1

บทท 1 บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของการศกษา ตามแผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2548-2551 นน คณะรฐมนตรกาหนดประเดนยทธศาสตรไวประการหนง คอ การปรบโครงสรางเศรษฐกจใหสมดลและแขงขนได โดยมกลยทธสาคญประการหนง คอ การปรบโครงสรางการทองเทยว การบรการ การคา และจะพฒนาธรกจบรการทมศกยภาพ แสวงหาลทางการตลาดใหมๆ ในกลมธรกจดงกลาว โดยเฉพาะอยางยง บรการสขภาพดานการรกษาพยาบาล ซงประเทศไทยมบคลากรทมศกยภาพในธรกจบรการประเภทนมาก กรณจงมความจาเปนอยางยงทจะศกษามาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนวา เออตอการพฒนาบรการสขภาพดานการรกษาพยาบาลมากนอยเพยงใดและจาเปนตองปรบปรง เพมเตม หรอลดมาตรการทางกฎหมายเพอสนบสนนใหประเทศไทยเปนศนยกลางดานการรกษาพยาบาลของเอเซย (Asia Medical Hub) ไดอยางแทจรง ทงนประเทศไทยไดมการจดทาแผนยทธศาสตรการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพของเอเซย พ.ศ. 2547-2551 และรวมเอาการบรการการดแลสขภาพแบบสปาเขาไปดวย เนองจากการทองเทยวแหงประเทศไทยไดรายงานวา มนกทองเทยวจากองกฤษเดนทางเขามารบบรการดานนในป ค.ศ. 2004 สงถงมากกวาหนงลานคนมเงนสะพดสง 26.4 พนลานบาท ทาใหประเทศไทยนอกจากจะตองมการพฒนากฎหมายในดานเกยวกบการแพทยและสาธารณสข กฎหมายอาหารและยา กฎหมายวาดวยความปลอดภย แลวยงตองมการพฒนากฎหมายเกยวกบทรพยสนทางปญญา เพอคมครองการแพทยทางเลอกและการแพทยแผนไทย นอกเหนอจากกฎหมายและกฎระเบยบเกยวกบการเปดสถานบรการแบบสปา ประเทศในแถบเอเซยทมการพฒนาใหเปนศนยกลางการบรการทางการแพทยไดแก อนเดย และสงคโปร รวมทงญปน ทงนอนเดยมงพฒนาการแพทยแบบทางเลอกใหเปนศนยกลางการรกษาพยาบาล โดยใชแนวทางการบาบดรกษาแบบโบราณผสมผสานกบการแพทยแผนใหม ในขณะทญปนมงพฒนาความกาวหนาทางดานเทคโนโลยชวภาพ(Biotechnology) และมงพฒนาทางดานเภสชกรรมเพอสนบสนนการดาเนนการทางการแพทย ในการพฒนาเพอเปนศนยกลางของสขภาพในเอเซย ปจจยทสาคญทจาเปนจะตองมการพฒนาไดแก โครงสรางทางระบบสาธารณสข ความทนสมย ความปลอดภย ความเปน

2

วชาชพ ความเชยวชาญ การพฒนายา การถายทอดเทคโนโลย ความเชยวชาญในทางการแพทย เปนตน ซงปจจยเหลานจาเปนตองมการพฒนามาตรการทางกฎหมายและทบทวนมาตรการ กฎระเบยบ ทเกยวของตลอดจนมาตรการอนๆ โดยเฉพาะดานกฎหมายทรพยสนทางปญญาทจะคมครองการแพทยและการใหบรการสขภาพแบบทางเลอกตลอดจนสรางความเชอมนในเรองความปลอดภยใหแกผมาขอรบบรการ สาหรบประเทศทกาลงพฒนาบรการทางการแพทยใหเปนศนยกลางทางการแพทยในเอเซยเชนกน คอ สงคโปร เนองจากสงคโปรพจารณาวา ตนเองตงอยศนยกลางของเอเซยแปซฟค (central location) มเครอขายการเดนทางและระบบเทคโนโลยสารสนเทศทด รวมทงมโครงสรางพนฐานในการใหบรการทด (good travel network, good it, and good service infrastructure) อยางไรกตาม สงคโปรกยงมจดออนอยางมากในเรอง คาทพกอาศย และคาบรการทสงมาก และถกโจมตจากประเทศเพอนบานอยางรนแรงจากการทโรงพยาบาลเอกชนในสงคโปรไดลงโฆษณา การใหบรการทางการแพทยในหนงสอพมพ และสมดหนาเหลองในประเทศเพอนบาน ปรากฎการณดงกลาวสงผลใหสงคโปรเปลยนกรอบแนวคดใหม (paradigm shift) จากการเปนศนยกลางการใหบรการทางการแพทยไปเปนศนยกลางการฝกอบรม (training curn service hub) โดยพจารณาผลลพธทจะเกดขนคอ ประการแรก สงคโปรมองวา การฝกอบรมจะเปนการสรางความสมพนธในเชงวชาชพ ใหเปนพเลยง (mentorship) แกสมาชกและผทไดรบการฝกอบรมจากสงคโปร เมอกลบไปใหบรการทางการแพทย จะสงตอผปวยใหกบสงคโปร ในรายกรณทผปวยตองการบรการทางการแพทยทดกวา โดยไมตองลงโฆษณา ประการทสอง การฝกอบรมจะสวนหนงของการสรางเครอขายในการฝกอบรมกบสถาบนอนๆทวโลก โดยเฉพาะประเทศทกาลงแสวงหาความรวมมอกบเอเซย เพอสงตอโครงการฝกอบรม สงคโปรกจะสามารถเปนสถานทหลกในภมภาค ประการทสาม การฝกอบรมเปนวธการทดทสด ทจะพฒนาการใหบรการในแงตางๆ ดงนนส งคโปร ก า ลงพฒนาเพอสร างศกยภาพของการเปนมออาชพ(Professional Capacity) ทงในตวโครงสรางพนฐานและตวบคลากร อกทงอาศยความรวมมอระหวางภาครฐ เพอสรางความแขงแกรงใหเกดขนในการพฒนาการใหบรการดานการรกษาพยาบาลเพอเปนศนยกลางทางการแพทย

3

จากขอมลดงกลาวจงจาเปนตองมการศกษาทบทวนมาตรการทางกฎหมายทจาเปนตอการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางดานการรกษาพยาบาลของเอเซยเพอสนบสนนและเออตอการดาเนนการตามนโยบายและยทธศาสตรของชาตตอไป รายงานการศกษานจงมงศกษาทจะแสวงหาคาตอบเกยวกบโครงสราง กลไก และมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของกบการใหบรการดานการรกษาพยาบาลของประเทศไทยวามลกษณะอยางไร? ลกษณะและองคประกอบดงกลาวม ขอด ขอเสย และผลกระทบตอการพฒนาการใหบรการทางการแพทยของประเทศไทยใหเปนศนยกลางการรกษาพยาบาลของเอเซยอยางไร? ประเทศอนๆในเอเซย เชน สงคโปร อนเดย ฯลฯ มการพฒนาโครงสราง กลไก และมาตรการทางกฎหมายทเออตอการพฒนาการใหบรการดานการรกษาพยาบาลเปนศนยกลางการแพทยของเอเซยอยางไร? 1.2 วตถประสงคของการศกษา

1.2.1 เพอศกษาโครงสราง กลไก และมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของกบการใหบรการดานการรกษาพยาบาลของประเทศไทย

1.2.2 เพอศกษา ขอด ขอเสย ปญหาอปสรรค และผลกระทบของโครงสราง กลไกและมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของดงกลาว และวเคราะหเปรยบเทยบแนวทางการพฒนารปแบบทเหมาะสม 1.2.3 เพอศกษาถงแนวทางการพฒนาการดาเนนการการใหบรการ โดยเฉพาะมาตรการทางกฎหมายของประเทศอนๆ ทเออตอการพฒนาการใหบรการดานการรกษาพยาบาลและจดทาเปนขอเสนอแนะทเหมาะสมสาหรบประเทศไทย

1.3 ขอบเขตของการศกษา

การศกษาในครงนมงศกษาเกยวกบขอเทจจรงและขอมล โครงสราง กลไก และมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของกบการใหการรกษาพยาบาลของประเทศไทย ศกษา ขอด ขอเสย ปญหาอปสรรคและผลกระทบตลอดจนแนวทางการพฒนามาตรการทางกฎหมายในการดาเนนนการการใหบรการการรกษาพยาบาลทเออตอการเปนศนยกลางทางการแพทยของเอเซย (Medical Hub of Asia) ของประเทศไทยและของตางประเทศเฉพาะสงคโปร อนเดย ญปน และออสเตรเลย

4

1.4 วธการศกษา

การศกษาในครงนแบงการศกษาวจยออกเปน 2 แนวทาง คอ

ก) การวจยเอกสาร (Documentary Research) โดยเปนการรวบรวมและประมวลขอมลตางๆเกยวกบ โครงสราง กลไก และ

มาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของกบการใหบรการดานการรกษาพยาบาลของประเทศไทย ปจจย ปญหา อปสรรคในการดาเนนการและผลกระทบของโครงสราง กลไก และมาตรการดงกลาว ตลอดจนแนวทางการพฒนาโครงสราง กลไก และมาตรการทางกฎหมาายของตางประเทศเกยวกบการพฒนาการบรการทางการแพทยใหเปนศนยกลางการแพทยของเอเซย

ข) การวจยภาคสนาม (Field Research) เปนการดาเนนการหลงจากการศกษาและวเคราะหในภาคเอกสารแลวจะนาประเดนบางประเดนไปทาการสมภาษณผทรงคณวฒทงในสายการแพทย สาธารณสข และในสายกฎหมาย จานวน 15 ทาน เพอนาเอาผลการสมภาษณมาใชประกอบการวเคราะห และจดทาขอเสนอแนะประกอบรายงานการศกษาภาคเอกสารดวยอกโสดหนง 1.5 เปาหมายและประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 ทาใหทราบถง โครงสราง กลไก และมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของกบการใหบรการดานการรกษาาพยาบาลของประเทศไทย

1.5.2 ทาใหทราบถง ขอด ขอเสย ปญหาอปสรรค และผลกระทบของ

โครงสราง กลไก การดาเนนการ และมาตรการทางกฎหมายดงกลาว ทมตอการพฒนาการใหบรการทางการแพทยของประเทศไทยใหเปนศนยกลางการรกษาพยาบาลของเอเซย

1.5.3 ทาใหทราบถงการพฒนาการดาเนนการการใหบรการการรกษาพยาบาลท

เออตอการเปน Medical Hub of Asia โดยเฉพาะการพฒนามาตรการทางกฎหมายของตางประเทศ

1.5.4 เปนขอมลพนฐานในการพฒนามาตรการทางกฎหมายในการใหบรการ

ทางการแพทยของประเทศไทยใหเปนศนยกลางการรกษาพยาบาลของเอเซย

5

บทท 2

แนวคด และ หลกการดาเนนการเกยวกบศนยการแพทย การศกษาวจยเรอง มาตรการทางกฎหมายทจาเปนตอการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางดานการรกษาพยาบาลของเอเซย (Asia Medical Hub) เปนการวจยเอกสาร (documentary research) และการวจยเปนการวจยภาคสนาม (field research) ประกอบผลการศกษา โดยมวตถประสงคเพอเพอศกษาโครงสราง กลไก และมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของกบการใหบรการดานการรกษาพยาบาลของประเทศไทย ศกษา ขอด ขอเสย ปญหาอปสรรค และผลกระทบของโครงสราง กลไกและมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของดงกลาว และวเคราะหเปรยบเทยบแนวทางการพฒนารปแบบทเหมาะสมและศกษาถงแนวทางการพฒนาการดาเนนการการใหบรการ โดยเฉพาะมาตรการทางกฎหมายของประเทศอนๆ ทเออตอการพฒนาการใหบรการดานการรกษาพยาบาลและจดทาเปนขอเสนอแนะทเหมาะสมสาหรบประเทศไทย ซงกอนทจะเขาสประเดนการศกษากฎหมาย ผวจยไดทาการศกษาถงแนวคด หลกการดาเนนการเกยวกบการเปนศนยกลางทางการแพทย ซงไดมการศกษาทบทวนวรรณกรรมและเอกสารตลอดจนงานวจยทเกยวของ (Literature Review) ตามลาดบตอไปน

2.1 ขอมล ขอเทจจรงเกยวกบการแพทยและสาธารณสขของไทย 2.2 แนวทาง นโยบาย และทศทางการพฒนาประเทศไทยใหเปน ศนยกลางทางการแพทยของเอเชย 2.3 ยทธศาสตรการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางทางการแพทยของเอเซย

2.4 การดาเนนการพฒนาศนยกลางทางการแพทยของตางประเทศ 2.5 ขอสงเกต

2.1 ขอมล ขอเทจจรงเกยวกบการแพทยและสาธารณสขของไทย

ในป พ.ศ. 2539 จานวนแพทยทถกลงทะเบยนไวใน แพทยสภามจานวน 21,916 คน แตมเพยง 17,500 คนเทานน ททางานอยในประเทศ (สวนทเหลอปลดเกษยณหรอยายถนฐานไปตางประเทศแลว) สดสวนของแพทยตอจานวนประชาการ คอ 1: 3,500 ซงจากจานวนประชากรทอยในประเทศไทยจานวนความตองการแพทยจงอยท 27,500 คน นนคอประเทศไทยขาดแคลนแพทยถงกวา 10,000 คน โดยเฉพาะ พนทชนบทมการขาดแคลนแพทยอยางมาก แตกมแนวโนมวาปญหาจะลดลงในอก 2 ทศวรรษขางหนา

6

ในปจจบน ประเทศไทยสามารถผลตแพทยไดประมาณ 900 คน จากมหาวทยาลยแพทยตางๆ จานวน 10 แหง (9 แหงเปนมหาวทยาลยรฐ อกแหงเปนมหาวทยาลยเอกชน) และคาดวาความสามารถในการผลตแพทยนาจะเพมเปน 1,700 คนตอปในอก 20 ปขางหนา แนวโนมของแพทยตอประชากร พบวามแนวโนมดขนในทกๆภมภาค คอ จาก 1: 6,956 ในป พ.ศ. 2522 เปน 1: 1,480 ในป พ.ศ. 2538 แพทยสวนใหญจะอยในกรงเทพมหานครและในสวนกลาง แตแนวโนมความไมเทาเทยมกนของการกระจายแพทย ระหวางเมองและชนบท ลดลงในชวงกอนป พ.ศ. 2532 และคงทหลงจากป พ.ศ. 2532 การกระจายแพทยตามสถาบนรฐและเอกชน พบวาตงแตป พ.ศ. 2532 เปนตนมา สดสวนของแพทยททางานในภาครฐไดลดลง ขณะทในภาคเอกชนกลบเพมขน โดยรอยละของแพทยททางานในภาคเอกชน เพมจาก 6.7 ในป พ.ศ. 2514 เปน 24.7 ในป พ.ศ.2538 ในขณะทภาครฐไดลดลงจากรอยละ 81.9 เปน 70.9 ในชวงเวลาเดยวกน สวนในภมภาค มโรงพยาบาลทมฐานะเปนโรงเรยนแพทยอย 5 แหง โรงพยาบาลในภมภาค 24 แหง และโรงพยาบาลหรอสถาบนทรกษาโรคเฉพาะทาง 25 แหง หากประเทศไทยจะพจารณาเปนระดบจงหวด พบวามโรงพยาบาลทวไปรวม 67 แหงครอบคลมทกจงหวด (โดยแตเดมมอย 75 แหง แตในป พ.ศ. 2539 โรงพยาบาลทวไป 8 แหงไดปรบโรงพยาบาลศนย จงทาใหเหลอโรงพยาบาลทวไปในภมภาค 67 แหง) และยงมโรงพยาบาลอก 51 แหง เปนโรงพยาบาลทอยภายใตองคกรตางๆของ กระทรวงมหาดไทย ในระดบอาเภอมโรงพยาบาลชมชนรวม 703 แหง สามารถครอบคลมพนททกตาบลได นอกจากนยงม โรงพยาบาลสาขา อก 3 แหง และศนยบรการสขภาพของเทศบาลอก 132 แหง ในระดบตาบลสารวจพบวามสถานอนามย 9,689 แหงครอบคลมทกตาบล และในบางตาบลยงมสถานอนามย มากกวา 1 แหง สวนในระดบหมบาน ในป พ.ศ. 2541 ศนยสาธารณสขมลฐานชมชนจานวน 67,376 แหง มศนยสาธารณสขมลฐานชมชนเมองจานวน 1,732 แหง ในสวนของโรงพยาบาลเอกชนพบวามโรงพยาบาลจานวน 473 แหง และคลนกอกจานวน 12,206 แหง นโยบายสงเสรมใหประเทศไทยเปนศนยกลางการแพทยแหงเอเชย (Medical Hub) เชน การสงเสรมการทองเทยวเชงสขภาพ ทนตกรรม สปา และนวดแผนไทย ซงเปนนโยบาย

7

สาคญของรฐบาลเกยวกบการพฒนาสขภาพ ทตองการใหบรการทางการแพทย เปนนโยบายเชงเศรษฐกจการคาเสร และ Medical Hub เปนการเปดโอกาสใหเกดการขยายตวของภาคธรกจสขภาพอยางกวางขวาง การขยายตลาดจะทาใหเกดอปสงคตอบรการและบคลากรทางการแพทย เพอใหบรการเพมขนจงจะทาใหเกดการขาดแคลนบคลากรทางการแพทย

จากสถตจานวนผปวยชาวตางประเทศท เขา รบบรการทางการแพทยใน โรงพยาบาลเอกชนไทยพบวาในป พ.ศ.2544-2547 ไดมผปวยจากประเทศในกลมเอเชยใตเขารบบรการทางการแพทยทประเทศไทย โดยในปพ.ศ.2544 จานวน 34,857 ราย ปพ.ศ.2545 จานวน 47,555 ราย ป 2546 จานวน 69,574 ราย และป พ.ศ. 2547 จานวน 107,627 ราย โดยมอตราการเตบโตโดยเฉลยรอยละ 46 สาหรบผปวยชาวบงกลาเทศในป พ.ศ. 2546 มจานวน 34,051 รายและในป 2547 มจานวน 40,100 ราย มอตราการเตบโตเพมขนรอยละ 14

มาเลเซยเปนเพยงประเทศหนงในเอเชยทหวงจะทาเงนจากอตสาหกรรมทองเทยวเพอสขภาพ จานวนชาวตางชาตทเดนทางไปรกษาโรคในมาเลเซยเพมขนเปนสองเทาในชวงสามปทผานมา จาก 44,000 คน เปน 102,000 คน

สงคโปรเปนหนงในผบกเบกการทองเทยวเพอสขภาพ เมอปพ.ศ.2546 ไดดงผปวยชาวตางชาตไดกวา 150,000 คน ขณะเดยวกนรฐบาลสงคโปรไดตงเปาไววาจะเกน 1 ลานคนภายในป 2555 อนเดยกดงลกคาไดประมาณ 12,000 คนเมอปทแลว ทวรเพอสขภาพของบรษทแหงหนงเสนอแพกเกจหลายรปแบบมาก อาท ทาเลเซอรพรอมเทยวทจมาฮาล มาเลเซยกาลงเรงผลกดนทวรเพอสขภาพโดยวางแผนทาเวบไซตและจดเทรดแฟรตามทตางๆ โดยไปจดไกลถงดไบ และในอเมรกาเหนอ แตพฒนาการททาใหอตสาหกรรม ทองเทยวเพอสขภาพของมาเลเซยกาวหนายงกวาใครคอ การยกเลกกฎหมายแพทยและทนตแพทย กฏหมายฉบบนมกอนทมาเลเซยจะไดเอกราชจากองกฤษ ซงมขอหามไมใหแพทยโปรโมตบรการของตนเอง และไดหามโรงพยาบาลแจงใหประชาชนทาบวาสามารถใหบรการอะไรบาง กระทรวงสาธารณสขของมาเลเซยได ประกาศวาโรงพยาบาลและแพกเกจทวรตางๆสามารถโปรโมทบรการในตางประเทศได แมวายงไมมการแกไขกฎหมายนอยางเปน ทางการ แตบรรดาเจาของโรงพยาบาลรสกมอสระมากขนทจะไปโปรโมตในตางประเทศ

จานวนผปวยตางชาต 10 อนดบแรกทใชบรการโรงพยาบาลเอกชนไทย

8

จานวนผปวยตางชาตในแตละป สญชาต

2544 2545 2546 2547 2548 ญปน 118,170 131,584 162,909 247,238 185,616

สหรฐอเมรกา 49,253 59,402 85,292 118,771 132,239 องกฤษ 36,778 41,599 74,856 95,941 108,156

ตะวนออกกลาง n.a. 20,004 34,704 71,051 98,541 เอเชยใต 34,857 47,555 69,574 107,627 98,308 อาเซยน n.a. n.a. 36,708 93,516 74,178

ไตหวน/จน 26,893 27,438 46,624 57,051 57,279 เยอรมน 19,057 18,923 37,055 40,180 42,798

ออสเตรเลย 14,265 16,479 24,228 35,092 40,161 ฝรงเศส 16,102 17,679 25,582 32,409 36,175

ทมา : ขอมลจากโรงพยาบาลเอกชนไทย 30 แหง รวบรวมโดยกรมสงเสรมการสงออก หมายเหต 1.ตวเลขตงแตป 2546 เปนตวเลขทรวมจานวนการ revisit ดวย 2.ป 2548 โรงพยาบาลเอกชนไทยสวนใหญไมใหความสาคญกบการเกบขอมลแยกรายสญชาต สถานพยาบาลทวประเทศ รวม

กรงเทพมหานคร 3,687 81

15,031 21 469 102

15,500

รวมสวนภมภาค 13,113 177 19,092 65 1214 242 20,306

รวมทงหมด 16,800 258

34,123 86 1,683 344 35,806

มทนา พนานรามยและสมชาย สขสรเสรกล(2539:28)ศกษาลกษณะความเจบปวย ศกษาตวกาหนดภาวะการเจบปวย การใชบรการดานการรกษาพยาบาลจากแพทย พยากรณภาวะการเจบปวยและการใชบรการดานการรกษาพยาบาลจากแพยในอนาคต พยากรณและเปรยบเทยบอปสงคและอปทานของแพทย ใหขอเสนอแนะเชงนโยบายเกยวกบการผลตแพทยในอนาคต ผลการศกษาพบวา อตราการเจบปวยของประชาชนไทยอยในระดบทสงมากประมาณรอยละ 41 ของประชาชนไทยในเรองพฤตกรรมการรกษาพยาบาลเมอเจบปวยพบวา

9

ผปวยสวนใหญจะเลอกใชบรการจากบลากรทไมใชแพทยเปนทางเลอกครงแรก ทางเลอกทมากอนดบรองลงไปคอ การไปพบแพทย การใชบรการจากแพทย เมอเจบปวยนนการเขาถงบรการของแพทยมผลกระทบอยางเดนชดในการเพมอตราใชบรการการศกษาทสงขนมอทธพลในการเพมอตราการใชบรการจากแพทยเมอตนเองหรอผอยในความดแลเจบปวยแตผลกระทบของการศกษาดเหมอนจะลดลงตามอายของผปวย เดกทปวยใน ครอบครวททาการเกษตรจะมอตราการใชบรการจากแพทยตา ผใหญในภาคการเกษตรตออตราการใชบรการจากแพทยเปลยนแปลงตามอายและโรคกลาวคอ หากเกษตรกรปวยดวยโรคของระบบทางกลามเนอเสนเอน กระดก โรคของระบบทางเดนอาหาร โรคผวหนงและภมแพแลว มกจะมอตราการใชบรการจากแพทยสงกวาบคลกลมอนๆ อยางไรกตามความตองการแพทยทประมาณมาขางตนคานวณจากบรการทใหแกคนไขนอกเทานนหากนาบรการทใหแกคนไขในมากคดดวย ความตองการแพทยจะเพมขนอประมาณรอยละ 11.26 ซงจะมผลทาใหไดขอสรปวามการขาดแคลนแพทยอยแลวในปจจบนนและการแกไขปญหาการขาดแคลนดงกลาวตองใชเวลานานกวาทกลาวมาขางตนอกประมาณ 5 ป

ผทสะทอนปญหานใหเหนเปนรปธรรมไดดกคอ นายแพทยพนจ กลละวณชย เลขาธการแพทยสภาคนปจจบน ซงไดแสดงทศนะไวในหนงสอพมพมตชน เมอเดอนกนยายน 2547 วา “การทจะเอาชาวตางชาตมาใชบรการทางการแพทย ประเทศไทยจะตองคดใหหนก ละเอยด รอบคอบ อยางโปรงใส เชน ขอมลขณะนประเทศไทยมแพทยนอยมากคอ 27,000 คน โดยประมาณทยงทาตวเปนแพทยอย หรอแพทย 1 คนตอประชากร 2,400 คน ซงถอวานอยมาก เมอเทยบกบสงคโปร ฮองกง ยโรป อเมรกา ถามชาวตางชาตเขามารกษาในประเทศมาก ในขณะทแพทยไทยยงไมพอ โรงพยาบาลเอกชน แพทยททางานเอาชนและในเมอมผปวยทเอกชนมากและจานวนแพทยไมเพยงพอ แพทยททางานใหภาครฐกจะลาออก ปญหาการดแลผปวย 30 บาทและผทจะเปนครหรออาจารยแพทยจะเกดขน

สมนไพรไทยกเปนอกผลตภณฑหนงทถกตงความหวงไววา จะเปน 1 ในปจจย 3 ดานทจะทาใหไทยกาวสการเปน Medical Hub of Asia ถงแมไทยจะไดชอวาเปนประเทศทมสมนไพรจานวนมากทจะชวยรกษาโรคไดหลากหลายชนด แตทผานมาการพฒนาสมนไพรเพอทาเปนยารกษาโรคกลบไมคบหนาเทาทควร พ.ญ.เพญนภา ทรพยเจรญ รองอธบดกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข กลาววา พฒนายาไทยมการพฒนานอยมาก ปจจบนมยารอขอขนทะเบยนตารบเกอบ 1,000 ตารบ แตกลบมการขนทะเบยนไดนอยมาก และยาทขนทะเบยนสวนใหญกเปนเพยงยาสามญประจาบานทมการผลตในรปแบบเดม ๆ เชน ยาลกกลอน ยานา ยาผง แตหากจะบรรจแคปซล หรอผลตยาในรปแบบแผนปจจบน ทตองใชเทคโนโลยชนสงกมขนตอนมากจนไมสามารถขนทะเบยนตารบยาได หมอยาแตละคนจงตองผลตยาดวยแรงงานคน เครองไมเครองมอทพอจะหาไดจากทองถน บางครงสงผลใหเกดการปนเปอน ทาให

10

คณภาพยาลดลง ทงทมสรรพคณด อกทงการผลตสมนไพรในรปแบบยาไทยเพอรกษาโรคแบบองครวม ประเทศไทยจะตองใชสมนไพรหลาย ๆ ชนดรวมกนเปนตารบ สมนไพรบางชนดอาจเพมฤทธของสมนไพรบางชนดในตารบเดยวกนได บางชนดสามารถตานพษ ในสมนไพรอกชนดได หรออาจเปนตวชวยในการออกฤทธของตารบยานนใหรวดเรวยงขน ยาไทยจงตองกนเปนตารบ ถากนเพยงสมนไพรเดยว ๆ จะเปนเพยงกระสายยา ตวอยางนาสมนไพรทวางขายตามทองตลาด รวมไปถงชาชงตาง ๆ ถงแมจะยงไมไดประกอบตวยาหลกลงไปในตารบกใหผลรกษาในอาการตางๆได หมอเพญนภายนยนวาหากประเทศไทยกนยาทงตารบจะไดผลมากยงขน สวนอปสรรคทสาคญกคอ ปจจบนประเทศไทยใหความสาคญกบการวจยและการผลตสมนไพรเพยงชนดเดยวมากกวายาเปนตารบซงขนตอนการพสจนวจยจะกนระยะเวลายาวนานมาก เนองจากจะตองมผลพสจนในคลนก ในสตวทดลองกอนจะมาทดลองในคน ในขณะทยาตารบของไทยมววฒนาการมายาวนาน เปนยาทมการจดสรรพคณ และบอกตอและกนกนมาหลายชวอายคน จะวาไปแลวกเทยบเทากบการวจยเชนกน แตตารบยาไทยยงไมมงานวจยในคลนกมาสนบสนนสงเสรมเพอการพฒนา ซงเปนงานวจยคอนขางยากตองผานบอรดจรยธรรมกอน หมอเพญนภา ยงยกตวอยางเคยมขอเสนองานวจยเกยวกบยาแกปวดเมอย ยาแกกษย โดยศกษายาธรณ สนฑฆาต ซงมสรรพคณแกปวดเมอย ครนเนอครนตว แตแพทยแผนปจจบนขอใหวจยเพยงอาการเดยวจงจะเปนผลอยางชดเจน ในขณะทอาการเจบไขอาจมอาการหลายอยางเกดขนในเวลาเดยวกน และมตวชวดมากทาใหนกวจยไมอยากวจยตารบยา ไทยประเทศไทยใหความสาคญกบตารบยาสมนไพรไทยนอยมาก ในขณะทประเทศอน ๆ กลบเหนความสาคญและเขามาเกบตวอยางสมนไพรไทยไปศกษาจนไดออกมาเปนตวยาและจดลขสทธไปกหลายตวแลวตอไปยาไทยคงถกกวาดตอนออกนอกประเทศ ประเทศไทยคงตองซอกนในราคาแพงทงทเปนสมนไพรไทย (นภาพร พานชชาต .. หมายเหตประชาชน

( เดลนวส วนท 30/09/2004)

11

2.2 แนวทาง นโยบาย และทศทางการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางทางการแพทยของเอเชย

นายอดม เมธาธารงคศร ผอานวยการสวนการลงทนการทองเทยวแหงประเทศไทย กลาววา จากการทประเทศไทยมขอไดเปรยบประเทศคแขงขนในดานเปนศนยการรกษาพยาบาลทมคณภาพและคาใชจายในการรกษาอยในระดบทผเขารบการรกษาสามารถรบได และยงเปนแหลงทองเทยว-ชอบปง แหงหนงในภมภาคอาเซยน ซงไดรบความสนใจจากตางประเทศเดนทางเขามารบการรกษาพยาบาลและทองเทยวเปนจานวนมาก

การจะรกษาความสามารถในการแขงขนในดานธรกจรกษาพยาบาล ตองใหความสาคญกบการประชาสมพนธการดาเนนการดานการตลาดทชกชวนใหกลมเปาหมายเดนทางมารบการรกษาพยาบาลในประเทศไทย ดวยเหตทมราคาคาบรการในการตรวจรกษาทสมเหตสมผล มแพทยผเชยวชาญ การใหความสะดวกและใหการตอนรบบรการทประทบใจนอกเหนอจากนยงเปนแหลงทองเทยวทผทเดนทางมารบการรกษาสามารถรบความพงพอใจทงสองอยางในการเดนทางมาประเทศไทย โดยการประชาสมพนธและการดาเนนงานดานการตลาดตองดาเนนไปอยางสมาเสมอ

โรงพยาบาลทใหบรการรกษาพยาบาลควรทจะมสานกงานตวแทนเพอดาเนนการดานการตลาด ประชาสมพนธและประสานงานดานขอมลการรกษาตลอดจนการจดสงผปวย สรางความโปรงใสและใหขอมลทชดเจนแกผทจะเขาการรกษาในราคาคาบรการ คาการตรวจรกษาของแพทย คายาและคาใชจายอนๆ ทง หนวยงานทเกยวของดานการเขาเมองควรรวมมอกนใหขนตอนการเขาเมองเปนไปดวยความสะดวก โดยเฉพาะรายกรณผปวยหนก

และตองสรางใหไทยเปนศนยกลางในดานเทคโนโลยดานการแพทย การวจย การสมมนาตลอดจนนทรรศการดานการแพทย จะเปนการสรางความนาเชอถอใหกบการใหบรการรกษาพยาบาลในประเทศไทย

“การเปนศนยกลางทางการรกษาพยาบาลเรองคณภาพเปนสงสาคญ สวนเรองแหลงทองเทยวของไทยเปนตวดงดดใหผทจะเขามารบการรกษาพยาบาลตดสนใจไดงายขน สงสาคญคอเทคโนโลยและบคลากรของโรงพยาบาล เอกชน รวมทงมาตราฐาน ISO กจะเปนสงทการนตคณภาพของโรงพยาบาลเอกชนไดเปนอยางด” นายอดมกลาว

สาหรบผลกระทบนโยบาย Medical Hub of Asia ตอระบบสาธารณสขไทย นน นพ.อดศร ภทราดลย รองคณบดฝายวางแผนและพฒนา คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดใหสมภาษณใน มตชนรายวน วนท 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2548 ปท 28 ฉบบท 9989 วา นโยบาย Medical Hub of Asia ของรฐบาล เพอสรางระบบการบรการสขภาพ

12

ไทยใหเปนทตองการของชาวตางชาต ใหชาวตางชาตเขามารบบรการทางการแพทย หรอการดแลสขภาพ นามาซงรายไดเขาประเทศโดยเฉพาะการบรการทางการแพทย ไดตงเปาหมายไวในป 2551 มเงนเขาประเทศทางดานนสงถง 80,000 ลานบาท ( มตชนรายวน 2548) หากมองดอยางผวเผนแลว นโยบาย Medical Hub of Asia นาจะเปนนโยบายทสวยหร สามารถทาเงนใหประเทศไดตามเปาทตงไว เพราะโรงพยาบาลเอกชนจานวนหลายแหงรบนโยบายนทนท

สมาคมโรงพยาบาลเอกชนทรวมตวกนเสนอผลการดาเนนงานตอเนองจนบดน เกอบ 2 ป ทกอยางดเปนไปตามเปา คอ จานวนผปวยตางชาตเขามาใชบรการทางการแพทยเพมขน และแนนอนเงนตราเขาประเทศตองเพมขน ทงในรปของการจายคาบรการทางการแพทยใหกบโรงพยาบาลโดยตรง และจากทางออมโดยตวผปวยเองหรอครอบครวเขามาพานกอยในประเทศในชวงเวลาทมารบบรการทางการแพทย ดงนน รฐบาลและโรงพยาบาลเอกชนเกอบทกแหงทเปดรบนโยบายน ตางพอใจกบนโยบาย Medical Hub of Asia

แตถามองลงไปลกๆ แลว นโยบาย Medical Hub of Asia กาลงเกดปญหากบโรงพยาบาลหลายๆ โรงพยาบาลในภาครฐ และเกดปญหากบโรงเรยนแพทยเกอบทกแหง และมใครคดบางวาปญหาทกาลงเกดขนนจะมผลกระทบกบปญหาดานสาธารณสขไทยอยางใหญหลวงในอนาคต นอกจากนนนโยบาย Medical Hub of Asia ยงจะเกดผลกระทบและทาลายระบบการบรการสขภาพทางการแพทยอนดงามของสงคมไทยในไมชา

หากจะกลาวผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากนโยบาย Medical Hub of Asia ตอระบบสาธารณสขไทยโดยรวม ออกเปนขอๆ ดงน

1.ผลกระทบตออตรากาลงของบคลากรทางดานสาธารณสขของประเทศ

ทกวนนอตรากาลงของบคลากรทางดานสาธารณสขของประเทศไทยยงไมเพยงพอ หรอเทยบกบจานวนประชากรของประเทศ ไมวาจะเปนอตรากาลงทางแพทย พยาบาล ทนตแพทย เภสชกร และอนๆ โดยเฉพาะแพทยมจานวนทยงขาดแคลนคอนขางสง แมวาขณะนมนโยบายผลตแพทยเพม จากประมาณปละ 1,000 คน เปนปละ 2,000 คนกตาม อก 10 ปขางหนา(ประมาณป พ.ศ.2561) ประเทศไทยยงคงมจานวนแพทยตอจานวนประชากรตากวามาตรฐานทควรจะเปนและตากวาประเทศอนทขางเคยง จะเหนไดอตรากาลงทางดานสาธารณสขขณะนและอก 10 ปขางหนา ยงไมเพยงพอตอการดแลรกษาสขภาพของประชาชนชาวไทย นโยบาย Medical Hub of Asia เขามา แนนอนตองถงบคลากรทางดานสาธารณสขจานวนหนง (ทขาดอยแลว) ไปใหบรการกบผปวยตางชาต

13

2.ผลกระทบตอการบรการผปวยในโรงพยาบาลภาครฐ เนองจากการลาออกของบคลากรดานสาธารณสข

นโยบาย Medical Hub of Asia ทาใหโรงพยาบาลทกแหงในภาคเอกชน สนองนโยบายเตมทเพอนามาซงรายไดของโรงพยาบาล ทาใหโรงพยาบาลเอกชนตองแขงขนกนเพอสรางศนยเชยวชาญในดานตางๆ ใหเกดขนในโรงพยาบาลของตนเอง เพอเปนจดขายใหกบคนไขตางชาต แนนอน บคลากรทางแพทยและพยาบาลทมความเชยวชาญเฉพาะทาง หรอมชอเสยงในภาคเอกชนยงไมมหรอไมเพยงพอ จงมการดงตวบคลากรเหลานจากภาครฐ โดยเสนอฐานเงนเดอนคาตอบแทนทสงกวาทไดรบจากภาครฐเปนจานวนมาก สงกวา 5 เทาถง 10 เทาหรอมากกวา จงทาใหเกดการลาออกของแพทยและพยาบาลจากภาครฐจานวนมาก

ตวอยางเชน มการลาออกของแพทยจากโรงพยาบาล สงกดสาธารณสขทวประเทศ ปละกวา 700 คน มา 3-4 ป ตดตอกน ทาใหเกดการขาดแคลนแพทย พยาบาล ทนตแพทย และเภสชกรในโรงพยาบาลภาครฐ ปญหาทตามมา ใคร? ทจะอยใหบรการกบผปวยยากไร ผปวยโครงการ 30 บาทรกษาทกโรค ผปวยประกนสงคม ซงเปนประชาชนคนไทยสวนใหญกวา 60 ลานคน

3.ผลกระทบตอการผลตนสตนกศกษาแพทย และแพทยเชยวชาญเฉพาะทางในโรงเรยนแพทย

เชนเดยวกบผลกระทบขอ 2 แตรนแรงกวา ใหผลกระทบทหลายคนอาจจะคาดไมถงวาจะเกดผลเสยตอระบบสาธารณสขไทยในอนาคตอยางรนแรง ซงนโยบาย Medical Hub of Asia ทาใหเกดความตองการแพทยทมความเชยวชาญเฉพาะทางลกลงไป โดยเฉพาะทเกงทมชอเสยงอยางมากในภาคเอกชน แนนอน แพทยทเกงและมชอเสยงเหลาน สวนใหญจะเปนอาจารยอยในโรงเรยนแพทย ซงแตละโรงเรยนแพทยตองใชเวลากวา 10 ปทจะสรางอาจารยแพทยแตละคน เรมจากสงไปเรยนเฉพาะทางทตางประเทศ แลวกลบมาพฒนาเทคนคการรกษาและการผาตดจนมชอเสยง และเปนตวจกรสาคญในการสอนนกเรยนแพทย สอนแพทยประจาบาน และการบรการผปวยทมารกษา

ขณะนเกดการซอตวอาจารยแพทยเหลาน(ขอใชคาวา "ซอตว" เพราะวามการเสนอคาตอบแทนสงถง 10-20 เทาทไดรบเงนเดอนจากโรงเรยนแพทย) ในชวงเวลา 2-3 ปหลงน มภาวะสมองไหลของอาจารยแพทย (เฉพาะอาจารยแพทยทเกงทมชอเสยง) จากโรงเรยนแพทยทงหมด ปละกวา 40-50 คน ไปสภาคเอกชน

14

ผลกระทบในเรองนทาใหอาจารยแพทยทเหลออยทางานหนกขน เพราะจะสรางอาจารยแพทยคนใหมไดตองใชเวลาหลายป ใคร? ทจะอยสอนนสตแพทย สอนแพทยประจาบาน ผลทตามมาในอนาคตอนไมไกล ทาใหคณภาพในการผลตแพทยหรอแพทยประจาบานเฉพาะทางดอยลง กทาใหระบบการบรการทางดานสาธารณสขไทยดอยลงในอนาคตอยางแนนอน

4.ผลกระทบตอคาตอบแทนแพทยและคาบรการทางการแพทย

เมอมคนไขชาวตางชาตเขามารบบรการรกษามากขน ผปวยเหลานสวนใหญมาจากประเทศทประชากรมรายไดคอนขางด และมระบบประกนทดแลอยางด ทาใหผปวยเหลานมทนทรพยทมากพอในการมาจายคาบรการใหกบระบบการบรการของบานประเทศไทย(ขณะนคาบรการทางการแพทย และคาตอบแทนแพทยยงไมสงนก) ทาใหเกดกระบวนการเพมคาตอบแทนแพทยและคาบรการทางการแพทย ตอผปวยตางชาตสงขน สงขนเรอยๆจะเปนการทาลายกาแพงคาตอบแทนและคาบรการทางการแพทยทดาเนนอยกบผปวยชาวไทย จะสงขนตามทาใหผปวยรสกวา "การบรการทางการแพทยเปนธรกจ" ไมเหมอนความรสกทมตอการบรการทางการแพทยในวฒนธรรมแบบไทยๆ ในอดต

เมอผปวยตองเสยคาบรการทแพง กยอมมความคาดหวงตอผลการรกษาและการบรการทสง เมอการบรการเกดปญหาผดพลาด(ซงเกดขนไดอยแลวในภาวะปกต) โดยแพทยทาทกอยางดแลวอยางไมประมาทกจะเกดการฟองรองกนขนระหวางผปวยกบแพทย เหตการณเชนนจะเกดมากขนเรอยๆซงประเทศไทยจะไมเคยเหนเหตการณเหลานในอดต จะเหนไดวา นโยบาย Medeical Hub of Asia จะมผลกระทบตอระบบสาธารณสขไทย ในปจจบนและในอนาคตอนใกล คอนขางจะรนแรงและนากลว

ป พ.ศ. 2549 ทผานพนไปถอวาเปนปทองของผประกอบการโรงพยาบาลเอกชนชนนาของไทย แมวาภาคธรกจโดยรวมจะตองประสบปญหาทงในดานราคานามนทปรบตวสงขน หรอแมแตเหตการณทางการเมอง แตปญหาเหลานแทบไมไดสงผลกระทบตอปรมาณคนไขตางชาตทเขามาใชบรการในโรงพยาบาลเหลานเอาเสยเลย ตรงกนขาม มการประเมนวายอดชาวตางชาตทเขารบการรกษาพยาบาลในปทผานมาสงกวา 1.2 ลานคน มากทสดในโลกเมอเปรยบเทยบกบยอดคนไขตางชาตในประเทศอนๆ และยงทาใหประเทศไทยกลายเปนผนาในตลาดการแพทยของเอเชยอยางชดเจน หรอมองอกนยหนง เปาหมายทจะกาวสการเปนศนยกลางการแพทยของเอเชย (Medical Hub of Asia) ไดบรรลผลสาเรจแลว อยางไรกตาม สงคโปรแชมปเกาและผเลนหนาใหมอยางอนเดย ตางกมงหวงในตลาดนไมนอยไปกวาไทยเชนกน ทง 2 ประเทศตางเรงเสรมจดเดนและลบจดดอยทมอยเพอหวงจะกาวแซงไทยใหไดในอนาคต

15

ผปวยตางชาตทมารกษาพยาบาลในไทยขณะนแบงไดเปน 3 กลมดวยกน กลมแรกเปนชาวตางประเทศททางานอยในประเทศไทยและใกลเคยง (expat.) เปนกลมใหญทสด ในสดสวนราว 60% ตามมาดวยชาวตางประเทศทบนเขามารกษาโดยตรงอก 30% สวนทเหลอเปนนกทองเทยวทมาแลวเกดเจบปวยหรออบตเหตจนตองเขารบการรกษา อยางไรกตาม ตลาดคนไขตางชาตทโรงพยาบาลเอกชนไทยใหความสนใจมากในขณะนม 3 กลมดวยกน กลมแรกเปนคนชนกลางทฐานะดเกนกวาจะไดสทธรบการรกษาฟร แตยงไมดพอหรอไมสนใจทจะซอประกนสขภาพ เมอเจบปวยกไมสามารถสคารกษาพยาบาลของโรงพยาบาลในประเทศได จงตองเดนทางมาใชบรการโรงพยาบาลในตางแดน คนตางชาตในกลมนเฉพาะทอเมรกาแหงเดยวกคาดวาจะมจานวนถง 52 ลานคนเลยทเดยว

"พวกนบางคนเปนเจาของกจการแตไมยอมซอประกน เพราะคดวามนแพงเกนไป แตถาตองทาการรกษาหรอผาตดใหญเขากจะมาเมองไทย เพราะทนไดมาตรฐาน หมอทนสวนใหญกจบจากอเมรกาทงนน" นพ.ชาตร ดวงเนตร ประธานคณะผบรหารศนยการแพทยกลมโรงพยาบาลกรงเทพอธบาย คนไขอกกลมหนงทโรงพยาบาลไทยกาลงพยายามเจาะตลาดแตยงไมประสบความสาเรจเทาใดนก ไดแก พนกงานองคกรตางๆ ทไดสวสดการจากนายจางและลกคาบรษทประกน โรงพยาบาลเอกชนชนนาของไทยทงบารงราษฎรและกลมโรงพยาบาลกรงเทพเรมเจาะตลาดคนไขในกลมนบางแลว โดยชจดขายสาคญในเรองมาตรฐานทอยในระดบสากลแตมราคาตากวา ซงตรงกบความตองการของเหลานายจางและบรษทประกนทตองการจะลดคาใชจายในดานนลง กลยทธการตลาดทนามาใชมทงการมงเจาะไปทแตละองคกรโดยตรง ดวยการออกไปโรดโชวแนะนาโรงพยาบาลและเชอเชญผบรหารของแตละองคกรมาเยยมชมโรงพยาบาลถงท รวมไปถงการตดตอผานบรษทททาธรกจทวรสขภาพ(medical tourism) "ตลาดนนาสนใจมาก เขาเองกสนใจ เพราะเขามพนกงานเปนแสนๆ คน สงมาทนจะถกกวาเยอะ แตเขากตองมาตรวจกอนวาโรงพยาบาลไหนทมาตรฐานใชได ประเทศไทยเองกเจรจาอย แตตดทวาสหภาพของเขาตอตาน แตประเทศไทยกคงไมหยดจะกลบไปคยกนอก" นพ.ชาตรกลาว เชนเดยวกบทางโรงพยาบาลบารงราษฎร ซง ศ.นพ.สน อนราษฎร ผอานวยการดานการแพทยกลมภมภาคเลาวา ขณะนโรงพยาบาลไดออกไปโรดโชวแนะนาตวและมหนวยงานทสนใจเขามาเยยมชมหลายแหงดวยทงทเปนบรษท ตวแทนองคกรตางๆ รวมไปถงบรษทประกน ทงจากอเมรกาและยโรป อยางไรกตาม ขณะนยงไมมความคบหนาจนถงขนตกลงเซนสญญากบ

16

หนวยงานใด ตลาดคนไขตางชาตอกกลมหนงทโรงพยาบาลเอกชน ไทยมองวาจะเปนตลาดสาคญอยางมากในอนาคตกคอ ผทไดรบสทธการรกษาพยาบาลฟร ไมวาจะเปนผมรายไดนอยหรอผสงอาย รวมไปถงประชาชนในบางประเทศทภาครฐมสวสดการดานการรกษาพยาบาล เชน ญปน องกฤษและกลมประเทศสแกนดเนเวย เปนตน อยางไรกตาม การจะเจาะตลาดคนไขกลมนผประกอบการไมสามารถทาไดเองโดยลาพงเหมอนทผานมา จาเปนตองอาศยความชวยเหลอจากภาครฐในการเจรจากนในระดบรฐบาลตอรฐบาล ซงหากประสบความสาเรจจะสรางรายไดเขาประเทศอกมหาศาล ทงจากการบรการดานการแพทย รวมไปถงภาคการทองเทยว "ถาประเทศไทยสามารถเจรจากบรฐบาลประเทศเหลานไดสาเรจ การทองเทยวแบบลองสเตยทประเทศไทยอยากใหเกดจะเกดแนนอน เพราะเวลาคนทจะเกษยณจะไปอยประเทศอนเขามกมโรคประจาตว เขาตองดวาประเทศนนๆ การแพทยดไหม แลวเขาตองจายเงนเองไหม ถาหากรฐบาลยอมจายเขากสามารถมาอยไดเปนปเลย นอกจากการเจรจากบตางประเทศในลกษณะของรฐบาลตอรฐบาลเพอเจาะตลาดเพมขนแลว สงทผประกอบการโรงพยาบาลเอกชนของไทยตองการความชวยเหลอจากภาครฐในขณะนมอก 3 ประการดวยกน ขอแรก ความสะดวกรวดเรวในการขอวซาเขาประเทศสาหรบผปวยและญาตทจะตดตามมา เนองจากคนไขทจะเดนทางมารกษาตวในประเทศไทยมกมอาการหนกหรอเปนโรคทตองการการดแลเปนพเศษอยแลว หากสามารถมาถงมอหมอไดเรวเทาใดกยงเปนผลดกบคนไขมากขนเทานน แตกระบวนการขอวซาสาหรบผปวยตางชาตในปจจบนยงตองใชเวลาหลายวน ซงไมเปนผลดตอคนไข ขอถดมา ขณะนยงไมมหนวยงานภาครฐททาหนาทดแลรบผดชอบการโปรโมตหรอสงเสรมการแพทยไทยในตลาดตางประเทศอยางจรงจง การทางานทกวนนขนอยกบวาหนวยงานใดทสนใจกตงคณะทางานขนมาทากนเอง มทงคณะทางานของกรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย กระทรวงการตางประเทศโดยทไมมการประสานกนของแตละหนวยงาน ทาใหงานทไดไมเกดผลมากเทาทควร สงทผประกอบการอยากเหนคอการมอบหมายใหหนวยงานใดหนวยงานหนงเปนผดแลโดยตรง มงบประมาณสาหรบผลกดนในเรองนอยางจรงจง โดยมหนวยงานอนพรอมใหการสนบสนน ซงแนวทางนในตางประเทศไดทากนแลวทงสงคโปรและเยอรมน ประการสดทาย การทาการตลาดและโรดโชวโดยภาครฐเปนตวตงตวตและมเอกชนเปนผเขารวม โดยตองมการวางแผนลวงหนาเพอเตรยมการทงในดานงบประมาณและขอมลตางๆ

17

ตอนนโรดโชวทเกดขนมนกะทนหนมากแลวงบประมาณกไมม ทกคนตองออกเองหมด ทาใหบางคนไปบางคนไมไป มนกไมเกดอมแพค อยางทเยอรมนทา เขารวมกนไปโรดโชวทตะวนออกกลาง ไปกนท 20 โรงพยาบาล จดกนทละเมอง เสรจเมองนยายไปเมองอน ของประเทศไทยกอยากจะเหนอยางน" ศ.นพ.สนยกตวอยาง ความสาเรจในการกาวขนสผนาในตลาดการแพทยตางชาตของไทยในปจจบนจะวาไปแลวเกดขนทงจากความตงใจและความโชคดประกอบกน ทวาตงใจกคอ โรงพยาบาลเอกชนของไทยเรมมความพยายามทจะยกระดบมาตรฐานคณภาพการรกษาพยาบาลและการบรการใหเขาสระดบสากลอยางเขมขนและจรงจงในชวงเกอบ 20ปทผานมา โรงพยาบาลหลายแหงไดพฒนาคณภาพบคลากรทงหมอ พยาบาล และเจาหนาทใหดขนมการดงตวผเชยวชาญดานการแพทยในสาขาตางๆ ทไปทางานอยในตางประเทศกลบมาทางานในไทยมการทมลงทนขยายงานทงในดานอาคารสถานทและเครองมออปกรณตางๆททนสมยไมนอยหนาโรงพยาบาลชนนาในตางประเทศซงตองใชเงนลงทนนบพนลานบาท ภาระหนจากเงนลงทนดงกลาว ซงสวนใหญเปนหนเงนกตางประเทศ เพมขนเกอบเปนสองเทาในทนททรฐบาลพล.อ.ชวลต ยงใจยทธ ประกาศลอยตวคาเงนบาท ชวงเวลาดงกลาวเปนภาวะยากลาบากทสดของโรงพยาบาลเอกชนไทย ไมเพยงตองเผชญปญหาภาระหนทเพมขนเทานนรายไดกยงหดหายไปดวยเมอกาลงซอของคนในประเทศหดตวลง แตในวกฤตกมโอกาสอยเชนกน คาเงนบาททออนตว ลงทาใหคาบรการของโรงพยาบาลไทยในสายตาของผปวยตางชาตถกลงตามไปดวย มาตรฐานการแพทยทสงขนขณะทราคาลดตาลงจงทาใหโรงพยาบาลไทยเรมถกจบตามองมากขน บวกเขากบความโชคดเมอ 60 Minutes รายการโทรทศนชอดงของสหรฐอเมรกาทาสารคดวพากษผลงานรฐบาลอเมรกนทปลอยใหราคาคารกษาพยาบาลในประเทศสงขนมากจนคนอเมรกนตองหาทางชวยตวเองดวยการออกเดนทางมารกษาตวในตางประเทศเพอลดคาใชจายซงหนงในนนคอโรงพยาบาลบารงราษฎรของไทย หลงจากรายการ 60 Minutes ออกอากาศ โรงพยาบาลบารงราษฎรไดรบอเมลตดตอสอบถามรายละเอยดจากผปวยอเมรกนทหลงไหลเขามาเพมมากขนพรอมๆกบการเปดตวของโรงพยาบาลไทยสการรบรของชาวโลกไปดวย

18

เหตการณ 9/11 ทเปนวนาศกรรมครงใหญของโลกในป 2544 สงผลในทางบวกตอโรงพยาบาลของไทยเชนกน เพราะคนไขชาวตะวนออกกลาง ซงเดมเคยเดนทางไปรกษาตวในอเมรกาและหลายประเทศในยโรปเรมขอวซาเขาประเทศเหลานนไดยากขน และถงแมจะเดนทางเขาประเทศไปไดแตกพบกบความอดอดใจจากทศนคตของคนอเมรกนทมตอคนตะวนออกกลาง จนในทสดตองมองหาทางเลอกใหมและตดสนใจมารกษาตวในประเทศไทยแทน ปจจบนชาวตะวนออกกลางเปนกลมคนไขตางชาตทมความสาคญและมอตราการเตบโตสงมากทสดกลมหนงเลย

"เดมคนตะวนออกกลางมาบานประเทศไทยเพอทองเทยวมาพกผอน เมอไดใชโรงพยาบาลแลวกเหนวามาตรฐานใชได ตอนหลงกเลยมากนเยอะ พอคนตะวนออกกลางมาผมคดวาตอนนคนตางชาตมาโรงพยาบาลในประเทศไทยมากทสดในโลก" นพ.ชาตรกลาว นอกจากจดเดนในดานมาตรฐานการแพทยทเทยบเทาระดบสากลและราคาทตากวา (world-class medicine at developing-world prices) อนเปนจดขายสาคญแลว ประเทศไทยยงมขอไดเปรยบในเรองของการบรการ ซงเปนจดเดนททวโลกใหการยอมรบ นอกจากนประเทศไทยยงเปนแหลงทองเทยวสาคญแหงหนง การเดนทางมารกษาพยาบาลในไทยยงสามารถพวงเรองการทองเทยวเสรมเขาไปได ไมวาจะเปนตวผปวยเองหรอญาตผปวยกตาม

ในขณะเดยวกน ผลกระทบของการทาขอตกลงทางการคาเสร (FTA) ตอสขภาพของคนไทยกจะสงผลกระทบในดานตางๆตอไปน คอ

1. ผลกระทบตอการขาดแคลนแพทย บคลากรอน ๆ และระบบบรการสาธารณสข นโยบายสงเสรมใหประเทศไทยเปนศนยกลางการแพทยแหงเอเชย (Medical Hub) เชน การสงเสรมการทองเทยวเชงสขภาพ ทนตกรรม สปา และนวดแผนไทย ซงเปนนโยบายสาคญของรฐบาลเกยวกบการพฒนาสขภาพนอกเหนอจากการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา เปนนโยบายทมองการใหบรการทางการแพทยเปนนโยบายเชงเศรษฐกจ FTA และ Medical Hub เปนการเปดโอกาสใหเกดการขยายตวของภาคธรกจสขภาพอยางกวางขวาง การขยายตลาดทาใหเกดอปสงคตอบรการและบคลากรทางการแพทยเพอใหบรการเพมขน และการทภาคเอกชนไมสามารถผลตบคลากรทางการแพทยไดดวยตนเองเพอใหไดผเชยวชาญทจะสามารถใหบรการแกชาวตางชาต จงทาใหตองดงบคลากรทางการแพทยไปจากภาครฐ ทาใหเกดการขาดแคลนบคลากรทางการแพทยซงจะสงผลกระทบตอนโยบายการสรางหลก ประกนสขภาพถวนหนาใหแกประชาชนได

19

จากการศกษาของกระทรวงพาณชยพบวาในป 2544 มผปวยตางชาตมาใชบรการจากโรงพยาบาลเอกชน 7 แหง มากถง 470,000 คน เพมขนจากป 2543 ถงรอยละ 38 ขณะทในป 2545 มจานวนผปวยตางชาต 630,000 ราย จากโรงพยาบาลเอกชน 33 แหง หากมคนไขจากตางประเทศมากขน ยอมเปนปจจยสาคญใหเกดการไหลของแพทยจากภาครฐ โดยเฉพาะชนบทเขาสภาคเอกชนเพมขน ดงการศกษาของ น.พ.ศภสนธ พรรณารโณทย และ ดร.ครรชต สขนาค ทพบวา “การเปดการคาเสรดานบรการ จะทาใหแพทยหลงไหลไปสภาคเอกชน การลงทนผลตแพทยสญเปลาไปถง 420 - 1,260 บานบาท ตอการรบรผปวยตางชาต 1 แสนคนตอป ขณะนประเทศไทยมแพทยนอยมาก ประมาณ 27,000 คน ทยงเปนแพทย หรอแพทยหนงคนตอประชาชนประมาณ 2,400 คน ซงถอวานอยมาก เมอเทยบกบสงคโปร ฮองกง ยโรป อเมรกา... ถาชาวตางชาตเขามารกษามากในขณะทแพทยไทยยงไมเพยงพอ ผทไดประโยชนแนนอน คอ โรงพยาบาลเอกชน แพทยททางานเอกชนและในเมอมผปวยทเอกชนมาก แพทยททางานใหภาครฐกจะลาออก และตวอยางผลกระทบตอสขภาพทไทยไดเจรจาจดทาความตาลงหนสวนเศรษฐกจไทย - ญปน (Japan - Thailand Economic Partnership Agreement, JTEPA) เรองการยอมรบใหเปดเสรบรการการแพทย โดยยนยอมใหคนญปนทปวย มารบการรกษาพยาบาลในประเทศไทยไดโดยสามารถเบกจายเงนจากกองทนสวสดการรกษาพยาบาลตามกฎหมายญปนในอตรา 70% นอกจากนนผลการวจยการใหบรการทนตกรรมในจงหวดภเกต ซงเปนจงหวดนารองการใหบรการกบชาวตางชาต พบวา หากคาดการณวา จากจานวนนกทองเทยวทงหมด จะมนกทองเทยวมาใชบรการทนตกรรมรอยละ 5 จะทาใหมชาวตางประเทศใชบรการทนตกรรมมากถง 72,671 คน จากจานวนนกทองเทยว 1,453,426 คน และเมอพจารณาจากศกยภาพดานทนตกรรมทมอยทงจากจานวนเกาอทาฟนและชวโมงทใชตอคนไขหนงคน ขณะนจงหวดภเกตสามารถรองรบคนไขทาฟนไดเพยง 60,840 คน ซงหากสนบสนนใหมชาวตางประเทศมาใชบรการเพมขนยอมสงผลกระทบตอการใชบรการของคนไทย ผลเสยทอาจจะเกดขน คอ การตองรอหรอเขาควในการรกษาพยาบาลทงในโรงพยาบาลรฐและเอกชน เพราะมจานวนคนรบบรการทเพมขน และการเขาไมถงบรการในกลมโรคทไมมความเรงดวน โดยอางเหตผลบคลากรไมเพยงพอ การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ชวยโปรโมทธรกจใหมรายแรกของเอเชย ในรปแบบ Dental Spa ซงกาลงเปนทนยมในกลมนกทองเทยวโดยเฉพาะชาวตางชาต ดาเนนการโดยแพทยผเชยวชาญดานทนตกรรม ทเลงเหนจดแขงของธรกจสปาควบคกบทนตกรรม และตองการดงดดนกทองเทยวตางชาตเขามาใชบรการและทองเทยวในเวลาเดยวกน ในชวงระยะเวลา 1-2 สปดาหของการรกษา ซงนกทองเทยวตางชาตสวนใหญเปนนกทองเทยวคณภาพ

20

เชน สเปน เยอรมน ฯลฯ ทตดสนใจเดนทางมารบบรการทางทนตกรรมผานการเยยมชมเวบไซตของคลนค และประทบ ใจจากการรกษาทมคณภาพและการบรการดวยรอยยมทอบอนตามอปนสยคนไทย ทาใหตางชาตอยากเขามาใชบรการ จนเปนทกลาวขานผานสอตาง ๆ ในตางประเทศ รวมทงนกทองเทยวชาวไทยทพานกในประเทศและตางประเทศทเดนทางกลบมาเยยมเยอน จงนบไดวาเปนอกธรกจหนงทตอบสนองนโยบายการสงเสรมใหประเทศไทยกาวสความเปนศนยกลางดานการแพทยของเอเชย ทงยงสามารถสรางรายไดดานการทองเทยวนอกเหนอจากนกทองเทยวคณภาพกลมเปาหมายอน ๆ อาท กลม Mice กลม Golf กลม Diving ฯลฯ ทงน จดเดนทเปนเอกลกษณของคลนคจะเนนการนวดเพอผอนคลายความตงเครยดใหกบคนไขกอนหรอหลงการตรวจรกษาทางทนตกรรม เนองจากความกลวการรกษาฟน ทงยงลดความเมอยลาจากการเดนทางในกรณนกทองเทยวชาวตางชาตทออนเพลยจากการเดนทาง

ปจจบนตลาดทองเทยวเพอสขภาพกาลงได รบความนยมสงโดยเฉพาะชาวตางชาต ทเดนทางมาใชบรการทางการแพทยโดยตรง เชน ทาฟน ผาตด ศลยกรรม รวมถงการเขารบบรการสปา ในป 2546-ปจจบน ไทยมรายไดจากนกทองเทยวกลมนประมาณ 7,650 ลานบาท และตงเปารายไดในป 2548-2549 จะเพมเปน 13,275 ลานบาท เพราะมนใจวาตางชาตเรมใหความเชอถอการรกษาพยาบาลของวงการแพทยไทย ประกอบกบ ททท.พยายามใหการสนบสนนดานการตลาดดวยการจดโรดโชวรรวมกน หรอการประชาสมพนธทางสอตาง ๆ ในตางประเทศ

21

2.3 ยทธศาสตรการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางทางการแพทยของเอเซย

รฐบาลกไดกาหนดยทธศาสตรการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพ

ของเอเชย(Medical Hub of Asia) โดยคณหญงสดารตน เกยราพนธ รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขในรฐบาลทแลว (ของพรรไทยรกไทย) ไดกลาววา รฐบาลประกาศนโยบายชดเจนทจะทาใหเมองไทย กาวสการเปน World Health Service Center โดยเรมจากการเปนศนยกลางสขภาพของเอเชย และไดจดสรรงบกวา 2,600 ลานบาท มระยะเวลาดาเนนการ 5 ป (2547-2551) โดยพฒนาจดขายบรการทางการแพทยและสาธารสขไว 3 ดาน คอ

1. กลมธรกจบรการรกษาพยาบาล เนนความเปนเลศในการบรการทางการแพทย

มการประเมนรายไดไวทประมาณ 142,899 ลานบาท

2. กลมบรการสงเสรมสขภาพ ไดแกธรกจสปา บรการนวดแผนไทย และทองเทยวเชงสขภาพ ประเมนตวเลขกลมนไวท 50,419 ลานบาท

3. ธรกจผลตภณฑสขภาพและสมนไพร ตงเปาหมายของรายไดกลมน ประมาณ 17,500 ลานบาท

นายแพทย วพธ พลเจรญ อดตผอานวยการสถาบนวจยระบบสาธารณสข ยนยนวากระทรวงสาธารณสข ไดเสนอแผนยทธศาสตรนไวตงแตป 2546 และไดใหขอสงเกตไววา การวเคราะหจดแขงของประเทศไทยในเรองการบรการสขภาพคนไทยดแลว แตจดออนทสดของประเทศไทยคอปญหาการกระจายทรพยากรมนษย บคลากรในระบบบรการซงในชวง 4-5 ป ทผานมาน รฐบาลพยายามทา redistribution บคคลแตปญหาใหญคอใชเครองมอทางแผนงบประมาณอยางเดยว ใชวธการบบใหเกดการกระจาย แตกลบพบวาคนจากภารรฐลาออกมาอยกบเอกชนเปนจานวนมากและสงทกระทรวงสาธารณสขตองตระหนกคอรายไดและผลประโยชนจากการนาเขาจากศนยกลางสขภาพของเอเชยจะนามากระจายเพอแกไขปญหาการขาดแคลนทรพยากรในนโยบายสขภาพอยางไร

ขอหวงใยของ นายแพทยวพธฯ ดงกลาว ดจะสอดคลองกบงานวจยจากการ

สมมนาวชาการประจาป ของคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ซงเสนอโดยนายแพทย ศภสทธ พรรณารโณทยและครรชต สขนาค (เมอวนท 17 สงหาคม 2547) สรปวา การเปดการคาเสรดานบรการทเนนสรางประเทศไทยใหเปนศนยกลางสขภาพ(Medical Hub) ใหบรการผปวยตางชาตจะทาใหแพทยหลงไหลไปสภาคเอกชน การลงทนผลตแพทยสญเปลาไป

22

ถง 420-1260 ลานบาทตอการรบผปวยตางชาต 1 แสนคนตอป ทาใหระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา หรอทรจกกนในนามนโยบาย 30 บาทรกษาทกโรค มคณภาพดอยลง ทาใหประชาชนตองหนไปพง โรงพยาบาลเอกชนมากขน

อยางไรกดภาคเอกชนสวนใหญดเหมอนจะสนบสนนยทธศาสตรนกนถวนหนา

ไมเวนแมแตผบรหารโรงเรยนแพทยของรฐบางแหงกเตรยมพรอมทจะสนบสนน ถารฐบาลจะไดปรบเปลยนกฎเกณฑบางอยางใหโรงพยาบาล มหาวทยาลยสามารถเกบเงนจากคนไขพเศษไดเพมขน เพอประโยชนในการเรยนการสอนการวจยและพฒนาบคลากร

23

2.4 การดาเนนการพฒนาศนยกลางทางการแพทยของตางประเทศ

การดาเนนการ การพฒนาศนยกลางทางการแพทย หรอ Medical Hub นน ไมไดเกดขนเฉพาะในประเทศไทยเทานน แตเกดขนในหลายๆประเทศทวโลก และมเปาหมาย วตถประสงค วธการดาเนนการ และปญหาอปสรรคแตกตางกนออกไป ในการศกษาในครงนมงศกษาการดาเนนการการพฒนาศนยกลางทางการแพทยของประเทศในแถบเอเชยและออสเตรเลยเทานน เนองจากมสภาพของภมภาคและการเกดโรคและรปแบบการดาเนนการทคลายๆกนและการศกษาถงการพฒนาการของตางประเทศกเพอเปนการเรยนรและเขาใจบทเรยนหรอถอดบทเรยน (lesson to be learnt) เพอนามาเปรยบเทยบ วเคราะหและเสนอแนะตอไป

2.4.1 สงคโปร

สงคโปรเปนประเทศหนงในเอเซยทตงเปาจะพฒนาตนเองใหเปนศนยกลางการบรหารดานการดแลสขภาพ (Hub for Healthcare Services in Asia) มการจดตงคณะทางาน ชอ “ HSWG(The Healthcare Services Working Group) ขนมาดาเนนการศกษาและวางแนวทางเพอเสนอแนะตอรฐบาลสงคโปร

คณะทางานชดดงกลาวไดทาการทบทวน และศกษาขอมล ขอเทจจรงตางๆท

เกยวของและเสนอกลยทธทจะสงเสรมใหมการแขงขนเพอพฒนาไปสการเปนศนยกลางทางการแพทย (medical hub)

ในขอมลพนฐานเกยวกบผปวยชาวตางๆในตลาดสขภาพของสงคโปร ซงสงคโปร

ไดมาจาก คณะกรรมการการทองเทยวของสงคโปร (Singapore Tourism Board : STB) ซงไดมการทาการสารวจจากนกทองเทยวตางชาต พบวา จากนกทองเทยวทเดนทางเขาสงคโปร ปละประมาณ 6 ลานคน จะมผปวยทเปนคนตางชาต (foreign patients) ประมาณ 1.5 แสนคน ทเดนทางเขามารบการรกษาในสงคโปรในป ค.ศ. 2005 มคาใชจายทเกดจากการรกษาประมาณ 345 ลานเหรยญสงคโปร (S$ 345 million) ตอป หากเปรยบเทยบกบผปวยทเดนทางเขาไป

24

รกษาตวท สหรฐอเมรกา ในปเดยวกน (2002) พบวาจะทารายไดเขาสหรฐอเมรการาวๆ 915 ลานเหรยญอเมรกน (US$ 915 million) (ขอมลจาก US Trade and Industry Outlook 2000) และผทเขาไปรกษากไมไดรกษาในโรงพยาบาลรฐ แตไปรกษาทโรงพยาบาลหรอสถานพยาบาลเอกชน เชน Mayo Clinic เปนตน

กระทรวงสาธารณสขของสงคโปร ไดมการเกบรวบรวมขอมลในเชงการบรหาร

เกยวกบการรกษาผปวยในโรงพยาบาลโดยมการจาแนกเปน 3 กลม คอ ผปวยใน (inpatient) ผปวยนอก (outpatient) และ การเขารบการผาตดแบบ day surgery พบวา จานวนผปวยทเปนชาวตางชาตจะลดตาลงอยางเหนไดชด ในชวงทมวกฤตการณทางการเงนในเอเซย โดยพบวา ผปวยทเปนชาวตางชาตทเขาไปรกษาในสงคโปรสวนใหญ รอยละ 70-85 เปนชาวอนโดนเซย และมาเลเซย

สงคโปรพจารณาวา ตนเองตงอยศนยกลางของเอเซยแปซฟค (central location) มเครอขายการเดนทางและระบบเทคโนโลยสารสนเทศทด รวมทงมโครงสรางพนฐานในการใหบรการทด (good travel network, good it, and good service infrastructure) อยางไรกตาม สงคโปรกยงมจดออนอยางมากในเรอง คาทพกอาศย และคาบรการทสงมาก และถกโจมตจากประเทศเพอนบานอยางรนแรงจากการทโรงพยาบาลเอกชนในสงคโปรไดลงโฆษณา การใหบรการทางการแพทยในหนงสอพมพ และสมดหนาเหลองในประเทศเพอนบาน ปรากฎการณดงกลาวสงผลใหสงคโปรเปลยนกรอบแนวคดใหม (paradigm shift) จากการเปนศนยกลางการใหบรการทางการแพทยไปเปนศนยกลางการฝกอบรม (training curb service hub) โดยพจารณาผลลพธทจะเกดขนคอ ประการแรก สงคโปรมองวา การฝกอบรมจะเปนการสรางความสมพนธในเชงวชาชพ ใหเปนพเลยง (mentorship) แกสมาชก และ ผทไดรบการฝกอบรมจากสงคโปร เมอกลบไปใหบรการทางการแพทย จะสงตอผปวยใหกบสงคโปร ในรายกรณทผปวยตองการบรการทางการแพทยทดกวา โดยไมตองลงโฆษณา ประการทสอง การฝกอบรมจะสวนหนงของการสรางเครอขายในการฝกอบรมกบสถาบนอนๆทวโลก โดยเฉพาะประเทศทกาลงแสวงหาความรวมมอกบเอเซย เพอสงตอโครงการฝกอบรม สงคโปรกจะสามารถเปนสถานทหลกในภมภาค ประการทสาม การฝกอบรมเปนวธการทดทสด ทจะพฒนาการใหบรการในแงตางๆ

25

ดงนนสงคโปรกาลงพฒนาเพอสรางศกยภาพของการเปนมออาชพ(Professional Capacity) ทงในตวโครงสรางพนฐานและตวบคลากร อกทงอาศยความรวมมอระหวางภาครฐ เพอสรางความแขงแกรงใหเกดขนในการพฒนาการใหบรการดานการรกษาพยาบาลเพอเปนศนยกลางทางการแพทย

ประเทศสงคโปรเปนประเทศทใหความสาคญกบธรกจรกษาพยาบาลในฐานะทเปนธรกจทสาคญสาหรบนาเงนตราเขาสประเทศ โดยมผปวยจากประเทศในเอเซย เชนมาเลเซย, อนโดนเซย, บงกลาเทศ, ศรลงกาฯ เดนทางเขามารบการรกษาพยาบาล จากรายงานการศกษาของคณะทางาน The Healthcare Service Working Group (HSWG) ทเสนอตอ Service Subcommittee และ Economic Review Committee ของสงคโปรไดแสดงถงวสยทศนทจะพฒนาสงคโปรเปนศนยใหบรการรกษาพยาบาลของเอเชย (Healthcare Services Hub in Asia) โดยตงเปาหมายวาในป พ.ศ.2550 จะมผปวยเขารบการรกษาพยาบาลทสงคโปร จานวน 500,000 ราย และจานวน 1,000,000 รายในปพ.ศ.2555 ซงจะกอใหเกดรายไดจากการใหบรการรกษาพยาบาลจานวน 1,500 ลานดอลลารสงคโปร และ 3,000 ลานดอลลารสงคโปรโดยลาดบ ซงเปนสดสวนในมลคาผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) รอยละ 0.55 และ 0.95 จากรายงานของ HSWG พบวาภายหลงวกฤตทางการเงนในป พ.ศ.2540 จานวนผปวยเขารบการรกษาพยาบาลทสงคโปรลดจานวนลง ทงนเนองจากสงคโปรมประเทศ คแขงในธรกจรกษาพยาบาลเพมขน และประเทศเหลานนไดดาเนนการประชาสมพนธและใชกลยทธทางดานการตลาด เพอชกชวนใหเขารบการรกษาในประเทศนนๆ ดวยการจงใจในลกษณะราคาถกกวา คณภาพดกวาหรอเทาเทยมกน ในขณะทประเทศคแขงขนไดพฒนาในดานการใหบรการรกษาพยาบาล เทคโนโลยการบรหารจดการธรกจรกษาพยาบาล และการใชกลยทธของการทองเทยวและการรกษาพยาบาลรวมกนในลกษณะ Check-in and Check up Packages ไดสงผลกระทบตอจานวนผเขารบการรกษาในสงคโปร

การดาเนนการทจะพฒนาใหสงคโปรเปนศนยทางดาน Clinical Medical Hub ในเอเชยเปนศนยของเทคโนโลยและผเชยวชาญทางการแพทย สาหรบตลาดในประเทศบงกลาเทศสงคโปรไดมการประชาสมพนธผานสอทางดานหนงสอพมพรายวนใหทราบวาสงคโปรเปนศนยแหงผเชยวชาญและการรกษาพยาบาลโรคหวใจ (Cardiology) พรอมกบการปรบลดขนตอนดานการเขาเมอง โดยในกรณประเทศบงกลาเทศไดมการใหความสะดวกแกผทจะเดนทางไปรกษาพยาบาลทสงคโปร เชนการใหวซาในลกษณะ On arrival แกผปวยหนก การใหความสะดวกดานวซาแกผทไดรบการตอบรบการเขารกษาจากโรงพยาบาลสงคโปร

26

การสราง One-stop Centre เพอใหบรการแกผทเดนทางมาไปรบรกษาพยาบาล โดยศนยดงกลาวจะใหขอมลดานการรกษาพยาบาล ใหขอมลนายแพทยผเชยวชาญ, โรงพยาบาล, สถานทพก, ขนตอนดานการเขาเมอง เปนตน การสรางความโปรงใสในดานคาใชจายในการรกษาพยาบาล เชน การใหขอมลทชดเจนในดานการตรวจรกษา คายา เปนตน

สญชาต ขอมลกระทรวงสาธารณสข ขอมลการทองเทยว

อนโดนเซย

45.0 %

74.0 %

มาเลเซย

23.7 %

10.0 %

สหรฐอเมรกา / แคนาดา

4.1 %

ไมมขอมล

อนเดย / ปากสถาน / ศรลงกา

3.2 % ไมมขอมล

บรไน 1.7 % ไมมขอมล สญชาตอนๆ 22.3 % 16.0 %

แหลงทมา : ขอมลการรบผปวย กระทรวงสาธารณสขสงคโปร (ประมาณการ จากป 1996-2000) และจากการสารวจของการทองเทยวแหงสงคโปร (STB Survey) ป 2000 จากการสารวจความคดเหนชาวตางชาตผทเขามารบการรกษาในสถานพยาบาล

ของสงคโปร โดยการทองเทยวของสงคโปร พบวา ชาวตางชาต รอยละ 72 เลอกมารกษาทสงคโปร เพราะ คณภาพสง (high quality) ในขณะทรอยละ 31 ของผปวยเปนผทไดรบการแนะนาและใหสงตอทสงคโปร โดยมผปวยเปนผทไดรบการแนะนาและใหสงตอมาทสงคโปร

27

โดยผปวยตางชาตระบวา สงคโปรมแพทย ผเชยวชาญเฉพาะทางทงการรกษาโดยเปนผปวยในและการเขารบการผาตด สงคโปรมแพทยผเชยวชาญทขนทะเบยนไวในสาขาตางๆคอ สาขา (Cardiology) สาขา (Oncology) สาขา (Urology) และสาขา (Obstetrics)

ในขณะทผปวยนอกทมารกษาจะไดแกการมาตรวจรกษาทางดานการตรวจสขภาพรางกาย (Physical Examination) การตรวจตา และการขอคาปรกษาดาน (gynecological consultation)

ในดานโครงสรางของระบบสาธารณสข สงคโปรไดมการจดสถานพยาบาล

ออกเปน ขนตน (primary) ขนกลาง และขนสง (tertiary and quaternary) และมโรงพยาบาลเครอขายเปน Sing Health และ National Health Group โดยโรงพยาบาลหลก ไดแก Parkway และ Raffles Medical

ในป 2000 สงคโปรมการตงเปาหมายสาหรบการใหบรการทางการแพทยสาหรบ

ตลาดในเอเซยเพมขน เปนรอยละ 1 ในสวนแบงการตลาดสขภาพ และเพมขนเปนรอยละ 2 ในป ค.ศ. 2007 รอยละ 3 ในป ค.ศ. 2012 โดยมงทครวเรอนทมรายไดสงกวา 50,000 เหรยญอเมรกนตอเดอน ซงหากไดตรงตามเปา คาดวาจะมเมดเงนเขามาหมนเวยนราว 26-3 พนลานเหยญสงคโปร และสรางงานมากกวา 13,000 คน ในอตสาหกรรมประเภท paramedical และ nursing manpower การตงเปาดงกลาวมความเปนไปไดสง เนองจากจากการสารวจขอมล โรคตางๆทเกดขนในกลมผมรายไดในเอเซย พบวา สงคโปรมแพทยทมความเชยวชาญเฉพาะดานทจะสามารถใหการรกษาได มเตยงและอปกรณตางๆ ทางการแพทยพรอมมล และทสาคญ มประมาณการกนวา นกทองเทยว 1 คนทเดนทางเขาสงคโปร เมอตองจายเงน 1 เหรยญสงคโปร ดงนน ในภาพรวม เมอผปวยชาวตางชาตเดนทางเขามาตรวจสขภาพหรอรกษาในสงคโปร เมอจายเงนรวมยอดเทากน หนงลานเหรยญ จะมการจายอนๆ พวงดวยใหแกเศรษฐกจสงคโปร สงถง 3 พนลานเหรยญสงคโปร และจากกรณการรกษาทตองกระทาตอเนอง ทาใหการตองกลบเขามารกษากจะมสงมากขนดวย

28

29

2.5 ขอพจารณา ในการสมมนาเชงวชาการ “การเปนศนยกลางสขภาพของไทยในเอเซยกบ

ผลกระทบดานกฎหมายและจรยธรรม (Thailand Health System for the Medical Hub of Asia : Legal & Ethical Consideration) วนท 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 ทมหาวทยาลยธรรมศาสตร (ทาพระจนทร) นน ไดมผเขารวมฯ ไดอภปรายและใหขอสงเกตทนาสนใจในประเดนตางๆ ทงทางกฎหมายและจรยธรรม ซงสรปไดดงน

1.ในตางประเทศทมการพฒนาเทคโนโลยทางวทยาศาสตรการแพทยทกาวหนา

เชน สหรฐอเมรกา จะเปนแบบ medical industry complex นนคอ การแพทยเปนดานอตสาหกรรม เพราะมการผนวกดานอตสาหกรรมยา และอตสาหกรรมดานเครองมอแพทยเขาไปดวย ความเปนวชาชพทางการแพทย (medical professional) จะลดลง ซงประเทศไทยการทโรงพยาบาลตางๆเขาไปในตลาดหลกทรพยกเรมสะทอนใหเหนการดาเนนการในเชงพาณชยมากขน ดงนน ประเดนของการพฒนาความเปนสากล (international aspects) จงตองเตรยมการดวย รวมทงกฎหมายดวย

โดยในความสมพนธของกฎหมายกบการแพทยตองมเรองของ “ความยนยอมท

ไดรบการบอกกลาว (informed consent)” ซงในตางประเทศยดถอเปนหลก แตประเทศไทย ระบบกฎหมายไทยยงขาด นอกจากน ประเดนเรอง การบรการทางการแพทยเปนสวนหนงของขอตกลงดานเขตการคาเสร หรอ FTA (Free-Trade Area) ทเคยมทางโรงพยาบาลเอกชนจะใหทางชาวตางชาตสามารถนาระบบประกนสงคมมาใชในประเทศไทยได และเมอรกษาแลวสามารถเรยกเกบเงนจากประกนสงคมของตางชาต ดงนน ในตวกฎหมายดานพระราชบญญตเขตเศรษฐกจพเศษ (ราง) ยงมประเดน เรองของการบงคบใชกฎหมายภายในของประเทศไทยทเกยวของทมอย เชน พระราชบญญตสถานพยาบาลวาจะไมสามารถนาไปใชบงคบในเขตเศรษฐกจพเศษดงกลาวได ทาใหเปนชองวางทางกฎหมายและเปดโอกาสใหโรงพยาบาลแพทย พยาบาลตางชาต มาดาเนนธรกจในพนทดงกลาวโดย องคกรดานการแพทยและสาธารณสขของไทยไมสามารถควบคมได (ศาสตราจารย นายแพทยวฑรย องประพนธ)

ความไมชดเจนของศนยกลางทางการแพทย (Medical hub) วาจะเปนลกษณะการใหบรการทางการคา (trade services) หรอ ดานความร (knowledge) ทางการแพทย หรอการวจยทางการแพทย ซงถามงดานการใหบรการทางการคาอาจจะเกดปญหาได เพราะวชาชพ (professional) นนมไดมบทบาทหรอความมงหมายในทางการคา ยงเปนวชาชพแพทยดวยแลว นอกจากจะผานการฝกฝนอบรมทางวชาชพแลวยงตองพจารณาถง ความรบผดชอบตอสงคมดวย และไมสามารถละทงจรยธรรมหรอจรรยาบรรณวชาชพไดเลย และจะกระทบถงนโยบายและทศ

30

ทางการผลตแพทยวา จะผลตเพอรองรบการเปนผเชยวชาญทางการแพทยเพอ Medical hub หรอเพอสาธารณสขพนฐานรองรบการเจบปวยและสขภาพของคนไทย ในการจดตง Medical hub ตองมองคประกอบ 3 ดานคอ 1.ดานความพรอม (Readiness) 2.ดานการไดรบการยอมรบ (Acceptance)

3.ดานความเปนไปได (Feasibility)

ในขณะททางดานกฎหมายสวนท เ กยวของกบกฎหมายระหวางประเทศ โดยเฉพาะกฎหมายเกยวของกบคนตางดาว เจาของประเทศควรจะมสทธตดตามใหความคมครองคนของชาตนนๆ ซงนอกจากสวนนแลว ประเทศไทยยงมพนธะกรณกบองคกรการคาโลกในดานการเปดเสร

ในมมมองของนกธรกจ ถาจะมองแตเพยงวาศกยภาพในการรกษาพยาบาลใน

โรงพยาบาลขนาดใหญของไทยไมยงหยอนไปกวาบรการในโรงพยาบาลขนาดใหญของประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะสงคโปรและมาเลเซย แตขอไดเปรยบกคอ คารกษาพยาบาลในโรงพยาบาลของไทยตากวา ยอมเปนการจงใจใหชาวตางชาตมาใชบรการ ทาใหมรายไดเขาประเทศเปนจานวนมาก ดงทรฐบาลไดตงความหวงไว ในขณะเดยวกน ผปวยนานาชาตทจะพากนมาใชบรการรกษาพยาบาลในบานประเทศไทยกอาจจะเคยชนกบระบบบรการในบานเขาโดยเฉพาะประเทศทใชระบบกฎหมายจารตประเพณ (Common Law) ซงอาจจะแตกตางไปจากระบบกฎหมายในบานประเทศไทย โดยเฉพาะการปฏบตของผประกอบวชาชพตอผปวย เชนเรอง Informed Consent ในกรณการผาตดตางๆ รวมทงกรณ การจายยา และการใชยาในโรงพยาบาล เปนตน หากไมมการเตรยมรบสถานการณไวใหด การฟองรองกจะตามมาอยางหลกเลยงไดยาก นอกจากนน ขอเรยกรองทจะใชกฎหมายของประเทศของผปวยกอาจจะเกดขนได โดยผานกลไก 2 ประการคอ

1. ขอตกลงการคาเสร (Free Trade Agreement หรอ FTA) ซงปจจบนน กยงไมเปนทเปดเผยวา รฐบาลไดตกลงกบประเทศใดเรองอะไรบาง 2. กฎหมายวาดวยเขตเศรษฐกจพเศษ

31

รศ.น.พ.ศรพงศ สวสดมงคล รองคณบดคณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาลใหความเหนวา มขอมลจากกระทรวงพาณชย ในป พ.ศ. 2544 ระบวา มชาวตางชาตเขามาใชบรการทางการแพทยในประเทศไทย เกอบ 5 แสนคน และเพมขนเรอยๆ ซงกทาใหเกดผลกระทบในลกษณะตางๆ คอ

1. การปรบปรงมาตรฐานทางดานสาธารณสขของไทย เนองจากการเดนทางเขามาใชบรการของตางชาต ซงการปรบปรงคณภาพตางๆ เชน ISO, HA กเปนผลกระทบตอประชาชนชาวไทย เชนกน 2. ในดานความพรอมของบคลากร อปกรณ และเทคโนโลยตางๆ รวมทงบคลากรสายวชาชพโดยตรง เชน แพทย พยาบาล เภสชกร ของประเทศมความพรอมทจะดแลและเปนศนยกลางทางการแพทยและสาธารณสขได (เพยงแตตองมการปรบปรงดานการบรหารจดการ) และในขณะเดยวกนการสามารถใชทรพยากรตางๆราคาแพงทประเทศไทยซอจากตางประเทศไดคมคา เชน เครอง CT Scan เครอง MRI ซงในประเทศไทยมปรมาณมากพอ 3. มการกระจายรายได แตตองมการดแลบรหารจดการไมใหกระจกตวอยกบนายทน 4. โรงเรยนแพทย หรอโรงพยาบาลจะมการพฒนาศกยภาพใหเปน Training Center กบองคกรทางการแพทย 5. การพฒนาและเกด Medical hub จะทาใหแพทยขาดแคลน และมการกระจกตวเฉพาะในเขตเมองหลวง กยอมเกดแตตองระวงจะมการยกเปนขออางวาขาดแคลน และนาแพทยเขามาตางชาต

ดงนน ควรนาเอาผลกระทบและจดด-จดดอยมาชงนาหนก (balancing) เพอประกอบการดาเนนการตอไป

32

แพทยหญงประภา วงศแพทย นายกสมาคมโรงพยาบาลเอกชน 1) การตงเปนศนยกลางทางการแพทยนน กตองมผลกระทบหรอผลขางเคยง

แนนอน เสมอนทเคยไดรบการสอนในวชาเภสชวทยาวา “ยาตวไหนไมม side effect กไมม main effect” ดวย แตการดาเนนการตองพจารณาวา ถกโรค ถกเวลา และถกขนาดหรอไม นอกจากนเวลามองหรอพจารณาอะไรกตองมองดานด-ดานลบ เหมอนคาพงเพยวา “The pessimist sees the hole ,the optimist sees donut” (ความหมายโดยนยวา หากตง medical hub ใหม main effect กตองม side effect ดวยเชนกน ขนอยกบปจจยในการดาเนนการวาถกตองกบการดาเนนการ เวลา และปรมาณการดาเนนการหรอไม และการมองการจดตงพฒนาและการดาเนนการใดๆกควรมองใหหลากหลาย)

2) สภาวะโลกปจจบน เปนโลกาภวฒน (globalization) แลว โดยมองคการการคาโลกหรอ WTO เปนตวกระตนในอดต health care เปนเรอง public goods แตปจจบน WTO นาไปบรรจใหเปน trade in service ซงประเทศสวนใหญกรบรองและเหนดวย มบางประเทศรวมทงประเทศไทยทยงลงเล แตกจะม time line เพราะการเปนสมาชก กตองเขาสขอตกลงทเกยวกบการเจรจาทางการคา 4 หมวด หมวด 1 : เปน Service โดยเปน course border supply(คอ tele-medicine) หมวด 2 เปน comsumer abroad คอ พลเมองในประเทศหนงสามารถไปซอบรการในประเทศอนๆได จงเกด health tourism ซง WTO กระบวา เปนผลดตอประเทศกาลงพฒนาเพราะจะสามารถนาเงนตราเขาประเทศไทย medical hub จงเปนสงกระตนใหประเทศทคดวาตนเองมความสามารถและพฒนา ซงในเอเซยกมประเทศทวางแนวดาเนนการอยาง ฮองกง มาเลเซย สงคโปร อนเดย แตขอเทจจรงกคอ ประเทศไทยเปนประเทศทมชาวตางชาตเดนทางมารกษาสงเปนอนดบหนง หมวด 3 เปนเรอง health care establishment ซงเปนกรณทตางชาตขอเขามาลงทนในอตสาหกรรมสขภาพทงหมด ตงแต รานขายยา โรงพยาบาล อนๆ และตองการเปนเจาของ 100% แตประเทศไทยยงปฏเสธโดยยกเอากฎหมายประกอบธรกจของคนตางดาวเขามาแยงไว หมวด 4 ดานการขาดแคลนบคลากรทางการแพทย ซงถาเกดม medical hub จะมการเคลอนยายบคลากรทงทางแพทยและ specialist จะเปนโอกาสใหตางชาตสามารถเขามาแทนซงเปนขอกงวล

3) กรมสงเสรมการสงออกกระทรวงพาณชยไดสงเสรมดาน health care ของไทยใหเปน export services ประเภทหนง ซง(เดมใช long stay แตไมพฒนา) มตวเลขระหวางในปพ.ศ. 2545 มคนไขตางชาตเดนทางเขามารกษาในประเทศไทย 630,000 คน ในปพ.ศ. 2546 เพมเปน 943,000 คน และป พ.ศ. 2547 ม 1,100,000 คน สงทสดในเอเซย โดยมอตราการ

33

โตรอยละ 13 อยางไรกตาม กไดรบผลกระทบจากชวงปญหาเศรษฐกจป 2542-2546 บรษทจดทะเบยนโรงพยาบาลหายไปกวา 50 บรษท ป 2549 มรายได 48,000 ลานบาท เปน health care 22,000 ลานบาท ทเหลอเปน link sector (เชน โรงแรม shopping center ,transportation เปนตน)

4) การกอตวและเกด medical hub นนเปนสงทหลกเลยงยาก แตควรพฒนาและยกระดบคณภาพ และความหลากหลาย การบรการ ความสะดวกในการเขาถงบรการ มการทาตลาดเชงรก ทาการประชาสมพนธ ทรพยากรภาครฐ และเอกชนตางมจดเดน จดดอยคนละอยาง ควรทา private-public mix การพฒนาบคลากรทงจานวนและคณภาพ การบรหารจดการทเปนองครวมในระบบสาธารณสขไทยในปจจบน ประเทศไทยขาดแคลนบคลากร การใชสนทรพย ประเทศไทยยงอยในเกณฑทตา คาตอบแทนเหมาจายหลกประกนสขภาพ และหลกประกนสงคมไมสอดคลองกบตนทนการบรการ

ศาสตราจารย ดร.อาพล ไมตรเวช คณบดคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล ในดานของวชาชพเวชกรรมนน ในดานบคลากร หากมการเปดเสรแลวจะม

ชาวตางชาตเดนทางเขามา แตในประเทศไทย ประเทศไทยยงมการกาหนดใหมการสอบใบประกอบวชาชพทยงเปนภาษาไทย ซงกยงเปนดานทสะกดกนชาวตางชาตได และโดยทประเทศไทยมจานวนเภสชกรเพยงพอและมคณภาพ แตปญหาอยทอตสาหกรรมยา ในป 1995 มโรงงานอตสาหกรรมยาในประเทศ 175 โรงงานมบรษทขามชาตททาธรกจดานยา 48 แหง เชน Boots, Bayer, Dumex, Glaxo, Hoechst, Schering, Lepitt เปนตน แตป 2003 เหลอเพยง บรษท Boots, Takeda, Thai Otsuka และ Unilab เนองจากนโยบายประเทศไทย เชน 30 บาทรกษาทกโรค นโยบายประมลยารวมเขต สงทประเทศไทยขาดจากปรากฎการณนกคอ การถายทอดเทคโนโลย

ในอดต รอยละ 60 ของยาจะผานทางโรงพยาบาล โดยเปนโรงพยาบาลรฐ รอย

ละ 45 กระทรวงสาธารณสขประกาศกาหนด จะตองซอยาจากโรงงานท GMP และโรงงานอตสาหกรรมยาจะตองม GMP) ตามมาตรฐาน WHO ค.ศ. 1992 และ Version 2005 (CGMP) (วนท 31 พค.2548 โรงงานอตสาหกรรมยาทกโรงม GMP) และในป พ.ศ.2551 โรงงานยาจะเปนสมาชก PIC/S (Pharmaceutical Inspection convention scheme) แตปญหาในขอเทจจรงกยงเกดเพราะเวลามาสงซอยา ผซอตองการชนด A เมอไมมเภสชกจะถามวา ไมมยา A จะใชยา B แทนไดไหม มตวยาและสรรพคณเหมอนกน ซงในความเปนจรงไมใชเพราะ ศนยขอมลขาวสารดานเวชภณฑยา กระทรวงสาธารณสขกเคยระบวา “ยาทผลตจากบรษทตางกน อาจม

34

คณภาพไมเหมอนกน แมจะผลตบรษทเดยวกน แตตางรนกนกมคณภาพไมเหมอนกน” ถาชาวตางชาตเขามาใชบรการทางการแพทยในประเทศประเทศไทยแลวกจะคาดหวงจะไดยาทมคณภาพถกตอง

นอกจากน ประเทศไทยไม New Chemical entity เพราะอตสาหกรรมยาใน

ประเทศไทย เปนการเลยนแบบ (New Chemical entity เปนการผลตยาใหม จะตองมการศกษาทาง Pre-clinic Studies มการยนขอเสนอยาใหม (IND) เมอผานขนตอน Clinical Trials , Preclinical Studies จนกระทง submit เปน new drug application เมอขนทะเบยนแลวจงเปน post marketing

ในขณะเดยวกนเรอง การขยายสทธบตรยากมบทบาท เชนกน เชน สมมต

บรษทยาบรษทหนงคนพบยาในป ค.ศ.1980 แลวจดสทธบตร มอายคมครอง 20 ป สทธบตรยาจะหมดสทธ ในป ค.ศ. 2000 สงทตองการคอ data protection หลงปท approve อก 5 ป เมอมการมาขนทะเบยนในประเทศไทย 2 ป แตกระบวนการใชเวลาเกน 2 ป แตกระบวนการใชเวลาเกน 2 ป ซงกคอหมดอาย ในตางประเทศ เชน America เมอ data protection หมดอาย บรษท generic จะเรมเขามามบทบาท โดยกากบการจะขายจะตองมการสามารถใชทดแทนกนได (Therapeutic equivalence) เพอจะสามารถระบวาใชแทนกนไดหรอ substitution หรอ interchangeable สรปกคอ ดานรวมยอดหลงจากบรษท pioneer หรอ original ศกษาในแงของ efficacy หรอ safety ทาง generic กจะศกษาในแง Bioequivalence

รองศาสตราจารยดร.ณฐนนท สนชยพาณช หวหนาภาควชาเภสชอตสาหกรรม

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล การจะพฒนาเปน medical hub ตองพจารณาดานเภสชกรดวย ซงในตางประเทศจะใชประการแรก guideline ของ USP โดยจะตองมกระบวนการคอ การคดเลอกยา และการแบงบรรจและทดสอบคณภาพในรป unit-dose container ซงในประเทศไทยยงไมมลกษณะสากลเชนนน ตรงนจะเปนปญหาหรอไม? ประการถดมาเปนเรอง การคานงถงความคงสภาพของยา ครบถวนตามกระบวนการรกษา ประการทส เภสชทโรงพยาบาลจะตองมการผสมยา การผสมยาจะม 2 สวน คอ ยาปราศจากเชอ กบยาไมปราศจากเชอ โดยตรงไดคณสมบตครบถวน

35

36

บทท 3 มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการพฒนาศนยกลางทางการแพทย

1) พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ.2541 (2) พระราชบญญตสถานพยาบาล (ฉบบท 2) พ.ศ.2547 (3) พระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ.2542 (4) พระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ (ฉบบท 2) พ.ศ.2547 (5) พระราชกฤษฎกากาหนดใหสาขากจกรรมบาบดเปนสาขาการประกอบโรคศลปะตามพระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ.2542 พ.ศ.2545 (6) พระราชกฤษฎกากาหนดใหสาขารงสเทคนคเปนสาขาการประกอบโรคศลปะตามพระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ.2542 พ.ศ.2545 (7) พระราชกฤษฎกากาหนดใหสาขาการแกไขความผดปกตของการสอความหมายเปนสาขาการประกอบโรคศลปะตามพระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ.2542 พ.ศ.2545 (8) พระราชกฤษฎกากาหนดใหสาขาเทคโนโลยหวใจและทรวงอกเปนสาขาการ ประกอบโรคศลปะตามพระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ.2542 พ.ศ.2545 (9) พระราชกฤษฎกากาหนดใหสาขาจตวทยาคลนกเปนสาขาการประกอบโรคศลปะตามพระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ.2542 พ.ศ.2545 (10) ประกาศกระทรวงสาธารณสขเรองกาหนดสถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวย มาตรฐานของสถานท การบรการ ผใหบรการ หลกเกณฑ และวธการตรวจสอบเพอการรบรอง ใหเปนไปตามมาตรฐานสาหรบสถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวยตามพระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ.2509 3.1 ระบบกฎหมาย

ในดานการแพทยสมยปจจบนววฒนาการทางวทยาศาสตรการแพทยและเทคโนโลยตางๆไดกาวรดหนาไปอยางรวดเรว ทาใหเกดความจาเปนทจะตองพฒนาหลกกฎหมายตามไปดวย เพอใหเกดความสงบเรยบรอยตอสงคม เพอจะนากฎหมายไปเปนหลกในการตดสนขอพพาททเกยวของกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยเหลานน สาหรบประเทศทใชระบบกฎหมายคอมมอนลอว อาจไดเปรยบในการพฒนาหลกกฎหมาย เพราะคาพพากษาของศาลสามารถทจะวางหลกกฎหมายขนมาใหม ไดงาย แตสาหรบประเทศทใชระบบกฎหมายซวลลอวอยางประเทศไทยนน จาตองสรางกฎหมายใหมขน มฉะนนจะเกดชองวางทางกฎหมายขนมากมาย แตการจะสรางกฎหมายขนใหมควรตองพฒนาหลกกฎหมายใหเกดความแนนอนขนเสยกอน เพอ

37

เปนฐานทจะนาไปกาหนดเจตนารมณของกฎหมายใหมใหชดเจนและใหมสมพนธภาพระหวางกฎหมายพเศษกบหลกกฎหมายสาคญทมอยใหเหมาะสม มฉะนนกฎหมายทเพมขนจะทาใหเกดความซาซอนและขดแยงกนมากยงขนทกท จนทาใหไมอาจใชกฎหมายไดตรงตามเจตนารมณของกฎหมายแตละฉบบได(วฑรย องประพนธ,2539:173) ระบบการดาเนนคดอาญาทมผลตอกระบวนการยตธรรมของไทย และวฒนาการของระบบกฎหมายไทย ดงน

1. ระบบกลาวหาและระบบไตสวน การดาเนนคดอาญาทเปนทยอมรบกนทวไปแยกเปน 2 ระบบใหญ คอ ระบบไตสวน

(Inquisitorial System ) ซงเปนการดาเนนคดอาญาระบบเดม และการดาเนนคดอาญาระบบกลาวหา (Accusatorial System) ซงเปนระบบการดาเนนคดอาญาสมยใหม

1.1 การดาเนนคดอาญาระบบไตสวน (Inquisitorial System ) การดาเนนคดอาญาระบบไตสวน นนแตเดมเปนทยอมรบและใชในการดาเนนคดของ

ประเทศตางๆ การดาเนนคดอาญาในระบบนมองคกรศาลหรอผพพากษาเพยงองคกรเดยวทาหนาททง สอบสวนฟองรอง และพจารณาพพากษาคด เพราะการดาเนนคดอาญาในระบบนไมมการแยกหนาททงสองประการออกจากกน ศาลหรอผพพากษาจงตองดาเนนคดทงหมดตงแตเรมคดจนกระทงพพากษาตดสนคด ดงนนบคคลทเขามาเกยวของจงมเพยง 2 ฝายคอ ผไตสวนและผถกไตสวนเทานน โดยผถกไตสวนตามระบบนมฐานะเปนเพยง “กรรมในคด” (object)(คณต ณ นคร, 2525: 32 ) กลาวคอ เปนบคคลทถกกระทาโดยมสภาพเปนวตถแหงการซกฟอก จงแทบจะไมมสทธใดๆ เลย อกทงการไตสวนของศาลสามารถทาไดอยางกวางขวางโดยปราศจากขอผกมด ดงนนผไตสวนจงพยายามทาทกวถทางใหผถกไตสวนรบสารภาพวากระทาผดเพอนาไปใชเปนพยานหลกฐานในการลงโทษผถกไตสวนตอไป ฉะนนผไตสวนจงใชวธการทรมานรางกายใหไดรบความเจบปวด เชน ดานา ลยไฟ บบขมบ ตอกเลบ เปนตน ทงนเพอทาใหผถกไตสวนไดรบความทรมานจนไมสามารถทนได และยอมรบสารภาพวา ตนเปนผกระทาความผดในทสด โดยผไตสวนกลาวอางถงสาเหตทตองใชวธทรมานใหรบสารภาพวาเปนการแสดงถงความบรสทธของผถกไตสวน เพราะผไตสวนมความเขาใจวาถาผถกไตสวนเปนผกระทาผดจรงกจะไดรบความเจบปวดจากการทรมานนน แตถาเปนผบรสทธยอมไมไดรบบาดเจบหรอเจบปวดจากการกระทานนแตอยางใด

ดงนน ระบบไตสวนจงเปนการตอสระหวางเอกชน (ผถกกลาวหา) และรฐ นอกจากนตามประวตศาสตรแลวกระบวนการไตสวนใชกระบวนการพจารณาเปนความลบและเปนลายลกษณอกษร (Merryman, 1985 : 127)

การดาเนนคดอาญาระบบไตสวน มทงผลดและผลเสย ดงตอไปน ผลดของระบบไตสวน คอ

38

(1) ผลในดานการปราบปรามผกระทาผด เพราะศาลมหนาทคนหาความจรงและมอานาจพพากษาคด ทาใหศาลมกจะตดสนลงโทษผถกกลาวหาเปนสวนใหญ

(2) เนองจากระบบไตสวนไมมหลกเกณฑในการพจารณาพพากษาคดอยางเครงครด ดงนนผถกกลาวหาจะหลดพนจากความผดไดตอเมอมพยานหลกฐานวาไมไดกระทาความผดเทานน ไมใชหลดพนจากความผดเพราะเหตผลทางวธพจารณาความ เชน ฟองไมถกตองตามกฎหมาย ฟองเคลอบคลม ผลเสยของระบบไตสวน คอ

(1) การไมแยกองคกรผทาหนาทสอบสวนฟองรองและพจารณาพพากษาออกจากกน ทาใหผไตสวนเปนทงผฟอง(โจทก) และผตดสนในคดเดยวกน อานาจชขาดทงกระบวนการจงอยในดลพนจของผไตสวนเพยงผเดยวโดยไมมการตรวจสอบและคานอานาจจากองคกรอน อนอาจสงผลใหผไตสวนไมมความเปนกลางในการดาเนนคด เพราะมอคตตอผถกไตสวนวาเปนผกระทาผด จงพยายามคนหาพยานหลกฐานเฉพาะทสามารถพสจนความผดของผถกไตสวนเทานน จงเปนผลเสยแกผถกไตสวน

(2) ผถกไตสวนมฐานะเปนกรรมในคด ทาใหไมมโอกาสแกขอกลาวหาไดอยางเตมท จงเกดความไมเปนธรรมขน เพราะในทายท สดผ ถกไตสวนจะถกพพากษาลงโทษตามพยานหลกฐานทผไตสวนไดรบมา

(3) เนองจากการดาเนนคดระบบนไมมการบญญตกฎหมายวธพจารณาไวชดเจน โดยมงเนนแตเพยงการคนหาตวผกระทาความผดมาลงโทษ ผไตสวนจะใชวธการตางๆในการคนหาพยานหลกฐานเพอพสจนความผดเทานน โดยไมคานงวาผถกไตสวนจะไดรบความเปนธรรมในการตอสคดหรอไม จงนาไปสการใชวธทรมานรางกายเพอทาใหผถกไตสวนรบสารภาพวากระทาความผด ทงนเนองจากเหนวาคารบสารภาพถอเปนพยานหลกฐานทดทสด ทจะนามาใชลงโทษผถกไตสวน

1.2 การดาเนนคดอาญาระบบกลาวหา (Accusatorial System ) การดาเนนคดอาญาระบบกลาวหาเปนระบบการดาเนนคดสมยใหมทใชอยในปจจบน

การดาเนนคดอาญาระบบกลาวหานมการแยกองคกรทาหนาทสอบสวนฟองรองและพจารณาพพากษาคดออกจากกน ดงนนจงมบคคลเขามาเกยวของอย 3 ฝาย คอ ผถกกลาวหา ผกลาวหา และศาล โดยผกลาวหาและผถกกลาวหามหนาทนาพยานหลกฐานมานาสบหกลางกน ในขณะทศาลจะเปนเพยงองคกรกลางคอยดแลใหทงสองฝายดาเนนคดไปตามกฎเกณฑในวธพจารณาความทกาหนดขนอยางเครงครดโดยไมมอคตหรอความลาเอยงเขาขางฝายใดฝายหนง และเพอเปนหลกประกนความยตธรรมแกทงสองฝายจงมวธการดาเนนคดโดยเปดเผย (publicly) และใชการโตเถยงดวยวาจา (orally) (Merryman , 1985 : 126-127) นอกจากน ยงมการใหสทธตางๆแกผถกกลาวหาเพอใหมโอกาสแกขอหาและตอสคดได ดวยเหตนผถกกลาวหาจงพนสภาพจากการเปนวตถแหงการซกฟอกกลายเปน “ประธานในคด” (subject)(คณต ณ นคร ,2525 : 33 )

39

ในการแยกองคกรผทาหนาท “สบสวนฟองรอง” และ “พจารณาพพากษาคด” ออกจากกน ศาลซงเปนองคกรในการดาเนนคดอาญาดงเดมยงคงรบผดชอบเฉพาะ “การพจารณาพพากษา” สวนหนาทสอบสวนฟองรองมการตงองคกรใหมขนเปนผรบผดชอบ นนคอ “อยการ” และเจาพนกงานของรฐผทาหนาทเรยกวา “พนกงานอยการ” โดยมเจาพนกงานตารวจเปนผชวยเหลอ จงอาจถอไดวาการสอบสวนฟองรองเปนกระบวนการเดยวกนไมอาจแบงแยกได (อดศร ไชยคปต , 2542 : 45 ) อยางไรกตาม ในกรณของประเทศไทยในปจจบน พนกงานอยการมอานาจหนาทในการ “ฟองรอง” เทานน โดยอานาจสอบสวนคดเปนของพนกงานตารวจดงบทบญญตในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 121 วรรคหนง ทบญญตใหพนกงานสอบสวนมอานาจสอบสวนคดอาญาทงปวง ดงนน อานาจสอบสวนและฟองรองในประเทศไทยจงแยกจากกนโดยเดดขาด แมในปจจบนประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาจะมบทบญญตใหพนกงานอยการเขามสวนรวมในการสอบสวนไดบางกรณ เชน สอบสวนผตองหาอายไมเกน 18 ป ตามมาตรา 134 ตร

การดาเนนคดอาญาระบบกลาวหามผลดและผลเสย ดงน ผลดของระบบกลาวหา คอ

(1) เมอมการแบงแยกองคกรผทาหนาทสอบสวนฟองรอง และพจารณาพพากษาออกจากกน ศาลผทาหนาทพจารณาพพากษาคดจงตองพจารณาจากพยานหลกฐานททงสองฝายนามาตอสหกลางกนโดยปราศจากอคตและความลาเอยงใดๆ

(2) เมอผถกกลาวหามฐานะเปนประธานในคด จงมสทธนาสบพยานหลกฐานและคดคานพยานหลกฐานของคความอกฝายหนงได อกทงการตอสคดจะมการกาหนดขนตอนและวธการปฏบตไวอยางชดเจนเพอใหเกดความเปนธรรมแกทงสองฝาย

(3) ศาลตองดาเนนคดโดยใชวธพจารณาคดตามทกาหนดไวเทานน ไมสามารถใชวธการทมชอบดวยกระบวนพจารณา หรอวธการทผดกฎหมาย เชนการทรมานเพอใหรบสารภาพ

ผลเสยของระบบกลาวหา คอ (1) เนองจากมการกาหนดวธพจารณาในระบบกลาวหาไวอยางเครงครดทาให

การดาเนนคดเปนไปอยางลาชา และบางครงอาจเปนเหตใหผถกกลาวหาหลดพนจากขอกลาวหา เนองจากมการปฏบตผดไปจากวธพจารณาคดทสาคญบางอยาง เชน โจทกไมบรรยายฟองใหชดเจนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาตามมาตรา 158(5) ศาลจงยกฟองตามมาตรา 185 (2) ระบบกลาวหาเปนระบบทศาลจะพพากษาลงโทษผถกกลาวหาได กตอเมอมพยานหลกฐานแนชดวาเขากระทาผด ถามเหตอนควรสงสยศาลกจะยกประโยชนแหงความสงสยใหผถกกลาวหาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 227 วรรคสอง แมจะเปน

40

ผลดททาใหสามารถลงโทษเฉพาะบคคลทเปนผกระทาผดจรงเทานน แตยอมทาใหมผลนอยในดานการปราบปรามผกระทาผด

สาหรบระบบการดาเนนคดอาญาในประเทศไทยกอนใชพระราชบญญตวธพจารณาความมโทษสาหรบใชไปพลางกอน ร.ศ. 115 การดาเนนคดอาญาในประเทศไทยใชระบบไตสวน โดยมการนาวธพจารณาจารตนครบาลมาใช ตอมาตงแต ร.ศ. 115 (2439) มการประกาศใชพระราชบญญตวธพจารณาความมโทษสาหรบใชไปพลางกอน ร.ศ. 115 แลวยงมพระราชบญญตยกเลกวธพจารณาจารตนครบาลดวยเปนผลใหยกเลกการดาเนนคดอาญาระบบไตสวน และนาวธการดาเนนคดอาญาระบบกลาวหามาใชแทน ดงเชนนานาอารยประเทศ (คณต ณ นคร , 2542 : 11-12)

แมวาในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา พ.ศ. 2478 มการบญญตใหศาลมบทบาทในการคนหาความจรงและเรยกพยานหลกฐานมาสบดวยตนเองโดยไมตองผกมดกบพยานทคความนามาสบ ดงเหนไดจากบทบญญตในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 229 ซงบญญตวา “ศาลเปนผสบพยาน จะสบในศาลหรอนอกศาลกได แลวแตจะเหนควรตามลกษณะของพยาน” นอกจากน มาตรา 228 ใหอานาจศาลสบพยานเพมเตม, มาตรา 235 วรรคหนง ใหอานาจศาลถามโจทกจาเลย หรอพยานคนใดกได จงแสดงใหเหนวาในการสบพยานในคดอาญา ศาลเปนผคนหาความจรงเองได มใชมหนาทเพยงคนกลางฟงพยานหลกฐานทคความนามาสบเทานน และแมศาลจะเขามามสวนรวมในการคนหาความจรงดงทกฎหมายใหอานาจกเปนเพยงบทบาทหนงของผพพากษาเทานน มไดทาใหการดาเนนคดอาญาในประเทศไทยกลายเปนการดาเนนคดอาญาในระบบไตสวนแตอยางใด

อยางไรกตาม ในทางปฏบตศาลไทยไมคอยไดใชอานาจน ศาลมกจะวางตวเปนกลางโดยเครงครดและรบฟงเฉพาะพยานหลกฐานทโจทกและจาเลยนามาแสดง ซงแมทาใหบคคลอนเหนวาศาลเปนบคคลทนาเชอถอและดาเนนคดโดยไมเอนเอยงเขาขางฝายใด แตจะเกดผลเสย คอพยานหลกฐานทนามาแสดงในศาลนน อาจเปนเพยงพยานหลกฐานเทจทคความแตละฝายสรางขนได และถากรณเปนเชนนผพพากษาทนงพจารณากไมสามารถทจะทราบขอเทจจรงไดเลย อนจะสงผลใหความเปนธรรมทางกฎหมายและความเปนธรรมทางความเปนจรงสวนทางกน และการปองกนปราบปรามอาชญากรรมไมไดผลดเทาทควร (กลพล พลวน , 2544 : 26 )

ประเทศไทยมระบบศาลเปนแบบศาลคกลาวคอใหศาลยตธรรมมอานาจหนาท

วนจฉยคด ชขาดคดแพงและคดอาญาเทานน สวนการวนจฉยคดปกครองจะอยในอานาจหนาทของศาลปกครองซงมระบบศาลและผพพากษาแยกตางหากจากศาลยตธรรม ใชประมวลกฎหมาย(code)และคาพพากษาศาลฎกา(Dika Court judgement)ในการพจารณาพพากษาคด สาหรบในคดอาญากจะใชประมวลกฎหมายอาญาและกฎหมายวธพจารณาความอาญาในการพจารณาพพากษาคดเชนเดยวกน

41

จากการทความรบผดทางอาญาของแพทยเปนเรองทกระทบกระเทอนตอสทธ

และเสรภาพของบคคลโดยตรง ดงนนจงจาเปนทรฐจะตองเขามาควบคมพฤตกรรมในการประกอบวชาชพของแพทยใหดาเนนไปโดยมระเบยบแบบแผน เพอเปนการคมครองความสงบสขของสงคมในขณะเดยวกน ฉะนน เมอเกดมการกระทารกษาทมลกษณะเปนทรเวชปฏบตขน รฐจงตองมบทบาทในการแกไข และปองกน รวมทงลงโทษผกระทาความผดเหลานน ซงการดาเนนคดอาญาตอแพทยผกระทาทรเวชปฏบตนผลของคดจะม 2 ประการคอ(1) แพทยผตกเปนจาเลยอาจจะถกจาคก หรอ(2)อาจจะถกยกฟอง อยางไรกด ความรบผดในทางอาญามหลกการพนฐานอย 3 ลกษณะคอ1)การกระทาโดยเจตนา 2)การกระทาโดยประมาท และ3)การงดเวนทตองกระทาเพอปองกนผลตามทตนมหนาท ทงน เมอแพทยไดตกเปนจาเลยในคดทรเวชปฏบตคดอาญา แพทยจะตองหาหลกทรพยมาเพอประกนตว มฉะนนแพทยอาจจะตองถกควบคมตวไวในเรอนจา เพราะตามประมวลกฎหมายพจารณาความอาญามาตรา 172 นน มหลกวาในการพจารณาคดอาญาจะตองมตวจาเลยอยในอานาจศาลเสมอจงจะดาเนนการพจารณาคดได นอกจากนแพทยจะตองหาทนายความมาเพอแกตางคดใหอยางไรกตาม หากกรณเปนการฟองคดอาญาทมใชพนกงานอยการเปนโจทก และแพทยทถกฟองคดกเพราะมสาเหตมาจากการปฏบตหนาทราชการเชนนแพทยผตกเปนจาเลยกอาจรองขอใหพนกงานอยการซงถอวาเปนอยการแผนดนเขามาดาเนนการแกตางคดให โดยอาศยอานาจตามพระราชบญญตพนกงานอยการ พ.ศ.2498 มาตรา 11 ประกอบมตคณะรฐมนตรตามหนงสอสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ท น.ว.81/2550 ลงวนท 13 กนยายน 2505 และหนงสอกรมอยการท มท.1002 / 1005 ลงวนท 7 มนาคม 2511(ประทป อาววจตรกล,2535:32) 3.2 มาตรการทางกฎหมายในกลมธรกจการรกษาพยาบาล 3.2.1 มาตรการทางกฎหมายควบคมการประกอบกจการสถานพยาบาลของโรงพยาบาลเอกชน

ประเทศไทยไดมกฎหมายควบคมการประกอบกจการสถานพยาบาลของโรงพยาบาลเอกชนมาแลว 2 ฉบบ คอ พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 และ พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ .ศ . 2504 และฉบบท ใชบ งคบปจจบน คอ พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2541

42

ก.พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 การควบคมสถานพยาบาลเอกชนเรมมมาตงแต พ.ศ. 2484 โดยเรมมการตรา

พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 ใชควบคมสถานพยาบาลเอกชนประเภทมเตยงเทานน ซงในสมยนนมแตโรงพยาบาลขนาดเลก หรอโรงพยาบาลการกศลเทานน ตอมาพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 ไดถกแกไขเพมเตมใน พ.ศ. 2485 โดยการแกไขในครงนเปนการแกไขในสงเลกๆนอยๆเทานน ไมใชสาระสาคญ แตอยางไรกตาม การควบคมกยงคงเปนเหมอนเดม และการควบคมสถานพยาบาลเอกชนตามพระราชบญญตควบคมโดยการออกใบอนญาตจดตงและออกใบอนญาตดาเนนการสถานพยาบาลเอกชนเหมอนในปจจบน การควบคมสถานพยาบาลเอกชนในสมยนนเปนการควบคมสถานพยาบาลเอกชนทมเตยง โดยถาหากมการสงสยหรอมผแจงมาวาปฏบตไมถกตองตามพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 และ 2485 (แกไขเพมเตม) นน เจาหนาทผรกษากฎหมายฉบบน กจะออกไปตรวจสอบสถานพยาบาลทเขาขายประพฤตผดกฎหมายถาหากพบวากระทาผดจรงกสงลงโทษตามทกฎหมายไดกาหนดลงโทษไว ซงจะเหนวาการควบคมสถานพยาบาลเอกชนตาม พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 และ 2485 (แกไขเพมเตม) เปนการควบคมสถานพยาบาลเอกชนทไมเขมงวดเทาทควร เพราะไมมการออกใบอนญาตจดตงและดาเนนการ สถานพยาบาลเอกชนทไมเขมงวดเทาทควร เพราะไมมการออกใบอนญาตจดตงและดาเนนการสถานพยาบาลเอกชนมแตการตรวจสอบเมอมการรองเรยนหรอสงสยวาประพฤตไมถกกฎหมาย โดยเจาหนาทผมอานาจตรวจสอบควบคมสถานพยาบาลเอกชนจะเปนผออกไปตรวจสอบสถานพยาบาลเหลานน การทพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 และ พ.ศ. 2485 (แกไขเพมเตม) ควบคมสถานพยาบาลเอกชน โดยไมมการออกใบอนญาตควบคมกเนองจากสถานพยาบาลประเภทมเตยงหรอโรงพยาบาลสมยนนสวนใหญเปนโรงพยาบาลการกศลหรอโรงพยาบาลขนาดเลก ซ งคอนขางมจานวนนอยและไมมปญหามากนกกฎหมายสถานพยาบาลทตราออกมาบงคบใชกบสถานพยาบาลเอกชนสมยนน อนไดแก พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 และ พ.ศ. 2485 (แกไขเพมเตม) จงคอนขางไมเขมงวดเทาทควร

ข.พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 ไดตราขนบงคบใชในปพทธศกราช

2504 โดยยกเลกพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 และ พ.ศ. 2485 (แกไขเพมเตม) โดยเจตนารมณของการตราพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 ขนใชนนยงคงควบคมสถานพยาบาลประเภทมเตยงหรอโดรงพยาบาลเหมอนเดมทควบคม โดยผทมสถานพยาบาลประเภทมเตยงหรอโรงพยาบาลอยกอนพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504

43

ประกาศใช หรอหลงประกาศใชตองมาขอออกใบอนญาตใหตงและดาเนนการสถานพยาบาลตามหลกเกณฑของกฎหมายทกาหนดในบทบญญตน โดยการขอออกใบอนญาตจดตงและดาเนนการตองขออนญาตจดตงเสยกอนเมอไดรบใบอนญาตจดตงเรยบรอยแลว การควบคมสถานพยาบาลประเภทมเตยงแลวยงควบคมรวมถง สถานททาการตรวจรกษาโรคแกคนเจบไขภายนอกทวไป (คลนก) ดวย ซงพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 และ พ.ศ. 2485 (แกไขเพมเตม) มไดควบคมถง โดยสถานททาการตรวจรกษาโรคแกคนเจบไขภายนอกทวไป (คลนก) นน ผใดประสงคจะขอจดตงและดาเนนการสถานพยาบาลจะตองขอออกใบอนญาตใหถกตองตามกฎหมายดวย เหตผลทพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 ขนใชนน ไมมบทบญญตควบคมถงสถานททาการตรวจรกษาโรคแกคนเจบไขภายนอกทวไป (คลนก) และปรากฎวา มผจดตงสถานตรวจรกษาโรคขนตามทตางๆและโฆษณาวามแพทยปรญญาประจาเพอรบตรวจโรค รกษาโรคฉดยา ผาตดบาง ตงชอวาเปนสถานการแพทยบาง เปนคลนกบาง หรอเปนสถานททาฟนหรอรกษาฟน หรอรบฝากครรภรบทาคลอดบตร ฯลฯ เหลานเปนตน บางแหงไมมแพทยหรอทนตแพทย หรอผดงครรภ ประจาทาการตามลกษณะของวชาชพนนๆ เปนชองทางใหคนธรรมดาสามญตงสานกงานแพทย และแอบแฝงรบทาการตรวจรกษาโรคแกคนเจบไขไดงายหรอบางแหงใชจางคนทมความรเพยงเลกนอยใหกระทาการหรอจางแพทยใหคอยรบผดชอบเมอมเหตการณเกดขน กใหแพทยรบสมอางวาเปนแพทยประจาอยบางหรอวาแพทยใชใหกระทาบาง ซงความจรงแพทยมไดประจาอย อนเปนการกระทาหรอรวมมอกนกระทา เพอแสวงหาประโยชนโดยมชอบ เปนภยหรอเกดความเสยหายแกราษฎรผรเทาไมถงการณวาสถานทใดเปนอยางไร และใครเปนใคร รฐจงจาเปนตองควบคมการจดตงสถานตรวจรกษาโรคใหเปนระเบยบเรยบรอย เพอสวสดภาพของประชาชนโดยการออกพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ.2504

อนง เนองจากบทบญญตในพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พทธศกราช

2484 และพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล (ฉบบท 2) พทธศกราช 2485 ซงควบคมเฉพาะสถานพยาบาลทรบคนไขเขาไวรกษาภายในนน บางมาตรากยงไมเหมาะสมเหนควรแกไขเพมเตมและเพอความสะดวก ควรยกเลกพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาลพทธศกราช 2484 และพระราชบญญตควบคมสถานพยาบาลขนใหม เ พอจดระเบยบและควบคมสถานพยาบาลทงหลายใหรดกมยงขน ซงมสาระสาคญ ดงน

ความหมายของคาวา “สถานพยาบาลตามกฎหมาย” พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 มาตรา 4 บญญตวา “สถานพยาบาล”

หมายความวา สถานทรวมตลอดถงยานพาหนะซงจดไวเพอการประกอบโรคศลปะตามกฎหมายวาดวยการควบคมการประกอบโรคศลปะ หรอซงจดไวเพอการประกอบกจการอนดวยการผาตด ฉดยา หรอฉกสสารใดๆหรอดวยการใชกรรมวธอน ซงเปนกรรมวธของการประกอบโรคศลปะ ทงนโดยกระทาเปนปกตธระไมวาจะไดรบประโยชนตอบแทนหรอไม แตไมรวมถงสถานทขายยาตามกฎหมายวาดวยการขายยาซงประกอบกจการขายยาโดยเฉพาะ

44

จากนยามศพทสถานพยาบาลไมไดหมายความรวมถงสถานพยาบาลของรฐ เทศบาล สภากาชาดไทย และสถานพยาบาลทรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ประกาศในราชกจจานเบกษา มใหใชบงคบตามพระราชบญญตน จะใชบงคบเฉพาะโรงพยาบาลเอกชน คลนก โพลคลนก หรอสถานทประกอบการโรคศลปะอนๆ เชน สถานทตรวจชนสตร โรงทางการแพทย หรอกายภาพบาบด ฯลฯ

พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 ดงนน ลกษณะของสถานพยาบาลจากนยามตามกฎหมายมลกษณะดงน คอ 1. เปนสถานทใหการบรการทางการแพทยของการประกอบโรคศลปะ รวมทง

ยานพาหนะทใหบรการทางการแพทยของการประกอบโรคศลปะดวย และคาวา “ประกอบโรคศลปะ” หมายถง การประกอบโรคศลปะทงแผนปจจบนและแผนโบราณอนไดแก สาขาเวชกรรม สาขาทนตกรรม สาขาเภสชกรรม สาขาพยาบาลและผดงครรภ สาขากายภาพบาบด และสาขาเทคนคการแพทย

2. สถานทนน (ยานพาหนะนน) จดไวเพอการประกอบโรคศลปะ ตามกฎหมายวาดวยการควบคมการประกอบโรคศลปะ หรอจดไวเพอการประกอบกจการอนดวยการผาตด ฉดยา หรอสสารใดๆ หรอดวยการประกอบกจการอน ซงเปนกรรมวธอนซงเปนกรรมวธของการประกอบโรคศลปะ

3. สถานทนน (ยานพาหนะนน) ตองประกอบธรกจเปนปกตธระไมวาไดรบประโยชนตอบแทนหรอไมกตาม ถาไดเปดดาเนนการเปนประจาแลวไดทงสน

4. สถานทนน หรอยานพาหนะนนไมใชสถานทขายยา ตามกฎหมายวาดวยการขายยา หรอประกอบธรกจขายยาโดยเฉพาะ (เพราะสถานทขายยาอยภายใตการควบคมของกฎหมายวาดวยยาอยแลว)

ประเภทของสถานพยาบาล อาจแบงประเภทไวดงน คอ (1) ประเภทมเตยง และไมมเตยง หรอ (2) แบงตามแผน สาขา ชนของการประกอบโรคศลปะ การแบงประเภทตางๆแบง

ได

ดงนน จงเหนไดวา พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 ซงในปจจบนนถกบญญตขน เพอใชควบคมสถานพยาบาลเอกชนประเภทมเตยงและไมมเตยง เพอเปนการแกไขปญหาทเกดขนในสมยนนไดอยางเหมาะสม แตอยางไรกตาม พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 ทยงคงใชควบคมสถานพยาบาลเอกชนในปจจบนกยงคงใช พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 ควบคมมาอยรวมเวลากวา 33 ป ยงมไดมการแกไขปรบปรงใหสอดคลองกบยคสมยในปจจบนซงมการเปลยนแปลงไปอยางมากมาย จงเปนกฎหมายทคอนขาง

45

ลาสมย จงไดมการปรบปรงกฎหมายโดยการออกพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 มายกเลกพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504

ค.พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 เปนผลสบเนองจากความกาวหนา

ของการประกอบกจการสถานพยาบาล และการสนองในการใชบงคบพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 จงจาเปนตองดาเนนการปรบปรงกฎหมายสถานพยาบาล โดยมรายละเอยดดงน

ความเปนมาของรางพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 มความเปนมาดงน 1. พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 เปนกฎหมายทใชในการควบคม

กากบ ดแลสถานพยาบาลเอกชน ทงคลนกและโรงพยาบาล โดยไดกาหนดใหสถานพยาบาลทกแหงกอนเปดดาเนนการ จะตองได รบอนญาตกอน และจะตองมผประกอบวชาชพเปนผดาเนนการ และเนองจากกฎหมายดงกลาวนน ไมเหมาะสมกบสถานการณปจจบน และไมสอดคลองกบความเจรญกาวหนาของกจการสถานพยาบาลปจจบน ในการทจะควบคมการประกอบกจการ การเลก การยาย การปดสถานพยาบาล การเพกถอนใบอนญาตตงและดาเนนการ การโฆษณา การคมครองผบรโภคดานบรการทางสาธารณสขใหไดรบบรการทมคณภาพมาตรฐานและมความเปนธรรมในราคาคารกษา

2. กระทรวงสาธารณสขจงไดพจารณาเหนความจาเปนในการทจะปรบปรงกฎหมายดงกลาวใหมความเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพการณของสงคมในปจจบน ตงแตป พ.ศ. 2526 โดยไดแตงตงคณะกรรมการปรบปรงกฎหมาย ฯลฯ ของกระทรวงสาธารณสขขนมาพจารณายกรางกฎหมาย และกระทรวงสาธารณสขไดเสนอรางกฎหมายไปยงคณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2528

3. ประโยชนของการแกไขพระราชบญญต (1) ทาใหบทบญญตของรางกฎหมายมความเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพการณ

ของสงคมในปจจบน (2) ทาใหการประกอบกจการของสถานพยาบาลเอกชนเปนอยางถกตองและมความ

คลองตวมากขน ในเรองของการขออนญาต การเลก การยาย การโอน การปดสถานพยาบาลและการเพกถอนใบอนญาตสถานพยาบาล

46

(3) ทาใหพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตนสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ เชน การมหนงสอเรยกผรบอนญาตหรอผดาเนนการมาใหถอยคาหรอสงเอกสารใหการใหพนกงานเจาหนาทเขาไปในอาคารหรอสถานทๆสงสบ

(4) ทาใหประชาชนซงเปนผบรโภคทางดานสาธารณสขไดรบการคมครอง โดยเฉพาะเรองการกาหนดใหสถานพยาบาลเอกชนประกาศอตราคารกษาพยาบาลและคาบรการในทเปดเผย การดแลผปวยทอยในสภาพอนตรายใหไดรบการรกษาพยาบาลโดยฉกเฉนกอนการสงตอผปวย

(5) ทาใหมการปรบปรงอตราโทษใหสงขน รวมทงการกาหนดอตราคาธรรมเนยมใหสงขน ซงเปนไปตามภาวะเศรษฐกจ

มการแกไขเพมเตมในสาระสาคญ ดงน 1) เพมเตมคาจากดความของคาวา “ผปวย” ในมาตรา 4 โดยแกไขเปน “ผปวย”

หมายความวา ผขอรบบรการในสถานพยาบาล 2) ยกเลกโทษทางอาญากรณผรบอนญาต ไมชาระคาธรรมเนยมตามมาตรา 20 ใหคงไว

แตความรบผดทางแพง 3) กาหนดใหการเปลยนชอสถานพยาบาล ตองไดรบอนญาตจากผอนญาตตามมาตรา 43 4) กาหนดใหการเปลยนตวผประกอบวชาชพในสถานพยาบาลตามมาตรา 18(3) ผรบ

อนญาตตองแจงเปนหนงสอใหผอนญาตทราบภายในสามสบวนตามมาตรา 43 ทว 5) ลดอตราโทษกรณผรบอนญาตหรอผดาเนนการผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา 35

หรอมาตรา 36 ใหเหลอเปนโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจาทงปรบ

6) กาหนดความผดตามพระราชบญญตนทมโทษจาคกไมเกนสองปใหคณะกรรมการเปรยบเทยบคดมอานาจเปรยบเทยบปรบไดตามมาตรา 72 วรรคสอง

สามารถสรปประเดนสาคญของพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2542 ไดดงน

1.มงทจะควบคมสถานพยาบาลเอกชนไมใหมการแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบจากบคคลทไมมความรจากสถานททไมเหมาะสม อนจะเปนภยและเกดความเสยหายแกประชาชนผรเทาไมถงการณ โดยออกใบอนญาตตงและดาเนนการสถานพยาบาลให เพอสวสดภาพของประชาชน (มาตรา 5 และมาตรา 25) 2.กาหนดใหมคณะกรรมการสถานพยาบาลเปนองคกรบรหาร องคคณะประกอบดวย ตวแทนจากภาครฐและเอกชน จานวน 22 คน มหนาทใหคาปรกษา ใหความเหนและใหคาแนะนาแกรฐมนตรหรอผอนญาตในเรอง

(1) การออกกฎกระทรวง (2) การอนญาต การปด หรอการเพกถอนใบอนญาต

47

(3) สงเสรมการพฒนาคณภาพ การบรการของสถานพยาบาล (4) ควบคมหรอการพจารณาเรองรองเรยนเกยวกบการดาเนนการสถานพยาบาล

(มาตรา 7 และมาตรา 11) 1) ใหแบงประเภทสถานพยาบาลตามลกษณะของการใหบรการทางการแพทย

เพอสะดวกในการอนญาตและกาหนดมาตรฐาน (มาตรา 14 และมาตรา 15) 2) ก าหนดคณสมบต และหน าท ของผ ขออนญาตต งและผ ด า เนนการ

สถานพยาบาล (มาตรา 17 มาตรา 25 มาตรา 26 และมาตรา 32-38) 3) กาหนดเรองการตออายใบอนญาตตงใหใชไดครงละ 10 ป แตตองชาระ

คาธรรมเนยมรายป ใบอนญาตดาเนนการสถานพยาบาลใหไดถง 2 ป เพอลดขนตอนลง (มาตรา 19 มาตรา 20 และมาตรา 28)

4) กาหนดใหมการโอนใบอนญาตและการรบชวงตอกรณผอนญาตเดมตายได (มาตรา 21 และมาตรา 22)

5) กาหนดใหมการอทธรณตอรฐมนตรได และในระหวางอทธรณใหรฐมนตรมอานาจอนญาตใหประกอบกจการไปพลางกอนได(มาตรา 29)

6) กาหนดเรองการขอใบแทนใบอนญาต (มาตรา 30) 7) เพอแกไขปญหาคารกษาแพง กาหนดใหผรบอนญาตตองแสดงรายละเอยดคา

รกษาพยาบาลและคาบรการ รวมทงสทธของผขอรบบรการไวในทเปดเผย (มาตรา 32) 8) เพอหามปฏเสธผปวยหนก ไดกาหนดใหตองชวยเหลอเยยวยาแกผปวยฉกเฉน

กอนสงตอและกาหนดโทษไวกรณฝาฝน (มาตรา 37) 9) ปรบปรงขอกาหนดเกยวกบการโฆษณาของสถานพยาบาลใหมความชดเจนขน

และการสงระงบการโฆษณา (มาตรา 39 และมาตรา 40) 10) กาหนดเรองการเลกกจการสถานพยาบาล ตองแจงเลกเปนหนงสอและจดทา

รายงานทจะปฏบตตอผปวย (มาตรา 44) 11) กาหนดใหพนกงานเจาหนาทตรวจตราสถานพยาบาลโดยสมาเสมอ (มาตรา

45) 12) กาหนดอานาจหนาทของพนกงานเจาหนาท และกอนการปฏบตหนาทตอง

แสดงบตร (มาตรา 46 มาตรา 47 และมาตรา 48) 13) ปรบปรงอตราโทษใหสงขน การไมขออนญาตประกอบกจการหรอดาเนนการ

ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจาทงปรบ (มาตรา 56) 14) กาหนดใหกรรมการผจดการ หรอผแทนของนตบคคล ตองรบโทษดวย

(มาตรา 71) 15) ใหรฐมนตรมอานาจแตงตงคณะกรรมการเปรยบเทยบคดใน กรณทมโทษปรบ

สถานเดยว หรอทมโทษจาคกไมเกนหนงป (มาตรา 72)

48

3.2.2 มาตรการทางกฎหมายอาญา

ความรบผดทางอาญาทเกยวของกบการรกษาทมลกษณะเปนทรเวชปฏบตของแพทยมดงตอไปน

1.ความรบผดเกยวกบชวต ก. การกระทาโดยเจตนา ทงน ความรบผดทางอาญาทเกยวกบการกระทาทแพทยไดทา

การรกษาผปวยจนเปนเหตใหผปวยถงแกความตายอนจะถอเปนความผดฐานฆาคนตายโดยเจตนานนมบทบญญตกฎหมายอาญาทเกยวของโดยตรงคอมาตรา 288 หรอบทฉกรรจตามมาตรา 289 อยางไรกดโดยหลกการของความรบผดทางอาญานนตองมพนฐานมาจากหลกการทวาดวยผกระทาความผดนนตองมเจตนาในขณะกระทาความผดซงไดบญญตไวในมาตรา 59 ฉะนนจงขอกลาวถงบทบญญตพนฐานเพอความรบผดทางอาญา ดงน

“มาตรา 59 บคคลจะตองรบผดในทางอาญากตอเมอไดกระทาโดยเจตนา เวนแตจะไดกระทาโดยประมาท ในกรณทกฎหมายบญญตใหตองรบผดเมอไดกระทาโดย

49

ประมาท หรอเวนแตในกรณทกฎหมายบญญตไวโดยชดแจงใหตองรบผดแมไดกระทาโดยไมมเจตนา

การกระทาโดยเจตนาไดแกการกระทาโดยรสานกในการทกระทา และในขณะเดยวกนผกระทาประสงคตอผล หรอยอมเลงเหนผลของการกระทานน

ถาผกระทามไดรขอเทจจรงอนเปนองคประกอบของความผด จะถอวาผกระทาประสงคตอผลหรอยอมเลงเหนผลของการกระทานนมได

การกระทาโดยประมาท ไดแกการกระทาความผดมใชโดยเจตนา แตกระทาโดยปราศจากความระมดระวง ซงบคคลในภาวะเชนนนจะตองมตามวสย และพฤตการณและผกระทาอาจใชความระมดระวงเชนวานนได แตหาไดใชใหเพยงพอไม

การกระทาใหหมายความรวมถง การใหเกดผลอนใดอนหนงขนโดยงดเวนการทจะตองกระทาเพอปองกนผลนนดวย

“มาตรา 288 ผใดฆาผอน ตองระวางโทษประหารชวต จาคกตลอดชวต หรอจาคกตงแตสบหาปถงยสบป”

“มาตรา 289 ผใด (1)ฆาบพการ (2)ฆาเจาพนกงาน ซงกระทาตามหนาท หรอเพราะเหตทจะ

กระทา หรอไดกระทาการตามหนาท (3)ฆาผชวยเหลอเจาพนกงาน ในการทเจาพนกงานนนกระทา

ตามหนาท หรอเพราะเหตทบคคลนน จะชวยหรอไดชวยเจาพนกงานดงกลาวแลว (4)ฆาผอนโดยไตรตรองไวกอน (5) ฆาผอนโดยทรมาน หรอโดยกระทาทารณโหดราย (6)ฆาผอนเพอตระเตรยมการหรอเพอความสะดวกในการทจะ

กระทาความผดอยางอน หรอ (7)ฆาผอนเพอจะเอา หรอเอาไวซงผลประโยชนอนเกดแตการ

ทตนไดกระทาความผดอนเพอปกปดความผดอนของตน หรอเพอหลกเลยงใหพนอาญาในความผดอนทตนไดกระทาไว ตองระวางโทษประหารชวต

ทงน ในความเปนจรงแลว โดยพนฐานสามญสานกของคนทวไปตางเหนวาการประกอบวชาชพทางการแพทยนน เปนการกระทาในลกษณะของการชวยชวตมนษย ดงนน โดยทางความคดเชอวาการปฏบตหนาทของแพทยไดมเมตตาธรรมแทรกอยควบคกบการปฏบตงานตลอดเวลา ฉะนน ในประเดนของความผดฐานฆาคนตายโดยเจตนา อนเปนการกระทาลงโดยการรกษาของแพทยนน จงคอนขางจะเปนไปไดยาก เพราะวาแพทยมงแตจะชวยชวตผปวยนนเอง

อนง ไดมกรณตวอยาง คดทรเวชปฏบตทงขอเทจจรงและขอกฎหมาย

ของตางประเทศ แตกมหลายกรณดวยกนทไดเกดขนแลวในประเทศไทย จงเชอวาตวอยางเหลาน

50

คงมประโยชนททาใหไดรบทราบแนวคด และเหตผลทศาลตางประเทศใชวนจฉย สวนหนงทอาจสรปเปนขอคดไดแนนอนกคอการจะปองกนปญหาการถกฟองในคดทรเวชปฏบตสามารถทาได ดวยการประกอบวชาชพเวชกรรมอยางถกตองตามหลกวชา มเหตผลทางวทยาศาสตรทสามารถอธบายไดกบทกคนทเรยกกนวา E.B.M. (Evidence-Based Medicine)(แสวง บญเฉลมวภาส และอเนก ยมจนดา,2540:78)

อยางไรกด ในกรณความรบผดเกยวกบชวตนน เคยมตวอยางทเกดขนในตางประเทศ เชน

ในเรองแพทยตงใจจะฆาผตายจงใหยาเกนขนาด หรอใหยาชนดทเขาไปทาลายสขภาพทละนอยๆจนผปวยคอยๆมอาการทรดลงไปเรอยๆและเสยชวตลงในทสด ซงคดเหลานพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการตองรบภาระหนกในเรองของการแสวงหาพยานหลกฐานมายนจาเลย(โอสถ โกสน,2528:37)

สาหรบในเรองความตายของผปวยอนเนองจากการรกษาของแพทยน ม

ประเดนทควรนามาพจารณาอย 2 ประการคอ (1)กรณทผปวยบางรายมอาการปวยในขนรนแรงและสนหวงตอผลของ

การรกษาไมอาจรอดชวตได แตในขณะเดยวกนผปวยไดรบความทกขทรมานจากการเจบปวยอยางแสนสาหส จงรองขอใหแพทยนายานอนหลบมาฉดใหตนตายไปเสย หรอ

(2) กรณทผปวยไดรบความกระทบกระเทอนทางสมอง จนมอาการสลบอยางไมมทางฟนแตยงมชวตอยไดเพราะแพทยใชเครองชวยหายใจ และเปนทแนนอนวาแมจะมทางชวยรกษาทาใหเกดความรสกตวขนมาได คอพนจากอาการสลบ แตสมองกคงมสภาพทใชการไมไดเสยแลวเชนน หากญาตเจาของไขไดรองขอใหแพทยชวยถอดเครองชวยหายใจออก พฤตการณลกษณะนเปนกรณทเคยเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกา ซงแพทยไมยอมทาใหตองใหเจาของไขไปรองขอตอศาลเสยกอน เมอศาลมคาสงใหทาได แพทยจงจะยอมทาให(โอสถ โกสน,2528:41)

สาหรบประเทศไทยในขณะนยงไมมคดตวอยางในลกษณะดงกลาว

ขางตน จงเปนเรองทแพทยควรจะตองใชความระมดระวงโดยคานงถงความรบผดทางกฎหมาย เพราะการชวยใหผปวยตายเพอพนจากความทกขเวทนานนเรยกไดวากระทาไปดวยความสงสาร แตความรสกของคนไทยประเทศไทยยงไมเหมอนชาวตะวนตก ดงนน หากมกรณขอเทจจรงตามตวอยางเกดขนในสงคมไทยกตองถอวาแพทยยอมเหนผลอยแลววาผปวยจะตองตาย จงนาจะถอวาเปนการฆาคนตายโดยเจตนา ฉะนน จงเหนวาตราบใดทยงไมมกฎหมายบญญตใหอานาจแพทยทจะกระทาไดอยางชดแจงแลว แพทยกควรจะเลอกปฏบตในแนวทางทปลอดภยไวกอน คอไมยอมทาให

51

ข.การกระทาโดยประมาท บทบญญตกฎหมายอาญาทเกยวของกบการรกษาโดยแพทยในลกษณะประมาทจนเปนเหตใหผปวยถงแกความตาย ซงเปนความผดอาญาฐานทาใหผอนตายโดยประมาทนน ไดมบญญตไวโดยชดแจงในมาตรา 291 ดงน

“ มาตรา 291 ผใดกระทาโดยประมาทและการกระทานนเปนเหตใหผอนถงแกความตาย ตองระวางโทษจาคกไมเกนสบป และปรบไมเกนสองหมนบาท”

อยางไรกด แมวาแพทยจะปฏบตหนาทดวยความระมดระวง ตลอดจนเอาใจใสในการประกอบวชาชพกตาม แตกอาจมความผดพลาดเกดขนไดโดยไมรตว ซงอาจเปนเหตใหผปวยไดรบความเจบปวยเพมมากขน หรอเสยชวต เปนเหตใหเกดการฟองรองแพทยเพอใหไดรบโทษทางอาญา หรอชดใชคาเสยหายในทางแพง ความหนกเบาของโทษทางอาญายอมขนอยกบอาการ หรอความเสยหายทผปวยจะไดรบ

ความผดฐานทาใหคนตายโดยประมาทน มโอกาสเกดขนแกแพทยไดสง เพราะ

ลกษณะการรกษาโรคของแพทยจาเปนจะตองสมผสกบเนอตว รางกายของผปวยตลอดเวลา ฉะนนโอกาสทจะเกดความผดพลาดจงมไดเสมอ กลาวคอแมแพทยจะมไดตงใจทาใหผปวยตองเสยชวต แตกอาจมเหตของความประมาทเกดขน ซงอาจจะเกดจากตวแพทยเองโดยตรง หรออาจเกดจากผอนทมหนาทชวยเหลอแพทย และแพทยมไดใชความระมดระวงพอสมควร(โอสถ โกสน,2528:38)

สาหรบในกลมความผดเกยวกบการประกอบวชาชพเวชกรรมโดยประมาท ซง

สงผลใหตองมความรบผดทางอาญาน สามารถจาแนกฐานความผดออกไดเปน 3 ระดบ คอ(1)ประมาทเปนเหตใหผอนถงแกความตาย (2)ประมาทจนเปนเหตใหผอนไดรบอนตรายสาหส และ(3)ประมาทจนเปนเหตใหผอนไดรบอนตรายแกกายหรอจตใจ

อยางไรกด เกณฑทใชวดระดบของความประมาทนน หากเปนการกระทาใน

ลกษณะประมาทโดยทวไปยอมจะยดถอเกณฑระดบความระมดระวง ซงบคคลในภาวะเชนทผกระทาผดจะตองม ตามวสย และพฤตการณ แตสาหรบแพทย และพยาบาล ตองถอวาเปนผทมความร ความชานาญเฉพาะวชาชพทตองใชฝมอเปนพเศษสงกวาคนธรรมดา(ประทป อาววจตรกล,2535:43) ดงนน การใชความระมดระวงยอมมอตราสงตามากนอยแลวแตฐานะของผกระทา เชนแพทยยอมตองใชความระมดระวงมากกวาผชวยแพทย หรอพยาบาล เปนตน(โอสถ โกสน,2528:38) “ดงนนการทแพทยจะวนจฉยวากระทาไปดวยความประมาทหรอไม จงตองวนจฉยในระหวางแพทย ดวยกน” (ระพ แมนโกศล,2541:134)

ทงน ตวอยางทถอวาแพทยไดกระทาโดยประมาทซงเกดขนในตางประเทศม

หลายกรณดวยกน อาทเชน แพทยประจาโรงพยาบาลชนนาในเมองหลวงทาการผาตดผปวย โดย

52

ไมควบคมการนบเครองมอใหด จงเปนเหตใหมกรรไกรหลงอยในทองผปวย 1 อน หลงผาตดผปวยเจบปวดมากจนทนไมไหวถงแกความตาย เชนน การทแพทยผผาตดไมควบคมการนบเครองมอใหด ถอวาเปนการกระทาโดยประมาท จะแกตววามผชวยหรอพยาบาลคอยนบใหอยแลวไมได แตในทองถนทรกนดารขาดแคลนเครองมอเครองใช จะกะเกณฑใหแพทยตองใชความระมดระวงดงเชนแพทยในโรงพยาบาลชนนาในเมองหลวงไมได(ประทป อาววจตรกล,2535:43)

นอกจากน ยงมกรณทแพทยไดใชใหคนไปซอแบเรยมมาเพอการฉายเอกซเรย

ลาไส แตคนซอไดไปซอเอาสารเคมอกชนดหนง ซงมคาวาแบเรยมปนอยกบสารนนดวย และเปนชนดทใชทาดอกไมไฟ เชนน ถาแพทยไมระมดระวงและนาเอาไปใหผปวยกนจนเปนเหตใหผปวยเสยชวต แพทยกอาจตองรบผดฐานประมาท (โอสถ โกศน,2528:38)

อนง จากการศกษาทรเวชปฏบตทเกดขนในประเทศไทยนนพบวาไดมการกระทา

ประมาทโดยแพทย ซงเกดขนจรงในโรงพยาบาลของกระทรวงสาธารณสขแหงหนงซงแพทยและพยาบาลถกฟองเปนจาเลยฐานกระทาการโดยประมาทเลนเลอ ทานารอนจากกระเปานารอนทวางไวใหความอบอนแกทารกแรกเกด หกรดตวเดกจนเดกไดรบบาดเจบและพการไปตลอดชวต บดามารดาของทารกจงฟองเรยกคาเสยหายจากกระทรวงสาธารณสข แพทย และพยาบาลในการกระทา ดงกลาวเปนจานวนเงนถง 400,000 บาท(สแสนบาทถวน) ซงศาลพจารณาแลวไดพพากษาใหกระทรวงสาธารณสข และจาเลยจายเงนใหแกโจทกตามทโจทกรองขอ(พกลทพย หงษเหร,2534:136) หรอเหตการณทไดเกดขนจนตกเปนขาวในหนาหนงสอพมพ โดยทนตแพทยไดทาการถอนฟนใหเดกชายคนหนง ขณะฉดยาชาแตไมไดกดเขมใหแนนกบปลายกระบอกฉด เมอเดกดนเขมจงตกลงไปในคอเดก การทเขมฉดยาตกลงไปนน เปนการกระทาโดยประมาท ปราศจากความระมดระวงตามวสยททนตแพทยควรจะม แตบงเอญเขมฉดยาทตกลงไปนนไมไดกอใหเกดอนตรายแกเดกแตอยางใด และไดถกขบออกมาพรอมกบอจจาระในวนตอมา การกระทาของทนตแพทยผนนจงไมถอวาเปนการกระทาโดยประมาททผดกฎหมาย เพราะไมมผลรายใดๆเกดขนเลย(พกลทพย หงษเหร,2534:137)

มบางกรณทขอเทจจรงรบฟงไดวาแพทยรเทาไมถงการณ เชนน แพทยอาจจะ

ตองรบผดกได โดยเฉพาะอยางยงถาหากความรเทาไมถงการณนนเปนความประมาทเลนเลอของแพทยเอง เชนหากมผปวยทญาตไดพามาพบแพทยเพราะประสบอบตเหตถกรถชน บาดเจบหลายแหงและสมองไดรบความกระทบกระเทอนมาก เชนน แพทยยอมควรทรอยแลววาการปฐมพยาบาลเบองตนควรทาอยางไร แตหากบงเอญแพทยผนนไมรวธการรกษาทถกตอง หรอรแตเลอกใชวธการรกษาอยางงายเพอความสะดวกของตนเองอยางขอไปท ทงๆทแพทยผ อนโดยทวไปนนยอมรดวาควรจะรกษาอยางไร ดงน ความรเทาไมถงการณของแพทยดงกลาวยอมเกดจากความประมาทเลนเลอของแพทยเอง แพทยจงตองรบผด (นตวทยาศาสตรสมาคมแหง

53

ประเทศไทย,2514:62) อนง ขอวนจฉยทนามาใชพจารณาความรบผดของแพทยตามกฎหมายกคอแพทยไดใชความระมดระวง ซงแพทยจกตองมตามวสยและพฤตการณ และแพทยอาจใชความระมดระวงนนได แตไมไดใชหรอไม ประกอบกบผปวยเสยชวต หรอมอาการทรดลงยงกวาเดมนนสบเนองมาจากการใหการรกษาโดยประมาทเลนเลอโดยตรงของแพทยหรอไม จากหลกกฎหมายขางตนน ถาหากปรากฏวาผปวยทถกรถยนตชนและญาตไดพามาพบแพทย แตแพทยไดตรวจอาการเพยงใชสายตาสงเกตบาดแผลเพยงภายนอก แลวกปลอยใหญาตพาผปวยกลบบานไป โดยบอกแกญาตวาผปวยรายนไมเปนอะไรมาก แตตอมาภายหลงผปวยไดเสยชวตลง เชนนหากแพทยไดตรวจดวยความระมดระวงและรกษาใหทนทวงทเสยตงแตแรกผปวยรายนกคงไมเสยชวต ดงน แพทยตองรบผดทางแพงเพราะความประมาทเลนเลอของแพทยเอง อกทงแพทยตองชดใชคาสนไหมทดแทนเพอการละเมดในการประกอบทรเวชปฏบตแกผปวยรายนอกดวย ขอเทจจรงเดยวกนนเอง หากจะนามาพจารณาในแงของความรบผดในทางอาญาแลวเหนวาแพทยไมตองรบผดเพราะกรณเชนนมไดมกฎหมายบญญตใหแพทยตองรบผดเมอไดกระทาโดยประมาทแตอยางใด นอกจากน กมไดมการละเวนกระทาการในสงซงกฎหมายไดบญญตใหแพทยจกตองกระทาแตประการใดอกดวย(นตวทยาศาสตรสมาคมแหงประเทศไทย,2514:63)นอกจากน หากเกดกรณทญาตหรอเจาหนาทตารวจไดขอรบตวผปวยไป ซงแพทยไดแจงแกบคคลเหลานนแลววายงนาตวออกจากโรงพยาบาลไมได จาเปนตองใหการรกษาอยางใกลชดกอนพนขดอนตราย แตญาตหรอเจาหนาทตารวจไมเชอ กลบนาตวผปวยออกจากโรงพยาบาลจนทาใหอาการทรดหนก หรอเสยชวต เนองจากไดรบความกระทบกระเทอนจากการเดนทาง หรอไดรบการรกษาพยาบาลทไมเพยงพอ ดงน ความรบผดเพราะความตายหรออาการทรดหนกของผปวยนน ยอมตกอยแกเจาหนาทตารวจหรอญาตทไดนาตวออกไป แพทยไมตองรบผดแตอยางใดเลย((นตวทยาศาสตรสมาคมแหงประเทศไทย,2514:63-64)

อยางไรกตาม ในประเดนของการกระทาการรกษาของแพทยโดยประมาทจนเกด

เปนกรณทรเวชปฏบตนน ไดเคยมตวอยางคาพพากษาฎกาท 946-947/2475ซงสรปสาระสาคญไดวา จาเลยท 1 เปนแพทย ไดสงใหจาเลยท 2ผสมยาเบอพยาธใหบตรโจทกกน แตยาทผสมนนแรงเกนขนาด จนเปนเหตใหบตรโจทกตายเพราะพษยานน ทงเมอปรากฏวายาเกดเปนพษแกเดกแลว จาเลยกมไดแกไขใหทนทวงท คอเมอไปตามตวแพทยผนนกไมมา เมอเดกตายแลวไดทาการผาศพตรวจกไมพบพยาธเลย ศาลฎกาจงพพากษาวาจาเลยทงสองมความผดฐานทาใหคนตายโดยประมาท(ธรมสารเลม 16 หนา 914)

นอกจากน ยงมกรณทเคยขนสการพจารณาคดของศาลฎกาเปนคดอาญาซง

ปรากฏเปนคาพพากษาฎกาท 279/2467 ซงสรปความไดวา จาเลยเปนแพทยประกาศนยบตร รบราชการในกรมสาธารณสข ถกราษฎรซงเปนบดาของเดกอาย 7 ขวบ ฟองเปนคดอาญาในขอหาวาทาใหบตรโจทกตายโดยประมาท เนองจากเอาเขมแทงดดเอาเลอดของผตายไปตรวจ ศาลชนตนไดวนจฉยวา การทจาเลยไดใชเขมชนดสาหรบแทงเลอด แทงเพอเอาเลอดไปตรวจนน

54

เปนการเรงใหเดกนนตายเรวขนและผลทเกดขนไดดงน กเนองจากการขาดวฒในวชาอนพงหวงไดจากบคคลผหาเลยงชพโดยศลปศาสตร (มนกวชาการบางทานใหความเหนวา คาวา “ ศลปศาสตร” เปนทมาของคาวา “โรคศลปะ”(โอสถ โกสน, 2528:39))ฉะนน จาเลยจงมความผดตามกฎหมายลกษณะอาญามาตรา 252 (ประมวลกฎหมายอาญา ฉบบ รศ.127) ใหปรบจาเลย 80 บาท จาเลยอทธรณ ศาลอทธรณเหนชอบตามคาพพากษาศาลลาง แตใหเพมโทษจาคกขนเปน 1 ป จาเลยฎกา ศาลฎกาวนจฉยวาในทางพจารณาปรากฏตามคาพยานหลกฐานวา ผตายไดปวยอยกอนแลว 3 วน จาเลยจงไดมาตรวจ ในขณะนนจงหวดปราจนบรกาลงมไขกาฬโรคระบาด และมคนเสยชวตเปนจานวนมาก กรมสาธารณสขจงจดสงจาเลยขนไปตรวจไขทสงสยวาเปนกาฬโรคชนดน ในระหวางทจาเลยไดกระทาการตรวจโรคตามหนาทอยนน จาเลยไดไปตรวจเดกหญงผตาย และลงความเหนสนนษฐานในทนทวา เดกผตายเปนไขกาฬโรค เพราะมอาการบวมทใตแขน และลามไปถงหนาอก จาเลยประสงคจะเอาเลอดของผตายสงไปยงกรมสาธารณสข เพอตรวจคนหาเชอโรค จาเลยจงขออนญาตโจทกซงเปนบดาของผตายในการทเจาะเอาเลอดน ชนแรกโจทกไมเตมใจแตเมอไดฟงคาชแจงเหตผลของจาเลยแลว โจทกกยอม โดยกลาววาสดแตความรของหมอ แลวจาเลยจงใชเขมสาหรบแทงเอาเลอดชนดธรรมดาแทงตรงตอมบวม การทจาเลยกระทาดงน ไมมพยานหลกฐานแสดงวาไมเปนวธทถกตองประการใด หรอวาเขมนนไมใชเปนเครองมอสาหรบใชในการเชนนน หรอวาไมสะอาด และไมมใครอางวาความตายนนเนองจากโลหตเปนพษ เปนแตอางวาความตายของเดกนนเปนผลของเหตทจาเลยใชเขมแทง และถาไมมการใชเขมแทงแลวเดกกคงจะไดหายปวย ศาลฎกาวนจฉยวา โจทกจะตองสบใหไดความวา(1)การกระทาของจาเลยเปนเหตอนแทจรงทกระทาใหเดกถงตาย และ(2) จาเลยไดเลนเลอเดกจะตายดวยสาเหตอนใดเปนแนนอนนน ในทางพจารณาไมปรากฏ เพราะไดรบจดการฝงศพเสยในวนรงขน ในเวลานนไมปรากฏวาโจทกไดกลาวหาจาเลยอยางใด จรงอยการใชเขมเอาเลอดมานนอาจไมเปนการจาเปน และเมอไดตรวจเลอดแลวกไมพบเชอกาฬโรค ฉะนนศาลฎกาจงเหนวาคดไมมหลกฐานเพยงพอทจะฟงวา จาเลยควรจะตองรบผดชอบในความตายของเดกนโดยตรง หรอประการใดๆเลย เมอฟงวาการกระทาของจาเลยไมเปนเหตใหเดกตายแลว กไมจาเปนตองวนจฉยตอไปวาการกระทาของจาเลยเปนเลนเลอ(ประมาท)ตามกฎหมายหรอไม แตควรจะกลาวไวดวยวา ในทางพจารณาไมปรากฏพยานหลกฐานอยางใดทจะแสดงใหเหนความเลนเลอ หรอความบกพรองในวฒของจาเลย อนจะเปนเหตแสดงความผดตามกฎหมายลกษณะอาญาในเรองเลนเลอได จงพพากษากลบคาพพากษาศาลอทธรณ ใหปลอยตวจาเลยไป

จากกรณคาพพากษาขางตนจะเหนวา การทมไดมความรอยางแทจรงแลวไป

กระทาการรกษาทางการแพทยจนเกดผลเสยหายตามกฎหมายขน เชนน ถอวาเปนการกระทาโดยประมาท ซงจะอางวาไมมความรไมได เนองจากเมอไมมความรตองไมกระทา แตยงขนกระทาไป การกระทานนกคอการกระทาโดยประมาทนนเอง(พกลทพย หงษเหร,2534:137)

1.2 ความผดตอรางกาย

55

กลมความผดอาญาทเกยวของกบการกระทาการรกษาโดยแพทย ซงสงผลใหผปวยไดรบอนตรายแกรางกาย หรอจตใจนน ไดมบญญตไวในประมวลกฎหมายอาญาตามระดบความรนแรงของผลรายทเกดขนไวดงตอไปน

“มาตรา 295 ผใดทารายผอนจนเปนเหตใหเกดอนตรายแกกาย หรอจตใจของผอนนน ผนนกระทาความผดฐานทารายรางกาย ตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสพนบาท หรอทงจาทงปรบ”

“มาตรา 296 ผใดกระทาความผดฐานทารายรางกาย ถาความผดนนมลกษณะประการหนงประการใดดงทไดบญญตไวในมาตรา 289 ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกพนบาทหรอทงจาทงปรบ”

“มาตรา 297 ผใดกระทาความผดฐานทารายรางกาย จนเปนเหตใหผถกทารายไดรบอนตรายสาหส ตองระวางโทษจาคกตงแตหกเดอนถงสบป”

อนตรายสาหสนน คอ (1)ตาบอด หหนวก ลนขาด หรอเสยฆานประสาท (2)เสยอวยวะสบพนธ หรอความสามารถสบพนธ (3)เสยแขน ขา มอ เทา นว หรออวยวะอนใด (4)หนาเสยโฉมอยางตดตว (5)แทงลก (6)จตพการอยางตดตว (7)ทพพลภาพ หรอเจบปวยเรอรง ซงอาจถงตลอดชวต (8)ทพพลภาพ หรอเจบปวยดวยอาการทกขเวทนาเกนกวายสบวน หรอ

จนประกอบ กรณยกจตามปกตไมไดเกนยสบวน “มาตรา 300 ผใดกระทาโดยประมาท และการกระทานนเปนเหตให

ผอนไดรบอนตรายสาหส ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกพนบาท หรอทงจาทงปรบ”

“มาตรา 390 ผใดกระทาโดยประมาท และการกระทานนเปนเหตใหผอนไดรบอนตรายแกกาย หรอจตใจ ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาท หรอทงจา ทงปรบ”

ความผดตอรางกายอนอาจจะเกดขนจากการกระทาโดยแพทยไดนน อาจจะมขน

ไดกแตเฉพาะเปนการกระทาโดยประมาท ดงทไดกลาวไวแลวขางตน สาหรบตวอยางประกอบความผดฐานน ไดแก การทแพทยไดทาการผาตดผปวยโดยใชเครองมอไมสะอาด ทาใหบาดแผลเปนพษหรอแพทยใหยาผด โดยใหยาแรงเกนขนาดโดยความประมาทจนทาใหผปวยตาบอด หรอทพพลภาพ (โอสถ โกศน,2528:42)

1.3 ความผดเกยวกบเสรภาพ

56

การกระทาการรกษาในลกษณะทรเวชปฏบตโดยแพทย ซงสงผลใหผปวยไดรบความ

เสยหายนน อาจเปนความผดอาญาทเกยวกบเสรภาพได โดยประมวลกฎหมายอาญาไดมบญญตไวในมาตรา 310 และมาตรา 311 ดงตอไปน

“มาตรา 310 ผใดหนวงเหนยว หรอกกขงผอน หรอกระทาดวยประการใดใหผอนปราศจากเสรภาพในรางกายตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกพนบาท หรอทงจาทงปรบ

ถาการกระทาตามความผดวรรคแรกเปนเหตใหผถกหนวงเหนยว ถกกกขงหรอตองปราศจากเสรภาพในรางกายนนถงแกความตาย หรอไดรบอนตรายสาหส ผกระทาตองระวางโทษทไดบญญตไวในมาตรา 290 มาตรา 297 หรอมาตรา 298 นน”

“มาตรา 311 ผใดกระทาโดยประมาทและการกระทานนเปนเหตใหผอนถกหนวงเหนยว กกขง หรอตองปราศจากเสรภาพในรางกายตองระวางโทษไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจาทงปรบ

ถาการกระทาความผดตามวรรคแรก เปนเหตใหผถกหนวงเหนยว ถกกกขง หรอตองปราศจากเสรภาพในรางกายนน ถงแกความตาย หรอไดรบอนตรายสาหส ผกระทาตองระวางโทษดงทบญญตไวในมาตรา 291 หรอมาตรา 300”

1.4 ความผดเกยวกบการทอดทงผปวย การกระทาการรกษาทบกพรองโดยแพทยในลกษณะทรเวชปฏบตนน หาก

พฤตการณขอเทจจรงรบฟงไดวาแพทยละเลยตอหนาทในการใหการรกษาดแลผปวย ซงอยในความรบผดชอบของตน เชนน แพทยอาจจะมความผดอาญาฐานทอดทงคนปวยเจบ ดงทบญญตไวในประมวลกฎหมายอาญามาตรา 307 และมาตรา 308 ดงตอไปน

“มาตรา 307 ผใดมหนาทตามกฎหมายหรอตามสญญาตองดแลผซงพงตนเองมได เพราะอาย ความเจบปวย กายพการ หรอจตพการ ทอดทงผซงพงตนเองมไดนนเสย โดยประการทนาจะเปนเหตใหเกดอนตรายแกชวต ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมกนหกพนบาทหรอทงจาทงปรบ

“มาตรา 308 ถาการกระทาความผดตามมาตรา 306 หรอมาตรา 307 เปนเหตใหผถกทอดทงถงแกความตาย หรอรบอนตรายสาหส ผกระทาตองระวางโทษดงทบญญตไวในมาตรา 290 มาตรา 297 หรอมาตรา 298 นน”

ความรบผดของแพทยตามบทบญญตขางตนน จะตองปรากฏวาทงแพทยผตกเปนจาเลยและผปวยซงเปนผเสยหายนน จะตองมความสมพนธตอกนตามกฎหมาย หรอตามสญญากอน ซงความสมพนธตามกฎหมายของแพทย กรณโรงพยาบาลภาครฐ ทมตอผปวยคงอยในฐานะเปนเจาพนกงานผมหนาทดแลผอน สาหรบแพทยทใหบรการในโรงพยาบาลเอกชน หรอเปดคลนกสวนตว เชนน คงมความสมพนธกนในรปสญญา

57

นอกจากน องคประกอบของความผดในสวนของผปวยนนจะตองถงขนาดทอย

ในสภาพซงพงพาตนเองไมได เพราะความเจบปวย กายพการ หรอจตพการ จงเหนไดวาความผดตามมาตราน ในสวนทจะเกยวกบแพทยนนมได ทงแพทยผดแลผปวยธรรมดา และผปวยโรคจต ซงความผดจะเกดขนตอเมอปรากฏวามการทอดทงผปวย ซงแมเพยงแตการทอดทงอนนาจะเกดอนตรายแกชวตเทานนกเปนความผดแลว กลาวคอ ไมจาเปนตองถงขนทเกดอนตรายขนแตอยางใด แตถาผถกทอดทงถงแกความตาย หรอไดรบอนตรายสาหสแลวเชนน แพทยกตองรบผดตามกฎหมายอาญาฐานประมาทเปนเหตใหผอนถงแกความตาย หรอประมาทเปนเหตใหผอนไดรบอนตรายสาหส สาหรบตวอยางประกอบหลกกฎหมายนเรองน ไดแกกรณโรงพยาบาลแหงหนงไดรบดแลผปวยสงอาย และมความเสอมทางสมอง ไมสามารถจะชวยเหลอตนเองได ถาแพทย และพยาบาลทรบผดชอบทงผปวยใหอยตามลาพง โดยออกไปทาธระบางอยาง และไมไดมอบหมายใหผอนดแลแทนแตอยางใด ตอมาปรากฏวาเกดเหตเพลงไหมขนในโรงพยาบาล ผปวยจะกระโดดลงมาจากหนาตาง เพราะกลวอนตรายจากไฟคลอก เชนน ทงแพทย และพยาบาลตองรบผดตามมาตรา 307 (พกลทพย หงษเหร,2534:138)

หรออกตวอยางหนงกคอนายแพทยหนเปนผดแลนายดาซงกาลงนอนไร

ความรสกในกระโจมออกซเจน นายแพทยหนมหนาทตองระมดระวงดแลอาการของนายดา แตนายแพทยหนกลบไปทางานสวนตว จนอาการของนายดาทรดหนก และออกซเจนใกลจะหมด เชนน ตองถอวานายดาอยในภาวะทนาจะเกดอนตรายแกชวตแลว ดงนนนายแพทยหนจงตองมความผดตามมาตรา307 น เพราะนายแพทยหนละเวนไมกระทาการตามทตนมหนาทเพอปองกนไมใหนายดาผปวยไดรบอนตราย ทงน หากผลแหงการทอดทงนน ทาใหผปวยเสยชวต หรอไดรบอนตรายสาหส ตองถอวาเปนพฤตการณแหงคดเขาลกษณะของเหตฉกรรจ ซงตองรบโทษหนกขนตามมาตรา 308 ดวย(ประทป อาววจตรกล,2535:59)

2.5 ความผดลหโทษ การทแพทยไดกระทาความผดในลกษณะของทรเวชปฏบตดงกลาวขางตนนน

นอกจากแพทยจะตองรบผดตามฐานความผดอาญาหลกแลว แพทยอาจตองรบผดในความผดอาญาทเรยกวา “ความผดลหโทษ” อกดวย ทงน ความผดลหโทษ หมายถงความผดอาญาทมอตราโทษสถานเบาคอ ปรบไมเกนหนงพนบาท หรอจาคกไมเกนหนงเดอน หรอทงจาทงปรบ ซงไดแกความผดฐานละเลย ไมควบคมบคคลวกลจรต ตามมาตรา 373 หรอความผดฐานปฏเสธการชวยเหลอผซงไดรบบาดเจบตามมาตรา 374 ซงไดบญญตไวในประมวลกฎหมายอาญาดงน

58

“มาตรา 373 ผใดควบคมดแลบคคลวกลจรต ปลอยปละละเลยใหบคคลวกลจรตนนออกเทยวไปโดยลาพง ตองระวางโทษปรบไมเกนหารอยบาท”

“มาตรา 374 ผใดเหนผอนตกอยในภยนตรายแหงชวต ซงตนอาจชวยไดโดยไม

กลวอนตรายแกตนเอง หรอผอน แตไมชวยตามความจาเปน ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาท หรอทงจาทงปรบ”

สาหรบบทบญญตตามมาตรา 373 นนมความชดเจนอยในตวบทอยแลว และ

ผวจยจะขอยกตวอยางประกอบดงน คอในกรณทแพทย หรอพยาบาลไดยอมรบเปนผทาหนาทควบคมดแลผปวยจตเวช และไดปลอยปละละเลยผปวยใหออกไปนอกสถานทตามลาพง เชนนแลว ยอมตองถอวาเปนความผดตามมาตรา 373

ในสวนของความรบผดตามมาตรา 374 นน ไดมแนวคดเบองหลงบทบญญต

ดงกลาววาการดารงชวตมนษยในสงคมนน รฐเปนผมบทบาทในการใชอานาจปกครอง และอานวยความสงบสขใหแกสงคมโดยรวม ดงนน รฐจงมความประสงคทจะใหประชาชนทกคนไดรบความปลอดภยในชวต รางกาย และอนามย ดงนน รฐจงกาหนดใหเปนหนาทของทกๆคนทจะตองใหความชวยเหลอซงกนและกน โดยเฉพาะอยางยงตอการใหความชวยเหลอแกผทตกอยในภาวะทจะเปนอนตรายตอชวต ซงมกมเหตการณทพบเหนบอยครงในสงคมไทย กลาวคอในกรณทมผปวยอาการหนก หรอในกรณผปวยฉกเฉน ไดเขามาขอรบการรกษาในโรงพยาบาล และจะประสบปญหาในกรณผปวยทมฐานะทางการเงนไมสดนก มกจะไดรบการปฏเสธจากโรงพยาบาลอยเสมอวา ไมมเตยงวางพอทจะรบผปวยไวรกษาได หรอเตยงเตม ซงกถอวามเหตผลแหงการปฏเสธทรบฟงได หากในความเปนจรงเปนดงเชนทกลาวนน

อยางไรกด แพทยและบคคลากรทางการแพทยทไดพบเหนเหตการณดงกลาว

ควรใหความชวยเหลอตามความจาเปนแลวแตกรณ เพอเปนการชวยชวตผปวยในเบองตนเสยกอน เชนการหามเลอด หรอการจดทาผปวยทไมรสกตว เพอปองกนการอดกนระบบทางเดนหายใจในขณะเดนทางเพอสงตอไปยงอกโรงพยาบาลหนง เปนตน เพราะหากไมทาการชวยเหลอใดๆเลย ทงๆทคาดไดวาผปวยอาจเสยชวตไดในขณะเดนทาง เชนน อาจถกญาตผปวยฟองรองใหรบผดไดทงทางแพง และทางอาญาและกฎหมายวชาชพอกดวย(พกลทพย หงษเหร,2534:138-139)

i. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบความรบผดทางแพง

59

ii. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการประกอบธรกจคนตางดาว iii. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบเขต เศรษฐกจพเศษ หรอเขต

การคาเสร (Free Trade Area) iv. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบสทธผปวย

6. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการคมครองผบรโภค : ดานการโฆษณา

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกฉบบ บญญตรบรองเสรภาพในการโฆษณาไวรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ฉบบ ปจจบนบญญต ไวในมาตรา 39 ความวา “[บคคลยอมมเสรภาพในการแสดงความคดเหนในการพด การเขยน การพมพ การโฆษณา และการสอสารความหมายโดยวธอน]” การจากดเสรภาพตามวรรคหนง จะกระทามได เวนแตโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเฉพาะเพอรกษาความมนคงของรฐ เพอคมครองสทธเสรภาพ เกยรตยศ ชอเสยง สทธในครอบครวหรอความเปนอยสวนตวของบคคลอน เพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประเทศ หรอเพอปองกนหรอระงบความเสอมทรามทางจตใจหรอสขภาพของประชาชน บทบญญตดงกลาวนมความหมายวา การโฆษณาเปนหนงในเสรภาพท รบรองโดยรฐธรรมนญ แตกถกจากดไดโดยวธทางกฎหมายเชนเดยวกน ดวยเหตผลหลายประการ กลาวคอ

1. รกษาความมนคงของรฐ 2. เพอคมครองสทธเสรภาพ เกยรตยศชอเสยง สทธในครอบครว หรอเพอความเปนอย

สวนตวของบคคลอน 3. เพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประเทศ 4. เพอปองกนหรอระงบความเสอมทรามทางจตใจหรอสขภาพของประชาชน กฎหมายทบญญตจากดเสรภาพหรออกนยหนงกคอ การควบคมการโฆษณาในเชงธรกจ

มกจะมวตถประสงคเพอคมครองสทธของผบรโภคและอาจหมายรวมถง การควบคมการโฆษณาเพอรกษาความสงบเรยบรอยวฒนธรรมและศลธรรมอนดของชาต ตวอยางเชน บทบญญตมาตรา22(1)-(4)ในพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.2522เปนตน

การจากดเสรภาพในการโฆษณาโดยการออกกฎหมายควบคมการโฆษณาใน

ประเทศไทยอาจปรากฏในรปแบบตางๆกน เชน การควบคมการใชขอความโฆษณา การใชสอสารมวลชนบางประเภทการหามโฆษณาสนคาหรอบรการบางประเภท เปนตนวา สรา บหร สถานพยาบาลเอกชน สานกงานกฎหมาย มกฎหมายหามโฆษณาสรรพคณหรออาจมการควบคมการจดทาโฆษณาตงแตกอนทาเปนชนงานโฆษณา เชน โฆษณาอาหาร ยา เครองมอแพทย ตองมการขออนญาตกอนการจดทาเปนสอทเรยกวา Pre-censor หรออาจมการควบคมหลงการโฆษณา

60

ผานสอสารมวลชนประเภทตางๆแลว เชน การตรวจตดตามขอความโฆษณาทผานสอตางๆ โดยคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.2522 เปนตน

พระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 พระราชบญญตยา พ.ศ.2520(แกไข

เพมเตม พ.ศ.2537) พระราชบญญตเครองสาอาง พ.ศ.2535 พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.2535 กลมกฎหมายเหลานมบทบญญตเกยวกบการโฆษณาสนคาทเปนอาหาร ยา เครองสาอาง วตถมพษ ซงใชสอโฆษณาทกชนด และหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบการควบคมโฆษณา ไดแก สานกงานอาหารและยา และดวยเหตท FAD (Food Drug Administration) หรอ อ.ย.

ในพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.2522 ระบวา

“สนคา” หมายความวา สงของทผลตหรอมไวเพอขาย “บรการ” หมายความวา การรบจดทาการงาน การใหสทธใด ๆ หรอการใหใชหรอให

ประโยชนในทรพยสนหรอกจการใด ๆ โดยเรยกคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอนแตไมรวมถงการจางแรงงานตามกฎหมายแรงงาน

................................. “ผบรโภค”1 หมายความวา ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการ

เสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการและหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบการธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม

“ประกอบธรกจ” หมายความวา ผขาย ผผลตเพอขาย ผสงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขายหรอผซอเพอขายตอซงสนคา หรอผใหบรการและหมายความรวมถงผประกอบกจการโฆษณาดวย “ขอความ” หมายความรวมถงการกระทาใหปรากฏดวยตวอกษร ภาพ ภาพยนตร แสง เสยง เครองหมายหรอการกระทาอยางใด ๆ ททาใหบคคลทวไปสามารถเขาใจความหมายได

“โฆษณา” หมายความถงกระทาการไมวาโดยวธใด ๆ ใหประชาชนเหนหรอทราบขอความเพอประโยชนในทางการคา “สอโฆษณา” หมายความวา สงทใชเปนสอในการโฆษณา เชน หนงสอพมพ สงพมพ วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน ไปรษณยโทรเลข โทรศพท หรอปาย

“ฉลาก” หมายความวา รป รอยประดษฐ กระดาษหรอสงอนใดททาใหปรากฏขอความเกยวกบสนคาซงแสดงไวทสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคา หรอสอดแทรกหรอรวมไวกบสนคาหรอภาชนะบรรจหรอหบหอบรรจสนคาและหมายความถงเอกสารหรอคมอสาหรบใชประกอบกบสนคา ปายทตดตงหรอแสดงไวทสนคาหรอภาชนะบรรจหอหบหอบรรจสนคานน

มาตรา ๔ ผบรโภคมสทธไดรบความคมครองตอไปน

61

(๑) สทธจะไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอ บรการ

(๒) สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ (๓) สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ (๔ ทว) สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา

(๔) สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย ทงน ตามทกฎหมายวาดวยการนน ๆ หรอพระราชบญญตนบญญตไว การคมครองผบรโภคในดานการโฆษณา มาตรา ๒๒ การโฆษณาจะตองไมใชขอความทเปนการไมเปนธรรมตอผบรโภค หรอใชขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม ทงนไมวาขอความดงกลาวนนจะเปนขอความทเกยวกบแหลงกาเนด สภาพ คณภาพ หรอลกษณะของสนคาหรอบรการ ตลอดจนการสงมอบ การจดหา หรอการใชสนคาหรอบรการ ขอความดงตอไปน ถอวาเปนขอความทเปนการไมเปนธรรมตอผบรโภคหรอเปนขอความทอาจกอใหเกดผลเสยตอสงคมเปนสวนรวม (๑)ขอความทเปนเทจหรอเกนความจรง (๒)ขอความทจะกอใหเกดความเขาใจผด ในสาระสาคญเกยวกบสนคา หรอบรการไมวาจะกระทาโดยใชหรออางองรายงานทางวชาการ สถต หรอสงใดสงหนงอนไมเปนความจรงหรอเกนความจรงหรอไมกตาม (๓)ขอความทเปนการสนบสนนโดยตรงหรอโดยออม ไมมการกระทาผดกฎหมายหรอศลธรรม หรอนาไปสความเสอมเสยในวฒนธรรมของชาต (๔)ขอความทจาทาใหเกดความแตกแยกหรอเสอมเสยความสามคคในหมประชาชน (๕)ขอความอยางอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง ขอความทใชในการโฆษณาทบคคลทวไปสามารถรไดวาเปนขอความทไมอาจเปนจรงไดโดยแนแท ไมเปนขอความทตองหามในการโฆษณาตาม (๑)

v. กฎหมาย vi. มาตรการทางกฎหมายอน

a. องคกรทางการคาโลก 3.3 มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการบรการสงเสรมสขภาพ

vii. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบธรกจสปา viii. มาตรการทางกฎหมายดานการแพทยทางเลอก หรอ

การแพทยแผนไทย

62

ix. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบการทองเทยวเชงสขภาพ

3.4 มาตราการทางกฎหมายเกยวกบธรกจผลตภณฑสขภาพและสมนไพร

x. มาตรการทางกฎหมายเกยวกบอาหารและยาและเครองมอแพทย

บทบญญตบางมาตราใน พระราชบญญต อาหาร พ.ศ. ๒๕๒๒

มาตรา ๔ พระราชบญญตน “อาหาร หมายความวา ของกนหรอเครองดมคาจนชวต ไดแก (๑) วตถทกชนดทคนกน ดม อม หรอนาเขาสรางกายไมวาดวยวธใด ๆ ยาเสพตดใหโทษตามกฎหมายวาดวยการนน แลวแตกรณ (๒) วตถทมงหมายสาหรบใชหรอใชเปนสวนผสมในการผลตอาหารรวมถงวตถเจอปนอาหาร ส และเครองปรงแตงกลนรส “จาหนาย” หมายความรวมถง ขาย จาย แจก หรอแลกเปลยน ทงนเพอประโยชนในทางการคา หรอการมไวเพอจาหนายดวย มาตรา ๔๐ หามมใหผใดโฆษณาคณประโยชน คณภาพ หรอสรรพคณของอาหารเปนเทจหรอเปนการหลอกลวงใหเกดความหลงเชอโดยไมสมควร มาตรา ๔๑ ผใดประสงคจะโฆษณาคณประโยชน คณภาพหรอสรรพคณของอาหารทางวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน ทางฉายภาพ ภาพยนตร หรอทางหนงสอพมพ หรอสงพมพอน หรอดวยวธอนใดเพอประโยชนในทางการคา ตองนาเสยง ภาพ ภาพยนตร หรอขอความทจะโฆษณาดงกลาวนนใหผอนญาตตรวจพจารณากอน เมอไดรบอนญาตแลวจงจะโฆษณาได มาตรา ๔๒ เพอพทกษประโยชนและความปลอดภยของผบรโภคใหผอนญาตมอานาจสงเปนหนงสออยางใดอยางหนง ดงน

(๑)ใหผผลต ผนาเขาหรอผจาหนายอาหาร หรอผทาการโฆษณาระงบ การโฆษณาอาหารทเหนวาเปนการโฆษณาโดยฝาฝนมาตรา ๔๑

63

(๒) ใหผผลต ผนาเขาหรอผจาหนาย อาหาร หรอผทาการโฆษณาอาหาร ระงบการผลต การนาเขา การจาหนาย หรอการโฆษณาอาหารทคณะกรรมการเหนวาอาหารดงกลาวไมมคณประโยชน คณภาพหรอสรรพคณตามทโฆษณา มาตรา ๗๐ ผใดโฆษณาอาหารโดยฝาฝนมาตรา ๔๐ ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนสามหมนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา ๗๑ ผใดฝาฝนมาตรา ๔๑ ตองระวางโทษปรบไมเกนหาพนบาท บทบญญตบางมาตราในพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐,* (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๑๘, (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๒, (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๒๗, และ (ฉบบท ๕) พ.ศ. ๒๕๓๐ มาตรา ๔ ในพระราชบญญต

“ยา” หมายความวา (๑) วตถทรบรองไวในตารายาทรฐมนตรประกาศ (๒) วตถทมงหมายสาหรบใชในการวนจฉย บาบด บรรเทารกษา หรอปองกนโรค หรอ

ความเจบปวยของมนษยหรอสตว (๓) วตถทเปนเภสชเคมภณฑ หรอเภสชมภณฑกงสาเรจรป หรอ (๔) วตถทมงหมายสาหรบใหเกดผลแกสขภาพ โครงสราง หรอการกระทาหนาทใด ๆ

ของรางกายมนษยหรอสตว วตถตาม (๑) (๒) หรอ (๔) ไมหมายความรวมถง (ก) วตถทมงหมายสาหรบใชในการเกษตรหรอการอตสาหกรรมตามทรฐมนตรประกาศ (ข) วตถทมงหมายสาหรบใชเปนอาหารสาหรบมนษย เครองกฬา เครองมอเครองใชใน

การสงเสรมสขภาพ เครองสาอาง หรอเครองมอและสวนประกอบของเครองมอทใชในการประกอบโรคศลปะหรอวชาชพเวชกรรม

(ค) วตถทมงหมายสาหรบใชในหองวทยาศาสตรสาหรบการวจยการวเคราะห หรอการชนสตรโรคซงมไดกระทาโดยตรงตอรางกายของมนษย

มาตรา ๘๘ การโฆษณาขายยาจะตอง (๑)ไมเปนการโออวดสรรพคณยาหรอวตถอนเปนสวนประกอบของยาวาสามารถบาบด

บรรเทา รกษาหรอปองกนโรคหรอความเจบปวยไดอยางศกดสทธหรอหายขาด หรอใชถอยคาอนใดทมความหมายทานองเดยวกน

(๒) ไมแสดงสรรพคณยาอนเปนเทจหรอเกนความจรง

64

(๓) ไมทาใหเขาใจวามวตถใดเปนตวยาหรอเปนสวนประกอบของยาซงความจรงไมมวตถหรอสวนประกอบนนในยา หรอมแตไมเทาททาใหเขาใจ

(๔) ไมทาใหเขาใจวาเปนยาทาใหแทงลกหรอยาขบระดอยางแรง (๕) ไมทาใหเขาใจวาเปนยาบารงกามหรอยาคมกาเนด (๖) ไมแสดงสรรพคณยาอนตรายหรอยาควบคมพเศษ (๗) ไมมการรบรองหรอยกยองสรรพคณยาโดยบคคลอน (๘) ไมแสดงสรรพคณยาวาสามารถบาบด บรรเทา รกษาหรอปองกน

โรค หรออาการของโรคทรฐมนตรประกาศตามมาตรา ๗๗ ๘ความใน (๕) และ (๖) ไมใชบงคบแกขอความในฉลากหรอเอกสารกากบยาและความใน (๑) (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) ไมใชบงคบแกการโฆษณาซงกระทาโดยตรงตอผประกอบโรคศลปะ ผประกอบอาชพเวชกรรมหรอผประกอบการบาบดโรคสตว มาตรา ๘๘ ทว๙ การโฆษณาขายยาทางวทยกระจายเสยง เครองขยายเสยง วทยโทรทศน ทางฉายภาพหรอภาพยนตร หรอทางสงพมพจะตอง (๑) ไดรบอนมตขอความ เสยง หรอภาพทใชในการโฆษณาจากผอนญาต (๒) ปฏบตตามเงอนไขทผอนญาตกาหนด

มาตรา๘๙ หามมใหโฆษณาขายยาโดยไมสภาพ หรอโดยการรองราทาเพลง หรอแสดงความทกขทรมานของผปวย

มาตรา ๙๐ หามมใหโฆษณาขายยาโดยวธแถมพกหรอออกสลากรางวล มาตรา ๙๐ ทว๑ เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยามอานาจสงเปนหนงสอใหระงบ

การโฆษณาขายยาทเหนวาเปนการโฆษณาโดยฝาฝนพระราชบญญตนได ๑๒๔ ทว๑๑ ผใดโฆษณาขายยาโดยฝาฝนมาตรา ๘๘ มาตรา ๘๘ ทว มาตรา ๘๙ หรอ

มาตรา ๙๐ ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงแสนบาท ๑๒๔ ทว๑๒ ผใดฝาฝนคาสงใหระงบการโฆษณาขายยาของเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา ซงสงตามมาตรา ๙๐ ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามเดอนหรอปรบไมเกนหาพนบาท จนกวาจะปฏบตตามคาสงดงกลาว

๑๒๖ ทว๑๓ บรรดาความผดตามพระราชบญญตนทมโทษปรบสถานเดยว ใหเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยาหรอผซงเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยามอบหมายมอานาจเปรยบเทยบปรบได

๘ความในวรรคทายของมาตรา ๘๘ แกไขโดย พ.ร.บ. ยา (ฉบบท ๕) พ.ศ. ๒๕๓๐ ๙มาตรา ๘๘ ทว เพมเตมโดย พ.ร.บ. ยา (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๒

65

๑๔ในกรณการยดยา ภาชนะหรอหบบรรจยา และเอกสารทเกยวของกบการกระทาความผดไว เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยาหรอผซงเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยามอบหมายจะเปรยบเทยบ ๑๐ มาตรา ๙๐ ทว เพมเตมโดย พ.ร.บ. ยา (ฉบบ ๓) พ.ศ. ๒๕๒๒ ๑๑ มาตรา ๑๒๔ แกไขโดย พ.ร.บ. ยา (ฉบบท ๕ ) พ.ศ. ๒๕๓๐ ๑๒ มาตรา๑๒๔ ทว เพมเตมโดย พ.ร.บ. ยา (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๒ ๑๓ มาตรา ๑๒๖ทว วรรคหนง เพมเตมโดย พ.ร.บ. ยา (ฉบบท ๓) ๒๕๒๒ ๑๔ มาตรา ๑๒๖ ทว วรรคสอง เพมเตมโดย พ.ร.บ.ยา (ฉบบท ๕ ) พ.ศ. ๒๕๓๐ บทบญญตบางมาตราใน พระราชบญญต เครองมอแพทย พ.ศ.๒๕๓๑*

มาตรา ๓ ในพระราชบญญตน “เครองมอแพทย” หมายความวา (๑) เครองใช ผลตภณฑ หรอวตถสาหรบใชในการประกอบวชาชพเวชกรรม การ

ประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ การประกอบโรคศลปะ หรอการบาบดโรคสตวตามกฎหมายวาดวยการนนๆ

(๒) เครองใช ผลตภณฑ หรอวตถสาหรบใชใหเกดผลแกสขภาพโครงสรางหรอการกระทาหนาทใดๆ ของรางการมนษยหรอสตว

(๓) สวนประกอบ สวนควบ อปกรณ หรอชนสวนของเครองใชผลตภณฑ หรอวตถตาม (๑) หรอ (๒) (๔) ) เครองใช ผลตภณฑ หรอวตถอนทรฐมนตรประกาศกาหนดในราชกจจานเบกษาวาเปนเครองมอแพทย

“ผลต” หมายความวา ทา ประกอบ ประดษฐ แบงบรรจหรอรวบบรรจและใหหมายความรวมถงแปรสภาพ ดดแปลงหรอการฆาเชอเพอนากลบมาใชอกดวย

“ขาย” หมายความวา จาหนาย จาย แจก แลกเปลยน หรอโดนสทธหรอการครอบครองใหแกบคคลอน ทงน เพอประโยชนในทางการคา และใหหมายความรวมถงการมไวเพอขายดวย

มาตรา ๔๑ หามมใหผใดโฆษณาคณประโยชน คณภาพ ปรมาณ มาตรฐานหรอ

แหลงกาเนดของเครองมอแพทยอนเปนเทจหรอเปนการหลอกลวง

66

มาตรา ๔๒ การโฆษณาเครองมอแพทยเพอประโยชนในการคาตองไดรบความเหนชอบในขอความ เสยง หรอภาพทจะใชโฆษณาจากผอนญาตและตองปฏบตตามเงอนไขทผอนญาตกาหนด

มาตรา ๔๓ ผอนญาตมอานาจสงเปนหนงสอใหระงบการโฆษณาเครองมอแพทยทเหนวา

เปนการโฆษณาโดยฝาฝนหรอไมปฏบตตามพระราชบญญตนได มาตรา ๗๗ ผใดโฆษณาเครองมอแพทยโดยฝาฝนมาตรา ๔๑ ตองระวางโทษจาคกไม

เกน 6 เดอน หรอปรบไมเกนสองหมนหาพนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา ๗๘ ผใดไมปฏบตตามมาตรา ๔๒ ตองระวางทาปรบไมเกนหนงหมนบาท มาตรา ๔๙ ผใดฝาฝนคาสงของผอนญาตซงสงตามาตรา ๔๓ ตองระวางโทษจาคกไมเกน

หนงป หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจาทงปรบและปรบเปนรายวนอกวนละหนงพนบาท จนกวาจะปฏบตใหถกตอง

มาตรา ๘๒ บรรดาความผดตามพระราชบญญตนทมโทษปรบสถานเดยวใหเลขาธการ

คณะกรรมการอาหารและยาหรอผซงเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยามอบหมายเปรยบเทยบปรบไดซงการผลตเพอขายหรอการนาเขาเพอขาย ตองเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดตามาตรา ๒๗

(๓) กาหนดชอ ประเภท ชนด หรอลกษณะของเครองสาอาจทหามผลต นาเขาหรอขาย (๔) กาหนดชอวตถทหามใชเปนสวนผสมในการผลตเครองสาอาง

(๕) กาหนดชอ ประเภท ชนดหรอลกษณะเครองสาอาจทมการควบคมฉลาก เครองสาอางทจะกาหนดเปนเครองสาอางควบคมพเศษ ตองเปนเครองสาอางทอาจเปน

อนตรายรนแรงตอผใช หรอมสวนประกอบของวตถมพษ หรอวตถอนทอาจกอใหเกดอนตรายรนแรงตอสวสดภาพอนามยของบคคล

กอนออกประกาศตามมาตราน ใหมการรบฟงขอคดเหนจากหนวยราชการและภาคเอกชนทเกยวของประกอบดวย ตามควรแกกรณ เวนแตเปนเรองเรงดวนหรอมเหตจาเปนทไมอาจปฏบตไดเชนนน

มาตรา ๓๗ ใหนาบทบญญตของกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคในสวนทเกยวกบการคมครองผบรโภคตาโฆษณามาใชบงคบแกการโฆษณาเครองสาอางโดยอนโลม โดยใหถอวาอานาจหนาทของคณะกรรมการคมรองผบรโภคเปนอานาจหนาทของรฐมนตร และใหถอวาอานาจหนาทของคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเปนอานาจหนาทของคณะกรรมการ

67

2.4.1 กฎหมายไทยทเกยวกบการเปดเสรการคาบรการดานสาธารณสข

ตามทไดกลาวแลววา การผกพนในการเปดเสรการคาบรการของไทย เปนไปเทาทกฎหมายทเกยวของซงใชบงคบอยในปจจบนไดเปดโอกาสไวดงนน ขอผกพนตางๆ ของไทยซงกาหนดขอจากดหรอเงอนไขในการเปดเสร ทงในขอผกพนทใชกบทกสาขาบรการทง 12 สาขา (Cross-Industry Commitment) และขอผกพนทใชเฉพาะสาขาบรการหนง (Industry-Specfic Commitment) จงยดถอบทบญญตตางๆ ของกฎหมายเหลาน อาจแบงกฎหมายทเกยวของกบการเปดเสรการคาบรการดานสาธารณสข ออกเปน 2 กลม ไดแก

-กฎหมายทวไปซงเกยวกบการคาบรการทกสาขา - กฎหมายเฉพาะทเกยวกบการบรการดานสาธารณสข ตารางท 2.5 กฎหมายไทยเกยวกบการเปดเสรการคาบรการสาธารณสข กฎหมายทวไป

-พ.ร.บ.คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 -พ.ร.บ. การทะเบยนคนตางดาว พ.ศ.2493 (ปรบปรง พ.ศ.2538)

- ป.ว.281 (2515) - พ.ร.บ.การทางานของคนตางดาว พ.ศ.2521 กฎหมายทวไป - พ.ร.บ. วชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2522 - พ.ร.บ. วชาชพทนตกรรม พ.ศ. 2537 - พ.ร.บ. วชาชพเภสชกรรม พ.ศ. 2537 - พ.ร.บ. วชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. 2538 - พ.ร.บ. การประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 2.4.1.1 กฎหมายทวไป หากพจารณาถงคาจากดความของ “การคาบรการ” ภายใตความตกลง GATS

ซงหมายถงการคาบรการ 4 รปแบบ ซงม “คนตางชาต” ในลกษณะของบคคลธรรมดาหรอนตบคคลเขาไปเกยวของกฎหมายทวไปจะเกยวของกบการบรการในทกสาขา ไดแก กฎหมายเกยวกบสถานภาพของบคคลตางดาวในประเทศไทย นบตงแตกฎหมายวาดวยคนเขาเมอง กฎหมายวาดวยการทะเบยนคนตางดาว กฎหมายควบคมการประกอบธรกจของคนตางดาว กฎหมายเกยวกบการทางานของคนตางดาว

68

1. พ.ร.บ. คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 กาหนดเงอนไขและหลกเกณฑการเดนทางเขามาในราชอาณาจกร กลาวคอ คน

ตางชาตทเขามาในประเทศไทยตองมหนงสอเดนทางหรอเอกสารทใชแทนหนงสอเดนทางและไดรบการตรวจตรา หรอ วซาในหนงสอเดนทางหรอเอกสารทใชแทนหนงสอเดนทางโดย กงศลไทยในตางประเทศ หรอกระทรวงการตางประเทศ การตรวจลงตราหรอวซา ม 6ประเภท ไดแก การฑต ราชการ คนอยชวคราว นกทองเทยว คนเดนทางผานราชอาณาจกร และคนตางดาวทมถนฐานอยในราชอาณาจกร

ในกรณประเภทคนอยชวคราว (Non-immigrant visa) ระยะเวลาการเขาเมองมาอยในประเทศไมเกน 1 ป แตอาจขยายได เชนเขามาเพอประกอบการลงทนภายใต พ.ร.บ. สงเสรมการลงทน พ.ศ. 2520 ระยะเวลาพานกอยในประเทศเปนไปตามทคณะกรรมการสงเสรมการลงทนเหนสมควร

ในกรณประเภทคนตางดาวทมถนทอยในราชอาณาจกร (Immigrant Visa) จานวนคนตางชาตซงมถนทอยภายในราชอาณาจกรเปนรายปจะไมเกนประเทศละ 100 คน ตอป

ดงนน เมอพจารณาในเรองการเปดเสรการคาบรการแลว กฎหมายฉบบนมขอจากดหรอเงอนไขเกยวกบระยะเวลา และจานวนคนตางชาตทเขามาในประเทศไทย ซงถอวาเปนอปสรรคทมอยในปจจบนตอการเปดเสร

2. พ.ร.บ. การทะเบยนคนตางดาว พ.ศ. 2493 (ปรบปรง พ.ศ. 2538) กาหนดใหคนตางดาวทไดรบอนญาตใหเปนคนเขาเมอง ตามกฎหมายวาดวย

คนเขาเมองไปขอใบสาคญประจาตวภายในเจดวน นบตงแตวนทไดรบอนญาตใหเขาเมอง ใบสาคญประจาตวมกาหนดอาย 1 ปและ 5 ป ผขอสามารถขอรบใบสาคญประจาตวชนดใดกได โดยตองนาหลกฐานการเขาเมองหรอหลกฐานซงแสดงวาไดรบอนญาตใหเขามามถนทอยในราชอาณาจกรไทยได

3. ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 281 กาหนดหลกเกณฑการประกอบธรกจของคนตางดาวในประเทศ โดยหามมให

คนตางดาวประกอบธรกจบางประเภท ไดแก - ธรกจทกาหนดไวในบญช ก. หรอบญช ข. (ยกเวนมพระราชกฤษฎกาอนญาต) - ธรกจทกาหนดไวในบญช ค. (ยกเวนไดรบอนญาตจากอธบดกรมทะเบยน

การคา) ธรกจท ก าหนดไว ในบญช ก . และบญช ข . ท เ กยวกบการค าบรการ

ประกอบดวย การลงบญช กฎหมาย สถาปตยกรรม โฆษณา นายหนาหรอตวแทน ขายทอดตลาด ตดผมแตงผมและเสรมสวย (บญช ก.) การนาเทยว โรงแรม (ยกเวนการจดการโรงแรม) ถายรป ลางอดรป ซกรด เสอผาและรบจางตดเยบเสอผา (บญช ข.)

ธรกจทกาหนดไวในบญช ค. จะเกยวกบการคาบรการอนๆ นอกจากทระบไวในบญช ก. และบญช ข. ธรกจในบญช ค. นจงครอบคลมถงการบรการทเกยวของกบสขภาพหรอ

69

สาธารณสขตลอดจนการบรการทางการแพทยและการบรการสตวแพทย คนตางชาตสามารถประกอบการคาบรการนไดหลงจากทไดรบอนญาตจากอธบดกรมทะเบยนการคาแลว

นอกจากนแลว กฎหมายฉบบนไดใหความหมายของ “คนตางดาว” ซงหมายถง บคคลธรรมดา และนตบคคลซงไมมสญชาตไทย และกาหนดหลกเกณฑของนตบคคลตางดาว ดงน -ทนตงแตกงหนงของนตบคคลเปนของคนตางดาว -มคนตางดาวถอหน เปนหนสวน เปนสมาชก ตงแตกงหนง -มหนสวนผจดการ หรอผจดการเปนคนตางดาว

ดงนน จะเหนวา กฎหมายฉบบนมขอจากดหรอเงอนไข ในการเขามาประกอบการคาบรการของคนตางชาต โดยกาหนดหามมใหคนตางชาตประกอบการคาบรการในทกประเทศ หากคนตางชาตจะเขามาประกอบการจะตองรวมทนกบคนไทย หรอกอตงเปนนตบคคลขน โดยมอตราสวนการลงทนของตางชาตไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน และจานวนผถอหนในนตบคคลดงกลาวทเปนคนตางชาต จะตองนอยกวากงหนงของจานวนผถอหนทงหมด

4. พ.ร.บ. การทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2521 กาหนดควบคมการทางานของคนตางชาตซงเปนบคคลธรรมดา กลาวคอ คน

ตางชาต จะสามารถทางานในประเทศไทยได หลงจากไดรบอนญาตแลวเทานน (จากกรมการจางงานกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม) และไมสามารถทางานบางประเภททระบไวในบญชทายพระราชกฤษฎกา กาหนดงานในอาชพและวชาชพทหามคนตางดาว พ.ศ.2521 (เชน การขายทอดตลาด การบญช วชาชพวศวกรรม สถาปตยกรรม มคคเทศก จดนาเทยว กฎหมาย หรออรรถคด เปนตน)

กฎหมายฉบบนจงสรางขอจากด หรอเงอนไขในการคาบรการดาน สขภาพหรอสาธารณสข ดวยเนองจาก การประกอบอาชพหรอวชาชพทเกยวของใหคนตางชาตตองไดรบอนญาตกอน

2.4.1.2 กฎหมายเฉพาะ การบรการทเกยวเนองกบสขภาพ (Health Care Services) หมายถง การบรการ

ทดาเนนการโดยโรงพยาบาลหรอบรษททลงทนในกจการ โรงพยาบาลหรอบรษทในเครอตางๆททาการหรอคลนกแพทย การบรการทางวชาชพอนๆ ดานสขภาพ สถานพยาบาลหรอสถานดแลสขภาพระยะยาว สถานการบาบดฟนฟสขภาพ หองปฏบตการทางการแพทยหรอทนตกรรม ศนยวเคราะหทางการแพทย และ สถานดแลผปวยเฉพาะทาง ดงนน กฎหมายเฉพาะเกยวกบการเปดเสรการคาบรการดานสขภาพ ไดแก กฎหมายเกยวกบวชาชพเวชกรรม วชาชพทนตกรรม วชาชพเภสขกรรม วชาชพการพยาบาลและการผดงครรภและสถานพยาบาล

1. พ.ร.บ. วชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 กาหนดใหผประกอบวชาชพเวชกรรมตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาตเปนผ

ประกอบวชาชพเวชกรรม จากแพทยสภา

70

2. พ.ร.บ. วชาชพทนตกรรม พ.ศ. 2537 กาหนดใหผประกอบวชาชพทนตกรรมตองขนทะเบยน และไดรบอนญาตเปนผ

ประกอบวชาทนตกรรม จากทนตแพทยสภา 3. พ.ร.บ. วชาชพเภสชกรรม พ.ศ. 2537 กาหนดใหใหผประกอบวชาชพเภสชกรรมตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาต

เปนผประกอบวชาชพเภสชกรรม จากสภาเภสชกรรม 4. พ.ร.บ. วชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. 2528 กาหนดใหผประกอบวชาชพการพยาบาลตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาต

เปนผประกอบวชาชพการพยาบาลจากสภาการพยาบาล ผประกอบวชาชพการผดงครรภ ตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาตเปนผ

ประกอบวชาชพการผดงครรภจากสภาการพยาบาล และผประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภจากสภาการพยาบาล

5. พ.ร.บ. สถานพยาบาล พ.ศ. 2541 กาหนดหลกเกณฑวธการและเงอนไขในการประกอบกจการสถานพยาบาลและ

การดาเนนการสถานพยาบาล โดยตองไดรบใบอนญาตประกอบกจการสถานพยาบาลเปนบคคลธรรมดาตองมถนทอยในประเทศไทย ถาเปนนตบคคล ผจดการหรอผแทนของนตบคคลนนตองมถนทอยในประเทศไทย

6. พ.ร.บ. การประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 กาหนดใหผประกอบโรคศลปะตองขนทะเบยนและไดรบอนญาตเปนผประกอบ

โรคศลปะจากคณะกรรมการวชาชพ “การแพทยแผนไทย” หมายความวา การประกอบโรคศลปะตามความรหรอตาราแบบ

ไทยทถายทอดและพฒนาสบตอกนมา หรอตามการศกษาจากสถานศกษาทคณะกรรมการรบรอง “เวชกรรมไทย” หมายความวา การตรวจ การวนจฉย การบาบด หรอการปองกนโรคดวย

กรรมวธการแพทยแผนไทย “เภสชกรรมไทย” หมายความวา การกระทาในการเตรยมยา การผลตยา การประดษฐยา

การเลอกสรรยา การควบคมและการประกนคณภาพยา การปรงยาและการจายยาตามใบสงยาของผประกอบโรคศลปะสาขาการแพทยแผนไทยและการจดจาหนายตามกฎหมายวาดวยยา ทงน ดวยกรรมวธการแพทยแผนไทย

“การผดงครรภไทย” หมายความวา การตรวจ การบาบด การแนะนาและการสงเสรมสขภาพหญงมครรภ การปองกนความผดปกตในระยะตงครรภและระยะคลอด การทาคลอด การดแลและสงเสรมสขภาพมารดาและทารกในระยะหลงคลอดทงน ดวยกรรมวธการแพทยแผนไทย

71

“การแพทยแผนไทยประยกต” หมายความวา การประกอบโรคศลปะตามการศกษาจากสถานศกษาทคณะกรรมการรบรอง และใชเครองมอวทยาศาสตรการแพทย เพอการวนจฉยและการบาบดโรคตามทกาหนดในกฎกระทรวง

“กายภาพบาบด” หมายความวา การกระทาตอมนษยเกยวกบการตรวจ ประเมน การวนจฉยและการบาบดความบกพรองของรางกายซงเกดเนองจากภาวะของโรคหรอการเคลอนไหวทไมปกต การสงเสรมสขภาพ การปองกน การแกไขและการฟนฟความเสอมสภาพ ความพการของรางกายและจตใจดวยวธการทางกายภาพบาบด หรอการใชเครองมอหรออปกรณทรฐมนตรประกาศใหเปนเครองมอหรออปกรณกายภาพบาบด

“เทคนคการแพทย” หมายความวา การกระทาใดๆเพอใหได สงตวอยางและการดาเนนการโดยวธการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการวนจฉย การตดตามการบาบด การพยากรณโรค การปองกนโรค การประเมนภาวะทางสขภาพหรอการวนจฉย (มาตรา 4)

กฎหมายเฉพาะดงกลาวขางตนนเกยวของกบการคาบรการระหวางประเทศดานสขภาพ โดยผขายบรการเปนคนตางชาตทเปนบคคลธรรมดาและนตบคคล กลาวคอ

• การประกอบวชาชพเวชกรรม ทนตกรรม เภสชกรรม การพยาบาล และการผดงครรภ ของคนตางชาตซงเปนบคคลธรรมดาในประเทศไทยตองขนทะเบยนและไดรบอนญาตทกฎหมายกาหนด กฎหมายทเกยวกบการประกอบวชาชพเหลานใชบงคบเปนการทวไปไมวาจะเปนคนไทยหรอคนตางชาตดงนนกฎหมายเหลานจงมไดกาหนดขอจากดหรอเงอนไขสาหรบการบรการทวไปไมวาจะเปนคนไทยหรอคนตางชาต อยางไรกด ในทางปฏบตการไดรบใบอนญาตในการประกอบอาชพของผทสาเรจการศกษาจากตางประเทศ (เชน วชาชพเวชกรรม) จะตองมถนทอยในประเทศและสอบดวยขอสอบภาษาไทย ดงนนจงเปนขอจากดหรออปสรรคอยางหนงของคนตางชาตทจะสามารถเขามาประกอบวชาชพในประเทศไทย

• การประกอบกจการสถานพยาบาลและการดาเนนการสถานพยาบาลของคนตางชาต ซงอาจเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคล ตองไดรบใบอนญาตตามหลกเกณฑทกฎหมายกาหนดโดยเฉพาะตองมถนทอยในประเทศไทย ซงถอวาเปนเงอนไขสาคญอยางหนงในการเขามาดาเนน กจการสถานพยาบาลในประเทศไทย

72

xi. กฎหมายทรพยสนทางปญญา : กรณสทธบตรยา การทประเทศไทยกาหนดใหยาเปนสนคาทขอรบสทธบตร ไดทงสทธบตรกระบวนการผลตและสทธบตรผลตภณฑ ซงดาเนนการตงแต พ.ศ. 2535 กอนขอกาหนดในขอตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญา ทเกยวกบการคา จะบงคบใชถง 8 ป (ในป 2543) เปนทคาดวาจะทาใหสงผลตอการพฒนาอตสาหกรรมยาในประเทศเกดผลเสยตอระบบยา และระบบสขภาพ เชน ราคายาแพง ประชาชนสวนใหญไมสามารถเขาถงยาทจาเปน

ทรพยสนทางปญญานนเปนสทธทางกฎหมายทใหแกผทคดคนพฒนาความรหรอเทคโนโลยใหมเพอเปนสงจงใจใหเกดการสรางสรรคประดษฐคดคนความรใหมทจะเปนประโยชนตอสงคม ระบบทรพยสนทางปญญา ไดถกพฒนาขนโดยมวตถประสงคหลกดงน คอใหการรบรองสทธตามธรรมชาตของผสรางสรรคผลงานทางปญญา สรางแรงจงใจใหเกดการพฒนาเทคโนโลยใหมอนนาไปสการพฒนาอตสาหกรรม สงเสรมการเปดเผยขอมลความรสสงคม กอใหเกดการถายทอดเทคโนโลยระหวางประเทศ และสงเสรมการลงทนและการคาระหวางประเทศแตเนองจากสทธตามสทธบตรมลกษณะเปนสทธผกขาด ซงผทรงสทธ อาจนาไปใชในลกษณะทกอใหเกดผลกระทบตอสงคม เชน ดวยการผลตสนคาออกจาหนายในราคาแพงหรอไมเพยงพอกบความตองการของสงคม หรอไมผลตสนคาออกจาหนายเปนเหตใหสงคมเดอดรอน พรบ. สทธบตร จงไดกาหนดกลไกปองกนการใชสทธบตรโดยมชอบไว แมการขอรบสทธบตรอาจกระทาไดทงทเปนสทธบตรกรรมวธการผลต (Process patent) และสทธบตรผลตภณฑ (Product patent) สวนสทธบตรในสรรพคณใหม (new use patent) นนไมอาจกระทาไดในประเทศไทย แมวาในบางประเทศจะยนยอมใหมการขอรบสทธบตรยาในสรรพคณใหม ทงนเพราะ พรบ.สทธบตรหามขอรอรบสทธบตรในวธการวนจฉย บาบดหรอรกษาโรคมนษยหรอสตว การขอความคมครองสทธบตรยาอาจทาไดอยางกวางขวาง นบตงแตการขอรบสทธบตรสาหรบตวยาคดคนไดใหม (New chemical entity : NCE) ขอบงใชใหม (New indication) ขนาดใชใหม (New dose) และรปแบบยาเตรยมใหม (New dosage form) ซงการคดคนดงกลาวขางตนมระดบความยากงาย และการลงทนวจยและพฒนาทแตกตางกน การอนญาตใหมการขอรบสทธบตรทหลากหลายเชนนไดเปดโอกาสใหบรษทยาทาการผกขาดยาไดอยางกวางขวางและยาวนาน ซงจะสงผลกระทบตอการคดคนวจยใหม ๆ ของประเทศไทย แตเดมบรษทยาในประเทศไทยสามารถผลตยาเพอตอบสนองความตองการของตลาดในประเทศไดอยางเพยงพอ แตดวยแรงกดดนจากสหรฐฯ นบตงแตประเทศไทยไดใหการผกขาดตลาดอยางนอย 2 ปดวยมาตรการชวคราว สาหรบยาทเขามาขายใหมทกตวในตลาดไทย และการแกไข พรบ.สทธบตรฯ ในป พ.ศ.2535 เพอใหมการคมครองสทธบตรในผลตภณฑยา (pharmaceutical product patent) และการคมครองยายอนหลง (Pipeline Product Protection) สงผลใหมการผกขาดยาสงผลกระทบตอราคายาในทองตลาด ทาให

73

ผบรโภคและคนเจบปวยไมสามารถเขาถงยาทจาเปนบางอยางได ดงเชน กรณสทธบตรยาดดไอซงเปนยาตานไวรสเอชไอว ททาใหยามราคาแพง อนนาไปสการชมนมของกลมผตดเชอเรยกรองใหรฐบาลใชมาตรการทางกฎหมายเพอทาใหยาราคาถกลง นอกจากผลกระทบทเกดจากการผกขาดโดยระบบสทธบตรแลว บรษทยาขามชาตซงผกขาดตลาดยาในโลกเนองจากความไดเปรยบทางดานเทคโนโลยและทน ยงไดนากลวธทางการตลาดอน ๆ มาใชเพอบรรลวตถประสงคในการแสวงหาผลกาไรสงสด ทาใหเกดการผกขาด จากดการแขงขน และทาใหยามราคาสงเกนกวาทควรจะเปนกลวธการตลาดทบรษทยานามาใช เนองจากการผกขาดและการมสทธเดดขาดเรองการตลาดยา ทาใหยาจาเปน โดยเฉพาะยารกษาโรคเรอรงตาง ๆ เชน มะเรง ไต เอดส ฯลฯ มราคาแพงมากขน การตดสนใจทจะนายาเหลานเขาไปรวมอยในชดสทธประโยชนของระบบหลกประกนสขภาพจะยากยงขน แมขณะนในการรกษาโรคไตวายเรอรงกยงไมถกรวมไวในชดสทธประโยชน หรอแมวาจะมการรเรมเพมยาตานไวรสเอชไอวเขาสระบบ แตกยงไมครอบคลมยาจาเปนทกตว ในกรณผปวยเอดสทเชอเอชไอวเรมดอตอยานน กจาเปนตองเปลยนยาสตรใหม และยาใหมสวนใหญกจะตดสทธบตรและมราคาแพงมาก ระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา กจะมขอจากดไมสามารถเพมยาเหลานนเขาในระบบทนสถานการณ ผลกระทบทจะเกดขนทชดเจน คอ การมงทากไรสงสดจากการผลตยาและจาหนายยา เหนไดจากในปจจบนทใหความสาคญลดลงในการผลตยาแมจะมความตองการนอย เชน การยกเลกการผลตเซรมและทาหนาทจาหนายวคซนจากสถานเสาวภา ของสภากาชาดไทยผลกระทบทสาคญจะสงผลตอระบบหลกประกนสขภาพแหงชาตซงเปนนโยบายของรฐบาล เนองจากการผลตยาขององคการเภสชกรรมทาใหยามการแขงขนและมราคาถกมากขน องคการเภสชกรรมจะมบทบาทไมตางจากบรษทธรกจยาทวไป ทจะตองใหความสาคญกบการสงเสรมการขาย และเปนปจจยโดยตรงในการใชยาไมเหมาะสมการผลตจะอยบนพนฐานกาไรสงสดมากกวาความเปนและความตองการยาและปญหาสาธารณสขในประเทศ เชน การผลตภณฑยาและปญหาสาธารณสขในประเทศ เชน การผลตผลตภณฑเสรมอาหาร การผลตครมบารงผวชวยตานอนมลอสระมากกวายาทจาเปนและขาดแคลนในประเทศ การทประเทศไทยกาหนดใหยาเปนสนคาทขอรบสทธบตร ไดทงสทธบตร กระบวนการผลต และสทธบตรผลตภณฑ ซงดาเนนการตงแต พ.ศ.2535 กอนขอกาหนดในขอตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญา ทเกยวกบการคา จะบงคบใชถง 8 ป (ในป 2543) เปนทคาดวาจะทาใหสงผลตอการพฒนาอตสาหกรรมยาในประเทศเกดผลเสยตอระบบยา และระบบสขภาพ เชน ราคายาแพง ประชาชนสวนใหญไมสามารถเขาถงยาทจาเปน

74

3.5 ปญหากฎหมาย

3.5.1 ปญหากฏหมายเกยวกบความรบผดทางอาญาของแพทย กฎหมายวาดวยเรองการกระทาความรนแรงโดยแพทยในระหวางการใหการรกษา นบเปนขอขดแยงกบการเคารพยกยองในสถานะความเปนแพทยตามจารตประเพณในระบบของชาวอเมรกน ในป ค.ศ. 1940 ศนยระดมความคดเหนเพอการวจยแหงชาตไดนาเสนอรายชอของ 90 อาชพ ซงเปนตวแทนของประชากรศกษาจานวน 2,900 คน แพทยเปนอาชพสดทายในการมสายสมพนธ สาหรบตาแหนงท 2 ดวยผวาการรฐ และเปนสงเดยวทเหนอกวา โดยศาลสงของสหรฐอเมรกา (National Opinion Research Center 1941) และเมอไมนานมาน Gallup ไดทาการสารวจความคดเหน พบวา แพทยมสถานะเปนทเคารพนบถอเหนอกวานกบวช อาจารยมหาวทยาลย และนกธรกจผบรหาร อยางไรกตาม ขณะนเรองราวความรสกเกลยดชงของคนไข ไดถกนามาตแผโดยสอสารสนเทศนทมชอเสยง : การทาการตดขาทผดพลาด ทารกทเพงคลอดทนวยอรคเสยชวตภายหลงจากทอยโรงพยาบาลไดเพยงหนงวน และเดกชายวยแปดป ทมลรฐโคโลราโดเสยชวตในระหวางทาการผาตด เมอวสญญแพทยลมเหลวในการวางยาสลบ (“D.A. to stay on Death Case Against Doctor” 1995, Rosoff, Pontell, and Tillman 1998; Susman 1995). เมอเรวๆน สานกวทยาการทางวทยาศาสตรแหงชาตไดจดลาดบความประมาททางการแพทย ใน 5 กรณ ซงเปนสาเหตใหผปวยตองเสยชวตในสหรฐอเมรกา มะเรงทเตานม อบตเหตทางรถยนต และโรคเอดส (Weiss 1999) ในแตละป จานวน 10 % ของแพทยจะถกฟองในคดทรเวชปฎบต ซงผลการพจารณามมลคาเกนกวา 15 ลานดอลลาร ($ 1.5 billion ) (“Report of the Task Force on Medical Liability & Malpractice” 1987) ถงแมวาในบางคดมความมนใจไดวาแพทยสามารถชนะคดหรอบรษทประกนภยสามารถชนะคด ถาพวกเขาดงดดความสนใจในมลคาของการฟองรองดาเนนคด

นกวจยทฮารวารด ประมาณวา ผปวย 180,000 คน เสยชวตทกปเปนอยางนอย เนองจาก ความผดพลาดในการรกษาทางการแพทยซงมความสญเสยเทยบเทากบเครองบนเจตขนาดใหญ 3 ลาชนกนทกๆ 2 วน (Susman 1995) สถาบนวทยาศาสตรแหงชาต (The National Academy of Sciences) ไดจดตาแหนงความผดพลาดจากการรกษาทางการแพทย เมอเรวๆนวา เปนสาเหตทกอใหเกดการเสยชวตในอเมรกาสงในอนดบท 5 นาหนามะเรงเตานม อบตเหตบนทองถนน และการตดเชอเอดส (Weiss 1999) ในทกป แพทย 10 คนใน 100 คน จะถกฟองดวยขอหาทรเวชปฎบต : ผลของคาพพากษาทาใหมการ

75

จายคาชดเชยสงกวา 1.5 พนลานเหรยญอเมรกา (Report of the Task Force on Medical Liability&Malpractice 1987) แมวาในบางรายแพทยหรอบรษทประกนภยจะเปนผชนะคด หากพวกเขาเลอกทจะดงเอาคาใชจายในการฟองคด ซงไมตองสงสยเลยวา เปนสดสวนทนอย เมอเทยบกบจานวนทงหมดทผปวยฟองหรอชนะคด โดยขอเทจจรงแลว เปนการประมาณการเฉพาะจากแหลงเดยว ยงมเหยอหรอผเคราะหรายทแทจรงจากการกระทาผดจากการรกษาทไมไดรองเรยนจาก 7 ถง 1 ราย (Brennan 1991)

โศกนาฎกรรมทเกดจากความประมาทในการปฎบตรกษาในสวนของแพทยม

มากมายเทาไหร? จากการศกษาของกระทรวงยตธรรมเมอเรวๆนพบวา มการจายคาทดแทนเสยหายในเชงลงโทษสงถง รอยละ 13 ในกรณทรเวชปฎบต จากกลมตวอยาง (Bensel and Goldberg 1996) การจายคาเสยหายในเชงลงโทษดงกลาวชใหเหนวา อยางนอยสดสวนของพฤตกรรมการปฎบตของแพทยโดยแทจรงยงมสงผดปกต ความลมเหลวในระดบการใหการรกษาทกฎหมายและวงการวชาชพตองการใหมในหลายๆกรณ หากไมใชเกอบทงหมด ของทรเวชปฎบตชดเจนวา ยนอยบนพนฐาน เรองการกระทา (acts) ทเกยวของ ภายใตกฎหมายอาญา ในรปแบบของการทารายรางกาย (assault) การกระทาบางอยางกถงระดบของการทาโดยประมาทเปนเหตใหผอนเสยชวต

แมกระนนกตาม แมวา ความเปนจรงของสภาพการตกเปนผเสยหายของผปวย

การกระทาทถอวาคนไขไดรบอนตรายสาหสในประวตศาสตรกยงไมไดถกมองวาเปนการกออาชญากรรม ภมคมกนในอดตแกแพทยจากการถกฟองรองทางอาญา

ภมคมกนแพทยจากการถกฟองรองทางอาญายงเกดจากผลพวกของการใช

จรรยาบรรณความเปนวชาชพดวย ประการแรก ถอเปนขอผกมดแพทยทจะดาเนนการใดๆโดยคานงถงผลประโยชนทดทสดของผปวย ความเปนวชาชพในกฎของ Hippocratic oath ยดโยงกบคณลกษณะของการเหนแกผอนในการใหบรการ

ประการทสอง แพทยไดถกยกแยกออกจากกระบวนการทางอาญาโดยความ

บคลากร ทโดยธรรมชาตไดรบความไววางใจจากลกษณะความสมพนธระหวางแพทย-ผปวย และโดยทผปวยขาดความรความเขาใจในการรกษาทางการแพทย สภาวะดงกลาวเหลานไดสรางรปแบบ “การเคารพเชอฟงแพทย (defenence to doctors)” (Bucy 1989:858) รปแบบดงกลาวโดยทวๆไปถกกาหนดโดยการวจารณของแฟรงค เคอรโหมด (Frank Kermode) (1995:213)

76

# ความเสยงทเพมขนของแพทยทจะรบผดทางอาญา (Physicians’ Increasing Vulnerability to Criminal Liability) แมวาแพทยจานวนไมนอยทจะรอดพนจากการถกฟองรองจากผปวยทตกเปนเหยอหรอผเสยหาย แตการรบโทษทางอาญาสาหรบการกระทาความผดตอผอน ชใหเหนวา ไมมภมคมกนอยางเตมทใดๆจากความรบผดทางอาญา บคคลใดทประกอบอาชญากรรมอยางรนแรงซงไมเกยวของกบบทบาทในทางการแพทย เชน การทารายรางกายหรอการฆาตกรรมกปรากฎชดเจนวาจะไมไดรบการปกปองเปนพเศษจากการถกฟองรองในทางอาญา ( Hall 1995; McKnight 1996) จาเลยทเกยวของกบการคายาเสพตดโดยผดกฎหมายหรอศาลอนๆมกจะถกปฎบตอยางรนแรง (Musto 1973) ในชวงยคแรกๆแพทยมกจะเกยวของกบปญหาเรองการทาแทง ซงหากพบวาเปนจรงมกจะนาไปสการถกฟองรองในทางอาญา (Howell 1969) สงทสาคญยงกวาคอ พฒนาการในเรวๆนทเกดขนจานวนไมนอยเพมความเปนไปไดทวา แพทยจะเขามาสคดอาญา สาหรบการลวงละเมดดานอน ซงถกฟองรองใหลงโทษในทางอาญา สงสาคญทสดของโครงการดานงบประมาณของรฐ เชน การใหบรการหรอการชวยเหลอทางการแพทยจะเกยวของกบการปฎบตรกษาทางการแพทยซงมองขามงบประมาณโดยหนวยงานทไมมบทบาทอานาจหนาททางการแพทยซงเกยวของกบกองทนทผเสยภาษไดจาย พฒนาการดงกลาวในทางกลบกนไดกอใหเกดหนวยงานตรวจสอบเฉพาะ ซงพฒนาศกยภาพในการตรวจสอบถงการฉอโกงยกยอกคาใชจายตางๆและการประพฤตผดทางการแพทย(Jesilow, Pontell, and Geis 1985) ผสบสวนสอบสวนไดเรมตนในป 1970 ทจะฟองรองทางอาญา แกผใหการชวยเหลอทางการแพทย โดยเฉพาะอยางยงผทเ กยวของในการดาเนนการทผดปกต บางครงคดเหลานยงรวมถงแพทยทไปเกยวของในการจดทาหรอจดตงงบประมาณ ซงสงผลใหกอใหเกดอนตรายทางรางกายแกผปวย แมวาคดดงกลาวนนจะถกมองเชนกนวาเปนรปแบบหนงของการใชความรนแรงแตกเปนการชแนะใหเหนวา ผฟองรองไดใชกฎหมายทเกยวของกบการหลอกลวงฉอโกงมากกวากฎหมายทเกยวของกบการกระทาความผดทางอาญาอยางรนแรงทจะเอาผดกบแพทย คดทนากลวเปนพเศษประการหนงคอ การฟองรองจกษแพทยในแคลฟอรเนย ผซงทาการผาตดตอกระจกใหแกผปวยทมสายตาดอยแลวเพอเรยกเกบเรยกเงนคาชวยเหลอทางการแพทยทรฐเปนผจาย (Pontell, Geis, and Jesilow 1985) แมวาการดาเนนการทไมจาเปนทางการแพทยเชนนอาจจะกอใหเกดคนหลายคนทตาบอดแตในทายทสด แพทยกถกฟองรองและถกตดสนเพยงแคขอหาฉอโกง (Pontell, Geis, abd Hesukiw 1985:1-1; Welkos 1984)

77

ในเรองทเกยวของ พยาบาลจากสถานพยาบาลกลายเปนเปาหมายของรฐและมลรฐในการสบสวนทเกยวของกบการกระทาทขาดความมมนษยธรรมและการเรยกเกบซงแพงเกนขนาด (Rosoff et al. 1998) เพยงแคหาเดอนหลงจากการเปดสถานพยาบาลกมคดขนมาสมลรฐนวยอรค ซงจากการสอบสวนพบวามการดาเนนการทไมถกตองแกผปวย (Rosoff et al. 1998) คดหลกทถอวารนแรงคอ การทอดทงผปวยซงนาไปสการฟองรองผบรหารสถานพยาบาลในมลรฐวสคอนซนและมลรฐเทกซส ซงถกฟองรองในขอหาฆาคนตายโดยประมาท และการทอดทงผอนทตกอยในภยนตรายซงเปนความผดทางอาญา (Schudson, Onellion, and Hochstedler 1984) ดงนนพยานหลกฐานบางประการจะเปนตวบงชใหเหนวากฎหมายอาญานนกาลงแทรกซมเขาไปมบทบาทในวงการแพทย อยางไรกตาม ประเดนหลกคงยงเปนวา ความรบผดทางอาญาของแพทยนน จะขยายไปสการตกเปนเหยอของผปวยและจะถกฟองรองดาเนนคดในฐานะทเปนคดอาญาประเภทอฉกรรจ มเหตผลหลายประการทจะคาดหวงวา กฎหมายอาญาจะขยายไปสการควบคมการใชความรนแรงของแพทย ปจจยหนงซงอาจจะเพมความเสยงของแพทยคอ การเคลอนไหวทางการแพทยอยางกวางขวางทตอตานรปแบบอนๆของการใชความรนแรงของอาชญากรรมทางเศรษฐกจ ซงจะขยายความเกยวพนถงแพทย เมอสองสามทศวรรษทผานมานมความเคลอนไหวในการทจะฟองรองดาเนนคดทางอาญากบนตบคคลซงโดยหลกดงเดมแลวถกมองวาเปนเรองในทางคดแพง รวมทงเปนเรองการไดรบบาดเจบและเสยชวตในสถานททางาน (Benson and Cullen 1998; Dutzman 1990) มลภาวะทางสงแวดลอม (Addison and Mack 1991; Cohan and Shapiro 1995) และ แมวาจะมนอยมาก แตกเปนเรองผลตภณฑทเปนอนตรายตอผบรโภค (Bonner and Forman 1993; Geis et al. 1995) การฟองรองในทางกฎหมายเกยวกบคดของบรษทเหลานชใหเหนวา มการเปลยนแปลงเนอหาความคดไปสการรบผดทางอาญาของแพทยมากขน # การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม (Cultural Changes) การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมจานวนไมนอยทปรากฎผลวา มอทธพลตอการเคลอนไหวในเรองเหลาน ประการแรก ความเชอมนของสาธารณชนทมตอกลมชนชนสงในสงคมไดลดลงเนองจากความยงเหยงทางสงคมของ ป 1960 และ 1970 ความไววางใจไดถกกดกรอนแกวงการธรกจขนาดใหญและกอใหเกดความรสกตอตานในเชงธรกจจากบรรยากาศทางวฒนธรรมทสงเสรมใหมการฟองรองดาเนนคดทางอาญากบการกระทาทกอใหเกดความเสยหายอยางรนแรงของบรรดาบรษทเหลานน (Cullen et al. 1987) จากการสารวจในระดบประเทศเมอเรวๆนของการฟองรองดาเนนคดพบวา มากกวา 40 เปอรเซนต เปนหรอเกยวของกบ

78

ความไมปลอดภยในสถานททางานหรออาชญากรรมทางสงแวดลอม (Benson and Cullen 1998) การตอบสนองในทางกฎหมายตอปรากฎการณทเกดน บงชวา กลมบคคลทเปนวชาชพ (รวมทงแพทย ซงโดยอาชพแลวยงคงเปนอาชพทมเกยรตและเปนทเคารพนบถอ) อาจจะไมมความสขกบระดบของการไดรบความไววางใจซงเดมในอดตสงนจะเปนตวปกปองพวกเขาจากการถกฟองรองดาเนนคดทางกฎหมาย นอกจากการถกกดกรอนความเชอถอจากสาธารณะแลวกมหลกฐานบงชใหเหนวา ประชาชนกาลงเพมความไมอดกลนตอความเสยงทางดานสขภาพรางกายของพวกเขาและสภาวะความเปนอยทดอกตอไป (Evan, Cullen, and Dubeck 1993; Friedman 1985) กอนหนานการดาเนนการทางธรกจทไดรบการยอมรบ เชน ความลมเหลวของการสรางเงอนไขของความปลอดภยในททางาน แตปจจบน ไดถกมองวาเปนสงอนตรายทยอมรบไมได ยงไปกวานนบรรยากาศทตองระมดระวงและเตรยมพรอมคอ การกออาชญากรรมโดยชนชนสงไดรบการยอมรบวา ไมใชเปนเรองอบตเหตหรอสถานการณทจะตองยอมรบไดอกตอไป แตจะเปนพนฐานสาหรบการฟองรองดาเนนคดทางอาญา ในทายทสดการตอสเพอสรางความเทาเทยมกนทางการเมองและทางสงคม ซงเรมตนในป 1960 ไดกระตนใหสาธารณชนไดตรวจสอบและระลกถงความไมเทาเทยมกนทเกดขนในทางประวตศาสตรซงกฎหมายตอบสนองตออาชญากรรมทางเศรษฐกจและอาชญากรรมในทองถนนแตกตางกนออกไปและมการสนบสนนการสรางขอผกมดใหกฎหมายมบทบญญตทจะสรางความเทาเทยมกนเกดขน (Evans et al. 1993) สภาวะการฟองรองทางอาญาทเพมขนจากการละเมดกฎหมายทรนแรงของบรษทหางรานในป 1970 และ 1980 ไดสะทอนใหเหนวา สาธารณชนมความคาดหวงและตองการทจะมบทบญญตหรอบทลงโทษอยางเทาเทยมกนทงผกระทาความผดทเปนคนรวยและเปนคนจน # องคกรทสงเสรมดานสขภาพ (Health Maintainance Organization) การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมไดสะทอนใหเหนความเคลอนไหวในวงกวางทตอตานการใชความรนแรงของอาชญากรรมทางเศรษฐกจ ไดเปนหนทางนาไปสการฟองรองดาเนนคดทางอาญาในเรองของการใชความรนแรงของแพทย ขอพจารณาประการทสองคอ แพทยมความเสยงสงมากขนในการทจะถกฟองรองดาเนนคดทเกยวของกบกรอบการปฎบตทางการแพทยกบเครอขายขององคกรทสงเสรมดานสขภาพ (HMOs) การดแลรกษาสขภาพไดเพมเปนลกษณะขององคกรความรวมมอมากขนซงกรอบขนาดใหญอยทระบบราชการทสามารถขยายการควบคมเหนอการปฎบตรกษาทางการแพทย (McKinlay and Stoeckle 1988) แพทย

79

และผปวยจะถกแทนทโดยผจดหาและการเขาสมครในสภาวะแวดลอมของการดแลทมการบรหารจดการแบบใหม แพทยในปจจบนตองแยกความจงรกภกดระหวางการดแลผปวยกบองคกรและผปวยเองกถกสมมตวามบทบาทรองลงมาสาหรบสวนดงกลาวแพทยหลายคนไดรายงานวา ความพงพอใจในความสมพนธกบผปวยไดลดนอยถอยลงและพวกเขามองผปวยวา มความรายกาจเพมขนหรอเปนอรศตรและลดความผกพนจากการมความสมพนธกนในระยะยาวลง (Stoeckle 1989) ความรวมมอดเหมอนวาจะหลดหายไปจากการดแลของแพทยและสญเสยความสมพนธอนดสวนตวไป ซงโดยดงเดมแลวจะแตกตางกนออกไปจากการถกวพากษวจารณและการถกฟองรองดาเนนคดอาญา ความรวมมอและความสมพนธอนดอาจจะไดรบอทธพลจากการฟองรองดาเนนคดอาญาเปนตวกาหนดโดยตรง มผลงานวจยไดชใหเหนวา สาธารณชนสวนใหญตองการทจะฟองรองดาเนนคดแกผกระทาความผดในลกษณะทเปนองคกรมากกวาทจะเปนบคคลคนเดยว จาเลยทเปนองคกรหรอบรษทจะถกมองวาควรจะไดรบโทษทงทางแพงและทางอาญาอยางรนแรงมากกวา (Frank et al. 1989; Hans and Ermann 1989) การทสาธารณชนเกดความรสกดหมนดแคลนองคกรทางการแพทยไดถกนาเขาไปสการอภปรายในรฐสภาและมจขอเรยกรองใหมการจดทาบทบญญตทรกษาสทธของผปวย (Kilborn 1998) แพทยทเปนลกจางขององคกรเกดความรสกมความเสยงมากขนทจะถกฟองรองดาเนนคดอาญามากแพทยทครอบครวไดไววางใจเหมอนในอดต การสรางความรวมมอยงเปนการผกวสาหกจทางการแพทยใหเกดความเดนชดมากขนวาทาเพอเงน องคกรททาขนเพอสขภาพไดออกแบบการดาเนนการทหลากหลายเพอเพมผลตผลทางเศรษฐกจแกแพทย รวมทงสทธประโยชนทจะลดคาใชจายและจากดการเขาถงการดแลรกษาเปนพเศษและกาหนดการทบทวนการดาเนนการทไมเกยวกบการรกษาโดยแพทย (Wrightson 1990) การใชสทธประโยชนทางดานการเงนโดยองคกรสงเสรมสขภาพบางองคกรสงผลใหแพทยมทางเลอกในการตดสนใจสาหรบการรกษา (Hillman, Pauley, and Kerstein 1989) บรษท The RAND Health Insurance Experiment พบวา การดแลโดยองคกรสงเสรมสขภาพใหความใสใจกบการลดคาใชจายการทาใหผปวยเกดความพงพอใจลดลงและสถานภาพของผทมสขภาพยาแยในกลมคนทเปนสมาชกทมรายไดตายงแยลง (Wagner and Bledsoe 1990; Ware et al 1986) เมอแรงจงใจในการแสวงหากาไรเรมตนทจะบรรลกบขอผกพนของแพทยทจะรกษา ทศนคตของสาธารณชนทเกยวของกบความหมายของผลลพธทเปลยนแปลงไปอาจจะตองถกกาหนดขนใหมเชน บรษทซงถกพบวาพยายามทจะสรางความสมดลยในเรองคาใชจาย โดยการลดคาใชจายเพอลดทอนความมชวตอยของมนษยกจะมความเสยงมากขนทจะถกฟองรองดาเนนคด (Swiggert and Farrell 1980) การตกเปนเหยอของผปวยไดถกพจารณาวาเปนผล

80

พวงของการตดสนใจในทางธรกจทเกดจากการไตรตรองไวกอนทจะลดคาใชจาย ซงจะถกวนจฉยวาเปนการกระทาผดทางอาญา เมอเรวๆน องคกรสงเสรมและดแลทางดานสขภาพองคกรหนงในเทกซสเลอกทจะจายเงน 5.35 ลานดอลลารสหรฐมากกวาการทจะไปตอบคาถามในศาลดวยขอหาวา ดาเนนธรกจเพอมงหวงกาไรอยางเดยว คดนคอ (“Kaiser Settles Texas Mal-practice Case for $5.35 Million” 1998) # บทบาทของผฟองรองดาเนนคด (The Role of Prosecutors) ขอพจารณาทสามทเกยวของกบการเพมความเสยงของแพทยคอ บทบาทของผฟองรองดาเนนคดและเจตนาทจะเรมการฟองคดอาญาตอแพทย การศกษาของผฟองรองดาเนนคดทางการแพทยระบใหเหนวา การตดสนใจทจะกลาวหาดาเนนคดอาญา ไดรบอทธพลจากความโดดเดนของระบบการรบรเกยวกบการควบคม (Benson and Cullen 1998; Benson, Cullen, and Maakestad 1990) ผฟองรองดาเนนคดดเหมอนทจะกลาวหาดาเนนคดทางอาญาในคดซงองคกรทเปนตวแทนประสบความลมเหลวทจะปฎบตตามกฎ หรอเมอพวกเขาเชอวา จาเลยทเปนองคกรควรจะถกลงโทษอยางเหมาะสมจากการหลบเลยง (Benson et al. 1990:364) การรบรของผฟองรองดาเนนคดเกยวกบจดแขงของระบบการควบคมดงเดมไมไดเกดขนโดยวางเปลา ในคดทแพทยไดกระทาการโดยรนแรง การดาเนนการทางกฎหมายเมอเรวๆน เปนตวทจะลดการรบรถงระบบการควบคมแบบดงเดม มลรฐตางๆอาจจะมการเคลอนไหวทจะควบคมราคาและจากดความเสยหายในการจายอนเกดขนจากการฟองรองคดเกยวกบธรเวชปฎบต โดยเนนทางเลอกทจะใหไปไตสวนในคณะลกขนและทาใหบทบญญตในการจากดการเชอมโยงของธรเวชปฎบตสนลง (ในรายงานของคณะทางานวาดวยความรบผดทางการแพทยและธรเวชปฎบตในป 1987) (“Report of the Task Force on Medical Liability & Malpractice” 1987) การตรากฎหมายดงกลาวนกอใหเกดการออนแอในการใชอานาจของพลเรอนและทาใหผฟองรองดาเนนคดนาคดเขาไปสการฟองรองในทางอาญา เพอใหมการลงโทษแกแพทยทกระทาผดแทน โดยสรป ประเทศไทยไดระบปจจยหลายประการซงประเทศไทยเชอวาจะเปนสญญาณของการเปลยนแปลงในการควบคมทางสงคมของการทแพทยกระทาความผดแบบอกฉกรรจ จดทเปนสญญลกษณรวมทงแรงบบทางวฒนธรรมและการเปลยนแปลงทางวฒนธรรมทเกดขนในวงการแพทยซงดเหมอนจะคกคามระบบการคมครองแพทยจากการถกฟองรองแบบดงเดม ตอไปประเทศไทยจะหนกลบไปดผลงานการวจยของประเทศไทยซงเปน

81

การสารวจคดตางๆทเกดขนทเกยวของกบการฟองรองดาเนนคดในทางอาญาแกแพทยทกระทาแกเหยอทเปนผปวยในขอหาฉกรรจ ประเทศไทยใหเหตผลวาคดเหลานเปนตวแทนของการเปลยนรปแบบในการควบคมทางสงคมของการใชความรนแรงของแพทย บางทอาจจะอยในชวงของการเรมตนแตกมพลงอานาจอยางลกซงในการทจะบงชโดยนยถงการใชการลงโทษทางแพงและการลงโทษทรเรมจากคนในวงการไปจนถงการกอกาเนดของการฟองรองดาเนนคดในทางอาญา

82

บทท 4 บทวเคราะห

โดยขอเทจจรงแลวหากพจารณาถง กฎหมายทจาเปนตอการพฒนาประเทศไทยเปนศนยกลางการรกษาพยาบาลของเอเซยแลว จะมกฎหมายทเกยวของและมบทบาทมากมายหลายฉบบทเกยวของ เพราะการรกษาผปวยหรอคนไขนน อาจจะกระทาในรปของหนวยงานของรฐโดยตรง เชน กระทรวงสาธารณสข มหาวทยาลย หรอ องคกรอนๆของรฐ ซงกจะมกฎหมายโดยเฉพาะขององคกรหรอหนวยงานมาบงคบหรอปรบใช หรออาจกระทาในรปของเอกชน ซงอาจจะเปนโรงพยาบาลเอกชน หรอคลนค ซงกจะมกฎหมายเฉพาะ เชน พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ.2541 เปนตน หรอ ในอนาคตอาจจะมการดาเนนการในรปของการตงโรงพยาบาลทมชาวตางชาตทเปนแพทยมารวมลงทนในรปของกจการรวมคา (joint venture) หรอ หางหนสวน หรอในรปของบรษท จากด หรอ บรษท มหาชน จากด ซงกสจะตองนาหลกกฎหมายทเกยวของ อาท ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย หรอพระราชบญญตบรษทจากดมหาชน มาปรบใช เปนตน อยางไรกตาม เนองจาก แนวทางและวตถประสงคของการศกษามงท มาตรการทางกฎหมาย (legal measures) ทจาเปนตอการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางดานการรกษาพยาบาล เปนหลก ดงนน เนอหาในบทน จงมงทจะทาความเขาใจในสาระสาคญของมาตรการทางกฎหมายตางๆทเกยวของ ซงสามารถจาแนกพจารณาในประเดนตางๆไดดงน

4.1 ประเดนดานนตสมพนธ ประเดนหลกในเรองนตสมพนธอยทการเปลยนความสมพนธระหวาง แพทยกบผปวย (Doctor-Patient Relationship) ซงจากเดมเปนการปฏบตการรกษาเพอการชวยเหลอ ทเดมอาจจะเปนนตกรรมหรอนตเหต ไปเปนเรองของสญญา (Control)

4.2 ประเดนดานสทธ ประเดนเรองสทธ เปนประเดนทมความสาคญ ทจะตองมมาตรการทางกฎหมายระบ หรออภปราย ในดานของการใชสทธใหชดเจน โดยกฎหมายจะตองใหการคมครองมใหมการละเมดสทธของผอน (abuse of rights) ซงในทางการแพทยกเชนเดยวกน ผปวยยอมมสทธทจะไดรบการปฏบต รกษาและคมครองสทธมใหกลายเปนวตถ (materials) อยางไรกตาม สงทจะตองพจารณาเปนประการแรกกคอ ความหมายและขอบเขตของสทธของผปวย ซงเปนสงสาคญทจะระบไดวา มการละเมดสทธหรอไม

83

ประเดนในเรองสทธ (rights) ในทางการแพทยนนมการขยายขอบเขตออกไปอยางกวางขวาง เพราะเปนเ งอนไขทผปวยจะได รบอยางเตมท เนองจากการรกษาพยาบาลนนอาจมผลกระทบตอชวต รางกายของผปวย โดยมอาจหลกเลยงได ดงนน กอนและขณะ รวมทงภายหลงการรกษาผปวยจาเปนจะตองไดรบการคมครอง ปจจบน ผปวยมสทธทไดรบการรบรองในทางกฎหมายชดเจน และถอเปนสทธของผปวยทไดรบการรบรอง สทธตางๆในการเลอกแพทย หรอสทธในการปฏเสธการรกษา รวมไปถงสทธในการเลอกทจะปรกษาแพทยอน (the second or the third opinion) เปนตน สทธของผปวยจะตองมการประกาศและรบรองใหรบรอยางชดเจน ซงในปจจบนในโรงพยาบาลของไทยหลายแหงกไดมการตดประกาศใหทราบตาม ward ตางๆ รวมทงในหองพกผปวยดวย ประเดนในดานสทธของผปวยในทางการแพทยทโดดเดนและไดรบการยอมรบในทางกฎหมายการแพทยมากทสด กคอ เรอง “ความยนยอมทไดรบการบอกกลาว” (informed consent) ความยนยอมทไดรบการบอกกลาว หมายถง การทผปวยไดรบการบอกเลา อธบายในสงทตนเองประสบ และวธการปฏบตรกษาในทางการแพทยทจะไดดาเนนการ (medical treatment) ตวอยาง เชน นาย ก. ปวยเปนโรคมะเรง (cancer) นาย ก. ควรจะไดรบการวนจฉยจากแพทย และไดรบการอธบายถง สาเหต ปจจย ลกษณะโรค อาการ และภาวะคกคามตางๆ วธการทงหมดททางการแพทยใช รกษาผปวยโรคมะเรง ผลขางเคยง ผลโดยตรงจากการรกษาในแตละวธ และวธการทแพทยเลอกใชรกษา และเหตผลทเลอกใช ผลทจะเกดขน เปนตน สงเหลานเปนสทธของผปวยทจะไดรบการแจง (informed) และเมอผปวยยอมรบเหนชอบดวยจงไดตดสนใจ (โดยผปวยเองทจะไดรบการรกษา) ในทางการแพทย มกเกดกรณเชนนเสมอ โดยเฉพาะกรณทผปวยจะไดรบผลกระทบตอไปในชวตทเหลออย เชน การพการ การถกตดอวยวะบางอยางทงไป ออสเตรเลย มการขยายความถงลกษณะและองคประกอบของความยนยอมทไดรบการบอกกลาววาจะตองประกอบดวยลกษณะตอไปน (Andrew Dix and Colleque 1996 :86)

1) เปนความยนยอมโดยอสระอยางแทจรง และเปนความสมครใจ 2) ครอบคลมกระบวนการรกษาทงหมด 3) ครอบคลมถงบคลากรทกฝายทเขามารกษา ไมวาจะเปนแพทย พยาบาล ฯลฯ 4) ผปวยมสตสมปชญญะ และมความสามารถทจะใหความยนยอม 5) อาจมการใหความยนยอมเพยงบางระดบเทานน

ดงนน ในกรณทประเทศไทยพฒนาเปนศนยกลางการรกษาพยาบาลของเอเซย ชาวตางชาตทเดนทางเขามารบการรกษา ยอมเรยกรองในดาน ความยนยอมทไดรบการบอกกลาวจากแพทยผทจะรกษา เนองจากการซมซบถงเรองสทธของ

84

ตนทจะไดรบในฐานะทเปนผปวย และแพทยททาการรกษาตองรบรถงสทธของผปวยในประเดนนดวย มฉะนน อาจถกฟองรอง ขอหาละเมด โดยลกษณะท “ร หรอ ควรจะร” วา ผปวยมสทธประการใด แตประมาทเลนเลอ กอใหเกดความเสยหายตามองคประกอบเรองละเมด ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 420

4.3 ประเดนดานหนาท “มาตรา 323 ผใดลวงรหรอไดมาซงความลบของผอน โดยเหตทเปนเจาพนกงานผมหนาท โดยเหตทประกอบอาชพเปนแพทย เภสชกร คนจาหนายยา นางผดงครรภ ผพยาบาล นกบวช หมดความ ทนายความ หรอผสอบบญช หรอโดยเหตทเปนผชวยในการประกอบอาชพนน แลวเปดเผยความลบนนในประการทนาจะเกดความเสยหายแกผหนงผใด ตองระวางโทษจาคกไมเกนหกเดอนหรอปรบไมเกนหนงพนบาทหรอทงจาทงปรบ ผรบการศกษาอบรมในอาชพดงกลาวในวรรคแรก เปดเผยความลบของผอนอนตนไดลวงรหรอไดมาในการศกษาอบรมนนในประการทนาจะเกดความเสยหายแกผหนงผใด ตองระวางโทษเชนเดยวกน” “มาตรา 324 ผใดโดยเหตทตนมตาแหนงหนาท วชาชพ หรออาชพอนเปนทไววางใจลวงรหรอไดมาซงความลบของผอน เกยวกบอตสาหกรรม การคนพบหรอการนมตในวทยาศาสตร เปดเผยหรอใชความลบนนเพอประโยชนตนเองหรอผอนตองระวางโทษจาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาท หรอทงจาทงปรบ” 2) การจดเกบขอมลขาวสารสวนบคคล พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการไดบญญตไวในมาตรา 23 วา “มาตรา 23 หนวยงานของรฐตองปฏบตเกยวกบการจดระบบขอมลขาวสารสวนบคคล ดงตอไปน (1) ตองจดใหมระบบขอมลขาวสารสวนบคคลเพยงเทาทเกยวของและจาเปนเพอการดาเนนงานของหนวยงานของรฐใหสาเรจตามวตถประสงคเทานน และยกเลกการจดใหมระบบดงกลาวเมอหมดความจาเปน (2) พยายามเกบขอมลขาวสารโดยตรงจากเจาของขอมล โดยเฉพาะอยางยงในกรณทจะกระทบถงประโยชนไดเสยโดยตรงของบคคลนน (3) จดใหมการพมพในราชกจจานเบกษาและตรวจสอบแกไขใหถกตองอยเสมอเกยวกบสงดงตอไปน (ก) ประเภทของบคคลทมการเกบขอมลไว

85

(ข) ประเภทของระบบขอมลขาวสารสวนบคคล (ค) ลกษณะการใชขอมลตามปกต (ง) วธการขอตรวจดขอมลขาวสารสวนบคคลของเจาของขอมล (จ) วธการขอใหแกไขเปลยนแปลงชดขอมล (ฉ) แหลงทมาของขอมล (4) ตรวจสอบแกไขขอมลขาวสารสวนบคคลในความรบผดชอบใหถกตองอยเสมอ (5) จดระบบรกษาความปลอดภยใหแกระบบขอมลขาวสารสวนบคคลตามความเหมาะสม เพอปองกนมใหมการนาไปใชโดยไมเหมาะสมหรอเปนผลรายตอเจาของขอมล ในกรณทเกบขอมลขาวสารโดยตรงจากเจาของขอมล หนวยงานของรฐตองแจงใหเจาของขอมลทราบลวงหนาหรอพรอมกบการขอขอมลถงวตถประสงคทจะนาขอมลมาใช ลกษณะการใชขอมลตามปกต และกรทขอขอมลนนเปนกรณทอาจใหขอมลไดโดยความสมครใจหรอเปนกรณมกฎหมายบงคบ หนวยงานของรฐตองแจงใหเจาของขอมลทราบในกรณมการใหจดสงขอมลขาวสารสวนบคคลไปยงทใด ซงจะเปนผลใหบคคลทวไปทราบขอมลขาวสารนนได เวนแตเปนไปตามลกษณะการใชขอมลตามปกต” (1) ตองมระบบขอมลขาวสารสวนบคคลเทาทเกยวของแบะจาเปนเพอการดาเนนงาน โดยหลกคอ ตองมแตเจาของขอมลขาวสารสวนบคคลเทานนทควรร หนวยงานของรฐไมควรจดเกบขอมลขาวสารสวนบคคล เนองจากรฐมหนาทดาเนนงานในสวนทเปนประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนบคคลใดบคคลหนงโดยเฉพาะ หนวยงานของรฐจงมอานาจจดเกบขอมลขาวสารสวนบคคลเทาทเกยวของและจาเปนตองการดาเนนงาน และเมอหมดความจาเปนกตองเลกใชระบบดงกลาวเพอรกษาสทธของบคคลนน (2) ทาการเกบขอมลโดยตรงจากเจาของขอมล ประเดนทนาสงเกต ไดแก พ.ร.บ. ขอมลขาวสารของราชการไดใชคาวา “พยายาม” เพราะบางกรณการจดเกบขอมลสวนบคคลจากเจาของขอมลโดยตรงอาจจะไมไดรบความถกตองตามความเปนจรง สาเหตมาจากเจาของขอมลอาจจะมผลประโยชนไดเสยในการใหขอมลหรอไมตองการใหขอมลทเปนจรงแกหนวยงานของรฐ เชน กรณทศาลมคาสงใหสบประวตและความประพฤตของจาเลยเพอใชประกอบการพจารณาของศาล จาเลยจะมแนวโนมทจะใหขอมลหรอไมใหขอมลเพอเปนประโยชนตอตนเอง เจาหนาทของรฐจงจาเปนตองหาขอมลทงตวจาเลยเอง หรอบคคลทเกยวของหรอบคคลอนดวย เพอใหไดขอมลขาวสารทตรงกบความจรงมากทสด (3) ใหจดพมพในราชกจจานเบกษาและตรวจสอบแกไขใหถกตองเสมอเกยวกบสงตอไปน ก. ประเภทของบคคลทมการเกบขอมลไว เชน หนวยงานบางหนวยงานไดเกบขอมลขาวสารทเกยวกบขาราชการ พนกงาน ลกจาง กรรมการของรฐวสาหกจ อนกรรมการตางๆ ผรบทนการศกษา หรอบคคลประเภทอนๆ แตกฎหมายใหใชขอมลทเกยวของกบประเภทของบคคลเทานน ไมตองนาขอมลของทกคนไปลงพมพในราชกจจานเบกษา

86

ข. ประเภทของขอมลขาวสารสวนบคคล เชน ขอมลขาวสารทเปนประวตบคคลหรอประวตการทางาน เปนตน ค. ลกษณะการใชขอมลตามปกต เชน กรณขาราชการเกบขอมลเพอใชประโยชนในการบรหารงานบคคล การเลอนขนตาแหนงหรอเพอพฒนาตนเอง เปนตน ง. วธการขอใหแกไขเปลยนแปลงขอมล คอ เมอบคคลใดพบวาขอมลขาวสารของตนไมถกตอง ใหมสทธยนคาขอเปนหนงสอใหหนวยงานของรฐทควบคมดแลขอมลขาวสารนนแกไข เปลยนแปลงหรอลบขอมลสวนนนได โดยหนวยงานของรฐจะพจารณาคาขอนน และแจงบคคลนนทนทวาจะแกไขหรอไม เปนตน จ. แหลงทมาของขอมล เชน ไดขอมลจากทใด จากเจาของขอมล เปนตน ทงนประเทศไทยจะสงเกตเหนวา ในสวนทเปนขอมลขาวสารของราชการ หนวยงานของรฐจะพมพลงราชกจจานเบกษาตามมาตรา 7 ขณะเดยวกนยงตองนาขอมลขาวสารสวนบคคลพมพลงในราชกจจานเบกษาตามาตรา 23 ดวย อยางไรกตาม กยงมขอยกเวนสาหรบหนวยงานบางแหงทไมตองปฏบตตามกได ดวยเหตผลในการเกบขอมลขาวสารเปนความลบ เพอประโยชนตอความมนคงและความปลอดภยแหงชาต โดยทหนวยงานดงกลาว ไดแก สานกงานขาวกรองแหงชาต สานกงานสภาความมนคงแหงชาต และหนวยงานของรฐทกาหนดในกฎกระทรวง ตามความเหนชอบของคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ กาหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทไมตองนาขอมลขาวสารสวนบคคลทอยในความควบคมดแลตามมาตรา 23 วรรคแรก (3) ลงพมพในราชกจจานเบกษากได (4) การตรวจสอบแกไขขอมลขาวสารสวนบคคลใหถกตองอยเสมอ หนวยงานของรฐจะทาการแกไขขอมลขาวสารทบนทกผดพลาดทงทเปนของเอกชนขอใหแกและขอมลสวนบคคลทอยในความรบผดชอบอยเสมอ เพราะหากขอมลไมถกตองอาจกอความเสยหายหรอเปนการตดสทธของบคคลนนไป (5) การจดระบบรกษาความปลอดภย โดยหลกการแลว ขอมลสวนบคคลจะไมเปดเผยตอบคคลทวไป ดงนนหนวยงานของรฐตองมกฎระเบยบและมาตรการในการเกบรกษาและการเขาถงขอมลขาวสารสวนบคคล เพอรกษาความปลอดภยของขอมลขาสารสวนบคคลดงกลาว 3) การเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคล โดยทวไปแลว หนวยงานของรฐจะเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคลโดยปราศจากความยนยอมเปนหนงสอของเจาของขอมลทใหไวลวงหนาหรอในขณะนนไมได เวนแตเปนการเปดเผยตามมาตรา 24 โดยสรปแลวผทสามารถเขาถงขอมลสวนบคคล คอ “ก. เจาของขอมล ข. ผทเขาของขอมลใหความยนยอมเปนหนงสอไวลวงหนาหรอในขณะนน ค. ผทอาจรบรขอมลขาวสารสวนบคคลตามมาตรา 24 ซงกรณทหนวยงานของรฐอาจเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคลใหแกผอนหรอหนวยงานอนได พรอมทงตองทาบญชแสดงการเปดเผยขอมลขาวสารไวดวย”

87

(1) กรณทหนวยงานของรฐอาจเปดเผยขอมลขาวสารบคคลใหแกผอนหรอหนวยงานอน ซงกรณดงกลาวจะกระทาไดดงน ก. การเปดเผยตอเจาหนาทของรบในหนวยงานเพอนาไปใชตามอานาจหนาท หนวยงานของรฐซงเปนนตบคคลไมสามารถดาเนนการใดๆ ไดดวยตนเอง จาเปนตองกระทาโดยผานทางจะเจาหนาทของรฐผทจะจดเกบและใชขอมลสวนบคคลเพอปฏบตตามอานาจหนาทของตน ดงนนผทจดเกบขอมลขาวสารสวนบคคลจงไมใชผทจะใชขอมลเหลานนเพยงคนเดยว เชน เจาหนาทกองการเจาหนาทเปนผเกบประวตขาราชการ แตขอมลขาวสารสวนบคคลนน ยงมเจาหนาทอนทมความจาเปนในการใชขอมลขาวสารนน เชน ผบงคบบญชาตองใชขอมลขาวสารสวนบคคลเพอแสดงการประเมนผลงานเพอเลอนขนและตาแหนง หรอเพอประกอบการพจารณาลงโทษทางวนยแกขาราชการในหนวยงานนน ดงนนเจาหนาททเกบรกษาขอมลขาวสารสวนบคคลจงมอานาจเปดเผยขอมลนนตอเจาหนาทอนในหนวยงานทมความจาเปนตองใชขอมลขาวสารเพอการปฏบตงานตามอานาจหนาท โดยไมตองไดรบการยนยอมจากเจาของขอมลสวนบคคล ข. การเปดเผยโดยการใชขอมลตามปกต หนวยงานของรฐตองแจงวตถประสงคทนาขอมลขาวสารไปใชแกเจาของขอมล และตองประกาศลกษณะการใชขอมลตามปกตลงในราชกจจานเบกษาดวย กลาวคอ การใชขอมลขาวสารสวนบคคลตามวตถประสงคของการจดระบบขอมลขาวสารสวนบคคลจงเปนเรองทหนวยงานของรฐมอานาจทาไดและเจาของขอมลขาวสารยอมรอยแลว ค. การเปดเผยตอหนวยงานของรฐดานการวางแผนสถตและสามะโน กฎหมายกาหนดใหสามารถเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคลแกหนวยงานของรฐททางานดานการวางแผนหรอการสถตหรอสามะโนตางๆ ซงตองเกบรกษาขอมลขาวสารสวนบคคลไมใหเปดเผยไปยงบคลอนทไมมอานาจหนาท เชน การใหขอมลขาวสารแกสานกงานสถตแหงชาต ไดแก การเกบรวบรวมขอมลเกยวกบประชากร เคหะ การเกษตร อตสาหกรรม ธรกจ และการอนเพอใชประโยชนในทางสถต เชน พระราชกฤษฎกาการทาสามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2532 (ฤทย หงสสรและมานตย จมปา, 2542: 94) กาหนดใหสานกงานสถตแหงชาต จดทาสามะโนประชากรและเคหะเพอทราบสถตเกยวกบจานวนประชากรและเคหะ รวมทงรายละเอยดเกยวกบประชากรในเรอง เพศ อาย สญชาต สถานทเกด การศกษา สถานภาพการสมรส จานวนบตร จานวนทอยอาศย ฐานะทางเศรษฐกจ เพอประโยชนในการวางแผนพฒนาทองถนและกาหนดนโยบายในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ และเพอใชประกอบการวางแผนงานบรหารของหนวยงานตางๆ ทงของรฐและของเอกชน เปนตน โดยพระราชบญญตสถต พ.ศ. 2508 ไดกาหนดใหขอมลความหรอตวเลขทไดมานนเปนความลบ หามผทมหนาทปฏบตการตามกฎหมายนเปดเผยขอความหรอตวเลขดงกลาว เวนแตเพอประโยชนในการสอบสวนหรอการพจารณาคดทบคคลนนตองหาวาการกระทาความผดตอพระราชบญญตน ง. การเปดเผยเปนการใชประโยชนในการศกษาวจย

88

การเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคลเพอการศกษาวจยยอมกระทบตอสทธสวนบคคล กฎหมายจงใหสทธเปดเผยเพยงขอมลทไมระบชอหรอสงททาใหรวาเปนบคคลใด จ. การเปดเผยตอหอจดหมายเหตแหงชาต กาหมายใหหนวยงานของรฐทไมประสงคจะเกบขอมลขาวสารสวนบคคลอกตอไป ตองสงขอมลขาวสารสวนบคคลไปยงหอจดหมายเหตแหงชาตหรอหนวยงานอนตามทกาหนดภายหลง เพอตรวจสอบคดเลอกเกบไวเพอการศกษาคนควาของประชาชน ฉ. การเปดเผยตอเจาหนาทของรฐเพอปองกนการฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎหมาย 4) การตรวจดขอมลขาวสารสวนบคคลโดยเจาของขอมล กฎหมายไดใหสทธแกเจาของขอมลในการตรวจด เพอปองกนการผดพลาดในกระบวนการจดเกบ ตามมาตรา 25 ของพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 กลาววา “มาตรา 25 ภายใตบงคบมาตรา 14 และมาตรา 15 บคคลยอมมสทธทจะไดรถงขอมลขาวสารสวนบคคลทเกยวกบตน และเมอบคคลนนมคาขอเปนหนงสอ หนวยงานของรฐทควบคมดแลขอมลขาวสารนนจะตองใหบคคลนนหรอผกระทาการแทนบคคลนนไดตรวจดหรอไดรบสาเนาขอมลขาวสารสวนบคคลทเกยวกบบคคลนน และใหนามาตรา 9 วรรคสอง และวรรคสาม มาใชบงคบโดยอนโลม การเปดเผยรายงานการแพทยทเกยวกบบคคลใด ถากรณมเหตอนควร เจาหนาทของรฐจะเปดเผยตอเฉพาะแพทยทบคคลนนมอบหมายกได ถาบคคลใดเหนวาขอมลขาวสารสวนบคคลทเกยวกบตน สวนใดไมถกตองตามทเปนจรง ใหมสทธยนคาขอเปนหนงสอใหหนวยงานของรฐทควบคมดแลขาวสารแกไขเปลยนแปลงหรอลบขอมลขาวสารนนได ซงหนวยงานของรฐจะตองพจารณาคาขอดงกลาว และแจงใหบคคลนนทราบโดยไมชกชา ในกรณทหนวยงานของรฐไมแกไขเปลยนแปลงหรอลบขอมลขาวสารใหตรงตามทมคาขอ ใหผนนมสทธอทธรณตอคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารภายในสามสบวนนบแตวนไดรบแจงคาสงไมยนยอมแกไขเปลยนแปลงหรอลบขอมลขาวสาร โดยยนคาอทธรณตอคณะกรรมการ และไมวากรณใดๆ ใหเจาของมสทธรองขอใหหนวยงานของรฐหมายเหตคาขอของตนแนบไวกบขอมลขาวสารสวนทเกยวของได ใหบคคลตามทกาหนดในกฎกระทรวงมสทธดาเนนการตามมาตรา 23 มาตรา 24 และมาตรานแทนผเยาว คนไรความสามารถ คนเสมอนไรความสามารถ หรอเจาของขอมลทถงแกกรรม” ตวอยางกรณของผปวย เมอวนท 16 เมษายน 2541 แพทยสภา สภาการพยาบาล สภาพเภสชกรรม ทนตแพทยสภา และคณะกรรมการควบคมการประกอบโรคศลป ไดรวมกนออกประกาศรบรองสทธของผปวยไวหลายประการ ซงสอดคลองกบสทธของเจาของขอมลขาวสารสวนบคคลตามกฎหมาย เชน ผปวยมสทธรบทราบขอมลอยางเพยงพอและชดเจน เพอเลอกตดสนใจในการยนยอมหรอไมยนยอมใหผประกอบการวชาชพดานสขภาพปฏบตตอตน ผปวยม

89

สทธใหปกปดขอมลเกยวกบตนเองโดยเครงครด ผปวยมสทธรบทราบขอมลเกยวกบการรกษาพยาบาลเฉพาะของตนทปรากฏในเวชระเบยนเมอรองขอ (ฤทย หงสสร และมานตย จมปา, 2542: 100) 4.4 ประเดนดานความรบผดของแพทย “มาตรา 420 ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอ ทาตอบคคลอนโดยผดกฎหมายใหเขาเสยหายถงแกชวตกด แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใดกด ผนนทาละเมดจาตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน” (ทวเกยรต มนะกนษฐ, 2540: 86) 4.5 ประเดนดานเหตยกเวนความรบผด 4.6 ประเดนดานความเสยหายจากการรกษา 4.7 ประเดนดานโทษ 4.8 ประเดนดานการขดกนทางกฏหมาย 4.9 ประเดนดานการพจารณาคดและ 4.10 ประเดนดานการบงคบคด

4.11 การวเคราะหคด

นอกจากการสบสวนสอบสวนเกยวกบการฟองรองดาเนนคดแกแพทยแลว ประเทศไทยยงไดสารวจคดตางๆ ทไมไดปรากฎและศกษาลกษณะเฉพาะซงจาแนกประเภทการฟองรองจากการสมมากกวาทจะระบเหตการณทเปนรปแบบ การวเคราะหคดเหลานจะถกศกษาเพอการเสนอแนะสาหรบการวจยในครงตอไป โดยเหตผลอยางนอยสองประการคอ

ประการแรก ประเทศไทยไมสามารถทจะสลดความยงยากจากสงทแสดงใหเหนวา แพทยมความเสยงมากขนทจะถกฟองรองดาเนนคดหรอมกจะเกยวของกบขอกลาวหาวา เปนการใชความรนแรงในทางการแพทยหรอทงค ผสงเกตการณสวนใหญเกยวกบการกอคดอาชญากรรมทางเศรษฐกจแนะนาวา การฟองรองคดดงกลาวเปนเพยงยอดของภเขานาแขงเทานนหากยงเปนจรงวาแพทยไดยงกระทาความผดทางอาญาอยางรนแรงอย ขอมลทเปดเผยเหลาน อยางนอยกเปนบางสวนเทานน ซงแพทยยงมความเสยงทจะถกฟองรองดาเนนคด

ประการทสอง ในความเกยวของหลกๆ ประเทศไทยไมมขอมลหรอจากผอนซงจะสามารถรวบรวมการกอคดอยางรนแรงของแพทยซงถกคนพบและนาไปสการถกฟองรองดาเนนคดหากประเทศไทยมขอมลดงกลาวกจะเปนไปไดทจะตรวจสอบควบคมถงธรรมชาตของการมพฤตกรรมการกระทาความผดซงมความเปนไปไดทจะไดรบการตรวจสอบ ซงลกษณะของแพทยทถก

90

ฟองรองจะแตกตางกนไปในแตละคด ไป นอกจากน โดยไมมขอมลดงกลาว ประเทศไทยจงวเคราะหในเชงเสนอแนะ ในการกลนกรองคด เพอดลกษณะรวม ประเทศไทยไดศกษาลกษณะทเกดขนในกรอบการวเคราะห (เชน สถานททมการจดใหบรการทางการแพทย ประวตของการถกลงโทษมากอน การขาดการประกนภย ความออนแอของผเคราะหราย รวมทงเพศของแพทยผรกษา) ประเทศไทยยงไดมการทบทวนวรรณกรรมทมมากอนหนาน เกยวกบการฟองรองดาเนนคดอาชญากรรมทางเศรษฐกจเพอใชในการประเมน ในสวนตอมากคอ การวจยไดชวยชแนะวา โจทกหรอผฟองคดกสามารถทจะถกฟองรองดาเนนคดไดเชนกนจาก ประการแรก ความซบซอนทางกฎหมายและทเกดขนจรงของอาชญากรรมทางเศรษฐกจบางประการจะเกยวของกบความตองการทจะรวบรวมขอมลขอกลาวหาทางอาญาลดลง (Benson et al. 1990) คดตางๆเกยวของกบขอเทจจรงทมรปแบบทซบซอนตองการศกษาทขยายออกไป และผเชยวชาญเฉพาะ อยการในทองถนมกจะขาดทรพยากรสาหรบการฟองรองคดทตองอาศยเทคนคความเชยวชาญเฉพาะทจะดาเนนการใหบรรลผล (Benson et al. 1990) ประการทสอง กรณการฟองรองทางอาญาตอผกระทาผดทเปนอาชญากรทางเศรษฐกจเพมสงขนอยางมนย ดวยขอหาทรนแรง (Shapiro 1985) คดทเกยวของกบการทารายรางกายผเสยหายไดกระตนใหมการดาเนนการอยางจรงจงจากอยการ (Benson and Cullen 1998) ประการทสาม การฟองรองทางอาญาจะเปนความชอบธรรมหากทเปนโจทกสามารถแสดงถงการเปน “ผคานวณทสมเหตผล (rational calculators) ทจะระบผลประโยชนเหนอชวตมนษยคลายกบการประกอบอาชญากรรมบนทองถนน (Cullen et al 1987) ประการท ส ความเสยงทจะถกฟองรองดาเนนคดทางอาญา มกจะเกยวพนกบคณสมบตของแพทยดวย การวจยบงชวา แพทยทถกลงโทษจากการลวงละเมดทางการแพทยโดยรปแบบแลวมกไมใชแพทยสวนใหญ และมกจะเกดขนในชมชนทยากจน ทมการจายคาบรการตา ซงกระตนและมการดาเนนการทผดกฎหมาย (Pontell; Jesillow, Geis และ O’Brien 1985) ในตารางท 1 ประเทศไทยไดแสดงรายละเอยดของคดในรปของลกษณะพนฐานทมแนวโนมจะถกฟองรองดาเนนคด มการระบในคอลมภสดทาย ถาเครองหมาย x แสดงถง คดทกาหนด ถาเครองหมาย O แสดงถง ลกษณะทไมปรากฎและเครองหมาย M หมายถง ขอมลทเกยวของไมสามารถหาไดจากแหลงขอมลทม ประเทศไทยไดสงเกตหลายๆรปแบบพบวา บางอยางจะมรายละเอยดมากกวาคดอนๆ ในตอนเรมตนคดทงหมด แตมเพยงคดเดยวทเกยวของกบการใชความรนแรงทารายรางกายผปวย ดงนน ในคดทมการฟองรองดาเนนคด พบวา ม 13 คดทผปวยตาย เชน คด

91

Klvana, Warden และ Kapen (เปนการตายของทารก) คด Benjamin, Steir และ Biskind (เปนการตายของผหญงททาแทง นอกจากน ในคด Hyatt ทารกไดรบความทกขทรมาน จากแขนในระหวางทมการทาแทงโดยผดกฎหมาย ในคด Einaugler อาจจะเปนคดเดยวทไมแสดงใหเหนถงการทผปวยไดรบอนตรายอยางรนแรง แมวา การเสยชวตของผปวยจะกระตนใหมการฟองรองดาเนนคด การตายของผปวยทชราในคดน ไมไดเกยวของโดยตรงอยางชดเจน สาหรบการกระทาของแพทย เนองจากสภาวะและการขาดการชณสตรศพ (Crane 1994) การลดขอกลาวหานามาสขอวพากษณ ในคด Einaugler กบคดอนๆ ดานประเภทคดทารายรางกาย ฆา ฆาคนตายโดยประมาท และเจตนาฆา นอกจากนยงปรากฎวา มความเกยวพนกบแพทยทจบการศกษาจากตางประเทศ ซงจะรสกกระทบอยางรนแรง จากการถกฟองรองดาเนนคด คด 5 รายใน 8 ราย ทสงเกตเหนไดวา แพทยนน ถกระบวาเปนแพทยไมแทจรง (fringe doctor) เชน นายแพทย Klvana เปนแพทยทเรยนโรงเรยนแพทยและฝกหดในเชคโกสโลวาเกย (Omstad 1986) แพทย Hyatt จบการศกษาจากโรงเรยนแพทยในกลกาตา (Calcutta Medical School (Kocieniewski 1993) แพทย Falconi จบแพทยจากอเมรกาใต แพทย Benjamin เปนผอพยพมาจากอหราน (Abramousky 1995) นอกจากน Abu Hyatt และ David Benjamin ไดฝกหดในชมชนทพดภาษาสเปนทมรายไดตา และโฆษณาในหนงสอพมพทใชภาษาสเปนเชนเดยวกน นอกจากน ผทถกกลาวหาในคดศนยการแพทย Polk Medical Center ยงไดถกจางในตาแหนงทตา (low-status position) แพทยทใหบรการประชาชนททางานในรฐทใหญทสดของเพนซลวาเนยทจะดแลผทมความบกพรองทางจต (Six Doctors Charged in Abuse of the Mentally Retard 1999) แมวาขอมลทชดเจนจะหาไมได แตอยางนอยชอแพทยทถกกลาวหาบงชวามกจะเปนแพทยทเตบโตและเกดในตางประเทศ ในทางตรงกนขาม แพทย Billig ทเปนแพทยอาวโสทศนยการแพทยโรคหวใจของกองทพเรอ (Navy’s Cardiothoracic Surgery Department) แพทย Kapen ซงเปนวสญญแพทยในโรงพยาบาลทวไป และแพทยททางานดาน HMO ทเกยวของกบคด Chem-Bio กสะทอนใหเหนถงการเปนแพทยทเกดและเรยนแพทยในอเมรกา ม 6 คดแสดงใหเหนวามการดแลรกษาทมงผลกาไร จากตวอยางคดการฟองคด Chem-Bio laboratory ได เชอมโยงกบความผดพลาดในการตดคาใชจายในการดาเนนการโดยภาพรวม คดตางๆไดแสดงใหเหนอยางชดเจนถงคณภาพการรกษากบประเดนเรองการลดคาใชจาย ทมการอภปรายถงการเคลอนไหวของ HMO หรอ องคกรการจดการดานสขภาพ คด Hyatt ซงกสะทอนถงการเปนแพทยพาณชย ทาใหการรกษาเปนไปในระดบกลางๆ และเปนตวอยางใหเหนอยางดวามการรกษาโดยมงผลกาไร

92

Dr. Falconi เสนอลดราคาคาบรการเนองจากเขาไมไดรบใบประกอบวชาชพแพทยในอเมรกา สวนคด Benjamin กเรยกคาบรการ 650 เหรยญอเมรกา ซงเปนราคาทสงกวามาตรฐานทวๆไป (Garcilaza and Merrill 1995) นอกจากนคด Benjamin กมการเรงใหรบออกจากหองพกฟนเพอจะรบบรการผปวยรายอนๆ ทาใหเปนเหตใหผฟองรองดาเนนคดเรยกคลนคของเขาวาเปน “abortion mill” ในทานองเดยวกน เรองเกยวกบเศรษฐกจ หรอ พาณชยนยม กเกยวของอยางเหนไดชดเจนวา มอทธพลตอการดแลผปวยทแย (poor care) เหนไดจากคดทาแทง Biskind (Steckner and Snyder 1999) กรณคดของ Dr. Klvana ทนยมจดการเดนทางไปรกษาทบานผปวยกแสดงใหเหนชดเจนวาไดรบอทธพลจากเชงพาณชย แมวาจะมขอเทจจรงระบวา ทมงานจะไดเอกสทธพเศษทโรงพยาบาลในเขตพนทถง 4 แหงทจะดาเนนการได คดทเกยวของกบรปแบบขอเทจจรงอยางงายๆทดเหมอนวาจะนาไปสการดาเนนการฟองรองดาเนนคด ดงแสดงในตารางท 1นน 11 ใน 15 คด เปนการฉายภาพอนาคตทสามารถเขาใจไดอยางงายดาย เชน การสอดทอใหอาหารเขาไปในรางกายในแตละวนทเกดผดพลาด เพราะวา เกดอาการงวงนอนระหวางทดาเนนการผาตด เปนผลทาใหผปวยเกดการตกเลอดและเสยชวตในเวลาตอมาในหองพกฟน ขอเทจจรงเชนนกดเหมอนจะเผยใหเหนถงวาอาจจะเกดขนในอนาคต และกจะมปญหาการฟองรองดาเนนคดวาเปนการกระทาทางอาญาหรอไม เมอนาคดขนสศาล (เปนการกระทาโดยประมาทเปนเหตใหผอนเสยชวตมากกวาเจตนาฆา) ทนายจาเลยในคด Einaugler ใหเหตผลวา การใสหลอดใหอาหารผดไมใชสาเหตของการทาใหผปวยเสยชวต อยการในคด Kapen ยอมรบเรอง Plea bargaining เนองจากการทเกดความไมชดเจนวา จะสามารถพสจนวา มเจตนาในทางอาญาหรอไม ในทานองเดยวกน คด Verbrugge เปนกรณเงอนไขทางพนธกรรมซงมกไมคอยจะเกดขนกบผปวย ทจะถกพจารณาในขอสงสยวาเปนความผดของแพทย แมวาในคดตางๆ 15 คด ทเกยวของกบการตกเปนเหยออนเปนผลมาจากการดาเนนการนอกกรอบจากทโรงพยาบาลกาหนด คด Chem-Bio ทเกยวของกบหองปฏบตการทางการแพทย คด Einaugler เกยวกบสถานพยาบาล และคด Polk ทเกยวกบสถาบนดาเนนการดานการรกษาผปวยทางจตของรฐ คด Benjamin Hyatt, Steir และคด Biskind ลวนเปนการผดพลาดจากการทาแทงในคลนคสวนตวทงสน ในขณะท คด Falconi, Warden, และ Reynolds เกยวของกบการปฏบตรกษาทบาน การดาเนนการทมความเสยงอยางคด Klvana

93

ททาทสานกงานสวนตว หรอทบานของผเสยหาย ในขณะทการฟองรองดาเนนคดเนนทความเสยงทเกยวของกบการดาเนนการรกษานอกโรงพยาบาล ทนายจาเลยในคด Klvana ระบวา เปนคดทเปนการเลอกทไมถกตองทจะสงไปรกษาทโรงพยาบาลทคดคารกษาพยาบาลสง แพทยทมประวตการกระทาผดในวชาชพอยางนอย 5 ราย Klvana และ Verbrugge ไดสญเสยความนาเชอถอในสทธพเศษสาหรบทมงานในหลายๆโรงพยาบาลกอนทจะถกฟองรองดาเนนคดอาญา ในป 1978 Klvana ไดละเมดบทบญญตการควบคมถง 26 ครง (Klunder 1987) Benjamin ไดถกสอบสวนซาในกลางป 1980 ในหนวยงานดานสาธารณสขของนวยอรค (New York Department of Health) ในป 1986 คณะกรรมการตรวจสอบทางการแพทยได ระบวาเขาไดดาเนนการโดยประมาทและไดระงบการใชใบอนญาต เปนเวลา 3 เดอน (Abramovsky 1995) กอนทจะมการพจารณาลงโทษวชาชพ มอทธพลตอลกษณะทวไป อยางนอย แพทย 5 คน ไมสามารถทจะไดรบการชวยเหลอในดานการประกนทางการแพทยกอนทจะถกฟอง กอนจะถกฟองถงการกระทาผดทางอาญา เนองจากการตองถกฟองรองในทางอาชพ ม 8 คด ใน 15 คด ทเคยถกลงโทษในวชาชพมากอน หรอถกปฏเสธในดานการประกนภยจากการดาเนนการรกษาทผดพลาด ชใหเหนวามความลมเหลวในระบบการควบคมดงเดมเกยวกบแพทย ปจจยเหลานเกยวของกบการใชการลงโทษทางอาญาตอรปแบบของการกระทาผดของอาชญากรรมทางเศรษฐกจ (Benson and Culen 1998; Benson et al. 1990) ผปวย หรอ เหยอ ใน 11 ราย ไดระบการลกษณะทอยการสามารถใชสนบสนนความเสยง และความตองการทไดรบการปกปอง ผเสยหายในคด Klvana Warden, Kaper และ Schug จะเปนเดกทารกทขาดการดแลชวยเหลอ ผเสยหายในคด Einaugler เปนหญงชราตาบอดทมอาย 72 ป ผเสยหายในคด Polk เปนผทมความบกพรองทางจต ในทานองเดยวกนในคด Verbrugge เกยวของกบการตายของเดก 8 ขวบ ในคด Benjamin, Hyatt, Steir, และ Biskind หญงตงครรภตกเปนผเสยหาย มขอสงเกตวา มเพยง 2 คด ทผเสยหายเปนชายหนม สถานการณนเสนอถงสงทมอยทเปนไปไดของ “Chivalry effect” ในขณะทอยการเพมเจตนาทจะเรมการฟองรอง คดทางอาญา ในคดทผเสยหายสะทอนถงการรบรดงเดมทมความเสยงสง 15 คดทงหมดเกยวกบแพทยชาย และผทเสยงตอการเปนผเสยหาย ไดแก เดก ผหญง และคนแก ทอาจจะแสดงออกในผเสยหาย ชาย

94

โดยสรป คดทแพทยถกฟองรองดาเนนคดเกยวกบการใชความรนแรงมกมาจากการดาเนนการรกษาทคลนคทเกยวของกบแพทยชาย และเปนผลใหเกดการไดรบอนตรายอยางรนแรง นอกจากนยงมขอสงเกตวา จะเปนการใหการบรการรกษานอกโรงพยาบาล การฟองมขอเทจจรงทงายๆและทสามารถเขาใจได และเปนตวอยางทแสดงถง ความออนแอ และความเสยงของตวผปวย คดเหลานยงมแนวโนม แสดงถงการถกฟองรองเกยวกบการไดประโยชนทางการแพทย โดยการไปใหบรการทางการแพทยนอกสถานท ทมกมแรงจงใจในเชงพาณชย รวมทงแพทยเหลานนกเคยมประวตการกระทาผดในทางวชาชพหรอไมไดประกนภยทางการแพทยไว การอภปราย (Discussion) การใชความรนแรงในเชงการกระทาผดกฎหมายอาญาไมเพยงแตเปนเหตการณทเกดขนเหนประจกษจรง (objective event) แตยงเปนความจรงทสงคมรบรอนตรายทเกดขนจรง แมจะเปนความเสยหายทเลวรายแตกยงปรากฎอยหลายป โดยทไมไดมการกาหนดขอบเขตและปฏบตโดยถอเปนการฟองรองดาเนนคดทางอาญา โดยความเปนจรงแลว ขอวพากษณจาก E.A. Ross (1907) ตอขอวจารณไดแสดงใหเหนวา อาชญากรรมทางเศรษฐกจ กระทาความผดอยางไร ททาใหคนโดยทวไปไมสนใจ และไมถกฟองรองดาเนนคดอาญา ทงๆทมนแสดงใหเหนวา เสนทางนไมเพยงแตเปนทเกดเหตของความรนแรง การดาเนนธรกจทสรางอนตรายแกทางรางกาย รวมทงการเกดคาใชจายมหาศาลอยางชดเจน จดมงหมายของการวจารณกเพอใหสงคมรบร การกระทาผดของอาชญากรรมทางเศรษฐกจวาเปน “อาชญากร” และกาหนดนยามการกระทาผดทเปนการทาอนตรายผคนวาเปน “ความรนแรง” (ดตวอยาง Cullen et al. 1987; Frank/and Lynch 1992; Hills 1987; Kranier 1992; Mok hiber 1989) นกอาชญาวทยามกจะเผยใหเหนถงอปสรรคทขดขวางภาพของอาชญากรรมทางเศรษฐกจวาเปนอาชญากรรมทกอใหเกดความรนแรง ซงสงเหลานจะมบทบาทโดดเดนอยางเหนไดชดในการจดทากฎหมาย รวมทงการกระทาทงหลายทออกมาในเชงเทคนควธและการกระทาผดทหางไกลจากการกระทาโดยทวไปทเกดในการไตสวนและดาเนนคดอาญาทวไป (Sutherland 1949) สอมวลชนทเสนอขาวจะเนนทความไมไดสดสวนของอาชญากรรมทใชความรนแรงบนทองถนน และมกจะละทงมลคาความเสยหายของการประกอบอาชญากรรมทางเศรษฐกจ (ด ตวอยาง Lynch, Nalla, and Miller 1989; Wright, Cullen and Blankenship 1995) ดงนน ความกาวหนาท สาคญทเกดขนในการใหนยามใหม ของอาชญากรรมทางเศรษฐกจวาเปนการกระทาผดในฐานะอาชญากร ความเคลอนไหวของทางการทเปดเผยออกมาถงการโตตาน อาชญากรรมทางเศรษฐกจกคอ การฟองรองดาเนนคดกบอาชญากรรมทาง

95

เศรษฐกจ โดยไมมการยกเวน (Benson and Cullen 1998; Weisburd et al. 1991; Wheeler, Mann, and Sarat 1988; รวมทง Mann 1985) แมวามไมมากนกสาหรบการสบสวนบรรดาพวกชนชนสงทกออาชญากรรม ซงเปนสญญลกษณของการประกอบอาชญากรรมทางเศรษฐกจ ไมวาในรปของการยกยอก การคาขอมลวงใน การฉอโกงธรกจ หรอ การทนกการเมองถกกลาวหาวา ทจรตคอรปชน และไดไปยอนตอหนาศาล นงฟงการพจารณาคด หรอขนหนาหนงในหวขอขาวของหนงสอพมพ อาชญากรรมทางเศรษฐกจทใชความรนแรง จะถกฟองรองดาเนนคดอยางสมาเสมอ โดยเฉพาะในเขตเมอง และในเขตทมสานกงานอยการคดพเศษตงขนมาเพอดาเนนการโดยเฉพาะ (Benson and Cullen 1998 และด Cullen et al. 1987) หากจะพดใหใกลกบเปาหมายของประเทศไทยยงขนกคอ แพทยไมไดมภมคมกนจากการถกฟองรองดาเนนคดจากการกระทาความผดทางอาญา เชน การฉอโกงทางการชวยเหลอ / การดแลในทางการแพทย การสงยาทขาดความถกตอง การลวงละเมดทางเพศแกผปวย (Green 1997; Jesilow et al. 1993) อยางไรกตามศนยกลางการศกษาวเคราะหของประเทศไทยกคอ คาถามทวา ความรนแรงทแพทยไดกอในการดาเนนการรกษาในทางการแพทยไดบรรลถงองคประกอบของกฎหมายอาญาหรอไม (whether violence that physicians exact in the course of their medical practice has been brought within the reach of the criminal law.) แมวามนจะเปนเรองทนาอบอายทจะระบวา มการกระทาผดทางอาญาในลกษณะของความรนแรงของแพทยเกดขนมากนอยเพยงใด แตแนนอนวา ปรากฏการณเชนนกยงมอยจรง (Green 1997) โดยแงมมทางประวตศาสตรแลว ความรนแรงดงกลาวไดถกเกบซอนไวเนองจากการถกปดบงไวจากกระบวนการในทางการแพทย หรอถกดาเนนการ โดยกลไกการควบคมทางสงคมอนๆ เชน การฟองรองเรยกคาเสยหายในทางแพง หรอการลงโทษในทางวชาชพ อยางไรกตาม เมอมการเรมตนโครงการน ประเทศไทยไดมองการณลวงหนาไววา วชาชพทางการแพทย หรอแพทยกมความแขงแกรงเกนกวาทจะดาเนนการใดๆ (invincibility) ในการฟองรองดาเนนคดในความผดฐานกระทาการแพทยโดยใชความรนแรง ปจจยโดยทวไปสองประการทดเหมอนจะเปนตวชวดวา ความพยายามทจะใหสงคมรบรถงการกระทาผดของแพทยในฐานะท เปนอาชญากรรมท รนแรง ประการแรก มความสมเหตสมผลทจะเปนไปไดวา ความพยายามโดยทวไป ทจะระบถงความเปนอาชญากรรมในเชงเศรษฐกจ ซงสวนใหญ เปนพฤตกรรมททาอนตรายแกบรษทหรอองคกรทางกายภาพ (Cullen et al. 1987) แมวาจะกระจายครอบคลมความรนแรงโดยวชาชพสวนบคคล เชน แพทย ประการทสอง การเปลยนแปลงทมผลตอวชาชพทางแพทย และการใหบรการดเหมอนจะเพมความเปนไปไดของการเปลยนรปแบบในวถทางทพฤตกรรมของแพทยจะถกควบคม

96

จากรายงาน การแสวงหาคดตางๆของประเทศไทยไมไดครอบคลมตวอยาง 15 ราย ทความรนแรงของแพทยสงผลตอการถกฟองรองดาเนนคดทางอาญา อาจจะมคนโตแยงวา คด 15 คด อาจจะไมสอดคลองนกหากเปรยบเทยบกบตวอยางตางๆทแพทยใชความรนแรงโดยไมถกฟองรองดาเนนคด ใครบางคนอาจจะใหยงใหขอสงเกตดวยวา การฟองรองดาเนนคดสวนใหญเนนไปทแพทยทมสถานภาพทางสงคม มประวตในอดตในการใชการรกษาทางการแพทยทยงมขอสงสย และ/หรอ มพฤตกรรมผดปกตทเกดความเสยง (หรอ งาย) ตอการถกฟองรองดาเนนคดทางกฎหมาย ในขณะเดยวกน และมความเปนระบบมากกวา ทรเวชปฏบตทไมปรากฏจากการทแพทยมสถานภาพทางสงคมทสงมตาแหนงหนาทในโรงพยาบาลทสงเดน ซงยงคงอยเหนอการถกฟองรองดาเนนคด ในลกษณะเดนเชนน มจานวนแพทยทถกฟองรองดาเนนคดจานวนนอยทเปนตวแทนทปรากฏวาไมไดมผลกระทบตอวงการวชาชพแพทย อยางไรกตามยงมทศนะอนๆทไดรบการพจารณาวามความดงามอยบาง คด 15 คด อาจจะเปนตวแทนของการละเมดกฎ กตกา ในการควบคมทางสงคมแกแพทย คดเหลานนแสดงใหเหนวา การดาเนนการรกษาทางการแพทยไมไดยนอยเหนอกฎหมายอาญาอกตอไป ในอดตทไมไกลออกไปนก การปรากฎการฟองรองดาเนนคดหลงจากมการเสยชวตเกดขนและการตาหนแพทยในมรณกรรมของผปวยกไมไดรบการคดไตรตรองอยางจรงจง อยางไรกตาม การระงบการดาเนนการเปนสงสาคญ เนองจากมนสามารถกอใหเกดการคดทไมตองคดได เปนการสรางความจรงใหมใหสงคมรบร อยางไรกตามการฟองรองดาเนนคดในชวงเรมตนกไปเนนทแพทยทมความเสยงตอการถกฟองรองมากทสด ซงตองมความรบผดทางอาญาเกดขนงายทสด คดตางๆในอนาคตอาจจะถกผลกเขาสพรมแดนความรบผดของแพทย ตอการจดลาดบสภานภาพไปสลกษณะทซบซอนทซงความผดนนมความยงยากในการพสจนมากขน โดยความเปนจรงแลว แมวา ยงอยในขนกาลงพฒนา แตกมหลกฐานบางประการทวา การฟองรองดาเนนคดอาชญากรรมทางเศรษฐกจไดเรมตน สถานภาพทางสงคมอาจจะเชอมโยงในทางบวกกบความเขมงวดของโทษในทางอาญา (ด เชน Wheeler, Weisburd และ Bode 1982 รวมทงด Benson and Walker 1988) Rosoff (1989) ไดอางองถงปรากฎการณเชนนวา เปน”ความรบผดทางสถานภาพ (Status liability)” เขาไดรวบรวมพยานหลกฐานจากการศกษาทแสดงใหเหนวา ความผดอฉกรรจ (การฆาผอนไมไดเกยวพนกบการรกษาทางการแพทย) ผทตอบโตไดตดสนทรนแรงเกนไปตอแพทยซงเปนผทมความเชยวชาญเฉพาะดานทมสถานภาพสง ผลในทานองเดยวกนเผยใหเหนจากการวจยโดยสรปทเนนถงพฤตกรรมการกระทาผดโดยนกจตวทยากบโทษในทางแพง ดงนน Shaw และ Skolnick (1996) ไดรายงานวา สถานภาพของจาเลยอาจจะไมเกยวของกบการตดสนในกรณทไมเกยวของกบบทบาท

97

ในทางอาชพ (เชน การทารายรางกาย) แตกไดเพมความรนแรงมากขน เมอการกระทาไปเกยวของกบการปฏบตงานในหนาท (การดาเนนการในททางานกบผปวย) ยงกวานน ยงมขอเสนอแนะวา คดทกคดสใน 15 คด ไดระบวา ผลการวจยของประเทศไทยเกดขนตงแตป 1986 รวมทง 8 คด เกดขนในรอบ 5 ปทผานมา ไมมพยานหลกฐานจากแหลงใดๆทประเทศไทยไดโตแยงแสดงวา คดใดๆ เกดขนกอนกลางป 1980 (ด Van Grunsven 1997) โดยขอเทจจรงแลว การวจารณถงแนวโนมทเกดขนเมอเรวๆนตอการกระทาผดทางอาญาโดยประมาทของแพทยเกยวกบการดาเนนการรกษา สมาคมการแพทยอเมรกา (The American Medical Association) ไดใหขอสงเกตวา _ _ _ “หนงทศวรรษทผานมา _ _ _ ไมไดมการไตสวนสาหรบกรณแพทยกระทาความผดในศาลอาญาเลย “(Snyder 1998:A1) การมาตองตรงกนของการฟองรองดาเนนคดในชวงนชแนะวา ประเทศไทยกาลงเปนพยานทไมไดปรากฎในการสารวจในจอเรดาร แตการเรมตนของแนวโนมทซงจะมศกยภาพทจะแขงแกรงมากขน ดงทประเทศไทยไดใหขอสงเกตในตอนเรมตนการเปลยนรปแบบทางสงคมของการแพทย อาจจะกดกรอนสภาวะทในอดตแพทยไดรบการปกปองจากการถกลงโทษทางอาญา โดยเฉพาะอยางยงในระยะยาว ความสมพนธแบบตวตอตวระหวางแพทยกบผปวย จะลดลงและจะมผลประโยชนเพมมากขนจากการวนจฉยในการรกษา ความไววางใจในตวแพทยของผปวย โดยเฉพาะอยางยงเมอสงตางๆ เลวรายลงในกระบวนการหรอการรกษาในทางการแพทย ศกยภาพในการมองแพทยวากระทาผดทางอาญากจะมเพมมากขน การดแลผปวยดเหมอนวา จะไมไดลดลงแตเพมขนในรปเชงธรกจการคาคลายกบการดาเนนธรกจทวๆไป แมกระนน ความเคลอนไหวของวงการแพทยในทศทางทจะเปนไปไดในการจดโครงสรางการรบรทวาแพทยคลายกบนกธรกจทแสวงหาผลกาไรหรอความสะดวกสบายอยเหนอชวตมนษย การพรรณาดงกลาว ซงชแนะใหคานงถงความรสกผดชอบชวด หรออยางนอย การทอดทงคนทไมสามารถปองกนตนเองได (จากโรค) กจะชกนาไปสการรบผดทางอาญามากยงขน (Cullen et al. 1987; Kramer 1992; Swiggert and Farrell 1980 รวมทง ด Vaughan 1997) บางทสงทสาคญทสด บรบทดงกลาวทจะนาไปสการฟองรองดาเนนคดดเหมอนวา เนองจากมนจะเปนตนทนทางการเมองสาหรบอยการ แมวาพฤตกรรมจะเปนระบบสญญลกษณเปนสวนใหญ การนาพาเอาแพทยทเปนฆาตกรเขาไปในศาล จะเปนศกยภาพทจะนาไปสสาธารณะชนไดรบรถงการฟองรองดาเนนคดมความเสยงเกดขนจากการเปนปฏปกษตอผทเปนฐานคะแนนเสยง ผทไมไดผกพนจงรกษภกดตอ “แพยครอบครว (family doctor) ดงนนเทาทคณะลกขนอาจจะเตรยมตวเพอการวนจฉยการกระทาดงกลาวของจาเลย คดทมแฟมประวต

98

ครบถวนสมบรณด อาจจะชนะและอาชพการงานกจะกาวหนาในวถทางทไมเคยเปน/มมากอน (Van Grunsven 1997: 50) โดยความเปนจรงแลว สมาคมการแพทยอเมรกา (The American Medical Association: AMA) ไดเรมตนทจะรบรและวตกเกยวกบการทเกดความเคลอนไหวทนาไปสการกระทาผดทางคลนคของแพทย ในป ค.ศ. 1995 AMA. ไดกาหนดนโยบายเฉพาะทตอตานสงทเรยกวา “แนวโนมการดาเนนการปจจบนทมตอการตกเปนจาเลยในคดอาญาจากทรเวชปฏบต “(AMA Policy H-160.946) AMA ไดดาเนนการอยางแนวแน ในการตรากฎหมายมาใช AMA ไดออกกฎหมายเพอแกไขปญหาในป 1998 ซงการแกไขดงกลาวไมเพยงแตบรรยายถงการฟองรองดาเนนคดอาญาในฐานะทเปนปญหารนแรงมาก (AMA Resolution 224) แตกจะสะทอนถงดานตรงขามของกรกออาชญากรรมตอสขภาพจากการตดสนใจในการดและ (AMA Resolution 227) ขอแกไขลาสดของ AMA บนหวเรองไดมการเรยกรองมให เอาผดทางอาญาใดๆจากการวนจฉยทางการแพทย (decriminalization of medical decisions) AMA Resolution 245; รวมทงเพมเตมขาวของวงการแพทยอเมรกา (The American Medical News) ไดหยบยกประเดนทปรากฎในบทความตางๆเมอเรวๆน (Prager 1998) และบทบรรณาธการ (“Clinic not Criminal 1998”) และเมอเรวๆน องคกรทางการแพทยไดนารปแบบท AMA จดทาขนในประเดนทางกฎหมาย ชอ “An Act to Proghbit the Criminalization of Healthcare Decision-Making” (AMA Resolution 227; Prager 1998) อยางไรกตามประเดนสาคญทยงคงอยตอไป กคอวา การนาเอาการใชความรนแรงของแพทยเขาสการปรบเปลยนเปนความผดอาญา เปนสงทควรชนชมหรอไม? การกาหนดโทษทางอาญาจะนาไปสการเรยกรองใหมการชดใชในทางแพง สาหรบคดเกยวกบการฟองรรองแพทยควรไดรบการตรวจสอบโดยละเอยด หรอไม แนนอน มนถกพจารณาวาเปนเรองของความยตธรรม เหตผลหลกสาหรบการลงโทษทางอาญาดเหมอนจะสรางความสมมลย หากความเสยหายเกดขนจากเจตนารายหรอโดยความประมาทกจะเปนเสมอนการลงโทษผเสยหายทบรสทธในอาชญากรรมทเกดขนบนทองถนน ดงนน ผลของการกระทาผดกควรจะคลายๆกน หลกของความยตธรรมยนอยบนกฎทวา การกอคดอาญาทใชความรนแรงซงกระทาโดยแพทยสมควรทจะไดรบโทษและการประนามทางศลธรรมเชนเดยวกนกบการกออาชญากรรมอฉกรรจอนๆ เชนกน เหตผลทางเลอกประการหนงกคอวา มนเปนสงทไมเปนธรรมชาตทจะฟองรองดาเนนคดแกแพทยภายใตกฎหมาย เชน กฎหมายวาดวยการฆาผอนโดยความประมาท ซงกไมเคยระบ

99

ให การวนจฉยในทางการแพทยหรอการดแลรกษาเปนความผดทางอาญา (Van Grunsven 1997:50) ดวยเหตผลในทานองเดยวกนกบการฟองรองดาเนนคดนตบคคล( ด Cullen et al. 1987) ในทศนะทเกยวของ ฝายทโตแยงเรองการกาหนดโทษทางอาญาแนะนาวา แพทยขาด “เจตนาทจาเปน (necessary intent)” ทจะกอใหเกดความผดพลาด หรอ การวนจฉยทไมไดเรอง จนจะระบไดวา มพฤตกรรมกอาชญากรรม (ด ตวอยาง Neumayer and Van Grunsven 1999.) ประเทศไทยควรใหขอสงเกตวา การใหเหตผลดงกลาว ถกใชในการตอสกบการฟองรองดาเนนคดทจะมงไปสการดาเนนการกบผบรหารองคกรหรอนตบคคล (เชน ด Cullen et al. 1987) ในทายทสด การอางการขาดเจตนากไมใชเปนเกราะปองกนการถกฟองรองดาเนนคด และตกเปนจาเลย แตเปนการนาเอาคดขนสศาล ซงนกอาจจะเปนเหตผลหนงทวาทาไมผผองจงมงทจะกลาวโทษแพทยทมพฤตกรรมผดแผกออกไปและกอใหเกดความเสยหายมหาศาล ซงผลจากการทผปวยตองจบชวตลง อยางไรกตามประเดนในเรองประโยชน (Utility) กมบทบาทสาคญ นนคอ คาถามทวา สาธารณะจะปลอดภยมากขนไหม หากมความผดพลาดจากการรกษาเกดขนและสงคมและวงการกฎหมายมองวา เปนการกระทาหรอกออาชญากรรมใชความรนแรงและควรถกฟองรองดาเนนคด? การอภปรายนโยบายทซบซอนเชนนดเหมอนจะเกดขน ซงสงทเกยวของประเทศไทยจะยกเอาประเดน 2 ประเดนเปนขอพจารณา คอ

1) เรองสวนตวของแพทยแตละคน 2) ระบบการควบคมทางสงคมทกวางขวางมากขนกวาการเปนเพยงเรองสวนตวแพทย ประการแรก บคคลทมความเหนตรงขามกบการฟองรองการกระทาผดของแพทยวา

เปนคดอาญาจะใหเหตผลวา การฟองรองดาเนนคดจะสงผลใหแพทยไมเพยงแตไมสนใจในการหาย หรอ อาการดขนของผปวยเทานน แตยงรวมถง การพยายามเลยงความรบผดทางอาญาดวย (Van Grunsven 1997) นนคอ แพทยอาจจะพยายามละทง หรอ เลยงการดแลผปวยทมอาการหนก และมความเสยงสงทจะเสยชวต พวกเขาจะระมดระวงตวกนมากยงขนใชเวลาในการตรวจวนจฉยและรกษามากเกนควรและตรวจบางอยางทเกนความจาเปน ในผลลพธ คอ แนวโนมเชนนจะเปนเหตใหมคาใชจายเพมสงขนและใชทรพยากรมากยงขน ซงจะนาไปสการดสรรทไมมประสทธภาพ

ในทางตรงกนขาม การจากดการฟองรองดาเนนคดเฉพาะทเปนคดเดนๆ อาจจะเปนการตกเตอนและใหรบรหรอขเตอน (perceptual deterrence) (Nagin 1998; Paternoster 1987) ซงในปจจบนกยงไมมอย ในอดต เมอไมมการฟองรองดาเนนคด แพทยกไมมความรบผดทางอาญาทจะตองกลว ไมวาจะเปนการรกษาทคลนค อยการ เมอเลอกทจะฟองรอง

100

ดาเนนคดเฉพาะในคดทรนแรงกจะไมเลอกฟองการกระทาผดข แพทย แตจะสรางใหในดานการกระทาโดยประมาทแทน ประเทศไทยยอมรบวา การขยายไปถงสงทผกระทาผดทเปนอาชญากรรมทางเศรษฐกจทจะถกกาหนดโดยการดาเนนการทางกฎหมายยงคงเปนสงไมแนนอน (ด ตวอยาง คด Paternoster และ Simpson 1996; Weisburd, Warning and Chayet 1995) ประเดนเหลานดเหมอนจะมความซบซอนตอคดการฟองรองแพทยซงมพฤตกรรมเปาหมายทจะขเตอน หากไมไดตงใจ หรอขาดเจตนา แตเปนผลมาจากความประมาท หรอ ขาดความระมดระวง แมกระนนกตาม มพยานทระบวา อยางนอยการขาดจรยธรรมอยางรนแรง เจตนาทจะกระทาผดจะลดนอยลงจากการใชโทษทางอาญา (Paternoster และ Simpson 1996) ประการทสอง ฝายทตอตานการนาเอาโทษทางอาญามาใชกบการดาเนนการรกษาของแพทยใหเหตผลวา การขยายตวของการฟองรองดาเนนคดโดยแทจรงแลวอาจจะทาใหระบบการควบคมในวงการวชาชพทมอยออนแอลง ตวอยาง เชน ในคดอาญา ผฟองคด ไดรบการอนญาตใหเขาถงแฟมขอมลทมการตรวจสอบจากคนในวงการซงตามปกตแลวในแนวทางดงเดมจะมการเกบเปนความลบ (Van Grunsven 1997) ในสถานการณเชนน การตรวจสอบแพทยถงกระบวนการรกษาทผดพลาด หากพวกเขามสวนรวมในการตรวจสอบทงปวงอาจจะเปนการฝนทจะระบวา การกระทาของคนในวชาชพเดยวกนผดพลาดจนกลววา เปนการสงมอบแพทยมอดใหเขาสการถกฟองรองคดโดยไมมหลกประกน (Prager 1998) ยงมความเปนไปไดอกทวา เมอมการฟองรอง และดาเนนคดเกดขน มนจะเปนการสรางวฒนธรรมทตรงกนขามในกลมแพทย ทพวกเขาไดรวมกนกาหนด และลกษณะของแพทยทอาจจะถกแทรกแซงในทางการเมองได ถาเปนเชนนนแรงตอตานตอการควบคมจะสรางการขดขน และกอใหเกดผลในเชงการทาลาย (ด Braithwaite 1989; Sherman 1993) โดยขอเทจจรงแลว ดงไดกลาวขางตนปฎกรยาของ AMA ตอการดาเนนคดอาญาแกทรเวชปฎบตทางการแพทยคอนขางเปนสงทตอตาน สมาคมระบวา การประณามและเมอไมนานน การใชการไมเลอกปฏบตสาหรบการฟองรองดาเนนคดอาญาแกแพทย (Resolution 245) โดยทางเลอก แมวาการใชโทษทางอาญาอาจจะปรบใชไมมากนก แตอาจเปนสญญาณตอแพทยและตอสมาคมแพทยทวา ความลมเหลวของแพทยในการทจะควบคมตอคนในวงการหรอวชาชพจะยงทาใหแพทยทงหลายทงปวงจะตองเขาไปรบผดทางอาญา หากเปนเชนนนจรง การฟองรองดาเนนคดจะเปนตวสรางสทธประโยชนอยางยงเพมขนสาหรบแพทยทจะทางานอยางมออาชพมากยงขน โดยการแสดงใหเหนวา ไมตองการใหมการถกฟองรองดาเนนคด ความเปนไปไดดงกลาวไดถกบรรณาธการของสมาคมแพทยอเมรกาในป 1998 แนะนาโดยผเขยนใหรายละเอยดวา การทาใหผปวยไดรบอนตรายจะไมไดถกฟองรองดาเนนคดอยางงายๆอกตอไป

101

(Clinical not Criminal 1998:16) แทนทพวกเขาจะประกาศผลงานชอ “Work of The National Patient Safety Foundation at the AMA” จดหมายกคอ การชวยชมชนแพทยใหเขาใจและปรบปรงปจจยทซอนเรนวา เปนสาเหตใหเกดความผดพลาดแกมนษยและความลมเหลวในระบบอคกรทดแลดานสขภาพ (p.16) กลาวโดยสนๆกคอ ความเปนไปไดของการเกด “iron first” จะสรางให “velvet gloves” มความแขงแกรงยงขน เพอจะปองกนการใชความรนแรงตอแพทยในการรกษาดแลผปวย

102

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ

5.1 บทสรป กระแสโลกาภวฒน และการดาเนนการขององคกรการคาโลก ตลอดจนนโยบายเชงเศรษฐกจการคาเสร สงผลใหมการพฒนารปแบบทางดานการคา สนคา และบรการตางๆ ขยายตวมากยงขน ซงการพฒนารปแบบของการบรการดานการแพทยหรอดานการดแลสขภาพ ทงดานการปองกน การรกษา ทนตกรรม หรอดานอนๆ ไดมการดาเนนการโดยผานทางรปแบบตางๆ เชน การทองเทยวเชงสขภาพ การทองเทยวพรอมการตรวจสขภาพหรอทนตกรรมโดยไมเสยคาใชจาย เปนตน ประเทศไทยไดมยทธศาสตรและนโยบายระดบชาตดานสาธารณสขในการทจะเปดเสรดานสขภาพและการพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางทางการแพทยของเอเซย (Medical Hub of Asia) พรอมทงผนวกเอาการทองเทยวเชงสขภาพและธรกจสปาเขาไปดวย เนองจากมศกยภาพทจะพฒนาไดและมความพรอมในระดบหนง ตลอดจนมชาวตางชาตเดนทางเขามารบบรการสขภาพมากทสดใน Asia ในรอบทศวรรษทผานมา การทบทวนมาตรการทางกฎหมายตางๆทเกยวของกบดานการบรการสขภาพกเปนสงทจาเปนอยางยง เพอไมใหนโยบายการเปดเสรในดานการบรการสขภาพและการรกษาพยาบาลไดรบผลกระทบจากมาตรการตางๆทางกฎหมายทมอย ประเทศตางๆในเอเซยทมนโยบายสงเสรมการพฒนาประเทศเปนศนยกลางการแพทยของเอเซยหลายประเทศอยางเชน สงคโปร มาเลเซย อนเดย ไดดาเนนการตรวจสอบ (Review) มาตรการตางๆทางกฎหมายทเกยวของและปรบปรงแกไข อาท สงคโปร ไดผอนคลายกฎหมายดานการคมครองผบรโภค มาเลเซย ไดยกเลกกฎหมายการแพทยและทนตแพทยบางฉบบทหามแพทยทาการโฆษณา อนเดยไดปรบปรงกฎหมายดานการแพทยโบราณใหเออตอการทชาวตางชาตมาดาเนนการดานสขภาพ เปนตน ตามแผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2548-2551 นน คณะรฐมนตรกาหนดประเดนยทธศาสตรไวประการหนง คอการปรบโครงสรางเศรษฐกจใหสมดลและแขงขนได โดยมกลยทธสาคญประการหนง คอ การปรบโครงสรางการทองเทยว การบรการ การคา และจะพฒนาธรกจบรการทมศกยภาพ แสวงหาลทางการตลาดใหมๆ ในกลมธรกจดงกลาว โดยเฉพาะอยางยง บรการสขภาพดานการรกษาพยาบาล ซงประเทศไทยมบคลากรทมศกยภาพในธรกจบรการประเภทนมาก กรณจงมความจาเปนอยางยงทจะศกษามาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนวา เออตอการพฒนาบรการสขภาพดานการรกษาพยาบาลมากนอยเพยงใดและจาเปนตองปรบปรง

103

เพมเตม หรอลดมาตรการทางกฎหมายเพอสนบสนนใหประเทศไทยเปนศนยกลางดานการรกษาพยาบาลของเอเซย (Asia Medical Hub) ไดอยางแทจรง

การศกษาวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาโครงสราง กลไก และมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของกบการใหบรการดานการรกษาพยาบาลของประเทศไทยศกษา ขอด ขอเสย ปญหาอปสรรคและผลกระทบของโครงสราง กลไกและมาตรการทางกฎหมายทมอยในปจจบนทเกยวของและศกษาถงแนวทางการพฒนาการดาเนนการการใหบรการ โดยเฉพาะมาตรการทางกฎหมายของประเทศอนๆ ทเออตอการพฒนาการใหบรการดานการรกษาพยาบาลและจดทาเปนขอเสนอแนะทเหมาะสมสาหรบประเทศไทย

วธการดาเนนการวจยใชการศกษาเอกสาร (Documentary Research) และการ การสมภาษณบคคลทปฏบตงานทเกยวของโดยตรงทเปนผปฏบตงานทเกยวของในหนวยงานของ กระทรวงสาธารณสข มหาวทยาลยและนกกฏหมาย ผลการศกษา พบวา จานวนแพทยทถกลงทะเบยนไวในแพทยสภาในป พ.ศ. 2539 มจานวน 21,916 คน แตมเพยง 17,500 คนเทานน ททางานอยในประเทศ สดสวนของแพทยตอจานวนประชาการ คอ 1: 3,500 ซงจากจานวนประชากรไทยจานวนความตองการแพทยอยท 27,500 คน โดยเฉพาะพนทชนบทมการขาดแคลนแพทย ในขณะทปจจบน ประเทศไทยสามารถผลตแพทยไดประมาณ 900 คน จากมหาวทยาลยแพทยตางๆ จานวน 10 แหง ดานโรงพยาบาล สวนในภมภาค มโรงพยาบาลทมฐานะเปนโรงเรยนแพทยอย 5 แหง โรงพยาบาลในภมภาค 24 แหง และโรงพยาบาลหรอสถาบนทรกษาโรคเฉพาะทาง 25 แหง หากประเทศไทยจะพจารณาเปนระดบจงหวด พบวามโรงพยาบาลทวไปรวม 67 แหงครอบคลมทกจงหวด มโรงพยาบาลเอกชนจานวน 473 แหง และคลนกอกจานวน 12,206 แหง จากสถตจานวนผปวยชาวตางประเทศทเขารบบรการทางการแพทยใน โรงพยาบาลเอกชนไทยพบวาในป พ.ศ.2544-2547 ไดมผปวยจากประเทศในกลมเอเชยใตเขารบบรการทางการแพทยทประเทศไทย โดยในปพ.ศ.2544 จานวน 34,857 ราย ปพ.ศ.2545 จานวน 47,555 ราย ป 2546 จานวน 69,574 ราย และป พ.ศ. 2547 จานวน 107,627 ราย โดยมอตราการเตบโตโดยเฉลยรอยละ 46 สาหรบผปวยชาวบงกลาเทศในป พ.ศ. 2546 มจานวน 34,051 รายและในป 2547 มจานวน 40,100 ราย มอตราการเตบโตเพมขนรอยละ 14

นโยบาย Medical Hub of Asia ของรฐบาล เพอสรางระบบการบรการสขภาพไทยใหเปนทตองการของชาวตางชาต ใหชาวตางชาตเขามารบบรการทางการแพทย หรอการดแลสขภาพ นามาซงรายไดเขาประเทศโดยเฉพาะการบรการทางการแพทย ไดตงเปาหมายไวในป

104

2551 มเงนเขาประเทศทางดานนสงถง 80,000 ลานบาท นโยบายดงกลาวกาลงเกดปญหากบโรงพยาบาลในภาครฐ และโรงเรยนแพทยรวมทงจะมผลกระทบกบปญหาดานสาธารณสขไทย ระบบการบรการสขภาพทางการแพทย

รฐบาลกไดกาหนดยทธศาสตรการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพของเอเชย มระยะเวลาดาเนนการ 5 ป (2547-2551) โดยพฒนาบรการทางการแพทยและสาธารสขไว 3 ดาน คอ กลมธรกจบรการรกษาพยาบาล เนนความเปนเลศในการบรการทางการแพทย กลมบรการสงเสรมสขภาพ ไดแกธรกจสปา บรการนวดแผนไทย และทองเทยวเชงสขภาพ ธรกจผลตภณฑสขภาพและสมนไพร

อยางไรกตาม ผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากนโยบาย Medical Hub of Asia ตอระบบสาธารณสขไทยโดยรวม อาจจาแนกไดดงน 1.ผลกระทบตออตรากาลงของบคลากรทางดานสาธารณสขของประเทศ 2.ผลกระทบตอการบรการผปวยในโรงพยาบาลภาครฐ เนองจากการลาออกของบคลากรดานสาธารณสข เนองจากมการดงตวบคลากรเหลานจากภาครฐ โดยเสนอฐานเงนเดอนคาตอบแทนทสงกวาทไดรบจากภาครฐทเปนบคลากรทางแพทยและพยาบาลทมความเชยวชาญเฉพาะทาง หรอมชอเสยงในเปนจานวนมาก ปญหาทตามมาจะกระทบการใหบรการกบผปวยยากไร โครงการ 30 บาทรกษาทกโรค ประกนสงคม 3.ผลกระทบตอการผลตนสตนกศกษาแพทย และแพทยเชยวชาญเฉพาะทางในโรงเรยนแพทย เนองจากแพทยทเกงและมชอเสยงเหลาน สวนใหญจะเปนอาจารยอยในโรงเรยนแพทยเปนกลจกรสาคญในการสอนนกเรยนแพทย สอนแพทยประจาบาน และการบรการผปวยทมารกษา

4.ผลกระทบตอคาตอบแทนแพทยและคาบรการทางการแพทยเนองจาก ชาวตางชาตเขามารบบรการรกษาสวนใหญมาจากประเทศทประชากรมรายไดคอนขางดและมระบบประกนทดแลอยางด ทาใหผปวยเหลานมทนทรพยทมากพอในการมาจายคาบรการใหกบระบบการบรการของประเทศไทย ทาใหเกดกระบวนการเพมคาตอบแทนแพทยและคาบรการทางการแพทย ตอผปวยตางชาตสงขน ทาลายกาแพงคาตอบแทนและคาบรการทางการแพทยทดาเนนอยกบผปวยชาวไทย จะสงขนตามทาใหผปวยรสกวา "การบรการทางการแพทยเปนธรกจ" ไมเหมอนความรสกทมตอการบรการทางการแพทยในวฒนธรรมแบบไทยๆ ในอดต

สาหรบมาตรการทางกฎหมายทเกยวของกบการพฒนาประเทศใหเปนศนยกลางการรกษาทางการแพทย ไดแก

1.มาตรการทางกฎหมายในกลมธรกจการรกษาพยาบาล

105

1.1 มาตรการทางกฎหมายควบคมการประกอบกจการสถานพยาบาลของโรงพยาบาลเอกชน

ประเทศไทยไดมกฎหมายควบคมการประกอบกจการสถานพยาบาลของโรงพยาบาลเอกชนมาแลว 2 ฉบบ คอ พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2484 และ พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ .ศ . 2504 และฉบบท ใชบ งคบปจจบน คอ พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ. 2541

1.2 มาตรการทางกฎหมายอาญา ความรบผดทางอาญาทเกยวของกบการรกษาของแพทยมดงตอไปน

ความรบผดทางอาญาทเกยวกบการกระทาทแพทยไดทาการรกษาผปวยจนเปนเหตใหผปวยถงแกความตายอนจะถอเปนความผดฐานฆาคนตายโดยเจตนานนมบทบญญตกฎหมายอาญาทเกยวของโดยตรงคอมาตรา 288 หรอบทฉกรรจตามมาตรา 289 อยางไรกดโดยหลกการของความรบผดทางอาญานนตองมพนฐานมาจากหลกการทวาดวยผกระทาความผดนนตองมเจตนาในขณะกระทาความผดซงไดบญญตไวในมาตรา 59และข.การกระทาโดยประมาท บทบญญตกฎหมายอาญาทเกยวของกบการรกษาโดยแพทยในลกษณะประมาทจนเปนเหตใหผปวยถงแกความตาย ซงเปนความผดอาญาฐานทาใหผอนตายโดยประมาทนน ไดมบญญตไวโดยชดแจงในมาตรา 291

อาจแบงกฎหมายทเกยวของกบการพฒนาประเทศใหเปนศนยกลางทางการแพทยและการบรการดานสาธารณสข ออกเปน 2 กลม ไดแก

1.กฎหมายทวไปซงเกยวกบการคาบรการทกสาขา 2. กฎหมายเฉพาะทเกยวกบการบรการดานสาธารณสข กฎหมายทวไป ไดแก พ.ร.บ.คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 พ.ร.บ. การทะเบยนคน

ตางดาว พ.ศ.2493 (ปรบปรง พ.ศ.2538) ป.ว.281 (2515) พ.ร.บ.การทางานของคนตางดาว พ.ศ.2521 สวนกฏหมายทเกยวของกบการดาเนนงานหรอกฎหมายเฉพาะทเกยวกบการบรการดานสาธารณสขไดแก พ.ร.บ. วชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2522 พ.ร.บ. วชาชพทนตกรรม พ.ศ. 2537 พ.ร.บ. วชาชพเภสชกรรม พ.ศ. 2537 พ.ร.บ. วชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. 2538 พ.ร.บ. การประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 หากพจารณาถงคาจากดความของ “การคาบรการ” ภายใตความตกลง GATS ซงหมายถงการคาบรการ 4 รปแบบ ซงม “คนตางชาต” ในลกษณะของบคคลธรรมดาหรอนตบคคลเขาไปเกยวของกฎหมายทวไปจะเกยวของกบการบรการในทกสาขา ไดแก กฎหมาย

106

เกยวกบสถานภาพของบคคลตางดาวในประเทศไทย นบตงแตกฎหมายวาดวยคนเขาเมอง กฎหมายวาดวยการทะเบยนคนตางดาว กฎหมายควบคมการประกอบธรกจของคนตางดาว กฎหมายเกยวกบการทางานของคนตางดาว

1.พ.ร.บ. คนเขาเมอง พ.ศ. 2522 กาหนดเงอนไขและหลกเกณฑการเดนทางเขามาในราชอาณาจกร กลาวคอ คน

ตางชาตทเขามาในประเทศไทยตองมหนงสอเดนทางหรอเอกสารทใชแทนหนงสอเดนทางและไดรบการตรวจตรา หรอ วซาในหนงสอเดนทางหรอเอกสารทใชแทนหนงสอเดนทางโดย กงศลไทยในตางประเทศ หรอกระทรวงการตางประเทศ การตรวจลงตราหรอวซา ม 6ประเภท ไดแก การฑต ราชการ คนอยชวคราว นกทองเทยว คนเดนทางผานราชอาณาจกร และคนตางดาวทมถนฐานอยในราชอาณาจกร

ในกรณประเภทคนอยชวคราว (Non-immigrant visa) ระยะเวลาการเขาเมองมาอยในประเทศไมเกน 1 ป แตอาจขยายได เชนเขามาเพอประกอบการลงทนภายใต พ.ร.บ. สงเสรมการลงทน พ.ศ. 2520 ระยะเวลาพานกอยในประเทศเปนไปตามทคณะกรรมการสงเสรมการลงทนเหนสมควร

ในกรณประเภทคนตางดาวทม ถนทอยในราชอาณาจกร (Immigrant Visa) จานวนคนตางชาตซงมถนทอยภายในราชอาณาจกรเปนรายปจะไมเกนประเทศละ 100 คน ตอป

ดงนน เมอพจารณาในเรองการเปดเสรการคาบรการแลว กฎหมายฉบบนมขอจากดหรอเงอนไขเกยวกบระยะเวลา และจานวนคนตางชาตทเขามาในประเทศไทย ซงถอวาเปนอปสรรคทมอยในปจจบนตอการเปดเสร

2.พ.ร.บ. การทะเบยนคนตางดาว พ.ศ. 2493 (ปรบปรง พ.ศ. 2538) กาหนดใหคนตางดาวทไดรบอนญาตใหเปนคนเขาเมอง ตามกฎหมายวาดวย

คนเขาเมองไปขอใบสาคญประจาตวภายในเจดวน นบตงแตวนทไดรบอนญาตใหเขาเมอง ใบสาคญประจาตวมกาหนดอาย 1 ปและ 5 ป ผขอสามารถขอรบใบสาคญประจาตวชนดใดกได โดยตองนาหลกฐานการเขาเมองหรอหลกฐานซงแสดงวาไดรบอนญาตใหเขามามถนทอยในราชอาณาจกรไทยได

3.ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 281 กาหนดหลกเกณฑการประกอบธรกจของคนตางดาวในประเทศ โดยหามมให

คนตางดาวประกอบธรกจบางประเภท ไดแก 3.1 ธรกจทกาหนดไวในบญช ก. หรอบญช ข. (ยกเวนมพระราชกฤษฎกาอนญาต)ธรกจทกาหนดไวในบญช ค. (ยกเวนไดรบอนญาตจากอธบดกรมทะเบยนการคา)

3.2 ธรกจท กาหนดไวในบญช ก. และบญช ข. ท เ กยวกบการคาบรการ ประกอบดวย การลงบญช กฎหมาย สถาปตยกรรม โฆษณา นายหนาหรอตวแทน ขายทอดตลาด ตดผมแตงผมและเสรมสวย (บญช ก.) การนาเทยว โรงแรม (ยกเวนการจดการโรงแรม) ถายรป ลางอดรป ซกรด เสอผาและรบจางตดเยบเสอผา (บญช ข.)

107

ธรกจทกาหนดไวในบญช ค. จะเกยวกบการคาบรการอนๆ นอกจากทระบไวในบญช ก. และบญช ข. ธรกจในบญช ค. นจงครอบคลมถงการบรการทเกยวของกบสขภาพหรอสาธารณสขตลอดจนการบรการทางการแพทยและการบรการสตวแพทย คนตางชาตสามารถประกอบการคาบรการนไดหลงจากทไดรบอนญาตจากอธบดกรมทะเบยนการคาแลว

นอกจากนแลว กฎหมายฉบบนไดใหความหมายของ “คนตางดาว” ซงหมายถง บคคลธรรมดา และนตบคคลซงไมมสญชาตไทย และกาหนดหลกเกณฑของนตบคคลตางดาว ดงน -ทนตงแตกงหนงของนตบคคลเปนของคนตางดาว -มคนตางดาวถอหน เปนหนสวน เปนสมาชก ตงแตกงหนง -มหนสวนผจดการ หรอผจดการเปนคนตางดาว

ดงนน จะเหนวา กฎหมายฉบบนมขอจากดหรอเงอนไข ในการเขามาประกอบการคาบรการของคนตางชาต โดยกาหนดหามมใหคนตางชาตประกอบการคาบรการในทกประเทศ หากคนตางชาตจะเขามาประกอบการจะตองรวมทนกบคนไทย หรอกอตงเปนนตบคคลขน โดยมอตราสวนการลงทนของตางชาตไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน และจานวนผถอหนในนตบคคลดงกลาวทเปนคนตางชาต จะตองนอยกวากงหนงของจานวนผถอหนทงหมด

4.พ.ร.บ. การทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2521 กาหนดควบคมการทางานของคนตางชาตซงเปนบคคลธรรมดา กลาวคอ คน

ตางชาต จะสามารถทางานในประเทศไทยได หลงจากไดรบอนญาตแลวเทานน (จากกรมการจางงานกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม) และไมสามารถทางานบางประเภททระบไวในบญชทายพระราชกฤษฎกา กาหนดงานในอาชพและวชาชพทหามคนตางดาว พ.ศ.2521 (เชน การขายทอดตลาด การบญช วชาชพวศวกรรม สถาปตยกรรม มคคเทศก จดนาเทยว กฎหมาย หรออรรถคด เปนตน)

กฎหมายฉบบนจงสรางขอจากด หรอเงอนไขในการคาบรการดาน สขภาพหรอสาธารณสข ดวยเนองจาก การประกอบอาชพหรอวชาชพทเกยวของใหคนตางชาตตองไดรบอนญาตกอน 2.กฎหมายเฉพาะ

การบรการทเกยวเนองกบสขภาพ (Health Care Services) หมายถง การบรการทดาเนนการโดยโรงพยาบาลหรอบรษททลงทนในกจการ โรงพยาบาลหรอบรษทในเครอตางๆททาการหรอคลนกแพทย การบรการทางวชาชพอนๆ ดานสขภาพ สถานพยาบาลหรอสถานดแลสขภาพระยะยาว สถานการบาบดฟนฟสขภาพ หองปฏบตการทางการแพทยหรอทนตกรรม ศนยวเคราะหทางการแพทย และ สถานดแลผปวยเฉพาะทาง ดงนน กฎหมายเฉพาะเกยวกบการเปดเสรการคาบรการดานสขภาพ ไดแก กฎหมายเกยวกบวชาชพเวชกรรม วชาชพทนตกรรม วชาชพเภสขกรรม วชาชพการพยาบาลและการผดงครรภและสถานพยาบาล

2.1พ.ร.บ. วชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

108

กาหนดใหผประกอบวชาชพเวชกรรมตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพเวชกรรม จากแพทยสภา

2.2พ.ร.บ. วชาชพทนตกรรม พ.ศ. 2537 กาหนดใหผประกอบวชาชพทนตกรรมตองขนทะเบยน และไดรบอนญาตเปนผ

ประกอบวชาทนตกรรม จากทนตแพทยสภา 2.3พ.ร.บ. วชาชพเภสชกรรม พ.ศ. 2537 กาหนดใหใหผประกอบวชาชพเภสชกรรมตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาต

เปนผประกอบวชาชพเภสชกรรม จากสภาเภสชกรรม 2.4พ.ร.บ. วชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. 2528 กาหนดใหผประกอบวชาชพการพยาบาลตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาต

เปนผประกอบวชาชพการพยาบาลจากสภาการพยาบาล ผประกอบวชาชพการผดงครรภ ตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาตเปนผ

ประกอบวชาชพการผดงครรภจากสภาการพยาบาล และผประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภตองขนทะเบยนและไดรบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภจากสภาการพยาบาล

2.5พ.ร.บ. สถานพยาบาล พ.ศ. 2541 กาหนดหลกเกณฑวธการและเงอนไขในการประกอบกจการสถานพยาบาลและ

การดาเนนการสถานพยาบาล โดยตองไดรบใบอนญาตประกอบกจการสถานพยาบาลเปนบคคลธรรมดาตองมถนทอยในประเทศไทย ถาเปนนตบคคล ผจดการหรอผแทนของนตบคคลนนตองมถนทอยในประเทศไทย

2.6พ.ร.บ. การประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 กาหนดใหผประกอบโรคศลปะตองขนทะเบยนและไดรบอนญาตเปนผประกอบ

โรคศลปะจากคณะกรรมการวชาชพ

109

5.2 ขอเสนอแนะ 5.2.1ดานการบรหารจดการทวไป 1. ควรมการพจารณานาเอาหลกเรอง “การบรหารจดการควร ขอเสนอแนะทางกฎหมาย

1) ในระยะสน กระทรวงสาธารณสข ควรจะออกระเบยบสาหรบการดาเนนการรกษาผปวยทเปนชาวตางชาต โดยเฉพาะกาหนดขนตอนและวธปฏบต เชน มการขนทะเบยน การตรวจสอบสถานพยาบาล ฯลฯ แมวาจะมกฎหมายทเกยวของแตกกระจดกระจายและบางฉบบไมไดมวตถประสงคเพอการรองรบการดาเนนการเปนศนยการแพทย

2) ควรมการรวบรวมและประมวลกฎหมายทเกยวของกบ การจดตงและการบรหารจดการศนยการแพทย การรกษา และการดาเนนการในการรกษาทเกยวของกบกรณผปวยเปนชาวตางชาต

3) มการจดตงศนยกฎหมายขนโดยเฉพาะเพอดแลเกยวกบการปองกนและการชวยเหลอกรณทแพทยไทยทรกษาถกฟองรองดาเนนคด โดยผปวยชาวตางชาต

4) ควรมการศกษากรณ ผปวยฟองรองแพทยในตางประเทศทงในทางแพง และทางอาญา เพอนามาใชเปนตวอยางในการศกษา (case study) จะทาใหแพทยผรกษาไดรบรและใชความระมดระวงในการรกษาผปวยชาวตางชาตมากยงขน อนจะเปนแนวทางชวยปองกนความผดพลาดจากการรกษาและการถกฟองรอง

110

บรรณานกรม

ภาษาไทย สมาคมนกเรยนทนรฐบาลไทย 2541วสยทศนประเทศไทย ดานสาธารณสข กรงเทพฯ : สมาคมนกเรยนทนรฐบาลไทย สมทรง รกษเผา 2540 ความรวมมอดานสาธารณสขกบประเทศเพอนบาน กรงเทพฯ : วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, เอกสารวจยสวนบคคลในลกษณะวชาสงคมจตวทยา นกศกษาวทยาลยปองกนราชอาณาจกร รนท 39 พ.ศ.2539-2540 สมศกด ชณหรศม 2541 สรางพลงการวจยเพอปฏรประบบสาธารณสข กรงเทพฯ : สถาบนวจยระบบสาธารณสข สมเกยรต ตงกจวานชย วโรจน ณ ระนอง 2543 เปาหมายและแนวทางในการจดทาระบบบรการสารสนเทศดานสาธารณสขสาหรบประชาชน โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ กรงเทพฯ : สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย สษม ศภนตย 2534 คมอกฎหมายเกยวกบการทาธรกจโฆษณา กรงเทพฯ สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย

111

งานวจย ชนกล ภวงคะรต “กระทรวงสาธารณสขกบการคมครองผบรโภคดานบรการทางการแพทย” วทยานพนธบรหารศาสตรมหาบณฑต, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรม 2538. ยวด ชอบพฒนา. “การบรหารบรการของผบรหารโรงพยาบาลเอกชน ตามพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541. “วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร), มหาวทยาลยมหดล,2544. วงเดอน หมพยคฆ. “มาตรการทางกฎหมายทเหมาะสมเกยวกบสถานพยาบาลเอกชน.” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2538. วฒนา สวรรณแสง จนเจรญ2542 การศกษาเบองตนเกยวกบผลกระทบตอสงคมและระบบสาธารณสขไทยและการเตรยมความพรอมจากการเปดเสรทางการคาบรการสาธารณสข กรงเทพฯ : วทยาลยการสาธารณสข จฬาลงกรณมหาวทยาลย สมชาย หาญญานนท 2525 ผลกระทบของกบว.และคณะกรรมการอาหารและยาตองานโฆษณา คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร กรงเทพฯ ปณฎฐา จนทรฉาย 2539 การโฆษณาทฝาฝน พรบ.คมครองผบรโภค พศ.2522ภาควชาการประชาสมพนธ บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย กรงเทพฯ สวรรณมณฑ อวยวานนท 2543บรการขอมลขาวสารดานการแพทยและสาธารณสขบนอนเตอรเนต กรงเทพฯ : วทยานพนธ (ว.ม.)--มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชนนทร เจรญกล 2544 การพฒนารปแบบการเสรมสรางศกยภาพองคกรชมชน โดยการเรยนรแบบมสวนรวมเพอการพฒนาสาธารณสขในทองถน นครราชสมา : คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล วพธ พลเจรญ 2544 สขภาพ อดมการณ และยทธศาสตรทางสงคมนนทบร : สถาบนวจยระบบสาธารณสข นตยา นยมไร 2545 มาตรการปองกนผลกระทบตอสทธบตรยา

112

กรงเทพฯ :วทยานพนธ (น.ม.) มหาวทยาลยรามคาแหง สชาต ศรวฒนะ 2540อเ อทธพลของบรรษทขามชาตในการกาหนดนโยบายการคมครองทรพยสนทางปญญาในประเทศไทย : ศกษากรณการแกไขกฎหมายวาดวยสทธบตรผลตภณฑยา กรงเทพฯ : วทยานพนธ (ศ.ม.)จฬาลงกรณมหาวทยาลย จระ อาจสมคา 2539 ผลกระทบของสทธบตรยาตอผบรโภคยาในประเทศไทย กรงเทพฯ : วทยานพนธ (ศ.ม.) มหาวทยาลยเกรก วาทน ชมภเพชร 2537 ปญหาการคาระหวางไทยกบสหรฐอเมรกา : กรณศกษาปญหาสทธบตรผลตภณฑยา กรงเทพฯ :วทยานพนธ (ศศ.ม.) มหาวทยาลยรามคาแหง ภทรน ตงบญธนา 2548 ผลของสทธบตรยาตอการนาเขาและการสงออกยาของประเทศไทย กรงเทพฯ : วทยานพนธ (ศ.ม.) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วรช นารานตธรรม 2548 การวดประสทธภาพการใชจายงบประมาณดานสาธารณสขของประเทศไทย กรงเทพฯ :วทยานพนธ (ศ.ม.) มหาวทยาลยรามคาแหง มทนา พนานรามย สมชาย สขสรเสรกล 2539 การพยากรณแบบแผนการเจบปวยและความตองการแพทยในอนาคต กรงเทพฯ : สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย

นางดวงฤด รตนโอฬาร 2535 บทบาทของสานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคในการควบคมดแลการโฆษณาทางสอมวลชน วทยานพนธ หลกสตรปรญญานเทศศาสตรมหาบณฑต ภาควชาการสอสารมวลชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

กฎหมาย พระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2542 พระราชบญญตควบคมสถานพยาบาล พ.ศ.2484 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 พระราชบญญตวชาชพเภสชกรรม พ.ศ. 2537

113

พระราชบญญตทนตกรรม พ.ศ. 2537 พระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและผดงครรภ พ.ศ. 2528 พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ.2541

114

ภาคผนวก

ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง กาหนดสถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวย มาตรฐานของสถานท การบรการ ผใหบรการ หลกเกณฑ และวธการตรวจสอบเพอการรบรอง ใหเปนไปตามมาตรฐานสาหรบสถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวย

ตามพระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. ๒๕๐๙

โดยทเปนการสมควรกาหนดมาตรฐานของสถานท การบรการ ผใหบรการ หลกเกณฑและวธการตรวจสอบเพอการรบรองสถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวย ทงนเพอใหสถานทดงกลาวไดรบการยกเวนไมตองขออนญาตเปนสถานบรการตามกฎหมายวาดวยสถานบรการ

อาศยอานาจตามความในมาตรา ๓ (๓) (ข) แหงพระราชบญญตสถานบรการพ.ศ.๒๕๐๙ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตสถานบรการ (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๔๖ อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบมาตรา ๓๑ มาตรา ๓๕ มาตรา ๓๖ และมาตรา ๕๐ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระทาไดโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขโดยความเหนชอบของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ออกประกาศไวดงตอไปน

ขอ ๑ ในประกาศน “สถานประกอบการ”หมายความวา สถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวยทใชในการประกอบกจการสปาเพอสขภาพ กจการนวดเพอสขภาพ หรอกจการนวดเพอเสรมสวย ซงกจการดงกลาวไมเขาขายการประกอบโรคศลปะตามกฎหมายวาดวยการประกอบโรคศลปะ การประกอบวชาชพอนตามกฎหมายวาดวยวชาชพทางการแพทย หรอสถานพยาบาลตามกฎหมายวาดวยสถานพยาบาล “กจการสปาเพอสขภาพ” หมายความวา การประกอบกจการทใหการดแลและเสรมสรางสขภาพ โดยบรการหลกทจดไวประกอบดวย การนวดเพอสขภาพและการใชนาเพอสขภาพโดยอาจมบรการเสรมประกอบดวย เชน การอบเพอสขภาพ การออกกาลง

115

กายเพอสขภาพ โภชนบาบดและการควบคมอาหาร โยคะและการทาสมาธ การใชสมนไพรหรอผลตภณฑเพอสขภาพ ตลอดจนการแพทยทางเลอกอนๆ หรอไมกได “กจการนวดเพอสขภาพ” หมายความวา การประกอบกจการนวดโดยมวตถประสงคเพอเปนการผอนคลายกลามเนอ ความเมอยลา ความเครยด ดวยวธการกด การคลง การบบ การจบ การดด การดง การประคบ การอบ หรอโดยวธการอนใดตามศาสตรและศลปะของการนวดเพอสขภาพ ทงนตองไมมสถานทอาบนาโดยมผใหบรการ “กจการนวดเพอเสรมสวย” หมายความวา การประกอบกจการนวดในสถานทเฉพาะ เชน รานเสรมสวยหรอแตงผม โดยมวตถประสงคเพอความสวยงามดวยวธการกด การคลง การบบ การจบ การประคบ การอบ หรอดวยวธการอนใดตามศลปะการนวดเพอเสรมสวย ทงนตองไมมสถานทอาบนาโดยมผใหบรการ “ผประกอบการ” หมายความวา บคคลซงเปนเจาของสถานประกอบการทไดรบใบรบรองมาตรฐานตามเกณฑมาตรฐานสถานประกอบการจากคณะกรรมการ “ผดาเนนการ”หมายความวา บคคลซงมคณสมบตตามหลกเกณฑทกาหนดไวในประกาศนและทาหนาทใหบรการโดยควบคมดแลการใหบรการทงหมดในสถานประกอบการ “ผใหบรการ” หมายความวา บคคลซงมคณสมบตตามหลกเกณฑทกาหนดไวในประกาศนและทาหนาทใหบรการตอผรบบรการในสถานประกอบการ “ใบรบรองมาตรฐาน” หมายความวา ใบรบรองมาตรฐานสถานประกอบการเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวย “ผออกใบรบรอง” หมายความวา อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ ผวาราชการจงหวด หรอผซงอธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพหรอผวาราชการจงหวดมอบหมาย แลวแตกรณ “คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลาง หรอคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการประจาจงหวด แลวแตกรณ

หมวด ๑ สถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวย

ขอ ๒ สถานทเพอสขภาพหรอเพอเสรมสวยตามมาตรา ๓ (๓) (ข) แหง พระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. ๒๕๐๙ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตสถานบรการ (ฉบบท ๔)พ.ศ. ๒๕๔๖ ไดแกสถานประกอบการทดาเนนกจการ ดงตอไปน (๑) กจการสปาเพอสขภาพ (๒) กจการนวดเพอสขภาพ

116

(๓) กจการนวดเพอเสรมสวย สถานประกอบการทดาเนนกจการตามวรรคหนงตองมลกษณะของสถานท การบรการ และผใหบรการเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไวในประกาศน

หมวด ๒ มาตรฐานของสถานท การบรการ และผใหบรการ

สวนท ๑

มาตรฐานกจการสปาเพอสขภาพ

ขอ ๓ มาตรฐานสถานทของสถานประกอบกจการสปาเพอสขภาพ ใหมดงตอไปน

(๑) ตงอยในทาเลทมความสะดวก ปลอดภยและไมเปนอนตรายตอสขภาพ ไมอย

ใกลชดศาสนสถาน ในระยะทจะกอใหเกดปญหา หรออปสรรคในการปฏบตศาสนกจ (๒) ในกรณทใชพนทประกอบกจการสปา ในอาคารเดยวกนกบการประกอบกจการอนซงมใชกจการสถานบรการ ตองแบงสถานทใหชดเจน และกจการอนนนตองไมกระทบกระเทอนตอการใหบรการในกจการสปาเพอสขภาพนน (๓) พนทสถานประกอบการจะตองไมอยในพนทตดตอกบสถานบรการตามกฎหมายวาดวยสถานบรการ (๔) กรณสถานประกอบการ มการใหบรการหลายลกษณะรวมอยในอาคารเดยวกนหรอสถานทเดยวกน จะตองมการแบงสดสวนใหชดเจน และแตละสดสวนจะตองมพนทและลกษณะตามมาตรฐานของการใหบรการแตละประเภท (๕) การจดบรเวณทใหบรการเฉพาะบคคล จะตองไมใหมดชดหรอลบตาจนเกนไป (๖) พนททใหบรการทงภายในและภายนอกสถานทประกอบกจการสปาเพอสขภาพตองสะอาด เปนระเบยบเรยบรอยอยเสมอ (๗) อาคารตองทาดวยวสดทมนคง ถาวร ไมชารดและไมมคราบสงสกปรก (๘) บรเวณพนททมการใชนาในการใหบรการ พนควรทาดวยวสดททาความสะอาดงายและไมลน (๙) จดใหมแสงสวางทเพยงพอในการใหบรการแตละพนท (๑๐) จดใหมการระบายอากาศเพยงพอ (๑๑) มการจดการสงปฏกลมลฝอยและนาเสยทถกหลกสขาภบาล

117

(๑๒) มการควบคมพาหะนาโรคอยางถกหลกสขาภบาล (๑๓) จดใหมหองอาบนา หองสวม อางลางมอ หองผลดเปลยนเสอผาและตเกบเสอผาทสะอาดถกสขลกษณะและปลอดภยอยางเพยงพอและควรแยกสวนชาย หญง

(๑๔) จดใหมการตกแตงสถานททเหมาะสม โดยจะตองไมมลกษณะททาใหเสอมเสย

ศลธรรม หรอขดตอวฒนธรรมและประเพณอนด ขอ ๔ มาตรฐานผดาเนนการกจการสปาเพอสขภาพ ใหมดงตอไปน (๑) ผประกอบการตองจดใหมผดาเนนการคนหนงเปนผควบคมดแลและรบผดชอบในการดาเนนการสถานประกอบการนน ผดาเนนการจะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงน (ก) มอายไมตากวา ๒๐ ปบรบรณ (ข) มถนทอยในประเทศไทย (ค) มวฒการศกษาไมตากวาระดบประกาศนยบตรในสาขาทเกยวกบสขภาพหรอสาขาทคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลางรบรอง หรอใหความเหนชอบ หรอมประสบการณทางานในสถานประกอบการมาแลวไมนอยกวา ๒ ป (ง) ผานการประเมนความร ความสามารถ ตามทคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลางกาหนด (จ) กรณเคยเปนผดาเนนการมากอน แตถกเพกถอนใบประเมนความรความสามารถจะตองพนระยะเวลานบแตวนทถกเพกถอนไมนอยกวา ๒ ป จงจะขอประเมนความรความสามารถใหมได (ฉ) ไมเคยไดรบโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก เวนแตเปนโทษสาหรบความผดทไดกระทาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (ช) ไมเปนโรคตองหามดงตอไปน ๑) โรคพษสราเรอรง ๒) โรคตดยาเสพตดใหโทษอยางรายแรง ๓) โรคจตรายแรง ๔) โรคอนในระยะรนแรงทเปนอปสรรคตอการดาเนนการสถานประกอบการ (ซ) ไมเปนบคคลลมละลาย (ฌ) ไมเปนบคคลวกลจรต คนไรความสามารถ หรอคนเสมอนไรความสามารถ (๒) ผดาเนนการตองควบคมดแลกจการของสถานประกอบการนนไดโดยใกลชดและไมเปนผดาเนนการสถานประกอบการแหงอนอยกอนแลว

118

(๓) ในกรณท มการเปลยนผดาเนนการกจการสปาเพอสขภาพ หรอผดาเนนการขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหาม ผประกอบการจะตองจดหาผดาเนนการใหม และตองแจงเปนหนงสอใหกองการประกอบโรคศลปะสาหรบในเขตกรงเทพมหานคร หรอสานกงานสาธารณสขจงหวดในเขตทองท ทราบภายใน ๓๐ วนนบแตวนท มการเปล ยนผดาเนนการ ในระหวางทดาเนนการจดหาผดาเนนการใหม ใหกจการสปาเพอสขภาพนนประกอบกจการตอไปได แตไมเกน ๓๐ วน ขอ ๕ ผดาเนนการมหนาทและความรบผดชอบ ดงตอไปน (๑) ควบคมและดแลผใหบรการในสถานประกอบการ ใหบรการตามนโยบายและคมอปฏบตงานของสถานประกอบการแหงนนโดยเครงครด

(๒)จดทาทะเบยนประวตผใหบรการและพนกงาน (๓) ทกครงทมการจดบรการรายการใหม หรอปรบปรงบรการรายการใดๆ ในแบบแสดงรายการ หรอมการใชผลตภณฑใหม จะตองดาเนนการใหมการจดทาคมอปฏบตการสาหรบบรการนน หรอจดทาคมอการใชผลตภณฑ และพฒนาผใหบรการใหสามารถใหบรการนนๆ ไดตามคมอทจดทาขน

(๔) ประเมนผลการปฏบตงานของผใหบรการอยางนอยปละ ๑ ครง (๕) ควบคมดแลมใหมการจดสถานท รปภาพ หรอสอชนดอนๆ เพอใหผใชบรการสามารถเลอกผใหบรการได (๖) ควบคมและดแลผใหบรการในสถานประกอบการมใหมการลกลอบ หรอมการคา หรอรวมประเวณ หรอมการกระทา หรอบรการทขดตอกฎหมาย วฒนธรรม ศลธรรมและประเพณอนด (๗) ควบคมดแลการบรการ อปกรณ ผลตภณฑ และเครองใชตางๆใหไดมาตรฐานถกสขลกษณะและใชไดอยางปลอดภย (๘) หามมใหผดาเนนการกจการสปาเพอสขภาพ

(ก) รบผมอายตากวา ๑๘ ปบรบรณเขาทางาน (ข) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหผมอาการมนเมาจนประพฤต

วนวายหรอครองสตไมไดเขาไปอยในสถานประกอบการระหวางเวลาทาการ (ค) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหมการกระทาความผดเกยวกบ

ยาเสพตด ในสถานประกอบการ (ง) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหมการนาอาวธเขาไปในสถาน

ประกอบการ โดยฝาฝนกฎหมายวาดวยอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน (๙) ผดาเนนการตองปฏบตตามกฎหมายทเกยวกบแรงงานโดยเครงครด

119

(๑๐) ผดาเนนการตองดแลสวสดภาพ ความปลอดภยและสวสดการในการทางานของผใหบรการและพนกงาน และตองมมาตรการปองกนการถกลวงละเมดจากผรบบรการ (๑๑) ผดาเนนการตองแสดงใบรบรองมาตรฐานไวในทเปดเผยและมองเหนไดชดเจน ณ สถานประกอบการนน ขอ ๖ ในกรณทมการตรวจสอบพบวา สถานประกอบการใดมผดาเนนการขาด คณสมบตหรอมลกษณะตองหามตามทกาหนดในขอ ๔ หรอไมดาเนนการตามทกาหนดในขอ ๕ ใหคณะกรรมการผตรวจสอบแจงตอคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลางเพอพจารณาเพกถอนใบประเมนความรความสามารถของผดาเนนการ ขอ ๗ มาตรฐานผใหบรการกจการสปาเพอสขภาพ ใหมดงตอไปน (๑) ผใหบรการจะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (ก) มอายไมตากวา ๑๘ ปบรบรณ (ข) ไดรบการอบรมหรอถายทอดความรตามหลกสตรจากหนวยงานราชการ สถาบน หรอสถานศกษาทคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลางรบรอง หรอเปนผทมประสบการณการทางานในกจการสปาเพอสขภาพมาแลวไมนอยกวา ๑ ป และผานการทดสอบความรและประสบการณโดยคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลาง (ค) ไมเปนโรคตองหามดงตอไปน ๑) โรคพษสราเรอรง ๒) โรคตดยาเสพตดใหโทษอยางรายแรง ๓) โรคจตรายแรง ๔) โรคอนในระยะรนแรงทเปนอปสรรคตอการทางานหรอโรคตดตอ ในระยะรายแรง (ง) ไมเปนบคคลวกลจรต คนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ

(จ)กรณเคยเปนผ ใหบรการมากอน แตถกคณะกรรมการตรวจและประเมน

มาตรฐานสถานประกอบการเพกถอนใบประเมนความร ความสามารถ จะตองเลยระยะเวลาเพกถอนไมนอยกวา ๒ ป จงจะขอประเมนความร ความสามารถใหมได (๒) ผใหบรการมหนาทและขอปฏบตดงตอไปน

(ก) ใหบรการแกผรบบรการตามความรและความชานาญตรงตามมาตรฐานวชาชพ

ทไดศกษาอบรมมา (ข) ไมกลนแกลง ทาราย หรอกอใหเกดอนตรายตอผรบบรการ

120

(ค) เกบความลบของผรบบรการ โดยไมนาขอมลหรอเรองทไดยนจากผรบบรการไปเปดเผยจนกอใหเกดความเสยหายแกผรบบรการหรอบคคลอน (ง) ไมแสดงอาการยวยวน กระทาลามกอนาจาร หรอพดจาในทานองใหผรบบรการเขาใจวาผใหบรการตองการมเพศสมพนธกบผรบบรการ และตองไมมเพศสมพนธกบผรบบรการหรอคาประเวณ (จ) ไมพดจาหยอกลอ หรอลอเลน หรอกระทาการใดๆ อนมใชหนาททจะตองใหบรการกบผรบบรการ โดยตองใหบรการดวยอาการสภาพ ออนโยน (ฉ) ไมดมสรา เครองดมแอลกอฮอลหรอของมนเมา หรอยาเสพตด ในขณะใหบรการแกผรบบรการ (ช) มความซอสตย สจรตตอหนาททกระทาและไมลกขโมยทรพยสนของผรบบรการ (ซ) มความรบผดชอบตอตนเองโดยการดแลสขภาพใหแขงแรง และไมนาโรคตดตอไปแพรแกผรบบรการและเพอนรวมงาน (ฌ) หามมใหผใหบรการใสเครองประดบหรอของมคา ซงจะเปนอปสรรคตอการปฏบตงาน (ญ) เปนผดารงตนอยในศลธรรมอนด ขอ ๘ มาตรฐานการบรการกจการสปาเพอสขภาพ ใหมดงตอไปน

(๑)ผประกอบการตองจดใหมผใหบรการทมคณสมบตตามประกาศน และหามมใหนาผทขาดคณสมบตมาใหบรการ เวนแตผใหบรการฝกหด ซงมจานวนไมเกนกงหนงของผใหบรการทม (๒) ผประกอบการตองจดการบรการใหเปนไปตามหลกเกณฑและมาตรฐานการบรการแตละประเภท โดยจะตองมบรการหลกประกอบดวย การนวดเพอสขภาพ การใชนาเพอสขภาพ เชน บรการอบไอนา อางนาวน บอนารอน บอนาเยน เปนตน และใหมบรการอน เชน การพอกโคลน การเสรมสวย การออกกาลงกาย อาหารสขภาพ โยคะ สมาธและอนๆ อก ๓ รายการเปนอยางนอย (๓) สถานประกอบการตองมลกษณะการใหบรการดงตอไปน

(ก) เวลาเปดทาการใหเรมบรการไดตงแตเวลา ๐๘.๐๐ นาฬกา และเวลาปดทาการ

หรอใหบรการไมเกน ๒๒.๐๐ นาฬกา (ข) ผประกอบการตองแสดงทะเบยนประวตผใหบรการ ตามแบบทกระทรวง

สาธารณสขกาหนด (ค) ผประกอบการตองจดทาทะเบยนประวตผรบบรการ ไวเปนหลกฐานตามแบบทกระทรวงสาธารณสขกาหนด โดยตองเกบรกษาไวใหอยในสภาพทตรวจสอบไดไมนอยกวา ๕ ป นบแตวนทจดทา

121

(ง) หามมใหมการบรการเครองดมทมแอลกอฮอลหรอของมนเมาทกชนด แกพนกงานผใหบรการหรอผรบบรการและตองถอเปนเขตปลอดบหร (จ) การใหบรการจะตองไมเปนการฝาฝนกฎหมายวาดวยการประกอบโรคศลปะ การประกอบวชาชพอนตามกฎหมายวาดวยวชาชพทางการแพทย กฎหมายวาดวยสถานพยาบาล และกฎหมายวาดวยสถานบรการ (ฉ) การประชาสมพนธหรอการโฆษณาการใหบรการของสถานประกอบกจการ จะตองไมทาใหบคคลทวไปเขาใจวาสถานทดงกลาว มการใหการบาบดรกษาพยาบาลอนอาจเปนการฝาฝนกฎหมาย และขอความโฆษณานนจะตองไมเปนเทจหรอโออวดเกนความเปนจรง (ช) ผประกอบการตองแสดงรายการบรการ และอตราคาบรการไวในทเปดเผยและมองเหนไดงาย หรอสามารถใหตรวจสอบได (ซ) ผประกอบการตองไมจดหรอยนยอมใหมรปแบบการใหบรการ ทอาจเขาขายหรอฝาฝนกฎหมายสถานบรการหรอบรการทจะตองขออนญาตเปนพเศษ เชน การพนน การแสดงดนตร การขบรอง คาราโอเกะ สนกเกอร เตนรา ราวง ตลอดจนจดใหมมหรสพอนๆ เปนตน (ฌ) ผประกอบการตองกาหนดใหมเครองแบบสาหรบผใหบรการ โดยเปนเครองแบบทรดกม สภาพ สะอาดเรยบรอย สะดวกตอการปฏบตงาน และตองมปายชอผใหบรการตดไวทหนาอกดานซาย ขอ ๙ มาตรฐานความปลอดภยกจการสปาเพอสขภาพ ใหมดงตอไปน

(๑) ผประกอบการตองจดใหมชดปฐมพยาบาลไวในสถานประกอบการ และพรอมใชงานไดตลอดเวลาทมการใหบรการ (๒) ผประกอบการตองจดใหมปายหรอขอความเพอแสดง หรอเตอนใหผรบบรการระมดระวงอนตรายหรอบรเวณทมความเสยงตอการเกดภยนตราย

(๓)ในกรณทกจการสปาเพอสขภาพ มการจดใหมบรการอบความรอน อบไอนาอางนาวนไวบรการตลอดจนอปกรณหรอบรการอนใดอนอาจกอใหเกดอนตรายไวบรการ ผประกอบการตองจดใหมพนกงานท มความร ความเขาใจและความชานาญในการใชอปกรณนนเปนอยางด เปนผรบผดชอบอปกรณ และมหนาทคอยตรวจตราดแลการใชอปกรณดงกลาวทงในขณะใชงานและหลงการใชงาน (๔) ผประกอบการตองจดใหมนาฬกาทสามารถมองเหน อานเวลาไดโดยงายและชดเจนจากจดทผรบบรการกาลงใชบรการอบความรอน อบไอนา และอางนาวนอย ทงนเพอชวยใหผรบบรการสามารถควบคมเวลาการใชอปกรณดวยตนเองไดโดยสะดวก

(๕)ผประกอบการตองจดใหมระบบฉกเฉนสาหรบบรการอบความรอน อบไอนาและอางนาวน ซงสามารถหยดการทางานของอปกรณดงกลาวไดโดยอตโนมตในทนททเกดจากภาวะซงอาจเปนอนตรายตอผรบบรการ และการเขาถงเพอใชระบบฉกเฉนนนตองสามารถกระทาไดโดยงายและสะดวกในเวลาทเกดเหตฉกเฉน

122

(๖)ภายในบรเวณทใหบรการอบความรอน อบไอนา อางนาวน และบอนารอน นาเยน ตองมเครองวดอณหภม เครองควบคมอณหภมอตโนมต และเครองตงเวลา เพอใหพนกงานผ รบผดชอบอปกรณสามารถปรบและควบคมอณหภมใหอยในสภาวะทปลอดภยสาหรบผรบบรการตลอดเวลา (๗) ผประกอบการตองจดใหมระบบคดกรองผรบบรการ ทอาจมความเสยงตอการเขาใชบรการในบางแผนก โดยเฉพาะตองไมอนญาตใหสตรตงครรภ ผใชยาบางประเภท ทอาจเกดปญหาไดเมอเขาใชอปกรณบางชนด ผทเพงจะดมสราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลหรอเมาสรา ผปวยความดนโลหตสง ผปวยเบาหวานและผปวยโรคหวใจเขาใชอปกรณ หรอบรการทเสยงตอภาวะนน เวนแตจะไดรบการสงใหใชอปกรณจากแพทยผเกยวของ (๘) ผประกอบการตองดแลและควบคมคณภาพนาทใชสาหรบใหบรการ ไมวาจะเปนอางนาวน สระนา หรออปกรณการใชนาชนดอนใด ใหมคณสมบตทางเคมทปลอดภยและไมเปนแหลงแพรเชอ (๙) ผา อปกรณและเครองมอทกชนดเมอใชบรการแลว ตองซกหรอลางทาความสะอาดอยางถกสขลกษณะ กอนนากลบมาใชบรการครงตอไป และในกรณทการใหบรการมความเสยงตอการแพรเชอ เชน การใชไมหรออปกรณทใชขดหรอขดผวหนงในการบรการกดจดฝาเทา ตองผานกรรมวธการฆาเชอทสามารถฆาและควบคมเชอได ไมนอยกวาเทคนคการปลอดเชอทกครงหลงการใหบรการ (๑๐) ในกรณทผใหบรการอาจมการหายใจรดบรเวณใบหนาผรบบรการ เชน ในการดแลและนวดบรเวณใบหนา ผ ใหบรการตองสวมอปกรณท ถกสขลกษณะเพ อปองกนการหายใจรดบร เวณใบหนาผรบบรการและการแพรกระจายเชอระบบทางเดนหายใจไปสผรบบรการ ในขณะทมการใหบรการทกครง (๑๑) ผประกอบการตองมการดาเนนการปองกนการตดเชอทเหมาะสม (๑๒) ตองมระบบการปองกนอคคภย ในสถานประกอบการตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร

สวนท ๒ มาตรฐานกจการนวดเพอสขภาพ

ขอ ๑๐ มาตรฐานสถานทของกจการนวดเพอสขภาพ ใหมดงตอไปน (๑) ตงอยในทาเลทมความสะดวก ปลอดภยและไมเปนอนตรายตอสขภาพ (๒) ในกรณทใชพนทประกอบกจการนวดเพอสขภาพ ในอาคารเดยวกนกบการประกอบกจการอนซงมใชกจการสถานบรการ ตองแบงสถานทใหชดเจน และกจการอนนนตองไมกระทบกระเทอนตอการใหบรการในกจการนวดเพอสขภาพ

123

(๓) พนทสถานประกอบการจะตองไมอยในพนทตดตอกบสถานบรการตามกฎหมายวาดวยสถานบรการ (๔) กรณสถานประกอบการ มการใหบรการหลายลกษณะรวมอยในอาคารเดยวกนหรอสถานทเดยวกน จะตองมการแบงสดสวนใหชดเจน และแตละสดสวนจะตองมพนทและลกษณะตามมาตรฐานของการใหบรการแตละประเภท (๕) การจดบรเวณทใหบรการเฉพาะบคคล จะตองไมใหมดชดหรอลบตาจนเกนไป (๖) พนททใหบรการทงภายในและภายนอกสถานทประกอบกจการนวดเพอสขภาพตองสะอาด เปนระเบยบเรยบรอยอยเสมอ (๗) อาคารตองทาดวยวสดทมนคง ถาวร ไมชารดและไมมคราบสงสกปรก (๘) บรเวณพนททมการใชนาในการใหบรการ พนควรทาดวยวสดททาความสะอาดงายและไมลน (๙) จดใหมแสงสวางทเพยงพอในการใหบรการแตละพนท (๑๐) จดใหมการระบายอากาศเพยงพอ (๑๑) มการจดการสงปฏกลมลฝอยและนาเสยทถกหลกสขาภบาล (๑๒) มการควบคมพาหะนาโรคอยางถกหลกสขาภบาล (๑๓) จดใหมหองอาบนา หองสวม อางลางมอ หองผลดเปลยนเสอผาและตเกบเสอผาทสะอาดถกสขลกษณะและปลอดภยอยางเพยงพอและควรแยกสวนชาย หญง

(๑๔) จดใหมการตกแตงสถานททเหมาะสมโดยจะตองไมมลกษณะททาใหเสอมเสยศลธรรม หรอขดตอวฒนธรรมและประเพณอนด ขอ ๑๑ ผประกอบการมหนาทและความรบผดชอบ ดงตอไปน (๑) ควบคมและดแลผใหบรการในสถานประกอบการใหบรการตามนโยบายและคมอปฏบตงานของสถานประกอบการแหงนนโดยเครงครด (๒) จดทาทะเบยนประวตผใหบรการและพนกงาน

(๓) ทกครงทมการจดบรการรายการใหม หรอปรบปรงบรการใดๆในแบบ

แสดงรายการ หรอมการใชผลตภณฑใหม ผประกอบการจะตองดาเนนการใหมการจดทาคมอปฏบตการสาหรบบรการนนๆ หรอจดทาคมอการใชผลตภณฑ และพฒนาผใหบรการใหสามารถใหบรการนนๆ ตามคมอทจดทาขน (๔) ประเมนผลการปฏบตงานของผใหบรการอยางนอยปละ ๑ ครง (๕) ควบคมดแลมใหมการจดสถานท รปภาพ หรอสอชนดตางๆ เพอใหผรบบรการสามารถเลอกผใหบรการได

124

(๖) ควบคมและดแลผใหบรการในสถานประกอบการมใหมการลกลอบหรอมการคาหรอรวมประเวณ หรอมการกระทา หรอบรการทขดตอกฎหมาย วฒนธรรม ศลธรรมและประเพณอนด (๗) ควบคมดแล บรการ อปกรณ ผลตภณฑ และเครองใชตางๆใหไดมาตรฐานถกสขลกษณะและใชไดอยางปลอดภย (๘) ผประกอบการตองดแลมใหมการกระทาความผดตอกฎหมายในสถานประกอบการ รวมทงหามมใหผประกอบการ (ก)รบผมอายตากวา ๑๘ ปบรบรณเขาทางาน (ข) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหผมอาการมนเมาจนประพฤตวนวาย หรอครองสตไมไดเขาไปอยในสถานประกอบการระหวางเวลาทาการ (ค) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหผซงไมมหนาทดแลสถานประกอบการนนพกอาศยหลบนอนในสถานประกอบการ (ง) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหมการนาอาวธเขาไปในสถานประกอบการโดยฝาฝนกฎหมายวาดวยอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน (จ) บรการเครองดมทมแอลกอฮอลหรอของมนเมาทกชนดแกพนกงานผใหบรการ หรอผรบบรการและตองถอเปนเขตปลอดบหรและยาเสพตดทกชนด (๙) ผประกอบการตองปฏบตตามกฎหมายทเกยวกบแรงงานโดยเครงครด (๑๐) ผประกอบการตองดแลสวสดภาพ ความปลอดภยและสวสดการในการทางานของผใหบรการและพนกงาน และตองมมาตรการปองกนการถกลวงละเมดจากผรบบรการ (๑๑) ผประกอบการตองแสดงใบรบรองมาตรฐานไวในทเปดเผยและมองเหนไดชดเจน ณ สถานประกอบการนน ขอ ๑๒ มาตรฐานผใหบรการกจการนวดเพอสขภาพ มดงตอไปน (๑) ผใหบรการจะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (ก) มอายไมตากวา ๑๘ ปบรบรณ (ข) ไดรบการอบรมหรอถายทอดความรตามหลกสตรจากหนวยงานราชการ สถาบน หรอสถานศกษาตามทคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลางรบรอง หรอเปนผทมประสบการณการทางานในกจการนวดเพอสขภาพมาแลวไมนอยกวา ๑ ป และผานการทดสอบความรและประสบการณโดยคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลาง

(ค) ไมเปนโรคตองหามดงตอไปน ๑) โรคพษสราเรอรง ๒) โรคตดยาเสพตดใหโทษอยางรายแรง ๓) โรคจตรายแรง

125

๔) โรคอนในระยะรนแรงทเปนอปสรรคตอการทางานหรอโรคตดตอในระยะรายแรง (ง) ไมเปนบคคลวกลจรต คนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ (จ) กรณเคยเปนผใหบรการมากอน แตถกเพกถอนใบประเมนความร ความสามารถจากคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการ จะตองเลยระยะเวลาเพกถอนไมนอยกวา ๒ ป จงจะขอประเมนความรความสามารถใหมได (๒) ผใหบรการมหนาทและขอปฏบตดงตอไปน

(ก) ใหบรการแกผรบบรการตามความรและความชานาญตรงตามมาตรฐานวชาชพทไดศกษาอบรมมา (ข) ไมกลนแกลง ทาราย หรอกอใหเกดอนตรายตอผรบบรการ

(ค) เกบความลบของผรบบรการโดยไมนาขอมลหรอเรองทไดยนจากผรบบรการไปเปดเผยจนกอใหเกดความเสยหายแกผมารบบรการหรอบคคลอน (ง) ไมแสดงอาการยวยวน กระทาลามกอนาจาร หรอพดจาในทานองใหผรบบรการเขาใจวาผใหบรการตองการมเพศสมพนธกบผรบบรการ และตองไมมเพศสมพนธกบผรบบรการหรอคาประเวณ (จ) ไมพดจาหยอกลอ หรอลอเลน หรอกระทาการใดๆ อนมใชหนาททจะตองใหบรการกบผรบบรการ โดยตองใหบรการดวยอาการสภาพ ออนโยน (ฉ) ไมดมสรา เครองดมแอลกอฮอลหรอของมนเมา หรอยาเสพตด ในขณะใหบรการแกผรบบรการ (ช) มความซอสตย สจรตตอหนาททกระทาและไมลกขโมยทรพยสนของผรบบรการ (ซ) มความรบผดชอบตอตนเองโดยการดแลสขภาพใหแขงแรง และไมนาโรคตดตอไปแพรแกผรบบรการและเพอนรวมงาน (ฌ) หามมใหผใหบรการใสเครองประดบหรอของมคาซงจะเปนอปสรรคตอการปฏบตงาน (ญ) เปนผดารงตนอยในศลธรรมอนด ขอ ๑๓ มาตรฐานการบรการกจการนวดเพอสขภาพ มดงตอไปน

(๑) ผประกอบการตองจดใหมผ ใหบรการทมคณสมบตตามประกาศน และหามมใหนาผทขาดคณสมบตมาใหบรการ เวนแตผใหบรการฝกหด ซงมจานวนไมเกนกงหนงของผใหบรการทม (๒) ผประกอบการตองจดการบรการใหเปนไปตามหลกเกณฑและมาตรฐานการบรการนวดแตละประเภท (๓) สถานประกอบการตองมลกษณะการใหบรการดงตอไปน

126

(ก) เวลาเปดทาการใหเรมบรการไดตงแตเวลา ๐๘.๐๐ นาฬกา และเวลาปดทาการหรอใหบรการไมเกน ๒๒.๐๐ นาฬกา

(ข) ผประกอบการตองแสดงทะเบยนประวตผใหบรการตามแบบทกระทรวง สาธารณสขกาหนด

(ค) หามมใหมการบรการเครองดมทมแอลกอฮอลหรอของมนเมาทกชนดแก พนกงานผใหบรการ หรอผรบบรการและตองถอเปนเขตปลอดบหร (ง) การใหบรการจะตองไมเปนการฝาฝนกฎหมายวาดวยการประกอบโรคศลปะ การประกอบวชาชพอนตามกฎหมายวาดวยวชาชพทางการแพทย กฎหมายวาดวยสถานพยาบาล และกฎหมายวาดวยสถานบรการ (จ) การประชาสมพนธหรอการโฆษณาการใหบรการของสถานประกอบการ จะตองไมทาใหบคคลทวไปเขาใจวาสถานทดงกลาวมการใหการบาบดรกษาพยาบาลอนอาจเปนการฝาฝนกฎหมาย และขอความโฆษณานนจะตองไมเปนเทจหรอโออวดเกนความเปนจรง (ฉ) ผประกอบการตองแสดงรายการบรการ และอตราคาบรการไวในทเปดเผยและมองเหนไดงาย หรอสามารถใหตรวจสอบได (ช) ผประกอบการตองไมจดหรอยนยอมใหมรปแบบการใหบรการทอาจเขาขายหรอฝาฝนกฎหมายสถานบรการหรอบรการทจะตองขออนญาตเปนพเศษ เชนการพนน การแสดงดนตร การขบรอง คาราโอเกะ สนกเกอร เตนรา ราวง ตลอดจนจดใหมมหรสพอนๆ เปนตน (ซ) ผประกอบการตองกาหนดใหมเครองแบบสาหรบผใหบรการ โดยเปนเครองแบบทรดกม สภาพ สะอาดเรยบรอย สะดวกตอการปฏบตงาน และตองมปายชอผใหบรการตดไวทหนาอกดานซาย ขอ ๑๔ มาตรฐานความปลอดภยกจการนวดเพอสขภาพ มดงตอไปน (๑) ผประกอบการจะตองจดใหมชดปฐมพยาบาลเบองตนไวในสถานประกอบการ และพรอมใชงานไดตลอดเวลาทมการใหบรการ (๒) ผประกอบการตองจดใหมปายหรอขอความเพอแสดงหรอเตอนใหผรบบรการระมดระวงอนตรายหรอบรเวณทมความเสยงตอการเกดภยนตราย

(๓)ในกรณทสถานประกอบกจการนวดเพอสขภาพ มการจดใหมบรการอบความรอนอบไอนาไวบรการ ตลอดจนอปกรณหรอบรการอนใดอนอาจกอใหเกดอนตรายไวบรการ ผประกอบการตองจดใหมพนกงานทมความร ความเขาใจและความชานาญในการใชอปกรณนนเปนอยางด เปนผรบผดชอบอปกรณและมหนาทคอยตรวจตราดแลการใชอปกรณดงกลาว ทงในขณะใชงานและหลงการใชงาน (๔) ผประกอบการตองจดใหมนาฬกาทสามารถมองเหน อานเวลาไดโดยงายและชดเจนจากจดทผรบบรการกาลงใชบรการอบความรอน อบไอนาอย ทงนเพอชวยใหผรบบรการสามารถควบคมเวลาการใชอปกรณดวยตนเองไดโดยสะดวก

127

(๕) ผประกอบการตองจดใหมระบบฉกเฉนสาหรบบรการอบความรอน อบไอนา ซงสามารถหยดการทางานของอปกรณดงกลาวไดโดยอตโนมตในทนท ทเกดจากภาวะซงอาจเปนอนตรายตอผใชบรการ และการเขาถงเพอใชระบบฉกเฉนนนตองสามารถกระทาไดโดยงายและสะดวกในเวลาทเกดเหตฉกเฉน และตองจดสถานทใหสามารถเคลอนยายผรบบรการไดในกรณฉกเฉน (๖) ภายในบรเวณทใหบรการอบความรอน อบไอนา ตองมเครองวดอณหภม เครองควบคมอณหภมอตโนมต และเครองตงเวลา เพอใหบคลากรผรบผดชอบอปกรณสามารถปรบและควบคมอณหภมใหอยในสภาวะทปลอดภยสาหรบผใชบรการตลอดเวลา (๗) ตองระมดระวงมใหผมความเสยงจากอาย หรอภาวะโรคประจาตวมาใชบรการอนอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (๘) ผา อปกรณและเครองมอทกชนดเมอใชบรการแลว ตองซกหรอลางทาความสะอาดอยางถกสขลกษณะ กอนนากลบมาใชบรการครงตอไป และในกรณทการใหบรการมความเสยงตอการแพรเชอ เชน การใชไมหรออปกรณทใชขดหรอขดผวหนงในการบรการกดจดฝาเทา ตองผานกรรมวธการฆาเชอทสามารถฆาและควบคมเชอไดไมนอยกวาเทคนคการปลอดเชอทกครงหลงการใหบรการ (๙) ในกรณทผใหบรการอาจมการหายใจรดบรเวณใบหนาผรบบรการ เชน ในการดแลและนวดบรเวณใบหนา ผใหบรการตองสวมอปกรณทถกสขลกษณะ เพอปองกนการหายใจรดบรเวณใบหนาผรบบรการและการแพรกระจายเชอระบบทางเดนหายใจไปสผรบบรการ ในขณะทมการใหบรการทกครง (๑๐) ตองมการดาเนนการตามระบบปองกนการตดเชออยางเหมาะสม (๑๑) ตองมระบบปองกนอคคภยในสถานประกอบการตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร

สวนท ๓ มาตรฐานกจการนวดเพอเสรมสวย

ขอ ๑๕ มาตรฐานสถานทของกจการนวดเพอเสรมสวย ใหมดงตอไปน (๑) พนทสถานประกอบการจะตองไมอยในพนทตดตอกบสถานบรการตามกฎหมายวาดวยสถานบรการ (๒) กรณสถานประกอบการ มการใหบรการหลายลกษณะรวมอยในอาคารเดยวกนหรอสถานทเดยวกน จะตองมการแบงสดสวนใหชดเจน และแตละสดสวนจะตองมพนทและลกษณะตามมาตรฐานของการใหบรการแตละประเภท (๓) การจดบรเวณทใหบรการเฉพาะบคคล จะตองไมใหมดชดหรอลบตาจนเกนไป

128

(๔) พนททใหบรการทงภายในและภายนอกสถานทประกอบกจการนวดเพอเสรมสวยตองสะอาด เปนระเบยบเรยบรอยอยเสมอ (๕) อาคารตองทาดวยวสดทมนคง ถาวร ไมชารดและไมมคราบสงสกปรก (๖) บรเวณพนททมการใชนาในการใหบรการ พนควรทาดวยวสดททาความสะอาดงายและไมลน (๗) จดใหมแสงสวางทเพยงพอในการใหบรการแตละพนท (๘) จดใหมการระบายอากาศเพยงพอ (๙) มการจดการสงปฏกลมลฝอยและนาเสยทถกหลกสขาภบาล (๑๐) มการควบคมพาหะนาโรคอยางถกหลกสขาภบาล (๑๑) ตองจดใหมหองอาบนา หองสวม อางลางมอ หองผลดเปลยนเสอผาและตเกบเสอผาทสะอาดถกสขลกษณะและปลอดภยอยางเพยงพอ และควรแยกสวนชาย หญง

(๑๒) จดใหมการตกแตงสถานททเหมาะสมโดยจะตองไมมลกษณะททาใหเสอมเสยศลธรรม หรอขดตอวฒนธรรมและประเพณอนด ขอ ๑๖ ผประกอบการมหนาทและความรบผดชอบ ดงตอไปน (๑) ผประกอบการนวดเพอเสรมสวยจะตองดแลสขภาพ ความปลอดภย และสวสดการในการทางานของผใหบรการและตองมมาตรการปองกนมใหผใหบรการถกลวงเกน ลวนลาม หรอทารายจากผรบบรการ (๒) ควบคมดแลมใหมการจดสถานท รปภาพ หรอสอชนดตางๆ เพอใหผใชบรการสามารถเลอกผใหบรการได

(๓) ควบคมและดแลผใหบรการในสถานประกอบการมใหมการลกลอบ หรอมการคาประเวณ หรอมการกระทา หรอบรการทขดตอกฎหมาย วฒนธรรม ศลธรรมและประเพณอนด

(๔) ควบคมและดแลการบรการ อปกรณ ผลตภณฑ และเครองใชตางๆใหถกสขลกษณะและใชไดอยางปลอดภย (๕) ผประกอบการตองดแลมใหมการกระทาความผดตอกฎหมายในสถานประกอบการ รวมทงหามมใหผประกอบการ

(ก) รบผมอายตากวา ๑๘ ปบรบรณเขาทางาน (ข) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหผมอาการมนเมาจนประพฤตวนวายหรอครองสตไมไดเขาไปอยในสถานประกอบการระหวางเวลาทาการ

(ค) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหผ ซ ง ไมมหน าท ดแลสถานประกอบการนนพกอาศยหลบนอนในสถานประกอบการ

(ง) ยนยอมหรอปลอยปละละเลยใหมการนาอาวธเขาไปในสถานประกอบการโดยฝาฝนกฎหมายวาดวยอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน

129

(จ) บรการเครองดมทมแอลกอฮอลหรอของมนเมาทกชนดแกพนกงาน ผใหบรการ หรอผรบบรการและตองถอเปนเขตปลอดบหรและยาเสพตดทกชนด (๖) ผประกอบการตองปฏบตตามกฎหมายทเกยวกบแรงงานโดยเครงครด

(๗) ผประกอบการตองแสดงใบรบรองมาตรฐานไวในทเปดเผยและมองเหนได ชดเจน ณ สถานประกอบการนน ขอ ๑๗ มาตรฐานผใหบรการกจการนวดเพอเสรมสวย ใหมดงตอไปน (๑) ผใหบรการจะตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (ก) มอายไมตากวา ๑๘ ปบรบรณ (ข) ไดรบการอบรมหรอถายทอดความรตามหลกสตรจากหนวยงานราชการ สถาบน หรอสถานศกษาตามทคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลางรบรอง หรอเปนผทมประสบการณการทางานในกจการนวดเพอเสรมสวยมาแลวไมนอยกวา ๑ ป และผานการทดสอบความรและประสบการณโดยคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลาง (ค) ไมเปนโรคตองหามดงตอไปน ๑) โรคพษสราเรอรง ๒) โรคตดยาเสพตดใหโทษอยางรายแรง ๓) โรคจตรายแรง ๔) โรคอนในระยะรนแรงทเปนอปสรรคตอการทางานหรอโรคตดตอ ในระยะรายแรง

(ง) ไม เปนบคคลวกลจรต คนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ

(จ) กรณเคยเปนผใหบรการมากอน แตถกเพกถอนใบประเมนความร ความสามารถจากคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการ จะตองเลยระยะเวลาเพกถอนไมนอยกวา ๒ ป จงจะขอประเมนความร ความสามารถใหมได (๒) ผใหบรการมหนาทและขอปฏบตดงตอไปน (ก) ใหบรการแกผรบบรการตามความรและความชานาญตรงตามมาตรฐานวชาชพทไดศกษาอบรมมา (ข) ไมกลนแกลง ทาราย หรอกอใหเกดอนตรายตอผรบบรการ (ค) เกบความลบของผรบบรการโดยไมนาขอมลหรอเรองทไดยนจากผรบบรการไปเปดเผยจนกอใหเกดความเสยหายแกผมารบบรการหรอบคคลอน (ง) ไมแสดงอาการยวยวน กระทาลามกอนาจาร หรอพดจาในทานองใหเขาใจวาผใหบรการตองการมเพศสมพนธกบผรบบรการ และตองไมมเพศสมพนธกบผรบบรการหรอคาประเวณ

130

(จ) ไมพดจาหยอกลอ หรอลอเลน หรอกระทาการใดๆ อนมใชหนาททจะตองใหบรการกบผรบบรการ โดยตองใหบรการดวยอาการสภาพ ออนโยน (ฉ) ไมดมสรา เครองดมแอลกอฮอลหรอของมนเมา หรอยาเสพตด ในขณะใหบรการแกผรบบรการ (ช) มความซอสตย สจรตตอหนาททกระทาและไมลกขโมยทรพยสนของผรบบรการ (ซ) มความรบผดชอบตอตนเองโดยการดแลสขภาพใหแขงแรง และไมนาโรคตดตอไปแพรแกผรบบรการและเพอนรวมงาน (ฌ) หามมใหผใหบรการใสเครองประดบหรอของมคา ซงจะเปนอปสรรคตอการปฏบตงาน (ญ) เปนผดารงตนอยในศลธรรมอนด ขอ ๑๘ มาตรฐานการบรการกจการนวดเพอเสรมสวย ใหมดงตอไปน

(๑) ผประกอบการตองจดใหมผใหบรการในสวนบรการนวดเพอเสรมสวย ทม คณสมบตตามประกาศนและหามมใหนาผทขาดคณสมบตมาใหบรการ เวนแตผใหบรการฝกหด ซงมจานวนไมเกนกงหนงของผใหบรการทม (๒) ผประกอบการตองจดการบรการใหเปนไปตามหลกเกณฑและมาตรฐานการบรการนวดเพอเสรมสวยแตละประเภท (๓) สถานประกอบการตองมลกษณะการใหบรการดงตอไปน

(ก) เวลาเปดทาการใหเรมบรการไดตงแตเวลา ๐๖.๐๐ นาฬกา และเวลาปดทาการหรอใหบรการไมเกน ๒๐.๐๐ นาฬกา

(ข) ผ ประกอบการตองแสดงทะเบยนประวตผ ใหบรการ ตามแบบทกระทรวงสาธารณสขกาหนด

(ค) หามมใหมการบรการเครองดมทมแอลกอฮอลหรอของมนเมาทกชนดแก พนกงานผใหบรการ หรอผรบบรการและตองถอเปนเขตปลอดบหร (ง) การใหบรการจะตองไมเปนการฝาฝนกฎหมายวาดวยการประกอบโรคศลปะ การประกอบวชาชพอนตามกฎหมายวาดวยวชาชพทางการแพทย กฎหมายวาดวยสถานพยาบาล และกฎหมายวาดวยสถานบรการ (จ) การประชาสมพนธหรอการโฆษณาการใหบรการของสถานประกอบการ จะตองไมทาใหบคคลทวไปเขาใจวาสถานทดงกลาวมการใหการบาบดรกษาพยาบาลอนอาจเปนการฝาฝนกฎหมาย และขอความโฆษณานนจะตองไมเปนเทจหรอโออวดเกนความเปนจรง (ฉ) ผประกอบการตองแสดงรายการบรการ และอตราคาบรการไวในทเปดเผยและมองเหนไดงาย หรอสามารถใหตรวจสอบได

131

(ช) ผประกอบการตองไมจดหรอยนยอมใหมรปแบบการใหบรการทอาจเขาขายหรอฝาฝนกฎหมายสถานบรการหรอบรการทจะตองขออนญาตเปนพเศษ เชน การพนน การแสดงดนตร การขบรอง คาราโอเกะ สนกเกอร เตนรา ราวง ตลอดจนจดใหมมหรสพอนๆ เปนตน (ซ) ผประกอบการตองกาหนดใหมเครองแบบสาหรบผใหบรการ โดยเปนเครองแบบทรดกม สภาพ สะอาดเรยบรอย สะดวกตอการปฏบตงาน และตองมปายชอผใหบรการตดไวทหนาอกดานซาย

ขอ ๑๙ มาตรฐานความปลอดภยกจการนวดเพอเสรมสวย ใหมดงตอไปน (๑) ผประกอบการจะตองจดใหมชดปฐมพยาบาลเบองตนไวในสถานประกอบการ และพรอมใชงานไดตลอดเวลาทมการใหบรการ (๒) ผประกอบการตองจดใหมปายหรอขอความเพอแสดงหรอเตอนใหผรบบรการระมดระวงอนตรายหรอบรเวณทมความเสยงตอการเกดภยนตราย (๓) ในกรณทสถานประกอบการ มการจดใหมบรการอบความรอน อบไอนาไวบรการ ตลอดจนอปกรณหรอบรการอนใดอนอาจกอใหเกดอนตรายไวบรการ ตองจดใหมพนกงานทมความร ความเขาใจและความชานาญในการใชอปกรณนนเปนอยางด เปนผรบผดชอบอปกรณและมหนาทคอยตรวจตราดแลการใชอปกรณดงกลาวทงในขณะใชงานและหลงการใชงาน (๔) ผประกอบการตองจดใหมนาฬกาทสามารถมองเหน อานเวลาไดโดยงายและชดเจน จากจดทผรบบรการกาลงใชบรการอบความรอน อบไอนาอย ทงนเพอชวยใหผรบบรการสามารถควบคมเวลาการใชอปกรณดวยตนเองไดโดยสะดวก (๕) ผประกอบการตองจดใหมระบบฉกเฉนสาหรบบรการอบความรอน อบไอนา ซงสามารถหยดการทางานของอปกรณดงกลาวไดโดยอตโนมตในทนท ทเกดจากภาวะซงอาจเปนอนตรายตอผใชบรการ และการเขาถงเพอใชระบบฉกเฉนนนตองสามารถกระทาไดโดยงายและสะดวกในเวลาทเกดเหตฉกเฉน และตองจดสถานทใหสามารถเคลอนยายผรบบรการไดในกรณฉกเฉน (๖) ภายในบรเวณทใหบรการอบความรอน อบไอนา ตองมเครองวดอณหภม เครองควบคมอณหภมอตโนมต และเครองตงเวลา เพอใหบคลากรผรบผดชอบอปกรณสามารถปรบและควบคมอณหภมใหอยในสภาวะทปลอดภยสาหรบผรบบรการตลอดเวลา (๗) ตองระมดระวงมใหผมความเสยงจากอาย หรอภาวะโรคประจาตวมาใชบรการอนอาจเปนอนตรายตอสขภาพ (๘) ผาและอปกรณทกชนดเมอใชบรการแลว ตองซกหรอลางทาความสะอาดอยางถกสขลกษณะ กอนนากลบมาใชบรการครงตอไป และในกรณทการใหบรการมความเสยงตอการแพรเชอ เชน การใชไมหรออปกรณทใชขดหรอขดผวหนงในการบรการกดจดฝาเทา ตองผานกรรมวธการฆาเชอ ทสามารถฆาและควบคมเชอไดไมนอยกวาเทคนคการปลอดเชอทกครงหลงการใหบรการ

132

(๙) ในกรณทผใหบรการอาจมการหายใจรดบรเวณใบหนาผรบบรการ เชน ในการดแลและนวดบรเวณใบหนา ผใหบรการตองสวมอปกรณทถกสขลกษณะเพอปองกนการหายใจรดบรเวณใบหนาผรบบรการและการแพรกระจายเชอระบบทางเดนหายใจไปสผรบบรการ ในขณะทมการใหบรการทกครง (๑๐) ตองมระบบปองกนอคคภยในสถานประกอบการตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร

หมวด ๓ หลกเกณฑและวธการตรวจสอบ

เพอการรบรองใหเปนไปตามมาตรฐาน

สวนท ๑

คณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการ

ขอ ๒๐ ใหมคณะกรรมการคณะหนง เรยกวาคณะกรรมการตรวจและประเมน มาตรฐานสถานประกอบการกลาง ประกอบดวย อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ เปนประธาน ผแทนกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก ผแทนกรมอนามย ผแทนกรมการแพทย ผ แทนสานกงานคณะกรรมการอาหารและยา ผ แทนกองบญชาการตารวจนครบาล ผแทนกรมการปกครอง ผแทนสานกอนามยกรงเทพมหานคร เปนกรรมการ ใหผอานวยการกองการประกอบโรคศลปะเปนกรรมการและเลขานการ

ขอ ๒๑ ใหมคณะกรรมการแตละจงหวดเรยกวา คณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการประจาจงหวด ประกอบดวย นายแพทยสาธารณสขจงหวดเปนประธาน นายอาเภอทองททตงสถานประกอบการหรอผแทน ผแทนททาการปกครองจงหวด ผแทนงานการสงเสรมการปกครองสวนทองถนจงหวด ผแทนกองบงคบการตารวจภธรจงหวด ผแทนองคกรปกครองสวนทองถนทเกยวของ เปนกรรมการ ใหหวหนากลมงานคมครองผบรโภค สานกงานสาธารณสขจงหวด เปนกรรมการ และเลขานการ ขอ ๒๒ ใหคณะกรรมการมอานาจและหนาทดงตอไปน (๑) พจารณาคารองขอใบรบรองมาตรฐานสถานประกอบการ (๒) ตรวจลกษณะและมาตรฐานของสถานประกอบการและการบรการและผใหบรการ

133

(๓) เสนอความเหนตอผออกใบรบรองในการพจารณาออกใบรบรองมาตรฐาน (๔) เสนอความเหนตอผออกใบรบรองเพอเพกถอนใบรบรองมาตรฐาน กรณสถานประกอบการมการปฏบตไมเปนไปตามหลกเกณฑทกาหนด (๕) พจารณาเรองรองเรยนเกยวกบสถานประกอบการ (๖) แจงหรอโฆษณาขาวสารดวยวธการใดๆ ตามทเหนสมควร เพอมใหประชาชนหลงเขาใจผดซงอาจเปนอนตรายเนองจากการจดบรการในสถานประกอบการ (๗) แตงตงคณะอนกรรมการ เพอกระทาการใดๆอนอยในอานาจหนาทของคณะกรรมการ (๘) ปฏบตการอนใดตามทประกาศกาหนดไว ใหเปนอานาจและหนาทของ คณะกรรมการ (๙) พจารณาหรอดาเนนการในเรองอนตามทรฐมนตรหรอผออกใบรบรองมอบหมาย คณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลางใหมอานาจและหนาททวราชอาณาจกร สาหรบคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการประจาจงหวดใหมอานาจและหนาทเฉพาะในเขตจงหวด ขอ ๒๓ นอกจากอานาจตามขอ ๒๒ ใหคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานสถานประกอบการกลางมอานาจเพมเตมดงตอไปน (๑) สอบความรขนทะเบยนรบรองผดาเนนการ (๒) รบรองหลกสตรสถานศกษา สถาบนทผลตพนกงานผใหบรการ (๓) ใหขอแนะนาตอหนวยงานทเกยวของในการพฒนาความรอยางตอเนอง ตลอดจนหลกเกณฑและวธการตามประกาศฉบบน ขอ ๒๔ การประชมของคณะกรรมการ ตองมกรรมการมาประชม ไมนอยกวา กงหนงของคณะกรรมการทงหมดจงจะเปนองคประชม ถาประธานกรรมการไมมาหรอไมอยในทประชม ใหทประชมเลอกกรรมการคนหนงเปนประธานทประชม การวนจฉยชขาดของทประชมใหถอเสยงขางมาก กรรมการคนหนงใหมเสยงหนง ในการลงคะแนน ถาคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปน เสยงชขาด

สวนท ๒ การออกและการเพกถอนใบรบรองมาตรฐาน

134

ขอ ๒๕ ในกรณทผประกอบกจการสถานประกอบการประสงคจะขอใบรบรองมาตรฐาน การยนคารองขอรบใบรบรองมาตรฐานในเขตกรงเทพมหานคร ใหยน ณ กองการประกอบโรคศลปะ กรมสนบสนนบรการสขภาพ ในสวนภมภาคใหยน ณ สานกงานสาธารณสขจงหวดซงเปนทตงของสถานประกอบการนน การขอ การออกใบรบรองและการประกอบกจการสถานประกอบการประเภทใด ใหเปนไปตามมาตรฐานของสถานประกอบการประเภทนนตามทกาหนด ในกรณทคณะกรรมการเหนวาหรอมผรองเรยนวาสถานประกอบการใดไมมมาตรฐานของสถานท ผประกอบการ ผดาเนนการ การบรการ ความปลอดภย หรอผใหบรการเปนไปตามทกาหนดไวในประกาศน ใหคณะกรรมการดา เนนการตรวจสอบเพ อการดาเนนการใหเปนไปตามมาตรฐานทกาหนดไวในประกาศน ขอ ๒๖ ผประกอบการทยนขอใหรบรองมาตรฐานตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงน (๑) มอายไมตากวา ๒๐ ปบรบรณ (๒) มถนทอยในประเทศไทย (๓) ไมเปนโรคตองหามดงตอไปน (ก) โรคพษสราเรอรง (ข) โรคตดยาเสพตดใหโทษอยางรายแรง (ค) โรคจตรายแรง (ง) โรคอนใดในระยะรนแรงทเปนอปสรรคตอการทางาน (๔) ไมเปนบคคลลมละลาย (๕) ไมเปนบคคลวกลจรต คนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ ในกรณทนตบคคลเปนผขอรบใบรบรองมาตรฐาน ผแทนของนตบคคลนนตองม คณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามวรรคหนงดวย ขอ ๒๗ ในกรณท ได รบคารองขอใบรบรองมาตรฐาน ให เลขานการคณะกรรมการตรวจสอบหลกฐานและเสนอความเหนแกคณะกรรมการเพอพจารณาภายใน ๓๐ วน นบแตวนทไดรบคารองขอใบรบรองมาตรฐาน คณะกรรมการจะตองทาการตรวจลกษณะและมาตรฐานของสถานประกอบการและการใหบรการ และเสนอความเหนตอผออกใบรบรองภายใน ๙๐ วน นบแตวนทไดรบคารองขอใบรบรองจากเลขานการคณะกรรมการ ผออกใบรบรองตองพจารณาออกหรอไมออกใบรบรองมาตรฐานภายใน ๑๐ วน นบแตวนทไดรบเรองจากคณะกรรมการ ขอ ๒๘ ในการพจารณาออกใบรบรองมาตรฐานสถานประกอบการของผออก ใบรบรอง จะตองปรากฏวาผขอใบรบรองมาตรฐานหรอผประกอบการไดจดใหมกรณดงตอไปน (๑) มสถานประกอบการตามเกณฑมาตรฐานทกาหนด

135

(๒) มผดาเนนการทผานเกณฑมาตรฐานทกาหนด (๓) มผใหบรการทผานเกณฑมาตรฐานทกาหนด (๔) มการใหบรการตามเกณฑมาตรฐานทกาหนด ขอ ๒๙ ใบรบรองมาตรฐานใหมอาย ๑ ป นบแตวนทออกใบรบรอง สถานประกอบการใดทประสงคจะตออายใบรบรอง จะตองยนคารองขอใบรบรองภายใน ๓๐ วนกอนใบรบรองเดมสนอาย และใหคณะกรรมการดาเนนการตรวจและประเมนมาตรฐาน เพอพจารณาออกใบรบรองใหม เมอไดยนคารองขอใบรบรองใหมแลว ใหถอวาสถานประกอบการนนมมาตรฐานเปนไปตามประกาศนจนกวาผออกใบรบรองจะมหนงสอแจงผลการพจารณาพรอมดวยเหตผล และใหคณะกรรมการแจงผลการพจารณาตอพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ.๒๕๐๙ ตลอดจนหนวยงานทเกยวของไดทราบดวย ขอ ๓๐ ใหคณะกรรมการตรวจและประเมนมาตรฐานของสถานประกอบการ อยางนอยปละ ๑ ครง

สถานประกอบการทไดรบการรบรองมาตรฐานแลว หากดาเนนการผดไปจากมาตรฐานทกาหนดหรอดาเนนการขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนด ใหคณะกรรมการดาเนนการแจงใหแกไข วากลาว ตกเตอน หรอเสนอเพกถอนใบรบรองมาตรฐานตามแตกรณ

ในกรณทมการแจงใหแกไข ใหกาหนดระยะเวลาตามสมควรแตตองไมเกน ๙๐ วน

หากสถานประกอบการใด ไมสามารถดาเนนการแกไขไดภายในระยะเวลาทกาหนด ตองยนคารองพรอมเหตผลความจาเปน กอนวนครบกาหนดตอคณะกรรมการเพอพจารณาผอนผนได ครงละไมเกน ๓๐ วน ขอ ๓๑ สถานประกอบการทไดรบการรบรองแลวตองแสดงใบรบรองมาตรฐาน ไวในทเปดเผยและมองเหนไดชดเจน ณ สถานประกอบการนน ในกรณทสถานประกอบการ จะขอหยดกจการ ใหแจงขอเลกการรบรองตอคณะกรรมการทราบ ภายใน ๗ วนนบแตวนหยดกจการ แตไมเปนเหตหยดการพจารณาเพกถอนใบรบรองจากการประกอบกจการทเกดขนกอนหนา

หมวด ๔ บทเฉพาะกาล

ขอ ๓๒ ภายใน ๑ ปนบแตประกาศฉบบนมผลใชบงคบ สถานประกอบการทเคยไดรบใบอนญาตกจการนวด อาบนา อบสมนไพรตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ .ศ .๒๕๓๕ และได ขนทะเบยนตอสมาคมหรอชมรมผประกอบการสปาทรวมตวกนภายใตการรบรองของกระทรวงสาธารณสขสามารถออกใบรบรองประสบการณการทางานใหกบพนกงานได

136

ขอ ๓๓ ภายใน ๑ ปนบแตประกาศฉบบนมผลใชบงคบ สถานประกอบการนวดเพอสขภาพทเคยไดรบใบอนญาตกจการนวดตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.๒๕๓๕ สามารถออกใบรบรองประสบการณการทางานใหกบพนกงานได

ขอ ๓๔ ภายใน ๑ ปนบแตประกาศฉบบนมผลใชบงคบ สถานประกอบการเสรมสวยทเคยไดรบใบอนญาตกจการเสรมสวยตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.๒๕๓๕ สามารถออกใบรบรองประสบการณการทางานใหกบพนกงานได ประกาศ ณ วนท ๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๗ ลงชอ สดารตน เกยราพนธ

(นางสดารตน เกยราพนธ) รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

สาเนาถกตอง ลงชอ นายธเนตร บวแยม (นายธเนตร บวแยม) เจาหนาททะเบยนวชาชพ ๘

(ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศทวไป เลม ๑๒๑ ตอนพเศษ ๔๕ ง วนท ๒๖ เมษายน ๒๕๔๗)

137

สถ ต เ ร อ ง ร อ ง เ ร ย น แล ะก า รดาเนนคด

สถ ต เ ร อ ง ร อ ง เ ร ย น แล ะก า รดาเนนคด

พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2547 พ.ศ. 2548 เรองรองเรยน

รพ คลนก รวม รพ คลนก รวม รพ คลนก รวม รพ คลนก รวม จานวนการรองเรยน (ราย) 143 257 400 234 404 638 172 417 589 171 348 519 - กทม. 0 0 0 189 203 392 117 153 270 146 162 308 - ภมภาค 0 0 0 45 201 246 55 264 319 25 186 211 เรองทรองเรยน 1. มาตรฐานการรกษา 51 29 80 62 29 91 70 68 138 38 39 77 2. กระทาผดจรรยาบรรณ และจรยธรรม 11 - 11 24 15 39 20 27 47 14 24 38 3. ประกอบกจการสถานพยาบาลโดยไมไดรบอนญาต - 24 24 12 98 110 2 125 127 11 68 79 4. ทาการประกอบโรคศลปะโดยไมใชผประกอบวชาชพ - 130 130 14 110 124 5 126 131 4 81 85 ตามกฏหมาย 5. คาใชจายทางดานการรกษาพยาบาลไมเปนธรรม 29 - 29 16 12 28 25 10 35 29 13 42 6. จดทาหลกฐานเกยวกบการรกษาพยาบาลเปนเทจ - 7 7 4 2 6 2 6 8 3 2 5 7. ผประกอบวชาชพไมเปนไปตามกฏกระทรวง 8 - 8 6 4 10 10 10 20 7 3 10 8. โฆษณาเกนความจรง และหรอททาใหเขาใจผด(ฝาฝน ม.38) 7 7 14 18 21 39 - 24 24 3 36 39 9.ใหบรการผดประเภท และหรอลกษณะการใหบรการ 0 0 0 - 3 3 10 4 14 1 8 9 ตามทระบในใบอนญาต 10.มาตรฐานสถานพยาบาล 0 0 0 0 0 0 10 16 26 31 36 67 11.ทาแทงเถอน - 6 6 2 5 7 - 17 17 3 6 9 12.ทาศลยกรรมเถอน - - - - - - - - 13. ประกอบวชาชพโดยไมไดรบอนญาต - - - - - - - - 14. อน ๆ 12 14 26 14 10 24 - 37 37 20 15 35 - พจารณาขอความโฆษณาสถานพยาบาล 25 15 15 - - - 3 27 27 - - - - ใหผประกอบวชาชพอนปฏบตงานในสถานพยาบาล 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - เครองมอ เครองใช ยาและเวชภณฑไมเปนไปตาม 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 กฎกระทรวง

138

- ไมชวยเหลอเยยวยาผปวย / สงตอผปวย 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - ปฏเสธการใชบตรประกนสงคม 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ผลการดาเนนการ 1. ไมพบการกระทาผด 14 49 63 12 37 49 12 52 64 4 70 74 2. เปรยบเทยบคด - 10 10 9 3 12 8 26 34 2 8 10 3. มมลความผดและสงดาเนนคด 7 73 80 8 61 69 7 53 60 9 38 47 4. สงสภาวชาชพ/คณะกรรมการวชาชพ พจารณาจรรยาบรรณ 23 33 56 27 15 42 14 15 29 19 12 31 5. ประนประนอม แนะนาตกเตอน ใหแกไขปรบปรง 47 9 56 29 82 111 26 111 137 22 77 99 6. อยระหวางการพจารณา 8 2 10 53 51 104 32 46 78 0 78 78 7. ยตเรอง 0 0 0 7 5 12 32 32 64 10 14 24 8. ปดสถานพยาบาล 0 9 9 2 2 4 4 9 13 0 11 11 9. เพกถอนใบอนญาต 0 0 0 2 0 2 2 0 2 0 2 2 10. หมดอายความ 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 11. ไมพบการกระทาผดแตมพฤตกรรมทนาสงสย (เฝาระวง) 0 30 30 0 5 5 1 12 13 5 8 13 12. สงใหหนวยงานทเกยวของ - - - - - - - - - - - - 13. อนๆ 12 10 10 0 1 1 0 3 3 3 1 4

139

ขอมลเกยวกบคดการฟองรองแพทยในตางประเทศ (Description of Cases) คด United States v. Billig (1986) Cmdr. Donald Billig, ในอดตเคยเปนหวหนาแผนกผาตดหวใจทโรงพยาบาล Bethesda Naval Hospital, ถกกลาวหาวา ฆาคนตายโดยประมาท และกระทาโดยประมาทกอใหผ อนเสยชวตจากการตายของผปวยหา คนเสยชวตระหวางการผาตด อยการใหรายละเอยดวา การตายเปนผลมาจากความผดพลาด ประมาทและไมใสใจสงผลใหเสนเลอดใหญจากดานลางซายของหวใจฉกขาด และผาตดเสนโลหตดาทเขาไปเลยงหวใจผด (“Navy Surgeon Convicted” 1986; Van Grunsven 1997) จากการพสจนเผยวา ตาของบลลเกอบบอดขางหนงซงเปนผลจากการไดรบบาดเจบจากการเลนเทนนส และดงนน เขาไดรบคาสงใหผาตดภายใตการกากบดแลของผอน (Engelberg 1986) บลลกกระทาการใหสามในหาของผปวยตองตายและถกจาคกเปนเวลาสป (Spolar 1988) เขาเปนแพทยทหารเรอคนแรกทถกกลาวหาวาทาใหผอนถงแกความตายจากกระบวนการรกษาทางการแพทย (“Navy Surgeon Convicted, Faces Prison in Death of Three Patients” 1986) ศาลอทธรณของกองทพเรอไดทาการไตสวนตอมาและกลบคาพพากษาวา บลลก ไมตองรบผดชอบเบองตนสาหรบการเสยชวตเหลานน (Van Grunsven 1997) คด Utah v. Warden (1988) David Warden ซงเปนสตนรแพทยถกกลาวหาวาฆาคนตายโดยประมาท จากการเสยชวตของทารกทเขาทาคลอดกอนกาหนดทบานของตวแมคอ Joanne Young อาย 18 ป (Van Grunsven 1997) ความประมาทของ Warden เปนผลมาจากการทเขาละเลยไมตรวจถงกาหนดคลอดของตวแม คาวนจฉยของเขาระบวา ตวแมเปนผเหมาะสมในการทจะถกสงเขาบาน และ เขาไมไดจดเตรยมสงตางๆใหเรยบรอยหลงการเกด (Van Grunsven 1997) เปนผลใหทารกตายในตอนเชาหลงจากความลมเหลวจากระบบการหายใจทเกดขนกอนกาหนด Warden ไดออกจากบานของตวแมไปสสบนาทหลงจากทาคลอดในขณะทเดกยงคงเกดปญหาเกยวกบระบบการหายใจ และ ไมสามารถตดตอไดทงๆทตวแมพยายามทจะตดตอ เมอมอและเทาของเดกมสเขยวคลาในระหวางกลางคน (Van Grunsven 1997) แมวาการฟองรองดาเนนคดแก Warden ในชวงเรมตนจะจบลงในการไตสวนในครงแรก แตตอมาเขาถกกลาวหาในการไตสวนครงทสอง (Van Grunsven 1977) คด California v. Kapen (1988) Harold Kapen’s วสญญแพทยประมาทเลนเลออยางรนแรงและไมสามารถใหความชวยเหลอแกเดกทมอาย เจดสปดาหสงผลใหเกดการ

140

เสยชวตในระหวางการผาตดฉกเฉน (“Probation in Baby’s Death” 1988; Wolfe et al. 1998) Kapen ไดทาการประนประนอมกอนทจะถกไตสวนและถกตดสนใหพกการดาเนนงานในเรองของการแนะนาในการปฎบตงานเปนเวลาสองป โดยไมใหดาเนนการใดๆในทางการแพทย (Probation in Baby’s Death” 1988) คด California v. Klvana (1989) Milos Klvana’s เปนสตนรแพทยลมเหลวในการแนะนาเกยวกบการทาคลอดใหผหญงทโรงพยาบาล ซงเปนกรณการตงครรภทมความเสยงสงสงผลใหเขาถกฟองรองดาเนนคดในครงท 9 เกยวกบการฆาตกรรมในระดบสอง คดดงกลาวเรมมาจากการเสยชวตของทารก (Jason Friel (Omstad 1986 ) สงผลใหแมตองคลอดกอนกาหนด และคดดงกลาวกเกดความยงยากเนองจากตวแมมภาวะโรคเบาหวานแทรกซอน การละเลยจากสญญลกษณทดเหมอนมอนตรายเหลาน Klvana ซงทาคลอดดวยความยากลาบากในคลนคเอกชนของเขา เดกเกดขนมาดวยเนอตวซด Klavana ไ ด ส ง ต วแมและเดกไปยงโรงพยาบาลหลงจากสชวโมงตอมาหลงจากคลอดไดสบสชวโมงเดกกเสยชวตจากภาวะปอดลมเหลวเนองจากไมสามารถหายใจได จากการสบสวนตอมา พบวา เดกคนอนอกแปดคนเสยชวตจากการทาคลอดของ Klvana ซงเปนการทาคลอดอยางเสยงๆ นอกโรงพยาบาล อยการฟองและระบพฤตกรรมของเขาวาเหมอนคนขบรถทเมาสราแมวาเขาจะขาดเจตนาในการกออาชญากรรมแตกสรางความเสยงโดยไมจาเปนซงโดยนยยะเทากบการกระทาโดยมเจตนารายตอผปวย Klvana ไดถกตดสนใหจาคกตลอดชวตจากอายหาสบสามปทเหลออย เขาเปนแพทยคนแรกในประเทศทดาเนนการทางการแพทยและกอใหเกดการเสยชวตเนองจากการดแลไมด (Van Grunsven 1997) คด Oklahoma v. Reynolds (1990) Dr. Joe Reynolds ซงถกกลาวหาวาฆาคนตายโดยถกฟองรองวาอยในระดบสอง ตายในระหวางการผาตด Liposuction ซงเกดขนในสานกงานของ Reynold เอง (Wolfe et al. 1998; “Oklahoma” 1990) ซงผปวยเปนภรรยาเขาเอง อยางไรกตาม นายแพทย Joe กไมไดถกกลาวหาวาเปนการฆาภรรยาโดยไตรตรองไวกอน เขาถกกลาวหาวา กระทาโดยประมาทเปนเหตใหผอนเสยชวต (Clay 1991) นอกจากนน อยการของจาเลยไดใหเหตผลในขอกลาวหาวา พวกเขาไดเหนรายงานใน Oaklahoma ซงแพทยทไดรบใบประกอบโรคศลปไมเคยถกกลาวหาเชนนมากอน เกยวกบการฆาตกรรมในระดบสองทกอใหเกดการเสยชวตของผปวยในระหวางการผาตด (Clay 1991) คด People v. Einaugler (1993) Dr. Gerald Einaugler ถกกลาวหาวา กระทาโดยประมาทและเจตนาทจะละเมดกฎขอบงคบดานสขภาพ เนองจาก เขาไดทาการรกษา

141

ผปวยทสถานดแลคนชราชาเกนเหต (Crane 1994) Alida Lamour เปนหญงชราตาบอดวย 72 ปซงมสขภาพยาแยมาก เธอถกรบเขารกษาทสถานดแล Booklyn’s Interfaith Nursing Home ระหวางททาการรกษาพยาบาลกอนเปนเวลาสองเดอน สาหรบภาวะไตลมเหลว แพทยไดสอดสายยางเขาไปในชองทองเพอชวยใหเกดการรกษา ในการตรวจสอบในเรมแรกเขาไมไดวนจฉยตรวจในชองทองเกยวกบการใหอาหารทางสายยางอยางละเอยด กอใหเกดความผดพลาดทาใหผปวยไดรบอาหารทางชองทอง หลงจากเสยชวตไดสวนตอมาพบวา เกดการอกเสบในกระเพาะเนองจากสารเคมซงกอตวจากการใหอาหาร ซงขอมลนอยในเวชระเบยน (Cohen และ Shapiro 1995) เมอลกขนคณะใหญปฎเสธทจะระบวาเขาเจตนาฆา อยการฟองวาเปนการประมาททจะกอใหเกดอนตรายและไมเชอฟงกฎเกณฑดานสขภาพ เนองจากเขาสงผปวยไปยงโรงพยาบาลชาจนเกนไปทงๆทหลงจากเกดการวนจฉยทผดพลาดจากการตรวจสอบ นายแพทย Gerald ถกกลาวหาวากระทาผดและถกจาคก หนงป (Green 1997) ตอมาคาพพากษาใหเขาทางานเปนเวลาหาสบสองวน (“Doctor in Negligence Case Has Sentence Eased” 1997) คด People v. Hyatt (1993) Dr. Abu Hyatt’s ทาแทงทผดกฎหมายและกอใหเกดอนตรายนาไปสการฟองรองดาเนนคดทางอาญา ในการดาเนนการเขาไดสงใหผปวย Marie Moise ออกจากสานกงานของเขาหลงจากการทาแทง เมอเธอปฎเสธความตองการกมการจายเงนเพมหารอยดอลลาร เขานาตวออนซงอยในระยะ fetus ออกจากผปวยในคดทสอง Hyatt ทาแทงโดยผดกฎหมายแตบรรลผล ผปวยคอ Rosa Rodriquez และเดกมชวตรอดทงค แมวาเดกจะสญเสยแขนในระหวางการดาเนนการ (Ambramovsky 1995) Hyatt ถกกลาวหาวาทารายรางกายและทาแทงทผดกฎหมาย หลงจากดาเนนคดเสรจสนลง ผปวยรายอนอกสามสบรายไดรองเรยนถง การกระทาทกอใหเกดการไดรบบาดเจบเนองจากความประมาทเลนเลอของเขา เขาถกจาคกเปนเวลายสบเกาป (Ambramovsky 1995) คด Wisconsin v. The Chem-Bio Corporation (1995) The Chem-Bio Corporation ไดใหบรการทางหองปฎบตการแก Family Health Plan ซงเปนองคสงเสรมดานสขภาพ ไดถกกลาวหาวากระทาผดทางอาญาจากการลมเหลวทจะสบคนถงความผดปกตในการสมครเขามาในองคกรของ Karin Smith (DeBlieu 1996) Smith ไดพจารณาถงแพทยในองคกรสงเสรมสขภาพเปนเวลาสบหาครง เมอไดทดสอบเพอจะคนพบถงการทเลอดออกในมดลกทเกดขนอยางเรอรงซงตอมาบรษท Chem-Bio ไดรายงานวาผลการตรวจปกตแตยงมเลอดออกเรอรงหลงการวนจฉยจากการทดสอบเปนเวลาสามป Smith ไดดาเนนการรกษาทกท การรกษาไดกระทาซาและเกดมะเรงทลาคอลกลาม Smith มโอกาสเกา

142

สบถงเกาสบหาเปอรเซนตสาหรบการทจะพบวาถาหองปฎบตการขององคกรสงเสรมสขภาพไดปองกนมะเรงทเกดขนในระยะแรกได การเปนโรคในระยะสดทายทาใหเกดการเสยชวต

จากการสบสวนดาเนนคดไดขอเสนอแนะวา แพทยของ Smith ถกฟองรองดาเนนคดทางอาญาแตอยการทไดรบเลอกไดตดตามและกลาวหาบรษท Chem-Bio ดวยขอหาวาฆาคนตายโดยประมาทอยการระบวาบรษท ไดตดงบประมาณคาใชจายโดยเฉพาะ คาใชจายในการทจะตองจายใหแกเจาหนาทเทคนคในการวนจฉยโรค โครงการ The Family Death Plan เปนบรษททตบแตงยอดและถกกลาวหาวากระทาการโดยประมาท สาหรบการตายของ Smith รวมทงการตายของ Delores Geary ภายใตสถานการณทคลายคลงกน (“Pap Smear Death Draws $20,000 Fine” 1996) บรษท Chem-Bio ไดถกปรบ หนงหมนเหรยญอเมรกนสาหรบการตายหนงครง ซงเปนอตราสงสดทกฎหมายกาหนด คด People v. Benjamin (1995) Dr. David Benjamin ถกกลาวหาวากระทาผดฐานฆาตกรรมในระดบสอง หลงจากการทาแทงซงสงผลใหผปวยเสยชวตคอ Gaudalupe Negron (Holloway 1995) เขาเปนหมอคนแรกทเคยถกกลาวหาในมลรฐนวยอรคดวยขอหาวาทาการฆาตกรรมทเกยวของกบการเสยชวตของผปวย ระหวางการรกษาทางการแพทย (Cohen and Shapiro 1995: 4) Benjamin คานวนระยะการตงครรภผดพลาดเนองจากเขาไมไดสงตรวจคลน Sonogram เขาประมาณอายของฟตสวาสบสามสปดาหและทาการดดแต Negron โดยขอเทจจรงแลวเธอตงครรภไดสบเกาสปดาหและขนาดของฟตสกขดขวางตอการดด เกดการฉกขาดถงสามนวทบรเวณมดลกของผปวยมผลใหเธอตกเลอดและเสยชวตในหองพกฟนในคลนคของ Benjamin ในขณะทตวเขาไปทาแทงใหกบผปวยรายอนในหองถดไป (Holloway 1995) การไตสวนเชอมโยงกบการตายของ Negron วาเปนกระบวนการทาแทงทขาดความเหมาะสม Benjamin ยงถกกลาวหาวาหลบเลยงหมายเรยกในการใหคาใหการซงพยายามทจะบอกเลาถงการดาเนนการจากผปวยคนอนทไดรบความทรมานจากการเปนโรคหวใจอยางกระทนหนและไมไดลงในเวชระเบยน ในความผดดงกลาว Benjamin ไดถกตดสนจาคกตลอดชวตในระยะเวลา 25 ปทเหลออย คด Colorado v. Verbrugge (1996) Joseph Verbrugge ซงเปนวสญญแพทยถกกลาวหาวาฆาคนตายโดยประมาทจากการตายของ รชารด ลโอนารด ทมอาย 8 ปในระหวางการผาตดตา (Lindsay 1996) คดดงกลาวเปนคดแรกทเกดขนในมลรฐโคโลราโดทแพทยถกกลาวหาวากระทาความผดอาญาจากการทาใหผปวยเสยชวต (Lindsay 1997) การดาเนนการเกดขนอยางผดๆ เมอการเตนของหวใจของเดกสงสญญาณเตอนหลงจากทเขาไดวาง

143

ยาสลบ ในระหวางการผาตด การเตนของหวใจของคนไขผดปกต อณหภมสงขนถง 107 องศา อยการระบในสานวนวาเขาผดพลาดทจะตอบสนองตอสญญาณอนตรายทเตอนเนองจากเขารสกงวงนอนในระหวางการผาตด ผปวยไดเสยชวตหลงจากการผาตด 3 ชวโมง เนองจากการขาดอากาศและระดบคารบอนมอนนอกไซดในเลอดสงเกนกวาปกตถง 4 เทา อยางไรกตาม ตวเขาเองปฎเสธวา เขาไมไดงวงนอนระหวางการผาตดแตไดนอนหลบ 4 ชวโมงกอนการผาตด จาเลยอางวาการตายเปนผลมาจากสภาวะทไมแนนอนซงเกดขนโดยทวไปจากการวางยาสลบ อยางไรกตาม คณะลกขนลงความเหนวาเปนการฆาผอนแตกระทาโดยประมาทเปนเหตใหผอนเสยชวต (“Ar.esthesiologist Accused of Dozing in Surgery Found Negligent” 1996) ศาลอทธรณแหงโคโลราโดไดกลบคาพพากษาในเวลาตอมา เนองจากอยการไมสามารถพสจนขอกลาวหาวาทาใหเดกเสยชวต (Ensslin 1999) คด California v. Schug (1998) Wolf gang Schug เปนแพทยประจาหองฉกเฉนถกกลาวหาและระบวา ทาการฆาตกรรมในระดบสองในการตายของ Cody Burrows ซงมอาย 11 เดอน Doland 1998 เดกไดถกนาตวมาสงโรงพยาบาลชมชนท Red Bud เนองจากการสญเสยนาและอาเจยนอยางรนแรง หมอ Schug ไดวนจฉยปญหาวา เกดจากการตดเชอทหและใหยาปฎชวนะ (Van Grunsven 1997) พอแมของเดกไดกลบมาทโรงพยาบาลอกครง เมอ 2 วนถดมาเมอเดกมอาการดงกลาวอก อยการนาหลกฐานเขาแสดงวา หมอไดใชเวลานานเกนไปทจะสอดสายยางใหอาหารและผดพลาดในการทจะเรยกใหผอนชวยเมอรวาผปวยกาลงตกอยในอนตราย (Van Grunsven 1997) เขายงไมไดเรยกรถพยาบาลหรอเฮลคอปเตอรเพอสงตอผปวยไปโรงพยาบาลทมอปกรณการแพทยพรอม พอแมของเดกตองขบรถถง หนงชวโมงกบยสบนาทเพอนาเดกไปสงโรงพยาบาลเดกทใกลทสด (Van Grunsven 1997) เดกเสยชวตในวนตอมาจากการรเรมวามการตดเชอในห อยางไรกตาม ผเชยวชาญทางการแพทยใหความเหนในทางทระบวา นายแพทย Schug สมควรทจะถกลงโทษ อยางไรกตาม ศาลตดสนใหเขาพนผดเนองจากอยการไมสามารถทจะแสดงหลกฐานทจะพสจนไดวา มการกระทาความผดทางอาญา (Dolan 1998) คด California v. Falconi (1998) Guillermo Falconi’s .ซงมทกษะในการผาตดทปฎบตงานอยในแผนกเสรมความงาม ทาใหผปวยไดรบความทรมานอยางทสด เธอคอ Barbara Rojas โดยท Falconi ไดตดเนอเยอสวนไขมนจากแขนของ Rojas ระหวางททาการผาตด ศลยแพทยทไดรบการฝกหดชาวบราซลไดเสนอลดคาใชจายใหแกเธอและเขาไมไดแจงขอเทจจรงวา เขาไมไดรบอนญาตใบประกอบโรคศลปในสหรฐอเมรกา (Dirmann 1997) การผาตดไดถกตงขอสงเกตวาไดดาเนนไปอยางขาดความรความสามารถและไมไดดาเนนการใน

144

ลกษณะเปนวชาชพ เขาไมไดทาการฆาเชอทเตยงกอนทจะผาตด เขาแคลางมอ จากลกสาวผปวยทอาย 14 ป เนอเยอไขมนทถกตดออกถกทงทถงขยะ ผปวยตกเลอดหลงจากการผาตดอยางเนองและหมดสต เธอเสยชวตสามสปดาหตอมา ซงเปนผลจากการผาตดทกอใหเกดการเสยเลอดอยางมาก (Dirmann 1998) Falconi ถกกลาวหาวากระทาความผดดวยขอหาวาฆาตกรรมในระดบสอง โดยกาจดของเสยอนตรายโดยวธการทผดกฎหมายและประกอบวชาชพแพทยเถอน เขาถกตดสนจาคกเปนเวลา 15 ป คด California v. Steir (1998) Dr. Bruce Saul Steir ถกกลาวหาวา ประกอบอาชญากรรมในระดบสอง โดยการฆาคนตายหลงจากผปวยคอ Sharon Hamptlon ตกเลอดจนถงแกความตายจากการทาแทง อยการระบวา แพทยไดดดเอารกของผปวยหลงจากเขารวา มดลกของเธอทะลในระหวางดาเนนการ (Smith 1998) คดนคางอยเพอรอการวนจฉยของศาลสงของแคลฟอรเนย Steir โตแยงวาการฟองรองดาเนนคดฝาฝนบทบญญตรฐธรรมนญจากการเลอกปฎบต และมแรงกระตนจากทางการเมอง ในการทพยายามทจะจากดการทาแทง (“No Hearing on March 3 for Dr. Bruce Steir” 1999) คด Polk (PA) Medical Center Cases (1999) Polk Center เปนศนยการแพทยทดาเนนการโดยรฐทใหญทสดในมลรฐเพนซลวาเนย ทจดตงขนเพอรกษาผปวยโรคจต (“One Doctor is Cleared in PA Case” 1999) อยการไดเรมตนระบวา แพทยหกคนททางานทโรงพยาบาลศนยดงกลาวไดฆาผอนโดยไมเจตนา ทอดทงผปวยและกระทาการโดยใชอานาจทไมถกตองกอใหเกดอนตราย Dr. Cesar Miranda และ Dr. Hyunchel Shin ทงคถกกลาวหาวากระทาความผดฐานทาใหผอนเสยชวตจากการปลอยทงผปวยทาใหเสยชวตอยางรนแรง (Roddy and Hernan 1999) แพทยทเหลอถกกลาวหาวาทารายรางกายจากการใชลวดเยบแผลในขณะทาศลยกรรมในการเยบบาดแผลผปวยใหตดกนโดยไมไดวางยาสลบ ( Roddy and Hernan 1999) ขอกลาวหา Dr. Shin ไดถกยกฟองเนองจากขาดพยานหลกฐาน (“One Doctor is Cleared in PA Case” 1999) คด Arizona v. Biskind (1999) Dr. John Biskind ถกกลาวหาและถกระบวาฆาผอนตายจากการทาใหผหญงคนหนงตกเลอดจนถงแกความตายจากการเจาะมดลกจากการทาแทง (Steckner and Snyder 1999) คดอยระหวางการพจารณา

145

การโฆษณาโดยตรงตอผประกอบโรคศลปะ การโฆษณาโดยตรงตอผประกอบโรคศลปะ หมายถง การโฆษณาโดยตรงกบแพทย เภสชกร ทนตแพทย สตวแพทย ซงกอนทผประกอบการโฆษณาในรปแบบของโปสเตอร แผนพบ หรอโฆษณาในวารสารเพอกลมเปาหมายดงกลาว จะตองขออนญาตจากสานกงานคณะกรรมการอาหารและยากอนเชนเดยวกน โดยสานกงานคณะกรรมการอาหารและยามหลกเกณฑ ดงน

1. การโฆษณาสรรพคณของยา ใหยดถอในเอกสารกากบยาเปนหลก 2. การโฆษณาเชงเปรยบเทยบในดานตางๆ ของยากระทาไดตอเมอใชชอทวไป

ของยา (Generic Name ) ในการเปรยบเทยบ โดยมเอกสารอางอง (Reference)ทเชอถอไดประกอบการเปรยบเทยบ

3. การโฆษณาวายานนๆ เปนผลตภณฑใหมจะทาไดเมอผลตภณฑนนไดขนทะเบยนตารบยามาแลวไมเกน 1 ป

4. การโฆษณาทางโปสเตอร จะอนญาตไดดงน 4.1 โปสเตอรโฆษณายาใหระบวาตดทใด (โดยทาหนงสอรบรองสถานทปด

โปสเตอร เชน หองพกแพทย , หองเภสชกร ,สถานทประชมวชาการทจดขนสาหรบผทมใบประกอบโรคศลปะ)

4.2 โปสเตอรใหความร จะอนญาตเฉพาะชอยาและชอบรษทโยมหนงสอรบรองการตดโปสเตอร

5. การโฆษณาลงในวารสารตางๆอนญาตเฉพาะวารสารทางการแพทยทโฆษณาโดยตรงตอผประกอบการโรคศลปะเทานน

6. หามแสดงภาพทไมสภาพโฆษณา เชน การแสดงภาพเปลอยของคน (ในขณะทภาพนนไมเกยวกบสรรพคณยา) หรอภาพอาการของโรคในบรเวณอวยวะเพศ (ถาสามารถแสดงอาการบรเวณอนได)

7. หามแสดงภาพทแสดงอาการทกขทรมานโยเนนพจารณาการแสดงออกทางสหนาของคนเปนสาคญ

8. การโฆษณายาเสพตดใหโทษ วตถทออกฤทธตอจตและประสาท จะโฆษณาไดโดยใหทาหนงสอรบรองการโฆษณาตอบคคลทกฎหมายอนญาตใหโฆษณาไดเทานน ไดแก ผประกอบการวชาชพเวชกรรม ผประกอบโรคศลปะแผนปจจบนชนหนงในสาขาทนตกรรม เภสชกรรม หรอผประกอบบาบดโรคสตวชนหนง

146

9. ตวอยางคาทถอวาเปนเทจหรอเกนความจรง EXTREMLY , EXCELLENT , IDEAL , NONTOXIC , NO-SIDE EFFECT หรอขอความทานองเดยวกน เชน ดเลศ , ดทสด , THE BEST , BROADESTและอนๆ

- คาวา MAXIMUM (หรอคาในทานองเดยวกน) ใหใชคาวา HIGH (หรอคาในทานองเดยวกนแทน)

- คาวา MINIMUM (หรอคาในทานองเดยวกน) ใหใชคาวา LOW (หรอคาในทานองเดยวกนแทน)

คาเตอนในการโฆษณายาแกปวดลดไข เนองจากยาแกปวดลดไขเปนยาทประชาชนหาซอรบประทานไดเองโดยไมผาน

การตรวจจากแพทยผเชยวชาญ หรอมการรบประทานโดยไมระมดระวงอาจกอใหเกดอนตรายได เพราะยาบางตวมขอจากดในการใช เชน ยาพาราเซตามอล ไมควรกนยาตดตอเกน 5 วน และผทเปนโรคตบ โรคไต ไมควรซอมารบประทานเองโดยไมปรกษาแพทยกอนเปนตน สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาจงกาหนดหลกเกณฑการโฆษณายาแกปวดลดไขวาตองแสดงคาเตอนในการโฆษณาดวย

1. การแสดงคาเตอนโฆษณายาบรรเทาปวด ลดไข สาหรบเดก ใหแสดงคาเตอนดงน

ยากลมซาลไซเลท - ควรอานวธใชและขนาดรบประทานใหเขาใจกอนใชยา ถาใชยาเกนขนาดจะ

ทาใหเกดอนตราย - ควรรบประทานยาหลงอาหารทนทแลวดมนาตามมากๆ - กอนใชยาควรอานฉลากและเอกสารกากบยาใหละเอยด

ยากลมพาราเซตามอล - ควรอานวธใชและขนาดรบประทานใหเขาใจกอนใชยา ถาใชยาเกนขนาดจะ

ทาใหเกดอนตรายและไมควรกนยาตดตอเกน 5 วน - ผทเปนโรคตบ โรคไตควรปรกษาแพทย หรอเภสชกร กอนใชยาน

ยากลมซาลไซเลทและพาราเซตามอล - ควรอานวธใชและขนาดรบประทานใหเขาใจกอนใชยา ถาใชยาเกนขนาดจะ

ทาใหเกดอนตรายและไมควรกนยาตดตอเกน 5 วน - ควรรบประทานยาหลงอาหารทนทแลวดมนาตามมากๆ - ผทเปนโรคตบ โรคไตควรปรกษาแพทย หรอเภสชกร กอนใชยาน - กอนใชยาควรอานฉลากและเอกสารกากบยาใหละเอยด

ในการโฆษณาทางสอสงพมพ จะตองแสดงขอความคาเตอนทงหมด สวนการโฆษณาทางสอวทยใหแสดงคาเตอนดงน

147

1. ควรอานวธใชและขนาดรบประทานใหเขาใจกอนใชยา ถาใชยาเกนขนาดจะทาใหเกดอนตราย

2. ถามตวยากลมยาพาราเซตามอล ใหเพมคาเตอน “ผทเปนโรคตบ โรคไตควรปรกษาแพทย หรอเภสชกร กอนใชยาน” และ “ไมควรกนยาตดตอเกน 5 วน”

3. ถามตวยากลมซาลไซเลท ใหเพมคาเตอน “ควรรบประทานยาหลงอาหารทนทแลวดมนาตามมากๆ” “กอนใชยาควรอานฉลากและเอกสารกากบยาใหละเอยด” “หามใชยานในเดกและวยรนทปวยเปนโรคไขหวดใหญ อสกอใส และไขเลอดออก”

สาหรบการโฆษณาทางสอโทรทศน กใหแสดงคาเตอนทงทเปนภาพและเสยง ดงน

1. ควรอานวธใชและขนาดรบประทานใหเขาใจกอนใชยา ถาใชยาเกนขนาดจะทาใหเกดอนตราย

2. ถามตวยากลมยาพาราเซตามอลใหเพมคาเตอน “ผทเปนโรคตบ โรคไตควรปรกษาแพทย หรอเภสชกร กอนใชยาน” และ “ไมควรกนยาตดตอเกน 5 วน”

3. ถามตวยากลมซาลไซเลทใหเพมคาเตอน “ควรรบประทานยาหลงอาหารทนทแลวดมนาตามมากๆ”

2. การแสดงคาเตอนในการโฆษณายาบรรเทาปวด ลดไข สาหรบผใหญให

แสดงคาเตอน ดงน ยากลมซาลไซเลท

- ควรรบประทานยาหลงอาหารทนทแลวดมนาตามมากๆ และไมควรใชยาน บรรเทาอาการปวดเมอยเนองจากการทางานหนก

- ขณะใชยาหามดมสรา หรอ ของมนเมา - กอนใชยาควรอานฉลากและเอกสารกากบยาใหละเอยดกอนใชยา - ควรรบประทานตามขนาดทบรรจและไมควรกนยาตดตอเกน 5 วน ยากลมพาราเซตามอล

- ไมควรใชยานบรรเทาอาการปวดเมอยเนองจากการทางานหนก - ขณะใชยาหามดมสรา หรอ ของมนเมา - ผทเปนโรคตบ โรคไตควรปรกษาแพทย หรอเภสชกร กอนใชยาน - ใหอานคาเตอนบนฉลาก และเอกสารกอนใช

148

- ควรรบประทานตามขนาดทบรรจและไมควรกนยาตดตอเกน 5 วน

สนคาประเภทยา พระราชบญญตยา พ.ศ. 2510 มาตรา 88-90 ทว กาหนดการควบคมโฆษณายาไวดงน มาตรา 88 การโฆษณายาจะตอง 1.ไมเปนการโออวดสรรพคณยาหรอวตถอนเปนสวนประกอบของยาวาสามารถบาบด บรรเทา รกษาหรอปองกนโรค หรอความเจบปวดไดอยางศกดสทธหรอหายขาดหรอใชถอยคาอนใดทมความหมายทานองเดยวกน 2.ไมแสดงคณภาพยาอนเปนเทจ หรอเกนความจรง 3.ไมทาใหเขาใจวามวตถใดเปนตวยา หรอเปนสวนประกอบของยา ซงความจรงไมมวตถหรอสวนประกอบนนในยา หรอมแตไมเทาททาใหเขาใจ 4.ไมทาใหเขาใจวาเปนยาทาใหแทงลกหรอยาขบระดอยางแรง 5.ไมทาใหเขาใจวาเปนยาบารงกามหรอยาคมกาเนด 6.ไมแสดงสรรพคณยาอนตรายหรอยาควบคมพเศษ 7.ไมมการรบรองหรอยกยองสรรพคณยาโดยบคคลอน 8.ไมแสดงสรรพคณยาวาสามารถบาบดบรรเทา รกษาหรอปองกนโรคเบาหวาน มะเรง อมพาต วณโรค โรคหรออาการของโรคของสมอง ปอด ตบ มาม ไต ความใน (5) และ (6) ไมใชบงคบแกขอความในฉลากหรอเอกสารกากบยา และความใน (1) (4) (5) (6) (7) และ (8) ไมใชบงคบแกการโฆษณาซงกระทาโดยตรงตอ ผประกอบโรคศลปะหรอผประกอบการบาบดโรคสตว มาตรา 88 ทว การโฆษณาขายยาทางวทยกระจายเสยง เครองขยายเสยง วทยโทรทศน ทางฉายภาพหรอภาพยนตร หรอทางสงพมพจะตองไดรบอนมตขอความหรอภาพทใชในการโฆษณาจากผอนญาตปฏบตตามเงอนไขทผอนญาตกาหนด มาตรา 89 หามมใหโฆษณาขายยาโดยไมสภาพ หรอโดยการรองราทาเพลงหรอแสดงความทกขทรมานของผปวย มาตรา 90 หามมใหโฆษณาขายยาโดยวธแถมพกหรอออกสลาก มาตรา 90 ทว เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยามอานาจสงเปนหนงสอระงบการโฆษณาขายยาทเหนวาเปนการโฆษณาโดยฝาฝนพระราชบญญตนได

วธการควบคม ตองเสนองานโฆษณาเพอขออนญาตกอนทาเปนโฆษณา (Pre-censor) หากฝาฝนขนทา

โฆษณาโดไมขออนญาตกอน มโทษทางอาญา แนวในทางการวนจฉยโฆษณายา ยาเปนสนคาทม

149

ความจาเปนตอการดารงชวต ยามคณอนนตและโทษมหนต การโฆษณาขายยาตองไมแสดงสรรพคณยาหรอสวนประกอบของยาวาสามารถรกษาใหหายขาด นอกจากนนยงตองควบคมมใหประชาชนใชยาตามคาโฆษณาท ชแนะในทางทอาจกออนตราย เชน ยาทตองใชอยางระมดระวงในความคมครองของแพทย อาจอนญาตใหโฆษณาไดเฉพาะตอแพทย ยารกษาโรคเฉพาะบางโรคหามโฆษณาโดยเดดขาด เชน โรคเบาหวาน มะเรง อมพาต วณโรค โรคหรออาการของโรคของสมอง ปอด ตบ มาม ไต

การโฆษณายาจะใชวธแถมพกหรอออกสลากไมได เพราะเทากบเปนการกระตนหรอจงใจใหบรโภคยาโดยไมมเหตผล ยากเปนสนคาอกประเภทหนงทมการควบคมการโฆษณาทเขมงวด หลกเกณฑท อ.ย. ใชในการพจารณาโฆษณายากอนการเผยแพรทางสอ ทแสดงไว ณ ทนเปนเพยงตวอยางของเกณฑทมการกาหนดขนเวลาหนงซงอาจเปลยนแปลงไดหากมการเปลยนแปลงกฎหมาย ดงนนจงขอใหศกษาเปนตวอยางประกอบเทานน หลกเกณฑพจารณาคาขอโฆษณายา

* การโฆษณาทางสอทวไป * ผลตภณฑยาเปนผลตภณฑทกอนจะทาการโฆษณาทางสอมวลชน (วทย โทรทศน สงพมพ) ตองยนขออนญาตกบสานกงานคณะกรรมการอาหารและยากอน จงจะทาการโฆษณาได สานกงานคณะกรรมการอาหารและยาไดกาหนดหลกเกณฑการพจารณาคาขอโฆษณายาไว ดงนน 1.การแสดงชอยา จะตองตรวจตามใบสาคญการขนทะเบยนตารบยา ถาในใบสาคญการขนทะเบยนตารบยา ถาในใบสาคญการขนทะเบยนตารบยาไมมชอยาเปนภาษาไทย ใหใชชอยาตามฉลากหรอเอกสารกากบยา

2.ยาทมชอซากนแตมสรรพคณหรอวธใชตางกน ใหระบชนดของยาใหชดเจน เชน ออรโอมยซนและ ยาออรโอมยซนชนดขผงทาแผล เปนตน 3.การแสดงชอยาในสวนทเปนภาพ ขนาดของตวอกษรแสดงชอยาจะตองเทากน ตลอดขอความ ถาเปนการออกเสยง จะตองออกเสยงชอยาใหชดเจนสมาเสมอตลอดขอความ 4.การโฆษณายามากกวา 1 ชนด ในคาขอโฆษณาจะตองสงมอบหลกฐานประกอบการพจารณายาทกชนดใหครบถวน และการโฆษณานนจะตองไมทาใหผบรโภคเกดความสบสนหรอสาคญผดในสรรพคณยา 5.ยาชอพองกนแตวธใชตางกน ใหโฆษณาแยกจากกนเพอปองกนการสบสนชองผใช เชน ซมาโลชน 6.ในกรณชอยาตามทขนทะเบยนตารบยามความยาวหลายพยางคซงผขอโฆษณาไมประสงคจะโฆษณาชอยาเตมตามทขนทะเบยนทกครง กใหเรยกชอเตมของยาในครงแรกและครงสดทายของขอความในโฆษณากได

150

7.การแสดงสรรพคณตองเปนไปตามขอความทไดรบอนญาตไวในเอกสารกากบยาและฉลาก ยกเวนการแสดงสรรพคณทหามโฆษณาตามกฎหมาย คอ ขอความบารงหวใจ 8.การโฆษณาถงขนาดของการใชตองระบอยางชดเจน ไมใหขอความคลมเครอ เชน กนมากเปนยาถาย กนนอยเปนยาระบาย 9.แนวการโฆษณาจะตองไมเปนการเปรยบเทยบกบผลตภณฑอน 10.ไมใหโฆษณายาในลกษณะททาใหเขาใจวามการวนจฉยโรคกนเอง 11.ไมใหโฆษณาแนะนาใหซอยาโดยไมจาเปน เชน ซอยาเปนของฝากสาหรบญาตมตร 12.การโฆษณาจะตองไมชกชวนใหผบรโภคใชยาอยางพราเพรอเกนความจาเปน 13.การโฆษณาจะตองไมทาใหผบรโภคสาคญผดวาผลตภณฑนนเปนอาหาร 14.ไมอนญาตใหโฆษณายาทมตวยาเสพตดใหโทษเปนสวนผสมอยดวย 15.การโฆษณายาแผนโบราณ จะตองมขอความแสดงใหชดเจนวาเปนยาแผนโบราณ การแสดงคาเตอนในการโฆษณายา ตารบยามคาเตอนในฉลากตามประกาศกระทรวงสาธารณสข ใหแสดงคาเตอนในการโฆษณาดงน “กอนใชยา ใหอานฉลากและเอกสารกากบยาใหละเอยดดวย” ถาเปนยาบรรจเสรจ ทไมเปนยาอนตราย จะตองปรากฏขอความตามทกาหนด ดงน “บรรจแผงละ......เมด เปนยาแผนปจจบนบรรจเสรจ” “กอนใชยา ควรอานคาเตอนในฉลาก” 16.การโฆษณาจะตองใชภาษาใหถกตองตามหลกภาษาไทย

การใชชอสามญทางยา ชอสามญทางยา หมายถง ชอทใชเรยกอยางเปนทางการของสารออกฤทธตวใด จง

อาจกอใหเกดปญหาการบรโภคยาซาซอนโดยรเทาไมถงการณ กระทรวงสาธารณสขจงมคาสงใหยาแผนปจจบนทเปนยาบรรจเสรจ ซงไมชายาอนตรายหรอยาควบคมพเศษ ใหมชอสามญทางยาใยฉลากและเอกสารกากบยา นอกจากนการโฆษณายาบรรจเสรจซงไมชายาอนตรายหรอยาควบคมพเศษทมตวยาสาคญชนดเดยว ตองมการแสดงชอสามญทางยาอยางชดเจนอยางนอย 1 ชนด (สตรผสม) จะแสดงชอสามญทางยาในการโฆษณาทางสอตางๆไดกาหนดไวดงน

สอวทย จะตองออกเสยงชอสามญทางยาอยางนอย 1 ครงตอการโฆษณา 1 เรอง สอโทรทศน เปนสอทมทงภาพและเสยง จะตองแสดงชอสามญทางยาในสวนภาพ 1

ครงและในสวนเสยง 1 ครง สอสงพมพ ซงรวมถงใบปลว ปายโฆษณา จะตองแสดงชอสามญทางยาเปนภาษา

เดยวกบชอทางการคาอยางนอย 1 ครงตอการโฆษณา1เรอง หากมการแสดงชอทางการคาในลกษณะโดดๆ ตองมชอสามญทางยาภาษาเดยวกนกบชอทางการคาอยใตชอทางการคาดวย คาหรอขอความทไมอนญาตใหใชในการโฆษณายาม ดงน

151

ยอด พเศษ ,วเศษ ดเลศ เดดขาด หายขาด หายหวง ทนใจ ฉบพลน ศกดสทธ ปลอดภย ไมทาใหเกดอาการแพ ปลอดภยทสด ไมเปนพษเลย เหมาะสมทสด ไมตองทนราคาญ เปนหนงมาตลอด โปรดระวงยาเทยมและเลยนแบบ เหนอกวา โอกาสดๆ อยางนไมบอยนก โปรดเรยกใช จงจาชอ

152

สนคาประเภทเครองมอแพทย

การโฆษณาสนคาทเปนเครองมอแพทยอาจเปนของใหมในวงการโฆษณา ดวยเหตทสนคาประเภทนนาจะเปนสนคาทจากดกลมเปาหมายเฉพาะผทเปนแพทยเทานน แตเหตทมการประกาศใชพระราชบญญตเครองมอแพทย ในป พ.ศ. 2531 กเนองจากมปญหาเกยวกบการนาผลตภณฑทอางวาสามารถบรรเทาและบาบดรกษา ปองกนโรคไดออกสตลาดมากขน อ.ย. ไมสามารถควบคมไดเนองจากไมใชยา เชน ทนอนแมเหลกทอางวาชวยรกษาโรคกระดกได กาไลมอทอางวาชวยใหหายปวดเมอยได เมอผบรโภคหลงเขาใจผดหรอเชอวาเปนจรงอาจมความเสยหายเกดขนได จงตองกาหนดวธการจาหนายสนคาประเภทดงกลาวนใหอยภายใตการควบคมของอ.ย. ในเรองการโฆษณากาหนดใหมการโฆษณากาหนดใหมการอนญาตกอนการโฆษณา ทงนโดยมเกณฑในการพจารณาซงกาหนดขน ดงน หลกเกณฑการพจารณาคาขอโฆษณาเครองมอแพทย

1. หามใชขอความโฆษณาคณประโยชน คณภาพ ปรมาณมาตรฐาน หรอแหลงกาเนดของเครองมอแพทยอาจเปนเทจ หรอเปนการหลอกลวง

2. หามใชขอความทเปนการโออวด เชน ยอด หายขาด วเศษ หายหวง หรอขอความอนๆทคณะทางานหรอคณะอนกรรมการฯเหนวาไมสมควร

3. ใชภาษาไทยให ถกตองตามหลกภาษาไทย ตวสะกดทถอดความมาจากภาษาตางประเทศ ตองถกตองตามประกาศสานกนายกรฐมนตร

4. หามโฆษณาในเชงทาทาย หรอเปรยบเทยบกบการเครองมอแพทยอนในชนดและประเภทเดยวกน

5. ถาเปนเครองมอแพทยทสานกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศควบคม เชน ประกาศใหตองมาขออนญาต ประกาศใหตองมาแจงรายการละเอยด ผประกอบการจะตองไปดาเนนการตามประกาศใหเรยบรอยกอน แลวจงนาหลกฐานมาประกอบการยนคาขอโฆษณา

6. เครองมอแพทยทกฎหมายใหมคาเตอน และขอควรระวงในการใชตองแสดงขอความดงกลาว หรอขอความทควรอนกรรมการ/คณะทางาน เหนวาเหมาะสมในการโฆษณาดวย แตเครองมอแพทยทกฎหมายมไดกาหนดใหมคาเตอนในการโฆษณาตองจดใหมคาเตอนตามทคณะอนกรรมการ/คณะทางาน เหนวาเหมาะสม

7. ในการโฆษณาเครองมอแพทยทกระทรวงสาธารณสขมประกาศควบคมตองใชเครองมอแพทย ฉลาก ซอง กลอง ใหถกตองตามทไดรบอนญาตหรอไดแจงรายการละเอยดไว

8. ขอความโฆษณาซงระบถงเครองมอแพทยตองชดเจน และไมใชขอความทคลมเครอ ซงอาจทาใหผใชเขาใจผดได

9. การอางชอบคคล วชาชพ หรอสถาบนตางๆ จะกระทาไดตอเมอมหลกฐานชดเจน แตตองไมทาใหเขาใจวาเปนการรบรองหรอยกยองผลตภณฑนนๆ

153

10. การโฆษณาโดยอางถงขอความตางๆ เชนขอความทเกยวของกบสถตตองมหลกฐานทางวชาการรบรอง

11. การโฆษณาโดยใชขอความ “ทวโลก” ตองมหลกฐานแสดงวา มการจาหนายเครองมอแพทยนนๆ อยางนอยใน 20ประเภท และตองอยอยางนอย 3 ทวป

12. หากตองการโฆษณาเครองมอแพทย โดยใชขอความโฆษณาซงแสดงวาผลตภณฑดงกลาวไดรบอนญาตจากกระทรวงสาธารณสขแลวใหใชขอความในลกษณะเดยวกนคอ “ไดรบอนญาตจากสานกงานคณะอนกรรมการอาหารและยา”

13. การโฆษณาเครองมอแพทยทใชเฉพาะในสถานพยาบาล เชน เครองเอกซเรย คอมพวเตอร เครองสลายนว ซงจะตองใชผชานาญการเฉพาะดานในการควบคมการทางานของเครองเหลานอนญาตใหทาการโฆษณาไดโดยตรงตอผประกอบวชาชพเวชกรรม ผประกอบวชาชพการพยาบาล และการผดงครรภ ผประกอบโรคศลปหรอการบาบดโรคสตวและขอความทนามาประกอบการโฆษณาหากมการกลาวอางถงบคคลหรอสถานทจะตองมหลกฐานการ ยนยอมของบคคล โรงพยาบาล มหาวทยาลยหรอคลนก วาอนญาตใหโฆษณาได ถาเปนโฆษณาตอบคคลทวไปใหโฆษณาไดเฉพาะชอเทานน

14. การโฆษณาเครองมอแพทยทางสอทวไป ควรแสดงรายละเอยดทเปนประโยชนตอผบรโภคเชน

- ชอ ชนดของเครองมอแพทย - คณประโยชน คณภาพ ปรมาณ มาตรฐาน แหลงกานดของเครองมอแพทย - วธการใช - ชอและทตงของผผลต หรอผนาเขา หรอผขาย - ขอควรระวงในการใชเครองมอแพทย

15. การโฆษณาเครองมอแพทยควรมชอสามญในขอความอยางนอย 1 ครง ขอความภาพและเสยงทนามาโฆษณาตองมคณภาพ ไมเขาขายลามกอนาจาร หรอยวยกามารมณ