หนา 1 / 135

บนทกหลกสตรแกนน ำครรนท 3.1 โครงกำรกอกำรคร ครบนดำลใจ จดไฟกำรเรยนร โมดล 3.1 “พฒนำและออกแบบกระบวนกำรเรยนร”

วนท 29-31 ตลำคม 2561

ณ หองประชมเอมเมอรล โรงแรมเดอะ รอยล เจมส กอลฟ&รสอรท

โดย โครงกำรผน ำแหงอนำคต

คณะวทยำกำรเรยนรและศกษำศำสตร มหำวทยำลยธรรมศำสตร

หนา 2 / 135

สำรบญ

กำรอบรมวนแรก (29 ตลำคม 2561) กจกรรมแบงปนการเปลยนแปลงจากการเขารวมโครงการกอการคร ... 6 ผ เขารวมสะทอนโครงการกอการคร ... 9 กจกรรมออกแบบการเรยนการสอนแบบ Authentic Learning … 15 สาธตหองเรยนสมมตสองแบบ ... 16 ลงพนทภาคสนามเพอหาประเดนการสอนจากประสบการณชวตจรง ... 27 ตวอยาง Authentic Learning ของโรงเรยนสาธตและคณะวทยาการเรยนรฯ ม.ธรรมศาสตร ... 29 แตละกลมออกแบบการเรยนการสอนแบบ Authentic Learning ... 34 กำรอบรมวนทสอง (30 ตลำคม 2561) ผ เขารวมทกกลมสาธตการสอนแบบ Authentic Learning ... 37

- กลมหนง ... 37 - กลมสอง ... 49 - กลมสาม ... 58 - กลมส ... 70 - กลมหา ... 79

การเรยนรเพอสรางการเปลยนแปลง (Transformative learning curve) ... 98 Experiential learning … 100 แบงกลมยอยแลกเปลยนสงทไดเรยนร ... 105 กำรอบรมวนทสอง (31 ตลำคม 2561) การวจยชนเรยนเพอพฒนาตวเอง ... 109 จบกลมตามความสนใจ ... 124

- อยากเหนโครงการกอการครปสองเปนอยางไร - จะขยายผลความคดของโครงการกอการครในพนทของตนเองไดอยางไรบาง

หนา 3 / 135

บนทกหลกสตรแกนน ำครรนท 3.1 โครงกำรกอกำรคร ครบนดำลใจ จดไฟกำรเรยนร โมดล 3.1 “พฒนำและออกแบบกระบวนกำรเรยนร”

วนท 29-31 ตลำคม 2561 ณ หองประชมเอมเมอรล โรงแรมเดอะ รอยล เจมส กอลฟ&รสอรท

กำรอบรมวนแรก (29 ตลำคม 2561) 10.00 น. เรมกำรอบรมชวงเชำ

พฤหส พหลกลบตร (กวย): ขอตอนรบเขาสโมดลทสามของโครงการกอการครครบ เพอนๆ ทกทานทมา ตองขอบคณทสละเวลามาในสามวนน เปนวนธรรมดาดวย หลายทานตองทงหองเรยนดวย กอนอนกตองขออภยทมความจ าเปนตองจดในวนธรรมดา เพราะมปจจยหลายอยางในเรองคว เรองสถานทดวย จนมาลงตวในสองครงสดทายของโมดลทสาม แตวาในสามวนทเราเจอกน จะเปนสามวนคณภาพททกทานเอาไปตอยอด ออกดอกออกผลจากสงทไดเจอกนในสองโมดลแรก ถอวาเปนขบวนการเคลอนไหวของครทนาตนตาตนใจมากๆ ซงเราจะน าบทเรยนเหลามาแลกเปลยน เลาสกนฟง และพบกบสงทจะกาวตอไปของพวกเราดวย กอนอนอยากจะเรยนเชญอาจารยอทธโชต ตวแทนของโครงการผน าแหงอนาคต ซงสนบสนนโครงการกอการครมาตลอดกลาวตอนรบพวกเราครบ อทธโชต จกรไพวงศ (บก): สวสดครบครบ ยนดและขอบคณทกคนทมารวมในวนน (แนะน าทมงานทกคน) ขอสงตอใหพกวยเรมกจกรรมตอไปเลย ขอบคณวทยากรทกทานมากครบ

หนา 4 / 135

พฤหส: กอนทเราจะเรมกระบวนการแลกเปลยนเรยนรรวมกน อยากจะชวนคณครทกทานระลกถงบรรยากาศ ตลอด 6 เดอนทผานมาของโครงการกอการคร รวมถงจดเรมตนทเรามาเจอกน ท าใหเกดการเรยนร ความรสก แรงบนดาลใจมากมาย เราไดรวบรวมภาพบรรยากาศการอยรวมกนไว อยากเชญชวนใหเราดดวยกน (ชมวดโอบรรยากาศการเรยนรในโมดลหนง – 15 นาท) ขอบคณสถาบนรามจตตทชวยบนทกภาพความทรงจ าการเรยนรของพวกเรา นนเปนจดเรมตนทเราไดมาเจอกนในชมชนกลยาณมตรแหงน นอกจากโมดลแรกทท าใหพวกเราไดมาพบมตความเปนมนษย มตความเปนคร ซงตวตนความเปนครอาจจะมบทบาทส าคญทสดในการจดกระบวนการเรยนรใหกบมนษยหรอวาลกศษยของเราตอไป นอกจากเรองการทบทวนตวเองกนในโมดลแรก โมดลสองจะเปนเรองทกษะหรอเทคนคการสอนมากมาย อยากดวาใครเขาโมดลสองบางครบ เยอะเลย ใครเขาวชาเดยวครบ ใครเขาสองวชา ใครเขาสามวชา ใครเขามากกวาครบ ไมวาจะเขากวชาไมใชประเดน แตทางโครงการกอการครอยากจะเปดโอกาสใหพวกเราเรยนร เพมพนทกษะใหมๆ ใหพวกเราสามารถพฒนาความสามารถในการสอนของพวกเราใหดขน สงส าคญคอพวกเราไดเรมกาวแรกแลว ไดกลบไปท าสงตางๆ ในหองเรยนมากมายตลอด 6 เดอนทผานมา โมดลสาม หวใจส าคญคออยากจะมาฟงเรองราวของคณครทกทานทไดไปกอการ เรมตนกาวแรกของตวเอง วาเกดผลอะไรบาง ตวเองไดเตบโต เรยนร เกดการเปลยนแปลงในหองเรยน ในตวเรา ในลกศษยของเราอยางไรบาง นอกจากพวกเราพดคยกนเองแลว ยงมวทยากรมาชวนพวกเราพดคยดวย ชวงตอไปขอเสยงใหกบวทยากรสดฮอตของเรา คณมะโหนกกบอาจารยหนม

ศภวชช สงวนคมธรณ (มะโหนก): ผมชอมะโหนกครบ ท าบรษทเทรนนงของตวเอง และมาชวยโครงการกอการครท าเวรกชอปเกมอยครงหนงครบ

หนา 5 / 135

จรวฒ พงษโสภณ (หนม): ผมเปนวทยากรกระบวนการ สวนโครงการกอการคร ชวยอพเดตขาวสารทางเฟซบก โปสเตอรตางๆ ทคณครเหน ศภวชช: เราสองคนไมเคยมาเจอคณคร ยนดทไดรจก เชานผมไดรบโจทยททาทายมาก คอใหพๆ นองๆ กอการครคยกน ระหวางนงรอเรมงาน คณครไดเรมกระบวนการกนไปแลวนะครบ อยากจะชวนครพบปะกนอยางจรงจง ขอใหหยบปากกาออกมาและหยบโพสตอตไปคนละแผน เรองแรกอยากใหพวกเราเขยนอมตคอนแทนความรสกของตวเองวา หลงจากไมไดมา 6 เดอนแลว รสกอยางไรบาง เชน ถาดใจ ใหเขยนวงกลม ใสตา แลวปากยม เปนตน ทไดมาเวรกชอปโมดลสาม ... (เขยนอมตคอน) ... อยากใหพวกเราแบงปนกนเรองนแหละ ใหพวกเรามองหาเพอนจบคดวยสายตากอน พอผมใหสญญาณ ใหพวกเราเดนไปหาค คยกนวามาอบรมครงน รสกอยางไรบาง พอคยกบคนแรกจบแลว คอยหาคนตอไปเรอยๆ ถาพรอม 3 2 1 เชญครบ (จบคแบงปนความรสกทไดมาเวรกชอปโมดลสาม – 8 นาท)

อาจจะขอสกสองสามเสยงวาหลงจากไมไดเจอกน 7 เดอน รสกอยางไรบาง มใครอยากแบงปนไหมครบ รบกวนแนะน าชอเลนดวย ผเขำรวมหญง: สวสดพๆ เพอนๆ ทกคน ชอจบแจงคะ ไดมาฟง แบงปน สบตาพสอญอ เหมอนไดมาจด Meet and Greet เราไดแตกดไลคๆ แตเขาไมเคยกดไลคกลบ ไดแรงบนดาลใจมากจากเขา เราตดตามเขา บอกวาดใจมากทไดสบตาเขา ไดมาคยกน จบมอดวย และจากวนนนทแจงมาดวยน าตา วนนมาดวยรอยยม ไดมาฟงพๆ เกดการเปลยนแปลง มพลงจรงๆ นะคะ เรานาจะสรางการเปลยนแปลง และตวแจงเองกเกดการ

หนา 6 / 135

เปลยนแปลงจรงๆ แลวเดกเปลยน ครอบครวเขาเปลยน ครในโรงเรยนหลายๆ คนกเหน แจงวาแจงชอบสอนมากขน แลวไดลกทมมาชวย ต าแหนงครแนะแนว เลยรสกวานแหละจดเปลยนของเราและชมชน ผเขำรวมชำย: รสกวาความแตกตางสวยงามมาก บางทเรามกจะเดนผานดอกไม มองเหนมนเปนแคดอกไม แตเราไมเคยเขาไปสงเกตจรงๆ วาดอกไมดอกหนงประกอบดวยอะไรบาง กวาจะเปนดอกไมมาได ตองมเกสร กงกานดอก พอเราเขามารวมกนกจะเปนดอกไมทงดงาม เมอไหรทเราไปสมผสกงเลกๆ เหลานน เหมอนไปสอนเดกเลกๆ เหลานน มนงดงาม แลววนใดวนหนง เมอดอกไมมารวมตวกน ไปบานในทตางๆ ดใจทไดมาเจอกน ดอกไมเลกๆ ทกระจายตวยงทตางๆ แลวมาบอกวาสงทตวเองไดเรยนร ไดเดนทางไป มคณคามากส าหรบชวตตอไป ผเขำรวมชำย: รอบนรสกดใจมาก เหมอนกบมคนเอาพวกเราจากทวประเทศมารวมตวกน รจกกน เปนพเปนนอง ใสเครองมออะไรบางอยาง แลวใหพวกเราไปทวรความร จากทมากบเพอน แตพอตอนเลอกเราเลอกตามสไตลของตวเอง อยากเรยนอะไรกไป ผมไปใชชวตอยกบคนทเราไมรจก ไปขอพกกบคนทเราไมรจก เพอมาเรยนโมดลสองในกรงเทพฯ มาฝกขนรถในกรงเทพฯ หลงบาง ผดบาง ไดอะไรมากกวาในหลกสตร ไดประสบการณชวต ไดเพอน และรอบนท าใหเราไดมาเจอกนอกครง เหมอนไดเจอพนองของเราหลงจากแยกทางกนไปนาน ผมเลยท าภาพตวเองยมมความสขตลอด สงทคดอยตงแตเมอคนคอสองสามวนนเราจะไดเรยนอะไรอก เปนความรสกอยากรอยากเหนสงทจะเกดขนในครงน ศภวชช: ยงอยกบคของเรา ตอไปเรายงคงแลกเปลยนกนตอ แตอาจจะมของชวยนดหนง ทกคนหยบโทรศพทออกมาครบ ใหมนใจวาเขาอนเทอรเนตได ใชไวไฟของหองไดเลยครบ ... ชวงตอไป จะพาพๆ นองๆ แลกเปลยนกน ขยบจากความรสกของตวเองไปเปนการแบงปนประสบการณ 6 เดอนทเราไมเจอกน แตอาจจะมหวขอชดๆ สกหนงประเดน อยากใหเราลองเลอกเรองราวการเปลยนแปลงตวเองใน 6 เดอนทผาน ไมวาจะเปนเรองงาน เชน การสอนของเรา การท างานรวมกบเพอนคร หรอเรองสวนตว การเปลยนแปลงภายในเชงทศนคต ความคด ประเดนไหนกได แตถาการเปลยนแปลงนนมรปประกอบดวย อาจจะอยในเฟซบกของเรา อนสตาแกรมของเรา เวลาแบงปนกนขอใหเปดใหเพอนดดวย กอนจะเลา ใหเวลาเตรยมรปเตรยมเรอง วาในหวขอ 6 เดอนทผานมาเรามความเปลยนแปลงอยางไรบาง เรองไหนส าคญ (เตรยมรปและเรองในหวขอ 6 เดอนทผานมาเรามความเปลยนแปลงอยางไรบาง จากการไดมาเรยนรรวมกบเพอนในโครงการกอการคร – 1 นาท)

หนา 7 / 135

เมอเตรยมพรอมแลว เลาใหเพอนเราฟงคนละ 2 นาท (แบงปนกบเพอน – 4 นาท)

พาคของเราไปเจออกหนงค เปน 4 คน แลกเปลยนกนเรองเดมเลย แตเลาใหเพอนอกสามคนในกลมฟง คนละนาทครง (จบกลม 4 คนแบงปนกบเพอน – 6 นาท)

เชคความรสกนดหนงนะครบ วาหลงจากเราไดแบงปน ไดฟงกนและกนแลว ขางในใจเรารสกอยางไรบาง เขาใจวาในวงเลกมการเรยนรทนาสนใจมาก อยากชวนใหแบงปนเขามาในวงใหญวา จากทเราไดฟงการเปลยนแปลงของเพอน เราประทบใจและอยากจะบอกกลาวเรองไหนใหเพอนๆ ในวงใหญไดฟง ไดรบรดวย

หนา 8 / 135

ผเขำรวมหญง: เปนนองคนหนงทเขามา ณ จดๆ น เมอกไดฟงพๆ ในวงของตวเอง ประทบใจเรองของพอร ทเปนครสงคม บอกวาเหนการเปลยนแปลงทเกดขน บางทเราสอนเนอหาแลวเราเอาตวชวดไปวดเดกทกคนวาจะผานหรอไมผาน แตหลงจากเขารวมโครงการ ครอรไมไดเอาตวชวดมาเปนไมบรรทดแลว แตดวาเดกๆ เกดการเปลยนแปลงอะไรขนในกระบวนการทสอนบาง ท าใหรสกดใจ และมความหวงทคณครทมารวมโครงการไดเปลยนแปลงบางอยาง ไมไดหลงทางไปกบตวชวดทเปนไมบรรทดอนเดยวมาวดเดกทมความสามารถหลากหลาย แตกตางกนมากๆ เลยรสกมความสขแทนเดกๆ ทคณครอรไดสอน และเชอวาพๆ เพอนๆ อกหลายๆ คนนาจะไดท าอยางนนเหมอนกน ผเขำรวมหญง: ประทบใจเรองของครมารท ตองเลากอนวา ตวเองไดมาเขาโมดลสอง สามวชา ... ซงเปนความสนใจสวนตว แลวคณครมารทกเขาดวยเหมอนกน ประทบใจทคณครมารทไดน าหลกเกณฑไปใชกบนกเรยนซงมชมนมประมาณ 45 คน ทกคนเปนเดกสมาธสนหมดเลย มการท ากจกรรมถายรป ท าการดเกม ด าเนนการตามขนตอนกระบวนการไปแลว ครมารทรสกวาเดกสมาธสนเรมมสมาธจดจอมากขน เรารสกมความสขวานแหละคอท าแลวเปลยนจรง ไมใชแควาเขาไปแลวหลนลา พดนอยหนอย แตท าเลย มาถกทางแลว รสกไดวาหลายๆ คนในทนคงจะมเรองราวการเปลยนแปลงแบบนเหมอนกน

จรวฒ: อยากจะถามความรสกรวมๆ จากการไดฟงเรองราวของเพอน “รสกด, พดเยอะเจบคอ, ประทบใจการลงมอท า”

หนา 9 / 135

ศภวชช: รอบตอไปขอมเงอนไขในการจบกลมนดหนง เราจะมสปายชอไมเหมอนกน สฟา สชมพ สเหลอง ใหเราจบกลม 5 คน สเดยวกน และมนใจวาสอนคละสาขาวชากน ... ใหเวลาสนๆ แนะน าตวกนในกลม ... มองรอบๆ ตวนดหนง ทโรงเรยน ทบานเรา เพอนของเรา ขอใหหารปสกคนสองคนทเราชวนมาเปนแนวรวมกอการครได แลวเลาใหเพอนฟงวาเราจะไปชวนเขามาไดอยางไร (เลาในกลม 5 คนฟงวา มใครบางทเราจะชวนมาเปนแนวรวมเพอเคลอนเรองการศกษารวมกน และเราชวนเขามาไดอยางไร – 30 นาท) ผมกบพมะโหนกปรกษากน พอเราตอเวลา กลมทคยจบไปแลวตอนแรกกจะมประเดนใหม ท าใหไมจบ คดวาพอจะเปนการเรมตน ระหวางทคณครคยกนอย ผมไดกลบมาทบทวน และมค าถามหนงทปงขนมาวา เรองแนวรวมส าคญอยางไร ท าไมเราถงชวนมาคยเรองน ระหวางทคณครคยกน นาจะมค าตอบออกมาวา แนวรวมส าคญหรอสนบสนนครอยางไร อยากชวนใหแบงปนในวงใหญกนนดหนง ผเขำรวมหญง: ในกลมทคยกน จะเหนวาแนวรวมของเรามหลายกลมมาก มทงกลมเพอนครทท างานดวยกน บางคนท าในโรงเรยนไมได กขามโรงเรยน เรามองโอกาส แลวเรายงท างานรวมกบเยาวชนในหมบาน ผใหญบาน เรามองวาการศกษาไมควรอยแคในโรงเรยน แตควรขยบลงไปถงชมชน รวมไปถงเจาอาวาส เราอยากไดทมสนบสนนทางวชาการ เพราะเราขยบโดยไมมทมวชาการสนบสนนไมได ทมวชาการจะท าใหกระบวนการของเราเขมแขงขน ไมไดท าแบบเถอนๆ อยางเดยว แตมทฤษฎรองรบ ท าแลวนาจะเกดการเปลยนแปลง กลมของเรามองไปยงนกศกษาคร ชวนเขามาท ากจกรรมกบเรา และทก าลงขยบคอก าลงหาแนวรวมกบผบรหาร ถาสามารถท าใหหวเขาใจและเปดโอกาสใหครท าได ครจะขยบและมพลงสงกวาน นคอสงทท าใหเหนวาเครอขายมความส าคญกบคร ผเขำรวมชำย: จากทคยกบพๆ ในกลม ผมเหนความส าคญของแนวรวมวา จรงๆ แลวเวลาเราจะท างานหรอท าอะไรสกอยาง แคตวเราคนเดยว บางเรองเราอาจจะไมมก าลงมากพอ คนเราไมไดเกงแคตวเราคนเดยว การท างานตองอาศยคนอนเขามารวมท างานกบเราดวย พอไดคยแลกเปลยนกบพๆ ในกลม คยกบพสอญอ ตอนน ไมไดไปถงแคกอการครแลว เขาเลอกจะขยายการเรยนรไปถงกลมนกเรยน มโครงการผลดกนเรยน เปลยนกนสอน คอเอานกเรยนเขามาออกแบบกระบวนการสอนรวมกบเรา เปนมตใหมทนาสนใจ และเราก าลงจะขยายแนวรวมไปกบสถาบนทผลตครรนใหม เชน มหาวทยาลย อาจจะถงเขามามสวนรวมตรงนดวย เพราะเพอน

หนา 10 / 135

รวมงาน มสามเปนอธการบดมหาวทยาลย กลบไปจะลองพดคยกบเขาด จะเรมทแรกขยายทางกลมภาคเหนอตอนลาง ผเขำรวมชำย: พดเรองแนวนดหนง ลาสดผมมโครงการทเกยวกบแนวรวมชดเจน คอแนวรวมเปนเรองส าคญ แตจรงๆ เราไมตองเยอะกได วธการของผมคอมแนวรวมเปนผอ านวยการ ผมมโครงการลาสดเมอเดอนตลาคม เดกบานนอกตามโรงเรยนมธยม ถาจะใชเงนไปเรยนพเศษทขอนแกนหรออดร ตองใชประมาณ 12,000-14,000 บาท ... ผมเลยท าโครงการตวมาแลว 7 ป เพราะเดกทเปนหวกระทของต าบล อ าเภอ ขาดโอกาสเยอะ ผมคยกนวาใหรวมกนมาเรยนทโรงเรยนเรา ใชหองประชมของโรงเรยนเรา รอบๆ โรงเรยนผมมโรงเรยนมธยมอย 8 แหง ผมกไปชวนมารเรยน โดยใชเงนแค 900 บาท ไดวทยากรแบบเดยวกนกบสถานบนทขอนแกน ผมขออนญาตผอ านวยการและเลาใหฟง เขาเขาใจดวยเหตวา ผมเสนอวาสงทเราจะคยกบผบรหารแลวถกคอ คอเขาตองไดสงตอบแทน แตเราตองเสนอวธการทดกวาใหเขา ยกตวอยาง เขาตองการยอดนกเรยนเขามาเรยนเยอะๆ โรงเรยนใหญๆ มเงนบรหารเยอะ นกเรยนเรยนตอในคณะดงๆ ถาเรามวธการทเปนประโยชนกบนกเรยนและตอบโจทยผบรหาร ยกตวอยางโครงการน ผอ.เขามองทะลวาถาท าอยางนได โรงเรยนของเราจะดงทสดในสามอ าเภอ นกเรยนเยอะสด แตสงทผมอยากไดคอนกเรยน 8 แหงสามอ าเภอ มโอกาสไดแขงขน ไดเรยนพเศษ โดยใชเงนกบโครงการแคพนเดยว โครงการนใชเงน 1 แสน 4 พนบาท มนกเรยน 60 คน เกบคนละหนงพนบาท เปนคาเอกสารครงหนง เหลอจายเปนคาวทยากรสามหมนบาท หมายถงตองใชเงนมาอดโครงการ 7 หมน 5 พนบาท ผอ.ผมอนมตงบ ใหเลย เพราะโครงการนตอบโจทยผบรหาร ถาเขาท าโครงการน เขามองไปในอนาคตวาคนจะมาโรงเรยนเขามากขน นกเรยนไดเขามหาวทยาลย เขาจะไดหนาไดตา ไดผลงาน การทเราจะมแนวรวมได เราตองตอบโจทยคนทจะมารวมกบเราดวย แตเราไมจ าเปนตองสนองตณหาเพอท าลายสวนรวม ถาเราจะหาแนวรวมได เรามตองมวธการทไดสวนรวมและผบรหารและคนทจะมารวมกบเรา สงทเราตองท างานหนกคอ หาวธการทดตอทกฝายและตอบโจทยทกฝายดวย

ผอ.ครงตอครงไมอยากใหผมเขาไปเสนอโครงการนในโรงเรยนของเขา เพราะกลววานกเรยนจะไหลมาเรยนโครงการของผม ผมตองบอกวาผมไมมาแยงนกเรยนหรอก เพราะโรงเรยนของผมใหญสดอยแลว เชอไหมครบ กวาจะยอมใหเดกมาเขารวมโครงการ ผอ.โรงเรยนของผมตองเซนเอมโอยกอนวาจะไมรบยายนกเรยนเมอผานโครงการน เพราะเขากลวยายมาโรงเรยนผม ผมเรยนวา ถา 8-9 โรงเรยนสงเสรมนกเรยนอยางเตมท เราจะมต ารวจปละ 10 คน ทหารปละ 10 คน มพยาบาลปละ 10 คน นนโนนน สบปเราจะมลกศษยเปนต ารวจ 100 คนทกโรงเรยน วธการของเรา ถาจะมแนวรวม ตองตอบโจทยทกฝาย และทส าคญคอทานตองท าความเขาใจ

หนา 11 / 135

ผบรหารใหด จะท าอยางไรใหผบรหารเขาใจวาสงทเราจะท า มประโยชน เราตองพยายามปอนสงเหลานใหกบผบรหาร เพราะถาเราจะกอการโดยไมมผบรหารเปนแนวรวม เกดขนยากครบ จรวฒ: หลงจากไดฟงครหลายๆ ทาน ท าเหนภาพทใหญขน นอกจากการเปลยนแปลงในตวเองและชนเรยน กเหนการเชอมโยงกบแนวรวมตางๆ บรบทชมชนใกลมอเรา พอเรานกภาพวามใครเปนแนวรวมกบเราบาง จะมภาพวามใครไมเปนแนวรวมกบเราบางเดงขนมาอยบาง แตมวธการหลากหลายทจะประสานงานหรอประสานแนวรวมตางๆ ไมแนใจวาตอนคยกนเรองหาแนวรวม พวกเรากอการครเปนสวนหนงในนนดวยหรอเปลา ศภวชช: จรงๆ พวกเราไมไดตางจากทกทาน เราท างานเรองการศกษาในแงมมของเรา อยากขบเคลอนเรองการเปลยนแปลงการศกษาไปดวยกน เชาวนน เราจะคยกนในประเดนสดทาย ขอใหกลบไปมอง 6 เดอนของโครงการกอการครทเปนแนวรวมของเรา ชวยสะทอนวาเปนอยางไรบาง อาจจะใชสก 4 หวขอเปนแนวทาง คอ

หนง มองเรองเวรกชอปตางๆ กระบวนการหรอกจกรรมทแนะน าเครองมอตางๆ ใหเรา สอง มองเรองวทยากรทเอาเครองไมเครองมอมาใหเปนอยางไร สาม มองถงการรวมพลงของเรากน และสดทาย มองเรองการประสานงาน การจดการภาพรวม เปนแคแนวทางเฉยๆ ไมตองคยกนตามนกได แตเปนสงทคณครตองการจะสอสารถงโครงการกอการคร (กลม 5 คนสะทอนโครงการกอการคร – 15 นาท) อยากใหคณครเขยนฟดแบกเอาไว มประเดนไหนทอยากจะใหโครงการไดยนหรอรบรดวยกน ขอฟงจากกลมตางๆ ดวยครบ ผเขำรวมชำย: กลมเราจะเหนเหมอนกนวา ปญหาตรงโมดลทสอง ตลาดวชา พอเราลงวชาทเราสนใจ ปรากฏวามคนลงนอย ตลาดวายกอน เราอยากลงแตไมไดเรยน พอไปลงอกวชา วนตอมาโดนยกเลกอกแลว สดทายกเลยอะไรกได ผเขำรวมหญง: กจกรรมโมดลสอง ตลาดวชาสนกมาก เรยนแลวเพลน จนลมวาเรยนอะไรไป เรานาจะมการบนทกวากระบวนการทท าเปนอยางไร อยางบอรดเกมสนก กจกรรมเรว แลวอดแนนมาก กลบไปเกบไมทน ยอยไมทน รสกเสยดาย

หนา 12 / 135

ผเขำรวมหญง: เมอวานคยกบนองทชวนมา ปตอไปกอการครจะผลกดนอยางไร จะเกดอะไรกบพวกเราตอ ยงไมเหนภาพพวกนน เราอาจจะตองคยกนอยางจรง เพราะมนเปนชมชนหนงทดมาก มนสรางพลง แตไมมใครรวบรวม ท าใหเกดเรองราว เปนขอมลชดทสามารถแบงปนใหสงคมวงกวางทวโลกเลย อยากใหไปไกลกวาน อยากใหเอาเรองนมาชวยกนแปลเปนภาษาองกฤษ ฝรงเศส แลวท าเปนวจย ผเขำรวมหญง: หลงจากท าเวรกชอปแลว ชวยสงสรปมาทางอเมลใหพวกเราดวย เพราะเราอานได นกภาพออก และเกบในอเมลไมคอยหาย ในไลนชอบหายไป ผเขำรวมหญง: มสองประเดนหลกๆ ประเดนแรกเปนเรองการจดท าคายหรอเวรกชอป ตอนโมดลแรก เราท าวนท 29-31 มนาคม ซงเปนเวลาปดเทอมของหลายโรงเรยน เรารวมกนแลวรสกดมาก แตพอดจบ ทกคนเลยตองคอยไวกอน เหมอนการดงสายธนแลวปลอยคางไว จะมชวงจงหวะทรอๆๆ จนกระทงเปดเทอม เลยรสกเหมอนไมตอเนองกน ประเดนทสอง เรองโมดลสอง จรงๆ อยากเขาหลายคลาสมาก แตเวลาไมได ทนทรพยไมเออ เลยอยากจะเสนอวา เปนไปไดไหมทตอยอดในเชงความรทสามารถจดท าเปนชดขอมล ส าหรบคนไมไดเขาคลาสนนๆ อาจจะเปนวดโอหรอขอมลอเลกโทรนกสจะไดไปศกษาดวยตวเอง ผเขำรวมชำย: วทยากรในแตละคอรสทเปด ยอดทสดเทาทไปเรยนในเวรกชอปตางๆ มาแลว คงไปหาเรยนแบบนแลวหาวทยากรแตละดานมาสอนเราไดยากมาก ผเขำรวมชำย: อยากเสนอวา เวลาคอรสจะมชวงโปรโมชน แตผมไมไดออนไลนชวงนน พอผมมาดโพสตทหลงแลวแหวตลอด เลยอยากใหเปลยนวธการ แลวอยากสอบถามวากอการครรนตอไป ชวงโมดลสอง พวกเราพอจะมสวนรวมไหม มทวางใหเราหรอเปลา อยากใหเราเปนทองแผนเดยวกน ผเขำรวมชำย: กลมเราเหนตรงกนวา ขอขอบคณโครงการทเลยงดปเสอพวกเราอยางด ไมวาเรองอาหาร ทพก การเดนทาง การวางแผนตางๆ การประชาสมพนธโครงการ การประสานงานตางๆ ทชวยเหลอพวกเราอยางด การเตรยมการเรยนการสอน ขอชนชมจากใจจรงๆ ผเขำรวมหญง: ส าหรบพ โครงการกอการครเปนหนงในสามสงทดทสดในชวตเรา แตขอพดเสรมจากกลมของเราไดคยกนวา หนง วทยากรเราเจงมาก เราควรจะสโคปแตละความร อยางโคชชง เราอาจจะโคชชงกนเพอกลบไปโคชเดก โคชครเรา อยากใหท าเปนขอมล สวนคาใชจายถาไมม ใหบอกนองเขา แตถาเปนชดวดโอหรอ

หนา 13 / 135

ตองมคาใชจายบาง อยากไดความรตองลงทน แตอยามากนก บางทเรากลบไปโรงเรยนแลวบอกวาด เขาถามวาดอยางไร บางทการปฏบตใหเปนตวอยาง แลวเราแชรกน แตเขาไมเหนภาพ บางคนตองเหนภาพ บางคนแคเลากเขาใจ บางคนตองลงมาอยในเหตการณถงจะเกดการเรยนร ถาท าได เราจะไดขยายเมลดพนธของเราใหเตบใหญตอไป สดทายส าหรบพ ถาจะจดล าดบทหนง พไดเครอขายพนองทดมาก ทกคนบอกวาเหมอนเราไดรบพลง กลบมาเจอเพอนรวมรน มาเจอครเรา แมบางคนจะอายนอยกวาเรา แตเราศรทธาเขา สถานทดงาม คนเราถาสบายกาย ใจจะสบายตามมา แลวอาหารด เพอนด ครด โครงการด ชวตมแตสงทด แสดงวาเราท าบญรวมกนมา ผเขำรวมหญง: อยากจะฝากวากอการครอยากใหประชาสมพนธไปยงผบรหารโรงเรยนและสอตางๆ มากกวาน จากการทตวเองไดรวมกจกรรม ผบรหารจะเขาใจผดวากอการครเอาครมารวมกนเพอกอการราย จนตองระเหเรรอน ล าบากเพราะค าทเราตงใจใหกอการด ท าใหเจอค าถามมากมาย เชน กอการคร สพฐ.ยอมรบไหม ท าอะไร ค าวากอการคอสงทไมดทงนนเลยนะ อยากใหท าความเขาใจกบสงคมวามนคอค า อยาไปตความวาดหรอไมด ถาคณยงไมไดสมผส จรวฒ: ขอบคณมากๆ ส าหรบเสยงสะทอนทงหมด ทกๆ มตเลย ไมวาดานทอยากใหเราปรบปรงพฒนาหรอชนชมขอบคณ แตค าวาเราคอพวกพๆ นองๆ ดวย ไมวาเรองการขยายองคความร การเกบประเดนเวท เราจะรวมกนท าตอไป เรมจากบายเลยครบ สงทเราคยกนมาตอนเชา จะมการปะตดปะตอวา ปตอไปเรามการขบเคลอนอยางไรใหพวกเราไปดวยกนตอได พฤหส: ไดฟงทกคนสะทอนสงทเปนหวใจส าคญมากเลย ผมอยากจะย าวากอการครไมใชโครงการฝกอบรมคร แตเราคาดหวงทจะเปลยนประเทศดวยการศกษา ทกคนคอคนส าคญทจะมาเปลยนแปลงการศกษาของประเทศรวมกน โครงการเราเรยกรองครทกทาน ไมใชการเขามาแลวดจงเลย แตตองขยายผลตอไป สงททกคนชวยกนสรางคอเราจะสนบสนนใหโครงการเดนตอไปไดอยางไร ตวโครงการไมไดมภาพส าเรจชดเจน มแคภาพคราวๆ เราท าไปเรยนรไป ผดพลาดไป ส าเรจไปดวยกน หลายอยางเราไมเคยท ามากอน แตเรารวาไมท าไมได แลวเรามเพอนๆ กลยาณมตรทวประเทศทรสก เชน เดยวกนวาไมท าไมได เรามาถงจดเปลยนแลว และขณะน เราก าลงจะจดไฟดวงใหมใหกบลกศษยของเรา ผมคดวาแสงสวางดวงนอยๆ ในมอของทกๆ ทานส าคญมาก เราจะเชอมรอยใหเปนแสงสวางดวงใหญไดอยางไร ค าถามจากหลายๆ ทานวาเราจะเดนตอไปอยางไร เราจะชวยกนท าใหแขงแรงไดอยางไร โครงการไมมค าตอบ แตพวกเราตองชวยกนหาในสามวนน หวงวาทกทานรวมเดนทางรวมกนตอไป ไมมทง มแตอยากจะชวนกนเขามา ใครมแรงมากเทาไหร มก าลงทอยากจะชวยกนกาว

หนา 14 / 135

ไปขางหนาเทาไหร มความยนดมากๆ เลย เรามกน 80 คน ปหนาเราหวงวาจะมกลยาณมตรมากขน อยาลมวาเราตงเปาไวท 5 พนคน 1% ของคร 5 แสนคน ถาเราสราง critical mass ได ประเทศจะเปลยน แตไมงาย กาวเดนไปขางหนาอยางมความหมายของเราศรทธากบตวเราเองและกบเปาหมายขางหนา วาเราจะท างานรวมกน ขอขอบคณทกคนทแลกเปลยนอยางมคามากๆ พกเทยง 12.25-13.20 น. กจกรรมสนทนำกำร

จบคคนทอายหางกนมากกวา 3 ป ... แนะน าตว ... ตกลงกนวาใครเปน A กบ B ... ผมจะมหมวดค าให แลวให A กบ B สลบกนพดค าในหมวดนนตอกน จนผมจะลนระฆง ใครพดไมทน พดซ า หรอพดนอกหมวด ถอวาแพ

“พดชอของเพอนเวรกชอปโดยชใหถกตวคนดวย ... คนแพนวดไหล” เปลยนค อายหางกนมากกวา 3 ป และมาจากคนละภาค “ครนาฏศลปคดหมวดค า - หมวดค าชอเพลงทใชร าอะไรกได ... ผแพนวดมอผชนะ” จบกลมสามคนทอายใกลเคยงกน ... A B C เรยงตามล าดบอายจากมากไปนอย “ครวชาเคมคดหมวดค า - ใหพดชอธาตในตาราง ... ผแพนวดแขนใหผชนะทงสองคน”

กลบไปหากลม 5 คนกอนพกเทยงครบ ตกลงกนวาใครเปน A B C D E ... มใครอยากเสนอหมวดค าไหมครบ “ครคณตศาสตรคดหมวดค า – สญลกษณของคณตศาสตร ... คนชนะใหความสะดวกสบายกบคนแพทนงอยกลางวง”

หนา 15 / 135

เชญ อ.เปยกตอเลยครบ

สทธชย: อยากจะขอแนะน าแนวรวมกบโครงการกอการคร อ.ชาง จากคณะวทยาการเรยนรและศกษาศาสตร อ.โอ จากรามจตต และ อ.โอ ครกลาแสดง ผมจะเลาเรองราววาโมดลสาเราจะเจออะไรกนบาง เราจะเนนการออกแบบกระบวนการเรยนร เราไดจตวญญาณความเปนครในโมดลหนง เครองมอการเรยนการสอนในโมดลทสอง แลวจะลองดวาเอาประสบการณทงหมดมาท า ทงจากโครงการและทอาจารยเจอมา ลองออกแบบการเรยนรแลวสอนใหเพอนๆ ด ถอวาเปนพนทดมากๆ ในการปลอยของส าหรบทกคน จากการเกบเกยวประสบการณมา แลวมาลองดวาถาจะออกแบบกระบวนการเรยนรทมความหมายทงกบตวเราและกบนกเรยน จะเปนการเรยนรแบบไหน ไมใชเวททครเอากระบวนการสอนมายดเยยดใหกบคณคร แตเราจะหาแนวทางการออกแบบการเรยนรไปดวยกนทมความหมายส าหรบเราทสด

เราจะใชเวลาประมาณสองชวโมงในการรวมกนออกแบบแนวทางการเรยนการสอน แลวเราจะใชเวลาไปจนถงชวงเยนหาโจทยวา ในพนทรอบๆ โรงแรม มเรองราวอะไรทเราสามารถจะหยบมาสอนนกเรยนไดบาง ทเราใหเปนแบบน เพราะการใหเราหาโจทยสดๆ จะไดความสดใหม ไดความคดรเรมของพวกเราในกลม แทนทจะเอาสงเดมๆ ทเคยสอนมา แตลองคดโจทยใหมขนมาสกเรอง แลวใชพลงสมองของพวกเรา 5 คน ลองดวาเราจะออกแบบการเรยนรบนพนฐานของโจทยบนโลกความเปนจรงอยางไร เราคยกนตรงนกอน แลวออกไปพนทกน พนททจะใหอาจารยไปเทยวคอ ตลาดศาลายา อยไมไกลจากตรงน กอนจะไปเราพดเรองการเดนทางกนอกครง พอไปลงพนท คยกนเรองการออกแบบการเรยนการสอนแลว ชวงค า เราจะมาตดแตงใหดดขน เหมาะสมขน นาสอนขน โดยพกวยกบพนองจะมาชวยพวกเรา กอนทพรงนเราจะไดทดลองสอนจรงทงวน แบงเปนสามหองตามส แลวไดการสะทอนจากเพอนดวย เชอวาจะท าใหเราไดเหนเทคนควธการใหมๆ

หนา 16 / 135

วนทสาม เราจะคยกนจรงจงวา เรองการเผยแพรสงทพวกเราท าสสาธารณะ ซงบอกไดหลายวธ ดวยการเขยนเฟซบก หรอบอกเลาเปนเรองราว กบอกเรองหนงทคอนขางจะเขมแขงมาก เสยงดงมาก คอการบอกเลาดวยการวจย เพราะงานวจยจะท าใหเราเกบขอมลหรอหลกฐานตางๆ อยางเปนระบบมากขน

ชวงเชาวนทสาม เราจะคยเรองวจย 4 ฉากกนมากขน หลงจากทผมเลาไปแลวบางบนเฟซบก แตคราวนเราจะมาดวากระบวนการทเราชวยกนท า จะสามารถออกมาเปนสงทเราจะสอสารตออยางไรไดบาง รวมถงการวางแผนการท างานในระยะถดไป วาเราในฐานะครผกอการจะเขาไปมรวมกนสรางการเปลยนแปลงไดอยางไร เปาหมายอยากจะระดมความคด วาจะมวธการออกแบบการเรยนการสอนทมความหมายกบตวครและนกเรยนอยางไร แตถาตงโจทยแบบนแลวคยกนเลย กลววาประเดนจะออกไปไกลมาก เลยจะขอโฟกสนดหนง โดยการมหองเรยนสมมตใหอาจารยสอน สวนคณครเปนนกเรยน เปนหองเรยนตกตาใหเราชวยกนระดมความคดกบมนวา ถาเราอยากจะท าชนเรยนทมความหมาย ควรมลกษณะอยางไร

(สาธตหองเรยนสมมต 1)

ศภวชช: สวสดครบนกเรยน วนนเราจะมาเรยนเรองการจ าแนกพชนะครบ ครมชตมาใหดวย อยดานหลง พวกเราสงตวแทนกลมไปรบชตมา สวนหนๆ ทนงอย ไมมปากกากไปหามาดวย เรวๆ หนอย ปากกาสอะไรกไดทตวเองชอบ ใหเวลาอานชตสก 5 นาท เรองการจ าแนกพชกน มความรอยประมาณ 7-8 เรอง แลวเรามาคยกนตอ ...

เขยนชอตวเองบนหวกระดาษ ... มขอสอบ 5 ขอเอง ไมยาก อยบนจอ ขอหนงม 4 ชอยส ขอแรก โหระพาอยใน order อะไร ... ไมคยกนนะครบ ... ก. ข. ค. ง. เลอกสกขอวาอยใน order อะไร ขอสอง คะนาอยใน order อะไร

หนา 17 / 135

ขอสาม มะละกออยใน genus อะไร ขอส พชใดตอไปในนอยใน family ตางจากพชอน สดทายแลว ขอหา พชนดใดอยในไฟลม Magnoliophyta มใครยงตอบไมเสรจบาง มาซอมกบครทหลง ตรวจค าตอบหนอย ตรวจกนเองหรอใหเพอนชวยตรวจก

ได ครเชอใจ ขอดคะแนนหนอย ใครได 5 คะแนนบาง 4 คะแนน 3 ขอ 2 ขอ สดทาย ขอเดยว ศนย ใหตวแทนชวยเกบกระดาษค าตอบใหครหนอย วนนเรองการจ าแนกพช ... คณครคาบตอไปมารอแลว

เจอกนอาทตยหนา (สาธตหองเรยนสมมต 2)

สทธชย วชยดษฐ (เปยก): คดวาบทเรยนเมอสกครอาจจะดสดโตงไปนดหนง แตคดวาเราอาจจะเคยเหนในชวตการสอนของเรา กจะมลกษณะบางอยางคลายคลงกบบทเรยนเมอสกคร อยากจะลองดอกสกหนงบทเรยน ลองดวาวธการเรยนร มความเหมอนหรอแตกตางกบตอนแรก ผมจะสวมบทเปนคร อาจจะท าไดไมดเทาครมะโหนก อาจจะเรมวา นกเรยน ไมรวาใครเคยไปชวยพอแมจายตลาดบาง พอดบานครอยใกลตลาดไท ครไปตลาดมาเมออาทตยทแลว ไปเจอแผงผก เจอพอคาแมคาเยอะแยะเลย ครเลยไปถายรปแผงผกนมา มความสงสยอยางหนงวา เขาจดเรยงพวกผกเหลานอยางไร คอเขาเอาผกบางชนดอยใกลกน บางชนดอยขางหนา บางชนดอยขางหลง บางชนดอยตรงกลาง เขามหลกในการจดกลมเหลานไหม เลยคยกบแมคา ถามเขาตรงๆ เลย เขาตกใจนดหนง แตเขาใหขอมลเรา วาการวางผกทแผงหลก ไมไดสมๆ แตมหลกการอยวาผกไหนควรจะวางอยตรงไหน อยากใหพวกเราลองดวา ถามผกอยจ านวนหนง เราจะมวธการจดกลมผกใหอยกลมเดยวกนอยางไร

หนา 18 / 135

แตละกลมจะไดการดแผนเลกๆ กลมละปก ลองเปดด จะมภาพผกในแผงผก ลองชวยกนจดกลมใหหนอยวา ผกแตละชนด ชนดไหนควรจะอยในกลมเดยวกน แลวใชอะไรเปนเกณฑ เพอใหงายขน เราจะใหตวแทนกลมมารบกระดาษฟลบชารตเพอเปนพนส าหรบวางการดตางๆ ใหดเฉพาะรปกอน ยงไมตองสนใจขอความทเขยนขางหลง ... แลวใชสเขยนลงไปบนกระดาษฟลบชารตไดเลย วาผกพวกนอยกลมเดยวกนเพราะอะไร ... บางกลมถาเหนรปแลวนกไมออก เดนมาดขางหนาได มของจรงวางอยครบ ... เดดดได ดมกลนไดหมดเลย (แตละกลมจดแผงผก – 10 นาท)

โจทยขอสองใหพลกฟลปชารตไปดานหลง แลวจดกลมพชผกเหลานอกครง โดยใชขอมลดานหลงการดและถายรปเกบไว ส าหรบโจทยของทสองน ขอใหนกเรยนฟงครสกสองนาทครบ เพอใหนกเรยนท างานงายขน ขอมลทอยหลงการดจะบอกชอกลม เราจะเรมจากกลมใหญสด เรยกวา Kingdom เปรยบเทยบเหมอนประเทศ วาผกนอยในประเทศไหน Phylum เปนกลมยอยลงมา เปรยบเทยบเหมอนจงหวด เชน คนเราอยคนละจงหวด แตอยประเทศเดยวกนได Class ยอยลงมาอกเปรยบเปนอ าเภอ Order เปรยบเปนต าบล Family อาจจะเปนหมบาน Genus อาจจะเปนครอบครวเปนบาน Species เปนตวตน จะเหนวาการจดล าดบแบบนกวทยาศาสตร ไมไดแยกขาดจากกน แตซอนลงไปเรอยๆ อยากใหใชขอมลนดวาจะสามารถจดกลมอยางไรไดบาง (แตละกลมจดแผงผกอกรอบหนง เมอไดขอมลทอยหลงการด – 15 นาท)

หนา 19 / 135

กลมไหนเรมไดเปนวงกลมซอนๆ กน มวงใหญแลววงยอยอยขางใน แปลวามาถกทางแลว สวนใหญเราจะไดพชทอยใน Order เดยวกน กลมไหนทจดเสรจแลว ชวนท าโจทยอกขอหนง คอใหเปรยบเทยบการจดกลมของเรากบของนกวทยาศาสตรมความเหมอนหรอตางกนอยางไร แลวโพสตภาพลงในเฟซบกกลมทใหไป (เปรยบเทยบการจดกลมของเรากบของนกวทยาศาสตรวามความเหมอนหรอตางกนอยางไร – 5 นาท) ขอสดทาย ลองเขาไปในกลมเฟซบกกลมกอการคร โพสตภาพลงไปในคอมเมนตใตโจทย ... ขอสรปใหพวกเรานดหนง จะเหนหลายกลมทท ามา เวลาเราจดกลมตามไอเดยของเราจะเปนแบบหนง แตเวลาเรามองนกวทยาศาสตร ดขอมลขางหลงการด มวธของนกวทยาศาสตรอกแบบหนง แตละกลมจะมวงกลมซอนๆ กนอย หมายความวามพชผกในวงกลมใหญเดยวกน แตบางทกอยในวงเลกคนละวง ยงพวกพชผกอยในวงเลกเดยวกนมากเทาไหร แสดงวาลกษณะมนคลายคลงกนมากเทานน แลวคอยๆ แตกตางจากพชอนๆ ไปเรอยๆ นกวทยาศาสตรใชวธนจดจ าแนกพชและสตวเปนกลมๆ

สวนแมคาในตลาดกมวธการจดกลมเหมอนกน เขาจะใหพชทอยในหมอแกงเดยวกนอยใกลๆ กน (เสยงฮอฮา) เพราะมนจะงายตอผ ซอ เวลาเราจะไปซอผกท ากบขาว เราจะท าตมย า แกงเลยง ผกในหมอแกงเดยวกนจะอยใกลๆ กน นนคอหลกทหนง หลกทสอง ส าคญมาก เพราะเขาตองขายผกทงวน เขาจะจดผกทโดนน าไดใหอยดวยกน ผกทโดนน าไมไดจะอยหางออกไป เวลาฉดน าจะไดฉดเฉพาะท

อยากรวาแมคากบนกวทยาศาสตร เขาใชทกษะอะไรในการจดผก “ทกษะการสงเกตและการจดจ าแนก” อยากใหเราลองคดอกนดเดยววา ทกษะการสงเกตและจ าแนกทเราลองคยกนในวนน เราสามารถเอาไปใชในชวตประจ าวนของเราในเรองอะไรบาง

หนา 20 / 135

(แบงปนในกลมวาจะน าทกษะทไดเรยนรไปใชในชวตประจ าวนไดอยางไร – 5 นาท)

อยากขอใหตวแทนกลมเลาใหเพอนฟงดวยครบ

ผเขำรวมหญง: ในกลมเราคยกนวาทกษะการจ าแนกและสงเกต อยางแรก เราจะกลบไปแยกเสอผา ตอนนชดท างานกบเสอยดปนปนกนอยในกอง จะแยกเสอผาทเราใชประจ า เปนชดท างาน ชดเลน แยกส เสอยด เสอเชต สอง เราจะแยกขยะ ขยะไหนทเอาไปขายได ยอยสลายได สาม ทกคนจะมกองหนงสอเยอะแยะ ไมเคยแยกเลย อนไหนเปนหนงสอการตน หนงสอการสอน แผนการสอน คมอ และขอสดทาย ไฟลในคอมพวเตอรของเรามเยอะเหลอเกน ไมเคยจด เราจะไปเรยง คดวากลบไปคงจะจ าแนกไดเปนอยางด ผเขำรวมชำย: หนง เรองการแยกขยะ ตอนนสากลแยกออกเปน ขยะเปยก รไซเคลได ไมได และขยะอนตราย เราอาจจะตองใชทกษะการจ าแนก เพราะแมแตแกวน าแกวเดยว มทงหลอด ฝา แกว น าแขง เราตองเทใหถก

หนา 21 / 135

ถง สอง การจ าแนกเอกสารทเขามา อาจจะเปนเอกสารดวน เอกสารทสอน และการจ าแนกหนงสอและของใชในบาน บางคนจะเกบของใชตามชองในบาน เชน สบยาสฟนอยชองน สทธชย: กอนเราปดคาบน เราจะถอดบทบาทการเปนนกเรยนเมอสกคร กลบมาเปนครสกนด มโจทยใหชวยกนคดสองขอ ซงจะน าทางเราในการออกแบบกจกรรมในสองวนทเหลอครบ คอ

หนง การสอนของครทงสองคนตางกนอยางไร ตงแตเปาหมายการสอน อะไรเปนคณคาทครทงสองคนให มอะไรบาง และแตกตางกนอยางไร

สอง การสอนทมความหมายทงส าหรบครและนกเรยนควรมลกษณะอยางไร ไมไดใหเลอก แตจากเราไดลองท ากจกรรมเมอสกคร เรามความคดตอยอดอะไรบาง วาการสอนทมความหมายทงกบครและนกเรยนเปนอยางไร (แตละกลมแลกเปลยนเรองโจทยสองขอ หนง การสอนของครทงสองคนตางกนอยางไร สอง การสอนทมความหมายส าหรบครและนกเรยนควรมลกษณะอยางไร – 15 นาท) พกเบรก 14.45-15.00 น.

สทธชย: ขอระดมความคดนดหนงครบ อยากไดฟงเสยงของแตละกลมทไดคยกน ขอแรก พวกเราคดวาการสอนของครทงสองคนแตกตางกนอยางไร คณคาทครทงสองใหกบการสอน กระบวนการการสอน แมกระทงกระบวนการวดและประเมนผลของครทงสองคน แตกตางกนอยางไรบาง

หนา 22 / 135

ผเขำรวมหญง: ครคนแรกจะสงเกตวามองอยางเดยว อานอยางเดยว ไมเขาสมองเลย ไมมกจกรรมอะไรเพมเตม พอมาถงการทดสอบ กมความแปลกใจทบางคนไดมากทสด แตคนอนๆ ไดสองบาง อะไรบาง เลยเกดความคดวามนเปนการเดา เปนการเรยนรทเกดจากความทรงจ าอยางเดยว แตครคนทสอง เกดอะไรมากมาย เรมจากอะไรทใชประสบการณตวเอง หนง มการใชการเรยนรรวมกนในกลม มการแบงปนประสบการณ เปนความรสวนตวทเปนผลทไดออกมา สอง แตพออาจารยบอกวาลองกลบการดดส แลวทกคนเอาความรของตวเองมาใช อยางบางคนบอกวาท าเปนชารตเลย ทกคนไมมความรเกยวกบชวะเลย เลยเกดการเรยนรขนมา ถกบางผดบาง สะเปะสะปะมาก แตเราชอบมาก เกดความรทเกดขนมาเอง และสงสยตอไปอก เขาไปในอนเทอรเนตแลวหาความรเพม ตดใจมากวานคอสงทเราตองท า พวกเราไมไดฟงอะไรครเลย แตยงรวมหวกนคยอย คดวาเปนจดทแตกตางกนชดเจน ผเขำรวมชำย: จรงๆ ตองบอกวาทงสองอยางมทงขอดและขอเสย ทครคนแรกเขามาเลย คอสงทครคนแรกลมท าคอความแตกตางของผ เรยน ในหองเรยนของเรามความแตกตางของผ เรยนมากมายทเกดขน มทงเกงทงออน และการใชค าอธบายหรอค าศพทของคร เดกบางคนอาจจะเรยนรเรวรชา ตองการค าอธบายเพมเตม แตครคนแรกพอพดจบกไปตอเลย แตเรามค าถามตลอด มนไมจบวาเราจะตองอยางไรตอไป ซงเปนสงทส าคญมากส าหรบการสอนเดกเลกๆ ม.1 ม.2 ถาคณมเปาหมายไมชดเจน output ทคณไดรบกเปนอกแบบหนง แตขอดของครคนแรกคอการใหผ เรยนฝกรจกสรางความรดวยตวเอง ซงอาจจะเปนสงทตองการในศตวรรษท 21 ทเขาตองการใหผ เรยนรจกสรางความรดวยตวเอง รจกตความรขนมาดวยเองกอนทจะไปถามผ อน ถาไมไดจรงๆ ครจะเปนผใหค าตอบตรงนน

ส าหรบครคนทสอง ชอบตรงทมการดงประสบการณเดมของครเองแลวคอยดงเขาสบทเรยน สงส าคญทสด เปนการกระตนใหผ เรยนกระหายอยากจะเรยนร ตอนทใชค าถามวา นกเรยนเคยสงสยไหม เหนวาอยางไร เปนจดส าคญทท าใหผ เรยนรสกวาเรายงไมร พอมาสกระบวนการกลม ไดสรางปฏสมพนธรวมกนภายในกลม คอคนทเกงกชวยคนทออน ครบเลยทกษะในศตวรรษท 21 ท าใหผ เรยนรจกรวมมอกนและกน ยงสรางปฏสมพนธ เราเขาใจเพอน เปนกรณบงคบททกคนตองวางมอถอลงแลวมาชวยจ าแนก

ขอเสยของครคนแรกคอการวดประเมนผล จรงๆ แลวในหองเรยนของครคนแรก วดความรความจ าอยางเดยว ทงๆ ททฤษฎมหลายขนมาก อาจจะใหผ เรยนวเคราะหสงเคราะห อาจจะเพมเตมสวนนไป รวมถงอาจจะใหเพอนประเมนเพอน หรอคนอนเขามามสวนรวม หรอผ เรยนประเมนตวเอง กสามารถท าได หรอสะทอนการเรยนรผานเปนโครงการหรอสงทเขาถนด จะดยงขน

หนา 23 / 135

สทธชย: คดวาเปาหมายในการสอนของครทงสองคนตางกนอยางไร คดวาคนแรกอยากใหเกดอะไร คนทสองอยากใหเกดอะไร ผเขำรวมชำย: ผมคดวาครสองคนมเปาหมายตางกน คนแรกมเปาหมายเพอจะใหนกเรยนเอาความรทไดจากการหาความรดวยตวเองไปท าขอสอบ แตครคนทสองเปนสรางความรแบบคนพบโดยนกเรยนเอง ในหวผมไมมความรเกยวกบชวะเลย พอครคนทสอง เรากเรยงตามทเราคดวานาจะอยกลมน ๆ ตามลกษณะของมน แตพอเราเรยงตามวทยาศาสตร หงายออกมาแลว ทงสองอนคลายกนเลย เหมอนการคนพบวา เวลาแมคาเอาไปขาย เขาอาจจะเรยงตามหลกวทยาศาสตรทอาศยการสงเกตและตงชอใหมน แตแมคาจะดตามคณสมบตของผกแตละชนด ผเขำรวมชำย: มค ากลาวทวาสอนคณตศาสตร เดกจะเกงคณตศาสตร ครคนแรกสอนเรองการจ าแนกพช เดกกจะรเรองการจ าแนกพช แตการสอนของครคนทสอง จะไดเรองทกษะชวตดานอนดวย ตอนสรป ไมเหนมใครบอกวาจะเอาความรไปใชเรองการคาขาย แตเราพดเรองไปจดระเบยบหอง ไปแยกประเภท แสดงวา เดกทเรยนผานกระบวนการจากครคนทสอง นอกจากจ าแนกพชแลว ยงคดตอยอดใชในชวตประจ าวนไดดวย ผเขำรวมหญง: มองวาครสองคนนมเปาหมายเหมอนกน อยากใหเดกเรยนรเรองการจ าแนกพช แตกระบวนการตางกน ครคนทสอง ดวยความทเขาใชค าถาม เลยเกดการเรยนรบางอยางทดงความรเดกออกมาโดยอตโนมต ครเขาไมไดตงใจวาพอเรยนรแลวจะตองเอาไปจดไฟล แยกขยะ แตเกดจากตวผ เรยน ซงดมาก เพราะครใชค าถามน า สทธชย: ขยบไปขอทสอง ถาเราอยากจะออกแบบการเรยนรสกหนงชนทมความหมายส าหรบตวเราเองและนกเรยนดวย ควรจะมลกษณะอยางไรบาง เพอใหเปนกรอบแนวคดของพวกเราในการลงพนทและออกแบบกจกรรมของพวกเราในสามวนน อาจจะโฟกสเพอใหพวกเราคดไดงายขน โดยการดทคณลกษณะวา คณครควรจะเปนอยางไร นกเรยนควรจะเปนอยางไร เนอหาควรจะเปนอยางไร เพอใหโฟกสขน แตถามวา เนอหามาจากไหน

ขอเลานดหนงวา ถาใครเคยอานหนงสอ กลาทจะสอน ของ พารกเกอร ปาลมเมอร มขอเขยนหนงทผมประทบใจมากวา ในชวตความเปนคร การจะสอนหนงสอในหอง นาจะเกดจากการถกทอความสมพนธสามเรองนคอ ความเปนตวคร เนอหาทครสอน และนกเรยน ถาเราสามารถเชอมโยงสามเรองนเขาดวยกนได คาบเรยนนนการเรยนการสอนนาจะมคณคาและความหมายมากขน เลยเอาตรงนมาเปนตวโฟกสใหพวกเราระดม

หนา 24 / 135

สมองกนวาองคประกอบทควรจะมอยในสามเรองนคออะไรบาง แตไมไดคดวาเอามาเปนกรอบนะครบ จะมากไปกวานกได แตเขยนสามอยางนไวเปนสารตงตนกอน คดวาการสอนทมความหมายทงส าคญครและนกเรยนควรมลกษณะอยางไร ผเขำรวมหญง: สงทนาสนใจคอ ทกคนบอกวาใหเดกและครมสวนรวม แตบางทสวนรวมกเหลวเปว เพราะไมเกดการเปลยนแปลง แตคยเวรดคอมสวนรวมและสรางการเปลยนแปลงทงตวครและเดก ตองมการตดตามทงกอนและหลง อาจเปนแคการพดคย และถาสรางการเปลยนแปลงไดจากตวเดก มนจะเชอมทงตวเขากบเพอนเขา กบคนอนๆ กบชมชนและครอบครวของเขาได เลยคดวาถาครเปลยน ไมไดคดแควาสอนแลวสอนไปเลย แตท าอยางไรใหนคอครงหนงในชวตทเขามาเจอเรา แลวเขาจะเปลยนแปลง เราจะเปนจดเปลยนของกนและกน นาจะเกดการตอยอดหลายๆ อยาง ผเขำรวมชำย: ผมมองวาการเรยนและการสอนทมความหมาย ตองเปนการเรยนการสอนทเกดค าถามอยเรอยๆ แลวจะเกดอะไรขน จะเกดอะไรตอไป จะน าไปสการหาค าตอบ แลวความรใหมจะเกด ตวครจ าเปนตองคนควาเพมเตมเพอมาแลกเปลยนกบเขา จะท าใหเกดการพฒนาทงตวเดกและครและการศกษาของเราดวย สทธชย: การเรยนการสอนทกอใหเกดความอยากอยากเหนไปเรอยๆ เกดค าถามขนมาแลวอยากจะสบคน เปดโลกของเราไปเรอยๆ ไมไดจบทคาบเรยนนน ผเขำรวมชำย: สงหนงทผมคดวาส าคญคอ ความสมพนธระหวางครกบนกเรยนในหองเรยน ไมใชแคการมสวนรวม แตหมายถงท าอยางไรใหเดกสมพนธกบเราได เหมอนเปนพนทปลอดภยทเดกสามารถจะตอบค าถามโดยไมรสกวาจะโดนครด ถาตอบผด หรอเพอนดาวาโงทตอบไมได แตการความสมพนธระหวางครกบนกเรยนในแตละแบบ ไมใชรปแบบส าเรจรปททกคนจะเอาไปใชไดผลเหมอนกน ครแตละคนจะมความสมพนธระหวางตวเองกบนกเรยนแตกตางกนและใชไดไมเหมอนกน คอตอใหผมใชรปแบบของครเปยก ผมอาจจะลมเหลวกได มนเปนลกษณะเฉพาะตวของครกบนกเรยนมากกวา แตความสมพนธทเรามองนกเรยนเปนหนสวนในการเรยนรรวมกน เปนรากฐานส าคญ สทธชย: เปนจดส าคญมากๆ ทจะท าใหเสยงทกเสยงในหองเรยนไดยนได คอเปดโอกาสใหทกคนแสดงความคดเหนได มคยเวรดนดหนงวา ขนอยกบค าถามทเราใชในหองเรยนดวย เพราะค าถามหรอโจทยทจะเออใหทกคนสามารถตอบและแสดงความคดเหนไดโดยไมตองกลวผด นาจะมลกษณะอยางไร

หนา 25 / 135

ผเขำรวมหญง: ... การดงเอาประสบการณทเขาท ามา อยางไรกถก ท าใหเดกมนใจวาเขาจะไมผดแนนอน เพมเตมอกวา ในกระบวนการสรางหองเรยนทมความหมายกบนกเรยน นาจะตองดงใหเขากบประสบการณชวตของเขาหรอใกลเคยงทสด ถาตวเรายดแตตวเนอหา จะแคในหนงสอ ไมมอะไรทเปนสวนชวตจรงของเขาเลย เขาแคทองไดวาคออะไร แตเขาจะไมรนอกเหนอจากนวา ถาเขาไปตลาดแลวเจอแบบน แมคาจดผกอยางไร เขาเอาทกษะการสงเกตและจ าแนกไปใชอยางไรในชวตของเขาบาง สงเหลานจะสรางความหมายใหกบครและนกเรยนไดมากขน

สทธชย: จรงๆ เปนหวใจหลกท าอยางไรใหการเรยนการสอนของเราเชอมโยงกบชวตจรงของนกเรยน ถาเขามประสบการณเขามาเกยวกบการเรยนการสอน เขาสามารถแสดงความคดเหนได เวลาเราถามค าถามแลวเดกไมตอบ อาจเปนไดหลายเหตผล ไมใชวาเดกไมกลาตอบ เพราะกลวผด แตเพราะไมมประสบการณใดๆ กบเรองทเกยวของกบค าถามเลย แตถามหลกใหนะ จดกลมไดเลย หรอปลายเปดทสอดคลองกบชวตจรง ดงใหผ เรยนมความสวนรวมกบ แลวไดยนแววๆ วาค าถามปลายเปด คออะไรครบ เปดส าหรบอะไร ... ค าตอบมไดหลากหลาย ไมไดตอบวาใชหรอไมเทานน ... แปลวามค าตอบส าหรบปญหาไดหลายค าตอบ ไมตดกบค าตอบใดค าตอบหนง สมมตเราจะยดสามขอนไวกอน หนง นาจะเกดจากความรวมมอกน ฝกทกษะบางอยางขน สอง โจทยทใชในการเรยนการสอนมาจากประสบการณจรง เรองจรง เปนประเดนทางสงคม ประเดนทอยในโลกความเปนจรง แลวมาเชอมโยงกบเนอหาทเราสอน สาม ปญหาทเราเอามาสอนควรเปนปญหาปลายเปด เพอใหผ เรยนมสวนรวมในการตอบค าถาม เขาสการเรยนรไดทกคน ไมจ ากดเฉพาะคนเรยนเกง ถามองคประกอบประมาณน หองเรยนจะมความหมายขนทงกบตวครเองและนกเรยน

หนา 26 / 135

กอนทพวกเราจะไปลงภาคสนาม ผมมอกเครองมอหนงทอาจจะท าใหเราท างานงายขน เปนเครองมอทพวกเราพยายามจะคดวา ถาเราอยากจะออกแบบกระบวนการเรยนรใหจบในหนาเดยว นกตอนเขยนแผนออกใชไหม ทตองไลไปตามหวขอ หวขอแรกคอมาตรฐานและตวชวด มนจะลอกเรามาก ท าใหเราออกแบบอะไรไมไดเลย

เรากคดวา สงทอยบนกระดาน หวขออาจจะไมแตกตางจากแผนการสอนเทาไหร เพยงแตเราท าใหอยในหนาเดยวกน เพอเวลาออกแบบจะไดเชอมโยงกนงาย เพราะบางทเราไมไดเรมตนจากตวชวดเสมอไป บางทเราเจาะประเดนบางอยางทนาสนใจ อยางผมเจอแผงผก ผมหยบขนมา หรอบางคนไปอบรมอะไรมานาสนใจ เรมจากกจกรรมกอนแลวโยงไปวาเขากบตวชวดไหนไดบาง ขอแนะน า มจดทเราสามารถเรมไดงายๆ อยสามจด เราใหแตละกลบแทนเรองทเราจะตองคด บอกกอนวามเรองอะไรบาง อยางกลบนเราเขยนวาคยเวรด ทกแผนการสอนจะมคยเวรดอย เชน การจ าแนกผงเมอสกคร คยเวรดทผมอยากจะสอนคอเรองของการจ าแนะและการสงเกต การจดกลมสงมชวตทางวทยาศาสตร ยงไมรวาจะสอนอยางไร แตนคอหวใจทผมจะสอน

ถดขนไป เขยน generate problem คอปญหาในโลกจรงทเราจะโยงคยเวรดเหลานเขาไปได มอะไรบาง เชน ไปตลาดแลวเจอแผงผก เขามการจดผกขนชน นนเปนประเดนทเราทดเอาไววาดงมาสอนได คอใหนกเรยนจดจ าแนกผกวาเขาจะจดกลมผกอยางไรไดบาง

จรงๆ ถาเราคดสองเรองนไดแลว ผมแนะน าใหมาคดตรงกลางเลยวา เราอยากใหบทเรยนนมจดประสงคอะไร ตองการใหนกเรยนเรยนรเรองอะไร อยางครคนทสอง หนง ตองการใหผ เรยนฝกทกษะการสงเกตและจดจ าแนก สอง ใหเขารหลกการจ าแนกสงมชวตของนกวทยาศาสตร เปนผลลพธการเรยนรทอยากใหนกเรยนได

พอเราเหนสามสวนนสอดคลองกนแลว จะงายส าหรบการออกแบบกจกรรมตอ เราอยากใหเขาฝกทกษะการจดจ าแนกและเรองกลมสงมชวต เราจะยกสถานการณแผงผก แลวออกแบบขนตอนกจกรรมจะมอะไรบาง เปนขนตอนการจดการเรยนร ซงมรายละเอยดปลกยอยขางบน ผ เรยนทเขามาเปนผ เรยนระดบไหน เรามพนทอยางไร มอปกรณอะไรบาง เปนรายละเอยดทเราจะใสในขนตอนการจดกจกรรม เชน ผมตองเตรยมตวอยางพชตางๆ เตรยมแวนขยาย ฟลปชารต

อกฝากหนงของดอกไม เขยนวาประสบการณของนกเรยน เปนสวนหนงทแผนการสอนของเราไมม เวลาเราเขยนแผนการสอน เราจะเขยนแควาขนตอนการสอนมอะไร แตเราไมคอยนกวาผ เรยนจะรสกอยางไรระหวางทเราสอน เราจะบอกแตสงทครท า แตเราเชอวาการออกแบบการสอนทมความหมายส าหรบผ เรยน เราตองคดเผอผ เรยนดวยวา มความรสก ความคดอยางไร ประสบความยากล าบากตรงไหนบางทเราวางแผนไวใหเขาเจอ เพราะผ เรยนจะเรยนรสงตางๆ จากความยากล าบากนแหละ วาจะจดกลมอยางไร คยกนไปไมลงตวสก

หนา 27 / 135

ท เชอไหมวานเปนจดทสรางการเรยนรได เราออกแบบไวเลยวาเราตองการใหผ เรยนระหวางการเรยนการสอนอยางไร รสกอยางไร รสกสงสยตอนตน รสกถงความยากล าบากตอนกลาง เมอคลคลายไดแลวเกดความรสกเบกบาน วาไป

สดทาย มาคดตอวาเราจะประเมนผลการเรยนรอยางไร ส าหรบครทสอง เขาใชวธใหนกเรยนถายรปแลวโพสตใสเฟซบก ซงเขาจะกลบไปดทหลงวาแตละกลมจดกลมพชอยางไรบาง เปนวธการทเราคดวาจะใชในชวงเวลาทมผ เรยนจ านวนมาก

แนะน าวา ตอนไปลงพนท เราอาจจะดแควา ประเดนปญหาในวดหรอตลาดสด มเรองอะไรทเราหยบจบมาสอนในเนอหาทเราสอนไดบาง มคยเวรดอะไรในประเดนเหลานน แลวผลลพธการเรยนรทเราอยากจะสอนคออะไร

ชวงภาคค า เรามาขยายความกนตออกทวาการออกแบบการเรยนรจะเปนอะไรไดบาง มค าถามไหมครบ ผเขำรวมชำย: ตอนลงพนทตลาด เราสามารถหยบจบเปนวชาอะไรกได เรองอะไรกได ทกษะอะไรกได เวลาเราสอน เราจะหยบสถานการณอะไรมากได ไมตองเปนสาระวชา สทธชย: เราท างานรวมกน 4-5 คน ซงเปนคละวชา ลองดวาจะหยบประเดนไหนมาสอนรวมกนได ไดหมดเลยครบ แตหนงกลมท าเรองเดยว ชวยๆ กน ... เราออกจากรอยล เจมส เลยวขวาเพอจะไปทมหดล แลวตรงอยางเดยว ขามสะพาน เจอสามแยก แลวเลยวซาย ตลาดจะอยซายมอ มจดสงเกตเปนหลงคาสเหลอง มทจอดรถขางถนนหรอเขาไปจอดในตลาดกได

เราจะไปหาประเดนการสอนทเกยวกบชวตจรง ใครจะถายรปมา ถายคลปมา จดบนทกมา ไดหมด ใกลตลาดจะมวดอยดวย สามารถเดนเลนได ... จะสอนวชาใดวชาหนง หรอบรณาการกได เวลาทจะใช ไปด ไปเกบขอมล แลวกลบมาทานขาวเยนทนหรอทตลาดกแลวแต เราจะมาเจอกนทนตอน 18.30 น. (ทกคนลงพนทภาคสนามเพอหาประเดนการสอนจากประสบการณชวตจรง)

หนา 28 / 135

พกรบประทำนอำหำรเยน 18.00-18.30 จรวฒ: อยากชวนเชคแบตเตอรในตวเองวามพลงงานมากขนาดไหน ... กอนทเราจะท ากจกรรมภาคค า มาท ากจกรรมรเฟรชกนหนอย จบคกบเพอนขางๆ ครบ แลวสลบกนบบนวดใหเพอนรางกายผอนคลาย (กจกรรมยดเสน 4 ทา – 5 นาท)

สทธชย: ผมอยากจะเรมภาคค าดวยการสรปชวงบายกอนไปตลาดกนมา อ.มะโหนกวาดภาพสรปใหวาการออกแบบการเรยนรทมความหมายกบนกเรยนและคร นาจะมองคประกอบอะไรบาง แกท าไฮไลตไวสามจดทเราจะยดตอไปได หนง มเรองโจทยทเราจะเอามา มความสมพนธกบเนอหา เปนประสบการณจรงทผ เรยนสามารถจะเชอมโยงได สอง สวนค าถามทครใชเพอเปนจดเรมตนการเรยนร ควรเปนค าถามปลายเปด เพราะ

หนา 29 / 135

จะชวยเปดโอกาสใหผ เรยนมสวนรวมในการตอบค าถาม แสดงความคดเหน เปดโอกาสใหค าตอบหลากหลายได และสดทาย กจกรรมควรสรางใหเกดการท างานรวมกน พอเราไปลงตลาด เราลงไปหาสงทสมพนธกบชวตจรงของเดก แลวคดในเรองของค าถามปลายเปด สวนกจกรรม เราจะมาท ากนตอในค าน แตกอนจะไปท ากจกรรม มขอมลเพมเตมเปนตวอยางอกนดหนง เปนประสบการณทเราท ากนทโรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตรและคณะวทยาการเรยนรและศกษาศาสตร

อ.ชางจะมาเลาใหฟงวาสงทเราท าไปแลวมอะไรบาง ลองดวาจากตวอยางเหลาน เราเอามาออกแบบแตละกลมวาหนาตาจะเปนอยางไร

ไอยเรศ: วนน สงทน ากจกรรมมาใหอาจารยไดด เปนสวนหนงของการเรยนรทท าใหผ เรยนและครผสอนมกจกรรมรวมกน และไดน าเอาสวนหนงของชวตมาใชและเชอมโยงกบองคความรตางๆ ยอนหลงกลบไปประมาณ 6 เดอนทแลว มละครเรองหนงดงมาก นกออกไหมครบ “บพเพสนนวาส” ทกคนตอบไดหมดเลย ในเรองนจะมประโยคหนงทพดกนทงประเทศ คอ “ออเจามาจากไหน” ประโยคนประโยคเดยว เราสามารถเอามาใชสอนในวชาสงคมเรองหนง ลองทายดวาเรองอะไร “พงศาวดาร” ใกลเคยง มเรองอนอกไหมครบ เราเอามาสวมทบเลยวา “คนไทยมาจากไหน” ทสอนในวนนน เดกรสกตนเตน เพราะเขารสกอนกบละครเรองนมาก เขาสามารถบอกเลาตวละครในเรองบพเพสนนวาสไดทกตว ละครตวไหนมความส าคญอยางไร บคลกของตวละครเปนอยางไร เราเลยหยบความทรงจ าของเขา มาลองดสวา ถาเราสอนเรองคนไทยมาจากไหน จะเชอมโยงไปอยางไรไดบาง

เมอเราถามวา “ออเจามาจากไหน” เรากใหเขาเปนออเจา เรมกจกรรมดวยการใหเขาจบคกบเพอน คยกนวาแตละคนเปนใครมาจากไหน โดยเรมขนทหนงคอ ใหเขาบอกเพอนวาเขามพนองกคน แลวเขาเกดทไหน

หนา 30 / 135

ภมล าเนาเดม ปจจบนท าอะไรอย ซงเดกๆ เปนนกเรยน ชวงนนคยกนสนกสนามวา ใครมพนองกคน เปนผหญงผชาย แตละคนอยทไหนบาง

แลวเราชวนเขาพดวาถาเราจะเพมขนไปอกรนหนง เปนรนของพอแม เราแทนดวย G+1 ความวนวายเรมบงเกด เพราะเขาลอชอพอชอแมกน สมยกอนเราคงเปนแบบนนทกคน แตตรงนเราจะบอกเดกวาจะไมลอชอพอชอแมกน แตเราจะถามวาพอแมแตละคนเปนใครมาจากไหน เราจะไดเหนความหลากหลาย จากเดกสาธตฯ ทมภมล าเนาอยรอบๆ ปทมธานและอยธยา ตอนนเรมเหนความหลากหลายของจงหวดทพอแมเขามา รวมถงอาชพ

เราชวนคยอกวา นอกจากรนพอแมขนไปอกหนงรน เปน G+2 เปนรนคณตาคณยาย ขอมลไมคอยจะมแลว รจกชอคณป คณยา แตเรมไมรวาคณป คณยาท าอาชพอะไร เขาจะนงเงยบๆ คอยๆ นก บางคนโทรถามพอหาแมเลย เราจะใหเดกใสขอมลของแตละคนเขาไป

ยากขนไปอก เราชวนคยไปอกวาเขาสามารถบอกไดไหมวาบรรพบรษทเปนคณทวด ไมวาจะเปนผหญงผชาย เรมโทรหาพอกบแม พอกบแมกตอบไมได กเรมโทรหาพอของพอของแมอก ไลนเรมเดง โทรศพทมอถอเรมจาระหวน สดทายบางคนไดขอมล บางคนไมไดขอมล เมอสงทเราไดคอ เดกไดใชประสบการณจรงของตวเองมาเลาใหกบเพอนๆ ฟง

เมอเราไดแผนผงเครอญาตเลกๆ ของเขา เราจะเรมใหเขาจกลม 4 คน เลาใหฟงวาครอบครวของตวเองเปนใคร มาจากไหน ใหเขาสงเกตวา สงทเหนจากตาราง มความเหมอน มความแตกตางกนอยางไรบาง เขาจะนงคยกน บางคนบอกวา สงทเหมอนกนคอมพนองเทากนสามคน พอแมมาจากจงหวดเดยวกน คณทวดมาจากตางประเทศ สวนใหญมาจากจน บางคนมาจากลาว บางคนมาจากไตหวน มหมดเลยครบ เขาจะสนกกบการพดคยเรองราวครอบครวของเขาพอสมควร

จากแผงผงน เรามกจกรรมใหเขาเอาสตกเกอรสตางๆ แตละรน ไปแปะตามแผนททใหเขาไว จะเหนความหลากหลายของทมา สแดงเปนกระจกทปทมธาน แทนตวเขา สเขยว สเหลอง สน าเงน เปนสตกเกอรแทนครอบครวแตละรน คณพอแม ป ยา ทวดผหญงผชาย จากสตกเกอร เราชวนเขาคยอกวาเหนอะไรบาง เขาพดวาเหนความหลากหลายของคนทมา ของคนทคดวาจากทเขาคดวาแคเปนคนปทมธาน แตจรงๆ แลว กวาจะมาเปนคนปทมธาน บรรพบรษของเขามาจากหลายท

คยเวรดส าคญคอความหลากหลายและการอพยพ ซงตรงกบคอนเซปตของคนไทยมาจากไหน ถาเราไปถามเดกหรอรนของเราเอง ทฤษฎวาดวยชาตไทยหรอคนไทยมาจากไหน ทกคนจะบอกวามาจากเทอกเขาอลไต แคนนจบ ไมมการอธบายวามาดวยเหตผลอะไร มาอยางไร ท าไมตองมาทน จบแคหนงทฤษฎ จากทเราตงโจทยวาคนไทยมาจากไหน ดวยค าถามวาออเจามาจากไหน สามารถเชอมโยงชวตเขากบแนวคดหลกทตองการจะถายทอดวาคนไทยมาจากไหนได

หนา 31 / 135

จากนนเราคอยใหเขาลองโยงวามการเคลอนยายอยางไรบาง ตามทเขาใหขอมลเรามา ตอบเรามาวาเกดความหลากหลายและการเคลอนยาย เขาจะชวยกนโยง เราจะในแผนทแตละกลมเหนเสนระโยงระยางกนไปหมด พอเราพดเรองการโยกยายกนแลว เราชวนคยไปอกวา แตละครอบครวของเขามอะไรทโดดเดนหรอแตกตางกนบาง เขาพดเรองภาษา มพดภาษากลาง ภาษาอสาน ภาษาเหนอ ภาษาใต แลวผมถามวาภาษาทแตกตางเพราะอะไร เขาตอบวาสาเหตทแตกตางกนเพราะพอแมของเขาไมใชคนกรงเทพฯ คนปทมธาน เราจะขยทนท นเปนเรองของการอพยพ การทคนเดนทางจากทหนงไปอกทหนง สงหนงทเขาไมทงคอการสอสาร ภาษา น าไปสวฒนธรรมตางๆ แลวกชวนคย สนกสนานมาก เดกจะตอบวาครอบครวของเขาแตกตางจากครอบครวอนๆ อยางไรบาง เขาพดเรองอาหาร เครองแตงกาย พธกรรม วฒนธรรม ทอยอาศย ความเชอดวย บางคนในบาน เขาบอกวามอะไรไมรเปนเหมอนเจดยเลกๆ ไวทหงพระ เพอนบางคนบอกวากระดกป มความเชอเรองพทธศาสนา มเรองเลาวาบางครอบครวพอแมจะมนทานทเลาใหฟงกอนนอน เปนนทานทแตกตางกน ผมชวนคยวามอะไรบาง เขาบอกไดแคชอเรอง แตเนอเรองเขาจ าไมได มนทาน ต านานหลายอยาง

จากตรงน ท าใหเราโยงถามอกครงวา ตกลงวา “ออเจามาจากไหน” หนง เขาไดเหนวาบรรพบรษของเขาอพยพโยกยายถนฐาน สอง การทเขามาตงถนฐานทกรงเทพฯ อยธยา ปทมธาน ถาเราตองการจะบอกเขาวา ครอบครวเขามาจากไหน ประเดนตางๆ ทจะบอกไดวาพวกเขามาจากไหน และจากประเดนหลกๆ พวกน น าไปสการเชอมโยงบทเรยนวาคนไทยมาจากไหน เพอจะใหเปนประเดนตงตนในการอธบายทฤษฎตางๆ เกยวกบเรองคนไทยมาจากไหน เพราะพวกนถอเปนหลกฐานทางประวตศาสตร วฒนธรรม เราชวนเขาคยวา ขอสงเกตจากการก าหนดจดพนท การรวมกลมของผคนมาจากหลากหลายพนท มการเคลอนยายตลอดเวลา เกดความหลากหลายของกลมคน ทส าคญตองอาศยหลกฐานเชงประจกษ นเปนวชาของเดก ม.1 พอบอกวาหลกฐานเชงประจกษจะงงกน หลกฐานเชงประจกษคอหลกฐานทสามารถเหนไดจรง จบตองไดจรง พสจนไดจรง

เราแคตงค าถามวา “ออเจามาจากไหน” แลวใชกจกรรม เดกกสามารถเชอมโยงจากชวตจรงของเขาออกมาได จนไดองคความรตางๆ และจากตรงนน เราเขาไปสเรองคนไทยมาจากไหน แตประเดนหลก ผมไมไดสนใจวามกทฤษฎ มกแนวคด แตผมสนใจวาถาเราถามวาคนไทยมาจากไหน เขาตอบได แตสงส าคญมากกวาค าตอบคอ เขาตองบอกวาไดวาหลกฐานชดน มขอมลยนยนอยางไรไดบาง เรากเรมใสขอมลใหเขา หนง คนไทยมาจากเทอกเขาอลไต มเหตผลอะไรบาง สอง คนไทยมาจากมณฑลยนาน มหลกฐานและขอโตแยงอยางไรบาง สาม คนไทยมาจากตอนใตของจน มณฑณกวางสลงมา ส เปนเรองการนบเลขของกลมชาตพนธคนไท นบหนงถงสบเหมอนกบคนไทยเลย (ดวดโอการนบเลขของคนชาตพนธไท) เดกตนเตนมากเลย วาท าไมคนชาตอนถงนบเลขเหมอนเขา ตรงน เรากเชอมโยงกนไปเรองของภาษา วาถาเราจะใชหลกฐานชนใด

หนา 32 / 135

ชนหนง ถาเราพดเหมอนกน กพอจะใหเหตผลวาเราอาจจะมาจากทหรอบรเวณเดยวกน เขากอธบายไดพอสมควรเหมอนกน

นอกจากตวภาษา ยงมตวประเพณวฒนธรรมดวย เราใหเหนวาในบานเรามประเพณอะไรบาง ยกตวอยางไป มประเพณหนงคอสงกรานต เราถามวาสงกรานตมเฉพาะในประเทศไทยหรอเปลา บางคนบอกวาม บางคนบอกวาไมม เราเลยเอาตวอยางมาใหดวา มประเพณสงกรานตรอบๆ ประเทศไทยอกนะ เพราะฉะนนประเพณวฒนธรรมทมคลายๆ กน กพอจะสรปไดวา เรามาจากทเดยวกนหรอคนกลมเดยวกน แลวเชอมโยงไปสประเดนทถามวาออเจามาจากไหน

อกทฤษฎหนงคอ อพยพจากชวาไปจน แลวลงมาเมองไทยอกท ผมไมคอยใหความส าคญกบเนอหาเทาไหร แตดวาถาเขาจะอธบายความเชอหรอแนวคดทฤษฎ เขาจะตองบอกไดวาอะไรคอหลกฐานทอธบายทฤษฎนนได เราปดจบดวยการใหเขาดตวอยางตางๆ เชน ตวอยางทพดวาคนไทยอยทนอยแลว

จากเนอหาออเจามาจากไหน สคนไทยมาจากไหน เราจะดวา ขอสงเกตจากการจดกระบวนการเกดอะไรขนบาง หนง เกดการกระตนการเรยนรจากสงใกลตว จากเรองบพเพสนนวาสมาสเรองคนไทยมาจากไหน สอง ผมสงเกตวา จากหลงคาบ มการประเมนของอาจารยผสอน ปรากฏวาเดกสามารถจ าไดวาทฤษฎตางๆ วามกทฤษฎ และมการอธบายหลกฐานเหตผลอะไรไดบาง ตรงนเปนขอดวาเขาเขาใจเนอหาไดมากกวาการทองจ า และทสนกทสดคอ นกเรยนสามารถถกเถยงเหตผลแนวคดของการโยกยายอพยพผคนของชมชน ของสงคมได

เราจะมใบงานใหเดกบนทกวาแนวคดมอะไรบาง หลกฐานมอะไรบาง อกอยางหนงทสนกมากคอ เรามหลกฐานเปนแนวคดชนท 6 เราถามเขาวาแลวในความคดของเขา คนไทยมาจากไหน จากขอมลตางๆ ทเราคยกนมา ใหเขาลองจนตนาการหรอใหเหตผลด บางคนทดการตนเยอะ บอกวาคนไทยมาจากดาวองคาร แลวใหเหตผลวานงยานอวกาศมาลงทปทมธาน เพราะมอทยานวทยาศาสตร และมตกทคลายๆ กบยานอวกาศ สงทนาสนใจคอกระบวนการคดของเขาทเกดขน วาเกดขนมาไดอยางไร

ขอสงเกตจากการเรยนการสอนแบบนคอ หนง เราเชอมโยงเนอหาสชวตจรง จะเหนวาเนอหาคนไทยมาจากไหน น าเอาเรองชวตจรงของเขาเกยวกบญาตพนองของเขามาใช แลวท าชวตจรงของเขาใหกลายเปนเนอหา เดกมการเรยนรกบพวกเราอยางเตมท

มอกตวอยางหนง เปนตวอยางจากคณะ เมอวนท 22-28 ตลาคมทผานมา ผมไดพานกศกษาปสอง ไปฝกท างานภาคสนาม เราตองการใหเขาไดเรยนรชมชน ฝกท างานกบคนจรงๆ เราพาไปทโคกสลง อ.พฒนานคม ลพบร ไปกน 60 กวาคน วนแรกโอดโอยกนทกคน เพราะเขาไมเคยเจอสภาพทตองไปนอนบานเปนไม เดนเสยดงเอยดอาด แอรไมม วนแรกใชชวตอยอยางยากล าบากมาก แตหลงจากนนเขากปรบตว

หนา 33 / 135

เราพาเดกไปดชมชนจรงๆ ไปทานขาวกบชาวบาน ไดแตงตวจรงๆ ไปเดนในหมบาน เขาก าลงเดนไปรวมงานตกบาตรเทโว เพราะออกพรรษ แตทโคกสลง เขาจะตกบาตรเปนลกอม เดกๆ จะสะพายยามของชาวไทยเบง

เดกไปฝกปนฝายจรงๆ เดกบางคนบอกวาไมเคยเขาใจเลยวาท าไมผาถงทพอแมนงกน แพงจงเลย แตพอไดไปนงปนผา ถกแลว จรงๆ ควรจะขายเปนหมน เพราะมกระบวนการขนตอนหลายอยางทซบซอนพอสมควร

เดกใชชวตอยทนน 7 วน แลวใหเขาดวาขอมลทเขาเกบมาดวยเครองมอ 7 ชนในเรยนรชมชน เราใหเขาท าเปน mini project ใหกบชมชน ปรากฏวา 5 กลมมาน าเสนอ 5 เรอง เรองแรกคอขผงสลง คอเอารงผงมากวนกบน ามนมะพราว แลวใชแพคเกจ มเรองยามสลง เอายามมาพฒนาใหมากกวายาม เรองของผาทอ และเรองไทยบานทอเบง เดกจะมแนวโนมไปเรองวฒนธรรมสวนใหญ เพราะเวลานอย เดกจะพอขอมลไดบางสวน แตขอมลทเขาไดมากทสดคอเรองวฒนธรรม เดกกจะน าเสนองานเกยวกบดานวฒนธรรมเปนสวนใหญ แตเราพดคยกนแลววา ถาเรามาลงชมชนหรอเขาใจชมชนมากกวาน เราจะไดงานมากกวาน

นอกจากนน เราใหเขาน าเสนองานศลปะเกยวกบบานโคกสลง เขาจะเอาขอมลมาประมวลเปนรปวาด แลวสงตอใหกบชมชน อยาง เชน รปทไปตกบาตรลกอม รปนาสนใจตรงทมความสมพนธของคนหลายรน ทงเดกและผใหญ รปนพอมด ผน าชมชนชอบรปนมาก เพราะเหนการท างานระหวางคนในชมชน และเหนการสบตอของคนในชมชนซงเขาก าลงสนใจเยาวชนทจะเขามาท างานกบชมชน

เขาตงชอรปวาเปดยามประเพณ เขามยามเปนสนคาประจ าไทยเบงของเขา เอามาเปนกมมค มเรองของการท างานของพอมด เดกจนตนาการการท างานของพอมด โดยดเรองการท างานทใชใจเปนหลก มเปาหมายการท างานทชดเจน มการใหรายละเอยดตางๆ ของบานโคกสลง

สดทาย ผมจะชใหเหนวา การลงไปท างานกบชมชน ท างานกบประสบการณจรงๆ สงส าคญคอเราจะเชอมโยงขอมล เนอหาตางๆ ทเกดขนกบเขาจรงๆ มาเขาสบทเรยนไดอยางไร สงส าคญในการท าใหชดเจน พดถงเปาหมายทเขาควรจะไปใหถง พดเรองเนอหาทควรจะได และค านงถงกระบวนการตางๆ ทท าใหเขาเขาใจมากทสด และเมอไดเปาหมาย เนอหา กระบวนการแลว เราควรจะถอดบทเรยนอกครงเพอใหเขาเขาใจสงทเกดขน คลายๆ การสรปงานการสอนในแตละครง

เวลาเราสอนเรองประสบการณการจรง สวนใหญเปนเรองการฝกปฏบต ผมคดวาการท างานโดยใชเรองจรงหรอปฏบตจรง สรางศรทธาของตวนกเรยนเอง คอเขาศรทธาสงทเขาไดท า ขณะเดยวกน อาจารยไดสรางศรทธา ใหเขาไปเจอสงทเกดขนจรงๆ จากชวตและประสบการณของเขา การเรยนการสอนโดยการน าไปเหนของจรง เปนความหมายทเกดจากนกเรยนและผสอนเองดวย ถาจะพดวาเราท าอะไรกนอยทคณะ สองกจกรรมนจะเปนตวแทนทเราใชจรงในคณะ หนง จรงๆ คณะของเราสรางมาไมกป สงทเราจะสามารถสราง

หนา 34 / 135

ศรทธาใหกบคนในมหาวทยาลยกบคนในสงคม คอการปฏบตจรงๆ เรยนรจรงๆ ไปจบของจรง ไปดของจรง ถาเราสามารถสรางการเรยนการสอนใหผานประสบการณจรงของเขา จะท าใหเกดศรทธากบผ เรยนและผสอนได ขอบคณมากครบ

สทธชย: เพอทจะท าใหเรามค าทจะใชแทนสงทจะสอสารกน จะขอเรยกสงทพวกเราท าตงแตชวงบายมาจนถงตอนนคอ “Authentic learning” การเรยนรทเชอมโยงกบชวตจรง ฟงแลวจะเหนแพสชนของ อ.ชางชดเจนวา อาจารยมแพสชนในการท างานชมชน เวลาเขาสอนหนงสอ สอนสงคม จะเชอมโยงกบสงทเขามแพสชนอย เปนสงทพวกเราคยกนตอนชวยบายวา การสอนนาจะมความสมพนธเชอมโยงรวมกนระหวางแพสชนของคนเปนคร เนอหาทเราสอน และตวนกเรยน

การสอนทมความหมาย มชวตชวา เกดจากการทกทอสามเรองนเขาดวยกน เราไดเหนตวอยางการสอนตงแตคลาสเลกๆ สก 10 นาท ตวอยางทอาจารยชางน าเสนอจนสามารถเปน Project-based เปนโครงการในชมชน ไมไดถกจ ากดวากจกรรมจะอยตรงไหน จะอยในหองเรยนกได จะขยายความออกไปนอกหองเรยนกได สงส าคญคอสรางความสมพนธเชอมโยงกบชวตจรง เรามขอมลพอแลว มาท างานกนตอดกวา

อยากจะใชเวลาอกครงชวโมงสานตองานจากการไปดพนทมา เตมลงไปบนกลบดอกไมทเราท ามาในชวงบาย (กลม 5 คนวางแผนการเรยนร – 60 นาท)

หนา 35 / 135

พฤหส: กระบวนการเรยนรเราจะออกแบบ ไปใหพน 8 กลมสาระนะครบ อยทวาหวขออะไรนาสนใจและเชอมโยงกบชวตของผ เรยน ... อยากใหลองแบงหนาทกน พรงน เราจะลองกนเปน Team Teaching ไมมใครโดดเดนเปนพเศษ อยากใหเรากระจายบทบาท กจกรรมไหนใครจะเปนผน า ทเหลอใครจะท าหนาทอะไร จะชวยบนทกไหม หรอชวยกลมยอย เตรยมอปกรณ และอาจจะซกซอมนดหนอยเพอความเขาใจตรงกน (กลม 5 คนวางแผนการเรยนรตอ – 40 นาท)

มเรองแจงวาเราสามารถท างานในหองไดถงสามทม ผมขอแจงก าหนดการพรงน เพอใหเราเตรยมตวไดอยางถกตอง พรงน เราท า Team Teaching สงทตองคยกนตอคอ เราตองแบงบทบาทกนแตละชวง ใน 30 นาท ใครจะด าเนนกระบวนการชวงไหน ใครชวยสนบสนนหรอจดอปกรณใหกลม มอยสองคนทอยากใหมดวยเสมอระหวางการท างาน ส าคญมาก คอ คนทสงเกตผ เรยนจะเปนคนใหขอมลวา บทเรยนทเราจดในชวง 30 นาทประสบความส าเรจไหม เพราะวาเราตองการจดประสบการณบางอยางใหผ เรยนเกดความรสก การเรยนร คนสงเกตผ เรยนจะบนทกวา ในระหวางการจดกจกรรมมการเรยนรอะไรเกดขนบาง จะเหนพฤตกรรมของ

หนา 36 / 135

ผ เรยน เพราะคนน าหนางานอาจจะสงเกตไมทวถง สวนคนบนทก คลายๆ กบคนสงเกตวาแตละชวงทเราสอนเกดเหตการณอะไรบาง มผลสะทอนเกดขนบาง เพอใหเรากลบมาสะทอนในกลมใหเหนวาการสอนครงนเกดอะไรขนอยางละเอยด เพราะระหวางทเราสอน เพอนของเราจะใหฟดแบกในแงของนกเรยน แตฟดแบกในแงของคร เราแบงไวแลววาจะมคนสงเกต ลองจดใหดวาใครท าอะไร ซงจะโยงไปถงการประเมนผ เรยนดวย พรงนจะแบงเปนสามหองยอย แตละหองจะมเครองคอมพวเตอรและโปรเจคเตอร อปกรณเครองเขยนพอสมควร แตละหองจะม 25 คน แบงกจกรรมวาเราจะท าใหผ เรยน 20 คนเรยนรไดอยางไร แบงเปนน าเสนอการสอนชวงเชาสามกลม ชวงบายสองกลม เราจะจบสลากวากลมไหนสอนกอนในวนพรงนเชา จบกำรอบรมวนแรก 21.00 น.

หนา 37 / 135

กำรอบรมวนทสอง (30 ตลำคม 2561) 09.00 น. เรมกำรอบรมชวงเชำ

จรวฒ: ภาคเชา เราจะมสามกลมท าการสาธตการสอน มระยะเวลาในการสอน 30 นาท พอผานไป 25 นาท ผมจะเคาะระฆงแจงใหทราบ ถาครบ 30 นาท ผมจะเคาะระฆงสองครง ไดแคไหนแคนน ไมจ าเปนตองใหสนสดกระบวนการ เพราะเราตองเผอเวลาส าหรบกลมอนดวย เปนการจดการเรยนการสอน 30 นาท และอก 15-20 นาท เปนชวงทเราจะสะทอนกนและกนวา สาธตการสอนไปแลว ผสอนกบผ เรยนเปนอยางไรบาง เกดการแลกเปลยนกน แลวไปเปนกลมตอไป

ภาคเชาสามกลม ภาคบายสองกลม หลงกลมท 5 เราจะคยกนวาภาพรวมทงวน เราไดเรยนรอะไรกน กอนทภาคค าเราจะรวมเปนหองใหญเพอแบงปนประสบการณการเรยนรกน เมอครเราไดก าหนดควไวแลวตามคนทมากอน ถาจะใชโปรเจคเตอร เอาไฟลไปลงไวได เราจะบรหารเวลาพกเบรกกนอกทตามความเหมาะสม ประมาณนครบ

เชานพรอมไหมครบ มอะไรกงวลใดๆ ผมชวนแบงปนความรสกในตอนเชาสกหนงค า “สบาย, โอเค, ตนเตน, พรอม, สดชน, เฉยๆ, สบาย, ดมาก, ยงไหวอย, สๆ, อากาศเยน, ตนตาตนใจ, กระตอรอรน, รสกด, หนาว, สะลมสะลอ, เยน, ดใจทจะไดเรยน, หนาว, ลน” ตอนทกลมมาน าเสนอ ท าใหเตมทเลยตามทเราตกลงกนมา สวนพวกเราจะวางงานตวเองไวกอนแลวเปนผ เรยนอยางเตมท จะไดประสบการณแลกเปลยนเรยนรกนเตมท

หนา 38 / 135

กลมแรกพรอมไหมครบ อยากจะจดหองอยางไรกอนไหม ตรงไหนเปนหนาหอง หรออยากจะบอกทกคนกอนไหมวาเราวางแผนจะสอนชนไหน อยางไร ถาพรอมแลวจะไดจบเวลา ทกกลมสามารถเปลยนแปลงหองตามทตวเองออกแบบมา กลมหนง

ผเขำรวมหญง: ขอเปดโปรเจคเตอรนดหนง จะเปนชนเรยนระดบ ม.2 วยวาวนนะคะ สวสดคะทกคน เชาวนนทกคนนาตนเตนนะ คณครเองกตนเตน ถาเราลองไปตลาด เราลองเปรยบเทยบความรสกเราในตอนน นาจะเปนสงของอะไร หรออะไรทอยในตลาดไดบาง ยกตวอยางครคอ หมกรอบ ก าลงรสกวาชมฉ า มน ามนวลนะคะ เรมจากฝงซายกอน “เหมอนผกชทแมคาเอามาตอนเชาๆ ยงเตงตงสวยงาม, กาแฟเยน เหมอนอากาศในหอง, เหมอนขนมลอดชอง, น าเตาห อรอยด, กวยจบญวน, มะมวงเขยวเสวย เตงด, ขนมตาล สเหลองอราม, ทเรยน อรอย, สมเขยวหวาน ก าลงจะออกในฤดน, ดาวเรอง ใหญๆ ดเยอะๆ ด, ย า อรอยด, สปปะรดหวานฉ า, มะล, ดอกจนทน, ปลากระด ไดน าแลวสดชน, กลวยหอม, พวงมาลย, น าสมปน หวานฉ า เยนเจยบ, กหลาบ เพราะหนสวย, ปลาไหล รสกวาไหลลน” ขอบคณทกคนทรวมเชคอนกน ตอจากนไป กจกรรมจะแบงคราวๆ เปนสามทม โดยมเงอนไขวา รอบแรกขอใหท ากจกรรมเตมทเลย ตกนไดเลย รอบตอไปจะมชวงเวลาใหพดคยกน และรอบทสามขอเปนเซอรไพรส จะบอกอกทหนง

หนา 39 / 135

ขอใหทกคนนบ 1-3 กอนคะ ขอใหกลมทหนง อยฝงขวา กลมทสอง นงฝงซาย กลมทสอง นงตรงกลาง เรวคะ ... นบ 1 2 3 4 5 86 7 8 9 10 ...

วนนมสถานการณเกดขน ตลาดทเราเขาไป มผกลมนายทนทมอทธพล แหลงอ านาจมากมาย มองเหนโอกาสทดวา มหาวทยาลยอยตรงน รถไฟความเรวสงก าลงจะผาน ตองการไดทในตลาดไปสรางคอนโดมเนยมหลกรอยลานพนลาน เลยสงสปายเขาไปแฝงตวในฐานะพอคาแมคา ท าอยางไรกไดใหตลาดเจง แตในฐานะของผ ซอในละแวกน ไมสนใจ ฉนจะอยกบตลาดนอยางไรกได และบททสามคอ กองกลาง ตองชงน าหลกแตละเหตผลวา ฝงหนงท าใหตลาดเจง อกฝายตลาดอยได สมเหตผลไหม ทท าใหตลาดเจงไปเลย หรออยไดจรงหรอเปลา ใหกองกลางเปนคนตดสนแลวจดบนทก ลองรอบแรกกอนไหมคะ ยกตวอยางกลมทท าใหตลาดเจง โดยเหตผลวา “ตลาดจะเจงได ฉนจะขายของใหแพงขน” อกฝงทจะรกษาตลาดไวบอกวา “ในฐานะของผ ซอ ฉนรวย ฉนไมแครหรอกนะ” เอาใหเตมทเลยนะคะ สวนฝงกองกลางคอยฟงเหตผล ถารสกวาฝงไหนไมมเหตผล บอกเลย สวนกระดาษใหบนทกเหตผลทฝงตรงขามเสนอมา เรามามขอตกลงรวมกนวา หนง งดการสอสาร สอง เวลาจะตอบใหยกมอ คอยน าเสนอ แลวครจะใหฝายกองกลาง อนญาตใหคณพด ถาโอเคแลว เรมกนเลยคะ

ฝงทท าใหตลาดเจงเรมกอน “ขนคาแผง 5 เทา” ขนคาเชากมปญญาเชาเหมอนเดม รวย ไมสะเทอน “เกบคาทจอดรถชวโมงละ 20 บาท” บานอยใกล ไดจอดฟร “เอาหนไปปลอยในตลาด” เอาแมวมาเลยงในตลาด “เอาหมามาปลอยในตลาด” เกบภาษคนทมาปลอย เรยกเทศบาลมา “เอาขยะมาวางขางๆ ตลาดใหเหมนๆ” ผมจะจางคนมาเกบขยะแมจะแพงแคไหน เพอใหมาเกบขยะ “ปลอยขาวลอวาตลาดจะเจง” จดโปรโมชน “วางเพลง” มประกนชนหนง ตงกลองวงจรปด “ทบกลองวงจรปด” แจงต ารวจมาจบ “วางตะปเรอใบหนาตลาด” ใชแมเหลกมาดด “จ ากดสนคา ไมใหขายของสด” เราเขยนปายวาของสด สด “ลอบบตลาดตรงขามใหขายถกกวา” จดโปรโมชนซอ 1 แถม 1 “ซอ 1 แถม 3” ตดแบรนดผลตภณฑออรกานก “เราจะปดตลาด

หนา 40 / 135

ใหรอน ไมใหมการระบายอาการ มกลน” ทบทง “เอาหางสรรพสนคามาเปดขางๆ” เปดตรงไหน คณยงไมพนทเลย อยาลมวาเราโปรโมชนซอ 1 แถม 1 นคอรอบแรก รอบตอไป อยากใหทกคนคยกนกอน วางแผนวาจะท าอยางไร ฝงสปายตองท าใหเจง สวนฝงผขาย ผบรโภค และชมชนตองอยรอดใหได ฝายกองกลางหาจดยนของตวเองดวยคะ (แตละฝงปรกษาหารอ – 3 นาท) พรอมหรอยงคะ “พรอม” ตอไปน กองกลางจะมหนาทเลอกวา ใหฝงไหนไดไป จะท าใหตลาดเจงจรงไหม หรอใหชมชนอยได สปาย “เราเลงเหนแลววา รานในตลาดทดงดดคนนาจะเปนรานขายของสด หม ไก ผก เราจะเอาสปายเราไปเปดรานขางๆ ขายในราคาทต ากวา ธรรมชาตของมนษยตองอยตองกน แตเรามทนตลอดเวลา คณขายไดกขายไป แตเราจะบรการใหดกวาทคณท า คณแถมมากเทาไหร ผมจะแถมใหมากกวารานของคณ ผมรบประกนวา คณนาจะอยไดไมเกนสามเดอน แลวเราจะเอารานมาเปดในทจอดรถทงหมด เพอไมใหมทจอดรถ เราจะเนนบรการใหดกวาของคณ เราจะจางดารามาเปนพรเซนเตอรขายของใหเรา เพราะเรามทน การบรการของเราด ของราคาถก ธรรมชาตของมนษยตองซอของราคาถกอยแลว พอคณอยไมได กจะตองยายออกไป” แมคา ผบรโภคในชมชน “อนดบแรกสด เราจะประชมแมคาในกลมของเรา เพอจะหาแนวรวม อยางนอยๆ ความจรงใจของเรา เราจะเหนวาคนไหนไมจรงใจคอสปาย คอรานมาเปดใหม จดโปรโมชนลดแลกแจกแถม แตฉนรวยเพยงพอ ฉนเอาความจรงใจ คณจดไปเลย สกวนหมคณกเนา แตไมมคนซอ เราเดนดพรตตทคณจด แตเราจะซอของจากรานเรา เสรจแลวเราจะรวมมอกบเครอขายของเรา ไมวาวนมอเตอรไซครบจาง เอาลกคามาสงทรานของเรา และมการสงของไปยงรานชมชนของเราดวย เพอจดการตลาดหลากหลายรปแบบ เราเปนชมชนทรกการอยดวยกนอยางฉนมตร เราจะจดประชมกนตอหนา วาพวกคณคอพวกทหวงรายตอชมชนของเรา เราจะจางบรษทรกษาความปลอดภย คอยชวยกนสอดสองดแล เรารวาคณไมหวงดอยแลว เราจะจบตาพฤตกรรมของคณ แลวจะใหความรทแทจรงกบแมคาในชมชน มการประชมกนทกวนศกร แมคาตองใสใจ สนคาของเราเปนอนทรย เราตองชวยกนกน กนปลก ดแล เราจะเลยนแบบโปรโมชนพเศษ มการสะสมแลกแตม คนในชมชนของเราไปดตวอยางตลาดทจดการดๆ ชมชนจะเขมแขง ใครสนบสนนกจกรรมดๆ เราจะมการแลกแตมไปดสถานทตางๆ ทเราพฒนา”

หนา 41 / 135

มคนแยงไหมคะ “อยากทบอกไป เรามสปาย เรามนายทนอยแลว อยางทเหนในธรกจปจจบน เวลาตลาดมเซเวนฯ มาเปด หลายรานจะตองเจงไป คอความเปนจรงของธรกจ ถามนายทนใหญมาขายของตดราคา ซงปจจบนท ากนอย ถอวาไมผดกฎหมาย แตผดจรรยาบรรณ สดทายคนตองเลอกของถก และตลอดอยตดกบมหาวทยาลย หลายคนไมใชคนในชมชน เขาไมไดสนใจ โดยเฉพาะนกศกษาทตองกนตองอย ไมไดรวย หรอไมไดเขมแขงในอดมคตอยางทคณพด เพราะในความเปนจรง ยงหางความเปนจรง ทคณพดมายงเปนปรชญามากกวา เพราะในความเปนจรง พวกคณคงท าสงทท าอยไดคอนขางยาก และคงนกภาพออกวา ตลาดคงจะมแตความวนวาย คนไทยไมชอบความวนวาย ถาคณมาไลพวกเรา จะเขาทางพวกเราอยแลว เพราะเราตองการตลาดวนวาย ยงคนมเงนยงไมชอบความวนวาย” รอบสดทาย เราจะสลบบทบาทกน ฝงทเปนสปายตองมาเปนชมชน ฝงทเคยเปนชมชนตองมาเปนสปายท าใหตลาดเจงใหได สวนฝงกองกลางเขยนเสรจหรอยง เราจะใหทงสองกลมคยกนกอน แลวฝงกองกลางใหคะแนน (สลบบทบาทแลวปรกษาหารอกน – 3 นาท) สปาย “ส าหรบแผนการทเราวางไว เราจะจางหมอล ามาขางๆ ตลาด และจางวยรนมาตกน แลววงผานตลาดไปดวย จะมการจดฉากโวยวายวาของทซอในตลาดไมไดคณภาพ กนแลวทองเสย” ชมชน “เรายงเนนความเปนชมชน จะตองมการพฒนาผลตภณฑ ใหไดมาตรฐานอาจจะไปถงสากลเลยทเดยว มเอกลกษณของชมชน ลอกเลยนแบบไมได เราจะเปลยนรปลกษณตลาดใหมเอกลกษณของชมชน ท าใหตลาดเปนศนยกลางชมชน ไมใชแคมาจบจายใชสอยเทานน แตมกจกรรมเรยนรของเดกในชมชน กจกรรมเผยแพรความรของชมชน และกจกรรมแตละเทศกาลทดงคนเขามาเรยนรแบบชมชน เราตอนรบหมอล าของคณมาก เราจะขายของทไมมใครลอกเลยนแบบได เชน ขาวมนไก แตเรามน าจมทอรอยมาก ตอใหลอกเลยนเทาไหรกลอกเลยนไมได”

ทางกองกลางตองเปนคนใหคะแนนนะคะ

หนา 42 / 135

ผเขำรวมชำย: เราจะใหกองกลางใหเหตผลกอน เราจะมาเชคความรสกจากการท ากจกรรม ทผานมา ตงแตตนคาบคนถงทายชวโมงแลว อยากใหพวกเราไดสะทอนความรสกของเราออกมา วาคนทเปนผบรโภคหรอกลมทเปนสปาย ตอนทไดโตกน เรารสกอยางไร คนเปนสปายรสกอยางไรครบ “ไมด ไมอนกบบทราย เพราะไมใชตวเรา” “ตอนพดออกมาชอบครบ” ทางกลมผบรโภคบาง รสกอยางไรตอนโตกบกลมสปาย “รสกอดอด จรงๆ เราเปนคนไทยเหมอนกน ท าไมตองมาตอสกนเพอผลประโยชนสวนตว คณเหนแกตวมาก แทนทจะมาหาทางออกรวมกน แตคณจะเอาแตผลประโยชนตวเองเปนทตง เลว” จากกจกรรมทเราเลนมา กองกลางฟงสองกลมนโตกนรสกอยางไร “กลมชมชนเขามอนเนอรในเหตการณมาก นกวาแมคาในตลาดมาเอง เลยโหวตใหกบทมชมชน”

“ถาดจากเหตผลลกๆ จากการฟง ผมก าลงสอนเศรษฐศาสตรพอด โดยเฉพาะของผบรโภค อปสงค อปทาน สดทายถาฟงจากสองฝาย โมเมนตมจะเหวยงมาทนายทน วธเดยวทชมชนจะอยไดคอตองประทวง เพราะคณไมมทางรวาใครเปนสปาย เพราะกลมทนเขาวจยมากอนลวงหนาเปนสบๆ ป เขารวาจะลมอยางไร ใชเวลาเทาไหร การใหเหตผลในเชงเศรษฐศาสตรเปนเรองทเราตองสอนใหนกเรยนร” ชวโมงตอไปเขามารอแลว เอาไวเพยงเทานกอน จรวฒ: ขอบคณส าหรบกลมแรกทมาน าเสนอ บอกความรสกกอนวาสอนไปแลวเปนอยางไรบาง ผเขำรวมหญง: ไมเหมอน ม.2 เลย ม.2 ไมใชแบบน ทจะไมยอม อกอยางหนง เวลาอาจจะนอยไป ยงไมไดเขาสงทอยากน าเสนอ จรวฒ: แลวถามเวลาตอ อยากจะท าอะไร

หนา 43 / 135

ผเขำรวมชำย: จรงๆ เวลานอยมากเลย เราอาจไมไดคมเวลาดๆ ดวย จดประสงคจากน เราตองการจะสรปเนอหาวาทกคนไดทกษะจากการเลนกจกรรมเมอคร เราไดทกษะอะไรจากกจกรรม แลวจะเอาไปใชในชวตประจ าวนไดอยางไร แตไปไมถง เวลาหมดกอน เลยจบแคความรสก จรวฒ: เราจะมาสรปการเรยนรนดหนง ผมจะมกระดาษแจกใหกบทกคน ผเขำรวมหญง: ชอวชาคอ “ตลาดเจง สปายมารเกต” จรวฒ: เราจะแบงกระดาษเปนสามสวน ชองหนง ถายทอดวาจากกจกรรมเมอคร ตวเราไดเรยนรอะไร อาจจะเปนจากตวกจกรรมโดยตรง หรอจากคนน า เราไดเรยนรอะไรจากเขา ชองสอง เพอนกลมนท าอะไรไดด เราอยากจะบอก ชองสาม ถาพฒนาอะไรตรงน จะมประสทธภาพ ไปสเปาหมายการเรยนรทเขาอยากจะไปถงไดมากขน (แตละคนเขยนสงทไดเรยนร สงทเพอนท าไดด สงทจะชวยพฒนากจกรรมของเพอนใหดขน – 3 นาท) อยากจะชวนแลกเปลยนเรยนรกนกอน กระดาษทเขยนจะใหเพอนไดอานหลงจากน ใครนกอะไรเพมเตมเขยนลงไปได อยากจะฟงจากกลมหนงกอน วาจากการไดลองน ากจกรรม ตงแตวางแผน มอะไรเปนขอเรยนรทส าคญ และกลมเราท าไดโอเค ผเขำรวมหญง: สงทท าไดดคอการปรบเปลยนแผนตามสถานการณ จรงๆ แผนทเราวางไวคอแบงเปนสองทม คอทมสปายทท าใหตลาดเจงและทมผบรโภค คนชมชน แตตอนเถยงกน เหมอนทมหนงเปนแมคาในตลาดท

หนา 44 / 135

อยากจะรกษาตลาดใหอยได กบสปายแมคาในตลาดเหมอนกน แตทเราคดคออยากใหเปนคนในชมชนทมาใชมาบรโภคทเขามาใชบรการ เปนตลาดทส าคญส าหรบเขา เขาจะรกษาตลาดไดอยางไร แตพอปรบ จะสนกไปอกแบบหนง เลยปรบวาคนทเปนคนเจาของตลาดตางหากทจะตองรสกเปนเจาของ คอกลมแมคา พอปรบแลวรสกวาสนกขน และดวยความทประสบการณของผ เรยนมเยอะ เวลาเชอมโยง ท าใหไดเนอหาลกขน แตมเดกบางคนไมคอยแสดงความคดเหน ตวคณครจะเขาไปกระตน การแกไขสถานการณ ตอนแรกสวนกองกลางงงๆ วาจะมบทบาทอยางไร คอนงฟงเขาเถยงกน เราคดไมถงจรงๆ ตอนเตรยมกระบวนการ แตสดทาย ในทมเหนปญหา วาตองไปอธบายบทบาทของเขา ตอนทงสองทมวางแผน คณครจะเขาไปอธบายวากองกลางมหนาทอะไร ตองชงน าหนกอยางไร ใหคะแนนอยางไร ผเขำรวมหญง: จากการสงเกต สงทเจอคอการควบคมเวลา เพราะกจกรรมเรา ถาเปนเดก ม.2 จรงๆ เขาจะตนเตนกวาในเรองการถกเถยง แตเนอหาจะไมลกเทาน สงทเราเจอครงแรกคอการถายทอดขอมลทผานมา เปนความใกลตวงายๆ เชน ฉนปลอยหน ฉนจะเอาแมมา แตพอเจอรอบสอง เราพบวามการวางแผนทมากขน มระบบการจดการทชดมาก จนรสกวาเจาของตลาดมาเอง และนอกจากการมสวนรวมแลว สงททมงานรสกดคอ การวางแผนทดไมพอ ยงยอมรบความคดเหนของคนอน สดทาย เหมอนสงทเราไดมากกวาเรยนรมากกวาการท าใหเจง คอการเรยนรวาสทธของเราอยตรงไหน ถาฉนตองอยในตลาดนน ขอบคณทใหความรวมมอดมาก แมจะควบคมเวลาไดไมดเทาไหร และกตกาเราจะไมชดนดหนง เพราะไมคดวาผ เรยนจะเกงขนาดน จรวฒ: เรามองเรองการสรางบรรยากาศใหผ เรยนอน รวมถงรบฟงกน แลกเปลยนเรยนรกนดวย ผเขำรวมหญง: จากทคย ตอนแรกเรามองแคกรอบทคอนขางเลก เรามองการตระหนกถงเรองสทธ แตพอคยไปรอบสอง เขาเอาตนทนทไดเรยนรจากประสบการณ จรงๆ เขารวาตวเองมแหลงอ านาจอะไร มระบบอะไรสนบสนนเขา รสทธของตนเอง และการรวมพลงอ านาจเพอไปตอกร ทกคนไมไดจบดานธรกจเลย แตรหลกการตลาดจากชวตจรง และรวธการรบมอกบปญหา เลยเปนสงทไปไกลกวาทเราวางแผนไว ผเขำรวมชำย: จากบรรยากาศทท ากจกรรม ผมมความรสกอยางหนงคอความอน ผมพยายามสงเกต พยายามจ าลองตวเองเปนสองฝายด แตรสกยงไมอนพอ เพราะการมสวนรวมในการระดมความคด หรอแสดงความคดกด หรอการแสดงออกมาเพอจะโตวาทกด บางทานอาจจะอน บางทานไมอน พอไมอน จะรสกวาอยางไรกได แตคนทอนกรสกวาตวเขามความสนกไป ถาจะปรบแผน สงส าคญคอใหทกคนมสวนรวมและอนไปพรอมกบกจกรรม

หนา 45 / 135

จรวฒ: อยากฟงเสยงจากเพอนๆ ทเปนนกเรยนใหกบกลมน หนง เราไดเรยนรอะไร กบสอง มอะไรทเพอนท าไดด ผเขำรวมชำย: ขอบคณมาก ผมสอนบทบาทสมมต อยากเพมเตมวา บทบาทสมมตถาเปนโดยเฉยบพลน เราตองมเครองมอใหเขา แตทงหมดดเลย อาจจะเปนการด ในเมอเราจะเอาสทธผบรโภค กเอาการดเกยวกบผบรโภคมามากลางรวมกน อาจจะมเนอหาขางหลง แตอยาเพงใหเขาเปด หลงจากนน ถาเขาจะเอาประเดนไหนมาพด ใหจวภาพ แลวพดประเดนทเขาเหนในภาพ จะอยในสโคป

สวนคนกลางเราจะใหขอมลสทธผบรโภคทงทดและไมด ซงคนกลางจะสามารถก าหนดได คนทพดเขายงไมร แตคนกลางจะรวามเกณฑคออะไรบาง เขาจะฟง แลวใหคนกลางสรปแทนครกอน วาหลกการตองเปนอยางน พอรอบทสอง เปลยนบทบาท จะไดท าหนาทในสโคป แลวคอยมาสรป ไมอยางนนจะกวาง อยางทนองบอกวาเขาเอาประเดนใกลตว แตไปไมถงสงทเราตองการ หลงจากนน เราใหมาเปดการดพรอมกน แตในระหวางนนจะไดการเรยนรรวมกน โดยคนทคอยสอนเราคอกลมกองกลาง แลวครคอยมาเสรม ผเขำรวมชำย: ขอพดในสวนกรรมการกลาง เรามานงฟงทงสองฝาย แตกลมเราไมไดมบทบาทอะไรเลย นงฟงไป บางทอยากพดบาง อยากใหเปลยนกลมเราไปอยกลมอนบาง เพราะเหมอนเราไมมตวตนในหองเรยนเลย นงอยเฉยๆ อยากมสวนรวม ผเขำรวมหญง: เปนกจกรรมทดมากทมการสวมบทบาท แยกตวเองจากความจรงสบทบาทสมมต และสามารถพดความคดไดจากบทบาทนน ซงตวเองอาจจะไมไดเชอจรงๆ แตคดวานอกจากกจกรรมจะใหความรกบเดก ยงเปนโอกาสในการพฒนาบคลกของเดกเอง ใหเขาโตเถยงกนอยางมเหตและผล เหมอนกบในสถานการณจรง อาจจะมอารมณ ใชค าไมสภาพ เปนโอกาสทจะใหครสอนเขาถกเถยงปญหาอยางมเหตและผล ซงระบบโรงเรยนมนอยมาก กจกรรมนไมใชการสอความรแตเปนการพฒนาศกยภาพของเดกเองดวย ในเรองการสอสารและแสดงความคดเหน ซงดมากๆ ผเขำรวมชำย: ผมคดวาครสงคมเราจ าเปนตองชวยกนท าเรองน ผมเหนดวยกบพสามคนทพดมากอนวา เวลาเราจะสรางบทบาทใหเขาโตแยงกน ตอนนเราโตแยงกนอยางเตมท แตเราไมไดดเหตผลทถกตอง ในชวตตองมอะไรบางทเหตและผล ตอนนทกคนมเหตผลทไมฟงกน แสดงวาไมมบรรทดฐานทถก เลยเถยงกนไมจบเสยท

หนา 46 / 135

อยางนอยถงแมเราไมชอบ แตยอมรบได ตอนนเราไปไมถงจดนน พอมาเหนตรงน ตองสงเสรมใหสงคมท าตรงนเยอะๆ แลวใสประสบการณกบเนอหาลงไป ขอพดเรองนอกโรงเรยนนดหนง ถาเราจะแตกประเดนของชมชน สงหนงทคณครตองรอบคอบคอ เสยงสะทอนจากผปกครอง บางทพอเราถกกนอยางเลอดสาด เดกไปพดกบพอกบแมหรอเปลา พอแมเปนแมคา เปนนายทน ตองตะลอมวาทเราท าเพอความอยรอดของสงคม บางกจกรรมปลอยชองโหวไว จะสรปในคาบหนา เปนสงทเราตองลดหรอใหสโคปวา ไมใชเพราะคนนชวยหรอเลว หรอนายทนจางมอปนมายงเราแลว เปนสงทเราตองไปใหถง ถาเราจะแปะเรองวฒนธรรม เศรษฐกจชมชน แลวเขาจะขอบคณเราดวยซ า ผเขำรวมหญง: สงทเหนตวเองคอ ครตองเพมรายละเอยดขนตอนในการสอนใหละเอยดกวาน จะชวยใหเรารอบคอบในการสอน กตกาบทบาทของแตละกลมตองชด แจงกตกาหรอการยตเกม แพชนะใหเหน เพราะเปนการเลนเกม อาจจะตองทดลองสอนมากอน เราคยกนแตลมทดลอง เลยไมรวาสถานการณทอาจจะแตกตางจากทเราเตรยมไว กลมเราม 5 คน นาจะลองกนกอนวาจะเกดอะไรขนไดบาง เพราะเราเขาใจตรงกน แตลมไปวานกเรยนไมไดเขาใจกบเรา บางทพดแบบนแตเขาใจไปอกแบบหนง และค าถามชวนคดใหเชอมโยงไปถงเนอหาความร เรายงไปไมถง เปนสงทตองเตม ผเขำรวมหญง: ประทบใจอยคนหนง ชนชอบมากเลย เขาเปนหวโจกไดเลย แมเปนสปาย แตเขาไดใจมาก เปนนกพดทชกจงคนหรอสรางอ านาจใหคลอยตามได สงทคนพบคออยากจะฝกพดใหมหลกการและเหตผลอยางเขา ผเขำรวมชำย: จากกจกรรม ในบรบทบางโรงเรยน เดกบานนอกจะเขาไมถงตรงน เขาไมเขาใจค าวาคอนโดฯ เขารจกแตไมรวามนส าคญอยางไร การจะมาดเฟนดในประเดนน การจดกจกรรมตองเปลยนจากคอนโดฯ เปนหางสรรพสนคา หรอเซเวนฯ จะเขาไดด ปรบใหเขากบบรบทของเดกแตละท ผเขำรวมชำย: มองกระบวนการอยขางนอก คดวาคณครใชเวลานอยในการออกแบบ การเอาตลาดแลวเอาเรองนมาคยกนเปนกจกรรมทนาสนใจ ตอนทครเอากจกรรมมาแลวแบงเปนสองฝาย ผมเหนวาสามารถพฒนามาเปนเกมได มเหตผลและเงอนไขของคนสองกลม และมเรองทรพยากรเขามาเกยว อาจมบตรค าทเปนเหตผล ไพทเปนเงน พทเปนลกคา เราสามารถพฒนาตอได แตสงทหลายๆ ทานพดมาแลว คดวาถาเราอาจจะค านงถงเรองสทธผบรโภค การสอสารอยางสนต ถาเราควบคมไมได จะไปไมไดถงการสอสารอยางสนต แตเปนการเอาเหตผลของตวเองมาใสกน เราสามารถแคปรบประเดนไดวา จากการมสปายมา เปนตางคนตางมเหตผลของ

หนา 47 / 135

ตวเอง ตลาดเองอยากเอาพนทไปท าอยางอน แมคาเองกอยากจะขายทน อาจจะพาไปถงวา ท าอยางไรใหทกคนสามารถวน-วนได หรอบอบช านอยลง การปรบกระบวนการของคณครอาจจะเกดขนจรงๆ ในหอง เดกอาจจะคดวธการอน โดยไมใชวธการถกเถยงกน ใหเขาเปดโจทยเลยวา ถามเหตการณน สามารถแกไขไดกวธ อาจจะเหนโจทยอนๆ อก จรวฒ: ขอดขอแรกคอการเปดพนทตอนเชคอน ฟงเสยงทกคน เปนการเปดทใหทกคนพดอะไรกได เปนอะไรกได ท าใหทกคนเปนตวของตวเอง ท าใหทกคนมสมาธกบบทเรยน ตวครมการกระตนเดกใหกระตอรอรน มความสนก มการปเรอง ตอนปเรองมโทนเสยงทดดเขามาทเรองไดนาสนใจ

โจทยนาสนก มความทาทายบางอยาง มการสาธต แตผมเขาใจวาเรามเวลาเตรยมไมมาก การผกโจทยการรอยเรยงโจทยไมงาย แตท าไดด อกนดหนง ตอนสาธต เราเปน Team Teaching ถาเรามคนยนจากสองฝง แลวสาธตเปนคนละขวจะท าใหชดขน จะไดไมงง และไมตองเดนไปเดนมาเพอชแจงคนเดยว

จดทพคมากคอตอนประชมกลม เหมอนตอนแรกโตกนไปกนมา พอหนเขามาคยในกลม กลบออกไปอกท มความจรงจงบางอยาง โทนของกลมเปลยน และท าใหบทเรยนลกขน เปนจดเปลยนทด

อกจดหนงคอ ครใหสลบบทบาท ผมคดวาดมาก จะตอบโจทยทคณครพดเรองการเขาใจจดตางของขวขดแยงดวย เพราะกจกรรมน จดแขงคอพอเราสวมบทบาทเดมมากๆ จะปกปองตวเองตลอด ไมมพนทเขาใจฝงตรงขาม แตพอเราใหเขาสวมอกบทบาทหนง ท าใหเกดการฉกคด เกดการมองมมตาง ถาในหองเรยนจรงๆ อาจจะมการสลบทกนเลย จะเปลยนบทบาทเดมทสวมออกไดดขน เพราะถานงอยจดเดม บางทจะสลดไมออก ธนญธร: ชอบตอนเชคอนเหมอนกน มคามากๆ คดได เพราะไมใชแคดแลสภาวะความพรอมของเดก การทใหเดกเลอกจะเปรยบเทยบตวเองกบสงตางๆ ขางนอก ส าหรบคนทไมเคยชนกบการมองเขาไปในตวเอง มนปลอดภยกวา เชน ตอนนรสกตวเองเหมอนกบดอกอะไร หรอสภาวะของฉนคลายกบอะไร ท าใหงายขน ไมชเขามาทตวเอง แตอธบายตวเองผานสงอนๆ จะปลอดภยกวาส าหรบคนทเจอเชคอนแบบตรงไปตรงมา ชอบมาก

แตพอเรมกจกรรม ตอนชวงแรกๆ โอเคนะ อยากเสรมนดหนงวาการอธบายกตกาส าคญมากๆ การท าใหเขาใจงาย ไมอยางนน เวลาทครเลาเรองจะกลายเปนการชผ ราย ผถกตอง ชดเจนมาก และอกอยางหนงทชวนใหใครครวญเยอะขน หลายๆ กจกรรมหรอเกมมรองของมน เวลาครเอามาเลอกใช อยากใหครตระหนกสงนมากขน เชน โตวาทชวนทะเลาะอยแลว ไมใชทะเลาะไมได อตสาหสลบขางกนแลว ฉนกมเหตผลตรงนนทชดเจนมาก แตเราไมไดถามเดกเลยวาเดกรสกอยางไรบาง เราไมจบตวทเราออกแบบมาใหเปนประโยชนสงสด

หาหวใจหลกวาเราก าลงจะพาเดกไปตรงไหน ถาสาระหลกของคณแคชวยชาวบาน เหมอนเราตดสนถกผดเรยบรอยเลยวาชาวบานดทสด มนเปนโจทยทนองไมโอเคถาเราแคมาบอกเดกวานคอผ ราย นคอคนด

หนา 48 / 135

ไมไดท าใหเขาเรยนรเลย เพราะครตดสนไปแลว แตการชวยใหเขาตระหนกสงเหลานนมากขน จะตงโจทยทไมพอยตจนเกนไปจะชวยมาก ปกตการโตวาทเดกและผใหญจะเขาใจวาฉนตองหาเหตผล ฉนตองชนะฝงตรงขาม ดวยอะไรกไมร ตองดากอน ท าเสยงแบบนเพอจะชนะใหได แตไมไดเหนบรบทอน และทเราบอกวาใชใชเหตผล มนจะใกลเคยงเดมมาก วธนจบไดหลายประเดน แมแตประเดนวธการคยความขดแยง ใชเพอใหเหนวา สงคมปจจบน มอบเกดขนเพราะอยางน คนไปนงในมอบ ไมไดคดวาฉนเปนเสอเหลองเสอแดง แตพอนงฟงแลวใชเลย มนถกเราความเปนบางอยาง แลวมองกนเปนขวตาง เวลาไฮดปารค โตวาท คนฟงตองเลอกขาง การสงเกตชวยมาก ถาเราเหนธมพวกน เพราะเราเองอยในโลกทถกสรางใหมองบรบทพวกน เรามองวาเกมโตวาทเปนเกมสนกมาก แตเชยรใหเหนเบองหนาเบองหลง มากกวานน

นองมองเรองทม จรงๆ นองไมคอยโอเคตงแตใหเลอกมคนน ากระบวนการ คนดแลอปกรณ ปกตนองท างานประมาณ 3-6 คน แตถาคนมาดแลอปกรณแลวแคนงดแลอปกรณ เรองนดเดยวเอง จรงๆ แลวชวยๆ กน พอเรมกจกรรม ไมใชหนาทหลก ยงถามโตวาททตองเชยรอพ ตองลงไปชวยเชยร คนทเหลอนอกจากคนบนทก ตองลงไปชวยเชยร ไมใชคนตวหลก ลองนกวาน ากระบวนการคนรอยคน เวลาคนหลกเขาไปในกลมยอย คนเลกๆ เกรงมาก อาจารยลงมานง คนจะพดสวยมาก เสยงจรงแทของเขาจะเรมหายไป คนทชวยไดดทสดคอผชวย เวลาอยากไดยนวากลมยอยคยอะไรกน กเอาคนเลกๆ ลงไป เวลาคนตวใหญลงไป จะมอยากพดใหเอาใจคนใหญ จบเลย การททมสามารถชวยกนได อยากใหเหนวา คณลงไปดมากกวานนได มากกวาแคดอปกรณ ทาทของเราในการน ากระบวนการ เหมอนเวลาคณคยกบคนรก นองจะเจอพผชายเยอะมาก เวลาคยกนแฟนจะเสยงเปด เพราะเขนทจะเปนฉนเตมตว คนบางคนน ากจกรรมทไรจะตะโกนตลอดเวลา เพราะคดวาเชยรอพแลวจะสนก แตคณลมไปวา บางชวงถาคณจะพดเรองกตกา หรอตกหมดสงทส าคญ คณตองซเรยส อยากใหฟง เปนหวใจหลกมาก จะดงบางอยางเขา แตชอบความพยายามสรางสรรค และเหนความพยายามปรบ ทมจะมนมากตอนคดเรองโตวาท ในหวจะสนกกบตอนทคนโต แตลมกลมอนๆ ตอนวางแผนการสอนกระบวนการไมตองซอม คณซอมในจนตนาการได แตคณตองไมลมวามคนกกลมทคณตองดแล การตระหนกเรองนจะท าใหคณเรมมองรอบดาน จรวฒ: เชยรใหไปตอ กจกรรมมพลง และพลงของการน าดมาก อยากจะสอสารกบทกกลม จรงๆ พนทตรงน เปนพนทซอม อยากจะจนความคดของเรานดหนง ผมคดวาความคดทไดผลคอการลองผดลองถก ท าและเรยนร และปรบ การมชมชนชวยกนมอง จะชวยใหการเรยนรกาวกระโดดมาก การไปคดวางใหสมบรณแบบทสด แลวมาน าเสนอ อาจจะไมใชทางทถกตองเสมอไป

หนา 49 / 135

ธนญธร: แลวค าเสนอวาควรมอะไร นาจะท าอะไร อาจจะไมใชตองเปนส าหรบเรา เขาแคมองจากมมของเขา อาจจะไมจ าเปนวาถกตอง พกเบรก 10.33-10.43 น. จรวฒ: อยากใหทกคนไมตองเกรงเรองเวลา เปนตวของตวเองใหเตมท สอนและเลนในแบบของเรา ไมตองหวงเรองเวลามาก อยากใหโยนความยอดเยยมทสดทงไป แตท าสงทเราเปน แลวมาชวยกนดวาเปนอยางไรบาง เรยนรดวยกน และพอน าเสนอเสรจ อยากใหทงความเปนกลมทง แลวแลกเปลยนเรยนรแบบเปนเพอนกนทงวง อยากใหใชพนทกนใหเตมท ธนญธร: ความไมสมบรณแบบเวรกมากส าหรบวนน การไดรบคอมเมนต ไดรบความคดเหนจากเพอน ไมอยางนนไมมโอกาสอธบายบางเรองทในคอรสอบรมไมไดพด เพราะจะพดถงกจกรรมไป แตไมไดพดถงทม พดถงทาท ท าใหคนอนๆ ไดเหนเรองพวกนดวย ถอวาเปนครใหเพอน จรวฒ: เทยบกบโมดลหนง โมดลสาม นอกจากจะเหนกระบวนการขางหนาแลว เหนเบองหลงกระบวนการดวย เหนตวตนบางอยางของคนน ากระบวนการดวย กลมสอง ผเขำรวมหญง: เราจะเปนนกเรยนระดบชน ม.3 อาย 14-15 ป

หนา 50 / 135

ผเขำรวมชำย: กอนเรมเขาสกจกรรมการเรยนรของเรา ครจะมเกมใหพวกเราเลน ครจะบอกวาแผงผก แลวใหนกเรยนบอกชอผกทอยบนแผงโดยไมใหซ ากน แตไมใหพดไปเรอยๆ เราจะตองทวนของคนกอนหนาดวย ตองมสตใหด จะเรมจากฝงไหนกอนด “คะนา, กะหล าปล, ตนหอม, ผกช, โหระพา, สาระแหน, แมงลก, ถวฝกยาว, ผกบง, ผกกาด, แครอท, หนอไมฝรง, ใบกะเพรา, ต าลง, พรกขหน, หอมหวใหญ, พรกชฟา, ขา, ตะไคร” เปนการเรยกสตใหทกคนพรอมตอเรยนร ครจะขอแบงกลมพวกเราตามบะหมส าเรจรป เรมจากมามา ไวไว ย าย า และนชชน พดตอกนไปเรอยๆ ... ไดกลมแลวนงลง ... ตอไป ครจะแจกการดสนคาและบรการใหทกคนชวยกนดวามอะไรบาง ... ครจะใหพวกเราแยกดวา มสนคาและบรการอะไรบางทพวกเราเคยใชกบไมเคยใช ... จะขอถามแตละกลมวา มสนคาอะไรบางทเราไมเคยใช กลมมามา “IPad 2, หน, SpaceX”

กลมย าย า “หน, BMW, บรษทผลตเครองบน Airbus” กลมไวไว “หน, ดอยค ารสฝรง, แฟนตารสองน, แอรเอเชย, iPhone X” กลมนชชน “ซมซงโนต 9, บรษทขนสงอวกาศนาซา” เราแบงกลมสนคาและบรการตามลกษณะการใชหรอไมเคยใช

รอบสอง อยากใหพวกเราลองจดกลมสนคาและบรการทเราไดบตรค าไปวา อะไรควรจะอยในกลมเดยวกน หรอหมวดเดยวกน (แตละกลมจดกลมสนคาและบรการวาอะไรอยในกลมเดยวกน – 3 นาท)

หนา 51 / 135

กลมไหนจดกลมเสรจแลวถายรปเกบไว ตอไป เราจะถามทกกลมวาเราใชเกณฑอะไรในการจดหมวดหมสนคาและบรการทกลมเราได

เรมจากกลมนชชน “ประโยชนทเราไดใชสอย เชน กลมอาหาร คมนาคม การลงทน ของใช การสอสาร” กลมไวไวแบงกลมโดยใชเกณฑอะไรครบ “เกณฑทวไป ยกตวอยาง เชน พวงมาลย, โตโยตา, อซซ,

แอรเอเชย, โบอง, เอไอเอส 4G กบ iPhone X เหมอนแบงตามประโยชนใชสอย” กลมย าย า “ใชเกณฑกนไดกนไมได เชน ทเรยน, เนอไก, เลย, เปปซ นอกนนกนไมได” กลมมามา “แบงตามสนคาและบรการ สนคาทเปนชนและบรการทเราไดรบ” แตละกลมจะแบงประเภทสนคาและบรการแตกตางกนไป คราวนมาลองดวาถาเราแบงกลมตลาดตามหลกเศรษฐศาสตร เราจะแบงอยางไร

ผเขำรวมชำย: ในทางเศรษฐศาสตร จะแบงเศรษฐศาสตรตามระดบของการแขงขนในตลาด ครอยากจะใหนกเรยนจดสนคาและบรการตามกลมทเหน ไดแก ขวาบนคอตลาดแขงขนสมบรณ ซายบนคอตลาดกงแขงขนกงผกขาด ลางซายตลาดผขายนอยราย ขวาลางเปนตลาดผกขาด ครยงไมอธบาย แตจะใหกลมจดตามทใจตองการกอน (แตละกลมจดกลมสนคาและบรการตามลกษณะตลาด – 3 นาท)

ทกคนฟงนะครบ กลมไหนยงไมถายรปถายเกบไวกอน ในทางตลาดเศรษฐศาสตร ตลาดแขงขนสมบรณคอแขงขนรอยเปอรเซนต สนคาสวนใหญในตลาดแขงขนสมบรณเปนสนคาเกษตรเกอบจะทงหมด ลกษณะของตลาดแขงขนสมบรณ สนคาจะเหมอนกนทกประการ ราคาใกลเคยงกน ผ ซอผขายจะเขาออกจากตลาดไดอยางสมบรณ ใครมของจะเขาไปขายเมอไหรกได ผ ซอยอมรวาวนนราคาขาวสารเทาไหร ราคาผก

หนา 52 / 135

เทาไหร อกประเภทหนงทคลายๆ กนคอตลาดหน เพราะมผ ซอผขายจ านวนมาก ใครจะเขาออกเมอไหรกได สนคาเหมอนกนทกประการ มใครตอบถกไหม ถามไดครบ ขอกลบมาดทตลาดผกขาด ไมมการแขงขนเลย เพราะมผขายรายเดยวหรอสองราย สวนใหญจะเปนกจการสาธารณะทงหมด ไฟฟา น าประปา รถไฟ คงไมมใครกลาสรางรถไฟความเรวสงแขงกบรฐบาล มใครกลาจะลงทนแขงกบรฐบาล คงไมม อกประเภททเปนเอกชนเพยงแครายสองรายบนโลก เชน บรษทขนสงอวกาศ มแคสองรายเทานน คอ SpaceX กบ NASA ลาสดมมหาเศรษฐชาวญป นไปทวรอวกาศเปนรายแรกของโลก นาน 30 นาท กบบรษท SpaceX คาใชจาย 1,600 ลานบาท อกประเภทหนงคอ บรษทสรางเครองบนโดยสารแคสองราย คอแอรบสกบโบอง ไมมใครมาสรางเครองบนโดยสารแขง ตอไป ตลาดผขายนอยราย มคนขายไมกเจา เชน 4G มกเจาทใหบรการ แค 3 ราย คอ AIS, True move, Dtac ลกษณะของตลาดประเภทนคอเขาจะใชการลงทนขนาดใหญ ใชทนมาก เมอไหรทผผลตมการเปลยนแปลงนโยบายการขาย จะกระทบตอเจาอนทนท เชน วนน AIS ลดราคาโปรโมชน 4 G ลง วนตอไป True move, Dtac ลดตามทนทเลย หรอพวกเหลาเบยร ถาสงหออกผลตภณฑใหม ชางกจะออกทนท เพราะเขาแขงกนสองเจา หรอพวกสายการบน เชน นกแอร สไมล ไทยไลออนสแอร แอรเอเชย ถามการเปลยนโปรโมชน เจาอนจะเปลยนตามทนท ลกษณะคอมเทคโนโลยขนสง มผขายนอยราย การจะเขาไปแขงขนในตลาดยากมาก สดทาย ตลาดกงแขงขนกงผกขาด สวนใหญจะเปนสนคาอปโภค สบ ยาสฟน ผงซกฟอก จะแขงขนในตวผลตภณฑ เราเดนเขาเซเวนฯ ยาสฟนมกยหอ มหาศาล นคอการแขงขน แตผกขาดกนทไหน ผกขาดกนทแบรนด วนนทกคนอาจมความคดจะสรางยาสฟน แตจะไปแขงกบคอลเกตไหวไหม นคอการผกขาด จะผกขาดดวยทน ดวยฝมอกได เชน นวด ทกคนนวดได แตไมใชทกคนจะนวดเปน นคอการผกขาด แตแขงขนดวยฝมอ ทเหลอผมไมอธบายเพม

สดทาย สงทอยากจะชวนพวกเราคยคอ ถาวนหนงเราตองออกไปเปนผประกอบการ เราตองเขาใจวาเราก าลงจะเขาไปผลตสนคาประเภทไหน และสกบเขาอยางไร รวมถงการท าความเขาใจตลาดสนคานน ดตวอยาง พซซาเปนตลาดผขายนอยลง เพราะในเมองมขายแคสองสามเจา เมอไหรทตลาดผขายนอยรายมการโปรโมชน จะท าตามกนเลย ถาไมท าอาจจะอยไมได เพราะเขาก าลงดงเทรนดลกคา

อยากจะบอกกบพวกเราวาเรองของการแบงประเภทตลาด ครเชอวาหลายๆ คนวนหนง เธออาจจะออกไปเปนผประกอบการในอนาคต เลยงตวเอง ถาเราไมเขาใจเรองพนฐานแคน เราออกไปท าธรกจแลวเจง ท าแลวทอ ท าแลวเหนอย แตบางคนเหนโอกาส เขาใจการวเคราะหตลาด จะไปไดไกล ขอบคณครบ

หนา 53 / 135

ผเขำรวมชำย: ทกคนคงจะแยกไดแลววา สนคาของนกเรยนเปนอะไร แลวเอาไปเปรยบเทยบกบลกษณะตลาดทนกเรยนถายรปไว จะไดรวาสนคาทนกเรยนแยกไวตรงตามหลกการเศรษฐศาสตรหรอเปลา ผเขำรวมหญง: มกลมไหนงงไหม ถางงถามไดคะ

จรวฒ: กอนทจะสะทอนบทเรยน อยากใหทางกลมเลาเบองหลงและบอกวา ถามเวลาเพม จะพาผ เรยนไปสจดไหน แลวไปถงหรอยง ผเขำรวมชำย: ไปถงไหม ผานแลวดวย ผมตองการใหผ เรยนรวาตลาดแตละประเภทมลกษณะอยางไร โดยใชสนคา อยางนอยเราจะไดรวาท าไมโปรโมชนของมอถอถงเปลยนแปลงเรวมาก ผมชอบรายการอายนอยรอยลาน สวนใหญเขาจะผลตสนคาเขาสตลาดกงแขงขน หลายคนเรมตนดวยธรกจแคไมกหมนบาท แตสามารถสรางรายไดรอยลานพนลานในเวลาแคสองสามป ผมอยากสรางแรงบนดาลใจใหนกเรยนเขาเหนวา ถาเขาเขาใจตรงน มนไปไดจรงๆ แมแตเราเปนผบรโภค เรากจะเขาใจลกษณะสนคา ไมโวยวายรฐบาลวาท าไมคาไฟขนอกแลว จรวฒ: ชวนเขยนสะทอนตามเดมวา ตวเองไดเรยนรอะไร อะไรทเพอนท าไดด อะไรทนาจะพฒนาตอยอดเพมเตม อาจจะปรบจากกลมแรกนดหนง จะพดจากจดไหนกได แตถาพดจากสงทเราเหนวาดกอน จะด แลวคอยพดถงสงทควรจะพฒนาเปนประเดนตอมา

“ชอวชา เศรษฐศาสตร ม.3”

หนา 54 / 135

ผเขำรวมชำย: กจกรรมอนโทรทใหเลนเกมทงวง ตอนแรกคดวาจะใหเลนประมาณสามกลม คอ สนคาในตลาด สนคาในเซเวนฯ รานอาหารในหาง เพอใหโยงกบบตรค าไดมากกวาน แตดวยรบ เลยไมไดตงกตกาวาใหคดประมาณสามวนาท ใครคดไมไดจะเรมหวขอตอไปไดเลย และเราไมอยากจะทงเดก เพราะเวลาหมดแลว แตเพงถงแคครงวง เลยอยากจะท าใหจบ ไมอยางนนเดกกลมทไมไดเลนจะถกทอดทง เลยปลอยเลยตามเลย ตดสงทคดไวอกสองอนออก ผเขำรวมหญง: กลมเราไปถงจดทตองการ แตมอยางหนงคอ เดกๆ เหลานเขาใจและรวมมอรวมใจกนท ากจกรรม ตอนแรกเราใหแบงสนคาตามการใช ไมใช รจก ไมรจก คณครแตละกลมเดนดแลวพบวา เดกท าถกตอง เดกชมคณครวาสอสารไดชดเจน พอจบตวทสาม ตามหลกเศรษฐศาสตรทคณครใหขอมลแลว ถามเวลา อยากใหแตละกลมน าเสนอวา ตอนทเขาจดตอนทยงไมรขอมลเศรษฐศาสตรกบจดตามหลกเศรษฐศาสตร เหมอนหรอตางกนอยางไร แตเราไปไมถงจดนน เดกเลยยงไมรวาฉนเขาใจถกตองหรอเปลา ผเขำรวมหญง: ไมไดเปนคร แตคอยจด และสงเกตพฤตกรรม พบวากจกรรมในชนเรยน ท าใหเดกไดคยกน มสวนรวมและมเปาหมายในการท า ท าใหรสกวาเดกนาจะอนกบเรองทท า จรงๆ แลวปกตจะใชรปภาพ ซงดงดดเดกมากกวาน อกหนงอยางทชอบ คอฝกใหเขาไดพด แสดงความคด นาจะเปนสงทด

สดทายคอขนการน าไปใช อยากใหเดกชวยวพากษความคดวาถานกเรยนจะเปดตลาด จะเปดอะไรด และถาจะสงเสรมการขาย เราอยในตลาดแบบน ตองท าอยางไรกบตลาดของเรา ซงเหมาะกบกลมทไมไดเกงมาก แตมองเหนชองทางและเอาไปใชในบานของตวเองไดดวย ผเขำรวมชำย: ผมคดวาเปนกจกรรมทด คอนขางชดเจน จรงๆ ผมไมคอยรเรองพวกนมากอน แตผมคดเองวากจกรรมเงยบไปนดหนง อาจจะดวยสไตลการสอนของคณครทท าใหเครยดนดหนง หรอเนอหาคอนขางยาก อาจจะยากไปส าหรบชนเรยน ถาเราปรบใหรปแบบการน าเสนอ อาจจะท าใหสนกมากขน จรวฒ: ถาไดฟงเสยงทางฝงผ เรยน อาจจะท าใหเหนภาพบางอยางมากขน ทางผ เรยนอยากจะชนชมคณคร อยากจะบอกจดทครท าไดด ผเขำรวมหญง: ชนชมวา ครจดระบบการเรยนการสอนไดด ชดเจน เปนขนตอน แตนาจะเพมเตมวา หลงจากพดครบทง 4 ชองแลว นาจะเปดโอกาสใหเดกตงค าถามวาท าไมตองอยตรงน เพราะเรายงสงสย อยากยกมอถามวาท าไมอนนอยตรงน แตครสรปเลย ไมใหนกเรยนถาม อยากใหเพมเตมตรงนสกนด จะสมบรณแบบ

หนา 55 / 135

ผเขำรวมชำย: ตอนนงท า รสกสนกและอนตามไปดวย เพราะของทกอยางมอยในชวตจรง ตอนท าเรารสกวา เราไปตามเปาหมายของครผสอนไดหมดเลย ดวยความทเปนขนเปนตอนชดเจน แตถาเพมเตมใหผ เรยนแสดงความคดเหน จะท าใหหองเรยนมเสยงมากขน บรรยากาศจะสนกมากขน ผเขำรวมชำย: กจกรรมน สงทท าไดดคอการน าขอสรป มความชดเจนในตว รวมถงจดประสงคการเรยนร ตองการใหรตลาด 4 ประเภท กระบวนการท าใหอน จนท าใหกลมถกเถยงกน วเคราะหกน แตสงหนงทขอเพมเตม คอ ค าบางค าไมชดเจน เชน ยามาฮาจะเปนรถมอเตอรไซคหรอเครองดนตร หนในโบรคเกอรหรอในตลาดหลกทรพย อาจจะสบสน และการทครลดบทบาทในการสรปลง น าไปสการใหเดกสรปเอง โดยครเปนคนกระตน จะท าใหเดกตระหนกวาเรามสวนรวมในชนเรยน ไดสรปเนอหาทเราไดท ากจกรรมมา ผเขำรวมชำย: กจกรรมท าใหรสกวาครเปนคนทเกงในหองเรยน แลวเรารสกวาเราเหมอนจะไมไดพด เพราะครจะมาอานการดใหเรา เหมอนเราเลยเกดความรสกวาครเกง แลวประเดนหลกคอใหเดกไดแนวคดของตลาด 4 ตวน แตครเปนคนสรปเอง ครกเกงไปเรอยๆ แลวสงทเดกเขยนทกอยางมาจากคร ไมใชของเราบนกระดาน ซงเปนไฮไลตสดของกจกรรม แตกจกรรมด ขนตอนชดเจนมา และครดแลใกลชด เลยรสกวานกเรยนตองเปนนกเรยนทดมาก ตองท าตามระเบยบ ผเขำรวมหญง: ชอบการด าเนนกจกรรม และอนโทรเขากจกรรม ชอบประเดนนและอนกบสงทเขาน าเสนอเรองอายนอยรอยลาน แตนาจะคดตอยอดวา การจะเขาใจเรองน อาจจะโยงขาวหรอเหตการณจรงเพอเชอมโยงวา เพราะอยางนเลยเปนผกขาด มขาวเกยวกบโรงไฟฟา ประปาอยนะ ใหเดกอานแลวเรยบเรยงเอง ใชตนทนของเขาในการคด สวนการตอยอด ถาคนคนหนงอยากจะแขงขนบาง เราจะอยโซนไหนดถงจะรอด ผเขำรวมชำย: ผมรสกดทครพดถงรายการอายนอยรอยลาน เหมอนบอกวาถาเราอยากศกษาเพมเตมไดจากสออะไรบาง อาจจะกลบไปดบาง หลกการเศรษฐกจมนเชอมโยงกนอยางไรบาง ผเขำรวมชำย: ในฐานะผสงเกตการณ ผมรสกวากลมนเหมอนธรรมะจดสรร มบคลกของคนหลายๆ แบบ ลงตว แตละคนออกมาท าแตละตอน ใชตวเขาเลย ท าใหกลมไปได เปนกระบวนการทงายและใชสอนอย แตเปนการใชสออยางมความหมาย คนดขางนอก มครถามวาเหมอนกจกรรมเงยบไปหรอเปลา แตเดกคดตลอดเวลา แลวตอนพดถงสนคาตวไหนขนมา ทกคนจะมองวาตรงหนาเรามไหม เชอมโยงกบจอทมครอกคนหนงเขยน

หนา 56 / 135

นาสนใจครบ อกอยางหนง การใชกราฟและวธการไลล าดบจากงายๆ กอน เคยใช ไมเคยใช แลวยากขน ท าใหเดกคอยๆ เขาใจกระบวนการไป สวนเรองการเชอมโยงกบชวตจรง ยกตวอยางเรองอายนอยรอยลาน อาจจะเชอมโยงกบเดก และถาไปไดตอมากกวาน นาจะด ถาภาคตอไป เอากระบวนการในกลมแรก แยกเปนสองฝง แขงกนขายสนคากน สามารถตอการเรยนรตอไปได จรวฒ: ผมชอบชวงแรกตอนพาเลนกจกรรมมาก และตอนบอกเบองหลงวา วางไวแบบหนง แตเหนบรรยากาศแลวตดสนใจตดบางสวน แสดงวาเราดแลคนตรงหนา ใจไมไดยดแผนหรอเปาของตวเอง เปนการเคารพพนท ท าใหทกคนมบรรยากาศทผอนคลาย สนก ชวงนนจะเหนวา ระหวางทท ากจกรรม มขอผดพลาดเกดขน จ าชอผด เรยกโนนนผด แตพออยในบรรยากาศทปลอดภย จะรสกสนก ไมไดมการจบผด หรอลงโทษ ท าใหบรรยากาศของหองโอเคมาก และผมคดวาบรรยากาศในการเรยนร ส าคญไมแพเนอหาการเรยนรเลย การเรยนรเกดขนขางในของเขาอยางตอเนอง เรองการคละกลมท าใหเกดพลวตใหมในการเรยนร ผมชอบทใหนกเรยนลองท าตามความเขาใจของตวเองกอน ถกผดไมร แลวเราคอยๆ หยอด คอยเพมทหลง ถาบวกกบจดอกท แลวสงสยใหถามในวง จะท าใหยงสมบรณมากขน แตแคนกใกลจะสมบรณแบบแลว กจกรรมคลายๆ กนกบท อ.เปยกน าเมอวาน นาสนใจมาก แตแคบดเนอหานดเดยว พาไปเรยนรในแงมมหรอบทเรยนใหมๆ ไดเลย

ขอดอยางหนงคอ เราเลอกโจทยทไมใหญเกนไปส าหรบเวลา 30 นาท ท าใหเขาใจงาย ยอยงาย ถาเราจดในหองเรยนจรงๆ ไมไดเปนตอนๆ แบบน แตเราสามารถมองภาพรวมไดวา สปดาหนเราจะเจอเรองอะไร หลงจากนจะเจอเรองอะไร สปดาหตอไปเจออะไรตอ ท าใหยดหยนไดมากขน การสรป เนองจากเวลางวดเขามา การสรปเลยเปนเรองโอเค ธนญธร: ตกหลมรกวตถประสงค เวลาคณใหคณคาความหมายกบสงทคณท า เพราะหลายเรองมากทเราสอน เราใหความรกบเดก เดกจ านวนมากไมสามารถเชอมตอวามความหมายกบชวตฉน ฉนไมรวาเรยนไปเพออะไร จรงๆ แลว เวลาพดเรองเศรษฐกจ ไมคดวาเดกนกเรยนจะอน แตเวลาครพดวาเผอวนหนงเขาจะเปดกจการ นนคอความเชอมโยง แตเสยหายครไมไดพดสงนในชนเรยน เรามกจะคดวาสงนเปนของทเกบไวในใจ ผ เรยนของฉนไมตองรบรกได แตนองบอกไดเลยวา นคอจดขายส าคญ จะพดกอนหรอทายกได แตถาพดกอนเหมอนการขายวาสงทจะเจอตอจากนมคณคาอยางไรกบชวตของคณ เดกจะเรมตงใจเรยน แตบางกจกรรมถาวางไววาไมควรเผยกอน กโอเค บอกทหลงได

การสรปของพวกเขา บางครงคณรสกวาสรปใหความคดเหนไมเวรก แตบคลกของอาจารยไมใชคนช นว เรามแรงพงออกไปตางกน ถานองพดแบบเมอก คนจะรสกวาสรป แตทาทของเขาเหมอนฉนเปนคนหนงใน

หนา 57 / 135

กลมของเธอ หรอคณพดตรงๆ ไดเลยวา ทเอาเรองนมาใหเรยนเพราะครเหนวาเลยสรป เหมอนการสรปนนไมใชการสรป แตคอความคดของฉนทแบงปนใหเธอ เหมอนเวลาเราเปดรบความคดเหนของเพอนเขามา

อกอยางหนงทชมมากๆ คอเขาหวเรวมาก พอไดคอมเมนตกลมกอนเรองการท างานเปนทม เขาปรบทนทน เขามาสงสงกบกลมยอยทนท ไมมใครวางเลย ซงดมาก นารกมาก สอดรบกนมากขน แตตองระวงเรองการแยงซน เราบางคนยงเวลาท างานเปนทม เรามแนวโนมอยากใหรวาฉนเขามาดแลนะ อยาเราตองไมลมวาตองใหหวใจหลกดวย เวลาอธบายวงยอยเสยงดงกลาวคนหนาหองอก ถาวนหนงคณท าใหตวเองมหลากทาทได โอเค แตการใชของตวเองใหคมทสดส าคญมากๆ และเปนเรองทมทตองเรยนรวา เราจะไมกลนเพอนไดอยางไร ยงบางคนเสยงดงมาก ตองระวง ท าอยางไรทจะชวยไมใหขางหนาเขาหายไป ไมใชคอมเมนตเฉพาะกลมน แตแอบเหนคอ เรามกตงเรองเวลาไมพอ เหมอนเกมแรก เชอมโยงกบเศรษฐศาสตรไหม นาจะหาเกมอน แตพอฟงค าอธบาย มสามขนตอน แสดงวาเขาคดอย ถาเกมเชอมโยงไดจะสมบรณแบบมาก แตเรายงไมเขาใจเรองสดสวนของเวลา แสดงวาเรายงคดวายดออกไปไดอก ถาท างานเปนทม ท างานตรงเวลา ของนองบางทซเรยสเลย เลยกไมได เพราะอาจารยเลยเวลาบางคนไมโอเค นกเรยนของนองเปนคนโตๆ บางคนกนยาเปนก า ตองกนใหตรงเวลา กนยาไมตรงเวลาจะโกรธอาจารย ถาพกตรงเวลา หยดตรงเวลาได เปนคณภาพการจดการของเรา ฝกจดการ อยาใหขอจ ากดมากดทบเรา มหลายครงมากทคณตองท างานในเวลาจ ากด แตจะจดสรรไดอยางไร อกอยางหนง ไมใชขอต าหน แตแคเหนวา เกมตอนแรกท าใหคนทายๆ เรมใจตมๆ ตอมๆ วาเราจะท าไดไหม และมเดกทบอกผาน ส าหรบนอง ผานไมได ถาเขาผาน แลวผหญงคนนผานบอยมากในชวต แลวคณไมสงเกตเรองเลกๆ พวกน คณจะปลอยเดกบางคนทเรารสกวามนเปนอยางน เราไมตองใสใจมน ขามไปเลย นองคดวาเราตองท าใหเขารวาฉนเหนเธอ และฉนไมเหนดวยกบการผาน ถาท าไดอยากใหท า ท าบางคนนงแถวทายๆ ไมไดเหมอนกน เพอนนงขางๆ บอกเลย แตท าไมไมท ากบคนนดวย การรสกวาฉนผานไปไดดวย ถาฉนเปนคนเดยวในหองทไมผาน ระบบโรงเรยนตางจากเวรกชอปทวๆ ไป ทผานแลวยงท าหนาปกตได แตในหองเรยนลกๆ เดกแขงกน วยใกลกน คณสมบตใกลกน แลวเคยพลาดแลว ทบานไมเหนเรา แลวครคนนกไมเหนฉนอก จรวฒ: เกบตกประเดนอกนดหนงจากการน ากจกรรมของทงสองกลม ผมคดวาเราจะเหนกลบดอกไมทชดขนคอ ประสบการณของผ เรยน ส าหรบกลมทน ากจกรรม จะเรมเหนวาพอเราน าจรงๆ ประสบการณของผ เรยนเกดอะไรบาง จดแขงจดออน ความเปนตวตนของเดก และสงทเราออกแบบวาจะออกชองน พอท าจรงแลวออกชองไหนไดอกจากประสบการณจรงของผ เรยน และทส าคญคอการฟงเสยงสะทอนจากการทดลองสอน จะไดเกบประสบการณของผ เรยนมาเปนตนทนในการออกแบบและปรบปรงการเรยนร รวมถงในมมทเราเปน

หนา 58 / 135

ผ เขารวมกจกรรมของเพอน เราผานประสบการณตรงของการเปนผ เรยนเลย พอครจะเอาไปประยกตใชในแบบของตวเอง จะมประสบการณตรงวาท าอยางไรแลวไดผลอะไรกบเรา เปนประสบการณทส าคญมาก เราจะพกเทยงแลวกลบมาบายโมง แตกอนจะไปทานขาวกลางวน อยากฟงเสยงสะทอนสนๆ วาเราเปนอยางไรกนบาง ณ ตอนน “มความสข, โอเค, สวยงาม, สดยอด, ชดเจน, เยยมจรงๆ, เรมงวง, เยยม, ชอบ, ไดเพมเตม, ด, โลง, ดครบ, มประโยชน, รกเลย, แจว, ตนเตน, ซซา, ชนชม, เกบไปใช, เยยม, ภมใจมาก” พกเทยง 12.00-13.00 น. กลมสำม ผเขำรวมชำย: เมอวานเราไปตลาดศาลายากนมา วนนครไปเดนตามหลงพวกเรา พวกเราไมแบงขนมให ครเลยเดนไปดปลาท และคดไดวาวนนเราจะเลนเกมตลาดแตก ... ครจะใหเราจบเปนทมละ 5 คน โดยมเงอนไขวา ถาครจะพดวาปลาทลงเขง ใหพวกเราสามคนจบแขนเปนวงกลม อกสองคนเปนปลาทในเขง แตถาครบอกวาปลาทเปลยนเขง เขงอยกบท ปลาทเปลยนไปเขงใหม เขงเปลยนปลา ... ถาครบอกวาตลาดแตก ใหแยกไปจบกลมใหมอก 5 คน ... ลกขนยน กระจายก าลงกนไว ... เดกจา “จา” พรอมไหมๆ “พรอมแลวๆ” ... “แขงเปลยนปลา” “ตลาดแตก” ตอนน เราจะได 5 คนหนงกลม แยกนงกนคนละมมเลย

ผเขำรวมชำย: หลงจากเราพบผ เชยวชาญปลาทแลว เราจะมาสรางความรสกกนกอน เพลงงายๆ ทเราเคยเลนกน ครรองแลวใหพวกเราปรบมอ “หากวาเราก าลงสบายจงปรบมอพลน – รองชา” ปบๆ “หากวาเราก าลง

หนา 59 / 135

สบายจงปรบมอพลน หากวาเราก าลงมสข หมดเรองทกขใดๆ ทกสง มวประวงอะไรกนเลาจงปรบมอพลน – รองเรว” ปบๆ

ตอนนทกคนลกขน เราจะเปลยนจากปรบมอเปนยกมอพลน แลวรองวา เฮๆ “หากวาเราก าลงสบายจงย ามอพลน” เฮๆ “หากวาเราก าลงสบายจงยกมอพลน” ปบๆ “หากวาเราก าลงสบายจงปรบมอพลน หากวาเราก าลงมสข หมดเรองทกขใดๆ ทกสง มวประวงอะไรกนเลาจงยกมอพลน” เฮๆ

ใหแตละกลมหนมาทางคร เกมตอไป “โปง โอโห” เนองจากเราไปตลาด เราเหนหลายรานมาก ใหลองนกวาเราไดเจอรานอะไรมาบาง เนองจากตลาดในภาษาไทยมเยอะมาก คนใตพดค าหนง คนเหนอพดค าหนง คนใตเรยกตลาดวา “ลาด” แตคนเหนอเรยกวา “กาด” วธการเลนงายๆ ถาครยงไปทใครแลวบอกวากาด ใหบอกวา “ไมร” พรอมท าทาดวย แตถาบอกวาลาดเมอไหร ใหพดชอรานทอยในตลาด รานใดกได แตมเงอนไข หามซ ากบคนอน แลวจ าชอรานเราดวย เพราะจะเอาไปใชในกจกรรมตอไป ... ยนเปนกลมหนากระดาน ลองกอนนะครบ มสมาธนะ กาด “ไมร” ลาด “ดอกไม” ลาด “ปลาท” กาด “ไมร” ลาด “หมยอแมบวผน” ลาด “ไขไก” กาด “ไมร” ลาด “ขาวมนไก” ลาด “เคเอฟซ”

อยาลมวากลมเราพดชอรานอะไรไป ใหจดในกระดาษได เดยวลม นงลงครบ ถาครเปนนกเรยน ครจะตบมอใหกบกจกรรมเมอคร นกเรยนครบ ตอนนจะไมมใครคยสกคนเลย ฟงครแปบหนงครบ ตอนทครรองเพลงชาทสด รสกอยางไร “เนอย ไมมอารมณรวม” พอรองไว “เรมสนกขน” แลวถายกมอแลวรองเฮดวย “เรมมน” เหมอนกนครบ ถาครเขามาแลวนกเรยนนงหลบ ครกไมมพลงเหมอนกน ถาเขามาแลวเหนเดกยม ครกมพลงดวย กจกรรมตอไป ขอเชญผ เชยวชาญทางดานตลาด มาชแจงใหขอมลเกยวกบตลาด

หนา 60 / 135

ผเขำรวมชำย: หลงจากทนกเรยนแตละกลมไดรานแลว ชวนคดตอวา จากรานของแตละกลมท าใหเกดขยะอะไรบางในแตละวน ขอใหนกเรยนเขยนชอขยะหนงชนดบนกระดาษโพสตอตหนงแผน แตมเงอนไขเพมวา ใหคดขยะรานละสองชนด (แตละคนเขยนชอขยะสองชนดในแตละวนทเกดจากรานในกลมของตวเอง)

ผเขำรวมชำย: นกเรยนเหนไหมครบ วนหนงเราเกดขยะมากมาย เราแตละคนเปนรานคา เราไมสามารถหยดกจการได ท าใหตลาดของเรามขยะมากมาย นกเรยนลองดภาพขางบน ตลาดเปนอยางไรบาง สะอาด สงเกตวาตลาดมขยะไหม อยากใหนกเรยนคดไวในใจวา เจาของตลาดนเขามวธการจดการอยางไร เราลองเปลยนบทบาทจากผทงขยะ ตลาดเราก าลงจะประมลผจดการขยะ แตละกลมจะกลายเปนบรษทก าจดขยะ ครจะใหแตละกลมชวยกนคดแผนการจดการตลาดของเรา ชวยระดมความคดเหนในการก าจดขยะเหลาน โดยมสองเงอนไข หนง ค านงความคมคาใหมากทสด สอง สรางผลกระทบใหกบคนในและนอกตลาดใหนอยทสด

ใหเวลาแตละกลม 5 นาท เขยนลงในกระดาษฟลปชารต แตละกลมถายรปไดวา ตลาดของเรามขยะอะไรเกดขนบางในแตละวน (แตละกลมระดมความคดเหนในการก าจดขยะ – 5 นาท)

หนา 61 / 135

ผเขำรวมชำย: เรามาลองเสนอความคดเหนของแตละคนกลมคราวๆ กอน ใหเวลากลมละหนงนาท ผเขำรวมชำย: เราจะรบซอขยะจากทกรานในตลาด แตละวนจะแยกรบซอ เชน กระดาษวนน แกววนน พลาสตกวนน ผเขำรวมชำย: ดส ารวจจากแตละโซน โซนรานอาหาร ผลไม เนอสตว ของกระจกกระจก วามขยะประเภทอะไรบาง แลวดวธการจดการทเหมาะสมกบโซน เชน โซนรานอาหารอาจตองเฝา อาจตองเฝาวามการทงขยะอยางไร สวนโซนเนอสตว อาจท าตารางเวลาวาจะมาเกบชวงนนะ เพอใหสะดวกกบเขาและเราในเรองการจดการ ผเขำรวมหญง: เราจะใหความรคนในตลาดเรองการคดแยกขยะกอนใหถกวธ ขยะเปยกเราจะสงไปใหผ รบผดชอบ อาจจะท าอาหารสตว ป ยหมก สวนขยะรไซเคลเราจะสงตอใหบรษทรบรไซเคล ขยะทวไปเราจะใหเทศบาลจดการ สวนขยะอนตรายจะใหผ เกยวของน าไปก าจดใหถกวธ เพอสขภาพของคนในชมชน ผเขำรวมชำย: นคอวธการจดการขยะของแตละกลม คราวๆ พอเปนหลกการเพอน าไปตอยอดได ตอไปครอรจะมาสรปบางอยางใหฟง ผเขำรวมหญง: อยากใหเดกๆ นกตอนเลนเกม ตอนทเอาขยะมาทง และเดกๆ รวมกนคดขนตอนการจดการขยะ อยากจะถามเดกๆ วา เดกๆ ไดเรยนรอะไร แลวสามารถน าไปใชชวตประจ าวนไดอยางไร จะมใครอาสาสมคร

หนา 62 / 135

ผเขำรวมหญง: หนเหนวาขยะจรงๆ เรมจากตวเราเลย เราไปซออะไรทเปนขยะมากมาย ท าใหล าบากในการก าจด เราซออะไรทเปลอยๆ เลยคะ จะไดไมตองจ ากดขยะ ผเขำรวมหญง: แลวมอะไรทเปลอยบาง ถาเปลอยไมได คดอยางไรตอไป เราตองหาอะไรมาหมมน ผเขำรวมหญง: ทเปลอย เมอวานเหนเขาไปซอน าหวาน จะสงเกตเหนวาซอน าชาในถงไมพอ ยงมถงกระดาษหออก อกรานหนง เขาเอาแกวมาจากบานไปซอน า เปนการลดขยะ ผเขำรวมหญง: อยางแรกคอลดปรมาณขยะกอน ผเขำรวมหญง: ถาไมเปลอยกเอาตวทยอยได ผเขำรวมชำย: อยากทราบความรสกตอนเปนทงกบคนจดการขยะเอง วารสกอยางไร ผเขำรวมหญง: ตอนทงกสนกด แตตอนจดการยงยาก ผเขำรวมหญง: ตอนทงกอ านวยความสะดวกใหตวเอง อะไรทตวเองสบายๆ งายๆ แตตอนจดการขยะจะยากหนอย ผเขำรวมชำย: ตอนทเรารสกเปนคนทง เราสบายตลอด เพราะเราไมตองรบผดชอบสงนน แตหลงจากทเราตองรบผดชอบสงทเราท าลงไป เรมไมสบาย อยากจะใหเดกๆ แมจะเรมตนจากขยะกตาม ท าอยางไรใหเราสรางจตส านกของเราขนมา ถาเราท าอะไร เราตองรบผดชอบตอสงนนใหไดกอน หลงจากนนจตส านกจะเกดขน การจดการขยะแบบยงยนจะเกดขนในสงคมไทยเราได ไมใชเรองยากเลย วนนในคาบเรยนนขอจบเพยงเทาน จรวฒ: ผมเองไมไดเขาเวรกชอปเวทมนตรของคร แตดแลวครแตละทานมเวทมนตรเฉพาะตวจรงๆ มความนารก มเสนหไปคนละแบบ อยากใหชวยเฉลยวา ตงเปาการเรยนรไปถงจดไหน

หนา 63 / 135

ผเขำรวมชำย: เราตงเปาไวทสงแวดลอม อยากใหเดกตระหนกถงปญหาของขยะทสงผลตอสงแวดลอมทางน า ทางอากาศ ผเขำรวมหญง: และมจตส านกจะเปลยนตวเองเพอใหสงแวดลอมดขน จรวฒ: แลวเมอสกคร ผานไปไดถงระดบไหน พอใจไหม ผเขำรวมชำย: เปรยบเทยบกบการวง เราอยากใสสทหลอๆ แลวเดนเขาเสนชย แตเมอคร ทงสททงหมด เหงอแตก หอบหนอย บางทมาเจอนกเรยนมาปวนอก ถาเปนนกเรยนผชายในหอง ผมจะบอกวาเดยวตใหไขราวเลย จรวฒ: ผมวาท าใหเราไดแงการเรยนรอกแบบหนง ประเดนกตางกนดวย นาสนใจครบ อยากแจกกระดาษกอนแลวเรามาทบทวนบทเรยนกน ส าหรบในรอบน ผมคดวาเราจะยกระดบการทบทวนบทเรยนอกนดหนง ตอนเขยนสงทฉนไดเรยนรจากชนเรยนนคออะไร อยากใหมองมาทประสบการณของตวเองวา ตอนทเราเปนครหรอผ เรยน เราเหนตวเองอยางไรบาง อะไรชอบไมชอบ ประทบใจไมประทบใจ เหนความกงวล หรออะไรกตาม (แตละคนทบทวนประสบการณของตวเอง – 5 นาท) จรวฒ: ประสบการณเมอคร มอะไรอยากจะบอกเพอนๆ บาง

ผเขำรวมชำย: ในฐานะทเมอวานเราไดโจทยใหไปทตลาด เราคยกนและใชหลกการไปดวยกนตลอด มองทกอยางดวยกนตลอด อะไรเปนปญหาจรงๆ เพราะตลาดคอนขางด ผมไมเคยมาตลาดในเมอง กมองภาพไมออก

หนา 64 / 135

พเขาบอกวาดกวาในกรงเทพฯ ผมคดภาพตามแลวดวาดอยางไร พอไปดแลวดหมด มการจดการดทกอยาง ทอระบายน า ทางเดน ไฟฟา แตสงหนงทตลาดไมท าคอขยะ คาน าคาไฟแผง ตลาดจะเกบแลวจดการ แตขยะใหแผงจดการเอง เราเลยยกเรองนมาใหมาเปนเรองของกลม มขยะอยางไรบาง ลองจดการรวมกน ถาเรามาในฐานะทเปนบรษททเขามาดแลขยะ

สวนกจกรรมเมอคร มการตดสนใจขามหลายเรองมาก ตองปรกษากนตลอด ซปบอกวาบางสเตปขอดนสดนะ บางอยางตองใชการสอสารแบบสรางสรรค สงสญญาณกนบาง เดนมากระซบบาง แตสงหนงทอยากจะท าคอ ทโรงเรยน ผมเปนครมา 13 ป กสนใจขยะตงแตปแรกทเขามา ถงวนนยงเหมอนเดม ทกโรงเรยนคงคลายๆ กน แตโรงเรยนของผมไมมรถเทศบาลและทางชมชนไมมนโยบายใชถงขยะ ขยะทเกดในโรงเรยนจะอยในโรงเรยนทงหมด เลยอยากจะยกระดบเรองนขนมาเพอใหซมซบไปสตวนกเรยน ผเขำรวมหญง: ความเหนเกดจากความคดทมรวมกน เราเหนความส าคญของการบรหารจดการขยะและเรองสงแวดลอม สมบรณแบบมากทเราสามารถใชตลาดเปนเครองมอเพอน าสประเดนการเรยนรได แตละคนออกความคดเหนเรองกจกรรม มการกลนกรอง มการแนะน า รสกวาลงตวมาถงจดหนง แตเนองจากเวลาเราจ ากด และเราเหนประสบการณของสองกลมแรก เราเอามาปรบเปลยนในทนททนใด คดวาการท างานรวมกนดมาก ผเขำรวมชำย: สงทตงใจทสด คออยากใหจากค าถามงายๆ ใกลตว แลวคอยๆ โยงออกไปใหผลกระทบในวงกวางขน ดวยค าถามทโยนไป ทกคนสามารถระดมความคดไปไดเรอยๆ ท าใหดใจวา ทกคนอภปรายประหนงจะท าอยางจรงจง ทงทตดเวลาออกไปเยอะมาก ผเขำรวมชำย: เรองขยะ ผมเขาไปไมเหนถงขยะ เลยถามหาเขาวาถงขยะทตลาดหายไปไหม เขาบอกวาไมม ทกรานตองจดการดวยตวเอง ตางจากตลาดทบานผมซงอยใกลทะเล พนจะแฉะ เหมน เมอวานผมใสรองเทาแตะเพราะกลวเทาจะเปยก แตไปถงแลวสะอาด ผมเลยเดนไปดวาทางระบายน าเปนอยางไร เขาจดการขยะและน าเสยอยางไร ปญหาขยะเปนปญหาระดบโลก แตการใหใครคนหนงรบผดชอบคนเดยวจะไมสรางจตส านกใหใครเลย แตตลาดนสรางจตส านกใหแมคาวา ขยะเปนปญหานะ ถาคณไมดแล คณกสรางปญหาใหกบคนอนดวย เลยท าใหแมคาจดการทกอยางดวยตวเอง

ผมเคยท าเรองขยะใหโรงเรยน ผมท ากบเดกทเปนกรรมการนกเรยน ใหแยกขยะกน เดกเปนคนคด ผมนงฟง บางครงผมเหนปญหา แตใหเขาท าไป ถาท าแลวมปญหา เขาจะมาบอกวาเปนแบบน เขาจะเขาทประชมคยกน แกปญหากน เกดจตส านกในตวเอง วาถาทงขยะไวในถงแลวอาทตยหนงไปจดการท ท าใหมกลน เขาวางแผนเองทกอยาง ป.1-ป.6 ตองจดการขยะกน ทกคนมหนาทโดยเดกแบงกนเอง ความเปลยนแปลงทเหนคอ

หนา 65 / 135

เขาเรมคดมากขนเมอจะทงขยะ และแยกประเภทได และโรงเรยนจะมการตรวจขยะ แบงเปน 5 ส เขาจะแขงกนวากลมไหนท าสะอาดทสด จงเปนกศโลบาย ตองการก าจดขยะทตกคางในพนทตางๆ ของโรงเรยน และเดกๆ กท าไดนะ มาเหนทตลาดดวยท าใหเหนไอเดยเพมขน ผเขำรวมชำย: จะพดกระบวนการท างาน ซงไดขอคดจาก อ.เปยกเมอคน จรงๆ แลวเดกไทยเปนคนฉลาด แตคดอยในใจไมกลาพด ใหเดก เพราะโดนสอนโดนขมมาตลอด เราตองมพนทใหเดกลม ใหเดกรจกผด ถาเขาผดแลวเขารวาถกอยางไร เขาจะท าสงนนไดแมนมาก เลยเอามาใชในการท ากระบวนการกลม เราเสนอไปเพอเปนโครงราง ทกคนชวยกน กลมผมเกงทกคนเลย แตละคนเสนอมาสดยอดมาก พอเราเสนอไป เราพรอมจะใหเขาแกไข และในกลมเปดใจ ถาไมโอเค เอาออก จะไดสงทดทสด เพราะเราไมใชคนทดทสด แตทกคนมสงทด ในการท างานถาเราพรอมจะเปดใจซงกนและกน เราพรอมจะใหคนแกแกไข พฒนาสรางสรรค จะไดสงทด ไมใชหมายถงกจกรรมเมอครเปนสงทด ทสด แตกระบวนการมาดวยสงทด ผมมนใจวาสงนนตองด แตเมอไหรความคดไมดอยแลว ออกมากไมด เราคดวาสอนเดกอยางไรกไมด เมอคนผมเลยคดวา ถาเราสนกเดกกสนก ผเขำรวมชำย: เรองของสงแวดลอมและขยะ เปนเรองจตส านก การจดกระบวนการทพาไปลกทสด โรงเรยนเปนสงแวดลอมสมมต กฎทโรงเรยนออกมา ทกคนไมกลากาวลวง แตชมชนคอความจรง การพานกเรยนออกไป เปนการเตมเรองส านก สวนขางในมเนอหานดเดยว จรวฒ: จากการสะทอนของกลมนาจะท าใหเราเหนเบองหลงการท างาน ลองฟงจากมมมองของผ เรยน พอเจอของจรงมา แตพอมาเจอขอจ ากด ท าใหการออกแบบมาไดแคกระดาษ ถาไดมมมองจากเพอนๆ เตมเขามาวา ถาเอาไปใชในหองเรยนจรง จะตองปรบหรอเพมตรงไหน ท าใหเราเหนมมมองหลากหลายมากขน ธนญธร: อยาลมวาเราอยในแบบฝกหดการท ากระบวนการเรยนร แลวมองกลบเขาไปทกระบวนการของตวเอง ระวงเราหลงไปกบบางประเดน บางประเดนอนกบทกคน มผลตอความรสกนกคดของทกคน และมแนวโนมทจะกระโจน อยางเรองขยะเราฟงกนเยอะมาก แตยงไมคอยไดลงแตะกระบวนการ มไมกคนทพดเรองกระบวนการ อยากใหชดเจนวาเราก าลงดเรองอะไร ผเขำรวมหญง: ขอเสนอวาทโรงเรยน รบผดชอบเรองสงแวดลอม และพยายามปลกฝงสงแวดลอมใหกบเดกๆ หลงจากผานกจกรรมมาแลว ไมแนวากจกรรมนตองการสอนเรองการวางแผนการจดการขยะหรอการสราง

หนา 66 / 135

ความตระหนกใหกบนกเรยน ถาตองการสอนเรองการวางแผนจดการขยะ ตอนทเดกๆ แตละกลม ทอาจารยถามวากลมนท าอยางไร นาจะมเวลาอภปรายรวมกนมากกวาน ถามเวลา ใหนกเรยนเสนอความเหน

ประเดนทสอง ทกอยางทสอนเดกจบแคหองเรยน ไมเคยเอาไปใช บอกตอหรอเผยแพรเลย ชอบกจกรรมมาก เพราะโรงเรยนอยตดตลาด จรงๆ เดกๆ นาจะเอาความรน สะทอนไปถงตลาดและชมชนทเขาอย วาตลาดสรางขยะใหกบเขา และเขาก าลงวางแผน คณทเปนเจาของตลาดจะไมวางแผนหรอ เพราะตลาดทโรงเรยนเปนตลาดเทศบาล สกปรก น าเจงนองเลย เรานาจะสะทอนกจกรรมนออกไปสขางนอก ถาเดกท าไมได ตองเผยแพรไปสพอแม ถาเสยงของเดกไปสชมชนนาจะดขน อกอนทอยากจะเสนอวา ซอน าแลวซอนถง ทกคนรหมดวาเปนขยะ แตไมตระหนกวาทมาทไปของผลตภณฑชนนเปนอยางไร เคยไปเขาอบรมแลวเขาสอน เอาผลตภณฑชนหนงมาตง แลวใหเดกแยกวา กลองนมมอะไรบาง กระดาษมา พลาสตกมา กวาจะเดนทางมาตองใชพลงงาน ใหเดกลองวาดเปนวงจรเลย เพอใหเดกตระหนกวาของชนหนง ใชทรพยากร เพอสรางความตระหนกเรองขยะใหเดก เวลาเดกไปเซเวนฯ เขาปฏเสธถง ขวดน าดมกได ไมตองใชหลอดทกครง เปนการสรางความตระหนกเลกๆ นอยๆ เรองของขยะ จรวฒ: ประเดนนนาสนใจมาก และเปนปญหาของจรงมากๆ สามารถท าเปนระดบ Problem based Project based ไดเลย ไมไดคาบเดยวจบ แตถาเดกไดสมผสของจรง กลบมาคยกน จะยงท าใหเปาหมายทเราอยากใหเดกตระหนกซมเขาไปในใจมากขน ธนญธร: ประทบใจอะไรเพอนบางคะ ผเขำรวมหญง: ชอบการใชค าถามชวนคดแบบงายๆ สนๆ น าไปสการตอบค าถามของเดกไดงาย สอง ชอบเวลาคณครอธบาย คอใหเดกๆ ฟงกอนถงจะพด ท าใหทกคนเขาใจวาจะใหท าอะไร สวนการเปลยนบทบาทกสนก ตอนแรกใหเราเปนเจาของราน สรางขยะ แลวพลกบทบาทวาถาเราไมใชเจาของรานแตเปนบรษทจดการขยะ ก าลงจะอนอยแลว แตเราใหเวลานอยไปนด จะท าอยางไรใหเราแชอยกบจงหวะนไดนาน อาจจะสรางความตระหนกไดจรง และเหนตวเองตอนเปนนกเรยนในหองเรยน ตวเองคอนขางเปนเดกดอ สนกกบการตอบครแบบไมคด กวนด สนกด ท าใหเรารสกวา เราจรงจง แตเดกคงจะเปนเหมอนเรา เหนอยแลว ชนอยแลว และเวลาเพอนพดเยอะ จะเหล หมนไส และมตอนเบอดวย อกนานไหมจะเสรจ แตตอนเลนเกมสนกด ผเขำรวมชำย: ตวทเดนมากคอการน าเขาสบทเรยน กจกรรมกระตนเดกใหกระตอรอรนพรอมจะเรยนร ผมเคยท าแบบนกบเดก โดนเดกสะทอนวากลวครวาจะเจออะไร เมอครผมมอาการแบบนน วาครจะมาแบบไหน

หนา 67 / 135

กลายเปนกระทบเรองพนทปลอดภยในจตใจของเรา เราเรมกลววาจะเกดอะไรขน ครกท าเสยงสงไปอก บางทเดกบางคนอาจจะปรบสภาพไมได แตพลงของครเตมท แตนกเรยนรบแลวตายไป ไมพรอมจะรบพลงงานของคร เราหวงดใหเดกพรอมจะเรยนร แตพลงทสงมาอาจจะมาไปหรอเปลา สวนกจกรรม ผมรสกวาหรอเรามประสบการณเดมเลยเดาทางกจกรรมออก แตเดกอาจจะวาวกได แตรสกเหมอนทคนอนท าหรอเปลา เปนกจกรรมทเรยบงายและมคณคา แตถาคนอน เขาจะซอกจกรรมนไหม ผเขำรวมชำย: ผมชอบกจกรรมนะครบ เพราะก าลงเขาไปขยเรองการตระหนก การสรางจตส านก เปนเรองททาทายมากๆ เพราะไมสามารถเปลยนแปลงใหทงหองหรอโรงเรยนเปลยนจากหลงมอเปนหนามอได ผมเลยมองวาถาเราขยใหถกจด เหมอนเสนพฤตกรรมของนกเรยน ถาไมถกขยไปเรอยๆ จะไมเปลยนแปลง แตถาเกดการขยตรงจด จะเกดการสนสะเทอนวาสงทครสอนมาเปนไปได ใช พอสะเทอนตรงน ผมเชออยางหนงวามนคอกระบวนการเปลยนแปลง ครเอากระบวนการตรงนมาเพอสรางการเปลยนแปลงนกเรยนในเรองจตส านกได ซงยากมาก แตผมชอบมาก เลยมองวาในประเดนเหลาน เราตองตงพนทศกดสทธขนมา ใหเหนเลยวาเรองขยะมความส าคญอยางไร เลยตองลองถามและตอบตรงนใหมาก ใหโรงเรยนเหมอนเปนบานหลงหนง เขาจะมองเลยวาสงคมทงหมดกคอบานทเราตองอยรวมกน และตองสรางบรรทดใหดขน เลยคดวาทาทาย เปนไอเดยหนงทอยากจะเกบเอาไวพฒนา สอง เรองเวลามผลตอการควบคมกจกรรมทหลากหลาย พอกจกรรมหลากหลายแลวเวลากระชน ไมทนไดคด กลายเปนวาเราเรงรบใหเกดกจกรรมฉาบฉวยขนมา ตดบทไป อาจท าใหนกเรยนไมสามารถบรรลเปาหมายได

สาม ความคาดหวง ศาสตรอยางหนงของครคอ การน า สอน สรป ทกอยางตองเปะในชวงโมงทถกก าหนด พอเรากงวลมากไป จะกลายเปนวานกเรยนไมสามารถท ากจกรรมใหบรรลเปาหมายของเราได หรอในสงทเราตองการใสใหกบนกเรยนได เหมอนกลายเปนวาเราเรงเกนไปจนนกเรยนตามไมทน ผเขำรวมชำย: ในเรองของ learning outcome ทแสดงบนจอ กบเวลา 30 นาท ไมคอยพอดกนเทาไหร การสรางความตระหนกคงตองใชเวลาพอสมควร ถากจกรรมระดบน learning outcome นาจะใหแคเดกรจกแยกขยะเปน ทบานผมมขยะ 8 ประเภท ผมแยกขยะมานานแลว ถาใครนงรถไปกบผมจะรวา ผมมถงพลาสตกในรถสองใบ คอขยะทวไป กบขยะทจะขายได จะไมทงขยะ เปนเรองระยะยาวนะครบ แตกระบวนการเรยนรทวทยากรพยายามจะออกแบบใหกบผ เรยน ตวนอาจจะตองเปนคาบท 4 คงไมใชเรมตน ดงนน ถาเราเอากจกรรม แตเปลยน learning outcome จะสมบรณแบบ

หนา 68 / 135

จรวฒ: หรอแตกเปาหมายใหญออกมาวาคาบหนงจะท าเรองอะไรกอนแลวไปเรองอะไรตอ อาจจะท าใหบรรลเปาไดตามทรพยากรทมในแตละคาบ ผเขำรวมชำย: กลมนเปนกลมทใหคนแสดงความคดเหนไดเยอะทสด ผมรสกไดเลยวาตองแสดงความคดเหนเยอะมาก ไมวาขนตอนเรม การสอน การสรป ใหเดกเดกเสนอความคดเหนสงมาก ท าใหเราตองตงใจกบบทเรยนตลอดเวลา อาจจะเพมเตมนดหนงวา ตวเองรสกก าลงจะถกยดเยยดอะไรบางอยาง ไมโอเคกบกจกรรมตอนแรก รสกวาถกบงคบ ผมเพงเขาใจความรสกทเดกโดนเหมอนกน ผเขำรวมหญง: รสกนดๆ เพราะมคยเวรดค าหนงทวา เดยวจะไปลงโทษนะ จรวฒ: ผมเหนสองดาน ดานทครปรารถนาจะปลกเดก เลยใชพลงในการเขามาปลกเรากลม แตเหนอาการบางอยางแบบททกคนพดมา แตกเหนจดทคลายออกตอนทครพดผด แลวปลอยใหเปนธรรมชาตอกแบบหนง ผมวาท าใหกลมเกดความคลายขนมา เปนจดทผมพดถงเรองเสนหเฉพาะของแตละคน ไมไดมแบบแผน จงหวะแบบนนเปนปญญาบางอยางทอยในตวคร พอพดผดพดถก ท าใหเปนบรรยากาศการเรยนรอกแบบหนงของกลมไปดวยได ตองท าใหสมดลกน ฟดแบกจากเพอนดมาก อาจจะท าใหเราปรบไดมากขนวา จงหวะเราจะพาเดกไปตามกราฟของเราไดราบรน ผเขำรวมชำย: ชวงอนโทร เวลาทเราจะจดกจกรรม เมอครรสกวาเดยวนงเดยวลก มาเปนวงใหญแลวเปนวงเลก อยากใหจบเปนวงใหญเสรจแลวคอยเปนวงเลก นงอกแลว ยนอกแลว เดกจะรสกวาครใหเราท าอะไร พยายามใหการเคลอนไหวของเดกอยในโทนเดยวกน แลวพอจบในโทนนน จะท าใหกจกรรมดไหลลน จรวฒ: มประเดนเกบตกนดหนอย เหนเทคนคการเกบเดกหลากหลาย เชน ใหตบมอ ใหพด ผมวามดาบสองคม ดานหนงท าใหเดกออกแอคชน ท าใหเดกกลบกลบมาไมวาจะฟงอะไรอย แตอกดานหนง ถาเราใชเรอยๆ เดกจะรสกไมอยากท า เพราะใจเขาไมอยากท า แตครสงใหท า เหมอนครตองมมกบางอยางทหลากหลายขน หรอมโคดบางอยางทตกลงกบเดก หรอจรงๆ แลว ถากระบวนการของเราถกรอยเรยงมา เกรนน านดหนงแลวเนอหารอยเรยงตอกนไปเลย จะท าใหเดกไมรสกวาตองดงสตเปนพกๆ แตเดกจะไหลไปกบการเรยนรตามล าดบทเราวางไว การเกบเทคนคเกบประสบการณจากหลายๆ กลมจะท าใหเรารอยเรยงไดไหลลนขน สดทาย ผมคดวาเปาหมายทเราอยากจะสรางความตระหนกใหผ เรยนได ดานหนงคอการใหเขาเหนผลกระทบวา พอเกดขยะแลวเกดอะไรตอ หรอการไปเหนของจรงวาขยะเหลานไปไหน สงผลอะไร ตว

หนา 69 / 135

ผลกระทบท าใหเดกรสกถงน าหนกของปญหามากขน ตองท าอะไรสกอยาง ถงแมเราจะยงไมพดวาตองส านก แตเดกจะรสกอยากจะท าบางอยางหรออยากจะเขาใจมากขน ถาแบงหลายๆ คาบ มาดเรองผลกระทบระดบโลก มภาพ สามารถท าไดหลากหลาย แตกจกรรมนเปนกจกรรมสนๆ ท าเรองผลกระทบระดบหนง แลวเสนอทางออก พอผลกระทบไมมน าหนกมากส าหรบเดก การหาทางออกอาจจะไมลกมาก

ธนญธร: ทมนนองประทบใจมาก คอความยดหยนและความหลากหลายของคนในทม ท าใหไมวาจะโอเคหรอไม มภาวะทหลากหลาย ท าใหเลอกความเปนฉนได เดกรสกปลอดภยในแตละชวง ตอนแรกประเดนนาประทบใจมาก แตตองระวงเวลาเราพดอะไรทใหญมาก กวางมากและกระทบตอทกคน แมแตคนวจารณยงดงขอมลมา แตเราลมไปวาเราก าลงท างานเรองอะไร ตองกลบมาเนนอกวาฉนจะหยบอะไร กลมนท าใหนองอยากเตอนพวกเราทงหมด เรองความสมพนธของกระบวนการทงหมด ยงเวลานอย บางทจางนองไปพด 15 นาท ปกต ยงเวลานอยลง บางอยางยงตองชดเจน เหมอนคลปโฆษณาทมเวลาหนงนาท ท าไมแพงมาก บางทจะไดหนงนาทนน ตองใชเวลาสองสามเดอน เพอใหไดสงทชดเจนทสด นเปนเหตวา ยงเวลากระชบ ถงตองชดเจน และเชอในบรบททวางมาทงหมด

นองชมทมสวนใหญนะคะ มสปรตมาก มความเปนผ ใหญ นองรวาความผดพลาดเกดจากบางคนทอยากลอง ซงท าไดดวย แตส าหรบบางหนางานไมได ถาคณมเวลาท างานกบเดกกลมนทงวน หนงสปดาห คณเลนได เสยงได นองเปนคนชอบใหคนใหมมาเสยง แตถาชวงเวลาสนๆ และส าคญ บางทเสยงไมได อกอยางหนง เกมทท าใหตกใจ ครหลายคนคนน ากระบวนการหลายคนเขาใจผดวาสงเหลานสรางสต สรางสมาธ ไมจรงเลย ถาคณเปนคนเลน คณกหลด เกมพวกนท าใหเกดความกลว ท าใหเกดความผดพลาดซ าซาก คณตองสงเกตเหน แตไมใชความผดของคร เพราะทกคนถกอดสงทเกดขนซ าๆ ในเรา แลวบางทพวกคณเขาใจดวยวา คนน าเกมตองตะโกนเสยงดง นาทงมาก เกอบทกองคกรทท างานเกยวกบเรองน ใชคนทเสยงไดเปนคนน าเกมเทานน นองบอกเลยวาพลาดมาก หลายครงเสยงทแขงกราวอาจจะไมเหมาะกบบางเกม

หนา 70 / 135

เพราะมนไปกระชากใจ อยากใหสงเกตวาเวลาเราท าอะไรดวยความคนชนเดมๆ อยากใหสงเกตเดกๆ ในบรบทของเรามากขน ดนะทเปนผใหญ เวลาผดพลาดแลวโดนจ เดกบางคนหวเราะนะคะ แตอายมาก ยงถาผดพลาดตอหนาสาวหนาหนม เสยเซลฟมาก แตพวกเราไมรสก บางทประณามตอดวย นองคดวาทศนคตของเราตองกวางขน และลองอะไรใหมๆ ดวย แตรวมๆ แลวสนก จรวฒ: ทกบทเรยนงดงาม เปนสารทผมอยากจะบอกกลมนกบเพอนๆ ดวย คอความผอนคลาย จงหวะทผอนคลาย เปนตวของตวเอง ท าใหกลมเกดบรรยากาศทเออใหเกดการเรยนร พกเบรก 14.30-14.35 น. กลมส ผเขำรวมชำย: เพอนๆ ขยบมานงชดกนเปนวงกลม เรามาปรบอารมณกนกอน เมอกเครงเครยดกนนดหนง เรามาเรมกนใหม เราจะเชคอนกนกอน มหนงค าถามอยากใหทกคนคดค าตอบเปนค าสนๆ เอาไวในใจ คอ ถาหากพดถงค าวาขนมไทย เรานกถงอะไรเปนอยางไร ไมตองเปนชอขนม เปนรป รส ส กได “หวาน, มนเคม, หวาน, กะท, กระทะ, น าตาล, อยากกน, ท ายาก, สทอง, มนขโมงโฉงเฉง, แมน าเจาพระยา, ละเมยดละไม”

หนา 71 / 135

สวนใหญจะนกถงความหวาน กลนอาจจะเปนกลมดอกไม มสทองๆ ท าไมขนมไทยตองมสทอง ทกคนจะมภาพแตกตางกน ผมขอแบงเปน 5 กลม เราจะมาพดคยเรองขนมไทยนนแหละ นบ 1-5 ไปรอบวง แลวนงตามกลมเลขทนบได เมอวานทกคนไดไปตลาดกนมา ครกเดนดวามอะไรกนบาง สวนมากเราจะเหนผลไม เนอสตว ทมมากอกอยางหนงคอขนมไทย ครเดนไปเจอรานขนมไทยรานหนง มความพเศษอยางหนง คอขนมแตละชนดจะมค าอธบายเปนค ากลอน พดถงรสชาต ความละเมยดละไม ความงดงามของขนมชนดนทอานแลวท าใหอยากจะซอมา ไมตองกนกได แคนงมองกพอแลว เพราะสวยงามมาก แตมขนมชนดหนงทยงไมมค าอธบาย คอขนมสาล ขนมนยงไมมกลอนจะอธบายความงดงาม รสชาต สรรพคณของขนมน แมคาอยากจะไดหรอเปลา เพราะเขาแตงคนเดยว มนซ า เลยอยากจะไดความสดใหม เลยอยากใหโจทยแตละกลมแตงกลอนแปด ชวยกนแตงกลมละ 2 บท 4 บรรทด เราจะมาเลอกกนวากลมไหนคควรกบรานคา ใหเวลาสก 10 นาทนะครบ (แตละกลมแตงกลอนแปด อธบายขนมสาล – 20 นาท)

ผเขำรวมหญง: หลงจากเราไดรวมท ากจกรรมกลม แตงกลอน เปนนกกวแลว จะใหแตละกลมน าเสนอ จะเปนรอยแกวหรอท านองเสนาะรอยกรองกได หลงจากน าเสนอเสรจแลว แตละกลมจะมกลอนในดวงใจวา กลมไหนแตงกลอนไดไพเราะ ฟงแลวคนอยากจะไปซอขนมทรานน แลวเราจะรวมกนโหวตไดคะแนน กลมนนจะชนะไป เวลาเราท ากจกรรมกลม เราจะโดนคณครบอกวาหามใหคะแนนกลมตวเอง แตกจกรรมนเลอกกลมตวเองกได ถาคดวากลอนของกลมตวเองเลศ เรมจากกลมหนงคะ

หนา 72 / 135

กลมหนง กลนละมนออนนมสาล มหลากสหลายรสสะกดหอม มากรปแบบแปลกตาพาชวนมอง เชญลมลองสกนดจกตดใจ ฉ าลกเกดหอมหวานของสาล ลวนมากมเลอคากวาสงไหน ดงทบทมระยบระยบตดตรงใจ สาลไทยแสนอรอยตองลองเอย กลมสอง หอมสาลหอมนหอมยวนใจ นวลเนยนเนอนวลใยใหถวล ลองลมรสสะดงลนเปนอาจนต ยอดยพนผวผองเปนยองใย เจาตงใจปรงรสเอาใหพ หลากหลายสสวยสรรพแลสดใส หวานละมนกรนกลนตดตรงใจ กนมากไปเบาหวาน ... กลมสำม สาลดมวธท าดงน โจว โจว หยบผงฟพกทงไว โจว โจว เพมไขดบอกน าตาลใหไดใจ โจว โจว คนคนไปใหไขฟนาดจง โจว โจว แปงผงฟไขน าตาลมาผสม โจว โจว อกเตมนมหยอดมะนาวเพมความขลง โจว โจว เสรมกลนหอมยวนเยาเราใจจง โจว โจว นงใสลงหอมอรอยจดไปเลย โจว โจว กลมส สาลนนมนวลชวนชมรส หอมนมสดยวยวนใจใหหลงใหล นวลดงแกมแมคาหนาวไล ยวยวนใจใหพนชนชม ไมไดชมพนไมกลบบาน หากนงคราญไลสงคงขนขม แมนนวลนองปองจตใหชดชม แสนสขสมภรมยใจยามไดชม กลมหำ จะกลาวขานขนมหวานนามสาล เปนของดชาวสพรรณกลาวขวญถง เนอนมลนกลนหอมหวนชวนตราตรง ใหคะนงถงนวลนองเนอทองท า น าตาลทรายผงฟมอยพรอม ใสกลนหอมมวลบปผานะงามข า ไดลมรสสดชนชวนจดจ า เหมอนรอยค าจ านรรจานวลนองเอย ผเขำรวมหญง: จากทไดฟง แตละกลมสดยอกมาก เปนนกกวไดทกกลมเลย หลงจากน เราจะรวมกนโหวดวา เราจะเลอกบทกลอนกลมไหนน ามาใชการโฆษณาขนม แตจะมบางกลมลงทายดวยมโรคตามมาดวย ผเขำรวมชำย: เพอนคนไหนจะยกมอใหกบกลมทหนง ยกมอเลยครบ “7” กลมทสองครบ “4” กลมทสาม “4” กลมทส “3” กลมทหา “2” ผเขำรวมชำย: ในระหวางทรอ จะสงเกตวาคณครใหโจทยไปแคใหดรป รส เฉยๆ แตยงไมไดบอกกระบวนการท า แตกลมเมอสกครไดพดถงแกมของแมคา ขนตอนการท า วธการท า มการใสจนตนาการ ใสความคดเขาไปในผลงานของเรา คณครก าลงจะบอกวา คณครก าลงพาพวกเราลงมอฝกหดการเขยน เขยนอยางไร เขยนโดย

หนา 73 / 135

การใสความคด ความสรางสรรคลงไปในผลงานของเรา ซงเรยกวาการเขยนเชงสรางสรรคนนเอง ซงไมใชแคการเขยนกลอนแปดอยางเดยว แตยงรวมเรองสน นทาน นวนยาย เปนตน ถาใครชอบ สามารถน าไปเขยนงานเกบไว ท าเปนหนงสอของตวเอง สรางรายไดใหกบตวเองได จรวฒ: บอกเปาหมายวาอยากพาไปเรยนรเรองอะไร

ผเขำรวมชำย: เปนการเขยนสรางสรรค ตอนแรกไมไดระบกวาตองใชการเขยนเปนกลอนแปด แตกลวสะเปะสะปะเกนไป เลยก าหนดใหเขยนเปนกลอนแปด จรวฒ: ชวยกนสะทอนประสบการณนดหนงวา เพอนตงเปาหมายไว เราในฐานะผ เรยนไปถงจดนนไหม (แตละคนเขยนสะทอนความรสกจากการผานกจกรรม – 5 นาท) ผเขำรวมชำย: จากการเปนผสงเกตการณ ฝายโสตถอวาโอเค กจกรรมทเรยนในตอนแรก พวกเราชาไปนดหนง สวนใหญจะมองในภาพรวม นกเรยนทกคนสนกมาก พอเหนขนมกหวเราะแลว สงเกตกลมทสนกทสดคอกลมทหา หวเราะไปดวย นอนไปดวย กลงไปดวย สวนกลมทเสรจเรวทสดคอกลมทสอง ผเขำรวมหญง: ตอนเพอนๆ ในชนเรยนท ากจกรรม เหมอนเขามความสข เขาใสใจลงไป ใสความรสกจรงๆ เหมอนเขาอยในบรรยากาศนนจรงๆ เขากยม ไมไดกงวลอะไร แลวไมไดเครยดวาครจะไปท าอะไรเขา หรอไปท ารายเขา หรอไปกาวกาย ขดจงหวะความคดของเขา เหมอนเราใหอสระในการคดกบเดกๆ ในเวลาทเขาท ากจกรรม

หนา 74 / 135

ผเขำรวมชำย: เราปรบกจกรรมมาสองสามรอบตงแตเมอวาน ตอนแรกเราจะใหเขยนอธบายขนม แตมองวานาจะไมสนก ไมไดท ากระบวนการกลม เปนการเขยนรายบคคล เรามานงปรบกนไดขอสรปเปนแบบน จากทเหนผานมาสามกลม คดวากลมเรานาจะดรอปทสด แตพอมาลงท ากจกรรมจรงๆ แลว รสกวาผลตอบรบโอเค เกนคาดจากทเราเหนทแรก ทเลอกขนมไทยเพราะตอนแรกเราวางวาสามารถบรณาการสอนไปหลายๆ ชวโมงได เชน พอเรารตวขนมแลว คาบตอไปเราจะสอนวธการท าขนม เดกไดลงมอท า การท าขนมจะมการชงตวงวดวสด จะบรณาการวทยาศาสตรเขามาเรองสารอาหารทไดรบ หรอประโยชนและโทษของอาหาร แตวาโจทยมเวลา 30 นาท เลยไดประมาณน ผเขำรวมชำย: รสกไมคอยเปนตวเอง ไมใชนกเรยนจรงๆ เลยไมกลาพดมาก ตวกจกรรมตอนแรกกงวลเหมอนกนวาจะแตงออกมาส าเรจหรอเปลา บางคนบอกวาสองบทเยอะไปไหม แตสดทายกท าออกมาไดยอดเยยมมาก ถอวาท าเวลาไดด แตเราตองตดบางสวนไปเหมอนกน อยางสวนถอดบทเรยน กลายเปนครสรปให จรงๆ อยากจะใหอภปรายวาท าไมถงเลอกกลมนไดทหนง จะไดรลกษณะของกลอนทคนชอบมลกษณะไหน และมการจดแสดงผลงานดวย จากบทเรยนทงวน กลมเราคอนขางแตกตางจากกลมอน จะใชสนทรยมากกวา ใชจนตนาการ ไมตองซเรยสมาก คดวาทกคนนาจะมความสข ผเขำรวมหญง: สงทรสกคอเขากบบทเรยน คอไปเทยวตลาดพอด แลวเลอกขนมไทยโดยเฉพาะ เหมอนมกลองถาย เขากบเรองราวไดด จรวฒ: มาทางฝงผ เรยนครบ ผเขำรวมชำย: ชอบวธการ เปนกระบวนการทกาวขามเนอหาไปเลย จรงๆ การยกตวอยางครสวนใหญจะบอก 1 2 3 4 5 แตกลมนกาวขามไปเลย และท าใหเราเหนความผบาผบอของตวเอง พอเราหลดจากเนอหาไป ท าใหเดกสามารถแสดงความเปนตวเองได และชอบอกอยางคอสอมาประกอบ บางทใหเขยนเชงสรางสรรค ไมรวาจะสรางสรรคอยางไร ผเขำรวมชำย: แคอยากชวนคดวา กจกรรมนถาไมมครกไดไหมครบ ทกลมท ากจกรรมไป ขณะเดนไปดแตละกลม ไดชวยเขาอยางไรบางหรอเปลา อยากฟงมมมองของการเปนครเวลาเขาไปในแตละกลม

หนา 75 / 135

ผเขำรวมชำย: ถาเปนเดกจรงๆ จะตองมปญหาอยแลว คดไมออก ตรงนแตอยางไรด แตงแบบนผดหรอเปลา ในความเปนจรง เราตองเขาไปแนะน าฉนทลกษณ สมผส แตเนองดวยเราเปนนกเรยนหองพเศษ ไมมปญหาอะไรเลย ทกคนแตงอยางเมามน เลยเขาไปแทรกไมถก ไมมจงหวะวาจะเขาไปชวยเหลอ แคดวากลมไหนเสรจแลวกลมไหนชา แลวปรบเวลาตามกลมนนๆ ผเขำรวมชำย: พอสดทาย สงทคณอยากจะประเมนเดก นอกจากแตงกลอนแปดแลว มสงไหนทเราเหนวากจกรรมนจะสามารถประเมนได ผเขำรวมชำย: จรงๆ จะใหถอดบทเรยนดวยกนวา รสกอยางไรเวลาเขยนกลอน ฟงกลอน และคดวาสงทเรามประโยชนอยางไร เขานาจะไดสะทอนวาการเขยนเชงสรางสรรคใหความรสกอยางไร และจะเอาไปใชประโยชนไดอกไหม ผเขำรวมหญง: สงทเหนวากลมนท าไดด จงหวะของคณครทมเดยวกนหมดเลย ไหลไปดวยกนไดราบรนมาก กจกรรมนใหนกเรยนมสวนรวมมากๆ ทงท าเองอยในกลม คด น าเสนอ และชนชมกนและกน ชอบความสบายๆ ไมตองบอกวาผดหรอถก แคบอกวากลอนแปดเปนอยางนนะ แลวแตไป ไมมผดมถก แตใหเราเลอกกนวา ความงามของภาษา ใครชอบแบบไหน แตพอยอนกลบไปมองวา กลมมจดประสงคเขาใจการเขยนเชงสรางสรรค แตเลอกโจทยมาเปนขนมสาล แตเราท าเหมอนกนหมดเลยคอกลอนแปด เรายงไมเขาใจวาการเขยนเชงสรางสรรคคออะไร แตถาเปลยนวตถประสงคเปนการเขยนกลอนแปด จะตรงเลย ผเขำรวมชำย: ผมชวนคดมาก ผมมองแตกตางจากทบอกวากจกรรมนไมมครกได (ชวนคดครบ) ผมชวนคดเพมวา กจกรรมนครเปนฟาซลเตเตอรไดเดนชดกวากจกรรมอนมาก เดก ม.3 โดยเฉพาะเดกไทย สามารถแตงกลอนไดอยแลว ไมตองเขาไปยงเลยดวยซ า แตครตองเตรยมกระบวนการ เพราะครปลอยใหเดกคอนขางเปนอสระมากแตลกซง โจทยสนๆ ใหแตงกลอนออกมา เดกทเขาไมรเรองตองหาขอมลดวยตวเอง เดกบางคนเสรชอนเทอรเนตเกยวกบขนมสาล ผมคดวาเปนวธการทประสบความส าเรจมาก ครไมตองพด แตเดกกลบตองหาความรเพมเตม ควบคไปกบความสนทรย โดยสวนตวผมคดวากลมนเปนกลมทประสบความส าเรจในการสอนสงมาก ผเขำรวมชำย: พอมานกถงทพดเมอคร ถางานนใหเปนการบานเดกไปท า จ าเปนตองมาท าในหองหรอไม หรอใหเปนการบานกได บอกหลกการไป แลวแตงชมความงามของธรรมชาต ผลทเกดขนจะไดเหมอนกนไหม

หนา 76 / 135

ผเขำรวมชำย: แตสงทจะไมเหนคอกระบวนการท างานกลมครบ เราอยากใหเดกมาชวยกนคด อยางตวเองเปนครภาษาไทย แตไมชอบแตงกลอนไมงามเหมอนเพอน เลยไมคอยชอบ เขาใจวาเดกบางคนไมไดแตงเกง ถาเพอนชวยเพอนจะคอนขางไดงานทโอเค ผเขำรวมชำย: ผมมองวาการเอากลบไปท าทบาน เปนการมองถงผลของงานแลว ไมไดมองทกระบวนการ การประเมนผลของงานเปนการประเมนผลรปแบบเกา ท าใหรปแบบการศกษาไทยลมเหลว เราควรประเมนทกระบวนการมากกวาผลของงานครบ เพราะถาเอากลบไปบานเราจะไมเหนกระบวนการ แลวยากมากทครจะไปแอบดวานกเรยนแตละคนท างานกนแบบไหน ผเขำรวมชำย: ชวยขยายความค าวาประเมนกระบวนการหนอยครบ ผเขำรวมชำย: ประเมนกระบวนการคอเราไมไดมแบบประเมนชดเจนวาเดกมสวนรวมกบกจกรรมมากแคไหน ถาเราสงงานกลมกลบไปท าทบาน เดกทท าไดกท า สวนเดกทไมท า พอถงเวลาสงกแคเขยนชอสง คอความเปนจรงทกวนน แตถาอยในหอง เราจะไดเหนเดกท างานทกคน ผเขำรวมหญง: มเครองมอทเรยกวาประเมนตามสภาพจรง ทโรงเรยนล าปลายมาศใช รบกวนเอาคยเวรดไปเสรชนะคะ ผเขำรวมชำย: ผมชอบกระบวนการน ผมเปนคนชอบกลอนแปด ชอบเขยน ชอบอาน แตอยในสภาวะกดดน ท าใหความรเกาๆ ของเราหายไปชวยขณะ ตองใชเวลาในการดงกลบมา ท าใหเราเขาใจวา เวลาเราท ากระบวนการกบเดกซงเปนเรองทเขารอยแลว แตเวลากดดน จะท าไดไมด มนตองใชความรสก สมผสตางๆ มากมาย แตภายใตแรงกดดน สามารถใหแตละคนในกลมดงสงเหลานออกมาได คอแทนทจะเดนกลบบานซมซบธรรมชาต นนคอสนทรยกบการประพนธ แตถาตองการประเมนการมสวนรวม การท างานเปนทม พอหยบประเดนกลอนแปด แทนทจะเขยนเพอความลกซง กลายเปนการเขยนเพอความสนกดวย ท าใหการเรยนแทนทจะกดดนมากจนเปนทกข กลายเปนความสข ท าใหไมเบอกลอน ผมเชอวาหลายคนตองเบอตอนเดกทตองมานงเขยนกลอน เพราะมนเขยนยาก แตพอมานงท าดวยกน มความสนก จรงๆ เรากท าไดนะ ท าใหผ เรยนมความสขในหองเรยนมากขน

หนา 77 / 135

ผเขำรวมหญง: เวลาพดถงงานเขยน ถาเปนบทกวเพอใหรางวลดๆ คนหนงคงตองเคยวกร ากบตวเอง แตเวลาท างานกบเพอน มสงหนงเกดขน คอเวลาเราชนชมงานเพอน สงเกตไหมคะ เวลาแตละกลมน าเสนอบทกว ทกคนจะวาว ด มนท าใหรสกด เปนสนทรยะอยางหนงทแสดงออกมา ท าใหคนทแตงกไดรบตรงนนดวย แตถาเดกคนหนงไปนงคดนงเขยนคนเดยว เขากเคยวกร าทงวนทงคน ของฉนเจงสดแลวมาตดประกวด อาจจะมโมเมนตวาท าไมของฉนไมไดรบการยอมรบจากเพอน ทงทฉนท าเตมท ท าดมาก เสรมอตตามนษย กจกรรมนคลคลายบางอยาง เราไมจ าเปนตองกวเอกกได แตเรามสนทรยะของฉน ผเขำรวมชำย: ของผมคยเรองกระบวนการ คดวากลมนกลาทจะเลนเรองนในเวลา 30 นาท กบใหแตกลอน โดยชววทยาสงคม ชววทยาเคม สมมตถากลอนไมออก จะท าอยางไร นคอค าถาม เปนสงทตดสนใจไดกลามาก แตกลาในทางทถก ชนชม สอง เวลาเราจะคดงาน ผมวาเราจะตองใหนกเรยนมตนทน งานนเกดไดดวยเรามตนทน ครบาอาจารยฟาดกนมาแตโบราณ เลยไดกลอนแปด ดวยเหตผลสวนตว แตถาในหอง แตงกลอนไมเปนเลยกม ควรจะมตนทน คณครวาไปตามหลกใหแนนกอน เปนสงทเราตองมองอะไรสองดาน เวลาเราจะท าอะไร เราตองดตนทนนกเรยนเรากอน บางทเราใหนกเรยนคด แตถานกเรยนไมตนทน งานจะสะเปะสะปะ

สดทาย แตะเรองเนอหานดเดยว สงหนงทตองขอคณครภาษาไทย บางคนแตงได บางคนแตงไมได แตสงทครภาษาไทยตองชวยสอนคอตองฟงเปน นคอสงทบานเราขาด ยกตวอยางบานผมเปนหมอล า ประยกตมากมายเปนเดง เดา ใสสน มเพลงเยอะ ลกหลานเราไปฟงตรงนน เพราะเขาฟงผญาบานเราไมออก ฟงกลอนไมออก ราชภฏอดรฯ ตงสาขาหมอล าไดสามปแลวยบ เพราะนกศกษา 12,900 กวาคน ฟงหมอล าไมออก ไมฟงตวเนอไดเลย แตกอนภาคอสาน พดผญาเหมอนเจาบทเจากลอนเลย ผมกลาพดเพราะผมแตงไดตงแต ป.4 แตโตมาท าไมผมไมเลน เพราะไมมใครฟง ลกศษยลกหา เพอนไมฟง สงทเราจะตองชวยกน ตอใหแตงไมได กตองฟงเปน ฟงแลวรเลยวาเลนค า แลวเราจะมคนฟง มคนซองาน มคนซอกลอน มคนซอหนงสอ ฟงหนงตะลง เราตองสอนสองอยาง ทงในการแตงและการฟงดวย จรวฒ: ถาจะเพมเตมคอ เรองตนทนเปนเรองหนง การทเดกเขาใจเรองค าคลองจองหรอสมผส ผมวาครอยกบเดกจะอานเดกออกวา เขามตนทนแคไหน การอานเดกตองเกดขนตลอดตอนทเราออกแบบ พออยในหองจะมสภาวะในหอง ถาเราอานเดกออก เราจะหาทางดแลไดถก ประสบการณทเกดขนทงหมด ไมมอนไหนไมเกดการเรยนร ทกประสบการณ เขาจะแตได ไมได รสกชอบ ไมชอบ เฟล ถามจดทครถามความรสก ถอดบทเรยน ส าคญมาก ทกคนบอกไดวาเขาแตงแลวเปนอยางไร บางคนกอนหนานแตงไมได แตพอแตงกบเพอนแลวแตได รสกสนก ภมใจขนมา กเปนบทเรยนทงหมด และพลกแพลงไดอกหลายๆ แบบ อาจจะจบเปนกลมและแตงทละวรรค แลวดวาเรองจะไหลไปถงไหน มความสนกทสามารถเกดขนได

หนา 78 / 135

ธนญธร: นเปนอกกจกรรมทชอบมาก นอยแตลงตว งายแตชดเจน คอบางครงสวนใหญงานทมมกเปนแบบน เราอยากใหดทสด หนกแนนทสด ชดเจนทสด เขมขนทสด ยงมสมาชกเยอะ ยงอยากใสของเจงเยอะๆ ถามชวงเบาๆ ดวย แตลงตวหมดเลย นองโอเคคะ

จดชวนใหใครครวญส าหรบทงหมด มโมเมนตทบางท อยากฝกใหเราอานรองทเราจะเจอซ าๆ ในหองเรยนของเรา ทอยในเดกดวย ครดวย เชน ตอนทนงมองด เรามรองอย ตอนเดกถามวาลงคะแนนใหตวเองไดไหม ส าหรบนองนคอรอง เดกสวนใหญจะเชยรแคทมตวเอง เปนมมมองทโรงเรยนชอบสรางบลอกใหเดกเลนพวก ในมตการเมอง ของสงคม มนแยยากเพราะอยางน เรองบางเรองแคนเอง แคเอาจดทวามาถาม เธอจะท าแบบไหนกได คอการอนญาตใหเขาเปน แตตองใหเหตผล นองชอบบอกเดกๆ วา เกมของครทกเกมสนกมาก ถาทกคนซอสตยกบตวเอง ใหเขาเหนวาเขาควรกลบเขามา การทคนคนหนงเคารพเสยงจรงแทของตวเอง ไมใชแคเชยรพวกของเขาอยางเดยว การทครชใหเหนสงเหลานได มคามาก และถามสรปตอนทาย จะชวยใหมคาขน ไดถามความรสกของแตละชวง ชวงลงคะแนนอาจท าใหยากขน และครมกตดรอง กจกรรมของเราชอบจบดวยการสรปคะแนน สรปผลชนะ สงทนองเจบปวดกบระบบการศกษาคอ มนท าใหคนควบแขง เราสรางผลผลตใหควบแขงขางนอก แลวครกยงสรางการควบแขงอยเรอยๆ ถาครไมตระหนก ครจะสรางเดกใหออกไปควบแขงและเจบปวดจากการควบแขง เพราะวาพนทของคนชนะมไมกคน ถาเราลอดทอนพวกน แตเปลยนเปนท าใหเหนวาครภมใจผลงานของแตละคนมากเลย และบางทเราลงรองการอธบายเยอะ บางทเราไมเหนวาเรองนไมตองสอนกได อาจจะชแนะใหเหน แลวการปลอยพนทส าคญ ยนยนวาหลายสงทเกดขนในกระบวนการ ตางจากการเผชญเอง เชน บอดสแกนใชไหม นอนทบานกได ท าไมในกระบวนการชอบใหม แสดงวาคนออกกระบวนการคดแลววามผล อกอยางหนง การสะทอนตวเองของทมน พดแตสงทเกดขนขางหนา พดแตผลผลต ไมมใครพดเรองตวเอง ตอใหผลผลตทคณสรางหรอกระบวนการของคณดเยยมแคไหน อยาดแคผลอยางเดยว การทคณรสกอยางไร การทคณเตบโตคอการทคณเรมมองเหนบางอยางในตวคณเอง มผลตอการท ากจกรรมมากๆ เลย

หนา 79 / 135

พกเบรก 15.45-15.55 น. กลมหำ

ผเขำรวมชำย: เชญเดก ม.3 นงเปนวงกลมครบ วนนครจะมาชวนใหเดกๆ จบค ลองเลอกคนทเราไมเคยคยดวยเลยหรอคยดวยนอยทสดในสองวนทผานมา แลวเราอยากจะมโอกาสคยกบเขาบาง ไดคแลวนงลงครบ จบมอกนไว คอยๆ หลบตาลงครบ ลองดตวเองวาลมหายใจของเรา ไมตองบงคบลมหายใจ คอยๆ สงเกตมน ลองดวาควเราขมวดหรอเปลา ตาของเรา จมกของเรา รมฝปากของเรายมอยไหม ไหลของเราเกรงอยหรอเปลา คอยๆ ดลมหายใจตวเองนะครบ เมอเราอยกบลมหายใจแลว อยากชวนใหเดกๆ คดดวา มขาวมอไหนในชวตของเราทมความหมายกบชวตของเรา ขาวนนไมตองใหญโต อลงการ เลศหร บางคนอาจจะประทบใจขาวมอเลกๆ ของเรา ลองมองอยางละเอยดวาขาวมอนนเรานงอยกบใคร อะไรท าใหพเศษกบตวเรา มความหมายและคณคากบตวเอง คอยๆ มองอยางละเอยด แลวกลบมาทความรสกของตวเอง คอยๆ คด คอยๆ นก อยกบตวเอง ถาเหนภาพเหลานนชดเจนแลว คอยๆ ปลอยมอเพอน และลมตาขน แตละคนจะมภาพการทานขาวทมความหมายตอชวตตวเอง เราอยากจะแบงปนสงทเราคด มพลงอยขางในใหเพอน เราจะใหคนทอายมากกวาเลากอน ใครอายมากวายกมอ มเวลา 1 นาทใหคนอายมากกวาเลาเรองราวการทานขาวมอนน ทมความพเศษ และความหมายตอชวตของเรา สวนคนฟงมหนาทฟงอยางเดยว ไมตดสน แขวนค าถาม (คนอายมากกวาเลาขาวมอทประทบใจในชวตใหเพอนฟง – 1 นาท)

หนา 80 / 135

คนแรกจบแลวนะ ส าหรบเรองทยงไมจบ เรายงมโอกาสเจอกนพรงนอกวนหนง สามารถเกบไปเลาไดอก เราไดฟงคนแรกเลาไปแลว คนทสอง เราเลาสงทเราตงใจจะเลาในครงแรก เชญครบ (คนอายนอยกวาเลาขาวมอทประทบใจในชวตใหเพอนฟง – 1 นาท) จะเหนวาแคขาวเมดเลกๆ เมดเดยว สามารถกอพลงชวตมหาศาล และสงทท าใหขาวเมดเลกๆ มพลงขนมาไดอยรอบตวเรานเอง ส าหรบคนสองคนทยงไมคยกนสกเทาไหร มโอกาสไดมาเจอกน ผมถอวาเปนของขวญพเศษส าหรบทงสองคน และเราไดเรยนรสงตางๆ ตอไปนรวมกน ขออนญาตใหเดกๆ จบคขางๆ เปน 4 คน จะได 5 กลม ผเขำรวมชำย: สวสดนกเรยนทกคนครบ นกเรยนรไหมวาตอนนเรานงอยทจงหวดอะไรครบ “นครปฐม” เรามารขอมลของนครปฐมนดหนงนะครบวามอะไรบาง โดยดจากค าขวญของนครปฐม ซงแสดงลกษณะเดนของจงหวดไว นครปฐมมอะไรโดดเดนบางครบ “สมโอหวาน, ขาวสารขาว, ลกสาวสวย, ขาวหลาม” นกเรยนสงเกตไหมวาครขดเสนใตค าวาอะไรบาง “ขาวสาร, ขาวหลาม” จะมค าวาขาวในประโยคนน จงหวดนครปฐมถอวาเปนอขาวอน าของประเทศ เมอวานครไดไปเยยมตลาดศาลายา ไปเจอรานขาวรานหนง ลองสงเกตนะครบวาขาวมลกษณะใกลเคยงกน แตมหลายสายพนธมาก นกเรยนรจกพนธขาวอะไรบาง

“ขาวหอมมะล, เสาไห, มะลแดง, หอมนล, ขาวก า, ไรซเบอร” คณครไดหยบขาวสารจากรานนนมาอยตรงหนานกเรยนแลว ใหลองจบคชอพนธขาวกบขาวทนกเรยน

เหน ลองดวาเรารจกขาวมากแคไหน

หนา 81 / 135

(แตละกลมจบชอพนธขาวกบขาวสารทอยตรงหนา – 2 นาท)

เราลองมาดวาขาวทเราจบคชอกบพนธขาว ถกตองไหม แตละถงจะมหมายเลขอย หมายเลข 1 ขาวเหนยวเมยลมผว หมายเลข 2 ขาวหอมมะล เชยงราย หมายเลข 3 ขาวเหนยว ... เชยงราย หมายเลข 4 ขาวหอมมะล โคราช หมายเลข 5 ขาวเหลอง สรนทร หมายเลข 6 ขาวหอมมะล ยโสธร

หมายเลข 7 ขาวเสาไห สระบร หมายเลข 8 ขาวหอม ปทม หมายเลข 9 ขาวนครสวรรค หมายเลข 10 ขาวเหลองปะทว ลองสงเกตวาขาวสบหมายเลขนมาจากภมภาคตางกน ชอกแตกตางกน มขาวจากอสาน เหนอ กลาง ภาคใต ขาวชอเดยวกนแตมหลายสายพนธ จะใหครไกแจมาชวนคยความหลากหลายของสายพนธขาว ผเขำรวมชำย: เราจะเหนวาแคขาวเมดเลกๆ เมดเดยว จะเหนถงความแตกตาง ทงๆ ทหนาตาคลายๆ กนมาก มนคอพนธขาวเหมอนกน แตมาจากสงทแตกตางกนมาก ครจะลองชวนคดวามเหตปจจยอะไรบางท าใหขาวเหลานนแตกตางกน เราจะมกระดาษเอ 4 อยขางนน ... เราจะมาลองฟงแตละกลม วาอะไรท าใหขาวมรสชาตแตกตางกน

หนา 82 / 135

“สภาพอากาศ, ดน, น า, พนธขาว”

“สภาพอากาศ, การตงชอ” “สปชส, จ านวนน า, ภมอากาศ, การสนบสนนของภาครฐ” “ดน, อากาศ, น า” “วธการปลก, แรธาตในดน”

จะเหนวาถาสภาพแวดลอมทแตกตาง จะท าใหขาวเหลานนแตกตางไปดวย ไมตางจากคนทเตบโตในสภาพทแตกตาง เราถงเกดและเตบโตในความแตกตาง ความแตกตางเหลานไมไดเพงเกดมาในยคเรา แตยอนหลงไปหลายรอยป มการพฒนามาเรอยๆ จะยอนกลบไปดวาขาวเกดจากอะไรบาง ขาวเปนอาหารหลกของโลก เปนหญาทมขนาดใหญทสด เราคนพบทประเทศจนเมอ 9 พนปทแลว มนษยมการปลกขาว สวนในประเทศไทย เมอ 5 พนป มแกลบในเครองปนดนเผาทโนนนกทา แสดงวาขาวของประเทศไทยเกดเมอ 5 พนปทแลว นครปฐมมการท านาอย 4 แสนไร หรอ 30% ของพนททงหมด ปลกท อ.บางเลน ก าแพงแสน นครไชยศร เปนพนธขาวเหลองออน เหลองเลก เราจะเหนวาขาวเกดจากอะไร ประเทศของเรารบขาวมาจากไหน และรวานครปฐมมขาวอะไรบาง อยากจะกลบมาทตวเรา ครอยากจะถามวาแลวทบานของนกเรยน กนขาวพนธอะไร และขาวเหลานนมาจากไหน ผเขำรวมชำย: นกเรยนจะไดรบแจกกระดาษสองแผน ถาตอบไมได ใหโทรถามผปกครองวาทบานนกเรยนทานขาวพนธท าอะไร และไดมาจากไหน เชน ซอมา ทบานท านาเอง คณตาคณยายเอามาฝาก ... เอากระดาษมาตดบนฟลบชารตเลยครบทละกลม ถาของเพอนเปนพนธเดยวกน ใหตดไวดวยกน ... เราจะเหนความหลากหลายของพนธขาว รอยละ 80 เราทานขาวหอมมะลซงมหลายพนธจากทตางๆ สวนใหญมทงซอมาและท าเองดวย ครอยากจะใหนกเรยนทท าเองมาชวยเลาสนๆ วา กระบวนการไดขาวมา ไดมาอยางไร นกเรยนอยากรไหมครบวาเขาท านากวาจะไดขาวมา มกระบวนการอยางไรบาง

หนา 83 / 135

ผเขำรวมชำย: ทบานท าขาวเหนยว และขาวมะลโพนแพง กาฬสนธ ป 2559 เปนกลมทผลตพนธขาวหอมมะลอนดบหนงของกระทรวงเกษตร ขนตอนแรกตองไถกอน แตเราไมมรถไถ เลยตองจาง ไรละ 250 บาทตอคนตอวน ผมมนา 10 ไร พอฝนตกมา เรากไถอกรอบหนง พอไถแลว จะใชรถสมใหญตดน เสรจแลวเรากหวาน พอหวานเสรจแลว กจางรถตดนอก พอโตแลวตองดแล น าเราไมมชลประทาน กใหฝนดแล สวนป ย เราเลอกใชป ยอนทรย เศษวสดทหาได หรอน าหมก สงทเราพอจะหาได รอขาวออกรวงอกสกหนอย เราจะไดเกยว คาเกยวขาว 300 บาทตอคนตอวน แลวพกไวนดหนง ใชเวลาตงแตมถนายนถงปลายพฤศจกายน ผเขำรวมชำย: จะเหนวา นกเรยนหลายคนไมไดท านา หรอท านาแลวกไมไดท าเอง นกเรยนสนใจไหม ถาสนใจคาบหนาแตละกลมใหไปศกษาและเตรยมน าเสนอขนตอนการท านาทละเอยด ตามความสนใจ ท าอยางไรเพอนจะเหนภาพทเดกชายตวามา ในคาบถดไปเราจะไดลงไปปฏบตกบปราชญชาวบานทครเตรยมไวแลว ผเขำรวมชำย: ครขา หนสนใจจรงๆ คะ แลวมนมพนธขาวขาวไหมคะ หนไปโลตสแลวเคยเหนมเขยนวาขาวขาวผสมขาวขาว 15% ผเขำรวมชำย: ค าวาขาวขาวม แตอยวาเขาจะเอาพนธอะไรมาท า ขาวขาวไมใชชอพนธขาว แตเปนขาวทเอามาขด (เสยงหวเราะ) ขอบคณนกเรยนทกคน เราจะไดมาคยเรองการท านาและการปลกขาวกนตอในคาบหนา จรวฒ: อยากใหกลม 5 บอกเปาหมายการเรยนรวาอยตรงไหน แลวเราไปถงไหม

หนา 84 / 135

ผเขำรวมชำย: เรามองปญหากอนวาเดกไทยทานขาว แตไมรวาเขาจะรจกขาวจรงๆ ไหม ค าวารจกในความหมายของเราคอ หนง ความหลากหลายของพนธขาว คดวาเราไปถง อาจจะท าใหเขาสะทอนวา ตวเองไมเคยรเลยวามพนธอะไรบาง เวลาจดกจกรรมจรงคงวนวายถามพอถามแมพอสมควร สอง เราออกแบบไวในคาบตอๆ ไป คอเดกไดดกระบวนการท านา และเราจะพาไปดจรงๆ แลวสดทายคอการทดลองปลก อาจจะปลกใสกระถาง ใหเขาเหนความยาวนานและล าบากกวาจะเปนเมลดขาว จรวฒ: ชวนทกทานเขยนสะทอนการเรยนรครบ เปนรอบสดทายแลว ... (แตละคนเขยนสะทอนการเรยนร) ... กลม 5 มการเรยนรอะไรทอยากจะแบงปนกบทกคนไหม ผเขำรวมชำย: ตวเองมความกงวลใจอยบาง การเปนกลมสดทาย เพราะหลายกลมเลนมกไปหมดแลว ตองเปลยนจนวนาทสดทาย ตอนแรกตงใจจะเลนเกม แตไมใชทาง เลยเปลยน แลวเรารสกเสยดายความมคณคาในตวมนษย บางสงบางอยางเราไมเคยประจนหนากนแลวบอกเลาความสวยงามในการมชวตอย อยากใหลองฟงคนอนเลาคณคาในการมชวตอย เลยลองท ากระบวนการด แลวรสกวาสามารถสรางพลงได รสกดใจ ตอนแรกกงวลใจเรองทมงานเหมอนกน แตสดทายปลายทาง สงทวางใจทสดคอวางใจในทม ท าใหเรารเลยวาถาไมวางใจในทม เราจะรอนรนมากกวาน แตเมอใดทเราไววางใจ เขาจะท าเตมความสามารถ ผเขำรวมหญง: เราเปนกลมทไปตลาดดวยกนตลอด จะคยดวยกนตลอดเสนทางทเดนวาอยากท าเรองนไหม อนไหนคนสนใจกถายไวกอน แลวมาประชมกลมยอยอกท เมอคนกลบมากคยกน เมอเชากคยกน คยกนเยอะมาก แมกระทงตอนเทยง เพราะเรารสกวาหวขอขาวทเราเลอก มนเปนสวนหนงของชวตทกๆ คน อยในสายเลอด เลยคาดหวงวาจดหมายปลายทางเรามองไปไกลกวานน ถาสมมตเราสอนไดครบทกเนอหาเรองขาว

หนา 85 / 135

เดกจะมความตระหนกเหนคณคาของขาวมากขน จากทเขากนเพอใหชวตรอด เขาจะกจและมองเหนถงความเปนมาเปนไปของขาว เชอมโยงไปถงวฒนธรรมประเพณทผกพนกบขาว ซงนเปนแคจดเรมตน ผเขำรวมชำย: ผมขอแบงปนขนตอนทมองแลวดนาจะเปนปญหา ตอนชวงทใหผ เรยนออกมาตดขาวทตวเองรบประทาน ถาเราท าเปนชองไว แลวเขยนชอพนธขาวแตละชอง มองไปจะเหนเลย แลวเกดการแลกเปลยนกนอกวา ทบานเปนอยางไร อรอยไหม เปนการแลกเปลยนนอกรอบเพมเตม สวนการท างานรวมกน ถกใจทไดท างานเปนกลม เราเปลยนกระบวนการเกอบทกวนาทเลย คอเหนกลมนน เกมไปแลว กลมเราจะเอาอะไร เพราะดซ าๆ อยากจะเปลยนอรรถรส ผลงานเลยออกมาอยางทเหน ผเขำรวมหญง: การท างานกลมท าใหเหนความมงมนของทกคน คนอนมความตงใจสงมาก ท าตงแตเมอวาน ตอนจะเขาหองกยงคยกนอก ท าใหคนพบวาเราตองมความตงใจเพมขน สอง เวลาบอกวาคณครจะเฉลย สายทกคจะมองไปทกระดาน นาตนเตนมาก ปกตไมไดสนใจสายตานกเรยน ครจะเฉลยกแคนน แตปรากฏวาเหนสายตาเพอนๆ ขนาดเราเปนครยงตนเตนมากเลย ดงนนเวลาเราใชค าวาเฉลย มนอาจจะท าใหเกดอารมณอะไรสกอยางได ตองขอบคณเพอนๆ ทใหความรวมมอดวย ท าใหกจกรรมของเราเปนไปตามขนตอนมาก ผเขำรวมชำย: เรองกระบวนการ เรองดยงไมพดหรอก เพราะไดเหนกนพอสมควร แตเรองไมดกเหนอย มหลายอยางทเราจะตองปรบปรงแกไขอยางทหลายทานวาแลว เรองตวตน เวลาท างานมคนชวยเชคจนตนาการของเรา เวลาเราคดแผนการสอนคนเดยว กไหลไปตามแนวทางของเรา แตพอเราไดปะทะกบคนมความตองการ มเปาหมายเดยวกน ท าใหเกดงาน เกดกระบวนการทกวาจะมมาได แตพอไดแลวโอเค สมกบทเรากวาจะมาถงได

เรองสดทายทอยากฝากและอยากเหนในโรงเรยน อะไรทมนษยธรรมดาท าได จะเกดจากความจรงใจ เวลาผมตอบค าถามนกจตวทยา จะบอกวาจตวทยาสงสดในการแนะแนวคอความจรงใจ เราท าอะไรทกอยางถาจรงใจแลวตอใหเดากถก อยางกจกรรมน เราไมรหรอกวามนจะดมากนอย แตทกคนอยากจะท างานน ออกมาใหด กระบวนการทมนษยธรรมดาท าไดเลยออกมา

และอกอยางหนงทอยากเหนในโรงเรยน ถาเราจรงใจ เราจะเหนนกเรยนกลมนเกง รอด มความสข จะมวธแปลกๆ ทตงโรงเรยนมา 50 ปแลวคดไมได แตพอตอนน ออกมาแลวชวยเสรมกลมนได มสาเหตเดยวคอความจรงใจ

หนา 86 / 135

ผเขำรวมชำย: ผมสนใจการน าเขาสบทเรยนของพเขาครบ คอการใหเดกหรอผ เรยนอยกบตวเองกอน การนงจบมอเพอนแลวหลบตาระลกถงเรองขาว การนกถงมอขาวทมความสข ท าใหเราสงบลง เมอไดคยกบคสนทนาดวยเพราะอะไรเขาถงวามอนนเปนมอทมความสข ท าใหความพรอมในการรบความรเรองนเกดจากภายในจรงๆ ผเขำรวมชำย: ยอนกลบไปตอนอนโทร ผมชอบการใหเราอยกบตวเอง ความสขของเรา แตพอนงไปสกพก เสยงของพเบา ผมไมไดยน คดวาถาเสยงดงสกนด จะท าใหคลอยตามได แลวเรองสอการสอน ผมชอบมาก ท าใหนกถงประสบการณเกาเมอหลายป จากเรองขาว ผมเคยท าเรองน า ผมใหเดกชมน า จากฝรงเศส ญป น ไตหวน เมองไทย ใหเดกชมทละขวด เขารสกรสชาตตางกนมาก ท าไมน านถงหวาน ขม แลวเราถงโยงไปสแหลงน าทมามแรธาตแตกตางกน เพราะอยางน ท าใหเดกรสกวาการเลอกซอน ามความส าคญเหมอนกนนะ พอมาเรองขาว ถาเราไดชม จะจรงมากเลย ชอบ จรงๆ ผมเคยท าเรองขาวเหมอนกน แตผมเปนคนชอบขาวญป น แตพอมาเรยนรเรองขาวไทยมากขน เลยมานงดวาแตกตางกนแคไหน เกดกระบวนการหนงขนมาในฐานะผ เรยน คอการสงเกต หยบแตละอนมาดเลย มความสขในการเรยนมากครบ ผเขำรวมชำย: เปนกจรรมทครบทงฐานใจ กาย สมอง ท าใหเราเหนตวเองอยางหนงคอ เราเปนนกเรยนทไมมอะไรเกยวกบขาวเลย แมจะกนขาวทกวน เลยท าใหเกดแอคชนบางอยาง มนใกลตวเรา แตเราไมเคยร พอเราไดเหนตวเองเปนคนไมรอะไร แลวยอนกลบไปตอนทเราสะทอนกลม 4 วาพนฐานเปนเดกเปนสงส าคญ ถามวากระบวนการกลมนวาวไหม วาวเลย แตจะวาวมากกวาน ถาเราคอยๆ ไลจากสงทใกลตวจนไกลขน อยาง เชน ค าถามขาวพนธอะไร ถาพลกกลบทาง เราจะอยากรมากขน คอยๆ ไลไปวามปจจยอะไรทท าใหขาวตางกน จะเพมความอยากรของเราไปเรอยๆ สงทจะเอาไปพฒนาได เรารสกวาเนอหากวางมาก ถาเราสโคปเนอหาทเกยวกบของกน อยางเราชอบมากทเอาความเปนนครปฐมมาผก แตเราไปตกบเรองพนธขาว ถาอยแคนคนปฐม ถาเราเปนคนนครปฐม เราจะอนมากวาขาวของบานเรานะ วามขาวกพนธ แลวแยกออกอยางไร มปจจยอะไรทท าใหมนตางกน จะวาวสดๆ เลย ผเขำรวมหญง: ดวยความอยกลมเดยวกน พนฐานของเรากบนองเรองขาวจะตางกน นองไมรอะไรเลย แตเวลามนอย สงทนองอยากรวา คอกลนมนตางกนไหม พอถามอกท เฉลยแลวหรอ รสกวาเราขาดทกษะเรองเมลดพนธขาวอยางมาก เราใชวธการเดาหมดเลย เหมอนเรามความรทฉาบฉวย แตเรายงใชสอไดไมคม เราท าสวย มเนอหาทด แตคนเรยนไปไมถงตรงนน เลยเสยดาย เพราะเวลานอยดวย

หนา 87 / 135

จรวฒ: ผมเสรมวา การเรยนรเชงประสบการณ จะเกดประสทธภาพมากถาผ เรยนแชอยในประสบการณนนอยางเพยงพอ บางจงหวะถามากไปจะเบอ แตถานอยไป ยงไมไดอะไรเลย หรอการไดสมผสหลากหลายรปแบบ มขอจ ากดบางอยาง ถาไดชม ใหไดใชตาหจมกลน ทกอยาง จะดงดดความสนใจไดมากขน ผเขำรวมหญง: ชอบประเดนสดทายทมการแจงการเรยนรในอนาคตวา ครงตอไปเราจะท าอะไร ถาท าเสรจแลวจะท าอะไรตอ เหมอนเปนการใหความหวงนดๆ ท าใหนกเรยนเขาใจวามนเปนการเรยนรอยางตอเนอง และท าใหเรายงสนใจตอไปเรอยๆ ผเขำรวมชำย: รสกเสยดาย ผมเปนคนนครปฐม แตไมรเรองขาวเลย เพราะอยอ าเภอเมอง ยงไมรเลยจงหวดตวเองปลกขาวเยอะ เราดใจ ตนเตนทมขาวเปนสบชนดใหเราด เรากนงดวาแตละอยางตางกนตรงไหน ทผมอยากรคอ สงทผมอยากรกบ learning outcome ทครตงขนมาไมตรงกนแลว ผมอยากรวาขาวแตหอตางกน เรยกพนธตางกนเพราะมลกษณะตางกนตรงไหนหรอเปลา แลวปจจยทใชในการปลกสงผลอยางไรใหขาวตางกน แต learning outcome ไมตรงกบทผมอยากร จรวฒ: เปนนเสยงสะทอนจากประสบการณของผ เรยนทพอครไดรบแลวจะชวยเอามาใชในการออกแบบกระบวนการตอไป ผเขำรวมหญง: สงทเอามาวนน นาตนตาตนใจ แตแยกยากมาก เพราะเปนขาวสาร ถาเปนขาวเปลอกจะเหนชดขน พอสมามนเปนขาวขาวทงหมด มนจะชวยท าใหเราเหนลกษณะทางกายภาพของขาวไดมากขน สของขาวทแตกตางกนเวลาแกะเปลอก แลวเดกจะจ าแนกประเภทของขาวไดดขน ผเขำรวมชำย: พอเรยนจบแลว ตดค าถามอยเหมอนเดมวา แตละพนธขาวตางกนเพราะอะไร เพราะในตอนทก าลงพจารณาเมลดขาวอยวาท าไมมนตางกนนะ ก าลงคดอย ครเรมขนชารตแลว สงทส าคญส าหรบผ รวมคอ ท าไมถงตางกน เนองจากปจจยอะไร ท าไมมนหลากหลาย ตรงจงหวะน นาจะมกจกรรมเสรมใหยนยนสงน แลวมาจบวาเราตองการจะสอนแนวคดนแหละ แตตอนนเรมออกไปเปนการท านา แตแนวคดหลกของเรองยงไมไดรบการยนยนอกครงหนง วาวนนฉนตองการจะสอนเรองนนะ แตดทเราจะเปนเดกทไปหาความรตอ สบคนตอ เราจะเปนนกเรยนทสบคนตลอดเวลา

กจกรรมแรกทใหจบมอ จบมอกบนอง ความรสกแรกคอมอนองมความรอน ก าลงตอสอะไรกนหรอเปลา พอพเขาพยายามเชอมโยงการเรยนรภายใน การรบรเกยวกบขาว แตยงขาดอกจดหนง ถาพถามนดหนง

หนา 88 / 135

วาเรานกถงอะไร แลวคอยเชอมไป แตจากกจกรรม ผมเหนความตงใจของการไดรบความรเยอะๆ ใน 30 นาท และมชวงของแตละคนทเปนไอเดยเตมเขาไปเรอยๆ เลยเหนความสวยงาม แตสดทายยงเกดค าถามทใหเราจะไปหาตอ จรวฒ: ส าหรบผม กลมนท าใหผมเหนทางเขาในการเตรยมความพรอมของผ เรยนอกแบบหนง ปกตเราจะใชความสนกท าใหผ เรยนตนตว แตนคอพาสงบ เปนอกโหมดหนง เทาทฟงกลมนวามการเปลยนอยเรอยๆ แสดงวามการอานกลมอานสถานการณเรอยๆ พอตดสนใจใชโหมดนเขามา ท าใหวาวเลย พลกพลงชวตของกลมเลย ถาพดถงคลนสมอง ถาสนกจะเรว พอนงแลวคลนจะชาลง ท าใหพลงชวตกลบฟนขนมาอกครง

เรองนเปนธมทใหญ เหมอนเรองขยะ มแงมมทสามารถไปเจาะตอไดละเอยดมาก ส าหรบเวลาในการออกแบบหนงวน และเพงมารวมทม ถอวาสดยอดแลว มไอเดยหลายๆ อนทเราไมอยากใหทงไป อาจจะมความพยายามรอยเรยงในระดบหนง สงผลใหแตะเรองนนดหนง เรองนนดหนง เทาทพอจะไปได แตแคนถอวาสดยอดแลว ทกกลมสดยอดมากทใชขอจ ากดทมออกแบบไดขนาดน

จากคอมเมนตของคณคร ท าใหผมเหนภาพวา ถาเราจดกระบวนการเรยนรทมพลง เราความอยากรของผ เรยนได ชวงทายคาบอาจจะเกบเกยวอกหนอยวา หลงจากเรยนมาทงหมด นกเรยนอยากจะเรยนรอะไรตอไหม มค าถามทงไวไหม ครจะไดเอาไปออกแบบการเรยนรตอได ท าใหวงจรการเรยนรเตบโตไปเรอยๆ ธนญธร: ชอบประเดน เพราะดงการมสวนรวมของผ เรยนไดเยอะมาก แตเหมอนทกครง เวลาเราเลอกประเดนทใหญ ทกวาง ทรงพลง คนอยากมสวนรวมเยอะ ถาเราก ากบไมด ความคดจะกระจดกระจาย เราจะดแลยาก แตถากลมชดเจนแตแรก จะชวยมาก แตไมไดเสยหาย

สงทชนชม การน าเขาโอเค เหนความตงใจมาก แตเหมอนทเสยงของเพอนบอก ส าคญมากๆ คนทพยายามจะดงอารมณของคน พยายามใหมเสยงทสงบเยน ถาเปนคนเสยงแปดหลอดอยแลว จะไมยาก แตถาเปนคนเสยงเลกๆ ถาเรายงไมไดฝกใชเสยง ครสวนใหญทมพลงในการคมเดก จะมเสยงแปดหลอด พดเบาๆ กเหมอนดงกงวานลน แตไมไดหมายถงครคนอนตองตะโกนแบบนน แตใหรตวเองวาระดบเสยงของเรามคาแคไหน เพราะถาสารไมถงผ เรยน ไรคาหมดเลย นองพยายามสงซกใหพสงเสยงดงขนๆ เพราะเสยดายสารทสงมามาก รเลยวาพยายามประณตกบค า แตไปไมถง หลนลงขางหนา จะชวยเยอะมาก

การจดวางพนทส าคญมาก ถาคณรวาเสยงคณไมมพลงมาก อยานงระดบเดยวกบผ เรยน ถาผ เรยนนงพน แลวคณนงพนดวย เสยงคณมแนวโนมไปไมถง ถาคณเสยงเบา ซงไมไดเปนขอเสย เปนเรองการบมเพาะของแตละคน สงทชวยตวเองไดคอการจดทยน จดต าแหนงแหงท บางคนอยากมสวนรวมมาก อยากใหเดกรบรเสยงของฉน เลยเขานงทโตะเพอคยกบเดก แลวรสกวาเสยงของฉนกระจาย บางทกเปนประโยชนมาก แตบาง

หนา 89 / 135

ทคณหนหลงใหกบอกพวกหนง เสยงทเบาของคณไปไมถง บางทถานองอยากไดอารมณอบอน อยากใหบอกเลาเรองทมความหมาย บางทเพราะนองจะบรรยายยาวมาก แตใหการบรรยายเหมอนเลานทาน เขามานงลอมคณยายคะ พวกขางหลงจะตบเขามาขางหนา กระเถบเขามาหาคณอกไดไหม คราวนถาคณรสกวาอยากใชเสยงทเบาลง มนจะมคามากขน จะสงเกตต าแหนงการยนของคน แตโลกของคณสวนใหญ คณจะยนหนาชน คณเลยไมเคยลองเลน แตถาคณเปนกระบวนกร คณจะรเลยวาการใชพนทวางของหองเรยน เกยวของมากๆ กจกรรมของกลมอยตรงแคเสนวงกลมน อาจเปนเพราะฝายปกครองนงดอย แตมากไปกวานน อาจเปนเพราะเสยงของครอยแคน บางทขอบเขตของวง การท ากจกรรม เกยวของกบคนน า เปนเรองทดทไดลอง ไมอยางนนเราจะเหนบรบทของกจกรรมแคแบบเดยว ระวงเรองการสอนแบบเหมอนเทศนา คอมชวงหนงแมเปนชวงสน เราหลดจากความตงใจของกลม ชวงนนส าหรบนองนาเบอมาก เวลาทพดแบบไมใสใจ วามนเปนขาวทดมาก ขอมลดๆ แตไมไดพดดวยความใสใจ พดเหมอนคนเทศนไปเรอย เวลาทคณท าอะไรแบบน ซงคงท าบอยมาก เพราะอยากสอน อยากใหไดด อยากอบรม แตจะชวยมาก แคบางทประโยคพนงายๆ แตคณเหนคนทคณพดดวย มคาจรงๆ แตถาพดเหมอนใหขาวไก โยนๆ ไปแบบไมไดใสใจ จะขาดการกระทบทตวคนฟง

ดงามคะ ประทบใจมาก ขอบคณมาก จรวฒ: เราจะใชเวลาชวงสดทาย สรปการเรยนร อยากชวนทกทานใหกลบมาอยกบตวเองสกคร ทบทวนประสบการณวาในสองวนน ตงแตเมอวานทไดรบโจทยมาจนถงวนน เราไดเรยนรอะไรใหมเกยวกบตวเองบาง อะไรคอสงส าคญทเราไดเรยนรเกยวกบการออกแบบการเรยนรและการจดกระบวนการเรยนร

(แตละคนทบทวนประสบการณการเรยนรในสองวนทผานมา – 1 นาท)

จะใชเวลาชวงนในการเชคเอาตหองยอยของเรา โดยการบอกสงทเราเรยนรแบบกระชบสนเลยวาสงทไดคอเรองอะไร จะขอบคณมาก

หนา 90 / 135

ผเขำรวมชำย: ผมไดวาในชวงเวลาทจ ากด ขอมลทมคณคาทสดจะตองออกมา กระบวนการทมความคณคา สรางความทรงจ าในกระบวนการเรยนรมคณคาทสดในเวลาทจ ากด ตองไปฝกจรงๆ ไมใชแคอยในความคดหรอพดกน ถาเราไมฝกอยางจรงจง จะท าไมได ผเขำรวมชำย: ส าหรบผมคอเรองการวางใจทจะท าหนาทรวมกบคนอน เราไมทราบเลยวาเราจะรวมกลม 5 คนแลวออกแบบอยางน แตเราวางใจทจะเปนอะไรกได เพอนเสนอมาเรารบ จรงๆ ใจเรากอยากจะเสนออกแบบหนง เราอยากจะใหเปนแบบน แตบางอยางเรายอมรบ ดกบเรามากกวา ใจเราสบายมากกวา เวลากลบไปโรงเรยน เรากมนใจในตวเองวาเราสามารถจะกอการไดคนเดยว แตเมอเจอบทบาทหรอสถานการณในสองวนน รสกวาคนใกลเราสามารถจะมาท างานอยางนกบเราได ผเขำรวมหญง: เหนวาการทเราเลอกประเดนทเชอมโยงกบชวตจรงของเดกกส าคญ แตการตงเปาหมายใหชดเจน ไมตองไกลมาก จะท าใหเราสามารถก าหนดวธการทหลากหลายและหยบใชได ท าใหเราสามารถคมอยางอนไดหมด ผเขำรวมหญง: เหนความขเกรงใจของตวเอง ไมชอบมาเปนคอมเมนเตเตอรเลย แตเขาใจบรบทของคนจดงานวา ในเวลาจ ากด ถาไมคอมเมนตจะยากมาก เมอกนงคดวาถาไดสอนเรองการใชพนทเลย เรองโครงสรางบางอยางทจะชวยคร เมอกอนมไอเดยเกยวกบอบรมครเยอะแยะไปหมด แตเรองพนฐานทเปนเชงโครงสรางงายๆ แตเรารสกวาเปนประโยชนกบครมากเลย กพยายามแทรก ขออภยถาค าพดบางค าไปกระทบใจ ผเขำรวมชำย: ผมไดเรยนรตวเองมากขน บางครงผมรสกวาตวเองเปนคนทแคบมาก มองแตมมมองของตวเอง ไมคอยจะเปดรบกบมมมองตางๆ เชน เรองการสอน เรามองแตวาการท าแบบนเดกคงสนก การไดมา

หนา 91 / 135

ตรงน ไดรบการสะทอน มานกถงเดก กคนทเราท ากจกรรมนแลวเขารสกแบบน จรงๆ แลวมวธอนอก ใชวธทไกแจท า เหมอนตวเองไดเปดโลกทศนใหกวางขนไปอก ผเขำรวมชำย: การเรยนรทมความหมายคอครหวงดนะ เรายดความหมายของตวเอง ทกอยางทครท า ครหวงด แตพอเรากลบมาเปนนกเรยน สงทเราหวงด อาจจะเปนผลรายกบนกเรยน เรารสกไมโอเค เราจะเกดค าถามวากจกรรมนคออะไร ท าไมตองท า คงเหมอนเดกตอนทเขานงเรยนกบเราวา ท าไมครตองท ากจกรรมน ครตองการอะไรวนน กลายเปนวา สองวนนจะไดโมเมนตของนกเรยน วาถาเราลองเปนนกเรยนโงๆ บาง เราจะเปนอยางไร ผมคดวาเปนจดเรมในการเรยนรเพอจะเปลยนแปลงตวเอง ผเขำรวมหญง: เมอวานอยากกลบบาน ตอนเชาอยากกลบบาน แตพอกจกรรมตอนบายเสรจสนแลว รสกวาเราไดรบอะไรเยอะมากกวาโมดลหนง โมดลสอง ดวยซ า เราไดทงบทบาทในการเปนครและนกเรยน เรารวาจรงๆ เราใสอะไรใหเขามากมาย แตเราไมรเลยวานกเรยนตองการสงทเราตองการใหเขาไหม แลวพอเรามาเปนบทบาทนกเรยน เราตองแบบน จรงๆ แลวเรานาจะมองไปในชนเรยนของเราวา จรงๆ แลวนกเรยนบางครงเขาไมไดตองการเปาหมายสงสด ไมไดตองการสงทวชาการมากเกนไป เนอหาหรอตวชวดมากเกนไป แตเขาตองการความสนกสนานและสามารถเอาสงทเขาไดเรยนรไปเชอมโยงใชในชวตเขาไดจรงๆ ผเขำรวมชำย: ผมประทบทสดตงแตเรม คอความนง ตงแตโมดลหนง โมดลสอง มแนวคดอะไรหลายๆ อยางทเหน เราตองใหเขาพรอม ถาเขาพรอม เขาจะเรยนได วนนส าคญทสดส าหรบผม วาการออกแบบการเรยนรส าคญทสดส าหรบการสอนทจะประสบความส าเรจได คอการออกแบบการเรยนรทกระชบ ผเขำรวมชำย: รสกวาไดเรยนรเรองการออกแบบกระบวนการเรยนร ผมมาพรอมกบปญหาในใจมานานแลววา เราอยากออกแบบกระบวนการใหการเรยนรเปนของนกเรยนจรงๆ เราเหนหลายคนแชรในเฟซบกและเวบตางๆ ดแลวนาสนกจงเลย เราอยากท าไดบาง แตเราท าไมเปน ไมรวาควรจะออกแบบอยางไร ทมาโมดลสาม มาเพราะอยากไดกระบวนการออกแบบ รสกวาเหนภาพทกอยางชดขน การไดไปเดนตลาด ไดไปดโลกชวตจรง ท าใหคดในใจเยอะเหมอนกนวาทกอยางนาจะเอามาสอนได ถาเราไมมค าวาวชามากน เลยรสกชดเจนมากขนวาเราจะออกแบบอยางไรใหการเรยนรเปนของนกเรยน ผเขำรวมชำย: ส าหรบผม เหมอนเราไดยนเสยงสะทอนในบางอยางทเราหลงลมไป บางอยางทเราแตกอนเคยจด เคยท า เคยเลนกบเดก เราคดวามนจะสนกกบเดก แตเราลมมมหนงกบเดกทไมร อาจจะไมโอเคกบทเราท า

หนา 92 / 135

และไดเหนกระบวนการทไมจ าเปนตองมอะไรเยอะแยะมากมาย ตองท าแผนการสอนใหวนวาย ไปวงตามตวชวด จดประสงคการเรยนรทยงใหญมาก สงเลกๆ จดประสงคแคขอเดยว สามารถท าใหเรารสกวาเราสมควรปลอยวางบางเรองไป มาเอาสงเลกๆ ตรงนดกวา แลวคอยๆ ขยบ คอยๆ บรณาการใหไดหลายๆ อยาง ตวเองจะโทษบรบทรอบขางของโรงเรยน ของเดกตลอดเวลา วาไมมอะไรสกอยางใหฉนสอนเดกได บางวนจะใชเนต เนตลม แตทนท าใหเรากลบมามองตวเอง สงรอบๆ โรงเรยนมอะไรใหเราเลนกบเดกเยอะมาก กลบไปตองไดอะไรหลายๆ เรองใหกบเดกครบ ผเขำรวมชำย: สงทผมไดเรยนรคอการใชทมในการออกแบบการเรยนร ผมเชอวาครหลายคนจะประสบปญหาคลายๆ ผม ทโรงเรยนผมจะมอยหนงวชาทไมมครคนไหนอยากจะสอน เขาเลยเกณฑครใหมๆ ทอายไมเกน 30 มาสอน ผมอาวโสทสดในแกง ภาระเลยมาตกทผม ผมตองออกแบบการเรยนร 40 ชวโมง โดยผมพยายามดงคนอนมาชวย แตเขาไมท า ผมไดเรยนรวาเราจะดงเขามาท างานเปนทมอยางไร มาออกแบบการเรยนรอยางไร มวธการออกแบบการเรยนรและใชการท างานเปนทมเขามาชวยดวย เพอท าใหบรรลความส าเรจ สวนเรองรายละเอยดปลกยอยขนกบบรบท กบสถานการณของแตละโรงเรยน และหลายอยางทครออกแบบมาในหองเรยน ผมเชอวาหลายๆ อยางเคยท าและประสบความส าเรจมาแลว อกสงหนงคอการมาเรยนรความส าเรจ ซงอาจจะไมตรงกบเพอน แตคอวธการทท ามาแลวและไดผล ผเขำรวมชำย: ในชวตจรงๆ ตวเองจะไปขอสอนสองหองทเปนเดกเกเร ครไมเอาแลว เดกเคยปาขวดน าใสครจนรองไห เลยลองไปท าเพอดวาเราจะใชกระบวนการอะไรไดบาง เขาครงแรกรสกวายากจงเลย เหมอนเขาถกละเลยมาตงแตม.1-ม.2 พอเขาเขามาอยในคาบเรา เขากคดวาจะถกละเลยอก พอเราพยายามจะเขาไปหาเขา เขายงไมเปด การละเลยเดกอาจจะท ารายเขาและท าใหเขาไมเกดการเรยนรอะไรเลย ผเขำรวมหญง: ไดเรยนรเรองการฟงเสยง การท างานบางอยางของตวเองสะดวกสบายมาก ถาท าคนเดยว คดคนเดยว ตดสนใจคนเดยว ซงมนงาย แตบางทยากเพราะบางอยางไมปงขนมา กระบวนการท าใหเราฟงเสยงเพอนรวมงานอก 4 ทาน เรารสกประทบใจ เราคดวาเราร แตบางอยางนาสนใจกวา ใหอะไรมากกวา บางอยางเราไมรแตลองด เปนการท างานรวมกนทมประสทธภาพ และสงทส าคญกวาคอการฟงเสยงผ เรยน รสกวาในกระบวนการทงหมด เราเหนผ เรยนมการออกเสยง และสะทอนสงทเขาไดเรยนร ความรทออกมา เปนเสยงของเดกแลวเกดหลายอยางมาก ความรทเขาได ความรทเขาอยากไดเพมเตม เหนวาวธนเปนสงทจ าเปนทจะตองเกดขนในโรงเรยน

หนา 93 / 135

ผเขำรวมหญง: ตวเองไดทงเรองของความเชอ เครองมอ กรอบในการองกบการท างาน กอนปดเทอม เราท างานกบเดกจะสงยเนสโก คยกนเรองปญหาชมชน คยไปคยมา เขาผดขนมาวา อาจารย ท าไมเราไมไดเรยนสงทเราอยากเรยน ครกไมรเหมอนกน เดยวครขอไปหาอะไรสกอยาง เครองมอ วนนเราท าใหเชอวาทกคนเปนครได ทกคนสรางการเรยนรได ทกคนมสทธนน อยทวาเปนกระบวนการ ตองทลายความเชอกอน พาท า พาเหน พาลงมอดวยชดเครองมอกลบดอกไม ชไปยงจดทเราอยากพฒนารวมกน คดวาเดก ม.2 นาจะท าได ถาคณครท าได และอยากสรางใหเกดพนทการเรยนรในมวกเหลก ผเขำรวมชำย: การเรยนรในวนน เปนจกซอวตวหนงทผมพยายามประกอบเขาดวยกน คออคตบางอยางทอยในตวผม นนคอการท างานเปนทม ผมหนหายจากการท างานรวมกนนาน ท างานดวยตวคนเดยวดกวา เรารสกวาเราสบายกบการท างานคนเดยวดกวา แตพอไดโจทยวาตองเปน Team Teaching 5 คน ความอคตของผมจะขนมาเลยวา ไมอยากท า ไมชอบปะทะกบใคร ถาปะทะแลวจะอารมณขน แตมอกความคดหนงวาลองท าดส ดวาจะลดอคตลงไดไหม นงคยกน อภปรายกน กวาทกจกรรมจะออกมา กมความโกรธ ความกลว ความใจแคบบางอยางในตวเรา พยายามทจะแสดง แตเราบอกตวเองเสมอวา รบฟง ไวใจเพอนรวมทม แลวลองปลอย ยอมถอยออกมาด แลวลงมอท าไปพรอมกบเขา เมอวานในขณะทท า อยากจะระเบดมากเลย ตองขออภยดวย แตเราทองวาความไววางใจ รสกวาโอเคในการไววางเพอนทรวมท า แลวเราเปนผ รวมท ากบเพอน ท าใหเราเหนวาเรากเปนมนษยคนหนงทอยในทมทขบเคลอนไปดวย ภายใตความไววางใจ ท าใหผมลดอคตบางอยางในใจได จงเปนจกซอวตวหนงทผมจะเอาไปประกอบสราง สงหนงททาทายวาจะไปไดนานไหม ความฟนตรงนจะอยไดมากนอยแคไหน แตสดทายคอการรตวเรา ผเขำรวมหญง: ไดเรยนรสองประเดน หนง อยาคดวาทกอยางเปนขอจ ากดไปหมด ถาผดพลาดกแคแกไข เรยนรเตบโตไปพรอมๆ กน สอง เรารสกวากจกรรมทนดมากเลย แตถากลบไปโรงเรยนแลวไมท า กดอยแคน ยอนกลบไปทขอแรก อยาคดวาทกอยางทโรงเรยนเปนขอจ ากด ไดเรยนรอะไรกเอากลบไปใช จะใชมากใชนอย เรากไดขยบไปจากจดเดม ผเขำรวมหญง: ไดของกลบไปเยอะ ดวยความทตวเองเคยรสกวาท าไมสอนหลายวชาจงเลย ฉนเตรยมไมทนนะ เขยนแผนไมได ตองท าอยางไร หลงจากโมดลหนง ลองด ไมตองเขยนแผนการสอนเลย สงทไดคอ เดกมานงรอหนาหอง ครเราเลนกนกอนไหม สก 10 นาท พอมารอบน เราอยากจะท าใหคนอนเหน สงทเราแบงปนไป เพอนโอเคกบเรา แลวเราไดของจากเพอนกลบไปอกวา การท ากลมเลกๆ เหลาน จากทเปนขอเสยเปรยบคนอนวาท าไมได ตอนนเหมอนก าลงไดเปรยบคนอนตรงความหลากหลายวชา ถาเราบรณาการเปนเรองใกลตว

หนา 94 / 135

เศรษฐศาสตรทเพอนสอนวนน คอเราไดสอน ม.5 ขณะทเราตองสอนฟสกส ม.4 อย ใชไปดวยกนเลย รสกวาตวเองอยากท าอะไรสกชน ตรงนเราไดกระบวนการ แตวาเครองมอทตนเองควรสรางและเหมาะกบเดกในโรงเรยน ตองพฒนาอกท ถาไดอะไรดๆ จะมาแบงปนอกรอบ แตไดก าลงใจ ไดพลง และไดของไปเยอะมาก ผเขำรวมชำย: คอการไดถอยออกมาแลวคอยๆ มอง ไมเขาขางตวเองมากเกนไป เมอกอนเราอยใกลอะไรเกนไป จะแคบ แตสองวนทผานมา การท างานกบคนอน ท าใหเราเรมถอยออกมา เราเลยไดมองภาพกวาง ทผานมาเราชอบบนวาท าไมท าไมได โนนน โทษคนโนนคนน แตเราลมถอยออกมามองวาจรงๆ แลวมปญหาอะไร มปจจยอะไร เกดอะไรขน ทผานมาเราพยายามจะจดการสงตางๆ แตมนไมชวตมแคชวา วนนเราไดรแลว เราถอยออกมา เราเหนแลวเราจะเอาชวตเขาไปใสอยางไร ผเขำรวมหญง: สงทเกดการเรยนรอยางหนงคอ เหนกระบวนการของวทยากรทพยายามใหเชอมโยงเขากบตวเอง เบองหลงการท างานของวทยากรจะพยายามใหคนมสวนรวม เราไมไดรบความรจากวทยากรอยางเดยวนะ เพอนๆ เรามขอมลทดมาก และเราสนทกนมากขน เหมอนพนอง เรารสกปลอดภยทจะแลกเปลยนประสบการณมากขน ค าพดของเพอนหลายคนเหมอนตอบไปในตว ตอนแรกเราตงความคาดหวงไวแบบน พอเราฟงคนอนมากขน เราพบวาตอบโจทยเราไดหลายขอ เปนกลเมดอยางหนงทแนบเนยนมาก จรงๆ แลววทยากรพดนอยมาก เราตางการทพดเยอะ ทกคนแบงปนกนอยางเตมท เพราะเรารสกวาพนทของเราทงหมดปลอดภย ทกคนกปลอยของออกมาและเอาของกลบไปใชในโรงเรยนของเรา เลยรสกวาเวลากลบไปหองเรยน แตกอนเรารายยาวเลย เดกไดแตอาปาก เพราะกลวไมครบตามเนอหาทเราตงใจ แตมาอบรมคราวน วทยากรพดนอยมาก เดกพดทงหมด ถาเรากลบไปทหองเรยนของเรา เราจะถอยออกมาเพอใหเดกพด แตเดกจะไดอะไรทเยอะมาก เราจะมความสข มทงชวตและชวา ผเขำรวมหญง: ท าใหคนพบวาเราคนพบสไตลการท างานของเรามากขน เวลามปญหา เราจะคนพบทางออกของปญหา แตถาแกไมไดกปลอยมน ผเขำรวมชำย: สงทไดรบการเปลยนแปลงมากทสด คอเมอวานทไดไปดตลาดแลวเอามาจดกระบวนการเรยนร ความคดของผมคอ อยาไปยดตดกบกลมสาระวชา ถาเราสอนแลวไมยดตามตวชวด จะบรรลเปาหมายเราไหม แตวนนเหนชดเจน โดยเฉพาะเรองขนม สามารถสอดแทรกภาษาไทยไดดวย ค ากลอน ใครจะคดวาขนมแคชนเดยว สามารถเกดการเรยนรการเปลยนแปลงภาษาไทยจากทเราเคยเรยนสมยกอน คณครบอกวาใหแตงกลอน โดยปกตผมแตงกลอนไมเกง แตความคดทมานงรวมกน ฉนไดบทหนง เธอไดบทหนง ท าใหเกด

หนา 95 / 135

การเปลยนแปลง การมองอะไรคนเดยวไมครอบคลมและการออกแบบ 5 คน คดวาดทสดแลว ไมใช ไดเหนอะไรแปลกใหมจากประสบการณทไมเหมอนกน รวาการออกแบบจรงๆ ไมไดอยท 5 คน ยงถาเราไดกระจายรปแบบนไปเรอยๆ กจะมคอมเมนตเขามาเรอยๆ และท าใหการออกแบบบรรลเปาหมาย ผเขำรวมหญง: เมอวานรสกวาตวเองไดกลบมาหาครอบครว รสกวาเราคนกนมาก เราไดระบาย แลกเปลยนกนเตมท มมมองของตวเองเปดกวางไปอกจากทเปดอยแลวตงแตรวมโครงการ สวนวนนรสกวาตอจากนไปตวเองจะตองลดความคาดหวงของผ เรยนลงบาง เปนคนสอนหองกฟตกบหองทาย จะตางกนมาก เวลาสอนหองกฟตเราคาดหวงวาฉนเตรยมการสอนมาแลวนะ นกเรยนจะตองๆๆๆ นกเรยนจะตองร ตองได ตองเขาใจ ซงเราใชกบหองทายดวย พอเรามาเหนเพอนๆ แตละกลมสอน แลวมองยอนตวเอง ทกคนเตรยมตวเตมท แตเดกในปจจบนขณะ อารมณขณะทเราสอนแตละคาบ เรานาจะเลกใชค าวาตอง แลวใชค าวาเขาอาจจะ หรอเขาควร ประมาณน ผเขำรวมชำย: อยากขอบคณคนออกแบบ เหมอนดหนง Inception ทเปนกระบวนการซอนกระบวนการซอนกระบวนการหลายชนมาก ท าใหเรารสกไมอยากเปนคร แตอยากเปนคนธรรมดา ไมจ าเปนตองเปนครกบลกศษย อยากเปนคนปกตทท าผดพลาดได เรยนรได อยากกอดคนทแมกระทงเราไมรจกเขา รสกวาอยากกลบไปกอดลกศษยตวเอง แมเขาคงไมไดเรยนรทฤษฎหรอวชาการจากเราไดเตมเมดเตมหนวย แตผมวาการทเราไดกอดเขา เขานาจะไดเรยนรอะไรจากตวเรา และเราไดเรยนรจากตวเขาดวย ผเขำรวมชำย: วนนไดยนยนทฤษฎตวเองวา การสอน มวไมได ละเลยไมไดแมเพยงครงเดยว คนจะเปนครตองฝกใหพรอม ซอมใหพอ เพราะการสอน มวไมได นคอสงทไดเรยนรและยนยนอกครง ผเขำรวมหญง: ไดเปดมมมองตวเอง และเหนวาอะไรทเอาไปใชกบตวเองได จรวฒ: ส าหรบผม ขออภยพๆ นองๆ ทกทาน อะไรกตามทเกดขนในวนนทอาจจะท าใหไมสบายใจ รวมถงเรองเวลาดวย ไมคาดคดวาจะเลยมาถงจดน อาจจะเบยดเบยนเวลาพกของทกคน แตถอวาผมรบผดชอบสงทเกดขนดวยตวเอง เปนการตดสนใจบนฐานทวา พอใหพนททกทานไดแบงปนจากความเปนตวเอง ผมคดวา วงสดทายเปนการเรยนรทมความหมายมากๆ แมจะไมสามารถฟงทกคนไดตอเนอง แคเราไดทบทวนตวเองและไดพดมนออกมา ผมวามนมความหมายมาก หลายๆ คนไดพดสงทมาจากการไดเหนและปลดบางอยางในตวเอง เปนความรสกขอบคณรอบวงเลย ผมไดเหนคณคาของการเรยนรแบบทเรามไมตรจตตอกน ผมวาสงน

หนา 96 / 135

ครสามารถน าไปใชตอในหองเรยนของตวเองได เกดจากการไมแบงเขาแบงเรา ผมเหนจงหวะทครกสามารถเปนนกเรยนได ครเปนผ ไมรได และนกเรยนกไมใชผ ไมรตลอด เราสามารถใหเขาบอกวาสงทเขารไดดวย ผมชอบตอนกลมทใหตวแทนนกเรยนทบานท านาออกมาพด ผมรสกวามความหมายมากเลย คนบางคนชวยงานทบานไมรสกวามความหมายหรออะไร แตถามพนท คนสนใจ สงทเขาพดมประโยชน ผมวาสงนมนท าใหความเปนมนษยขางในตวผ เรยนงอกงามมาก ธนญธร: ทกครงทมวงปดแบบน หรอวงแสดงความคดเหน ส าคญมากทเราไดเคารพความคดของเสยงความคดเหนตางๆ รวมถงเสยงของความเงยบดวย ฝกเราทจะยอมรบทงทเราโอเคและไมโอเค แตมนไมใชค าตอบสดทาย หรอค าตอบทถกตองทสดส าหรบตวคณ เพราะคณตองโตตอ เวลาทคนนอมฟง เหนใจ เขาใจ ส าหรบนอง มนถกตองในมตการสะทอนตวเอง เหนตวเอง แตอาจจะยงมบางครงทเราตองโตตอ ในมตทคณสรปความนาจะเปน ระบบ กระบวนการ ของทาท รวมถงสภาวะอารมณดวย สภาวะของความนกคดดวย ไมอยากจะใหใชอนสดทาย แลวเรากก าเอาไว

พกรบประทำนอำหำรเยน 17.50-19.00 น.

หนา 97 / 135

พฤหส: หลงจากทวนนทงวน เราไดประสบการณรวมกนจากการลงมอท าจรง จากการออกแบบตลอดหลายชวโมงเมอวาน และวนนมาเรยนรรวมกน คงจะมการสะทอนในหองยอยกนแลววาพวกเราไดเรยนรอะไรกน คงไดรวมแลกเปลยนกนไปพอสมควร คนนจะชวนมาตงวงสกเลกนอย เราจะไดเลกเรว แลวไป socialize ตามหองโนนหองน กระบวนการเรยนรไมไดเกดตามหองเรยนอยางเดยว ตามรานกาแฟหรอรานโรตกสามารถเรยนรได

ค านอยากจะชวนพวกเราสะทอนในภาพรวมสกนดวากระบวนการทเราไดเรยนรรวมกน เราไดเกบเกยวหรอไดแงมมอะไรไปบาง แตกอนจะสะทอนในภาพรวม ทางทมวทยากรอาจจะชวยเตมเพอใหพวกเรา พวกเราทงหลายมมมมองทอยากจะเพมเตมอะไรกเตมได

อยางแรก สงทอยากจะชวนด นเปนภาพบรรยากาศในหองเรยนหนง สงทอยากจะชวนใหพวกเราด คอ ในกอการคร อาจจะอยากชวนพวกเรามองเรองการเรยนรใหไปพนจากกระบวนทศนการเรยนรแบบเดมๆ ในแงของเราทเปนคณคร อาจจะเจอหลายวาทกรรมหลายวาทกรรม อยางหนงคอค าวาการเรยนรในศตวรรษท 21 คงไดยนกนจนช าห แตวาทกรรมใหญๆ เอาไปใชในชนเรยนไดจรงไหม มากนอยเพยงใด แตมขอสงเกตวา สงทพวกเราไดมาเจอกนในกอนการคร รปธรรมเหลานนมกจะเกดขนในหองเรยนของพวกเรา อนหนงทเกดขนอยางชดเจน คอ 21th Century ... ในทงสามหองเรยน

สงทอยากจะชใหเหน การเรยนรในศตวรรษท 21 ค าเดยวทส าคญคอ ท าอยางไรถงจะใหเกดการเรยนรในหองเรยนมากกวาการสอน ท าอยางไรจะสอนใหนอยลงแตเกดการเรยนรใหมากขน จะเหนวาสงส าคญของการเรยนรแบบน เนนเรองการสรางใหเกดมโนทศนบางเรอง มากกวาทจะไปยดเนอหาหรอองคความรใหกบผ เรยน เราตองไปใหถงภาพรวมของการเรยนรวาเกดอะไรขน มากกวาทจะไปอดองคความรใหกบผ เรยน ท าอยางไรจะสรางความสงสยใครรใหกบผ เรยนได สงส าคญของการจดกระบวนการเรยนร อาจจะไมใชการท าใหเขาจดจ าหองของเราไดมาก แตจะท าอยางไรใหรกษาความอยากรอยากเหนของเอาไวได ถาสรางแบบนได ครจะไมเหนอย เพราะเดกจะไปหาความรจากความอยากรของเขาเอง และในหองเรยนจะเหนความคดสรางสรรคเกดขนมากมาย เหนการสอสาร ฟงพดอาน เขยน คด แลกเปลยน เกดขนมากมาย เหนการท างานรวมกนในทม

หนา 98 / 135

เหนการคดเชงวพากษได เกดวจารณญาณได และเกดการเรยนรขามวฒนธรรม เรามาจากคนทหลากหลายมาก ขามกลมสาระวชา ขามโรงเรยน แตสามารถท างานรวมกนได โดยเอาจดแขงมาบรณาการใหเกดพลงรวมมากขน นเปนอยางแรกชวนมองวา การเรยนรในศตวรรษท 21 ไมไดยากเกนไป และพวกเราท าใหเกดขนไดจรงในวนนแลว

อนทอยากจะชวนใหพวกเราด เปนประสบการณของผมเองในฐานะนกออกแบบกระบวนการเรยนร อยากจะมาแลกเปลยน สงส าคญทพวกเราไดท าไปแลว คอลงมอท าหลายๆ อยาง แตอยากจะเตมสงทเรยกวาการออกแบบกระบวนการทเปนรปภเขา เพอจะใหเกดการเรยนรอยางชดเจนมากยงขน พวกเราหลายคนฝกมาทางครศาสตร โดยปกตเราจะเรยกวา ขนน า ขนสอน ขนสรป แตเราจะขยายความออกไปอกนดหนง ปกตผมจะใช curve จะเรยกวา Transformative learning curve หรอการเรยนรเพอสรางการเปลยนแปลงกได จะเรยกวา Active learning curve กได หรอ Authentic learning curve มนจะถกแบงออกเปน 5 สวน

สงส าคญโดยปกต เราอาจจะเขาในอยในสามสวน สวนแรกเราอาจจะเรยกวาขนน า ตรงกลางเรยกวาขนสอน สวนสดทายเรยกวาสรป เราเอาสามขนนมาผาออกใหรอยเรยงกนมากขนอยางมเปาหมาย แลวเราจะเรยกวา Authentic learning curve คอ พลงงานในหองเรยน ถาเราสงเกตดๆ เปนหวใจส าคญตอการเรยนรในหองเรยนมาก flow จะเกดขนไดเมอมแรงจงใจบางอยาง ท าใหนกเรยนมสวนรวมในหองเรยน จงเกดพลงงานน ขนมา สวนแรกเรยกวา อนโทรหรอจนอน เพราะหลายคนใช กอนหนาเขาสกจกรรม เราเรยกกระบวนการนวากระบวนการลางภาชนะ หรอการปรบจนคลนหวใจใหตรงกนกอน คอการเตรยมความพรอม ลางภาชนะกอนจะใสอะไรเขาไป สงส าคญคอการสรางพนทปลอดภยใหกบผ เรยน ถาผ เรยนไมรปลอดภย หว ทกขทรมาน รอน ลวนแตเปนอปสรรคตอการเรยนรทงสน ท าอยางไรจะสรางความรสกอบอน เปดรบ โอบอม ใหเปนพนทรวมในการเรยนรรวมกน มาถงขนทสอง เราเรยกวาขน Stimulation ขนการกระตน มความส าคญมาก บางทเราเปดกจกรรมดวยเกมเพอเตรยมความพรอม แลวเขาสกจกรรมเลย แตชวงนเปนสวนส าคญของการสรางรอยตอ สงส าคญคอท าอยางไรใหผ เกดความรสก “Why” ท าไมตองเรยนเรองน เรองนส าคญอยางไร สวนหนงคอการกลบไปส ารวจประสบการณเกาบางอยางของผ เรยน วาถาเปนเรองนแตละคนมประสบการณอยางไร เพอใหเหนวาหนวยนเกยวของกบเขาอยางไร ส าคญอยางไร ท าไมถงตองเรยน ส าคญมากนะครบ ถาตรงนยงไมเกด ขามไปขน learning เลย ผ เรยนจะรสกไมเชอมโยงกบประสบการณของตวเอง ถาท าสวนนแลว เราจะขยบไปสสวนส าคญ คอ Experiential learning การเรยนรผานประสบการณ จะเหนวา curve คอยๆ ไตขน จากเรมตนเดกไมคอยรอะไรเลย จะคอยๆ มสวนรวม และพลงงานในหองจะคอยๆ ขนไปจนถงสงทสดทเราตงไว คอจดสงสดของภเขา คอมโนทศนบางอยางทเราจะพาไปด จ าเปนตอง

หนา 99 / 135

ผานประสบการณ ใหผ เรยนไดลงมอท า รสกไดดวยตวเอง มหลกการงายๆ วาเวลาเราเรม Experiential learning ขอใหเราเรมจากการปฏบตกอน อะไรกได แตไดลงมอท า ไดแสดง ไดคด เขยน พด คย ถาม ขณะท Active learning หวใจจะท างานเพอมอารมณความรสกในนนดวย สนสะเทอนผ เรยนไปดวย พอไดลงมอท าบอยๆ ซ าๆ เกดความรสกบอยๆ จะยกระดบการปฏบตนนไปสสงทเรยกวาวชาการ เนอหา ขนมาได โดยระหวางทาง ขอใหเราเนนกระบวนการสรางสรรค ทาทาย สนกสนาน และเนนการพฒนาการสอสาร ฟง คด พด อาน เขยนใดๆ รวมถงการมสวนรวมของผ เรยน รวมออกแบบ ปฏบต และรบผลไปดวยกน จะเกดโดยธรรมชาต สงสงสด คอท าอยางไรทเราจะไปมากกวาการมอบเนอหา แตท าอยางไรจะสรางอารมณความรสกหรอมโนทศนบางอยางในใจผ เรยนได ตองใหเขาส ารวจดวยตวเอง เพอน าไปสการคนพบดวยตวเขาเอง ถาสงเกตในชนเรยนจะไปพคตรงน สนกมาก ไดลงมอท าเยอะ แตถาเปนนกจดกระบวนการใหม เราจะจบแคน เพราะเราคดวาส าเรจแลว เดกสนก แตไมไดแปลวาเดกเรยนร สงส าคญคอเราตองไปมากกวาความสนก ท าอยางไรใหเดกเกดการเรยนรได บางทเราจะพบวาเวลาทเราออกแบบ เราออกแบบใหท าเยอะ แตเรยนรนอย วธคอท าอยางไรจะออกแบบใหท านอย แตเรยนรมาก หรอท านอยไดมาก พอเสรจตรงน curve ของผ เรยนรจะตกลงมา มาลอมวงกนหนอย อาจจะสนกนอยลง แตเปนการขนส Head จาก hand มาส head ดวยกระบวนการสรปผล การสรปทผลจะเกดจากการสะทอน การเรยนรของพวกเราจะมการสะทอนเปนชวงๆ การสะทอนจะชวยใหไดสะทอนตวเอง ไดแลกเปลยนกบเพอน เหนมมมองใหมทกวางขวางและลกซงยงขน แนะน าใหท ากระบวนการสามสขน ขนแรก ท า self reflection อยกบตวเองเงยบๆ วาเมอกเราเรยนรอะไรไป ท าอะไรไปบาง อาจจะนกแลวเขยนเปนค าหรอประโยคสนๆ เพอจบความคดอนฟงซานของเราออกมาเปนภาพหรอค า จากนนอาจจะเปน group reflection เปนกลมเลกสองสามคนหรอสบคน แลกเปลยนกน เพอใหมการใครครวญมากขน แลวรอบสดทายอาจจะเปดวงใหญ วามการเรยนรอะไรรวมกน กอนทคณครอาจจะเตมเนอหาหรอมโนทศนบางอยางเขาไปในชวงน แตสงส าคญคออยาไปพดนาน พดแตสงทส าคญทสด ทเปนแกนทสด เปนหวใจสนๆ เพราะเปนจงหวะทผ เรยนประตแหงการเรยนรอยางเตมท หนาตางแหงการเรยนรในมนษยจะเกดขน แตไมนาน ตองท าการบมๆๆ มาระยะหนง จงหวะไหนทเราจะรวาประตนเปด จงหวะทผ เรยนตาเบกโพลง เพราะรสกเปดรบเตมท คณครจะรอยคนเดยว เขยนเปนเอกสารไมได แตความรสกของมนษยสมผสได ส าคญมาก เคาะหวใจส าคญใสหวนดหนง แลวปดประต สงส าคญใน 4 สวนคอ ผ เรยนจะเกดประสบการณเกา เพราะชวงแรกความรเกาเขามา พอเรม stimulate เรมใสกระบวนการเรยนร เราใสประสบการณใหมเขาไป สงทเกดกบผ เรยนคอประสบการณเกากบประสบการณก าลงใหมตกน ผสมผสานกน บางทเขาจะงงๆ เพราะบางทความรใหมก าลงเขามาในตวแลวประมวลผลอย

หนา 100 / 135

สงสดทาย จะท าอยางไรเอาความรใหมไปผสมกบประสบการณเกา แลวสรางองคความรใหม apply หรอ construct ความรไดดวยตวเอง เกดเปนคนใหม อาจจะเปนคนเกาแตมสายตาใหม ความรสกใหม หรอความคดบางอยางใหมๆ กลบมาเชอมโยงกบสงทไดเรยนรวาเขาเอากลบไปใชประโยชนกบตวเขาอยางไร

ถามองเรอง Authentic learning ทเราไดเรยนรเรองการจ าแนกผก อ.เปยก intro วาเคยไปตลาดไหม เหนอะไร อภปรายกนโดยใชภาพผกทเหนในแผง ตงค าถามวาเกดอะไรขน ท าไม มความนาสงสยอยางไร จากนนจดกระบวนการผานประสบการณของผ เรยนเอง การเรยนรไมไดเกดจากครสอน แตใหส ารวจ ลงมอท าดวยตวเอง ทายทสด คอยใหสะทอนวาการเรยนรแบบเกากบแบบใหมตางกนตรงไหน ชวยอยางไร แลวสดทาย คดวาแนวการสอนแบบนเราจะน าไปประยกตใชอยางไร จะเชอมโยงกนหมด สงส าคญคอค าตอบทออกมาจะไมเหมอนกน พวกเรา 70 กวาคนท าสงเดยวกน เรยนรสงเดยวกน แตสงทอยในแตละคนไมเหมอนกนเลย เลยจะม 70-80 แบบตามฐานประสบการณเดมทจะไปตอยอดไมเหมอนกน อาจจะท าใหเราเหนภาพรวมการออกแบบการเรยนรไดมากขน

แตเดม เวลาเราเรยนครศาสตร ขนน า จะบอกวาใหเลนเกม สนทนาการ ขนสอน สอนใหรวา เอาเนอหาบางอยางมาสอน ขนสรป ครจะบอกวาเรองนสอนใหรวา คลายๆ มาเปนตอนๆ แตไมรอยกน สงส าคญคอท าอยางไรใหรอยกนเปนเรองเดยว ทศทางเดยวกน จงตองใชศลปะในการออกแบบ เราถงตองมาเจอกนวาท าอยางไรการออกแบบจะเกดการเรยนรทแทจรง

สงเหลานไมไดเกดขนอยางลอยๆ แตมฐานความรและมทฤษฎรองรบ กระบวนการเรยนรทเดกเปนศนยกลางอาจจะเกดมาสกรอยปแลว โดยจอหน ดวอ ทใหคณคาผาน

ประสบการณนยม แตหนงสอเลมนเขยนโดย David Kolb พดเรองการเรยนรผานประสบการณโดยเฉพาะ Experiential learning

เขาเสนอ 4 แนวคดใหญซงสอดคลองกบการออกแบบการเรยนรผานประสบการณทเราไดพดไป

หนา 101 / 135

หลกๆ คอ หนง ชวนกนลงมอปฏบต ใหเกดประสบการณบางอยางรวมกน สอง พอลงมอปฏบตแลว ใครครวญสะทอนคดวาทไดท าลงไปเกดความรสกอะไร เกดการเรยนรอะไร

เกดการเตบโต เกดการเปลยนแปลงอะไร แลวแลกเปลยนกน ขนทสาม สงทเกดขนแลว เชอมโยงกบทฤษฎหรอความรบางอยางทจะสอนเดกไดไหม เปนการ

ยกระดบประสบการณใหกลายเปนความร ทงหมดจะน าไปสการประยกตใช จะเกดวงจรการเรยนรแบบนซ าๆ ท าใหเราสรางการเรยนรไดดขน สดทาย มนกการศกษาอกคน พดเรองการขยายผลการเรยนรผานประสบการณออกเปน 4 พนท คอ ตองท าใหผ เรยนเขาใจค าถามวาเราจะเรยนรเรองนไปเพออะไร เราจะท าอยางไรใหการเรยนรม

ความหมายเชอมโยงกบชวตจรงของผ เรยนได กตองอาศยการเขาถงหรอเชอมตอประสบการณเดมของผ เรยนใหได

การสอนไปใหถงภาพรวม มโนทศน หรอกรอบความคดใหได ตองใชกระบวนการ ใหภาพในใจผ เรยน และใหขอมลบางอยาง นอกจากใหความรแลว ตองลงมอปฏบตเลย ขยายประสบการณบางอยางใหเชอมโยงกบทฤษฎได และสดทาย จะเกดอะไรขนถาสถานการณไมเปนอยางทเราเรยนมา หมายถงผ เรยนตองมทกษะการประยกตใช ...

ทฤษฎเรองการเรยนรผานประสบการณ จงเปนสงทพวกเราอาจจะท าอยแลว แตไมรเรยกวาอะไร หรอควรจะมขนตอนหรอแนวคดเบองหลงอยางไร กระบวนการทพวกเราพาใหทกคนผานประสบการณรวมกน จงมความส าคญมากทจะสรางทกษะ สรางเจตคต หรอมโนทศนบางอยางในใจผ เรยนจนเกดการเปลยนแปลงขนได

นเปนการชใหเหนความหมายของสงทเราท าตงแตเมอวานจงถงวนน อยากจะชวนเพอนๆ ทมวทยากรทอยากจะชวยเตม

หนา 102 / 135

ธนญธร: จากวนนทงวนทเหนพวกเรา เหนความตนตาตนใจตนตว สงทปตไปกบพวกเราดวยคอ เวลาพวกเราเจอขอมลใหมๆ วธการใหมๆ ครทวไปรวมถงวทยากรกระบวนการทงหลาย เราจะอยากไปเขาเรยนรหรออบรมเพอจะหาเกมใหมๆ หลายคนจดแมแตค าพด กระทงขนตอนการท าทประทบใจเพอจะท าใหไดเหมอน สงทนองเปนหวงมาก คอทฤษฎ องคความร บทสรปพวกนดหมดเลย ท าใหเรางายขน ท าใหเราสนกมากขนในการท าสงทสรางสรรค แตมากกวานน นองพบวาครจะมคณภาพใหมทแทจรงได ไมใชแคท าตามขนตอนเหลาน แตอาจจะตองทดลองหลายๆ อยาง เรยนรกบตวเองหลายๆ เรองวา ขนตอนเหลานนจรงหรอเปลา สงทเปนหวใจหลกๆ ของการเตบโตของนองเอง และดแลลกศษยในการเรยนรดวย Being ของเราส าคญมากๆ

เวลาพดถง Being คนจ านวนมากจะพดถงความเปนตวเอง แลวสาดอะไรออกไป ปลอยของเตมท มเจตจ านงทชดเจน เอาแคงายๆ เราเปนคนทแรงไปขางหนาหรอเปนคนชอบเกบ แคการตระหนกเรองเลกๆ เหลาน จะชวยไดเยอะมาก จะท าใหคณเหนตวเองหลายๆ เรอง ... บางคนชอบแสดงออก ไมผด แตไปกนพนท ไปครอบ เรวเกนไปจนไมไดยนเสยงคนอน เหมอนหดบชวขณะ โดยไมรตวอาจจะเปนจดยากของการท างานรวมกนเปนทม หรอกบคนเรยนของคณ

บางคนเขาใจวากจกรรมทดตองตะโกนเสยงดง คนทสามารถท าเสยงคมไดทงหมดจะเจงมาก คนน ากระบวนการสวนหนงเลยรสกวา ตองใหเพอนคนนนตองเสยงแบบนนถงจะท าได อยากใหเราถอยกลบทโมดลแรก การเตบโตของคณออกจากแบบแผนเดมของคณจะชวยเยอะมาก เพราะการทคณเรมเรยนร เหนจดทคณตองกาว เปนขนตอนส าคญมากๆ ทลกศษยของคณจะไดเรยนรความจรงแท ความงาม Being ทเปนอาจจะไมใชการสาดกน แตเปนการตระหนกถงความเขาอกเขาใจ การเหนใจกน เวลาคณมคณภาพของการสะทอนตวเอง คณผดพลาดได มวนดๆ กไดดวย ... ลมนดหนง ฮาๆ กลบเปนความนารกของคร ... เดกๆ ของคณจะเขมแขงมากขน เวลาทคณผดพลาด เวลาทคณไมใชสงทสมบรณแบบทสด เดกของคณจะฉลาดขน เขมแขงขน มพนททฉนพงออกไปได ไมวาจะคอมเมนตอะไร เรองยากๆ อะไร ... อยากใหเหนวาพนททผานมาเปนโอกาสทเราจะไดเผชญความจรง

หองเรยนทด ไมใชแคคณเขาถงเดกๆ ของคณเทานน แตคณจะไมสามารถเขาถงผ เรยนของคณไดอยางแทจรง ถาคณไมเหนตวเอง เพราะงายมากทจะสรปอะไรแบบเรวๆ แบบเดม โลกสรปแบบนอยแลว แตเวลาทคณไมเหนตวเอง ... เราอาจตองกลบไปดโมดลหนงเยอะมาก พนทของอ านาจในการแสดงความคดเหน มนไมใชแบบนทวไป ถาคนเขาไมพอใจ เขาไมเหน เขาไมเขาใจ เขามสทธยกมอ แลวจะบอกไดวาไมเรยนไดหรอเปลา แตเดกๆ ของคณ ... คณวาเขาแสดงออกแบบไหน ถาเขาสอสารตรงไมได สงทครท าใหตวเองโตขน คอตองสงเกตมากขน เชยรใหกลบมาดแลจดการความงอกงามในตวเอง แลวคณจะสนกมากขน อยาแคพยายามจดสงทเอาไปใชไดอยางเดยว แตการมองเขาไปในตวเองอยางตรงไปตรงมาส าคญมาก แลวคณจะเหนชองทาง เพราะขางในมนเปนอยแลว

หนา 103 / 135

จรวฒ: ผมนกถงสองภาพทผดขนมาเพอเสรมจากทพนองพด จ าตอนทเราหดขจกรยานไดไหม ตอนทหดชวงแรกๆ จะมลอเสรมเพอใหเราทรงตวได สงทเราเรยนรทฤษฎหรอเครองมอตางๆ เปนคลายๆ อยางนน จะมาชวยประคองเราระดบหนง ใหรวามหลกอยางไรอยางไร ประมาณไหน แลวไปลองฝกเอง พอลองผดลองถกไปเรอยๆ ถงวนหนงเรากถอดลอออก เพราะเราทรงตวไดแลว อยไดดวยตวเองแลว

ภาพทสอง นกถงหนงจนก าลงภายใน นกถงการฝกเพลงกระบ ตอนแรกสดทเราไปเรยนรจากครในหนงจน เราตองไปฝกกระบวนทาพนฐานกอน พอฝกไปเรอยๆ ถงจดหนงทจอมยทธบรรลแลว มนไรกระบวนทา เพราะอยในเนอในตวแลว ส านวนจนบอกวาจอมยทธทเยยมยอด แมกงไมกสามารถใชแทนกระบได เหนอะไรกหยบจบมาเปนการเรยนรได แตจอมยทธทเยยมยอดทสด สามารถสยบยอมไดโดยไมตองใชก าลง ผมไมรเหมอนกนวาหมายถงอะไร แตเทมาก เลยอยากพด ความเปนตวเราจากขางใน อะไรทท าใหคนอนแคคนอนเหนหรอสมผสบางอยางแลวเขารวาเราเขาใจบางอยางซงกนและกน และไปดวยกนได ไมวาจะเปนใครกตาม

นพ.พนม เกตมำน: ขออนญาตเชอมโยง แบงปนประสบการณ อาจจะชวนใหเรานกไปถงตอนโมดลหนง ทพดถงเรองการ Assessment แตตอนนนเราอาจจะงงๆ อย มาถงตรงนเราไดท าแลว ค าถามหนงคอเราจะ

หนา 104 / 135

ประเมนอยางไร ขอใหดสไลดเรอง Experiential learning curve จะไดเชอมโยงตอมาเลย พอพดถงการประเมน ตอนเดนเขามา ผมจะเหนวงหนงทมะโหนกกบกลมก าลงเรยนรกนอย ทราบวาไมกนขาวเยน เกดปรากฏการณอะไร เรยนจนไมกนขาวเยน เคยเจอไหม เปนพฤตกรรมหนง ถามวาทกคนรสกอะไรบาง ถงเรยนไมกนขาวเยน ถาเราด learning curve จะเปนสามเหลยมทพดถงบอยๆ คอ Head Hand Heart การประเมนเปนหนงในสามของการเรยนการสอนของเรา Objective, Learning curve และ Evaluation ตองม จะตอบค าถามวา Why ตอบไดวาผลส าเรจเปนอยางไร แลว What เราวดอะไร นกถงการประเมน นกถงอะไรบาง สวนใหญนกถงการสอบ คอวด Head เราใชกนบอย แตถามวาจรงๆ แลว วตถประสงคของการเรยนแบบ Experiential learning Hand กบ Heart เราจะวดอยางไร Heart ของแตละคน เรารได เราสงเกตได แตการจะวดออกมาเปนพฤตกรรม เปนค าถามทาทายหนง แลวอนสดทาย เรานาจะใหเวลา reflection วาเขาไดเรยนรอะไรบาง แลวสรปออกมาเปนภาพรวบยอดทเราตองการ อยในวตถประสงคใชไหม เราตองการผลลพธออกมาเปนอยางไร รวมไปถงการประยกต ค าถามคอเราวดตรงนไหม ตว assessment จะลอไปกบ Authentic learning ถาเราท าทงหมดน ท าไมเราไมวดทงหมดเลย แตค าถามวาวดอยางไร คดวามสงทเราท าอยแลวในวนน พอเราเรยนรจบแลว เราจะมการ reflection เปนเครองมอหนงทเราเอามาใชไดในการประเมนการเรยนร เพราะใน reflection เราเหนอะไรบาง ถาเราออกแบบดๆ reflection สามารถจะสะทอนการเรยนรได เปน Hand ในการเรยนร ท าอะไรบาง และท าแลว ไดความรอะไร ไดอะไรเปนสาระ เอาไปตอยอดไดอยางไร ถาเขยนออกมาได หรอเราฝกใหเขาเขยนไดด reflection จะสะทอนการเรยนรของ Head กบ Hand แลว Hearth วดไดอยางไร เราวดความรสกใชไหม ทกหองเราจะเนนวารสกอยางไร เราเขยนความรสกลงไป เวลาเรา reflection สะทอน Head Heart Hand ได ตรงกบทเราตองการหรอเปลา ขนอยกบวาเราออกแบบวตถประสงคตอนตนของเราวาอยางไร ความคดสรางสรรควดอยางไร การสอสารวดอยางไร การรวมมอวดอยางไร บางคนบอกวาไมร แตจรงๆ มวธ ปจจบนหาไมยากแลว สามารถหาในกเกลวาทไหนเขาวดอยางไร แตอยาไปลอกมา เราตองเอามาดวาตรงกบเราหรอเปลา เรานยามค าวาความคดสรางสรรคไววาอยางไร สามารถจะออกแบบวดได แลวเวลาประเมนใครวด คร เพอนคร แตถาเราออกแบบดๆ คนหนงท า อกคนหนงมาสงเกตพฤตกรรมการเรยนร ถาออกแบบดๆ จะบนทกเปนเชคลสตไดวาพฤตกรรมของแตละคนเปนอยางไร

อกอยางทนาสนใจมากคอ ใหนกเรยนประเมนกนเอง ถาเราออกแบบวธเชคลสตดๆ วดพฤตกรรม ในการเรยนร เราสงเกตไหมวาเพอนมความคดรเรมอยางไรบาง มสวนรวมอยางไรบาง มการสอสารอยางไรบาง ทฤษฎพฤตกรรมศาสตรบอกวา พฤตกรรมใดกตามทเราวด แลวคนถกวดกร พฤตกรรมนนจะดขน

หนา 105 / 135

การท างานกลมวนนครจะดความคดรเรมของพวกเรา แลวครจะบนทกไว หรอใหพวกเราบนทกกนเอง นาสนใจนะ ผ เรยนมสวนรวม Head Heart Hand สามารถออกแบบได ถาใชใหถก เปนเครองมอส าคญอกอยางหนงทใชวดเพมเตมจากการสอบ การสอบคงตองมเพอจะวดความร แตตอไปเราจะวดอยางอน ผมเชอวาถาใครม จะ Authentic มาก โดดเดนมาก แลวจะเสรมการวดเดมของเรา ถามคนมาดเรา ผบรหารถามวาเราวดอยางไร เราเอาเชคลสตใหด แลวมการประเมนกนเอง นาตนตาตนใจมากเลย รายละเอยดเปนอยางไร เราไปศกษาเพมเตมได เรยนรได โดยสรปคอ เราใช reflection เพอจะวดพวกน ดงนนตองฝกใหพวกเราเขยน reflection ได แลวเอาไปสอนเดกได วาท าอะไร คดอยางไร รสกอยางไร และมพฤตกรรมอยางไร อกเรองหนง คอ การ follow up เมอครเราดพฤตกรรมตอนเรยน แตหลงจากนละ เราคาดหวงวาเดกจะเปลยนพฤตกรรม ถามหองหนงท าเรองลดขยะพลาสตก อยางหนงเราจะใหเดกใชถงผา หลงจากนนมเดกกคนพกถงผามาใชจรงๆ ถาเราออกแบบการเรยนรดๆ แลวมการ follow up ดๆ วนรงขน ทกคนมถงผามาเลย คอสดยอด เดกเปลยนพฤตกรรมตนเอง ตดตามพฤตกรรมสองระยะ ระหวางเรยนกบหลงจากเรยนแลว ผมชอบยกตวอยางนกศกษาแพทยคนหนง ปแรกเขาไปคอรสปฏบตธรรม แลวเขยน reflection วารสกดมาก ท าใหเขาพฒนาจตใจขน เขาสนใจเรองน ปทสอง ตอนปดเทอม ไปบวชภาคฤดรอน สอดคลองกนไหม ปทสาม ขนมาเปนประธานชมรมพทธธรรม อาจารยตดตามระยะยาว จะเหนการเปลยนแปลงวาเขาเอาไปใชกบชวตจรงหรอเปลา นถอวาเปลยนแปลงพฤตกรรมแลว เปนสดยอดการเรยนร แลวเราจะวดโดยการตดตามเขาไป นเปนอยางหนงทจะชวยเสรม และหลายๆ คนจะไปออกแบบได พฤหส: คดวาจะท าใหเราเหนภาพ เปนขอสงเกต เปนหลกการทใหเราตระหนกถง และไดใชตอไป สดทายผมอยากจะ reflection เลกๆ เปนวงยอยสามคนทมาจากแตละหอง เพราะเกบแงมมไมเหมอนกน สเหลองเปนหมายเลขหนง หองสชมพเปนหมายเลขสอง สฟาเปนหมายเลขสาม

คยกนค าถามเดยววา จากการทเราออกแบบ Authentic learning และทดลองกระบวนการในวนน อะไรเปนสงทเราไดเรยนร อาจจะเปนความคดใหม ความรใหมๆ ในบางเรอง มมมองหรอการแลกเปลยนกบเพอนท าใหไดวาบความคดใหมขนมา อะไรใหมส าหรบเราในการเรยนรรวมกนสองวนทผาน สก 10 นาท (จบกลม 3 คนตางหองแลกเปลยนวาเราไดเรยนรอะไรใหม – 20 นาท)

หนา 106 / 135

พฤหส: คดวาสมควรแกเวลา ขอบคณเพอนในกลมเราทแลกเปลยนมมมองดๆ หลงจากนคงจะแยกยายกนไปพกผอน หลงจากเหนดเหนอยกนมาพอสมควร แต อ.เอม อ.เปล อ.จอย มของขวญบางอยางจะมอบให มณฑล สรไกรกตกล (เอม): ถอวาเสรมสรางก าลงใจใหกบคณครทรวมกบพวกเราตงแตตนป เรามของขวญเลกนอยจะมอบให เปนการดทชวยแนะน ากระบวนการจดการชนเรยน แนะน ากจกรรมตางๆ สสนสวยงาม ลองหยบใชนะคะ แลวดวาความมหศจรรยจะเกดขนในชนเรยนของคณ เวลาคดกจกรรมไมออก หลบตาแลวจวขนมาใบหนง ดสวาดวงจะน าพาเราไปทใด จะมหมวดปลกพลง สรางการเรยนร มกจกรรมแนะน าให คณครสามารถปรบใชเองได

การดชดนเราพยายามทมทน ทมแรงเตมท และเปนตนแบบรนแรก เราจะแจกใหทกทานทดลองใช ถาเอาไปใชแลวไดขอคดเหนอยางไร ไดผลหรอไมไดผลอยางไร สงค าตชมกลบมาเราไดทราบ เพอจะไดปรบปรงใหสมบรณยงขน

จบกำรอบรมวนทสอง

หนา 107 / 135

20.30 น.

หนา 108 / 135

กำรอบรมวนทสำม (31 ตลำคม 2561) 09.00 น. เรมกำรประชมชวงเชำ จรวฒ: วนนจะมกจกรรมอกสวนทตอยอดจากสองวนทผาน หลงจากเรยนรเกยวกบออกแบบการเรยนรและลองท ามาแลว วนสดทายจะมบางอยางเพมเตมใหคณครน าไปใช ส าหรบเชาน ตอนแรกวาจะท าอะไรดเพอเปนการจนอนกบคณคร แลวนกขนไดวา เรามกลองการด “เลน-เปน-เรยน” อย ใหท านายวาเราจะท ากจกรรมอะไรกน ไมรวาจะไดใบไหน ผมจะเปดจากใบสเหลองเปนชดกจกรรมเตรยมพรอม ... ขอเชญชวนทกทานลกขน ชวนเดนไปทวๆ บรเวณแบบผอนคลาย สบายๆ กลบมาอยกบความรสกเบกบานในใจ เดนผานใครใหสบตาสงยมใหกนและกน ความรสกเปนอยางไร ลองมองเขาไปตาของกนและกน ... ใหเราจบกลม 3 คนทมาจากคนละภมภาคกน ... จากกจกรรมสองวนทผาน ทบทวนดวาถาใหเลอกหนงสงในโลกทแทนความรสกของเราในตอนน สงนนคออะไร ลองนกในใจ อาจจะเปนสงของ สงมชวต นกถงอะไรครบ พรอมแลวแบงปนกนและกนฟง ... ตอนทแบงปนฟงกนในกลม เราฟงค าตอบของเพอนแลวรสกวาค าตอบไหนนาสนใจ ขอชวนใหแบงปนเขามาในกลมใหญสกคนสองคน

ผเขำรวมหญง: รสกวาตวเองเปนอะตอม และรสกวาเรามอะไรบางอยางวงวนเรา แลวเราจบคกบตรงน แลวสลบไปจบคกบตรงน เกดการเชอมตอทใหญขน เกดความรสกทตนเตน เกดการวบวบๆ ในใจ และรสกวาตองมอะไรบางอยางทท าใหเรากลามากขน โดยมพๆ ทกคนรวมหวจมทายดวยกน

หนา 109 / 135

ผเขำรวมหญง: จรงๆ ทกคนมความคดทเจง เพอนคนหนงบอกวาเปนเหมอนปากกาทมไสขางใน แตไสขางในของเขาจะดงเอาออกมาใชอยางไร หรออกคนหนงเปนเหมอนดนสอสเดยว แตตอนนเกดขนมาหลายส แลวเขาจะเอามาใชรวมกนเปนภาพทสวยงาม จรวฒ: เชาน จะตอยอดจากสองวนทผานมา เขาไปสวถชวตและชนเรยนของครมากขน จะมกจกรรมบางอยางใหทบทวนเขามาขางในตวเอง คณครจะไดกระดาษเอ 4 ทานละ 2 ใบ ... กจกรรมตอไป ขอใหคณครงดคยกบเพอนขางๆ สกคร เพอใหทกทานไดกบมาทบทวนบางอยางเกยวกบตวเอง เมอมค าถาม ใหคณครลองฟงเสยงในใจวาจากค าถามทไดรบมา เรามความคดอะไรบาง แลวคอยๆ ถายทอดลงมาบนกระดาษ เราจะคอยไปพรอมๆ กน ขอแรก อยากใหทบทวนในใจวาตวเราอยากจะเปลยนแปลงการสอนของเราไปเปนแบบไหน และท าไปเพออะไร ... (7 นาท) ... ขอสอง อยากชวนคณครทบทวนกลบมาถามตวเองวา ตวเราเปนใคร เราใหคณคากบอะไร แลวเราตองเรยนรอะไรเพอจะสรางการเปลยนแปลงทเราคาดหวงน ... (7 นาท) ... ขอสาม จากสองขอทผานมา เราตงใจจะท าอะไรเพอสรางการเปลยนแปลงในชนเรยนครบ ... (7 นาท) ...

พอเราไดอานและขดเสนใตค าส าคญแลว ความรสกในใจของเราเปนอยางไร ใครยงเขยนไมเสรจ เพมเตมหลงจากนไดนะครบ ... ชวนคณครจบคกบเพอน สงทอยากชวนใหครแบงปนกนและกนคอ หนง ความรสกหลงจากไดเขยนออกมา สอง อะไรคอคยเวรดหรอประโยคส าคญทเราไดจากการเขยน ... (จบคแบงปน หนง ความรสกหลงจากไดเขยนออกมา สอง อะไรคอคยเวรดหรอประโยคส าคญทเราไดจากการเขยน – 10 นาท)

หนา 110 / 135

กอนพกเบรก อยากจะชวนใหแบงปนเขามาในวงสกนด วาคณครรสกอยางไร และพบอะไร ผมสงเกตวาในกลมครมหลายทานทยงไมคอยไดพดเขามาในวงใหญ ขอถามวาครคนไหนเกดวนจนทรครบ ขอสกทานชวยแบงปนสกหนอยวาความรสกจากการเขยนและสงทไดคออะไรบาง ผเขำรวมหญง: ปกตไมคอยไดพดในวงใหญ เพราะชอบฟง ขอบคณแมมากทใหเกดวนจนทร ส าหรบสงทอยากจะเปลยนแปลง คอปกตเปนคนทดมาก ท าใหนกเรยนเขาไมถง เวลาเรยน นกเรยนจะตงใจมาก แคคยกไมคย จะกลวมาก แตอยากใหหองเรยนมเสยงพดเสยงคย เพราะเวลาถามเดกกไมคอยตอบเพราะกลว ไมไดเคารพนะคะ อกอยางหนง เปนคนสอนวทยาศาสตร อยากสอนใหจบมาก สอนหองพเศษ พอแมจะตามคด อยากจะสอนใหลงมอท ามากกวาบรรยาย วชาวทยาศาสตรตองใหลงมอท า แตทกวนนบรรยายทงหมด

สงทอยากจะเปลยนคออยากจะเขาถงความรสกของเดก รวาเดกคนไหนมปญหา เพราะเปนคนชอบสงเกตคนอน แตไมสามารถท าใหเขาไววางใจไดเลยแมแตคนเดยว ไมวาจะเปนนกเรยนทสอนหรอเปนทปรกษากตาม เพราะบคลกเราไมนาเขาใกล

เปลยนแปลงเพออยากไดผลลพธตางไปจากเดม ขอบคณโครงการทท าใหไดเรยนรวธการใหมๆ และเรยนรจากเพอนๆ ทกคน ชอบฟงจรงๆ ตวเองไมมประสบการณอะไรเลย เพราะสอนอยางเดยว

คดวาตวเราเปนใคร ตวเองมหลายบทบาท แตบทบาทส าคญขนอยกบสถานท อยทนเปนผ เขาอบรม อยทบานเปนลกเปนแฟน พออยทโรงเรยนเราเปนคร เลยตอบไมไดวาเราเปนใคร

เมอกอนเราใหคณคากบความส าเรจ แตพอไดมาหมดแลว รสกวาจรงๆ แลวสงทมากกวาความส าเรจคอความสขและการเรยนร ตองการอยากใหหองเรยนมความสข

ตองการเรยนรอะไรเพอสรางการเปลยนแปลงทคาดหวง คอนขางอดอดเวลาครคยกนแลวบอกวาโรงเรยนฉนแย คอเราเปลยนไมได เพราะเขามาแลว ออกกไมได เพราะไมมเงน ยงไงกยงตองอย ถาเปลยนอะไรไมไดกเปลยนตวเอง เขยนบอกตวเองเลยวา เราจะท าอยางเตมความสามารถภายใตเงอนไขทม

หนา 111 / 135

สดทาย อยากจะบอกกบทกคนวา เรามาจดตะเกยงดกวาดาความมด ดาไปกไมผล ถาเราเปลยน คนรอบขางสมผสไดกจะเปลยนไปดวย ผเขำรวมชำย: เปนครงแรกทพดในวงใหญ โมดลหนงตงใจมาเพอขโมยความรจากคณครทานอนๆ ไดเปลยนอะไรไปเยอะแลว พอโมดลทสอง ไดตกผลกวาทกความรทกสาระมาเชอมโยงกน ดานสายวทยกบสายศลปอาจจะคนละดาน แตอยดวยกนได เมอกอนในคลาส STEM มอาจารยทานหนงพดวา เมอกอนความรเกดมาจากองคเดยว แตคอยๆ ถกออกมาเปนฟสกส เคม ชวะ แตทกวนนกลบมาพยายามรวมกน ประจวบกบโมดลทสาม มาเจอกบ Team Teaching ซงท าใหผมชดขน สงทผมไดมาในสองวนนคอการจดกระบวนการเรยนรทงหมดทชดเจนขนมากวา เราจะตองไปท าอะไร สะทอนตรงไหนออกมาอยางไร กบครและนกเรยนทไดพบไดรสก เปนสงทงหมดทไดในตอนนครบ

ผเขำรวมหญง: เมอครจากทคยกบเพอนและฟงเพอนๆ พด รสกประทบใจมาก กบสงทไดเขยนเมอก รสกตวเองมพลงกวาโมดลแรกทมา เพราะตอนนนเรามองไมเหนหนทางเลยวา เราจะเดนไปในเสนทางอาชพครไดอยางมความสขไดอยางไร เพราะตอนโมดลแรก ทกคนดารคกนมาก ทกครงทเขากลมเราจะพดถงปญหาทตวเองพบเจอ อปสรรคตางๆ ความรสกแยๆ ทงจากเพอนรวมงาน จากระบบ ทกคนดเจบปวด แตพอมาโมดลทสาม เหมอนไดยนความรสกในแงลบนอยลงมาก แตพดวาตวเองไดไปท าอะไรมา คนพบอะไรมา มความสขอะไรในตอนน ปลอยเรองทท าใหรสกแยไดอยางไร และจะจดการกบสงทอยตรงนนไดอยางไร เหมอนมองเหนวาเราจะน าสงเหลานไปใชตอไดอยางไรบาง เหมอนเรามทยดเหนยวมากขน ผเขำรวมหญง: ตอนทแจงมาครงแรก อยางทนองบอก น าตามาตลอดเลยดวยความรสกวาจะไมไหวแลว แตพอมาวนน ไมนาเชอวาเปนการท างานปสาม ทงทมเราเกดการแลกเปลยน มาคย มาแบงปน เรารสกวาเราถก

หนา 112 / 135

กอบก power within พลงทอยขางใน รสกวา กลบไปคราวน เดกตองไดรบการกอบก บางนะ ตองกอบกความรสกของเขาคนมา เปนพลงทเขาตองเอาไปใชสตอกบ power อนๆ ในสงคม ในระบบสถาบน ในมมมองตางๆ แจงจะผานมาไมไดเลย ถาขางในแจงไมมนคง และถาไมมพๆ หลายคนทรายลอมแจง พาแจงผาน ขอบคณทกคนคะ สทธชย: วนนเหนภาพความตงใจทอยากจะกลบไปสรางการเปลยนแปลงในหองเรยน หรอแมแตกบเดกแตละคน อกเรองหนงทเราจะกลบมาคยกนคอ เรารไดอยางไรวาการเปลยนแปลงนนเกดขนแลวจรงๆ ไมไดคดไปเองคนเดยว แตเปนเรองจรง แลวเราอยากจะสอสารการเปลยนแปลงนใหมพลงไปสสงคมและคนรอบขาง ดวยความหวงวาการเปลยนแปลงเลกๆ ในหองเรยนของเรา อาจจะไปสรางการเปลยนแปลงในทอนๆ ไดดวย พกเบรก 10.30-10.45 น.

สทธชย: เมอเชา เราเจอไปสามค าถาม เราไดลองกลบมาอยกบตวเองและทบทวนการเรยนการสอนทผานมา มค าถามอะไรบางครบทเราถามตวเองไปแลว เราถามวา การเรยนการสอนทเราท าอยในปจจบน เราใหคณคากบอะไร ตอไปคอตรวจสอบวาสงทเราสอนทกวนน เปนสงทเราใหคณคาหรอเปลา ถาไมใช เราอยากจะเปลยนแปลงใหเปนแบบไหน และเราจะมาวางแผนการตอนดหนง ถาจะท าการเปลยนแปลงเรองน เราจะท าอะไรไดบาง ผมเชอวาค าถามสามขอน ท าใหเราเหนแนวทางทจะไปท างานตอทโรงเรยน มอกขอหนงทส าคญมาก ถาขาดไปจะไมอาจสมบรณได ชองสดทาย เราจะตองกลบมาถามตวเองอกครงวา แลวเราจะรไดอยางไรวาเกดการเปลยนแปลงแลว ตอนททกคนเขยนภาพวาเราอยากจะสรางการเปลยนแปลง ผมเชอวาไมใชแค

หนา 113 / 135

คะแนนผลสมฤทธแนๆ เราไมไดอยากใหนกเรยนมคะแนนผลสมฤทธสง สอบผานแคนน ผมเชอวามหลายอยางทเราอยากจะใหเกดขนในหองเรยนของเรา และสงตางๆ เหลานนไมสามารถวดไดดวยขอสอบ วนแรกทเรามาอบรม มการใหท าขอสอบ 5 ขอ มบางคนท าถก ทงๆ ทเขาจ าอะไรไมไดเลย โดยเฉพาะสองขอสดทายทผมวางไววา จะเปนขอสอบทเราเดาไดโดยไมตองมความรอะไร เราตองการวธการอนทจะมาบอกวา สงทเราตองการใหเกดการเปลยนแปลง ไดเกดขนแลว

ผมจะลองยกตวอยางงายๆ อยางหนงทเราคยกนเมอคน คดวาอาจจะใชได สมมต อ.หนมชอบผหญงคนหนง แลว อ.หนมคอนขางเชอเลยวาผหญงคนนแอบชอบตอบดวยเหมอนกน ค าถามคอ อ.หนมจะรไดอยางไรวาผหญงคนนนมใจใหกบเราดวย อยากขอฟงความคดเหนครบ “สงเกตพฤตกรรมของผหญงคนนน สายตาเขาเปนอยางไรเวลามองมา” เราสงเกตแลว เราเหนพฤตกรรมของผหญงคนนนแลว แตเราจะรไดอยางไรวาเราไมไดคดไปเองคนเดยว “เดนไปถามเลยวาคดอะไรกบเราบาง” บางคนไมกลาถามตรงๆ ในชวงแรก ท าอยางไรครบ เขาไปถามเพอนๆ กอน วามเรองอะไรของเราทแพลมๆ ออกมาบางไหม เวลาคยกน เราสงเกต ถามเพอน แลวสดทายกลบไปถามผหญงคนนนดวยวา จรงๆ แลวเธอรสกอยางไรกบเรา เชน เดยวกน สมมตวาเราอยากจะใหหองเรยนของเราเกดการเปลยนแปลง อยากใหผ เรยนมความคดสรางสรรคมากขนในหองเรยน เราจะรไดอยางไร ... ยากไป เอาใหม เรารไดอยางไรวาผ เรยนมความสขมากขน เราสามารถสงเกตพฤตกรรมของเขาได สมภาษณเพอนๆ ของเขาได ถามคณครคนอนทสอนเขาอยได เราสามารถเกบขอมลทรายลอมเรองทเราอยากจะร เพอจะยนยนวาผ เรยนมความสขมากขน จากเมอกอนทเขาไมชอบเรยนเลย หนเรยนตลอด วนหนงเขากลบมาเรยน เราอยากรวาเขามความสขในการเรยนมากขนหรอเปลา จรงๆ เราเหนแลว ดวยสายตาของเรา เราคดไปเองแลววาเขาตองมความสขมากขน แตเราตองหาหลกฐานวาผ เรยนมความสขมากขนจรงๆ พอเราหาไปแลว เราตองจดบนทกไวดวยวาเราไปสมภาษณผ เรยน เพอนเขา คณคนคนอน เราไดขอมลอะไรมา แลวเราอาจจะมกลมทท างานดวยกน เพอเชควาขอมลเหลานสอดคลองกนไหม จรวฒ: ท าไมเราตองยนยนวาผ เรยนเกดการเปลยนแปลงจรง เราพอจะรอยในใจเฉยๆ ไดไหม

หนา 114 / 135

สทธชย: เราตองการคดไปเองหรอเปลา เราตองการท าใหความรชดนสามารถบอกคนอนไดวาเกดขนจรงนะ ไมใชสงทเราเออออไปเอง เพราะดวยคณครทท างานอยอาจจะเกดอคตกได วาเราสอนด เดกมความสขมากเลย แตไมมหลกฐานทจะบอกคนอนวาชนเรยนดขนจรงๆ เราเลยตองใชวธการตางๆ เพอเกบรวบรวมหลกฐาน การจดบนทกส าคญมาก เราไปคย สมภาษณ ท าอะไรกแลวแต ตองกลบมาจดบนทก เรานาจะมสมดสกเลมไวขางตว เวลาเราเจออะไร สามารถจดบนทกไดเลย สงเหลานจะชวยประกอบรางเปนความรทเราไดในชนเรยน ผมอยากจะใชเวลา 10 นาทเพอจะลองนกตอถงค าถามขอนวา จากค าถามสามขอแลว เรารไดอยางไรวานกเรยนเกดการเปลยนแปลงขนจรง เราจะมวธการรวบรวมขอมลหลกฐานจากไหนบาง (แตละคนทบทวนวาเราจะรไดอยางไรวานกเรยนเกดการเปลยนแปลงขนจรง เราจะมวธรวบรวมขอมลหลกฐานจากไหนบาง – 10 นาท) ค าถามขอน เชอวาเขยนออกมายาก ผมชวนใหเราจบไปหาคเดมทเราเคยเลาเรองราวของเราใหเขาฟง แลวแบงปนไอเดยของเราวาตองการสรางการเปลยนแปลงแบบน แลวตองการหาหลกฐานดวยวธการน คดวาอยางไร ลองชวยกนคดครบ สลบกน คดคนเดยวจะยาก นาจะตองชวยกนคด (จบค สลบกนแบงปนวธการหาหลกฐานการเปลยนแปลงในหองเรยนของตนและใหฟดแบกกน – 20 นาท)

จรวฒ: ชวนคณครหนมาดานหนา จากทเราไปคยกบเพอนของเรา เราเหนวธการอะไรบางทจะเอามาเปนหลกฐานเพอดวาหองเรยนของเราเกดการเปลยนแปลงจรง

หนา 115 / 135

ผเขำรวมชำย: อยากแบงปนสงทท ามาบางเมอเทอมทแลว ตอนทมาโมดลหนง สงทไมเคยท าเลยคอ การท า reflection ไดลองกลบไปท าทโรงเรยน แต reflection ไมจบในคาบ เทอมนเลยปรบมาใชแอพพลเคชน ClassDojo ชวย เพราะวาตองการตวทเกบขอมลไดเรวๆ สามารถยอนกลบไปดไดวาเกดอะไรขน พฒนาเปลยนแปลงไปอยางไรบาง เหนวางานทเดกท าชนแรกกบชนลาสดเปนอยางไร เราออกแบบใหสงเกตเหนภาพได เชน งานทผมใหเดกลองวาดภาพเทอมทแลววาเปนอยางไร เขาจะเอาตวการตนมาตกแตงบาง บางคนเราจะสงเกตวา คนทยงไมตกตะกอนอยางทเราอยากเหน คณตศาสตรเขาจะตดตวเลขเหมอนเดม 1+1 เทากบ 2 คนทคดไดเยอะกวานน เขาจะวาดภาพบรรยากาศมาเตมทเลย อารมณเหมอนสมยเดกทเราวาดภาพบาน มภเขา ทงนา พระอาทตย นกสามตว แลวคอยๆ เตมรายละเอยดเขาไป เพยงแคผมหาเครองมอมาชวยเดก ถาเราสามารถตอบประเดนของนกเรยนเปนรายบคคลได แตเมอเทอมทแลวท าไมได เพราะท า reflection ไปแลว เดกสะทอนกลบ ผมสอนหลายหอง ตอบเดกไมทนในชนเรยน เลยหางหายไปเลย สดทายเกดอะไรขน ไมร พอเทอมนก าลงมาทดลองด ยงมาโมดลสอง ไดเรองการจดการเวลาไปอก นาจะท าไดดขน ผเขำรวมชำย: ผมใชการสงเกตครบ คอสงเกตการกระหายใครรของเดก ดวยความทบางวชาเดกจะมอคต ไมอยากเรยน เชน ภาษาองกฤษหรอคณตศาสตร แตพอเราปรบเปลยนวธโดยเรมจากความรทใกลตวเขา เรมจากเกม ผมสงเกตวาเดกมความกระหายใครรขน เชน พอถงเวลาเขาจะรบมา แลวบอกวาวนนอยากเรยนแบบน แตเรามเงอนไขวาเราจ าเปนตองเรยนตามหวขอน เดกจะเรมมการชวธการสอนมากขน พฒนาการคอเดก ป.1 จากทเขยนไมรเปนตวอะไร แตพอเขาไดฝก เกดความกระหายใครรและเชอวาพฒนาตวเอง จากเดกทเขยนอานไมรเรองเลย เขยนเรยบรอยขน สทธชย: เรองนตองยอมรบเปนเรองยาก เวลาเราอยากจะท าอะไรใหเปนระบบระเบยบ เกบหลกฐาน เกดภาพชดเจน ทส าคญคอใชเวลา เพราะกวาทเราจะออกแบบการสอนดๆ ตองใชพลงงานคอนขางเยอะ และโดยสวนใหญ เรามกจะหมดแรงเสยกอน เราเตรยมการสอนมาดแลว สอนเตมท พอสอนเสรจ เราไมมแรงจะบนทกหรอเกบขอมลอะไรแลว เรารสกวางานเราส าเรจแลว เลยกลายเปนวาสงทเราจะท าเพมเตมเพอเกบหลกฐานการเรยนร เราจะรเหมอนเปนสงทเพมเขามา เราตองรบบทหนกมากขน

แตผมอยากชวนวา ผมรสกวาทกคนมาทนเพอสรางการเปลยนแปลง ไมงายแนนอน ตองมการลงทนลงแรง และเรองนเปนการลงแรงอยางหนงเพอเกบหลกฐานวาสงทเราท าผลดอกออกผลจรงๆ เปนเรองส าคญครบ ผมอยากจะชวนทกคนเรมอยางงายๆ คอ มสมดเลกๆ พกไวขางตว จดบนทกสงทเกดขน อาจจะใชเวลาสองสามนาทหลงจากเราสอนเสรจ บนทกวาสงทเราท าไปเกดการเปลยนแปลงอะไรขนในหองเรยนบาง อาจจะ

หนา 116 / 135

มเพอนกลมทสนทกน ทมาแบงปนขอมล ความคด ใหเพอนๆ ชวยดวา ทเราเหนในหองเรยนวาเกดการเปลยนแปลงแลวนะ เพอนเหนเหมอนเราหรอเปลา เปนการชวยตรวจสอบอกทางหนง วาเกดการเปลยนแปลงในหองเรยน ทงหมดทพดมาตงแตเชาคอการวจย ซงจรงๆ เปนการพฒนาตวเราเอง ชนเรยนของเรา และไดความรขนมา ซงสามารถสงตอไปพฒนาชนเรยนอนๆ ได เมอกอนเวลาเราท าวจยหรอวจยชนเรยนทเคยเปนมา มกจะดแควาวธสอนอะไรบางอยางเกดผลส าเรจในหองเรยนไหม เปนวจยเพอจะทดสอบวาวธสอนดไหม แตสงทเราจะท าวจยกน เราไมไดท าดวยทาทแบบนน เราไมไดเขยนเปนรายงานวจยดวยซ า แตเปนการท าวจยเพอพฒนาตวเราใหเขาใกลคณคาทเรายดถอมากขน

กอนจะมาเปนการกระท าของคร เรมตนจากการเปลยนแปลงของครกอน ผมเชอวาหลายคนคงเคยไดยนค าพดวา เมอคณครคนหนงเปลยนแปลง การกระท าของครกจะเปลยนแปลง และสงผลใหหองเรยนเปลยนแปลงดวย การเรยนรเรองการเปลยนแปลงของคร ท าใหครเปลยน แลวสงผลใหนกเรยนมการเรยนรมากขนหรอเปลยนแปลงตวผ เรยนไป แลวเราจะรไดอยางไรวาผ เรยนเปลยนแปลง กดการกระท าของนกเรยนนนแหละ ถาเราท าครบ 4 ฉากแลว เราจะมสงทบอกกบสงคมไดวา กอการครท าอะไรอย ตอนนน ถามคนมาถามวากอการครท าอะไรไปบาง บางทเราตอบสงคมภายนอกยงไมได แตถาเราท าตรงนครบถวน สงทเกดขนนอกจากเปนการพฒนาตวเองแลว ยงเปนการใหคณคากบสงคมเหนดวย และเมอสงคมเหนสงทเราท า การเปลยนแปลงจะยงขยายในวงกวางออกไป เราท าวจยในชนเรยนไมใชเพอขอต าแหนงทางวชาการ แตท าเพอเรยนรและอธบายสงทเราก าลงท าอยในหองเรยน เราจะไดตอบตวเองไดวา ทเราสอนในหองเรยนทกวน เราสอนไปเพออะไร มนเกดคณคาอะไรกบชวตของนกเรยน กบชวตของเราบาง สงหนงคอชวยตรวจสอบคณคาทเรายดถออย เมอวาน ผมถามมะโหนกวาเวลาสอนเรอง Visual Thinking มะโหนกใหคณคากบอะไร เขาตอบวาเขาใหผ เรยนลองท าเสมอ ไมวาจะจดเวรกชอปทไหน เขาจะใหผ เรยนลองท าเสมอ เพราะเชอวาถาใหผ เรยนลองท า จะสามารถพฒนา Visual thinking ขนมาได แตแลววนหนง เขากพบวาการลองท าไมไดผลเสมอไปส าหรบบางคน รไดอยางไร รเมอมบางคนกลบมาใหขอมลกบเขา การทมขอมลบางอยาง เวลาเราสอนจะชวยตรวจสอบคณคาทเรายดถอดวย วาสงทเราใหความส าคญ ทเรารสกวายงใหญ การเกบขอมลเปนระบบแบบน ชวยตรวจสอบดวยวาคณคาทเรายดถอ จรงไหม ไมไดมแตดานทสนบสนนอยางเดยว ... เราอาจจะคดวาการเกบหลกฐานรวบรวมขอมล เพอสนบสนนการกระท าของเรา จรงๆ ไมใชแคนน ถามขอมลทโตแยง ขดแยง เราจะไดรวาสงทเราคดวาดมากๆ มหลายดานทตองปรบแก นอกจากสนบสนนแลวยงตรวจสอบคณคาทเรายดถอไดดวย เลยมประโยชนตรงน เรองนเปนเรองส าคญในฐานะคนเปนคร เราไมจ าเปนตองอยในพนธนาการ หรอตกเปนผ รบค าสงจากเบองบนตลอดกาล เพราะเราสรางองคความรทเกยวกบการสอนเองได ไมจ าเปนตองท าสงทเรารสกหรอเหนวา

หนา 117 / 135

ไมด และเรารสกวาหองเรยนเราไปไมได เราออกจากเหตการณเหลานได แคตองกลาจะท ามน และมหลกฐานทจะบอกคนอนวา การเปลยนแปลงเกดขนในหองเรยนจรงๆ ดวยวธการแบบใหมทอาจจะไมเคยเกดขนทไหนมากอน และความรพวกนเปนประโยชนกบคนอนดวย ผานกระบวนการวจย ผมอยากทงไวอกค าหนง คอ หองเรยนเปนแหลงเรยนรทดทสด เราไมตองออกไปแสวงความรจากทไหนมากมาย เราเรยนรจากหองเรยนของเรา ขอใหเรารสกใหคณคา ใหความละเอยดออนกบมน จดบนทกสงทเกดใหมากขน เพราะการวจยในชนเรยนคอการเรยนรและท าความเขาใจการปฏบตของเรา ถาเราเรยนร เขาใจ จดบนทก แลวสงตอขอคนพบออกไป เราเชอวาหองเรยนนเปนแหลงเรยนรทส าคญทสดของเรา และวงคยทเรามาคยกนวนนหรอโมดลขางหนา คอวงทเราเอาความรเหลานมาสงตอ เพอใหไปขยายผลทอน ขอแตเรามหลกฐานทเชอถอได จะท าใหการท างานของเรามความหมายมากขน จรวฒ: เพมเตมนดหนง ผมเหนความเชอมโยงบางอยางกบโครงการกอการคร ถามองยอนกลบไปจากโมดลแรกถงโมดลสาม ฝงซายสดเรองการเรยนรเพอการเปลยนแปลงของคร หรอการเปลยนแปลงภายในตวเอง ผมเหนภาพของพนอง เหมอนไอคอน ท าใหครกลบมาเรยนรขางใน วาเกดอะไรขน เรารสกอยางไร เหนอะไรในตวเอง ถดมา เปนแอคชนของครสการเปลยนแปลงของนกเรยน สวนทพกวยพด เรองอ านาจในชนเรยน เรอง Learning curve ขวาสด อ.หมอพนมชวยเตมวา เราจะวดอยางไร เราดไดจากอะไรบาง เหนภาพของสามทานนขนมา เผอพๆ นองๆ ตดขดเวลาท างานจรง ระลกถงครบาอาจารยขนมา จงหวะนขอกลบมาคยกบตวเองกอน หรอชวยออกแบบ เกบขอมล พวกน ถาท าจรงๆ จะกลายเปนวงจร 4 ชองทชวนคณครนงเขยนเมอเชา เหมอนไดกลบมาเชคตวเอง หลงจากน คณครจะน าไปท ากบชนเรยน แลวกลบมาเชคตวเองอก กระบวนการ และผ เรยนวาเปนอยางไร สทธชย: จากสงทเราท า ถาพดถงจากแงมมของการวจย เราไดเคาโครงงานวจย เราไดหวขอวาเราอยากจะท าอะไร จะเกบขอมลอยางไร สงทอยากจะชวนท าตอ คอลองท าจรง แลวเกบหลกฐานวาเกดเหตการณพวกนในหองเรยนของเราจรงๆ ไมจ าเปนตองออกมาในรปของรายงานการวจยฉบบสมบรณ อยากใชค าวาพฒนาตวเองใหเขาใกลคณคาทเราใหความส าคญหรอยดถอมากขน อยากจะใหพวกเราไดแบงปนองคความรทพวกเรากลนกรองตงแตเชาสสาธารณะสกขยกหนงกอน จรวฒ: อยากจะเชคพๆ นองๆ สกหนอยวา ถาคณครลองถามตวเอง มทานไหนทคดวางานวจยเหมอนยาขม ผมอยากรวาอะไรทท าใหเปนยาขม ในความรสกของคร

หนา 118 / 135

ผเขำรวมหญง: ทกคนมองวาคอเรองใหญ เราจะไดยนคนเรยนป.โท บนเสมอวายากๆ เราเลยมองวายาก แลวเวลาคนพดใหเราฟง ไมไดใชทฤษฎ ยากอยแลว ยงใชค าทยาก เลยดยาก แตเมอไหรทเอาเรองยากแปลเปนภาษางายๆ จะท าใหเรารสกงาย กอนหนาน เรารสกวางานวจยยาก และไมเคยเขาใจ จนมาเจอกบตว ตอนทไปเรยนตลาดวชา หองวจย ไมเคยมความรเลย ตอนเรยน ป.ตร อาจจะสอนแตไมไดเขาเรยน วจยเชงคณภาพกบเชงปรมาณตางกนอยางไร วนแรกทเรยน อาจารยสอนเรองวจยคณภาพ ตอนนงรถตกลบบาน รสกวาสงทฉนเรยนเปนแบบน แลวอาจารยใสอะไรมาใหฉน มนตกนในหวขางใน จนมาอกวนหนง มาถามเขา มนตางกนโดยสนเชง ยงตดอยทวา ถาท าวจยแบบท อ.เปยกใหเราท า แลวจะแปลงไปเปนขอมลในเชงวจยอยางไร แตกอนเขาใจวาจะตองถอดจากขอความทเราเขยน แลวตความเปนขอความๆ ไป มองแควา แลวฉนเขยนแบบนจะตเปนตวเลขอยางไร คดเสมอวาวจยคอตวเลข เปนสถต ดรอปแลวดรอปอก เลยรสกวาวจยเปนเรองยากมากๆ แตตอนนเขาใจมากขน และแยกแยกไดวาวจยทเราใชชวตประจ าวนมหลายอยางหลายประเภท จรวฒ: อยางเชาน ใชกระบวนการใหคณครนงตอบค าถามตวเอง แลวเขยนออกมา นนเปนเจตนาเดมของเราทอยากใหคณครเขยนบนทก เพราะตอนคณครท างานวจย ตวบนทกหลงการสอนทเขยนมาเรอยๆ เราจะท าใหเหนตวเองเรอยๆ เหนความเปลยนแปลงในชนเรยน เปนความเปลยนแปลงของผ เรยน หลกฐานตางๆ จะถกรอยเรยงเปนเรองเดยวกน งานวจยท าใหตวเราเองพฒนา เตบโต ขยายการเปลยนแปลงไปสชนเรยนไดมากยงขน

กอนหนาน งานวจยมจดตงตนมาจากค าสง และมความหนก เปนภาระบางอยาง รวมถงสงทเราถกสอนมา ม 1 2 3 มแตตองๆๆๆๆ แตครงน อยากใหคณครเหนวา ไมตองเคนใหเปนงานวจย แตเปนเหมอนเพอนคนหนงทเราเกบหลกฐาน รวบรวม เอามาเขยน มเพอนคอยตดตามการเปลยนแปลงทเราอยากจะเหน และอยากจะไปใหถงผ เรยน ชวยอยกบเรา เปนกระจกสะทอนใหเรา และกระจกสะทอนใหครคนอนๆ เหนดวยวาการเปลยนแปลงเปนไปไดจรงนะ ยงเกบหลกฐาน ยงเพมความรสกมนใจ ภมใจ นนคอสงทตอบคณคาของคร พอสงออกไปในลกษณะของการวจย ครคนอนกจะเกดภาวะฉกคดเหมอนทคณครรสกมากอน เกดการตอยอดได สทธชย: วนน ไมอยากใหเทคนควธการใดๆ ในชวงเชาอกแลว แมจะเปนเรองวจยกตาม อยากใหรสกวาเปนการท างานภายในของพวกเรา และวางแผนการท างานตอไปมากกวา แตเนองจากคณครถามมา รสกวาถาเคลยรใหชดขนอกนด พวกเราจะไดสบายใจขน ถาเราแบงงานวจยเปนสามประเภท คอ วจยเชงคณภาพ เชงปรมาณ และเชงปฏบตการ สงทผมก าลงชวนคณครท าในโครงการคอวจยเชงปฏบตการในชนเรยน ลองทบทวนนดเดยว ท าไมเราการท าวจยเชงทดลองและปรมาณถงไมเหมาะสมทครจะท า เพราะวจยเชงทดลอง

หนา 119 / 135

และเชงปรมาณตองมการควบคมตวแปร มกลมทดลอง กลมควบคม เพอหาใหไดวาตวแปรทเราสนใจมผลกระทบตอการเรยนรของเดกจรงหรอเปลา ไมเหมาะกบคนทก าลงท างานอย เหมาะกบนกวชาการหรอนกวจยภายนอกทอยากจะเขาไปหาทฤษฎหรอทดสอบทฤษฎอะไรบางอยาง ... แตไมไดเออใหเกดการพฒนางานในชนเรยนจรงๆ ถดมา วจยเชงคณภาพ ซงเปนการเขาไปหาความหมาย ปรากฏการณทเกดขน ไมวาจะในหองเรยน การศกษา หรอเรองใดๆ กแลวแต ตวเราเองทเปนครหนาชนเรยน กมความยากล าบากในการท า ขณะทเราสอนอย คงไมสามารถเกบทกอยางทเกดขน แลวมาตความ ใหความหมายไดมากขนาดนน เลยอาจจะไมเหมาะกบการพฒนาตวเองสกเทาไหร สงทเราท าได และเชอวาท าไดดดวย คอวจยเชงปฏบตการทตอบโจทยในการพฒนางานของเรา ตอบโจทยในการพฒนาตวเอง ใหเหนคณคาของตวเอง เราในฐานะคนเปนคร ตองใหคณคากบบางสงบางอยางอยแลว การเปนครไมใชเพอเลยงชพอยางเดยว การท างานในแตละวนทเราสามารถมความสขได มคณคาบางอยางเกดขน แตเวลาทเราท างานแลวพบวาสงทเราปฏบตอยไมตอบโจทยคณคาเหลานน นเปนโจทยวจยเชงปฏบตการของเรา เราท าเรองนเลย ท าอยางไรกไดใหการท างานทกวนของเราเขาใกลคณคาทเรายดถอใหมากขน ผานการเอาวธการสอนไปใช การออกแบบเรองราวการสอนไปใช แลวรสกวาสามารถสอสารกบคนอนได นนคอการวจยเพอพฒนาตวเราดวย อกนดหนง เพออาจารยจะไดมนใจมากขน มหนงสอเลมหนงของคณหมอวจย พานช เรอง วจยชนเรยนเปลยนคร ผมมโอกาสไดไปชวยบรรณาธการดวย เปนวจยเชงปฏบตการณ แลวเวลาออกมาเปนหนงสอจะมผลกระทบบางอยางเกดขนดวยเสมอ ผมคดวาในแวดวงการศกษาเอง ในหองเรยนเอง ผมเชอวามนจะไดรบการยอมรบมากขน แตทงนทงนนเปาหมายของงานวจย คงไมใชเพอไปขอต าแหนงทางวชาการ แตเพอใหตวเราพฒนาการเรยนการสอนของตวเราเองไดมากขน จะไดสงตอขอมลนสสงคมวาเราก าลงท าอะไร มะโหนกชวยรวบรวมขอมลใหเหนวาแตละค าถามตอบขนตอนไหนของงานวจย เพอใหพวกเราหยบจบเรองนไปใชไดดขน ค าถามแรก เราอยากจะเปลยนแปลงหองเรยนของเราเปนแบบไหน แลวท าไปเพออะไร คอเรามองไปทผ อน ค าถามทสอง ตวเราเปนใคร ใหคณคากบอะไร ตองการเรยนรอะไร มองเรองการเปลยนแปลงของคร สาม เราจะท าอะไรเพอสรางการเปลยนแปลง เปนการกระท าของคร แลวสดทาย เราจะรไดอยางไรวานกเรยนเกดการเปลยนแปลง คอเกบหลกฐานการกระท า พฤตกรรมของผ เรยน

เราสรางองคความรของตวเองไดครบ จรวฒ: เรามแบบฝกหดสนๆ งายๆ อยากจะชวนคณครท า อาจจะเปนชวงพกเทยง โดยเฉพาะทบอกวาเราสรางองคความรของตวเองได อยากชวนคณครโพสตเฟซบกถงองคความรทเกดขนจากการมาเขากอการครครง

หนา 120 / 135

น และคณครอยากจะแบงปน อาจจะมาจากกระดาษทคณครเขยนทงหมด สงไหนทเกดกบตวเองและมคณคาอยากจะบอก ไมจ ากดความสนยาว ชวนคณครเขยนลงในเฟซบกและใส #วจยกอการคร เพอเปนแบบฝกหดวาพอเราผานประสบการณมา เขยนบนทก ทชวนใหโพสต เพอจะใหลองดแรงสนสะเทอนวาถาเราบอกสงทเราพบเจอ องคความรทเกดขนกบเรา จะเกดแรงสนสะเทอนอยางไรบาง มทางเลอกวาจะลงใน wall ของตวเองกได หรอถาไมอยากบอกสาธารณะขนาดนน กโพสตในกลม #วจยกอการคร ความรทมชวต สทธชย: ตรงนอาจจะเปนพนทตอยอด เรองทางเทคนคไมไดพดเลย วธเขยน Fieldnotes วธการสงเกต วธการออกแบบ เราจะเอาไปคยกนตอในเฟซบกส าหรบคนทสนใจ แตถาเอาแคหวใจ เรองเลาการเปลยนแปลงทเกดขนตางๆ อยากใหลองโพสตหนากระดานของตวเอง แลวใส #วจยกอการคร เปนการเชญชวนใหพวกเราท าเรองดวยกน เพอจะสรางการเปลยนแปลงใหเกดขนได พกเทยง 12.010-13.10 น. จรวฒ: ภาคบาย จะชวนคยเรองการกาวตอ แตกอนอน มเรองทเปนอบตเหต เกดการเรยนร Authentic learning ของพวกเราทเราอยากจะเอามาแบงปน คอภาคเชา หลงจากทเสรจกจกรรม เรามาถายรปรวมกน พอแยกยายกนไป ผมกบอ.เปยกคยกน สทธชย: ตอนท าชวงเชา เหมอนมอะไรขาดไปอยาง วาสงทเราสอสาร คณครเขาใจวาอยางไรบาง จรวฒ: รสกเหมอนเฟลๆ คยกนไปกนมา พบวาเมอเชาเราลมท าสงหนงทส าคญมาก คอใหคณครสะทอนวาจากกจกรรมเมอเชา คณครไดอะไรบาง พอเราลมท า reflection วาผ เรยนไดเรยนรอะไร ผสอนกเกดความไมมนใจขนมา วาเมอเชาครเขาโอเคหรอเปลา สทธชย: เหมอนเรามองตาและสงเกตคราวๆ แตสดทายเราไมรอยดวาเกดอะไรขน จรวฒ: เราเลยใชวธเขาไปถาม รวมถงอ.เปยกไดไปพบคณครบางคนตอนทานอาหารกลางวน วาเปนอยางไรบาง เลยอยากชวนคณครชวยสะทอนวา สงทคณครไดรบในภาคเชา รสกอยางไรบางเรองการเชอมโยงกบ

หนา 121 / 135

งานวจย แบบสนๆ นะครบ เพอพวกเราในทมจะไดไปท างานตอ ผมขอเชคมวลกอนแลวกนนะครบ ใครรสกวากจกรรมภาคเชา อนหรอไดประโยชนบางอยาง ขอฟงสกนดไดไหมครบ สกทานสองทาน ผเขำรวมหญง: เมอเชาทพดวาสงทเราท าเชอมโยงกบงานวจยอยางไร ตวเองตดตามกลมวจยความรทมชวต อ.เปยกบอกวา ฉากทหนง ตวเองเขยนไป ตนเตนมาก แตฉากทสอง ไปอานกเงยบกรบ ไมไดเขยน ฉากทสาม เราไมไดเขยนตอ แลวมฉากทสมา ประเดนคอค าถามในงานวจยแตละฉากคอใชเลยทเราจะเอาไปเขยน ระหวางทเราฟงไป กคดไป เชอมโยงไป ในความรสกของตวเองตอนนน คดตาม เลยไมไดมโอกาสเสนอออกมา มความสงสยบางอยางในใจเราอย แลวอาจารยถามวารไดอยางไรวาผ เรยนเกดการเปลยนแปลง เลยเกดประเดนวา ตองเปนพฤตกรรมหรอการกระท าของเราเหนตอนคยกบเพอน เราบอกวาถาเดกม reflection ดวยทาทอยางเปดเผย กลาคยกบเรา ถอวาเปลยนแปลงหรอยง เหมอนเขาภาคภมใจ เพราะเวลาคยกบครจะหลบตา เขาจะไมมความภาคภมใจ เมอวานมประเดนในหองเรยนของเรา สอนเรองขาว มเดกคนหนงบอกวา ผมรสกวาจดนคอสงทผมอยากร แตครไมไดขยตอ ครพาไปเรองอน เลยรสกวาถามการเอาประเดนบรบทในชมชนไปชวนเรยนรดวยกน แลวเดกเกดการรเรม อยากจะสรางอะไรสกอยาง แลวเขามาคยกบเรา ผมอยากชวนนองท าสงน เราคดวาถามเดกสกคนแบบนท าอะไรแบบนเพอตวเขาและชมชน นาจะเปนการเปลยนแปลงทชด แตวาเกดค าถามวาฉนสอนคณตศาสตร เดกท าโครงการขยะแลวจะไปตอบโจทยฉนอยางไร จรวฒ: นอกจากหลกฐานจะชวยบอกวาเขาไดเรยนรอะไร สอดคลองกบสงทเราตงใจไหม เรายงสามารถรเพมเตมอกวาเขาอยากรอะไรตอ เพอใหเรามขอมลเอาไปพฒนา ผเขำรวมหญง: ตอนทฟงเมอเชา อ.เปยกบอกวาถางานทเราท าเขาใจคณคาทเรายดถอ แอบสงสยวาถาเขาใกลแลวจะเปนอยางไร เลยตงค าถามอาจารยไป อยากจะไดค าตอบคะ สทธชย: ถาเราเขาใกลสงนน จะเกดอะไรขน ผมมองเรองนไดหลายดาน ถาเกดกบตวเราเอง สงทเราอยากไดคองานทเราท าอยมคณคา เราจะรสกวาตวเรามคณคามากขน ซงเปนสงส าคญของการเปนคร การท างานทเรารสกวามคณคามประโยชน ท าใหเรามพลงทจะตอสอปสรรคตางๆ ทเขามาทาทายเราเสมอ อยางทสองทเราจะไดแนๆ คณคาทเราใหกบการเรยนการสอนคอตวผ เรยนอยแลว วนหนง ผมเชอวาเวลาเราท างานไปแลวลมนกถง เราไปท างานตามระบบของโรงเรยน ลมไปวาเราใหคณคากบอะไร เราท าไปตามชวตประจ าวน เราไมเคยตงค าถามวาสงทเราท าอยทกวนนมคณคาอะไรหรอเปลา ถาเราตงค าถามและเปลยนแปลงมน มนจะตอบโจทย

หนา 122 / 135

ชวตเราไดวาสงทเราท าอยมความหมาย เปนค าตอบสนๆ แตผมเชอวายงมอยางอนเกดขนอกถาเราท าอะไรตามสงทเราใหคณคา ผเขำรวมหญง: มค าถามตอ ทพอเรารวาเรายดถออะไร ท าใหเราเขาใกลหรอไปตอบความตองการลกๆ ของเรา หรอคณคาการเกดมาของเรา แลวเวลาเราสอนเดก เรากอยากสอนสงนใหกบเดก ถามวาแลวใชไหมทใหเราสอนจากความเปน Being ของตวเอง การสอนแบบนท าใหเรารสกวามอสระมากขนทเราจะคด จะท า หรอจดกระบวนการอะไรใหกบเดก มวธการมากมายเลย เพราะเปาหมายเราชด แลววชาของเราเหมอนเครองมอหนงเทานนทเราอยากจะบอกสงน แลวเราเชอวาเขาไมไดผดทเขาจะยดถอสงทตางจากกเรา วธการถงไดตางออกไป ถาเราเขาใจไดวาสงทเราท าตอบโจทยอะไร จะท าใหเราจะเคารพไดวา สงทคนอนท า กตอบโจทยของเขาเหมอนกน จะชวยลดความขดแยง และไมท าใหเรารสกอดอด เปนอสระมากขน สทธชย: เปนค าถามทไมตองการค าตอบ ชดเจน เนองจากไดคยกบครน าวาวนนเราคยเรองวจยชนเรยน แตเราคยเรองแนวคด เปาหมายทเราจะไป และการท างานตอ แตเรายงไมไดพดเรองเทคนควธการ ยงไมลองท าจรงๆ วาจะเกบขอมลจากผ เรยนอยางไร จะเอาขอมลมาวเคราะหอยางไร จรงๆ เราคดวาวนนเราจะเอาเรองน ไหม แตขอยกไวกอนดกวา อยากจะเชญชวนคนทสนใจอยากจะหาวธการ หรอเทคนคการเกบขอมล การวเคราะหขอมล หรอเขยนบทความวชาการทเกดจากการวจยของเรา จะท าอยางไร เลยคดวาขอนดเลยวาถาใครสนใจ ไมตองมโครงการอะไร สกวนท 10 พฤศจกายน ณ อาคารคณะวทยาการเรยนรฯ มธ. ผมจะไปจองหองให จรวฒ: เราตงวนท 10 พฤศจกายน เปนตกตาเอาไวกอน แลวใครสนใจมาลงชอไว เราตอจกซอวเปนภาพพอสมควร ตงแตการออกแบบการเรยนรในหองของเรา และเครองมอทจะชวยใหการเรยนรตอเนองไป ชวงสดทาย เราจะมาคยกนวาการเรยนรนอกเหนอจากในหองเรยน สองสามวนนเราจะไดเหนพนทการเรยนรอกแบบหนงทเรามาไดแลกเปลยนกน เกดพลงบางอยาง อยากจะชวนคยตอวา การเคลอนไปขางหนาตอกบโครงการกอการคร วาสเตปตอจากนไป จะท าอยางไรกนด

หนา 123 / 135

พฤหส: ชวงตอไป เปนเรองส าคญมากๆ อยากจะตอวาสงทคณครทกคนท าแลวเกดการเปลยนแปลงในหองเรยน ตวเราเองและผ เรยนของเรา เปนหวใจส าคญมากทจะสรางแรงกระเพอนใหกบเพอนครจ านวนไมนอย บางทเราคดวาการท าในหองเรยนเลกๆ ของเราอาจจะไมไดมผลอะไรมาก แตหลายคนจะพบวาเราอาจไดรบแรงบนดาลใจบางอยางจากการทเพอนของเราโพสตในยทบ อาจจะไดแนวทาง การวางใจ ก าลงคดเรองน อยแตคดไมตก แลวมเพอนบางคนเขามาในจงหวะทเหมาะสม หรอจกรวาลจดสรร ใหค าตอบหรอคลคลายปรศนาในใจ แลวสวางวาบ

ผมอยากจะเชญชวนครทกคนกลาทจะสอสารสงทพวกเราท า ไมใชการเอายศเอาต าแหนง หรอโฆษณาตวเอง แตปลายทางอยทลกศษยของเรา เราก าลงมเปาหมายเพอเปลยนแปลงการศกษา การมาพบกนในกอการคร สงส าคญอาจจะไมใชเรองกระบวนการทท าใหเราไดเทคนคใหมๆ เอาไปใช แตหวใจส าคญคอท าใหเกดอสรภาพในใจ ถาเราตระหนกไดวา เราเปนตวของตวเอง เรามพลงดานใน มความมนคง เมอเชามคณครใชความวาความมนคงภายใน ส าคญมากทสด เพราะจะสรางแรงกระเพอม สงตอใหเพอนได

ผมขอย าวา โครงการกอการครไมใชการฝกอบรมคร เราเปนขบวนการทก าลงจะสรางการเปลยนแปลงการศกษา สงทพวกเราท า ตองไปใหพนจากการเปนโครงการฝกอบรม การสอสารเปนมตหนงทส าคญมากทจะสรางแรงกระเพอนน ทสดแลวเราจะเกบกรณศกษาทเกดขนจรง ทเปนรปธรรม มหลายคนบอกวาไมตองกนดาความมอ จดตะเกยงดกวา ถาเราเกบบนทกรวบรวมงานวจยทอยในหองเรยนสก 500 งานวจยทเกดจรงๆ จากปฏบตการของคณครในหองเรยน แลวคอยกระจายแสงและเชอมโยงแสงเขามาใหสวางมากขน นคอค าตอบวาเราไมตองไปกนดาเขากได แตเราลงมอท าใหเหนอยางเปนรปธรรม เกดขนและใชประโยชนจรงๆ ตอง เราตองใหความส าคญกบกระบวนการสอสาร การโพสตในกลมอาจจะชวยไดระดบหนง แตการโพสตในทสาธารณะจะสรางแรงกระเพอมไดมากขน ชวงสดทาย กอการครไมไดเกดขนไดดวยทมวทยากร แตเราอยากใหเปนพนทของทกคน กลยาณมตร พนองไดมามสวนรวมเตมเตมและออกแบบการเดนทางไปดวยกน ผมลองชวนเพอนๆ จนตนาการถงกาวตอไป

หนา 124 / 135

ทเราอยากจะเดนทางไปดวยกนวา เรามขอเสนอแนะอะไร อาจจะลองคยกนด อาจจะไมใชขอสรป เราจะเกบขอมลเพอใหทมกลางเอาขอมลเหลานไปพฒนา แลวออกมาเปนแนวทางบางอยาง แลวเราจะกลบมาคยกนอกครงในโมดลหนา เปนการออกแบบรวมกนของพวกเราทกคนทเปนสมาชกชมชนน อยากชวนพวกเราใหกลบไปกลมยอย จดกนเอง คยกนวาการเคลอนไหวของเราเกดขนแลวตามทตางๆ ลกษณะเหลานเปนสงทสวยงาม อยากใหกลบไปรวมกนเปนจงหวดใกลเคยงกน หรอตามความสบายใจ คยกนในสองโจทย หนง เราอยากเหนกอการครในปสองออกมาเปนอยางไร อยากใหมอะไรบาง อาจมขอเสนอทชดเจนและเปนไอเดยทดขนไดในปสอง สอง เราจะขยายผลไอเดยของกอการครในพนทของเราอยางไรไดบาง นอกจากพวกเรา 80 คนทมาเรยนรรวมกนไดแลว เราจะสรางแนวรวม สรางกระบวนการ สรางคนทสนใจแนวทางนเพมขนอกไดอยางไร

ลองแบงกลมไมตองใหญนก คยกนสก 20 นาท (จบกลมตามความสนใจ – 40 นาท)

ขอใหวางมอกอนสกคร เชญวทยากรทกทานมาดานหนา เราจะรบฟงขอเสนอของเพอนๆ เรา เปนขอเสนอทพวกเราชวยกนจนตนาการอยากจะขบเคลอนตอไปอยางไร อาจจะยงไมใชขอสรปเสยทเดยว พวกเราจะน าขอมลเหลานไปคยกน วาจะพฒนาตอไปเปนปทสอง แลวเอากลบไปคยกนโมดลหนาตอไป เราอาจจะไมมเวลาฟงขอเสนอทงหมด อาจจะเลอกประเดนส าคญสก 1-2 ประเดน เนองจากเวลามจ ากด

หนา 125 / 135

ผเขำรวมหญง: ขอแรก เราอยากจะใหครรนหนง กบรนสอง ไดท างานรวมกน จะไดแลกเปลยนประสบการณ และมเวทใหพวกเราได relearning ความร แบงปนความร และทบทวนความรไปดวย ขอสอง เราจะไปสรางเครอขายกบหนวยงานอนทเรารจก ไมวาจะเปนอาจารยมหาวทยาลย นสตนกศกษา ซงในศรสะเกษมเยอะมาก ครรนตอไป ทงสกอ. สพฐ. เราจะเอามารวมโครงการใหหมด และเราจะจดงานอเวนตของเรา เพอใหมพนทปลอยของ และสรางกจกรรม relearn ใหกบพวกเรา นอกจากน เราจะดงครในจงหวดทเราเหนวาเขาควรจะไดรบโอกาส เชน เดยวกบทพวกเราไดใหมารวมกจกรรมนดวย ผเขำรวมหญง: ขอแรก ในโครงการปทสอง รนหนงอยากจะมบทบาทดวย อยากมาชวยใหขยายวงออกไป อยากใหมพนทใหพวกเราเขามามสวนรวม อาจจะใหรนสองมาแชรกบเรา เราจะไดเรยนรเพมเตม และไดเครองมอเพมขน ขอสอง ตอนนมนนทบร อยธยา สมทรปราการ เรามองวาพนทของเรากระจดกระจาย คณครคอนขางถกคาดหวงในเรองของผลสมฤทธ เหมอนเราอยากจะมพนทใหเราเอาหองเรยนมาคยกนมากขน โดยเรมตนอาจจะแค 4-5 คน ในกรงเทพฯ และปรมณฑลและชานเมอง มารวมกลมกนกอน แลวเอางานมาแลกเปลยนเรยนรกน คอยๆ เตบโตทละนด แลวตด #กอการคร หรอพนธมตรการศกษาอนๆ รจกเราบาง จนวน

หนา 126 / 135

หนงเรมมคนเรมมองเหนวา มพนทปลอดภยของเขาทมาคยกนได จะไดขยายวงขน แลวเราอาจจะจดเวรกชอปหรออะไรคอยวากน ผเขำรวมชำย: ขอแรก เนองจากจะมขอจ ากดของคณสมบตบางอยางในการเขามารวมโครงการกอการครในรนแรก อยากใหเปดเรองอาย คอ 22-59 ป ไปเลยกได แตถาเขามใจอยากจะเปลยนแปลง บางครงอายกไมใชเรองส าคญ และอยากใหเปดไปทอาจารยมธยมและอาชวะดวย ประสบการณการสอนสองป ผมมองวาปทสอง คนจะมาสมครเยอะมากๆ หลงจากทเขาเรมรแลววาโครงการกอการครเปนอยางไร และพวกเราไปขายของ เรองการคดเลอก เนองจากบางคนอาจจะไมไดเขยนเรยงความเอง อยากใหมการสมภาษณทางโทรศพท เหนแนวคด เพอจะไดคนทมใจอยากจะเปลยนแปลงจรงๆ เขามา

ส าหรบการท างานของโครงการปทสอง มองเปนแตละโมดล อยางแรกเรองเวลา อยากใหโมดลหนง เรมเดอนเมษายน ซงเปนชวงทครปดเทอมใหญ สวนโมดลสอง อยากใหจดตอเลย อาจเปนสงกรานตถงกอนเปดเทอมหนง แตจ านวนตลาดวชา สวนของโควตาของแกนน ากอการคร อยากใหมสก 4-5 วชา แลวใหเลอกสองวชา เอาแบบก าหนดวนไปเลยวาไมยบแนๆ อยางไรครทกคนไดเลอกสองในหาวชาหลกๆ ทเปนเครองมอทครจะไดเอาไปใชแนๆ แตถาตลาดวชาอนๆ ทคดวาขายได มคนนอกมาเรยน มตางหากได จรงๆ คอรสงานวจยอาจจะเปนหนงในหาทเลอกได ในโมดลสาม ควรจะจดสกกลางๆ เดอนตลาคม ไมอยในชวงเปดเทอม ในสวน Authentic Learning อยากจะไดเวลาเรยนและหาโจทยกนในครงวนเชา แลวครงบายคอยสอน อยากจะไดเวลาเพมประมาณ 50 นาท เหมอนคาบจรงๆ หนงคาบ จะไดมเวลาสอนมากขน มเวลาคอมเมนตมากขน และไดเวลาแบงปนกนในแตละหอง สวนกลางอาจจะถายวดโอในหองอนๆ มาใหเหนตวอยาง เพราะเราอาจจะไมเคยเหนการสอนแบบน ผเขำรวมหญง: เราจะหาแนวรวมไดอยางไร หนง ไมวาจะท าอะไร ไปเลาใหเขาฟง ท าใหเขาเหน ประเดนส าคญคอ ... สวนจะไปขยายอยางไร หลงจากท าเปนรปธรรมทส าเรจแลว จะไปสรางสงทกลมหนงกลมสองพดมาแลว แตไดความคดมาจากเมอวานเลยวา เชญเจาทมา หรอท าใหเจาทมาเปนพวกของเราใหได มนองบอกวาเขาอยากท าอยากเปลยน แตเขาไมกลา เขากลวเจาท ถาเราสามารถท าใหพวกเขามาเปนพวกเราได โดยเฉพาะฝายบรหาร เราไมมสทธใหเธอมาบงคบเขา เขาเราใหเครองมอของเรากลายๆ ผบรหารจะมวธของเขา เราแคบรหารผบรหารอกท สวนการขายของ ประชาสมพนธทกชองทางเหมอนทเพอนๆ ไดท า แตสงส าคญคอ อะไรทส าเรจเปนรปธรรมแลว แชร # เขาไป แลวเราเชอวามนตองได

หนา 127 / 135

ผเขำรวมชำย: อกเครองมอหนงคอ การเชญคนทท างานดานการศกษาทไมใชครแลวมาเจอกน เผอเราจะสามารถท าอะไรรวมกบเขาไดบาง ผเขำรวมหญง: กลมของเรามสวนทเหมอนกนอย รนหนง อยากรวมกจกรรมกบรนสอง ตลาดวชาทเปดใหรนสองไดเขา รนหนงอยากเขาเหมอนกน เพราะแตละหลกสตรนาสนใจ อยากใหโครงการตอเนองและยงยนไปเรอยๆ ทส าคญคอ เราอยากใหหลกสตรในตลาดวชา สามารถรบรองชวโมงอบรมไดเหมอนครพฒนา และใหเจาทมามสวนรวม เปดโอกาสใหผบรหารรบรรบฟงวาเราก าลงท าอะไรกนอย และจดส าคญคอ กอการครสญจร อยากใหมโอกาสไปทางภมภาค เชน ไปทางเหนอ เราจะใหเพอนพองนองพทางเหนอเปนแมงาน แลวเกณฑคนมา เราเชอวาถาเราเอาของไปขายถงหนาบาน อยางนอยเขาตองเปดประตหนาตางออกมาด แทนทจะเขามาซอทหางสรรพสนคา เขาอาจจะไมมา ผเขำรวมชำย: กลมเรามองการขยายเครอขายเปนสามประเดน หนง ใชชมชนการเรยนร PLC อาจเรมจากครกลมสาระเอง แลวอาจจะขยายจากพนทในหองเรยน มาออกแบบเรองการถอดบทเรยน แลวแชรลงพนทสาธารณะ สอง เรอง Lesson study เราจะรวบรวมเทคนควธการ และเรอง Open classroom ใหคนสนใจทไมไดมโอกาสเขารวมโครงการกอการครตามทตางๆ เขามาเรยนร ซงจะเชอมโยงกบกอการครสญจร ผเขำรวมหญง: Lesson study อาจจะเปนเกยวกบบทเรยนทไมใชนเทศการสอน แตเปนการรวบรวมเทคนควธการ คลายๆ Team Teaching ทเราท า แตในโมดล 3.2 อาจจะ Open class ใหกบคนภายนอกหรอคนอนๆ มาดวยหรอเปลา ผเขำรวมชำย: เรอง Open class อยางเวลาเราไปจด เราจะเอานกเรยนมาทดลองสอนจรงๆ เอากลมกอการครรวมกนวางแผนแลวไปทดลองสอนนกเรยนในสถานทหนง โดยการสญจรไปแตละภาค เราขอนกเรยนจากโรงเรยนหนง แลวสอน ใหครแตละโรงเรยนเขามาด เขาจะไดเหนเทคนควากอการครเปนอยางไร มการพฒนาไปมากนอยแคไหน อาจจะท าเปนนตยสารหรอแมกกาซน รวบรวมเทคนคของครแตละคน วาเขามวธการสอนอยางไร ไดผลอยางไร เปนขนเปนตอนไป ผเขำรวมชำย: กลมเราไมไดคดเชงรปธรรมมากวาเราจะไปแผขยายสรางเครอขายอยางไร เพราะเราเชอวาทกคนทมากอการครจะมแนวทางของตวเองทจะน าไปท าอยแลว แตสงทเราอยากจะใหเปนจดแขงเลยของการท ากอการคร คอเราจะมาสรางวฒนธรรมการเรยนรรวมกนใหเกดขนจรงๆ ในระบบการศกษาไทย เราอยากสราง

หนา 128 / 135

คนทตระหนกวาไมวาอะไรจะเกดขน ใหมองวาคอการเรยนรรวมกน สวนตวอยากจะมองวากอการครเปรยบเหมอนศาสนาหนง เรานบถอศาสนากอการคร แลวเอาศาสนากอการครไปเผยแพรหลกธรรมค าสอนทไดจากการอบรม หลกธรรมหนงทเรายดมนคอวฒนธรรมการเรยนรรวมกน แลวองคกรกอการครของเราจะแขงแกรงขนได เมอมการเสรมพลงใหคณครกลาท า ตรงไหนกไดในหองเรยน ไมตองเอาแลวตวชวด เลกเถอะ เดกจะตายอยแลว หรออาจจะกลาท านอกหองเรยน ออกไปสอสารกบสงคม ท าอะไรกได แตขอใหยดมนวานคอวฒนธรรมการเรยนรรวมกน เราเชอวาถาเราเรยนรรวมกน จะเกดการศกษาทดขนได ผเขำรวมหญง: กอการครปตอไป เรามองสองแงมม ประเดนหนงคออยากจะใหกอการครป 2 ยงคงเปนครรนทหนง มาเดนตอกอ เพราะยงมบางอยางในเรองผลงานเชงประจกษทเราอาจจะยงไมเหนในครรนน วาจะเกดขนไดจรงไหม มศกยภาพจรงๆ หรอเปลา และอยากจะใหครในรนทหนง มผลงานในเชงประจกษทสามารถพสจนไดจรงๆ โดยไมไดมงแคเดกเอาไปใชในชวตจรง แตยงคงตอบโจทยเกณฑการประเมนทเปนมาตรฐานดวย เพราะสงทเราจะสอสารไปสสงคมภายนอก เราเหมอนคนกลมหนงทก าลงท าบางอยาง และคนขางนอกอาจจะไมเขาใจสงทเราท า ถาเราไปไมถงไมบรรทดทเขาวางไว สงทเราท าอาจจะไมสงผลใหเกดการเปลยนแปลงขน แตถาเราพาเดกไปไดไกลกวา และไดไมบรรทดนนดวย คนขางนอกจะรบฟงเราดวย แลวเราอาจจะน าพาการเปลยนแปลงบางอยาง

สอง อยากใหมการรวมมอกนระหวางครรนทหนงกบสอง ทจะมาท ากจกรรมรวมกนในโมดลท 4 เปนเพอนและแบงปนเรยนรกน สวนเรองการขยายวงกวาง มเรองการแชรผานโซเชยลมเดย เพราะสงผลสะเทอนกบหลายๆ คน เราเปนเพอนกบครในโรงเรยนผานเฟซบก บางทเราเจอกนในโรงเรยน ไมมเวลาพดคยกน แตการท าหรอเสนอผลงานเปนชองทางทงาย รวดเรว และสามารถดงดดใหเขาเขามาอานได อาจเพมรปภาพกจกรรมและค าบรรยายสนๆ อาจจะเปนการจดประเดนใหเขาเขามาหามาพดคยกบเรา อาจจะจดเวรกชอปกบครในโรงเรยนของครกอการรนทหนง แลวขยายออกไปเรอยๆ อยากจะเขยนหนงสอประสบการณจรง และ #ครกอการ ขายในงานหนงสอป 2562 มคนอยากจะท า เรากรอตดตามชม อยากใหครรนทหนง มโควตาในการเขามาเปนรนทสอง ดวย เพอจะสรางความเชอมโยงใหเพอนเราเขมแขงมากขน และเราจะสามารถท างานไดมากขนดวย ผเขำรวมหญง: สงหนงทเราพบระหวางการเขารวมตงแตโมดล 1-3 คอกระบวนการตางๆ ทเราออกแบบเปนเชงทกษะชวต และสงคมวทยาเยอะ ท าใหเกดปญหากบคณครทสอนเปนรายวชา เชน คณตศาสตร

หนา 129 / 135

วทยาศาสตร วาสดทายเขาจะปรบใชอยางไร อยากใหเพมตนแบบกระบวนการเฉพาะกลมมากขน เพอใหผ อนจะไดมาศกษาเรยนรดวย และเปนการใหมมมองทแตกตาง เพอน าไปใชไดจรง พสจนไดและวดได สดทาย เราอยากจะใหนกเรยนมความสข อยรวมกบสงคมได และเตบโตอยางมประสทธภาพ เราตองการจะท าอะไรนอกจากดตอเรา ดตอเดก ตองดตอสงคมและ ดตออนาคตของเดกของเราดวย ผเขำรวมชำย: การประชาสมพนธอยางหนงทนาจะไดผล ถาผมมเสอกอการครมาสกตว ตอนผมมาโมดลหนง ผมใสเสอครบานนอก ผมเชอวาหลายคนสงสยวามนคออะไร ถาเรามเสอสกตว ตองมคนถามวาคออะไร เปนการประชาสมพนธทกวางได

อกอยางหนงคอ กอการกบผบรหาร ถาเราท าเฉพาะคร เรามผน าหนงคน แตถากอการครสามารถจด กจกรรมระดบผบรหารโรงเรยนหรอศกษานเทศกได จะไปไดไกลมาก เพราะคนเหลานคมคนในโรงเรยนไดดวย จะขยายวงกวางไดเรวขน ผเขำรวมชำย: ส าหรบกอการครปสอง เหมอนกบการทผมสมครเขามา ผมเหนจากเพจ ถาไมเลนอนเทอรเนต เราจะไมรจกชองทาง ผมคดวาปสอง เราอาจจะออกสปอตโฆษณาสนๆ 1-2 นาท เพอจะเชญชวนวาเราไดท าอะไรไปแลว เหมอนสอไปเรยกวญญาณ หรอเรยกครทานอนทอยากจะเปลยนแปลงตวเองเหมอนกบเราเขามา อกสงหนงทไดไอเดยจากเมอวานคอหนงสอรน เราจะท าเปนการดรน แตละคนเปนการดหนง เมอเรารสกทอใจ ไมมก าลงใจในแตละวน เราจะหยบการดขนมา เพอนคนนนมไอเดยในการจดกจกรรมอะไร ใชเลย ในสวนของเราทไปท างานในแตละภมภาค อยากใหเขยนมาทสวนกลาง และอยากใหสวนกลางชวยเหลองบประมาณบางสวน เพราะถาทกคนเขยนโครงการเขามา อยางนอยเพอไปตอบโจทย 5 พน เราจะมตวเลขวา มคนมาขอชวยเหลอประมาณกคน

สวนงบประมาณเราจะเอามาจากการขายเสอ การรบบรจาคจากรนหนง กลมทแลว บอกวาเรามความเชอรวมกน ตองเปลยนเปนเงน ผมไดฟงหลายๆ คนบอกวาเราใชทนสวนตวในการจด ผมรสกชนชม แตคงจะเปนค าถามวา ถาพวกเราเปนรน 1 เราจะชวยรนนองตอ เราหาชองทางบรจาครวมกนอยางไร ผเขำรวมชำย: กอการครปสอง ควรจะท าเปนหลายๆ เวอรชน เชน หนง กอการครเฉพาะผบรหาร เพราะครตวเลกๆ อยางพวกเรา ถาโรงเรยนไมเปดรบ ผบรหารมองไมเหน มโอกาสทจะท ายากพอสมควร สอง กอการวาทคร เจาะไปทนกศกษาครศาสตร ศกษาศาสตร เรมตนจากนองๆ ชวงนน เขาจะตอยอดเพมเตมไดด

เราอยากใหมชองทางสอสารทชดเจน เขาใจและเขาถงงายกวาน เพราะปจจบนตองเปนเพอนกนเทานนถงจะเหน นาจะมชองทางทท าใหเหนไดทกคน อาจจะเปนแชนแนล youtube หรอรายการสนๆ

หนา 130 / 135

ครทเขามาในโครงการหลายคนเกงมาก เปนไปไดไหมทจะชวนครเหลานนมาตอยอดมาเปนกระบวนกร เพอไปขยายผลจากครทเขามาอบรมธรรมดา เปนคณครทไปอบรมคณครตออกท เอาเขามาฝกเทคนคกระบวนกรเพมเตม เพราะมบางอยางทครอยางพวกเรายงไมคอยเขาใจจากการอบรมสามวน เชน การรอยเรยงกระบวนการ

การเคลอนไหวตอไป หนง ท าใหตวเราเปนเครองขยายเสยงใหได ใชจรง แลวคอยๆ ขยายจากโรงเรยนตวเองออกไปเรอย สอง งาน meeting หาคนทมแนวคดเดยวกนมาคยกน จบน าชายามบาย และทส าคญทสด ถามการไปดคลาสจรงของเพอนเราทสอน แลวท าเปนแชนแนล youtube วาคลาสเรยนจากกอการคร อยางนอยจะไดแบงปนไอเดย คลายๆ กบครปลอยของซงจะปลอยภาพแลวเขยนบรรยาย แตเราจะบนทกวดโอใหดกนเลย เปนเวททเปดกวางขนทงในเรองการแบงปนไอเดยและเรองการสอนดวย พฤหส: ขอบคณทกกลมเลย ทกไอเดยนาสนใจมาก ตองขออนญาตรวบรวมกลบไป เปนขอมลส าคญทเราจะน ามาพฒนาตอไป แลวเราจะคยใหชดขนในโมดลหนา อธษฐำน คงทรพย (เปล): จรงๆ หลายไอเดยทคณครเสนอมา เราคดจะท าในปหนา อยางการท าคอรสผบรหาร ผบรหารหนงคนทเขาใจประเดน จะชวยขยายผลและหนนครในโรงเรยนไดดขน สวนการใหรน 1 กบรน 2 มาเจอกน เราคดวาเปนเรองดมาก อาจจะใหเจอกนในโมดลหนง แตยงไมไดออกแบบชดเจน อกอยางหนงคออยากชวนแกนน ารน 1 ทมก าลงและมเวลา มารวมเปนทมกบเรา ทบอกวาขยบจากผ เขาอบรมมาเปนกระบวนกร ขอสกจ านวนหนงทชวนไปไหนไปกน พรอมจรงๆ มใจ มเวลาและก าลง สวนเรองเสอ เปนไอเดยทดมากๆ ทมงานจะเอามมมองความคดเหลานมาผสานวาจะเคลอนตออยางไร

หนา 131 / 135

อนชำต พวงส ำล (ออ): ดใจครบ เอาเรองรปธรรมกอน อยากจะคดเลยไปกวาแคท าเสอ ท าอยางไรใหการท าหนงเรองไดผลมากกวาไดเสอดวย คอเรายนดจะลงทน และขายในราคาทน เหลอๆ เอาไปขายตอแลวเอาก าไรเกบเขากลมตอไป แตพวกเราตองมาชวยกนออกแบบใหสวย เกไก ใสแลวไมอายใคร

สอง ผมชอบไอเดยทพวกเราจะตองไปเยยมหองเรยนซงกนและกนในพนทใกลเคยงกน ในฐานะโรงเรยนสาธตและคณะ ถาเปนไปได เรายนดเปดประตรบ ถาคณครโดยเฉพาะพวกเราสองสามคนจบกลมกนมา แลวอยากจะมาอยกบเรา 5-7 วน คณะยนดจะดแลอาหารการกนและทหลบทนอนได เพราะเราพบวานกศกษา ป.โทของคณะ มนๆ ตงๆ เรองการสอน สมมตวาไมเอกเปนคณครในดวงใจของนกศกษา เขาสอนวชาภาษาไทยและวรรณกรรมไดดมาก แตพดเฉยๆ ไมเหน ตองลงมาสมผสและอยในหองเรยนกบเขา แลวซมซบเกบเกยวอยางเปนรปธรรมไปเลย ไดเหนพลง เหนวธการของเขา แลวจะไดมเวลากลางคนนอนดวย คยกน วาเขาออกแบบอยางไร ท าอะไร เปนไปได แตตองใหเปนพวกเราเสนอเขามา เอาตามจงหวะเวลาทพวกเราพรอม ถอยไปเรองทไดฟงทงหมด มสองสามเรองอยากแลกเปลยนนดๆ แนนอนวาสงทพวกเราท าไมใชเรองงาย ปญหาของการศกษา เราก าลงพบวาเปนความยากล าบากมาก ครนเราจะไปหวงวาผอ. ผอ านวยการเขต หวหนากลมวชาของเราจะเปลยนแปลงในวนรงขน เปนไปไมได เราตองอยกบมน ระบบประเมนจะตองอยเราไประดบหนง แตสงทเราตองตงมนคอ สงทเราก าลงท าในนามกอการคร ในมมของพวกผมหลายคน เราก าลงเปลยนแปลงระยะยาว ไปทพนฐานของเรองราว ไปทระบบคณคา เราจะตองเอาค าถามกบตวเราวาเราเชอคณคาทเราก าลงจะไปหรอเปลา เปนจดตดขาด ไมอยางนนเราจะปญหาแลวไปไมเปน จะทอและหยดงายๆ ผมเชอวาเราตองเชอมกบโจทยใหญ เปาใหญของเราใหไดตลอดเวลา และจากประสบการณการท างาน ตอนนเราเรมกอตว เรมมเพอน มกลม การท างานเปนทม แลวเชอมโยงใหเปนเครอขาย การท าใหเกดการแลกเปลยนสอสารกนอยางตอเนอง มความส าคญ แตถงจะแมมความส าคญอยางไร ระบบจะไมเปลยนงายๆ ผมคดวาเราตองการพลงจากภายนอกเขามาเสรมดวย เราจะตองคดอานในการเชอมโยงพลงภายนอกมาชวยเราดวย เพราะล าพงกลบไปทโรงเรยน อ านาจของเราจะเหลอนดเดยว สงทเราตองหาคอตวชวย อยางแพลตฟอรมทเราพยายามใหพวกเราเจอกบคนรนใหมทท างานเปลยนแปลงเรองการศกษา เปนความพยายามหนงในการเชอมตอ พอพวกเรากลบไปในพนท อาจจะใหพวกเรามองดวามใคร ภาคธรกจ ภาคอนใดทเขาจะมาเรยนรกบเรา หรอมาเปนพลงเสรมใหกบเรา สวนรปธรรมจะเปนวธการอยางไร เราท าไดหลากหลายมาก พาเขามาดหองเรยนเรา พามาดเดกของเราจดเวทเสวนา แตเราตองคงหลกการนไวใหมน นพ.พนม: ไดเหนผลงานพวกเรา และสงเกตการเรยนรของพวกเราสามวนนแลวชนใจ ผมมขอสงเกตสองเรอง เรองแรกเปนเรองการบรหารจดการความร ซงสะทอนจากพวกเราคลายๆ กน เรมจากการท าและเกบรวบรวม

หนา 132 / 135

แลวเอามาใชได แบงปนกน แลวเกดการเชอมโยงกน เปนการเรยนรแบบตอเนอง เปนหวใจส าคญ ถาจดการความร เวลาเราเหนคณคาวาท าแลวเกดประโยชนอะไรบาง ตอบโจทยภายในของเราอยางไรบาง จะเชอมโยงไปถงเรองทสอง คอการวจย เปนเรองใหมทเราอาจจะรสกวายาก แตจรงๆ แลวตอบโจทยและมคณคาหลายอยาง นกไวๆ คออาจจะท าใหเราพสจนไดวา การเรยนแบบของเราตอบโจทยไหม เดกสอบผานไหม สอบเขามหาวทยาลยไดหรอเปลา ไมตางจากโรงเรยนทวๆ ไป อยางในโรงเรยนทางเลอก เขาพสจนมาวาเดกทจบไป เขามหาวทยาลยได เราอาจจะเอามาออกแบบวจยบางอยางทงายๆ ผมคดวาจะตอบโจทยตวเรา ตอบโจทยผปกครอง ตอบโจทยเดก ตอบโจทยผบรหารดวย ถาผบรหารเอาดวย เขาไดอะไรบางอยาง จะนาสนใจมาก โรงเรยนทท าเรองวจยเอามาขบเคลอน ผมคดวาผบรหารซอนะ เราท าหลายๆ โรงเรยนพรอมกน เชอมโยงกน หวขอมาจากทเราได Authentic learning เราเหนอะไรในหองเรยน เอามาเปนหวขอวจยงายๆ สวนเรองเทคนคเปนอยางไร เชอวาทมงานกอการครอาจจะชวยกนได ถาเหนความตองการ ไมนาจะยากเทาไหร พฤหส: อยากจะย าวา สงทเปนขอเสนอของเรา การเดนทางไปขางหนาของเรา พวกเราทงหมดทนงอยจะเปนทพหลง ทผานมาพวกเราอาจจะเปนทพหนาทชวนเพอนๆ ไดมาเจอกน แตเมอเราไดมาอยในชมชนเดยวกนแลว และรสกวาเปนเจาของบานนรวมกน ตอจากนไป อยากใหพๆ เพอนๆ ทกคนเปนทพหนาใหพาโครงการกาวเดนตอไป แลวพวกเราจะเปนทพหลงทคอยสนบสนนใหการกาวเดนไปมนคง และเปนรปธรรม เกดแรงกระเพอมและเปนประโยชนตอคนในวงกวางตอไป แนนอนวาพวกเราเดนตอแนนอน แตจดตดหรอจดชขาดวาโครงการจะประสบความส าเรจหรอไม อยทพวกเราทกคนทนงอยในทน ถาพวกเราทกคนหยดไมส ทจะเดนตอ เรากคงจะไมคอยมความหมาย แตสงทจะพสจนไดวาโครงการนดจรง ไดผลจรงใหประโยชนกบผคนไดจรง ตอเมอมนถกเอาไปขยายตอ โดยคนทเคยเขามาเรยนรรวมกนและกระจายไปสคนอน โครงการขอใหก าลงใจและอวยพรใหทกคนรวมเสนทางนดวยกน ขอใหแนใจไดวาไมมใครในโครงการไดประโยชนในเชงธรกจ วาสนาใดๆ แตทกคนเหนอยมากขน รบผดชอบมากขน แตทกคนยนดจะท าสงนดวยกน เพราะเรามเปาหมายจะท าการเปลยนแปลงประเทศดวยกน สดทาย หลกๆ การเจอกนในคราวหนา อาจจะเปนการเจอกนครงสดทายของโครงการปแรก เลยอยากใหทกคนไดมาปลอยของอยางเตมท อธษฐำน: รอบหนา 26-28 พฤศจกายน เราขอตงชอธมวา “ครปลอยแสง” จะเปนเวทใหคณครน าเสนอผลงานทคณครไดไปท า จะเปนเรองเลา ประสบการณ เอามาแบงปนกน จะมเวททเปดใหคนนอกเขามาดวย วนแรก จะมาเตรยมตวกนกอน มาแบงปนประสบการณ และมเวลาใหครไดเตรยมตวท านทรรศการ แบงปนผลงาน

หนา 133 / 135

หรอน าเสนอการเปลยนแปลงใดๆ ทเราไดไปท า ซงจะเกดในวนท 27 พ.ย. ซงเราตงตกตาเปนกจกรรมคราวๆ 4-5 อยาง

หนง EdTalks เราจะขอเชญคณครบางทานขนมาบนเวทเลาเรองการเปลยนแปลงทเกดขนกบตวเองหรอในชนเรยนของตวเอง

สอง เวรกชอปครๆ เราจะเปดหองใหคณครทสนใจอยากจะท าเวรกชอป ลกขนมาเปนกระบวนการ จดการเรยนรใหกบเพอนและคนขางนอก ม 4 หอง

สาม OpenSpace เราจะเชญหลายคนทท างานดานการศกษา ไมวาจะเปนคนรนหรอผหลกผใหญในแวดวงตางๆ ซงมหลายคนสนใจจะมารวมงานเรา เปนพนทเปดใหเรานงลอมวงคยกนกบคนทเราสนใจหรอประเดนบางอยางทเชอมโยงกนได ชวงสดทาย จะเปนวง reflection ของวงในวนนน ไดฟงกนและกน เราไดสงเสยงออกไป แลวคนฟงสงเสยงสะทอนกลบมา

ลานนทรรศการน าเสนอผลงาน เราจะเตรยมบอรดนทรรศการวางๆ ไวให แตคณครทมาอยากใหเตรยมเรองเลาทอยากจะน าเสนอและภาพถายมาดวย อยลานชนลาง ใหคนเดนผานไปมาเขามาด

สวนชวงค า จะจดปารตกน เปนชวงเฉลมฉลองการเดนทางมาดวยกน วนทสองอยากจะขอใหคณครเชญผบรหารใดๆ มารวมกนดวย รวมทงเพอนครทเรากะวาจะมาเปน

เครอขายของเรา วนสดทาย เปนวงภายในพวกเรากนเอง เราคยกนไปแลวเรองกาวตอไป วนนนจะขมวดวาจรงๆ แลวจะ

ท าอะไรแน 1 2 3 4 แลวเปนการเรมตนปถดไปของเรา โจทยจะคลายๆ ของวนน แตจะรวบรวมเอาสงทพวกเราแบงปนกนในวนนมาสกดวาอะไรจะท าไดจรงๆ และเปนไปไดในปหนา

ในการปลอยแสงของคณคร สงทอยากจะขอความชวยเหลอจากคณคร ม 4 เรอง หนงคอ นทรรศการ ขอใหทกทานเตรยมเรองเลาและภาพถาย หรอใครอยในกลมงานวจย สงทเขยนกเอามาใชได สอง อยากใหมสก 4 คน รวมตวกนจดเวรกชอป 4 หอง ขอชวนวาใครทใจบอกวาอยากท า ลกขนมาบอกเราหนอย เราจะท าประชาสมพนธให รวมกลมกนได มเวลาใหท าหนงชวโมงในการจดกระบวนการเรยนร สาม เรองเสอ มความเปนไปได แตเราอยากใหมคนอาสาเปนพองานแมงานออกแบบวาอยากจะไดเสอแบบไหน สวนไฟลโลโกเราสงไปใหได ส ขอพธกรคขวญสกสองคน ชวยมาเปนทมกบเราหนอย พฤหส: อยากใหงานนเปนงานของพวกเราสกคน มสวนรวมคนละนดละหนอย ไมวาจะอยขางหนาหรอขางหลง เพราะนอกจากมาแลกเปลยนกนเองแลว ยงเปดพนทใหคนอนทอยากจะสรางเครอขายไดมโอกาสมาเรยนรรวมกนกบเรา อยากจะเชญชวนใหทกทานมารวมกน

หนา 134 / 135

ผเขำรวมชำย: อยากจะถามเรองทพกของโมดล 3.2 ผเขำรวมหญง: โครงการจะตดตอทพกของธรรมศาสตรให แตแขกทมาตองดแลตวเอง ผเขำรวมหญง: เรองบอรด ถาเราจบกลมสองสามคนท าบอรดไดไหม ธนญธร: อยากใหท าเดยว ไมตองท าอะไรเยอะ แคการเปลยนแปลงของตวเองกได ผเขำรวมหญง: สามารถท าโปสเตอรแลวมาแปะไดไหม อธษฐำน: ไดคะ ขนาดบอรด 70 ซม. X 100 ซม. ขอมลในบอรดนอกจากเรองเลาการเปลยนแปลงแลว อยากใหมรปของตวคณคร ชอ และโรงเรยนดวย ผเขำรวมหญง: การบนทกผลงานของกจกรรมทเกดขนของทกกลมในสองวนน เพอใหพวกเราน าไปปรบเปลยนในชนเรยนของเราบาง อธษฐำน: สงทเราจะท าแนๆ คอ online learning ซงทมทเอากลองไปถายพวกเราตามหองตางๆ เขาจะไปสกดแลวเอาไปยอยเปนบทเรยนออนไลนให แตตองใชเวลานาน อกอยางหนงคอสงทเราออกแบบเปนกลบดอกไมการเรยนร เราเกบภาพไวหมดแลว จะแบงปนเขาไปในกลม เผอเปนไอเดยวาเราจะเอาไปใชอยางไร พฤหส: ... คนทชวยสะทอนบทเรยนของกลม อาจจะเปนตวแทนเพอนๆ โพสตกระบวนการกลมกได หรอใครจ าไดอาจจะยอยลงในแงของล าดบขนตอน วาเกดอะไรขน จะไดชวยใหเรามบทเรยนทไมตองมานงคดเอง 15 บทเรยนทนาสนใจมากๆ เลย ถงชวงเวลาสดทายของกระบวนการ เชญอาจารยนองครบ ธนญธร: ขอเชญ อ.กวย อ.ออ อ.เปล ยนเปนสามเสากลางหองหนหนาเขาหากน แลวขอเชญคนเบองหลงรวมถงอาจารยทกคนไปยนรอบสามคนนดวย ลองแตะเนอแตะตวสามคนตรงกลางและแตะตวพวกเรากนเองดวย พวกเขาเปนคนทเคยสอนคณเขยนใบไม มคนทเคยมายน และคนทไมเคยยนใหพวกคณเหน ไปยนรอบพวกเขาคะ

หนา 135 / 135

เราไปหลบตา อยากใหพวกคณสบตาไปทใจกลาง สามคนนมความหมายมากเลย ทกครงทกการกอการในโลกใบน เกดขนจากคนเลกๆ ทมหวใจท ... คนเลกๆ ทมความชดเจนตอสงทเขาจะกระท าการ และเขากออกแรงผลกมนออกไป นองอยากใหสามคนนกลบหลงหน มองกลบไปทดวงตาแตละคทอยตรงหนา แรงเรมตนบาบนและกลาหาญมาก แรงเรมตนเผชญหนากบความสนไหวภายในของเขา แรงเรมตนพยายามผลกดน ... นองอยากใหสามคนตรงกลาง เออมมอแตะเบาๆ ไปทคนตรงหนาคณทพอจะแตะได แลวนองอยากใหวงทสองขยายออกไปอกนด แลววงทสอง วงของคนเบองหนาเบองหลงทงหมดคอยๆ กลบหลงหน สามคนตรงกลางชวยเอามอดนหลงเบาๆ คนขางหนาออกไปทกทศทางทดนได นองอยากใหคนวงทสอง เอามอของคณแตะเบาๆ ดนคนทอยตรงหนาคณคอยๆ ขยายออกไป ลองสบตากนและกน ใหสายตาของคณกวาดไปใหทว มองใหเหนหวใจของแตละคน มองใหเหนความรก พลงทเชอมโยงกนอย การกระท าทเขาท าออกมา ดวยแรงทงหมด ดวยหวใจทงหมด นองอยากใหวงนอกสดคอยๆ หนตวออกไป วงทสองชวยเอามอดนหลงเขาใหกวางออกไปอก คนวงนอกสดแมไมมคนยนตรงหนาคณ แตขอเชยรใหคณยนมอออกราวกบมคนทรอจะมายนอยตรงหนาฉน รอการท าตอของฉน เหมอนล าแสงทเปลงออกไป เหมอนหวงน าทไมมสนสด อยากใหวงในสดจนถงนอกสดหลบตาลง หายใจเขาลกๆ รบรพลงทเคลอนจากมอของคณ จากหวใจ จากรางกายของคณ เราเปนหนวยเลกๆ ทไมใชแคกอนเลกๆ ของอนภาค แตเปนหนวยเลกๆ ททรงพลง หรอรอการกระท า ใหหวใจของคณกระท าการสงทมความหมาย ปลอยออก ปลอยออก ขยายออก หายใจเขาลก เตมเตมขางในตวเอง หายใจออกยาว หลอเลยงสงทก าลงเคลอนผาน ขอบคณคะ เราจะรอการปลอยแสงของคณอกครง

จบกำรอบรม 14.40 น.