(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๔

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔

คำนำ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา มภารกจหลกในการจดทำนโยบายและแผนการศกษาแหงชาตทบรณาการศาสนาศลปะวฒนธรรมกฬากบการศกษาทกระดบ ทกประเภท และไดจดทำแผนการศกษา แหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. ๒๕๕๒ – ๒๕๕๙) ซงจะสนสดระยะเวลา ของแผนในป๒๕๕๙ดงนนเพอใหทนเวลาในการประกาศใชแผนการศกษาแหงชาตฉบบตอไปในปพ.ศ.๒๕๖๐สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาจงไดดำเนนการจดทำแผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๔ซงเปนแผนระยะยาว ๑๕ ป เพอเปนแผนแมบทสำหรบหนวยงานทเกยวของ นำไปใชเปนกรอบแนวทางในการพฒนาการศกษาในชวงระยะเวลาดงกลาว

ในการดำเนนการจดทำแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ –๒๕๗๔ สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาเนนการใหความสำคญกบการมสวนรวมของทกภาคสวน เพอใหเกดความครอบคลม และเปนทยอมรบของผทเกยวของ อนจะทำใหสามารถขบเคลอนแผนไปสการปฏบตไดอยางมประสทธภาพ และสภาการศกษาไดมอบหมายใหคณะอนกรรมการ สภาการศกษาเฉพาะกจ ดานจดทำแผนการศกษาแหงชาต ดำเนนการ ซงมผชวยศาสตราจารยดร.อนสรณธรรมใจเปนประธาน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา โดยคณะอนกรรมการ สภาการศกษาเฉพาะกจ ดานจดทำแผนการศกษาแหงชาต ไดดำเนน การศกษา วเคราะห สงเคราะหขอมลและเอกสารทเกยวของ รวมทงประชมระดมความคดเหนจากผทรงคณวฒและประชมเชงปฏบตการ

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔

รวมกบหนวยงานทเกยวของ แลวยกรางกรอบทศทางแผนการศกษา แหงชาตพ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๔ซงหลงจากนจะไดนำไปรบฟงความคดเหน ทงในกรงเทพฯ และใน ๔ ภมภาค เพอนำขอคดเหนและขอเสนอแนะ มาปรบแกเพมเตมสาระใน (ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาตฯ ใหมความสมบรณยงขน พรอมทงจดทำรายละเอยดของแผนการศกษา แหงชาตพ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๔ตอไป

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ขอขอบคณคณะอนกรรมการสภาการศกษาเฉพาะกจ ดานจดทำแผนการศกษาแหงชาต ผทรงคณวฒและหนวยงานทเกยวของ ทใหความรวมมอเปนอยางดยง ซงทำให “(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๔” ฉบบนแลวเสรจสมบรณในเบองตน และหวงเปนอยางยงวาทกภาคสวน ท เกยวของจะรวมกนผลกดนใหการจดทำแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๔เสรจสมบรณบรรลตามเปาหมายตอไป (นายกมลรอดคลาย) เลขาธการสภาการศกษา

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔

สารบญ

หนา คำนำ

● (ราง)กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต ๑ พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๔ ๑.วสยทศนของแผนการศกษาแหงชาต(Vision) ๖ ๒.จดมงหมายของการจดการศกษา(Goals) ๗ ๓.ความคาดหวงของแผนการศกษาแหงชาต(Aspiration) ๘ ๔.เปาหมายสดทายของแผนการศกษาแหงชาต(Ends) ๑๐ ๕.หลกการ/แนวคดการจดการศกษา(ConceptualDesign) ๑๒ ๖.แนวทางการจดการศกษา(Means) ๑๙ ๗.ปจจย/เงอนไขความสำเรจ(KeySuccessFactors) ๒๘ ๘.ยทธศาสตรมาตรการตวชวดและหนวยงานรบผดชอบ ๒๙

● ภาคผนวก ก. สภาพปญหาและความทาทายและผลทเกดขน ๔๕ ของระบบการศกษา ข. สภาพบรบททางเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย ๕๕

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 1

(ราง)กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๔ฉบบน ไดจดทำขนมาเพอทดแทนแผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง(พ.ศ. ๒๕๕๒ - ๒๕๕๙) ซงจะสนสดในป ๒๕๕๙ สำนกงานเลขาธการ สภาการศกษาในฐานะหนวยงานทรบผดชอบการจดทำแผนการศกษาแหงชาต จงไดเสนอคณะกรรมการสภาการศกษา เพอแตงตงคณะอนกรรมการ สภาการศกษาเฉพาะกจ ดานจดทำแผนการศกษาแหงชาต ซงม ผชวยศาสตราจารย ดร.อนสรณ ธรรมใจ เปนประธานอนกรรมการฯ เพอจดทำแผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๔๒

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต

พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ ๑

๑คณะกรรมการสภาการศกษาในการประชมครงท๑/๒๕๕๙วนท๑๑กมภาพนธ๒๕๕๙ไดมมตเหนชอบหลกการของ (ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๔ตามทสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาเสนอ และใหรบขอสงเกตของคณะกรรมการฯ ไปพจารณาปรบแกไขตามความเหมาะสม

๒คณะกรรมการสภาการศกษา ในการประชมครงท ๒/๒๕๕๘ เมอวนท ๒๒ มถนายน ๒๕๕๘ ไดมมตเหนชอบแตงตงคณะอนกรรมการสภาการศกษาเฉพาะกจดานการจดทำแผนการศกษาแหงชาต และรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ไดลงนามคำสงแตงตงคณะอนกรรมการฯเมอวนท๔สงหาคม๒๕๕๘

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔2

เพอใหการจดทำ(ราง)กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาตดงกลาว มความละเอยดรอบคอบ และครอบคลมทกมต สำนกงานเลขาธการ สภาการศกษา ในฐานะเลขานการคณะอนกรรมการฯ จงไดดำเนนการตดตามประเมนผลแผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. ๒๕๕๒ -๒๕๕๙)รวมทงดำเนนการศกษาวจยเพอพฒนาองคความรในประเดนสาระสำคญทมผลกระทบตอระบบการศกษา ในชวงป ๒๕๕๕ – ๒๕๕๘ อาทการปฏรปการเรยนร การกระจายอำนาจไปสสถานศกษาตามแนวทาง การบรหารจดการทใชโรงเรยนเปนฐาน การปฏรประบบการผลตและพฒนาคร การปฏรประบบทรพยากรและการเงนเพอการศกษา รวมทง การศกษาวจยประเดนเกยวกบ “แนวทางการพฒนาการศกษาไทยกบการเตรยมความพรอมสศตวรรษท ๒๑” ซงผลการศกษาดงกลาวไดนำมาเปนขอมลในการจดทำขอเสนอนโยบายดานการศกษาของคณะกรรมการอำนวยการปฏรปการศกษา ตลอดจนขอเสนอการปฏรปการศกษาของ สภานตบญญตแหงชาต (สนช.) และสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) ในชวง ป ๒๕๕๗ – ๒๕๕๘ และนำมาเปนขอมลประกอบการจดทำ (ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.๒๕๖๐–๒๕๗๔อกทางหนงดวย

นอกจากการศกษาสภาพปญหาและขอเทจจรงของระบบ การศกษาทสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจ สงคม การเมองการปกครองยงไดศกษาบรบทแวดลอมดานเศรษฐกจ สงคม การเมองการปกครอง ทสงผลกระทบตอระบบการศกษาดวย รวมทงผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางของประชากรทสงผลตอระบบการศกษา โดยการรวบรวมและวเคราะหขอมลจากเอกสารทเกยวของ อาท การตดตามผลแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท๑๑พ.ศ.๒๕๕๕–๒๕๕๙กรอบทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๒

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 3

พ.ศ. ๒๕๖๐ –๒๕๖๔และกรอบแนวทางการดำเนนงานแผนยทธศาสตรชาต๒๐ปเพอเปนขอมลประกอบการพจารณาจดทำ(ราง)กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาตฉบบน ใหมการบรณาการเชอมโยงและสอดคลองในทศทางเดยวกน ภายใตบรบททางเศรษฐกจและสงคมทมความเปนพลวตและเปลยนแปลงอยางรวดเรว

(ราง)กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาตฉบบนซงจะเรมดำเนนการ ในป ๒๕๖๐ จะเปนแผนยทธศาสตรระยะยาวสำหรบหนวยงานทเกยวของกบการศกษา ทงทอยในกระทรวงศกษาธการและนอกกระทรวงศกษาธการ ไดนำไปเปนกรอบและแนวทางการพฒนาการศกษาและการเรยนรสำหรบพลเมองทกชวงวย ตงแตเกดจนตลอดชวต ใหบรรลผลตามเปาหมายของแผนฯโดยจดมงหมายทสำคญของแผนคอ การมงเนนการประกนโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา การพฒนาคณภาพและมาตรฐาน การศกษา และการศกษาเพอการมงานทำและสรางงานได ภายใตบรบทเศรษฐกจและสงคมของประเทศและของโลกทขบเคลอนดวยนวตกรรมและความคดสรางสรรค รวมทงมความเปนพลวต ภายใตสงคมแหงปญญา (Wisdom-Based Society) สงคมแหงการเรยนร (LifelongLearning Society) และการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร(Supportive Learning Environment) เพอใหพลเมองสามารถแสวงหาความรและเรยนรไดดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวตเพอใหประเทศไทยสามารถกาวขามกบดกประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศ ทพฒนาแลวในอก๑๕ปขางหนา

นอกจากปญหาวกฤตของการศกษาไทยทสะสมมานาน ไมวาจะเปนปญหาความแตกตางของคณภาพและมาตรฐานการศกษาระหวางสถานศกษา ปญหาการอานไมออก เขยนไมได ปญหาความเหลอมลำใน

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔4

โอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา ปญหาสถานศกษาขนาดเลก ในชนบทปญหาการรวมศนยอำนาจเขาสสวนกลางแมกระทงการกระจายอำนาจไปสสถานศกษาแตกบรหารและจดการทขาดความรบผดชอบตอ ผเรยนมงผลตในเชงปรมาณมากกวาคณภาพและผลตกำลงคนไมสนองตอบความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศผสำเรจการศกษาขาดทกษะการคดวเคราะห การใชเหตผล และทกษะการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ และสมรรถนะในการปฏบตงาน ซงสงผลกระทบตอผลตภาพของกำลงแรงงานภายใตระบบเศรษฐกจและสงคมทประเทศไทยกำลงเผชญ ในขณะน ประเทศไทยยงตองเผชญกบความทาทายทเปนพลวตของโลกศตวรรษท ๒๑ ซงเปนแรงกดดนภายนอกจากกระแสโลกาภวตน อาทกระแสการเปลยนแปลงจากศตวรรษแหงอเมรกาสศตวรรษแหงเอเชย แรงขบเคลอนในระดบภมภาคซงเกดจากการรวมกลมทางเศรษฐกจ ภายใตกรอบความรวมมอทวภาคและพหภาค อาท การรวมกลมของประชาคมอาเซยน การรวมกลมของเอเชยตะวนออก รวมทงกระแสการเปลยนแกนอำนาจจากภาครฐและเอกชนสภาคประชาชน ซงเปนการเปลยนแปลงทสำคญทเกดขนบนโลก ภายใตทนนยมโลกทประเทศไทยไมสามารถ หลกเลยงได รวมทงแรงกดดนจากภายในประเทศทเปนปญหาวกฤต เชนกน อาท ความเหลอมลำของโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาทสงผลตอความเหลอมลำของการกระจายรายได ปญหาวกฤตดาน ความมนคง ปญหาการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรและครวเรอน รวมทงปญหาการกาวขามกบดกประเทศรายไดปานกลาง ตลอดจนการเปลยนแปลงไปตามพลวตแบบกาวกระโดดของเทคโนโลยสารสนเทศและนวตกรรมใหม ทสามารถยกระดบการพฒนาการศกษาแบบกาวกระโดดซงเสมอนหนงเปนสะพานเชอมและนำพาองคความรอนมากมายมหาศาลมา

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 5

ใชเปนเครองมอในการพฒนาการศกษาไดอยางรอบดานททกภาคสวนของสงคมตองรวมมอกนคนหาทางออก

ปญหาของการศกษาทเกดขนดงกลาวเปนปญหาเชงโครงสรางและระบบการบรหารจดการทขาดประสทธภาพ ตดยดกบระบบความคดแบบเดม ไมคดออกนอกกรอบ ทำใหโครงสรางและระบบการศกษากาวไมทนกบการเปลยนแปลงของโลกทเปนพลวต และไมสามารถววฒนตนเองใหพฒนาไปสระบบการศกษาและการเรยนรทสอดคลองกบ เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) ภายใตแนวคดการพฒนาเศรษฐกจแบบมสวนรวม (Inclusive Growth) ทพลเมองสวนใหญมสวนรวมอยางเทาเทยมและทวถง และบรบทของการจดการศกษาเพอความเทาเทยมและทวถง (Inclusive Education) เพอใหพลเมองสามารถแสวงหาความรและเรยนรไดดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต รวมทงสามารถยกฐานะและชนชนทางสงคม อนนำไปสการสรางความผาสกรวมกนในสงคมของชนในชาต และลดความเหลอมลำในการกระจายรายไดของชนชนตาง ๆ ในสงคมใหมความทดเทยมกนมากขน เพอใหประเทศไทยสามารถกาวพนกบดกประเทศรายไดปานกลางไปสประเทศพฒนาใน ๑๕ ปขางหนา

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาตฉบบน จะเปนเสมอนหนงแผนทนำทางใหระบบการศกษาไทยสามารถพฒนาศกยภาพและ ขดความสามารถของทนมนษยทมอยในตวตนของแตละบคคลใหเตมตามศกยภาพสำหรบประชากรทกชวงวย ตงแตเกดจนตลอดชวต ทประชาชนสามารถแสวงหาความรและเรยนรไดดวยตนเองอยางตอเนอง ตลอดชวต โดยมเปาหมายของการพฒนาการศกษา ๕ ประการ ไดแก การเขาถง (Access) ความเทาเทยม (Equity) คณภาพ (Quality)

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔6

ประสทธภาพ (Efficiency) และการตอบโจทยบรบททเปลยนแปลง(Relevancy) ภายใตบรบทเศรษฐกจและสงคมของประเทศและของโลกทเปนพลวต ซงกำหนดวสยทศน จดมงหมาย ความคาดหวง เปาหมายสดทายของแผน หลกการ/แนวคด และยทธศาสตร/มาตรการเพอการบรรลเปาหมายดงน

๑. วสยทศนของแผนการศกษาแหงชาต (Vision)

ใหความสำคญกบการสรางระบบการศกษาทมคณภาพและ มประสทธภาพ เพอเปนกลไกหลกของการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของทนมนษย และรองรบการศกษา การเรยนร และความทาทายทเปนพลวตของโลกศตวรรษท๒๑

๓

๓ประกอบดวย ๑)แนวโนมการเปลยนแปลงทสำคญทเกดขนบนโลก อาท กระแสการเปลยนแปลงจาก

ศตวรรษแหงอเมรกาสศตวรรษแหงเอเชย กระแสการเปลยนแปลงจากยคแหงความมงคง สยคแหงความสดโตงทงธรรมชาต การเมองและธรกจ และกระแสการเรมเปลยนแกนอำนาจจากภาครฐและเอกชนสภาคประชาชน

๒)แรงขบเคลอนในระดบภมภาค (Regional Force) ซงเกดจากการรวมกลมทางเศรษฐกจของภมภาค ภายใตกรอบความรวมมอทวภาคและพหภาค ไดแก การรวมกลมของประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) การรวมกลมของเอเชยตะวนออก (RegionalComprehensiveEconomicPartnership:RCEP)

๓)ประเดนภายในประเทศ (Local Issue) อาท ความเหลอมลำ วกฤตดานความมนคง การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรและครวเรอนรวมทงการกาวขามกบดกประเทศรายไดปานกลาง

๔)ยทธศาสตรของประเทศ (Country Strategy) อาท ยทธศาสตรการสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ (Growth & Competitiveness) ยทธศาสตรการสรางโอกาส บนความเสมอภาคและเทาเทยมกนทางสงคม (Inclusive Growth) ยทธศาสตรการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม(GreenGrowth)และยทธศาสตรการปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ ซงเปนประเดนทาทายในการยกระดบคณภาพการศกษา

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 7

๒. จดมงหมายของการจดการศกษา (Goals)

การศกษาเปนเครองมอ/กลไกในการพฒนาทรพยากรมนษยใหมความเปนพลเมอง

๔ (เปนคนด มวนย เปนพลเมองทดและมคณภาพของ

สงคม ประเทศ และของโลก) มทกษะ ความรความสามารถ และสมรรถนะในการปฏบตงานทตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ (สามารถเรยนรไดตามความถนดความสนใจ) และดำรงชวตในสงคมอยางเปนสข (มงานทำ มอาชพ มรายได รวมทงสามารถปรบตวและดำรงชวตในสงคมไดอยางรเทาทนการเปลยนแปลงของเศรษฐกจและสงคมพหวฒนธรรมทเปนพลวตในโลกศตวรรษท ๒๑ ดวยปรชญาเศรษฐกจพอเพยง) ๔ ประกอบดวย ๑)คณลกษณะนสย/พฤตกรรมทพงประสงค : เปนพฤตกรรมทพลเมองพงปฏบตใหเปนนสย

ทตดตวไปตลอดชวตประกอบดวยการดแลรกษาสขภาพอนามยของรางกายใหเจรญเตบโตอยางเหมาะสมตามวย การสรางลกษณะนสยในการใฝร ใฝเรยน มสมรรถนะทพงประสงคมจตสาธารณะ มความกระตอรอรน (Active Citizen) ในการทำประโยชนเพอสวนรวมและมคานยมของความเปนพลเมอง

๒)มองคความรทสำคญในศตวรรษท ๒๑ : เปนความรเบองตนทสำคญของการดำรงชวตอยางรอบดานในสงคมอยางเปนสข ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ภายใตระบบเศรษฐกจและสงคมทมการแขงขนอยางเสรและไรพรมแดน

๓)มทกษะการเรยนรในศตวรรษท ๒๑ (21th Century Skills) เปนทกษะการเรยนรของพลเมองทตองตดตวไปตลอดชวต ตงแตอยในวยเรยนและเขาสกำลงแรงงาน ประกอบดวยทกษะความรความสามารถและสมรรถนะตามมาตรฐานหลกสตร ซงเปนความรขนพนฐาน(BasicLiteracy)ตามระดบและประเภทการศกษาและ

๔)มทกษะการดำรงชวต (Life Skill) : เปนทกษะทบงบอกถงศกยภาพความสามารถและสมรรถนะทเพยงพอตอการดำรงชวตในสงคมอยางเปนสข โดยไมเปนภาระกบสงคมประกอบดวย ทกษะการเรยนร (Learning Skill) ทกษะการแลกเปลยนเรยนรและทกษะทางสงคม ทกษะในการสรางจนตนาการ ทกษะการทำงานและความกาวหนาในอาชพ(Career Progress) ทกษะในการสรางทรพยสนทางปญญา และทกษะการสรางงาน สรางอาชพดวยตนเอง

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔8

๓. ความคาดหวงของแผนการศกษาแหงชาต (Aspiration)

n ลดความแตกตางในคณภาพและมาตรฐานการศกษาระหวางสถานศกษา - สถานศกษาทงของรฐและเอกชนสามารถจดการศกษาทมคณภาพไมตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนด - สถานศกษามความเชยวชาญและความเปนเลศในการผลตและพฒนากำลงคนทสนองตอบความตองการของตลาดแรงงานและ การพฒนาประเทศรวมทงความทาทายทเปนพลวตของโลกศตวรรษท๒๑

n เพมโอกาสและความเสมอภาคในการเขาถ งบรการ การศกษาทมคณภาพและมาตรฐาน - ประชากรทกคนทอยในวยเรยนไดรบการศกษาไมตำกวาการศกษาภาคบงคบ ทมคณภาพและมาตรฐาน เพอพฒนาขดความสามารถใหเตมตามศกยภาพทมอยในตวตนของแตละบคคล - ประชากรทอย ในกำลงแรงงานไดรบการพฒนาทกษะ ความร ความสามารถ และสมรรถนะทตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ ผานระบบการทดสอบ วดและประเมนผลลพธการเรยนร (Learning Outcome) ทงการเรยนรจากการศกษาในระบบโรงเรยน การศกษานอกระบบโรงเรยน การศกษาตามอธยาศย และประสบการณจากการทำงาน ผานการสะสมหนวยการเรยน และ การเทยบโอนเพอยกระดบคณวฒตามกรอบคณวฒแหงชาต

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 9

n กระจายอำนาจและความรบผดชอบไปสสถานศกษา เพอการพฒนาทยงยน - สถานศกษาทมคณภาพมาตรฐานมศกยภาพและความพรอม สามารถเปลยนสถานะเปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ เพอความเปนอสระคลองตวและรบผดชอบตอคณภาพการศกษาของผเรยน - สถานศกษาทมคณภาพมาตรฐาน แตขาดศกยภาพและความพรอม ไดรบการพฒนาและเตรยมความพรอมในการเปลยนสถานะเปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ เพอความเปนอสระคลองตว และ รบผดชอบตอคณภาพการศกษาของผเรยน

n เพมประสทธภาพและลดความสญเปลาของการบรหารจดการ เพอรองรบการแขงขนอยางเปนธรรม ภายใตการกำกบของรฐ - ลดบทบาท อำนาจหนาทความรบผดชอบและขนาดของหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาค จากการเปนผจดการศกษาเปนหลกมาเปนผกำกบนโยบาย แผน มาตรฐาน สงเสรม สนบสนน ตดตาม ประเมนผลควบคกบการกระจายอำนาจการจดการศกษาไปสสถานศกษา - ควบรวมสถานศกษาทมขนาดและจำนวนผเรยนตำกวา เกณฑมาตรฐานและไมอยในสภาพและสถานะของความเปนโรงเรยนมครไมครบชน ไมไดคณภาพมาตรฐานและประสทธภาพการบรหารจดการเพอใหมจำนวนและขนาดสถานศกษาทเหมาะสม ภายใตบรบทของโครงสรางประชากรทลดลงอยางตอเนองในอก๓๐ปขางหนา โดยเปลยนสถานภาพเปนแหลงเรยนรของชมชนตามความตองการจำเปน - สงเสรมสนบสนนสถาบนอดมศกษาผลตบณฑตในคณะ/สาขาวชาทสถาบนมความเชยวชาญเพอความเปนเลศ หรอเปนความ

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔10

ตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ และลดการผลตบณฑตในคณะ/สาขาวชาทเกนความตองการของตลาดแรงงาน - ควบรวมสถาบนอดมศกษาเพอใหมจำนวนและขนาดทเหมาะสมกบการผลตกำลงคนเพอตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศในอนาคต

n สรางการมสวนรวมในการระดมทนและการสนองทนเพอการศกษาจากทกภาคสวนของสงคม - สงเสรมสนบสนนใหทกภาคสวนของสงคมทมศกยภาพและความพรอม เขามามสวนรวมในการระดมทนและสนองทนเพอการศกษาโดยเฉพาะสถานประกอบการสถาบน/องคกรตางๆในสงคมและผเรยน

๔. เปาหมายสดทายของแผนการศกษาแหงชาต (Ends)

n ระบบการศกษาทมคณภาพและประสทธภาพ สามารถเปนกลไกในการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของทนมนษย(Productivity) ทตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและ การพฒนาประเทศ เพอใหประเทศสามารถกาวขามกบดบของประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทพฒนาแลวอยางยงยนภายใตพลวตของโลกศตวรรษท๒๑ n ประชากรทกชวงวยสามารถเขาถงโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาและการเรยนร จากระบบการศกษาทมความยดหยน หลากหลาย และสนองตอบความตองการของผ เรยน เพอยกระดบ

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 11

ชนชนของสงคม๕ ภายใตระบบเศรษฐกจฐานความร (Knowledge

Based Economy) ทเออตอการสรางสงคมแหงปญญาและการสราง สภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร ทประชาชนสามารถแสวงหาความรและเรยนรไดอยางตอเนองตลอดชวต n ผเรยนแตละระดบการศกษาไดรบการพฒนาขดความสามารถเตมตามศกยภาพทมอยในตวตนของแตละบคคล และมคณลกษณะนสย/พฤตกรรมทพงประสงค มองคความรทสำคญและทกษะการเรยนรใน ศตววรษท ๒๑ รวมทงทกษะการดำรงชวต และทกษะ ความรความสามารถ และสมรรถนะในการปฏบตงานทตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ n ภาคการศกษามทรพยากรและทนทเพยงพอสำหรบการจด การศกษาทมคณภาพมาตรฐานจากการมสวนรวมในการระดมทนและสนองทนเพอการศกษาจากทกภาคสวนของสงคม ผานการเสยภาษตามสทธและหนาทของพลเมอง การบรจาค และการรวมรบภาระคาใชจายทางการศกษา n สถานศกษามระบบการบรหารและการจดการศกษาทมประสทธภาพ ดวยคณภาพและมาตรฐานระดบสากล สามารถใหบรการการศกษาทตอบสนองความตองการของบรบทเชงพนท ระดบประเทศและระดบภมภาค ในฐานะทเปนศนยกลางของการบรการดานการศกษาในภมภาคอาเซยน(HubforEducation)และเปนภาคเศรษฐกจหนงของระบบเศรษฐกจของประเทศและของภมภาคทสรางรายไดใหกบประเทศไทย ๕ผานกระบวนการศกษาและการเรยนร โดยมระบบการทดสอบ วดและประเมนผลลพธ

การเรยนร (LearningOutcome)ทงการศกษาในระบบการศกษานอกระบบการศกษาตามอธยาศย และการเรยนรจากประสบการณการทำงาน เพอยกระดบคณวฒตามกรอบคณวฒ แหงชาต

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔12

๕. หลกการ/แนวคดการจดการศกษา (Conceptual Design)

n รฐมหนาทจดการ๖ ใหพลเมองทกคนไดรบการศกษาทม

คณภาพและมาตรฐาน สามารถพฒนาขดความสามารถทมอยในตวตนของแตละบคคลใหเตมตามศกยภาพ จากการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม

๗ เพอยกฐานะและชนชนในสงคม อนนำไปสการลดความเหลอมลำ

ในการกระจายรายได n รฐจะประกนโอกาสและความเสมอภาค

๘ในการเขาถงบรการ

การศกษาทมคณภาพและมาตรฐานตามศกยภาพและความสามารถของแตละบคคล โดยไมคำนงถงเพศ ผวส ชนชน เชอชาต ศาสนาและวฒนธรรม

๖หมายถง รฐมหนาทกำกบดแลและบรหารจดการใหมบรการการศกษาทเพยงพอกบความตองการของผเรยน เพอเปนหลกประกนใหกบพลเมองในการไดรบการศกษาและการเรยนรทมคณภาพและมาตรฐาน เพอพฒนาทกษะ ความร ความสามารถ และสมรรถนะในการทำงานของแตละบคคลใหไปไดไกลทสดเทาทศกยภาพและความสามารถของแตละบคคลพงม ทง การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ การศกษาตามอธยาศย ดวยระบบการศกษาทม ความยดหยน หลากหลาย สนองตอบความตองการของผ เรยนในแตละชวงวย ตงแต เกดจนตลอดชวต ภายใตระบบเศรษฐกจสงคมฐานความร สงคมแหงปญญา และการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร ทพลเมองสามารถเรยนรไดอยางตอเนองตลอดชวต ภายใตระบบเศรษฐกจและสงคมทเปนพลวตของโลกศตวรรษท๒๑

๗รฐสามารถเขามามสวนรวมในการจดการศกษา แตรฐไมจำเปนตองเปนผจดการศกษาทงหมดเพอใหทกภาคสวนของสงคมทมศกยภาพและความพรอมเขามามสวนรวมในการจดการศกษาภายใตกฎกตกาการแขงขนอยางเปนธรรม

๘โอกาสและความเสมอภาคของพลเมองในการไดรบบรการการศกษาทดและมคณภาพดวยความเสมอภาคและเปนธรรม มไดหมายความวา ผเรยนทกคนจะไดรบการศกษาจากสถานศกษาทมคณภาพและมาตรฐานสงเทากนทกคน เนองจากคณภาพและมาตรฐานของแตละสถานศกษามความแตกตางกนอยางมาก และรฐกไมสามารถดำเนนการใหทกสถานศกษามคณภาพและมาตรฐานเทาเทยมกน แตรฐสามารถประกนคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาใหมคณภาพและมาตรฐานไมตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนด ซงผเรยนทกคนสามารถเขาถง

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 13

โอกาสเหลานนดวยความเสมอภาคและเปนธรรม อนเปนการสรางความเสมอภาคในแนวนอน(horizontal equity) สำหรบพลเมองทกคน โดยไมจำกดเพศ ผวส เชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม

อยางไรกตาม ความแตกตางในคณภาพและมาตรฐานระหวางสถานศกษานน รฐสามารถดำเนนการเพอลดชองวางของความแตกตางเหลานนใหลดลงได แตไมควรทำใหคณภาพและมาตรฐานของสถานศกษาทดมคณภาพมาตรฐานคงทหรอลดลง สำหรบสถานศกษาทมคณภาพและมาตรฐานตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนด รฐควรยกระดบคณภาพและมาตรฐานของสถานศกษาเหลานนใหมคณภาพและมาตรฐานไมตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนดหรอสงกวา

นอกจากน ภายใตบรบททางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมทแตกตางกน ยอมสงผลให ผเรยนมศกยภาพและขดความสามารถทแตกตางกน กลมคนทมศกยภาพและขดความสามารถสงกวายอมมโอกาสเขาศกษาในสถานศกษาทมคณภาพและมาตรฐานสง แตมไดหมายความวากลมคนทฐานะทางเศรษฐกจและสงคมทดอยโอกาส ยากจน จะไมสามารถเขาศกษาใน สถานศกษาทมคณภาพและมาตรฐานสง หากบคคลเหลานมศกยภาพและขดความสามารถสงเชนเดยวกน โดยรฐจะใหการสงเสรม สนบสนนใหบคคลเหลานนไดเขาศกษาในสถานศกษาทมคณภาพและมาตรฐานสง ตามศกยภาพและความสามารถของแตละบคคล โดยไมมขอจำกดดานการเงน ดวยการใหทนการศกษา รวมทงคาใชจายในการเรยน คาครองชพระหวางเรยนตามความตองการจำเปนของแตละบคคล เพอเพมโอกาสและความเสมอภาคทเทาเทยมและเปนธรรม ซงเปนการสรางความเสมอภาคในแนวตง (vertical equity) เพอใหผทเสยเปรยบดอยโอกาส ยากจน สามารถเขาศกษาในสถานศกษาทดและคณภาพทดเทยมกบผเรยนปกตทวไป

ดวยวธการดงกลาว แมวาคณภาพและมาตรฐานของแตละสถานศกษาจะมความแตกตางกน แตรฐสามารถประกนคณภาพและมาตรฐานของสถานศกษาทกแหงใหมคณภาพมาตรฐาน ไมตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนดซงเปนหลกประกนคณภาพและมาตรฐานขนตำทรฐพงใหกบผเรยนทกคน และผเรยนสามารถเขาศกษาและเรยนรในสถานศกษาทมคณภาพและมาตรฐานแตกตางกนตามศกยภาพและความสามารถของแตละบคคล เพอพฒนาศกยภาพและขดความสามารถทมอยในตวตนของแตละคนใหไปไดไกลทสดเทาทความสามารถของแตละคนพงม

ทกลาวมาขางตนจงเปนทมาของความเสมอภาคและความเทาเทยมกนในการไดรบโอกาสทางการศกษาตามศกยภาพและความสามารถของแตละคน โดยไมมปจจยดานการเงนมาเปนอปสรรคในการเขาศกษาในสถานศกษาทดและมคณภาพ ดวยเหตน ภาระของรฐทมตอพลเมองจงเปนภาระทตองรบผดชอบตอโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาของคน ทกกลมใหสามารถเขาถงบรการการศกษาทดมคณภาพ ตามศกยภาพและความสามารถของแตละบคคล

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔14

n แยกบทบาท อำนาจหนาทและความรบผดชอบของรฐ๙

ในฐานะผกำกบนโยบายและแผน๑๐

ผกำกบการศกษา๑๑

ผประเมนผล การศกษา

๑๒ ผสงเสรม สนบสนน

๑๓ และผจดการศกษา

๑๔ ออกจากกน

เพอมใหเกดผลประโยชนทบซอน และนำมาซงการแขงขนเพอใหไดมาซงคณภาพและมาตรฐาน ประสทธภาพและประสทธผล ภายใตความเปนอสระทมาพรอมกบความรบผดชอบทตรวจสอบได

๙บทบาท อำนาจหนาทและความรบผดชอบของรฐทดำเนนการในปจจบนเปนการจดระบบ การศกษาทรวมศนยอำนาจเขาสสวนกลาง ดวยกฎ กตกา ระเบยบ วธปฏบตทกำหนดโดยหนวยงานสวนกลางและเปนมาตรฐานเดยวกน ซงแบงโครงสรางความรบผดชอบการจด การศกษาตามระดบ/ประเภทการศกษา โดยมบทบาทอำนาจหนาททงในฐานะผกำกบนโยบายแผนมาตรฐานตดตามประเมนผลและสงเสรมสนบสนนภายในหนวยงานเดยวกนเมอระบบการบรหารจดการเปนแบบรวมศนยอำนาจ รวมทงมการจดตงหนวยงานสวนกลางในสวนภมภาคเพอเปนตวแทนของหนวยงานสวนกลางขนมา ยอมสงผลใหสายการบงคบบญชาม ความยงยากและซบซอนมากขนการบรหารและจดการศกษาของสถานศกษาจงเปนการบรหารและจดการตามอำนาจทไดรบมอบจากหนวยงานสวนกลางและตองบรหารและจดการศกษาใหเปนไปตามกฎ กตกา ระเบยบ วธปฏบตทกำหนด (rule driven) โดยผบรหารสถานศกษาไมสามารถใชดลพนจในการตดสนใจเชงบรหารจดการตามทตองการ (management driven)เพอสนองตอบความตองการของผเรยนทมความแตกตางและหลากหลายตามบรบทของแตละพนทได

การดำเนนบทบาทของหนวยงานสวนกลางทผกขาดอำนาจการจดการศกษาไวทหนวยงานสวนกลาง นอกจากจะทำใหการจดการศกษาของสถานศกษาไมตอบสนองความตองการของ ผเรยน ยงทำใหผบรหารสถานศกษาขาดความรบผดชอบตอคณภาพการศกษาทใหกบผเรยนแตกลบแสดงความรบผดชอบตอเขตพนทการศกษาและหนวยงานสวนกลางในฐานะผมอำนาจและสรางภาระกบหนวยงานสวนกลางในการกำกบดแลสถานศกษาซงกระจายตามพนทตาง ๆจำนวนมาก แตไมสามารถกำกบไดอยางทวถง จนละเลยบทบาทและอำนาจหนาทในการกำกบนโยบาย แผน มาตรฐาน ตดตามประเมนผล และสงเสรมสนบสนน ซงเปนบทบาทหลกของ

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 15

หนวยงานสวนกลางทควรใหความสำคญมากกวา เนองจากบทบาทในการจดการศกษาควรเปนบทบาทและความรบผดชอบของสถานศกษาในฐานะทเปนหนวยงานทใกลชดกบผเรยนมากทสด

การรวมอำนาจของหนวยงานสวนกลาง ทงในฐานะผจดการศกษา ผกำกบนโยบาย แผนมาตรฐาน ตดตามประเมนผล และสงเสรมสนบสนนไวในหนวยงานเดยวกน โดยมสถานศกษาในความรบผดชอบของตนเอง จำแนกตามหนวยงาน ยอมมผลใหการดำเนนนโยบายการศกษาของหนวยงานหนงสงผลกระทบตอการจดการศกษาของอกหนวยงานหนงอยางหลกเลยงไมไดเนองจากขอเสนอนโยบายของหนวยงานหนง ยอมเออประโยชนใหกบสถานศกษาในความ รบผดชอบซงนำมาซงขอเสนอนโยบายทมผลประโยชนทบซอน (conflictof interest) โดยรเทาไมถงการณ และกอใหเกดการบดเบอนกลไกตลาด และสรางความไดเปรยบเสยเปรยบระหวางสถานศกษาทจดการศกษาในระดบ/ประเภทการศกษาเดยวกน(distortion)และนำมาซงการผกขาดในตลาดบรการการศกษา ซงไมเปนผลดทงตอผเรยน ผจดการศกษา รฐ สงคมและประเทศชาต

การแยกบทบาทอำนาจหนาทระหวางผกำกบ (Regulator) กบผจดการศกษา (Provider)ออกจากกน เพอมใหเกดผลประโยชนทบซอนระหวางผกำกบกบผจดการศกษา และทำใหบทบาทของหนวยงานผกำกบกบหนวยงานผจดการศกษามความรบผดชอบตามบทบาทอำนาจหนาททชดเจนเพอความโปรงใสตรวจสอบไดและไมมผลประโยชนทบซอน

๑๐บทบาทของรฐในการกำกบนโยบายและแผนการศกษาใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายตามยทธศาสตร แนวทาง ภายใตแผนงาน/โครงการ/กจกรรม ทสงผลกระทบตอการยกระดบคณภาพและมาตรฐานการศกษา การเพมโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา การลดความแตกตางในคณภาพและมาตรฐานการศกษาระหวางสถานศกษา การเพมประสทธภาพการบรหารและการจดการฯลฯ

๑๑บทบาทของรฐในการกำกบการศกษาใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานขนตำ อาท มาตรฐานหลกสตร มาตรฐานการจดการเรยนการสอน มาตรฐานสถานศกษา (ไดแก ดานการบรหารจดการ การประกนคณภาพภายใน การประเมนคณภาพภายนอก มาตรฐานสมรรถนะวชาชพของผบรหารสถานศกษา คร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา) มาตรฐานการวดและประเมนผล ฯลฯ ภายใตกฎ ระเบยบ กตกา ขอบงคบ แนวปฏบต โดยไมเลอกปฏบต ระหวางสถานศกษาของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน สถานประกอบการ มลนธ วดสมาคมฯลฯ

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔16

๑๒บทบาทของรฐในการตรวจสอบ ตดตามและประเมนผลการจดการศกษา ทงดานผลการดำเนนงาน (Performance Audit) การบรหารจดการ (Management Audit) และการเงน(FinancialAudit)ทบรณาการและเชอมโยงกบมาตรฐานการศกษาแหงชาตระบบการประกนคณภาพภายในการประเมนคณภาพภายนอกและการตดตามประเมนผลของหนวยงานตางๆทเกยวของ

๑๓บทบาทของรฐในการสงเสรม สนบสนนใหเกดการแขงขนอยางเปนธรรมในการใหบรการ การศกษาทมคณภาพมาตรฐาน ไมวาจะเปนการจดการศกษาโดยรฐ องคกรปกครองสวน ทองถน เอกชน สถานประกอบการ มลนธ วด สมาคม เปนตน รวมทงการกำกบหรอ การแทรกแซงกลไกตลาดเพอใหเกดการแขงขนอยางเปนธรรม ผานมาตรการทางการคลง(มาตรการทางภาษ) และมาตรการทางการเงน (การจดสรรเงนผานดานอปทานหรอ สถานศกษา การจดสรรเงนผานดานอปสงคหรอตวผเรยน ในรปของทนการศกษา (Grants)การจดสรรเงนสมทบ (Matching Fund) การใหเงนกอตราดอกเบยตำ (Soft Loan)) โดยม ตวชวด(KeyPerformanceIndicator)ทงดานผลผลต(Output)ผลลพธ(Outcome)และ/หรอผลกระทบ (Impact) เพอกำกบการดำเนนงานของสถานศกษาใหเปนไปตามบทบาทอำนาจหนาทและภารกจ

๑๔บทบาทของรฐในการจดการศกษา ภายใตหลกการกระจายอำนาจไปสสถานศกษา เพอความเปนอสระคลองตวและสามารถตดสนใจเชงบรหารและจดการศกษาดวยคณภาพและมาตรฐานการศกษาทแสดงความรบผดชอบตอผเรยน

n รฐพงปฏบตตอสถานศกษา (ทงสถานศกษาของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน สถานประกอบการ องคกรเอกชน มลนธเปนตน)ภายใตกฎกตการะเบยบวธปฏบตทเปนมาตรฐานเดยวกน

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 17

๑๕อาท ภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชน สถานประกอบการ บคคล ครอบครวชมชนองคกรชมชนองคกรเอกชนองคกรวชาชพมลนธสถาบนศาสนาและสถาบนสงคมอนฯลฯ

๑๖สถานศกษาสามารถเรยกเกบคาเลาเรยนคาธรรมเนยมการเรยนคาบรการหรอสงอำนวยความสะดวกอนทสะทอนตนทน ในอตราทแตกตางกนตามคณภาพมาตรฐานของบรการการศกษาทใหแกผเรยน

๑๗อางแลว ตาม ๕ เพอใหภาคการศกษามทรพยากรเพยงพอในการจดการศกษาทมคณภาพมาตรฐาน ดวยความรบผดชอบตอผเรยน จากการมสวนรวมรบภาระคาใชจายในการไดรบบรการการศกษาทมคณภาพและสงอำนวยความสะดวกอนทผเรยนไดรบจากบรการทสถานศกษา จดใหแกผเรยน

๑๘ความยงยนและการดำรงอยของสถานศกษาตองเปนการแขงขนเพอใหไดมาซงคณภาพมาตรฐาน ประสทธภาพและประสทธผล ภายใตกลไกตลาดทกำกบของรฐ (RegulatedMarket)

n ทกภาคสวนของสงคม๑๕

ซงเปนผไดรบประโยชนทงทางตรงและทางออมจากการไดรบการศกษาของพลเมอง ตองมสวนรวมระดมทนและรวมรบภาระคาใชจายเพอการศกษา ผานการเสยภาษตามหลก ความสามารถในการจาย(AbilitytoPay)ซงเปนหนาทของพลเมองและการบรจาค รวมทงมสวนรวมรบภาระคาใชจายตามอตราคาเลาเรยน คาธรรมเนยมการเรยน คาบรการหรอสงอำนวยความสะดวกอนทไดรบ เกนกวาคณภาพมาตรฐานขนตำทรฐกำหนดตามอตราทสถานศกษาเรยกเกบ

๑๖ตามหลกประโยชนทไดรบ(BenefitPrinciple)

๑๗

n สถานศกษาตองบรหารและจดการศกษาทแสดงความรบผดชอบ (Accountability) ตอคณภาพและมาตรฐานของบรการการศกษาทใหแก ผเรยน ทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย(ไมตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนด)

๑๘

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔18

n รฐจะกำหนดกรอบทศทางการพฒนากำลงคน จำแนกตามระดบ/ประเภทการศกษา คณะ/สาขาวชา ทสนองตอบความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ เพอใชเปนกรอบในการสงเสรมสนบสนนทรพยากรและการเงนเพอการศกษา n หลกสตร กระบวนการจดการเรยนการสอน ตองมความ ยดหยน หลากหลาย สนองตอบความตองการของผเรยน ทงผทอยใน วยเรยน และผทอยในกำลงแรงงาน โดยไมจำกดเวลา สถานท และเปนไปเพอสรางคณลกษณะนสย/พฤตกรรมทพงประสงค ทกษะการเรยนรใน ศตววรษท ๒๑ องคความรทสำคญในศตวรรษท ๒๑ และทกษะการดำรงชวต รวมทงพฒนาทกษะ ความรความสามารถ และสมรรถนะในการปฏบตงาน ทผเรยนสามารถทดสอบ วดและประเมนผลลพธการเรยน(Learning Outcome) เพอสะสมหนวยการเรยน และเทยบโอน ทงการเรยนรผานการศกษาในระบบการศกษานอกระบบการศกษาตามอธยาศยและการเรยนรจากประสบการณการทำงานเพอยกระดบคณวฒตามกรอบคณวฒแหงชาต

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 19

๖. แนวทางการจดการศกษา (Means)

การบรหารและการจดการ n การกระจายอำนาจไปสสถานศกษาเพอความเปนอสระ

๑๙

คลองตวในการบรหารจดการทแสดงความรบผดชอบตอผเรยน๒๐

ภายใตการกำกบและการบรหารของคณะกรรมการสถานศกษาทมความรความสามารถ และการแบงบทบาทอำนาจหนาทและความรบผดชอบทชดเจนโดยใหสถานศกษาทมศกยภาพและความพรอมสามารถเปลยนสถานะเปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ n สถานศกษาทมสถานะเปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ จะมอสระและความคลองตวในการบรหารจดการดงน - การสรรหาและคดเลอกกรรมการสถานศกษา เปนอำนาจของหนวยงานท เปนเจาของสถานศกษา (Owner) หากกรรมการ สถานศกษาไมสามารถบรหารและจดการศกษาใหบรรลผลตามเปาหมายหนวยงานทเปนเจาของสถานศกษาตองรบผดชอบ - การสรรหาและคดเลอกผบรหารสถานศกษา เปนอำนาจของคณะกรรมการสถานศกษา หากผบรหารไมสามารถบรหารจดการใหบรรลผลตามเปาหมายกรรมการสถานศกษาตองรบผดชอบ

๑๙เมอกระจายอำนาจไปสสถานศกษา บทบาทอำนาจหนาทและความรบผดชอบในการจด การศกษาของหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาคตองลดลง และเพมบทบาทและอำนาจหนาทในการกำกบนโยบาย แผน มาตรฐาน สงเสรมสนบสนน ตดตามประเมนผล รวมทง สงเสรมการทำงานของกลไกตลาดใหมการแขงขนอยางเปนธรรม

๒๐สายงานการบงคบบญชาระหวางหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาคกบสถานศกษาทสนลงจะชวยลดความสญเปลาทเกดขนจากความไมมประสทธภาพในการบรหารจดการระหวางหนวยงาน

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔20

- การสรรหาและคดเลอกครและบคลากรทางการศกษา เปนอำนาจของผบรหารสถานศกษา หากครและบคลากรทางการศกษา ไมสามารถดำเนนงานใหบรรลผลตามเปาหมาย ผบรหารสถานศกษาตองรบผดชอบ n สถานศกษามหนาทรวบรวม บนทกขอมล และรายงานผล การพฒนาการศกษา ทบรณาการและเชอมโยงกบระบบการประกนคณภาพภายใน การประเมนคณภาพภายนอก

๒๑ ผานระบบเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสาร เพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจดานการบรหารจดการของสถานศกษา รวมทงการตดตามประเมนผล การกำหนดนโยบายและแผน การกำกบการจดการศกษา และการสงเสรมสนบสนนของหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาค รวมทงเปดเผยขอมลใหสาธารณชนไดรบทราบ ทงฝายผจดการศกษาและผรบบรการการศกษา

๒๒

ซงเปนชองทางหนงของการสงเสรมการทำงานของกลไกตลาดใหมประสทธภาพ

๒๑ประกอบดวย ผลการดำเนนงาน (Performance Audit) การบรหารจดการ (ManagementAudit)และการเงน(FinancialAudit)

๒๒ทงสถานศกษาและผเรยนสามารถรบรถงคณภาพและมาตรฐานของบรการการศกษา และราคาของบรการทสะทอนผานอตราคาเลาเรยน คาธรรมเนยมการเรยน คาบรการและสงอำนวยความสะดวกอนทผเรยนไดรบ และสถานศกษาเรยกเกบจากผเรยน ซงแตกตางกนตามคณภาพและบรการทไดรบ โดยผเรยน (ผปกครอง) เปนผตดสนใจเลอกเขาเรยนในสถานศกษาตามทตองการ

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 21

n การบรหารและจดการศกษาของสถานศกษา ใหผอำนวยการสถานศกษา (ครใหญ) เปนผบรหารจดการดานวชาการ

๒๓ สวนผจด

การศกษาเปนผบรหารและจดการดานบรหารทวไป๒๔

โดยมบคลากรสนบสนนเปนผดำเนนงานดานการบรหารจดการและการบรหารงานทวไป

๒๕

n รฐจะจดใหมสถาบนพฒนากรรมการสถานศกษาเพอทำหนาทอบรมและพฒนาผทจะทำหนาทกรรมการสถานศกษา และตองผานการประเมน เพอเปนหลกประกนวา กรรมการสถานศกษาสามารถกำกบบรหาร และจดการศกษาดวยคณภาพมาตรฐาน เกดประสทธภาพและประสทธผล

หลกสตร การจดการเรยนการสอน n สถานศกษาสามารถจดการศกษาและการเรยนร ทงการศกษาในระบบโรงเรยนการศกษานอกระบบโรงเรยนและการศกษาตามอธยาศยเพอใหบรการการศกษาและการเรยนรแกพลเมองทงผทอยในวยเรยนและผทอยในกำลงแรงงาน

๒๓อาท การกำหนดและพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน การทดสอบ วด ประเมนผล ผเรยน รวมทงการกำกบ ตดตามและประเมนผลการจดการเรยนการสอนของครใหเปนไปตามมาตรฐานและสงผลตอคณภาพของผเรยน

๒๔อาทการบรหารงานบคคลการเงนบญชและพสดการดแลบำรงรกษาครภณฑและสงกอสรางใหอยในสภาพทใชงานได รวมทงการบรหารงานทวไป ไดแก คาสาธารณปโภค สาธารณปการการรายงานผลการดำเนนงาน การกำกบดแลระบบการประกนคณภาพภายในทบรณาการและเชอมโยงกบการประเมนคณภาพภายนอก และการตดตามประมนผลของหนวยงานสวนกลางฯลฯ

๒๕สถานศกษาตองมจำนวนนกเรยนไมนอยกวาขนาดทเหมาะสม (optimum size) ทสะทอนประสทธภาพอนเกดจากการประหยดเนองจากขนาด(economyofscale)

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔22

n การพฒนาหลกสตรและการจดการเรยนการสอนของ สถานศกษาตองเชอมโยงกบตลาดแรงงาน ผานการพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน การวดและประเมนผล โดยความรวมมอระหวางสถานศกษาสถานประกอบการสมาคมวชาชพเพอผลตกำลงคนทมทกษะความรความสามารถ และสมรรถนะในการปฏบตงาน ตามกรอบคณวฒแหงชาต n ระบบการทดสอบ วดและประเมน ตองสามารถเทยบโอนผลลพธการเรยนร (Learning Outcome) ของผทผานการศกษาในระบบโรงเรยน การศกษานอกระบบโรงเรยน การศกษาตามอธยาศย และ การเรยนรจากประสบการณการทำงาน เพอสะสมหนวยการเรยน และ การเทยบโอนเพอยกระดบคณวฒตามหลกการของกรอบคณวฒแหงชาต

คร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา n สถาบนผลตครตองผลตบณฑตสาขาวชาชพครตามมาตรฐานหลกสตร

๒๖ และสอดคลองกบความตองการของสถานศกษา (สถานศกษา

ขนพนฐานและอาชวศกษา)

๒๖สถาบนผลตคร สถานศกษา และสมาคมวชาชพคร ตองรวมมอกนพฒนาหลกสตร การจด การเรยนการสอน ตามกรอบคณวฒแหงชาต เพอใหผสำเรจการศกษาวชาชพครมทกษะ ความรความสามารถ และสมรรถนะตามมาตรฐานวชาชพคร ทงดานการพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน และการวดและประเมนผลผเรยน มจตวญญาณของความเปนคร รวมทงสามารถจดการเรยนการสอนใหผเรยนมคณลกษณะนสย/พฤตกรรมทพงประสงค มทกษะการเรยนรในศตวรรษท๒๑ทกษะการดำรงชวตและมความเปนพลเมอง

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 23

n ระบบการคดเลอกเขาศกษาในวชาชพคร ตองเปนไปตามหลกเกณฑและคณสมบตทกำหนดเพอใหไดผเรยนทมศกยภาพและความสามารถตรงตามความตองการและมจตวญญาณของความเปนคร n การสรรหาคดเลอกและบรรจครใหม ใหเปลยนสถานะเปนพนกงานของรฐ ดวยระบบสญญาจาง และไดรบเงนเดอนคาตอบแทน รวมทงสทธประโยชนไมตำกวาการเปนขาราชการ n การดำรงตำแหนงผบรหารสถานศกษา ใหเปลยนมาเปนระบบการสรรหาและคดเลอกโดยกรรมการสถานศกษา ซงมวาระการดำรงตำแหนงไมเกน ๔ ป และมสทธไดรบการแตงตงเปนผบรหารสถานศกษาหากไดรบการคดเลอก หากพนวาระการดำรงตำแหนงหรอมไดอยในตำแหนงผบรหารสถานศกษาใหกลบมาเปนครผสอนเชนเดม n ระบบการพฒนาผบรหาร คร คณาจารยและบคลากรทาง การศกษา ตองเปนไปตามความตองการของผบรหาร คร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาและสามารถทดสอบวดและประเมนทกษะความรความสามารถ และสมรรถนะตามมาตรฐานวชาชพคร เพอยกระดบสมรรถนะของวชาชพครใหมคณภาพและมาตรฐานในระดบทสงขน n เงนเดอน คาตอบแทนของผบรหาร คร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา เปนไปตามผลงานและความสามารถ และมระบบสญญาจาง รวมทงสทธประโยชนตองไมนอยกวาทขาราชการไดรบ ซงมไดขนอยกบบญชเงนเดอนขาราชการ เพอใหสามารถเลอกครทเกงเขามาสอนหรอเลอกผบรหารทมความสามารถเขามาบรหาร

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔24

ระบบทรพยากรและการเงนเพอการศกษา n ปรบระบบการจดสรรเงนจากเดมทจดสรรผานดานอปทานหรอสถานศกษา ไปสดานอปสงคหรอตวผเรยน เพอใหรฐมเครองมอทางการเงนในการกำกบบทบาทภารกจและอำนาจหนาทของสถานศกษาใหบรรลเปาหมายตามยทธศาสตรชาต แผนการศกษาแหงชาต และ แผนพฒนาการศกษาแหงชาต ตลอดจนการผลตและพฒนากำลงคนท ตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ นอกเหนอจากการใชเครองมอทางการเงนผานดานอปทาน

๒๗

n ใหสถานศกษาสามารถเรยกเกบคาเลาเรยน คาธรรมเนยม การเรยนหรอคาบรการและสงอำนวยความสะดวกอนทใหกบผเรยน

๒๘,๒๙

ซงเกนกวาคณภาพและมาตรฐานขนตำทรฐกำหนด เพอใหผ เรยน (ผปกครอง) มสวนรวมระดมทนและสนองทนเพอการศกษา ตามหลกประโยชนทไดรบ(BenefitPrinciple)

๓๐

๒๗เพอใหการปฏรประบบการจดสรรเงนผานดานอปสงคเปนไปอยางราบรน จำเปนตองกำหนดแผนและขนตอนการเปลยนผานระบบการจดสรรเงนจากดานอปทานไปสดานอปสงค เพอมใหสถานศกษาไดรบผลกระทบ และเปนการเปดโอกาสใหสถานศกษาไดมระยะเวลาในการปรบประสทธภาพการบรหารจดการทคำนงถงคณภาพมาตรฐานประสทธภาพและประสทธผล

๒๘เนองจากผเรยนเปนผไดรบประโยชนจากบรการการศกษาทสถานศกษาจดใหแกผเรยน ซงเกนกวาคณภาพและมาตรฐานขนตำทรฐกำหนดผเรยนจงควรมสวนรวมรบภาระคาใชจายทเพมขนตามคณภาพและบรการทไดรบ เพอใหสถานศกษามแหลงเงนทนทเพยงพอสำหรบนำมาใชเพอการจดการศกษานอกเหนอจากเงนทไดรบการอดหนนจากรฐ เพอใหสถานศกษาสามารถดำรงอยและรกษาคณภาพและมาตรฐานใหคงอยในระดบเดมและดขนในอนาคต

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 25

๒๙ การศกษาภาคบงคบเปนบรการสาธารณะทรฐพงใหกบพลเมองตามสทธทบญญตในรฐธรรมนญ ซงพลเมองพงไดรบบรการการศกษาทมคณภาพและมาตรฐานไมตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนด โดยรฐใหการสนบสนนในรปของเงนอดหนนรายหวตามตวผเรยน ทสะทอนคณภาพมาตรฐานไมตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนด และตนทนประสทธภาพตอหนวยของการจดการศกษา อยางไรกตาม สถานศกษาสามารถใหบรการการศกษาทเกนกวามาตรฐาน ขนตำทรฐกำหนด และเกบคาเลาเรยน คาธรรมเนยมการเรยน คาบรการหรอสงอำนวยความสะดวกอนทใหแกผเรยนในอตราทสงกวาเงนอดหนนรายหวทรฐใหการอดหนน ซงผเรยนตองมสวนรวมรบภาระคาใชจายสวนเกนอนเนองจากการไดรบบรการทเกนกวาคณภาพและมาตรฐานขนตำทรฐกำหนด

สำหรบผเรยนทมศกยภาพและความสามารถในการเรยนแตขาดแคลนทนทรพยเนองจากเปนผดอยโอกาส/ยากจนสามารถรบทนการศกษาแบบใหเปลาจากทกภาคสวนของสงคมอาทบคคล (ผบรจาค) สถานประกอบการ ภาคเอกชน สถาบน/องคกรตาง ๆ ในสงคม นอกเหนอจากรฐและองคกรปกครองสวนทองถน ทพงใหการชวยเหลอเพอใหผเรยนเหลานนสามารถเขาถงบรการการศกษาทมคณภาพและมาตรฐาน เพอพฒนาขดความสามารถใหเตมตามศกยภาพทมอยในตวตนของแตละคนโดยไมมขอจำกดดานการเงน

สำหรบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย (สามญและอาชพ) แมจะมใชการศกษาภาคบงคบแตรฐกสามารถใหการสงเสรมสนบสนนในรปของเงนอดหนนรายหวตามตวผเรยนทสะทอนคณภาพมาตรฐานไมตำกวามาตรฐานขนตำทรฐกำหนด และตนทนประสทธภาพตอหนวยของการจดการศกษา ทงนสถานศกษาสามารถเกบคาเลาเรยน คาธรรมเนยมการเรยนคาบรการหรอสงอำนวยความสะดวกอนทใหแกผเรยนในอตราทสงกวาเงนอดหนนรายหวทรฐใหการอดหนนหากจดการศกษาทเกนกวาคณภาพมาตรฐานขนตำทรฐกำหนดซงผเรยนทดอยโอกาส/ยากจน แตมศกยภาพและความสามารถในการเรยน สามารถรบทนการศกษาแบบใหเปลาจากทกภาคสวนของสงคมนอกเหนอจากรฐและองคกรปกครองสวนทองถนเชนกน

สำหรบการศกษาระดบอดมศกษาและการอาชวศกษาทจดการศกษาสงกวาระดบมธยมศกษาตอนปลาย ซงเปนการศกษาทผเรยนไดประโยชนจากการไดรบการศกษามากกวาทสงคมสวนรวมไดรบ ผเรยนจงควรมสวนรวมรบภาระคาใชจายทสะทอนตนทน ซงรฐอาจใหการชวยเหลอผานการใหการอดหนนคาใชจายการศกษาเพอแบงเบาภาระของผเรยนอยางไรกตาม เพอใหผเรยนทมศกยภาพและความสามารถแตขาดแคลนทนทรพย สามารถเขาถงบรการการศกษาทมคณภาพและมาตรฐาน รฐจะใหการชวยเหลอผานกองทนเงนใหกยม ทผกกบรายไดในอนาคต ทผเรยนตองชำระคนในอตรากาวหนาตามความสามารถในการหา รายไดในอนาคตของผกยมเงนเมอมงานทำมรายไดถงเกณฑขนตำทกำหนด

๓๐ความแตกตางของคาเลาเรยน คาธรรมเนยมการเรยน หรอคาบรการและสงอำนวยความสะดวกอนทใหกบผเรยน ตองสะทอนคณภาพและมาตรฐานของบรการการศกษาทผเรยนพง ไดรบโดยมหนวยงานของรฐเปนผกำกบ

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔26

n ผ เรยนทมศกยภาพและความสามารถในการเรยน แตขาดแคลนทนทรพย รฐสามารถใหการชวยเหลอเปนทนการศกษา ผานกองทนเงนใหเปลาทตองดำเนนการจดตงขนในอนาคต เพอเปนคาใชจายสำหรบคาเลาเรยน คาธรรมเนยมการเรยน คาบรการและสงอำนวย ความสะดวกอนทสถานศกษาเรยกเกบจากผเรยน รวมทงคาใชจายใน การเรยน

๓๑ และคาใชจายในการครองชพระหวางเรยน

๓๒ ซงผเรยนจะได

รบทนการศกษาทแตกตางกนตามความตองการจำเปนของแตละบคคล๓๓

n สถานศกษาทเกบคาเลาเรยนเกนกวาเงนอดหนนรายหวทรฐใหตองแสดงใหเหนวาการบรหารและจดการศกษาของสถานศกษาสงผลตอคณภาพมาตรฐานของบรการการศกษาทผเรยนพงไดรบจากสถานศกษาเกนกวาคณภาพและมาตรฐานขนตำทรฐกำหนด n การศกษาระดบอดมศกษาเปนการศกษาสำหรบผทมศกยภาพและความสามารถ ซงประโยชนตกกบผเรยนมากกวาทสงคมสวนรวมไดรบผเรยนจงตองเปนผรบภาระคาใชจายในการเรยน โดยใหสถานศกษาเกบ

๓๑อาทคาเครองเขยนแบบเรยนหนงสอตำราอปกรณการเรยนคาเครองแบบเปนตน ๓๒อาทคาทพกคาพาหนะเดนทางคาอาหารเสรม(นม)คาอาหาร๓มอคาเสยโอกาสในการใช

แรงงานเดกของครอบครวเปนตน ๓๓รฐสามารถใชมาตรการทางภาษเปนเครองมอในการสงเสรมใหเกดการมสวนรวมในการระดม

ทนและการสนองทนเพอการศกษา จากบคคล ครอบครว ชมชน สถานประกอบการ ภาคเอกชน สถาบน/องคกรตาง ๆ ในสงคม ในการบรจาคเงนเพอเปนทนการศกษาแกผเรยน ทดอยโอกาส/ยากจน เพอใหผเรยนทมศกยภาพและความสามารถ แตขาดแคลนทนทรพย ไดรบการพฒนาขดความสามารถเตมตามศกยภาพทมอยในตวตนของแตละคน โดยไมม ขอจำกดดานการเงน

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 27

คาเลาเรยนตามตนทนของแตละสถานศกษา๓๔

และใหผเรยนเปนผรบภาระคาใชจายในการเรยน สำหรบผเรยนทมศกยภาพและความสามารถแตขาดแคลนทนทรพย สามารถกยมเงนจากกองทนเงนใหกยมทผกกบ รายไดในอนาคต เพอเปนคาเลาเรยน และชำระคนหลงสำเรจการศกษา มงานทำมรายไดถงเกณฑขนตำทกำหนด n สถานศกษาตองมสวนชวยเหลอผ เรยนทมศกยภาพและ ความสามารถในการเรยน แตขาดแคลนทนทรพย ใหสามารถเขาศกษาในสถานศกษาทมคณภาพมาตรฐาน โดยการสงเสรมใหผเรยนมงานทำระหวางเรยนผานการฝกงานในสถานศกษาการทำงานในสถานประกอบการ ทรวมฝกประสบการณการทำงานตามมาตรฐานวชาชพกบสถานศกษาเพอใหผเรยนมรายไดเปนคาใชจายในการเรยนและคาครองชพระหวางเรยนหรอใหทนการศกษาจากการระดมทนจากทกภาคสวนของสงคมนอกเหนอ จากการไดรบเงนกยมเพอการศกษาเพอเปนคาเลาเรยนจากรฐ

๓๔รฐสามารถใชเครองมอทางการเงนผานดานอปสงค โดยการใหเงนอดหนนเปนทนการศกษาเพอลดภาระคาใชจายในการเรยนของผเรยนสำหรบผเรยนในคณะ/สาขาวชาทตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ รวมทงสามารถกำกบการผลตและพฒนากำลงคนของสถาบนอดมศกษาใหเปนตามแผนยทธศาสตรชาต แผนผลตและพฒนากำลงคนของประเทศ

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔28

๗. ปจจย/เงอนไขความสำเรจ (Key Success Factors)

n เปลยนกระบวนทศนของการจดการศกษา จากการเปนผจด การศกษาโดยรฐ มาเปนการจดการศกษาโดยทกภาคสวนของสงคม ทมงการจดการศกษาเพอความเทาเทยมและทวถง (Inclusive Education)ตลอดจนการสงเสรมการเรยนรตลอดชวตสำหรบทกคน ซงสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาทยงยน(SustainableDevelopmentGoals) n ปรบระบบการบรหารจดการภาครฐใหเกดประสทธภาพ โดยสงเสรมการแขงขนอยางเปนธรรม ภายใตกลไกตลาดทกำกบโดยรฐ(RegulatedMarket) รวมทงกระจายอำนาจและความรบผดชอบไปสสถานศกษา เพอรกษาคณภาพมาตรฐาน และสามารถดำรงอยไดอยาง ยงยน n ระบบขอมลและสารสนเทศทบรณาการและเชอมโยงกบระบบการประกนคณภาพภายในและการประเมนคณภาพภายนอกผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ และการรายงานตอสาธารณชนจะเปนกลไกใน การสรางการรบรของผจดการศกษาและผเรยน เพอการปรบประสทธภาพการบรหารจดการ และความรบผดชอบตอผเรยน ผานระบบการกำกบตรวจสอบตดตามและประเมนผล

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 29

๘. ยทธศาสตร มาตรการ ตวชวด และหนวยงานรบผดชอบ

เพอใหแผนการศกษาแหงชาตไดรบการตอบสนองจากทกภาคสวน ของสงคม และนำไปสการปฏบตใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายตามเจตนารมณของแผนการศกษาแหงชาตจงไดกำหนดยทธศาสตรมาตรการตวชวด และหนวยงานรบผดชอบ โดยแบงระยะเวลาการดำเนนงานของแผนการศกษาเปน๓ระยะดงน ระยะแรก : เปนการวางระบบและกลไกการบรหารจดการ โดยการกำหนดแผนและขนตอนการเปลยนผาน (transition period) ภายใตแผนบรหารความเสยง (riskmanagement) รวมทงการเปลยนกระบวนทศน(paradigm/mindset)ของบคคลและหนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษา และการนำรองเพอเปนตวอยางของความสำเรจในการขยายผลตอในระยะทสอง ระยะทสอง : เปนการขบเคลอนและขยายผลตวอยางของความสำเรจใหครอบคลมทกกลมเปาหมาย ภายใตระบบและกลไกการบรหารจดการทเปลยนไป และแผนบรหารความเสยงทรองรบปญหา อปสรรค ทไมสามารถคาดการณลวงหนาได ระยะทสาม : เปนการตดตามและประเมนผลในเชงระบบและกลไกการบรหารจดการ เพอปรบปรงแกไข และวางแนวทางการบรหารจดการในลกษณะเชงพนท กลมเปาหมายทมความแตกตางกน และขยายผลใหครอบคลมทกพนท เพอใหเกดการขบเคลอนและนำไปสการปฏบตทเปนรปธรรมมผลผลตผลลพธทวดได

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 31

๑หมายถงสถานศกษาทจดการศกษาระดบกอนประถมศกษาประถมศกษามธยมศกษาตอนตนมธยมศกษาตอนปลาย(สามญและอาชพ)การอาชวศกษา(ปวส.–ปรญญาตร)และอดมศกษา ๒ระบบฐานขอมลและสารสนเทศของสถานศกษาตองมความถกตอง ครบถวน ตรงเวลา งายและสะดวกในการจดเกบและบนทกอยางเปนระบบ ไมสรางภาระกบสถานศกษาในการนำไปใช และเปนประโยชนตอสถานศกษาในการตดสนใจและบรหาร

จดการศกษาทงนตองสามารถรายงานผลการพฒนาการศกษาทงดานผลการดำเนนงาน(performanceaudit)การบรหารจดการ(managementaudit)และการเงน(financialaudit)

(ราง) ยทธศาสตร/แนวทางการพฒนาการศกษาตามแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔

สป.ศธ.สกศ.สพฐ.สอศ.สกอ.ทส.สธ.พม.สถานศกษา

สกศ.สป.ศธ.ทส.สธ.พม.

สพฐ.อปท.สช.

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๑) ยทธศาสตรการบรหารจดการระบบขอมลและสารสนเทศเพอการศกษา ๑.๑) ออกแบบและพฒนาโครงสรางระบบขอมลและสารสนเทศทบรณาการและ ● มโครงสรางระบบขอมลสารสนเทศ n - - เชอมโยงระหวางหนวยงานสวนกลางหนวยงานสวนภมภาคและสถานศกษา๑ ทบรณาการเชอมโยงมความถกตองภายในหนวยงานและระหวางหนวยงานเพอการกำกบตดตามประเมนผลการบรหาร รวดเรวทนเวลาและเขาถงไดตลอดเวลาจดการและการตดสนใจเชงนโยบายของผบรหาร ๑.๒) พฒนาระบบฐานขอมลและสารสนเทศทบรณาการและเชอมโยงกบระบบ ● จำนวนสถานศกษาทมระบบขอมล n n n การประกนคณภาพภายในการประเมนคณภาพภายนอกการตดตามประเมนผล และสารสนเทศทครบถวนถกตองและของหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาค๒ สามารถเขาถงได ๑.๓)เตรยมการจดตงหนวยงานกลางดานการบรหารและการจดการระบบขอมล ● แผนและขนตอนการจดตง n และสารสนเทศแบบบรณาการตลอดทกชวงวยของทกหนวยงาน หนวยงานกลาง ● รางกฎหมายจดตงหนวยงานกลาง ๒) ยทธศาสตรการเพมประสทธภาพการบรหารจดการระดบสถานศกษา ๒.๑) จดทำแผนทตงสถานศกษาขนพนฐาน(สงกดสพฐ.สช.และอปท.)โดยใช ● แผนขนตอนการควบรวมหรอ n - - ระบบGISเพอกำหนดจำนวนและทตงสถานศกษาทเหมาะสมสอดคลองกบ เลกสถานศกษาความตองการของผเรยน ๒.๒)จดทำแผนและขนตอนการควบรวมหรอเลกสถานศกษาขนพนฐาน(สงกดสพฐ.และอปท.)ทไมมประสทธภาพ

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔32

๓หลกเกณฑการพจารณาจดกลมสถานศกษาตามศกยภาพและความพรอม จะพจารณาจากความพรอมของสถานศกษาดานการบรหารจดการ (การบรหารงานบคคล งบประมาณ วชาการ บรหารทวไป) ความพรอมดานบคลากร รวมทง

ขดความสามารถในการระดมทรพยากรและระบบธรรมาภบาลของสถานศกษา ๔แบงสถานศกษาเปน๔กลม ไดแก ๑) กลมสถานศกษาทมศกยภาพและความพรอม๒) กลมสถานศกษาทมความพรอมแตขาดศกยภาพ๓) กลมสถานศกษาทขาดศกยภาพและความพรอม๔) กลมสถานศกษาขนาดเลกในพนทหางไกลทรกนดาร

การคมนาคมไมสะดวก ๕เครองมอทางการเงนผานดานอปทาน ไดแก การสนบสนนงบประมาณดานโครงสรางพนฐาน การพฒนาคณาจารยและบคลากรทางการศกษา การวจยและพฒนาในสาขาวชาทสถาบนมความเชยวชาญ เพอสรางความเปนเลศ หรอสาขาวชา

ทตอบสนองความตองการของประเทศ ควบคกบการลดงบประมาณสนบสนนการผลตกำลงคนในสาขาวชาทเกนความตองการตามแผนการลด/เลกการผลตกำลงคน ระยะ ๕ ป (ยกเวนสาขาวชาทไมเปนทตองการของตลาด แตเปนความตองการ

ของสถาบนการศกษาเพอการดำรงอยในศาสตร/สาขาวชาใหคงอยตอไป)เครองมอทางการเงนผานดานอปสงคไดแกกองทนเงนใหกยมทผกกบรายไดในอนาคต(กรอ.)การจดสรรเงนอดหนนรายหวตามตวผเรยน

สพฐ.

สอศ.สกอ.สถานศกษา

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๒.๓)แบงกลมสถานศกษาขนพนฐาน(สงกดสพฐ.และอปท.)ตามศกยภาพ ● จำนวนสถานศกษาทไดรบการพฒนา n n n และความพรอม๓๔เพอพฒนาและลดความแตกตางของคณภาพและมาตรฐาน คณภาพและมาตรฐาน(สถานศกษาระหวางสถานศกษา กลมท๒–๔) - สถานศกษากลมท๑ใหเปลยนสถานะเปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ ● จำนวนสถานศกษาทผานเกณฑ n n n เพอความเปนอสระคลองตวในการบรหารจดการ คณภาพและมาตรฐานตามทกำหนด - สงเสรมสนบสนนและพฒนาศกยภาพสถานศกษากลมท๒ ● จำนวนสถานศกษาทเปลยนสถานะ n n n เพอรองรบการเปลยนสถานะเปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ เปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ - ปรบประสทธภาพการบรหารจดการสถานศกษากลมท๓ตามแผนและ ● จำนวนสถานศกษาทควบรวม n n n ขนตอนการควบรวมเลกและเปลยนสถานะเปนแหลงเรยนรของชมชน หรอเลกสถานศกษา - สงเสรมสนบสนนและพฒนาคณภาพและมาตรฐานสถานศกษากลมท๔ ● จำนวนสถานศกษาทเปลยน n n n โดยอาศยนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการจดการเรยนการสอนและรปแบบ/ เปนแหลงเรยนรของชมชนกระบวนการเรยนการสอนทสอดคลองกบบรบทของพนท ๒.๔) สงเสรมสนบสนนใหสถาบนการศกษา(สถาบนอาชวศกษา/สถาบนอดมศกษา) ● ยทธศาสตรแนวทาง/เครองมอ n n ผลตและพฒนากำลงคนในสาขาทสถาบนฯมความเชยวชาญและลด/เลกการผลต ทางการเงนผานดานอปสงคและอปทานในสาขาทสถาบนฯขาดความพรอม/ผลตไมสอดคลองกบความตองการของ ในการกำกบการดำเนนงานของสถาบนตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศเพอใหสถาบนมขนาดและจำนวนการผลต การศกษาใหสอดคลองและสนองตอบทสอดคลองกบจำนวนผเรยนทมแนวโนมลดลงผานมาตรการทางการเงน ความตองการของประเทศโดยมแผนการปรบประสทธภาพการบรหารจดการระยะ๕–๑๐ป๕

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 33

๖รฐสามารถใชกองทนเงนใหกยมทผกกบรายไดในอนาคต (กรอ.) (Income Contingent Loan :ICL) ซงเปนเครองมอทางการเงนผานดานอปสงค ในการกำกบการผลตกำลงคนของประเทศใหสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานและ

การพฒนาประเทศ ซงมาทดแทนกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) ทมวตถประสงคดานสงคม (การชวยเหลอผเรยนทดอยโอกาส/ยากจนใหสามารถเขาถงการศกษาในระดบอดมศกษา) ซงตางจากกองทน กรอ. ซงมวตถประสงคดานการเงน

นอกเหนอจากวตถประสงคดานสงคมเพอใหเปนกองทนของสงคมทมความยงยนและดำรงอยไดโดยไมสรางภาระกบรฐ ๗หมายถงสถานศกษาทกระดบ/ประเภทการศกษา

สกศ.สกอ.สถานศกษา

กระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๒.๕) สงเสรมสนบสนนใหสถานศกษา(ระดบอดมศกษา)ทงของรฐและเอกชน ● การปรบประสทธภาพการบรหาร n n - เขามามสวนรวมในการจดการศกษาโดยอาศยกลไกทางการเงนดานอปสงค จดการกองทนจากกองทนกยศ.(demandsidefinancing)ผานกองทนเงนใหกยมทผกกบรายไดในอนาคต๖ มาเปนกองทนกรอ. ● จำนวนนกศกษาทกยมเงนจาก n n n กองทนเงนใหกยมทผกกบรายได ในอนาคตจำแนกตามสาขาวชา ตามแผนความตองการกำลงคนระยะ๕ป ๒.๖) ผลกดนใหมการจดตงสถาบนพฒนากรรมการเพอใหอบรมและพฒนา ● รางกฎหมายผานความเหนชอบ n - - ผททำหนาทกรรมการสถานศกษา๗ใหมความรความเขาใจในบทบาทอำนาจหนาท จากครม.และผานกระบวนการนตบญญตและความรบผดชอบทโปรงใสและตรวจสอบได เพอประกาศใช ๒.๗) สถาบนพฒนากรรมการสามารถดำเนนงานตามบทบาทและอำนาจหนาท ● จำนวนบคคลทเขารบการอบรม n n n ในการพฒนาบคคลทสามารถทำหนาทกรรมการสถานศกษา และพฒนา ● จำนวนบคคลทผานการอบรม n n n และพฒนา ๓) ยทธศาสตรการกระจายอำนาจไปสสถานศกษา ๓.๑)ปรบโครงสรางการบรหารราชการสวนกลางสวนภมภาคและสถานศกษา ● การจดโครงสรางการบรหาร n - - ตามแนวทางการกระจายอำนาจไปสสถานศกษา ราชการสวนกลางสวนภมภาคและ ๓.๒)ปรบบทบาทของหนวยงานสวนกลางหนวยงานสวนภมภาคใหทำหนาท สถานศกษาสอดคลองกบแนวทางเปนผกำกบนโยบายแผนมาตรฐานตดตามประเมนผลสงเสรมสนบสนนและ การกระจายอำนาจไปสสถานศกษากระจายอำนาจใหสถานศกษาทำหนาทเปนผจดการศกษา ๓.๓)จดทำคมอการดำเนนงานตามบทบาทอำนาจหนาทและความรบผดชอบ ● คมอและแนวทางการดำเนนงาน n - - ของแตละหนวยงาน ของหนวยงานภายใตโครงสรางใหม

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔34

๘รอยละของความสำเรจในการปรบเขาสโครงสรางใหม

กระทรวงศกษาธการ

สกศ.

สกศ.คณะกรรมการตามกฎหมาย

สกอ.สอศ.

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๓.๔) เตรยมความพรอมของหนวยงานและบคลากร(หนวยงานสวนกลาง ● จำนวนหนวยงาน/บคลากรทไดรบ - n n สวนภมภาคและสถานศกษา)เพอรองรบบทบาทและอำนาจหนาททเปลยนไป การพฒนาและเตรยมความพรอม ● ระดบความสำเรจในการปรบบทบาท รอยละ๘ n n และอำนาจหนาทของหนวยงานตาม โครงสรางใหม ๓.๕) ผลกดนรางกฎหมายการจดตงสถานศกษานตบคคลในกำกบรวมทงปรบปรง ● รางกฎหมายผานความเหนชอบ n - - แกไขกฎหมายทเกยวของ จากครม.และผานกระบวนการนตบญญต เพอประกาศใช ๓.๖)กำหนดหลกเกณฑคณสมบตเงอนไขและวธการประเมนความพรอมของ ● หลกเกณฑเงอนไขคณสมบต - - -สถานศกษาของรฐในการเปลยนสถานะเปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ และวธการประเมนความพรอมของ(ความพรอมดานวชาการการบรหารงานบคคลการบรหารทวไปและการเงน) สถานศกษาผานการพจารณาและ ออกเปนกฎกระทรวง ● จำนวนสถานศกษาทผานเกณฑ n n n ประเมนความพรอมและเปลยนสถานะ เปนสถานศกษานตบคคลในกำกบ ๓.๗) ผลกดนรางพ.ร.บ.การอดมศกษาพ.ศ.….และพ.ร.บ.การอาชวศกษา ● รางพ.ร.บ.การอดมศกษา n - - พ.ศ.….เพอใหรฐมเครองมอ/กลไกในการกำกบสถาบนอดมศกษาและสถาบน พ.ศ.….และพ.ร.บ.การอาชวศกษาการอาชวศกษาใหดำเนนบทบาทภารกจอำนาจหนาทและความรบผดชอบตาม พ.ศ.….ผานกระบวนการนตบญญตแผนพฒนาอดมศกษาระยะยาวแผนการศกษาแหงชาตและแผนพฒนาการศกษาแหงชาต และมผลบงคบใช ๓.๘) สงเสรมสนบสนนสถาบนการศกษา(สถาบนอาชวศกษาและ ● จำนวนสถาบนการศกษาทสามารถ n n n สถาบนอดมศกษา)ทมศกยภาพและความพรอมใหเปลยนสถานะเปนสถาบนการศกษา เปลยนสถานะเปนสถาบนการศกษาในกำกบทแสดงความรบผดรบชอบตอผเรยนตามหลกธรรมาภบาล ในกำกบ ๓.๙)ปรบปรงแกไขกฎหมายสถาบนอดมศกษาในกำกบใหเปนสถาบนฯ ● จำนวนสถาบนอดมศกษาในกำกบ n n n ทแสดงความรบผดรบชอบตอผเรยนตามหลกธรรมาภบาล ทไดรบการแกไข

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 35

๙การจดการศกษาเปนของสงคมทพลเมองไดรบประโยชนจากการศกษา รฐมไดเปนผรบผดชอบการจดการศกษา รฐมหนาทจดการใหมบรการการศกษาทมคณภาพมาตรฐาน และเพยงพอกบความตองการของพลเมอง รฐสามารถจดการศกษาไดใน

ฐานะเปนตวอยางหรอตนแบบสถานศกษาทด หรอจดการศกษาใหกบกลมเปาหมายหรอพนททตลาดมความตองการแตไมมผจดการศกษา หรอหากรฐจะเปนผจดการศกษาเสยเอง สถานศกษาของรฐกตองแขงขนกบสถานศกษาของชมชน เอกชน

หรอสถาบน/องคกรตางๆในสงคมดวยกฎกตกาทเปนมาตรฐานเดยวกน ๑๐สถานศกษาพนธะสญญาเปนสถานศกษาทมสถานะเปนนตบคคลมอสระและความคลองตวในการบรหารจดการ สามารถคดเลอกผเรยนเขาศกษาในสถานศกษาตามทสถานศกษาตองการและเรยกเกบคาเลาเรยนตามตนทนของแตละสถานศกษา

โดยรฐใหการอดหนน ชวยเหลอ เฉพาะผเรยนทดอยโอกาส/ยากจนทสามารถเขาเรยนในสถานศกษาพนธะสญญา ตามอตราคาเลาเรยนทสถานศกษาเรยกเกบ การดำรงอยของสถานศกษาขนอยคณภาพมาตรฐาน และประสทธภาพในการบรหาร

จดการ ๑๑ทงการศกษาในระบบการศกษานอกระบบการศกษาตามอธยาศยซงครอบคลมกลมเปาหมายผเรยนปกตผเรยนดอยโอกาส/ยากจนผพการผมความสามารถพเศษรวมทงกลมชนตางภาษาวฒนธรรม

กระทรวงศกษาธการ

หนวยงานทกำกบการจดการศกษา

สกศ.สพฐ.สช.สอศ.

สกศ.สช.กค.สงป.

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๔) ยทธศาสตรการสงเสรมการมสวนรวมจากทกภาคสวนของสงคม ๔.๑)เปลยนบทบาทของรฐในการเปนผจดการศกษาเปนหลกมาเปนผกำกบ๙ ● การปรบปรงแกไขกฎหมาย n - - นโยบายแผนมาตรฐานตดตามประเมนผลสงเสรมสนบสนน กฎระเบยบวธปฏบต ๔.๒)ปฏบตตอผจดการศกษา(สถานศกษา)ภายใตกฎกตกาทเปนมาตรฐาน ● การเตรยมความพรอมของบคลากร n - - เดยวกนโดยไมเลอกปฏบตอาทการยกเวนการเกบภาษโรงเรอนสำหรบ และแนวการปฏบตตอสถานศกษาสถานศกษาเอกชนเปนตน ทเปนมาตรฐาน ● จำนวนกฎหมายกฎระเบยบ n - - วธปฏบตทไดรบการปรบปรงแกไข ทงของรฐและเอกชน ๔.๓)ปรบระบบการจดสรรเงนอดหนนรายหวของรฐและเอกชนทสะทอน ● ศกษาวจยรปแบบการคำนวณ n n - คณภาพมาตรฐานประสทธภาพประสทธผลตามความแตกตางของคณลกษณะ ตนทนประสทธภาพตอหนวยของการจดสถานศกษาและคณลกษณะของผเรยนดวยความเปนธรรม การศกษาทสะทอนความแตกตางของ คณภาพมาตรฐานและคณลกษณะ สถานศกษาและผเรยนดวย ๔.๔)สงเสรมสนบสนนใหสถานศกษาเอกชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา ● จำนวนสถานศกษาเอกชน n n n โดยการเขารวมโครงการสถานศกษาพนธะสญญา(CharteredSchool)๑๐หรอ ทเขารวมโครงการฯการใหสมปทาน(Privatization)แกภาคเอกชนทมศกยภาพและความพรอม ● จำนวนสถานศกษาของรฐ - n n ในการเขามาบรหารและจดการศกษา๑๑ ทสมปทานใหภาคเอกชนเขามาบรหาร และจดการศกษา

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔36

๑๒ไดแก ๑)สถานศกษาตองมจำนวนนกเรยนไมนอยกวา ๓๐๐ คน จงจะมผบรหารสถานศกษาได ๑ คน หากสถานศกษาใดมจำนวนนกเรยนไมถง ๓๐๐ คน ผบรหารสถานศกษาตองรบผดชอบดแลสถานศกษาในพนทใกลเคยง เพอใหมจำนวนนกเรยน

เปนไปตามเกณฑ(ยกเวนสถานศกษาขนาดเลกทตงในพนทหางไกลทรกนดารการคมนาคมไมสะดวก) ๒)หนวยงานทกำกบดแลสถานศกษา มอำนาจในการสรรหา คดเลอก แตงตง และถอดถอนคณะกรรมการสถานศกษา หากคณะกรรมการสถานศกษาไมสามารถกำกบการบรหารและการดำเนนงานของผบรหารสถานศกษา คณะกรรมการ

สถานศกษาตองรบผดชอบ ๓)คณะกรรมการสถานศกษา (ผานการอบรมและพฒนาจากสถาบนพฒนากรรมการ) มอำนาจในการสรรหา คดเลอก แตงตง และถอดถอน ผบรหารสถานศกษา หากผบรหารสถานศกษาไมสามารถบรหารและจดการศกษาใหเปนไปตาม

พนธะสญญา/ขอตกลงคณะกรรมการสถานศกษาตองรบผดชอบ ๔)ผบรหารสถานศกษามอำนาจในการสรรหาคดเลอกแตงตงและถอดถอนครในสถานศกษาหากครไมสามารถสอนนกเรยนหรอขาดความรบผดชอบผบรหารสถานศกษาตองรบผดชอบ ๕)คณะกรรมการสถานศกษามวาระการดำรงตำแหนงหากพนวาระสามารถกลบเขามาดำรงตำแหนงไดหากไดรบการคดเลอก ๖)ผบรหารสถานศกษามวาระการดำรงตำแหนงหากพนวาระตองกลบไปเปนครผสอนตามเดมและสามารถกลบเขามาดำรงตำแหนงไดหากไดรบการคดเลอก ๗)อตราเงนเดอนคาตอบแทนของผบรหารและครในสถานศกษาเปนไปตามผลงานความสามารถ ๘)บทบาทอำนาจหนาทและความรบผดชอบของผบรหารสถานศกษาเปนไปตามขอตกลง/พนธะสญญาและธรรมนญสถานศกษา(Chater) ๙)ตำแหนงผบรหารทเกษยณลาออกพนจากตำแหนงใหยบเลกเพอใหสอดคลองกบแผนและขนตอนการควบรวมเลกสถานศกษา ๑๐)ตำแหนงครทเกษยณลาออกพนจากตำแหนง ใหเปลยนเปนพนกงานราชการ (ไดรบคาตอบแทนทสง (รวมสทธประโยชนและสวสดการทไมนอยกวาขาราชการ) การเขา - ออกจากตำแหนงมความยดหยนและคลองตว คาตอบแทนเปนไปตาม

ผลงานและความสามารถโดยมสญญาจาง)ทงนใหเรมดำเนนการกบครและบคลากรทางการศกษาทบรรจใหมรวมทงใหสทธแกผบรหารครและบคลากรทางการศกษาในปจจบนสามารถเปลยนสถานะมาเปนพนกงานราชการไดตามความสมครใจ ๑๑)ตำแหนงผบรหารสถานศกษาโรงเรยนขนาดเลก(ตำกวา๑๒๐คน)เมอผบรหารเกษยณลาออกหรอโอนใหตดอตราตำแหนงยกเวนโรงเรยนขนาดเลกในพนทหางไกลทรกนดารการคมนาคมไมสะดวก ๑๒)ปรบโครงสรางเงนเดอนและคาตอบแทนพนกงานราชการทบรรจเปนครหรอบคลากรทางการศกษาใหสงขนกวาอตราเงนเดอนขาราชการ๑.๗เทาเพอจงใจใหคนเกงคนดเขามาเปนครและบคลากรทางการศกษา

ศธ.มท.กต.กค.สตช.

กระทรวงศกษาธการ

สกอ.

กระทรวงศกษาธการ

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๔.๕)พฒนาระบบและเตรยมความพรอมการจดตงหนวยงานเฉพาะดานสำหรบ ● มการจดตงหนวยงานเฉพาะ n - - การจางครอาจารยนกวจยชาวตางประเทศเพอทำหนาทเปนคร/อาจารย (OneStopService)เพอทำหนาทนกวจยในสถานศกษาเพอรองรบการเปดเสรบรการการศกษาและการเปนศนยกลาง ใหบรการและอำนวยความสะดวกกบดานการศกษาของภมภาค ชาวตางประเทศทเขามาเปนคร/อาจารย นกวจยในสถานศกษา ๕) ยทธศาสตรการปรบระบบและกลไกการบรหารงานบคคล ๕.๑)กำหนดแผนความตองการการผลตครใหมการพฒนาครประจำการ ● แผนความตองการการผลตคร n - - จำแนกตามสาขาวชาทขาดแคลนและการพฒนาผบรหารสถานศกษา และแผนความตองการพฒนาครประจำการ และผบรหาร ๕.๒)กำหนดหลกเกณฑคณสมบตของสถาบนการศกษาทมความพรอมในการผลต ● หลกเกณฑคณสมบตของ n - บณฑตสาขาครศาสตร/ศกษาศาสตรจำแนกตามสาขาวชาทตองการ สถาบนการศกษาทมความพรอม ๕.๓)ปรบปรงแกไขกฎหมายทเกยวของกบระบบการบรหารงานบคคลของคร ● จำนวนกฎหมายกฎระเบยบ n n n ผบรหารและบคลากรทางการศกษา๑๒ ประกาศทไดรบการปรบปรงแกไข

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 37

๑๓โดยเฉพาะสาขาวชาทขาดแคลนไดแกวชาคณตศาสตรวทยาศาสตรภาษาองกฤษและครชางเปนตน

กระทรวงศกษาธการสกอ.สถานศกษา

กระทรวงศกษาธการ

สกอ.สถานศกษา

สกศ.สพฐ.สอศ.สกอ.

สถานศกษา

สกศ.สป.ศธ.

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๕.๔)พฒนาครประจำการใหมทกษะความรความสามารถและสมรรถนะ ● จำนวนครประจำการทไดรบ n n n ในการจดการเรยนการสอน๑๓รวมทงทกษะการคดวเคราะหสงเคราะห การพฒนาและผานการประเมนมาตรฐานและมความเปนพลเมองใหแกนกเรยน สมรรถนะวชาชพ ๕.๕)พฒนาผบรหารสถานศกษาใหสามารถบรหารและจดการศกษาทงดานบคลากร ● จำนวนผบรหารทไดรบการพฒนา n n n งบประมาณและการเงนการบรหารจดการทมงคณภาพมาตรฐานและประสทธภาพ และผานการประเมนมาตรฐานสมรรถนะของการจดการศกษา วชาชพ ๕.๖)การรบนกศกษาเขาใหมในคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรใหเปนระบบจำกด ● จำนวนความตองการการผลตคร n n n รบตามความตองการของสถานศกษาโดยผทสำเรจการศกษาจะไดรบการบรรจ จำแนกตามสาขาวชาทสอนและเขาเปนครดวยระบบสญญาจางและไดรบคาตอบแทนในอตราสง(เชนเดยวกบ สถานศกษาทตอบรบการบรรจเปนวชาชพแพทยวศวกรผสอบบญชเปนตน) พนกงานหลงสำเรจการศกษา ๖) ยทธศาสตรการปฏรประบบทรพยากรและการเงนเพอการศกษา ๖.๑)ปรบเปลยนระบบการจดสรรเงนจากเดมทจดสรรผานดานอปทานหรอ ● ผมอำนาจในการตดสนใจเหนชอบ n - - สถานศกษา(SupplySideFinancing)มาเปนการจดสรรผานดานอปสงคหรอตวผเรยน หลกการและแนวคดการปฏรประบบ(DemandSideFinancing)ในสดสวนทเหมาะสม การเงนเพอการศกษา ๖.๒)กำหนดแผนและขนตอนการเปลยนผานระบบการจดสรรเงนเพอการศกษา ● มหนวยงานชวคราวทจดตงขนมา n - - เพอมใหสถานศกษาไดรบผลกระทบจากการเปลยนระบบการจดสรรเงนและให เพอออกแบบและวางระบบการเปลยนผานสถานศกษาไดรบการพฒนาและปรบปรงประสทธภาพทแสดงความรบผดและรบชอบ การจดสรรเงนเพอการศกษาตอการตดสนใจเชงบรหารจดการ ๖.๓)ทดลองนำรองการเปลยนผานระบบการจดสรรเงนเพอการศกษา ● จำนวนสถานศกษาทสามารถปรบ n n n จากดานอปทานไปสดานอปสงค เขาสระบบการจดสรรเงนผานดานอปสงค ๖.๔) สนบสนนการจดตงกองทนเงนใหเปลาสำหรบผเรยนทดอยโอกาส/ยากจน ● รางกฎหมายจดตงกองทน n - - ใหสามารถเขาถงการศกษาทมคณภาพมาตรฐานเพอพฒนาขดความสามารถทมอย เงนใหเปลาผานกระบวนการนตบญญตในตวตนใหเตมตามศกยภาพ และประกาศใช ● หลกเกณฑคณสมบตและเงอนไข n - - ของผทมสทธไดรบทนการศกษา ● จำนวนผเรยนทไดรบทนการศกษา n n n

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔38

๑๔เปนหนวยงานบรหารจดการทรพยากรและการเงนเพอการศกษามหนาท ๑) เสนอนโยบายและแนวทางการระดมทนเพอการศกษา๒) ออกแบบและพฒนาเครองมอทางการเงนผานดานอปสงคและอปทาน เพอกำกบการดำเนนงานของสถานศกษา

ใหบรรลผลตามวตถประสงคและเปาหมายของแผนการศกษาแหงชาตแผนพฒนาการศกษาแหงชาต๓)กำกบตดตามและประเมนประสทธภาพการใชทรพยากรและการเงนเพอการศกษา๔)ออกแบบระบบกลไกการเปลยนผานระบบการสนองทน

จากดานอปทานไปสดานอปสงครวมทงปรบปรงแนวทางการสนองทนเพอการศกษาเพอใหการเปลยนผานสามารถดำเนนไปไดอยางราบรน ๑๕มสำนกงานฯททำหนาทบรหารและจดการทรพยากรและการเงนเพอการศกษา

สกศ.กค.สงป.มท.

สพฐ.สอศ.สกอ.

สพฐ.สอศ.สกอ.

สกศ.

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๖.๕)ออกแบบและพฒนาระบบทรพยากรและการเงนเพอการศกษาระหวาง ● ระบบและกลไกการระดมทน n n - หนวยงานสวนกลางองคกรปกครองสวนทองถนและทกภาคสวนของสงคม การจดสรรเงนทนและการบรหารจดการตามหลกความสามารถในการจาย(AbilitytoPay)และหลกประโยชนทไดรบ ทรพยากรและการเงนเพอการศกษา(BenefitPrinciple) ระหวางหนวยงานสวนกลาง องคกรปกครองสวนทองถน และทกภาคสวนของสงคม ๖.๖)ออกแบบและพฒนาระบบบญชสถานศกษาตามเกณฑคงคาง ● มระบบบญชสถานศกษาตามเกณฑ n - - เพอการรายงานการเงน คงคางเพอการรายงานดานการเงน ของสถานศกษา ● สถานศกษาทมระบบบญช - n n ตามเกณฑคงคาง ๖.๗)ผลกดนใหสถานศกษาตองมระบบบญชตามเกณฑคงคางเพอการรายงาน ● จำนวนสถานศกษาทมระบบบญช n n n การเงนและแสดงความรบผดชอบทตรวจสอบได ตามเกณฑคงคางทสามารถรายงานผล ดานการเงนทถกตอง ๖.๘)ผลกดนใหมการจดตงสำนกงานบรหารจดการทรพยากรและการเงน ● ผมอำนาจตดสนใจเหนชอบ n - - เพอการศกษา๑๔ หลกการและแนวคด ● รางกฎหมายผานกระบวนการ n - - นตบญญตและประกาศใช๑๕

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 39

๑๖ทสอดคลองกบความตองการของสถานศกษาสถานประกอบการและสมาคมวชาชพทเปนมาตรฐานกลาง/มาตรฐานขนตำซงสะทอนทกษะความรความสามารถคณลกษณะทพงประสงคและสมรรถนะในการปฏบตงานตามกรอบคณวฒแหงชาต

หนวยงานททำหนาทกำกบคณภาพและมาตรฐานหลกสตร

การจดการเรยนการสอนและการวดและประเมนผลสถานศกษาสมาคมวชาชพ

สถานประกอบการกระทรวงแรงงาน

สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคาแหงประเทศไทย

หนวยงานททำหนาทกำกบคณภาพและมาตรฐานหลกสตร

การจดการเรยนการสอนและการวดและประเมนผล

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๗) ยทธศาสตรการพฒนาหลกสตร กระบวนการจดการเรยนการสอน การวดและประเมนผลผเรยน ๗.๑)ปรบหลกสตรกระบวนการจดการเรยนการสอนใหมความยดหยนหลากหลาย ● การศกษาวเคราะหความเปนไปได n - - สนองตอบความตองการของผเรยนทงผทอยในวยเรยนและผทอยในกำลงแรงงาน ในการจดตงหนวยงานเฉพาะ ๗.๒)กำหนดมาตรฐานหลกสตรตามระดบชวงชนและมาตรฐานสมรรถนะ ● ดำเนนการจดตงหนวยงาน n - - วชาชพ๑๖เพอการจดกระบวนการเรยนการสอนของสถานศกษาและการฝกปฏบต เฉพาะดานฯในสถานประกอบการ ● จำนวนสถานศกษาทจดการเรยน n n n ๗.๓) พฒนาระบบการวดและประเมนผลลพธการเรยนร(LearningOutcome) การสอนตามมาตรฐานหลกสตร/ของผเรยนทงทไดจากการเรยนรผานการศกษาในระบบการศกษานอกระบบ มาตรฐานสมรรถนะวชาชพและการศกษาตามอธยาศยรวมทงประสบการณจากการปฏบตเพอยกระดบคณวฒ ● จำนวนสถานประกอบการทจด n n n ของผเรยนโดยอาศยระบบและกลไกการสะสมหนวยการเรยนและการเทยบโอน การฝกประสบการณตามมาตรฐานผลการเรยนรตามมาตรฐานหลกสตรและมาตรฐานสมรรถนะวชาชพภายใต หลกสตร/มาตรฐานสมรรถนะวชาชพกรอบคณวฒแหงชาต ● จำนวนผสำเรจการศกษาทตอบสนอง n n n ความตองการของตลาดแรงงาน และพฒนาประเทศ ๗.๔)การออกแบบและพฒนาระบบและกลไกการทดสอบวดและประเมนผลลพธ ● มระบบและกลไกการทดสอบวด n - - การเรยนรของผเรยน(LearningOutcome)ทสอดคลองกบมาตรฐานหลกสตร และประเมนผลการเรยนรของผเรยนและการจดการเรยนการสอนทงการศกษาในระบบการศกษานอกระบบ การสะสมและการเทยบโอนทมและการศกษาตามอธยาศยรวมทงการเรยนรจากประสบการณการทำงาน ความยดหยนหลากหลายและสนองตอบ ความตองการของผเรยน

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔40

หนวยงานททำหนาทกำกบคณภาพและมาตรฐานหลกสตร

การจดการเรยนการสอนและการวดและประเมนผล

กองทนฯและสถาบน

เทคโนโลยเพอการศกษา

กองทนฯและสถาบน

เทคโนโลยเพอการศกษา

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๗.๕)การออกแบบและพฒนาระบบการเทยบโอนผลการเรยนรระหวางการศกษา ● มระบบคลงขอสอบและขอมล n - - ในระบบการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยทงภายในสถานศกษาและ มาตรฐานหลกสตรและตวชวดระหวางสถานศกษาทมความยดหยนหลากหลายและสนองตอบความตองการ ● จำนวนผเรยนทผานการทดสอบ n n n ของผเรยน วดและประเมนผลลพธการเรยนร ๗.๖)การพฒนาระบบคลงขอสอบเพอการทดสอบวดผลการเรยนรดานทกษะ ดานทกษะความรความสามารถตามความรความสามารถของผเรยน มาตรฐานหลกสตร ๗.๗)การพฒนาระบบขอมลมาตรฐานหลกสตรมาตรฐานสมรรถนะวชาชพ ● จำนวนผเรยนทผานการทดสอบ n n n เพอการทดสอบวดและประเมนผลลพธการเรยนร(learningOutcome) วดและประเมนผลลพธการเรยนรของผเรยนทสะทอนทกษะความรความสามารถและสมรรถนะตามมาตรฐาน ดานทกษะความรความสามารถหลกสตรมาตรฐานสมรรถนะวชาชพ และสมรรถนะตามาตรฐานวชาชพ ๗.๘) พฒนาสอการจดการเรยนการสอนทมความหลากหลายและสามารถ ● การกำหนดรปแบบ/แนวทาง n - - เขาถงไดโดยไมจำกดเวลาและสถานทโดยเฉพาะสอมลตมเดยผานระบบ หลกเกณฑคณสมบตและเงอนไขเทคโนโลยสารสนเทศนอกเหนอจากสอสงพมพทอยในรปของหนงสอตำรา การสรางการมสวนรวมระหวางรฐ/เอกชน ในการผลตสอการเรยนการสอน ๗.๙)สงเสรมสนบสนนภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการผลตสอ ● การจดตงหนวยงานผลตและพฒนา n - - การเรยนการสอนโดยเฉพาะสอการเรยนการสอนผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ สอการเรยนการสอนผานระบบเทคโนโลยทสอดคลองกบโลกศตวรรษท๒๑ผานมาตรการทางภาษ สารสนเทศ(รปแบบPPP)โดยม ภาคเอกชนเปนตวขบเคลอน ● จำนวนสอการเรยนการสอนทม n n n คณภาพมาตรฐาน

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 41

๑๗ประกอบดวยการคดเชงคณตศาสตรและวทยาศาสตร(Mathematic/ScientificThinking)การคดเชงระบบ(SystematicThinking)การคดวเคราะห(CriticalThinking)และการคดรวบยอด(ConceptualThinking)

กองทนฯและสถาบนเทคโนโลยเพอการศกษา

สป.ศธ.สพฐ.สอศ.สกอ.สทศ.สกศ.

สศช.สอศ.สกอ.สถาบนการศกษาสถานประกอบการสมาคมวชาชพ

สภาอตสาหกรรมฯสภาหอการคาฯ

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

๗.๑๐)สงเสรมสนบสนนการผลตและเผยแพรสอการเรยนการสอน ● สามารถจดตงกองทนพฒนา n - - ผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศโดยใหมการจดตงสถานโทรทศนเพอการศกษา เทคโนโลยเพอการศกษาเพอเปนแหลงเปนการเฉพาะโดยมกองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาเปนหนวยงานสนบสนน ระดมทนและจดสรรทนพฒนาเทคโนโลย เพอการศกษา ● จำนวนรายการ/ประเภทสอ n n n จำแนกตามระดบชนหลกสตร/วชา ทเผยแพรผานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ● จำนวนผทใชประโยชนจากสอ n n n การเรยนการสอนผานระบบเทคโนโลย สารสนเทศ ๗.๑๑)พฒนาครประจำการใหมทกษะความรความสามารถและสมรรถนะ ● มาตรฐานหลกสตรมาตรฐาน n n - ตามมาตรฐานวชาชพดานการพฒนาหลกสตรการจดการเรยนการสอน การจดการเรยนการสอนมาตรฐานและการวดประเมนผลลพธการเรยนร(LearningOutcome)ของผเรยนดวยระบบ การวดและประเมนผลทบรณาการการจดการเรยนการสอนแบบSTEMEducation/ProjectBasedLearning/ และเชอมโยงและสามารถวดผลลพธProblemBasedLearning/WorkIntegratedLearning(WIL)หรอทวภาค การเรยนรของผเรยนตามระดบการศกษา(DualSystem)เพอใหผเรยนมทกษะความรความสามารถและสมรรถนะดานการคดวเคราะห๑๗ตามมาตรฐานหลกสตรมาตรฐานการจดการเรยนการสอนมาตรฐานวชาชพตามหลกการของกรอบคณวฒแหงชาต ๘) ยทธศาสตรการผลตและพฒนากำลงคนเพอสนองตอบตลาดแรงงานและ การพฒนาประเทศ (สถาบนอาชวศกษา/สถาบนอดมศกษา) ๘.๑) สถาบนการศกษาสถานประกอบการสมาคมวชาชพรวมกน ● แผนการผลตและพฒนากำลงคน n n - -กำหนดความตองการกำลงคนจำแนกตามกลมอาชพ/สาขาวชา ระยะ๕ป(แผนเพม/ลด)ทสอดคลองทสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศรวมทง กบความตองการของตลาดแรงงานและแผนการลดการผลตกำลงคนในกลมสาขาวชาทเกนความตองการระยะ๕–๑๐ป การพฒนาประเทศ ● มาตรฐานหลกสตรทสอดคลอง n - n กบกรอบคณวฒแหงชาตจำแนกตาม คณะ/สาขาวชาและสถาบน

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔42

๑๘หลกสตรและกระบวนการจดการเรยนการสอนตองมความยดหยนหลากหลายและเปดโอกาสใหผทอยในกำลงแรงงานสามารถเขาถงโอกาสทางการศกษาทสนองตอบความตองการของผเรยนโดยไมจำกดเวลาและสถานท ๑๙ประกอบดวยทกษะความรความสามารถและสมรรถนะตามกรอบคณวฒแหงชาต ๒๐ผเรยนสามารถนำผลการเรยนทผานการทดสอบวดและประเมนผลไปใชในการสะสมหนวยการเรยนการเทยบโอนและยกระดบคณวฒตามหลกการของกรอบคณวฒแหงชาต ๒๑ศนยพฒนา๓วยเปนศนยพฒนาการสำหรบเดกเลกทใหพอแมผสงวยสามารถเขามาดแลเดกเลกโดยใหจดตงในสถานศกษาทเปลยนสถานะเปนแหลงเรยนรของชมชน(สถานศกษาทยบเลกเนองจากมจำนวนนกเรยนนอยไมไดคณภาพมาตรฐาน

และไมมสภาพของความเปนโรงเรยน)ซงโอนใหอปท.รบผดชอบซงสามารถจดเปนมมหนงในแหลงเรยนรของชมชนนอกเหนอจากการจดกจกรรมสงเสรมและพฒนาผทอยในชมชนศนยพฒนาคณภาพชวต เปนศนยใหการอบรมและพฒนาวชาชพ

ทเปนภมปญญาของชมชนโดยใหปราชญชาวบานครภมปญญาเปนผถายทอดความรและประสบการณเพอพฒนาทกษะวชาชพสำหรบการประกอบอาชพในชมชนโดยมสถานศกษาในพนทใหการสงเสรมสนบสนนเพอสรางความเขมแขงของชมชน

สถาบนอาชวศกษาสถาบนอดมศกษา

สธ.พม.อปท.สพฐ.

พม.อปท.สธ.สพฐ.สอศ.สกอ.

สถานศกษาในพนท

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

-กำหนดมาตรฐานสมรรถนะการพฒนาหลกสตรการจดการเรยนการสอน ● ระบบการทดสอบวดและประเมนผล n - n จำแนกตามวชาชพ๑๘ตามกรอบคณวฒแหงชาต การสะสมหนวยการเรยนและการเทยบโอน (NationalQualificationFramework:NQF) ระหวางการศกษาในระบบการศกษา -พฒนาระบบการทดสอบวดและประเมนผลลพธการเรยนร๑๙การสะสม นอกระบบการศกษาตามอธยาศยหนวยการเรยนและการเทยบโอนผลการเรยนของผทอยในวยเรยน และการเทยบโอนประสบการณและประสบการณจากการทำงานของผทอยในกำลงแรงงาน ทมความยดหยนหลากหลาย ๘.๒) การยกระดบคณวฒของกำลงแรงงาน -ปรบรปแบบ/กระบวนการจดการเรยนการสอนทยดหยนหลากหลาย ● จำนวนผทอยในกำลงแรงงาน n n n สนองตอบความตองการของผเรยนทอยในกำลงแรงงานทผเรยนสามารถเลอกเรยน ทไดรบการพฒนาและยกระดบคณวฒไดตามความถนดความสนใจเพอพฒนาทกษะความรความสามารถและสมรรถนะ ตามกรอบคณวฒแหงชาตจำแนกเพอเตมเตมในสวนทขาด๒๐ ตามระดบ/ประเภทการศกษา ๙) ยทธศาสตรการพฒนาคนตลอดชวงชวต ๙.๑)การใหความรเกยวกบเพศวถศกษาโภชนาการการพฒนาดานรางกาย ● จำนวนสอตำราสงพมพ n n n ทสอดคลองกบพฒนาการตามวยของผเรยนรวมทงพอแมวยใสและพอแมทเตรยมพรอม สอวดทศนและสออเลกทรอนกสในการมบตรผานสอตำราสงพมพสอวดทศนและสออเลกทรอนกส สำหรบเผยแพรความร ● จำนวนผรบบรการ n n n จำแนกตามชวงวย ๙.๒)สงเสรมสนบสนนการจดตงศนยพฒนาการ๓วยศนยพฒนาคณภาพชวต ● จำนวนศนยพฒนาการ๓วย n n n สำหรบผทอยในกำลงแรงงานในแหลงเรยนรของชมชน๒๑ ● จำนวนผรบบรการ n n n จำแนกตามชวงวย

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 43

๒๒การบรจาคเงนทนการศกษาสำหรบผเรยนทดอยโอกาส/ยากจนผทมความสามารถพเศษผพการเปนคาเลาเรยนคาธรรมเนยมการเรยนคาใชจายในการเรยนคาครองชพระหวางเรยนสามารถนำมาหกลดหยอนภาษเงนไดบคคลธรรมดา/นตบคคล

เปาหมาย

๖๐ - ๖๔ ๖๕ - ๖๙ ๗๐ - ๗๔

หนวยงานรบผดชอบ หลก/รอง

ยทธศาสตร/มาตรการ ตวชวด

สพฐ.อปท.ตชด.

สพฐ.อปท.ตชด.

กระทรวงศกษาธการ

สอศ.สกอ.สถานศกษา

๙.๓)สงเสรมสนบสนนการจดการศกษาสำหรบกลมชนตางเชอชาตศาสนาภาษา ● จำนวนสถานศกษาทจดการศกษา n n n และวฒนธรรมกลมชนชายขอบรวมทงกำลงแรงงานทเคลอนยายเขามาพำนกอาศย สำหรบกลมชนตางเชอชาตศาสนาภาษาในประเทศไทยเพอใหเปนกำลงแรงงานทมคณลกษณะของความเปนไทย และวฒนธรรมกลมชนชายขอบและอยรวมกบสงคมไทยไดอยางยงยน ● จำนวนผเรยนทเปนกลมชน ตางเชอชาตศาสนาภาษาและวฒนธรรม กลมชนชายขอบทเขาเรยนในสถานศกษา ๙.๔)สงเสรมสนบสนนทกภาคสวนของสงคมในการบรจาคเงนเพอการศกษา ● จำนวนผเรยนทไดรบทนการศกษาผานมาตรการภาษ๒๒ จากแหลงทนทเปนของรฐและมใชของรฐ ๙.๕)สงเสรมสนบสนนสถานประกอบการทมศกยภาพและความพรอม ● จำนวนสถานประกอบการใหมสวนรวมในการจดการศกษากบสถานศกษาในการฝกปฏบตโดยสามารถ ทเขารวมจดการศกษากบสถานศกษานำคาใชจายมาหกลดหยอนภาษ จำแนกตามระดบ/ประเภทการศกษา สาขาวชา

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558 (ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 47

สภาพปญหาและความทาทาย และผลทเกดขนของระบบการศกษา

โอกาสและ ความเสมอภาค

● นโยบายสงเสรมสนบสนนการศกษาของรฐทใหแกทกคนอยางเทาเทยมกน มไดเพมโอกาสและความเสมอภาคแกพลเมองในการเขาถงการศกษาทดและมคณภาพ เนองจากความแตกตางทางเศรษฐกจและสงคม สงผลใหนโยบายการจดการศกษาของรฐ นอกจากไมเพมโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา ยงสรางความเหลอมลำในการกระจายรายไดอกดวย ● ผเรยนทดอยโอกาส/ยากจน ไมสามารถเขาถงบรการการศกษาทดและมคณภาพ

● พอแมผเปน บคคลสำคญในการพฒนาเดกยงขาดโอกาสเรยนรวธการเปนพอแม ทด ทงทางสขภาพกาย สขภาพจต โภชนาการ ขาดความรความเขาใจ ในวธการเลยงดเดก ทถกตอง

● เดกปฐมวย จำนวน ๓๖๕,๕๐๖ คน คดเปนรอยละ ๑๒ ของเดกในชวงอาย ๒-๕ ป ทไมไดรบโอกาส ในการเขาเรยน ในศนยเดกเลกหรอโรงเรยนอนบาลเพอเตรยมความพรอม

● ผเรยนทดอยโอกาส/ยากจน ไมสามารถเขาถง บรการการศกษาทด และมคณภาพ ● ประชากรวยเรยน รอยละ ๘.๐ ทไมได เขาเรยน ● ในป ๒๕๕๖ นกเรยนระดบ ประถมศกษา สงกด สพฐ. มอตราการ ออกกลางคนประมาณรอยละ ๐.๐๘ ซงม แนวโนมลดลงแตยง ไมเปนทนาพอใจ ● UNESCO ไดคาดประมาณจำนวนเดกระดบประถมศกษา ทอยนอกโรงเรยน มประมาณรอยละ ๔ (อยในเขตเมองสงกวา ในชนบท และมฐานะยากจน)

● สดสวนผเรยนอาชวศกษา : สามญ ป ๒๕๕๖ เทากบ ๓๒.๘ : ๖๗.๒ ไมสอดคลองกบ นโยบายของรฐบาล และความตองการ ของประเทศ ● เสนทาง ความกาวหนาทาง อาชพ (Career Path) สำหรบผจบการศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) และประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ทยงขาดความชดเจน รวมถง คาตอบแทนมความ แตกตางจากผจบ การศกษาระดบอดมศกษาจงสงผลใหนกเรยนเลอกเรยน ระดบอดมศกษา มากกวา

● ผสำเรจ การศกษามงานทำ ลดลงจาก รอยละ ๗๓.๓๙ ในป ๒๕๕๕ เปนรอยละ ๖๙.๕๗ ในป ๒๕๕๖

● ผสงวยขาด การเขาถงแหลงเรยนร เพอการพฒนาทกษะ ความร ทสามารถ นำไปปรบใชเพอ การทำงานหลงเกษยณและสามารถ พงตนเองได ● ขาดการสงเสรมและใหความสำคญ อยางจรงจงในประเดนการถายทอดความร และภมปญญาของ ผสงวย ● ขาดโอกาส ในการศกษาเรยนรและพฒนาศกยภาพของตนเองอยางตอเนอง รวมทงการเขาถงขอมลขาวสารและบรการ ทางสงคมอนเปนประโยชนในการ ดำรงชวต

ประเดน

พฒนาการศกษาตามชวงวย

๐ – ๒ ป ๓ - ๕ ป ๖ - ๑๔ ป ๑๕ - ๑๗ ป ๑๘ - ๒๑ ป ๑๕ - ๕๙ ป ๖๐ ปขนไป

● ระบบการวดและประเมนผล การสะสมหนวยการเรยนร และการเทยบโอน ไมเออ ใหผทอยในวยเรยนและผทอยในกำลงแรงงาน สามารถยกระดบ คณวฒการศกษา และคณวฒวชาชพ ตามกรอบคณวฒ แหงชาต ● ระบบ การจางงานการกำหนดคาจางพจารณาจาก วฒการศกษา ไมนำสมรรถนะของแรงงานมารวมพจารณาดวย ● สถาบนคณวฒวชาชพยงไมสามารถผลกดนเรองการประเมนสมรรถนะความสามารถ เพอใหแรงงานไดรบ คาตอบแทนทเหมาะสมกบสมรรถนะของตนไดอยางเตมท

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔48

คณภาพ และมาตรฐาน

● เดกแรกเกด ถง ๕ ป ทมพฒนาการสมวยมแนวโนมเพมขน ● เดกทมภาวะ ทพโภชนาการเรอรง และภาวะทพโภชาการเฉยบพลน ในระดบ ปานกลางและรนแรง มแนวโนมเพมขน

● คะแนน O-Net ของนกเรยน ม.๖ มคะแนนเฉลยตำกวารอยละ ๕๐ ทกกลมสาระวชา (ยกเวน สขศกษาฯ) ● ผเรยนขาดทกษะอาชพ ทกษะชวต และทกษะการทำงาน

● มหาวทยาลยไทย ๑๐ แหง ทตดอนดบสาขาวชามหาวทยาลยชนนำของโลก และม ๑๑ แหง ทตดอนดบ ๑ ใน ๓๐๐ มหาวทยาลยชนนำเอเชย (QS World University Rankings 2015)

● กำลงแรงงาน ขาดการพฒนาทกษะ ความรความสามารถ และสมรรถนะ ทสอดคลองกบ ความตองการของตลาดแรงงาน และการพฒนาประเทศ

● ผสงวยขาด ความรในการเตรยมตวเขาสวยผสงวย ● ขาดทกษะ ในการเขาถงแหลง เรยนร และใชประโยชนจากเทคโนโลย สารสนเทศ

● ป ๒๕๕๕ มเดกเลกทมนำหนก ตำกวาเกณฑมาตรฐาน ระดบปานกลาง รอยละ ๒.๑ และ ระดบปานกลาง และรนแรง รอยละ ๙.๒

ประเดน

พฒนาการศกษาตามชวงวย

๐ – ๒ ป ๓ - ๕ ป ๖ - ๑๔ ป ๑๕ - ๑๗ ป ๑๘ - ๒๑ ป ๑๕ - ๕๙ ป ๖๐ ปขนไป

● แมรฐบาลจะใหสทธในการไดรบ การศกษาโดยไมเสย คาใชจาย และสนบสนนคาใชจายอนๆ แตกยง ไมเพยงพอทจะสรางโอกาสใหเดกบางกลม โดยเฉพาะเดกยากจนและดอยโอกาสเขาสระบบการศกษาได ● ขาดการแนะแนวการศกษาตอใน สายสามญและสายอาชพ ทเหมาะสมกบความสนใจและศกยภาพ ของนกเรยน อยางแทจรง ● ผลคะแนน O-Net ของนกเรยน ป.๖ และ ม.๓ มคะแนนเฉลยตำกวารอยละ ๕๐ ทกกลมสาระวชา (ยกเวน สขศกษาฯ และการงานอาชพฯ) โดยเฉพาะโรงเรยนขนาดเลก

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558 (ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 49

● สถานศกษา ขนาดเลก รอยละ ๒๗.๒ และ ขนาดกลาง รอยละ ๒๒.๒ ไมผานเกณฑการประเมนคณภาพภายนอก (จำนวนสถานศกษาขนาดเลกท สมศ. ประเมน ๒๒,๙๘๓ แหง และขนาดกลาง ๖,๒๕๗ แหง) ● ผลการประเมน TIMSS ในป ๒๕๕๔ พบวา ชน ม.๒ คะแนนเฉลยวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตร เปน ๔๒๗ และ ๔๕๑ คะแนน (คากลางเทากบ ๕๐๐ คะแนน) โดยประเทศไทยอยในอนดบท ๒๘ และ ๒๕ ตามลำดบ

● มหาวทยาลยไทย ๒ แหง ทตด ๑๐๐ อนดบมหาวทยาลย ชนนำเอเชย (THE Asia University Rankings 2015) ● สถาบนการศกษามงผลตบณฑตในเชงพาณชย เนนปรมาณมากกวาคณภาพ และ ไมตรงกบความตองการของตลาดแรงงานและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ● คณภาพของบณฑตขาดทกษะ ความรความ สามารถ และสมรรถนะใน การปฏบตงานทสอดคลองกบ ความตองการของ ตลาดแรงงาน ● กรอบและทศทางความตองการกำลงคน จำแนกตามระดบ/ประเภทการศกษา สาขาวชา ขาดความชดเจน ทำใหการผลตและการใชไมสอดคลองกน

● แรงงานทสำเรจ การศกษาในแตละระดบขาดทกษะทจำเปนในการปฏบตงานและ ขาดคณลกษณะ ทพงประสงคในการทำงาน ● คนไทยมการศกษา เฉลย ๘.๐ ป ตำกวา เปาหมายทกำหนด (๑๒ ป) ● บคลากรทางดานการวจยและพฒนา ลดลงจาก ๙.๐๑ คน ในป ๒๕๕๒ เหลอ ๘.๐ คน ในป ๒๕๕๔ ตำกวาเปาหมายทกำหนดไว ๑๕ คน ● ผลตภาพแรงงานไทยมแนวโนมลดลงจากรอยละ ๕.๒๒ ในป ๒๕๕๕ เหลอรอยละ ๒.๙๘ ในป ๒๕๕๖ ตำกวาเปาหมายทกำหนดไว (รอยละ ๓.๐ ตอป)

● ผลการประเมนคณภาพภายนอก รอบสามของ สมศ. พบวา สถานศกษา/ ศนยพฒนาเดกเลกทมระดบดและดมาก เดกมความพรอมศกษาตอในชนตอไป รอยละ ๙๙.๔๒ ● ผลการประเมนคณภาพภายนอก รอบสามของ สมศ. พบวา ในระดบกอนประถมศกษา มสถานศกษาทผาน การรบรองมาตรฐาน รอยละ ๙๖.๙๖ ● สภาพหองเรยน ไมเหมาะกบการเรยนการสอน ขาดสอ วสดและอปกรณ ฯลฯ

● ป ๒๕๕๕ มเดกเลกทมภาวะ ทพโภชนาการเฉยบพลน ระดบรนแรง รอยละ ๒.๒ และ ระดบปานกลางและรนแรง รอยละ ๑๖.๓ ● ป ๒๕๕๗ มเดกเลกทมพฒนาการสมวย รอยละ ๗๒.๕ (ป ๒๕๔๙ เทากบ รอยละ ๖๗.๗) ● หญงตงครรภ ขาดความร ความเขาใจในการดแลตนเองระหวางตงครรภ ไดรบสารอาหารและไอโอดนไมเพยงพอ ซงสงผลตอพฒนาการทารก ในครรภและหลงคลอด ● แมวยใสหรอ การตงครรภไมพรอมในเดกและเยาวชนเพมขนสงผลใหเดกทเกดมา ดอยคณภาพเนองจากแมวยใสขาดวฒภาวะ ในการดแลตนเองระหวางตงครรภ

ประเดน

พฒนาการศกษาตามชวงวย

๐ – ๒ ป ๓ - ๕ ป ๖ - ๑๔ ป ๑๕ - ๑๗ ป ๑๘ - ๒๑ ป ๑๕ - ๕๙ ป ๖๐ ปขนไป

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔50

● ผลการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม (สมศ.) พบวา โรงเรยนทตงอยในเมองผานการรบรองไดมาตรฐานตามเกณฑ การประเมนในสดสวน ทสงกวาโรงเรยน ทตงอยนอกเมอง ซงสะทอนใหเหน ความเหลอมลำดานคณภาพและมาตรฐานการศกษา ● ผลคะแนน TIMSS ในป ๒๕๕๔ ระดบประถมศกษา พบวา โรงเรยนสาธต มคะแนนสงทสด และ สงกวาโรงเรยนสงกด สพฐ. และนกเรยนจากโรงเรยนขนาดใหญ ทำคะแนนไดดกวาโรงเรยนขนาดกลาง และโรงเรยนขนาดเลก ซงสะทอนใหเหน ความแตกตางใน คณภาพและมาตรฐานระหวางขนาดโรงเรยนและสงกด

● ปรมาณและคณภาพของงานวจย ในภาพรวม มระดบตำและไมสามารถนาไปใชใหเกดประโยชน กบสงคมไดเมอ เปรยบเทยบกบสถาบนอดมศกษาอนในระดบโลกและระดบเอเซย ● มสถาบนอดมศกษาทยงไมผานการรบรองมาตรฐานคณภาพของ สมศ.

● ขาดความสมดลระหวางคาจางกบ ผลตภาพแรงงาน กลาวคอ คาจางปรบ สงขน แตผลตภาพแรงงานยงปรบ ตามไมทน

ประเดน

พฒนาการศกษาตามชวงวย

๐ – ๒ ป ๓ - ๕ ป ๖ - ๑๔ ป ๑๕ - ๑๗ ป ๑๘ - ๒๑ ป ๑๕ - ๕๙ ป ๖๐ ปขนไป

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558 (ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 51

ประเดน

พฒนาการศกษาตามชวงวย

๐ – ๒ ป ๓ - ๕ ป ๖ - ๑๔ ป ๑๕ - ๑๗ ป ๑๘ - ๒๑ ป ๑๕ - ๕๙ ป ๖๐ ปขนไป

ผบรหาร คร และบคลากร

ทางการศกษา/ ผดแล

● คร ผดแลเดก ขาดความรและทกษะ ในการดแลเดกทถกตอง

● ผลการสำรวจเพอคดกรองเดกทมปญหาดานการอานไมออก เขยนไมได โดย สพฐ. พบวาจำนวนนกเรยน ชน ป.๓ อยในขายตองปรบปรง ๑๒๗,๘๐๐ คน (จาก ๔๔๕,๐๐๐ คน) ชน ป.๖ อยในขายตองปรบปรง ๗๓,๒๙๐ คน (จาก ๔๔๔,๐๐๐ คน) ● ครสอนไมครบชนในโรงเรยนขนาดเลก ● ผบรหารไมทำหนาทการสอนในวชา ทมความเชยวชาญ ● ครหรอผบรหาร ทวางบางตำแหนงหรอบางแหงโดยเฉพาะโรงเรยนชนบทหางไกลไมมผมายนสมคร และบางครงผทมายน ใบสมครไมมคณสมบตตรงหรอครบถวนตามตองการ

● ขาดแคลนครสาขาวชาคณต วทย ภาษาองกฤษ ฯลฯ และครชาง ● ขาดแคลนคร ผสอนทมคณภาพ (มความรจรง มเทคนคการสอนทถกตอง และสามารถถายทอดไดอยางถกตอง) ซงจาก ผลการสอบวดความรของครผสอนวชาคณตศาสตรระดบ ชน ม.ปลายของ สพฐ. พบวา ครรอยละ ๖๐ สอบตกวชาทตนเอง สอน

● คณาจารยอดมศกษาทงประเทศ ยงขาดแคลนทงปรมาณและคณภาพ ในดานประสบการณเทคนค การสอน และดาน คณธรรมจรยธรรม

● ขาดแคลนคร ผสอนในระดบอาชวศกษาทงปรมาณและคณภาพ ● ครอาชวศกษาเอกชนเงนเดอนคอนขางตำ ไมมความเจรญกาวหนาทงดาน วทยฐานะและสวสดการตางๆ ทำใหบนทอนกำลงใจในการสอน ● ครอาชวศกษาขาดการสนบสนนเรองทนฝกอบรมทงในและตางประเทศเพอเพมสมรรถนะ ความชำนาญในสาขางานทสอนอยางตอเนอง

● คนในสงคมควร มความรเกยวกบ การดแลผสงอายในดานตางๆ ทงทางดานรางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม ● ขาดผดแล ผสงวย/สถานภบาล ทมคณภาพและมาตรฐาน

● ครและบคลากร ทเกยวของกบ การพฒนาเดก เชน ผเลยงดเดก ไมเพยงพอ อกทงขาดคณวฒ ความรเกยวกบ การศกษาปฐมวย โดยเฉพาะดานจตวทยาเดก เรงพฒนาการเดกโดยไมคำนงถงความพรอมของเดก สงผลใหเดกปฐมวยเกด ความเครยดและ ไมสามารถพฒนา ตนเองไดเตมศกยภาพ

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔52

ประเดน

พฒนาการศกษาตามชวงวย

๐ – ๒ ป ๓ - ๕ ป ๖ - ๑๔ ป ๑๕ - ๑๗ ป ๑๘ - ๒๑ ป ๑๕ - ๕๙ ป ๖๐ ปขนไป

การบรหาร และการจดการ

● อตราสวน นกเรยนตอคร ป ๒๕๕๔ พบวา - ขอมล UIS เทากบ ๒๗ : ๑ - ศนยพฒนาเดก อปท. เทากบ ๒๐ : ๑ - สพฐ. เทากบ ๑๖ : ๑ โดยทงสองหนวยงานจดรปแบบการใหบรการการศกษาแตกตางกน โดย อปท. จดรปแบบศนยพฒนาเดก สวน สพฐ.จดรปแบบชนเรยนอนบาล

● การเรยกบรรจครของภาครฐชวงกลางป ทำใหครภาคเอกชนทสอบบรรจไดตองลาออก สถาน ศกษาเอกชนจงขาดคร ● ครประจำการ ไปชวยราชการทอน และไมมอตราบรรจ ทงครทตองการจางเพมหรอทดแทนครเกษยณ/ลาออก เนองจากโรงเรยนไมไดรบ อตราคน

● ผสอนมประสบการณ ไมเพยงพอทจะถายทอดใหผเรยนสามารถนำไปใชในการปฏบตงาน จรงได ● ขาดความรวมมอในการผลตและพฒนากำลงคน ขาดระบบกลไกในการประสานความรวมมอระหวางฝายผลต ฝายผใช และหนวยนโยบาย

● การจดการศกษาและพฒนาศกยภาพ ของผสงวยยงไม เหมาะสมและ สอดคลองกบลกษณะ ความตองการ ศกยภาพ และปญหาของผสงอาย ทแตกตางกน

● สถานศกษา มงผลตกำลงคนตามศกยภาพและ ความพรอมของแตละสถาบน แตไมตอบสนองความตองการของ ตลาด แรงงาน และ การพฒนาประเทศ ● สถานศกษาม ความเปนอสระ คลองตว แตขาดความรบผดชอบ ทตรวจสอบได (ธรรมาภบาล)

● หนวยงานสวนกลางทำหนาททงผกำกบนโยบาย แผน มาตรฐาน สงเสรมสนบสนน ตดตามและประเมนผล (Regulator) และผจดการศกษา (Service Provider) และบรหารจดการแบบรวมศนยอำนาจ สงผลกระทบตอการจดการศกษา ดงน - ตลาดการศกษาผกขาดโดยภาครฐเปนหลก - นโยบายของรฐเกดการขดกนซงผลประโยชน และเออประโยชนตอสถานศกษาของรฐ - ขาดการมสวนรวมในการจดการศกษาจากทกภาคสวนของสงคม ● โครงสรางประชากรทลดลงอยางตอเนองตลอดระยะเวลา ๑๐ กวาปทผานมา สงผลใหจำนวนโรงเรยนขนาดเลก (ตำกวา ๑๒๐ คนตอโรง) มจำนวนเพมขนคดเปนสดสวนมากกวารอยละ ๕๐ ของจำนวนโรงเรยนของรฐในปจจบน (๓๒,๐๙๓ โรง) ● แนวโนมจำนวนประชากรวยเรยนทลดลงตอเนองใน ๑๐ - ๑๕ ปขางหนา จะทำใหจำนวนโรงเรยนขนาดเลกเพมขนอยางรวดเรว ● การจดการศกษาดำเนนการโดยหลายหนวยงาน ทง ศธ. และกระทรวงอนๆ ซงเปนไปไดยากในการบรณาการการดำเนนงาน และจดการศกษาไปในทศทางเดยวกน

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558 (ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 53

ประเดน

พฒนาการศกษาตามชวงวย

๐ – ๒ ป ๓ - ๕ ป ๖ - ๑๔ ป ๑๕ - ๑๗ ป ๑๘ - ๒๑ ป ๑๕ - ๕๙ ป ๖๐ ปขนไป

● สถานพฒนาเดกปฐมวยโดยเฉพาะโรงเรยนอนบาล มงเนนจดการศกษาสำหรบเดกปฐมวยทเนนวชาการมากเกนไป ● รปแบบการเรยนการสอนไมเออใหนกเรยน/นกศกษาไดพฒนาอยางเตมศกยภาพ

● สถาบนอาชวศกษาตางๆ มการเปลยนแปลงโครงสรางไปเปน สถาบนอดมศกษา ทเนนการผลตวศวกรรม แทนชางเทคนค ทำใหเกดการขาดแคลนแรงงานทมทกษะ อาชพเฉพาะ ● การผลตแรงงานไมตรงตามความตองการของตลาดแรงงาน และ ผจบการศกษาในระดบ ปวช./ปวส. ไมเขาสตลาดแรงงาน แตไปศกษาตอในระดบ อดมศกษา ทำใหเกดสภาวะขาดแคลนแรงงานในระดบกลาง ● ระบบฐานขอมลความตองการแรงงาน ขาดความทนสมย ชดเจน ทำใหไมสามารถวางแผนเชอมโยงไปยงหนวยงานตางๆ เพอใชประโยชนรวมกนได ● การจดการเรยนการสอนเนนการเรยนภาคทฤษฎมากกวา ภาคปฏบต

● ขาดระบบและกลไกการเชอมโยงระหวางสถาบน การศกษา สถานประกอบการ และสมาคมวชาชพ ในการผลตและพฒนากำลงคนทตอบสนองความตองการของ ตลาด แรงงานตามแนวทางของ กรอบคณวฒแหงชาต ● การจดการศกษาระดบอดมศกษาทงประเทศยงขาดเอกภาพในการทางาน และ ขาดการเชอมโยงกบ อก ๔ องคกรหลกของกระทรวงศกษาธการ ในการบรณาการและการใชทรพยากรรวมกน

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔54

ประเดน

พฒนาการศกษาตามชวงวย

๐ – ๒ ป ๓ - ๕ ป ๖ - ๑๔ ป ๑๕ - ๑๗ ป ๑๘ - ๒๑ ป ๑๕ - ๕๙ ป ๖๐ ปขนไป

ทรพยากร และการเงน

เพอการศกษา

อนๆ

● บทบญญตในรฐธรรมนญ และกฎหมายการศกษา ไมสอดคลองกบบรบททางเศรษฐกจและสงคม (การจดการศกษาขนพนฐานใหแกพลเมองโดยไมเกบคาใชจาย) ● แมรฐจะมนโยบายจำกดการรบขาราชการ และนโยบายเกษยณอายรายการกอนกำหนด ในชวง ๑๐ ปทผานมา แตอตราสวนครตอนกเรยนกมไดเพมขน (๑ : ๑๙) สะทอนใหเหนวามความสญเปลาและความไมมประสทธภาพในการบรหารจดการศกษาของภาครฐ ● การจดสรรเงนของรฐผานดานอปทานหรอสถานศกษา (supply side financing) ซงเปน การจดสรรความตองการของปจจยการผลต สงผลให - รฐรบภาระคาใชจายในการจดการศกษามากกวาทควรจะเปน - ทรพยากรทมอยางจำกดไมสามารถจดสรรไปยงแหลงผลตบรการทมคณภาพและมาตรฐาน และการลงทนของรฐผดไปจากเปาหมาย (ไมสามารถเขาถงกลมเปาหมายทมความตองการจำเปนอยางแทจรง) - ขาดการมสวนรวมในการระดมทนและการสนองทนเพอการศกษาจากทกภาคสวนของสงคม ● จำนวนเดกตางดาวทเพมขนเปนภาระผกพนตองบประมาณการศกษาสงขนเรอยๆ เนองจากประเทศไทยมนโยบายในการเปดโอกาสทางการศกษาโดยไมเสยคาใชจายใหเดกทกคน ทกสญชาต ซงในป ๒๕๕๗ จำนวนเดกไรสญชาตของโรงเรยนสงกด สพฐ. ทไดรบการอดหนนการศกษาจากภาครฐมจำนวน ๖๑,๖๐๗ คน

● การควบคม ทศทางและการกากบ ตดตามการใช งบประมาณของสถาบนอดมศกษาของรฐ ดาเนนการโดยสานก งบประมาณ ซง สกอ. ไมมบทบาทในการพจารณางบประมาณ รวมดวย ทาให การดาเนนงานดาน อดมศกษา ในภาพรวมของประเทศ ขาดเอกภาพและมประสทธภาพนอยเมอ เทยบกบงบประมาณ ดานอดมศกษาซงเทากบ รอยละ ๔.๒ ของ GDP

● การจดสวสดการสงคมใหเหมาะสม และสอดคลองกบ ความตองการและ ความจำเปนของ ผสงอายแตละคน

● ระบบอาชวศกษาไดรบงบประมาณตอหวตำกวาสายสามญ ทงทวทยาลยอาชวศกษามตนทนการจดการศกษาสงกวา เนองจากตองลงทนเครองจกรและวสดสำหรบการฝก ● การเปลยนแปลงโครงสรางประชากร สสงคมผสงอาย (ageing society) มากขนในอนาคต สงผลตอการวางแผน การพฒนากำลงคน โดยเฉพาะการพฒนากำลงแรงงานใหมใหสอดคลองกบแนวโนมการพฒนาในอนาคต

ภาคผนวก ข. สภาพบรบททางเศรษฐกจและสงคม

ของประเทศไทย

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 57

สภาพบรบททางเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย๑

ดานเศรษฐกจ

- การขยายตวทางเศรษฐกจ พบวา เศรษฐกจไทยมอตรา การขยายตวรอยละ๖.๑ในชวงป๒๕๐๔–๒๕๕๗สงผลใหรายไดประชาชาต ตอหว (GNI per Capita) ในป ๒๕๕๓ เพมขนเปน ๑๕๖,๖๔๓ บาท(๔,๙๓๗ เหรยญสหรฐฯ) ทำใหธนาคารโลกขยบฐานะประเทศไทยเปนประเทศรายไดปานกลางตอนบน (UpperMiddle Income Country)และในป๒๕๕๗ รายไดประชาชาตตอหว (GNI perCapita) เพมขนเปน๑๘๕,๔๑๔บาท (๕,๗๐๗ เหรยญสหรฐฯ) ในขณะทผลตภณฑมวลรวมในประเทศตอหว (GDP per Capita) เทากบ ๒๐๒,๗๙๕ บาท (๖,๑๐๘เหรยญสหรฐฯ) - เสถยรภาพทางเศรษฐกจพบวา แมวาเศรษฐกจไทยจะประสบปญหาเสถยรภาพทางเศรษฐกจรนแรงในป ๒๕๒๔ และป ๒๕๔๐ แตการดำเนนมาตรการแกไขปญหารวมทงการรกษาวนยทางการเงนและการคลงอยางเครงครด ทำใหเศรษฐกจไทยกลบเขาสเสถยรภาพและแขงแกรงขนซงเหนไดจากสดสวนหนสาธารณะตอGDPและสดสวนหนสนตางประเทศตอGDPคดเปนรอยละ๔๒.๒และ๓๓.๔ตามลำดบในป๒๕๕๖ซงตำเปนลำดบท๙๘ของโลก(จาก๑๘๓ประเทศ)และลำดบท๖๖ของโลก(จาก๒๑๘ประเทศ) และมเงนสำรองเงนตราตางประเทศเทากบ๑๖๗.๒

๑ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท๑๒(พ.ศ.๒๕๖๐- ๒๕๖๔), เอกสารประกอบการประชมประจำป ๒๕๕๘ ของสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔58

ลานเหรยญสหรฐฯ ทำใหคาเงนบาทมเสถยรภาพ ซงสะทอนความเขมแขงของปจจยพนฐานทางเศรษฐกจและสรางความเชอมนของนกลงทน ตางชาตทมตอประเทศไทย - โครงสรางทางเศรษฐกจพบวาโครงสรางการผลตมการเปลยนผานจากภาคเกษตรกรรมไปสภาคอตสาหกรรมและบรการมากขนตามแนวนโยบายของการพฒนาภาครฐและแรงขบเคลอนจากพลวตของเศรษฐกจโลก ผานการสงสมองคความรและเทคโนโลยการผลตอยางตอเนอง ทำใหโครงสรางการผลตภาคอตสาหกรรมมความสลบซบซอนมากขนและม การเปลยนผานจากโครงสรางการผลตอตสาหกรรมขนปฐมเปนโครงสรางการผลตอตสาหกรรมพนฐาน ทำใหประเทศไทยขยบฐานะจากประเทศ รายไดปานกลางขนตำ (Lower Middle Income Country) มาเปนประเทศรายไดปานกลางขนกลาง (MiddleMiddle Income Country)รวมทงการสงสมเทคโนโลยการผลตและพฒนาอตสาหกรรมชนสวนภายใตเครอขายการผลตของบรษทแมในตางประเทศและการเพมขนของสดสวนทนไทย เชนเดยวกบการผลตสาขาบรการทมความหลากหลาย มความเชยวชาญมการใชเทคโนโลยและความคดสรางสรรคมากขนทำใหสามารถขยบฐานะเปนประเทศรายไดปานกลางขนสง (UpperMiddle IncomeCountry)

การเปลยนแปลงดานเศรษฐกจทสำคญในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาตฉบบท๑๐และชวง๓ปแรกของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท๑๑ประกอบดวย - การขยายตวทางเศรษฐกจชะลอตวลงอยางรวดเรวและม ความผนผวนมากขน โดยอตราการขยายตวโดยเฉลยลดลงเหลอรอยละ๓.๒ ตอป ในชวง ๘ ปทผานมา เมอเทยบกบอตราขยายตวโดยเฉลย

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 59

รอยละ๕.๗ตอปในชวงแผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท๙(๒๕๔๕–๒๕๔๙) - การเพมผลตภาพการผลตของปจจยแรงงานเปนไปอยางลาชาเนองจาก ๑) การเคลอนยายปจจยแรงงานจากภาคเกษตรซงผลตภาพ การผลตและรายไดตอหวตำไปสภาคการผลตทมผลตภาพการผลตและ รายไดตอหวสงกวา (Transformation Rate) ชาลงตามลำดบ และเขาสภาวะทรงตวในชวงป ๒๕๕๒ ๒) ขาดการใชเทคโนโลยและสนคาทนทเหมาะสมกบการเพมผลตภาพการผลตของแรงงาน๓) ความไมสอดคลองระหวางความตองการของตลาดแรงงานและคณภาพของแรงงาน ๔) ขาดการรวมกลมในการผลตภาคเกษตรเพอใหไดรบผลประโยชน จากการประหยดเนองจากขนาด ทำใหการทำงานตำระดบอยในเกณฑสง๕) การพฒนาคณภาพการศกษาเปนไปอยางลาชา การลดลงของแรง ขบเคลอนจากปจจยแรงงานทงในดานขนาดของกำลงแรงงานและผลตภาพการผลตของแรงงาน สงผลใหขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยลดลง ทงในสวนการผลตทใชแรงงานและการผลตสนคาในสวนทเปนกงทนเขมขน - ผลตภาพการผลตของปจจยการผลตมแนวโนมปรบตวลดลงตามความลาชาในการปรบเปลยนเทคโนโลย การลดลงของการลงทนเพอเพมประสทธภาพของระบบเศรษฐกจ และการลดลงของแรงขบเคลอน จากผลตภาพการผลตของปจจยแรงงานทำใหผลตภาพการผลตของปจจยการผลตไมเพยงพอตอการขบเคลอนการตวทางเศรษฐกจและหลดพน จากการเปนประเทศทมรายไดปานกลาง - หนสาธารณะทมแนวโนมเพมขนจากรอยละ๓๗.๙ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๐ เปนรอยละ๔๑.๗ ในชวง๓ ปแรกของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ ซงเปน

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔60

ผลจากมาตรการกระตนเศรษฐกจระยะสน ทำใหการใชมาตรการทาง การคลงสำหรบการกระตนเศรษฐกจและการพฒนาศกยภาพการขยายตวทางเศรษฐกจเรมกลายเปนขอจำกดในระยะตอไป แมวาจะดำเนนการ ภายใตกรอบวนยทางการคลง - การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจยและนวตกรรมไดรบการยกระดบดขน แตตำกวากลมประเทศรายไดขนสง โดยในป ๒๕๕๘อนดบความพรอมดานโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตรอยในอนดบ ท๔๗และดานเทคโนโลยอยในอนดบท๔๔จาก๖๖ประเทศทจดอนดบโดย IMD ซงลดลงจากอนดบท ๓๗ และ ๔๓ ในป ๒๕๕๑ ตามลำดบนอกจากน คาเฉลยการลงทนดานการวจยและพฒนาตอ GDP เทากบ รอยละ ๐.๒๗ ในชวงป ๒๕๔๓ – ๒๕๕๖ โดยในป ๒๕๕๖ สดสวน การลงทนดานการวจยและพฒนาเพมขนเปนรอยละ ๐.๔๗ ในขณะทประเทศพฒนาแลว อาท เกาหลใต ญปน สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย มสดสวนการลงทนดานการวจยและพฒนาเทากบรอยละ ๔.๑๕ ๓.๔๗๒.๘๑และ๒.๑๘ในป๒๕๕๖ตามลำดบ

ดานสงคม - ผลทเกดขนจากอตราการเจรญพนธทลดลงจากรอยละ๑.๖๒ในป๒๕๕๘เปนรอยละ๑.๓๐ในป๒๕๘๓เปนผลใหโครงสรางประชากรมการเปลยนแปลงเขาสการเปนสงคมสงวย เนองจากโครงสรางประชากรวยเดกและวยแรงงานมจำนวนลดลงในขณะทประชากรสงอายมจำนวนเพมขนอยางมากโดย - กลมประชากรวยเดกลดลงจาก ๑๑.๗๙ ลานคน ในป ๒๕๕๘เหลอเพยง ๘.๑๗ ลานคน ในป ๒๕๘๓ อกทงยงมปญหาพฒนาการ ไมสมวยและการตงครรภในกลมวยรนทมแนวโนมเพมขน

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 61

- กลมประชากรวยแรงงานลดลงจาก ๔๓.๐ ลานคน เปน ๓๕.๒ ลานคน ในชวงเวลาเดยวกน อกทงยงมปญหาผลตภาพของแรงงานตำ ซงเหนไดจากผลตภาพแรงงานเฉลยในชวง ๑๐ ปทผานมา (๒๕๔๘ -๒๕๕๗) เพมขนเพยงรอยละ ๒.๔ ตอป ตำกวาประเทศเพอนบาน อาทมาเลเซย ๑ เทาตว และสงคโปร ๕ เทาตว นอกจากน กำลงแรงงานกวารอยละ๖๕.๑มการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนและตำกวา - ประชากรกลมผสงอาย มแนวโนมเพมขนจาก ๑๐.๓ ลานคน(รอยละ๑๖.๒) เปน๒๐.๕ ลานคน (รอยละ๓๒.๑) ในชวงเวลาเดยวกนนอกจากน ยงสงผลใหขนาดของครวเรอนโดยเฉลยลดลงจาก ๓.๘ คนตอครวเรอน ในป ๒๕๔๓ เปน ๓.๕ คนตอครวเรอนในป ๒๕๕๖ และอตราการพงพา(DependencyRatio)เพมขนจากรอยละ๕๕.๒๒ในป๒๕๕๓เปนรอยละ๕๗.๕ตอประชากรวยแรงงานในป๒๕๕๘ตามลำดบ - ผลจากความกาวหนาดานสาธารณสข ทำใหอายเฉลยของ คนไทยมแนวโนมเพมสงขนจาก ๗๑.๙๓ ป และ ๗๘.๘๒ ป สำหรบ เพศชายและเพศหญง ในป ๒๕๕๗ เปน ๗๓.๒๘ และ ๘๐.๑๐ สำหรบ เพศชายและเพศหญงในชวงป๒๕๕๘–๒๕๖๓ตามลำดบรวมทงระบบหลกประกนสขภาพทคนไทยกวารอยละ ๙๙.๙ ไดรบจากระบบหลกประกนสขภาพถวนหนารอยละ๗๓.๘ระบบประกนสงคมรอยละ๑๖.๗และระบบสวสดการรกษาพยาบาล/ขาราชการรฐวสาหกจรอยละ๗.๑ - สถานการณความยากจนของประเทศไทยแมวาจะมแนวโนมลดลง ซงเหนไดจาก สดสวนของคนจนลดลงจากรอยละ๒๐.๐๔ (จำนวนคนยากจน ๑๒.๗ ลานคน) ในป ๒๕๕๐ เหลอรอยละ ๑๐.๙๔ (จำนวน คนยากจน ๗.๓ ลานคน) ในป ๒๕๕๖ โดยทความยากจนยงกระจกตว หนาแนนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอ และยงมปญหาของความเหลอมลำในการกระจายรายได ซงเหนไดจากคาสมประสทธความ

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔62

ไมเสมอภาค (Gini Coefficient) ดานรายได ลดลงจาก ๐.๔๙๙ ในป๒๕๕๐เหลอ๐.๔๖๕ในป๒๕๕๖โดยทความแตกตางของรายไดระหวางกลมคนทรวยทสดกบกลมคนทจนทสดมความแตกตางกน๓๔.๙ เทา ในป๒๕๕๖ ซงกลมคนทรวยทสดรอยละ ๑๐ ถอครองรายไดสงสดคดเปน รอยละ ๓๖.๘ ของรายไดทงหมด ในขณะทกลมคนทจนทสดรอยละ ๑๐ถอครองรายไดเพยงรอยละ๑.๑ของรายไดทงหมด - ความเปนสงคมเปดทำใหการเลอนไหลของวฒนธรรมท หลากหลายซงมาพรอมกบการเคลอนยายของทน แรงงาน ซงมเทคโนโลยสารสนเทศเปนแรงขบเคลอน ไดสงผลกระทบตอโครงสรางและรากฐานวฒนธรรมไทยกลายเปนสงคมทใหคณคากบทรพยสนและความมงคงเนนความสะดวกสบาย ความสนกสนาน ขาดความรบผดชอบ เหนแกตวละเลยเรองความมวนย ขาดความเสยสละ ไมมความเออเฟอเผอแผ ตลอดจนละเลยขนบธรรมเนยบประเพณทดงาม ทำใหสงคมไทยเปนสงคมพหวฒนธรรม และมความขดแยงทางความคดและไมยอมรบความคดเหนทแตกตาง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม - การขยายตวของเศรษฐกจและชมชนเมอง ประกอบกบคานยมและพฤตกรรมในการบรโภคทเปลยนไป ขาดความรบผดชอบตอสวนรวมเหนแกประโยชนสวนตน มงเอารดเอาเปรยบ ทำใหทรพยากรถกทำลายและเสอมโทรมอยางรวดเรว สงผลเสยตอมลภาวะทางอากาศ นำ เสยงปญหานำเสยปญหาขยะมลฝอยรวมทงกากของเสยจากภาคอตสาหกรรมทสรางมลพษตอสงแวดลอม อนนำไปสภยพบตธรรมชาต ภาวะโลกรอนและการปลอยกาซเรอนกระจก นำมาซงความสญเสยทางเศรษฐกจและสงคมทประมาณคามได และตองใชทรพยากรในการแกปญหาและ

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 63

ผลกระทบตอเนองอยางไมมทสนสด ซงสรางภาระกบสงคมและ งบประมาณของรฐในระยะยาว

สภาพบรบทดานการศกษาของประเทศไทย๒

๑. ดานโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา n อตราสวนนกเรยนตอประชากรกลมอาย จำแนกตามระดบ การศกษาปการศกษา๒๕๕๑–๒๕๕๖พบวา - การศกษาภาคบงคบ มแนวโนมลดลงจากรอยละ ๑๐๑.๕ในป ๒๕๕๑ เปนรอยละ ๙๖.๗ ในป ๒๕๕๗ โดยระดบการศกษาทม แนวโนมเพมขนคอระดบกอนประถมศกษาโดยเพมขนจากรอยละ๑๑๓.๐เปนรอยละ๑๑๖.๓ระดบการศกษาทมแนวโนมลดลงไดแกประถมศกษาและมธยมตน ลดลงจากรอยละ ๑๐๕.๒ และ ๙๔.๙ เปน ๑๐๐.๔ และ๘๙.๙ในชวงเวลาเดยวกนตามลำดบ - มธยมศกษาตอนปลาย มแนวโนมเพมขนจากรอยละ๖๗.๙เปนรอยละ ๗๖.๘ ในชวงเวลาเดยวกน ตามลำดบ โดยสายสามญ และ สายอาชพ เพมขนจากรอยละ๔๑.๖และ๒๖.๓ เปนรอยละ๕๒.๐และ๒๔.๘ในชวงเวลาเดยวกนตามลำดบ - ระดบอดมศกษา มแนวโนมเพมขนจากรอยละ ๓๙.๕ เปนรอยละ ๔๙.๓ ในชวงเวลาเดยวกน ตามลำดบ โดยระดบปรญญาตร เพมขนจากรอยละ ๒๙.๓ เปนรอยละ ๔๐.๘ สวนอนปรญญา ลดลงจากรอยละ๑๙.๙เปนรอยละ๑๖.๙ในชวงเวลาเดยวกนตามลำดบ

๒ทมา:สำนกประเมนผลการจดการศกษาสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา๒๕๕๘

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔64

n อตราการคงอยของผเรยนระดบประถมศกษา และมธยมตน มแนวโนมลดลง เหลอรอยละ ๙๓.๑ และ ๙๒.๗ ในปการศกษา ๒๕๕๖สวนระดบมธยมปลายมแนวโนมเพมขนเปนรอยละ ๘๖.๒ จำแนกเปน สายสามญและสายอาชพ รอยละ ๘๙.๕ และ ๘๐.๖ ในชวงเวลาเดยวกนตามลำดบ n จำนวนปการศกษาเฉลยของคนไทยอาย๑๕–๕๙ปเพมขนจาก๘.๘ปในป๒๕๕๑เปน๙.๐ปในป๒๕๕๗

๒. ดานคณภาพการศกษา n รอยละของเดกแรกเกดจนถงอาย ๕ ป ทมพฒนาการสมวยเพมขนจากรอยละ๖๗.๗ในป๒๕๕๐เปนรอยละ๗๒.๕ในป๒๕๕๗

n รอยละของเดกอาย๐ –๕ป ทมภาวะทพโภชนาการ ระดบรนแรง โดยมนำหนกตำกวาเกณฑมาตรฐาน มภาวะทพโภชนาการเรอรง(ความสงเทยบกบอาย)และมภาวะทพโภชนาการเฉยบพลน(นำหนกเทยบกบความสง)ป๒๕๕๕เทากบรอยละ๒.๑๕.๙และ๒๒ตามลำดบ

n คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนระดบชาต (O-NET) ในกลมสาระหลกปการศกษา๒๕๕๒–๒๕๕๗จำแนกตามระดบชนพบวา - ชนประถมศกษาปท ๖ ทกวชาทมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนเพมขน แตกยงมคะแนนเฉลยตำกวารอยละ๕๐ ยกเวนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม วชาสขศกษาและพลศกษา และวชาการงานอาชพและเทคโนโลยทมคะแนนเฉลยเกนรอยละ๕๐ - ชนมธยมศกษาปท ๓ ทกวชาทมคะแนนผลสมฤทธทาง การเรยนเพมขน แตกยงมคะแนนเฉลยตำกวารอยละ ๕๐ ยกเวนวชา สขศกษาและพลศกษาทมคะแนนเฉลยเกนรอยละ๕๐และวชาภาษาไทยทมคะแนนเฉลยไมแตกตางจากป๒๕๕๒

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 65

- ชนมธยมศกษาปท๖วชาทมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน เพมขน แตกยงมคะแนนเฉลยตำกวารอยละ๕๐อาท ภาษาไทยการงานอาชพแลเทคโนโลย วชาทมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนคงเดม อาทสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมภาษาองกฤษวทยาศาสตร และศลปะและวชาทมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนลดลงอาทคณตศาสตรยกเวนวชาสขศกษาและพลศกษาทมคะแนนเฉลยเกนรอยละ๕๐ - หากจำแนกตามกลมสาระวชาและระดบชน พบวา เกอบทกวชามคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนลดลงเมอเขาสระดบการศกษา ทสงขน - หากจำแนกตามภมภาคพบวากรงเทพฯมคะแนนผลสมฤทธ ทางการเรยนเฉลยสงกวาคาเฉลยของประเทศทกวชา รองลงมาคอภาคกลาง และภาคใต สวนภาคทมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนตำสดสองลำดบสดทายทกวชาไดแกภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอ

n คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนระดบชาต (N-NET)ปการศกษา ๒๕๕๔–๒๕๕๗จำแนกตามระดบการศกษาและสาระพบวา - ระดบประถมศกษา ทกสาระวชามคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนเฉลยตำกวารอยละ ๕๐ โดยสาระวชาทคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนมแนวโนมลดลง อาท ทกษะการเรยนร ความรพนฐาน การประกอบอาชพ ทกษะการดำเนนชวต สวนสาระดานการพฒนาสงคม มแนวโนมเพมขนเลกนอย - ระดบมธยมศกษาตอนตน สาระวชามคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนเฉลยเกนกวารอยละ ๕๐ มเพยงสาระดานทกษะการเรยนรสวนสาระวชามคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนเฉลยตำกวารอยละ ๕๐และมแนวโนมลดลง อาท ดานการประกอบอาชพ ทกษะการดำเนนชวต

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔66

และการพฒนาสงคม สวนสาระดานความรพนฐานมแนวโนมเพมขน เลกนอย - ระดบมธยมศกษาตอนปลายทกสาระวชามคะแนนผลสมฤทธ ทางการเรยนเฉลยตำกวารอยละ๕๐และมแนวโนมลดลงทกสาระหลก

n เวลาเฉลยทคนไทยอาย ๖ ปขนไป ใชในการอานหนงสอนอกเวลาเรยน/นอกเวลาทำงาน ลดลงจาก๓๙ นาทตอวน ในป ๒๕๕๑ เปน๓๗ นาทตอวน ในป ๒๕๕๖ โดยกลมเยาวชน (๑๕ – ๒๔ ป) มเวลาใน การอานมากทสด๕๐นาทตอวนรองลงมาไดแกกลมวยเดก(๖–๑๔ป)มเวลาในการอาน ๔๖ นาทตอวน โดยภาคทมเวลาในการอานหนงสอ มากทสดไดแกกรงเทพรองลงมาไดแกภาคใตและภาคกลาง n การจดอนดบความสามารถในการแขงขนดานการศกษา โดยIMD แมวาผลการจดอนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศจะ ลดลง ๑ อนดบ จากอนดบท ๒๙ ในป ๒๕๕๗ เปนอนดบท ๓๐ ในป๒๕๕๘และเปนอนดบทสามในกลมประเทศอาเซยนรองจากสงคโปรและมาเลเซย แตอนดบความสามารถในการแขงขนดานการศกษาของไทย เพมขน๖อนดบ จากอนดบท ๕๔ เปนอนดบท ๔๘ ในชวงเวลาเดยวกน ตามลำดบ โดยมตวชวดยอยดานการศกษาทเปนจดเดนและเปนตวชวดใหมทเพมขนในป๒๕๕๗๒ตวชวด ไดแกรอยละของงบประมาณภาครฐทใชในการศกษาตอนกเรยนระดบมธยมศกษา และรอยละของผหญงทม การศกษาระดบปรญญาตรและปรญญาโท สวนตวชวดยอยดานการศกษาทมอนดบดขนมากทสด ๒ ตวชวด ไดแก อตราการไมรหนงสอของประชากรวย ๑๕ ปขนไป และอตราการเขาเรยนสทธระดบมธยมศกษาและตวชวดทมอนดบลดลง ไดแก ตวชวดอตราสวนนกเรยนตอครระดบมธยมศกษา(ตวชวดดานโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษา)ตวชวด

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 67

ความคดเหนตอการเรยนการสอนวทยาศาสตรในโรงเรยน ตวชวด ความคดเหนตอทกษะดานภาษา (ตวชวดกลมคณภาพการศกษา) ตวชวดประชากรทสำเรจการศกษาระดบอดมศกษาตวชวดนกศกษาตางชาตทเขามาศกษาในประเทศ (ตวชวดกลมการอดมศกษา) ตวชวดความคดเหน ตอการตอบสนองความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของการศกษาระดบมหาวทยาลย และตวชวดความคดเหนตอการจดการศกษาสาขาบรหารจดการทตอบสนองตอความตองการภาคธรกจ(ตวชวดกลมคณภาพการศกษาทตอบสนองตอภาคธรกจ) n จำนวนคดเดกและเยาวชน(อาย๑๐–๑๘ป)ทถกดำเนนคดโดยสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน มแนวโนมลดลงจาก ๔๖,๙๘๑คนในป๒๕๕๑เหลอ๓๗,๔๓๓คนในป๒๕๕๖ n จำนวนเดกอายตำกวา๑๕ปทตงครรภและคลอดบตรเพมขน จาก๓,๐๔๓คนในป๒๕๕๑เปน๓,๖๘๐คนในป๒๕๕๖ n อตราการรหนงสอของประชากรอาย ๖ ปขนไป ในป ๒๕๕๖คดเปนรอยละ ๙๑.๑ จำแนกเปนดานการอานหนงสอ เขยนหนงสอไดและคำนวณไดรอยละ๙๔.๘,๙๔.๑และ๙๓.๘ตามลำดบ n รอยละของกำลงแรงงานทจบมธยมศกษาขนไป เพมขนจากรอยละ๔๓.๑๒ในป๒๕๕๑เปนรอยละ๕๑.๐๔ในป๒๕๕๗โดยระดบอดมศกษามสดสวนเพมขนมากทสด จากรอยละ ๑๔.๙๓ เปนรอยละ๑๙.๘๓ รองลงมาเปนระดบมธยมปลาย และมธยมตน ซงเพมขนจาก รอยละ ๑๒.๙๑ และ ๑๕.๒๙ เปนรอยละ ๑๕.๑๖ และ ๑๖.๐๕ ในชวงเวลาเดยวกนตามลำดบ n ทกษะดานภาษาทตอบสนองตอความตองการของผประกอบการ ของประเทศไทยป๒๕๕๒–๒๕๕๗อยในอนดบทลดลงจากอนดบท๔๓

(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔68

ในป๒๕๕๑เปนอนดบท๕๑ในป๒๕๕๗จากจำนวนประเทศทจดอนดบ๕๗และ๖๐ประเทศตามลำดบ n จำนวนบคลากรดานการวจยและพฒนาเทยบเทาเตมเวลาตอประชากร๑,๐๐๐คน เพมขนจาก๐.๖๕ ในป ๒๕๕๑ เปน๐.๘๐ ในป๒๕๕๖ และอยในอนดบทลดลงจากอนดบท ๔๗ เปนอนดบท ๕๓ โดยIMD โดยงบวจยและพฒนาตอ GDP เพมขนจากรอยละ ๐.๒๒ ในป๒๕๕๑เปนรอยละ๐.๓๙ในป๒๕๕๕ n การใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของประชากรอาย ๑๕ ปขนไป เพมขนจากรอยละ ๒๒.๕ และ ๑๗.๓ ในป ๒๕๕๑ เปนรอยละ๓๑.๗และ๓๑.๖ในป๒๕๕๗

๓. ดานบรหารจดการ

n การศกษาขนพนฐาน: - บรหารและจดการศกษาแบบรวมศนยอำนาจทสวนกลางสถานศกษาขาดความอสระ คลองตวในการบรหารจดการและใชทรพยากรเพอการศกษาทสามารถแสดงความรบผดชอบตอผเรยน - การรบรขอมลในตลาดการศกษาทไมเทากน ทงผผลตบรการและผซอบรการการศกษา ทำใหกลมทมความไดเปรยบทางเศรษฐกจและสงคม สามารถเขาถงบรการการศกษาทมคณภาพและมาตรฐานมากกวากลมคนทดอยโอกาส/ยากจน - ความสามารถของตลาดในการตอบสนองมมากกวาความตองการของผรบบรการ เนองจากโครงสรางประชากรทลดลงอยางตอเนองในชวง ๑๐ ปทผานมา และมแนวโนมลดลงอยางตอเนองในอก ๑๐ - ๒๐ ปขางหนา และนำมาซงความสญเปลาและความไมมประสทธภาพในการบรหารจดการของรฐ

สมรรถนะการศกษาไทยในเวทสากล พ.ศ. 2558(ราง) กรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๔ 69

- การผกขาดการจดการศกษาโดยรฐ ผานนโยบายและมาตรการของรฐทเออประโยชนตอสถานศกษาของรฐ รวมทงบทบญญตในรฐธรรมนญทไมสอดคลองกบบรบททางเศรษฐกจและสงคมของประเทศเปนผลใหขาดการมสวนรวมในการระดมทนและการสนองทนเพอ การศกษาจากทกภาคสวนของสงคม โดยทรพยากรเพอการศกษามาจากภาครฐเปนหลก

n การศกษาหลงมธยมศกษาตอนปลาย (อาชวศกษาและอดมศกษา) - แมวาสถาบนอดมศกษาจะเปนนตบคคล มอสระและความคลองตวในการบรหารจดการ แตกยงมสถาบนอดมศกษาหลายแหงมปญหาดานธรรมาภบาลและความรบผดชอบ - ขาดแคลนกำลงคนระดบกลาง (สายอาชพ) แมวารฐจะม นโยบายสงเสรมการจดการศกษาระบบทวภาค สหกจศกษา และใหเงนกยมแกผ เรยน แตกไมสรางแรงจงใจใหประชากรวยเรยนเขาศกษาใน สายอาชพ - สถาบนอดมศกษาผลตกำลงคนตามศกยภาพและความสามารถของแตละสถาบนมงผลตเชงพาณชยเนนปรมาณมากกวาคณภาพอกทงไมสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน สงผลใหเกดปญหาการวางงานของผจบระดบอดมศกษา ปญหาการทำงานตำกวาระดบ และการเรยนตอในระดบบณฑตศกษาระหวางรอหางานทำ