36

บทที ่3

วธิีด ำเนินกำรวจิัย

ในการวิจยัน้ีจะท าการเก็บข้อมูลหลักเก่ียวกับแรงสั่นสะเทือน (Vibration) คล่ืนแรงอดั

อากาศ (Air Blast) ขอ้มูลมวลหิน (Rock Mass) และขนาดของหินภายหลงัการระเบิด โดยในการ

ด าเนินการวจิยัจะมีตวัแปรควบคุมแปรผนัคือ ความยาวช่องวา่งอากาศ (Air Deck)

3.1กำรด ำเนินกำรวจัิย

เน่ืองจากผงัการระเบิด (Blasting Pattern) ในแต่ละเหมืองนั้นการก าหนดใช้ค่าของตวัแปร

ต่าง ๆ จะไม่เท่ากนั ซ่ึงส่ิงต่าง ๆ เหล่าน้ีมีผลต่อการระเบิดทั้งในดา้นประสิทธิภาพการระเบิดและ

ผลกระทบต่อส่ิงแวดลอ้มท่ีมาจากการระเบิดอีกดว้ย ดงันั้นตวัแปรต่าง ๆ จึงก าหนดไวด้งัน้ี

- ตวัแปรควบคุมคงท่ี

1. เส้นผา่ศูนยก์ลางรูระเบิด เท่ากบั 3 น้ิว

2. วตัถุระเบิดหลกัคือ AN/FO

3. ลดระยะอดัปากรู (Stemming) ลง 20%

4. ระยะ Burden และ Spacing ใชค้่าตามปกติของเหมืองหินท่ีไปท าการเก็บ

ขอ้มูล

- ตวัแปรควบคุมแปรผนั ความยาวช่องวา่งอากาศ ใชค้่าในช่วง 0.8-3.5เมตร

3.2ข้ันตอนกำรเกบ็ข้อมูล

1. จดบนัทึกปริมาณน ้ าหนกั AN/FO ต่อหน่ึงรูเจาะ และ จ านวนจงัหวะถ่วงท่ีใช ้เพื่อน ามาค านวณหาค่าน ้าหนกัวตัถุระเบิดสูงสุดต่อจงัหวะถ่วง (Maximum Charge per Delay)

37

2. ท าการวดัค่าพิกดัหนา้งานระเบิดและจุดตั้งเคร่ือง Seismometer โดยใชเ้คร่ือง GPS ยี่ห้อ Garmin ดงัแสดงในรูปท่ี 3.1 เพื่อน าค่าดงักล่าวมาท าการค านวณหาระยะห่างระหว่างหน้าระเบิดและจุดตั้งเคร่ืองตรวจวดั

รูปท่ี 3.1GPS ยีห่อ้ Garmin ท่ีใชใ้นการวดัค่าพิกดั

3 ท าการเก็บขอ้มูลท่ีเก่ียวขอ้งกบัมวลหิน บริเวณหน้างานระเบิดโดยใช้แบบฟอร์ม

ดงัแสดงในภาคผนวก ก ซ่ึงมีรายละเอียดในการเก็บขอ้มูลดงัน้ี

3.1 ท าการวดัความยาวรอยแตกของหินบริเวณหน้างานในแนวราบ โดยใช้

เทปวดัระยะ เป็นความยาว 3 เมตร และจดบนัทึกค่าความยาวของรอยแตกแต่ละ

ช่วง เพื่อน ามาหาค่า RQD

3.2 ท าการวดัค่าระยะห่างระหวา่งรอยแตกท่ีกวา้งท่ีสุดและแคบท่ีสุด บริเวณ

หนา้งานและจดบนัทึก เพื่อน ามาหาค่าเฉล่ียระยะห่างของรอยแตก

38

3.3 ท าการวดัและจดบนัทึกเก่ียวกบัสภาพของรอยแตกโดยแยกเป็นหวัขอ้ดงัน้ี

ก. ท าการวดัค่า Discontinuity Length (Persistence) บริเวณหน้า

ระเบิดโดยใชเ้ทปวดั

ข. ท าการวดัความกวา้งของรอยแตกโดยใชเ้ทปวดั

ค. ท าการบันทึกความขรุขระของ Discontinuity ในระยะ 10

เซนติเมตรโดยอาศยัตารางของ Barton and Choubey (1977)

เทียบเคียงกบัสภาพความขรุขระในหน้างานจริงและบนัทึก

สภาพความขรุขระในลกัษณะของค่า JRC ดงัแสดงในตารางท่ี

3.1

ง. ท าการบนัทึกเก่ียวกบัวสัดุหรือส่ิงท่ีบรรจุใน Discontinuity ใน

แต่ละ Joint Set

จ. ท าการบนัทึกเก่ียวกบัสภาพความผุกร่อนของ Discontinuity

ในแต่ละ Joint Set

3.4 ท าการเก็บข้อมูลเก่ียวกับน ้ าใตดิ้นบริเวณหน้างานระเบิดโดยแบ่งเป็น

แห้ง ช้ืน เปียก มีน ้ าหยดและมีน ้ าไหล โดยการแยกระหวา่งน ้ าหยดและน ้ าไหลจะ

ใช้ บีกเกอร์รองน ้ าในระยะเวลา 10 วินาที หากปริมาณน ้ าท่ีได้มากกว่า 20

ลูกบาศกเ์ซนติเมตรจะถือวา่มีน ้าไหล แต่ถา้นอ้ยกวา่จะถือวา่มีน ้าหยด

3.5 ท าการวดัทิศทางของหนา้อิสระและทิศทางของ Discontinuity ดว้ยเข็มทิศ

Brunton

3.6 ท าการเก็บตวัอยา่งหินภายหลงัการระเบิดเพื่อน ามาทดสอบความแข็งแรง

ดว้ยวธีิ Point Load Test

39

ตารางท่ี3.1 แสดงความสัมพนัธ์ระหว่างความขรุขระและJoint Roughness Coefficient (JRC)

[อา้งอิง: Barton and Choubey, 1977]

40

หลงัจากนั้นจึงท าการระเบิดและด าเนินการเก็บขอ้มูลดงัน้ี

4. ท าการบนัทึกค่าแรงสั่นสะเทือนและคล่ืนแรงอดัอากาศ ท่ีตรวจวดัได้จากเคร่ือง Seismometerยีห่อ้ Instantel ในเหมืองหินดา้นหลงัโรงไฟฟ้าแม่เมาะ จ.ล าปาง และยี่ห้อ Thomas ในเหมืองหินปูนของบริษทั อินทรี จ ากดั จ.สุพรรณบุรี ดงัแสดงในรูปท่ี 3.2 และ 3.3

รูปท่ี 3.2 แสดงเคร่ือง Seismometer ยีห่อ้ Instantel

41

รูปท่ี 3.3 แสดงเคร่ือง Seismometer ยีห่อ้ Thomas

5. ถ่ายภาพกองหินภายหลงัการระเบิดเพื่อน าไปท าการวิเคราะห์ขนาดโดยวิธี Photo Analysis ดว้ยโปรแกรม Split Desktop (Demo Version) โดยการถ่ายภาพกองหินจะถ่ายเฉพาะบริเวณหนา้กองเท่านั้น เน่ืองจากโดยส่วนใหญ่ขนาดหินท่ีโตเกินขนาด (Over Size) จะอยูบ่ริเวณดงักล่าวและภายในกองส่วนใหญ่เป็นหินท่ีกอ้นเล็ก ดงัแสดงในรูปท่ี 3.4 และ 3.5 โดยในการถ่ายภาพจะน าลูกบอลขนาดเส้นผา่ศูนยก์ลาง 10 น้ิวไปวางไวท่ี้กองหินดว้ยเพื่อเป็นตวัก าหนดขนาด (Scale) ของหินภายในภาพ ซ่ึงลูกบอลดงักล่าวจะตอ้งวางไวอ้ยา่งนอ้ย 3 จุด ภายในภาพเพื่อขจดัปัญหา Prospective ภายในภาพถ่ายดงักล่าว ดงัแสดงในรูปท่ี3.6

42

รูปท่ี 3.4 แสดงภาพถ่ายดา้นหนา้กองหินภายหลงัการระเบิด

รูปท่ี 3.5 แสดงภาพถ่ายขนาดหินภายในกอง

ลูกบอลขนาดเสน้ผา่ศูนยก์ลาง 10 น้ิว

ลูกบอลขนาดเสน้ผา่ศูนยก์ลาง 10 น้ิว

43

รูปท่ี 3.6 แสดงภาพถ่ายท่ีจะน าไปใชค้ านวณดว้ยโปรแกรม Split Desktop (demo version)

6. น าภาพถ่ายขา้งตน้มาท าการตดัแบ่งภาพออกเป็นส่วน ๆ โดยให้ภาพท่ีตดัแบ่งออกนั้นจะตอ้งมีรูปของลูกบอลท่ีใกลท่ี้สุดอยู่ดว้ยเพื่อเป็นตวัแทนในการก าหนดขนาด (Scale) ภายในภาพดงักล่าว เสร็จแลว้จึงน าภาพดงักล่าวไปค านวณโดยโปรแกรม Split Desktop (Demo Version) และก าหนดให้ขนาดท่ีค านวณไดจ้ากโปรแกรมท่ี 80% Passing หรือ P80 ในกราฟท่ีโปรแกรมค านวณไดเ้ป็นตวัแทนของขนาดในภาพนั้นดงัแสดงในรูปท่ี 3.7

7. น าขนาดท่ีเป็นตวัแทนของแต่ละภาพมาหาค่าเฉล่ียขนาดของหินท่ีได้จากการระเบิดในคร้ังนั้น

8. ท าตามขั้นตอนการเก็บขอ้มูลทั้งหมดโดยเปล่ียนค่าความยาวช่องว่างอากาศ (Air Deck) จ านวนไม่นอ้ยกวา่ 5 ค่าความยาวในแต่ละเหมือง

ลูกบอลขนาดเสน้ผา่ศูนยก์ลาง 10 น้ิว

44

รูปท่ี 3.7 แสดงกราฟท่ีไดจ้ากการค านวณดว้ยโปรแกรม Split Desktop (demo version)

9. ท าการวเิคราะห์ความสัมพนัธ์ของตวัแปรต่าง ๆ โดยเม่ือท าการทดลองครบทุกคร้ังแลว้จะน าขอ้มูลมาวิเคราะห์ความสัมพนัธ์ระหวา่งความยาวช่องวา่งอากาศกบัมวลหินและ/หรือตวัแปรต่าง ๆ ท่ีเก่ียวขอ้งมวลหิน

10. สรุปความสัมพนัธ์ระหวา่งความยาวช่องว่างอากาศกบัมวลหิน และ/หรือตวัแปรต่าง ๆ ของมวลหิน