกอนหกภาษ 330,000 บาท จะตองมหนวยขายเทาใด

และพสจนหนวยขายทท าใหไดก าไรตามตองการ 5. ถาบรษทตองการก าไรหลงหกภาษ 450,000 บาท จะตองมยอดขายเทาใด

และพสจนยอดขายทท าใหไดก าไรตามตองการ 6. ถาตนทนขายผนแปรของบรษทเพมขน 20% ขณะทมคาใชจายการผลตคงทลดลง 10% ตองการ หนวยขาย ณ จดคมทนใหม คอเทาใด

7. ถาบรษทขายสนคาไดจ านวน 7,000 หนวย ผลจากการด าเนนงานจะเปนก าไรหรอ

ขาดทน เพราะเหตใด และมจ านวนเงนเทาใด

บทท 5

125 งบประมาณ

บทท 5 งบประมาณ

ธรกจสวนใหญทประสบความส าเรจไดในปจจบนทงขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ อาจมลกษณะการด าเนนงานในรปแบบธรกจการใหบรการ หรอธรกจการขายสนคาจาก 2

ลกษณะ ไดแก ธรกจผลตแลวขาย และธรกจซอมาแลวขาย สงส าคญทชวยใหธรกจดงกลาวประสบความส าเรจไดกคอ การจดท างบประมาณหลก (Master Budget) ซงจะมงบประมาณยอยหลายงบประมาณ เชน งบประมาณการขาย งบประมาณการผลต งบประมาณตนทนขาย

เปนตน เพราะงบประมาณจะชวยในเรองของการวางแผนและควบคม แสดงใหทราบถงการไดมาและใชไปของทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหธรกจบรรลวตถประสงคตามทตองการ และนอกจากนงบประมาณยงเปนเครองมอในการวดและประเมนผลการด าเนนงานของผรบผดชอบในแตละสวนงานยอยไดอกดวย

ความหมายของงบประมาณ

สมนก เออจระพงษพนธ (2552 : 198) ไดใหความหมายไววา งบประมาณ หมายถง แผนงานทแสดงใหทราบถงการใชทรพยากรของบรษทใหเกดประโยชนสงสดในชวงระยะเวลาตางๆ

ไพบลย ผจงวงศ (2554 : 100) ไดใหความหมายไววา งบประมาณ หมายถง แผนงานทแสดงรายละเอยดในการจดหาและใชไปของทรพยากรในชวงระยะเวลาหนงในอนาคตในรปของตวเลขจ านวนเงน เพอใชในการควบคม และประเมนผลงานในปจจบนและการวางแผนงานในอนาคต

เบญจมาศ อภสทธภญโญ (2554 : 245) ไดใหความหมายไววา งบประมาณ หมายถง แผนการด าเนนงานทเกยวกบการไดมาและใชไปของขอมลทางการเงนซงไดถกก าหนดไวลวงหนาส าหรบชวงระยะเวลาหนง ซงอาจท าไดทงในระยะสนและในระยะยาว กชกร เฉลมกาญจนา (2557 : 141) ไดใหความหมายไววา งบประมาณ หมายถง แผนทางการเงนทแสดงถงทรพยากรทจ าเปนตองใชไปในการท ากจกรรม และสอดคลองกบเปาหมายทางการเงนส าหรบแตละงวดเวลาในอนาคต งบประมาณจะแสดงภาพรวมของแผน

ทางการเงนของบรษทส าหรบระยะเวลาหนงๆ

บทท 5


กลาวโดยสรป งบประมาณ หมายถง แผนการด าเนนงานเชงปรมาณทไดมการก าหนดไวลวงหนาส าหรบชวงระยะเวลาใดเวลาหนง อาจแสดงเปนรายไตรมาส หรอรายปกได เพอแสดงใหทราบถงการใชทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสดแกกจการ

วตถประสงคของงบประมาณ

งบประมาณเปนเครองมอทางการเงนชนดหนงทน ามาใชในการวางแผนและควบคมใหการด าเนนงานเปนไปอยางมประสทธภาพ และสามารถน ามาประกอบการอธบายถงแนวทางและขนตอนทจะมผลตอการปฏบตงานของทกสวนงานยอยได ซงการจดท างบประมาณโดยทวไปมวตถประสงคหลายประการ พอสรปไดดงน

1. เพอการวางแผนของธรกจ (Panning)

ดวยการระบถงทรพยากรทมความตองการใชในการด าเนนกจกรรมตางๆ ซงจะท าใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวโดยมความเกยวของกบผบรหารทกระดบชน

2. เพอการควบคม (Controlling)

เกดจากการด าเนนงานจากแผนงานทวางไวกบการด าเนนงานทเกดขนจรงอาจมความแตกตางกน จงเปนสาเหตใหมการเปรยบเทยบผลการด าเนนงานตามงบประมาณกบทเกดขนจรงเพอหาผลแตกตางและน ามาควบคมเพอเปาหมายก าไรสงสดแกบรษท

3. เพอการสอสารและการประสานงาน (Communication and Coordination)

เมอการจดท างบประมาณจะตองมความเกยวของกบหลายสวนงาน และเปนแผนงานทก าหนดไวอยางชดแลว จงท าใหการสอสารและประสานงานในธรกจเปนไปอยางตอเนองและมความเขาใจไปในทศทางเดยวกน เชน ฝายผลตตองมการวางแผนใหสอดคลองกบแผนการขาย แผนการจายคาแรงงานตองสอดคลองกบฝายผลต เปนตน

4. เพอการประเมนการปฏบตงานและสรางแรงจงใจในการท างาน (Evaluating

Performance and Providing Incentives)

จากการเปรยบเทยบผลการด าเนนงานตามงบประมาณกบผลด าเนนงานทเกดขนจรง จะสงผลใหเกดแรงจงใจในการท างานแกพนกงานเปนอยางยง โดยเฉพาะเมอการประเมนผลการปฏบตงานปรากฏวาประสบความส าเรจตามแผน หรอเกนกวาแผนทวางไว กจะไดรบแรงจงใจตามมา เชน โบนส สวสดการ เบยขยน หรอเงนรางวล เปนตน

บทท 5


จากวตถประสงคของงบประมาณขางตน สามารถน ามาสรปดงแสดงในภาพท 5-1

ดงน

ภาพท 5-1 วตถประสงคของงบประมาณ

ประเภทของงบประมาณ

งบประมาณหลกหรองบประมาณประจ าป มลกษณะเปนงบประมาณส าหรบระยะเวลา 1 ป มกประกอบดวย งบประมาณยอยหลายงบประมาณ ขนอยกบรปแบบของธรกจทแตกตางกน ซงธรกจการใหบรการ และธรกจซอมาแลวขาย อาจมงบประมาณยอยไมมากนก แตส าหรบธรกจผลตแลวขาย จะมงบประมาณยอยหลายงบประมาณ โดยถกแบงออกเปน 2 ประเภท คอ งบประมาณด าเนนงาน (Operational Budget) และงบประมาณการเงน (Financial Budget)

1. งบประมาณด าเนนงาน เปนการรวบรวมงบประมาณเกยวกบการด าเนนงาน โดยเฉพาะดานการขายและการผลต ทงนเพอวตถประสงคในผลก าไรตามเปาหมายของบรษท ประกอบดวย

1.1 งบประมาณการขาย

1.2 งบประมาณการผลต

1.3 งบประมาณวตถดบทางตรง 1.4 งบประมาณคาแรงงานทางตรง

1.5 งบประมาณคาใชจายการผลต

1.6 งบประมาณตนทนขาย

1.7 งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร 1.8 งบประมาณก าไรขาดทน

วตถประสงคของงบประมาณ

การวางแผน การควบคม การสอสาร การประเมนการปฏบตงาน

บทท 5


2. งบประมาณการเงน เปนงบประมาณทแสดงใหทราบถงฐานะการเงนและการไดมาและใชไปของเงนสด ซงเกยวกบการลงทนในสนทรพยตางๆ ประกอบดวย

2.1 งบประมาณเงนสด

2.2 งบประมาณงบแสดงฐานะการเงน

จากงบประมาณหลกส าหรบธรกจผลตแลวขาย สามารถสรปความสมพนธและล าดบการจดท างบประมาณยอย ดงแสดงในภาพท 5-2 ดงน

ภาพท 5-2 การจดท างบประมาณส าหรบธรกจผลตแลวขาย

จากภาพท 5-2 แสดงใหเหนวา จดเรมตนของการจดท างบประมาณหลกคอ การจดท างบประมาณการขาย จากนนจงน าขอมลทอยในงบประมาณการขายไปจดท าประมาณการผลต ซงงบประมาณการผลต จะน าไปเปนขอมลในการจดท างบประมาณวตถดบทางตรง งบประมาณคาแรงงานทางตรง และงบประมาณคาใชจายการผลต ตอจากนนกจะท าการรวบรวมขอมลทเกดขนในงบประมาณวตถดบทางตรง งบประมาณคาแรงงานทางตรง และงบประมาณคาใชจายการผลตไปจดท างบประมาณตนทนขาย แตทงนอาจตองท างบประมาณตนทนการผลตเพมเตม จากนนกจดท างบประมาณคาใชจายการขายและบรหารทตองใชขอมลจากงบประมาณการขายประกอบ ในล าดบตอไปคอ ตองจดท างบประมาณเงนสด ซงจะตองมขอมลจากงบประมาณตางๆ ตามทกลาวมาเปนองคประกอบ เมอเรยบรอยแลวกน าไปจดท า

งบประมาณการขาย

งบประมาณคาแรงทางตรง

งบประมาณตนทนขาย

งบประมาณเงนสด

งบประมาณวตถดบทางตรง

งบประมาณคาใชจายในขายและบรหาร

งบประมาณคาใชจายการผลตผลต

งบประมาณการผลต

งบประมาณงบแสดงฐานะการเงน งบประมาณก าไรขาดทน

บทท 5


งบประมาณงบก าไรขาดทน และล าดบสดทายของการจดท างบประมาณหลกกคอ ตองจดท างบประมาณงบแสดงฐานะการเงน ซงเปนงบทท าใหสามารถตรวจสอบความถกตองของการท างบประมาณไดเปนอยางด

การจดการท างบประมาณส าหรบธรกจผลตแลวขาย

เพอใหมความเขาใจและชดเจนมากยงขนเกยวกบการจดท างบประมาณส าหรบธรกจผลตแลวขาย จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการจดท างบประมาณ โดยเรยงล าดบการจดท าตงแตจดเรมตนของงบประมาณจนถงล าดบสดทาย ดงแสดงไดดงน

1. งบประมาณการขาย

งบประมาณการขาย (Sales Budget) เปนงบประมาณทตองท าอนดบแรกเพราะมความส าคญตองบประมาณยอยอนๆ จดท าไดจากการพยากรณยอดขายซงขนอยกบปจจยตางๆ เชน นโยบายของบรษท สภาวะเศรษฐกจ ความกาวหนาทางเทคโนโลย เปนตน โดยลกษณะการพยากรณยอดขายทดจะตองไมใหมจ านวนทมากเกนไปจนท าใหบรษทตองน าสนคาไปขายลดราคา และไมใหนอยเกนไปจนท าใหเกดความสญเสยโอกาสในการขาย การจดท างบประมาณการขาย ท าไดดงน

ยอดขายโดยประมาณ (บาท) = ปรมาณการขาย (หนวย) x ราคาขายตอหนวย


บรษท ภมพฒนการผลต จ ากด ด าเนนธรกจผลตและขายสนคาชนดหนง โดยการจดท างบประมาณหลกเพอใชในการวางแผนการด าเนนงานในป 25x8 โดยมขอมลการพยากรณยอดขายตลอดทงป 5,500 หนวย จ าแนกไดในแตละไตรมาส ดงน

ไตรมาสท 1 1,000 หนวย




รวม 5,500 หนวย

นโยบายการขาย :

1. บรษท ขายสนคาเปนเงนเชอ ในราคาหนวยละ 100 บาท

2. รบช าระหนจากลกหนในไตรมาสทขาย 60% ทเหลอ 40% รบช าระในไตรมาสถดไป

บทท 5


ขอมลงบแสดงฐานะการเงน ณ วนท 31 ธนวาคม 25x7 มดงน

บรษท ภมพฒนการผลต จ ากด

งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31 ธนวาคม 25x7


สนทรพย

สนทรพยหมนเวยน:-

เงนสด 60,000

เงนฝากธนาคาร 230,000

ลกหนการคา 20,000

สนคาคงเหลอ

วตถดบ 3,600

สนคาส าเรจรป 5,000 8,600

รวมสนทรพยหมนเวยน 318,600

สนทรพยไมหมนเวยน:-

ทดน 200,000

อปกรณโรงงาน 80,000

หก คาเสอมราคาสะสม – อปกรณโรงงาน 8,000 72,000

เครองจกร 200,000

หก คาเสอมราคาสะสม – เครองจกร 20,000 180,000

รวมสนทรพยไมหมนเวยน 452,000

รวมสนทรพย 770,600

หนสนและสวนของผถอหน

หนสนหมนเวยน:-

เจาหนการคา 30,000

รวมหนสนหมนเวยน 30,000

หนสนไมหมนเวยน:-

เงนกระยะยาว 100,000

รวมหนสนไมหมนเวยน 100,000

รวมหนสน 130,000

บทท 5



งบแสดงฐานะการเงน (ตอ) ณ วนท 31 ธนวาคม 25x7


สวนของผถอหน:-

ทนเรอนหน 500,000

ก าไรสะสม 140,600

รวมสวนของผถอหน 640,600

รวมหนสนและสวนของผถอหน 770,600

จากขอมลขางตน สามารถน ามาจดท างบประมาณการขาย ไดดงน





ไตรมาส

รวม 1 2 3 4

ปรมาณการขาย (พยากรณ) 1,000 1,200 1,800 1,500 5,500

คณ ราคาขายตอหนวย 100 100 100 100 100

ยอดขายโดยประมาณ (บาท) 100,000 120,000 180,000 150,000 550,000

ตารางการช าระหนจากลกหน (บาท) ลกหนการคายกมา 20,000 20,000

ไตรมาสท 1 60,000 40,000 100,000

ไตรมาสท 2 72,000 48,000 120,000

ไตรมาสท 3 108,000 72,000 180,000

ไตรมาสท 4 - - - 90,000 90,000

รวม 80,000 112,000 156,000 162,000 510,000

บทท 5


2. งบประมาณการผลต

งบประมาณการผลต (Production Budget) เปนงบประมาณทตองจดท าตอจากงบประมาณการขาย โดยใชปรมาณขายมาประมาณแผนการผลต รวมถงการพจารณานโยบายของบรษทในการส ารองสนคาคงเหลอแตละงวดดวย ทงนเพอใหไดปรมาณการผลตทเหมาะสมแกบรษท การจดท างบประมาณการผลต ท าไดดงน

ปรมาณสนคาทตองการการผลต (หนวย) = ปรมาณการขาย + สนคาคงเหลอปลายงวดทตองการ – สนคาคงเหลอตนงวด


จากขอมลตวอยางท 5-1 ของบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สมมตบรษท มนโยบายส ารองสนคาคงเหลอ 10% ของปรมาณการขายในงวดถดไป และไดวางแผนการขายในไตรมาสท 1 ของป 25x9 จ านวน 2,000 หนวย จากขอมลขางตน สามารถแสดงการจดท างบประมาณการผลต ไดดงน


งบประมาณการผลต



ไตรมาส

รวม 1 2 3 4

ปรมาณการขาย (หนวย) 1,000 1,200 1,800 1,500 5,500

บวก สนคาส าเรจรปคงเหลอ ปลายงวดทตองการ

120* 180 150 200*** 200

ปรมาณสนคาทตองการทงสน 1,120 1,380 1,950 1,700 5,700

หก สนคาส าเรจรปคงเหลอตนงวด 100** 120 180 150 100

ปรมาณสนคาทตองการผลต 1,020 1,260 1,770 1,550 5,600

*10% ของปรมาณการขายในไตรมาสถดไป (1,200 หนวย x 10%) = 120

**10% ของปรมาณการขายในไตรมาสท 1 ของป 25x8 (1,000 หนวย x 10%) = 100

***10% ของปรมาณการขายในไตรมาสท 1 ของป 25x9 (2,000 หนวย x 10%) = 200

บทท 5


3. งบประมาณวตถดบทางตรง

งบประมาณวตถดบทางตรง (Materials Direct Budget) เปนงบทจะจดท าในล าดบตอจากการท างบประมาณการผลตเรยบรอยแลว ซงตองจดหาวตถดบมาใหเพยงพอตอการผลตตามทไดวางแผนไวและตองค านงถงนโยบายการส ารองวตถดบคงเหลอเชนเดยวกบสนคาคงเหลอ การจดท างบประมาณวตถดบทางตรง ท าไดดงน

ก. ตนทนวตถดบทางตรง (บาท)

= ปรมาณวตถดบทางตรงทซอ* x ราคาวตถดบตอหนวย

ข. ปรมาณวตถดบทางตรงทซอ* (หนวย)

= วตถดบทตองการใช + วตถดบคงเหลอปลายงวดทตองการ – วตถดบคงเหลอตนงวด


จากขอมลของบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สมมตวาบรษท มยอดวตถดบท ตองการใชในไตรมาสท 1 ของป 25x9 จ านวน 3,600 เมตร

ขอมลเพมเตมเกยวกบการใชวตถดบทางตรงในการผลต มดงน 1. วตถดบทางตรงทใชในการผลตสนคาส าเรจรป 1 หนวย เทากบ 2 เมตร 2. ราคาวตถดบทางตรง เทากบ 10 บาทตอเมตร

นโยบายการซอ และการช าระเงนคาวตถดบ

1. บรษท ซอวตถดบเปนเงนเชอ

2. ช าระเงนในไตรมาสทมการซอ 50%

3. ช าระเงนในไตรมาสถดไป 50%

นโยบายการส ารองวตถดบคงเหลอปลายงวด 1. บรษทส ารองวตถดบคงเหลอปลายงวด 10% ของวตถดบทตองใชในงวดถดไป

บทท 5


จากขอมลขางตน สามารถจดท างบประมาณวตถดบทางตรง ไดดงน


งบประมาณวตถดบทางตรง



ไตรมาส

รวม 1 2 3 4


คณ วตถดบทใชในการผลต สนคาส าเรจรป 1 หนวย

2 2 2 2 2

ปรมาณวตถดบทตองการใช 2,040 2,520 3,540 3,100 11,200

บวก วตถดบคงเหลอปลายงวด 252* 354 310 360** 360

ปรมาณวตถดบทตองการใช ทงสน

2,292 2,874 3,850 3,460 11,560

หก วตถดบคงเหลอตนงวด 360*** 252 354 310 360

ปรมาณวตถดบทตองการซอ 1,932 2,622 3,496 3,150 11,200

คณ ราคาวตถดบตอหนวย 10 10 10 10 10

ตนทนการซอวตถดบทงสน 19,320 26,220 34,960 31,500 112,000

ตารางการจายช าระหนใหเจาหน (บาท) เจาหนการคายกมา 30,000 30,000

ไตรมาสท 1 9,660 9,660 19,320

ไตรมาสท 2 13,110 13,110 26,220

ไตรมาสท 3 17,480 17,480 34,960

ไตรมาสท 4 - - - 15,750 15,750

รวม 39,660 22,770 30,590 33,230 126,250

*10% ของปรมาณวตถดบทตองการใชในไตรมาสถดไป (2,520 หนวย x 10%) = 252

**10% ของปรมาณวตถดบทตองการใชในไตรมาสท 1 ของป 25x9 (3,600 หนวย x 10%) = 360

*** ก าหนดใหมสนคาคงเหลอตนงวด 360 หนวย

บทท 5


4. งบประมาณคาแรงงานทางตรง

งบประมาณคาแรงงานทางตรง (Direct Labor Budget) เมอทราบปรมาณสนคาทตองการผลตแลว บรษทจะตองจดท างบประมาณคาแรงงานทางตรงทตองใชในการผลตสนคา ทงน เพอใหทราบถงตนทนของคาแรงงงานทางตรงทจะเกดขนในแตละงวด และเพอการวางแผนเกยวกบการวาจางแรงงานและการวางแผนในการเพมทกษะ หรอความช านาญใหกบพนกงาน การจดท างบประมาณคาแรงงานทางตรง ท าไดดงน ก. ตนทนคาแรงงานทางตรง (บาท)

= จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงทตองการใช* x อตราคาจางแรงงานตอชวโมง

ข. จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงทตองการใช (ชวโมง)

= ปรมาณสนคาทตองการผลต x จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงทใชตอ 1 หนวย


จากขอมลของบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สมมตบรษทมนโยบายในการจายคาแรงงานทางตรงในอตราชวโมงละ 30 บาท และจากการค านวณโดยผเชยวชาญฝายผลตพบวาการผลตสนคาส าเรจรป 1 หนวย ตองใชชวโมงแรงงานทางตรง 0.4 ชวโมง จากขอมลขางตน สามารถจดท างบประมาณคาแรงงานทางตรง ไดดงน


งบประมาณคาแรงงานทางตรง



ไตรมาส

รวม 1 2 3 4


คณ จ านวนชวโมงแรงงานทใช

ตอ 1 หนวย

0.4 0.4 0.4 0.4 0.4

จ านวนชวโมงแรงงานทางตรง ทตองการใชทงสน

408 504 708 620 2,240

คณ อตราคาจางแรงตอชวโมง 30 30 30 30 30

ตนทนคาแรงงานทางตรง (บาท) 12,240 15,120 21,240 18,600 67,200

บทท 5


5. งบประมาณคาใชจายการผลต

งบประมาณคาใชจายการผลต (Manufacturing Overhead Budget) จะเปนอกงบประมาณหนงทตองจดท าหลงจากททราบปรมาณการผลตแลว เพอใหไดมาซงตนทนสนคาส าเรจรป การประมาณการคาใชจายการผลตแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ คาใชจายการผลต

ผนแปร และคาใชจายการผลตคงท แตหากมคาใชจายทไมไดจายเปนเงนสดใหน ามาหกออกจากงบประมาณคาใชจายการผลตดวย เชน คาเสอมราคา เปนตน งบประมาณคาใชจายการผลต ท าไดดงน ก. คาใชจายการผลตรวม (บาท)

= คาใชจายการผลตผนแปร* + คาใชจายการผลตคงท ข. คาใชจายการผลตผนแปร*

= จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงทตองการใช x อตราคาใชจายการผลตผนแปร


จากขอมลของบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สมมตมรายละเอยดเกยวกบคาใชจายการผลตผนแปร และคาใชจายการผลตคงท ดงน

นโยบายเกยวกบคาใชจายการผลต:

1. ก าลงการผลตปกต 2,000 หนวย จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงปกต เทากบ 800 ชวโมง

2. อตราคาใชจายการผลตผนแปร 10 บาทตอชวโมงแรงงานทางตรง 3. คาใชจายการผลตคงทตองวด ประกอบดวย

คาเสอมราคา 7,000 บาท


คาเบยประกนโรงงาน 7,600 บาท

รวม 19,600 บาท

บทท 5


จากขอมลขางตน สามารถจดท างบประมาณคาใชจายการผลต ไดดงน


งบประมาณคาใชจายการผลต



ไตรมาส

รวม 1 2 3 4

จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงท ตองการใช

408 504 708 620 2,240

คณ อตราคาใชจายการผลต

ผนแปร 10 10 10 10 10

รวมคาใชจายการผลตผนแปร 4,080 5,040 7,080 6,200 22,400

คาใชจายการผลตคงท:

คาเสอมราคา 7,000 7,000 7,000 7,000 28,000

คาเชาโรงงาน 5,000 5,000 5,000 5,000 20,000

คาเบยประกนโรงงาน 7,600 7,600 7,600 7,600 30,400

รวมคาใชจายการผลตคงท 19,600 19,600 19,600 19,600 78,400

รวมคาใชจายการผลตทงสน 23,680 24,640 26,680 25,800 100,800

หก คาเสอมราคา 7,000 7,000 7,000 7,000 28,000

คาใชจายการผลตจายเปนเงนสด 16,680 17,640 19,680 18,800 72,800

6. งบประมาณตนทนขาย

งบประมาณตนทนขาย (Cost of Goods Sold Budget) เปนงบประมาณทแสดงใหทราบถงตนทนของการขายสนคาทเกดขนในแตละงวดในชวงระยะเวลาหนง แตการจะท างบประมาณตนทนขายไดนน จ าเปนตองทราบตนทนสนคาส าเรจภาพทผลตกอน ดงนน บรษทจงตองจดท างบประมาณตนทนการผลตกอนจดท างบประมาณตนทนขาย ซงท าไดดงน ก. ตนทนขาย

= สนคาส าเรจรปตนงวด + ตนทนสนคาส าเรจรปส าหรบงวด* - สนคาส าเรจรปปลายงวด

บทท 5


ข. ตนทนสนคาส าเรจรปส าหรบงวด*

= วตถดบทางตรง + คาแรงงานทางตรง + คาใชจายการผลต


จากขอมลของบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สมมตบรษทไมมงานระหวางผลต

คงเหลอตนงวดและปลายงวด สามารถน ามาจดท างบประมาณตนทนการผลต (Manufacturing

Cost Budget) ไดดงน


งบประมาณตนทนการผลต



วตถดบทางตรง (ตวอยางท 5-3) 112,000

คาแรงงานทางตรง (ตวอยางท 5-4) 67,200

คาใชจายการผลต (ตวอยางท 5-5) 100,800

ตนทนการผลตรวม 280,000

บวก งานระหวางผลตคงเหลอตนงวด 0

ตนทนการผลตระหวางงวด 280,000

หก งานระหวางผลตคงเหลอปลายงวด 0

ตนทนสนคาส าเรจรป 280,000

ดงนน ตนทนการผลตตอหนวย = *ารผลตาทตองกปรมาณสนค

ปาส าเรจรตนทนสนค

= 5,600

280,000

= 50 บาท

*จากตวอยางท 5-2 (งบประมาณการผลต)

บทท 5


งบประมาณตนทนขาย สามารถจดท าตอจากงบประมาณตนทนการผลต ไดดงน





สนคาส าเรจรปคงเหลอตนงวด* 5,000

บวก ตนทนสนคาส าเรจรปส าหรบงวด** 280,000


หก สนคาส าเรจรปคงเหลอปลายงวด*** 10,000

ตนทนขาย 275,000

*จากตวอยางท 5-2 (งบประมาณการผลต) = (100 หนวย x 50) = 5,000

**จากตวอยางท 5-6 (งบประมาณตนทนการผลต) ***จากตวอยางท 5-2 (งบประมาณการผลต) = (200 หนวย x 50) = 10,000

7. งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร

งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร (Selling and Administrative Expense

Budget) เปนงบประมาณทแสดงคาใชจายในสวนทไมเกยวของกบการผลต โดยน าไปค านวณประกอบในงบประมาณก าไรขาดทนเพอหกกบยอดขาย ซงคาใชจายการขายและบรหารจะแยกออกเปน 2 ลกษณะ คอ คาใชจายขายและบรหารผนแปร และคาใชจายการขายและบรหารคงท และจะน าคาใชจายทไมไดจายเปนเงนสดมาหกออกจากงบประมาณ ทงนเพอใหแสดงยอดคาใชจายการขายและบรหารทจายเปนเงนสดเทานน งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร ท าไดดงน

= คาใชจายการขายและบรหารผนแปร + คาใชจายการขายและบรหารคงท


จากขอมลของบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สมมตบรษท มรายละเอยดเกยวกบคาใชจายการขายและบรหารโดยแยกออกเปน 2 ลกษณะ คอ คาใชจายขายและบรหารผนแปร และคาใชจายขายและบรหารคงท ดงน

บทท 5


คาใชจายการขายและบรหารผนแปร ประกอบดวย

คานายหนา 5% ของยอดขาย

คาใชจายการขายและบรหารคงท ประกอบดวย

คารบรอง 1,200 บาท

คาเสอมราคา-เครองตกแตง 500 บาท

เงนเดอนผจดการ 10,000 บาท

คาโฆษณา 2,000 บาท


จากขอมลขางตน สามารถจดท างบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร ไดดงน


งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร



ไตรมาส

รวม 1 2 3 4

ประมาณการขาย (บาท) 100,000 120,000 180,000 150,000 550,000

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร:

คานายหนา 5% 5,000 6,000 9,000 7,500 27,500

คาใชจายการขายและบรหารคงท:

คาเบยประกน 1,200 1,200 1,200 1,200 4,800

คาเสอมราคา-เครองตกแตง 500 500 500 500 2,000

เงนเดอนผจดการ 10,000 10,000 10,000 10,000 40,000

คาโฆษณา 2,000 2,000 2,000 2,000 8,000

รวมคาใชจายการขายและบรหารคงท 13,700 13,700 13,700 13,700 54,800

รวมคาใชจายการขายและบรหารทงสน 18,700 19,700 22,700 21,200 82,300

หก คาเสอมราคา-เครองตกแตง 500 500 500 500 2,000

คาใชจายการขายและบรหารจายเงนสด

18,200 19,200 22,200 20,700 80,300

บทท 5


8. งบประมาณเงนสด

งบประมาณเงนสด (Cash Budget) เปนงบประมาณทแสดงสวนของเงนสดรบ สวนเงนสดจาย และสวนการเงน ทงน เพอควบคมไมใหเงนสดขาดมอเพราะจะแสดงถงการขาดสภาพคลองทางการเงน


จากขอมลบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สมมตมรายละเอยดเพมเตมเกยวกบงบประมาณเงนสด ดงน

1. เงนสดคงเหลอตนงวดจ านวน 60,000 บาท

2. มนโยบายส ารองเงนขนต าไวจ านวน 50,000 บาท ณ วนสนงวดของแตละไตรมาส

3. ซอเครองตกแตงในไตรมาสท 1 จ านวน 20,000 บาท

4. การกยมเงนเพอชดเชยเงนสดขาด จะกในวนแรกของไตรมาส และจะกในจ านวนเตมหลก 5,000 บาท โดยมอตราดอกเบย 10% ตอป

5. การจายดอกเบยจะจายในงวดทมการคนเงนตน ซงเปนวนสนงวดของไตรมาส

บทท 5


จากขอมลขางตน สามารถจดท างบประมาณเงนสด ไดดงน





ไตรมาส

รวม 1 2 3 4

เงนสดคงเหลอตนงวด 60,000 53,220 69,490 131,780 60,000

บวก เงนสดรบ:

รบช าระหน (ตวอยางท 5-1) 80,000 112,000 156,000 162,000 510,000

รวมเงนสดรบ 140,000 165,220 225,490 293,780 570,000

หก เงนสดจาย:

วตถดบทางตรง (ตวอยางท 5-3) 39,660 22,770 30,590 33,230 126,250

คาแรงงานทางตรง(ตวอยางท 5-4) 12,240 15,120 21,240 18,600 67,200

คาใชจายการผลต (ตวอยางท 5-5) เฉพาะจายเงนสด

16,680 17,640 19,680 18,800 72,800

คาใชจายการขายและบรหาร (ตวอยางท 5-7) เฉพาะจายเงนสด

18,200 19,200 22,200 20,700 80,300

ซอเครองตกแตง 20,000 - - - 20,000

รวมเงนสดจาย 106,780 74,730 93,710 91,330 366,550

เงนสดเกน (ขาด) 33,220 90,490 131,780 202,450 203,450

สวนการเงน:

เงนกยม 20,000 20,000

ช าระคนเงนตน (20,000) (20,000)

ดอกเบยจาย - (1,000)* - - (1,000)

รวมสวนการเงน 20,000 (21,000) - - (1,000)

เงนสดปลายงวด 53,220 69,490 131,780 202,450 202,450

*ดอกเบยจาย ค านวณจาก (20,000 x 10% x 6/12) = 1,000 บาท

บทท 5


9. งบประมาณก าไรขาดทน งบประมาณก าไรขาดทน (Budget Income Statement) เปนงบประมาณทจดท าเพอสรปรายไดจากการขายและคาใชจายการขายและบรหาร รวมถงตนทนขายทคาดวาจะเกดขนส าหรบระยะเวลาใดเวลาหนงตามทไดจดท างบประมาณไวแลว ซงจะท าใหทราบถงผลการด าเนนงานเปนผลก าไรหรอขาดทนจ านวนมากนอยเทาใด


จากขอมลของบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สามารถน ามาจดท างบประมาณก าไรขาดทน ไดดงน


งบประมาณก าไรขาดทน



ยอดขาย (ตวอยางท 5-1) 550,000

หก ตนทนขาย (ตวอยางท 5-6) 275,000


หก คาใชจายการขายและบรหาร (ตวอยางท 5-7) 82,300

ก าไรกอนดอกเบยจายและภาษเงนได 192,700

หก ดอกเบยจาย (ตวอยางท 5-8) 1,000


หก ภาษเงนได (20%) 38,340


10. งบประมาณงบแสดงฐานะการเงน

งบประมาณงบแสดงฐานะการเงน (Budget Statement of Financial Status) เปนงบประมาณทจดท าในล าดบสดทาย เพอแสดงฐานะการเงนของบรษทโดยจะน าตวเลขจากงบประมาณตางๆ ทท าประมาณการไวในงวดปจจบนไปปรบปรงกบงบแสดงฐานะการเงนจากงวดกอน (ยอดยกมา)

บทท 5



จากขอมลของบรษท ภมพฒนการผลต จ ากด สามารถน ามาจดท างบประมาณ

งบแสดงฐานะการเงน ไดดงน บรษท ภมพฒนการผลต จ ากด




สนทรพย

สนทรพยหมนเวยน: หมายเหต

เงนสด 1 202,450

เงนฝากธนาคาร 230,000

ลกหนการคา 2 60,000

สนคาคงเหลอ 3

วตถดบ 4 3,600



สนทรพยไมหมนเวยน : ทดน 200,000

อปกรณโรงงาน 80,000




เครองตกแตง 5 20,000

หก คาเสอมราคาสะสม – เครองตกแตง 6 2,000 18,000




หนสนหมนเวยน:

เจาหนการคา 7 15,750

ภาษคางจาย 8 38,340


บทท 5





หนสนไมหมนเวยน: หมายเหต




สวนของผถอหน:


ก าไรสะสม 9 293,960



หมายเหต:

1. จากตวอยางท 5-8 (งบประมาณเงนสด) 2. จากตวอยางท 5-1 (งบประมาณการขาย) = ลกหนตนงวด + ยอดขายเชอ - การรบช าระหน = 20,000 + 550,000 - 510,000

= 60,000 บาท

3. จากตวอยางท 5-3 (งบประมาณวตถดบทางตรง) = ปรมาณวตถดบคงเหลอ

ปลายงวดจ านวน 360 หนวย x ราคาตอหนวยของวตถดบ 10 บาท = 3,600 บาท

4. จากตวอยางท 5-6 (งบประมาณตนทนขาย) 5. จากตวอยางท 5-8 (งบประมาณเงนสด) 6. จากตวอยางท 5-7 (งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร) 7. จากตวอยางท 5-3 (งบประมาณวตถดบทางตรง) = เจาหนตนงวด + ยอดซอวตถดบเปนเงนเชอ - การจายช าระหน = 30,000 + 113,560 – 127,810

= 15,750 บาท

8. จากตวอยางท 5-9 (งบประมาณก าไรขาดทน) 9. จากตวอยางท 5-1 ยอดก าไรสะสมยกมาตนงวด จ านวน 140,600 บาท +

ก าไรสทธประจ างวด จากตวอยางท 5-9 จ านวน 153,360 บาท = 293,960 บาท

บทท 5


การจดท างบประมาณส าหรบธรกจทไมใชผลตแลวขาย

การจดท างบประมาณ นอกจากจะจดท าส าหรบธรกจผลตแลวขายตามทไดกลาวมาแลวขางตน การประกอบธรกจประเภทอนกยงตองจดท าเชนเดยวกน ไดแก ธรกจก ารใหบรการ ธรกจซอมาแลวขาย ทงนกเพอวางแผน ควบคม และตดสนใจเหมอนกนทกประเภท ซงสามารถแยกพจารณาไดดงน

1. ธรกจซอมาแลวขาย

ส าหรบการจดท างบประมาณของธรกจซอมาแลวขาย จะจดท าเชนเดยวกนกบธรกจผลตแลวขาย โดยจดเรมตนของการจดท างบประมาณคอ ตองจดท างบประมาณการขาย ตอดวยงบประมาณซอสนคา ซงล าดบนจะตางจากธรกจผลตแลวขาย เนองจากไมตองจดท างบประมาณผลต จากนนกจดท างบประมาณตนทนขาย งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร งบประมาณเงนสด งบประมาณก าไรขาดทน และงบประมาณแสดงฐานะการเงนเปนล าดบสดทาย

การจดท างบประมาณส าหรบธรกจซอมาแลวขาย สามารถสรปล าดบการจดท า ดงแสดงในภาพท 5-3 ดงน

ภาพท 5-3 การจดท างบประมาณส าหรบธรกจซอมาแลวขาย


งบประมาณซอสนคา

งบประมาณก าไรขาดทน


งบประมาณเงนสด งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร

งบประมาณงบแสดงฐานะการเงน

บทท 5


2. ธรกจการใหบรการ

ส าหรบการจดท างบประมาณของธรกจการใหบรการเรมมความส าคญมากในปจจบน ทงนกเพอวางแผนการหารายได และการควบคมคาใชจายทจะเกดกบธรกจ ซงการจดท าจะท าไดงายกวาธรกจผลตแลวขาย และธรกจซอมาแลวขาย โดยล าดบการจดท าจะเรมจากงบประมาณรายได ตอดวยงบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร งบประมาณเงนสด งบประมาณก าไรขาดทน และล าดบสดทายคองบประมาณแสดงฐานะการเงน

การจดท างบประมาณส าหรบธรกจการใหบรการ สามารถสรปล าดบการจดท า ดงแสดงในภาพท 5-4 ดงน

ภาพท 5-4 การจดท างบประมาณส าหรบธรกจการใหบรการ

สรป

ธรกจสวนใหญทประสบความส าเรจไดจะตองจดท างบประมาณหลก (Master

Budget) เพอวางแผนการด าเนนงานและควบคม โดยขอมลมลกษณะเปนขอมลเชงปรมาณทไดมการก าหนดไวลวงหนาส าหรบชวงระยะเวลาใดเวลาหนง แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1)

งบประมาณด าเนนงาน เปนการรวบรวมงบประมาณเกยวกบการด าเนนงาน ทงน เพอวตถประสงคในผลก าไรตามเปาหมายขององคกร ประกอบดวย งบประมาณการขาย งบประมาณการผลต งบประมาณวตถดบทางตรง งบประมาณคาแรงงานทางตรง งบประมาณคาใชจายการผลต งบประมาณตนทนขาย งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร และงบก าไรขาดทน และ 2) งบประมาณการเงน เปนงบประมาณทแสดงใหทราบถงฐานะการเงนและการไดมาและใชไปของเงนสด ประกอบดวย งบประมาณเงนสด และงบประมาณงบแสดงฐานะการเงน แตทงนการจดท างบประมาณยอยอาจแตกตางไปตามรปแบบของธรกจ

งบประมาณรายได


งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร

งบประมาณงบแสดงฐานะการเงน งบประมาณก าไรขาดทน

บทท 5



1. บรษทแหงหนงมการพยากรณยอดขายไวส าหรบระยะเวลา 1 ปเปนรายไตรมาส ดงน

ไตรมาสท 1 500 หนวย




รวม 2,400 หนวย

นโยบายการขาย : บรษท ขายสนคาเปนเงนเชอ ในราคาหนวยละ 50 บาท และมเงอนไขในการรบช าระหนจากลกหนในไตรมาสทขาย 50% ทเหลอ 50% รบช าระในไตรมาสถดไป ยอดลกหนคงเหลอยกมาในไตรมาสท 1 มจ านวน 10,000 บาท

ใหท า


2. ตารางการช าระหนจากลกหน

2. บรษท วนใหม จ ากด ไดท าการผลตสนคาอย 2 ชนด คอ สนคา ก และ สนคา ข ตอไปนเปนขอมลเกยวกบการผลตและขายของสนคาส าหรบเดอนมนาคม 25x1

สนคา ก สนคา ข

ปรมาณการขาย (หนวย) 2,500 4,500


ประมาณการสนคาคงเหลอ (หนวย)

- 1 มนาคม 25x1 100 200

- 31 มนาคม 25x2 200 500

ใหท า

1. จดท างบประมาณการขายส าหรบระยะเวลา 1 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 25x1

2. จดท างบประมาณการผลตส าหรบระยะเวลา 1 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 25x1

บทท 5


3. ตอไปนเปนขอมลของบรษท ณฐภมการผลต จ ากด เกยวกบปรมาณการขายและสนคาส าเรจรปคงเหลอ

สนคา x สนคา y

ปรมาณการขาย (หนวย) 120,000 95,000

สนคาส าเรจรปคงเหลอตนงวด (หนวย) 1,200 5,000

สนคาส าเรจรปคงเหลอปลายงวด (หนวย) 2,800 4,000

ใหท า

จดท างบประมาณการผลตส าหรบสนคาแตละชนด

4. ขอมลเกยวกบการผลตของบรษท แววตาอตสาหกรรม จ ากด มดงน

รายการ ผลตภณฑ

กระเปา

ผลตภณฑ

หมวก

ปรมาณสนคาทตองการผลต 5,000 3,000 หนวย

ปรมาณวตถดบตอสนคาส าเรจรป 1 หนวย 2.5 1.5 เมตร ราคาวตถดบตอเมตร 150 200 บาท

ใหท า

งบประมาณวตถดบทางตรงทใชในการผลตส าหรบผลตภณฑแตละชนด

5. บรษท ภมตะวนนา จ ากด เปนผผลตสนคาชนดหนง มการพยากรณปรมาณการขายส าหรบระยะเวลา 4 เดอนของป 25x1 ไวดงน

เดอน หนวย



มนาคม 450


รวม 1,100

บทท 5


นโยบายการขาย:

1. บรษท มนโยบายการขายเชอ ในราคาหนวยละ 350 บาท

2. รบช าระหนในเดอนทขาย 50% และสวนทเหลอจะรบช าระหนในเดอนถดไป

ยอดลกหนคงเหลอยกมาในไตรมาสท 1 มจ านวน 12,000 บาท

นโยบายการผลต:

1. ปรมาณการใชวตถดบในการผลต 1 หนวยเทากบ 1.5 กโลกรม

2. บรษท มนโยบายการซอวตถดบเปนเงนเชอ ในราคากโลกรมละ 50 บาท

3. การจายช าระหนในเดอนแรกทมการซอ 60% และช าระในเดอนถดไป 40% สมมต

ยอดเจาหนคงเหลอยกมาในไตรมาสท 1 มจ านวน 20,000 บาท

4. การส ารองสนคาส าเรจรปคงเหลอ 20% ของยอดขายในเดอนถดไป และได

วางแผนในเดอนพฤษภาคม จ านวน 500 หนวย 5. การส ารองวตถดบคงเหลอ 10% ของวตถดบทตองใชในเดอนถดไป ถาในเดอน

พฤษภาคม มปรมาณวตถดบจ านวน 700 กโลกรม

ใหท า

1. งบประมาณการขาย และตารางการรบช าระหนจากลกหน 2. งบประมาณการผลต

3. งบประมาณวตถดบทางตรง และตารางการจายช าระหนใหเจาหน

6. บรษท ลมซอนรกการผลต จ ากด มนโยบายการจายคาแรงงานทางตรงในอตราชวโมงละ 20 บาท ซงมจ านวนชวโมงทเกดขนจรงในแตละเดอน ดงน

เดอน ชวโมง



มนาคม 250


รวม 900

ใหท า

งบประมาณคาแรงงานทางตรง

บทท 5


7. บรษท อานนทอตสาหกรรม จ ากด เปนบรษทผผลตขนมเคก ซงมแปงเคกเปนวตถดบทางตรง ส าหรบการผลตเคก 1 ปอนด มปรมาณการใชแปงเคกจ านวน 0.5 กโลกรม โดยมตนทนกโลกรมละ 25 บาท ตอไปนเปนขอมลส าหรบการผลตส าหรบระยะเวลา 3 เดอน

ในไตรมาสท 4 ของป 25x1

เดอน ปรมาณการผลต (หนวย) ตลาคม 10,000

พฤศจกายน 15,000

ธนวาคม 16,000

รวม 41,000

นโยบายเกยวกบการส ารองวตถดบคงเหลอคอ 10% ของความตองการใชวตถดบ

ในเดอนถดไป โดยในเดอนกนยายน ป 25x1 และเดอนมกราคม ของป 25x2 มยอดความตองการใชจ านวน 12,000 กโลกรม และ 10,000 กโลกรมตามล าดบ

ใหท า งบประมาณวตถดบทางตรงส าหรบระยะเวลา 3 เดอน

8. (จากขอมลขอ 7.) หากการผลตเคก 1 ปอนด ตองใชชวโมงแรงงานทางตรงจ านวน 1.2

ชวโมง โดยมอตราคาจางแรงงานทางตรงชวโมงละ 30 บาท

ใหท า งบประมาณคาแรงงานทางตรงส าหรบระยะเวลา 3 เดอน

9. (จากขอมลขอ 8.) ถาบรษทมรายละเอยดเกยวกบคาใชจายการผลตผนแปร และคาใชจายการผลตคงท ดงน

คาใชจายการผลตผนแปรตอชวโมง 8 บาท

คาใชจายการผลตคงทรวมตอเดอน

เงนเดอนผจดการโรงงาน 20,000 บาท

คาเสอมราคาอาคารโรงงาน 1,500 บาท


บทท 5


ใหท า งบประมาณคาใชจายการผลตส าหรบระยะเวลา 3 เดอน

10. (จากขอมลขอ 7 - ขอ 9) สมมตบรษท อานนทอตสาหกรรม จ ากด ไมมงานระหวางผลตคงเหลอตนงวด และปลายงวด

ใหท า 1. งบประมาณตนทนการผลต ส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x1

2. ค านวณตนทนการผลตตอหนวย

3. งบประมาณตนทนขายส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x1

11. บรษท เรยบรอยการคา จ ากด ประมาณการขายในป 25x2 ไวเทากบ 85,000 หนวย ก าหนดราคาขายหนวยละ 120 บาท ซงมตนทนทเกยวของ ดงน ตนทนการผลตตอหนวยโดยประมาณเทากบ 60 บาท

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร 5% ของยอดขายโดยประมาณ

คาใชจายการขายและบรหารคงทโดยประมาณเทากบ 425,000 บาท

ใหท า งบประมาณงบก าไรขาดทน

12. บรษท แสนใจด จ ากด มขอมลการด าเนนงานเกยวกบการผลตตามแผนงบประมาณ ณ ระดบการผลต 10,000 หนวย ดงน


วตถดบทางตรง 1,200,000 บาท




บทท 5


สนคาคงเหลอ ประกอบดวย

งานระหวางผลตคงเหลอตนงวด 40,000 บาท

งานระหวางผลตคงเหลอปลายงวด 70,000 บาท

สนคาส าเรจรปคงเหลอตนงวด 250 หนวย

สนคาส าเรจรปคงเหลอปลายงวด 350 หนวย

ใหท า

1. งบประมาณตนทนการผลต และค านวณตนทนการผลตตอหนวย

2. งบประมาณตนทนสนคาทขาย

13. ตอไปนเปนขอมลของบรษท ธนากรการคา จ ากด ส าหรบระยะเวลา 3 เดอนของป 25x1

เงนสดรบ (บาท) เงนสดจาย (บาท) เมษายน 35,000 36,000

พฤษภาคม 60,000 50,000

มถนายน 82,000 64,000

นโยบายและขอมลเพมเตม:

1. บรษท ตองการเงนคงเหลอขนต า 20,000 บาท 2. การกเงนเพอชดเชยเงนสดขาด จะกในวนแรกของเดอน และตองกเปนจ านวน

เตมหลก 5,000 บาท โดยธนาคารคดดอกเบยอตรา 8% ตอป 3. การคนเงนกจะคนพรอมดอกเบยในวนสนเดอน

4. เงนสดคงเหลอยกมาในวนท 1 เมษายน 25x1 จ านวน 12,000 บาท

ใหท า

งบประมาณเงนสดส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 30 มถนายน 25x1

บทท 5


14. บรษท อภรกษการผลต จ ากด ผลตกระเปาถอทท าดวยผาฝายยอมคราม ปรมาณขายทประมาณการส าหรบระยะเวลา 4 เดอน ของป 25x1 มดงน

เดอน ปรมาณ (หนวย) มกราคม 200


มนาคม 500


ขอมลตางๆ ทเกยวของกบการผลต การขายและการบรหาร มดงน 1. สนคาส าเรจรปคงเหลอในวนท 1 มกราคม 25x1 มจ านวน 240 หนวย และบรษทตองการสนคาคงเหลอ 25% ของปรมาณการขายในเดอนถดไป และวางแผนการขายในเดอนพฤษภาคม 25x1 จ านวน 800 หนวย

2. ขอมลเกยวกบการใชวตถดบทางตรง (ผาฝาย) 2.1 การผลตกระเปาถอ 1 ใบ ใชผาฝายทถอเปนวตถดบทางตรง 0.5 เมตร 2.2 ราคาของวตถดบทางตรงเมตรละ 500 บาท

2.3 ก าหนดนโยบายวตถดบทางตรงใหมคงเหลอปลายงวด 20% ของวตถดบทางตรงทตองการใชในเดอนถดไป

3. วตถดบทางตรงมยอดคงเหลอในวนท 1 มกราคม 25x1 จ านวน 100 หนวย และในเดอนพฤษภาคม 25x1 จ านวน 100 เมตร

4. การผลตกระเปา 1 ใบใชแรงงานทางตรง 2 ชวโมง อตราคาจางตอชวโมง 30 บาท

5. คาใชจายการผลตในแตละเดอนประมาณการโดยใชชวโมงแรงงานทางตรงเปนเกณฑในการจดสรร ซงประกอบดวยคาใชจายการผลตคงท และคาใชจายการผลตผนแปร ดงน




คาเสอมราคาอปกรณโรงงาน 2,000 บาท

เงนเดอนหวหนาผควบคมงาน 20,000 บาท

บทท 5


6. คาใชจายการขายและบรหารในแตละเดอนประมาณการโดยใชปรมาณหนวยขายเปนเกณฑในการจดสรร ซงประกอบดวยคาใชจายการขายและบรหารคงท และคาใชจายการขายและบรหารผนแปร ดงน

คานายหนาและคาขนสงตอหนวย 5 บาท

คาใชจายการขายและบรหารคงทรวม

เงนเดอนส านกงาน 25,000 บาท

คาเสอมราคาเครองใชส านกงาน 1,000 บาท

คาโฆษณา 8,000 บาท

7. ราคาขายตอหนวยของกระเปาผาฝายยอมครามเทากบ 1,200 บาท

8. บรษท มนโยบายการซอและการขายเปนเงนสด เงนสดคงเหลอยกมา วนท 1

มกราคม 25x1 จ านวน 100,000 บาท และตองการเงนสดคงเหลอขนต า 50,000 บาท สวนการกเพอชดเชยเงนสดขาดจะกในวนแรกของเดอนและตองกเปนจ านวนเตมหลก 5,000 บาท ในอตราดอกเบย 10% ตอป การจายคนเงนกจะคนพรอมดอกเบยในตอนสนเดอน

ใหท า



3. งบประมาณวตถดบทางตรง 4. งบประมาณคาแรงงานทางตรง


6. งบประมาณตนทนขาย

7. งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร 8. งบประมาณก าไรขาดทน


บทท 5


15. บรษท พสทธอตสาหกรรม จ ากด ผลตและจ าหนายเสอผาส าเรจรป ยอดขายทประมาณการส าหรบรายไตรมาส ของป 25x1 มดงน





ขอมลตางๆ ทเกยวของกบการผลต การขาย และการบรหาร มดงน 1. นโยบายการขาย

o บรษท ขายสนคาเปนเงนเชอ ในราคาหนวยละ 120 บาท

o รบช าระหนจากลกหนในไตรมาสทขาย 50% ทเหลอ 50% รบช าระ ในไตรมาสถดไป

2. สนคาส าเรจรปคงเหลอในวนท 1 มกราคม 25x1 มจ านวน 50 หนวย บรษทตองการส ารองสนคาคงเหลอ 10% ของปรมาณการขายในเดอนถดไป และวางแผนการขายในไตรมาสท 1 ของป 25x2 จ านวน 2,500 หนวย

3. ขอมลเกยวกบการใชวตถดบทางตรง o การผลตเสอผาส าเรจรป 1 หนวย ใชวตถดบทางตรง 1 เมตร o ราคาของวตถดบทางตรงเมตรละ 20 บาท

o ก าหนดนโยบายวตถดบทางตรงใหมคงเหลอปลายงวด 20% ของวตถดบทางตรงทตองการใชในเดอนถดไป

o วตถดบทางตรงมยอดคงเหลอในวนท 1 มกราคม 25x1 จ านวน 500 หนวย และวางแผนการใชวตถดบในไตรมาสท 1 ของป 25x2 จ านวน 2,500 หนวย

4. นโยบายการซอ และการช าระเงนคาวตถดบ

o บรษท ซอวตถดบเปนเงนเชอ

o ช าระเงนในไตรมาสทมการซอ 60%

o ช าระเงนในไตรมาสถดไป 40%

บทท 5


6. การผลตเสอผาส าเรจรป 1 หนวยใชแรงงานทางตรง 0.5 ชวโมง อตราคาจางแรงงานทางตรงตอชวโมงเทากบ 32 บาท

7. คาใชจายการผลตในแตละไตรมาส ประมาณการโดยใชชวโมงแรงงานทางตรงเปนเกณฑในการจดสรร ซงประกอบดวยคาใชจายการผลตคงท และคาใชจายการผลตผนแปร ดงน




คาเสอมราคาอปกรณโรงงาน 7,500 บาท

เงนเดอนหวหนาผควบคมงาน 15,000 บาท


8. คาใชจายการขายและบรหารในแตละไตรมาส ประมาณการโดยใชปรมาณหนวยขายเปนเกณฑในการจดสรร ซงประกอบดวยคาใชจายการขายและบรหารคงท และคาใชจายการขายและบรหารผนแปร ดงน

คานายหนาของยอดขาย 5%

คาใชจายการขายและบรหารคงทรวม

เงนเดอนส านกงาน 10,000 บาท

คาสงเสรมการขาย 2,200 บาท

คาเชาส านกงาน 4,200 บาท


9. บรษท มนโยบายการซอและการขายเปนเงนสด เงนสดคงเหลอยกมา วนท 1

มกราคม 25x1 จ านวน 50,000 บาท และตองการเงนสดคงเหลอขนต า 40,000 บาท สวนการกเพอชดเชยเงนสดขาดจะกในวนแรกของเดอนและตองกเปนจ านวนเตมหลก 5,000 บาท ในอตราดอกเบย 8% ตอป การจายคนเงนกจะคนพรอมดอกเบยในตอนสนเดอน

บทท 5


ตอไปนเปนขอมลงบแสดงฐานะการเงน ณ วนท 31 ธนวาคม 25x0

บรษท พสทธอตสาหกรรม จ ากด




สนทรพย

สนทรพยหมนเวยน:

เงนสด 20,000

เงนลงทนระยะสน 180,000

ลกหนการคา 40,000

สนคาคงเหลอ

วตถดบ 10,000



สนทรพยไมหมนเวยน : อปกรณโรงงาน 50,000








เจาหนการคา 20,000


หนสนไมหมนเวยน




บทท 5


บรษท พสทธอตสาหกรรม จ ากด





บวก ก าไรสะสม 23,000



ใหท า



3. งบประมาณวตถดบทางตรง 4. งบประมาณคาแรงงานทางตรง


6. งบประมาณตนทนการผลตและงบประมาณตนทนขาย

7. งบประมาณคาใชจายการขายและบรหาร 8. งบประมาณก าไรขาดทน


10. งบประมาณงบแสดงฐานะการเงน

16. ตอไปนเปนขอมลของบรษท นองหนงการคา จ ากด ส าหรบระยะเวลา 3 เดอนในไตรมาสสดทายของป 25x2

เงนสดรบ (บาท) เงนสดจาย (บาท) ตลาคม 40,000 60,000

พฤศจกายน 50,000 45,000

ธนวาคม 68,000 55,000

บทท 5


นโยบายและขอมลเพมเตม:

1. บรษทตองการเงนคงเหลอขนต า 10,000 บาท 2. การกเงนเพอชดเชยเงนสดขาด จะกในวนแรกของเดอน และตองกเปนจ านวน

เตมหลก 5,000 บาท โดยธนาคารคดดอกเบยอตรา 10% ตอป 3. การคนเงนกจะคนพรอมดอกเบยในวนสนเดอน

4. เงนสดคงเหลอยกมาในวนท 1 กนยายน 25x2 จ านวน 14,000 บาท

ใหท า

งบประมาณเงนสดส าหรบระยะเวลา 3 เดอน สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x2

17. ตอไปนเปนขอมลบางสวนของบรษท กลบเมฆการผลต จ ากด ส าหรบไตรมาสแรกของ ป 25x2


มกราคม กมภาพนธ มนาคม ยอดขายเชอ 50,000 40,000 60,000

ยอดซอเชอ 20,000 25,000 30,000

เงนสดจาย:

ซอเครองใชส านกงาน 6,000 - 1,000

คาเบยประกน 2,000 2,000 2,000

เงนเดอนผบรหาร 10,000 12,000 12,000

ขอมลเพมเตม:

1. ยอดขายเชอจะรบช าระหนในเดอนทขาย 60% และสวนทเหลอจะรบช าระหน ในเดอนถดไป

2. ยอดซอเชอจะจายช าระหนในเดอนถดจากเดอนซอทงจ านวน

3. เงนสดคงเหลอยกมาในวนท 1 มกราคม 25x2 จ านวน 15,000 บาท

4. ยอดขายเชอในธนวาคม ป 25x1 จ านวน 80,000 บาท

ใหท า

งบประมาณเงนสดส าหรบไตรมาสแรกของป 25x2

บทท 6

161 ระบบตนทนมาตรฐาน และการวเคราะหผลตางเพอการควบคม

บทท 6 ระบบตนทนมาตรฐาน และการวเคราะหผลตางเพอการควบคม

การก าหนดตนทนมาตรฐาน (Standard Costs) ของตนทนการผลต ประกอบดวย วตถดบทางตรงมาตรฐาน คาแรงงานทางตรงมาตรฐาน และคาใชจายการผลตมาตรฐาน โดยเปนการก าหนดไวลวงหนาอยางมหลกเกณฑ ถอเปนอกเครองมอหนงทผบรหารน ามาใชวดและประเมนผลการปฏบตงาน ซงสามารถท าการวเคราะหไดในลกษณะของการเปรยบเทยบระหวางตนทนการผลตทเกดขนจรงกบตนทนการผลตมาตรฐานวาจะมผลตางเปนทนาพอใจหรอไมนาพอใจ ส าหรบผลตางทวเคราะหไดเหลาน จะสามารถอธบายและชใหเหนถงความมหรอไมมประสทธภาพในการด าเนนงานของหนวยงานไดเปนอยางด รวมถงน าผลตางทไดไปปรบปรงการปฏบตงานใหสอดคลองกบแผนการด าเนนงานในอนาคตตอไป

ความหมายของตนทนมาตรฐาน

ดวงมณ โกมารทต (2553 : 392) ไดใหความหมายไววา ตนทนมาตรฐาน หมายถง ตนทนทไดก าหนดไวลวงหนาอยางมหลกเกณฑโดยอยภายใตการผลตทมประสทธภาพ และจะใชตนทนมาตรฐานนคดเขากบผลตภณฑหรอบรการ ปกตจะบนทกไวในสมดบญชเพอความสะดวกรวดเรวในการบนทกตนทนการผลต ค านวณตนทนของคงเหลอและวดผลปฏบตงานในงวดหนงๆ ตลอดจนใชเปนเครองมอในการวางแผน ควบคม และตดสนใจในปญหาตางๆ ทเกยวกบการด าเนนงาน

อษณย เสงพาณช (2553 : 67) ไดใหความหมายไววา ตนทนมาตรฐาน หมายถง ตนทนทก าหนดขนลวงหนาอยางมหลกเกณฑส าหรบการผลตภณฑภายใตการผลตทมประสทธภาพ โดยจะก าหนดเปนตนทนตอ 1 หนวยผลตภณฑ เพอน ามาใชในระบบการควบคมโดยงบประมาณ ดวยการน าตนทนตามงบประมาณทจ ดท ามาจากตนทนมาตรฐานมาเปรยบเทยบกบตนทนทเกดขนจรงในตอนสนงวดแลวหาผลตางเพอการควบคมตอไป

ไพบลย ผจงวงศ (2554 : 122) ไดใหความหมายไววา ตนทนมาตรฐาน หมายถง ตนทนทก าหนดขนมาลวงหนามหลกเกณฑภายใตการผลตทมประสทธภาพ การก าหนดตนทนมาตรฐาน จะก าหนดโดยตนทนตอ 1 หนวยผลตภณฑ การค านวณตนทนมาตรฐานนนตอนสนงวดกจะมการเปรยบเทยบระหวางตนทนจรงกบตนทนมาตรฐานเพอหาผลตางรายงานตอผบรหารเพอหาผรบผดชอบและปรบปรงความไมมประสทธภาพในการท างานใหดขน

บทท 6


พรรณนภา รอดวรรณะ (2556 : 335) ไดใหความหมายไววา ตนทนมาตรฐาน หมายถง การประมาณหรอก าหนดตนทนไวลวงหนาในการด าเนนงาน การผลตสนคาและบรการ ทกองคประกอบของตนทนอยภายใตเงอนไขการด าเนนงานตามปกต (Normal

Conditions) ตนทนมาตรฐานจะไมรวมรายการพเศษหรอรายการทผดปกต

กชกร เฉลมกาญจนา (2557 : 172) ไดใหความหมายไววา ตนทนมาตรฐาน หมายถง ตนทนการผลตทบรษทไดก าหนดไวลวงหนาอยางมหลกเกณฑ ณ ระดบการผลตหนง และภายใตสภาวการณทก าหนด การก าหนดมาตรฐานการผลตจะก าหนดวาการผลตสนคาหนงหนวยนนไดใชปจจยการผลตคอ วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลตเปนจ านวนเทาใด ตนทนมาตรฐานจะไดจากการวเคราะหการปฏบตงานในอดตทผานมา โดยน าตวเลขมาพจารณากบเหตการณทคาดวาจะเปลยนแปลงในอนาคตหรอไดจากการทดลองผลตอยางมประสทธภาพแลวก าหนดเปนมาตรฐาน

กลาวโดยสรป ตนทนมาตรฐาน (Standard Costs) หมายถง การก าหนดตนทนการผลตสนคาไวลวงหนาอยางมหลกเกณฑภายใตการด าเนนงานทมประสทธภาพ ซงจะเปนมาตรฐานในการผลตสนคาส าเรจรปตอ 1 หนวย และเปนเครองมอในการวดและประเมนผลการปฏบตงาน รวมถงเพอใชในการวางแผน ควบคม และตดสนใจในปญหาตางๆ เกยวกบการด าเนนงาน

ประโยชนของตนทนมาตรฐาน

การก าหนดตนทนมาตรฐานขนมาใชในธรกจจะมประโยชนตอผบรหาร โดยใชเปนเครองมอในการบรหาร ดงตอไปน

1. การวางแผนการปฏบตงาน (Panning Operation)

การวางแผนการปฏบตงานทดจ าเปนตองมขอมลเพอมาประกอบการพจารณาโดยเฉพาะในเรองการจดท างบประมาณ ซงตองใชขอมลปรมาณการผลต และตนทนทควรจะเกดขนมาจดท า หากมการก าหนดตนทนมาตรฐานไวแลวกจะท าใหการวางแผนการปฏบตงานท าไดงายและสะดวกมากยงขน

2. การควบคมตนทน (Controlling Costs) เมอมการก าหนดตนทนมาตรฐานไวแลว ผบรหารสามารถใชในการควบคมตนทนโดยน าไปเปรยบเทยบกบตนทนทเกดขนจรง เพอหาผลตางวตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง

บทท 6


และคาใชจายการผลต หากมผลตางทไมนาพอใจกจะเปนประโยชนตอการน ามาควบคมตนทนและปรบปรงแกไขเพอใหมประสทธภาพตอไป

3. การประเมนผลการปฏบตงาน (Evaluating Performance)

จากทกลาวมาแลววา การก าหนดตนทนมาตรฐานเปนการก าหนดตนทนไวลวงหนาอยางมหลกเกณฑภายใตการปฏบตงานทมประสทธภาพ ดงนน เมอการท างานสามารถท าไดตามมาตรฐานทก าหนดไวกแสดงวา สามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ

4. การตดสนใจ (Decision Making)

ตนทนมาตรฐานทมการก าหนดไวอยางนาเชอถอจะชวยใหการตดสนใจท าไดรวดเรวและทนตอเวลา เนองจากไมตองรอใชขอมลทเกดขนจรงในแตละงวด เชน การก าหนดราคา การวางแผนก าไร เปนตน

จากประโยชนของตนทนมาตรฐานขางตน สามารถน ามาสรปดงแสดงในภาพท 6-1

ดงน

ภาพท 6-1 ประโยชนของตนทนมาตรฐาน

ระดบของการก าหนดตนทนมาตรฐาน

ตนทนมาตรฐาน เปนอกปจจยหนงทสามารถน ามาประเมนผลการปฏบตงานของแตละสวนงานไดอยางมประสทธภาพ ทงนตองขนอยกบระดบมาตรฐานส าหรบการน ามาใช ซงระดบของการก าหนดตนทนมาตรฐานม 2 วธ คอ (ปรบปรงจาก พรรณนภา รอดวรรณะ, 2556 : 336)

ประโยชนของตนทนมาตรฐาน

การวางแผน การควบคม ประเมนผล การตดสนใจ

บทท 6


1. ระดบการก าหนดตนทนมาตรฐานตามอดมคต หรอตามทฤษฎ (Ideal or

Theoretical Standard)

การก าหนดตนทนมาตรฐานตามอดมคต หรอตามทฤษฎ เปนระดบการก าหนดตนทนมาตรฐานทหวงเหนผลในการด าเนนงานทดและสมบรณทสด โดยแสดงถงการใชทรพยากรทางการผลตอยางมประสทธภาพ 100% ซงเปนมาตรฐานทไมอาจเกดขนไดในความเปนจรง ขณะเดยวกนกอาจจะท าใหพนกงานทอใจไดเนองจากเปนมาตรฐานทเขมงวดเกนไป

2. ระดบการก าหนดตนทนมาตรฐานปกต (Normal Standard)

การก าหนดตนทนมาตรฐานปกต เปนระดบการก าหนดตนทนมาตรฐาน โดยขนอยกบเปาหมายทสามารถเปนไปตามเงอนไขการด าเนนงานอยางมประสทธภาพทมเหตผลเปนไปไดซงเปนวธทธรกจสวนใหญใชในการก าหนดตนทนมาตรฐาน

การก าหนดตนทนมาตรฐาน

การก าหนดตนทนมาตรฐานส าหรบตนทนการผลตเปนงานทคอนขางซบซอน และมบคคลทเขามาเกยวของหลายฝาย สงส าคญบคคลดงกลาวจะตองมความช านาญ เชยวชาญ และมประสบการณโดยตรงในเรองนนๆ เชน ฝายบญชทมสวนเกยวของในการใหขอมลในอดต เพอชวยในการก าหนดตนทนมาตรฐาน ฝายผลตมสวนชวยในการก าหนดชวโมงการท างานทใชในการผลต ฝายจดซอมสวนชวยในหาแหลงจดซอทเหมาะสม เปนตน ภายใตการก าหนดตนทนมาตรฐานปกต แบงออกเปน 3 สวน คอ (ปรบปรงจาก สมนก เออจระพงษพนธ, 2552

: 259-264)

1. วตถดบทางตรงมาตรฐาน (Direct Materials Standards)

การก าหนดตนทนมาตรฐานส าหรบวตถดบทางตรง สามารถแบงออกไดใน 2 สวน คอ การก าหนดราคาวตถดบทางตรงมาตรฐาน (Direct Materials Price Standards) และการก าหนดปรมาณการใชวตถดบทางตรงมาตรฐาน (Direct Materials Efficiency (Usage)

Standards) สามารถอธบายไดดงน

1.1 ราคาวตถดบทางตรงมาตรฐาน ราคาวตถดบทางตรงมาตรฐาน หมายถง ราคาซอสทธตอหนวยของวตถดบทางตรง โดยมาตรฐานของราคาควรเปนราคาทเหมาะสมและมโอกาสเปนไปไดมากทสด ซงเกดจากการตอรองของฝายจดซอกบผจ าหนายภายนอก โดยใชขอมลเอกสารเกยวกบตนทนในปจจบนและการเปลยนแปลงทคาดวาจะเกดขน

บทท 6


1.2 ปรมาณการใชวตถดบทางตรงมาตรฐาน

ปรมาณการใชวตถดบทางตรงมาตรฐาน หมายถง การก าหนดปรมาณการใชวตถดบทางตรงในการผลตสนคาส าเรจรป 1 หนวยอยางมประสทธภาพ ซงมกถกก าหนดโดยการใชวธทางวศวกรรม หรอวธจากประสบการณของผเชยวชาญโดยการวเคราะหขอมลเกยวกบการใชวตถดบทางตรงในการผลตจากอดต อยางไรกตาม กระบวนการผลตทมประสทธภาพอาจตองค านงถงของเสยทอาจเกดขนในกระบวนการผลตเพมเตม เพอน ามาก าหนดไวในมาตรฐานดวย

เพอใหเกดความเขาใจเกยวกบการก าหนดวตถดบทางตรงมาตรฐาน จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณวตถดบทางตรงมาตรฐาน ดงแสดงในตวอยางท 6-1 ดงน

ตวอยางท 6-1 บรษท จฑาเทพการผลต จ ากด เปนบรษททท าการผลตกระเปาเดนทางทท าจากผา ไดท าการวางแผนทจะผลตในป 25x1 จ านวน 2,000 ใบ ประมาณราคาขายเทากบใบละ 1,000 บาท ปรมาณผาทใชในการตดเยบกระเปาตอการผลตเสรจ 1 ใบเทากบ 2 เมตร โดยก าหนดจากประสบการณของผเชยวชาญ จากการวเคราะหขอมลเกยวกบการใชวตถดบทางตรงในการผลตจากอดต ดงนน ฝายจดซอจะตองวางแผนการจดซอผา (วตถดบทางตรง) ไวทงสนจ านวน 4,000 เมตร (2,000 ใบ x 2 เมตร ) โดยราคาทก าหนดไวเทากบเมตรละ 100 บาท

จากขอมลขางตน สามารถน ามาก าหนดตนทนมาตรฐานเกยวกบวตถดบทางตรง ส าหรบป 25x1 ไดดงน

ราคาวตถดบทางตรงมาตรฐาน 100 บาท/เมตร ปรมาณการใชวตถดบทางตรงมาตรฐาน 0 เมตร/ใบ

ตนทนวตถดบทางตรงมาตรฐาน 200 บาท/ใบ

2. คาแรงงานทางตรงมาตรฐาน (Direct Labor Standards)

การก าหนดคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน สามารถแบงออกไดเปน 2 สวน คอ การก าหนดอตราคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน (Direct Labor Price Standards) และการก าหนดจ านวนชวโมงแรงงานทางตรงมาตรฐาน (Direct Labor Efficiency Standards) สามารถอธบายไดดงน

บทท 6


2.1 อตราคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน

อตราคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน หมายถง การก าหนดคาแรงในลกษณะตอชวโมงแรงงานทางตรง หลกการส าคญในการพจารณาเพอน ามาก าหนดอตราคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน กคอ อตราคาจางขนต าซงไดก าหนดขนโดยรฐบาล หรอกลมของสหภาพแรงงานแตอาจมโอกาสเปลยนแปลงไดงายตามสภาพเศรษฐกจในปจจบน จงจ าเปนตองน ามาประกอบพจารณาดวย

2.2 จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงมาตรฐาน

จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงมาตรฐาน หมายถง การก าหนดชวโมงแรงงานทางตรงตอการผลตสนคาส าเรจรป 1 หนวยอยางมประสทธภาพ ซงมกจะใชวธทเรยกวา “การศกษาการท างาน” เปนเครองมอในการก าหนดมาตรฐานการใชชวโมงแรงงานในการผลตสนคา หรออาจจะใชขอมลการท างานในอดตมาใชในการประกอบพจารณา

เพอใหเกดความเขาใจและชดเจนมากยงขนเกยวกบการก าหนดคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน ดงแสดงในตวอยางท 6-2 ดงน

ตวอยางท 6-2 บรษท จฑาเทพการผลต จ ากด ไดใชวธการศกษาการท างานก าหนดชวโมงการท างานของชางตดเยบกระเปาเดนทางตอ 3 ใบ เทากบ 2 ชวโมงแรงงานทางตรง พรอมทงไดก าหนดอตราคาแรงงานชวโมงละ 35 บาท

จากขอมลขางตน สามารถน ามาก าหนดตนทนมาตรฐานเกยวกบคาแรงงานทางตรงส าหรบการผลตในป 25x1 ไดดงน

อตราคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน 35 บาท/ชวโมง จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงมาตรฐาน 2 ชวโมง/ใบ

ตนทนคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน 70 บาท/ใบ

บทท 6


3. คาใชจายการผลตมาตรฐาน (Manufacturing Overhead Standard)

คาใชจายการผลตประกอบดวยคาใชจายหลายประเภท อาจจะมทงสวนทเปนตนทนคงท ตนทนผนแปร และตนทนผสม ดวยเหตนการก าหนดตนทนคาใชจายการผลตมาตรฐานจงเกยวของกบบคคลหรอหนวยงานหลายฝายในบรษท การก าหนดตนทนคาใชจายการผลตมาตรฐาน จะเรมตนจากการประมาณคาใชจาย

การผลตทคาดวาจะเกดขนในงวดหนา โดยในการประมาณบรษทสามารถทจะใชเทคนคในการประมาณตนทน โดยตองพจารณาถงการเปลยนแปลงทอาจจะเกดขน ซงเราเรยกวา “งบประมาณยดหยน” (Flexible Budget) การจดท างบประมาณคาใชจายการผลตจ าแนกคาใชจายการผลต ออกเปน 2 สวนคอ คาใชจายการผลตผนแปร และคาใชจายการผลตคงท หลงจากไดประมาณคาใชจายการผลตทจะเกดขนในงวดหนาแลว ขนตอนตอไปกคอ การตดสนใจและเลอกระดบก าลงการผลตทคาดวาจะด าเนนการ ทงนเพอทบรษทจะไดทราบถงคาใชจายการผลตโดยประมาณ ทคาดวาจะเกดขน ณ ระดบก าลงการผลตทเลอกกท าการก าหนดคาใชจายการผลตมาตรฐาน เรยกวา “อตราคาใชจายการผลตจดสรร” (Manufacturing

Overhead Application Rate) โดยปกตจะตองพจารณาวาคาใชจายการผลตมความสมพนธกบเกณฑหรอกจกรรมใด ซงมกมการเลอกใชแตกตางกนออกไปขนอยกบลกษณะการผลตของ แตละบรษท เชน ชวโมงแรงงานทางตรง ชวโมงเครองจกร จ านวนหนวยทผลต อตรารอยละคาแรงงานทางตรง อตรารอยละวตถดบทางตรง เปนตน อตราคาใชจายการผลตจดสรร (วธอตราเดยว) สามารถค านวณไดจากสตรดงน

ก. ค านวณอตราคาใชจายการผลตจดสรร

อตราคาใชจายการผลตจดสรร = รร ในการจดสเกณฑทใชรผลตาใช จายกางบประมาณค

ข. ค านวณคาใชจายการผลตจดสรร

คาใชจายการผลตจดสรร (บาท) = อตราคาใชจายการผลตจดสรร x จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงทใช

ในการผลต 1 หนวย

เพอใหเกดความเขาใจและชดเจนมากยงขนเกยวกบการก าหนดคาใชจายการผลตมาตรฐาน จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณคาแรงงานทางตรงมาตรฐาน ดงแสดงในตวอยางท 6-3 ดงน

บทท 6


ตวอยางท 6-3 บรษท จฑาเทพการผลต จ ากด ไดประมาณคาใชจายการผลตทจะเกดขนในป 25x1 ณ ระดบการผลตปกต 4,000 ชวโมงแรงงานทางตรง ดงน คาใชจายการผลตผนแปร:


คาเสอมราคาเครองจกร (วธช วโมงเครองจกร) 12,000 บาท

คาสาธารณปโภคโรงงาน 5,000 บาท

คาซอมบ ารงเครองจกร 7,000 บาท


คาใชจายการผลตคงท: เงนเดอนผจดการโรงงาน 120,000 บาท




รวมคาใชจายการผลตทงสน 200,000 บาท

ดงนน การก าหนดอตราคาใชจายการผลตจดสรรตอชวโมงแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลตจดสรร ส าหรบการด าเนนงานในป 25x1 สามารถค านวณไดดงน

อตราคาใชจายการผลตผนแปรจดสรร = 4,000

32,000

= 8 บาทตอชวโมงแรงงานทางตรง

อตราคาใชจายการผลตคงทจดสรร = 4,000

168,000


อตราคาใชจายการผลตจดสรร = 4,000

200,000


คาใชจายการผลตจดสรร = 50 บาท x 2 ชวโมง = 100 บาท

บทท 6


จากการก าหนดตนทนวตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลตมาตรฐานไวขางตน สามารถน ามาก าหนดเปนตนทนมาตรฐานส าหรบการผลตสนคาส าเรจรป 1 หนวย ดงแสดงในตวอยางท 6-4 ดงน


จากขอมลตนทนมาตรฐานของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด ส าหรบการผลตกระเปาเดนทาง 1 ใบ สามารถค านวณไดดงน

วตถดบทางตรงมาตรฐาน (ตวอยางท 6-1) 200 บาท

คาแรงงานทางตรงมาตรฐาน (ตวอยางท 6-2) 70 บาท

คาใชจายการผลตจดสรร (ตวอยางท 6-3) 100 บาท

รวม 370 บาท

จากการก าหนดตนทนมาตรฐานทถกแบงออกเปน 3 ลกษณะตามทอธบายไวขางตน สามารถน ามาสรป ดงแสดงในภาพท 6-2 ดงน

ภาพท 6-2 ก าหนดตนทนมาตรฐาน

ทมา : (ปรบปรงจาก Blocher, J.,and others, 2013 : 567)

ตนทนการผลตมาตรฐาน

วตถดบทางตรงมาตรฐาน

คาแรงงานทางตรงมาตรฐาน

คาใชจายการผลตมาตรฐาน

อตราคาจาง จ านวนชวโมงแรงงานทางตรง

อตราคาใชจายการผลตจดสรร

ราคาวตถดบ ปรมาณการใช

คาใชจายการผลตจดสรร

บทท 6


การวเคราะหผลตางเพอการควบคม

จากการด าเนนงานอยางตอเนองของธรกจเมอสนรอบระยะเวลาใดเวลาหนงจะท าใหทราบถงตนทนทเกดขนจรง ดงนน เมอตองการทจะวเคราะหและควบคมตลอดจนประเมนผลการด าเนนงานของฝายผลตวาจะมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนดไวหรอไม เพอท าการปรบปรงและแกไขตอไป เราสามารถกระท าไดโดยการเปรยบเทยบตนทนการผลตทเกดขนจรงกบตนทนการผลตมาตรฐาน สวนทแตกตางเราเรยกวา “ผลตาง” (Variance) ผลตาง แบงออกเปน 2 ประเภท คอ ผลตางทนาพอใจ (Favorable Variance : F) และผลตางทไมนาพอใจ (Unfavorable Variance : U) ซงหากการเปรยบเทยบปรากฏวาตนทนการผลตทเกดขนจรงต ากวาตนทนการผลตมาตรฐาน ถอเปนผลตางทนาพอใจ แตถาการเปรยบเทยบปรากฏวาตนทนการผลตทเกดขนจรงสงกวาตนทนการผลตมาตรฐาน ถอเปนผลตางทไมนาพอใจ ซงการวเคราะหผลตางไดแบงเปน 3 สวนเชนเดยวกนกบการก าหนดตนทนมาตรฐาน คอ ผลตางวตถดบทางตรง ผลตางคาแรงงานทางตรง ผลตางคาใชจายการผลต

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบการวเคราะหผลตางเพอการควบคม จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 6-5 ดงน


จากขอมลตนทนมาตรฐานของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด ตามทไดกลาวมาแลว ตอไปนเปนขอมลการด าเนนงานผลตในรอบป 25x1 และมการสะสมตนทนตางๆ ทเกดขนจรง ดงตอไปน

ราคาวตถดบทางตรงทซอโดยเฉลยตลอดป 98 บาทตอเมตร ปรมาณวตถดบทางตรงทซอจรง 4,500 เมตร ปรมาณวตถดบทางตรงทใชจรง 4,200 เมตร คาแรงงานทางตรงทจายทงสน 182,400 บาท

จ านวนชวโมงแรงงานทางตรงทเกดขนจรง 4,800 ชวโมง คาใชจายการผลตผนแปร 38,400 บาท


จ านวนกระเปาทผลตเสรจ 1,800 ใบ

งานระหวางผลตคงเหลอ (ใชวตถดบ 100% ตนทนแปรสภาพ 60%)

200 ใบ

บทท 6


ปรมาณกระเปาทขาย 1,500 ใบ

ราคาขาย 1,000 บาท/ใบ

คาใชจายการขายและบรหาร 120,000 บาท

(ไมมสนคาส าเรจรปคงเหลอตนงวด)

จากขอมลทเกดขนจรงขางตน สามารถน าไปเปรยบเทยบกบตนทนมาตรฐานตามขอมลทไดกลาวมาแลว เพอการวเคราะหหาผลตางเพอการควบคม โดยแยกพจารณาตามสวนของตนทนมาตรฐานออกเปน 3 สวนดงน

1. การวเคราะหผลตางวตถดบทางตรง (Direct Material Variances Analysis)

การวเคราะหผลตางวตถดบทางตรง สามารถจ าแนกได 2 ดาน คอ การวเคราะหผลตางดานราคาวตถดบทางตรง (Direct Material Price Variances) และการวเคราะหผลตางดานการใชวตถดบทางตรงในการผลต (Direct Material Efficiency Variances) ทงนเพอท าใหไดขอมลทน าไปใชในการวดและประเมนประสทธภาพการท างานของฝายผลตและชวยใหเขาใจถงสาเหตของการเกดผลตางเกยวกบวตถดบทางตรงไดเปนอยางด สามารถอธบายไดดงน

1.1 ผลตางดานราคาวตถดบทางตรง ผลตางดานราคาวตถดบทางตรง หมายถง ความแตกตางระหวางราคาตอหนวยของวตถดบทางตรงทซอมาจรง กบราคาตอหนวยของวตถดบตามมาตรฐานทก าหนดไว คณดวยปรมาณทบรษทซอมาจรงในงวด การค านวณผลตางดานราคาจะเปนสงทว ดและประเมนผลในสวนของการจดหาวตถดบใหไดราคาทตงมาตรฐาน ดงนน ฝายจดซอจะตองมหนาทและความรบผดชอบและอธบายใหทราบถงสาเหตของการเกดผลตางน เพอจะไดท าการวางแผนงานในการปรบปรงหรอแกไขปญหาทท าใหเกดผลตางดงกลาว การค านวณและวเคราะหหาผลตางดานราคาวตถดบทางตรง สามารถค านวณไดจากสตรดงน

ผลตางดานราคาวตถดบทางตรง

= (ราคาจรงตอหนวย – ราคามาตรฐานตอหนวย) x ปรมาณทซอจรง

บทท 6



จากขอมลของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด สามารถน ามาค านวณผลตางดานราคาวตถดบทางตรง ไดดงน

ผลตางดานราคาวตถดบทางตรง = (ราคาจรงตอหนวย – ราคามาตรฐานตอหนวย) x ปรมาณทซอจรง

= (98 – 100) x 4,500

= 9,000 บาท (ผลตางทนาพอใจ)

จากการวเคราะหผลตางดานราคาวตถดบทางตรง พบวา บรษทมผลตางทนาพอใจ (Favorable) อยเทากบ 9,000 บาท แสดงใหเหนวา ในสวนของหนวยงานทรบผดชอบ อยางเชน ฝายจดซอสามารถทจะท าการจดหาวตถดบมาใชในการผลตไดในราคาทต ากวามาตรฐานโดยทคณภาพของวตถดบไมเปลยนแปลง ซงในลกษณะเชนนถอวาเปนการด าเนนงานทมประสทธภาพ

1.2 ผลตางดานการใชวตถดบทางตรง

ผลตางดานการใชวตถดบทางตรง หมายถง ความแตกตางระหวางปรมาณวตถดบทางตรงทเบกใชจรง กบปรมาณการใชวตถดบทางตรงตามมาตรฐาน คณดวยราคาตอหนวยของวตถดบตามมาตรฐาน ซงเปนการหาผลตางเพอทจะวดความมประสทธภาพในการท างานของฝายผลตวามประสทธภาพหรอไม ทงนเพราะ ถาปรมาณวตถดบทางตรงทจะใชในการผลตตามมาตรฐานนอยกวาปรมาณวตถดบทางตรงทใชในการผลตจรง ณ ระดบการผลตทเทากน แสดงวาฝายผลตมการใชวตถดบทางตรงในการผลตอยางมประสทธภาพ แตในทางตรงกนขาม ถาปรมาณการใชวตถดบทางตรงในการผลตจรงมากกวาปรมาณวตถดบทางตรงตามมาตรฐานทก าหนดไว ณ ระดบการผลตทเทากน กจะถอวาการด าเนนการผลตบางสวนยงไมมประสทธภาพ อาจมสาเหตมาจากคนงานขาดทกษะและความช านาญในการผลต หรอเครองจกรทใชในการผลตเสอมคณภาพ หรอลาสมย จงเกดการสญหายในวตถดบทใชในการผลต เปนตน การค านวณและวเคราะหผลตางดานการใชวตถดบทางตรง สามารถค านวณและวเคราะหไดจากสตร ดงน ผลตางดานการใชวตถดบทางตรง

= (ปรมาณใชจรง – ปรมาณใชตามมาตรฐาน) x ราคามาตรฐานตอหนวย

บทท 6



จากขอมลของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด สามารถน ามาค านวณผลตางดานการใชวตถดบทางตรง ไดดงน

ผลตางดานการใชวตถดบทางตรง = (ปรมาณใชจรง – ปรมาณใชตามมาตรฐาน*) x ราคามาตรฐานตอหนวย

= (4,200 – 4,000) x 100

= 20,000 บาท (ผลตางทไมนาพอใจ)

*ปรมาณใชตามมาตรฐาน = หนวยเทยบเทาการผลต x ปรมาณวตถดบตอหนวย

ตามมาตรฐาน

= 2 100% 2001,800 XX

= 2,000 x 2

= 4,000 เมตร

หนวยเทยบเทาการผลต 2,000 หนวย มาจากปรมาณทผลตเสรจ 1,800 หนวย บวกกบงานระหวางผลตอก 200 หนวย ทไดมการใชวตถดบครบ 100% และจากผลตางดานการใชวตถดบทางตรงทค านวณไดเทากบ 20,000 บาท ถอเปนผลตางทไมนาพอใจ (Unfavorable)

ซงชใหเหนถงความไมมประสทธภาพในการใชวตถดบ ผบรหารควรท าการควบคมไมใหมการใชวตถดบในงวดมากเกนไป โดยอาจตองฝกทกษะในการท างานใหกบคนงานเพมเตม และตรวจสอบความพรอมของเครองมอ เครองจกรทใชในการผลตอยเสมอเพอปองกนการสญเสยหรอสญหายของวตถดบทใชในการผลต

จากการค านวณและวเคราะหผลตางดานราคาวตถดบทางตรง และผลตางดานการใชวตถดบทางตรง สรปไดวาบรษทมผลตางวตถดบทางตรงทไมนาพอใจทงหมดเทากบ 11,000

บาท ดงน

สรปผลตางวตถดบทางตรง: ผลตางดานราคาวตถดบทางตรง 9,000 บาท (F)*

ผลตางดานการใชวตถดบทางตรง 20,000 บาท (U)**

รวม 11,000 บาท (U)

* F (Favorable) = ผลตางทนาพอใจ

**U (Unfavorable) = ผลตางทไมนาพอใจ

บทท 6


2. การวเคราะหผลตางคาแรงงานทางตรง (Direct Labor Variances Analysis)

การวเคราะหผลตางคาแรงงานทางตรง สามารถทจะท าการจ าแนกออกเปน 2 ดาน คอ การวเคราะหผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง (Direct Labor Rates Variances) และการวเคราะหตางดานประสทธภาพการท างานของแรงงานทางตรง (Direct Labor

Efficiency Variances) ทงนเพอท าใหไดขอมลทน าไปใชในการวดและประเมนประสทธภาพการท างานของฝายผลต ซงสาเหตของผลตางอาจเกดจากปจจยภายในหรอปจจยภายนอกกได

2.1 ผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง

ผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง หมายถง ความแตกตางระหวางอตราคาจางทบรษทจายจรงตอชวโมงกบอตราคาจางทก าหนดไวตามมาตรฐานตอชวโมง คณดวยจ านวนชวโมงแรงงานทางตรงทเกดขนจรงในการผลตระหวางงวด แตกไมสามารถน ามาวดประสทธภาพในการด าเนนงานไดอยางชดเจนนก ทงนเพราะการเปลยนแปลงในอตราคาจางแรงงานมกเกดจากปจจยภายนอก เชน หนวยงานรฐบาล สหภาพแรงงาน เปนตน การค านวณและวเคราะหผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง สามารถค านวณและวเคราะหไดจากสตร ดงน

ผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง = (อตราคาจางจรงตอชวโมง – อตราคาจางมาตรฐานตอชวโมง) x จ านวน ชวโมงทเกดขนจรง


จากขอมลของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด สามารถน ามาค านวณผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง ไดดงน

ผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง = (อตราคาจางจรงตอชวโมง – อตราคาจางมาตรฐานตอชวโมง) x จ านวนชวโมง ทเกดขนจรง

= (38 – 35) x 4,800


บทท 6


จากการวเคราะหผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง พบวา บรษทมผลตาง ทไมนาพอใจ อยเทากบ 14,400 บาท แสดงใหเหนวา ผลตางทไมนาพอใจนอาจจะเกดจากทรฐบาลมการเพมอตราคาจางขนต า การเรยกรองของสหภาพแรงงาน หรอเกดจากการตดสนใจของผบรหารเกยวกบการขนคาแรงงาน เปนตน

2.2 ผลตางดานประสทธภาพการท างานของแรงงานทางตรง

การวเคราะหผลตางดานประสทธภาพการท างานของแรงงานทางตรง หมายถง ความแตกตางระหวางจ านวนชวโมงทใชในการผลตจรงกบจ านวนชวโมงทก าหนดไวตามมาตรฐาน ณ ระดบการผลตเดยวกน คณดวยอตราคาจางมาตรฐานตอชวโมง การหาผลตางดานนจะสามารถบอกถงสาเหตทท าใหเกดความมหรอไมมประสทธภาพการงานของคนงานไดเปนอยางด การค านวณและวเคราะหผลตางดานประสทธภาพการท างานของแรงงานทางตรง สามารถค านวณและวเคราะหไดจากสตร ดงน

ผลตางดานประสทธภาพการท างานของแรงงานทางตรง

= (จ านวนชวโมงจรง – จ านวนชวโมงมาตรฐาน) x อตราคาจางมาตรฐาน

ตอชวโมง


จากขอมลของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด สามารถน ามาค านวณผลตางดานประสทธภาพการท างานของแรงงานทางตรง ดงน

ผลตางดานประสทธภาพการท างานของแรงงานทางตรง = (จ านวนชวโมงจรง – จ านวนชวโมงมาตรฐาน*) x อตราจางมาตรฐานตอชวโมง = (4,800 – 3,840) x 35


*จ านวนชวโมงมาตรฐาน = หนวยเทยบเทาการผลต xจ านวนชวโมงมาตรฐานตอหนวย

= 2 x60% x2001,800

= 1,920 x 2

= 3,840 ชวโมง

บทท 6


หนวยเทยบเทาการผลต 1,920 หนวย มาจากปรมาณทผลตแลว 1,800 หนวย บวกกบงานระหวางผลตอก 200 หนวย ทไดมการใชแรงงานไปเพยง 60% และจากผลตางดานประสทธภาพการท างานของแรงงานทางตรงเทากบ 33,600 บาท ซงเปนผลตางทไมนาพอใจ แสดงใหเหนถงผลการท างานของคนงานทไมมประสทธภาพ อาจเกดจากคนงานขาดทกษะ และความช านาญในงานทท า หรอเขาไปท างานในต าแหนงงานทใชอาจเพยงความรความสามารถไมมากเทากบทมอย จงท าใหเสยเวลาไปโดยเปลาประโยชน

จากการค านวณและวเคราะหผลตางดานอตราคาจางแรงงาน และผลตางดานประสทธภาพแรงงาน สรปไดวาบรษทมผลตางเกยวกบคาแรงงานทางตรงทไมนาพอใจทงหมดเทากบ 48,000 บาท ดงน

สรปผลตางคาแรงงานทางตรง: ผลตางดานอตราคาจางแรงงาน 14,400 บาท (U)*

ผลตางดานประสทธภาพแรงงาน 33,600 บาท (U)*

รวม 48,000 บาท (U)*

F (Favorable) = ผลตางทนาพอใจ

*U (Unfavorable) = ผลตางทไมนาพอใจ

3. การวเคราะหผลตางคาใชจายการผลต (Manufacturing Overhead

Variances Analysis)

การวเคราะหผลตางคาใชจายการผลต หมายถง การค านวณหาผลตางของคาใชจายการผลตจรง กบคาใชจายการผลตทก าหนดไวตามมาตรฐาน ซงมแนวคดคอนขางซบซอนมากขน เนองจากคาใชจายการผลตมทงสวนทเปนตนทนคงท และสวนทเปนตนทนผนแปรโดยตองน าทงสองสวนมาพจารณารวมกน แตกตางกบการค านวณผลตางเกยวกบวตถดบทางตรง และผลตางเกยวกบคาแรงงานทางตรงทมเฉพาะสวนทเปนตนทนผนแปรเทานน ดงนน เพอใหเหนถงความมประสทธภาพในการท างาน และเพอการประเมนผลการท างานของหนวยงานทรบผดชอบแตละสวนยอยไดดยงขนจงควรท างบประมาณยดหยน (Flexible Budget) เกยวกบคาใชจายการผลตทควรเกดขน ณ ระดบการผลตตางๆ เพอประกอบการวเคราะหผลตาง ซงมการวเคราะหทงชนดผลตางเดยว 2 ผลตาง 3 ผลตาง และ 4 ผลตาง ส าหรบบทนจะกลาวถงการวเคราะหชนดผลตางเดยว และ 2 ผลตางเทานน ซงจะอธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 6-10 ดงน

บทท 6



จากขอมลตวอยางท 6-3 ของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด ซงไดก าหนดก าลงการผลตเทากบ 4,000 ชวโมงแรงงานทางตรง ในขณะทมชวโมงแรงงานทเกดขนจรง เทากบ 4,800 ชวโมง และชวโมงแรงงานมาตรฐาน ณ ระดบการผลตจรง เทากบ 3,840 ชวโมง

ดงนน การจดท างบประมาณยดหยน (Flexible Budget) สามารถแสดงการจดท าไดดงน

บรษท จฑาเทพการผลต จ ากด

งบประมาณยดหยน

ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25X1


ระดบการผลต

มาตรฐาน

ระดบการผลต

จรง ระดบการผลต

ปกต

จ านวนชวโมงแรงงานทางตรง (ชวโมง) 3,840 4,800 4,000

คาใชจายการผลตผนแปร :-*

วตถดบทางออม @ 2 7,680 9,600 8,000

คาเสอมราคาเครองจกร (วธช วโมงเครองจกร) @ 3

11,520 14,400 12,000

คาสาธารณปโภค @ 1.25 4,800 6,000 5,000

คาซอมบ ารง @ 1.75 6,720 8,400 7,000

รวมคาใชจายการผลตผนแปร 30,720 38,400 32,000

คาใชจายการผลตคงท:-

เงนเดอนผจดการโรงงาน 120,000 120,000 120,000

คาเชาโรงงาน 40,000 40,000 40,000

คาเบยประกนภยโรงงาน 8,000 8,000 8,000

รวมคาใชจายการผลตคงท 168,000 168,000 168,000

รวมคาใชจายการผลตทงสน 198,720 206,400 200,000

*อตราคาใชจายการผลตผนแปร ค านวณจากคาใชจายการผลต ณ ระดบการผลตปกต หารดวยจ านวนชวโมงแรงงานทางตรง 4,000 ชวโมง ณ ระดบการผลตปกต ดงน

บทท 6


รายการ คาใชจายการผลต ผนแปร (บาท)

จ านวนชวโมง ณ ระดบการผลตปกต

อตราคาใชจาย

การผลตผนแปร

วตถดบทางออม 8,000 4,000 2.00

คาเสอมราคาเครองจกร 12,000 4,000 3.00

คาสาธารณปโภค 5,000 4,000 1.25

คาซอมบ ารง 7,000 4,000 1.75

3.1 การวเคราะหผลตางคาใชจายการผลต (แบบผลตางเดยว)

การวเคราะหผลตางคาใชจายการผลตแบบผลตางเดยว (One-Way Analysis) หมายถง ความแตกตางระหวางตนทนคาใชจายการผลตทเกดขนจรงในงวด กบตนทนคาใชจายการผลตจดสรร เปนการวเคราะหและเปรยบเทยบอยางงาย โดยการน าคาใชจายการผลตทเกดขนจรงมาเปรยบเทยบกบคาใชจายการผลตจดสรร การค านวณและวเคราะหผลตางคาใชจายการผลตแบบผลตางเดยว สามารถค านวณและวเคราะหไดจากสตร ดงน

ก. ผลตางเกยวกบคาใชจายการผลต

= คาใชจายการผลตจรง – คาใชจายการผลตจดสรร*

ข. *คาใชจายการผลตจดสรร

= จ านวนชวโมงมาตรฐาน x อตราคาใชจายการผลตจดสรร

เพอใหเขาใจมากยงขน เกยวกบการวเคราะหคาใชจายการผลตแบบผลตางเดยว จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 6-11 ดงน


จากขอมลของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด สามารถน ามาวเคราะหหาผลตางคาใชจายการผลตแบบผลตางเดยว ไดดงน

ผลตางเกยวกบคาใชจายการผลต = คาใชจายการผลตจรง – คาใชจายการผลตจดสรร = 206,400 – (3,840 x 50)

= 206,400 – 192,000


บทท 6


จากการวเคราะหผลตางเกยวกบคาใชจายการผลต พบวา บรษทมผลตางทไมนาพอใจ อยเทากบ 14,400 บาท แสดงใหเหนถงการใชจายเงนในสวนของคาใชจายการผลตไมวาจะเปนคาใชจายการผลตผนแปร เชน คาสาธารณปโภค คาซอมบ ารง เปนตน รวมทงคาใชจายการผลตคงทไมมประสทธภาพมาก

3.2 การวเคราะหผลตางคาใชจายการผลต (แบบ 2 ผลตาง)

การวเคราะหคาใชจายการผลตแบบ 2 ผลตาง เปนการจ าแนกผลตางคาใชจายการผลตออกเปน 2 ดาน คอ ผลตางของคาใชจายการผลตดานงบประมาณ (Budget Variance)

ผลตางของคาใชจายการผลตดานก าลงการผลต (Production Volume Variance) สามารถอธบายไดดงน

3.2.1 ผลตางคาใชจายการผลตดานงบประมาณ ผลตางคาใชจายการผลตดานงบประมาณ หมายถง ความแตกตางระหวางคาใชจายการผลตทเกดขนจรงกบคาใชจายทเกดขนตามงบประมาณทยดหยน ณ ปรมาณการผลตทวางแผนหรอทเรยกวา งบประมาณยดหยน ณ ระดบการผลตมาตรฐาน ชใหเหนถงประสทธภาพในการควบคมคาใชจายในแตละฝายไดเปนอยางด การค านวณและวเคราะหผลตางคาใชจายการผลตดานงบประมาณ สามารถค านวณและวเคราะหไดจากสตร ดงน

ผลตางของคาใชจายการผลตดานงบประมาณ

= คาใชจายการผลตจรง - งบประมาณคาใชจายการผลตตามชวโมงมาตรฐาน ณ ระดบการผลตจรง

เพอใหเขาใจมากยงขน เกยวกบการวเคราะหคาใชจายการผลตแบบสองผลตางดานงบประมาณ จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 6-12 ดงน

บทท 6



จากขอมลของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด สามารถน ามาวเคราะหผลตางของคาใชจายการผลตดานงบประมาณ ไดดงน

ผลตางคาใชจายการผลตดานงบประมาณ

= คาใชจายการผลตจรง - งบประมาณคาใชจายการผลตตามชวโมง มาตรฐาน ณ ระดบการผลตจรง = 206,400 – 198,720*


*มาจากงบประมาณยดหยนตามตวอยางท 6-10

จากการวเคราะหผลตางคาใชจายการผลตดานงบประมาณ พบวา บรษทมผลตางทไมนาพอใจอยเทากบ 7,680 บาท หมายความวา บรษทไมมประสทธภาพในการควบคมคาใชจายไมใหสงขน ซงอาจมาจากการขาดความช านาญของคนงาน หรอเครองมอ เครองจกรทไมมตรวจสอบความพรอมในการใชงานอยางสม าเสมอ

3.2.2 ผลตางคาใชจายการผลตดานก าลงการผลต

ผลตางคาใชจายการผลตดานก าลงการผลต หมายถง ความแตกตางระหวางจ านวนชวโมงแรงงาน ณ ระดบก าลงการผลตปกต กบจ านวนชวโมงแรงงานมาตรฐาน ณ ระดบก าลงการผลตจรง คณดวยอตราคาใชจายการผลตคงทจดสรร ซงความแตกตางในสวนนจะท าใหคาใชจายการผลตในสวนทคงท ตามทบรษทไดคดเขางานมจ านวนนอยกวาหรอมากกวางบประมาณของคาใชจายการผลต ณ ระดบการผลตปกต และจากผลตางนจะชและเนนใหผบรหารตระหนกถงการด าเนนการผลตใหเปนไปตามแผนการผลตทวางไว สามารถค านวณและวเคราะหไดจากสตร ดงน

ผลตางคาใชจายการผลตดานก าลงการผลต

= (จ านวนชวโมงแรงงาน ณ ระดบก าลงการผลตปกต -จ านวนชวโมงแรงงาน

มาตรฐาน ณ ระดบก าลงการผลตจรง) x อตราคาใชจายการผลตคงทจดสรร

บทท 6


เพอใหเขาใจมากยงขน เกยวกบการวเคราะหคาใชจายการผลตแบบสองผลตางดานก าลงการผลต จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 6-13 ดงน


จากขอมลของบรษท จฑาเทพการผลต จ ากด สามารถน ามาวเคราะหผลตางของคาใชจายการผลตดานก าลงการผลต ไดดงน

ผลตางคาใชจายการผลตดานก าลงการผลต

= (จ านวนชวโมงแรงงาน ณ ระดบก าลงการผลตปกต – จ านวนชวโมงแรงงาน

มาตรฐาน ณ ระดบก าลงการผลตจรง) x อตราคาใชจายการผลตคงทจดสรร = (4,000 – 3,840) x 42


จากการวเคราะหผลตางของคาใชจายการผลตดานก าลงการผลต พบวา บรษทมผลตางทไมนาพอใจอยเทากบ 6,720 บาท หมายความวา ก าลงการผลตจรงของกจกรรมการผลต ไมเปนไปตามก าลงการผลตปกตทบรษทวางแผนไว ซงท าใหมก าลงการผลตทวางเปลา แสดงใหเหนวามการใชประโยชนของตนทนคงทไมเตมท

จากการค านวณและวเคราะหผลตางคาใชจายการผลตดานงบประมาณ และผลตางคาใชจายการผลตดานก าลงการผลต สรปไดวาบรษทมผลตางเกยวกบคาใชจายการผลตทไมนาพอใจทงหมดเทากบ 14,400 บาท สามารถสรปไดดงน

สรปผลตางคาใชจายการผลตแบบ 2 ผลตาง: ผลตางดานงบประมาณ 7,680 บาท (U)*

ผลตางดานก าลงการผลต 6,720 บาท (U)*

รวม 14,400 บาท (U)*

F (Favorable) = ผลตางทนาพอใจ

*U (Unfavorable) = ผลตางทไมนาพอใจ

บทท 6


ขอสงเกต: จากการวเคราะหผลตางเกยวกบคาใชจายการผลต ไมวาจะเปนการวเคราะหแบบผลตางเดยว หรอแบบ 2 ผลตาง เมอสรปโดยรวมแลวค าตอบของผลตางจะมจ านวนเทากนเสมอ

จากการค านวณและการวเคราะหผลตางเพอการควบคมขางตน สามารถน ามาแสดงถงความสมพนธของตนทนมาตรฐานทง 3 สวน ดงแสดงในภาพท 6-3 ดงน

ภาพท 6-3 การวเคราะหผลตางเพอการควบคม

จากการวเคราะหผลตางเพอการควบคมเกยวกบวตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลต สามารถน ามาสรปถงสาเหตทท าใหเกดผลตางแตละดาน ดงแสดงในตารางท 6-1 ดงน

การวเคราะหผลตาง

ผลตางวตถดบทางตรง

ผลตางคาแรงงานทางตรง

ผลตางคาใชจายการผลต

ดานอตราคาจาง ดานประสทธภาพ

ผลตางเดยว ดานราคาวตถดบ ดานปรมาณการใช

แบบ 2 ผลตาง

ดานงบประมาณ ดานปรมาณการผลต

บทท 6


ตารางท 6-1 แสดงการสรปสาเหตทท าใหเกดผลตางเพอการควบคม

ผลตาง สาเหต ดานราคาวตถดบทางตรง การจดซอไมมประสทธภาพ วตถดบขนราคาตามภาวะ

เศรษฐกจทเปลยนแปลงไป บรษทมความตองการซอเปนการเรงดวน

ดานปรมาณการใชวตถดบ วตถดบทซอมาคณภาพต า คนงานขาดทกษะ เครองจกรลาสมยหรอขาดการดแลและซอมบ ารง การควบคมงานไมมประสทธภาพ

ดานอตราคาจางแรงงาน อตราคาแรงไมไดมาตรฐาน แรงงานขาดแคลน รฐบาลเปลยนแปลงการก าหนดอตราคาจางขนต า

ดานประสทธภาพการท างาน คนงานไมมประสทธภาพการท างาน คณภาพวตถดบไมด แรงงานขาดความช านาญในการท างาน

ดานงบประมาณ เกดจากการใชจายเงนสงกวางบประมาณทตงไว อาจเกด

จากรายการทเปนตนทนผนแปรโดยสวนใหญ เชน คาไฟ อาจเกดจากการใชทไมประหยด

ดานก าลงการผลต เกดจากก าลงการผลตจรงของการผลต ไมเปนไปตาม

ก าลงการผลตปกตทบรษทวางแผนไว ซงท าใหมก าลง การผลตทวางเปลา

สรป ตนทนมาตรฐาน หมายถง การก าหนดตนทนการผลตสนคาไวลวงหนาอย างมหลกเกณฑภายใตการด าเนนงานทมประสทธภาพ เปนมาตรฐานในการผลตสนคา ประกอบดวย วตถดบทางตรงมาตรฐาน คาแรงงานทางตรงมาตรฐาน และคาใชจายการผลตมาตรฐาน ซงตนทนมาตรฐานจะเปนเครองมอในการประเมนผลการปฏบตงานไดเปนอยางด การวเคราะหผลตางเกยวกบวตถดบทางตรง จ าแนกเปน 2 ดาน คอ ผลตางดานราคาวตถดบทางตรง และผลตางดานปรมาณการใชวตถดบทางตรง การวเคราะหผลตางเกยวกบคาแรงงานทางตรง จ าแนกเปน 2 ดาน คอ ผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง และผลตางดานประสทธภาพการท างาน และการวเคราะหผลตางเกยวกบคาใชจายการผลตค านวณได 2 แบบ คอ แบบผลตางเดยว กบแบบ 2 ผลตาง ซงการหาผลตางคาใชจายการผลตแบบ 2 ผลตาง จ าแนกเปน 2 ดาน คอ ผลตางดานงบประมาณ และผลตางดานก าลงการผลต

บทท 6



1. ตอไปนเปนขอมลเกยวกบตนทนมาตรฐานในสวนของการใชวตถดบเพอการท าการผลตสนคาชนดหนงของบรษท วฒภทร จ ากด ในป 25x1

วตถดบ 2 กโลกรม ราคากโลกรมละ 20 บาท เทากบ 40 บาท/สนคาส าเรจรป 1 หนวย

ในระหวางเดอนมกราคม 25x1 บรษทไดท าการผลตสนคาทงสน 4,000 หนวย และมตนทนทเกดขนจรงเกยวกบวตถดบ ดงน ซอวตถดบ 10,000 กโลกรม ราคากโลกรมละ 20.50 บาท

เบกใชวตถดบ 8,500 กโลกรม

ใหท า

1. ค านวณผลตางดานราคาวตถดบทางตรง และผลตางดานการใชวตถดบทางตรง 2. ค านวณผลตางรวมเกยวกบวตถดบทางตรง

2. ราคามาตรฐานของวตถดบทางตรงเทากบชนละ 5 บาท ปรมาณการใชวตถดบมาตรฐาน

ตอหนวยสนคาส าเรจรปเทากบ 4 ชน ปรมาณการผลตจรงในงวดเทากบ 500 หนวย ระหวางงวดมการเบกใชวตถดบไปใชจรงเทากบ 2,200 ชน ราคาวตถดบทซอมาราคาชนละ 5.25 บาท

ใหท า

1. ค านวณผลตางดานราคาวตถดบทางตรง และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง 2. ค านวณผลตางดานการใชวตถดบทางตรง และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง 3. ค านวณผลตางรวมเกยวกบวตถดบทางตรง

3. อตรามาตรฐานของคาแรงงานทางตรงเทากบชวโมงละ 30 บาท เวลาทใชส าหรบการผลตมาตรฐานตอหนวยสนคาส าเรจรปเทากบ 2 ชวโมง ปรมาณการผลตจรงเทากบ 1,000 หนวย

ระหวางงวดเวลาทใชไปจรงเทากบ 1,900 ชวโมง อตราคาจางทจายจรงชวโมงละ 32 บาท

ใหท า

1. ค านวณผลตางดานอตราคาจาง และผลตางดานประสทธภาพการท างาน

2. ค านวณผลตางรวมเกยวกบคาแรงงานทางตรง

บทท 6


4. บรษท รชชานนท จ ากด ไดมการใชระบบตนทนมาตรฐาน และตอไปนเปนขอมลเกยวกบการก าหนดตนทนมาตรฐานตอหนวยในสวนของคาแรงงานส าหรบการผลตสนคาชนดหนงของบรษท

คาแรงงานทางตรง 3 ชวโมง ชวโมงละ 25 บาท

ในระหวางเดอนเมษายน 25x1 บรษทผลตสนคาส าเรจรปไดทงสน 5,000 หนวย และ มตนทนจรงเกดขนดงน คาแรงงานทางตรง 15,200 ชวโมง ๆ ละ 26 บาท เทากบ 395,200 บาท

ใหท า

1. ค านวณผลตางดานอตราคาจาง และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง 2. ค านวณผลตางดานประสทธภาพการท างาน และอธบายถงสาเหตทท าใหเกด

ผลตาง 3. ค านวณผลตางรวมเกยวกบคาแรงงานทางตรง

5. ตอไปนเปนขอมลเกยวกบจ านวนแรงงานทางตรงและคาใชจายการผลตมาตรฐานตอการผลตสนคาส าเรจรปหนงหนวย ณ ระดบการผลตท 10,000 หนวย ของบรษทแหงหนง สนคาส าเรจรป 1 หนวย ใชแรงงานทางตรง 5 ชวโมง อตราคาใชจายการผลต 3 บาท/ ชวโมงแรงงานทางตรง ในระหวางเดอนพฤษภาคม 25x1 บรษทผลตสนคาส าเรจรปอยไดทงสน 6,000 หนวย มจ านวนชวโมงแรงงานทางตรง 25,000 ชวโมง และมคาใชจายการผลตเกดขนจรงทงสน 100,000 บาท

ใหท า

1. ค านวณหาผลตางคาใชจายการผลต (แบบผลตางเดยว) 2. จงอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตางทค านวณไดในค าสงท 1

6. บรษทแหงหนง มขอมลเกยวกบคาใชจายการผลตมาตรฐานตอ 1 หนวยของสนคาส าเรจรป ดงน คาใชจายการผลตผนแปร (0.25 ชวโมง อตราชวโมงละ 6 บาท) 1.5 บาท

คาใชจายการผลตคงท (0.25 ชวโมง อตราชวโมงละ 4 บาท) 1.0 บาท

รวมคาใชจายการผลตตอหนวย 2.5 บาท

บทท 6


ณ ระดบการผลต 2,000 หนวย หรอเทากบ 500 ชวโมงมาตรฐาน ระหวางป 25x1

มตนทนคาใชจายการผลตทเกดขนจรง ดงน คาใชจายการผลตผนแปร 3,500 บาท


หนวยผลต 1,800 หนวย

ใหท า

1. ค านวณหาผลตางดานงบประมาณ และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง 2. ค านวณหาผลตางดานก าลงการผลต และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง 3. ค านวณหาผลตางรวมเกยวกบคาใชจายการผลต

4. ค านวณหาผลตางคาใชจายการผลต (แบบผลตางเดยว)

7. บรษท น าสมคน จ ากด ผลตน าสมคนส าเรจรป มตนทนมาตรฐานตอ 1 หนวยการผลต ดงน วตถดบทางตรง 0.75 กโลกรม @ 42.00 บาท

คาแรงงานทางตรง 0.10 ชวโมง @ 30.00 บาท

คาใชจายการผลตคงท 0.10 ชวโมง @ 12.25 บาท

คาใชจายการผลตผนแปร 0.10 ชวโมง @ 23.55 บาท

ก าลงการผลตปกตของบรษทเทากบ 350 ชวโมงแรงงานทางตรงตอเดอน ขอมลเกยวกบการด าเนนงานส าหรบเดอน มกราคม 25x1 มดงน

1. ผลตสนคาจ านวน 3,000 หนวย

2. ซอวตถดบทางตรง 2,000 กโลกรม @ 40 บาท

3. เบกวตถดบทางตรงไปใช 1,500 กโลกรม

4. ใชแรงงานทงสน 240 ชวโมง คาจางรวม 6,000 บาท

5. คาใชจายการผลตคงทเกดขนจรง 3,692 บาท

6. คาใชจายการผลตผนแปรเกดขนจรง 9,506 บาท

ใหท า 1. วเคราะหผลตางวตถดบทางตรง และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง

2. วเคราะหผลตางคาแรงงานทางตรง และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง 3. วเคราะหผลตางคาใชจายการผลต (แบบ 2 ผลตาง) และอธบายถงสาเหตทท าให

เกดผลตาง

บทท 6


8. บรษท สนธการคา จ ากด มบตรตนทนมาตรฐานส าหรบการผลตสนคาส าเรจหนงหนวยดงน ขอมลเกยวกบตนทนมาตรฐาน ตนทนตอหนวย (บาท)

วตถดบ (2 ชน ๆ ละ 4 บาท) 4.00

คาแรงงาน (0.05 ชวโมงๆ ละ 35 บาท) 1.75

คาใชจายการผลต:-

ผนแปร (0.05 ชวโมงๆ ละ 20 บาท) 1.00

คงท (0.05 ชวโมงๆ ละ 30 บาท) 1.50

งบประมาณเกยวกบคาใชจายการผลตและอตราคาใชจายการผลตจดสรร ไดจดท าขนภายใตระดบการผลตปกตจ านวน 20,000 หนวย และจากผลการด าเนนงานทเกดขนจรง บรษทมขอมลเกยวกบตนทนผลตภณฑ ดงน

ขอมลเกยวกบตนทนจรง:-

หนวยผลต 18,000 หนวย

วตถดบทางตรงทซอและเบกใช 40,000 ชน

คาแรงงานทางตรงทจายทงสน (ชวโมงละ 34) 40,800 บาท



ใหท า

1. ผลตางทางดานราคาของวตถดบทซอ

2. ผลตางทางดานปรมาณวตถดบทใช 3. ผลตางทางดานอตราคาจางแรงงาน

4. ผลตางทางดานประสทธภาพแรงงาน

5. ผลตางดานงบประมาณ

6. ผลตางดานก าลงการผลต

7. ผลตางทางดานคาใชจายการผลต (แบบผลตางเดยว) 8. อธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตางตงแตขอ 1. - ขอ 7.

บทท 6


9. บรษท อดรน าไทย จ ากด มความตองการประเมนผลการปฏบตงานของสวนงานทเกยวของกบกระบวนการผลต โดยใหท าการวเคราะหผลตางของตนทนการผลต ซงมขอมลทเกยวของกบตนทนมาตรฐานของสนคา 1 หนวย (ระดบการผลตปกต 5,400 หนวย) ดงน

ตนทนมาตรฐานตอหนวย:

วตถดบทางตรง (1.5 เมตร เมตรละ 50 บาท) 75 บาท

คาแรงงานทางตรง (3 ชวโมง ชวโมงละ 20 บาท) 60 บาท

คาใชจายการผลตผนแปร (3 ชวโมง ชวโมงละ 6 บาท) 18 บาท

คาใชจายการผลตคงท (3 ชวโมง ชวโมงละ 7 บาท) 21 บาท

รวมตนทนตอหนวย 174 บาท

ขอมลเกดขนจรงระหวางป:

1. บรษทผลตสนคาจ านวน 4,800 หนวย

2. บรษทซอวตถดบจ านวน 7,800 เมตร ราคาเมตรละ 49.50 บาท เบกใชจ านวน 7,500 เมตร

3. คาแรงงานทางตรงใชไปจ านวน 15,400 ชวโมง อตราคาจางชวโมงละ 21 บาท

4. คาใชจายการผลตผนแปรจ านวน 100,000 บาท

5. คาใชจายการผลตคงทจ านวน 118,000 บาท

6. งานระหวางผลตปลายงวดจ านวน 200 หนวย (วตถดบ 100%, ตนทนแปรสภาพ 70%)

ใหท า

1. วเคราะหผลตางวตถดบทางตรง และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง 2. วเคราะหผลตางคาแรงงานทางตรง และอธบายถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง 3. วเคราะหผลตางคาใชจายการผลตแบบผลตางเดยว และแบบ 2 ผลตาง และอธบาย

ถงสาเหตทท าใหเกดผลตาง

บทท 7

189 การก าหนดราคาผลตภณฑ

บทท 7 การก าหนดราคาผลตภณฑ

การก าหนดราคาผลตภณฑ (Pricing of Products) เปนการตงราคาของผลตภณฑและบรการ เพอใหไดก าไรตามเปาหมาย ซงเปนการตดสนใจระยะสน (Short-term Decision)

ทผบรหารตองใหความส าคญและตองตดสนใจอยางรอบคอบ เพราะถาราคาทต งไวสงเกนไปกจะท าใหผลตภณฑหรอบรการขายไมได แตถาราคาทตงไวต า เกนไปกอาจท าใหขาดท นไดเชนกน ถงแมการก าหนดราคาผลตภณฑจะถอเปนหนาทของผบรหาร แตเพอใหไดมาซงราคาทเหมาะสมแลว ผบรหารตองมการประสานงานกบหลายหนวยงานในกจการ เชน ฝายบญช ฝายการผลต รวมถงขอมลทเปนปจจยแวดลอมตางๆ เชน คแขงขน ความตองการของลกคา ภาวะเศรษฐกจ นโยบายของรฐบาล ประเภทของผลตภณฑและบรการ เปนตน

ปจจยทมอทธพลตอการก าหนดราคาผลตภณฑ

ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจในการก าหนดราคาผลตภณฑเปนสงทผบรหารตองพจารณาและค านงถงอยเสมอ สามารถแบงเปน 2 สวน คอ ปจจยภายใน และปจจยภายนอก(ปรบปร งจาก อ ษณย เสงพาณชย, 2553 : 192-194)

1. ปจจยภายใน (Internal Factors)

ปจจยภายในเปนขอมลทสามารถรวบรวม ควบค ม หรอทราบไดจากสงทเกดขน

ภายในกจการ ประกอบดวย

1.1 ขอมลตนทนของกจการ (Cost Data) ตนท นเปนสงส าคญในการก าหนด

ราคาผลตภณฑ ซงสามารถเกบรวบรวมไดจากบ คคลทเกยวของภายในกจการ ไมวาจะเปนตนท นทเกยวของกบการผลต หรอตนท นทไมเกยวของกบการผลตทงตนท นผนแปร และตนท นคงท ซงจะมความแตกตางกนไปขนอยกบประเภทของธ รกจ เชน ธ รกจการใหบรการ ธ รกจซอมาแลวขาย ธ รกจผลตแลวขาย

1.2 เปาหมายหรอวตถประสงคเกยวกบรายไดและก าไร (Revenue and

Profit Objective) หากมการก าหนดเปาหมายหรอวตถ ประสงคเกยวกบรายไดและก าไรไวอยางชดเจนแลว เชน เปาหมายก าไรทตองมากกวาตนท น เปาหมายเพมยอดขายใหเพมมาก

บทท 7


ขน เปนตน ล าดบตอมากคอ การด าเนนงานใหไดตามเปาหมายทวางแผนไว โดยตองก าหนดราคาใหสงกวาตนท นของกจการทงนกเพอผลก าไรตามทตองการ

1.3 ประเภทของผลตภณฑและบรการ (Type of Product or Service) หากผลตภณฑทกจการผลตมลกษณะคลายคลงกบทตลาดคแขงขนมอย กจการกไมสามารถตงราคาทสงได จงตองพจารณาขอมลคแขงขนกอน เพอใหไดราคาทเหมาะสม หรอบางครงผลตภณฑและบรการดงกลาวอาจเปนผลตภณฑใหมทยงไมเปนรจกหรอไดรบการยอมรบจากลกคา กจการกควรมการทดสอบตลาด หรอใชการเลอกกลย ทธในการก าหนดราคาใหเหมาะสมเชนกน

2. ปจจยภายนอก (External Factors)

ปจจยภายนอก เปนขอมลภายนอกทกจการไมสามารถควบค มใหเปนไปตามท ตองการได ซงถอเปนปจจยทมอทธพลในการก าหนดราคาผลตภณฑเ ปนอยางมาก ประกอบดวย

2.1 ความตองการของลกคา (Customer Demand) ความตองการของลกคาเปนปจจยทมอทธพลส าคญมากตอการก าหนดราคาผลตภณฑทกจการตองค านงถง โดยตองก าหนดราคาใหเหมาะสมกบการยอมรบของลกคา เชน ราคาอาจไมจ าเปนตองต าเกนไปเมอเทยบกบค ณภาพของสนคาทลกคาตองการ กลาวคอ ลกคายอมจายเงนในราคาทสงไดเพอใหไดสนคาทมค ณภาพตามความตองการ เมอเทยบกบการจายเงนในราคาทต าแตค ณภาพไมด

2.2 คแขงขน (Competitors) การศกษาคแขงขนกอนการก าหนดราคาถอเปน

สงทกจการควรปฏบต เพราะธ รกจไมอาจตงราคาผลตภณฑสงกวาราคาคแขงขนขณะค ณภาพของผลตภณฑใกลเคยงกนได โดยเฉพาะเมออยในตลาดแขงขนกนอยางสมบรณ เพราะอาจขายผลตภณฑไมไดเนองจากลกคาหนไปซอสนคาของคแขงขนแทนการเลอกซอกบกจการ

2.3 นโยบายภาครฐ (Political) นโยบายภาครฐมอทธพลตอการก าหนดราคา

ผลตภณฑ โดยเฉพาะกจการทมการผลตสนคาทอยในประเภทสนคาควบค ม ปจจ บนมจ านวนถง 41 รายการ จะตองก าหนดราคาผลตภณฑตามนโยบายภาครฐซงไมสามารถก าหนดราคาผลตภณฑไดโดยอสระ ตวอยางสนคาควบค ม เชน ขาวเปลอก ขาวสาร นมผง นมสด ผงซกฟอก ยารกษาโรค น ามนเชอเพลง จกรยานยนต เมดพลาสตก ป ย ทอพวซ เปนตน

บทท 7


2.4 สภาพแวดลอมโดยทวไป (General Environment) เปนสภาพแวดลอมทสงผลทงโดยตรงและโดยออมตอกจการ เชน การเมองและกฎหมาย (Politic and law) เปนเสมอนกฎเกณฑของการด าเนนธ รกจ และการแขงขน ซงกจการจะตองด าเนนงานตามทกฎหมายก าหนด เทคโนโลย (Technology) ความกาวหนาทางเทคโนโลยท าใหเกดการเปลยนแปลงทางธ รกจ วฒนธรรมและสงคม (Social Cultural) ซงการเปลยนแปลงทางสงคมจะมผลท าใหคานยมเปลยนแปลงไป เศรษฐกจมหภาค (Macroeconomic) เปนตน

จากการอธบายถงปจจยทมอทธพลตอการก าหนดราคาผลตภณฑขางตน ซงมทงปจจยภายในและปจจยภายนอก สามารถน ามาสรปดงแสดงในภาพท 7-1 ดงน

ภาพท 7-1 ปจจยทมอทธพลตอการก าหนดราคาผลตภณฑ

การก าหนดราคาโดยใชตนทนเปนฐาน

การก าหนดราคาโดยใชตนทนฐาน (Cost-Based Pricing) เปนการก าหนดราคาผลตภณฑโดยใชขอมลทางดานตนทนทมล กษณะแตกตางกนไปขนอยกบความตองการน าไปใช เพอเปนขอมลส าหรบการพจารณาตดสนใจ ซงการก าหนดราคาผลตภณฑในลกษณะนเปนทนยมใชโดยทวไป เพราะสวนใหญแลวการก าหนดราคาตองสามารถชดเชยตนทนทเกดขนทงหมดของสนคาและบรการได (ปรบปรงจากศรสดา อาชวานนทกล, 2557 : 9-3)

ปจจยทมอทธพล

ปจจยภายใน

ตนทน เปาหมายก าไร

ประเภทของผลตภณฑ

ปจจยภายนอก

ความตองการของลกคา

คแขงขน นโยบายภาครฐ

สภาพแวดลอมทวไป

บทท 7


1. การก าหนดราคาโดยใชสวนบวกเพมจากตนทน (Pricing Based on Cost-

plus Pricing Formulas)

การก าหนดราคาตามวธน เปนลกษณะทมการใชขอมลทางดานตนทนเปนฐานในการก าหนดราคาแลวใชการบวกสวนเพม (Markup) เขาไปกบตนทนผลตภณฑ โดยฐานของตนทนทน ามาใชพจารณาประกอบการก าหนดราคาอาจมหลายลกษณะ เชน ลกษณะตนทนเตมหรอตนทนรวม (Full Costing or Absorption Costing) ตนทนผนแปร หรอตนทนตรง (Variable

Costing or Direct Costing) ซงเปนการก าหนดตนทนผลตภณฑตามทไดกลาวมาแลวในบทท 3 สวนลกษณะตนทนผนแปรรวม (Total Variable Costing) และตนทนรวม (Total Costing)

เปนการก าหนดเพมจากการน าไปรวมสวนทไมเกยวของกบการผลต การก าหนดราคาโดยใชสวนบวกเพมจากตนทน สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ราคาผลตภณฑ = ตนทน + (ตนทน x อตราสวนบวกเพม)

เพอใหเขาใจมากยงขน เกยวกบการก าหนดราคาโดยใชสวนบวกเพมจากตนทนในแตละลกษณะ จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 7-1 ดงน

ตวอยางท 7-1 บรษท คณหญงแฟชน จ ากด ไดมการก าหนดนโยบายส าหรบการก าหนดราคา

ผลตภณฑของสนคาแตละชนด โดยใหมการบวกสวนเพมในอตรา 60% จากราคาทนของสนคาทซอเขามาจ าหนาย รายละเอยดขอมลของสนคามดงน

ชนดของสนคา ราคาทนของสนคา (บาท) รองเทา กระโปรง เสอ

กางเกง

200

400

300

500

จากขอมลขางตน สามารถน ามาแสดงการค านวณประกอบเพอหาราคาผลตภณฑของสนคาแตละชนด ไดจากสตรดงน

บทท 7


ราคาผลตภณฑ = ตนทน + (ตนทน x อตราสวนบวกเพม) รองเทา = 200 + (200 x 60%)

= 200 + 120

= 320

กระโปรง = 400 + (400 x 60%)

= 400 + 240

= 640

เสอ = 300 + (300 x 60%)

= 300 + 180

= 480

กางเกง = 500 + (500 x 60%)

= 500 + 300

= 800

จากการค านวณขางตนทน แสดงใหเหนวา ถาบรษทตองการบวกสวนเพมในอตรา 60% จากราคาทนของสนคา จะตองก าหนดราคาขายรองเทาเทากบ 320 บาท กระโปรงเทากบ 640 บาท เสอราคา 480 บาท และกางเกงราคา 800 บาท

การแสดงการก าหนดราคาผลตภณฑดงกลาวมกเปนการก าหนดราคาส าหรบกจการซอมาแลวขาย โดยการก าหนดอตราสวนบวกเพมจะตองก าหนดขนอยางเพยงพอส าหรบคาใชจายการขายและบรหารทจะเกดขนรวมถงผลก าไรทกจการตองการ สวนส าหรบกจการผลตแลวขายจะพจารณา ดงแสดงในตวอยางท 7-2 ดงน

ตวอยางท 7-2 บรษท แพรวาไทย จ ากด ก าลงพจารณาเกยวกบการก าหนดราคาสนคาชนดหนงโดย

ใชตนทนเปนฐาน ซงแผนกบญชไดแสดงขอมลเกยวกบตนทนทมปรมาณการผลตและจ าหนายเทากบ 10,000 หนวย ไวดงน (หนวย : บาท)

บทท 7


ตนทนตอหนวย ตนทนรวม

วตถดบทางตรง 10 100,000

คาแรงงานทางตรง 8 80,000

คาใชจายในการผลตผนแปร 5 50,000

คาใชจายในการผลตคงท 7 70,000

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร 3 30,000

คาใชจายการขายและบรหารคงท 2 20,000

จากขอมลขางตน บรษทสามารถน ามาก าหนดลกษณะของตนทนตอหนวยโดยแยกพจารณาไดเปน 4 ลกษณะ ดงน

ประเภทของตนทน ตนทน

เตม

ตนทน

ผนแปร

ตนทน

ผนแปรรวม

ตนทน

รวม

วตถดบทางตรง 10 10 10 10

คาแรงงานทางตรง 8 8 8 8

คาใชจายการผลตผนแปร 5 5 5 5

คาใชจายการผลตคงท 7 - - 7

คาใชจายการขายและ บรหารผนแปร

-

-

3

3

คาใชจายการขายและ บรหารคงท

-

-

-

2

รวม 30 23 26 35

จากขอมลเกยวกบตนทนของผลตภณฑขางตน หากกจการมแนวทางทจะก าหนดราคาผลตภณฑของขอมลตนทนทมล กษณะแตกตางกนตามนโยบายการบวกสวนเพมทแตกตางกน ในแตละกรณดงน

กรณท 1 นโยบายบวกสวนเพม 50% จากตนทนเตม ราคาผลตภณฑตอหนวยของบรษทจะเปนดงน

ตนทนเตม 30 บาท

บวก สวนบวกเพม 50% 15 บาท

ราคาผลตภณฑ 45 บาท

บทท 7


กรณท 2 นโยบายบวกสวนเพม 95.65% จากตนทนผนแปร ราคาผลตภณฑตอหนวยของบรษทจะเปนดงน

ตนทนผนแปร 23 บาท

บวก สวนบวกเพม 95.65% 22 บาท


กรณท 3 นโยบายบวกสวนเพม 73.08% จากตนทนผนแปรรวม ราคาผลตภณฑตอหนวยของบรษทจะเปนดงน

ตนทนผนแปรรวม 26 บาท



กรณท 4 นโยบายบวกสวนเพม 28.57% จากตนทนรวม ราคาผลตภณฑตอหนวยของบรษทจะเปนดงน

ตนทนรวม 35 บาท



โดยสรป การก าหนดราคาโดยใชสวนบวกเพมจากตนทนเปนวธทท าไดงาย และถอเปนแนวปฏบตโดยสวนใหญ แตทส าคญคอ ตองก าหนดลกษณะของตนทนทตองการบวกสวนเพมใหชดเจนโดยเฉพาะธรกจผลตแลวขาย

2. การก าหนดราคาโดยใชก าไรทตองการ (Pricing Based on Target Profit)

การก าหนดราคาตามวธน เปนลกษณะการก าหนดราคาโดยผบรหารจะมเปาหมายของก าไรทตองการไวกอน แลวน ามาบวกเพมจากตนทนตามลกษณะทแตกตางกนดงทไดกลาวมาแลว สามารถแสดงการค านวณไดจากสตร ดงน

ราคาผลตภณฑตอหนวย = จ านวนหนวยงการก าไรทตอตนท น

บทท 7


เพอใหเกดความเขาใจมากยงขน เกยวกบการก าหนดราคาโดยใชก าไรทตองการ จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 7-3 ดงน


จากขอมลตวอยางท 7-2 ของบรษท แพรวาไทย จ ากด ถาสมมตบรษทมนโยบายในการก าหนดราคาโดยตองการก าไรสงสดจ านวน 100,000 บาท จากตนทนเตม บรษทจะตองก าหนดราคาผลตภณฑหนวยละเทาใด สามารถแสดงการค านวณไดดงน

ราคาผลตภณฑตอหนวย = จ านวนหนวยงการก าไรทตอตนท น

=

10,000

100,00010,000 x30

= 40 บาท

ดงนน หากบรษทตองการก าไรจ านวน 100,000 บาท จะตองก าหนดราคาผลตภณฑหนวยละ 40 บาท

ก าหนดราคาตามวธน นอกจากจะก าหนดเปนนโยบายส าหรบธรกจผลตแลวขาย ยงเปนทนยมน ามาใชกบธรกจการใหบรการเพอเปนก าหนดอตราคาบรการอกดวย ซงจะขอยกตวอยางเพออธบายเพมเตม ดงแสดงในตวอยางท 7-4 ดงน

ตวอยางท 7-4 บรษท ยานยนตเซอรวส จ ากด ไดด าเนนธรกจเกยวกบการรบตรวจสอบคณภาพรถ

ทวไป โดยบรษทมนโยบายทจะคดคาบรการจากลกคาตามชวโมงใหบรการตรวจสอบ ซงบรษทไดมการจดท างบประมาณคาใชจายทจะเกดขนในแตละเดอน ณ ระดบชวโมงการใหบรการตรวจสอบจ านวน 1,000 ชวโมง ไวดงน

เงนเดอนพนกงาน 50,000 บาท

คาเชาราน 12,000 บาท

คาเบยประกน 8,000 บาท

คาสาธารณปโภค 5,000 บาท

คาใชจายเบดเตลด 20,000 บาท


บทท 7


ถาบรษทตองการก าไรจากการด าเนนงานเดอนละ 25,000 บาท การก าหนดอตราคาบรการตอชวโมงตรวจสอบทจะใหบรการแกลกคา สามารถค านวณไดดงน

อตราคาบรการตอชวโมง = การมงการใหบรจ านวนชวโงการก าไรทตอตนทนรวม

= 1,000

25,00095,000

= 120 บาท / ชวโมง ดงนน หากบรษทตองการก าไรจากการด าเนนงานเดอนละ 25,000 บาท ณ ระดบชวโมงการใหบรการจ านวน 1,000 ชวโมง บรษทจะตองก าหนดอตราคาบรการตรวจสอบคณภาพสนคาเทากบ 120 บาทตอชวโมง

3. ก าหนดราคาโดยใชอตราผลตอบแทนจากการลงทน (Pricing Based on

Return on Investment : ROI)

การก าหนดราคาตามวธน เปนวธทค านงถงเงนลงทนในการด าเนนธรกจมาประกอบการตดสนใจดวย ซงเปนการมงหวงใหกจการมผลก าไรเทากบผลตอบแทนจากการลงทนทกจการตองการ เมอก าหนดหรอทราบอตราผลตอบแทนจากการลงทนทตองการแลว กสามารถน าไปค านวณหาอตราสวนบวกเพมส าหรบน าไปก าหนดราคาผลตภณฑตอไปได การค านวณหาอตราผลตอบแทนจากการลงทน สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

อตราผลตอบแทนจากการลงทน = 100 xเงนลงท นก าไรส ทธ

การค านวณหาอตราสวนบวกเพม (Markup Percentage) สามารถค านวณไดจากลกษณะของตนทน 2 กรณ คอ ตนทนเตม และตนทนผนแปรรวม

กรณท 1 กจการใชวธการคดตนทนตามลกษณะของตนทนเตม สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

อตราสวนบวกเพม = x100ตอหนวยตนท นเตม xลตและขายปรมาณการผรหารการขายและบคาใชจาย กการลงท นผลตอบแทนจา

บทท 7


กรณท 2 กจการใชวธการคดตนทนตามลกษณะของตนทนผนแปรรวม สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

อตราสวนบวกเพม = 100 x วยปรรวมต อหนตนทนผนแ x ล ตและขายปร มาณการผงท าใชจ ายคตนทนและค กการลงทนผลตอบแทนจา

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบก าหนดราคาโดยใชอตราผลตอบแทนทตองการจากการลงทน จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณประกอบ โดยแยกตามลกษณะของตนทน ดงน


จากขอมลตวอยางท 7-2 ของบรษท แพรวาไทย จ ากด หากบรษทก าลงพจารณาเกยวกบการก าหนดราคาของผลตภณฑชนดหนง ซงเปนโครงการทบรษทจะลงทนในอก 6 เดอนขางหนา โดยไดประมาณเงนลงทนไวจ านวน 520,000 บาท บรษทใชวธการคดตนทนตามลกษณะของตนทนเตม ถาบรษทตองการผลตอบแทนจากการลงทน 25% การค านวณหาอตราสวนบวกเพม และราคาของผลตภณฑ สามารถแสดงการค านวณไดดงน

อตราสวนบวกเพม = x100ตอหนวยตนท นเตม xลตและขายปรมาณการผรหารการขายและบคาใชจาย กการลงท นผลตอบแทนจา

=

100 x30 x10,000

50,00025% x520,000

= 100 x300,000

180,000

= 60%

ดงนน ราคาผลตภณฑ = ตนทนเตมตอหนวย + (ตนทน x อตราสวนบวกเพม)

= 30 + ( 30 x 60% ) = 30 + 18

= 48 บาท

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา ถาบรษทตองการอตราผลตอบแทนจากการลงทน 25% จากตนทนเตม จะตองก าหนดราคาผลตภณฑเทากบ 48 บาท แตทงนตองอยใน

บทท 7


เงอนไขของการผลตและขายไดทงหมด 10,000 หนวยตามทวางแผนไว จงจะท าใหไดก าไรเทากบ 130,000 บาท ซงคดเปน 25% ของเงนลงทนจ านวน 520,000 บาท ดงแสดงไวในงบก าไรขาดทนเพอเปนการพสจนผลตอบแทนทจะไดรบ ดงน

บรษท แพรวาไทย จ ากด



ยอดขาย (10,000 x 48) 480,000

หก ตนทนขาย (10,000 x 30) 300,000


หก คาใชจายการขายและบรหาร 50,000


ดงนน ROI = 100 x520,000

130,000

= 25%

ตวอยางท 7-6 จากขอมลตวอยางท 7-2 ของบรษท แพรวาไทย จ ากด สมมตถาบรษทใชนโยบาย

ในการก าหนดราคาโดยใชอตราผลตอบแทนจากการลงทนจากลกษณะของตนทนผนแปรรวม ขณะทมเงนลงทนและอตราผลตอบแทนเทาเดม การค านวณหาอตราสวนบวกเพม และราคาผลตภณฑ สามารถแสดงการค านวณไดดงน

อตราสวนบวกเพม = 100 x วยปรรวมต อหนตนทนผนแ x ล ตและขายปร มาณการผงท าใชจ ายคตนทนและค กการลงทนผลตอบแทนจา

=

100 x26 x10,000

90,00025% x520,000

= 100 x260,000

220,000

= 84.62%

บทท 7


ดงนน ราคาผลตภณฑ = ตนทนผนแปรรวมตอหนวย + สวนบวกเพม

= 26 + ( 26 x 84.62% ) = 26 + 22

= 48 บาท

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา ถาบรษทตองการอตราผลตอบแทนจากการลงทน 25% จากตนทนผนแปรรวม จะตองก าหนดราคาผลตภณฑเทากบ 48 บาท แตทงนตองอยในเงอนไขของการผลตและขายไดทงหมด 10,000 หนวยตามทวางแผนไว จงจะท าใหไดก าไรเทากบ 130,000 บาท ซงคดเปน 25% ของเงนลงทนจ านวน 520,000 บาท ดงแสดงไวในงบก าไรขาดทนเพอเปนการพสจนผลตอบแทนทจะไดรบ ดงน

บรษท แพรวาไทย จ ากด



ยอดขาย (10,000 x 48) 480,000

หก ตนทนผนแปร (10,000 x 26) 260,000



ก าไรสทธ 130,000 ดงนน ROI = 100 x

520,000

130,000

= 25%

การก าหนดราคาผลตภณฑใหม การก าหนดราคาผลตภณฑใหม (New Products Pricing) ปญหาส าคญทมกจะเกดขนกบผลตภณฑใหมกคอ ความไมแนนอน (Uncertainties) หลายๆ ดานทตองยอมรบวาจะตองน ามาพจารณาในการก าหนดราคาผลตภณฑใหม เชน ตนทนของผลตภณฑ หรอการยอมรบในตวผลตภณฑ และราคาของผลตภณฑถาหากผลตภณฑมลกษณะแปลกใหม เปนตนดงนน เพอใหความไมแนนอนในการก าหนดราคาผลตภณฑใหเกดขนนอยทสด กจการควรด าเนนการดงน

บทท 7


1. กจการตองทดสอบตลาดของผลตภณฑ ซงจะท าใหไดขอมลทเกยวของกบการแขงขน ปรมาณความตองการในผลตภณฑ และราคาทเหมาะสมส าหรบความตองการของผบรโภค อาจท าเปนลกษณะเชงวจยเพอส ารวจความตองการของผบรโภคกอน แตการท าลกษณะนอาจตองใชเวลาและเงนลงทนคอนขางส เนองจากตองมการส ารวจใหครอบคลมทกพนทเพอจะไดขอมลทถกตองตามเปนจรงมากทสด

2. กจการตองเลอกกลยทธในการก าหนดราคาของผลตภณฑ ซงมแนวทางในการก าหนดกลยทธได 2 ลกษณะ คอ 2.1 ก าหนดราคาใหสงกวาราคาปกต เพอใหไดรายไดจ านวนมาก แตมเงอนไขวาการก าหนดราคาในลกษณะนสนคาจะตองเดน พเศษกวาคแขงขน และเจาะตลาดลกคาระดบสงเทานน 2.2 การก าหนดราคาระดบต ากวาราคาปกต การก าหนดราคาลกษณะนกเพอทจะขายผลตภณฑใหไดมากในระยะแรกทผลตภณฑออกสตลาด เปนการเจาะกลมตลาดเปาหมายในสภาวะการแขงขนทรนแรง

3. กจการก าหนดเปาหมายตนทนและการก าหนดราคาผลตภณฑไวกอน ส าหรบการก าหนดราคาของผลตภณฑใหมลกษณะน จะเกดขนส าหรบผลตภณฑทม ลกษณะเดยวกน และมการจ าหนายอยแลวในตลาด การก าหนดราคาจงไมควรใหแตกตางจากผลตภณฑทจ าหนายอยแลวมากนก ดงนน กจการจงควรตงเปาหมายของตนทน (Target Cost)

เพอใหรวากจการควรจะท าการผลตสนคา โดยใหมตนทนเทาไรเมอตองการจ าหนายตามราคาทก าหนดไว ทงนเพอใหไดผลตอบแทนทคมคากบการลงทนตามทก าหนดไว

เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขนในการก าหนดราคาผลตภณฑใหม เพอลดความไมแนนอนในการยอมรบผลตภณฑ ในลกษณะการก าหนดเปาหมายตนทนและการก าหนดราคาผลตภณฑไวกอน จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 7-7

ดงน

บทท 7


ตวอยางท 7-7 บรษท ดอกฝายการคา จ ากด ไดด าเนนการผลตสนคาชนดหนงออกจ าหนายโดย

บรษทไดวางแผนทจะก าหนดราคาของสนคาไวในราคาหนวยละ 25 บาท รวมทงคาดวาจะผลตและจ าหนายไดปละ 20,000 หนวย เงนลงทนทงสน 600,000 บาท บรษทตองการผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) 20% นอกจากนยงไดประมาณวาจะมคาใชจายการขายและบรหารปละประมาณ 100,000 บาท การก าหนดเปาหมายของตนทน (Target Cost) สามารถแสดงการค านวณไดดงน

หนวย: บาท

ยอดขายโดยประมาณ (20,000 x 25) 500,000

หก คาใชจายการขายและบรหาร 100,000

ผลตอบแทนจากการลงทน (600,000 x 20%) 120,000 220,000

เปาหมายตนทนการผลตสนคา 20,000 หนวย 280,000

เปาหมายตนทนการผลตตอหนวย ( 280,000 / 20,000)

14

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา หากบรษทตองการก าหนดราคาผลตภณฑไวเทากบ 20 บาท โดยตองการอตราผลตอบแทนจากการลงทน 20% เปาหมายของตนทนการผลตจะเทากบ 14 บาท หรอนอยกวานจงจะเหมาะสม

การก าหนดราคาตามใบสงซอพเศษ การก าหนดราคาส าหรบใบสงซอพเศษ (Special Orders Pricing) เปนการก าหนดราคาทไมจ าเปนตองเทากบราคาของผลตภณฑทกจการจ าหนายตามปกต อาจต ากวาราคาปกตหรอต ากวาตนทนเตมกได เพราะการก าหนดราคาผลตตามวธน จะค านวณจากตนทน

ผนแปรทเกดขนจากการยอมรบใบสงซอพเศษเทานน แตทงนการตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษจะตองพจารณากอนวามผลกระทบกบยอดขายปกตของบรษทหรอไม และยงอยในก าลงการผลตปกตทวางแผนไวไม เพราะการผลตภายใตก าลงการผลตทเหลออยจะไมท าใหตนทนคงทเปลยนแปลงไป รวมถงการพจารณาถงตนทนสวนเพมวามมากกวารายไดสวนเพมหรอไม สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ราคาผลตภณฑ = ตนทนผนแปรตามใบสงซอพเศษ + สวนบวกเพม

บทท 7


เพอใหเขาใจมากยงขนเกยวกบการก าหนดราคาตามใบสงซอพเศษ จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 7-8 ดงน


บรษท ยดฟาไทย จ ากด มก าลงการผลตปกตสงสดเทากบ 50,000 หนวย ซงวางแผนการผลตจรงระหวางงวดเทากบ 45,000 หนวย ขณะทบรษทก าลงพจารณาก าหนดราคาตามใบสงซอพเศษจ านวน 4,000 หนวย โดยการยอมรบใบสงซอพเศษในครงนไมมผลกระทบตอยอดขายปกตของบรษทแตอยางใด ตอไปนเปนขอมลตนทนส าหรบการผลตในระหวางงวด

ตนทนตอหนวย (บาท)

วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลตผนแปร คาใชจายการผลตคงท รวมตนทนการผลต

8

6

2

4

20

จากขอมลตนทนการผลตขางตน หากผบรหารตองการบวกสวนเพมในอตรา 50%

จากตนทนผนแปรตามใบสงซอพเศษ และส าหรบการยอมรบใบสงซอครงนจะมคาใชจายการขายและบรหารผนแปรหนวยละ 2 บาท สามารถแสดงการค านวณไดดงน

ตนทนตอหนวย (บาท) วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลตผนแปร คาใชจายการขายและบรหารผนแปร รวมตนทนการยอมรบใบสงซอพเศษ

8

6

2

2

18

หากผบรหารตองการบวกสวนเพมในอตรา 50% จากตนทนผนแปร ราคาทควรก าหนดค านวณไดดงน ราคาผลตภณฑ = ตนทนผนแปรตามใบสงซอพเศษ + สวนบวกเพม

= 18 + (18 x 50%)

= 18 + 9

= 27

บทท 7


ดงนน จากการค านวณขางตน ผบรหารควรก าหนดราคาผลตภณฑตามใบสงซอพเศษในราคาหนวยละ 27 บาท

สรป

การตดสนใจเกยวกบการก าหนดราคาผลตภณฑ เปนการตดสนใจระยะสนทผบรหารตองใหความส าคญเปนอยางยง การก าหนดราคาผลตภณฑม 3 วธคอ วธการก าหนดราคาผลตภณฑมาตรฐาน ซงจ าเปนตองทราบถงลกษณะของตนทนทน าไปใชเปนเกณฑหรอฐานในการค านวณกอนแลวจงก าหนดราคาโดยใชสวนบวกเพมจากตนทน ใชก าไรสงสดทตองการ หรอใชอตราผลตอบแทนจากการลงทน วธการก าหนดราคาผลตภณฑใหม ทมกประสบปญหาความไมแนนอนเกดขน ดงนน จงควรมการทดสอบตลาดของผลตภณฑ เลอกกลยทธราคาของผลตภณฑ หรอก าหนดเปาหมายตนทนและการก าหนดราคาผลตภณฑไวกอน เพอใหความไมแนนอนเกดขนนอยทสด และ วธการก าหนดราคาตามใบสงซอพเศษ จะตองก าหนดจากตนทนผนแปรทเกดขนจากการรบใบสงซอพเศษเทานน แตไมวาจะเปนการก าหนดราคาผลตภณฑตามวธใดกตาม เพอใหมประสทธภาพมากขน ควรตองค านงถงปจจยทมอทธพลตอการก าหนดราคาผลตภณฑทมท งปจจยภายในและปจจยภายนอกประกอบการพจารณาดวย

บทท 7



1. หางหนสวนจ ากด แสนดการคา เปนบรษททด าเนนธรกจเกยวกบการจ าหนายสนคาอปโภคและบรโภคหลายชนด โดยบรษทมนโยบายทจะก าหนดราคาสนคาแตละชนด จากการบวกสวนบวกเพม (Markup) ในตนทนของสนคาทซอมาตามอตราทแตกตางกนในแตละแผนก ดงตอไปน

แผนกซปเปอรมาเกต 10%

แผนกเสอผาส าเรจรป 80%

แผนกเครองเขยน 25%

แผนกเครองใชไฟฟา 20%

ในระหวางวนท 1 มกราคม 25x1 บรษทไดท าการสงซอสนคาเพอมาจ าหนาย

หลายชนด โดยมรายละเอยดดงน

ชนดของสนคา จ านวนหนวย จ านวนเงน

เครองท าน าอน 50 เครอง 100,000 บาท

ปากกา 500 ดาม 1,500 บาท

เสอสทแฟชน 200 ตว 40,000 บาท

ยาสฟน 50 หลอด 2,000 บาท

ใหท า ก าหนดราคาผลตภณฑของสนคาแตละชนด

2. ตอไปนเปนขอมลเกยวกบตนทนของบรษท บางระจนการผลต จ ากด ซงประกอบดวย

ตนทนการผลตผนแปร 140 บาท/หนวย

ตนทนการผลตคงท 60 บาท/หนวย

คาใชจายการขายและบรหารผนแปร 20 บาท/หนวย

คาใชจายการขายและบรหารคงท 40 บาท/หนวย

บทท 7


โดยบรษทมนโยบายทจะขายสนคาในราคา 300 บาทตอหนวย ดงนน ผบรหารของบรษทจงตองการทจะทราบถงจ านวนอตราสวนบวกเพม ทจะบวกเขาไปกบตนทน เพอก าหนดเปนราคาผลตภณฑออกมา ถาในกรณทบรษทใชเกณฑการค านวณตนทนแตกตางกน

ใหท า ค านวณอตราสวนบวกเพม ในกรณทบรษทใชเกณฑการค านวณตนทนลกษณะตางๆ

ดงน 1. ตนทนเตม

2. ตนทนผนแปร 3. ตนทนผนแปรรวม

4. ตนทนรวม

3. ผบรหารของแหงหนง ก าลงพจารณาทจะก าหนดราคาผลตภณฑของบรษท ซงขอมลเกยวกบตนทนการผลตและคาใชจายการขายและบรหาร มดงน

ตอหนวย (บาท) ตนทนรวม (บาท) วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลตผนแปร คาใชจายการผลตคงท คาใชจายการขายและบรหารคงท คาใชจายการขายและบรหารผนแปร

20

40

10

5

150,000

300,000

บรษทไดประมาณวาในปนจะท าการผลตและจ าหนาย 10,000 หนวย ผบรหารไดก าหนดนโยบายในการตงราคาผลตภณฑของผลตภณฑ โดยจะบวกสวนบวกเพมในอตรา 60% จากลกษณะตนทนเตม

ใหท า 1. ค านวณตนทนตอหนวยตามลกษณะตนทนเตม ตนทนผนแปร ตนทนผนแปรรวม และตนทนรวม

2. ค านวณหาราคาผลตภณฑตามนโยบายขางตน

บทท 7


4. (จากขอมลขอ 3.) ถาบรษทฯ ใชนโยบายการก าหนดราคาผลตภณฑโดยมความตองการก าไร จ านวน 600,000 บาท จากตนทนผนแปรรวม ราคาผลตภณฑตอหนวยของผลตภณฑทบรษทตองก าหนดคอเทาใด

5. รานยดคารแคร เปนกจการทใหบรการลางอดฉดรถยนต โดยกจการตองการก าหนด

อตราคาบรการตอ 1 คน ซงขอมลเกยวกบคาใชจายในแตละเดอน มดงน

เงนเดอนผจดการ 12,000 บาท


คาวสดสนเปลอง 2,000 บาท


คาเชาราน 3,500 บาท


ถากจการตองการผลตอบแทนจากการลงทน (ก าไร) เดอนละ 17,000 บาท และคาดการณจ านวนรถยนตทจะเขามาใชบรการเทากบ 300 คน

ใหท า 1. ก าหนดอตราคาบรการลางอดฉดตอคน

2. ถากจการเพมจ านวนพนกงานอก 1 คน ซงจะตองจายเงนเดอนให จ านวน 6,000 บาท และกจการสามารถใหบรการเพมขนเปน 500 คนตอเดอน อยากทราบวาอตราคาบรการตอคนจะเปนเทาใด เมอก าไรทตองการยงเทาเดม

6. ธรกจบรการแหงหนง ด าเนนกจการใหเชาหองพกรายเดอน มความตองการก าไรเดอนละ 40,000 บาท และคาดการณวาจะมคนมาเชาจ านวน 20 หอง ขอมลเกยวกบคาใชจายในแตละ เดอน มดงน


คาวสดสนเปลอง 12,000 บาท

คาเบยประกนภย 4,000 บาท


คารบรอง 6,000 บาท


บทท 7


ใหท า ค านวณอตราคาเชาตอหองทกจการควรก าหนดเพอใหไดก าไรตามตองการ

7. บรษทแหงหนงก าลงพจารณาในการก าหนดราคาผลตภณฑชนดใหม ซงบรษทมนโยบาย

ทจะก าหนดราคาผลตภณฑใหมน โดยใชอตราผลตอบแทนจากการลงทนจากตนทนเตม ซงขอมลเกยวกบเงนลงทน ตนทน และอตราผลตอบแทนทตองการจากการลงทน มดงน

เงนลงทน 800,000 บาท

อตราผลตอบแทนจากการลงทนทตองการ 20%


ผนแปร คงท

200

50

บาท

บาท

คาใชจายการขายและบรหาร: ผนแปรตอหนวย

คงทรวม

10

100,000

บาท

บาท

จ านวนหนวยทคาดวาจะผลตได 5,000 หนวย

ใหท า 1. ค านวณหาตนทนเตมตอหนวย

2. ค านวณหาอตราสวนบวกเพม เพอใหไดผลตอบแทนจากการลงทนตามทตองการ 3. ค านวณหาราคาผลตภณฑตอหนวยตามอตราสวนบวกเพมทค านวณไดในขอ 2

4. งบก าไรขาดทนตามวธตนทนเตม

8. บรษท ทรพยทวการคา จ ากด ก าลงพจารณาทจะน าผลตภณฑใหมชนดหนงออกจ าหนาย บรษทมนโยบายทจะก าหนดราคาผลตภณฑใหมน โดยใชอตราผลตอบแทนจากการลงทนจากตนทนผนแปรรวม ซงขอมลเกยวกบเงนลงทน ตนทน และอตราผลตอบแทนทตองการจากการลงทน มดงน

เงนลงทน 2,000,000 บาท

อตราผลตอบแทนจากการลงทนทตองการ 15%

ตนทนการผลตผนแปรรวมตอหนวย 100 บาท

บทท 7


ตนทนการผลตคงทรวม 200,000 บาท

คาใชจายการขายและบรหารผนแปรตอหนวย 20 บาท


จ านวนหนวยทคาดวาจะผลตได 10,000 หนวย

ใหท า 1. ค านวณหาตนทนผนแปรรวมตอหนวย

2. ค านวณหาอตราสวนบวกเพม เพอใหไดผลตอบแทนจากการลงทนตามทตองการ 3. ค านวณหาราคาผลตภณฑตอหนวยตามอตราสวนบวกเพมทค านวณไดในขอ 2

4. งบก าไรขาดทนตามวธตนทนผนแปรรวม

9. บรษท ตะวนทอแสง จ ากด ก าลงพจารณาเกยวกบการก าหนดราคาของผลตภณฑใหมชนดหนง โดยใชผลตอบแทนจากการลงทนเปนเกณฑ ซงมขอมลเกยวกบตนทนดงตอไปน (ก าลงการผลต 10,000 หนวยตอป)

ตนทนตอหนวย (บาท)

ตนทนรวม (บาท)

วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลตผนแปร คาใชจายการผลตคงท คาใชจายในการขายผนแปร คาใชจายการขายและบรหารคงท

10.00

3.50

2.00

5.00

1.50

4.00

50,000

40,000

บรษทไดประมาณเงนลงทนทจะใชส าหรบการผลตผลตภณฑใหม ดงตอไปนคอ

ส าหรบเงนทนหมนเวยน 150,000 บาท

ส าหรบเครองจกรและอปกรณ 300,000 บาท


บทท 7


ใหท า

1. ค านวณตนทนตอหนวยตามลกษณะตนทนเตม ตนทนผนแปร ตนทนผนแปรรวม และตนทนรวม

2. สมมตวาบรษทใชวธตนทนเตม ในการก าหนดราคาผลตภณฑตามนโยบาย

ก. ค านวณหาอตราสวนบวกเพม ทจะท าใหบรษทมผลตอบแทนเทากบ 15%

ข. ค านวณหาราคาผลตภณฑ โดยใชอตราสวนบวกเพมตามทค านวณไดใน

ขอ (ก) ค. พสจนอตราผลตอบแทนทไดรบ

3. สมมตวาบรษทใชวธตนทนผนแปรรวม ในการก าหนดราคาผลตภณฑตามนโยบาย ก. ค านวณหาอตราสวนบวกเพม ทจะท าใหบรษทมผลตอบแทนเทากบ 20%

ข. ค านวณหาราคาผลตภณฑ โดยใชอตราสวนบวกเพมตามทค านวณไดใน

ขอ (ก) ค. พสจนอตราผลตอบแทนทไดรบ

10. บรษท แสนรก จ ากด ก าลงพจารณาเกยวกบการก าหนดราคาสนคาชนดหนง ซงมขอมลทเกยวกบตนทนดงตอไปน

ระดบการผลต 50,000 หนวย

ตนทนรวมทงสน:-

วตถดบทางตรง คาแรงงานทางตรง คาใชจายการผลตผนแปร คาใชจายการผลตคงท คาใชจายในการขายผนแปร คาใชจายการขายและบรหารคงท

400,000 บาท

250,000 บาท

150,000 บาท

200,000 บาท

300,000 บาท

100,000 บาท

เงนลงทนทบรษทไดประมาณไวส าหรบการผลตและจ าหนายผลตภณฑชนดนคอ

500,000 บาท และตองการอตราผลตอบแทนจากการลงทน 20%

ใหท า

1. ค านวณตนทนตอหนวยทง 4 ลกษณะ

บทท 7


2. ถากจการใชวธคดตนทนเตม

ก. ค านวณหาอตราสวนบวกเพม

ข. ค านวณหาราคาผลตภณฑทควรจะก าหนด

ค. พสจนอตราผลตอบแทนทไดรบ

3. ถากจการใชวธการคดตนทนผนแปรรวม

ก ค านวณหาอตราสวนบวกเพม ข. ค านวณหาราคาผลตภณฑทควรจะก า ค. พสจนอตราผลตอบแทนทไดรบ

11. บรษท เกรยงไกรการชาง จ ากด ประกอบธรกจผลตอะไหลรถยนตชนดหนง ซงจากการส ารวจตลาดปรากฏวาตองขายในราคาชนละ 600 บาท ณ ระดบการวางแผนการผลตและขายจ านวน 10,000 ชนตอป จ านวนเงนทน ามาลงทนทงสนเทากบ 2,500,000 บาท ขณะทตองการก าไรจากการลงทน 1,000,000 บาท และบรษทฯ ประมาณคาใชจายการขายและบรหารไวเทากบ 480,000 บาท

ใหท า ค านวณเปาหมายของตนทน (Target Cost)

12. บรษท กองเกยรตการคา จ ากด เปนบรษทผผลตและจ าหนายสนคาชนดหนง โดยมนโยบายบวกสวนเพมในอตรา 40% จากตนทนผนแปรตามใบสงซอพเศษ ขอมลตนทนการผลตรวมทเกดขนส าหรบปมดงน (ณ ระดบการผลตปกต 10,000 หนวย) วตถดบทางตรง 240,000 บาท




ขณะนบรษทมใบสงซอพเศษจากบคคลภายนอกจ านวน 1,500 หนวย โดยการยอมรบใบสงซอนไมกระทบกบยอดขายปกตของบรษท และไมเกนก าลงการผลตทเหลออย ดงนน บรษทจงมนโยบายในก าหนดราคาผลตภณฑตามใบสงซอพเศษ

ใหท า ค านวณราคาผลตภณฑตามใบสงซอพเศษ

บทท 7


13. บรษท วงทน จ ากด เปนบรษทผผลตและจ าหนายรองเทายหอหนง โดยมนโยบายบวกสวนบวกเพมในอตรา 25% จากตนทนผนแปรตามใบสงซอพเศษ

ในตนเดอนทผานมา ไดมบรษทภายนอกมาสงซอสนคาพเศษกบทางบรษทจ านวน 1,000 เครอง ซงยงอยในการก าลงการผลตทวางแผนไว และไมมผลกระทบกบยอดขายปกตของบรษท ดงนนบรษทจงมอบหมายใหผจดการฝายโรงงานท าการค านวณตนทนผนแปรเพอจะไดก าหนดราคาผลตภณฑตามใบสงซอพเศษ ทงนการรบใบสงซอพเศษจากบรษทภายนอกจะตองเสยคาใชจายการขายและบรหารผนแปรอกคละ 2 บาท

ขอมลเกยวกบตนทนการผลตตอหนวย:






14. บรษท อาพโกอตสาหกรรม จ ากด ก าลงพจารณาการก าหนดราคาผลตภณฑของสนคาชนดหนง โดยมความตองการบวกสวนเพมในอตรา 20% จากตนทนตามใบสงซอพเศษ ขอมลตนทนการผลตตอหนวย มดงน (ณ ระดบการผลตปกต 2,000 หนวย)





ในงวดปจจบนไดมค าสงซอพเศษจากภายนอกมาจ านวน 200 ชน โดยการยอมรบใบสงซอนจะมผลท าใหตองเสยตนทนวตถดบทางตรงและคาแรงงานทางตรงเพมขนในอตรา 10% แตไมกระทบกบยอดขายปกตของบรษท และไมเกนก าลงการผลตทเหลออย


บทท 8

213 การใชขอมลตนทนเพอการตดสนใจ

บทท 8

การใชขอมลตนทนเพอการตดสนใจ

ธรกจจะด ำเนนงำนไดอยำงตอเนองและประสบผลส ำเรจไดนน อำจประสบกบปญหำและอปสรรคตำงๆ มำกมำย ซงปญหำเกดขนจะตองไดรบกำรแกไขและใชกำรตดสนใจเพอใหไดทำงเลอกทดทสดกบกจกำร ผบรหำรในฐำนะทมหนำทในกำรตดสนใจเมอกจกำรเผชญกบปญหำกยอมมหนำทตองแกไขปญหำดงกลำว ดงนน ผบรหำรจงจ ำเปนตองศกษำและท ำควำมเขำใจกบกระบวนกำรตดสนใจ รปแบบของกำรวเครำะหทำงเลอกเพอกำรตดสนใจตลอดจนขอมลทำงดำนบญชท เกยวของกบปญหำ ซงถอเปนขอมลทส ำคญในกำรน ำไปพจำรณำประกอบเพอกำรตดสนใจ โดยขอมลทน ำเสนอจะตองมควำมถกตอง ครบถวน ใหประโยชนและรวดเรวทนตอกำรตดสนใจ ซงในบทนจะกลำวถงปญหำทเกดขนเพยงระยะสนเทำนน ไดแก การตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษ การตดสนใจผลตเองหรอซอจากบคคลภายนอก การตดสนใจยกเลกการผลตหรอจ าหนายผลตภณฑบางชนด การตดสนใจก าหนดสดสวนของผลตภณฑหรอบรการ กรณทมปจจยการผลตอยอยางจ ากด การตดสนใจจ าหนายหรอผลตตอของผลตภณฑรวม และการตดสนใจปดโรงงานชวคราว

ลกษณะขอมลตนทนเพอการตดสนใจ

ลกษณะขอมลตนทนเพอการตดสนใจ สามารถจ าแนกไดหลายลกษณะขนอยกบความตองการใช ซงจากการจ าแนกตนทนตามการวเคราะหปญหาเพอตดสนใจทกลำวไวในบทท 1

สำมำรถน ำมำจ ำแนกตำมลกษณะขอมลตนทนเพอกำรตดสนใจได 2 สวน ดงน

1. ตนทนทเกยวของกบการตดสนใจ (Relevant Cost Decision)

ตนทนทเกยวของกบกำรตดสนใจ หมำยถง ตนทนทแตกตำงอำจเพมขนหรอลดลง ในระหวำงทำงเลอกทมกำรตดสนใจ นยมเรยกวำ “ตนทนสวนเพม (ลดลง)” ตนทนสวนใหญจะเปนพฤตกรรมแบบผนแปรได สอดคลองกบแนวคดของ กชกร เฉลมกำญจนำ (2557 : 244) ไดใหควำมหมำยไววำ ตนทนทเกยวของ หมำยถง ตนทนทมควำมสมพนธและเกยวของกบปญหำทฝำยบรหำรก ำลงพจำรณำเพอกำรตดสนใจ ตนทนทเกยวของจะตำงกนไปตำมปญหำทจะตดสนใจและบคคลทท ำกำรตดสนใจ ซงจะมลกษณะส ำคญคอ เปนตนทนทคำดวำจะเกดขนในอนำคต และเปนตนทนสวนทแตกตำงกนระหวำงทำงเลอกตำงๆ แบงไดเปน 4 ประเภท ดงน

บทท 8


1.1 ตนทนทควบคมได (Controllable Costs) หมายถง ตนทนทอยในอ านาจการควบคมของหนวยงานหรอบคคลนนๆ โดยตรง เชน เงนเดอนพนกงานฝายผลต ยอมถอเปนตนทนทควบคมไดส าหรบผจดการฝายผลต เพราะผจดการสามารถทจะเพมหรอลดเงนเดอนของพนกงานได

1.2 ตนทนสวนตาง (Differential Costs) หมายถง ตนทนทแตกตางกนในแตละทางเลอก ซงการประมาณตนทนสวนตางอาจวเคราะหเปนตนทนตอหนวย หรอเปนตนทนรวมกได เชน ตนทนการผลตเองตางจากตนทนของการซอจากภายนอกจ านวน 10,000 บาทหรอคดเปนตนทนตอหนวยจ านวน 2 บาท

1.3 ตนทนทหลกเลยงได (Avoidable Costs) หมายถง ตนทนทกจการสามารถประหยดไดถาลดกจกรรมลงหรอไมเลอกทางเลอกนน โดยทวไปจะเปนตนทนผนแปร เชน ถาไมผลตสนคาเอง ตนทนวตถดบทางตรง ตนทนคาแรงงานทางตรง และตนทนคาใชจายการผลตสวนทผนแปรจะเปนตนทนทหลกเลยงได

1.4 ตนทนคาเสยโอกาส (Opportunity Costs) หมายถง ผลประโยชนหรอผลตอบแทนทกจการจะไดรบจากการตดสนใจเลอกทางเลอกหนง แตกลบตองสญเสยโอกาสไปจากตดสนใจเลอกอกทางเลอกหนง โดยปกตตนทนเสยโอกาส จะไมมการบนทกลงในบญชของกจการ เนองจากไมไดเปนตนทนทเกดขนจรงหรอจายเงนไปจรง

2. ตนทนทไมเกยวของกบการตดสนใจ (Irrelevant Cost Decision)

ตนทนทไมเกยวของกบการตดสนใจ หมายถง ตนทนและรายไดทไมเกยวของกบ

การตดสนใจในระหวางทางเลอกใดทางเลอกหนง นยมเรยกวา “ตนทนทหลกเลยงไมได” สอดคลองกบแนวคดของ ศรสดา อาชวานนทกล (2557 : 8-5) ไดใหความหมายไววา ตนทนทไมเกยวของกบการตดสนใจ หมายถง ตนทนทไมแตกตางกนระหวางทางเลอกไมวาผบรหารจะตดสนใจอยางไรกตาม ในการตดสนใจจงไมตองน ามาตนทนเหลานมาพจารณา แบงไดเปน 3 ประเภท ดงน

2.1 ตนทนจม (Sunk Costs) หมายถง ตนทนทเกดขนแลวจากการตดสนใจในอดต ซงไมมผลกระทบตอการตดสนใจในปจจบน เพราะไมมความแตกตางกนในแตละทางเลอก เชน คาเสอมราคาทตองคดใหส าหรบสนทรพยทมอายการใชงานเกน 1 ป ตงแต

บทท 8


รบเขามาในกจการ คาเชาทตองจายตามสญญาเชาระยะยาว ตนทนการผลตสนคาทเกดแลวถงแมสนคาดงกลาวจะขายไมไดกตาม

2.2 ตนทนหลกเลยงไมได (Non-avoidable Costs) หมายถง ตนทนทกจการ ไมสามารถประหยดได ถงแมจะลดกจกรรมลงหรอจะไมเลอกทางเลอกนน ซงจะมจ านวนเทาเดมและไมแตกตางกนในแตละทางเลอก มกเปนตนทนคง ท เชน ถงแมกจการจะตดสนใจซอสนคาจากบคคลภายนอก แตตองรบภาระในคาใชจายการผลตสวนทเปนคงทเหมอนเดม เพราะถอวาเปนตนทนทหลกเลยงไมได

2.3 ตนทนทควบคมไมได (Non-controllable Costs) หมายถง ตนทนทไมอยในอ านาจการควบคมของหนวยงานหรอบคคลนนๆ โดยตรง ซงไมสามารถทจะเพมหรอลดไดตามความตองการหากไมไดเกยวของกบผทรบผดชอบ เชน เงนเดอนผจดการฝายผลตถอเปนตนทนทควบคมไมไดของผจดการฝายผลต เพราะผจดการไมสามารถเพมหรอลดเงนเดอนของตนเองได

จากลกษณะขอมลตนทนเพอกำรตดสนใจตำมทอธบำยขำงตน สำมำรถน ำมำสรปควำมเกยวของกบกำรตดสนใจ ดงแสดงในภำพท 8-1 ดงน

ภาพท 8-1 ลกษณะขอมลตนทนเพอกำรตดสนใจ

ลกษณะขอมลตนทน

ตนทนทเกยวของกบกำรตดสนใจ

ตนทนทไมเกยวของกบกำรตดสนใจ

ตนทนทควบคมได

ตนทนทหลกเลยงได

ตนทนสวนตำง

ตนทนจม ตนทนทควบคมไมได

ตนทนทหลกเลยงไมได

ตนทนคำเสยโอกำส

บทท 8


กระบวนการตดสนใจเพอการบรหาร

กำรด ำเนนงำนธรกจเมอประสบกบปญหำไมวำจะเปนปญหำระยะสนหรอระยะยำว ยอมตองหำแนวทำงเพอแกไขปญหำดงกลำว ทงนเพอประโยชนสงสดและใหเกดประสทธภำพในกำรแกไขปญหำทเกดขน จงจ ำเปนตองศกษำถงกระบวนกำรตดสนใจเพอกำรบรหำร สำมำรถแบงออกเปน 5 ขนตอน ดงน

1. การคนหาปญหา (Defining the Problem) ขนตอนแรกของกระบวนการตดสนใจในแกไขปญหากคอ กจการจะตองคนหาปญหาทแทจรงเสยกอนวาปญหาหรอความยงยากทเกดขนนนคออะไร เพราะถาเรารจกปญหาทแทจรงแลวกจะท าใหเราแกปญหาไดอยางถกตองและเหมาะสม เชน การขายสนคาไดนอยลงสงผลใหบรษทมก าไรลดลง ตนทนการผลตเพมขนเพราะเครองจกรเสอมสภาพ แรงงานขาดทกษะในการท างาน เปนตน

2. การก าหนดทางเลอกในการแกไขปญหา (Identifying Alternatives

เมอคนพบปญหาทแทจรงแลวขนตอนตอไปคอ การก าหนดแนวทางเลอกทจะใชใน

การแกปญหาเพราะปญหาตางๆ ทเกดขนอาจมทางเลอกหรอวธการแกไขไดหลายวธมกจะตองมทางเลอกตงแต 2 ทางเลอกขนไป เชน เมอเกดตนทนการผลตเพมขน ทางเลอกท 2 เพมทกษะใหพนกงาน ทางเลอกท 2 ซอมบ ารงเครองจกร

3. การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบการตดสนใจ (Accumulating Relevant

Information)

หลงจากทไดก าหนดทางเลอกในการแกไขปญหาแลวขนตอนตอไปกคอ การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบการตดสนใจในแตละทางเลอก ซงขอมลทเกบรวบรวมมาจะตองเปนขอมลทมความนาเชอถอไดจากหลกฐานอนเทยงธรรม

4. การวเคราะหและเปรยบเทยบในแตละทางเลอก (Analysis and

Comparison of Alternatives)

การวเคราะหและเปรยบเทยบขอมลในแตละทางเลอก เปนขนตอนทผวเคราะหจะตองมความเขาใจในเทคนคหรอวธการตางๆ ทจะน ามาใชในการวเคราะหอยางเพยงพอ เพอมใหการตดสนใจเกดความผดพลาด ภายใตรปแบบของการวเคราะหทแตกตางกน เชน รปแบบของตนทนรวม รปแบบตนทนสวนตาง รปแบบตนทนเสยโอกาส เปนตน หลงจากนนเมอไดท าการ

บทท 8


วเคราะหขอมลในแตละทางเลอกแลวกจะน าผลการวเคราะหของแตละทางเลอกมาท าการเปรยบเทยบถงขอดและขอเสยทอาจจะเกดขนจากตดสนใจในการเลอกทางเลอกนน

5. การตดสนใจ (Making the decision)

การตดสนใจเปนขนตอนสดทายของกระบวนการตดสนใจเพอการบรหาร ซงการตดสนใจนจะใหประโยชนสงสดแกกจการหรอไมกขนอยกบประสทธภาพของการใชกระบวนการตดสนใจทง 4 ขนตอนทกลาวมา โดยดจากผลทประเมนไดของแตละทางเลอกแลวตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด ซงถาเปนก าไรกตองเปนก าไรสงสดหรอถามผลขาดทนกตองเปนผลขาดทนนอยทสด

จากกระบวนการตดสนใจเพอการบรหารทไดกลาวมาขางตน สามารถน ามาสรป

ดงแสดงในภาพท 8-2 ดงน

ภาพท 8-2 กระบวนกำรตดสนใจเพอกำรบรหำร

คนหาปญหา

ตดสนใจ

ก าหนดทางเลอก

รวบรวมขอมล

วเคราะหเปรยบเทยบ

รปแบบของการวเคราะห 1. รปแบบตนทนรวม

2. รปแบบตนสวนตางหรอตนทนสวนเพม

3. รปแบบตนทนเสยโอกาส

บทท 8


รปแบบของการวเคราะหทางเลอกเพอการตดสนใจ

ในขนตอนท 4 ของกระบวนกำรตดสนใจ ซงเปนขนตอนทเกยวกบกำรวเครำะหและกำรประเมนทำงเลอกเพอกำรตดสนใจใหมควำมเหมำะสมและเปนประโยชนมำกทสด สำมำรถแสดงรปแบบของกำรวเครำะหได 3 รปแบบ คอ

1. การวเคราะหรปแบบของตนทนรวม (Total Cost Format)

กำรวเครำะหรปแบบตนทนรวม เปนลกษณะของกำรวเครำะหโดยพจำรณำทงตนทนทเกยวของกบกำรตดสนใจ และไมเกยวของกบกำรตดสนใจในแตละทำงเลอก

2. การวเคราะหรปแบบของตนทนสวนตางหรอตนทนสวนเพม (Differential

Cost Format)

กำรวเครำะหรปแบบของตนทนสวนตำงหรอตนทนสวนเพม เปนกำรวเครำะหตนทนทเกยวของกบกำรตดสนใจในแตละทำงเลอกทจะน ำมำประกอบกำรตดสนใจ โดยพจำรณำถงตนทนสวนทมควำมแตกตำงในแตละทำงเลอกเทำนน

3. การวเคราะหรปแบบของตนทนเสยโอกาส (Opportunity Cost Format)

กำรวเครำะหรปแบบของตนทนเสยโอกำส เปนกำรวเครำะหในรปแบบของตนทนสวนตำงทพจำรณำถงตนทนและรำยไดสวนทมควำมแตกตำงในแตละทำงเลอกรวมกบตนทนเสยโอกำสทมควำมหมำยถง ผลประโยชนหรอผลตอบแทนทกจการจะไดรบจากการตดสนใจเลอกทางเลอกหนง แตกลบตองสญเสยโอกาสไปจากตดสนใจเลอกอกทางเลอกหนง

กำรวเครำะหทง 3 รปแบบ เมอพจำรณำแลวจะใหขอมลเพอกำรตดสนใจในทำงเลอกเดยวกน ซงผบรหำรและนกบญชจะเลอกใชรปแบบใดกไดขนอยกบควำมเหมำะสมกบลกษณะของปญหำเพอใหไดรำยงำนทเหมำะสมและเปนประโยชนมำกทสด โดยพจำรณำดงแสดงในตวอยำงท 8-1 ดงน

บทท 8



บรษท ตนกลำอตสำหกรรม จ ำกด ประกอบธรกจผลตและจ ำหนำยเกำอเหลก ซงใน เดอนน บรษทสำมำรถผลตได 10,000 ตว โดยมตนทนกำรผลตทเกยวของ ดงน

ตนทนการผลต ตอหนวย (บาท) จ านวนเงนรวม (บาท) วตถดบทำงตรง 20

คำแรงงำนทำงตรง 15

คำใชจำยกำรผลตผนแปร 8

คำใชจำยกำรผลตคงทรวม 100,000

เนองจำกปจจบนบรษทมคแขงขนจ ำนวนมำกท ำใหสนคำของบรษทขำยไดแค 7,000 ตว รำคำขำยปกตตวละ 150 บำท โดยผบรหำรก ำลงพจำรณำทำงเลอกในกำรแกไขปญหำส ำหรบสนคำทขำยไมไดจ ำนวน 3,000 ตว จำก 2 ทำงเลอก ดงน

ทำงเลอกท 1 น ำไปขำยลดรำคำเหลอตวละ 50 บำท โดยตองเสยคำใชจำยในกำร ขำยผนแปรเพมตวละ 5 บำท

ทำงเลอกท 2 ท ำกำรปรบปรงแกไขใหทนสมย ซงจำกกำรปรบปรงแกไขจะมตนทน

สวนทตองจำยเพม คอ วตถดบทำงตรงตวละ 5 บำท คำแรงงำนทำงตรงตวละ 3 บำท คำใชจำยกำรผลตผนแปรตวละ 2 บำท ซงหลงจำกปรบปรงแลวบรษทคำดวำจะสำมำรถขำยไดตวละ 60 บำท

จำกขอมลขำงตน สำมำรถน ำมำวเครำะหโดยใชรปแบบของกำรวเครำะหทำงเลอก

เพอกำรตดสนใจในแตละรปแบบ ดงน

การวเคราะหรปแบบของตนทนรวม:

ทางเลอก 1 ทางเลอก 2

รำยไดสวนเพม (3,000 x 50) 150,000 (3,000 x 60) 180,000

หก ตนทนรวม:

ตนทนจม (3,000 x 53) 159,000 (3,000 x 53) 159,000

คำใชจำยในกำรขำยผนแปร (3,000 x 5) 15,000 -

วตถดบทำงตรง - (3,000 x 5) 15,000

คำแรงงำนทำงตรง - (3,000 x 3) 9,000

คำใชจำยกำรผลตผนแปร - (3,000 x 2) 6,000 ก ำไรสวนเพม (ลดลง) (24,000) (9,000)

บทท 8


จำกกำรค ำนวณขำงตน เปนกำรน ำรำยไดและตนทนทเกยวของ และไมเกยวของกบกำรตดสนใจมำค ำนวณทงหมด เมอวเครำะหและเปรยบเทยบแลวจะเหนวำทำงเลอกท 1 มก ำไรลดลงจ ำนวน 24,000 บำท ขณะททำงเลอกท 2 มก ำไรลดลงจ ำนวน 9,000 บำท

ดงนน ผบรหำรควรตดสนใจเลอกทำงเลอกท 2 คอ ท ำกำรปรบปรงแกไขใหทนสมย เนองจำกมก ำไรลดลงนอยกวำทำงเลอกท 1 ทท ำกำรลดรำคำจ ำนวน 15,000 บำท

การวเคราะหรปแบบของตนทนสวนตางหรอตนทนสวนเพม: ทางเลอก 1 ทางเลอก 2

รำยไดสวนเพม (3,000 x 50) 150,000 (3,000 x 60) 180,000



วตถดบทำงตรง - (3,000 x 5) 15,000


คำใชจำยกำรผลตผนแปร - (3,000 x 2) 6,000 ก ำไรสวนเพม (ลดลง) 135,000 150,000

จำกกำรค ำนวณขำงตน เปนกำรน ำเฉพำะรำยไดและตนทนทเกยวของกบกำรตดสนใจมำค ำนวณ เมอวเครำะหและเปรยบเทยบแลวจะเหนวำ ทำงเลอกท 1 มก ำไรสวนเพมจ ำนวน 135,000 บำท ขณะททำงเลอกท 2 มก ำไรสวนเพมจ ำนวน 150,000 บำท

ดงนน ผบรหำรควรตดสนใจเลอกทำงเลอกท 2 คอ ท ำกำรปรบปรงแกไขใหทนสมย เนองจำกมผลก ำไรสวนเพมมำกกวำทำงเลอกท 1 ทท ำกำรลดรำคำจ ำนวน 15,000 บำท

การวเคราะหรปแบบของตนทนเสยโอกาส:

ทางเลอก 1 ทางเลอก 2

รำยไดสวนเพม (3,000 x 50) 150,000 (3,000 x 60) 180,000



วตถดบทำงตรง - (3,000 x 5) 15,000


คำใชจำยกำรผลตผนแปร - (3,000 x 2) 6,000 ตนทนเสยโอกำส 150,000 135,000

ก ำไรสวนเพม (ลดลง) (15,000) 15,000

บทท 8


จำกกำรค ำนวณขำงตน เปนกำรน ำรำยไดและตนทนทเกยวของ รวมถงตนทนเสยโอกำสทควรจะไดจำกอกทำงเลอกหน งแตไมเลอกมำค ำนวณดวย เมอวเครำะหและเปรยบเทยบแลวจะเหนวำทำงเลอกท 1 มก ำไรลดลงจ ำนวน 15,000 บำท ขณะททำงเลอกท 2

มก ำไรสวนเพมจ ำนวน 15,000 บำท ดงนน ผบรหำรควรตดสนใจเลอกทำงเลอกท 2 คอ ท ำกำรปรบปรงแกไขใหทนสมย

เนองจำกมผลก ำไรสวนเพมจ ำนวน 15,000 บำท ขณะทำงเลอกท 1 ท ำกำรลดรำคำนนมผลก ำไรลดลงจ ำนวน 30,000 บำท

ประเภทของปญหาเพอการตดสนใจ

ประเภทของปญหำเพอกำรตดสนใจทเกดขนจำกกำรด ำเนนธรกจอำจสงผลกระทบโดยตรงตอกจกำร เพรำะเปนปญหำทไมสำมำรถก ำหนดหรอควบคมได แตหำกไดมกำรศกษำขอมลตนทนประเภทตำงๆ แลว กจะท ำใหผบรหำรสำมำรถวำงแผน สงกำร ควบคม และตดสนใจเพอแกไขปญหำดงกลำวไดอยำงมประสทธภำพ ซงตอไปนจะขอยกตวอยำงปญหำทเกดขนกบกจกำรเพยงระยะสนทมผลกระทบไมเกน 1 ป แบงออกเปน 6 ประเภท ดงน

1. การตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษ (Accept a Special order) การตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษ เกดจากการทมใบสงซอพเศษมายงบรษทนอกเหนอจากการวางแผนตามปกตของกจการ เพราะการประกอบธรกจอตสาหกรรมสวนใหญจะมการวางแผนการผลตในแตละปไวอยางชดเจน โดยเฉพาะก าลงการผลตสงสด เพอใหเหมาะสมกบปจจยการผลตทจะท าการผลตได เชน ปรมาณของวตถดบ เครองจกร คนงาน เปนตน ซงบรษทอาจจะท าการผลตและจ าหนายปกตในแตละปไมถงก าลงการผลตสงสดทวางแผนไว และเมอมการสงซอพเศษมายงบรษท ผบรหารจงตองพจารณาเพอการตดสนใจวาจะยอมรบใบสงซอพเศษดงกลาวหรอไม โดยตองพจารณาเขาเงอนไขทกขอดงตอไปน

1.1 เมอยอมรบใบสงซอพเศษแลวยงอยในก าลงการผลตสงสดทวางแผนไว

หรอไม คอ การน าก าลงการผลตปกตทวางแผนไว มาเทยบกบปรมาณการผลตในงวด ซงถาก าลงการผลตมมากกวาปรมาณการผลต แสดงวามก าลงการผลตเหลอ ถาใบสงซอพเศษมจ านวนนอยกวาหรอเทากบก าลงการผลตทเหลออยกแสดงวาเขาเงอนไขในการพจารณายอมรบใบสงซอพเศษได เชน บรษทมการวางแผนก าลงการผลตปกตไวจ านวน 5,000 หนวย แตมปรมาณการผลตในงวดเพยง 4,000 หนวย แสดงวาบรษทมก าลงการผลตเหลอ 1,000 หนวย ถาหากมใบสงซอพเศษมาจ านวนนอยกวาหรอเทากบ 1,000 หนวย บรษทสามารถยอมรบใบสงซอพเศษดงกลาวได

บทท 8


1.2 เมอยอมรบใบสงซอพเศษแลวมผลกระทบตอยอดขายปกตของบรษทหรอไม คอ การยอมรบใบสงซอพเศษจะตองไมท าใหยอดการขายทบรษทวางแผนผลตและขายในงวดไวลดลง เชน บรษทมการวางแผนก าลงการผลตปกตไวจ านวน 5,000 หนวย มปรมาณการผลตในงวด 4,000 หนวย ถาการยอมรบใบสงซอมผลท าใหยอดขาย 4,000 หนวย ลดลงจงไมควรยอมรบใบสงซอ

1.3 เมอค านวณตามขอมลตามใบสงซอพเศษแลวมรายไดสวนเพมมากกวาตนทนสวนเพมหรอไม โดยปกตตนทนสวนเพมของการยอมรบใบสงซอพเศษจะเปนตนทนประเภทผนแปรเสมอ และหากมตนทนสวนเพมอนกใหน ามารวมเพอค านวณดวย ซงถารายไดสวนเพมมากกวาตนทนสวนเพม บรษทกควรยอมรบใบสงซอพเศษน แสดงรปแบบการน าเสนอขอมลประกอบเพอการตดสนใจ ไดดงน

รายไดสวนเพม xx

หก ตนทนสวนเพม:

ตนทนผนแปร xx

ตนทนสวนเพมอน (ถาม) xx xx

ก าไรสวนเพม (ลดลง) xx

อยำงไรกตำม ในกำรพจำรณำยอมรบใบสงซอพเศษอำจมควำมแตกตำงกนไปตำมลกษณะหรอประเภทของธรกจ และขอมลทวไปของผตดสนใจ สอดคลองกบบทควำมวจย ของ วนวสำ เนองสมศร (2557 : บทคดยอ) พบวำ กำรตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษ ผบรหำรฝำยตลำดจะใชขอมลก ำลงกำรผลตมำกทสดในกำรน ำมำพจำรณำ และเมอเปรยบเทยบควำมตองกำรใชขอมลทำงดำนบญชตนทนเพอกำรตดสนใจ พบวำ ผบรหำรฝำยกำรตลำดจ ำแนกตำมระดบกำรศกษำตำงกน มควำมตองกำรใชขอมลในกำรยอมรบใบสงซอพเศษตำงกน

เกณฑในการตดสนใจ : ควรตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษ หำกไมเกนก ำลงกำรผลตทวำงแผนไว ไมท ำใหยอดขำยของกจกำรลดลง และท ำใหมก ำไรสวนเพมจำกกำรค ำนวณเปรยบเทยบระหวำงรำยไดสวนเพมกบตนทนสวนเพม

บทท 8


ตวอยางท 8-2 บรษท มตอตสำหกรรม จ ำกด เปนบรษทผผลตและจ ำหนำยแวนตำ 3 มต โดยมตนทน

ทเกยวของ ดงน

ตนทนกำรผลตผนแปรตอหนวย 500 บาท

คำใชจำยกำรผลตคงทตอเดอน 100,000 บาท

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรคงทตอเดอน 20,000 บาท

บรษทไมมคำใชจำยในกำรขำยและบรหำรผนแปร

ในตนป บรษทมค ำสงซอพเศษจำกลกคำตำงประเทศ จ ำนวน 300 อน โดยเสนอรำคำซออนละ 800 บำท บรษทควรจะยอมรบใบสงซอนหรอไม เพรำะเหตใด ซงในกำรยอมรบใบสงซอพเศษน บรษทพจำรณำแลววำไมมผลกระทบกบยอดขำยปกตของบรษท รวมทงคำใชจำยกำรผลตคงทเนองจำกยงอยในก ำลงกำรผลตปกตทวำงแผนไว

หมำยเหต : บรษทจะเกดคำใชจำยส ำหรบค ำสงซอพเศษนจ ำนวน 10,000 บำท เพอเปนคำท ำลวดลำยเพมเตม

จำกขอมลขำงตน เมอน ำมำพจำรณำวำบรษทควรจะยอมรบใบซอพเศษนหรอไม แสดงใหเหนวำเขำเงอนไขทกขอดงน คอ

1. กำรยอมรบใบสงซอพเศษนยงอยในก ำลงกำรผลตปกตของบรษท 2. กำรยอมรบใบสงพเศษนไมมผลกระทบตอยอดขำยปกตของบรษท

3. กำรพจำรณำตนทนสวนเพมมมำกกวำรำยไดสวนเพม ซงพจำรณำไดจำก

กำรค ำนวณประกอบเพอกำรตดสนใจ ดงน หนวย : บำท

รำยไดสวนเพม (300 x 800) 280,000


ตนทนกำรผลตผนแปร (300 x 500) 150,000

คำท ำลวดลำยเพมเตม 10,000 160,000

ก ำไรสวนเพม (ลดลง) 80,000

ดงนน บรษทควรตดสนใจยอมรบค ำสงซอพเศษน เพรำะอยในก ำลงกำรผลตปกต ไมกระทบตอยอดขำยปกต และท ำใหบรษทมก ำไรสวนเพมจ ำนวน 80,000 บำท

บทท 8


กำรตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษบำงครง เพอใหไดขอมลทเกยวของกบกำรตดสนใจอำจตองใชกำรวเครำะหในรปแบบตนทนเสยโอกำสเพมเตม หำกกำรพจำรณำยอมรบใบสงซอครงนเกนก ำลงกำรผลตทวำงแผนไว เชน เมอบรษทมก ำลงกำรผลตเหลอเพยง 1,000 หนวย แตมใบสงซอพเศษมำยงบรษทถง 1,500 หนวย ซงเกนก ำลงกำรผลตทเหลออยถง 500 หนวย จำกเหตกำรณดงกลำวหำกผบรหำรตองกำรยอมรบใบสงซอจะตองหำแนวทำงแกไขปญหำเพอกำรตดสนใจทดทสด ดงนน เพอใหเขำใจมำกยงขนเกยวกบกำรวเครำะหในรปแบบตนทนเสยโอกำส จงขออธบำยและแสดงกำรค ำนวณประกอบ ดงแสดงในตวอยำงท 8-3 ดงน

ตวอยางท 8-3 บรษท ปลำสวรรค จ ำกด ท ำกำรผลตและจ ำหนำยน ำพรก โดยมก ำลงกำรผลตสงสด

28,000 กระปก แตบรษทจะผลตและจ ำหนำยจ ำนวน 25,000 กระปก ตอไปนเปนขอมลเกยวกบงบก ำไรขำดทน ส ำหรบป สนสดวนท 31 ธนวำคม 25x1

บรษท ปลาสวรรค จ ากด



หนวย : บำท

ขำย (25,000 กระปก) 500,000

หก ตนทนและคำใชจำยผนแปร: วตถดบทำงตรง 50,000

คำแรงงำนทำงตรง 100,000

คำใชจำยกำรผลตผนแปร 25,000

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรผนแปร 50,000 225,000

ก ำไรสวนเกน 275,000

หก ตนทนและคำใชจำยคงท: คำใชจำยกำรผลตคงท 37,500

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรคงท 75,000 112,500

ก ำไรสทธ 162,500

บทท 8


จำกขอมลขำงตน ขณะนมบรษท น ำพรกนรก จ ำกด ไดมค ำสงซอพเศษมำยงบรษท

จ ำนวน 5,000 กระปก โดยเสนอรำคำกระปกละ 25 บำท บรษทตองกำรยอมรบใบสงซอพเศษแตไมมก ำลงกำรผลตเหลอพอ บรษทควรตดสนใจอยำงไร ถำกำรรบใบสงซอพเศษครงนจะท ำใหตองเสยตนทนของวตถดบทำงตรงเพมขน 5% คำแรงงำนทำงตรงเพมขน 10% ในขณะทคำใชจำยกำรผลตผนแปรและคำใชจำยในกำรขำยและบรหำรผนแปรเพมขนในอตรำเดม

ทำงเลอกท 1 ลดก ำลงกำรผลตและจ ำหนำยปกตของบรษทลงจ ำนวน 2,000 กระปก

ทำงเลอกท 2 ขยำยก ำลงกำรผลตของบรษทเปนกำรชวครำวจ ำนวน 2,000 กระปก ซงจะท ำใหตองเสยคำใชจำยกำรผลตคงทเพมขนในอตรำเดม

การค านวณประกอบเพอพจารณาตดสนใจ:

กำรค ำนวณประกอบในแตละทำงเลอกจะควรแสดงกำรเปรยบเทยบรำคำขำยและตนทนตอหนวย ณ ระดบกำรผลตและจ ำหนำยปกต 25,000 กระปก กบกำรยอมรบใบสงซอพเศษ ดงน

การผลตปกต

ใบสงซอพเศษ

รำคำขำย 20 25

วตถดบทำงตรง 2 2 + (2x 5%) = 2.1

คำแรงงำนทำงตรง 4 4 + (4x10%) = 4.4

คำใชจำยกำรผลตผนแปร 1 1

คำใชจำยกำรผลตคงท 1.5 -

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรผนแปร 2 2

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรคงท 3 -

บทท 8


ทางเลอกท 1:

รำยไดสวนเพม (5,000 x 25) 125,000


วตถดบทำงตรง (5,000 x 2.1) 10,500

คำแรงงำนทำงตรง (5,000 x 4.4) 22,000

คำใชจำยกำรผลตผนแปร (5,000 x 1) 5,000

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรผนแปร (5,000 x 2) 10,000

ตนทนเสยโอกำส* 22,000 69,500


หมำยเหต: *กำรค ำนวณตนทนเสยโอกำสจำกก ำไรทลดยอดขำยปกตของบรษทลงจ ำนวน 2,000 กระปก

รำยไดจำกกำรขำย 40,000

หก ตนทนและคำใชจำยผนแปร:

วตถดบทำงตรง (2,000 x 2) 4,000

คำแรงงำนทำงตรง (2,000 x 4) 8,000


คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรผนแปร (2,000 x 2) 4,000 18,000

ก ำไรสวนเกน 22,000

ทางเลอกท 2:

รำยไดสวนเพม (5,000 x 25) 125,000


วตถดบทำงตรง (5,000 x 2.1) 10,500

คำแรงงำนทำงตรง (5,000 x 4.4) 22,000


คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรผนแปร (5,000 x 2) 10,000

คำใชจำยกำรผลตคงท (2,000 x 1.5) 3,000 50,500


บทท 8


จำกกำรค ำนวณขำงตน จะเหนวำทำงเลอกท 1 นอกจำกจะมตนทนผนแปรเปนตนทนสวนเพมในอตรำตำมเงอนไขของกำรยอมรบใบสงซอพเศษแลวยงมตนทนเสยโอกำสรวมดวยจ ำนวน 22,000 บำท ซงเกดจำกกำรทบรษทยอมลดก ำลงกำรผลตและจ ำหนำยปกตลงจ ำนวน 2,000 กระปกเพอจะรบใบสงซอพเศษ จงท ำใหบรษทสญเสยก ำไรสวนเกนทควรจะไดจำกกำรขำยปกตของบรษทไป สวนกำรค ำนวณทำงเลอกท 2 จะไมมตนทนเสยโอกำสเปนตนทนสวนเพม เพรำะไมไดลดกำรผลตและจ ำหนำยปกตลง แตจะมคำใชจำยกำรผลตคงทจ ำนวน 3,000

บำท เปนสวนเพมแทน ขอสงเกตของจ ำนวนทเพมขนของคำใชจำยกำรผลตคงท จ ำนวนหนวยทน ำมำค ำนวณจะเปนจ ำนวนหนวยตำมทบรษทตองขยำยก ำลงกำรผลตเปนกำรชวครำว 2,000

หนวยเทำนน

ดงนน จำกกำรตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษน บรษทควรตดสนใจขยำยก ำลงกำรผลตของบรษทเปนกำรชวครำว เพรำะท ำใหมก ำไรสวนเพมมำกกวำกำรลดก ำลงกำรผลตถงจ ำนวน 19,000 บำท (74,500 - 55,500)

2. การตดสนใจผลตเองหรอซอจากภายนอก (Make or Buy Decision)

กำรตดสนใจเกยวกบกำรผลตเองหรอซอจำกภำยนอก ลกษณะของปญหำนคอ มบคคลจำกภำยนอกมำน ำเสนอขำยสนคำใหกบทำงบรษทซงเปนอกทำงเลอกหนงทบรษทไมตองเสยเวลำในกำรผลตเอง แตทงนกำรทจะรบขอเสนอจำกบคคลภำยนอกนน บรษทอำจตองพจำรณำขอมลตำงๆ ของบคคลภำยนอกประกอบดวย เชน ควำมช ำนำญ หรอประสบกำรณในกำรผลต ระยะเวลำในกำรสงมอบ คำขนสงสนคำ คณภำพของสนคำ และปรมำณจะไดตรงตำมควำมตองกำรของลกคำของบรษทหรอไม เปนตน กำรพจำรณำถงตนทนทเกยวของกบทำงเลอกกำรผลตเอง กจะประกอบดวย วตถดบทำงตรง คำแรงงำนทำงตรง คำใชจำยกำรผลตทงผนแปรและคงท รวมถงตนทนเสยโอกำส (ถำม) ซงตนทนเสยโอกำสมกเกดจำกกำรทบรษทตดสนใจซอจำกภำยนอกแลวอำจน ำอำคำรโรงงำน เครองจกร หรออปกรณตำงๆ ไปใหบคคลอนเชำ สวนตนทนทเกยวของกบทำงเลอกทจะซอจำกภำยนอกกจะเกดจำกตนทนทงหมดทท ำใหไดสนคำนนมำ ซงตนทนหลก คอ รำคำซอ และรวมถงคำใชจำยตำงๆ ทจะท ำใหไดสนคำมำ เชน คำขนสงสนคำ คำใชจำยในกำรตรวจรบของ คำประกนสนคำ คำใชจำยในกำรสงซอ รวมถงตนทนในกำรผลตคงททหลกเลยงไมได

อยำงไรกตำม ในกำรใชขอมลเพอกำรพจำรณำตดสนใจผลตเองหรอซอจำกบคคลภำยนอกอำจมควำมแตกตำงกนไปตำมลกษณะของธรกจ และขอมลทวไปของผตดสนใจ สอดคลองกบบทควำมวจย ของวนวสำ เนองสมศร (2557 : บทคดยอ) พบวำ กำรตดสนใจผลตเองหรอซอจำกบคคลภำยนอก ผบรหำรฝำยตลำดจะใชขอมลตนทนของกำรผลตเองมำก

บทท 8


ทสดในกำรน ำมำพจำรณำ และเมอเปรยบเทยบควำมตองกำรใชขอมลทำงดำนบญชตนทนเพอกำรตดสนใจ พบวำ ผบรหำรฝำยกำรตลำดจ ำแนกตำมเพศ ระดบกำรศกษำ และประสบกำรณสำยกำรตลำดตำงกน มควำมตองกำรใชขอมลในกำรยอมรบใบสงซอพเศษตำงกน

รปแบบกำรน ำเสนอขอมลเพอกำรตดสนใจ แสดงไดดงน

รายละเอยดตนทน ผลตเอง ซอจากภายนอก

วตถดบทำงตรง xx -

คำแรงงำนทำงตรง xx -

คำใชจำยกำรผลตผนแปร xx -

คำใชจำยกำรผลตคงท xx -

คำซอ (25,000 x 6 ) - xx

ตนทนทเกยวของอน (ถำม) xx xx

รวม xx xx

เกณฑในการตดสนใจ : ควรตดสนใจเลอกทำงเลอกทมตนทนต ำทสดเพอประโยชนสงสดแกกจกำร


จำกขอมลตวอยำงท 8-3 ของบรษท ปลำสวรรค จ ำกด ขณะนมบคคลภำยนอกมำเสนอขำยน ำพรกใหกบบรษทในรำคำกระปกละ 6 บำท ถำรบขอเสนอจำกบคคลภำยนอก บรษทตองเสยคำใชจำยในกำรขนสงเฉลยกระปกละ 1 บำท แตสำมำรถลดคำใชจำยกำรผลตคงทได 40% และสำมำรถน ำอปกรณในกำรผลตทวำงลงใหคนอนเชำไดจ ำนวน 5,000 บำท

จำกปญหำดงกลำวบรษทควรตดสนใจซอจำกบคคลภำยนอกหรอท ำกำรผลตเอง เพรำะเหตใด

จำกขอมลขำงตน สำมำรถแสดงกำรค ำนวณประกอบเพอพจำรณำตดสนใจ ไดดงน

บทท 8


รายละเอยดตนทน ผลตเอง ซอจากภายนอก

วตถดบทำงตรง 50,000 -

คำแรงงำนทำงตรง 100,000 -

คำใชจำยกำรผลตผนแปร 25,000 -

คำใชจำยกำรผลตคงท 37,500 22,500

คำซอ (25,000 x 6 ) - 150,000

คำขนสงสนคำ (25,000 x 1) - 25,000

ตนทนเสยโอกำส (รำยไดคำเชำอปกรณ) 5,000 - รวม 217,500 197,500

จำกกำรค ำนวณขำงตน กำรตนทนกำรผลตเองจะประกอบดวย วตถดบทำงตรง คำแรงงำนทำงตรง คำใชจำยกำรผลตสวนทผนและสวนทคงท รวมถงตนทนเสยโอกำส ซงหมำยถงรำยไดคำเชำอปกรณทบรษทสญเสยไป เนองจำกท ำกำรผลตเองจงไมไดรำยไดคำเชำอปกรณดงกลำว สวนตนทนกำรซอจำกภำยนอกจะประกอบดวย ตนทนคำซอ คำขนสงสนคำ และคำใชจำยกำรผลตคงทในสวนทหลกเลยงไมได 60% ของ 37,500 บำท เทำกบ 22,500

บำท ขณะทวตถดบทำงตรง คำแรงงำนทำงตรง และคำใชจำยกำรผลตผนแปรจะไมเกยวของเพรำะเปนตนทนผนแปรทหลกเลยงไดทงจ ำนวน

ดงนน ผบรหำรควรตดสนใจซอจำกบคคลภำยนอก เพรำะมตนทนกำรซอนอยกวำตนทนกำรผลตเองจ ำนวน 20,000 บำท (217,500 – 197,500)

3. การตดสนใจยกเลกการผลตหรอจ าหนายผลตภณฑบางชนด (Elimination

of a Product Line)

กำรตดสนใจยกเลกกำรผลตหรอจ ำหนำยผลตภณฑบำงชนด กำรประกอบธรกจอตสำหกรรมในกจกำรหนงๆ อำจมกำรผลตหรอจ ำหนำยผลตภณฑหลำยชนด กำรรำยงำนผลกำรด ำเนนงำน นอกจำกกำรรำยงำนในภำพรวมแลว ยงมควำมจ ำเปนตองรำยงำนตำมสวนงำนยอยทจ ำแนกตำมชนดของผลตภณฑเพมเตม ทงนเพอแสดงใหเหนถงผลกำรด ำเนนงำนของผลตภณฑแตละชนดไดก ำไรหรอขำดทนจ ำนวนเทำใด ซงหำกผลตภณฑชนดใดรำยงำนผลขำดทนตดตอกนหลำยเดอน หรอหลำยงวดบญช ผบรหำรอำจตองพจำรณำยกเลกผลตหรอจ ำหนำยผลตภณฑดงกลำว ทงนเพอประโยชนโดยรวมของกจกำร

บทท 8


หลกกำรพจำรณำ ในกำรค ำนวณประกอบเพอกำรตดสนใจจะไมน ำรำยไดและตนทนผนแปรของผลตภณฑทก ำลงพจำรณำยกเลกมำรวมค ำนวณ เพรำะถอวำถำยกเลกท ำกำรผลตและจ ำหนำยผลตภณฑชนดนนแลว ตนทนและคำใชจำยผนแปรจะเปนสวนทหลกเลยงไดทงจ ำนวน ขณะตนทนและคำใชจำยคงทจะเปนสวนทหลกเลยงไมได ดงนน ผบรหำรจงตองมควำมรอบคอบและระมดระวงในกำรน ำขอมลมำใช เพอกำรประกอบกำรตดสนใจในแตละครง ซงอำจจะพจำรณำขอมลเชงคณภำพประกอบดวย เชน ภำพพจนของกจกำร พนกงำนขำดขวญและก ำลงใจ และผลตอบแทน เปนตน แตอยำงไรกตำม ในกำรใชขอมลเพอกำรพจำรณำตดสนใจยกเลกผลตภณฑหรอจ ำหนำยผลตภณฑบำงชนดอำจมควำมแตกตำงกนไปตำมลกษณะของธรกจ และขอมลทวไปของผตดสนใจ สอดคลองกบบทควำมวจย ของวนวสำ เนองสมศร (2557 : บทคดยอ) พบวำ กำรตดสนใจยกเลกผลตภณฑหรอจ ำหนำยผลตภณฑบำงชนด ผบรหำรฝำยตลำดจะใชขอมลกำรเตบโตของยอดขำยมำกทสดในกำรน ำมำพจำรณำ และเมอเปรยบเทยบควำมตองกำรใชขอมลทำงดำนบญชตนทนเพอกำรตดสนใจ พบวำ ผบรหำรฝำยกำรตลำดจ ำแนกตำมระดบกำรศกษำตำงกน มควำมตองกำรใชขอมลในกำรยกเลกผลตภณฑหรอจ ำหนำยผลตภณฑบำงชนดตำงกน

เกณฑในการตดสนใจ : ควรตดสนใจเลอกทำงเลอกทท ำใหไดก ำไรสงสด หรอผลขำดทนต ำสด ภำยใตกำรเปรยบเทยบผลกำรด ำเนนงำนระหวำงกำรผลตหรอจ ำหนำยตอไป (ไมยกเลก) กบยกเลกกำรผลตหรอจ ำหนำย


จำกขอมลตวอยำงท 8-3 ของบรษท ปลำสวรรค จ ำกด สมมตบรษทมกำรผลตและจ ำหนำยน ำพรก 3 ชนด คอ น ำพรกปลำรำ น ำพรกปลำปน และน ำพรกแมงดำ ซงขณะนผบรหำรก ำลงพจำรณำจะยกเลกกำรผลตและจ ำหนำยน ำพรกปลำปน เพรำะกำรด ำเนนงำน

ทผำนมำมผลขำดทน ขณะทผลตภณฑชนดอนมผลก ำไรอยำงตอเนอง ดงขอมลตอไปน

บทท 8


บรษท ปลาสวรรค จ ากด




น าพรกปลารา น าพรกปลาปน น าพรกแมงดา

ขำย 250,000 100,000 150,000

หก ตนทนและคำใชจำยผนแปร 112,500 45,000 67,500

ก ำไรสวนเกน 137,500 55,000 82,500

หก ตนทนและคำใชจำยคงท:

คำใชจำยกำรผลต 10,500 20,000 7,000

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำร 20,000 40,000 15,000

ก ำไร (ขำดทน) สทธ 107,000 (5,000) 60,500

หมำยเหต : จำกขอมลขำงตน ภำยใตกำรพจำรณำตนทนและคำใชจำยคงทมเฉพำะคำสำธำรณปโภคในส ำนกงำนจ ำนวน 20,000 บำท เทำนนทหลกเลยงได

จำกขอมลขำงตน สำมำรถแสดงกำรค ำนวณประกอบเพอพจำรณำตดสนใจ ไดดงน

ไมยกเลก ยกเลก

ขำย 500,000 400,000

หก ตนทนและคำใชจำยผนแปร 225,000 180,000

ก ำไรสวนเกน 275,000 220,000

หก ตนทนและคำใชจำยคงท:

คำใชจำยกำรผลต 37,500 37,500

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำร 75,000 55,000

ก ำไร (ขำดทน) สทธ 162,500 127,500

จำกกำรค ำนวณขำงตน เมอยกเลกกำรผลตและจ ำหนำยน ำพรกปลำปน จะเหนวำยอดขำยและตนทนผนแปรจะลดลงจำกเดมตำมจ ำนวนทเปนของผลตภณฑน ำพรกปลำปน สวนตนทนและคำใชจำยคงทจะเทำเดม ยกเวนคำใชจำยในกำรขำยและบรหำรคงทจะลดลง จ ำนวน 20,000 บำท ซงเปนสวนของคำสำธำรณปโภคส ำนกงำนทหลกเลยงไดตำมเงอนไข

บทท 8


ดงนน ผบรหำรควรตดสนใจท ำกำรผลตและจ ำหนำยน ำพรกปลำปนตอไป เพรำะถำยกเลกจะท ำใหบรษทมก ำไรลดลงจ ำนวน 35,000 บำท (162,500 - 127,500)

4. การตดสนใจก าหนดสดสวนของผลตภณฑหรอบรการ กรณมปจจยการผลตทมอยอยางจ ากด (Utilization of a Constrained Resource)

การก าหนดสดสวนของผลตภณฑหรอบรการ กรณมปจจยการผลตทมอยอยางจ ากด

ส าหรบธรกจอตสาหกรรมมกมการผลตผลตภณฑหลายชนด และอาจมความตองการของลกคาเปนจ านวนมากในผลตภณฑแตละชนด ปจจยการผลตทตองน าเขาสกระบวนการผลตจงถอเปนสงส าคญทตองมการวางแผนไวกอนลวงหนาส าหรบการผลตแตละงวด ทงนเพอการผลตจะไดด าเนนงานไปอยางตอเนองและมประสทธภาพ โดยปจจยการผลตทตองน าเขาสกระบวนการผลต เชน ปรมาณวตถดบ ชวโมงแรงงานทางตรง ชวโมงเครองจกร ซงเมอปจจยดงกลาวมอยอยางจ ากด อาจไมสามารถท าการผลตใหตามความตองการของลกคาไดทงจ านวน ดงนน ผบรหารจงตองตดสนใจวาจะผลตผลตภณฑแตละชนดจ านวนเทาใดจงจะกอใหเกดก าไรสงสด ซงจะตองพจารณาเฉพาะสวนทเปนก าไรสวนเกนของผลตภณฑแตละชนด โดยไมรวมสวนทเปนตนทนคงท การก าหนดสดสวนของผลตภณฑหรอบรการ กรณมปจจยการผลตทมอยอยางจ ากด แบงออกเปน 2 กรณ ดงน

4.1 ปจจยการผลตทมอยอยางจ ากดชนดเดยว

การตดสนใจผลตผลตภณฑหรอบรการภายใตสภาวะทมปจจยการผลตจ ากดเพยงชนดเดยว อาจเปนชวโมงแรงงานทางตรง ชวโมงเครองจกร หรอปจจยการผลตอน กจการควรจะเลอกท าการผลตผลตภณฑหรอบรการทกอใหเกดก าไรสงสด โดยมขนตอนในการพจารณาตดสนใจ ล าดบไดดงน

ขนท 1 ค านวณก าไรสวนเกนของปจจยการผลตทมอยอยางจ ากดของผลตภณฑ

แตละชนด การพจารณาวาจะท าการผลตผลตภณฑแตละชนดจ านวนเทาใดเมอมปจจยการผลตบางอยางจ ากดอย กจการจะตองพจารณาก าไรสวนเกนตอหนวยรวมกบการใชปจจยการผลตประกอบ ซงเราเรยกวา ก าไรสวนเกนตอหนวยของปจจยการผลตทมอยอยางจ ากด (Contribution Margin per Unit of Limited Resource) สามารถค านวณไดดงน

ก าไรสวนเกนตอหนวยของปจจยการผลตทมอยอยางจ ากด

= ตตอหนวย ดในการผลมอยจ ากยการผลตทจ านวนปจจ นตอหนวยก าไรสวนเก

บทท 8


ขนท 2 ค านวณจ านวนชวโมงทใชในการผลตผลตภณฑชนดแรกจากการพจารณา ก าไรสวนเกนตอหนวยของปจจยการผลตทมอยอยางจ ากดสงสด

ขนท 3 ค านวณจ านวนหนวยของการผลตผลตภณฑชนดทเหลอ

เกณฑในการตดสนใจ : ควรเลอกท าการผลตสนคาทมก าไรสวนเกนของปจจยการ ผลตทมอยอยางจ ากดสงสดกอน หากมปจจยการผลตคงเหลอจงผลตสนคาชนดทเหลอตามล าดบ

เพอใหเกดความเขาใจและชดเจนมากยงขน เกยวกบการค านวณสดสวนในการผลตทเหมาะสม กรณมปจจยการผลตทมอยอยางจ ากดชนดเดยว จงขอยกตวอยางเพออธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 8-6 ดงน


บรษท ปลายฟา จ ากด ท าการผลตและจ าหนายผลตภณฑ 2 ชนด โดยในเดอนหนา บรษทคาดวาปจจยการผลตคอ ชวโมงเครองจกรจะมก าลงการผลตจ ากดเนองจากเครองจกรตวหนงถงก าหนดซอมบ ารงรกษา บรษทจงคาดวาในเดอนหนาจะมจ านวนชวโมงเครองจกรเหลอเพยง 800 ชวโมง ดงนน ฝายบรหารตองท าการวางแผนการผลตเพอใหเกดก าไรสงสดแกกจการ ขอมลเกยวกบการผลตทเกยวของกบชวโมงเครองจกรของผลตภณฑแตละชนดรวมทงความตองการผลตภณฑแตละชนดของลกคา มดงน

รองเทา กระเปา

ก าไรสวนเกนตอหนวย 30 40

จ านวนชวโมงเครองจกรทใชในการผลตตอหนงหนวย 0.5 1

ความตองการของลกคา (หนวย) 1,000 1,200

จากขอมลขางตน สามารถแสดงล าดบขนตอนการพจารณาตดสนใจ ไดดงน ขนท 1 ค านวณก าไรสวนเกนของปจจยการผลตทมอยอยางจ ากดของผลตภณฑ

แตละชนด


ก าไรสวนเกนตอหนวย 30 40

หาร จ านวนชวโมงเครองจกรทใชในการผลตตอหนงหนวย 0.5 1

ก าไรสวนเกนตอหนวยของปจจยการผลตทมอยอยางจ ากด 60 40

บทท 8


ขนท 2 ค านวณจ านวนชวโมงทใชในการผลตผลตภณฑชนดแรก

จากการพจารณาก าไรสวนเกนตอหนวยของปจจยการผลตในขนท 1 แสดงใหเหนวา กจการควรท าการผลตรองเทากอน เนองจากมก าไรสวนเกนตอหนวยของปจจยการผลตสงกวากระเปา ดงนน จ านวนชวโมงเครองจกรทใชในการผลตรองเทาเทากบ

ความตองการของลกคาส าหรบผลตรองเทา 1,000 หนวย

คณ จ านวนชวโมงเครองจกรทตองใชตอหนงหนวย 0.5 ชวโมง จ านวนชวโมงเครองจกรทใชในการผลต 500 ชวโมง

ขนท 3 ค านวณจ านวนหนวยของการผลตผลตภณฑชนดทเหลอ

จากจ านวนชวโมงเครองจกรทมอยจ ากด 800 ชวโมง เมอไดใชส าหรบการผลต

รองเทาไปแลวจ านวน 500 ชวโมง จ านวนชวโมงทเหลอเพอท าการผลตกระเปา จงเทากบ

= 800 – 500

= 300 ชวโมง

เมอจ านวนชวโมงเครองจกรทตองใชตอหนงหนวย ส าหรบผลตกระเปาเทากบ 1 ชวโมง ซงมชวโมงเครองจกรเหลอจ านวน 300 ชวโมง ดงนนสามารถผลตได

= 300 / 1 = 300 หนวย

ดงนน จากการค านวณภายใตจ านวนชวโมงเครองจกรทมอยจ ากดเพยง 800 ชวโมง ภายใตการพจารณาก าไรสงสด ดงนน บรษทจะตองผลตรองเทาจ านวน 1,000 หนวย ตามความตองการของลกคา และควรจะผลตกระเปาเพยง 300 หนวยถงแมจะไมเทากบความตองการของลกคากตาม

4.2 ปจจยการผลตทมอยอยางจ ากดหลายชนด กรณมปจจยการผลตหลายชนดทมอยอยางจ ากด หมายถง บางครงในการผลต

อาจมปจจยการผลตทจ ากดมากกวา 1 ชนด เชน ปจจยจ านวนชวโมงเครองจกรจ ากด ปจจยวตถดบจ ากด รวมถงปจจยจ านวนชวโมงแรงงานจ ากดขณะเดยวกน การตดสนใจเพอใหเกดก าไรสงสดแกบรษท การค านวณวาจะผลตผลตภณฑชนดใดจ านวนเทาใด จงมข นตอนในการตดสนใจ ดงน

บทท 8


ขนท 1 แจกแจงตวแปรทใชในการตดสนใจ

ขนท 2 ก าหนดสมการแสดงวตถประสงคหลกของกจการซง จะมได 2 แบบ คอ สมการแสดงคาสงสด (Maximize) และสมการแสดงคาต าสด (Minimize)

ขนท 3 เขยนสมการแสดงขอจ ากดของปจจยการผลตแตละชนด

ขนท 4 แกสมการขอจ ากด เพอหาสดสวนในการผลตทเหมาะสม ซงนอกจากจะสามารถหาค าตอบดวยวธการแกสมการไดแลว ยงสามารถใชวธวาดกราฟ หรอใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS เพอหาค าตอบไดเชนกน


จำกขอมลตวอยำงท 8-6 ของบรษท ปลำยฟำ จ ำกด ถำบรษทมปจจยกำรผลตทจ ำกดเพมอก 1 ชนด คอ ชวโมงแรงงำน โดยมขอมลทรวบรวมไดเพมเตมดงน


ก ำไรสวนเกนตอหนวย (บำท) 30 40

ชวโมงเครองจกรทใชในกำรผลตตอหนวย (ชวโมง) 0.5 1

ชวโมงแรงงำนทใชในกำรผลตตอหนวย (ชวโมง) 3 2

ปจจยกำรผลตจ ำกดตอเดอน:

ชวโมงเครองจกร 800 ชวโมง ชวโมงแรงงำน 400 ชวโมง

จำกขอมลขำงตน สำมำรถแสดงขนตอนกำรค ำนวณหำสดสวนกำรผลตของผลตภณฑ

2 ชนด กรณมปจจยกำรผลตหลำยชนดทมอยอยำงจ ำกด ไดดงน

ขนท 1 แจกแจงตวแปรทใชในกำรตดสนใจ

ก ำหนดให x แทน จ ำนวนหนวยผลตรองเทำ y แทน จ ำนวนหนวยผลตกระเปำ

ขนท 2 ก ำหนดสมกำรวตถประสงค (Objective Function)

Max Z = 30x + 40y

บทท 8


ขนท 3 ก ำหนดสมกำรขอจ ำกดของปจจยกำรผลตทกชนด

ปจจยชวโมงเครองจกร : 0.5x + 1y ≤ 800

ปจจยชวโมงแรงงำน : 3x + 2y ≤ 400

ขนท 4 กำรแกสมกำรขอจ ำกดเพอหำสดสวนในกำรผลตทเหมำะสม

0.5x + 1y = 800 .…

3x + 2y = 400 ….

น ำ คณ 3

จะได 1.5x + 3y = 2,400 ….

น ำ คณ 0.5

จะได 1.5x + 1y = 1,200 ….

น ำ ลบ

จะได 2y = 1,200

y = 600

แทนคำ y ใน เพอหำคำ x 0.5X + 1(600) = 800

0.5x = 800 – 600

x = 200 / 0.5

x = 400

ดงนน สดสวนในกำรผลตทเหมำะสมภำยใตปจจยกำรผลตทจ ำกดหลำยชนด บรษทควรผลตรองเทำจ ำนวน 400 หนวย และผลตกระเปำจ ำนวน 600 หนวย

หำกบรษทตองกำรทรำบก ำไรสงสดทจะไดรบจำกสดสวนในกำรผลตทเหมำะสมขำงตน สำมำรถน ำสดสวนทไดไปแทนคำในสมกำรวตถประสงค จำก Max Z = 30x + 40y

เมอ x เทำกบ 400 และ y เทำกบ 600

จะได Max Z = 30x + 40y

= 30(400) + 40(600)

= 12,000 + 24,000

= 36,000

ดงนน บรษทจะไดรบก ำไรสวนเกนสงสดเทำกบ 36,000 บำท

บทท 8


5. การตดสนใจจ าหนายหรอผลตตอของผลตภณฑรวม ผลตภณฑรวม (Joint Products) หมำยถง ผลตภณฑตงแต 2 ชนดขนไปทเกดจำกกระบวนกำรผลตรวมกนโดยใชปจจยกำรผลตชนดเดยวกน เชน วตถดบทำงตรง คำแรงงำนทำงตรง และคำใชจำยกำรผลตรวมกน ซงตนทนทใชรวมกนน เรยกวำ ตนทนรวม (Joint

Costs) จดเปนตนทนในอดตทไมมประโยชนตอกำรตดสนใจ ตรงกนขำมกบตนทนกำรผลตตอทถอเปนตนทนทมผลตอกำรตดสนใจ เพรำะเมอกระบวนกำรผลตมำถงจดแยกตว (Split-off

Point) กจะไดผลตภณฑรวมออกมำ (สมนก เออจระพงษพนธ, 2552 : 338) และปญหำทมกเกดขน แลวท ำใหผบรหำรตองน ำขอมลทำงดำนตนทนมำพจำรณำเพอประกอบกำรตดสนใจกคอ บรษทควรจะขำยผลตภณฑเลย ณ จดแยกตอนทเปนผลตภณฑรวม หรอจะท ำกำรผลตตอและคอยขำยทหลง ซงในกำรผลตตอจะเกดตนทนกำรผลตตอหรอตนทนหลงจดแยกตว (Separable Costs) มกประกอบดวย ตนทนกำรผลตตอ และคำใชจำยอนๆ ลกษณะของขอมลผลตภณฑรวมและตนทนรวม สำมำรถน ำมำแสดงในภำพท 8-3 ดงน

ตนทนรวม

จดแยกตว ผลตภณฑรวม

ภาพท 8-3 ผลตภณฑรวมและตนทนรวม

จำกภำพท 8-2 อธบำยไดวำ “หม” เปนตนทนรวมทน ำมำผลตผลตภณฑ ณ จดแยกได 2 ชนดคอ เครองในหม และเนอสนนอก หรอเรยกวำ “ผลตภณฑรวม” ส ำหรบเครองในหมจะน ำออกจ ำหนำยทนท สวนเนอสนนอกจะมกำรน ำไปผลตตอเปนหมสะเตะแลวคอยขำย โดยในกำรผลตตอกอใหเกดตนทนสวนเพมดวย

รปแบบกำรน ำเสนอขอมลประกอบเพอกำรตดสนใจ แสดงไดดงน

รำยไดสวนเพม (มลคำหลงกำรผลตตอ - มลคำ ณ จดแยก) xx

หก ตนทนสวนเพม (ตนทนกำรผลตตอ) xx

ก ำไรสวนเพม (ลดลง) xx

หม

เครองในหม

เนอสนนอก

ตนทนสวนเพม

จ ำหนำย

หมสะเตะ จ ำหนำย

บทท 8


เกณฑในการตดสนใจ : ถำกำรค ำนวณไดก ำไรสวนเพมควรตดสนใจผลตตอแลวคอยขำย แตถำไดผลก ำไรลดลงควรตดสนใจขำยเลย ณ จดแยกตว


โรงฆำสตวแหงหนง ผลตและจ ำหนำยหมช ำแหละ เมอผำนกระบวนกำรผลตขนตนแลวจะไดผลตภณฑ ณ จดแยกตว 2 ชนด คอ เนอหมสนนอก และเครองในหม ส ำหรบเครองในหมกจกำรขำยทนท แตเนอสนนอกนน กจกำรจะขำยทนทหรอน ำไปผลตตอเปนหมสะเตะแลวคอยขำยกได ขอมลของโรงฆำสตวแหงน มดงน


เครองในหม เนอสนนอก

มลคำขำย ณ จดแยกตว 10,000 40,000

มลคำขำยหลงกำรผลตตอ - 100,000

ตนทนรวมทจดสรรให 5,000 15,000

ตนทนผลตเพมหลงจดแยกตว - 50,000

จำกขอมลขำงตน ผบรหำรก ำลงพจำรณำวำเนอสนนอกนนจะขำยทนท ณ จดแยกหรอจะผลตตอแลวคอยขำยทหลง เพอใหกำรตดสนใจเปนไปอยำงมประสทธภำพ จงไดแสดงกำรค ำนวณประกอบดงน

รำยไดสวนเพม (100,000 – 40,000) 60,000

หก ตนทนสวนเพม 50,000


จำกกำรค ำนวณจะเหนวำ ตนทนรวมทจดสรรใหจ ำนวน 15,000 บำท บรษทไมไดน ำมำค ำนวณประกอบเพรำะตนทนรวมเปนตนทนในอดตซงไมมผลตอกำรตดสนใจจงไมจ ำเปนตองน ำมำค ำนวณ

ดงนน ผบรหำรควรตดสนใจผลตเนอสนนอกเปนหมสะเตะกอนแลวคอยขำย เพรำะจะท ำใหมก ำไรสวนเพมจำกกำรผลตตอจ ำนวน 10,000 บำท

บทท 8


6. การตดสนใจปดโรงงานชวคราว กำรตดสนใจปดโรงงำนชวครำว (Temporary Shutdown) กำรด ำเนนธรกจผประกอบกำรมกประสบปญหำทเกดจำกภำวะสงครำมหรอควำมผนผวนทำงเศรษฐกจเปนระยะ ซงบำงชวงเวลำควำมผนผวนนท ำใหกจกำรตองประสบผลขำดทนอยำงตอเนอง กำรขำยสนคำไดนอยลงท ำใหก ำไรสวนเกนไมเพยงพอทจะชดเชยตนทนคงท สงเหลำนผบรหำรจะตองตดสนใจแกปญหำเพอควำมอยรอด ในกำรปดโรงงำนจะมตนทนคงททหลกเลยงไมได รวมทงคำใชจำยตำงๆ ทจะตองจำยเมอกลบมำด ำเนนงำนใหม เชน คำใชจำยในกำรทดลองเดนเครองจกรใหม คำน ำมนหลอลน เรยกวำ ตนทนปดโรงงำน (Shutdown Cost) ดงนน ถำกจกำรตดสนใจปดโรงงำนชวครำว กหมำยถง กจกำรประสบผลขำดทนเทำกบตนทนปดโรงงำน แตอยำงไรกตำม ในกำรใชขอมลเพอกำรพจำรณำตดสนใจปดโรงงำนชวครำว อำจมควำมแตกตำงกนไปตำมลกษณะของธรกจ และขอมลทวไปของผตดสนใจ สอดคลองกบบทควำมวจย ของวนวสำ เนองสมศร (2557 : บทคดยอ) พบวำ กำรตดสนใจปดโรงงำนชวครำว ผบรหำรฝำยตลำดจะใชขอมลก ำไรลดลง (ขำดทน) มำกทสดในกำรน ำมำพจำรณำ และเมอเปรยบเทยบควำมตองกำรใชขอมลทำงดำนบญชตนทนเพอกำรตดสนใจ พบวำ ผบรหำรฝำยกำรตลำดจ ำแนกตำมเพศ จ ำแนกตำมอำย และจ ำแนกตำมระดบกำรศกษำตำงกน มควำมตองกำรใชขอมลในกำรปดโรงงำนชวครำวตำงกน

เกณฑในการตดสนใจ : ควรตดสนใจปดโรงงำนชวครำว หำกผลขำดทนทเกดขนระหวำงทำงเลอกท ำกำรผลตตอไปมมำกกวำตนทนในกำรปดโรงงำนชวครำว แตถำผลขำดทนส ำหรบทำงเลอกท ำกำรผลตตอไปมนอยกวำตนทนในกำรปดโรงงำนชวครำว ควรตดสนใจท ำกำรผลตตอไป


จำกขอมลตวอยำงท 8-3 ของบรษท ปลำสวรรค จ ำกด หำกบรษทก ำลงประสบกบปญหำเศรษฐกจทเกดจำกควำมขดแยงทำงกำรเมองอยำงรนแรงในปจจบน จนท ำใหยอดขำยปกตของบรษทลดลงจ ำนวนมำก จำกทวำงแผนและขำยไวเดมจ ำนวน 25,000 กระปก ลดลงเหลอแค 8,000 กระปก แตขอมลอนไมมกำรเปลยนแปลง ซงขณะนผบรหำรก ำลงเสนอทำงเลอกเพอแกไขปญหำดงกลำว 2 ทำงเลอก ดงน

ทำงเลอกท 1 ท ำกำรผลตตอไปตำมปกต

บทท 8


ทำงเลอกท 2 ปดโรงงำนชวครำวเปนเวลำ 1 เดอน โดยในชวงทปดโรงงำนจะสำมำรถประหยดคำใชจำยกำรผลตคงทได 80% คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรคงทหลกเลยงได 50,000 บำท แตจะมตนทนในกำรทดลองเดนเครองจกรใหม 5,000 บำท เมอโรงงำนไดเปดท ำกำรใหมหลงจำกปดโรงงำนในครงน

จำกขอมลขำงตน สำมำรถแสดงกำรค ำนวณประกอบเพอกำรวเครำะหขอมลในแตละทำงเลอกเพอกำรตดสนใจ ไดดงน

ท าการผลตตอ ปดโรงงานชวคราว

ขำย (8,000 x 20) 160,000 -

หก ตนทนและคำใชจำยผนแปร (8,000 x 9) 72,000 -

ก ำไรสวนเกน 88,000 -

หก ตนทนและคำใชจำยคงท

คำใชจำยกำรผลต 37,500 7,500

คำใชจำยในกำรขำยและบรหำร 75,000 25,000

ตนทนในกำรทดลองเดนเครองจกร - 5,000

ก ำไร (ขำดทน) สทธ (24,500) (37,500)

จำกกำรค ำนวณขำงตน จะเหนวำทำงเลอกท ำกำรผลตตอไปจะแสดงรำยงำนขอมล

ผลกำรด ำเนนงำนซงเกดผลขำดทนจ ำนวน 24,500 บำท สวนทำงเลอกปดโรงงำนชวครำวตนทนปดโรงงำน ประกอบดวย คำใชจำยกำรผลตคงทซงหลกเลยงไมได 20% ของ 37,500 คดเปนเงน 7,500 บำท คำใชจำยในกำรขำยและบรหำรหลกเลยงไมได 20,000 บำท และตนทนในกำรทดลองเดนเครองจกรจ ำนวน 5,000 บำท รวมเปนตนทนในกำรปดจ ำนวน 37,500 บำท

ดงนน จำกผลกำรวเครำะหขอมลเปรยบเทยบ บรษทควรท ำกำรผลตตอไป เพรำะมผลขำดทนนอยกวำตนทนของกำรปดโรงงำนชวครำวจ ำนวน 13,000 บำท (37,500 - 24,500)

บทท 8


สรป

กำรด ำเนนงำนอยำงตอเนองของกจกำรจะประสบผลส ำเรจได อำจประสบกบปญหำและอปสรรคตำงๆ มำกมำย ซงตองไดรบกำรแกไขและใชกำรตดสนใจเพอใหไดมำซงทำงเลอกทดและเหมำะสมทสดกบกจกำร โดยเปนหนำทของผบรหำรทตองท ำตำมกระบวนกำรซงเรมจำกกำรคนหำปญหำ ก ำหนดทำงเลอก รวบรวมขอมล ประเมนทำงเลอก และตดสนใจ จำกรปแบบของกำรวเครำะหขอมลเพอกำรตดสนใจอย 3 รปแบบ คอ กำรวเครำะหรปแบบของตนทนรวม กำรวเครำะหรปแบบของตนทนสวนตำง และกำรวเครำะหรปแบบของตนทนเสยโอกำส ส ำหรบปญหำทอำจเกดขนอำจใชรปแบบในกำรวเครำะหแบบใดกไดขนอยกบควำมเหมำะสมของขอมลซงค ำตอบของปญหำจะเปนทำงเลอกเดยวกนเสมอ ส ำหรบปญหำทผบรหำรมกพบอยเสมอ ไดแก กำรตดสนใจยอมรบใบสงซอพเศษ กำรตดสนใจผลตเองหรอซอจำกบคคลภำยนอก กำรตดสนใจยกเลกกำรผลตหรอจ ำหนำยผลตภณฑบำงชนด กำรตดสนใจก ำหนดสดสวนของผลตภณฑหรอบรกำรกรณทมปจจยกำรผลตอยอยำงจ ำกด กำรตดสนใจจ ำหนำยหรอผลตตอของผลตภณฑรวม และกำรตดสนใจปดโรงงำนชวครำว

บทท 8



1. บรษท อตสาหกรรมผาไทย จ ากด ผลตและจ าหนายเสอส าเรจรปทท ามาจากผาไหมไทย บรษทมก าลงการผลตแตละเดอนเทากบ 5,000 ตว โดยบรษทมการผลตและขายปกตเดอนละ 4,000 ตว ราคาขายตวละ 1,000 บาท ขอมลตนทนการผลตและคาใชจายตางๆ ทเกยวของ มดงน

ตนทนการผลตผนแปรตอหนวย 380 บาท

คาใชจายในการขายและบรหารผนแปรตอหนวย 120 บาท

คาใชจายการผลตคงทรวมตอเดอน 150,000 บาท

คาใชจายในการขายและบรหารคงทรวมตอเดอน 50,000 บาท

ในชวงปลายป บรษท อตสาหกรรมผาไทย จ ากด มใบสงซอพเศษจากลกคา ในการสงซอเสอส าเรจรปจ านวน 500 ตว โดยลกคาตองการจะน าไปใชเปนของโบนสใหกบพนกงานชวงปใหม โดยเสนอราคาซอตวละ 850 บาท บรษทควรรบค าสงซอนหรอไม โดยในการรบค าสงซอพเศษน บรษทตองเสยคาท าปายพเศษจ านวน 4,000 บาท

หมายเหต : ใบสงซอพเศษไมมผลกระทบตอยอดขายปกตของกจการ แตอยางใด

ใหท า ค านวณประกอบเพอตดสนใจวาบรษทควรยอมรบใบสงซอพเศษหรอไม เพราะเหตใด

2. บรษทแหงหนง ท าการผลตและจ าหนายสนคาชนดหนง ซงบรษทมก าลงการผลตสงสด

ปละ 10,000 หนวย โดยบรษทมการผลตและขายปกตปละ 9,000 หนวย ก าหนดราคาขายหนวยละ 3,000 บาท ตอไปนเปนขอมลตนทนการผลตและคาใชจายทเกยวของ




คาใชจายการผลต 400 บาท

คาใชจายขายและบรหาร 200 บาท

บทท 8


ตนทนคงทรวม:

คาใชจายการผลต 3,000,000 บาท

คาใชจายการขายและบรหาร 5,000,000 บาท

ขณะนมค าสงซอพเศษจากลกคาภายนอกสงซอสนคากบบรษท จ านวน 1,000 หนวย โดยเสนอราคาซอหนวยละ 2,600 บาท บรษทควรรบค าสงซอนหรอไม โดยในการรบค าสงซอพเศษน บรษทตองเสยคาขนสง และคาภาษรวมจ านวน 5,000 บาท แตไมมผลกระทบตอยอดขายปกตของกจการ

ใหท า ค านวณประกอบเพอตดสนใจวาบรษทควรยอมรบใบสงซอพเศษหรอไม เพราะเหตใด

3. บรษท ทนสมยแฟชน จ ากด ผลตและจ าหนายเสอผาส าเรจรป โดยมก าลงการผลตสงสดจ านวน 8,000 ตว ขณะทบรษทผลตและขายเองเพยงจ านวน 6,000 ตว ตอไปนเปนขอมลเกยวกบงบก าไรขาดทน ส าหรบป สนวนท 31 ธนวาคม 25x1

บรษท ทนสมยแฟชน จ ากด




ขาย 588,000

หก ตนทนและคาใชจายผนแปร วตถดบทางตรง 90,000

คาแรงงานทางตรง 36,000

คาใชจายการผลตผนแปร 42,000

คาใชจายในการขายและบรหารผนแปร 72,000 240,000


หก ตนทนและคาใชจายคงท คาใชจายการผลตคงท 54,000

คาใชจายในการขายและบรหารคงท 60,000 114,000


บทท 8


จากขอมลขางตน ขณะนไดมค าสงซอพเศษมายงบรษท จ านวน 3,000 ตว โดยเสนอราคาตวละ 100 บาท บรษทตองการรบใบสงซอพเศษแตไมมก าลงการผลตเหลอพอตอการยอมรบใบสงซอในครงน บรษทควรตดสนใจอยางไร ถาการรบค าสงซอพเศษนจะท าใหตองเสยตนทนของวตถดบทางตรงเพมขน 10% คาแรงงานทางตรงเพมขน 5% ในขณะทคาใชจายการผลตผนแปรและคาใชจายในการขายและบรหารผนแปรเพมขนในอตราเดม ทางเลอกทน ามาพจารณามดงน

ทางเลอกท 1 ลดก าลงการผลตและจ าหนายปกตของบรษทลงจ านวน 1,000 ตว

ทางเลอกท 2 ขยายก าลงการผลตของบรษทเปนการชวคราว ซงจะท าใหตองเสยคาใชจายการผลตคงทเพมขนในอตราเดม และเสยคาใชจายในการขายและบรหารคงทจ านวน 5,000 บาท

ใหท า ค านวณประกอบเพอตดสนใจวาบรษทควรเลอกทางใดหากตองการยอมรบใบสงซอ

พเศษในครงน เพราะเหตใด

4. รานขนมไทย ท าการผลตและจ าหนายขนมไทย โดยมขอมลทเกยวกบการผลตประจ าเดอน มกราคม 25x1 ดงตอไปน


จ านวนหนวยผลตและขาย 800 หนวย



วตถดบทางตรง 3.50 บาท/หนวย

คาแรงงานทางตรง 2.50 บาท/หนวย

คาใชจายการผลตผนแปร 3.25 บาท/หนวย


ตนทนทไมเกยวของกบการผลต ประกอบดวย

คานายหนา 3.75 บาท/หนวย

คาเชาส านกงาน 1,200 บาท

บทท 8


ขณะนมค าสงซอพเศษมายงรานขนมไทย จ านวน 300 กลอง โดยเสนอราคากลองละ 22 บาท รานขนมไทยตองการรบใบสงซอพเศษแตไมมก าลงเหลอพอทจะยอมรบ รานขนมไทย ควรตดสนใจอยางไร ถาการรบใบสงซอพเศษน จะท าใหตองเสยตนทนของวตถดบทางตรงเพมขน 0.50 บาทตอหนวย คาแรงงานทางตรง 5% จากอตราเดม สวนคาใชจายการผลตผนแปร และคาใชจายในการขายและบรหารผนแปรเพมขนในอตราเดม

ทางเลอกท 1 ขยายก าลงการผลตเปนการชวคราว ซงจะท าใหเสยคาใชจายการผลตคงทเพมขน 500 บาท เทานน

ทางเลอกท 2 ลดก าลงการผลตและจ าหนายปกตของกจการลง

ใหท า ค านวณประกอบเพอตดสนใจวาบรษทควรตดสนใจอยางไรหากตองการยอมรบใบสง

ซอพเศษในครงน เพราะเหตใด

5. (จากขอมลขอ 3.) หากมบรษทภายนอกมาเสนอขายเสอใหตวละ 30 บาท ซงถารบขอเสนอบรษทจะตองเสยคาใชจายในการขนสง 3,000 บาท คาตรวจสอบคณภาพเฉลยตวละ 1 บาท แตจะสามารถลดคาใชจายการผลตคงทได 20%

ใหท า

บรษทควรตดสนใจรบขอเสนอจากบรษทภายนอกหรอไม เพราะเหตใด (ค านวณประกอบ)

6. บรษท ภผา จ ากด ไดท าการผลตชนสวนคอมพวเตอรชนดหนงเพอใชประกอบคอมพวเตอรจ านวน 2,000 หนวยตอป ซง ณ ระดบการผลตนมตนทนการผลตรวม ประกอบดวย






บทท 8


ฝายบรหารก าลงพจารณาเพอตดสนใจซอชนสวนชนดนจากภายนอก เนองจากมบรษทจากภายนอกมาเสนอราคาขายหนวยละ 55 บาท ซงถาบรษทตดสนใจรบขอเสนอจากบรษทภายนอกจะสามารถลดคาใชจายการผลตคงทลงไปได 30% และสามารถน าเครองจกรทวางจากการผลตไปใหบคคลอนเชาได 5,000 บาท

ใหท า ค านวณประกอบเพอการตดสนใจวาบรษทควรตดสนใจผลตชนสวนคอมพวเตอรใชเอง

หรอซอจากภายนอก เพราะเหตใด 7. จากการแสดงผลการด าเนนงานของ บรษท ทนสมยแฟชน จ ากด ตามขอ 3. มการรายงานตามสวนงานของผลตภณฑแตละชนด ไวดงน

บรษท ทนสมยแฟชน จ ากด



กางเกง เสอ กระโปรง

ขาย 238,000 250,000 100,000

หก ตนทนและคาใชจายผนแปร 97,143 92,040 50,817

ก าไรสวนเกน 140,857 157,960 49,183

หก ตนทนและคาใชจายคงท

คาใชจายการผลต 5,000 10,000 39,000

คาใชจายในการขายและบรหาร 15,000 15,000 30,000

ก าไร (ขาดทน) สทธ 120,857 132,960 (19,817)

จากการรายงานตามสวนงานของผลตภณฑทง 3 ชนด แสดงใหเหนถงผลขาดทนส าหรบผลตภณฑกระโปรง ดงนน ผบรหารจงก าลงพจารณาตดสนใจทจะยกเลกการผลตผลตภณฑกระโปรง แตถายกเลกตนทนและคาใชจายคงทจะไมสามารถหลกเลยงไดทงจ านวน

ใหท า รวบรวมขอมลประกอบการวเคราะหเพอการตดสนใจวาจะยกเลกหรอผลตผลตภณฑ

กระโปรงตอไปหรอไม เพราะเหตใด

บทท 8


8. บรษท อสาหกรรมไหมไทย จ ากด ท ำกำรผลตผำไหมอย 3 ชนด คอ ผำไหมเทยม ผำไหมแกว ผำไหมแท ซงในขณะนผจดกำรของบรษทก ำลงพจำรณำทจะยกเลกกำรผลต

ผำไหมเทยม เพรำะท ำใหเกดผลขำดทนส ำหรบระยะเวลำ 6 เดอนทผำนมำ ดงปรำกฏ

ในงบก ำไรขำดทน ดงน

บรษท อตสาหกรรมผาไทย จ ากด




ผาไหมเทยม ผาไหมแกว ผาไหมแท

ขาย 150,000 300,000 250,000

หก ตนทนและคาใชจายผนแปร 84,000 168,000 140,000

ก าไรสวนเกน 66,000 132,000 110,000

หก ตนทนและคาใชจายคงท

โดยตรง 24,000 30,000 15,000

จดสรร 65,000 15,000 24,500

ก าไร (ขาดทน) สทธ (23,000) 43,000 70,500

ทำงเลอกในกำรพจำรณำตดสนใจ 2 ทำงเลอก คอ

1. ไมยกเลกผลตผำไหมเทยม

2. ยกเลกผลตผำไหมเทยม แลวท ำกำรปรบปรงเครองจกรเพอท ำกำรผลต

ผำไหมแกวแทน

หมำยเหต : ตนทนในกำรปรบปรงเครองจกรเพอท ำกำรผลตผำไหมแกว มจ ำนวน 5,000 บำท ตนทนคงทโดยตรงหลกเลยงไดทงจ ำนวน สวนตนทนและคำใชจำยคงทหลกเลยงไดเฉพำะคำเบยประกนภยจ ำนวน 5,000 บำท และท ำใหปรมำณขำยของผำไหมแกวเพมขนจำกเดม 40%

ใหท า ใหนกศกษำน ำเสนอขอมลตอผจดกำรเพอน ำไปใชประกอบกำรตดสนใจวำควรท ำ

อยำงไร เพรำะเหตใด

บทท 8


9. บรษท แกวตาหวานใจ จ ากด ท าการผลตจ าหนายกระเปาอย 2 ชนดคอ กระเปาสะพาย กระเปาถอ ซงในเดอนหนาบรษทจะมปจจยการผลตชวโมงแรงงานทางตรงจ ากด 6,000 ชวโมง เนองจากมพนกงานลาออก ดงนน ผบรหารจงตองวางแผนการผลตภายใตปจจยการผลตทจ ากดดงกลาว โดยรวบรวมขอมลเกยวกบการผลตไดดงน

กระเปาสะพาย กระเปาถอ


ตนทนผนแปรตอหนวย (บาท) 200 450


ชวโมงแรงงานทางตรงตอหนงหนวยการผลต (ชวโมง) 1.5 3


ใหท า จงชวยผบรหารในการค านวณหาสดสวนในการผลตทเหมาะสมภายใตปจจยการผลต

ทจ ากดเพยงชนดเดยวเพอใหเกดก าไรสงสดแกกจการ

10. ตอไปนเปนขอมลเกยวกบการผลตของบรษท น าหนง จ ากด ซงประกอบธรกจผลตและขายสนคาอย 2 ชนด ภายใตชวโมงเครองจกรทจ ากด 10,000 ชวโมง เนองจากมเครองจกรเพยง 1 เครอง ดงนนผบรหารจงตองวางแผนการผลตภายใตปจจยการผลตทจ ากดดงกลาว

นาฬกา สรอยขอมอ


ชวโมงเครองจกรตอหนงหนวยการผลต (ชวโมง) 5 2


ใหท า

ค านวณหาสดสวนในการผลตทเหมาะสมภายใตปจจยการผลตทจ ากดเพยงชนดเดยวเพอใหเกดก าไรสงสดแกกจการ

บทท 8


11. บรษท เซรามก จ ากด ไดท าการผลตและขายสนคา 2 ชนด โดยมปจจยการผลตทจ ากด

อยหลายชนด ในเดอนหนาคาดวาจะท าการซอมแซมเครองจกร 1 เครอง ท าใหชวโมงเครองจกรมจ ากดอยเพยง 10,000 ชวโมง และคนงานลาออกท าใหชวโมงแรงงานทางตรงจ ากดอยเพยง 4,000 ชวโมง ดงนนฝายบรหารตองท าการวางแผนการผลตเพอใหเกดก าไรสงสดแกกจการ ซงขอมลทเกยวของมดงน

แจกนดอกไม กระถางดอกไม ราคาขายตอหนวย (บาท) 250 300



ชวโมงแรงงานทางตรงตอหนงหนวยการผลต (ชม.) 5 6

ชวโมงเครองจกรตอหนงหนวยการผลต (ชม.) 2.5 1

ใหท า

1. ค านวณหาสดสวนการผลตทเหมาะสม 2. ค านวณก าไรสงสดของกจการภายใตสดสวนการผลตทเหมาะสม

12. บรษท อตสาหกรรมพลาสตก จ ากด ผลตและขายสนคา 2 ชนด คอ ถงน า และกลอง ปกตบรษทจะใชเครองจกร 2 เครองในการผลตสนคา แตในเดอนนกจการมแผนตองซอมบ ารงเครองจกร 1 เครอง บรษทจงมชวโมงเครองจกรจ ากดเพยง 8,000 ชวโมง และมเมดพลาสตกซงเปนวตถดบทใชในการผลตสนคาทง 2 ชนด จ ากดเพยง 3,000 กโลกรม จงชวยผบรหารในการวางแผนการผลตและจ าหนายวาควรจะผลตและจ าหนายสนคาแตละชนดเปนจ านวนเทาใด บรษทจงจะไดก าไรสวนเกนสงสด

ขอมลการผลตและจ าหนายของสนคา 2 ชนด มดงน

ถงน า กลอง

ราคาขายตอหนวย (บาท) 500 1,000


ชวโมงเครองจกรทใชในการผลตสนคาตอหนวย (ชม.) 9 5

ปรมาณเมดพลาสตกทใชในการผลตสนคาตอหนวย (กก.) 3 2

บทท 8


ใหท า ค านวณจ านวนหนวยทบรษทควรท าการผลตแตละชนด และก าไรทบรษทจะไดรบ

จากสดสวนในการผลต

13. โรงงานปนซเมนตแหง เปนบรษทผผลตและจ าหนายปนซเมนต 3 ชนด ซงมกระบวนการผลตรวมกน โดยบรษทสามารถทจะขายปนซเมนตนนได ณ จดแยก หรอจะท าการผลตตอแลวจงขายกได ขอมลเกยวกบการตดสนใจวาบรษทจะท าการผลตตอหรอจะขาย ณ จดแยก มดงน (หนวย : บาท)

ชนดปนซเมนต มลคา ณ จดแยก ตนทนการผลตตอ มลคาหลงผลตตอ ปอรตแลนด 130,000 50,000 160,000

ผสม 60,000 20,000 100,000

ขาว 80,000 35,000 120,000

ตนทนรวมทเกดขนมจ านวนเทากบ 250,000 บาท โดยบรษทมนโยบายจะจดสรรตนทนรวมตามมลคา ณ จดแยก

ใหท า จงค านวณประกอบเพอการตดสนใจวาปนซเมนตชนดใดควรจะขายเลย ณ จดแยก

หรอชนดใดควรผลตตอแลวคอยขาย เพราะเหตใด

14. บรษท พยญชนะไทย จ ากด ผลตสนคา 4 ชนด คอ สนคา ก ข ค และ ง ภายใตกระบวนการผลตเดยวกน โดยมตนทนรวมประกอบดวย วตถดบทางตรงจ านวน 125,000 บาทคาแรงงานทางตรงจ านวน 85,000 บาท และคาใชจายการผลต 90,000 บาท

รายละเอยด ตนทนรวมจดสรร และรายไดจากการขายสนคาแตละชนด ตอเดอนมดงน

ชนดของสนคา ตนทนรวมจดสรร (บาท) รายไดจากการขาย (บาท) สนคา ก 60,000 100,000

สนคา ข 120,000 152,000

สนคา ค 30,000 164,000

สนคา ง 90,000 120,000

บทท 8


สนคาของบรษท ไมมการน าไปผลตตอ ซงจะขาย ณ จดแยกตวทนท ยกเวน สนคา ก ทมการผลตตอหลงจดแยกตวซงจะท าใหมลคาขายเพมเปน 180,000 บาท แตอยางไรกตามการผลตตอหลงจดแยกตวจะตองจายคาแรงงานเพมเดอนละ 50,000 บาท และมตนทนเพมขน 18,000 บาทตอเดอน

ใหท า ถานกศกษาเปนผจดการบรษทนควรจะตดสนใจขายสนคา ก ณ จดแยกตว หรอจะ

ผลตตอกอนแลวคอยขาย เพราะเหตใด

15. (จากขอมลขอ 3.) เนองจากในเดอนทผานมาเกดพายแกมในประเทศ ท าใหการจ าหนายของบรษทลดลงจากเดมเหลอแค 1,000 ตว ดงนน บรษทควรตดสนใจท าการผลตตอไปตามปกต หรอปดโรงงานชวคราว เพราะเหตใด

โดยในชวงทปดโรงงานชวคราวน บรษทสามารถประหยดคาใชจายการผลตคงทได 50% สวนคาใชจายในการขายและบรหารคงทลดได 20,000 บาท แตตองเสยคาใชจายในการตดตงอปกรณใหม 5,000 บาท

ใหท า จงค านวณประกอบเพอการตดสนใจ

16. บรษท ภคพงษ จ ากด เปนผผลตและจ าหนายอาหารกระปอง ประเภทผลไมกระปอง โดยปจจบน บรษทไดท าการผลตและจ าหนายเดอนละ 100,000 กระปอง ขอมลเกยวกบ

การจ าหนายและตนทนทเกยวของ มดงน

ราคาขายกระปองละ 30 บาท

ตนทนการผลตผนแปรตอหนวย 14 บาท

ตนทนคาใชจายการขายและบรหารผนแปรตอหนวย 6 บาท

คาใชจายการผลตคงทรวมเดอนละ 400,000 บาท

คาใชจายในการขายและบรหารคงทรวมเดอนละ 200,000 บาท

เน องจากตลาดสนคาของบรษทสวนใหญเปนการจ าหนายในประเทศ ดงน น สถานการณเศรษฐกจ และการเมองไทยในปจจบนทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา จงสงผลกระทบใหยอดขายของบรษทลดลงเหลอเพยงประมาณเดอนละ 20,000 กระปอง

บทท 8


จากปญหาดงกลาว ผบรหารก าลงพจารณาวา ควรทจะปดโรงงานชวคราวหรอจะยงคงท าการผลตตอไป ถาบรษทตดสนใจทจะปดโรงงานลงจรงๆ กสามารถทจะประหยดคาใชจายการผลตคงทไดเดอนละ 100,000 บาท และคาใชจายในการขาย และบรหารคงทกจะลดลงไดอกเดอนละ 60% นอกจากน เมอบรษทไดปดโรงงานลง และจะเรมท าการผลตใหมจะตองเสยคาใชจายในการทดลองเดนเครองจกรใหมจ านวน 50,000 บาท

ใหท า ทานคดวาผบรหารของบรษทควรทจะตดสนใจปดโรงงานชวคราวหรอไม เพราะเหตใด

17. ตอไปนเปนขอมลการรายงานผลการด าเนนงานของบรษท แสนสบาย จ ากด หนวย : บาท

ขาย (2,000 หนวย x 50 บาท) 100,000

หก ตนทนผนแปร (2,000 หนวย x 20 บาท) 40,000




ใหท า สมมตหากจ านวนหนวยขายลดลงเหลอเพยง 900 หนวย กจการควรปดโรงงานชวคราวหรอไม เพราะเหตใด (ถาปดโรงงานชวคราวตนทนคงทหลกเลยงได 40%)

18. อตสาหกรรมการผลตแหงหนง เปนบรษทผผลตและจ าหนายสนคา 2 ชนด คอ ยางรถยนต และแผนยางแหง โดยมตนทนรวมชนดเดยวกนคอน ายางพาราจ านวน 100,000 บาท ขอมลเกยวกบการตดสนใจวาบรษทจะท าการผลตตอหรอจะขาย ณ จดแยกของสนคาทง 2 ชนด มดงน

ผลตภณฑ ณ จดแยก

ผลตภณฑ

หลงการผลตตอ

ราคาขาย ณ จดแยก

ตนทน

การผลตตอ

ราคาขายหลง

การผลตตอ

ยำงรถยนต - 60,000 - -

แผนยาง ยางกนชน 20,000 65,000 80,000

ใหท า จงค านวณประกอบเพอการตดสนใจวาแผนยางควรจะขายเลย ณ จดแยก หรอควร ผลตตอแลวคอยขาย เพราะเหตใด

บทท 9

253 การวเคราะหการลงทน

บทท 9

การวเคราะหการลงทน

การลงทน (Capital) เปนการน าเงนหรอสนทรพยไปลงทนเพอหวงผลตอบแทนอาจมทงการลงทนระยะสนและระยะยาว แตไมวาจะลงทนในลกษณะใด ผบรหารจ าเปนตองมการวางแผนอยางรอบคอบ และระมดระวง เพอใหมผลตอบแทนและลดความเสยงในการลงทนทอาจจะเกดขนจากการลงทนในโครงการตางๆ ซงในบทนจะกลาวถงการลงทนระยะยาวทมระยะเวลาด าเนนโครงการมากกวา 1 ป การวเคราะหการลงทนจงมบทบาทและมความส าคญอยางมากตอการน ามาพจารณาประกอบเพอการตดสนใจของผบรหารในการเลอกทจะลงทน หรอจะปฏเสธการลงทน เพอมงใหกจการไดรบผลประโยชนสงสด ซงขอมลทจะน ามาพจารณาประกอบการลงทนนน จะอยในรปของกระแสเงนสดสทธตลอดอายโครงการ และก าไรสทธทางการบญช ซงบางกรณการตดสนใจอาจตองค านงถงมลคาของเงนตามเวลาประกอบดวย

ความหมายของการลงทน

สมนก เออจระพงษพนธ (2552 : 359) ไดใหความหมายไววา การลงทน หมายถง การลงทนในสนทรพยลงทน หรอโครงการลงทนทจะกอใหเกดประโยชนหรอผลตอบแทนแกกจการในอนาคตระยะยาว ไพฑรย อนตะขน (2554 : 10-3) ไดใหความหมายไววา การลงทน หมายถง กจกรรมหลกอยางหนงในการด าเนนธรกจ โดยกจการไดท าการลงทนเพอคาดหวงกระแสเงนสดหรอผลตอบแทนทจะไดรบกลบมาในอนาคต

ศรสดา อาชวานนทกล (2557 : 10-2) ไดใหความหมายไววา การลงทน หมายถง การพจารณาลงทนในปจจบนโดยหวงไดรบผลตอบแทนทจะเกดขนในอนาคต กลาวโดยสรป การลงทน (Capital Investment) หมายถง การวางแผนระยะยาวทเปนลกษณะการพจารณาลงทนในสนทรพยลงทน หรอโครงการลงทน เพอมงหวงผลตอบแทนทจะเกดขนในอนาคต

บทท 9


ประเภทของการลงทน

ประเภทของการลงทนมหลายประเภทขนอยกบวตถประสงคของกจการ ซงสามารถจ าแนกได 5 ประเภท ดงน 1. การลงทนในผลตภณฑชนดใหม (New Product Investment)

การลงทนในผลตภณฑชนดใหม เปนลกษณะการเพมสายการผลตหรอเพมจ านวนผลตภณฑใหม อาจจะเกยวของกบผลตภณฑเดมหรอไมกได เชน กจการเปนผผลตและจ าหนายเสอผาส าเรจรป แตตองการลงทนเพมในผลตภณฑชนดใหม คอ รองเทา เปนตน

2. การทดแทนและบ ารงรกษาสนทรพยเดม (Replacement and Maintenance)

การทดแทนและบ ารงรกษาสนทรพยเดม เปนลกษณะการพจารณาถงการทดแทนและบ ารงรกษาสนทรพยเดมเทยบกบสนทรพยใหม เชน การเปลยนเครองจกรหรออปกรณจากเครองเกาไปเปนเครองใหม โดยความสามารถในการผลตยงเทาเดม หรอการซอมบ ารงเครองจกรใหอยในสภาพทพรอมใชงานไดตอเนองอกหลายปอยางมประสทธภาพ

3. การขยายหรอสรางโรงงานใหม (Expansion or Build New Factory)

การขยายหรอสรางโรงงานใหม เปนลกษณะการพจารณาถงเงนลงทนทตองน าไปใชในการขยายหรอสรางโรงงานใหม เปรยบเทยบกบผลก าไรทจะเกดขนโดยตองค านงถงความคมทนเปนส าคญ

4. การลงทนเพอซอหรอเชาสนทรพย (Buy or Lease)

การลงทนเพอซอหรอเชาสนทรพย เปนลกษณะการพจารณาถงสนทรพยทไดก าหนดมลคาของการซอไว แลวน าเปรยบเทยบกบคาเชาโดยทเปนสนทรพยชนดเดยวกนเพอใหไดทางเลอกทดทสด

5. การลงทนในลกษณะอน (Other Investment)

การลงทนในลกษณะอน เปนลกษณะการลงทนทนอกเหนอจากทกประเภททกลาวมา เชน การลงทนเพอลดตนทน การขยายก าลงการผลตทมอยเดม การควบคมความปลอดภยรวมทงรกษาสงแวดลอมเปนตน

บทท 9


ขนตอนของการวเคราะหการลงทน

การวเคราะหการลงทน เปนการวเคราะหวาผลตอบแทนหรอผลประโยชนทไดรบจากการลงทนตลอดอายของโครงการนน และจ านวนเงนลงทนทตองตองจายไปในชวงแรกนนจะใหผลตอบแทนทคมคากนหรอไม ขนตอนของการวเคราะหการลงทนเพอใหเกดประสทธภาพในการตดสนใจ สามารถก าหนดตามล าดบดงน (ปรบปรงจากสมนก เออจระพงษพนธ, 2552 :

361)

1. การประมาณการกระแสเงนสดสทธ (Net Cash Flow Forecast)

การประมาณการกระแสเงนสดสทธ อาจจะเปนการค านวณจากกระแสเงนสดรบหรอกระแสเงนสดจายตลอดอายของโครงการ หรออาจเกดจากการประมาณการจากกจกรรมทเกยวของกบการงบกระแสเงนสด เนองจากกระแสเงนสดสทธของโครงการไมไดรบครงเดยว แตจะตองไดรบในแตละปตลอดอายของโครงการ

2. การประเมนความเสยงของกระแสเงนสดสทธทจะไดรบในอนาคต (Risk

Evaluation for Net Cash Flow Received Future)

การประเมนความเสยงของกระแสเงนสดสทธทจะไดรบในอนาคต อาจจะก าหนดภายใตความไมแนนอนหรอภายใตความนาจะเปนของการทกจการจะไดรบหรอจายกระแสเงน-

สดในลกษณะตางๆ

3. การก าหนดอตราผลตอบแทนขนต าทตองการ (Minimum Rate of Return)

การก าหนดอตราผลตอบแทนขนต าทตองการ เพอใชในการปรบคากระแสเงนสดสทธในอนาคตใหเปนมลคาเงนปจจบนเมอตองพจารณาถงมลคาของเงนตามเวลา

4. การประมาณการจ านวนเงนทกจการตองจายลงทนเรมแรก (Investment

Forecast)

การประมาณการจ านวนเงนทกจการตองจายลงทนเรมแรกกเพอน าไปพจารณาถงผลตอบแทนหรอกระแสเงนสดสทธทจะไดรบของโครงการในแตละปตลอดอายของโครงการ

บทท 9


5. การค านวณเพอวเคราะหขอมลเกยวกบการลงทน (Calculation Investment

Analysis) การค านวณเพอวเคราะหขอมลเกยวกบการลงทนนน กจการสามารถค านวณดวยเทคนควธตางๆ เชน วธอตราผลตอบแทนถวเฉลย วธงวดเวลาคนทน วธมลคาปจจบนสทธ วธดชนท าการไร เปนตน เพอพจารณาวากจการควรตดสนใจลงทนในโครงการลงทนนนหรอไม

จากขนตอนการวเคราะหการลงทนขางตน สามารถสรปขนตอนไดดงภาพท 9-1 ดงน

ภาพท 9-1 ขนตอนการวเคราะหการลงทน

ขอมลเพอการวเคราะหการลงทน

การวเคราะหการลงทนมหลายวธแตกตางกนตามความเหมาะสมของแตละสวนงาน และในการวเคราะหแตละวธกมการใชขอมลแตกตางกน โดยทวไปขอมลเพอการวเคราะหการลงทน มดงน (ปรบปรงจาก ศรสดา อาชวานนทกล, 2557 : 10-3 ถง 10-4)

ประมาณการกระแสเงนสด

ประเมนความเสยง

ก าหนดผลตอบแทนขนต า

ประมาณการเงนลงทน

วเคราะหการลงทน

1. กระแสเงนสดรบ

2. กระแสเงนสดจาย

1. มลคาเงนในอนาคต

2. มลคาเงนในปจจบน

1. วธอตราผลตอบแทนถวเฉลย

2. วธงวดเวลาคนทน

3. วธมลคาปจจบนสทธ

4. วธดชนท าก าไร

บทท 9


1. กระแสเงนสด กระแสเงนสด (Cash Flows) คอ การประมาณการเกยวกบกระแสเงนสดรบ และกระแสเงนสดจาย ซงเปนขอมลพนฐานทส าคญในการวเคราะหมากกวาจะใชขอมลรายไดและคาใชจายตามเกณฑคงคาง จากการประมาณการกระแสเงนสดรบหรอกระแสเงนสดจาย เปนทมาของการประมาณกระแสเงนสดสทธ เนองจากกระแสเงนสดไมไดรบครงเดยว แตจะไดรบเปนงวดตามอายของโครงการ หรอการประมาณกระแสเงนสดสทธอาจเกดจากการพจารณาในงบกระแสเงนสดซงเกดขนจาก 3 กจกรรม คอ กจกรรมด าเนนงาน กจกรรมลงทน และกจกรรมจดหาเงน สรปกระแสเงนสดรบและกระแสเงนสดจาย ดงแสดงในตารางท 9-1 ดงน

ตารางท 9-1 กระแสเงนสดรบ และกระแสเงนสดจายจากกจกรรม

กจกรรม กระแสเงนสดรบ กระแสเงนสดจาย

1. กจกรรม ด าเนนงาน

1. รบจากขายสนคาและการใหบรการ 2. รบจากรายไดคาสทธ 3. คาธรรมเนยม คานายหนา และ รายไดอน

4. รบจากคาสนไหมทดแทน 5. รบรายไดดอกเบย และเงนปนผลรบ

1. ซอสนคาหรอผใหบรการ 2. จายคาใชจายตางๆของกจการ 3. จายใหแกพนกงานและจาย

แทนพนกงาน

4. จายคาประกน

5. จายคาภาษเงนได

6. จายคาดอกเบย

2. กจกรรม ลงทน

1. ขายทดน อาคาร และอปกรณ

2. ขายสนทรพยไมมตวตน และ สนทรพยระยะยาวอน

3. ขายหลกทรพยหรอเงนลงทน 4. ขายตราสารทนหรอตราสารหน ของกจการอน และสวนไดเสยใน

การรวมคา

1. ซอทดน อาคารและอปกรณ

2. ซอสนทรพยไมมตวตน และ สนทรพยระยะยาวอน

3. ซอหลกทรพยหรอเงนลงทน 4. ซอตราสารทนหรอตราสารหน

ของกจการอน และสวนไดเสย ในการรวมคา

3. กจกรรม

จดหาเงน

1. ออกหนหรอตราสารทนอน

2. ออกหนก เงนกยม การจ านอง 3. กยมระยะสนและระยะยาวอน

1. ซอหนทนคน 2. ไถถอนหนก 3. ช าระหนเงนกยม

4. จายเงนปนผล

ทมา : (ปรบปรงจาก สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ, 2557)

บทท 9


เพอใหเขาใจและชดเจนมากยงขนเกยวกบการประมาณกระแสเงนสดสทธ จงขอยกตวอยางเพออธบายเกยวกบการประมาณกระแสเงนสดสทธทไดจากกระแสเงนสดรบ และกระแสเงนสดจาย ดงแสดงในตวอยางท 9-1 ดงน


บรษท ยดไทย จ ากด ก าลงพจารณาขอเสนอเกยวกบการลงทนในอปกรณใหมซงมมลคา 300,000 บาท คาดวาอายการใชงานของอปกรณใหมเทากบ 10 ป เมอครบอายในการ ใชงานแลว มลคาคงเหลอเทากบ 0 บาท ประมาณการรายไดจากการขายรายปโดยประมาณเทากบ 600,000 บาท และประมาณการจายช าระคนเงนกรายปเทากบ 450,000 บาท

จากขอมลสามารถน ามาสรปเปนขอมลเพอการวเคราะหการลงทนไดดงน

เงนลงทนเรมแรก 300,000 บาท

อายการใชงานของสนทรพยโดยประมาณ 10 ป

มลคาคงเหลอเมอครบอายการใชงาน 0 บาท

กระแสเงนสดรายปโดยประมาณ

กระแสเงนสดรบ 600,000 บาท

กระแสเงนสดจาย 450,000 บาท

กระแสเงนสดสทธรายป 150,000 บาท

สวนการประมาณกระแสเงนสดสทธจากกจกรรมด าเนนงาน กจกรรมลงทน และกจกรรมจดหาเงน สามารถค านวณดงแสดงในตวอยางท 9-2 ดงน


บรษท น าหวานอดร จ ากด ก าลงพจารณาขอเสนอเกยวกบการลงทนในผลตภณฑชนดใหมซงมมลคาจ านวน 100,000 บาท รายละเอยดประมาณการรายไดและคาใชจายทคาดวาจะเกดขนตลอดระยะเวลาด าเนนโครงการ มดงน

ขายสนคา 80,000 บาท

ขายทดน 30,000 บาท

กยมเงนระยะยาว 120,000 บาท

บทท 9


ซอสนคา 50,000 บาท

จายคาใชจายตางๆ 10,000 บาท

ซออปกรณส านกงาน 6,000 บาท

จายช าระหนเงนกยม 20,000 บาท

จากขอมลขางตน สามารถน ามาสรปเพอหากระแสเงนสดสทธจาก 3 กจกรรมไดดงน หนวย : บาท

กจกรรมด าเนนงาน:

ขายสนคา 80,000

ซอสนคา (50,000)

จายคาใชจายตางๆ 10,000

กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมด าเนนงาน 40,000

กจกรรมลงทน:

ขายทดน 30,000

ซออปกรณส านกงาน (6,000)

กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมลงทน 24,000

กจกรรมจดหาเงน:

กยมเงนระยะยาว 120,000

จายช าระหนเงนกยม (20,000)

กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมจดหาเงน 100,000

กระแสเงนสดสทธ 164,000

2. มลคาของเงนตามเวลา ประเภทของการลงทนระยะยาว ส าหรบผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบนน อาจใชเวลา

หลายป โดยจ านวนเงนทไดรบในแตละปอาจเทากนหรอตางกนกได ซงเปนลกษณะของการไดรบกลบคนมาเปนงวดๆ ดงนน ในการวเคราะหการลงทนจงตองพจารณามลคาของเงนตามเวลา (Time Value of Money) เพอใหเหมาะสมกบชวงของผลตอบแทนกบระยะเวลาทไดรบ กลาวคอ ถาเราจะไดรบเงน 1 บาทในวนน กยอมจะดกวาทจะไดรบเงน 1 บาทในวนขางหนา เพราะเงน 1 บาทในวนนสามารถน าไปหาผลประโยชนได ซงรปแบบทมกนยมใชน ามาค านวณคอ “ทฤษฎดอกเบย” โดยมลคาของเงนตามเวลาจะตองศกษาเกยวกบมลคาปจจบน และ มลคาในอนาคต ดงน

บทท 9


2.1 มลคาปจจบน (Present Value : PV)

มลคาปจจบน หมายถง การหามลคาของเงนทคาดวาจะไดรบในอนาคต วาเมอขอรบเงนในวนนหรอปจจบนควรจะมจ านวนเทาใด กลาวคอ ถาเงนทจะไดรบอกป 5 ปขางหนาเทากบ 1 บาท แลวเงนทจะขอรบในวนนจะเปนเทาไหร ซงจ านวนเงนทไดรบยอมนอยกวา 1 บาท แนนอน สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

มลคาปจจบน (PV) =

n

r1

Fn

หรอ Fn

n

r1

1

โดยท: Fn คอ จ านวนเงนทไดรบในอนาคต

r คอ อตราดอกเบยตอป

n คอ จ านวนปหรอจ านวนงวด

เพอสรางความเขาใจและชดเจนมากยงขนในการค านวณมลคาปจจบนของเงน จงขอยกตวอยางเพออธบายเกยวกบการค านวณหามลคาปจจบนของเงน ดงแสดงในตวอยางท 9-3 และ ตวอยางท 9-4 ดงน


นางสาวพรเพญน าเงนฝากธนาคารวนท 1 มกราคม 25x1 โดยเมอสนปจะไดรบเงน

จ านวน 53,000 บาท ขณะทอตราดอกเบยเทากบ 6% ตอป อยากทราบวาจ านวนเงนทนางสาวพรเพญจะขอรบในวนน (1 มกราคม 25x1) จะเปนเทาใด

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณมลคาปจจบนของเงน ไดดงน


n

r1

Fn

= 0.061

53,000

= 50,000 บาท

ดงนน จ านวนเงนทนางสาวพรเพญจะขอรบในวนน (1 มกราคม 25x1) จะเปนจ านวน 50,000 บาท

บทท 9



ถานางสาวพรเพญน าเงนฝากธนาคารวนท 1 มกราคม 25x1 โดยเมอสนป 25x5 จะไดรบเงนเทากบ 66,900 บาท ในขณะทอตราดอกเบยเทากบ 6% ตอป อยากทราบวาจ านวนเงนทนางสาวพรเพญจะขอรบในวนน (1 มกราคม 25x1) จะเปนจ านวนเทาใด

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณไดดงน


n

r1

Fn

=

5

0.061

66,900

= *1.3382

66,900

= 50,000 บาท

ดงนน จ านวนเงนทนางสาวพรเพญจะขอรบในวนน จะเปนจ านวน 50,000 บาท

หมายเหต : คา 1.3382* มาจากมลคาในอนาคตของเงน 1 บาท ส าหรบระยะเวลา 5 ป อตราดอกเบย 6% ตอป เปดตาราง FVIF i=6%, n=5

จากตวอยางท 9-4 สามารถน ามาค านวณหามลคาปจจบนอกวธหนงไดดงน

มลคาปจจบน (PV) = Fn

n

r1

1

= 66,900

5

0.061

1

= 66,900 (0.7473*)

= 49,994.37 บาท

ดงนน จ านวนเงนทนางสาวพรเพญจะขอรบในวนน จะเปนจ านวน 49,994.37 บาท

หมายเหต : คา 0.7473* มาจากมลคาปจจบนของเงน 1 บาท ส าหรบระยะเวลา 5 ปอตราคดลด 6% ตอป เปดตาราง PVIF i=6%, n=5

บทท 9


2.2 มลคาในอนาคต (Future Value : FV)

มลคาในอนาคต หมายถง การหามลคาของเงนปจจบนทคาดวาจะไดรบในอนาคต เมอรวมกบผลตอบแทนทน าไปลงทนวาควรจะมจ านวนเทาใด กลาวคอ การค านวณเงนทจะไดรบจากเงน 1 บาทในวนน เมอสนปหรออก 5 ปขางหนายอมมคามากกวา 1 บาท แนนอน

สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

มลคาในอนาคต (FV) = P (1 + r)n

โดยท: P คอ จ านวนเงนในปจจบน

r คอ อตราดอกเบยตอป

n คอ จ านวนปหรอจ านวนงวด

เพอสรางความเขาใจและชดเจนมากยงขนในการค านวณมลคาในอนาคตของเงน จงขอยกตวอยางเพออธบายเกยวกบการค านวณหามลคาในอนาคตของเงน ดงแสดงในตวอยางท 9-5 และ 9-6 ดงน


นายขวญชยน าเงนฝากธนาคารเมอวนท 1 มกราคม 25x1 จ านวน 50,000 บาท โดยอตราดอกเบยเทากบ 6% ตอป อยากทราบวา ณ วนสนป 31 ธนวาคม 25x1 นายขวญชยจะไดรบเงนตนพรอมดอกเบยจ านวนเทาใด

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณไดดงน มลคาในอนาคต (FV) = P (1 + r)

n

= 50,000 (1 + 0.06)

= 53,000 บาท

ดงนน ณ วนสนป นายขวญชยจะไดรบเงนตนพรอมดอกเบยจ านวน 53,000 บาท

บทท 9



ถานายขวญชยน าเงนฝากธนาคารเมอวนท 1 มกราคม 25X1 จ านวน 50,000 บาท โดยอตราดอกเบยเทากบ 6% ตอป อยากทราบวา ณ วนสนป 31 ธนวาคม 25X5 นายขวญชยจะไดรบเงนตนพรอมดอกเบยจ านวนเทาใด

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณไดดงน มลคาในอนาคต (FV) = P (1 + r)

n

= 50,000 (1 + 0.06)5

= 50,000 (1.3382)*

= 66,900 บาท

ดงนน สนป 25x5 นายขวญชยจะไดรบเงนตนพรอมดอกเบยจ านวน 66,900 บาท

หมายเหต: คา 1.3382* มาจากมลคาในอนาคตของเงน 1 บาท ส าหรบระยะเวลา 5 ป อตราดอกเบย 6% ตอป FVIF i=6%, n=5

เครองมอทใชในการวเคราะหการลงทน

เพอใหการวเคราะหการลงทนมประสทธภาพ ผบรหารจ าเปนตองใชเครองมอทใชในการวเคราะหการลงทนเพอชวยในการเปรยบเทยบผลประโยชนและผลเสยวาสมพนธกนอยางไรส าหรบการตดสนใจลงทนในแตละทางเลอก ซงเครองมอทใชในการวเคราะหการลงทน สามารถแบงพจารณาได 2 แบบ คอ (ปรบปรงจาก กชกร เฉลมกาญจนา, 2557 : 262)

1. แบบวธทไมค านงถงมลคาปจจบน

การวเคราะหการลงทนแบบวธทไมค านงถงมลคาปจจบน (Non-Discounting

Approach) เปนวธการค านวณทไมยงยากและท าไดงาย ค านวณไดโดยพจารณาจากกระแสเงนสดสทธ และก าไรสทธทางบญช ซงไมตองค านงถงคาของเงนตามเวลาแตอยางใด เหมาะส าหรบการน ามาประเมนโครงการลงทนเบองตนเพยงชวงระยะเวลาสนๆ โดยผบรหารจะตองมการก าหนดเกณฑมาตรฐานขนต าของผลตอบแทนไวดวย ทงนเพอการยอมรบหรอปฏเสธโครงการ พจารณาไดจาก 2 วธ ดงน

บทท 9


1.1 วธอตราผลตอบแทนถวเฉลย (Average Rate of Return : ARR) วธอตราผลตอบแทนถวเฉลย เปนวธ การใชก าไรสทธถวเฉลยตอปเทยบกบเงน

ลงทนเฉลย โดยไมตองพจารณากระแสเงนสดสทธ เรยกอกอยางวา วธอตราผลตอบแทนทางบญช (Account Net) สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ก. ค านวณอตราผลตอบแทนเฉลย

อตราผลตอบแทนเฉลย = *ฉลยเงนลงทนเ

วเฉลยก ำไรสทธถ

ข. ค านวณเงนลงทนเฉลย

เงนลงทนเฉลย* = 2

ลอมลคาคงเห รมแรกเงนลงทนเ

เกณฑการตดสนใจ : ควรเลอกลงทนในโครงการทมคาอตราผลตอบแทนเฉลยสง ทสด หรอควรตดสนใจยอมรบโครงการน นเมอค าอตราผลตอบแทนเฉลยสงกวาอตราผลตอบแทนขนต าทตองการ

เพอความเขาใจมากยงขนเกยวกบการค านวณอตราผลตอบแทนถวเฉลย เพอน าไปวเคราะหการลงทน จงขอยกตวอยางเกยวกบการลงทน ดงแสดงในตวอยางท 9-7 ดงน


ตอไปนเปนขอมลการลงทนในโครงการหนง เงนลงทนจายตามโครงการ 800,000 บาท

อายของโครงการ 10 ป

ก าไรสทธเฉลยตอป 100,000 บาท

มลคาคงเหลอ 0 บาท

อตราผลตอบแทนขนต าทตองการ 20 %

จากขอมลขางตน สามารถค านวณหาคาอตราผลตอบแทนเฉลยไดจากสตร ดงน

อตราผลตอบแทนเฉลย = *ฉลยเงนลงทนเ

วเฉลยก ำไรสทธถ

บทท 9


=

2

0800,000

100,000

= 400,000

100,000

= 0.25 หรอ 25%

จากการค านวณอตราผลตอบแทนเฉลยขางตนมคาเทากบ 25% ซงมคาสงกวา อตราผลตอบแทนขนต าทตองการ ดงนน กจการควรยอมรบโครงการลงทน

ขอด : วธอตราผลตอบแทนเฉลย คอ

1. สามารถท าความเขาใจและค านวณไดอยางรวดเรวไมซบซอน 2. เปนวธทนยมใช เพราะท าใหสะดวกในการน ามาวเคราะหเนองจากใช ก าไรสทธทางบญช

ขอเสย : วธอตราผลตอบแทนเฉลย คอ

1. ไมค านงถงคาของเงนตามเวลา 2. ไมน าขอมลกระแสเงนสดมาพจารณา เพราะใชเพยงขอมลทางบญชซงอาจยง ไมเพยงพอตอการตดสนใจเทาทควร

1.2 งวดเวลาคนทน (Payback Period : PB) เปนวธการค านวณหาชวง ระยะเวลาทกจการจะไดรบผลตอบแทนกลบมาเพอใหเทากบเงนสดทลงทนเรมแรก โดยพจารณาจากกระแสเงนสดสทธทคาดวาจะไดรบในแตละปตลอดอายโครงการ สามารถค านวณไดโดยการแบงเปน 2 กรณ ดงน 1.2.1 กรณทกระแสเงนสดสทธเทากนทกป ค านวณไดจากสตร ดงน

งวดเวลาคนทน = ตอปดทไดรบกระแสเงนส

รมแรกเงนลงทนเ

เกณฑการตดสนใจ : ควรเลอกลงทนหรอตดสนใจยอมรบโครงการทมงวดเวลา คนทนทส นทสด เพราะเปนการแสดงถงการไดรบผลตอบแทนกลบมาไดเรวขน

บทท 9


เพอความเขาใจและสามารถค านวณหางวดเวลาคนทนของโครงการไดอยางถกตอง จงขอยกตวอยางเกยวกบการลงทนของโครงการเอ และโครงการบ ดงแสดงในตวอยางท 9-8 ดงน


ตอไปนเปนขอมลของกจการแหงหนงทก าลงพจารณาการลงทนอย 2 โครงการ จงแสดงการค านวณหางวดเวลาคนทนของทง 2 โครงการ

โครงการเอ โครงการบ

เงนลงทนเรมแรก 1,000,000 บาท 1,200,000 บาท

กระแสเงนสดทคาดวาจะไดรบตอป 200,000 บาท 300,000 บาท

จากขอมลขางตน สามารถค านวณหางวดเวลาคนทนของทง 2 โครงการ จากสตรดงน

งวดเวลาคนทน = ตอปดทไดรบกระแสเงนส

รมแรกเงนลงทนเ

โครงการเอ

งวดเวลาคนทน = 200,0000

1,000,000

= 5 ป

โครงการบ

งวดเวลาคนทน = 300,0000

1,200,000

= 4 ป

จากการค านวณงวดเวลาคนทนขางตน แสดงใหเหนวา โครงการเอ มงวดเวลาคนทน 5

ป โครงการบ มงวดเวลาคนทน 4 ป ดงนน กจการควรเลอกหรอยอมรบโครงการลงทนบ เพราะมงวดเวลาคนทนทเรวกวาโครงการเอ

1.2.2 กรณทกระแสเงนสดสทธไมเทากนในแตละป สามารถอธบายและแสดงการค านวณ ดงแสดงในตวอยางท 9-9 ดงน

บทท 9



บรษท มสเตอรเคก จ ากด ก าลงพจารณาทจะเลอกลงทนท าเคกชนดใหม 2 ชนด ซงมขอมลเกยวกบประมาณการลงทนดงน

เคกชาเยน เคกชาเขยว

เงนลงทนครงแรก 105,000 บาท 90,000 บาท

กระแสเงนสดสทธ

ปท 1 50,000 บาท 40,000 บาท

ปท 2 45,000 บาท 50,000 บาท

ปท 3 40,000 บาท 35,000 บาท

ปท 4 35,000 บาท 45,000 บาท

ปท 5 30,000 บาท 30,000 บาท

อตราผลตอบแทนขนต าทตองการ 8 % 12 %

จากขอมลขางตน สามารถค านวณหางวดเวลาคนทนของทง 2 โครงการ ดงน

โครงการ เคกชาเยน

ปท 1 50,000

ปท 2 45,000

3 เดอนในปท 3 10,000 *3

40,000

12 x10,000

รวม 105,000

*ค านวณคนทนบางสวนในปท 3 จ านวน 10,000 บาท จากทงหมด 40,000 บาท

โครงการ เคกชาเขยว

ปท 1 40,000

ปท 2 50,000

รวม 90,000

จากการค านวณงวดเวลาคนทนขางตน แสดงใหเหนวา โครงการชาเยนมงวดเวลา คนทน 2 ป 3 เดอน โครงการเคกชาเขยว มงวดเวลาคนทน 2 ป ดงนน กจการควรเลอกหรอยอมรบโครงการลงทนชาเขยว เพราะมงวดเวลาคนทนทเรวกวาโครงการชาเยน

บทท 9


ขอด : วธงวดเวลาคนทน คอ

1. สามารถค านวณไดอยางรวดเรว งายตอการเขาใจ 2. ลดความเสยงจากการลงทน เพราะไดรบคนทนเรว

ขอเสย : วธงวดเวลาคนทน คอ

1. ไมค านงถงคาของเงนตามเวลา 2. ไมไดค านงถงผลตอบแทนทจะไดรบหลงจากคนทนหมดแลว

2. แบบวธทค านงถงมลคาปจจบน

การวเคราะหแบบวธทค านงถงมลคาปจจบน (Discounting Approach) เปนวธการค านวณจากการประมาณการกระแสเงนสดสทธของโครงการ ซงตองค านงถงมลคาของเงนตามเวลา โดยถอวากระแสเงนสดทเกดขนกอนจะมคามากกวากระแสเงนสดทเกดขนในล าดบหลง ดงนนจงตองคดลดของมลคาของกระแสเงนสดทเกดขนในอนาคตตลอดอายโครงการมาเทยบคาเปนมลคาปจจบน พจารณาไดจาก 3 วธ ดงน

2.1 วธมลคาปจจบนสทธ (Net Present Value Method : NPV) เปนวธการค านวณหามลคาปจจบนรวมของกระแสเงนสดสทธตลอดอายของโครงการลงทน เพอน าไปเทยบกบเงนลงทนเรมแรก (Investment) จดเปนเครองมอทตองมการคดลดของมลคาเงนในอนาคต แยกพจารณาได 2 กรณ ดงน

2.1.1 กรณทกระแสเงนสดสทธเทากนทกป ค านวณไดจากสตร ดงน

มลคาปจจบนสทธ = มลคาปจจบนรวม (PV) - เงนลงทนเรมแรก (I)

เกณฑการตดสนใจ : ควรเลอกลงทนหรอตดสนใจยอมรบในโครงการทมมลคา ปจจบนสทธเปนบวกหรอเทากบศนย แตถามมลคาปจจบนเปนลบแสดงวากจการไมควรเลอกหรอไมควรยอมรบโครงการลงทน

เพอความเขาใจและชดเจนมากยงขนในการค านวณหามลคาปจจบนสทธ จงขอยกตวอยางเกยวกบการลงทนในโครงการใดโครงการหนง ดงแสดงในตวอยางท 9-10 ดงน

บทท 9



ตอไปนเปนขอมลการลงทนของบรษท จงกาวหนา จ ากด จงแสดงการค านวณหามลคาปจจบนสทธ

เงนลงทนเรมแรก 1,000,000 บาท

อายโครงการ 5 ป

กระแสเงนสดสทธตอป 300,000 บาท


จากขอมลขางตน สามารถค านวณหามลคาปจจบนสทธ จากสตรดงน มลคาปจจบนสทธ = มลคาปจจบนรวม (PV) - เงนลงทนเรมแรก (I) = (300,000 x 3.7908*) - 1,000,000

= 1,137,240 - 1,000,000

= 137,340 บาท

คา 3.7908* มาจากมลคาปจจบนของเงนงวด 1 บาท ส าหรบระยะเวลา 5 ป อตรา คดลด 10% ตอป ตาราง PVIFA i=10%, n=5

จากการค านวณขางตน พบวา มลคาปจจบนสทธของกจการมคาเปนบวกเทากบ 137,340 บาท แสดงใหเหนวา กจการมการด าเนนงานทดและเหมาะสมส าหรบการเลอกลงทน

2.1.2 กรณทกระแสเงนสดสทธแตละปเทากน สามารถอธบายและแสดงการค านวณประกอบ ดงแสดงในตวอยางท 9-11 ดงน


จากขอมลตอไปน จงแสดงการค านวณหามลคาปจจบนสทธของโครงการ เงนลงทนเรมแรก 100,000 บาท


อตราคดลด 8 %

กระแสเงนสดสทธ:

ปท 1 30,000 บาท

ปท 2 20,000 บาท

ปท 3 35,000 บาท

ปท 4 32,000 บาท

บทท 9


จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณหามลคาปจจบนสทธของโครงการ ไดดงน

ปท กระแสเงนสดสทธ คาเงนปจจบน

ของเงน 1 บาท*

มลคาปจจบน

1 30,000 0.9259 27,777

2 20,000 0.8573 17,146

3 35,000 0.7938 27,783

4 32,000 0.7350 23,520

รวม 96,226

*มลคาเงนปจจบนของเงน 1 บาทในแตละป อตราคดลด 8% ตอป ตามตารางท 9-2

มลคาปจจบนสทธ (NPV) = มลคาปจจบนรวม (PV) - เงนลงทนเรมแรก (I) = 96,226 - 100,000

= -3,774 บาท

จากการค านวณขางตน พบวา มลคาปจจบนสทธมคาเปนลบเทากบ 3,774 บาท แสดงใหเหนวา การด าเนนงานของกจการไมมประสทธภาพและไมควรเลอกลงทน

ขอด : วธมลคาปจจบนสทธ คอ

เปนวธทค านงถงมลคาเงนตามเวลา เพอน าประกอบการพจารณาตดสนใจ

ขอเสย : วธมลคาปจจบนสทธ คอ

1. มขนตอนในการค านวณซบซอนมากกวากรณไมค านงถงมลคาเงนตามเวลา 2. การประมาณการอาจเกดความผดพลาดและคลาดเคลอนได เนองจากเปน

การค านวณจากขอมลทตองประมาณการในอนาคตระยะยาว

บทท 9


2.2 วธดชนการท าก าไร (Profitability Index: PI) หรอวธดชนมลคาปจจบน (Present Value Index : PI) เปนวธการค านวณอตราสวนระหวางมลคาปจจบนของกระแส

เงนสดสทธรวม (PV) ตลอดอายโครงการกบเงนลงทนเรมแรก (I) สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ดชนการท าก าไร (PI) = รมแรกเงนลงทนเ(PV) ทธรวมแสเงนสดสบ นของกระมลคำปจจ

เกณฑการเลอกตดสนใจ : กจการควรตดสนใจเลอกลงทนหรอยอมรบโครงการ เมอคาดชนการท าก าไรมคามากกวา 1 เพราะนนจะหมายความวามมลคาปจจบนสทธเปนบวกเชนเดยวกน

เพอความเขาใจและชดเจนมากยงขนในการค านวณดชนท าก าไร จงขอยกตวอยางเกยวกบการลงทนในโครงการใดโครงการหนง ดงแสดงในตวอยางท 9-12 ดงน


จากขอมลตวอยางท 9-11 ซงมมลคาปจจบนของกระแสเงนสดสทธรวมเทากบ 96,226 บาท เงนลงทนเรมแรกเทากบ 100,000 บาท สามารถน ามาแสดงการค านวณหาคาดชนการท าก าไร ไดดงน

ดชนการท าก าไร (PI) = รมแรกเงนลงทนเ(PV) ทธรวมแสเงนสดสบ นของกระมลคำปจจ

= 100,000

96,230

= 0.96

จากการค านวณขางตน พบวา คาดชนการท าก าไรมเทากบ 0.96 แสดงใหเหนวา กจการไมควรเลอกลงทนหรอยอมรบโครงการเนองจากมคาดชนการท าก าไรนอยกวา 1 และเมอเปรยบเทยบกบมลคาปจจบนสทธตามทค านวณไดในตวอยางท 9-8 ทมคาเปนลบ ซงกไม

ควรตดสนใจยอมรบโครงการเชนกน

บทท 9


ขอด : วธดชนการท าก าไร คอ

เปนวธทค านงถงมลคาเงนตามเวลา

ขอเสย : วธดชนการท าก าไร คอ

1. มขนตอนในการค านวณซบซอนมากกวากรณไมค านงถงมลคาเงนตามเวลา 2. การพยากรณอาจเกดความคลาดเคลอนได เนองจากเปนการค านวณจาก

ขอมลทตองพยากรณระยะยาวทเกดขนในอนาคต

2.3 วธงวดเวลาคนทน (ค านงถงมลคาเงนตามเวลา) เปนลกษณะการหาชวงเวลาคนทนทตองค านงถงมลคาเงนตามเวลา โดยใหไดมาซงมลคาปจจบนของแตละงวดตลอดอายโครงการ สามารถแสดงการค านวณไดตามตวอยางท 9-13 ดงน


ตอไปนเปนขอมลของกจการแหงหนง จงค านวณหางวดเวลาคนทน (ค านงถงมลคาเงนตามเวลา)




กระแสเงนสดสทธ:

ปท 1 60,000 บาท

ปท 2 55,000 บาท

ปท 3 50,000 บาท

ปท 4 40,000 บาท

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณหางวดเวลาคนทน โดยเรมจากค านวณหามลคาปจจบนในแตละปของโครงการ ดงน

บทท 9


ปท กระแสเงนสดสทธ คาเงนปจจบน

ของเงน 1 บาท*

มลคาปจจบน

1 60,000 0.926 55,560

2 55,000 0.857 47,135

3 50,000 0.794 39,700

4 40,000 0.735 29,400

รวม 171,795

*มลคาเงนปจจบนของเงน 1 บาทในแตละป อตราคดลด 8% ตอป ตามตารางท 9-2

แสดงการค านวณงวดคนทน:

ปท 1 55,560

ปท 2 47,135

ปท 3 17,305 *5.2339,700

12 x17,305

รวม 120,000

*ค านวณคนทนบางสวนในปท 3 จ านวน 17,305 บาท จากทงหมด 39,700 บาท

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวา กจการมงวดเวลาคนทน 2 ป 5.23 เดอน หรอประมาณ 2 ป 5 เดอน

บทท 9


ตารางท 9-2 มลคาปจจบนของเงน 1 บาท เมอสนงวดท n (PVIF i,n)

n 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10% 12%

1 .9901 .9804 .9709 .9615 .9524 .9434 .9346 .9259 .9174 .9091 .8929

2 .9803 .9612 .9426 .9246 .9070 .8900 .8734 .8573 .8417 .8264 .7972

3 .9706 .9423 .9151 .8890 .8638 .8369 .8163 .7938 .7722 .7513 .7118

4 .9610 .9238 .8885 .8548 .8227 .7921 .7629 .7350 .7084 .6830 .6355

5 .9515 .9057 .8626 .8219 .7835 .7473 .7130 .6806 .6499 .6206 .5674

6 .9420 .8880 .8375 .7903 .7462 .7050 .6663 .6302 .5963 .5645 .5066

7 .9327 .8706 .8131 .7599 .7107 .6651 .6227 .5835 .5470 .5132 .4523

8 .9235 .8535 .7894 .7307 .6768 .6274 .5820 .5403 .5019 .4665 .4039

9 .9143 .8368 .7664 .7026 .6446 .5919 .5439 .5002 .4604 .4241 .3606

10 .9053 .8203 .7441 .6756 .6139 .5584 .5083 .4632 .4224 .3855 .3220

ทมา : (การจดการเงนธรกจ, 2554 : A-1)

ตารางท 9-3 มลคาปจจบนของเงนงวด 1 บาทตองวด เปนเวลา n งวด (PVIFA i,n)

n 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10% 12%

1 0.9901 0.9804 0.9709 0.9615 0.9524 0.9434 0.9346 0.9259 0.9174 0.9091 0.8929

2 1.9704 1.9416 1.9135 1.8861 1.8594 1.8334 1.8080 1.7833 1.7591 1.7355 1.6901

3 2.9410 2.8839 2.8286 2.7751 2.7232 2.6730 2.6243 2.5771 2.5313 2.4869 2.4018

4 3.9020 3.8077 3.7171 3.6299 3.5460 3.4651 3.3872 3.3121 3.2397 3.1699 3.0373

5 4.8534 4.7135 4.5797 4.4518 4.3295 4.2124 4.1002 3.9927 3.8897 3.7908 3.6048

6 5.7955 5.6014 5.4172 5.2421 5.0757 4.9173 4.7665 4.6229 4.4859 4.3553 4.1114

7 6.7282 6.4720 6.2303 6.0021 5.7864 5.5824 5.3893 5.2064 5.0330 4.8684 4.5638

8 7.6517 7.3255 7.0197 6.7327 6.4632 6.2098 5.9713 5.7466 5.5348 5.3349 4.9676

9 8.5660 8.1622 7.7861 7.4353 7.1078 6.8017 6.5152 6.2469 5.9952 5.7590 5.3282

10 9.4713 8.9826 8.5302 8.1109 7.7217 7.3601 7.0236 6.7101 6.4177 6.1446 5.6502


บทท 9


ตารางท 9-4 มลคาในอนาคตของเงน 1 บาท เมอสนงวดท n (FVIF i,n)

n 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10% 12%

1 1.0100 1.0200 1.0300 1.0400 1.0500 1.0600 1.0700 1.0800 1.0900 1.1000 1.1200

2 1.0201 1.0404 1.0609 1.0816 1.1025 1.1236 1.1449 1.1664 1.1881 1.2100 1.2544

3 1.0303 1.0612 1.0927 1.1249 1.1576 1.1910 1.2250 1.2597 1.2950 1.3310 1.4049

4 1.0406 1.0824 1.1255 1.1699 1.2155 1.2625 1.3108 1.3605 1.4116 1.4641 1.5735

5 1.0510 1.1041 1.1593 1.2167 1.2763 1.3382 1.4026 1.4693 1.5386 1.6105 1.7623

6 1.0615 1.1262 1.1941 1.2653 1.3401 1.4185 1.5007 1.5869 1.6771 1.7716 1.9738

7 1.0721 1.1487 1.2299 1.3159 1.4071 1.5036 1.6058 1.7138 1.8280 1.9487 2.2107

8 1.0829 1.1717 1.2668 1.3686 1.4775 1.5938 1.7182 1.8509 1.9926 1.1436 2.4760

9 1.0937 1.1951 1.3048 1.4233 1.5513 1.6895 1.8385 1.9990 1.1719 1.3579 2.7731

10 1.1046 1.2190 1.3439 1.4802 1.6289 1.7908 1.9672 1.1589 1.3674 1.5937 3.1058


สรป

การวเคราะหการลงทนทงระยะสนและระยะยาว ผบรหารจ าเปนตองมการวางแผนอยางรอบคอบ และระมดระวง เพอกอใหเกดประโยชนและผลตอบแทนทเหมาะสม และลดความเสยงในการลงทนทอาจจะเกดขนจากการลงทนในโครงการตางๆ จะตองปฏบตตามขนตอนการลงทน เรมจากการประมาณการกระแสเงนสดสทธ การประเมนความเสยงของกระแสเงนสดสทธทจะไดรบ การก าหนดอตราผลตอบแทนขนต าทตองการ การประมาณการจ านวนเงนทกจการตองจายลงทนเรมแรก และการค านวณเพอวเคราะหขอมลเกยวกบการลงทน โดยมเครองมอทใชในการวเคราะหการลงทนซงแบงออกเปน 2 แบบ คอ การวเคราะหการลงทนแบบวธทไมค านงถงมลคาปจจบน ประกอบดวย 2 วธ คอ วธอตราผลตอบแทนเฉลย และวธงวดเวลาคนทน และการวเคราะหการลงทนแบบวธทค านงถงมลคาปจจบน ประกอบดวย 3 วธ คอ วธมลคาปจจบนสทธ วธดชนการท าก าไร และวธงวดเวลาคนทน

บทท 9



1. นายทศพรน าเงนฝากธนาคารเมอวนท 1 มกราคม 25x1 จ านวน 100,000 บาท โดยมอตราดอกเบยเทากบ 8% ตอป อยากทราบวา ณ วนสนป 31 ธนวาคม 25x1 นายทศพรจะไดรบเงนตนพรอมดอกเบยจ านวนเทาใด

ใหท า แสดงการค านวณเพอหาจ านวนเงนทจะไดรบ ณ วนท 31 ธนวาคม 25x1

2. นายวณฐน าเงนฝากธนาคารเมอวนท 1 มกราคม 25x5 จ านวน 200,000 บาท โดยมอตราดอกเบยเทากบ 10% ตอป อยากทราบวา ณ วนสนป 31 ธนวาคม 25x6 นายวณฐจะไดรบเงนตนพรอมดอกเบยจ านวนเทาใด

ใหท า แสดงการค านวณเพอหาจ านวนเงนทจะไดรบ ณ วนท 31 ธนวาคม 25x6

3. นางสาวกรวกาน าเงนฝากธนาคารโดยจะไดรบเงนอก 4 ปขางหนาเทากบ 100,000 บาท ในขณะทอตราดอกเบยเทากบ 8% ตอป อยากทราบวาเงนทนางสาวกรวกาขอรบในวนนจะเปนเทาไหร

ใหท า แสดงการค านวณเพอหาจ านวนเงนทจะไดรบในวนน

4. นางสาวอรอนงคน าเงนฝากธนาคารโดยจะไดรบเงนอก 10 ปขางหนาเทากบ 500,000 บาท ในขณะทอตราดอกเบยเทากบ 10% ตอป อยากทราบวาเงนทนางสาวอรอนงคขอรบในวนนจะเปนเทาไหร

ใหท า แสดงการค านวณเพอหาจ านวนเงนทจะไดรบในวนน

บทท 9


5. บรษท สยามฟาใส จ ากด ก าลงพจารณาลงทนซออปกรณชนดใหม ซงสามารถน ามาใชแทนแรงงานทางตรงได โดยอปกรณมตนทนซอ 120,000 บาท ประมาณอายการใชงาน 5 ป เมอสนสดอายการใชงานแลวคาดวาจะขายได 5,000 บาท บรษทคดคาเสอมราคาตามวธเสนตรง และคาดวาจะมรายไดและตนทนของผลตภณฑใหมในการผลตจากโครงการลงทน ดงน

รายได 300,000

หก ตนทนขาย 180,000


หก คาใชจายในการขายและบรหาร

คาเสอมราคา 23,000

คาใชจายในการขายและบรหารอน 32,000 55,000

ก าไรจากการด าเนนงานกอนหกภาษ 65,000



ใหท า ค านวณหาอตราผลตอบแทนถวเฉลย (ARR)

6. ตอไปนเปนขอมลการลงทนในโครงการหนง

เงนลงทนจายตามโครงการ 450,000 บาท

อายของโครงการ 8 ป

ก าไรสทธเฉลยตอป 68,000 บาท

มลคาคงเหลอ 10,000 บาท


ใหท า ค านวณหาอตราผลตอบแทนถวเฉลย (ARR) พรอมวเคราะหความเปนไปไดของ

โครงการ

บทท 9


7. โครงการลงทนในเครองจกร ซงมอายโครงการ 10 ป ใชเงนลงทนเรมแรก 100,000 บาทคาดวาจะมกระแสเงนรบจากการลงทน 50,000 บาทตอป และกระแสเงนสดจาย 10,000 บาทตอป

ใหท า ค านวณหางวดเวลาคนทน โดยไมตองค านงถงมลคาปจจบน

8. ตอไปนเปนขอมลเกยวกบการลงทนในโครงการซอสนทรพย ซงมอายโครงการ 6 ป ใชเงนลงทนเรมแรก 200,000 บาทคาดวาจะมกระแสเงนสดสทธแตละปเทากบ 50,000 บาท

ใหท า ค านวณหางวดเวลาคนทน โดยไมตองค านงถงมลคาปจจบน

9. บรษท ศรอดร จ ากด ก าลงพจารณาลงทนซอเครองจกรใหมเขามาใชแทนเครองจกรเกา โดยคาดการณวาเครองจกรใหมจะชวยใหบรษทประหยดตนทนในการด าเนนงานเปนเงนสด

ปละ 40,000 บาท โดยมราคาทน 250,000 บาท ก าหนดอายการใชงาน 10 ป สวนเครองจกรเกาไมมมลคาคงเหลอ แตยงใชงานตอไปไดระยะหนง

ใหท า 1. ค านวณหางวดเวลาคนทน

2. ค านวณหาอตราผลตอบแทนถวเฉลย

10. บรษท สรอยระว จ ากด ก าลงประเมนการตดสนใจเกยวกบการซอเครองจกรใหม ซงมราคาทน 95,000 บาท ไมมมลคาซาก กระแสเงนสดสทธทคาดวาจะไดรบแตละปตลอดอายการ ใชงาน 10 ป ปละ 20,000 บาท อตราผลตอบแทนขนต าทตองการเทากบ 10%

ใหท า บรษทควรตดสนใจซอเครองจกรใหมนหรอไม เพราะเหตใด โดยพจารณาจากเครองมอทใชในการวเคราะหการลงทน ดงน 1. งวดเวลาคนทน

2. มลคาปจจบนสทธ

บทท 9


11. บรษท สามใบเถา จ ากด ก าลงพจารณาทจะซออปกรณชนดหนงเพอใชในการด าเนนงาน ราคาอปกรณรวมคาตดตงและภาษเปนเงน 200,000 บาท ก าหนดอายการใชงาน 5 ป ไมมมลคาคงเหลอ และเมอน าอปกรณมาใชจะท าใหมกระแสเงนสดสทธแตละป ดงน

ปท 1 60,000

2 60,000

3 50,000

4 50,000

5 40,000

ใหท า

1. ค านวณมลคาปจจบนสทธของโครงการ 2. บรษทควรเลอกลงทนในอปกรณชนดนหรอไม เพราะเหตใด ถาตองการ

ผลตอบแทนขนต า 20%

12. ตอไปนเปนขอมลของบรษทแหงหนง




กระแสเงนสดสทธ:-

ปท 1 200,000 บาท

ปท 2 150,000 บาท

ปท 3 120,000 บาท

ปท 4 80,000 บาท

ใหท า

1. ค านวณหาดชนการท าก าไรส าหรบแตละโครงการ 2. จงวเคราะหถงความเหมาะสมของโครงการในการเลอกลงทน

บทท 9


13. บรษท รงเรอง จ ากด มการค านวณมลคาปจจบนสทธ ส าหรบรายจายฝายทนของโครงการ C และโครงการ D โดยใชวธดชนการท าก าไร ขอมลเกยวกบการค านวณทงสองโครงการมดงน

โครงการ C โครงการ D

มลคาปจจบนกระแสเงนสดสทธรวม 1,000,000 700,000

เงนลงทนครงแรก 600,000 300,000

มลคาปจจบนสทธ 400,000 400,000

ใหท า

1. ค านวณหาดชนการท าก าไรส าหรบแตละโครงการ 2. จงวเคราะหและอธบายถงเหตผลของการเลอกลงทนส าหรบแตละโครงการ

14. รานกระเปาถก ก าลงพจารณาทจะเลอกลงทนท ากระเปาชนดใหม 2 แบบ ซงมขอมลเกยวกบประมาณการลงทนดงน

กระเปาถอ กระเปาสะพาย



ปท 1 60,000 บาท 40,000 บาท

ปท 2 45,000 บาท 55,000 บาท

ปท 3 30,000 บาท 60,000 บาท

ปท 4 30,000 บาท 60,000 บาท

อตราผลตอบแทนทตองการ 10 % 12 %

ก าไรสทธถวเฉลย 95,000 บาท 100,000 บาท

มลคาคงเหลอ 0 บาท 0 บาท

ใหท า

1. จงค านวณหาคาตอไปนของทง 2 โครงการ ก. วธอตราผลตอบแทนถวเฉลย

ข. งวดเวลาคนทนโดยค านงถงมลคาปจจบน ค. มลคาปจจบนสทธ

ง. ดชนการท าก าไร

2. จงวเคราะหวาบรษทควรเลอกลงทนในโครงการใด เพราะเหตใด

บทท 9


15. บรษท กอบก จ ากด มการค านวณมลคาปจจบนสทธ ส าหรบรายจายฝายทนของโครงการ A และโครงการ B โดยใชวธดชนการท าก าไร ขอมลเกยวกบการค านวณทงสองโครงการ มดงน

โครงการ A โครงการ B

มลคาปจจบนกระแสเงนสดสทธรวม 600,000 500,000

เงนลงทนครงแรก 400,000 400,000

มลคาปจจบนสทธ 200,000 100,000

ใหท า

1. ค านวณหาดชนการท าก าไรส าหรบแตละโครงการ 2. จงวเคราะหและอธบายถงเหตผลของการเลอกลงทนส าหรบแตละโครงการ

16. รานลาบแซบอดร ก าลงพจารณาทจะเลอกลงทนสนคาชนดใหม 2 แบบ ซงมขอมลเกยวกบประมาณการลงทนดงน

ลาบทอด เนอทอด



ปท 1 24,000 บาท 22,000 บาท

ปท 2 20,000 บาท 20,000 บาท

ปท 3 20,000 บาท 18,000 บาท

ปท 4

ปท 5 25,000

20,000

บาท

บาท

20,000

18,000

บาท

บาท

อตราผลตอบแทนทตองการ 10 % 12 %

ก าไรสทธถวเฉลย 55,000 บาท 55,000 บาท

มลคาคงเหลอ 0 บาท 0 บาท

ใหท า 1. จงค านวณหาคาตอไปนของทง 2 โครงการ

ก. วธอตราผลตอบแทนถวเฉลย ข. งวดเวลาคนทนโดยค านงถงมลคาปจจบน ค. มลคาปจจบนสทธ

ง. ดชนการท าก าไร

2. จงวเคราะหวาบรษทควรเลอกลงทนในโครงการใด เพราะเหตใด

บทท 10

283 การบญชตามความรบผดชอบ และการก าหนดราคาโอน

บทท 10

การบญชตามความรบผดชอบ และการก าหนดราคาโอน

การวางแผน การควบคม และการตดสนใจจะบรรลวตถประสงคตามทวางแผนไวไดนน ผบรหารจะตองมความเขาใจเกยวกบเทคนคและวธการตางๆ ทจะสามารถน ามาใชเปนเครองมอในการควบคมการด าเนนงานของกจการ ซงการบรหารงานแบบกระจายอ านาจทมลกษณะการแบงหนาทความรบผดชอบของแตละฝาย โดยเปนการระบถงความรบผดชอบในหนวยงานวาเปนหนาทของใครในแตละกจกรรมทเกดขนในกจการ และก าหนดใหผจดการแตละหนวยงานมอ านาจหนาทในการตดสนใจอยางเตมทภายในหนวยงานของตน ภายใตแนวคดของการบญชตามความรบผดชอบ ถอเปนหลกการส าคญทน ามาใชในการควบคมและประเมนผลการปฏบตงานใหเกดความมประสทธภาพมากยงขน

ลกษณะของการบรหารงาน

การบรหารงานทดและเหมาะสมอาจแตกตางกนไปตามประเภทของธรกจ ลกษณะการบรหารงานโดยทวไปแบงออกเปน 2 รปแบบ คอ (ปรบปรงจาก กชกร เฉลมกาญจนา, 2557 : 212)

1. การบรหารงานแบบรวมอ านาจ การรวมอ านาจ (Centralized) เปนการด าเนนงานทใหอ านาจแกผบรหารสงสดแตเพยงผเดยว เพอวางแผน ควบคม และตดสนใจในทกสวนงานหรอหนวยงานทเกยวของ สวนหวหนาแผนกหรอผจดการฝายเปนเพยงผมหนาทปฏบตงานตามค าสงและความตองการของผบรหารสงสดเทานน

ขอด : การบรหารงานแบบรวมอ านาจ คอ

1. มการก าหนดแนวทางปฏบตงาน และนโยบายในการด าเนนงานเหมอนกนทงองคกร จงท าใหฝายหรอแผนกไมแบงแยกหรอแขงขนกน 2. มเอกภาพในการบรหาร แตละฝายมหนาทรบผดชอบอยางชดเจน จงท าใหการท างานไมกาวกายหนาทซงกนและกน และเมอตองการเกบรวบรวมขอมลกสามารถท าไดงายและรวดเรวขน เพราะแตละฝายมความสามคคกน

บทท 10


3. ประหยดตนทนและคาใชจายมากขน เนองจากวสดหรอเครองใชบางอยางสามารถใชสบเปลยนกนไดระหวางฝายหรอแผนก หากซอกซอไดในราคาถกเนองจากจะซอในปรมาณทมากเพราะเปนการซอจากสวนกลางหนวยงานเดยว

4. ผบรหารไดใชความสามารถอยางเตมท และใชเวลาทมอยใหเกดประโยชนทสด

ขอเสย : การบรหารงานแบบรวมอ านาจ คอ

1. การบรหารงานมความลาชา เพราะจะมการท างานเปนขนตอนจงท าใหใชเวลานานในการอนมตงานหรอการตดสนใจในเรองตางๆ

2. ไมเหมาะสมกบธรกจขนาดใหญ เพราะท าใหสวนกลางไมสามารถควบคมการท างานของสวนงานยอยทเปนฝายหรอแผนกไดอยางทวถง 3. ฝายหรอแผนกไมมความเปนอสระทงดานการบรหารงานและการตดสนใจ ซงอาจท าใหขาดขวญและก าลงใจ ตลอดจนท าใหพนกงานไมมความกระตอรอรนในการท างานในหนาทความรบผดชอบของตน

2. การบรหารงานแบบกระจายอ านาจ การกระจายอ านาจ (Decentralized) เปนการแบงหนาทความรบผดชอบใหกบแตละ

ฝายหรอแผนกทมความเกยวของในกจกรรมตางๆ เพอใหอ านาจในการบรหารงานแกผจดการ หรอหวหนาฝายในการวางแผน ควบคม และตดสนใจไดดวยตนเอง ทงนเพอใหการด าเนนงานของแตละฝายมความคลองตวมากยงขน เพราะไมตองขนอยกบผบรหารสงสดแตเพยงผเดยว ซงเปนลกษณะการบรหารงานทไดรบการยอมรบมากในปจจบน

ขอด : การบรหารงานแบบกระจายอ านาจ คอ

1. ผบรหารระดบสงมเวลามากขน เนองจากไมตองไปตดสนใจในทกๆ เรองของแตละฝายหรอแผนก ซงสงผลใหมเวลามากพอทจะไปก าหนดแผนระยะยาวทส าคญใหกบกจการได

2. เปนการสรางแรงจงใจใหกบผจดการฝายหรอแผนกไดเปนอยางด เนองจากผจดการจะมความรสกภมใจตออ านาจและหนาททไดรบมอบหมาย

3. ผจดการฝายหรอแผนกเกดทกษะ และความเชยวชาญในหนาทงานนนๆ เนองจากตองท าหนาทในงานทตองรบผดชอบเฉพาะเรองตามความรบผดชอบ

4. ลกคามความพงพอใจในการใหบรการขององคกร เนองจากการกระจายอ านาจเปนการใหอ านาจหนาทในการตดสนใจของแตละฝายดวยตนเอง เมอลกคามปญหากสามารถ

บทท 10


แกไขไดทนเวลาโดยไมจ าเปนตองรอพบผบรหารระดบสงแตเพยงผเดยว เชน หากลกคาน าสนคากลบมาคนอาจเกดจากสนคาช ารดหรอมต าหน ผจดการฝายกสามารถดแลและแกไขปญหาใหกบลกคาไดทนท

ขอเสย : การบรหารงานแบบกระจายอ านาจ คอ

1. มตนทนเพมมากขน เพราะการแบงหนาทในการบรหารงานแตละฝายหรอ

แผนกนน ผจดการหรอหวหนาฝายตางกมความตองการใชงบประมาณเพอน าไปบรหารจดการสวนงานของตน

2. มการแขงขนกนมากขนในองคกรจนท าใหเกดความเหนแกตว และขาดการประสานงานทดกบเพอนรวมงานโดยมงบรหารแตหนวยงานของตน จนลมทจะใหความชวยเหลอหนวยงานหรอแผนกอนๆ จนบางครงองคกรตองประสบกบปญหาขาดทน

การบญชตามความรบผดชอบ

เมอกจการใชรปแบบการบรหารงานแบบกระจายอ านาจ ผบรหารจะมอบอ านาจใหผจดการฝายหรอหวหนาแผนกไดบรหารงานและตดสนใจตามหนาทความรบผดชอบดวยตนเอง ดงนน การประเมนผลการปฏบตงานจงเปนสงส าคญทจะชวยควบคมใหการท างานของแตละฝายเปนอยางมประสทธภาพ ซงเครองมอหรอเทคนคทน ามาใชในการควบคม ตดตาม และประเมนผลการปฏบตงานของผจดการแตละฝายหรอแตละแผนก คอ การบญชตามความรบผดชอบ (Responsibility Accounting)

สมนก เออจระพงษพนธ (2552 : 289) ไดใหความหมายไววา การบญชตามความรบผดชอบ หมายถง ระบบการรายงานผลการด าเนนงานหรอผลการปฏบตงานของหนวยงานหรอสวนงานใดสวนงานหนง โดยพจารณาถงขอบเขตของอ านาจหนาทและความรบผดชอบทผบรหารงานนน จะสามารถควบคมผลการด าเนนงานหรอผลการปฏบตงานไดจากการตดสนใจดวยตนเอง ศรสดา อาชวานนทกล (2557 : 7-3) ไดใหความหมายไววา การบญชตามความรบผดชอบ หมายถง การจดท าขอมลและรายงานผลการปฏบตงานของผบรหารและหนวยงานยอยแตละระดบตามสายงาน โดยเนนการแสดงรายการทผบรหารสามารถควบคมไดเพอการวางแผน การควบคมการปฏบตงาน และเพอประเมนผลการด าเนนงานของหนวยงานยอยตามความรบผดชอบ

บทท 10


กชกร เฉลมกาญจนา (2557 : 213) ไดใหความหมายไววา การบญชตามความรบผดชอบ หมายถง กระบวนการบญชทรวบรวม บนทก จ าแนกประเภท และจดท ารายงานผลการปฏบตงานเสนอตอผบรหารระดบตางๆ เพอจะน าไปเปรยบเทยบกบเปาหมายหรอแผนงานทก าหนดไวส าหรบหนวยงานนน

กลาวโดยสรป การบญชตามความรบผดชอบ หมายถง กระบวนการรวบรวมขอมล และการจดท ารายงานผลการปฏบตงานของสวนงานใดสวนงานหนง โดยอ านาจและหนาทในการตดสนใจเปนของผจดการหรอหวหนาสวนงานนนโดยตรง ทงนเพอน าผลจากการรายงานไปเปรยบเทยบกบแผนงานหรอเปาหมายทวางแผนไว ประเภทของศนยตามความรบผดชอบ

การบรหารงานแบบกระจายอ านาจ เพอใหบรรลวตถประสงคเดยวกนทงองคกร สงส าคญคอผบรหารจะตองมการก าหนดเปาหมายหรอนโยบายขององคกรใหไปทศทางเดยวกนในทกฝายหรอทกแผนกทเกยวของ โดยผบรหารจะท าหนาทประเมนผลการปฏบตงานหรอควบคมการท างานตามความรบผดชอบของผจดการหรอหวหนาแตละคน ซงเรยกวา ศนยความรบผดชอบ (Responsibility Centers) ซงอาจจะอยในรปของ สายผลตภณฑ สาขา แผนก หรอฝาย เปนตน โดยทวไปศนยความรบผดชอบจะแบงเปน 4 รปแบบ คอ

1. ศนยตนทน ศนยตนทน (Cost Center) เปนศนยความรบผดชอบหนงในองคกรทผจดการศนยจะมหนาทและความรบผดชอบเฉพาะตนทนเทานน ศนยตนทนจะไมมอ านาจในการควบคมในเรองของการขายหรอเรองของรายไดแตอยางใด ซงสวนงานทควรก าหนดใหเปนศนยตนทนจงเปนสวนงานทไมมความรบผดชอบตอรายไดหรอเงนลงทนไปใชในศนย เชน แผนกคลงพสด แผนกผลต แผนกซอมบ ารง แผนกอาคารสถานท แผนกบญช แผนกบคคล เปนตน

2. ศนยรายได ศนยรายได (Revenue Center) เปนศนยความรบผดชอบทผจดการศนยจะมหนาทและความรบผดชอบเฉพาะรายไดหรอเพมยอดขายใหกบกจการเทานน โดยผจดการศนยตองพยายามหาวธเพมรายไดใหไดมากทสด ซงสวนงานทควรก าหนดใหเปนศนยรายไดจงเปนสวนงานทไมเกยวของกบตนทนหรอจ านวนเงนลงทนแตอยางใด เชน แผนกขายตวผโดยสารรถทวร แผนกขายสนคาของกจการแหงหนง แผนกขายตวหนงของโรงภาพยนตร เปนตน

บทท 10


3. ศนยก าไร

ศนยก าไร (Profit Center) เปนศนยความรบผดชอบทผจดการศนยจะมหนาทและความรบผดชอบทงรายไดและตนทน โดยผจดการศนยตองเพมรายไดใหมากทสด ควบคมตนทนใหต าทสด ทงนเพอใหไดก าไรสงสด ซงสวนงานทควรก าหนดใหเปนศนยก าไร เชน สาขาของส านกงานใหญ สาขาของรานสะดวกซอ สาขาของหางสรรพสนคา เปนตน

4. ศนยลงทน ศนยลงทน (Investment Center) เปนศนยความรบผดชอบทผจดการศนยจะมหนาทและความรบผดชอบทงรายได ตนทน และจ านวนเงนลงทนทตองใชในการลงทนของสวนงานนนๆ ซงผจดการศนยตองพยายามหารายไดใหมากทสด ควบคมตนทนใหต าทสด และบรหารเงนลงทนใหเกดประสทธภาพสงสด

จากการศกษาประเภทของศนยความรบผดชอบขางตน สามารถน ามาสรปดงแสดงในภาพท 10-1 ดงน

ภาพท 10-1 ประเภทของศนยความรบผดชอบ

การประเมนผลการปฏบตงานของศนยความรบผดชอบ

เมอการบรหารงานไดแบงออกเปนศนยความรบผดชอบออกเปน 4 ศนยตามทกลาวมาแลว การประเมนผลการปฏบตงานของแตละศนยจงมความส าคญ ทงนเพอเปนการควบคม การท างาน และสรางแรงจงใจในการปฏบตงานของแตละศนย สงผลใหเกดการท างานทมประสทธภาพโดยสวนรวม ซงสามารถจดล าดบความส าคญของการประเมนผลการปฏบตงานของแตละศนยความรบผดชอบ ไดดงน

ศนยความรบผดชอบ

ศนยตนทน ศนยรายได ศนยลงทน ศนยก าไร

บทท 10


1. ศนยตนทน การประเมนผลการปฏบตงานของศนยตนทน สามารถประเมนไดจากการเปรยบเทยบระหวางตนทนจรงกบตนทนมาตรฐานเพอน ามาวเคราะหหาผลตางในการควบคม ประกอบดวย ผลตางเกยวกบวตถดบทางตรง ผลตางเกยวกบคาแรงงานทางตรง และผลตางคาใชจายการผลต โดยผลตางทเกดขนอาจเปนผลทนาพอใจ (Favorable : F) และไมนาพอใจ (Unfavorable : U) ดงไดกลาวมาแลวในบทท 6 ซงถาผลตางทไดเปนทนาพอใจ แสดงวาการท างานมประสทธกอาจสรางแรงจงใจในการท างาน เชน ใหสวสดการ จายโบนส เปนตน แตถาผลตางทไดไมนาพอใจ กตองหาแนวทางแกไข โดยถอเปนหนาทของทกฝายทตองใหความรวมมอ

และอกวธหนงทสามารถน ามาประเมนงานศนยตนทนได คอ การวเคราะหผลตางจากการเปรยบเทยบระหวางตนทนจรงกบตนทนตามงบประมาณอาจจดท าในรปของงบประมาณยดหยน ทงนเพอใหการใชทรพยากรเปนไปอยางมประสทธภาพตามแผนงานทกจการก าหนดไว เพอใหเกดความเขาใจและชดเจนมากยงขน จะขอยกตวอยางเกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานของศนยตนทนจากการเปรยบเทยบระหวางตนทนจรงกบตนทนมาตรฐาน ดงแสดงในตวอยางท 10-1 และ การเปรยบเทยบระหวางตนทนตามงบประมาณกบตนทนทเกดขนจรง ดงแสดงในตวอยางท 10-2


บรษท อดรเอซซ จ ากด ผลตขนมไทยชนดหนง มตนทนมาตรฐานตอ 1 หนวยการผลต ดงน (ก าลงการผลตปกตของบรษทเทากบ 500 ชวโมงแรงงานทางตรงตอเดอน) วตถดบทางตรง 0.03 กโลกรม @ 30 บาท

คาแรงงานทางตรง 0.11 ชวโมง @ 35 บาท

คาใชจายการผลตคงท 0.11 ชวโมง @ 9 บาท

คาใชจายการผลตผนแปร 0.11 ชวโมง @ 11 บาท

ขอมลเกยวกบการด าเนนงานส าหรบทเกดขนจรงระหวางเดอน มกราคม 25x1 มดงน 1. ผลตสนคาจ านวน 3,000 หนวย

2. ซอวตถดบทางตรง 60 กโลกรม @ 25 บาท

3. เบกวตถดบทางตรงไปใช 60 กโลกรม

4. ใชแรงงานทงสน 360 ชวโมง อตราคาจางชวโมงละ 30 บาท

บทท 10


5. คาใชจายการผลตคงทเกดขนจรง 2,692 บาท

6. คาใชจายการผลตผนแปรเกดขนจรง 3,490 บาท

จากขอมลขางตน สามารถน ามาวเคราะหผลตางระหวางตนทนจรงกบตนทนมาตรฐาน

ไดดงน

1. วเคราะหผลตางวตถดบทางตรง

ผลตางดานราคาวตถดบทางตรง = (ราคาจรงตอหนวย – ราคามาตรฐานตอหนวย) x ปรมาณทซอจรง

= (25 – 30) x 60

= 300 บาท (ผลตางทนาพอใจ)

ผลตางดานการใชวตถดบทางตรง = (ปรมาณใชจรง – ปรมาณใชตามมาตรฐาน*) x ราคามาตรฐานตอหนวย

= (60 – 90) x 30

= 900 บาท (ผลตางทนาพอใจ)

*ปรมาณใชตามมาตรฐาน = หนวยเทยบเทาการผลต x ปรมาณวตถดบตอหนวย

ตามมาตรฐาน

= (3,000 x 0.03)

= 900 กโลกรม

สรปผลตางวตถดบทางตรง: ผลตางดานราคาวตถดบทางตรง 300 บาท (พอใจ)

ผลตางดานการใชวตถดบทางตรง 900 บาท (พอใจ)

รวม 1,200 บาท (พอใจ)

จากการวเคราะหผลตางเกยวกบวตถดบทางตรง พบวา กจการมผลตางทนาพอใจจ านวน 1,200 บาท ซงจากการค านวณผลตางดานราคาและดานปรมาณการใชวตถดบจะมผลตางทนาพอใจทงสองดาน แสดงใหเหนวา การท างานของฝายทเกยวของไมวาจะเปนฝายจดซอ ฝายผลตท างานไดอยางมประสทธภาพ

บทท 10


2. วเคราะหผลตางคาแรงงานทางตรง

ผลตางดานอตราคาจางแรงงานทางตรง = (อตราคาจางจรงตอชวโมง – อตราคาจางมาตรฐานตอชวโมง) x จ านวนชวโมงทเกดขนจรง

= (30 – 35) x 360

= 1,800 บาท (ผลตางทนาพอใจ)

ผลตางดานประสทธภาพการท างาน = (จ านวนชวโมงจรง – จ านวนชวโมงมาตรฐาน*) x อตราจางมาตรฐานตอ

ชวโมง = (360 – 330) x 35


*จ านวนชวโมงมาตรฐาน = หนวยเทยบเทาการผลต xจ านวนชวโมงมาตรฐานตอหนวย

= 3,000 x 0.11

= 330 ชวโมง

สรปผลตางคาแรงงานทางตรง: ผลตางดานอตราคาจางแรงงาน 1,800 บาท (พอใจ)

ผลตางดานประสทธภาพแรงงาน 1,050 บาท (ไมพอใจ)

รวม 750 บาท (พอใจ)

จากการวเคราะหผลตางเกยวกบคาแรงงานทางตรง พบวา กจการมผลตางทนาพอใจจ านวน 750 บาท ซงจากการค านวณผลตางดานอตราคาจางมผลตางทนาพอใจ แตผลตางดานประสทธภาพการท างานมผลตางทไมนาพอใจ แสดงใหวา กจการไดใชจ านวนชวโมงจรงมากกวาทก าหนดไว อาจเกดจากเครองจกรไมไดท าการซอมบ ารงหรอลาสมย คนงานขาดทกษะ เปนตน

3. วเคราะหผลตางคาใชจายการผลตแบบผลตางเดยว

ผลตางเกยวกบคาใชจายการผลต = คาใชจายการผลตจรง – คาใชจายการผลตจดสรร* = 6,182 – 6,600

= 418 บาท (ผลตางทไมนาพอใจ)

บทท 10


*คาใชจายการผลตจดสรร = จ านวนชวโมงมาตรฐาน x อตราคาใชจายการผลต

จดสรร = 330 x 20

= 6,600 บาท

จากการวเคราะหผลตางเกยวกบคาใชจายการผลต พบวา กจการมผลตางทไมนาพอใจจ านวน 418 บาท แสดงใหเหนวา มการใชคาใชจายมากกวาทก าหนดไว โดยสวนใหญจะเปนคาใชจายประเภทผนแปร เชน คาน า คาไฟฟา ซงอาจไมมการควบคมการใชทดพอ

สวนการเปรยบเทยบระหวางตนทนตามงบประมาณกบตนทนทเกดขนจรง ดงแสดงในตวอยางท 10-2 ดงน


ตอไปนเปนขอมลงบประมาณในแผนกผลตเครองท าน าอน ของบรษท องนไออน จ ากด ไดวางแผนการผลตส าหรบเดอนมกราคม 25x2 ไวจ านวน 500 หนวย โดยมงบประมาณตนทนการผลต ดงตอไปน

บรษท องนไออน จ ากด

งบประมาณตนทนการผลต

ส าหรบเดอน สนสดวนท 31 มกราคม 25x2


วตถดบทางตรง 12,000

คาแรงงานทางตรง 10,000

คาใชจายการผลตผนแปร:

วตถดบทางออม 8,000

คาสาธารณปโภคโรงงาน 5,000

คาซอมบ ารงเครองจกร 4,000


รวม 48,000

บทท 10


สมมต ถาในเดอนมกราคม 25x2 บรษทท าการผลตจรงไดเพยง 400 หนวย ดงนนสามารถแสดงการเปรยบเทยบระหวางตนทนตามงบประมาณกบตนทนทเกดขนจรง ไดดงน


การวเคราะหเปรยบเทยบตามงบประมาณ



งบประมาณ เกดขนจรง ผลตาง

ปรมาณการผลต (หนวย) 500 400 100 (U)

วตถดบทางตรง @ 24 12,000 11,800 200 (F)

คาแรงงานทางตรง @ 20 10,000 9,600 400 (F)


วตถดบทางออม @ 16 8,000 7,400 600 (F)

คาสาธารณปโภคโรงงาน @ 10 5,000 4,500 500 (F)

คาซอมบ ารงเครองจกร @ 8 4,000 3,800 200 (F)

คาใชจายการผลตคงท 9,000 9,000 0

รวม 48,000 46,100 1,900 (F)

หมายเหต : F (Favorable) = ผลตางทนาพอใจ U (Unfavorable) = ผลตางทไมนาพอใจ

จากการวเคราะหผลตางขางตน พบวา กจการมผลตางทนาพอใจจ านวน 1,900 บาท แสดงวาการท างานของแผนกผลตมประสทธภาพ แตนนเปนการจดท ารายงานเปรยบเทยบ ณ ระดบการผลตปกต 500 หนวย แตความเปนจรง ณ ระดบการผลตจรงทเกดขนคอ 400 หนวย ดงนน กจการจงจ าเปนตองท างบประมาณยดหยนเพอการรายงานผลการด าเนนงานเพอน ามาวเคราะหเปรยบเทยบใหมดงแสดงไดดงน

บทท 10



งบประมาณยดหยน



งบประมาณ เกดขนจรง ผลตาง

ปรมาณการผลต (หนวย) 400 400

วตถดบทางตรง @ 24 9,600 11,800 2,200 (U)

คาแรงงานทางตรง @ 20 8,000 9,600 1,600 (U)


วตถดบทางออม @ 16 6,400 7,400 1,000 (U)

คาสาธารณปโภคโรงงาน @ 10 4,000 4,500 500 (U)

คาซอมบ ารงเครองจกร @ 8 3,200 3,800 600 (U)

คาใชจายการผลตคงท 9,000 9,000 0

รวม 40,200 46,100 5,900 (U)

หมายเหต : F (Favorable) = ผลตางทนาพอใจ U (Unfavorable) = ผลตางทไมนาพอใจ

จากการท างบประมารยดหยนเพอรายงานผลการด าเนนงานขางตน พบวา กจการมผลตางทไมนาพอใจจ านวน 5,900 บาท ซงเปลยนไปจากการรายงานครงแรก แสดงใหเหนวา ความเปนจรงแลวแผนกผลตยงขาดประสทธภาพในการท างานอยพอสมควร 2. ศนยรายได การประเมนผลการปฏบตงานของศนยความรบผดชอบน เปนการวดผลการปฏบตงานทแผนกขายซงท าไดโดยการน ารายไดทเกดขนจรงมาเปรยบเทยบกบรายไดตามงบประมาณหรอเปาหมายของรายได ซงเปนการวเคราะหหาผลตางและสาเหตทท าใหเกดผลตางเพอน าไปวางแผนและควบคมการปฏบตงานตอไป

3. ศนยก าไร การประเมนผลการปฏบตงานของศนยความรบผดชอบน เปนการวดผลการปฏบตงานจากก าไรสงสด โดยสามารถดจากการรายงานตามสวนงานยอยทอาจอยในรปของแผนก เขตขาย สาขา หรอสายผลตภณฑกได ซงกอนการรายงานจะตองจดประเภทของตนทน

บทท 10


คงทวาสวนใดเปนตนทนคงทโดยตรง และสวนใดเปนตนทนคงทรวมตามทไดกลาวมาแลวในบทท 3 เพอเปนการทบทวนและใหเกดความเขามากยงขน จะขอยกตวอยางเกยวกบการรายงานตามสวนงานยอยเพอใชประเมนผลการปฏบตงานของศนยก าไร ดงแสดงในตวอยางท 10-3 ดงน


ตอไปนเปนขอมลเกยวกบการลงทน และงบก าไรขาดทนทรายงานตามสวนงานยอยทจ าแนกตามแผนก และจ าแนกตามชนดของผลตภณฑ ของบรษท นานฟาการผลต จ ากด

บรษท นานฟาการผลต จ ากด

งบก าไรขาดทน (จ าแนกตามแผนก) ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x5


แผนกเสอผา แผนกรองเทา รวม

ขาย 1,800,000 1,200,000 3,000,000

หก ตนทนผนแปร 800,000 600,000 1,400,000

ก าไรสวนเกน 1,000,000 600,000 1,600,000


คาโฆษณา คาเสอมราคา

360,000

184,000

240,000

96,000

600,000

250,00

คาใชจายบรหารทวไป 236,000 204,000 440,000

ก าไรแตละแผนก 220,000 60,000 280,000



บทท 10


บรษท นานฟาการผลต จ ากด

งบก าไรขาดทน (จ าแนกตามชนดของผลตภณฑแผนกเสอผา) ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x5


สภาพบรษ สภาพสตร รวม

ขาย 800,000 1,000,000 1,800,000

หก ตนทนผนแปร 300,000 500,000 800,000

ก าไรสวนเกน 500,000 500,000 1,000,000


คาโฆษณา คาเสอมราคา

200,000

100,000

100,000

84,000

300,000

184,000

คาใชจายบรหารทวไป 136,000 100,000 236,000

ก าไรของสนคาแตละชนด 64,000 216,000 280,000


ก าไรของแผนกเสอผา 220,000

จากการรายงานตามสวนงานยอยขางตน แสดงใหเหนวา การปฏบตงานของแผนกเสอผามประสทธภาพมากกวาแผนกรองเทา และเมอพจารณาถงสวนงานยอยตามชนดของผลตภณฑในแผนกเสอผาเพมเตม ท าใหทราบวาเสอผาสภาพสตร มการปฏบตงานทดกวาเสอผาสภาพบรษ ส าหรบแผนกหรอสวนงานใดทมการปฏบตงานไมดกจะไดน ามาพจารณาประกอบเพอการควบคมตอไป

4. ศนยลงทน ศนยความรบผดชอบนมลกษณะอสระและมอ านาจในการควบคมและตดสนใจรวมทงแกปญหาในขอบเขตความรบผดชอบตามระบบการบรหารงานแบบกระจายอ านาจมากกวาศนยอนๆ กลาวคอ ผจดการศนยการลงทนจงมหนาทรบผดชอบในเรองของตนทนและรายได รวมถงการลงทนในสนทรพย ซงเปนสวนส าคญทจะน ามาใชในการรายงานศนยการลงทน ซงการประเมนผลการปฏบตงานของศนยลงทน จงประเมนโดยใชเครองมอในการวดผลการปฏบตงาน 2 วธ คอ วธอตราผลตอบแทนจากการลงทน (Rate of Return on Investment :

ROI) และวธก าไรสวนทเหลอ (Residual Income : RI)

บทท 10


4.1 วธอตราผลตอบแทนจากการลงทน (Rate of Return on Investment :

ROI)

ผจดการทมอ านาจและหนาทความรบผดชอบในศนยลงทนจะตองพจารณาจาก 2

ปจจย คอ สนทรพยทน ามาลงทนกบก าไรจากการด าเนนงาน ทง นกเพอเปนการวดความสามารถในการสรางก าไรซงเกดจากจ านวนของสนทรพยทใชในการลงทน สามารถค านวณไดจากสตรดงน

อตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) = น น ำมำลงทสนทรพยทด ำเนนงำนก ำไรจำกกำร

หรอ

จากสตร = อตราก าไร x อตราการหมนเวยนของสนทรพย

= ขายด าเนนงานก าไรจากการ

x น น ำมำลงทสนทรพยทขำย

= % x เทา

เกณฑการพจารณา : อตราผลตอบแทนจากการลงทนยงสง แสดงใหเหนวาแผนก หรอสวนงานนนมการใชสนทรพยทกอใหเกดรายไดอยางมประสทธภาพมากขนเทานน


ตอไปนเปนขอมลเกยวกบการลงทน และงบก าไรขาดทนทรายงานตามสวนงานยอยของผลตภณฑแตละชนดของบรษท ลปดา จ ากด

บทท 10


บรษท ลปดา จ ากด




กระเปา รองเทา เขมขด

ขาย 100,000 90,000 60,000

หก ตนทนผนแปร 60,000 54,000 36,000

ก าไรสวนเกน 40,000 36,000 24,000

หก ตนทนคงทโดยตรง 20,000 12,000 8,000

ก าไรจากการด าเนนงานของสนคาแตละชนด 20,000 24,000 16,000

ขอมลการลงทน และอตราผลตอบแทนขนต าทตองการ: สนทรพยทน ามาลงทน 80,000 120,000 60,000

อตราผลตอบแทนขนต า 15% 15% 15%

จากขอมลขางตน สามารถแสดงการค านวณหาอตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) ของผลตภณฑแตละชนดไดจากสตรดงน

อตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) = น น ำมำลงทสนทรพยทด ำเนนงำนก ำไรจำกกำร

กระเปา รองเทา เขมขด

ก าไรจากการด าเนนงาน (1) 20,000 24,000 16,000

สนทรพยทน ามาลงทน (2) 80,000 120,000 60,000

อตราผลตอบแทนจากการลงทน (1) / (2) 25% 20% 26.67%

หรอค านวณหาอตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) ไดจากอกวธหนง จากสตรดงน ROI = อตราก าไร x อตราการหมนเวยนของสนทรพย

= ขายด าเนนงานก าไรจากการ

x น น ำมำลงทสนทรพยทขำย

บทท 10


กระเปา = 100,000

200,000 x

80,000

100,000

= 20% x 1.25 เทา = 25%

รองเทา = 90,000

24,000 x

120,000

90,000

= 26.67% x 0.75 เทา = 20%

เขมขด = 100,000

20,000 x

60,000

60,000

= 26.67% x 1 เทา = 26.67%

จากการค านวณขางตน พบวา อตราผลตอบแทนจากการลงทนทค านวณไดจาก 2 วธคาทค านวณไดจะเทากน ซงอตราผลตอบแทนจากการลงทนของกระเปามคาเทากบ 25%

รองเทามคาเทากบ 20% และเขมขดมคาเทากบ 26.67% ซงผลตภณฑเขมขดมคา ROI สงทสด จงท าใหรวาผลตภณฑเขมขด มการใชสนทรพยลงทนนอยทสดเมอน าไปเทยบกบก าไรจากการด าเนนงานแสดงถงการด าเนนงานทมประสทธภาพมากทสดเมอเทยบกบผลตภณฑแตละชนด

4.2 วธก าไรสวนทเหลอ (Residual Income : RI)

ก าไรสวนทเหลอเปนสวนทไดจากการวเคราะหในสวนทเปนก าไรคงเหลอจากการเปรยบเทยบก าไรจากการด าเนนงานกบอตราผลตอบแทนขนต าทตองการจากการลงทน สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ก. ค านวณก าไรสวนทเหลอ

ก าไรสวนทเหลอ (RI) = ก าไรจากการด าเนนงาน – ผลตอบแทนขนต า*

ข. ค านวณผลตอบแทนขนต า

ผลตอบแทนขนต า* = (อตราผลตอบแทนขนต าทตองการ x สนทรพยทน ามาลงทน)

บทท 10


เกณฑการพจารณา : หากก าไรสวนทเหลอมจ านวนสงสด แสดงวาโครงการ แผนก หรอกจการนนนาลงทน ซงมเหมาะสมกบศนยลงทนขนาดใหญ และมการใชจ านวนเงนลงทนจ านวนมาก


จากขอมลตวอยางท 10-1 ของบรษท ลปดา จ ากด สามารถแสดงการค านวณหา ก าไรสวนทเหลอของผลตภณฑแตละชนดไดจากสตรดงน

ก าไรสวนทเหลอ (RI) = ก าไรจากการด าเนนงาน – ผลตอบแทนขนต า

กระเปา = 20,000 – (15% x 80,000)

= 12,000 บาท

รองเทา = 24,000 – (15% x 120,000)

= 6,000 บาท

เขมขด = 16,000 – (15% x 60,000)

= 7,000 บาท

จากการค านวณขางตน พบวา ก าไรสวนทเหลอของผลตภณฑกระเปามคาเทากบ 12,000 บาท รองเทามคาเทากบ 6,000 บาท และเขมขดมคาเทากบ 7,000 บาท ซงผลตภณฑกระเปามก าไรสวนทเหลอสงสดทงทก าไรมนอยกวาผลตภณฑรองเทา เปนเพราะวาผลตภณฑกระเปามการใชสนทรพยทน ามาลงทนนอยกวาผลตภณฑรองเทา

จากการประเมนผลการปฏบตงานของศนยความรบผดชอบ ท าใหทราบถงการใชเครองมอหรอวธในการประเมนผลทแตกตางกนทงนขนอยกบศนยความรบผดชอบนนๆ สามารถน ามาสรปดงแสดงในภาพท 10-2 ดงน

บทท 10


ภาพท 10-2 การประเมนผลการปฏบตงานของศนยความรบผดชอบ

การประเมนผลการปฏบตงานทไมเปนตวเงน

การประเมนผลการปฏบตงานทไมเปนตวเงน เปนแนวทางหนงทน ามาใชในการประเมนผลการปฏบตงาน แตกถอวาเปนสงทคอนขางท าไดยาก ซงอาจขนอยกบผบรหารวาจะใชอะไรเปนตววด เชน ความพงพอใจของลกคา คณภาพและการรบประกนของสนคา การเขาท างานทตรงเวลาของพนกงาน การมสวนแบงตลาด ของเสยทเกดจากกระบวนการผลต เปนตน ปจจบนการประเมนผลการปฏบตงานทไมเปนตวเงนอาจใชมาตรวดสมดล (Balance

Scorecard) โดยไพบลย ผจงวงศ (2554 : 144) ไดใหความหมายไววา มาตรวดสมดล หมายถง ระบบการบรหารเชงกลยทธทก าหนดระบบบญชตามความรบผดชอบเชอมโยงกบ

กลยทธทเปลยนพนธะกจ (Mission) และกลยทธ (Strategy) ขององคกรไปสการปฏบตการ และการวดผลการปฏบตงานทเปนตวเงนและไมเปนตวเงน

ศนยตนทน

1. วเคราะหผลตางระหวางตนทนจรงกบตนทนมาตรฐาน

2. วเคราะหผลตางระหวางตนทนจรงกบตนทนตามงบประมาณ

วเคราะหผลตางระหวางรายไดทเกดขนจรงกบรายไดตามงบประมาณ

การรายงานตามสวนยอย

1. วธอตราผลตอบแทนจากการลงทน

2. วธก าไรสวนทเหลอ

ศนยความรบผดชอบ

ศนยรายได



บทท 10


การก าหนดราคาโอน ราคาโอน (Transfer Price) หมายถง มลคาของสนคาหรอบรการทศนยความรบผดชอบหนงคดเอากบศนยความรบผดชอบหนง (สมนก เออจระพงษพนธ, 2552 : 293) อนเนองมาจากการโอนสนคาหรอบรการทหนวยงานหนงโอนใหอกหนวยงานหนงภายในกจการเดยวกน ซงตองก าหนดใหเหมาะสมเพอประโยชนแกบรษทโดยสวนรวม ถอวาราคาโอนเปนตนทนของแผนกรบโอน ไดแก แผนกซอสนคาหรอบรการ และเปนรายไดของแผนกโอน ไดแก แผนกขายสนคาหรอบรการ ปญหาส าคญทมกพบอยประจ าส าหรบการก าหนดราคาโอนคอ ความตองการทตรงกนขามระหวางศนยความรบผดชอบของผโอนกบผรบโอน กลาวคอ ขณะทผโอนหรอผขายมความตองการโอนในราคาทเทากบราคาตลาดหรอสงกวา แตผรบโอนหรอผซอสนคากลบตองการรบโอนในราคาทต ากวาราคาตลาด ดวยเหตผลดงกลาวจงท าใหบอยครงทผบรหารตองมาเปนสวนกลางในการเจรจาเพอใหไดราคาโอนทเปนประโยชนโดยสวนรวมแกบรษทมากทสด

1. นโยบายในการก าหนดราคาโอน โดยปกตการก าหนดราคาโอนจะถกตดสนจากผบรหารระดบสง ซงมหลกเกณฑ

การพจารณา ตอไปน

1.1 การก าหนดเปาหมายรวมกน (Goal Congruence) เมอมเปาหมายรวมกนทงองคกร การก าหนดราคาโอนไมวาจะเปนลกษณะใดกตามจะท าใหผจดการหรอหวหนาฝายมแรงกระตนเพอสรางผลก าไรจากการด าเนนงานใหแกกจการรวมกน ซงจะท าใหเกดการประสานและสอดคลองกนระหวางเปาหมายของหนวยงานและเปาหมายของกจการ

1.2 การประเมนผลการปฏบตงาน (Performance Evaluation) การก าหนดราคาโอนจะตองมความเปนธรรมตอการประเมนผลการปฏบตงานในหนวยงานหรอสวนงานยอยของกจการอยางเทาเทยมกน

1.3 ความมอสระเกยวกบอ านาจในการสงการ (Autonomy) กลาวคอ การก าหนดราคาโอนจะตองอยภายใตอ านาจการตดสนใจทมลกษณะการบรหารงานแบบกระจายอ านาจเพอความเปนอสระเกยวกบอ านาจในการสงการ

บทท 10


1.4 ปจจยอนๆ (Other Factors) เปนหลกเกณฑทนอกเหนอจากขอ 1.1 – ขอ 1.3 เชน ขอก าหนดหรอระเบยบวธปฏบตของสงคม กฎหมายตางๆ ทเกยวของ และผลกระทบทางภาษ เปนตน

2. วธการก าหนดราคาโอน ส าหรบธรกจทมการด าเนนงานแบบกระจายอ านาจทก าหนดความรบผดชอบตามสวนงาน ซงท าใหมการโอนสนคาหรอบรการระหวางหนวยงานขน ราคาโอนทก าหนดจงตองมความเหมาะสมกบศนยความรบผดชอบแตละศนย ทงนเพอประโยชนโดยสวนรวมแกกจกาโดยทวไปจะใชหลกเกณฑในการก าหนดราคา 3 วธ ไดแก ราคาตลาด ราคาตนทน และราคาเจรจาตอรอง

2.1 ราคาตลาด (Market Price) การก าหนดราคาโอนโดยใชราคาตลาดเปนเกณฑ ถอวาเปนวธทน าไปใชและไดรบการยอมรบกนอยางแพรหลายมากทสด เพราะเปนราคาทผโอนหรอผขายสามารถตดสนใจขายไดในราคาเทากบทขายใหบคคลภายนอก ซงจะท าใหกจการมก าไรสงสด อยางไรกตาม ราคาตลาดทน ามาใชก าหนดเปนเกณฑในการก าหนดราคาโอนกควรตองเปนราคาทเกดจากตลาดทมการแขงขนกนอยางสมบรณจงจะท าใหไดราคาตลาดทแทจรง รวมถงหนวยงานตางๆ กควรมอสระจากกน โดยเฉพาะผซอและผขาย

2.2 ราคาตนทน (Cost-Based Price) การใชราคาตนทนเพอก าหนดราคาโอน เปนวธทสะดวกและงายตอการท าความเขาใจ ซงสามารถน ามาก าหนดเปนราคาโอนไดจากตนทนหลายรปแบบขนอยกบความตองการ เชน ตนทนเตม ตนทนผนแปร ตนทนจรงหรอตนทนมาตรฐาน เปนตน รวมทงอาจน าเอาราคาตนทนมาบวกสวนเพม (Mark up) หรอเรยกวา ก าไรสวนเพม โดยก าหนดเปนอตรารอยละของตนทนแตละรปแบบทแตกตางกน

2.2.1 การก าหนดราคาโอนโดยใชตนทนเตมกบตนทนผนแปร หากใชตนทนเตมมาก าหนดราคาโอนจะเปนการรวมทงตนทนคงทและตนทนผนแปร ซงอาจน าไปสการตดสนใจทผดพลาดและไมสามารถบรรลวตถประสงคโดยรวมของกจการได สวนการก าหนดราคาโอนโดยใชตนทนผนแปรจะเปนการพจารณาเฉพาะตนทนผนแปรเทานน ซงตนทนคงทจะไมรวมอยในราคาโอน จงท าใหการประเมนผลงานอยในระดบทเหมาะสม กลาวคอ ก าไรรวมของกจการทไดไมสงหรอต าเกนไป

บทท 10


2.2.2 ตนทนจรงกบตนทนมาตรฐาน การก าหนดราคาโอนโดยใชตนทนทเกดขนจรงทงหมดอาจดไมยตธรรมตอแผนกทรบโอน เพราะตนทนทเกดขนในหนวยงานของ ผโอนจะถกโอนไปแผนกทรบโอนทงหมด จงท าใหผโอนไมสนใจหรอมความกระตอรอรนทจะควบคมตนทนในแผนกใหต าลงแตอยางใด ดงนน เพอใหเหมาะสมกบการก าหนดราคาโอน สวนใหญจงใชตนทนมาตรฐาน เพราะตนทนมาตรฐานเปนตนทนทไดมการก าหนดไวลวงหนาอยางมหลกเกณฑ ถงแมจะมความสนใจในการควบคมตนทนหรอไมกตาม ตนทนมาตรฐานกยงคงมจ านวนเทาเดมไมเปลยนแปลง

2.3 ราคาเจราตอรอง (Negotiated Price) การใชการเจรจาตอรองกนเพอใหไดมาซงราคาโอน โดยตองเปนทยอมรบกนทงผโอนหรอผขายและผรบโอนหรอผซอ ถอเปนวธการขจดปญหาขอขดแยงของทง 2 ฝาย จากการก าหนดโดยใชราคาตลาด และราคาตนทนตามทกลาวมา สวนใหญราคาจากการเจรจาตอรองจะมชวงระหวางราคาตลาดกบราคาตนทนผนแปรของผขาย ซงผซอกเตมใจและยนดทจะซอเพราะไดในราคาทต ากวาราคาตลาด

อยางไรกตาม การเจรจาตอรองเพอก าหนดราคาโอนนอาจใชคาใชจายสง และเสยเวลามากในการเจรจาตอรอง โดยเฉพาะหากฝายใดมทกษะและประสบการณมากกวากยอมไดเปรยบในการตอรอง ภายใตเงอนไขในการตอรองทวาผโอนหรอผขายกตองการก าไรสวนเพมจากการโอน สวนผรบโอนหรอซอกตองการซอในราคาทต าเพอลดตนทน จนบางครงอาจตองใหผบรหารระดบสงเขามาชวยเปนผชขาดเพอใหการเจรจาตอรองสนสดลงและไดราคาโอนทเหมาะสม

ดงนน ในสวนของผโอนหรอผขาย ราคาโอนจะตองครอบคลมตนทนผนแปรและตนทนเสยโอกาสทจะขายใหแกบคคลภายนอก ดงน

ราคาโอน ≥ ตนทนผนแปร + ตนทนเสยโอกาส*

ตนทนเสยโอกาส* = นจ ำนวนท โอส ยโอกำสจ ำนวนท เเ นก ำไรสวนเก

และในสวนของผรบโอนหรอผซอ ราคาโอนจะตองต ากวาราคาตลาดหรออยางนอยตองเทากบราคาตลาดดงน

ราคาโอน ≤ ราคาตลาด

บทท 10


เพอใหเขาใจและสามารถก าหนดราคาโอนไดอยางเหมาะสม จงขอยกตวอยางเกยวกบการก าหนดราคาโอน ดงแสดงในตวอยางท 10-3 ดงน


บรษท นองเหนอเมฆ จ ากด มแผนกผลต 2 แผนก คอแผนก A กบแผนก B

โดยแผนก A ผลตวตถดบทขายในทองตลาด และขณะเดยวกนกเปนวตถดบของแผนก B

ดวยเชนกน ตอไปนเปนขอมลบางสวนของแผนก A

ก าลงการผลตสงสดตอเดอน 12,000 หนวย


ราคาตลาดทขายใหกบบคคลภายนอก 200 บาท

จากขอมลขางตน การก าหนดราคาโอนสามารถค านวณไดโดยแยกตามกรณตางๆ ดงน

1. กรณแผนกขายมก าลงการผลตเตมท ในกรณแผนก A ขายวตถดบใหบคคลภายนอกไดทงหมด และไมมก าลงการผลตเหลออยเลย ขณะทแผนก B ตองการซอวตถดบ 2,000 หนวย สามารถค านวณราคาโอนไดดงน

แผนก A : (ผโอนหรอผขาย) ราคาโอน ≥ ตนทนผนแปร + ตนทนเสยโอกาส

≥ 80 +

2,000

2,000 x80200

≥ 80 + 120

≥ 200 บาท

แผนก B : (ผรบโอนหรอผซอ) ราคาโอน ≤ ราคาตลาด

≤ 200

จากการค านวณขางตน จะเหนวา แผนก A ก าหนดราคาโอนเทากบ 200 บาท ซงเทากบราคาตลาดตามทก าหนดขายวตถดบใหบคคลภายนอกพอด สวนแผนก B จะซอจากแผนก A หรอบคคลภายนอกจะไดในราคาเทากน

บทท 10


2. กรณแผนกขายมก าลงการผลตเหลอ สมมตวา แผนก A สามารถขายวตถดบใหแกผซอภายนอกเพยง 10,000 หนวยตอเดอน กจการกจะมก าลงการผลตเหลอ 2,000 หนวย และเมอแผนก B ตองการซอจากแผนก A จ านวน 2,000 หนวย สามารถค านวณราคาโอนไดดงน


≥ 80 +

2,000

0 x80200

≥ 80 + 0

≥ 80 บาท


≤ 200

จากการค านวณขางตน ราคาโอนจะมคาอยระหวาง 80 กบ 200 บาท ซงผจดการทงสองแผนกจะตองเจรจาตอรองกนในชวงราคา ดงน 80 ≤ ราคาโอน ≤ 200

3. กรณแผนกขายมก าลงการผลตเหลอบางสวน สมมตวา แผนก A สามารถขาย

วตถดบใหแกผซอภายนอกได 11,000 หนวยตอเดอน กจการกจะมก าลงการผลตเหลอ 1,000

หนวย และเมอแผนก B ตองการซอจากแผนก A จ านวน 2,000 หนวย สามารถค านวณราคาโอน ไดดงน


≥ 80 +

2,000

1,000 x80200

≥ 80 + 30

≥ 110 บาท

บทท 10



≤ 200

จากการค านวณขางตน ราคาโอนจะมคาอยระหวาง 110 กบ 200 บาท ซงผจดการ ทงสองแผนกจะตองเจรจาตอรองกนในชวงราคา ดงน 110 ≤ ราคาโอน ≤ 200

สรป

การบรหารงานแบบกระจายอ านาจ เปนลกษณะการบรหารทมการแบงหนาทความ

รบผดชอบของแตละฝาย โดยก าหนดใหผจดการแตละสวนงานมอ านาจหนาทในการตดสนใจอยางเตมทภายในสวนงานของตนภายใตแนวคดของการบญชตามความรบผดชอบ ซงแบงออกเปน 4 ศนย คอ ศนยตนทน ศนยรายได ศนยก าไร และศนยลงทน นอกจากนยงไดก าหนดแนวทางการประเมนผลการปฏบตงานในแตละสวนงานโดยการจ าแนกตามศนยความรบผดชอบเชนกน ทงนเพอประสทธภาพการท างานโดยรวมของกจการทสงขน การก าหนดราคาโอนทมบคคลเกยวของกน 2 ฝาย ไดแก ผโอนหรอผขายกบผรบโอนหรอผซอกตองก าหนดใหเหมาะสมเพอประโยชนแกบรษทโดยสวนรวม ซงมกมหลกเกณฑการพจารณาเพอก าหนดราคาโอนจากตนทน 3 วธ คอ ราคาตลาด ราคาตนทน และราคาเจรจาตอรอง

บทท 10



1. บรษท แอบรกออนไลน จ ากด มขอมลการรายงานผลการด าเนนงานของสาขาโนนสะอาด ดงน


ขาย 1,200,000

หก ตนทนผนแปร 480,000




บรษทน าสนทรพยมาลงทนทสาขาโนนสะอาดจ านวน 1,500,000 บาท และก าหนดอตราผลตอบแทนขนต าเทากบ 10%

ใหท า 1. ค านวณหาอตราก าไร อตราหมนเวยนของสนทรพย

2. ค านวณหาอตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI)

3. ค านวณหาก าไรสวนทเหลอจากการลงทน (RI)

4. ประเมนผลการปฏบตงานของสาขาวามความเหมาะสมหรอไม เพราะเหตใด

2. ตอไปนเปนงบก าไรขาดทนบางสวนส าหรบโครงการหนงของบรษท แกวตาดวงใจ จ ากด


ขาย 480,000



หก คาใชจายในการขายและบรหาร 100,000

ก าไรจากการด าเนนงาน 180,000

จากขอมลขางตน ผบรหารก าลงประเมนผลการด าเนนงาน รวมถงการวเคราะหเพอการลงทน

บทท 10


ใหท า 1. ค านวณหาอตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) โดยใชสตรอตราก าไร และ อตราการหมนเวยนของสนทรพย หากสนทรพยทน ามาลงทนในโครงการเทากบ 900,000 บาท

2. ถาบรษทลดคาใชจายในการขายและบรหารลงเปน 60,000 บาท ขณะทขอมล ยอดขาย และตนทนขายไมเปลยนแปลง จะมผลกระทบตออตราผลตอบแทนจากการ ลงทน (ROI) อยางไร โดยใชสตรอตราก าไร และอตราการหมนเวยนของสนทรพย เชนเดม

3. บรษท ไทยแสนด จ ากด ก าลงพจารณาการปฏบตงานของศนยลงทนแผนกประกอบกบแผนกตกแตง โดยมขอมลดงน

แผนกประกอบ แผนกตกแตง

ขาย 800,000 900,000

ก าไรสทธ 500,000 400,000

สนทรพยทน ามาลงทน 1,000,000 1,200,000

อตราผลตอบแทนขนต าทตองการ 10% 12%

ใหท า

1. ค านวณหาอตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) ของทงสองแผนก

2. จงวเคราะหผลการปฏบตงานของแตละแผนกวาแผนกใดมการด าเนนงานดกวากน เพราะเหตใด

4. จงพจารณาและตอบค าถามจากขอมลตอไปน

แผนกออกแบบ แผนกทาส

ก าไรจากการด าเนนงาน 100,000 50,000

สนทรพยด าเนนงาน 800,000 500,000

อตราผลตอบแทนจากการลงทน 12.50% 10%

บทท 10


ใหท า

1. จงวเคราะหหวาแผนกใดทไดรบความส าเรจมากกวากน จากการพจารณาดวย

อตราผลตอบแทนจากการลงทน

2. ถาก าหนดใหอตราผลตอบแทนขนต าท 8% ก าไรสวนทเหลอ (RI) ของแตละแผนก

จะมคาเทาใด และแผนกใดมความส าเรจมากกวากนถาพจารณาจากก าไรสวนเหลอ

5. ตอไปนเปนขอมลของบรษท น าหนาว จ ากด ซงท าการผลตและขายสนคาอย 2 ชนด ไดแก หมอน และผาหม

หมอน ผาหม

ขาย 325,000 562,000

ตนทนและคาใชจายผนแปร 195,000 365,300

ตนทนและคาใชจายคงทโดยตรง 50,000 85,500

ตนทนและคาใชจายคงทรวม 47,000 25,000

เงนลงทน 650,000 820,000

ใหท า 1. จดท างบก าไรขาดทน แสดงผลการด าเนนงานของสนคาแตละชนด

2. ค านวณหาอตราก าไร อตราหมนเวยนของสนทรพย และอตราผลตอบแทนจากการ ลงทน (ROI)

3. ค านวณหาก าไรสวนทเหลอจากการลงทน (RI) หากบรษทตองการอตรา ผลตอบแทนขนต า 10%

4. จงวเคราะหผลการปฏบตงานของสนคาแตละชนด เพราะเหตใด

6. บรษท แกวเสรมไทย จ ากด ตองการประเมนผลการปฏบตงานของแผนกตางๆ โดยเฉพาะศนยลงทน โดยรวบรวมขอมลของแตละแผนกไดดงน แผนก

เครองครว

แผนก

เครองตกแตง

แผนกเครองประดบ

ขาย 240,000 524,000 382,000

ก าไรจากการด าเนนงาน 48,000 85,000 50,000

สนทรพยทน ามาลงทน 480,000 425,000 312,500

อตราผลตอบแทนขนต า 8% 12% 10%

บทท 10


ใหท า 1. ค านวณหาอตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) ของทง 3 แผนก

2. ค านวณก าไรสวนทเหลอ (RI) ของทง 3 แผนก

3. สมมตทง 3 แผนกมโอกาสทจะลงทนในโครงการหนง ซงใหผลตอบแทน 15%

ทานคดวาแผนกใดบางควรจะยอมรบหรอปฏเสธการลงทน หากใช ROI เปนเกณฑ

7. ตอไปนเปนของมลงบการเงนของบรษท ภญญาพชร จ ากด ส าหรบป 25x2 และป 25x1

บรษท ภญญาพชร จ ากด


ณ วนท 31 ธนวาคม 25x2 และ 25x1


ป 25x2 ป 25x1

สนทรพย


เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 52,000 12,000

ลกหนการคา (สทธ) 32,000 25,000

สนคาคงเหลอ 18,000 10,000

รวมสนทรพยหมนเวยน 102,000 47,000

สนทรพยไมหมนเวยน:

ทดนอาคารและอปกรณสทธ

เงนลงทนระยะยาว 180,000

90,000

120,000

100,000

รวมสนทรพยไมหมนเวยน 270,000 220,000

รวมสนทรพย 372,000 267,000



เจาหนการคา 14,000 10,000

รวมหนสนหมนเวยน 14,000 10,000

หนสนไมหมนเวยน:

เงนกระยะยาว 70,000 65,000

รวมหนสนไมหมนเวยน 70,000 65,000

รวมหนสน 84,000 75,000

บทท 10



งบแสดงฐานะการเงน (ตอ) ณ วนท 31 ธนวาคม 25x2 และ 25x1


ป 25x2 ป 25x1


ทนเรอนหน 150,000 150,000

ก าไรสะสม 138,000 42,000

รวมสวนของผถอหน 288,000 192,000

รวมหนสนและสวนของผถอหน 372,000 267,000





ขาย 450,000




ก าไร (ขาดทน) กอนภาษเงนได 120,000


ก าไร (ขาดทน) สทธ 96,000

ใหท า

1. ค านวณอตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) ของป 25x2 จากการหา อตราก าไร อตราหมนเวยนของสนทรพย 2. ถาผบรหารตองการอตราผลตอบแทนขนต า 18% ใหหารายไดสวนทเหลอ

บทท 10


8. ตอไปนเปนขอมลของบรษท นกรบ จ ากด ทท าการผลตชนสวนคอมพวเตอรเพอจ าหนาย

ใหบคคลภายนอกในราคา 50 บาทตอหนวย ขณะชนสวนชนดเดยวกนสามารถขายใหกบ

บรษท นกส จ ากด ทเปนบรษทในเครอเดยวกนไดอกดวย ส าหรบขอมลทเกยวกบตนทนและก าลงการผลตของบรษท นกรบ จ ากด มดงน

ก าลงการผลตสงสด 100,000 หนวย

ตนทนการผลตผนแปร 1,200,000 บาท

ตนทนการผลตคงท 900,000 บาท

คาใชจายในการขายและบรหารผนแปร 500,000 บาท

คาใชจายในการขายและบรหารคงท 400,000 บาท

ใหท า

ค านวณราคาโอน ถาบรษทใชเกณฑ ดงน

1. ราคาตลาด

2. ตนทนผนแปร 3. ราคาเจรจาตอรอง (ก าหนดใหบวกเพม 20% จากตนทนเตม)

9. บรษท รงฟา จ ากด เปนบรษทหนงทอยในเครอบรษท ไทยอรณ จ ากด ซงท าการผลตชนสวนอะไหลของสนคาชนดหนง ตอไปนเปนขอมลราคาขายและตนทนทเกยวของกบบรษท รงฟา จ ากด

ราคาขายตอหนวย (บคคลภายนอก) 100 บาท


ตนทนคงทตอหนวย ณ ก าลงการผลตปกต 20 บาท


บรษท แสงรง จ ากด เปนอกสวนงานในเครอของบรษท ไทยอรณ จ ากด โดยตองการซอชนสวนอะไหลจากบรษท รงฟา จ ากด เพอน ามาผลตสนคาในบรษทฯ ของตน ซงมความตองการ 4,000 ชน

บทท 10


ใหท า

1. สมมต บรษท รงฟา จ ากด มจ านวนหนวยผลต 20,000 หนวย แตขายใหภายนอก

เทากบ 16,000 หนวย ราคาโอนควรมคาเทาไร

2. สมมต บรษท รงฟา จ ากด มจ านวนหนวยผลตและขายอยเทากบ 20,000 หนวย ราคาโอนควรมคาเทาไร 3. สมมต บรษท รงฟา จ ากด มจ านวนหนวยผลต 20,000 หนวย และขายให

ภายนอกเทากบ 18,000 หนวย ราคาโอนควรมคาเทาไร

10. บรษท สงขสนไชย จ ากด มแผนกผลต 2 แผนก คอแผนก ก. กบแผนก ข. โดยแผนก ก.

ผลตวตถดบทขายในทองตลาด และขณะเดยวกนกเปนวตถดบของแผนก ข. ดวยเชนกน ตอไปนเปนขอมลบางสวนของแผนก ก.


ราคาตลาดทขายใหบคคลภายนอก 400 บาท

ก าลงการผลตสงสดตอเดอน 10,000 หนวย

ใหท า

ค านวณราคาโอน โดยแยกตามกรณตางๆ ดงตอไปน 1. กรณแผนกขายมก าลงการผลตเตมท สมมตวา แผนก ก. สามารถขายวตถดบ

ใหแกผซอภายนอก 10,000 หนวยตอเดอนขณะทแผนก ข. ตองการซอวตถดบ 1,000 หนวย 2. กรณแผนกขายมก าลงการผลตเหลอ สมมตวา แผนก ก. สามารถขายวตถดบ

ใหแกผซอภายนอกเพยง 9,000 หนวยตอเดอน ขณะทแผนก ข. ยงมความ ตองการซอจากแผนก ก. จ านวน 1,000 หนวยเทาเดม 3. กรณแผนกขายมก าลงการผลตเหลอบางสวน สมมตวา แผนก ก. สามารถขาย

วตถดบใหแกผซอภายนอกได 9,500 หนวยตอเดอน เมอแผนก ข. ตองการซอ

จากแผนก ก. จ านวน 1,000 หนวย

บทท 10


11. ตอไปนเปนของมลงบการเงน (บางสวน) ของบรษท อดรนนทนา จ ากด ส าหรบป 25x5

และป 25x4

บรษท อดรนนทนา จ ากด

งบแสดงฐานะการเงน (บางสวน) ณ วนท 31 ธนวาคม 25x5 และ 25x4


ป 25x5 ป 25x4


เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด 172,000 180,000

ลกหนการคา (สทธ) 90,000 100,000

รวมสนทรพยหมนเวยน 262,000 180,000

สนทรพยไมหมนเวยน:

เงนลงทนระยะยาว 250,000 200,000

รวมสนทรพยไมหมนเวยน 250,000 200,000

รวมสนทรพย 512,000 480,000

บรษท อดรนนทนา จ ากด

งบก าไรขาดทน (บางสวน) ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25x5




ก าไรกอนภาษเงนได 160,000



ใหท า

1. ค านวณอตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROI) ของป 25x5

2. ประเมนผลการปฏบตวากจการมการด าเนนงานทมประสทธภาพหรอไม เพราะ เหตใด (อตราผลตอบแทนขนต าทตองการเทากบ 20%

บรรณานกรม

315 บรรณานกรม

บรรณานกรมบรรณานกรม

กชกร เฉลมกาญจนา. (2557). การบญชบรหาร (การบญชตนทน 2). (พมพครงท 5). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. การจดการสนทรพยธรกจ, (2554). ตารางปจจยดอกเบยมลคาปจจบน. ออนไลน .

https://nachailit.files.wordpress.com/2011/11/17-appendix.pdf 1 กนยายน 2557. ดวงมณ โกมารทต. (2548). การบญชตนทน. (พมพครงท 13). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. เบญจมาศ อภสทธภญโญ, และคณะ. (2550). การบญชเพอการจดการ. กรงเทพฯ :

ไอเดยซอฟทแวรเทคโนโลย. เบญจมาศ อภสทธภญโญ. (2553). ตนทน 2. กรงเทพฯ : ส.เอเซยเพรส (1898).

. (2555). การบญชตนทน 2. นครราชสมา : มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา. . (2556). การบญชตนทน 2. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. พรรณนภา รอดวรรณะ. (2556). การบญชตนทนหลกและกระบวนการ. (พมพครงท 1).

กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ไพฑรย อนตะขน. (2554). การบญชเพอการจดการ. ล าปาง : มหาวทยาลยราชภฏ

ล าปาง. ไพบลย ผจงวงศ. (2554). การบญชเพอการจดการ. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : แสงดาว. . (2549). การบญชเพอการจดการ. กรงเทพฯ : แสงดาว. วนวสา เนองสมศร. (2557, กรกฎาคม - ธนวาคม). ความตองการใชขอมลทางดานบญชเพอ

การตดสนใจดานกจกรรมการตลาดของอตสาหกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกสแหง ประเทศไทย. วารสารการจดการและการพฒนามหาวทยาลยราชภฏ

อบลราชธาน. ปท 1 (ฉบบท 2) : 49-50.

ศรสดา อาชวานนทกล. (2557). การบญชบรหาร. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ : ทพเอน เพรส. ศศวมล มอ าพล. (2550). การบญชเพอการจดการ. กรงเทพฯ : อนโฟโมนง. สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ. (2557). มาตรฐานการบญชฉบบท 7 (ปรบปรง 2557) เรอง งบกระแสเงนสด. กรงเทพฯ.

สมนก เออจระพงษพนธ. (2547). การบญชตนทน 2. กรงเทพฯ : แมคกรอ-ฮล.

https://nachailit.files.wordpress.com/2011/11/17-appendix.pdf

บรรณานกรม

316 บรรณานกรม

. (2551). การบญชบรหาร. กรงเทพฯ : แมคกรอ-ฮล. . (2552). การบญชบรหาร. กรงเทพฯ : แมคกรอ-ฮล. สพาดา สรกตตา. (2548). การบญชเพอการจดการ. กรงเทพฯ : ธรรมสาร. เสนาะ ตเยาว และกงกนก พทยานคณ. (2547). การบญชบรหาร. (พมพครงท 15). กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร. อษณย เสงพานช. (2553). การบญชเพอการจดการองคกรทองถน. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ : เอกซเปอรเนท. Blocher, J.,and others. (2013). Cost Management. 7

th ed. New York : McGraw-Hill.

Grrison, H.,and others. (2012). Managerial Accounting. New York : McGraw-Hill.

Horngren, T., Datar, M., and Rajan, V. (2015). Cost Accounting. 15th ed. New York

: Pearson.

Documents

การบัญชีต้นทุนportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17yj779BF9B8fN5Tk503.pdfบทท 8 การใช ข อม ลต นท นเพ อการต