บทท 3 วธดำเนนการประเมน

การประเมนในคร งนมความม งหมายเพ อประเมนโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยน บานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 โดยใช รปแบบ การประเมนแบบ CIPPIEST (Stufflebeam, Gulickson and Wingate, 2002: 66; Stufflebeam and Shinkfield, 2007: 327 อางถงใน รตนะ บวสนธ, 2556: 23 – 24) โดยผประเมนไดแบงการดำเนนการ ออกเปน 2 ระยะ คอ ระยะท 1 การเกบขอมลเชงปรมาณ ระยะท 2 การเกบขอมลเชงคณภาพ ระยะท 1 : การเกบขอมลเชงปรมาณ 1.1 การกำหนดประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการศกษาคร งน คอ ผทมสวนเกยวของกบโครงการเสนทางสรางคนด ของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 ประกอบดวย ผอำนวยการสถานศกษา คร กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน นกเรยน และผปกครองนกเรยน จำนวนทงสน 117 คน กลมตวอยาง กล มตวอยางท ใชในการศกษาคร งน ไดแก ผ อำนวยการสถานศกษา คร กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน นกเรยน และผปกครองนกเรยน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2561 ซ งผประเมน ไดกำหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชตารางเครจซและมอรแกน (Krejcie; & Morgan, 1970: 608) จำนวนรวมทงสน 91 คน จากนนจงส มแบบอยางงาย (Simple random sampling) ใหไดครบตามจำนวน ทตองการตามสดสวนของประชากร ตาราง 3.1 จำนวนประชากรและกลมตวอยาง

สถานภาพ ประชากร (คน) กลมตวอยาง (คน) ผอำนวยการสถานศกษา 1 1 คร 9 7 กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน 7 5 นกเรยน 50 39 ผปกครองนกเรยน 50 39

รวม 117 91

53

1.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เคร องมอท ใชในการเกบรวบรวมขอมลเพ อการประเมนคร งน คอ แบบประเมนเก ยวกบ ความคดเหนทมตอโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 แบงออกเปน ตอนท 1 เปนการสอบถามขอมลทวไปของผตอบแบบประเมน ประกอบดวย เพศ อาย และสถานภาพ มลกษณะคำถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 2 เปนการสอบถามความคดเหนเกยวกบโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยน บานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 ไดแก 1) การประเมนบรบท (Context evaluation) เปนการตรวจสอบสภาพการทำงาน ทมความสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการ 2) การประเมนปจจยนำเขา ( Input evaluation) เปนการตรวจสอบความเหมาะสมของปจจยดานตาง ๆ ทเกยวของกบโครงการ 3) การประเมนกระบวนการ (Process evaluation) เปนการตรวจสอบการดำเนนงานของโครงการและปญหาทเกดขน 4) การประเมนผลกระทบ ( Impact evaluation) เป นการตรวจสอบผลกระทบ ทงดานบวกและดานลบของการดำเนนโครงการ 5) การประเมนประสทธผล (Effectiveness evaluation) เป นการตรวจสอบวา เมอสนสดโครงการแลวประสบความสำเรจมากนอยเพยงใด 6) การประเมนความย งยน (Sustainability evaluation) เป นการตรวจสอบวาโครงการมการดำเนนงานหรอมการพฒนาปรบปรงอยางตอเนองหรอไม และ 7) การประเมนการถายทอดสงตอ (Transportability evaluation) เปนการตรวจสอบวามการนำผลของโครงการทประสบผลสำเรจไปประยกตใชงานในทอน ๆ หรอไม ซงมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 6 ระดบ ตามวธของลเครท (Likert) (ศรวรรณ เสรรตน และคณะ, 2541: 167) 1.3 ขนตอนในการสรางและหาคณภาพของเครองมอ การสรางเครองมอและหาคณภาพของเครองมอมขนตอนดงน 1. ศกษาเอกสารและงานวจยท เก ยวของกบโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยน บานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 รวมถงรปแบบ การประเมนเพอเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม 2. กำหนดกรอบแนวความคดโดยการศกษาจากเอกสารในขอ 1. แลวนำมาวเคราะห สรางเปนกรอบแนวคดในการสรางเครองมอฉบบรางใหครอบคลมการประเมนโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 3. นำขอมลทไดจากการศกษาคนควา มาวเคราะหและสรางเครองมอฉบบรางใหต รงกบวตถประสงคและเนอหาของการประเมน

54

4. นำรางแบบประเมนทสรางขนไปใหผเชยวชาญจำนวน 7 คน (ดงภาคผนวก ก) ตรวจสอบและขอคำแนะนำพรอมปรบปรงแกไขเนอหาในขอคำถามใหสอดคลองกบวตถประสงคและเนอหาของ การประเมน 5. นำแบบประเมนทไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ เพอตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ความเหมาะสมของภาษาทใช (Wording) และความชดเจนของขอคำถามแลวนำผลมาหาคาดชนความสอดคลอง ( Index of Congruence: IOC) โดยใหผ เช ยวชาญ แตละทานพจารณาลงความเหนและใหคะแนนคำถามแตละขอ โดยเกณฑการใหคะแนน ดงน ใหคะแนน +1 เมอแนใจวาขอคำถามมความสอดคลองกบนยามศพทเฉพาะ ใหคะแนน 0 เมอไมแนใจวาขอคำถามมความสอดคลองกบนยามศพทเฉพาะ ใหคะแนน -1 เมอแนใจวาขอคำถามไมมความสอดคลองกบนยามศพทเฉพาะ 6. นำผลคะแนนทไดจากผเชยวชาญแตละคนมาคำนวณหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Congruence: IOC) แลวคดเลอกขอคำถามทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.60 ขนไป โดยแบบประเมน ทใชในครงน มคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.71 – 1.00 7. นำแบบประเมนทไดรบคำแนะนำและขอเสนอแนะจากผเชยวชาญมาปรบปรงแกไขบางขอเพอใหงายตอความเขาใจและความถกตองของการใชภาษา แลวนำกลบมาปรบแก 8. นำแบบประเมนท ไดปรบแกเร ยบรอยแลวไปทดลองใช (Try out) กบผ อำนวยการสถานศกษา คร กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน นกเรยน และผปกครองนกเรยน ทไมใชกลมตวอยาง จำนวน 30 คน 9. ตรวจสอบคณภาพเครองมอ โดยหาคาอำนาจจำแนกรายขอ การหาสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวม (ไพศาล วรคำ, 2558: 303) และคาความเชอมนของแบบประเมน (Reliability) วธของครอนบาค (Cronbach, 1987; อางถงใน ไพศาล วรคำ, 2558: 288) ปรากฏผลดงน คาอำนาจจำแนกรายขอของแบบประเมน อยระหวาง 0.27 – 0.75 คาสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวม อยระหวาง 0.70 – 0.98 คาสมประสทธแอลฟา (Cronbach’s α-coefficient) เทากบ 0.921 10. นำเครองมอทไดมาปรบปรงแกไขขอคำถามบางขอทไมชดเจนในดานการใชภาษาและสอดคลองกบวตถประสงคและเนอหาของการประเมน 11. จดทำแบบประเมนฉบบสมบรณ (ดงภาคผนวก ข) เพอนำไปใชในการเกบรวบรวมขอมลตอไป

55

1.4 การเกบรวบรวมขอมล ผประเมนดำเนนการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอน ดงน 1. ผประเมนออกหนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลไปยงกลมตวอยาง 2. ผ ประเมนตดตามแบบประเมนกลบคนมาดวยตนเอง โดยใชระยะเวลาประมาณ 2 สปดาหหลงจากทแจกแบบประเมนไปยงกลมตวอยาง จำนวน 91 ฉบบ และไดรบกลบคนมาทงหมด คดเปนรอยละ 100 1.5 การจดกระทำและการวเคราะหขอมล 1. ผ ประเมนคดเลอกเฉพาะแบบประเมนท ตอบไดถกตองสมบรณ (91 ฉบบ) มาตรวจ ใหคะแนนตามเกณฑทกำหนดไว ดงน ความเหมาะสมอยในระดบมากทสด มคาคะแนนเทากบ 6 คะแนน ความเหมาะสมอยในระดบมาก มคาคะแนนเทากบ 5 คะแนน ความเหมาะสมอยในระดบคอนขางมาก มคาคะแนนเทากบ 4 คะแนน ความเหมาะสมอยในระดบคอนขางนอย มคาคะแนนเทากบ 3 คะแนน ความเหมาะสมอยในระดบนอย มคาคะแนนเทากบ 2 คะแนน ความเหมาะสมอยในระดบนอยทสด มคาคะแนนเทากบ 1 คะแนน 2. วเคราะหหาคาอานาจจาแนกและคาความเช อม นของแบบประเมนดวยโปรแกรมสำเรจรป 3. วเคราะหขอมลเบ องตน เพ อใหทราบลกษณะการแจกแจงของตวแปรแตละตว เปนการวเคราะหขอมลโดยใชสถตบรรยาย เพอพจารณาคาเฉลย (Mean: ��) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: S.D.) ของตวแปรสงเกตไดทเปนตวแปรตอเน อง และการวเคราะหคารอยละสำหรบตวแปรนามบญญตทเปนขอมลพนฐานดวยโปรแกรมสำเรจรป 4. แปลความหมายคาเฉลยเลขคณตของระดบความคดเหนเก ยวกบโครงการเสนทาง สรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 โดยกำหนดเกณฑดงน (ประคอง กรรณสตร, 2538: 77) คะแนนระหวาง 5.20 – 6.00 คอ มการปฏบตอยในระดบมากทสด คะแนนระหวาง 4.36 – 5.19 คอ มการปฏบตอยในระดบมาก คะแนนระหวาง 3.52 – 4.35 คอ มการปฏบตอยในระดบคอนขางมาก คะแนนระหวาง 2.68 – 3.51 คอ มการปฏบตอยในระดบคอนขางนอย คะแนนระหวาง 1.84 – 2.67 คอ มการปฏบตอยในระดบนอย คะแนนระหวาง 1.00 – 1.83 คอ มการปฏบตอยในระดบนอยทสด 5. กำหนดคานำหนกและเกณฑการประเมนโครงการเสนทางสรางคนดของโรง เรยน บานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 โดยใหผเชยวชาญ

56

จำนวน 7 คน (ดงภาคผนวก ก) พจารณาความเหมาะสมของรายการประเมน การกำหนดคานำหนก และเกณฑการประเมน ปรากฏผลดงตาราง 3.2 ตาราง 3.2 รายการประเมน คานำหนก และเกณฑการประเมน

รายการประเมน คานำหนก (%) เกณฑการประเมน ดานบรบท (Context) 16.00 เกณฑผาน = 8.00 1. นโยบายของกระทรวงศกษาธการกำหนดใหการจดกจกรรมเปนไปตามศกยภาพและความพรอม สามารถ สรางจดเดนดานคณธรรมใหกบโรงเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

2. นโยบายของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกำหนดใหการจดกจกรรมเปนไปตามศกยภาพและความพรอม สามารถสรางจดเดนดานคณธรรมใหกบโรงเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

3. นโยบายของสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 กำหนดใหการจดกจกรรมเปนไปตามศกยภาพและความพรอม สามารถ สรางจดเดนดานคณธรรมใหกบโรงเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

4. นโยบายของโรงเรยนบานวงเตา กำหนดใหการจดกจกรรมเปนไป ตามศกยภาพและความพรอม สามารถสรางจดเดนดานคณธรรม ใหกบโรงเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

5. โรงเรยนกำหนดกจกรรม H2 (Heart) ซงเหมาะสมกบชวงวยของนกเรยน 1.25

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.63)

6. โรงเรยนกำหนดกจกรรมคายคณธรรม อตลกษณ ซงเหมาะสมกบชวงวยของนกเรยน 1.25

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.63)

57

รายการประเมน คานำหนก (%) เกณฑการประเมน 7. โรงเรยนกำหนดกจกรรมบนทกความด ซงเหมาะสมกบชวงวยของนกเรยน 1.25

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.63)

8. โรงเรยนกำหนดกจกรรมโครงงานคณธรรม ซงเหมาะสมกบชวงวยของนกเรยน 1.25

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.63)

9. โรงเรยนกำหนดกจกรรมพฒนาผเรยน (ลกเสอ-เนตรนาร) ซงเหมาะสมกบชวงวย ของนกเรยน 1.25

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.63)

10. โรงเรยนกำหนดกจกรรมวนสำคญ ซงเหมาะสมกบชวงวยของนกเรยน 1.25

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.63)

11. โรงเรยนกำหนดกจกรรมตาง ๆ ทเนนใหความรและเพมทกษะใหกบนกเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

12. โรงเรยนกำหนดกจกรรมทเนนผเรยน เปนสำคญ โดยสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

13. โรงเรยนกำหนดกจกรรมตามความสนใจ และความถนดของนกเรยนเปนรายบคคล 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

14. โรงเรยนเปดโอกาสใหผปกครองเขามา มสวนรวมในการวางแผนการดำเนนงานโครงการ 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

ดานปจจยนำเขา (Input) 17.00 เกณฑผาน = 8.50 15. ครทจดกจกรรมของโครงการ มจำนวนเพยงพอ 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

16. ครทจดกจกรรมมความร และประสบการณทด 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

58

รายการประเมน คานำหนก (%) เกณฑการประเมน 17. ครทจดกจกรรมมความสามารถ ทจะถายทอดความรใหกบนกเรยนได 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

18. ผบรหารโรงเรยนพรอมทจะใหการสนบสนนการดำเนนงานของโครงการ 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

19. ผบรหารโรงเรยนพรอมทจะสงเสรม การพฒนาศกยภาพของครทจดกจกรรม 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

20. โรงเรยนจดบรรยากาศทเออใหนกเรยนสามารถเรยนรไดทกททกเวลาตามทตองการ 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

21. โรงเรยนจดบรรยากาศททำใหครและนกเรยนกระตอรอรนในกจกรรมรวมกน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

22. โรงเรยนจดบรรยากาศภายในสถานศกษาใหรมรน สวยงาม สดชน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

23. โรงเรยนจดแหลงเรยนรทหลากหลาย ชวยสงเสรมการเรยนรของนกเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

24. โรงเรยนมการจดเตรยมหลกสตร ทเนนกจกรรมพฒนาทกษะทางดานคณธรรมทงในและนอกหองเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

25. โรงเรยนมการจดเตรยมหลกสตร ทมความยดหยนตามความตองการ และความสามารถของนกเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

26. โรงเรยนมการจดเตรยมหลกสตรทเนน ใหทำโครงงานคณธรรมในเรองทนกเรยนถนดและสนใจ 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

27. โรงเรยนจดหองปฏบตการ อปกรณ และสอกจกรรม ใหมจำนวนเพยงพอ กบจำนวนนกเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

59

รายการประเมน คานำหนก (%) เกณฑการประเมน 28. โรงเรยนจดหองปฏบตการ อปกรณ และสอกจกรรม ใหมความทนสมย 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

29. โรงเรยนจดหองปฏบตการ อปกรณ และสอกจกรรม ใหนกเรยนพรอมใชงาน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

30. การจดสรรงบประมาณของโครงการ เพอใชในการพฒนา การจดซอสอ อปกรณการจดกจกรรม มจำนวนเพยงพอ 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

31. โรงเรยนมการตรวจสอบและรายงาน การใชเงนงบประมาณของโครงการ กบหนวยงานทเกยวของ 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

ดานกระบวนการ (Process) 20.00 เกณฑผาน = 10.00 32. โรงเรยนมการกำหนดบทบาท หนาท และความรบผดชอบของบคลากรทเกยวของไวอยางชดเจนกอนการดำเนนโครงการ 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

33. โรงเรยนดำเนนโครงการดวยความยดหยน สามารถปรบเปลยนแผนได ตามความเหมาะสม 1.25

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.63)

34. โรงเรยนมการควบคมและตรวจสอบโครงการเพอใหการดำเนนงานบรรลผล ตามแผนทวางไว 1.25

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.63)

35. ครจดเนอหาและกจกรรม H2 (Heart) โดยเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

36. ครจดเนอหาและกจกรรม คายคณธรรมอตลกษณ โดยเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

60

รายการประเมน คานำหนก (%) เกณฑการประเมน 37. ครจดเนอหาและกจกรรมบนทกความด โดยเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

38. ครจดเนอหาและกจกรรม โครงงานคณธรรม โดยเนนใหนกเรยน ไดลงมอปฏบตจรง 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

39. ครจดเนอหาและกจกรรม พฒนาผเรยน (ลกเสอ-เนตรนาร) โดยเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

40. ครจดเนอหาและกจกรรมวนสำคญ โดยเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

41. ครจดกจกรรมทสงเสรมกระบวนการคดของนกเรยนใหสามารถบรณาการความร ในแตละรายวชาเขาดวยกน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

42. ครจดกจกรรมกลมเพอฝกทกษะ การเขาสงคมของนกเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

43. ครจดหาวทยากรจากภายนอก มาบรรยายเพมเตมความรและประสบการณใหกบนกเรยน 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

44. ครเขารบการอบรมความร ทางดานคณธรรม เพอการพฒนาตนเอง อยางตอเนอง 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

45. ครศกษาดงานในโรงเรยน ทประสบความสำเรจหรอเปนโรงเรยนตนแบบของโครงการเพอนำความร มาประยกตใชกบตนเอง 1.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.51)

61

รายการประเมน คานำหนก (%) เกณฑการประเมน 46. โรงเรยนจดประชมครและผทเกยวของกบโครงการเพอตดตามผลการจดกจกรรมและแลกเปลยนเรยนรเกยวกบรปแบบกจกรรม 2.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.00)

ดานผลกระทบ (Impact) 10.00 เกณฑผาน = 5.00 47. คร นกเรยน และบคลากรทเกยวของ กบการดำเนนโครงการไดพฒนาศกยภาพ ของตนเอง 3.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.50)

48. โรงเรยนมชอเสยงเปนทยอมรบ ของผปกครองและชมชนมากขน 3.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.75)

49. นกเรยนมเจตคตทดและมพฤตกรรม ทพงประสงค 3.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.75)

ดานประสทธผล (Effectiveness) 25.00 เกณฑผาน = 12.50 50. นกเรยนมผลการประเมนคณลกษณะ อนพงประสงคตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 อยในระดบดหรอดเยยม เปนไปตามเปาหมายของโครงการ 5.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 2.50)

51. นกเรยนมผลงานหรอไดรบรางวล ดานคณธรรมจากการแขงขนทกษะ ทางวชาการในระดบตาง ๆ 3.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.50)

52. โรงเรยนบานวงเตามผลงานหรอ ไดรบรางวลทมรากฐานมาจาก ผลการปฏบตงานทดดานคณธรรม (Good Practices) 3.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.50)

62

รายการประเมน คานำหนก (%) เกณฑการประเมน 53. ผบรหารมผลงานหรอไดรบรางวล ทมรากฐานมาจากผลการปฏบตงานทด ดานคณธรรม (Good Practices) 3.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.50)

54. ครมผลงานหรอไดรบรางวลทมรากฐานมาจากผลการปฏบตงานทดดานคณธรรม (Good Practices) 3.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.50)

55. นกเรยนไดรบการพฒนาดานคณธรรมเพมมากขน 2.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.00)

56. ผมสวนเกยวของมความพงพอใจ ตอโครงการดานการประชาสมพนธ และการเขารวมกจกรรม 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

57. ผมสวนเกยวของมความพงพอใจ ตอโครงการดานสถานท และสงอำนวยความสะดวก 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

58. ผมสวนเกยวของมความพงพอใจ ตอโครงการดานกจกรรมและเนอหาวชาการ 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

59. ผมสวนเกยวของมความพงพอใจ ตอโครงการดานบคลากรและการใหบรการ 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

ดานความยงยน (Sustainability) 5.00 เกณฑผาน = 2.50 60. โครงการสามารถดำเนนการตอไปได อยางตอเนองในปการศกษาถดไป 2.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.00)

61. จำนวนนกเรยนทสนใจเขารวมกจกรรม ในโครงการมแนวโนมเพมขน ในแตละปการศกษา 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

63

รายการประเมน คานำหนก (%) เกณฑการประเมน 62. โรงเรยนไดพฒนาและปรบปรงหองปฏบตการ สอ และแหลงเรยนร ททนสมยมากขน 1.50

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 0.75)

ดานการถายทอดสงตอ (Transportability) 7.00 เกณฑผาน = 3.50 63. โรงเรยนนำรปแบบการดำเนนโครงการ ทประสบผลสำเรจไปประยกตใชหรอปรบใช ในโครงการอน ๆ 2.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.00)

64. โรงเรยนจดแสดงและเผยแพรผลงาน ของโครงการในนทรรศการทางวชาการ ในโอกาสตาง ๆ 2.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.00)

65. โรงเรยนจดใหมการแลกเปลยนเรยนร และศกษาดงานโครงการจากสถานศกษา อน ๆ 3.00

�� ≥ 3.52 (เกณฑผาน = 1.50)

6. นำผลการวเคราะหขอมลมาแสดงในรปของตารางประกอบความเรยงดงแสดงในบทท 4 1.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ผประเมนวเคราะหขอมลโดยเลอกใชสถตดงน 1. สถตทใชในการวเคราะหคณภาพเครองมอ 1.1 ความเท ยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยใชวธดชนความสอดคลองระหวางขอคำถามกบนยามศพทเฉพาะ มสตรดงน (ปยะธดา ปญญา, 2558: 195)

𝐼𝑂𝐶 = ∑ 𝑅

𝑛

เมอ 𝐼𝑂𝐶 แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอคำถามกบวตถประสงค ∑ 𝑅 แทน คะแนนระดบความสอดคลองทผเชยวชาญแตละคน ประเมนแตละขอ 𝑛 แทน จำนวนผเชยวชาญทประเมนความสอดคลองในขอนน

64

1.2 หาคาอำนาจจำแนกของแบบสอบถามเปนรายขอ โดยการหาสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวม (Item Total Correlation: 𝑟𝑥𝑦) (ไพศาล วรคำ, 2558: 303) โดยใชสตร

𝑟𝑥𝑦 = 𝑛 ∑ 𝑋𝑌 − ∑ 𝑋 ∑ 𝑌

√[𝑛 ∑ 𝑋2 − (∑ 𝑋)2][𝑛 ∑ 𝑌2 − (∑ 𝑌)2]

เมอ 𝑟𝑥𝑦 แทน ดชนอำนาจจำแนก 𝑋 แทน คะแนนรายขอ 𝑌 แทน คะแนนรวมทหกคะแนนขอนนออกแลว Y = Y – X เมอ Y เปนคะแนนรวม 𝑛 แทน จำนวนคนในกลมตวอยาง

1.3 หาคาความเชอมน (Reliability) ของแบบประเมน โดยใชวธหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha - Coefficient) ตามวธของ Cronbach (1987; อางถงใน ไพศาล วรคำ, 2558: 288)

𝛼 = [𝑘

𝑘 − 1] [1 −

∑ 𝑆𝑖2

𝑆𝑡2 ]

เมอ 𝛼 แทน สมประสทธความเชอมนของแบบประเมน 𝑘 แทน จำนวนขอคำถาม 𝑆𝑖

2 แทน ความแปรปรวนของคะแนนรวม i 𝑆𝑡

2 แทน ความแปรปรวนของคะแนนรวม t 2. สถตพนฐาน 2.1 รอยละ (Percentage) โดยใชสตร P (ไพศาล วรคำ, 2558: 321)

𝑃 = 𝑓

𝑛× 100

เมอ 𝑃 แทน รอยละ 𝑓 แทน ความถทตองการแปลงเปนรอยละ 𝑛 แทน จำนวนคนในกลมตวอยาง

65

2.2 หาคาเฉลย (Mean) คำนวณจากสตร (ปยะธดา ปญญา, 2558: 89)

�� = ∑ 𝑥

𝑛

เมอ �� แทน คาเฉลยของกลมตวอยาง ∑ 𝑥 แทน ผลรวมคะแนนของกลมตวอยาง 𝑛 แทน จำนวนคนในกลมตวอยาง 2.3 คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) (ไพศาล วรคำ, 2558: 324)

𝑆. 𝐷. = √ ∑ (𝑥𝑖 − ��)2𝑛

𝑖=1

𝑛 − 1

เมอ 𝑆. 𝐷. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน �� แทน คาเฉลยของกลมตวอยาง 𝑥 แทน คะแนนของกลมตวอยางแตละคน 𝑛 แทน จำนวนคนในกลมตวอยาง 3. สถตทดสอบ 3.1 วเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของความคดเหนทมตอการประเมนโครงการเส นทางสรางคนดของโรงเร ยนบ านวงเต า ส งก ดสำนกงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษานครศรธรรมราช เขต 2 โดยใชสถตทดสอบทกรณกลมตวอยาง 2 กลมเปนอสระตอกน (Independent samples t-test) กบตวแปรเพศ 3.2 วเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของความคดเหนทมตอการประเมนโครงการเส นทางสรางคนดของโรงเร ยนบ านวงเต า ส งก ดสำนกงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษานครศรธรรมราช เขต 2 โดยใชสถตการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA) กบตวแปรอาย และสถานภาพ 3.3 เปรยบเทยบผลการประเมนโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 กบเกณฑการประเมนทกำหนด (��=5.20) โดยใชสถตการทดสอบทกรณกลมตวอยาง 1 กลม (One sample t-test)

66

ระยะท 2 : การเกบขอมลเชงคณภาพ ผประเมนเลอกวธการเชงคณภาพ (Qualitative) มาประกอบกบวธการเชงปรมาณในระยะท 1 เนองจากเปนวธการศกษาเพอประโยชนของความสนใจอยากร อยากทำความเขาใจ เปดเผยรายละเอยดของสงนนเปนหลก ซงเปนการประเมนในพนทจรง (Field evaluation) เพอเขาถงความรและความจรง ของปรากฏการณทเกดข นอนเกยวของกบโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 เนองมาจากความเชอทวาปรากฏการณท เกดข นยอมสามารถทำความเขาใจไดดวยกระบวนการศกษาท ใหความสำคญกบขอมลท มความสอดคลองกบประเดนขอปญหาการประเมนและความมงหมายของการประเมน เพอสรางความเขาใจกบความรความจรงทดำรงอยในโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 มาแลวระยะหนงจนเกดพลง มความตอเน อง และเปลยนแปลงไปในทศทางทด เปนทยอมรบจากบคคลและองคกรภายนอกทเขาไปเกยวของ โดยผประเมนไดกำหนดวธดำเนนการ ดงน 2.1 บรบทของพนทศกษา โรงเรยนบานวงเตา เปน “สนาม” สำหรบการศกษาในครงน โดยผประเมนอธบายเหตผล ของการเลอกสถานศกษานในเชงปรากฏการณของบรบทจากขอเทจจรง กลาวคอ เพอใหสามารถตอบคำถามการประเมนไดอยางชดเจนและสมบรณตามบรบทของสถานศกษาท ผ ประเมนปฏบตงานอย เนองจากผประเมนคำนงถงประเดนตอไปนเปนสำคญ ไดแก ประเดกแรก คอ ความลกของชดขอมล ซงสงทเกดขนในโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 อาจมนยแอบแฝงอย โดยเฉพาะในเรองของความสมพนธในรปแบบตาง ๆ ท เราตองตความส งท ซอนอย การศกษาอยางลกซ งจะทำใหเราไดรายละเอยดครบถวน ในหลากหลายมต ซงการศกษาลงลกในแตละประเดนกชวยใหผประเมนมขอมลทเขมขนครอบคลม และประเดนทสองคอ ความลนไหลของบรบท ซงโครงสรางการบรหารจดการโครงการในแตละกจกรรม จะมความแตกตางกนอยางลำลกในแงความเปนเอกภาพ การศกษาในแตละกจกรรมของโครงการ จะชดเจนเขมขนกวา และไดเหนรายละเอยดของกระบวนการบรหารโครงการไดอยางครอบคลม มากยงขน

2.2 ผใหขอมลในการศกษา เนองจากการประเมนในครงน เปนวธการศกษาเพอประโยชนของความสนใจอยากร อยากทำความเขาใจ เปดเผยรายละเอยดของส งน นเปนหลก จงเนนศกษาจากผ ใหขอมลท เปนผ ประสบ กบเหตการณหรอมประสบการณโดยตรงและมความพรอมและยนยอมในการใหขอมลในฐานะผใหขอมลสำคญ (Key informants) เพ อทำการสมภาษณเชงลก ( In-depth interview) และการสนทนากลม (Focus group) ซงผใหขอมลสำคญนแบงออกเปน 2 กลม คอ 1. ผ ใหขอมลหลก ไดแก ตวแทนคร และตวแทนนกเรยน จำนวน 4 คน ซงเปนผท ไดเขารวมทกกจกรรมของโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 ดงตาราง 3.3

67

ตาราง 3.3 ขอมลทวไปของผใหขอมลหลก (ชอสมมต)

ท ชอสมมต เพศ อาย (ป) ความเกยวของกบโครงการ 1. ครดาวเรอง หญง 45 ครผรวมจดกจกรรม 2. ครกลวยไม ชาย 25 ครผรวมจดกจกรรม 3. เดกหญงกหลาบ หญง 10 นกเรยนทเขารวมกจกรรม 4. เดกชายพลบพลง ชาย 11 นกเรยนทเขารวมกจกรรม

2. ผใหขอมลรอง จำนวน 7 คน ซงเปนบคคลทเกยวของหรอเปนผมสวนไดสวนเสยกบโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 ไดแก คร นกเรยน กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน และผปกครอง ซงขอมล จากผใหขอมลกลมนมสวนสำคญในการชวยอธบายปรากฏการณทเกดขนใหชดเจนยงขน ดงตาราง 3.4 ทงน ผประเมนคดเลอกผ ใหขอมลสำคญ (Key informants) โดยไมอาศยความนาจะเปน ดวยวธเลอกตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive sampling) เพ อใหไดกล มผ ใหขอมลสำคญ ทหลากหลาย สามารถตอบไดครอบคลมตรงประเดน และการเลอกผใหขอมลรองแบบลกโซ (Snowball technique) ซงเมอผประเมนทำการเลอกและเกบขอมลกบผใหขอมลสำคญไดในระยะหนงแลว กจะเรมมองเหนภาพรวมของโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 และรวาควรจะศกษาในประเดนใดทจะทำใหไดคำตอบชดเจนยงขน ซงผทใหขอมลสำคญจะใหคำแนะนำกบผประเมนวาควรจะไปสมภาษณบคคลใดตอไป ทจะสามารถเปนผใหขอมลสำคญทถายทอดความรและประสบการณในประเดนทผประเมนตองการศกษาไดเปนอยางด และเมอผประเมนดำเนนการเกบขอมลตอไปจนพบวาแมสมภาษณคนอน ๆ ตอไปกไมไดขอมลใหมเพมเตมอก เรยกไดวาขอมลมความอมตว (Saturation of Data) ผประเมนจงหยดเกบขอมล ตาราง 3.4 ขอมลทวไปของผใหขอมลรอง (ชอสมมต)

ท ชอสมมต เพศ อาย (ป) ความเกยวของกบโครงการ 1. นายเฟองฟา ชาย 54 กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน 2. นางมะล หญง 42 ผปกครองของนกเรยนทเขารวมกจกรรม 3. นายแคแสด ชาย 38 ผปกครองของนกเรยนทเขารวมกจกรรม 4. เดกหญงพดซอน หญง 9 นกเรยนทเขารวมกจกรรม 5. เดกชายดาหลา ชาย 10 นกเรยนทเขารวมกจกรรม 6. เดกชายกระดงงา ชาย 9 นกเรยนทเขารวมกจกรรม 7. เดกหญงอญชญ หญง 8 นกเรยนทเขารวมกจกรรม

68

2.3 การเขาสสนาม การเตรยมเขาสสนาม หลงจากทผประเมนไดเลอกบคคลทมคณสมบตเหมาะสมในการมาเปนผ ใหขอมลสำคญ (Key informants) ในการศกษาครงน ผประเมนทำการตดตอประสานขอความรวมมอจากผใหขอมล ในการศกษาแตละรายโดยตรง จากนนผประเมนไดทำการแจงวตถประสงคของการศกษา และชแจงวธการดำเนนงานแกผใหขอมลทราบในเบองตน เพอใหผใหขอมลในการศกษาเขาใจและเตมใจทจะ มสวนรวมในการประเมน การทำงานภาคสนาม ผประเมนเรมตนทำงานภาคสนามโดยการเขาไปพบผใหขอมลหลกทผประเมนไดนดหมายไว และขอความรวมมอในการเรยกประชมผใหขอมลรองทานอน ๆ เพอทผประเมนจะไดแจงวตถประสงค ในการศกษาและขนตอนการประเมนเพอใหผใหขอมลเขาใจและรบทราบพรอมกนอกครงหนง รวมทง เปนการเรมตนสรางสมพนธภาพทด (Good rapport) ระหวางผประเมนและผใหขอมลใหเกดความเชอใจในการใหขอมล ในตลอดเสนทางการเขาส “สนาม” ผ ประเมนไดจดบนทกและสงเกตส งแวดลอมภายในโรงเรยน อนจะนำไปเปนสวนหนงในการศกษาวเคราะหการดำเนนงานของโครงการเสนทางสรางคนด ของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 2.4 การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบขอมลภาคสนามนน ผประเมนเดนทางลงพนทเกบขอมลดวยตนเอง ใชระยะเวลา ในการดำเนนการเกบขอมล ในวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2562 ผประเมนไดวางแผนและใชเวลาเกบขอมล ใหเหมาะสมดวยการตดตอนดหมายกบผใหขอมลแตละคน โดยยดเวลาทผใหขอมลแตละคนสะดวก ทจะใหขอมลเปนหลก เพอใหไดขอมลทครอบคลมในทกประเดน ผประเมนจงสรปแนวทางดำเนนการ เกบรวบรวมขอมล (Data collection) ไว 2 แนวทาง ดงน การเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร โดยผประเมนไดทำการศกษาวเคราะหเอกสาร (Document analysis) ตาง ๆ เพอใหไดขอมลเบองตนเกยวกบโรงเรยนบานวงเตา หรอขอมลอน ๆ ทเกยวของ อนไดแก เอกสาร บนทก หลกฐานสำคญ ผลงาน รางวลตาง ๆ ประกาศนยบตรทโรงเรยนไดรบ เปนตน การเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม โดยมวธการเกบรวบรวมขอมล 3 วธการหลก ไดแก 1. การสมภาษณเชงลก (In-depth interview) ผประเมนดำเนนการสมภาษณเชงลกดวยแนวคำถาม (Guideline) (ดงภาคผนวก จ) ทมลกษณะเปนประเดนกวาง ๆ ทกำหนดขนตามกรอบของการประเมนทกำหนดไว แยกตามกลมผใหขอมลสำคญ และใชวธ การสมภาษณแบบไมเปนทางการ ( Informal interview) โดยหลกเล ยงภาษาท เปนทางการ ขณะพดคยนนผประเมนกจะสอบถามเร องท วไปรวมดวย เพอสรางความเปนกนเองให ผใหขอมลรสกผอนคลาย รวมถงการสมภาษณในสถานทซงผใหขอมลสะดวกทจะใหขอมล เนนการพดคยทำความเขาใจใหผใหขอมลรสกมอสระในการตอบคำถาม เนองจากบางประเดนอาจเปนเรองทคอนขางเปนความลบ ผ ใหขอมลจงสามารถสงวนสทธท จะไมเปดเผยขอมลแก ผ ประเมนได และในขณะทม

69

การสมภาษณนน ผประเมนจะขออนญาตในการบนทกเทปและบนทกภาพ ทงนในการสมภาษณจะยดหยนตามความสะดวกของผใหขอมล ในการสนทนาผประเมนจะกระทำโดยไมเรงรบ เพอใหผใหขอมลมเวลาในการทบทวนเหตการณตาง ๆ แสดงความเหนอยางเตมท และสามารถเปดเผยไดอยางตรงไปตรงมา ในการสมภาษณผประเมนใหความสำคญกบความระมดระวงตอการแทรกแซง ชนำ หรอเขาไปมอทธพลตอระบบความคดของผใหขอมล เพอใหขอมลทไดไมบดเบอนไปจากความเปนจรง และคำนงถงจรรยาบรรณของผประเมนตลอดการดำเนนการสมภาษณ สวนคำถามในการสมภาษณสามารถเพมเตมไดตามการสมภาษณทเกดขน และจำนวนครงในการสมภาษณกบผใหขอมลแตละคนนนกขนอยกบความละเอยดลกซงและพอเพยงของขอมล กลาวคอ หลงจากไดขอมลจากการสมภาษณกลบมา ผประเมนไดทำการถอดเทปคำสมภาษณ สรางรหสขอมลเบองตน และตรวจสอบความครบถวนของขอมล หากขอมลในบางประเดนทไดยงไมสมบรณ ผประเมนจะกลบไปสมภาษณ และเกบขอมลเพมเตมจนกวาขอมลท ไดจะถงจดอ มตว พรอมท งนำสรปผลการวเคราะหขอมลไปตรวจสอบกบผ ใหขอมลอกครง (Member checking) เพอความถกตองครบถวนของขอมล 2. การสนทนากลม (Focus group) ผประเมนไดทำการสนทนากลมกบบคคลทเกยวของหรอเปนผมสวนไดสวนเสย ไดแก คณะคร บคลากร นกเรยน กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน และผปกครอง ซงขอมลจากผใหขอมลกลมนมสวนสำคญในการชวยอธบายปรากฏการณทเกดขนใหชดเจนยงขน ซงจะเนนไปในประเดนทเกยวของกบโครงการเสนทางสรางคนดของโรงเรยนบานวงเตา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 2 โดยตรง 3. การสงเกต (Observation) ผประเมนไดทำการสงเกตแบบไมไดมสวนรวมโดยสมบรณ (Observer-as-Participant) ซงเปนการสงเกตรวมกบการสมภาษณเปนหลก โดยสงเกตวาผใหขอมลนน ขณะทมการพดคยสนทนา มลกษณะทาทางหรอปฏบตอยางไร นอกจากนในกรณทเมอทราบวาผใหขอมลจะมการทำกจกรรมตาง ๆ ผประเมนไดขออนญาตตดตามผใหขอมลแตละรายไปทำกจกรรม และอาศยชวงเวลาในการทำกจกรรมนนพดคยสอบถามขอมลและสงเกตไปดวย ทงนผ ประเมนจะเปดเผยตนเองและดำเนนการสงเกตใน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะแรก สงเกตและเฝามองหาง ๆ ไมเขารวมกจกรรมดวย ซงกจะเหนภาพในฉากตาง ๆ ไดชดเจน เหนความเดน ลกษณะเฉพาะ เหนความสมพนธของบคคล รปแบบและกระบวนการสมพนธ รวมทงเหตการณตาง ๆ ได สวนลกษณะทสอง ผประเมนจะเขารวมกจกรรมบางอยางทโรงเรยนไดจดขน เชน การประชมบคลากร การจดการเรยนการสอน ฯลฯ โดยผประเมนอาสาเขารวมทำในสงทพอทำได ทงนการเขาไปมสวนรวมนน จะเปนเฉพาะบางกจกรรมทผใหขอมลอนญาตใหเขารวมไดเทานน โดยผประเมนไดกำหนดองคประกอบหลกของการสงเกตไว 2 สวน คอ สงเกตสงแวดลอมทางกายภาพ และสงเกตพฤตกรรมทเปนคำพดและ ไมเปนคำพดของผใหขอมล 4. การจดบนทก (Field note) ไดแก การจดบนทกขอมล ซ งผ ประเมนจะบนทกอยางทนทวงทภายหลงการสงเกตเหตการณทเกยวของกบประเดนทสนใจและภายหลงการสมภาษณในทกครง เพอหลกเลยงการบดเบอนหรอคลาดเคลอนเนองจากการลมเลอน ในกรณททำไมไดในทนทอาจจดบนทกเฉพาะคำสำคญ (Key

70

words) เพอเตอนความจำ และรบบนทกอยางละเอยดทนทเมอมโอกาส นอกจากนยงจดบนทกสภาพลกษณะของบรบททางกายภาพและสงคมประกอบเหตการณทสงเกตได และบรบทแวดลอมขณะทำการสมภาษณ รวมทงลกษณะอาการทนาสนใจ สหนา ทาทาง อากปกรยาของผถกสมภาษณ มการทบทวนและเรยบเรยงการบนทกใหมเพอประเมนขอมลทไดจากการสมภาษณ วายงมประเดนอะไรทนาจะทำการสมภาษณเพมเตม การบนทกขอมลในสวนของผถกสมภาษณจะไมมการใสความเหนของผประเมนเขาไป เนองจากเปนขอมลเฉพาะของผถกสมภาษณเทานน สวนความคดหรอมมมองของผประเมนจะเขยนไวแยกตางหาก เพอนำไปสการวเคราะหอยางเปนระบบ และเพอเปนขอมลสำคญในการวเคราะห เชน ประสบการณในการสมภาษณ ปฏกรยาของผประเมนตอการสมภาษณ ความเหนตอผถกสมภาษณ บรบทของการสมภาษณ ขอผดพลาดจากการสมภาษณ ตลอดจนแนวคด มโนทศนทเกยวของ เปนตน ในการเกบรวบรวมขอมลของผประเมนดวย 4 วธการหลก ทงการสมภาษณ การสนทนากลม การสงเกต และการจดบนทก มความเกยวของเชอมโยงกน ซงในทกครงทมการสมภาษณหรอสนทนากลม ผประเมนจะดำเนนการสงเกตรวมไปดวย เพราะขอมลจากการสงเกตเปนสวนหนงททำใหผประเมนเขาใจประสบการณตามการรบรของผใหขอมลแตละรายไดชดเจนขน รวมถงเขาใจสภาพบรบททางกายภาพ สวนการจดบนทกนน ผประเมนจะดำเนนการอยางทนทหลงการสมภาษณสนสดลง 2.5 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เพอใหการเกบรวบรวมขอมลครงนเปนไปอยางมทศทาง ผประเมนจงมแนวคำถามสำหรบ การสมภาษณเชงลก (In-depth interview) โดยไดสรางแนวคำถาม (Guideline) สำหรบการเกบรวบรวมขอมลมลกษณะเปนประเดนกวาง ๆ ทกำหนดขนตามกรอบของการประเมน เพอใหมเนอหาครอบคลมเรองทตองการศกษา และใชเปนแนวทางสำหรบการปฏบตงานในภาคสนาม ทงน เมอผประเมนไดเขาไปดำเนนการเกบรวบรวมขอมลจรงจะมการปรบเปล ยนและสรางประเดนคำถามใหม ๆ อย เสมอตาม ความเหมาะสม มความยดหยนในการสนทนาทขนอยกบสถานการณ เพอชวยใหผถกศกษามเวลาในการทบทวนเหตการณตาง ๆ และสามารถเปดเผยไดอยางตรงไปตรงมา โดยคำถามในการสมภาษณ จะมลกษณะสำคญ 3 ประการ คอ 1. แนวคำถามหลก (Main questions) ซงเปนคำถามทผประเมนไดตงประเดนขนมาสำหรบการสมภาษณไวลวงหนา ( Interview guide) เพ อใหครอบคลมประเดนท จะทำการศกษา โดยแนวคำถามทกำหนดไวในครงน เปนเพยงกรอบการสมภาษณทกำหนดในเบองตน ซงมความยดหยนและสามารถปรบเปลยนไดตลอดเวลา ทงในแงของการใชถอยคำในเวลาถามและลำดบกอนหลงคำถามขนอยกบผใหสมภาษณและสถานการณในการสมภาษณ อนง ในการทบทวนความสอดคลองระหวางคำถามกบประเดนการประเมนในคร งน ผ ประเมนจงใหผ เช ยวชาญ จำนวน 3 คน (ดงภาคผนวก ง) ไดกลนกรองแนวคำถามกอนนำไปใชจรง 2. คำถามเพ อขอรายละเอยดและความชดเจน (Probing questions) เป นคำถามหลงจากทผใหขอมลตอบคำถามหลก แตคำตอบยงไมชดเจนพอ อาจจะขอรายละเอยดหรออาจมประเดนใหมทนารนาตดตาม ซงจะชวยใหผประเมนไดขอมลทมรายละเอยดลงลกในเรองนน ๆ มากขน ชวยใหได ความชดเจนมากขน และแสดงใหผใหขอมลเหนวาสงทเขาพดนน ผประเมนกำลงรบฟงดวยความสนใจและใสใจ

71

3. คำถามเพอตามประเดน (Follow-up questions) เปนคำถามทผประเมนมงจะเพมมต ทงทางกวางและทางลกของเรองทศกษาใหมากขน โดยการนำเอาเรองใหมทเพงไดพบจากการสมภาษณขนมาเปนประเดนถามตอ โดยมจดมงหมายเพอใหไดขอมลใหลกลงไป คำถามประเภทนผประเมนจะใชเฉพาะขณะททำการสมภาษณ หรออาจเกบไวสมภาษณคราวหลงถาเปนเรองทมประเดนความสำคญมากและตองใชเวลา 2.6 การจดการและการวเคราะหขอมล กอนการวเคราะหขอมล เนองจากผประเมนไดนำเอากระบวนการเชงคณภาพมาใช ซงมขนตอนของการพกบทขอมล (Bracketing) ทจำเปนตองทำกอนการวเคราะหขอมล ดวยการสำรวจ ความร กรอบความคด ความเชอเด มของผ ประเมน ละวางออกจากเร องท จะศกษา เพ อสำรวจวาประสบการณตามการร บร (Consciousness) ของผใหขอมลนนเปนอยางไร เนองจากผประเมนเปนผทปฏบตงานในสถานศกษา แหงน ดงนนจงตองละวางหรอหลกเลยงการตงสมมตฐานอนเกดจากความรและแนวคดเดมกอนทจะ เรมดำเนนการ การวเคราะหขอมล ผประเมนไดดำเนนการวเคราะหขอมลทนททเกบขอมลจากสนามไดจำนวนหนง ซงขอมลทไดจากการวเคราะหขอมลในระยะแรกน ผ ประเมนใชเปนตวกำหนดทศทางในการเกบรวบรวมขอมล ในคร งตอไป และใชเป นขอมลในการแกไขปรบปรง หร อกำหนดประเดนคำถามยอยข นใหม โดยดำเนนการเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมลไปพรอมกน ผประเมนไดทำการวเคราะหขอมลตามแนวทางของไมลสและฮเบอรแมน (Miles; & Huberman. 1994) ซงมรายละเอยดดงตอไปน 1. การจดระเบยบขอมล (Data organizing) ผประเมนนำขอมลทไดจากการลงสนาม เพ อสมภาษณผ ใหขอมลมาทำการวเคราะห ซ งเร มตนดวยการจดระเบยบของขอมล เพราะขอมล ทเกบรวบรวมมาจากภาคสนามนน มกไมอยในรปทพรอมจะนำไปใชวเคราะหไดทนท ดงนนผประเมน จงนำขอมลทเกบรวบรวมมาไดมาจดรปใหเหมาะสมกอน ซงกคอขอมลทผประเมนไดจากการสมภาษณทถกจดบนทกดวยลายมอและการบนทกเสยงไว จากนนผประเมนทำการเปลยนขอมลเชงประจกษทได มาจากการถอดเทปบนทกเสยงคำสมภาษณอยางละเอยด ชนดคำตอคำ (Transcribing interview) ใหมา อย ในรปแฟมขอมลท พรอมสำหรบการอานและสามารถนำไปใชประมวลผลโปรแกรมคอมพวเตอร ในขนตอนตอไป จากนนผประเมนอานขอมลทงหมดเพ อใหเขาใจภาพรวมของขอมลกอน โดยพยายาม ขจดอคตและการตดสนลวงหนา ทำความเขาใจความหมายผานขอมลทมการอานนทำหลายรอบ โดยมจดมงหมายเพอเขาใจมองเหนภาพรวมของความคดและประสบการณของผใหขอมลหลกแตละราย และเน องจากวธการเชงคณภาพไมเนนการใชเครองมอเพอเกบรวบรวมขอมลจงตองมการเขยนบนทก การสงเกต เพอสามารถนำมาใชประกอบการวเคราะหขอมล 2. การแสดงขอมล (Data display) การแสดงขอมลเปนกระบวนการนำเสนอขอมล โดยผประเมนไดนำขอมลทงหมดทไดจากการตรวจสอบแลว ซงสวนใหญอยในรปแบบของการพรรณนา มากำหนดรหส (Coding) และจดขอมลเขาไปเปนหมวดหม (Categoring) ซงการวเคราะหขอมลในครงนผประเมนไดกำหนดรหสสำหรบการวเคราะหดวยการนำกรอบการประเมนเปนตวตง และทำการกำหนด

72

รหสตงตนใหสอดคลองกบประเดนทผประเมนไดตงขน ซงในขนตอนนเปนการทผประเมนไดมองหา ความเหมอนและความแตกตางของชดขอมล เพอแยกเอาชดขอมลไปไวในหมวดหมตาง ๆ ทสรางไว ขนตอมาผประเมนจงดำเนนการพฒนารหส โดยนำขอมลทไดลงรหสทงหมดมาทบทวนวา รหสมความเหมาะสมหรอไม ถายงไมเหมาะสมกปรบปรงจนเหมาะสม หลงจากนนผประเมนจะดำเนนการ นำหมวดหมทสรางไวมาเปรยบเทยบดเพอทจะเชอมโยงความสมพนธระหวางหมวดหมทงหมด ในการวเคราะหขนนผประเมนไดผสมผสานเอาหมวดหมหลาย ๆ หมวดหมเขาไวในประเดนหลก (Themes) และประเดนยอย (Sub-themes) ตามคณสมบตของหมวดหม ซงการทผประเมนสามารถสรางประเดนหลกทจะบรรจประเดนยอยและหมวดหมเขาไวภายในไดนน เกดจากการท ผประเมนมองเหนแบบแผนของชดความหมาย (Patterns) หรอมโนทศน (Concept) ทปรากฏใหเหนซำ ๆ กนในขอมล สำหรบการวเคราะหขอมลคร งน ผ ประเมนไดใชการวเคราะหขอมลดวยมอรวมกบ การวเคราะหขอมลดวยคอมพวเตอรโดยใชโปรแกรมสำเรจรปสำหรบการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ในการลงรหสและจดหมวดหมขอมล ซงชวยอำนวยความสะดวกใหผประเมนสามารถมองเหนแบบแผนของชดความหมายหรอมโนทศนไดชดเจนยงขน 3. การหาขอสรป การตความ และการตรวจสอบความถกตองแมนตรงของผลการประเมน (Conclusion, Interpretation, and Verification) จากการทผประเมนไดดำเนนการวเคราะหขอมลทนททเกบขอมลจากสนามไดจำนวนหนง และดำเนนการเกบขอมลไปจนกระทงเมอวเคราะหขอมลแลวผประเมนมนใจวาแบบแผนของชดความหมายหรอมโนทศนทเกดขนนนซำ ๆ กนจนเปนแบบแผน ทแนนอน แมจะทำการสมภาษณคนอน ๆ ตอไปกไมไดขอมลใหมเพมเตมอก เรยกไดวาขอมลมความอมตวเพยงพอ ผประเมนจงหยดเกบขอมล ทงนในระหวางทวเคราะหขอมลผประเมนไดทำขอสรปชวคราวและตดทอนขอมล (Memoing data reduction) ดวยการลองเขยนขอสรปแตละเรอง ซงชวยในการ ลดขนาดขอมลและชวยกำจดขอมลทไมตองการออกไปได ในข นตอมาผประเมนจงนำขอมลท งหมดมาหาขอสรป และตความหมายของผลหรอ ขอคนพบทได น นคอ ขอสรปผลรวม (Categorical aggregation) ท เปนวธการสบคนหาความหมายโดยรวมของขอมลและทำการตรวจสอบวาขอสรปหรอความหมายทไดนน มความถกตองแมนยำนาเชอถอเพยงใด พรอมกบนำเอาแนวคดทฤษฎท สอดคลองกบขอมลมาใชประกอบการอธบายบรบทเง อนไข ของขอสรปทไดจากการศกษา ในขนตอนสดทายเมอไดขอสรปแลว ผประเมนไดทำการตรวจสอบขอสรปนนเพอยนยน ความถกตองของผลการวเคราะหขอมล โดยในทนผประเมนมการตรวจสอบขอสรปดวยการใหคณะทำงานและเพอนนกวชาการชวยตรวจสอบความถกตองของผลการวเคราะหขอมลและนำมาปรบปรงแกไข กอนทจะเขยนรายงานฉบบสมบรณ 2.7 การตรวจสอบคณภาพขอมล (Trustworthiness of the study) ในการตรวจสอบคณภาพขอมลนน ผประเมนไดดำเนนการอยางตอเนอง เรมตงแตชวงเรม เกบขอมล ชวงระหวางเกบขอมลซงถอเปนการตรวจสอบทนทในสนาม หรอแมกระทงเมอออกจากสนามไปแลว กอาจยอนกลบมาตรวจสอบขอมลบางสวนอกได หากขอมลทไดไปแตเดมมลกษณะแปลกหรอ ไมสอดคลองกบขอมลอน ๆ ในชดเดยวกน สำหรบการตรวจสอบขอมลในเรองน ผประเมนดำเนนการ โดยมรายละเอยด ดงน

73

การตรวจสอบดานความเชอถอไดของขอมล (Credibility) สำหรบความเชอถอไดของขอมลในการศกษาครงน ผประเมนไดดำเนนการอยางมกระบวนการ ดงตอไปน (ชาย โพธสตา. 2548: 335-372; Mile; & Huberman. 1994) 1. การตรวจสอบแบบสามเสา (Triangulation) ในสองลกษณะ คอ 1.1 การตรวจสอบสามเสาดานขอมล (Data triangulation) ทเปนการตรวจสอบความถกตองและความครบถวนของขอมลจากบคคลทเกยวของดวยการใชขอมลจากแหลงขอมลบคคลทตางกน ซงดวาถาบคคลผใหขอมลเปลยนไป ขอมลจะเหมอนเดมหรอไม 1.2 การตรวจสอบสามเสาดานวธรวบรวมขอมล (Methodological triangulation) โดยการทผประเมนไดเกบรวบรวมขอมลจากแหลงตาง ๆ กน เพอรวบรวมขอมลเรองเดยวกน ตวอยางเชน ขณะทผประเมนสมภาษณกจะทำการสงเกตควบคกนไปดวยเพอดอากปกรยา สหนา ทาทาง นำเสยงของ ผถกสมภาษณวาเปนอยางไร พรอมกบศกษาขอมลเพมเตมจากแหลงเอกสาร รวมทงแหลงขอมลอน ๆ ทเปนประโยชนเพอใชตรวจสอบความถกตองกบขอมลทไดจากการสมภาษณ 2. การประเมนอยางมข นตอนและเปนกระบวนการ ในการประเมนคร งนผ ประเมนประยกตแนวทางการศกษาเฉพาะกรณ (Case study) มาใช โดยดำเนนการตามขนตอนทระบไว และ ทกขนตอนอยภายใตดแลของผเชยวชาญ 3. มการตรวจสอบการดำเนนการจากผเชยวชาญ (Peer debriefing) ซงในขนตอนกอนและระหวางการดำเนนการไดผานการตรวจสอบจากคณะทำงานและผเชยวชาญ การตรวจสอบดานความไววางใจได (Dependability) ผ ประเมนไดดำเนนการศกษาตามระเบยบวธและอธบายใหเหนถงขนตอนอยางชดเจนวา ขอมลน นถกเกบรวบรวมอยางไร ทำใหสามารถตรวจสอบเสนทางการประเมนได (Audit trail) และนำเสนอขอมลครบถวนและครอบคลม มการสรางประเดนซงไดรบการตรวจสอบจากคณะทำงานและผเชยวชาญ การตรวจสอบดานการยนยนผล (Confirmability) 1. ผประเมนไดทำการเกบรวบรวมขอมลและบนทกไวอยางเปนระบบสามารถตรวจสอบได ทงการบนทกขอมล การสมภาษณดวยเทปบนทกเสยง การถอดเทปการสมภาษณแบบคำตอคำ ขอมล การสมภาษณไดรบการตรวจสอบความถกตองและครบถวนโดยการอานบนทกการถอดความพรอมกบ การฟงเทปซำ 2. ผประเมนไดทำบนทกภาคสนาม (Field note) โดยจดบนทกความคดความรสก เหตการณ รวมทงปญหาทเกดขนในสนาม เพอนำมาเตอนความทรงจำเกยวกบเหตการณ อารมณ ความรสกของ กลมผใหขอมลในการสมภาษณ นำมาใชการบรรยายแปลความและวเคราะหขอมลตามความเปนจรง 3. ผประเมนไดอางคำพด (Quotation) ของกลมผใหขอมลในการนำเสนอขอมล โดยการ ใชถอยคำของกลมผ ใหขอมลมากทสด การตดคำพดบางสวนไปจะตองมวตถประสงคเพ อใหมการ สอความหมายทกระชบชดเจน โดยยงตองคงความหมายเดม 4. ผ ประเมนไดตรวจสอบรองรอยของความนาเช อถอของขอมลอยางละเอยดรอบคอบ โดยการฟงเสยงสะทอนจากผถ กศกษา (Playback method) ตวอยางเชน ผ ประเมนไดเสนอผล ใหผ ถกศกษาฟงและใหพวกเขาไดแสดงความคดเหน เพ อตรวจสอบวาผ ประเมนสามารถเล าถงปรากฏการณ ความหมาย ความเขาใจของปรากฏการณตาง ๆ ไดอยางถกตอง หรอเทยงตรงอยางท

74

เปนอยตามมมมองของผมสวนรวมหรอผ ใหขอมล อนจะทำใหปรากฏการณทศกษาน นมความหมายนาเชอถอเพมขน 5. การสรปขอมลในขนตอนตาง ๆ ของผประเมน เชน ขนตอนการใหรหสขอมล (Coding) ผประเมนจะใชขอมลสวนหนง เพอทำการลงรหสรวมกบผชวยผประเมน ซงมประสบการณการทำงาน เพ อดความสอดคลองของการใหรหสขอมล ในข นตอนการจดกล มขอมล (Category) การเช อมโยงความสมพนธของข อมล การคนหาแกนโครงเร อง (Theme) และการแปลความหมายจะผ าน การตรวจสอบและทบทวนจากคณะทำงาน 2.8 การพทกษสทธผใหขอมล ผประเมนมการพทกษสทธผ ใหขอมลทกราย โดยกอนทำการเกบรวบรวมขอมลผ ประเมน ไดดำเนนการสรางความสมพนธอนดเพอใหเกดความไววางใจระหวางผประเมนกบผใหขอมลสำคญ และสอบถามความสมครใจในการเขารวมจากผใหขอมลทกราย โดยผประเมนไดชแจงรายละเอยดเกยวกบวตถประสงคการประเมน ขนตอนการเกบรวบรวมขอมล การขออนญาตจดรายละเอยดจากการสมภาษณและบนทกเสยงขณะสมภาษณ จำนวนครงในการสมภาษณ ระยะเวลาและสถานททใชในการสมภาษณ การขอใหผใหขอมลชวยตรวจสอบความถกตองของขอมล การมสทธตอบหรอไมตอบคำถามของผประเมน รวมทงเปดโอกาสใหผใหขอมลไดซกถามขอของใจ หรอสงทเปนขอสงสยเพมเตมจนเขาใจและใหเวลา ในการคดทบทวนกอนตดสนใจตอบคำถาม และทสำคญผ ประเมนไมเปดเผยขอมลใด ๆ ท เปนผล ในทางลบเกยวโยงถงผใหขอมลจากการนำเสนอผลการประเมนนน นอกจากนผประเมนไดรกษาความลบของขอมลโดยเกบไวในทปลอดภย และผลการประเมนจะถกนำเสนอโดยภาพรวม และขอมลทงหมด จะถกนำไปใชเพอประโยชนในเชงวชาการเทานน