63
รหัสวิชา 2000-1314 วิชา วิทยาศาสตรเพื่อพัฒนาธุรกิจและบริการ 1. ความหลากหลายทางชีวภาพ 2. ประเภทของความหลายทางชีวภาพ 2.1 ความหลากหลายทางพันธุกรรม 2.2 ความหลากหลายทางชนิดพันธุ2.3 ความหลากหลายทางระบบนิเวศ 3. ประโยชน์และความสาคัญของความหลากหลายทางชีวภาพ 4. สาเหตุของการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ 5. การอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ 6. การจัดหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิต 7. อาณาจักรสิ่งมีชีวิต 7.1 อาณาจักรมอเนอรา ( Kingdom Monera ) 7.2. อาณาจักรฟังไจ ( Kingdom Fungi ) 7.3. อาณาจักรโพรติสสตา ( Kingdom Protista) 7.4 อาณาจักรพืช ( Kingdom Plantae) 7.5 อาณาจักรสัตว์ (Kingdom Animalia) หน่วยที2 เรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพ สาร สาระการเรียนรู

หน่วยที่ 2 - kbtc.ac.th file2.3 ความหลากหลายทางระบบนิเวศ 3. ประโยชน์และความส าคัญของความหลากหลายทางชีวภาพ

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

1. ความหลากหลายทางชวภาพ 2. ประเภทของความหลายทางชวภาพ

2.1 ความหลากหลายทางพนธกรรม 2.2 ความหลากหลายทางชนดพนธ 2.3 ความหลากหลายทางระบบนเวศ

3. ประโยชนและความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ 4. สาเหตของการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ 5. การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ 6. การจดหมวดหมของสงมชวต 7. อาณาจกรสงมชวต

7.1 อาณาจกรมอเนอรา (Kingdom Monera) 7.2. อาณาจกรฟงไจ (Kingdom Fungi ) 7.3. อาณาจกรโพรตสสตา (Kingdom Protista) 7.4 อาณาจกรพช (Kingdom Plantae) 7.5 อาณาจกรสตว (Kingdom Animalia)

หนวยท

2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ

สาร สาระการเรยนร

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 2

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

สาร แผนผงความคด

บทท 2

ความหลากหลายทางฃวภาพ

ความหลากหลายทางฃวภาพ

ประโยชนของ ความ

หลากหลาย

สาเหตการชาด ความ

หลากหลาย

อาณาจกร มอเนอรา

การอนรกษ ความ

หลากหลาย

ประเภทของความ

หลากหลาย

อาณาจกร ฟงใจ

อาณาจกร โพรตธตา

อาณาจกร พช

อาณาจกร สตว

อาณาจกรของสงมชวต

- ถนก าเนด

- การทดแทน

- ภมประเทศ

- ความหลากหลายทางพนธกรรม

- ความหลกหลายทางชนดพนธ

- ความหลากหลายทางระบบนเวศ

- ไฟลมชโซไฟตา

- ไฟลมไชยาโนไฟตา

- ไฟลมไซโดไมโคตา

- ไฟลมแอสโดไมโคตา

- ไฟลมเบสดโอไมโคตา

- ไฟลมดงเทคโรไมโคตา

- ไฟลมโพรโทชย - ไฟลมคลอโรไฟตา

- ไฟลมดรสโชไฟตา - ไฟลมผกสโนไฟตา

- ไฟลมไพรโรไฟตา - ไฟลมโรโดไฟตา

- ไฟลมยไมโดไฟฟา - ไฟลมเฟโอไฟตา

- ดวชนไพรโอไฟตา - ดวชนไซโลไฟตา

- ดวชนโลโคไฟตา - ดวชนสฟโนไฟตา

- ดวชนเทอโรไฟตา - ดวชนโดรอเฟอโรไฟตา

- ดวชนดชเคโดไฟตา - ดวชนกงไกไฟตา

- ดวชนมอแนโทไฟตา

- ไฟลมฟอรอเฟอรา - ไฟลมชเลนเทอราตา

- ไฟลมแพลทเฮลมนทส - ไฟลมครอดาตา

- ไฟลมเนพาโทดา - ไฟลทแอนทสดา

- ไฟลมอารโทรโฟดา - ไฟลมมอลลสกา

- ไฟลมแอดไดโนเดอรพาตา

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 3

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

หนวยท 2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ

สงมชวตทอยบนโลกมมากมายหลายชนดสงผลใหเกดความหลากหลายทางดานพนธกรรม หลากหลายชนดพนธ และหลากหลายทางระบบนเวศน ซงมความส าคญตอมนษย ความหลากหลายทางชวภาพเปนสงส าคญตอทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม เศรษฐกจ และวฒนธรรม สงมชวตทอยบนโลกมจ านวนมากนกชววทยาไดจ าแนกสงมชวตออกเปนหมวดหมเรยกวาอนกรมวธาน ซงแบงสงมชวตออกเปน 5 อาณาจกรคอ อาณาจกรมอเนอรา อาณาจกรฟงไจ อาณาจกรโพรตสตา อาณาจกรพช และอาณาจกรสตว แตละอาณาจกรจะมลกษณะเฉพาะและแตกตางกนไป

จดประสงคทวไป 1. เพอใหมความรความเขาใจความหมายของความหลากหลายทางชวภาพ 2. เพอใหมความรความเขาใจประเภทของความหลายทางชวภาพ 3. เพอใหมความรความเขาใจประโยชนและความส าคญของความหลากหลายทาง

ชวภาพ 4. เพอใหมความรความเขาใจสาเหตของการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ 5. เพอใหมความรความเขาใจการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ 6. เพอใหมความรความเขาใจการจดหมวดหมของสงมชวต 7. เพอใหมความรความเขาใจอาณาจกรสงมชวต

จดประสงคเชงพฤตกรรม

1. อธบายความหมายของความหลากหลากหลายทางชวภาพได 2. จ าแนกประเภทของความหลากหลายทางชวภาพได 3. บอกประโยชนและความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพได 4. บอกสาเหตของการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพได 5. บอกวธการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพได 6. สามารถจดและจ าแนกหมวดหมของสงมชวตได 7. บอกลกษณะทส าคญของสงมชวตในแตละอาณาจกรได 8. สามารถ เขยน- อาน ชอวทยาศาสตรของสงมชวตได

สาร สาระส าคญ

สาร จดประสงคการเรยนร

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 4

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ค าชแจง 1. แบบทดสอบนเปนแบบเลอกตอบม 4 ตวเลอก คอ ก ข ค และ ง 2. แบบทดสอบม 20 ขอ (20 คะแนน) ค าสง จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมาย กากบาท ( × ) ลงใน กระดาษค าตอบ เวลา 20 นาท 1. ความหมายของระบบนเวศ คอขอใด ก. การศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางชวภาพ ข. การศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางกายภาพ ค. การศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมในทก ๆ ดาน ง. การศกษาความสามารถในการปรบตวเพอการด ารงชวตอยของสงมชวต 2. ขอใดไมจดเปนระบบนเวศ ก. ปาไม ข. แมน า ค. ทงหญา ง. หองทดลอง 3. ผลตภณฑในขอใดใชยสตในกระบวนการผลต ก. ขาวหลาม ข. ขาวหมาก ค. ขาวเหนยวมล ง. ขาวเหนยวหอกลวย 4. สตวในไฟลมใดทพบในทะเลทงหมด ก. ไฟลมคอรดาตา ข. ไฟลมมอลลสกา ค. ไฟลมแอนนลดา ง. ไฟลมเอไคโนเดอรมาตา 5. ขอใดไมใชการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ก. การควบคมการน าเขาชนดพนธจากตางประเทศ ข. การควบการกระจายพนธของหอยเชอรในนาขาว ค. การควบคมการคาขาย-น าเขาพนธพชหรอสตวทใกลสญพนธ ง. การออกกฎหมายควบคมการตดไมท าลายปาในเขตปาสงวนแหงชาต

แบบทดสอบกอนเรยน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 5

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

6. อนสญญาในขอใดทวาดวยการคาขาย น าเขาและสงออกสายพนธพชและสตวทการสญพนธ ก. อนสญญาไซเตส ง. อนสญญาเวยนนา ค. อนสญญาแรมซาร ง. อนสญญาสงแวดลอม 7. ขอใดไมจดเปนสวนประกอบของความหลากหลายทางชวภาพ ก. ความหลากหลายทางพนธกรรม ข. ความหลากหลายทางชนดพนธ ค. ความหลากหลายทางระบบนเวศน ง. ความหลากหลายของลวดลายบนตวผเสอ 8. ขอใดจดวาเปนการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ ก. การถางปาเตงรงเพอปลกไมเพอท ากระดาษ ข. การควบคมการตดไมท าลายปาในเขตปาสงวน ค. การณรงคการปลกตนไมเพอปองกนน าทวม ง. การรกษาธรรมชาตใหคงสภาพความอดมสมบรณของปา 9. ขอใดเปนหมวดหมใหญสดและยอยสดของการจดหมวดหมของสงมชวต ก. อาณาจกร /จนส ข. อาณาจกร /แฟมล ค. อาณาจกร /สปซส ง. อาณาจกร /ออรเดอร 10. พชในขอใดจดวามขนาดเลก มโครงสรางงายๆ ยงไมมราก ล าตน และใบทแทจรง ไมมทอล าเลยง ชอบขนในทชน ก. ลเวอรเวรต ข. หวายทะนอย ค. หญาถอดปลอง ง. ขาหลวงหลงหลาย 11. พชในกลมใดน ามาเพาะเลยงในนาขาวเพอเพมปรมาณปยไนโตรเจนใหกบตนขาว ก. กดแดง ข. ผกแวน ค. แหนแดง ง. จอกแหน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 6

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

12. สาหรายชนดใดน ามาผลตเปนอาหารเสรม ก. สาหรายไฟ ข. สาหรายเกลยวเงน ค. สาหรายเกลยวทอง ง. สาหรายหางกระรอก 13. สงมชวตในอาณาจกรสตวไฟลมใดทมจ านวนมากทสด ก. ไฟลมพอรเฟอรา ข. ไฟลมนมาโทดา ค. ไฟลมอารโทรโปดา ง. ไฟลมซเลนเทอราตา 14. สกร ควาย แมว ลง จดอยในสงมชวตคลาสใดตอไปน ก. Class aves ข. Class vermes ค. Class Pisecst ง. Class mamalia 15. Red Tide หรอ ปรากฎการณขปลาวาฬ เปนปรากฏการณธรรมชาตทเกดจาก การเพมจ านวน ประชากร อยางมหาศาล ของสาหรายเซลลเดยวในขอใด ก. Gymnodinium breve ข. Gymnodinium ค. sporangiospore ง. Ginkgo biloba 16. สถานการณใดทถอวาเปนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ก. นดหนอยนยมบรโภคอาหารทไดจากการลาสตวปามาท าเปนอาหาร ข. น ามนตเจอลกนกทบาดเจบ เกบมารกษาจนหายแลวน าไปปลอยปา ค. นองหนงออกลาสตวปาเพอความเพลนของจตใจถอวาเปนกฬาทนาตนเตน ง. นองน าออกทะเลหา ปลา กง หอย ในฤดวางไขมาเปนอาหารเนองจากมรสชาตอรอย 17. ขอใดทการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพมากทสด ก. ปาถกท าลาย ข. แมลงถกท าลาย ค. สตวปาถกท าลาย ง. ฤดกาลเปลยนแปลง

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 7

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

18. ในสระน าบรเวณหนาเสาธงวทยาลยเทคนคกระบ ม ปลา เตา เขยด หอย กง อยรวมกนเปน จ านวนมากจดเปนความหลากหลายในระดบใด ก. ระดบพนธกรรม ข. ระดบชนดพนธ ค. ระดบองครวม ง. ระดบระบบนเวศน 19. ขอใดเปนแนวทางการดแลรกษาความหลากหลายทางชวภาพทยงยนและมนคงทสด ก. การควบคมดแลโดยการออกกฎหมายควบคม ข. การปลกฝงจตส านกของประชาชนในชมชนใหรกทองถน ค. สงเสรมสนบสนนใหตระหนกและรกธรรมชาตในทองถน ง. สงเสรมสนบสนนใหประชาชนน าทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชน 20. ขอใดใชเปนเกณฑในการพจารณาคณคาของความหลากหลายทางชวภาพ ก. ประโยชน คณคา ทมตอมนษย ข. ความชกชมของสงมชวตชนดตาง ๆ ค. สงมชวตด ารงชวตไดอยางปกตสข ง. การบรโภคเปนอาหารและราคาขายเปนสนคา

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 8

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

สงมชวตบนโลกมมากมายทง พชและสตวซงมความแตกตางในดานหนาตารปราง การด ารงชวต การอยอาศย การสบพนธ ลกษณะทางพนธกรรม การเปลยนแปลงทเกดบนโลกของสงมชวตใบน

2.1 ความหมายของหลากหลายทางชวภาพ ความหลากหลายทางชวภาพ (Biodlversity) คอ สภาพธรรมชาตทมสงมชวตจ านวนมากหลายชนด มความแตกตางกนไปตามชนดพนธอยดวยกนในบรเวณใดบรเวณหนงหรอในระบบนเวศใด ๆ

2.2 ประเภทของความหลายทางชวภาพ โลกของสงมชวตหรอบรเวณใด ๆ บนโลกเชนในแมน า ทะเล มหาสมทร ปาไม ทงหญา จะมสงมชวตชนดตาง ๆ มากชนด หลายพนธ หลายบรเวณ สงมชวตทหลากหลายชนดมาอยรวมกน ณ สถานทหนงหรอระบบนเวศใดระบบนเวศหนง ท าใหเกดความหลากหลายทางชวภาพไดซงแบงออกเปนเปน 3 ประเภท คอ

ความหลากหลายทางพนธกรรม ความหลากหลายทางชนดพนธ ความหลากหลายทางระบบนเวศ

2.2.1 ความหลากหลายทางพนธกรรม (Genetic Diversity) หมายถง ความหลากหลายทางพนธกรรมทสงมชวตแตละชวตไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ และสงตอไปยงรนตอไป เชน ลกษณะความหลากหลายของลวดลาย และสของมาลาย มความคลายคลงกน หรอแตกตางกนไปตาม ยน (Genes) ทไดรบการถายทอด ซงมลกษณะทางพนธกรรมทไดรบการถายทอดนนผานทางยนทมอยในสงมชวตแตละชนด สงผลใหสงมชวตชนดเดยวกนอาจมลกษณะเหมอนกน หรอแตกตางกนไปตาม ยน ทไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ เชน พนองอาจมสผม สผวและ สของนยนตาทแตกตางกน ความแตกตางผนแปรทางพนธกรรมในแตละหนวยชวตนนมสาเหตมาจากการเปลยนแปลง พนธกรรม (Mutation) ซงอาจเกดขนในระดบยน หรอในระดบโครโมโซม ผสมผสานกบกลไกทเกดขนในขณะทมการแบงเซลลสบพนธ ส าหรบการสบพนธแบบอาศยเพศ เปนผลท าใหยนสลบท รวมตวกนใหม (Recombination) ซงจะถกถายทอดไปสลกหลานตอ ๆ ไปในประชากร และท าใหเกดความหลากหลายทางพนธกรรม เชน สนขมลกษะแตกตางกนมากหมาย ผเสอทมขนาดและลวดลายของปกแตกตางกนตามชนดและสายพนธ เปนตน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 9

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ก มาลาย ข.สนข

ภาพท 2.1 แสดงความหลากหลายของพนธกรรม ก) มาลาย ข) ความหลากหลายของสนข

ทมา : https://www.google.co.th/search?q

2.2.2 ความหลากหลายทางชนดพนธ (Species Diversity) หมายถงสงมชวตทงหลายทมความหลากหลายแตกตางกนไปในดานชนดพนธ หรอหมายความถงความมากชนดของสงมชวตทอยในอาณาบรเวณเดยวกน ระบบนเวศเดยวกนและมความสมพนธซงกนและกน ซงความหลากหลายของชนดพนธจะแตกตางกนไปตามพนท ซงเปนหลกพนฐานทางดานชวภมศาสตร (Biogeography) เชน พนททอยในเขตรอน (Tropics) และในทะเลลกจะมความหลากหลายของชนดสง และความหลากหลายของชนดจะลดลงในพนททมความผนแปรของอากาศสง เชน ในทะเลทรายหรอขวโลก ใกลเสนศนยสตรแถบละตจดต า จะมความหลากหลายของชนดพนธสง และความหลากหลายจะลดลงเมออยในแถบละตจดสง

ก หลายหลายชนดพนธของปลาในน า ข. หลากหลายชนดพนธในทงหญา

ภาพท 2.2 แสดงความหลากหลายชนดพนธสงมชวต ทมา : https://www.google.co.th/search?q

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 10

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.2.3 ความหลากหลายทางระบบนเวศ (Ecological Diversity) คอ ความซบซอนของลกษณะพนท ทแตกตางกนในแตละภมภาคของโลก เมอประกอบกบสภาพภมอากาศ ลกษณะภมประเทศท าใหเกดระบบนเวศ หรอถนทอยอาศยของสงมชวตทแตกตางกนไป ระบบนเวศสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท ดงน 2.2.3.1 ระบบนเวศบนบก (Terrestrial Ecosystems) เปนระบบนเวศทปรากฏอยบนพนดนซงแตกตางกนไปโดยใชลกษณะเดนของพช เชนระบบนเวศปาไม ระบบนเวศทงหญา ระบบนเวศทะเลทราย 2.2.3.2 ระบบนเวศทางน า (Aquatic Ecosystems) เปนระบบนเวศในแหลงน าตาง ๆ ของโลกซงโครงสรางหลก คอ น า แบงออกไดดงน ระบบนเวศน าจด น ากรอย น าเคม ระบบนเวศแตละระบบเปนแหลงทอยอาศยของสงมชวตมากมายหลายชนด โดยมสภาวะทเหมาะสมกบสงมชวตแตละชนดแตกตางกนไป ความหลากหลายของระบบนเวศ แบงออกได 3 ลกษณะ คอ

1) ความหลากหลายของถนก าเนดตามธรรมชาต (habitat diversity) ปาทางตะวนตกของไทยทมล าน าใหญไหลผาน จะพบถนก าเนดตามธรรมชาต

มากมายเชน ล าน า หาดทราย พรซงมน าขง ฝงน า หนาผา ถ า น าตก ปาบนทดอนเปนตน แตละถนก าเนดจะมสงมชวตอาศยอยแตกตางกนไป เชน ล าน าพบควายปา หาดทรายมนกยงไทย หนาผามเลยงผา ถ ามคางคาว เปนตน เมอแมน าถกเปลยนเปนทะเลสาบหรอหลงการสรางเขอนความหลากหลายของถนก าเนดกลดนอยลง โดยทวไปแลวทใดทมถนก าเนดตามธรรมชาตหลากหลายทนนจะมชนดสงมชวตหลากหลายตามไปดวย

ก.ปาชายเลน ข.แหลงน าตกอทยานหวยขาแขง

ภาพท 2.3 ความหลากหลายของถนก าเนดตามธรรมชาต ทมา : https://pantip.com/topic/35190822

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 11

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2) ความหลากหลายของการทดแทน (Successional Diversity) ในปานนมการทดแทนของสงคมพช เมอปาถกท าลายจะโดยวธใดกตาม เชน ถก

แผวถาง พายพดไมหกโคน เกดไฟปา น าทวม หรอแผนดนถลมท าใหเกดเปนทโลง จะมพชขนใหมเรยกวา พชเบกน า เชน มหญาคา สาบเสอ กลวยปา และเถาวลยเกดขน เมอกาลเวลาผานไปกมตนไมเนอออนโตเรวเกดขน เชน กระทมน า ปอหชาง ปอตองแตก นนทร เลยน มาแทนทและหากปลอยไวโดยไมมการรบกวน ปาดงเดมกจะกลบมาอกครงเราเรยกกระบวนการนวา การทดแทนทางนเวศวทยา (Ecological Succession)

ก. คลองทาปอม ข คลองทาปอมทมพชเกดทดแทน

ภาพท 2.4 นเวศทดแทน ทาปอมคลองสองน า จ.กระบ ทมา : https://www.google.co.th/search?q

3) ความหลากหลายของภมประเทศ (Land Scape Diversity) ประเทศไทยซงเปนประเทศในเขตรอน ในทองทบางแหงมถนก าเนดตาม

ธรรมชาตมากมาย เชน ล าน า บง หาดทราย ถ า หนาผา ภเขา ลานหน มสงคมพชในหลาย ๆ ยคของการทดแทน มทงหญาปาโปรงและปาทบ พนทเชนนจะมสรรพสงมชวตมากมายผดกบเมองหนาวทมตนไมชนดเดยวขนอยบนเนอทหลายรอยไร เชน สน ฉะนนลกษณะ ภมประเทศแตกตางกน สงมชวตกจะแตกตางกน พช และสตวมหลากหลาย ความแตกตางกนไปแตละภมภาคจงสามารถแบงเปนเขตชวภมศาสตร (Biogeography)

เขตชวภมศาสตร ของไทยแบงออกเปน 6 เขต (จ ากดเขตของทองถนและชนดพนธประจ าถน)

1) ทราบสงภาคเหนอ แนวเขตเขาหรอหบเขาตอจากแนวชายแดนพมา ลาว ภเขามความสงกวา 1,000 เมตร จากระดบน าทะเล เปนแหลงเตบโตของพรรณไมปาดบเขา ปาผสมผลดใบตามทมความชนนอย ปาเตงรงตามบรเวณหบเขา และถกเปลยนเปนพนทเกษตร

2) ทราบสงโคราช ปาถกท าลายมาก เปนปาโปรง ปาเตงรง ปาดบชน ปาดบแลงหรออยบรเวณ เทอกเขาเพชรบรณตะวนตก เทอกเขาสนก าแพง ดงรกตอนใต

3) ทราบภาคกลาง บรเวณลมน าเจาพระยา สวนใหญ ท านาขาว

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 12

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

4) ทสงตะวนออกเฉยงใต แถบเทอกเขาเขาบรรทดตอเนองเทอกเขาพนมกระจานในกมพชาเปนสงคมปากงดบชนเขตรอน เขตมรสมตะวนตกเฉยงใต (จนทบร-ตราด-สระแกว)

5) เทอกเขาตะนาวศร ชายแดนไทย-พมา บรเวณกาญจนบร-ประจวบฯ ลกษณะปาเปนปากงดบชนเขตรอน ทสงชนเปนปาผลดใบ ปาถกท าลายกลายเปนดงไผ-ทงหญา

6) คาบสมทรตอนใต ตอนใตของไทย ตงแตคอคอดกระ-ชายแดนไทยมาเลเซย ฝนตกชกลกษณะเปนปาดบชน เนนขาถกบกรกท าไร ยางพารา สวนปาลมน ามนคาบสมทรฯ เปนแหลงรวมจ านวนชนดพนธนก สตวเลยงลกดวยนม

ภาพท 2.5 แสดงชวภมศาสตรของไทย

เขตชวภมศาสตรของไทย 6

เขต

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 13

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

จดประสงคการเรยนร : 1. ผเรยนบอกหลากหลายในบรเวณทท าการศกษาได 2. ผเรยนท ากจกรรมกลมได อปกรณ 1. สมด 2. ปากกา 3. ไมบรรทด แวนขยาย ค าสง ใหนกเรยนปฏบตกจกรรมตอไปนเพออธบายความหมายของความหลากหลายทางชวภาพ

ขนตอนการส ารวจ 1. แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 4-5 คนใหนกเรยนแตละกลมแบงกนส ารวจ

พนทแหลงทอยในบรเวณวทยาลยเทคนคกระบ เชนสระน าบรเวณเสาธง บรเวณสนามหญ าหลงแผนกชางไฟฟาสนามหญาบรเวณหนาแผนกพาณชการ บรเวณหลงตกอ านวยการ เปนตน

2. ใหนกเรยนสงเกตลกษณะแหลงทอยในแตละบรเวณ บนทกขอมลทส ารวจ เชน ชอ จ านวนของสงมชวต ลกษณะความเปนอยความสมพนธของสงมชวตกบแหลงทอย ลงในสมด

3. กรณทนกเรยนไมรจกชอของสงมชวตใหนกเรยนบอกชอสงมชวตเปนชนดท 1 ชนดท 2 ฯลฯ แทนและถาสงมชวตชนดใดทมมาก ใหบนทกวามจ านวนมาก

4. สงมชวตชนดใดทสงเกตไมชดเจนใหใชแวนขยายชวยในการสงเกต 5. น าขอมลทไดจากการส ารวจแตละกลมมาสรปและอภปรายรวมกนในชนเรยน

ตวอยางตารางบนทกผลการส ารวจ แหลงทอยอาศย

พช สตว ชอพช จ านวน ชอสตว จ านวน

ใบงาน /กจกรรมเสรมการเรยนรท 2.1

เรอง ส ารวจความหลากหลายทางชวภาพ ในสถานศกษา

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 14

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ค าถามประกอบกจกรรม 1. ในแตละบรเวณทนกเรยนไปส ารวจมสงมชวตชนดเดยวกนหรอหลายชนดอยรวมกน 2. สงมชวตแตละชนดในแตละบรเวณเหมอนกนหรอแตกตางกนอยางไร 3. สงมชวตแตละชนดทอยรวมกนมความสมพนธกนอยางไร 4. แหลงทอยในแตละบรเวณมสภาพแวดลอมตางกนอยางไร 5. นกเรยนสรปผลการส ารวจบรเวณแหลงทอยนไดอยางไร

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 15

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

แบบประเมนผลการปฏบตงานรายกลม ใบงาน/กจกรรมเสนอแนะ

ประเมนกลม....................................................

เรอง........................................................................................................................................................

รปแบบผลงาน........................................................................................................................................

วนท...............................เดอน...................................................พ.ศ.......................................

ค าชแจง ใหผประเมนใสเครองหมาย ลงในชองวางตามความเปนจรง

4 หมายถง ดมาก 3 หมายถง ด 2 หมายถง พอใช 1 หมายถง ปรบปรง

รายการ 4 3 2 1 ขอเสนอแนะ

เนอหา

1. ความถกตอง

2. ขนตอนการน าเสนอ

3. การสรปเนอหา

รปแบบการน าเสนอ

1. นาสนใจ

2. ความคดรเรมสรางสรรค

การท างานกลม

1. การเตรยมตว

2. การท างานเปนระบบ

3. การมสวนรวมของสมาชก

4. ความภาคภมใจในผลงานของสมาชก

เกณฑการประเมน

คะแนน 33-36 ระดบ ดมาก

คะแนน 29-32 ระดบ ด

คะแนน 25-28 ระดบ พอใช

คะแนน 21-24 ระดบ ปรบปรง

สรปแบบประเมนผลการปฏบตงาน ใบงานท 2.1(รายกลม)

…………………………………………………………….………………...…....

รวมคะแนน...............................................................................

อยในเกณฑ...............................................................................

ผประเมน คร ผเรยน เพอน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 16

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.3 ประโยชนและความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ มนษยน าความหลากหลายทางชวภาพมาใชประโยชนอยางมากมาย ทงทางตรง

และทางออมในดาน ๆ ไดแก 2.3.1 ดานการเกษตร พชทมนษยน ามาใชเพาะปลกมความหลากหลายทางชวภาพสง โดยพชหนงชนดอาจมสายพนธทมลกษณะแตกตางกน เชน ขาวบางสายพนธใหผลผลตและทนทานสง น าพชแตละสายพนธทมขอดแตกตางกนมาผสมพนธกนและคดเลอกใหไดตนพชสายพนธใหม ทมลกษณะดตามตองการ เชน การปรบปรงพนธขาวพนธ กข 6 ไดพนธใหมขาวจาวพนธพษณโลก 2 เปนตน 2.3.2 ดานการแพทย มนษยน าความรเกยวกบพชสมนไพรตาง ๆ มาใชในการบ าบดรกษาโรคภยไขเจบ ในรปของยาแผนโบราณ ท าใหพชถกท าลายอยางตอเนอง สงผลใหพชสมนไพรเหลานมจ านวนลดลงอยางรวดเรว แตในความเปนจรงแลวพชพนธทมความใกลเคยง กอาจมสาระส าคญทสามารถใชทดแทนกน ปจจบนมการน าพชมาสกดเอาสารส าคญในตนพชมาใชประโยชนทางการแพทยดวย เชน เปลานอยมสาร ปลาโนทอล (Planotol) ซงสามารถน ามาใชรกษาโรคกระเพาะและล าไส ดองดงมสารโคลชซน (Colchicine) ใชรกษาโรคไขขอเสบ และมะเรง ชมเหดเทศ ใชในการขบพยาธในล าไส รกษาซาง โรคผวหนง ถายเสมหะ รกษาอาการฟกช าบวม รกษารดสดวง ดซาน และฝ สวนล าตน จะใชเปนยารกษาคดทะราด กลากเกลอน เปนตน

ก ชมเหด ข. เปลานอย ค. ดองดง ภาพท 2.6 สมนไพรมสรรพคณทางยา ทมา : https://www.google.co.th/search?q 2.3.3 ดานอตสาหกรรม พชและสตวหลายชนดถกน ามาใชประโยชนทางดานอตสาหกรรม เชน น าปาลม สบด า และละหง มาผลตเปนน ามนเชอเพลง การใชเสนใยพชและสตวในอตสาหกรรมสงทอ เชน ฝาย ปอ ไหม ขนสตวตาง ๆ การใชยสตในการผลตแอลกอฮอล การใชแบคทเรยในการผลตนมเปรยว ซงเปนความหลากหลายของสงมชวตทมนษยน ามาใชประโยชนในชวตประจ าวนระดบครวเรอนและรพดบอตสาหกรรม

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 17

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.3.4 เปนแหลงปจจยส ปาไมนบเปนแหลงอาหารทส าคญของมนษย เชน สตวปา ผลไม ตนไม มนษยน าไมมาสรางเปนทอยอาศย มนษยยงน าสมนไพรมาใชในการรกษาโรค เกบฟนมาท าเชอเพลงเพอหงอาหารและใหความอบอน เปนตน แตเมอจ านวนประชากรเพมขนและมการน าเทคโนโลยมาใช ท าใหความหลากหลายทางชวภาพของปาไมถกท าลายลง เพอตองการน ามาใชเปนปจจยส เพอใหมผลผลตเพยงพอกบความตองการของมนษย จงเปนสาเหตของความหลากหลายทางชวภาพลดลง 2.3.5 เปนแหลงความร ความหลากหลายทางชวภาพประกอบดวยความรมากมาย ท าใหมนษยไดศกษาความสมพนธ และววฒนาการของสงมชวตตาง ๆ ซงรวบรวมออกมาในรปของศาสตรตาง ๆ ไดแก - พฤกษศาสตร เรยนรเกยวกบ พช - วนศาสตร เรยนรเกยวกบ ปา - สตววทยา เรยนรเกยวกบ สตว - จลชววทยา เรยนรเกยวกบ จลนทรย ซงถอไดวาธรรมชาต เปนครใหกบมนษยไดหลายวชา 2.3.6 ใหคณคาทางสนทรยภาพและความงาม ความหลากหลายทางชวภาพ กอใหเกดทศนยภาพทงดงามแตกตางกนไปตามสภาวะของภมอากาศ ในบรเวณทภมอากาศเหมาะสมแกการอยอาศยกจะมปาไมนานาพรรณ มดอกไมบานสะพรงสงกลนหอม มสตวปา แมลง ผเสอหลากส มเสยงนกรอง มลมพดเยน สภาวะเหลานมคณคาทางจตใจอยางมหาศาล ถงแมวาในสวนทสภาวะอากาศไมเหมาะสมแกการอยอาศยของสงมชวต เชน ในทะเลทราย กยงคงมทศนยภาพทงดงามและยงคงมความนาศกษา นาคนหาความลกลบของธรรมชาต

2.4. สาเหตของการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพเกดจากการกระท าของมนษย เพอน าเอาทรพยากรมาใชประในดานตาง ๆ สามารถระบสาเหตส าคญๆทท าใหเกดการสญเสยความหลากหลายดงน

2.4.1 การเปลยนแปลงรปแบบการผลตและบรโภค ทท าการเกษตรแบบมงเนนการคา มการผลต สายพนธเดยวโดยละทงสายพนธพนเมองดงเดม มการใชสารเคมมากขนในการเกษตร เชน ยาฆาแมลงและยาปราบศตรพช เกดสารพษตกคางในดนและแหลงน า กระทบตอสงมชวตขนาดเลกในดน และสตวน า

2.4.2 การเตบโตของประชากรและการกระจายตวของประชากร ท าใหเกดการรกล าเขาไปในพนททมความหลากหลายทางชวภาพสง ซงกระทบตอความสมดลของระบบนเวศ

2.4.3 การท าลายถนทอยอาศยตามธรรมชาตของสตวนานาพนธ เชน การท าลายปา การลาสตว การอพยพหนภยธรรมชาตของสตว

2.4.4 มการน าทรพยากรธรรมชาตไปใชประโยชนมากเกนไป 2.4.5 การตกตวงผลประโยชนจากชนดพนธของพชและสตวปา เพอผลประโยชนทางการคา โดยการคาขายสตวและพชปาแบบผดกฎหมาย

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 18

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.4.6 การน าเขาชนดพนธตางถน ซงมผลกระทบตอการท าลายสายพนธทองถน 2.4.7 การสรางมลพษตอสงแวดลอม เชน มลพษทางน า มลพษทางอากาศ เปนตน 2.4.8 การเปลยนแปลงภาวะเศรษฐกจ และการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมของโลก เชน อณหภมโลกสงขน การเพมขนของน าทะเล ภยแลงท าใหเกดปญหาการขาดแคลนน า การเกดไฟปาในหนาแลง ในฤดฝนเกดปญหาน าทวม โคลนถลม เปนตน 2.4.9 การอางสทธบตร เชน ประเทศญปนไดจดสทธบตรการผลตสารแกโรคกระเพาะจากตนเปลานอย ซง เปนพนธพชทมในประเทศไทย (สรปขาวสงแวดลอม ป 2543) 2.4.10 ความกาวหนาของเทคโนโลยชวภาพ (Biotechnology) ดานการตดตอหนวยพนธกรรมหรอ จเอมโอ (GMO; Genetically Modified Organisms) 2.5 การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

การใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพของสงมชวต จ าเปนตองมการจดสรรและเลอกใชอยางเปนระบบทเหมาะสม เนองจากสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศเปนทรพยากรธรรมชาตทสามารถสญเสยหรอหมดไปจากแหลงทอยอาศยในระบบนเวศได หากมการบกรกหรอมการใชประโยชนจากระบบนเวศนนอยางไมเหมาะสม เชน ตดไมท าลายปา การลาสตวปาหรอการเกบพชพรรณในปาออกมามากเกนควร การปลอยสารพษลงในแหลงน าธรรมชาต เปนตน

การใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพจงควรมการดแลเพอใหเกดการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development) คอ ไมเกดการสญเสยทรพยากรชวภาพอยางสญเปลา และไมกอใหเกดการสญสนของชนดหรอสายพนธสงมชวตทอาศยอยในระบบนเวศนนแนวทางการดแลรกษาความหลากหลายทางชวภาพนน สามารถปฏบตไดดงน 2.5.1 ปลกจตส านกของประชากรในชมชน การปลกฝงใหประชากรในชมชนมความรกทองถน เขาใจถงความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ และมความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทผสมผสานใหเขากบภมปญญาทองถน เพอใหประชากรในชมชนสามารถใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตหมดสนไปจากทองถน รวมทงยงสามารถชวยกนดแลรกษาความหลากหลายทางชวภาพใหยงยนอยคชมชนสบไปได 2.5.2 การควบคมดแล เปนการควบคมดแลความหลากหลายทางชวภาพโดยการออกกฎหมายคมครองหรอมการท าขอตกลงรวมกนระหวางประเทศ เพอควบคมดแลการคาสายพนธสงมชวตทเสยงตอการสญพนธ ตวอยางเชน การลงนามความรวมมอกนระหวางประเทศในอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศ ซงชนดสตวปาและพชปาทใกลจะสญพนธ ( Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) หรอ อนสญญาไซเตด (CITES) ซงท าใหเกดการควบคมดแลการคาขายน าเขาและสงออกสายพนธพชและสตวทใกลสญพนธ เพอไมใหพชหรอสตวสายพนธดงกลาวถกท าลายใหสญพนธไปได ส าหรบประเทศไทย กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดมการควบคมการคาขายสายพนธพชทใกลสญพนธไว 68 ชนด เชน รองเทานารดอกขาว เอองฟามย เอองเขาแกะ เปนตน และควบคมการคาขายสายพนธสตวทใกลสญพนธไว 12 ชนด เชน เสอโครง แรด ชาง เปนตน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 19

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ภาพท 2.7 พชและสตวทควบคมการซอขายตามอนสญญาไซเตด (CITES) ทมา : https://www.google.co.th/search?q

2.5.3 การอนรกษ เปนการปองกนการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในชมชน โดยอาศยวธการอนรกษปองกนไมใหสงมชวตนนถกรกรานจนสญพนธไปและใหคนในชมชนในทองถนมสวนชวยในการอนรกษ เชน โครงการอนรกษเตาทะเลซงใหชาวบานชวยกนส ารวจไขเตา หากพบกจะดแลจนไขฟกออกมาเปนตว แลวจงปลอยกลบลงทะเล 2.5.4 การสงเสรม เปนการสงเสรมสนบสนน และการรณรงคใหตระหนกถงความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ การใหความรเกยวกบวธการใชทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสม ฝกอบรมแนวทางการอนรกษธรรมชาต เปนตน 2.5.5 การทดแทน ในธรรมชาตระบบนเวศทถกบกรกและท าลายจะขาดความหลากหลายทางชวภาพ เกดการเปลยนแปลงเขามาแทนท การเปลยนแปลงแทนทนนอาจตองใชรเวลายาวนานหลายรอยป จงจะท าใหระบบนเวศกลบสจดสมดลดงเดม ดวยการปลกพชทเปนแหลงอาหารและทอยอาศยของสตวตาง ๆ ในระบบนเวศทดแทน เชน การสรางแนวปะการงเทยม การปลกปา เปนตน

2.6 การจดหมวดหมของสงมชวต สงมชวตทอยในโลกมจ านวนมากมายหลายชนด ซงอาจมชนดเดยวกนหรอตางชนด

กนเหมอนกนและแตกตางกนออกไปตามลกษณะทางพนธกรรมหรอสายพนธ นกวทยาศาสตรจดหมวดหมของ สงม ชวตไวเปนหมวดหม เรยกวา การจดหมวดหมของ สงมชวต (Biological Classification) วชาทจดจ าแนกสงม ชวตออกเปนหมวดหม คอ อนกรมวธาน (Taxonomy) นกวทยาศาสตรใชเกณฑตางๆ ในการจดจ าแนกสงมชวตเปนหมวดหมใหญ และหมวดหมยอย คอ อาณาจกร (Kingdom) ไฟลม (Phylum) และดวชน (Division) ในกรณทเปนพช คลาส (Class) ออรเดอร (Order) แฟมล (Family) จนส (Genus) และ สปชส (Species) ตามล าดบ ดงภาพ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 20

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ภาพท 2.8 การจดหมวดหมของสงมชวต

สงมชวตทอยในหมวดหมใหญ ประกอบดวยหลายหมวดหมยอย กลาวคอ ไฟลมหนงแบงยอยไดหลายคลาส คลาสหนงแบงยอยไดหลายออเดอร ๆ หนงมหลายแฟมล ๆ หนงมหลายจนส แสดงวาสงมชวตทอยในหมวดหมยอยนน ยงมลกษณะแตกตางกนอยมากมาย แตในล าดบยอยทสดคอ สปชส เปนหมวดหมเฉพาะของสงมชวตชนดใดชนดหนงเทานน สปชส หมายถง หนวยยอยทสดในการจดหมวดหมของสงมชวต สงมชวตสปชสเดยวกนจะมโครงสรางและหนาทของอวยวะตาง ๆ เหมอนกนมความสมพนธใกลชดกนทางบรรพบรษและทส าคญทสด คอ สามารถผสมพนธ กนได และลกทไดจะตองไมเปนหมน ตารางท 2.1 ตารางการจดหมวดหมของสงมชวต

สงมชวต หมวดหม

คน สนขบาน เตาเดอย คางคกบาน ขาว

อาณาจกร Animalia Animalia Animalia Animalia Plantae ไฟลม/ดวชน Chordata Chordata Chordata Chordata Anthophyta คลาส Mammalia Mammalia Reptilia Amphibia Angiospermae ออรเดอร Primates Canivora Chelonia Anura Graminales แฟมล Hominidae Canidae Testudinidae Bufonidae Graminaceae จนส Homo Canis Manouria Bufo Oryza สปซส H.sapiens C.familianis M.impressa B.melanostictus O.sativa

อาณาจกร (Kingdom)

ไฟลม (Phylum) (พช ดวชน)

คลาส (Class)

ออรเดอร (Order)

แฟมล (Family)

จนส (Genus)

สปซส (Species)

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 21

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.6.1 การเรยกชอสงมชวต การเรยกชอสงมชวตชนดใดชนดหนงจะแตกตางกนไปตามภาษาและทองถน ดงนนเพอความเขาใจตรงกนนกวทยาศาสตรจงตองใชชอทเปนสากลในการจดจ าแนกสงมชวต ค.ศ.1753 คาโรลส ลนเนยส (Carolus Linnaeus) นกชววทยาชาวสวเดน ไดคดวธการเรยกชอสงมชวตเพอการจดจ าแนกสงมชวตตามระบบไบโนเมยล ปจจบนเรยกวาชอวทยาศาสตร โดยใชภาษาลาตน ในการเรยกชอวทยาศาสตร ซงมหลกการเรยกดงน

2.6.1.1 ประกอบดวยค า 2 ค า ค าแรกเปน ชอ สกล (Generic name) สวนค าหลงเปนชอ สปซส (Species) 2.6.1.2 ค าศพทค าแรก (ชอสกล) ตองขนตนดวยอกษรตวใหญเสมอ แลวอกษรตวตอไปเขยนดวยอกษรตวเลก 2.6.1.3 สปชสยอย ชอจะประกอบดวยสามสวนและสามารถเขยนไดสองแบบ โดยพชและสตวจะเขยนตางกน เชน เสอโครงเบงกอล คอ Panthera tigris tigris และเสอโครงไซบเรยคอ Panthera tigris altaica 2.6.1.4 ในการเขยนชอจะมชอสกลยอ หรอชอสกลเตม นกวทยาศาสตรผจดท าชอนนตอทาย โดยชอสกลยอใชกบพช สวนชอสกลเตมใชกบสตว เชน ปลาบมหดล Mahidolia mystacina กลวยไมรองเทานาร พรนเซสสงวาลย Paphiopedilum Princess Sangwan 2.6.1.5 หากใชกบชอสามญ เรามกใสชอทวนามไวในวงเลบตอทายชอสามญ เชนนกกระจอกบาน (Passerdomesticus) ก าลงมจ านวนลดลงอยางนาตกใจ" 2.6.1.6 การเขยนชอทวนามเปนครงแรกในรายงานหรอสงพมพ เราเขยนเปนชอเตมกอน หลงจากนนเราสามารถยอชอสกลใหสนลงเปนอกษรตวแรกของชอสกลและตาม ดวยจด เชน Canis lupus ยอเปน C. lupus 2.6.1.7 บางกรณ เราเขยน "sp." (ส าหรบสตว) หรอ "spec." (ส าหรบพช) ไวทายชอสกล ในกรณทไมตองการเจาะจงชอสปชส และเขยน "spp." ในกรณทตองการกลาวถงหลายสปชส ตวอยางเชน "Canis sp.", หมายถงสปชสหนงในสกล Cani 2.6.1.8 สงมชวตชนดหนงอาจมชอวทยาศาสตรมากกวาหนงชอ ใหใชชอตงขนกอนเปนชอหลก สวนชออนเปนชอพอง และชอวทยาศาสตรเปนลกษณะเฉพาะสงมชวตชนดนน

สนขจงจอก เสอปลา ชอสามญ ; Asiatic Jackal (Golden Jackal) ชอสามญ ; Fishing Cat ชอวทยาศาสตร ; Prionailurus viverrinus ชอวทยาศาสตร ; Canis aureus

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 22

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ตะไคร ชอวทยาศาสตร : Cymbopogon citratus Stapf วงศ : Gramineae ชออน : ชอสามญ : Lemon Grass ชออน : จะไคร ไคร ภาพท 2. 9 การเรยกชอวทยาศาสตรของสงมชวต ทมา : http://www.rspg.or.th/plants_data/use/herbs01.htm

2.7 อาณาจกรสงมชวต

นกวทยาศาสตรจ าแนกหมวดหม สงมชวต โดยพจารณาจากขอมล เชน ความคลายคลงกนของโครงสรางออรแกเนลลและสารเคมในเซลล สงมชวตทมความใกลชดกนทางพนธกรรมมากจะมความคลายคลงกนมาก นอกจากนยงพจารณาจากเกณฑอน ๆ เชน พฤตกรรมของสงมชวต ความสมพนธกบสงแวดลอมการแพรกระจายตามสภาพภมศาสตร แบบแผนการเจรญเตบโต และหลกฐานทางววฒนาการ จากเกณฑตาง ๆ นกชววทยาจ าแนกสงมชวตออกเปน 5 อาณาจกร ไดแก อาณาจกรมอเนอรา อาณาจกรโพรทสตา อาณาจกรฟงไจ อาณาจกรพช และอาณาจกรสตว

ภาพท 2.10 อาณาจกรของสงมชวต ทมา : https://www.google.co.th/search?q

Fungi Monera Protista Plantae Animalla

ดปล ชอวทยาศาสตร : Piper chaba Hunt วงศ : Piperaceae ชอสามญ : Long Pepper

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 23

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.1 อาณาจกรมอเนอรา (Monera Kingdom) ลกษณะทส าคญ มเซลลเดยว โครงสรางแบบโพรคารโอต ไมมออรแกเนลล มความส าคญตอระบบนเวศ คอ เปนผยอยสลายอนทรยสารกอใหเกดการหมนเวยนของสาร น าไปใชประโยชนในดานการเพมผลผลตทางการเกษตร อตสาหกรรม การแพทย และการศกษาพนธศาสตรซงชวยพฒนาคณภาพชวตของประชากรใหดยงขน สงมชวตในอาณาจกรนแบงเปน 2 ไฟลม คอ 2.7.1.1 ไฟลมซโซไฟตา (Phylum Schizophyta) สงมชวตทอยในไฟลมนไดแกแบคทเรยซงมลกษณะทส าคญ มเซลลขนาดเลก มลกษณะรปราง 3 ลกษณะคอ รปรางกลม เรยกวา Coccus รปรางแบบแทงยาว เรยกวา Bacillus และรปรางแบบเกลยวเรยกวา Spirillum

ภาพท 2.11 แสดงลกษณะของแบคทเรย รปรางกลม (Coccus) รปรางแบบแทงยาว (Bacillus)และรปราง แบบเกลยว (Spirillum) ทมา : https://sites.google.com/site/gfopjrtigdioitwoirnlkfgoi/xanacakr-sing-mi- chiwit/xanacakr- mx-nex-ra-kingdom-monera ประโยชนของแบคทเรย แบคทเรยน ามาใชประโยชนเชน ท าปย ผลตยาปฏชวนะ ชวยในการยอยสลายซากพชและสตว ใชในการหมก และฟอกหนง ทางดานเทคโนโลยชวภาพ โทษของแบคทเรย ท าใหเกดโรคตาง ๆ ในคนเชน ไทฟอยด อหวาตกโรค ปอดบวม วณโรค คอตบ โรคทเกดในสตว เชนแอนแทรกซ บาดทะยก และโรคทเกดในพช เชนโรครากเนา โรคใบไมของสาล 2.7.1.2 ไฟลมไซยาโนไฟตา (Phylum Cyanophyta) มลกษณะทส าคญ คอไมมเยอหมนวเคลยส เปนเซลลพวกโพรคารโอต มคลอโลฟลล สงเคราะหแสงไดจดเปนผผลตทส าคญในระบบนเวศ ไดแก สาหรายสเขยวแกมน าเงน (Blue-Green Algae) ปจจบนเรยกชอใหมวา ไซยาโนแบคทเรย (Cyanobacteria)

ประโยชนแบคทเรย เปนผผลตอาหาร และออกซเจน Spirulina หรอสาหรายเกลยวทอง ม protein สง ใชท าอาหารเสรมของคนและสตว น ามาผลตปยเชน แหนแดง (Azolla) ซงมแบคทเรย Anabaena อยชองวางกลางใบสามารถตรงปยในดน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 24

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ก.สาหรายเกลยวทอง ข.ผลตภณฑจากสาหรายเกลยวทอง ภาพท 2. 12 แสดงสาหรายเกลยวทองและผลตภณฑ ทมา : http://www.parngkhaw.com/pkshop/index.php?route=forum/ read&forum_path=1&forum_post_id=19 2.7.2 อาณาจกรฟงไจ (Kingdom Fungi) สงมชวตทอยในอาณาจกรนประกอบดวย รา เหด และยสต ลกษณะของสงมชวตในอาณาจกรฟงไจ คอ เซลลแบบยคารโอต ไมมคลอโรฟลล ด ารงชวตแบบยอยสลายผนงเซลลเปนสารไคตนกบเซลลโลสสงมชวตในอาณาจกรนแบงเปน 4 ไฟลม คอ 2 .7 .2 .1 ไฟลมไซโกไมโคตา (Phylum Zygomycota) เปนรา ทมววฒนาการนอยมาก ราสวนใหญในไฟลมนมกอาศยบนพนดนหรอบนอนทรยวตถทก าลงยอยสลาย ด ารงชวตแบบปรสต(Parasite) และผยอยสลาย (Saprophyte) เชน ราด าบนขนมปง ไฮฟาของราในไฟลมนไมมผนงกนเซลล มโครงสรางทยดเกาะกบแหลงอาหารเรยกวาไรซอยด (Rhizoid) มการสบพนธแบบไมอาศยเพศโดยการสรางสปอร เรยกวา สปอแรงจโอสปอร (Sporangiospore) ทอยในอบสปอรหรอ (Sporangium) ซงเกดอยทปลายไฮฟา สวนการสบพนธแบบอาศยเพศจะสรางสปอรทเรยกวา ไซโกสปอร (Zygospore) ซงเปนสปอรทมผนงหนาและทนตอสภาพแวดลอม เจรญเตบโตในน า บนบก และซากพชซากสตว

ภาพท 2.13 การสรางไซโกสปอรของรา ทมา : ttps://www.google.co.th/search?q

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 25

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ประโยชนของไฟลมไซโกไมโคตา ใชในการผลตแอลกอฮอล สรา ขาวหมาก ผลตกรดฟมารก โทษของไฟลมไซโกไมโคตา ท าใหเกดโรคราน าคางในองน โรคราสนมในกระหล าปล และโรคจดขาวในปลา 2.7.2.2 ไฟลมแอสโคไมโคตา (Phylum Ascomycota). ไฟลมแอสโคไมโคตาเปนฟงไจทมจ านวนมากทสดพบทงในทะเล แหลงน าจดและบนพนดน มทงเซลลเดยวและหลายเซลล มการสบพนธแบบอาศยเพศโดยการสรางแอสโคสปอร (Ascospore) ในถงเรยกวา แอสคส (Ascus) ตวอยางของฟงไจกลมนไดแก ยสต ไมเรล ทรฟเฟล และราแดง เปนตน ทลกษณะส าคญ มเสนใยทเรยกวา ไฮฟา ผนงเซลลเปนสวนใหญเปนไคตนบางชนดมเซลลโลสสบพนธแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ

ภาพท 2.14 แสดงลกษณะแอสโคสปอรของไฟลมแอสโคไมโคตา ทมา : http://www.vcharkarn.com/lesson/1331

และทรฟเฟล (Truffle) เปนเหดทนยมรบประทานกนมากในประเทศเขตหนาว มราคาแพงเนองจากมรสชาตอรอย และไมสามารถเพาะพนธได ตองเกบจากในปาใตตนไมใหญ บางครงตองใชสตวทมจมกด เชน สนขหรอสกรชวยในการคนหา ในประเทศไทย ทรฟเฟลพบไดทางภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มชอเรยกวา เหดถอบหรอเหดเผาะบรเวณทพบจะเปนปาโปรง เชน ปาสน ปาแพะ เหดเผาะชอบขนตามพนดนทอยใตโคนไมเตง ไมพะยอม หรอตนไมอนๆ ทถกไฟเผาตามพนดนรวนปนทราย ในชวงฤดฝน เฉพาะระยะทอากาศรอนอบอาวมากกอนฝนตก เสนใยของราชนดนจะดนผวดนใหแตกออก เมอฝนตกมความชนทเหมาะสม เหดเผาะจะโผลขนมาพนผว

ภาพท 2.15 แสดงทรฟเฟลหรอเหดเผาะ และลาบเหดเผาะ ทมา : https://www.google.co.th/search?q

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 26

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ประโยชน บางชนดน ามาใชเปนอาหารเชนเหดเผาะ บางชนดน ามาใชในผลตขาวแดงและ

เตาหย ใชในการผลตแอลกอฮอล โทษ ท าใหเกดโรคกบคนและสตว 2.7.2.3 ไฟลมเบสดโอไมโคตา (Phylum Basidiomycota)

ฟงไจในกลมนเรยกอกอยางหนงวา คลบฟงไจ (Club Fungi) ไดแก เหดชนดตาง ๆ เชน เหดโคน เหดฟาง เหดนางรม ราสนม และราเขมาด าเหด มลกษณะทส าคญ เสนใยมผนงกนและรวมตวอดแนนเปนแทงคลายล าตน เชน ดอกเหด การสบพนธ แบบไมอาศยเพศโดยการ สรางสปอรเรยกวา Codiospore ใน Conidia แบบอาศยเพศ โดยการสรางสปอรบนอวยวะคลายกระบองหรอเบสเดยม (Basidium) ซงอยดานลางของฟรตตงบอดขนาดใหญ ไมคอรไรซา (Mycorrhizae) สปอรทสราง เรยกวา เบสดโอสปอร (Basidiospore) และมเพยง 4 เบสดโอสปอรตอ 1 เบสเดยมเทานน ประโยชน น าไปใชเปนอาหาร เชน เหดนางฟา เหดโคน เหดนางรม เปนผยอยอนทรยสาร โทษ เหดบางชนดเปนพษกนแลวเมา คลนไสอาเจยน บางชนดอาจเปนอนตรายถงตายไดเนองจากในเหดเมามสารพษ สารมสคารน (Muscarine) เปนสารพษทมฤทธกระตนการท างานของระบบประสาทอตโนมต ท าใหเหงอออก น าลายไหล คลนไสอาเจยน และ สารอะมานตน (Amanitin) เปนสารพษทมฤทธท าลายเซลลตบ หวใจ ไต ระบบประสาท ทางเดนอาหาร เหดเมามกมสสนสวยงาม มวงแหวนทกานของดอกและมถวยเหดทโคน กานดอกเหดลกษณะของเหดทมพษ

ภาพท 2.16 แสดงเหดทมพษ ทมา: http://www.dewdrop.co.th/main/index.php

2.7.2.4 ไฟลมดวเทดโรไมโคตา (Phylum Deuteromycota) ราในกลมสบพนธแบบไมอาศยเพศ โดยการสรางโคนเดยเสนใยมผนงกนด ารงชวตแบบปรสตหรอภาวะยอยสลาย ประโยชนของราในกลมน เชน รา Penicilium chrysogernum ใชในการผลตยาปฏชวนะ เพนซลลน รา Aspergillus wendtii ใชในการผลตเตาเจยว รา Aspergillus oryzae ใชผลตเหลาสาเก โทษของรากลมน ราอะฟาทอกซลเปนสาเหตใหเกดมะเรงในตบราแอสเปอรจลลส และเพนซลนหลายชนดท าลายอาหารและผลผลตทางการเกษตร ราบางชนดท าใหเกดโรคใบเหยว

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 27

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ของยาสบ โรคใบสน าตาลของขาว โรคใบไหมของมะพราว บางชนดท าใหเกดโรค กลาก เกลอน โรคเทาเปอยหรอฮองกงฟต

ภาพท 2.16 โรคทเกดจาเชอรา ทมา : https://www.google.co.th/search?q 2.7.3. อาณาจกรโพรทสตา (Kingdom Protista) ประกอบดวยเซลลเดยวหรอหลายเซลลไมรวมเปนเนอเยอสามารถท าหนาทของ

สงมชวตไดครบถวนในเซลลเดยวไมสามารถแยกออกไดวาเปนพชหรอสตว อาณาจกรโปรตสตา ลกษณะส าคญ คอ มเซลลเดยวบางชนดอยรวมกนเปนกลมเรยกวา โคโลน (Colony) หรอเปนสายยาว (Filament) ไมมระยะตวออนซง ตางจากพชและสตว ด ารงชวตเปนทงผผลตและผยอยสลายอนทรยสาร โครงสรางของเซลลเปนแบบยคารโอตมเยอหมนวเคลยส การเคลอนทบางชนดเคลอนทไดโดยใช ซเลย (Cilia) แฟลกเจลลม (Flagellum) หรอซโดโปเดยม (Pseudopodium) บางชนดเคลอนทไมได ขยายพนธโดยอาศยเพศและไมอาศยเพศ ม 9 ไฟลม 2.7.3.1 ไฟลมโพรโทซว (Phylum Protazoa) ลกษณะทส าคญคอ มขนาดเลกบางชนดอยเปนกลม รางกายสมมาตร เคลอนทโดยใชซเลย หรอแฟลกเจลลม หรอซโพรเดยม บางชนดเคลอนทไมได ด ารงชวตหลายแบบ เชน ปรสต บางชนดด ารงชวตแบบอสระ หรอแบบพงพา หรอแบบองอาศย ด ารงชวตอยบนดน ในน า บนบกมการสบพนธแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศสงมชวตในไฟลมนไดแก โพรโทซว เหด รา ยสต ราเมอก สาหรายตาง ๆ

ภาพท 2.17 แสดงสงมชวตในไฟลมโพรโตซว ทมา : https://www.google.co.th/search?q

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 28

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

QR code การเคลอนทของอะมบา ใช line สแกน QR Code แลวเปด

2.7.3.2 ไฟลมคลอโรไฟตา (Phylum Chlorophyta) มลกษณะทส าคญ คอมลกษณะเปนเซลลเดยว ๆ เชนคลอเรลลา เซลลรวมเปนกลมเชน ซนเดสมส ( Scenedesmus ) เพดเอสตรม วอลวอกซ ( Volvox ) โอโดโกเนยม (Oesogonium ) เซลลตอเปนสายยาว เชนสไปโรไจรา ( Spirogira )เซลลบางชนดมรงควตถสเขยวไดเเก คลอโรฟลลชนด A เเละ B เชนสาหรายสเขยว อะเซตาบลาเลย บางชนดมรงควตถสเหลอง คอเเคโรทน ( Carotene ) เเละเเซนโทฟลล ( Xanthophyll ) สบพนธแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ

ประโยชนของสงมชวตในไฟลมน ไดแก เปนผผลตทส าคญในระบบนเวศนชวยเพมออกซเจนในน าเชนสาหราสเขยว อะเซตาบลาเรย บางชนดมโปรตนสงน ามาใชเปนอาหาร เชน คลอเรลลา ซนเดสมส เพดเสตรม สไปโรไจรา

ก.สาหรายสเขยว ข อะเซตาบลาเลย ภาพท 2.18 แสดงสงมชวตในไฟลมคลอโรไฟตา ทมา : ttps://www.google.co.th/search?q 2.7.3.3 ไฟลมครสโซไฟตา (Phylum Chrysophyta)

มลกษณะทส าคญคอ เปนสาหรายเซลลเดยวผนงเซลลเปน 2 ฝาประกบกนมสารซลกาสะสมท าใหเกดลวดลายสวยงาม มรงควตถสเหลองคอแคโรตน รงควตถสน าตาลคอฟโคแซนทนและรงควตถสเขยวคอคลอโรฟลลชนด Aและ C เชน ไดอะตอม พบไดทงในน าจดและในน าเคม

คลกวดโอ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 29

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ประโยชนและบทบาททส าคญ ซากของไดอะตอมทตายทบถมอยใตพนน านบพนป เปนเเหลงรวมของเเรธาตเเละน ามน ใชท าเครองกรองของเหลว เปนสวนผสมของยาขดโลหะ ยาสฟน ท า เครองส าอาง เเละใชท าฉนวนกนความรอนในตเยน เตาอบ เตาหลอม เปนเเหลงผลตออกซเจนใหกบระบบนเวศ

ภาพท 2.19 ไดอะตอม ทมา: https://biokingdom2013.wordpress.com

2.7.3.4 ไฟลมยกลโนไฟตา (Phylum Euglenophyta)

สาหรายในไฟลมนเรยกวา ยกลนอยด (Euglenoid) เปนโปรโตซวในคลาสแฟลกเจลลาตาพบในน าจด ในดนชนแฉะ ในน าเคม แบงเปน 2 กลม คอ กลมสงเคราะหอาหารเองได และกลมทไมสามารถสงเคราะห รปราง เปนเซลลเดยวคอนขางยาว เคลอนทไดโดยใชแฟลเจลลม คลายสตวรปรางไมคงทในขณะทเคลอนท ไดแก ยกลนา และ ฟาคส (Phacus) ถงแมจะเปนพวกสรางอาหารเองได แตกสามารถกนอาหารส าเรจรปได ยกลนอยดสบพนธแบบไมอาศยเพศ โดยการแบงเซลลตามความยาวและเกดขณะทเซลลเคลอนท ลกษณะทส าคญของ ไฟลมยกลโนไฟตา คอ มคลอโรฟลล เอและบ คาโรทนและ แซนโทฟลล สะสมอาการเปนประเภทแปงเชนเดยวกบพชชนสง ผนงเซลลเปนเซลลโลสบางชนดมแคลเซยมและซลกอนปนอย มแฟลกเจลลา มหลายประเภท เชน ประเภทเปนกลมทเคลอนทไดเชน วอลวอก (Volvox) ยกลนอยด (Euglena) เปนกลมเคลอนทไมไดเชน ซนเดสมส (Scenedesmus) เพดแอสตรม (Pediastrum) และประเภทเซลลเดยวเคลอนทไมได เชน คลอสทเรยม (Closterium)

ก. ยกลนา ข. วอลวอก

ภาพท 2.20 สงมชวตในไฟลมยกลไฟตา ทมา : https://www.google.co.th/search?q

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 30

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.3.5 ไฟลมเฟโอไฟตา (Phylum Phaeophyta) ในกลมนคอสาหรายทมรงควตถสน าตาลอยกบคลอโรฟลล พบในน าเคมมขนาดใหญ ประกอบดวยเซลลจ านวนมาก สาหรายสน าตาลทมขนาดใหญทสด คอ เคลป (Kelp) ซงแผกระจายอยในทะเลหรอมหาสมทร มความส าคญตอสตวน าในแงทเปนอาหาร แหลงทอย และ ทหลบภย และสาหรายสน าตาลไดแก ลามนาเรย (Laminaris sp.) พาไดนา (Padina sp.) และฟวกส (Fucus sp.) น ามาท าปยโพแทสเซยม สกดสารแอลจน (Algin) จากลามนาเรยและเคลป มาใชในอตสาหกรรม เชน อตสาหกรรมท ายา ท าอาหาร เสนใย กระดาษ ยาง สบ ฯลฯ สาหรายสน าตาลบางชนดน ามาใชเปนอาหารเนองมไอโอดนสง เชน ซารแกสซม (Sargassum sp.) หรอทเรยกวาสาหรายทน

ก.สาหรายสน าตาล ข. เคลป ภาพท 2.21 สาหรายสน าตาล และเคลป ทมา : http://www.geocities.ws/kaitobiokid/PhylumPhaeophyta.htm

2.7.3.6 ไฟลมไพรโรไฟตา (Phylum Pyrrophyta) ไฟลมนมกเรยกวา ไดโนแฟลกเจลเลต (Dinoflagellate) มลกษณะทส าคญคอ มคลอโรฟลลชนดเอ เละซ ผนงเซลลเปนเซลลโลสบางชนดไมม มแฟลกเจลลา 2 เสน ยาวไมเทากนเสนหนงอยในรองตามขวางของเซลล อกเสนหนงอยในรองตามยาวของเซลล บางชนดม แฟลกเจลลม อยดานหนาทง 2 เสน การสบพนธโดยสวนมากเปนแบบไมอาศยเพศ บางชนดมสปรากฏคอนไปทางสแดงเปลวไฟ จงเรยกวา สาหรายสเปลวไฟ (Fire Algae) เมอเพมจ านวนมากขนอยางรวดเรว ท าใหเกดปรากฎการณทเรยกวา วอรเตอรบลม (Water Bloom) น าทะเลบรเวณนนเปนสแดงเรยกวา ขปลาวาฬ (Red Tide) จะปลอยสารพษออกมาท าใหสตวและพชทะเล ตายเปนจ านวนมาก สงมชวตในไฟลมน ไดแก ซราเตยม (Ceratium) จมโนดเนยม (Gymnodinium) โกนออแรกซ (Gonyaulax) นอคตลกา (Noctiluca)

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 31

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ภาพท 2.22 ไดโนแฟลกเจลเลต ทมา: https://www.google.co.th/search?q

Red Tide ปรากฎการณขปลาวาฬ วายรายแหงทองทะเล เปนปรากฏการณธรรมชาตทเกดจากการเพมจ านวนประชากรอยางมหาศาล ของสาหรายเซลลเดยวในทะเล ท าใหเหนน าทะเลเปนสแดง สาหรายเซลลเดยวทกอใหเกดปรากฏการณ Red Tide โดยมากเปนสาหรายเซลลเดยวกลม Dinoflagellate สวนมากจะเปน Gymnodinium Breve หรอ จมโนดเนยม เบรเว สาหรายเซลลเดยวกลมนมหางชวยในการเคลอนทในน า มคลอโรฟลดส าหรบสงเคราะหแสง และในขบวนการเมตาบอลซมกจะผลตสารพษออกมาท าใหสตวและสงมชวตบรเวณนนตายได เปนปรากฏการณธรรมชาตทคนควบคมไมได และกไมไดเกดจากฝมอมนษย จะเกดขนเมอ อณหภม ความเคม และสารอาหารในทะเล อยในระดบทเหมาะสม Gymnodinium Breve กจะเพมจ านวนขนมาอยางมากมาย

ภาพท 2.23 ปรากฎการณขปลาวาฬ (Red Tide ) ทมา: http://world-wide-witt.blogspot.com/2010/07/red-tide.html

คลกวดโอ

QR Code Red Tide ใช line สแกนแลว เปด

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 32

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.3.7 ไฟลมโรโดไฟตา (Phylum Rhodophyta) กลนจดเปนสาหรายสแดงทมรงควตถปนกบคลอโรฟลลคอ สาหรายสแดงม คลอโรฟลด เอ เปนรงควตถหลกในการสงเคราะหแสง ผนงเซลลชนใน เปนพวกสารเซลลโลส และผนงเซลลชนนอกเปนสารเมอกพวกซลเฟตเตต แกแลกแตน (Sulfated Galactan) ไดแก วน (Agar) พอรไฟแรน (Porphyran) เฟอรเซลเลอแรน (Furcelleran) และคารราจแนน (Carrageenan) คลอโรพลาสตม 2 แบบ คอเปนแฉกรปดาว กบลกษณะกลมแบน สะสมอาหารในรปของแปงมชอเฉพาะวา ฟลอรเดยนสตาซ (Floridean Starch) และรปของน าตาล ฟลอรโดไซด (Floridoside) ไมมแฟลกเจลลมในการเคลอนท สวนใหญพบในทะเล ไดแก - พอรไฟรา (Porphyra) เมอตากแหงแลวใชใสแกงจดทเรยกกนวา จฉาย - กราซลาเรย (Gracilaria) หรอสารผมนาง ชอสามญวาสาหรายวน น ามาสกดสารใชในการท าวน (Agar) ซงมความส าคญในการท าอาหารเลยงจลนทรย ท าเครองส าอาง ท ายาขดรองเทา ครมโกนหนวด เคลอบเสนใย ใชท าแคปซลยา ท ายา และใชเพาะเลยงเนอเยอเหดรา และราเมอก

ก.สาหรายผมนาง ข.สาหรายสแดง

ภาพท 2.24 แสดงสาหรายสแดง ทมา: https://www.google.co.th/search?q

2.7.3.8 ไฟลมยไมโคไฟตา (Phylum Eumycophyta) มลกษณะเซลลเดยวเชน ยสต และพวกทมหลายเซลลเชน เหด รา ซงประกอบดวยเซลลเสนใย ทเรยกวา ไฮฟา (Hypha) กลมของไฮฟาเรยกวา ไมซเลยม (Mycelium) ไฮฟาเปนตวยดเหด รา ใหตดแนนอยกบแหลงทอย สวนปลายท าหนาทจะสรางสปอ ด ารงชวตแบบยอยสลายสารอนทรย อาหารหรอสงปฏกล บางชนดด ารงชวตแบบปรสต ไดแก พวกทท าใหเกดโรคกบคนสตวและพช เหดหลายชนดน ามาใชเปนอาหาร เชน เหดฟาง เหดหหน เหดนางฟา เหดหอม เปาฮอ เหดบางพวก เชน เหดโคน เหดตบเตา เหดเผาะเปนเหดท เพาะเลยงไมได ตองอาศยสภาพตามธรรมชาต เหดบางชนดมพษกนเขาไปอาจมนเมา อาเจยนและอาจถงตายได ฉะนนจงไมควรกนเหดทไมรจกหรอเหดทมลกษณะผดเพยนไปจากเหดทเราเคยกนมากอน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 33

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ย ส ต ใ ช ในกระบวนการหมก (Fermentation) ม ความส า คญ ในอตสาหกรรมผลตแอลกอฮอลล เหลา และไวน ชวยในการท าใหขนมปงฟ เซลลของยสตมโปรตนและวตามนบสบสองอยมาก ในปจจบนจงมการใชยสตเปนอาหารเสรมเพอเพมวตามนบสบสองได ราหลายชนดมความส าคญในวงการอตสาหกรรม เชน อตสาหกรรมผลตกรดอนทรย และสารเคมตางๆ อตสาหกรรมผลตอาหาร ไดแก เนยแขง เตาเจยว ซอว เตาหย เชอราบางชนดใชประโยชนมากในดานการแพทย โดยสกดสารจากเชอรามาผลตยาปฏชวนะ เชน เพนซลลน เปนตน

ก.เหด ข.รา ภาพท 2.25 สงมชวตในไฟลมยไมโคไฟตา ทมา : https://www.google.co.th/search?q=8 2.7.3.9 ไฟลมมกโซไมโคไฟตา (Phylum Myxomycophyta) มลกษณะคลายสตวและบางชวงชวตทมลกษณะคลายพช เซลลเปนแบบยคารโอตไมมผนงเซลล นวเคลยสกระจายอยทวไปในเซลล มองดคลายรางแหเรยกวา พลาสโมเดยม (Plasmodium) เคลอนทและกนอาหารแบบเดยวกบอะมบา (Amoeboid Movement) ไมมคลอโรฟลล ไดแก ราเมอก ราเมอก (Slime mold) ด ารงชวตแบบภาวะมการยอยสลาย สบพนธ โดยสรางสปอร มองดคลายกบมรางแหอยในแผนวน ราเมอกอาจมสสม เหลอง ขาว หรอ ใส แผนวนนเคลอนทไดคลายอะมบาเรยกระยะนวา พลาสโมเดยม ระยะทมการสบพนธ ราเมอกจะหยดเคลอนทและเรมสรางอบสปอร ระยะนเรยก ฟรตตง บอด เมอสปอรแก อบสปอรแตกออก สปอรตกลงงอกเปนเซลลเลกๆความส าคญของราเมอกคอ 1) ชวยใหเกดการยอยสลายของซากและสงปฏกลตางๆ 2) บางชนดเปนปรสต เชน พลาสโมดโอฟอรา (Plasmodiophora) ท าใหเกดโรครากโปงในกะหล าปลและผกอนๆ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 34

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ก. ราเมอก ข. ราเมอกระยะฟรตตง บอด

ภาพท 2.26 แสดงราเมอก

ทมา: https://www.google.co.th/search?q=9

2.7.4 อาณาจกรพช (Kingdom Plantae) พชมโครงสรางทประกอบดวยหลายเซลลทมารวมกลมกนเปนเนอเยอทท าหนาทเฉพาะอยาง เซลลของพชประกอบดวยเซลลโลส (Cellulose) สามารถสรางอาหารโดยกระบวนการสงเคราะหดวยเสง โดยพชมคลอโรฟลล (Chlorophyll A & B) ในคลอโรพลาสต ไดแก คลอโรฟลล เอ คลอโรฟลล บ และแคโรทนอยด นอกจากนพชยงสะสมอาหารในรปของแปง พชมวงชวตแบบสลบ (Alternation of Generation) คอ ประกอบดวยชวงชวตทเปนสปอโรไฟต (Sporophyte Generation) ท าหนาทสรางสปอร (Spore) สลบกบชวงชวตทเปนแกมโทไฟต (Gametophyte Generation) ท าหนาทสรางแกมต (Gamete) ไดแก เซลลสบพนธเพศผหรอสเปรม (Sperm) และเซลลสบพนธเพศเมยหรอไข (Egg) ซงจะมารวมกนเรยกวา การปฏสนธ (Fertilization) มทงหมด 9 ดวชน

2.7.4.1 ดวชนไบรโอไฟตา (Division Bryophyta) เปนพชทมขนาดเลก ไมมราก ล าตนและใบทแทจรง ไมมทอล าเลยงอาศยอยตามทชมชน ตองอาศยน าเพอใหสเปรมวายไปผสมกบไข ระยะทเหนโดยทวไปคอแกมโทไฟต รปรางลกษณะมทงทเปนแผนหรอแทลลส (Thallus) และคลายล าตนและใบของพชชนสง มไรซอยด (Rhizoid) ส าหรบยดตนใหตดกบดนและชวยดดน าและแรธาต มสวนคลายใบ เรยก Phylloid และสวนคลายล าตนเรยกวา Cauloid แกมโทไฟตของไบรโอไฟตมสเขยวเพราะมคลอโรฟลลสามารถสรางอาหารไดเอง ตอไป ม 3 คลาส คอ

คลาสเฮปาทคอปซดา (Class Hepaticopsida) คอลเวอรเวรต (Liverwort)

คลาสแอนโทเซอรอปซดา (Class Anthoceropsida) คอฮอรนเวรต คลาสไบรออฟซดา (Class Bryopsida) คอมอส (Moss) มมากทสด

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 35

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ภาพท 2.27 แสดงพชในดวชนไบรโอไฟตา ทมา : http://biologyphylum.blogspot.com/2013/07/kingdom-

plantae.html 2.7.4.2 ดวชนไซโลไฟตา (Division Psilophyta) เปนพชทพบไดในประเทศไทยทรจกคอ หวายทะนอย มแตล าตนไมมรากและใบ ล าตนมลกษณะเปนไมเนอออนขนาดสงประมาณ 20–30 เซนตเมตร ล าตนแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนทอยใตดนเปนล าตนชนดไรโซม (Rhizome) มสน าตาล และมไรดซอยท าหนาทดดน าและแรธาต ล าตนสวนทอยเหนอพนดน (Acrial Stem) มสเขยว มลกษณะเปนเหลยม ล าตนสวนนท าหนาทสงเคราะหแสง

ภาพท 2.28 แสดงสวตางๆของหวายทะนอย ทมา : http://biologyphylum.blogspot.com/2013/07/kingdom-

plantae.html 2.7.4.3 ดวชนไลโคไฟตา (Division Lycophyta) เปนพชทมราก ล าตน และใบ ครบทกสวนม เปนไมเนอออนมขนาดไมใหญมากนก มล าตนตงตรงหรอทอดนอน บางชนดอาศยเกาะบนตนไมอน ล าตนแตกกงเปน 2 แฉก ใบมขนาดเลก เปนเสนใบเพยงเสนเดยว สปอโรไฟตทเจรญเตมทแลว จะสรางอบสปอรบนใบทมกมรปรางและขนาดแตกตางไปจากใบทพบทวไป เรยกใบชนดนวา สปอโรฟลล (Sporophyll) ซงจะมาเรยงซอนกนแนนอยทปลายกงเปนโครงสรางทเรยกวา สโตรบลส (Strobilus) หรอโคน (Cone) พชในดวชนนมทงทสรางสปอรชนดเดยวและ 2 ชนด ไดแก ชองนางคล ตนตกแก

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 36

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ภาพท 2.29 แสดงพชในดวชนไลโคไฟตา ทมา : http://biologyphylum.blogspot.com/2013/07/kingdom-plantae.html

2.7.4.4 ดวชนสฟโนไฟตา (Division Sphenophyta)

พชทม วงศเดยว คอ Equisetaceae แกมโตไฟตมขนาดเลก เจรญอยใตดน สปอโรไฟตมขนาดใหญ อายยน มซลกา ล าตนเปนขอปลองชดเจน ปลองเปนรองและสน ขอมใบแบบไมโครฟลลอย รอบขอ สปอแรงเจยมเจรญอยบนโครงสร าง ท เรยกว า สปอแรงจโอฟอร (Sporangiophore) ไดแกหญาถอดปลอง หรออควเซตม ตนทเหนเดนชด คอสปอรโรไฟตมอวยวะสรางสปอรคอ สโตรบลส ซงเปนกลมของสปอรเเรงเจย

ภาพท2.30 หญาถอดปลอง ทมา : http://biologyphylum.blogspot.com/2013/07/kingdom-plantae.html

2.7.4.5 ดวชนเทอโรไฟตา (Division Pterophyta)

พชกลมนไดแก เฟรน (fern) มราก ล าตนและใบ เจรญด เฟรนสวนใหญมล าตนใตดน ใบของเฟรนเรยกวา ฟรอนด (Frond) เปนสวนทเหนเดนชด มรปรางลกษณะเปนหลายแบบ มทงทเปนใบเดยว (Simple Leaf) และใบประกอบ (Compound Leaf) ใบออนของเฟรนมลกษณะพเศษคอ จะมวนเปนวง (Circinatevenantion)และจะมขนเลก ๆ สปอโรไฟตทเจรญเตมทจะสรางอบสปอร และจะอยทใตใบ แตละกลมของอบสปอรเรยกวา ซอรส (Sorus) เฟรนสวนใหญสรางสปอรชนดเดยว ยกเวนเฟรนบางชนดทอยในน า และทชนแฉะ ไดแก จอกหหน แหนแดง และผกแวนมการสรางสปอร 2 ชนด แกมโทไฟตของเฟรนทสรางสปอรชนดเดยว มลกษณะเปนแผนแบนบางสเขยว (มคลอโรฟลล) ดานลางมไรซอยด สวนใหญมกมรปรางคลายรปหวใจ (Prothallus)

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 37

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ภาพท 2.31 เฟรน แหนแดง จอกหหน ทมา : http://biologyphylum.blogspot.com/2013/07/kingdom- plantae.html

2.7.4.6 ดวชนโคนเฟอโรไฟตา (Division Coniferophyta) เปนจมโนสเปรมทมมากหลายสกลดวยกน ทพบบอย ไดแก สนสองใบ และสนสามใบ เปนตน เปนไมยนตนขนาดคอนขางใหญ และแตกกงกานสาขาจ านวนมาก ใบมขนาดเลก รปรางคลายเขม อยรวมกนเปนกลม สปอโรไฟตทเจรญเตมทจะสรางโคนเพศผทมขนาดเลกและโคนเพศเมยทมขนาดใหญบนตนเดยวกน

ภาพท 2.32 แสดงพชในดวชนโคนเฟอโรไฟตา

ทมา : http://biologyphylum.blogspot.com/2013/07/kingdomplantae.html

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 38

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.4.7 ดวชนไซแคโดไฟตา (Division Cycadophyta) พชดวชนนมอยประมาณ 60 ชนดไดแก พวกปรง (Cycas) ล าตนอวบ เตย และมกไมแตกแขนง มใบเปนใบประกอบแบบขนนกขนาดใหญ เกดเปนกระจกทบรเวณยอดของล าตน ใบยอยมรปรางเรยวยาว และแขง สปอโรไฟตทเจรญเตมทจะสรางโคนเพศผ และโคนเพศเมย แยกคนละโคนกน

ภาพท2.33 แสดงพชในดวชนไซแคโดไฟตา

ทมา : http://biologyphylum.blogspot.com/2013/07/kingdom-plantae.html

2.7.4.8 ดวชนกงโกไฟตา (Division Ginkophyta) ปจจบนมเพยงชนดเดยวคอ แปะกวย (Ginkgo Biloba) หรอ เปนพชท

ขนอยในเขตอบอน เชน ในประเทศจน เปนไมยนตนขนาดสงใหญ แตกกงกานสาขาเปนจ านวนมาก ใบคลายพด สปอโรไฟตทเจรญเตบโตเตมทจะสรางโคนเพศผและโคนเพศเมยแยกตนกน

ภาพท 2.34 แสดงตน Ginkgo biloba หรอแปะกวย ทมา : http://biologyphylum.blogspot.com/2013/07/kingdom-plantae.html

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 39

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.4.9 ดวชนอแนโทไฟตา (Division Anthophyta)

พชมดอก แบงเปน 2 กลมคอ พชใบเลยงคและพชใบเลยงเดยวพชกลมน มววฒนาการสงทสด มทอล าเลยง มราก ล าตน ใบทแทจรง มระบบล าเลยงเจรญด มทอล าเลยงน า(Xylem ) และทอล าเลยงอาหาร (Phloem) มดอกเปนอวยวะสบพนธ เมลดมรงไขหอหมการปฏสนธ เปนแบบซอน (Double Fertilization) การปฏสนธ 2 ครง แบงออกไดเปน 2 คลาส

คลาสไดคอทเลโดเนส (Class Dicotyledones) ไดแก พชใบเลยงคมอยประมาณ 170,000 ชนด ลกษณะทวไปคอ มใบเลยง 2 ใบ เสนใบเปนรางแห รากเปนระบบรากแกว และสวนประกอบของดอก (เชน กลบเลยง กลบดอก) มจ านวนเปน 4–5 หรอ ทวคณของ 4–5 รวมทงตนกระบองเพชร

คลาสมอโนคอทเลโดเนส (Class Monocotyledones) ไดแก พชใบเลยงเดยวมอยประมาณ 60,000 ชนด ลกษณะทวไป คอ มใบเลยงใบเดยว ใบมเสนใบเรยงตวแบบขนาน รากเปนระบบรากฝอย สวนประกอบของดอกมจ านวนเปน 3 หรอทวคณของ 3

ตารางท 2.2 เปรยบเทยบขอแตกตางพชใบเลยงเดยวและพชใบเลยงค

สงทเปรยบเทยบ

พชใบเลยงค

พชใบเลยงเดยว

ใบเลยง มใบเลยง 2ใบ มใบเลยง 1 ใบ เสนใบ เสนใบเปนแบบรางแห เสนใบเรยงแบบขนาน กลบเลยง กลบเลยง กลบดอกเกสรตวผ

4-5 กลบเลยง กลบดอกเกสรตวผ 3

ระบบราก ระบบรากแกว ระบบรากฝอย ระบบทอล าเลยง ระบบทอล าเลยงเปนวงรอบ

ขอ ระบบทอล าเลยงกระจดกระจาย

ลกษณะการงอกของใบเลยง ใบเลยงชเหนอพนดน ใบเลยงไมชเหนอพนดน ทอล าเลยงน าและอาหาร รากจะมทอล าเลยงน า

และทอล าเลยงอาหาร 4 แฉก

รากจะมทอล าเลยงน าและทอล าเลยงอาหารมากกวา 4 แฉก

เนอเยอเจรญ

ม Cambium และมการเจรญทางดานขาง

ไมม Cambium และไมมการเจรญทางดานขาง

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 40

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ข.

ก ค.

ก. การงอกและระบบราก ข. ลกษณะของล าตน ค. ดอก ใบ ล าตน ภาพท 2.35 แสดงความตางของพชใบเลยงคและพชใบเลยงเดยว ทมา : http://social.chan.rmutto.ac.th/localherbs/knowledge_show.php?id_k=29 การจ าแนกพชโดยการใชทอล าเลยงของพชเปนเกณฑจะจ าแนกพชได 2 กลมใหญ ๆ คอ

1 พชทไมมทอล าเลยง พชในกลมนเปนพชทอยในทชน ใบมลกษณะบาง ไมมล าตนหรอรากทแทจรง สรางเซลลสบพนธบรเวณปลายยอด ลมจะพาสปอรปลวไปตกบรเวณทเหมาะสม และงอกเปนตนใหมปกคลมผวดน และเกบความชนใหแกดน ไดแก มอส ลเวอรเวรต และฮอรนเวรต

2 พชทมทอล าเลยง พชในกลมนแบงออกได 2 กลมคอ 2.1 พชทมเนอเยอล าเลยงไมมเมลด มล าตนแขงแรง มราก และใบทมลกษณะหนามไขเคลอบใบเพอลดการสญเสยน า ภายในล าตนมทอล าเลยงน าเรยกวา ไซเลม (Xylem) และทอล าเลยงอาหารเรยกวา โฟเอม (Phoem) พชในกลมนแพรพนธโดยการสรางสปอรใตใบ ใบแกมลกษณะแตกตางจากใบออนซงมวนงอ เมอสปอรงอกถงระยะทมการสรางเซลลสบพนธ ผสมพนธกนไดตนใหมตอไปพชในกลมนไดแก เฟรน แหนแดง จอกหหน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 41

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.2 พชทมเนอเยอล าเลยงมเมลด พชในกลมนสามารถแยกยอยไดอก 2 กลม คอ 2.2.1 พชมเมลดไมมสงหอหม เปนพชทมดอกหรอเมลดทไมมสงหอหม ล าตนคอนขางใหญ มหลายชนด มสเขยวตลอดทงป มใบขนาดเลกลกษณะคลายเขมเพอลดการสญเสยน าภายในล าตนมทอล าเลยงน าเรยกวา ไซเลม ไมมดอกมแตโครงสราง เรยกวาโคน (Cone) ซงม 2 ชนด คอ โคนเพศผและโคนเพศเมย โคนมการสรางสปอรเจรญเปนระยะและมการสรางเซลลสบพนธ หลงการปฏสนธจะสรางเมลดภายในโคนเพศเมย เมลดไมมผนงรงไขหอหมเรยกวาเมลดเปลอย เปนพชทชอบขนตามอากาศเยนไดแก ปรง แปะกวย สนสองใบ สนสามใบ สนเขา

ก.พชเมลดเปลอย ข. แปะกวย

ภาพท 2.36 แสดงพชมเมลดไมมเปลอกหม ทมา : http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://2.bp.blogspot.com

2.2.2 พชมเมลดมสงหอหม เปนพชมดอกหรอกลมเมลดมรงไขหอหมพชกลมนมดอกมอวยวะอยภายในสรางสปอรทงเพศผและเพศเมยเจรญเปนระยะทมการสรางเซลลสบพนธสปอรเจรญเปนละอองเรณ ลม และแมลงจะน าละอองเรณจากตนเพศผไปยงตนเพศเมยซงมสปอรเพศเมยเจรญเปนระยะทสรางเซลลสบพนธเพศเมยเชนกน ภายหลงการปฏสนธดอกไมจะสรางเมลดทมรงไขหอหม และเมลดเจรญไปเปนตนใหม พชมดอกแบงเปน 2 กลมยอยคอ พชใบเลยงค ไดแกตนกหลาบ ตนมะมวง ตนทเรยน ตนขนน เปนตน และพชใบเลยงเดยวเชน ตนออย ตนมะพราว ตนหมาก ตนไผ เปนตน

ก. พชใบเลยงค ข.พชใบเลยงเดยว

ภาพท 2.37 แสดงพชใบเลยงคและพชใบเลยงเดยว ทมา : https://www.google.co.th/search?q

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 42

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.5 อาณาจกรสตว (Kingdom Animalia) สงมชวตในอาณาจกรสตวมมากกวา 1.7 ลานสปซส สตวถอเปนสงมชวตทมความส าคญตอระบบนเวศในแงของผบรโภค ซงเปนผลท าใหมการถายทอดพลงงานไปยงผบรโภคระดบตางๆ นอกจากน สตวยงเปนตวท าใหเกดแกสคารบอนไดออกไซดซงมความส า คญในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช และกอใหเกดความสมดลในธรรมชาต สตวเปนสงมชวตหลายเซลล สรางอาหารไมได สงมชวตในอาณาจกรสตวแบงออกเปนไฟลมตาง ๆ ได 9 ไฟลม คอ

2.7.5.1 โครงสรางค าจน สวนใหญรางกายไมสมมาตร และ ไมมเนอเยอทแทจรง มววฒนาการต าสด

ก. ฟองน าปะการง ข. ฟองน าถตว

ภาพท 2.38 ลกษณะฟองน า ทมา : https://www.google.co.th/search?q

2.7.5.2 ไฟลมซเลนเทอราตา (Phylum Coelenterata) ลกษณะส าคญของสตวใน ไฟลมน ล าตวกลวงเปนถงตนมชองเปดชองเดยว Gastrovascula Cavity ท าหนาทเปนทางเดนอาหาร รางกายมเนอเยอ 2 ชน คอ Epidermis เเละ Gastrodermisits ระหวางชนมสารคลายวนแทรกอย มหนวดรอบปากส าหรบจบเยอ มเขมส าหรบตอย สบพนธโดยการแตกหนอ ไดแกแมงกะพรน ดอกไมทะเล ปะการง กลปงหา และไฮดรา

ภาพท 2.39 แสดงสงมชวตในไฟลมซเลนเทอราตา ทมา : https://sites.google.com/site/gfopjrtigdioitwoirnlkfgoi/xanacakr-sing-mi- chiwit/xanacakr-satw

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 43

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.5.3 ไฟลมแพลทเฮลมนทส (Phylum Platyhelminthes) มลกษณะทส าคญคอ ไมมชองวางในล าตว ไมมเสนเลอด ไมมระบบหมนเวยนโลหต ไมมหวใจ อาหารทไปเลยงหวใจโดยการแพรระบบอาหารไมสมบรณมปากแตไมมทวารหนก มระบบประสาททางดานหนาและแตกแขนงออกไปทางดานขาง มสองเพศในตวเดยวกนผสมพนธในตวเองได สงมชวตในไฟลมนไดแก พยาธใบไม พยาธตวตด และพลานาเรย

ภาพท 2.40 แสดงสงมชวต ในไฟลมแพททเฮลมนทส ทมา : https://www.google.co.th/search?q

2.7.5.4 ไฟลมเนมาโทดา (Phylum Nematoda) สตวในไฟลมนเรยกอกอยางวาหนอนตวกลม (Round Worm) หรอนมาโทด (Nematode) มลกษณะทส าคญ คอ สมมาตรแบบผาซก ล าตวกลม ยาว หวแหลมทายแหลม ไมมขอปลอง ผวล าตวเรยบ มสารควทเคลหมตว ไมมระบบหมนเวยนเลอด ใชของเหลวในชองวางชวยในการล าเลยง ระบบทางเดนอาหารสมบรณมปากและทวารหนก มปมประสาทรปวงแหวน อยรอบคอหอยและแตกแขนงประสาทแยกออกทางดานทองและดานหลง เพศเมยมขนาดใหญกวาเพศผ แบงตามประเภทการด ารงชวตได 3 ประเภทคอ 2.7.5.4.1 พยาธตวกลมในล าไส เชน พยาธเสนดาย, พยาธปากขอ, พยาธไสเดอนตวกลม 2.7.5.4.2 พยาธตวกลมในเนอเยอ เชน พยาธโรคเทาชาง, พยาธตวจด

2.7.5.4.3 พยาธตวกลมทเปนอสระ เชน หนอนน าสมสายช, หนอนในน าเนา, ไสเดอนฝอย

ภาพท 2.41 แสดงสงมชวตตาง ๆ ในไฟลมเนมาโทด ทมา : https://www.google.co.th/search?q

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 44

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.5.5 ไฟลมแอนนลดา (Phylum Annilida) มลกษณะทส าคญ คอ ล าตวยาวเปนปลอง ๆ มเนอเยอกนระหวางปลองเรยกวา เซปตา (Septa) แตละปองจะม เนฟรเดย (อวยวะขบถาย) 1 ค เสนประสาท 3 ค หวมอวยวะส าคญ คอสมอง คอหอย หวใจ ระบบประสาทประกอบดวย ปมสมองทหว 1 ค และ เสนประสาทใหญดานทอง สงมชวตในไฟลมนไดแก ไสเดอนดน แมเพรยง ทากดดเลอด และปลงน าจด

ภาพท 2.42 สงมชวตตาง ๆในไฟลมแอนนลด ทมา : https://sites.google.com/site/gfopjrtigdioitwoirnlkfgoi/xanacakr-sing-

michiwit/xanacakr-satw 2.7.5.6 ไฟลมอารโทรโปดา (Phylum Arthropoda ) มลกษณะทส าคญคอ มล าตวเปนปลองมรยางคเปน ขอ ๆ ยนออกมาจากแตละปลองของล าตวโครงสรางของรางกายแขงแรง ระบบประสาทเจรญด ล าตวแบงสดสวนชดเจนคอ หว(Head) อก(Thorax) และ ทอง(Abdomen) ระบบหมนเวยนเปนระบบเปด ประกอบดวย หวใจ เลอด และแองเลอด (Hemocoel) สงมชวตในไฟลมนไดแก กง กง ป แมลง เหบ ไร ตะขาบ กงกอ แมงมม แมงดาทะเล

ภาพท 2.43 สงมชวต ในไฟลมอารโทรโปดา ทมา : https://sites.google.com/site/gfopjrtigdioitwoirnlkfgoi/xanacakr-sing-mi- chiwit/xanacakr-satw

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 45

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.5.7 ไฟลมมอลลสกา (Phylum Mollusca) ม ลกษณะทส าคญคอ เปนสงมชวตทมล าตวออนนม บางชนดอาจมเปลอกแขงหมล าตว มอวยวะในการแลกเปลยนแกสประกอบดวย เหงอกอยในชองแมนเตลพบในมอลลส ผวตวในทากทะเลจะเปลยนรปไปเปนแขนงอยบนล าตว เรยกวา เซอราตา ชองแมนเตลในหอยฝาเดยวใชในการแลกเปลยนแกส แยกเพศผ - เพศเมย สงมชวตในไฟลมนไดแก หอยทาก หอยลาย ปลาหมก เปนตน

ภาพท 2.44 สงมชวต ในไฟลมมอลลสกา

ทมา ; https://sites.google.com/site/gfopjrtigdioitwoirnlkfgoi/xanacakr-sing-mi-chiwit/xanacakr-satw 2.7.5.8 ไฟลมเอไคโนเดอรมาตา (Phylum Echinodermata) มลกษณะทส าคญคอล าตวแบงออกเปน 5 สวน หรอทวคณของ 5 โครงรางแขง ภายในมแผนหนปน ปกคลมผวหนง ผวหนงมหนามขรขระ มเสนประสาทเปนวงแหวนรอบปาก เคลอนไหวโดยใชระบบทอน า รางกายสมมาตรรศม สบพนธแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ สงมชวตในไฟลมนไดแก ดาวทะเล เมนทะเล เหรยญทะเล ปลงทะเล ดาวเปราะ

ภาพท 2.45 สงมชวตในไฟลมเอไคโนเดอรมาตา ทมา : https://sites.google.com/site/gfopjrtigdioitwoirnlkfgoi/xanacakr-sing-mi- chiwit/xanacakr-satw

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 46

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

2.7.5.9 ไฟลมคอรดาตา (Phylum Chordata) ลกษณะส าคญคอ มโนโตคอรด(Notochord) ซงเปนแกนค าจนหรอพยงกาย ระยะหนงของชวต หรอตลอดชวต มไขสนหลงเปนหลอดยาวอยดานหลง สวนสตวทไมมกระดกสนหลงระบบประสาทอยทางดานทอง มชองเหงอกระยะหนงของชวต ส าหรบสนมกระดกสนหลงมตลอดชวต สงมชวตในไฟลมนไดแก สตวเลยงลกดวยนม สตวปก สตวประเภทเลอยคลาน ปลา สตวครงบกครงน า เปนตน

ภาพท 2.53 สงมชวตในไฟลมคอรดาตา ท ม า : https://sites.google.com/site/gfopjrtigdioitwoirnlkfgoi/xanacakr-sing-mi- chiwit/xanacakr-satw ทายบทนมวดโอทเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพ

ใช Line สแกน QR Code แลวเปดดวดโอ QR Code ความหลากหลายทางชวภาพ

คลกวดโอ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 47

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ความหลากหลายทางชวภาพหมายถงความหลากหลายของสงมชวตไมวาจะเปนจลนทรย พช สตว และมนษยสงมชวตแตละชนดมลกษณะทางพนธกรรมตางกนท าใหสงมชวตมแหลงทอยอาศยตางกน ซงความหลากหลายทางชวภาพแบงออกเปน 3 ประเภทคอ 1. ความหลากหลายทางพนธกรรม เปนความแตกตางทไดรบการสบทอดจากบรรพบรษซงมประโยชนตอการปรบปรงพนธพช พนธสตว การผลต และการรกษาโรคของมนษย 2. ความหลากหลายชนดพนธ เปนความแตกตางทมอยมากมายของสงมชวตทอยบนโลกซงมประโยชนตอมนษยทงทางตรงและทางออม 3. ความหลากหลายทางระบบนเวศน เปนความอดมสมบรณของสภาพแวดลอมทพช สตว สงมชวตตาง ๆ อาศยอยกอใหเกดการหมนเวยนของของสารเชน น า ออกซเจน ไนโตรเจน คารบอนไดออกไซด ระบบนเวศนแบงออกเปนระบบนเวศนบนบก ระบบนเวศนในน า ในระบบนเวศนมความหลากหลายยอย 3 ลกษณะ คอ ความหลากหลายตามถนก าเนด ความหลากหลายทดแทน ความหลากหลายของภมประเทศ ความหลากหลายทางชวภาพประโยชนและความส าคญตอมนษยทงทางตรงและทางออม ในดานตาง ๆ ไดแก ดานการแพทย ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม เปนแหลงปจจยสของมนษย เปนแหลงความร ใหคณคาทางสนทรยภาพ การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพมสาเหตมาจาก การเปลยนแปลงรปแบบการผลตและการบรโภค การเตบโตของประชากร การท าลายถนทอยอาศยตามธรรมชาต การน าทรพยากรมาใชประโยชนมากเกนไป การน าเขาชนดพนธตางถน ความกาวหนาทางเทคโนโลยเปนตน การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพสามารถท าไดโดยการปลกจตส านกของคนในชมชนใหรจกรกและหวงแหน การควบคมดแล การอนรกษ การสงเสรมและการทดแทน สงมชวตทอยบนโลกมจ านวนมากมายหลากหลายชนดทงจลนทรย พช สตว และมนษยนกชววทยาไดน าหลกอนกรมวธาน มาจ าแนกหมวดหมของสงมชวตจากขนาดใหญไปขนาดเลกออกเปน อาณาจกร ไฟลม/ดวชน(กรณทเปนพช) คลาส ออรเดอ แฟมล จนส และสปซส ตามล าดบซงจดสงมชวตทงหมดออกเปน 5 อาณาจกรคอ 1. อาณาจกรมอเนอรา (Kingdom Monera) เปนสงมชวตเซลลเดยวไดแก แบคทเรย และสาหรายสเขยวแกมน าเงน 2. อาณาจกรฟงไจ (Kingdom Fung) เปนสงมชวตเซลลเดยวและหลายเซลล เซลลมนวเคลยสหรอมเยอหมนวเคลยส หรอจเปนเซลลแบบ ยคารโอต ไมมคลอโรฟลล ไดแก เหด รา 3. อาณาจกรโพรตสตา (Kingdom Protista) เปนสงมชวตเซลลเดยวและหลายเซลลมลกษณะทแตกตางกน บางชนดมองเหนไดโดยใชกลองจลทรรศนเชน โพรโตซว เชอโรคตาง ๆ 4. อาณาจกรพช (Kingdom Plantae)เปนสงมชวตหลายเซลล สามารถสรางอาหารเองไดโดยกระบวนการสงเคราะหแสงประกอบดวยพชสเขยวทงหมด ไดแก มอส ลเวอรเวรด หวานทะนอย หญาถอดปลอง เฟรน แปะกวย พชใบเลยงคและพชใบเลยงเดยว

5. อาณาจกรสตว (Kingdom Animalia) เปนสงมชวตหลายเซลลจ าแนกออกเปนไฟลมตางๆ ได 9 ไฟลม

สาร สรปสาระส าคญ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 48

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

จดประสงคการเรยนร ผเรยนบอกลกษณะทส าคญ ยกตวอยาง พรอมบอกความส าคญของ สงมชวตในอาณาจกรตางได อปกรณ 1. สมด 2. ปากกา 3. ไมบรรทด 4. ใบความร หนงสอเรยนราวชาวทยาศาสตร ขนตอนการท ากจกรรม

1.ใหนกเรยนแบงกลม ๆ ละ 2-3 คน 2. ศกษารายละเอยดเกยวกบอาณาจกรสงมชวต 5 อาณาจกรคอ อาณาจกรมอเนอรา อาณาจกรฟงไจ อาณาจกรโพรตสตา อาณาจกรพช และอาณาจกรสตว จากเอกสารประกอบการเรยนร ใบความร คนควาทาง Internet แลวบนทกลกษณะทส าคญของสงมชวตแตละอาณาจกรลงในตาราง 3. สมาชกในภายกลมชวยกนวเคราะห สรปขอมลน าขอมลมาอภปรายหนาขนเรยน 4. ครผสอนและผเรยนอภปรายเกยวกบสงมชวตสงมชวตในอาณาจกรตาง ๆ พรอมกนและสรปผลการศกษา

ตารางบนทกผลการศกษาการแบงกลมสงมชวต อาณาจกร ลกษณะทส าคญ ตวอยางสงมชวต ความส าคญ

อาณาจกรมอเนอรา(Kingdom

Monera)

อาณาจกรฟงไจ (Kingdom Fung )

อาณาจกรโพรตสตา (Kingdom

Protista)

อาณาจกรสตว (Kingdom Animalia)

ใบงาน /กจกรรมเสรมการเรยนรท 2.2

เรอง ลกษณะและความส าคญของสงมชวต ในแตละอาณาจกร

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 49

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

แบบประเมนผลการปฏบตงานรายกลม ใบงาน/กจกรรมเสนอแนะ

ประเมนกลม....................................................

เรอง........................................................................................................................................................

รปแบบผลงาน........................................................................................................................................

วนท...............................เดอน...................................................พ.ศ.......................................

ค าชแจง ใหผประเมนใสเครองหมาย ลงในชองวางตามความเปนจรง

4 หมายถง ดมาก 3 หมายถง ด 2 หมายถง พอใช 1 หมายถง ปรบปรง

รายการ 4 3 2 1 ขอเสนอแนะ

เนอหา

4. ความถกตอง

5. ขนตอนการน าเสนอ

6. การสรปเนอหา

รปแบบการน าเสนอ

3. นาสนใจ

4. ความคดรเรมสรางสรรค

การท างานกลม

5. การเตรยมตว

6. การท างานเปนระบบ

7. การมสวนรวมของสมาชก

8. ความภาคภมใจในผลงานของสมาชก

เกณฑการประเมน

คะแนน 33-36 ระดบ ดมาก

คะแนน 29-32 ระดบ ด

คะแนน 25-28 ระดบ พอใช

คะแนน 21-24 ระดบ ปรบปรง

สรปแบบประเมนผลการปฏบตงาน ใบงานท 2.2(รายกลม)

…………………………………………………………….………………...…....

รวมคะแนน...............................................................................

อยในเกณฑ...............................................................................

ผประเมน คร ผเรยน เพอน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 50

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ค าชแจง ใหนกเรยนพจารณาความสมพนธของขอความทางขวามอและรปภาพทางซายมอใหถกตองแลวน าตวอกษรทางขวามาใสในชองวาทางซายมอใหถกตอง

…………….1.

ก. พชใบเลยงค

ข. อาณาจกรสตว

…………….2.

ค. อาณาจกรมอลลสกา

ง. พชชนดมทอล าเลยงเมลดไมมเปลอกหม

…………….3.

จ. พชชนดมทอล าเลยงเมลดมเปลอกหม

ช. ใชเฟลกเจลลมในการเคลอนท

…………….4.

ซ. ใชซโดโปเดยม (Pseudopodium)ในการเคลอนท

ฌ. ใชซเลยในการเคลอนท

…………….5.

ญ. พชใบเลยงเดยว

ฏ. กลมของสตวเลยงลกดวย

…………….6.

ฏ. ไฟลมซเลนเทอราตา

ฐ. แบคทเรย แบบแทงยาว

…………….7.

ฑ. พชทไมทอล าเลยง ราก ล าตนทแทจรง

ฒ. กลมของอารโทรปอด

…………….8.

…………….9.

…………….10.

ใบงาน /กจกรรมเสรมการเรยนรท 2.3 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 51

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ค าชแจง ใหผเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง ( 10 คะแนน) 1. ความหลากหลายทางชวภาพ หมายถง …………………………………………………………….……………………. 2. ความหลากหลายทางพนธกรรม หมายถง………………………………………………………………………………. 3. จงบอกลกษณะทส าคญของสงมชวตในอาณาจกรตาง ๆ 3.1 อาณาจกรมอเนอรา……………………………………………………………………….……………………… 3.2 อาณาจกรฟงไจ ……………………………………………………..…………………………………………….. 3.3 อาณาจกรโพรตสตา........................................................................................................... 3.4 อาณาจกรพช...................................................................................................................... 3.5 อาราจกรสตว..................................................................................................................... 4. ใหนกเรยนบอกวธในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ.......................................................... ................................................................................................................................................................ 5. จงบอกสาเหตการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ...................................................................... ................................................................................................................................................................ 6. จงบอกประโยชนของแบคทเรยมา 3 ขอ………................................................................................... 7. โรคไทฟอยด อหวาตกโรค ปอดบวม วณโรคเปนโรคทเกดสงมชวตชนดใดเปนสาเหต ................................................................................................................................................................ 8. จงบอกอวยวะทใชในการเคลอนทของสงมชวตทก าหนดใหตอไปน 8.1 อะมบา อวยวะทใชในการเคลอนท.................................................................................... 8.2 ยกลนา อวยวะทใชในการเคลอนท..................................................................................... 8.3 พารามเซยม อวยวะทใชในการเคลอนท............................................................................. 8.4 ปลาในน าจด อวยวะทใชในการเคลอนท............................................................................ 8.5 นก คน ควาย อวยวะทใชในการเคลอนท........................................................................... 9. พชทเมลดไมมสงหอหมไดแกพช อะไรบาง......................................................................................... 10. พชใบเลยงคและใบเลยงเดยวแตกตางกน อยางไร........................................................................... ................................................................................................................................................................

แบบฝกหดทายบท

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 52

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

แบบประเมนผลการปฏบตงานรายบคคล ใบงาน/กจกรรมเสนอแนะ

ประเมนชอ................................................................................

เรอง........................................................................................................................................................

รปแบบผลงาน........................................................................................................................................

วนท...............................เดอน...................................................พ.ศ.......................................

ค าชแจง ใหผประเมนใสเครองหมาย ลงในชองวางตามความเปนจรง

4 หมายถง ดมาก 3 หมายถง ด 2 หมายถง พอใช 1 หมายถง ปรบปรง

รายการ 4 3 2 1 ขอเสนอแนะ

1. ความถกตองของผลงาน

2. การสงงานตรงเวลา

3. การใชวสด อปกรณ

4. การน าเสนอความคดเหน

5. การยอมรบคนอน

เกณฑการประเมน

คะแนน 16-20 ระดบ ดมาก

คะแนน 11-15 ระดบ ด

คะแนน 6-10 ระดบ พอใช

คะแนน 0-5 ระดบ ปรบปรง

สรปแบบประเมนผลการปฏยตงาน ใบงานท .........(รายบคคล)

…………………………………………………………….……………………...…....

รวมคะแนน....................................................................................

อยในเกณฑ....................................................................................

ผประเมน คร ผเรยน เพอน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 53

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ค าชแจง 1. แบบทดสอบนเปนแบบเลอกตอบม 4 ตวเลอก คอ ก ข ค และ ง 2. แบบทดสอบม 20 ขอ (20 คะแนน) ค าสง จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมาย กากบาท ( × ) ลงใน กระดาษค าตอบ เวลา 20 นาท 1. ความหมายของระบบนเวศ คอขอใด ก. การศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางชวภาพ ข. การศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบปจจยทางกายภาพ ค. การศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมในทก ๆ ดาน ง. การศกษาความสามารถในการปรบตวเพอการด ารงชวตอยของสงมชวต 2. ขอใด ไมจดเปนระบบนเวศ ก. ปาไม ข. แมน า ค. ทงหญา ง. หองทดลอง 3. ขอใดไมจดเปนสวนประกอบของความหลากหลายทางชวภาพ ก. ความหลากหลายทางพนธกรรม ข. ความหลากหลายทางชนดพนธ ค. ความหลากหลายทางระบบนเวศน ง. ความหลากหลายของลวดลายบนตวผเสอ 4. ขอใดจดวาเปนการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ ก. การถางปาเตงรงเพอปลกไมเพอท ากระดาษ ข. การควบคมการตดไมท าลายปาในเขตปาสงวน ค. การณรงคการปลกตนไมเพอปองกนน าทวม ง. การรกษาธรรมชาตใหคงสภาพความอดมสมบรณของปา 5. ขอใดไมใชการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ก. การควบคมการน าเขาชนดพนธจากตางประเทศ ข. การควบการกระจายพนธของหอยเซอรในนาขาว ค. การควบคมการคาขาย-น าเขาพนธพชหรอสตวทใกลสญพนธ ง. การออกกฎหมายควบคมการตดไมท าลายปาในเขตปาสงวนแหงชาต

แบบทดสอบหลงเรยน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 54

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

6. อนสญญาในขอใดทวาดวยการคาขาย น าเขา และสงออกสายพนธพชและสตวทใกลสญพนธ ก. อนสญญาไซเตส ง. อนสญญาเวยนนา ค. อนสญญาแรมซาร ง. อนสญญาสงแวดลอม 7. ขอใดเปนหมวดหมใหญสดและยอยสดของการจดหมวดหมของสงมชวต ก. อาณาจกร / จนส ข. อาณาจกร /แฟมล ค. อาณาจกร / สปซส ง. อาณาจกร / ออรเดอร 8. พชในขอใดจดวามขนาดเลก มโครงสรางงายๆ ยงไมมราก ล าตน และใบทแทจรง ไมมทอล าเลยง ชอบขนในทชน ก. ลเวอรเวรต ข. หวายทะนอย ค. หญาถอดปลอง ง. ขาหลวงหลงหลาย 9. พชในกลมใดน ามาเพาะเลยงในนาขาวเพอเพมปรมาณปยไนโตรเจนใหกบตนขาว ก. กดแดง ข. ผกแวน ค. แหนแดง ง. จอกแหน 10. สาหรายชนดใดน ามาผลตเปนอาหารเสรม ก. สาหรายไฟ ข. สาหรายเกลยวเงน ค. สาหรายเกลยวทอง ง. สาหรายหางกระรอก 11. ผลตภณฑในขอใดใชยสตในกระบวนการผลต ก. ขาวหลาม ข. ขาวหมาก ค. ขาวเหนยวมล ง. ขาวเหนยวหอกลวย 12. สตวในไฟลมใดทพบในทะเลทงหมด ก. ไฟลมคอรดาตา ข. ไฟลมมอลลสกา ค. ไฟลมแอนนลดา ง. ไฟลมเอไคโนเดอรมาตา

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 55

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

13. สงมชวตในอาณาจกรสตวไฟลมใดทมจ านวนมากทสด ก. ไฟลมพอรเฟอรา ข. ไฟลมนมาโทดา ค. ไฟลมอารโทรโปดา ง. ไฟลมซเลนเทอราตา 14. สกร ควาย แมว ลง จดอยในสงมชวตคลาสใดตอไปน ก. Class aves ข. Class vermes ค. Class Pisecst ง. Class mamalia 15. Red Tide หรอปรากฎการณขปลาวาฬ เปนปรากฏการณธรรมชาตทเกดจาก การเพมจ านวน ประชากรอยางมหาศาลของสาหรายเซลลเดยวในขอใด ก. Gymnodinium breve ข. Gymnodinium ค. sporangiospore ง. Ginkgo biloba 16. ในสระน าบรเวณหนาเสาธงวทยาลยเทคนคกระบม ปลา เตา เขยด หอย กง อยรวมกนเปน จ านวนมากจดเปนความหลากหลายในระดบใด ก. ระดบพนธกรรม ข. ระดบชนดพนธ ค. ระดบองครวม ง. ระดบระบบนเวศน 17. ขอใดใชเปนเกณฑในการพจารณาคณคาของความหลากหลายทางชวภาพ ก. ประโยชน คณคา ทมตอมนษย ข. ความชกชมของสงมชวตชนดตาง ๆ ค. สงมชวตด ารงชวตไดอยางปกตสข ง. การบรโภคเปนอาหารและราคาขายเปนสนคา 18. ขอใดเปนแนวทางการดแลรกษาความหลากหลายทางชวภาพทยงยนและมนคงทสด ก. การควบคมดแลโดยการออกกฎหมายควบคม ข. การปลกฝงจตส านกของประชาชนในชมชนใหรกทองถน ค. สงเสรมสนบสนนใหตระหนกและรกธรรมชาตในทองถน ง. สงเสรมสนบสนนใหประชาชนน าทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 56

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

19. สถานการณใดทถอวาเปนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ก. นดหนอยนยมบรโภคอาหารทไดจากการลาสตวปามาท าเปนอาหาร ข. น ามนตเจอลกนกทบาดเจบ เกบมารกษาจนหายแลวน าไปปลอยปา ค. นองหนงออกลาสตวปาเพอความเพลนของจตใจถอวาเปนกฬาทนาตนเตน ง. นองน าออกทะเลหา ปลา กง หอย ในฤดวางไขมาเปนอาหารเนองจากมรสชาตอรอย 20. ขอใดเปนสาเหตทท าใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพมากทสด ก. ปาถกท าลาย ข. แมลงถกท าลาย ค. สตวปาถกท าลาย ง. ฤดกาลเปลยนแปลง

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 57

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

แนวค าตอบ ใบงาน/กจกรรมเสรมการเรยนร 2.1 เรอง ส ารวจความหลากหลายทางชวภาพในสถานศกษา

ตวอยาง ตารางบนทกผลการส ารวจแหลงทอยในบรเวณวทยาลยเทคนคกระบ

แหลงทอย พช สตว

ชอพช จ านวน ชอสตว ชอพช สระน าบรเวณเสาธงวทยาลยเทคนคกระบ

ตนเขม มจ านวนมาก ปลาตะเพยน จ านวนมาก ตนพทธรกษา มจ านวนมาก ปลาดก ประมาณ 20 ตว

ตนไทร จ านวน 2 ตน ปลาชอน ประมาณ 30 ตว ตนกก มจ านวนมาก หอยขม จ านวนมาก

สาหรายน า มจ านวนมาก หอยเซอร จ านวนมาก ลกกง จ านวนมาก

ลกปลาตวเลก ๆ จ านวนมาก มดแดง จ านวนมาก นกเอยง 2-3 ตว

แนวค าตอบค าถามหลงกจกรรม 1. ในแตละบรเวณภายในวทยาลยฯทนกเรยนไปส ารวจมสงมชวตชนดเดยวกนหรอหลายชนดอยรวมกน

แนวค าตอบ มหลากหลายชนดแตละชนดกมจ านวนมาก มทงพชและสตวในบรเวณเดยวกน 2. สงมชวตแตละชนดในแตละบรเวณเหมอนกนหรอแตกตางกนอยางไร แนวค าตอบ สงมชวตแตละชนดในแตละบรเวณจะมจ านวนมากและมลกษณะทแตกตางกนออกไปตามลกษณะทางพนธกรรมและสถานททอยอาศย เชน มดในแตละบรเวณกจะแตกตางกน ตนไมทขนในแตละบรเวณ กแตกตางตามบรเวณสถานท รปราง ขนาดโครงสรางกแตกตางกน เปนตน (ตามเหตผลของนกเรยน แตละกลม) 3. สงมชวตแตละชนดทอยรวมกนมความสมพนธกนอยางไร แนวค าตอบ บางชนดใชเปนทอยอาศย เชนมดแดงอาศยท ารงอยบนตนไทร บางชนดใชเปนแหลงอาหารเชนปลากนกงตวเลก ๆ นกเอยงกนลกไทรเปนอาหาร เปนตน 4. แหลงทอยในแตละบรเวณมสภาพแวดลอมตางกนอยางไร แนวค าตอบ แหลงทอยในแตละบรเวณมสภาพแวดลอมแตกตางกน ไมเหมอนกนบางบรเวณมแสงสวางมากท าใหดแหงแลง บางบรเวณทตนไมใหญขนมากพชทมบรเวณนไดแกตนหญา อากาศจะรมรนเยน เชนบรเวณหลงตกแผนกชางไฟฟา หลงตกอ านวยการ ท าใหมสงแวดลอมทแตกตางกนออกไปสงมชวตทอาศยอยกตางกน (ตามเหตผลของผเรยนทน าเสนอหนาชนเรยน)

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 58

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

5. นกเรยนสรปผลการส ารวจบรเวณแหลงทอยไดอยางไหร แนวค าตอบ แหลงทอยในแตละบรเวณแตกตางกนสงมชวตทอาศยกแตกตางกนท าใหเกดความหลากหลายชนดของสงมชวต และความหลากหลายของระบบนเวศนซงบรเวณทส ารวจจะใชเฉพาะในวทยาลยฯกยงเกดความหลากหลายมากถาออกไปในชมชนความหลากหลายกมากขนอกเมอพนทกวางขนในระดบภมภาค ระดบประเทศและระดบโลก (แลวแตเหตผลของผเรยน)

แนวค าตอบ ใบงาน /กจกรรมสงเสรมการเรยนรท 2.2 เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ

ตารางบนทกผลการศกษาการแบงกลมสงมชวต

อาณาจกร ลกษณะทส าคญ ตวอยางสงมชวต ความส าคญ อาณาจกรมอเนอรา(Kingdom Monera)

เปนสงมชวตเซลลเดยวแบบโพรคารโอตไมมเยอหมเซลลไมมคลอโร พลาสต

แบคทเรย Cocus Bacillus Spirilum แหนแดง แอนามนา สไปรไลนา

- ดานอตสาหกรรม -ดานการเกษตร -ทางการแพทย -ใชในเทคโนโลยพนธวศวกรรม

อาณาจกรฟงไจ (Kingdom Fung

สงมชวตเซลลเดยวและหลายเซลลแบบยแครโอตมเยอหมนวเคลยส เซลลจะมสารพวกเซลลโลสด ารงคชวตแบบผยอยสลายไมมคลอโรฟลล

รา เหด ยสต -ผลตแอลกอฮอล เบยรไวน -ผลตกรดฟรค

อาณาจกรโพรตสตา (Kingdom Protista)

มโครงสรางงาย ๆ ไมซบซอน เซลลเดยวหรอหลายเซลล ไมมระยะตวออนด ารงชวตแบบผผลต ผบรโภค ผยอยสลาย เคลอนทโดยใชซเลย แฟลกเจลลม ซโปเดยม

อะมบา พารามเซยม ยกลนา สาหรายสแดง สาหรายสน าตาล

-เทาน าน ามาท าอาหาร เปนอาหารเสรม -ใชเปนแหลงอาหารของสตว และแหลงหลบภย

อาณาจกรสตว (Kingdom Animalia)

เปนสงมชวตหลายเซลลไมมคลอโรฟลลสรางอาหารเองไมไดด ารงชวตแบบผลา ปรสต ยอยสลาย

สตวเลยงลกดวยนมเชน วว ควาย สนข แมว ฟองน า ปะการง ดอกไมทะเล ไฮดรา เปนตน

กอใหเกดโรคและประโยชน -เปนอาหาร -เปนสนคา -เลยงไวดเลนเพอความเพลดเพลน

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 59

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ขอท ค าตอบ 1. ฐ 2. ฌ 3. ช 4. ฑ 5. ง 6. ก 7. ญ 8. ฏ 9. ค 10. ฎ

แนวค าตอบกจกรรมท 2.3

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 60

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามใหถกตอง

1. ความหลากหลายทางชวภาพ หมายถง แนวค าตอบ คอสงมชวตนานาชนดทมความแตกตางกนมารวมอยดวยกนไมวาจะเปนพช

สตว มนษยทองคประกอบทางพนธกรรทแตกตางกนซงประกอบดวย ความหลากหลายทางชนดพนธ ความหลากหลายทางพนธกรรมและความหลากหลายทางระบบนเวศน

2. ความหลากหลายทางพนธกรรม หมายถง แนวค าตอบ ความหลากหลายทางพนธกรรมทสงมชวตแตละชวตไดรบการถายทอดมา

จากรนพอแม และ สงตอไปยงรนตอไปเชน ลกษณะความหลากหลายของลวดลายและสของหอยทาก ความหลากหลายของสสนของ ลกษณะทางพนธกรรมทไดรบการถายทอด นนผานทางยน (gene) ทมอยในสงมชวตแตละชนด ซงสงผลใหสงมชวตชนดเดยวกนอาจมลกษณะ ทคลายคลงกน หรอแตกตางกนไปตาม ยน (gene) ทได

3. จงบอกลกษณะทส าคญของสงมชวตในอาณาจกรตาง ๆ 3.1 อาณาจกรมอเนอรา แนวค าตอบ สงมชวตเซลลเดยวมโครงสรางแบบโพคารโอต ไมม

ออรแกเนลลชนดหมเซลลแบงออกเปน 2 ไฟลม คอ ไฟลมซโซไฟตา และไฟลมไซยาโนไฟตา 3.2. อาณาจกรฟงไจ แนวค าตอบ เซลลเปนแบบยคารรโอต มเยอหมนวเคลยสไมมคลอ

โรพลาสด ารงชวตแบผยอยสลายอนทรยทเนาเปอย สงมชวตในกลมนไดแก รา เหด และยสต 3.3 อาณาจกรโพรทสตา แนวค าตอบ สงมชวตในกลมนรางกายประกอบดวยโครงสราง

งาย ๆ ไมซบซอนสวนมากประกอบดวยเซลลเดยวบางชนดอยดวยกนหลายเซลลอยรวมกนเปนกลม เรยกวาโคโลน ด าชวตแบบผผลต สงมชวตในกลมนไดแก โพรโทซว เหด รา ยสต ราเมอก สาหรายเคลอนทโดยใช ซเลย แฟลกเจนลม หรอซโปเดยม

3.4 อาณาจกรพช แนวค าตอบ สงมชวตในอาณาจกรพชเปนสงมชวตหลายเซลลประกอบกนเปนเนอเยอ เชน ใบ ทอล าเลยงน า ทอล าเลยงอาหาร ผนงเซลลประกอบดวยเซลลโลส สรางอาหารเองไดโดยกระบวนการสงเคราะหแสงแบงออกเปน 2 กลมใหญ ๆ คอพชทมทอล าเลยง และพชทไมมทอล าเลยง

3.5 อาณาจกรสตว แนวค าตอบ เปนสงมชวตหลายเซลลไมมคลอโรฟลลไมสามารถสรางอาหารเองไดมระยะตวออนการสบพนธแบบอาศยเพศ และไมอาศยเพศโดยสวนใหญจะอาศยเพศมทงหมด 9 ไฟลม แตละไฟลมมลกษณะทแตกตางกนออกไป

4. ใหนกเรยนบอกวธในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ แนวค าตอบ การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพสามารถท าไดหลายวธเชน

1. ปลกฝงจตส านกของประชาชนในชชนใหมความรกความผกพนกบทองของตนเอง 2. การควบคมดแลหรอออกเปนกฎหมายใหปฏบต ท าความรวมมอกบหนวยงานอน

ๆ เพอชวยกนดแลทงในชมชนเอง ระดบประเทศและตางประเทศ 3. การอนรกษไวใหคงเดมเชนการก าหนดใหเปนเขตหวงหาม ปาสงวนเปนตน

แนวค าตอบ แบบฝกหดทายหนวยการเรยน หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 61

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

4. การสงเสรมสนบสนนใหเกดการดแลรกษาความหลากหลายทางชวภาพ 5. การทดแทนเมอมการบรกและท าลายความหลากหลายทางชวภาพมนษยกชวยกนดแลและท าทดแทนใหคนสสภาพเดม เชนการปลกปาทดแทน

5. จงบอกสาเหตการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ แนวค าตอบ สาเหตของการสญเสยความหลากหลายทางธรรมชาตไดแก

1. การเปลยนแปลงรปแบบการบรโภค 2. การเจรญเตบโตของประชากร 3. การท าลายทอยอาศยตามธรรมชาต 4. น าทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชนมากเกนไป เปนตน

6. จงบอกประโยชนของแบคทเรยมา 3 ขอ แนวค าตอบ แบคทเรยมประโยชนคอ 1. น ามาใชทางดานอตสาหกรรมเชนการผลตอาหารหมก ใชฟอกหนง 2. น ามาใชในดานการเกษตร เชนใชเปนปย 3. น ามาใชทางการแพทย เชนผลตยาปฏชวนะ

7. โรคไทฟอยด อหวาตกโรค ปอดบวม วณโรคเปนโรคทเกดสงมชวตชนดใดเปนสาเหต แนวค าตอบ เปนโรคทเกดจากเชอแบคทเรยเปนสาเหตท าใหเกดโรค

8. จงบอกอวยวะทใชในการเคลอนทของสงมชวตทก าหนดใหตอไปน 8.1 อะมบา อวยวะทใชในการเคลอนท ตอบ ใชซโปเดยม 8.2 ยกลนา อวยวะทใชในการเคลอนท ตอบ ใชแฟกเจลลม 8.3 พารามเซยม อวยวะทใชในการเคลอนท ตอบ ใชซเลย 8.4 ปลาในน าจด อวยวะทใชในการเคลอนท ตอบ ใชครบและหางในการวาย 8.5 นก คน ควาย อวยวะทใชในการเคลอนท ตอบ นกใช ขาในการเดนใชปกบน คนควาย ใชเทาในการเดน

9. พชทเมลดไมมสงหอหมไดแกพชอะไรบาง แนวค าตอบ พชมเมลดแตไมมสงหอหมไดแก ปรง สนสองใบ สนสามใบ แปะกวย

10 .พชใบเลยงคและใบเลยงเดยวแตกตางกนอยางไร แนวค าตอบเปรยบเทยบลกษณะความแตกตางของพชใบเลยงคและพชใบเลยงเดยว

พชใบเลยงค พชใบเลยงเดยว 1. มใบเลยง 2 ใบ 1. ใบเลยงใบเดยว 2. เสนใบเปนรางแห 2. เสนใบจะขนานกน 3. ล าตนไมเปนขอปลอง 3. ล าตนเปนขอปลอง 4. ขณะเมลดงอกใบเลยงจะยกโผลพนดน 4. ขณะเมลดงอกใบเลยงอยใตดน

5. เจรญเตบโตชวงหนงจะขยายออกทางขาง

5. จะเจรญไปตามขอสงอยางเดยวเนองจากมเยอเจรญทขอ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 62

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

.

แนวเฉลยแบบทดสอบกอนเรยน แนวเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ขอท ค าตอบ ขอท ค าตอบ

1 ค 1 ค 2 ง 2 ง 3 ข 3 ง 4 ง 4 ก 5 ค 5 ข 6 ก 6 ก 7 ง 7 ค 8 ก 8 ก 9 ค 9 ค 10 ก 10 ค 11 ค 11 ข 12 ค 12 ง 13 ค 13 ค 14 ง 14 ง 15 ก 15 ก 16 ข 16 ข 17 ก 17 ก 18 ข 18 ข 19 ข 19 ข 20 ก 20 ก

เฉลย แบบทดสอบหลงเรยน หนวยท 2

เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ

หนวยท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 63

รหสวชา 2000-1314 วชา วทยาศาสตรเพอพฒนาธรกจและบรการ

ขอท ค าตอบ ขอท ค าตอบ

1. ค 11. ข 2. ง 12. ง 3. ง 13. ค 4. ก 14. ง 5. ข 15. ก 6. ก 16. ข 7. ค 17. ก 8. ก 18. ข 9. ค 19. ข 10. ค 20. ก

เฉลย ทายหนวย กอน/หลง