หน่�วยที่�� 3

วธี�การบั�ญชี�การร�วมค้�าโดยเปิ�ดสม�ด

บั�ญชี�กจการร�วมค้�าแยกต่�างหาก

สาระส"าค้�ญ

การบั�ญชี�การรวมค้ าโดยเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าแยกต่างหาก  เปิ�นว�ธี�ที่� ม�การเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ของก�จการรวมค้ าข#$นชี�ดหน# งโดยเฉพาะเพ( อที่)าการจด

บั�นที่#กรายการค้ าของก�จการรวมค้ า ซึ่# งการจ�ดที่)าบั�ญชี�ของก�จการรวมค้ าจะปิฏิ�บั�ต่�ต่ามมาต่รฐานการบั�ญชี�เชีน

  เด�ยวก�บัก�จการค้ าที่� ว ๆ ไปิ โดยจะม�บั�ญชี�ก)าไรขาดที่�นเปิ�น บั�ญชี�สร�ปิผลการด)าเน�นงาน สวนผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นจะเปิ�ด

  บั�ญชี�เง�นลงที่�นในก�จการรวมค้ าหร(อบั�ญชี�รวมค้ า เพ( อ  บั�นที่#กรายการรวมค้ าที่� เก� ยวข องก�บัต่นเองเที่าน�$น บั�ญชี�

เง�นลงที่�นในก�จการรวมค้ าหร(อบั�ญชี�รวมค้ าที่� ผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นเปิ�ดข#$นจะม�รายการที่� ไมเหม(อนก�น

ว�ธี�การบั�ญชี�รวมค้ าโดยเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าแยกต่างหากจะแบังเปิ�น 2  กรณี� ค้(อ

  กรณี�การด)าเน�นการรวมค้ าเสร4จส�$น ผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นจะได ร�บัค้(นเง�นรวมถึ#งสวนแบังก)าไรหร(อ

  ขาดที่�น  และกรณี�การด)าเน�นการรวมค้ าไมเสร4จส�$น ผ1 ร วม

ค้ าแต่ละค้นจะย�งไมได ร�บัค้(นเง�นแต่ผ1 ร วมค้ าจะที่ราบัสวนแบังก)าไรหร(อขาดที่�นกอนก�จการจะเสร4จส�$น

หลั�กการบั�น่ที่$กบั�ญชี�การร�วมค้�าโดยเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�กจการร�วมค้�าแยกต่�างหาก

การบั�นที่#กบั�ญชี�ต่ามว�ธี�น�$เหมาะส)าหร�บัก�จการรวมค้ าที่� ม�รายการค้ าจ)านวนมาก  และม�ระยะเวลาการด)าเน�นงานค้อน

 ข างยาว โดยจะม�การเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ของก�จการรวมค้ าข#$นชี�ด หน# งโดยเฉพาะ เพ( อที่)าการจดบั�นที่#กรายการค้ าของก�จการ

รวมค้ า ซึ่# งการจ�ดที่)าบั�ญชี�ของก�จการรวมค้ าจะปิฏิ�บั�ต่�ต่าม  มาต่รฐานการบั�ญชี�เชีนเด�ยวก�บัก�จการที่� วไปิ

ว�ธี�ปิฏิ�บั�ต่�ในการบั�นที่#กรายการบั�ญชี�กรณี�ที่� ม�การเปิ�ดบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าแยกต่างหากสามารถึสร�ปิได ด�งน�$

1. ม�การเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ชี�ดใหมเพ( อจดบั�นที่#กรายการค้ าของ ก�จการรวมค้ าเชีนเด�ยวก�บัก�จการที่� วไปิ ซึ่# งก�จการรวมค้ าที่� ม�

การเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าแยกต่างหากจะม�การจ�ดต่�$ง  ก�จการรวมค้ าเปิ�นน�ต่�บั�ค้ค้ลต่ามกฎหมาย ด�งน�$น ก�จการรวม

           ค้ าสามารถึม�ส�นที่ร�พย7 หน�$ส�น รายได ค้าใชี จาย ฯลฯ เปิ�น  ของก�จการรวมค้ าได เอง และเม( อก�จการรวมค้ าส�$นส�ดลงจะม�

การปิ�ดบั�ญชี�รายได และค้าใชี จายต่าง ๆ เข าบั�ญชี�ก)าไรขาดที่�นเหม(อนก�บัการค้ าปิกต่�เพ( อค้)านวณีก)าไรส�ที่ธี�หร(อขาดที่�นส�ที่ธี�

  จากการรวมค้ าเพ( อจ�ดสรรให แกผ1 ร วมค้ าต่ามข อต่กลง หล�ง  จากน�$นจะม�การจายเง�นค้(นให แกผ1 ร วมค้ า2.ผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นจะเปิ�ดบั�ญชี�รวมค้ าหร(อบั�ญชี�เง�นลงที่�นใน

ก�จการรวมค้ าในสม�ดบั�ญชี�ของต่นเองเพ( อบั�นที่#กส�ที่ธี�9ที่� ต่นเองม�สวนได หร(อสวนเส�ยในก�จการรวมค้ าโดยบั�ญชี�รวมค้ าหร(อเง�นลงที่�นในก�จการรวมค้ าจะบั�นที่#กส�ที่ธี�สวนได เส�ยในก�จการรวมค้ าด�งน�$

รายการที่��บั�น่ที่$กที่างด�าน่เดบัต่ - เง�นสดหร(อส�นที่ร�พย7ที่� สงให แกก�จการรวมค้ า - สวนแบังผลก)าไรจากก�จการรวมค้ ารายการที่��บั�น่ที่$กที่างด�าน่เค้รดต่ - เง�นสดหร(อส�นที่ร�พย7ที่� สงให แกก�จการรวมค้ า - สวนแบังผลขาดที่�นจากก�จการรวมค้ า

การบั�นที่#กบั�ญชี�รวมค้ าโดยเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าแยกต่างหาก  สามารถึ

บั�นที่#กได 2    กรณี� ค้(อ กรณี�ที่� 1  การบั�นที่#กรายการบั�ญชี�เม( อการ

รวมค้ าเสร4จส�$น กรณี�ที่� 2  การบั�นที่#กรายการบั�ญชี�เม( อการ

รวมค้ าไมเสร4จส�$น

บั�ญชี�ร�วมค้�าโดยเปิ�ดสม�ดร�วมค้�าแยกต่�างหาก กรณี�ร�วมค้�าเสร&จส'น่หลั�กการบั�ญชี�การร�วมค้�าโดยเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�กจการร�วมค้�า

แยกต่�างหากกรณี�การด"าเน่น่การร�วมค้�าเสร&จส'น่  ด�งต่�อไปิน่�'

รายการ การบั�น่ที่$กบั�ญชี�ใน่สม�ดบั�ญชี�

ของกจการร�วมค้�า

การบั�น่ที่$กบั�ญชี�ใน่สม�ดบั�ญชี�ของผู้-�

ร�วมค้�าที่��เกดรายการ

การบั�น่ที่$กบั�ญชี�ใน่สม�ดบั�ญชี�ของผู้-�ร�วมค้�าค้น่อ.�น่

1.การน่"าสน่ค้�ามาลังที่�น่ใน่กจการร�วมค้�า   1.1ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าเม.�อส'น่งวด(Periodic Inventory  System)

เดบั�ต่  ซึ่($อ     ส�นค้ า xx

        เค้รด�ต่ ผ1 ร วมค้ าที่� น)าส�นค้ ามา

    ลงที่�นxx

เดบั�ต่    รวมค้ า หร(อเง�นลงที่�นในก�จการ

  รวมค้ า xx        เค้รด�ต่ ซึ่($อ

    ส�นค้ าxx

  ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

   1.2ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าแบับัต่�อเน่.�อง(PerpetualInventory System)

เดบั�ต่          ส�นค้ า  xx        เค้รด�ต่ ผ1 ร วมค้ าที่� น)าส�นค้ ามา

   ลงที่�น xx

เดบั�ต่    รวมค้ า หร(อเง�นลงที่�นในก�จการ

 รวมค้ า xx             เค้รด�ต่ ส�นค้ า    xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

  

2.ผู้-�ร�วมค้�าส�งเงน่ไปิให�ผู้-�   ร�วมค้�าที่��ที่"าหน่�าที่��    ผู้-�จ�ดการ เพื่.�อม�ไว�ใชี�จ�าย   ของกจการร�วมค้�า

เดบัต่            เงน่สดxx     เค้รดต่ ผู้-�ร�วมค้�า             ที่��ส�ง

      เงน่ xx

เดบัต่     ร�วมค้�า หร.อ         เงน่ลังที่�น่ใน่         กจการร�วม

 ค้�า xx             เค้รดต่ เงน่สด xx

 ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี�

3.การซื้.'อสน่ค้�าของกจการ   ร�วมค้�า   3.1ซื้.'อสน่ค้�าเปิ1น่เงน่สด       ก.ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าเม.�อส'น่งวด(Periodic Inventory  System)

   

  เดบั�ต่ ซึ่($อ      ส�นค้ า xx

            เค้รด�ต่ เง�นสด   xx

   

ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

   

ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

    ข.ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าแบับัต่�อเน่.�อง(PerpetualInventory System)

เดบั�ต่             ส�นค้ า xx            เค้รด�ต่ เง�นสด   xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

   3.2ซื้.'อสน่ค้�าเปิ1น่เงน่เชี.�อ       ก.ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าเม.�อส'น่งวด(Periodic Inventory  System)

   เดบั�ต่ ซึ่($อ      ส�นค้ า xx

       เค้รด�ต่ เจ า       หน�$ xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

       ข.ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าแบับัต่�อเน่.�อง(PerpetualInventory System)

เดบั�ต่             ส�นค้ า xx       เค้รด�ต่ เจ า

       หน�$ xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

4.การจ�ายชี"าระหน่�'ให�   เจ�าหน่�'   4.1 จ�ายชี"าระเปิ1น่เงน่สด

  

           เดบัต่ เจ�าหน่�' xx              เค้รดต่ เงน่สด xx

  

ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี�

  

ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี�

   4.2 จ�ายชี"าระเปิ1น่เชี&ค้ เดบั�ต่           เจ าหน�$ xx               เค้รด�ต่ เง�นสดxx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 

5.การขายสน่ค้�าของกจการร�วมค้�า   5.1ขายสน่ค้�าเปิ1น่เงน่สด       ก.ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าเม.�อส'น่งวด(Periodic Inventory  System)

               เดบั�ต่ เง�นสด xx      เค้รด�ต่ ขาย

   ส�นค้ า xx

    

ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

    

ไมบั�นที่#กบั�ญชี� 

    ข.ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าแบับัต่�อเน่.�อง(PerpetualInventory System)

เดบั�ต่          เง�นสด xx         (ราค้าขาย)       เค้รด�ต่ ขาย

  ส�นค้ า xx     เดบั�ต่ ต่ นที่�นขาย xx

         (ราค้าที่�น)                เค้รด�ต่ ส�นค้ าxx

  

ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

  

ไมบั�นที่#กบั�ญชี� 

   5.2ขายสน่ค้�าเปิ1น่เงน่เชี.�อ       ก.ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าเม.�อส'น่งวด(Periodic Inventory  System)

              เดบัต่ ลั-กหน่�' xx      เค้รดต่ ขาย

   สน่ค้�า xx

  

ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี�

  

ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี� 

       ข.ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าแบับัต่�อเน่.�อง(PerpetualInventory System)

เดบั�ต่           ล1กหน�$ xx         (ราค้าขาย)       เค้รด�ต่ ขาย

  ส�นค้ า xx     เดบั�ต่ ต่ นที่�นขาย xx

         (ราค้าที่�น)                เค้รด�ต่ ส�นค้ าxx

   

ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

  

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 

6.การร�บัชี"าระหน่�'จากลั-กหน่�'   6.1ร�บัชี"าระเปิ1น่เงน่สด

เดบั�ต่          เง�นสด xx       เค้รด�ต่ ล1ก

        หน�$ xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 

   6.2ร�บัชี"าระเปิ1น่เชี&ค้ เดบั�ต่          เง�นสด xx       เค้รด�ต่ ล1ก

        หน�$ xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 

   6.3ร�บัชี"าระเปิ1น่เชี&ค้น่"าฝากธีน่าค้ารที่�น่ที่�

เดบั�ต่        ธีนาค้าร xx       เค้รด�ต่ ล1ก

        หน�$ xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 

 7.การต่�ดหน่�'ส-ญ

           เดบัต่ หน่�'ส-ญ xx

      เค้รดต่ ลั-ก         หน่�' xx

 ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี�

 ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี�

 

8.การจ�ายค้�าใชี�จ�ายเปิ1น่   เงน่สด

เดบั�ต่      ค้าใชี จาย xx              เค้รด�ต่ เง�นสด xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 

9.ผู้-�ร�วมค้�าโอน่บั�ญชี�   ค้�าใชี�จ�ายของกจการไปิ   เปิ1น่ค้�าใชี�จ�ายของ   กจการร�วมค้�า

เดบั�ต่      ค้าใชี จาย xx    เค้รด�ต่ ผ1 ร วมค้ าที่�

โอนค้าใชี จาย  xx

เดบั�ต่   รวมค้ า หร(อ เง�นลงที่�นใน ก�จการ

 รวมค้ า xx       เค้รด�ต่ เง�นสดหร(อ

       ค้าใชี จายที่� โอนมา  xx

  ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 

10.การจ�ายเงน่เด.อน่ให�ผู้-�ร�วมค้�าที่��เปิ1น่ผู้-�จ�ดการ

เดบั�ต่       เง�นเด(อน xx      เค้รด�ต่ ผ1 ร วมค้ าที่�

  ได ร�บัเง�นเด(อน xx

เดบั�ต่   รวมค้ า หร(อเง�นลงที่�นในก�จการ

  รวมค้ า xx       เค้รด�ต่ เง�นเด(อน

  ร�บั xx

  ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

 

11.การถอน่สน่ค้�าจากกจการร�วมค้�า   11.1ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าเม.�อส'น่งวด(Periodic Inventory  System) 

  

  เดบัต่ ผู้-�ร�วมค้�าที่��  ถอน่สน่ค้�า

 xx      เค้รดต่ ซื้.'อ

     สน่ค้�า xx

  

       เดบัต่ ซื้.'อสน่ค้�า xx      เค้รดต่ ร�วมค้�าหร.อเงน่

  ลังที่�น่ใน่ กจการร�วมค้�า xx

  

 ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี�

 

 11.2ระบับัการบั�น่ที่$กสน่ค้�าแบับัต่�อเน่.�อง(PerpetualInventory System)

เดบั�ต่  ผ1 ร วมค้ าที่�   ถึอนส�นค้ า

 xx            เค้รด�ต่ ส�นค้ า    xx

เดบั�ต่           ส�นค้ า xx      เค้รด�ต่ รวมค้ าหร(อเง�น

ลงที่�นในก�จการรวมค้ า xx

  

ไมบั�นที่#กบั�ญชี� 

12.การถอน่เงน่สดจาก     กจการร�วมค้�า

เดบั�ต่  ผ1 ร วมค้ าที่�      ถึอนเง�น

 xx          เค้รด�ต่ เง�นสด    xx

เดบั�ต่          เง�นสด xx      เค้รด�ต่ รวมค้ าหร(อเง�น

ลงที่�นในก�จการรวมค้ า xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี�

  

13.การค้ดค้�าน่ายหน่�าใน่การขายสน่ค้�าหร.อค้ดดอกเบั�'ยให�

 ก�บัผู้-�ร�วมค้�า ที่��น่"ามาลังที่�น่    13.1การค้ดค้�าน่ายหน่�า

 

     เดบัต่ ค้�าน่ายหน่�า xx      เค้รดต่ ผู้-�ร�วมค้�าที่��

    ขายสน่ค้�า xx

 

  เดบัต่ ร�วมค้�าหร.อเงน่ ลังที่�น่ใน่กจการร�วมค้�า

 xx       เค้รดต่ รายได�ค้�า

  น่ายหน่�า xx

  

ไม�บั�น่ที่$กบั�ญชี� 

     13.2การค้ดดอกเบั�'ย

เดบั�ต่   ดอกเบั�$ยจายxx      เค้รด�ต่ ผ1 ร วมค้ าที่� ได

ร�บัดอกเบั�$ย xx

เดบั�ต่   รวมค้ า หร(อเง�น  ลงที่�นในก�จการรวมค้ า

xx          เค้รด�ต่ ดอกเบั�$ยร�บั xx

 ไมบั�นที่#กบั�ญชี� 

14.การแบั�งก"าไรเม.�อการ    ร�วมค้�าเสร&จส'น่

เดบั�ต่     ก)าไรขาดที่�นxx      เค้รด�ต่ ผ1 ร วม

      ค้ า แต่ละค้น  xx

เดบั�ต่  รวมค้ าหร(อเง�น   ลงที่�นในก�จการรวมค้ า

xx   เค้รด�ต่ก)าไรจากการ

        รวมค้ าxx (เฉพาะสวนของต่นเอง)

เดบั�ต่  รวมค้ าหร(อเง�นลงที่�นใน

 ก�จการรวมค้ า xx    เค้รด�ต่ ก)าไรจากการ

           รวมค้ าxx  (เฉพาะสวนของต่นเอง)

15.การแบั�งผู้ลัขาดที่�น่    เม.�อการร�วมค้�าเสร&จส'น่

เดบั�ต่ ผ1 ร วมค้ าแต่ละค้น   xx     เค้รด�ต่ ก)าไรขาดที่�น xx

เดบั�ต่  ขาดที่�นจากการ     รวมค้ า xx

     เค้รด�ต่ รวมค้ าหร(อเง�นลงที่�นในก�จการรวม

ค้ า xx

เดบั�ต่  ขาดที่�นจากการ     รวมค้ า xx

     เค้รด�ต่ รวมค้ าหร(อเง�นลงที่�นในก�จการรวม

ค้ า xx16.การจ�ายเงน่ระหว�างก�น่เม.�อการร�วมค้�าเสร&จส'น่

เดบั�ต่ ผ1 ร วมค้ าที่� ได ร�บัเง�น xx              เค้รด�ต่ เง�นสด xx

เดบั�ต่ เง�นสด          xx     เค้รด�ต่ รวมค้ าหร(อเง�นลงที่�นในก�จการรวม

ค้ า xx

เดบั�ต่ เง�นสด          xx     เค้รด�ต่ รวมค้ าหร(อ

 เง�นลงที่�นใน ก�จการรวม ค้ า xx

บั�ญชี�ร�วมค้�าโดยเปิ�ดสม�ดร�วมค้�าแยกต่�างหาก กรณี�ร�วมค้�าไม�เสร&จส'น่

การบั�นที่#กรายการบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าโดยว�ธี�เปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าแยกต่างหากและการรวมค้ าไมเสร4จ

ส�$น ผ1 ร วมค้ าอาจต่ องการที่� จะที่ราบัผลก)าไรหร(อผลขาดที่�นจากการปิระกอบัก�จการรวมค้ ากอนที่� ก�จการวมค้ าจะเสร4จสมบั1รณี7ด�งน�$น   จะต่ องม�การปิร�บัปิร�งรายการต่าง

ๆ บั�นที่#กบั�ญชี�ส�นค้ าค้งเหล(อ ปิ�ดบั�ญชี�รายได และค้าใชี จายเข าบั�ญชี�ก)าไรขาดที่�นเพ( อสร�ปิผลก)าไรหร(อผลขาดที่�นจาก

การรวมค้ า หล�งจากน�$นจะแบังผลก)าไรจากการรวมค้ าให ผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นไปิย�งบั�ญชี�ผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นจากบั�ญชี�ผ1 ร วมค้ าจะที่ราบัสวนได สวนเส�ยของผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นที่� ม�ต่อก�จการรวมค้ า 

สร�ปิ

การบั�ญชี�การรวมค้ าโดยเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าแยกต่างหากจะที่)าโดยเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�เพ( อบั�นที่#กรายการเก� ยวก�บั

การรวมค้ าแยกต่างหาก ซึ่# งจะม�บั�ญชี�ต่างๆ เหม(อนบั�ญชี�ที่� ใชี ในการบั�นที่#กรายการของก�จการค้ าที่� วไปิ โดยม�บั�ญชี�

ก)าไรขาดที่�นเปิ�นบั�ญชี�สร�ปิผลการด)าเน�นงาน สวนผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นจะเปิ�ดบั�ญชี�เง�นลงที่�นในก�จการรวมค้ าหร(อบั�ญชี�รวมค้ าเพ( อบั�นที่#กรายการรวมค้ าที่� เก� ยวข องก�บัต่นเอง

เที่าน�$น บั�ญชี�เง�นลงที่�นในก�จการรวมค้ าหร(อบั�ญชี�รวมค้ าที่� ผ1 ร วมค้ าแต่ละค้นเปิ�ดจะม�รายการไมเหม(อนก�น ว�ธี�การ

บั�ญชี�รวมค้ าโดยเปิ�ดสม�ดบั�ญชี�ก�จการรวมค้ าแยกต่างหาก จะแบังเปิ�น 2  กรณี� ค้(อ กรณี�การด)าเน�นการรวมค้ าเสร4จส�$น

และกรณี�การด)าเน�นการรวมค้ าไมเสร4จส�$น

จบัแลั�วค้�าาาาา