ชนะความทกขชนะความทกข

พทธวธ

ชนะความทกขชนะความทกข

พทธวธ

ชนะความทกข

ชนะความทกข

พทธวธ

I S BN 978-616-7246-62-8

9 7 8 6 1 6 7 2 4 6 6 2 8

250.-

AA 0300 ศาสนาและปรชญา

คมอสาหรบใชฟนฝาอปสรรคทงปวง

ทดทสดของชาวพทธคมอสาหรบใชฟ

นฝาอปสรรคทงปวง

ทดทสดของชาวพทธ

พทธวธ กหมายถงวา วธของชาวพทธ หรอ ของพระพทธ;

ชนะความทกข กหมายความวา ไมมอะไรทจะเปนศตรแกมนษย

มากเทาความทกข. ความทกขเปนสงทจะตองเอาชนะใหได; แม

โดยสญชาตญาณ สงทมชวตมนกรจกความพยายามทจะเอาชนะ

ความทกข อยดวยกนทงนน, หากแตมนไมมากพอ จงตองม

การศกษาเพมเตมใหสมบรณ.

พทธวธมอย, คอวธสาหรบชาวพทธ ผร ผตน ผเบกบาน

นนมอย; หรอจะกลาวอกอยางหนงวา ถารจกเอามาใช มนก

กลายเปนผร ผตน ผเบกบาน ขนมาเอง.

พมพครงท๒: มนาคม๒๕๕6 จดพมพโดย: ส�านกพมพสขภาพใจ บรษทตถาตาพบลเคชนจ�ากด ประธานกรรมการบรหาร: บญชาเฉลมชยกจ กรรมการผจดการ: โชนรงสเฉลมชยกจ คณะทปรกษา: ถาวรสกขโกศล,ประชาหตานวตร, ผองศรลอพรอมชย,สงวนศรตรเทพประตมา ผจดการส�านกพมพ: อลนเฉลมชยกจ บรรณาธการบรหาร: วรตมทองเชอ ผชวยบรรณาธการบรหาร: กรองแกวทรงกล บรรณาธการ: สนมนลวรรณ เลขานการคณะบรรณาธการ: กนกพรถ�าโคนทอง แบบปก: ณฐพงษภาคแพทย ศลปกรรม: สธรรมโชตเสถยรวงศ ฝายการตลาด: อคคณฐชมนม,เกวลดวงเดนงาม ฝายขาย: มนญชยาศรวงษ,อดรปญญาชย ฝายโรงพมพ: ไพบลยชาครยานนท, จรวรรณพยาฆรนทรงกร

พมพท:ฝายโรงพมพบรษทตถาตาพบลเคชนจ�ากดโทรศพท๐-๒๔๑๕-6๗๙๗จดจ�าหนาย:สายสงสขภาพใจบรษทบคไทมจ�ากด

๒๑๔ซ.พระรามท๒ซอย๓๘ถ.พระราม๒แขวงบางมดเขตจอมทองกรงเทพฯ๑๐๑๕๐โทรศพท๐-๒๔๑๕-๒6๒๑,๐-๒๔๑๕-6๕๐๗โทรสาร๐-๒๔๑6-๗๗๔๔

www.booktime.co.thwww.facebook.com/SukkhapabjaiPUB

ขอมลทางบรรณานกรมของส�านกหอสมดแหงชาตพทธทาสภกข.พทธวธชนะความทกข.--พมพครงท๒.--กรงเทพฯ:ตถาตา,2556.304หนา.1.พทธศาสนา--ค�าถามและค�าตอบI.ชอเรอง.294.315ISBN978-616-7246-62-8

พทธวธชนะความทกขพทธทาสภกข

คำ�ปร�รภในก�รพมพครงท ๒

“พทธวธชนะความทกข”ตนฉบบเดมเปนชดธรรมโฆษณ(เลม ๑๔. จ บนพนแถบสแดง ล�าดบพมพออกเลมท ๗๔) ม ๒ ตอน คอตอนทวาดวยพทธวธชนะความทกข และตอนการ จ�าพรรษาพมพครงแรกเมอป๒๕๔๗เพอถวายเปนอาจารยบชาฉลอง ๑๐๐ ป พทธทาส ดวยทนบรจาคของทานบดรวมกบ ทนธรรมทานปรวรรตนของธรรมทานมลนธในการพมพครงท๒นส�านกพมพสขภาพใจ จดท�าขนเนองในวาระครบรอบ ๒๐ ป แหงการจากไปของทานพทธทาส(๒๕๓6-๒๕๕6)โดยคดเอาเฉพาะตอนทวาดวย“พทธวธชนะความทกข”เนองจากเหนวาตอนพทธวธฯมเนอหาโดดเดน นาสนใจ สมควรเผยแผออกสสาธารณชนอยางตอเนอง เพอใหหลกค�าสอนทานพทธทาสไดแผขยายกวางไกล ทวถงบคคลทกเพศทกวยมากยงขน

“พทธวธชนะความทกข”นบไดวาเปนหนงสอเหมาะกบสงคมยคปจจบนอยางยง ทกขถาพดตามภาษาชาวบานใหเขาใจงายๆกคอตวปญหาหรออปสรรคตางๆทถาโถมเขาหาเราในชวตประจ�าวนนนเองซงมทงทกขทางกายและทกขทางใจในสภาพวถชวตของคนปจจบนทกขทางกายมไมมากหรอถามเรากมเทคโนโลยตางๆคอยอ�านวยความสะดวกใหท�าใหบรรเทาทกขทางกายลงไปไดบาง แตทเปนปญหาใหญของคนในปจจบนกคอทกขทางใจซงเปนกนมากและสงทจะมาแกทกขทางใจไดดทสดกคอธรรมะใน

ทางพทธศาสนาและวธชนะทกขทดทสดกคอการเอาชนะทกขตามแนวทางของพระพทธเจา

“พทธวธชนะความทกข”เปนธรรมบรรยายประจ�าวนเสารภาควสาขบชาระหวางวนท๕เมษายน๒๕๒๙ถงวนท๒๘มถนายน๒๕๒๙รวม๘ครงเนอหาในเลมนทานพทธทาสไดอธบายแจกแจงสาเหตของความทกขและวธเอาชนะทกขตามแนวทางของพระพทธเจาซงเปนวธทชาวพทธควรศกษาและควรน�าไปประพฤตปฏบตเปนอยางยงเรมตงแตท�าไมจงเปนทกข,การดบทกขทเกดมาจากการด�ารงชวตทผด, การดบทกขอนเกดจากนวรณ-กเลส-และอาการของกเลสรบกวน, การดบทกขอนเกดจากธรรมชาตภายนอกทไรเจตนา, กเลสกบความสนกเลส, การมธรรมะในชวตประจ�าวน, พงตรงไปยงพระพทธเจากนเถดเปนตน

พทธวธชนะความทกข เปนคมอส�าหรบฟนฝาอปสรรค ทงปวงทดทสดของชาวพทธ เหมาะน�าไปใชแกปญหาชวต-สงคมยคปจจบนไดอยางสมบรณแบบในสภาพสงคมทเตมไปดวยความสบสนวนวายเชนน เราจะมชวตอยอยางไรจงจะไมเปนทกข หาค�าตอบไดในเลมน

สำ�นกพมพสขภ�พใจมน�คม ๒๕๕๖

๑.ท�าไมจงเปนทกข................................................................ ๒๓

๒.การดบทกขทมอยในตวการด�ารงชวต................................ ๕๗

๓.การดบทกขทเกดมาจากการด�ารงชวตทผด........................ ๙๗

๔.การดบทกขอนเกดจากนวรณ–กเลส–และ อาการของกเลสรบกวน...................................................... ๑๓๕

๕.การดบทกขอนเกดจากธรรมชาตภายนอก ทไรเจตนา.......................................................................... ๑๘๑

6.กเลสกบความสนกเลส..................................................... ๒๑๓

๗.การมธรรมะในชวตประจ�าวน.............................................. ๒๔๗

๘.พงตรงไปยงพระพทธเจากนเถด......................................... ๒๗๑

ส�รบญ

1.ทำาไมจงเปนทกข

ชนะความทกขทงปวงตามแบบวธของชาวพทธชอวา “พทธวธชนะความทกข”......................................................................... ๒๕

เรองทกขกบเรองดบทกขเทานนเปนเรองส�าคญของมนษย..................... ๒6

คนเรามความทกขอยดวยเรองอะไรบาง................................................... ๒๗

เรองตางๆทคนเราเปนทกขกนอย....................................................... ๒๘-๓๑

กฎอทปปจจยตาเปนเหตปจจยใหเกดทกขและใหดบทกข........................ ๓๓

เพราะบงคบจตไมไดจงมความทกข........................................................ ๓๔

ถาบงคบจตไดตามตองการกไมโลภไมโกรธไมหลงไมมนวรณ............ ๓๕

ชวตไมมวชชาธาตก�ากบมาดวยจงมอวชชาธาตเขามาแทนแลวมทกข... ๓6

การทอวชชาธาตครอบง�าชวตท�าใหชวตเปนทกข..................................... ๓๗

เพราะควบคมสญชาตญาณแหงตวตนไวไมไดจงมความทกขมปญหา..... ๓๘

เพราะสญชาตญาณแหงตวตนเลยเถดไปเปนกเลสจงมความทกข........... ๓๙

เพราะเกดกเลสและท�าไปตามอาการของกเลสจงมความทกข.................. ๔๐

เพราะไมเรยนจรงไมรจรงไมควบคมความเหนแกตวจงมความทกข...... ๔๒

การควบคมความเหนแกตวไวไมไดจงเกดความเลวรายตางๆขน........... ๔๓

โทษเลวรายนานาประการของความเหนแกตว......................................... ๔๔

คมสญชาตญาณวามตวมตนไวไมไดจงเกดสญชาตญาณแหง ความเหนแกตน...................................................................................... ๔๕

ถาเหนแกตวกไมเหนแกธรรม,เหนแกธรรมเขามาเหนแกตวกออกไป...... ๔6

ส�รบญละเอยด

ธรรมะ๔เกลอ:สต-สมปชญญะ–สมาธ–ปญญา ใชแกปญหาไดทกประการ....................................................................... ๔๗

เพราะไมสามารถควบคมกระแสชวตไดจงมความทกข............................ ๔๘

เกดมาวางมแตสญชาตญาณไมมวชชาจงเกดกเลสไดงาย....................... ๔๙

การปฏบตอยาปฏบตเพออยางอนจงปฏบตเพอดบทกขใหได โดยสวนเดยว.......................................................................................... ๕๐

ท�าลายความเหนแกตวและอปาทานในขนธ๕:หลกส�าคญ ของพทธศาสนา....................................................................................... ๕๑

ท�าไมจงเปนทกข?สรปวาเพราะมความเหนแกตวทเกดมาจากอวชชา.... ๕๒

ทงสงขารและวสงขารเปนอนตตาเลยไมมอะไรทจะเปนตวตน................. ๕๓

นพพานทแทจรงไมเกยวกบความตาย..................................................... ๕๔

2.การดบทกขทมอยในตวการดำารงชวต

การดบทกขตามแบบพทธบรษท:ใชสตปญญาคดคนเหตของทกข.......... ๕๙

ทกศาสนาสอนเรองความรอดจากทกขโดยตดตนเหตของทกขเสย.......... 6๐

มองใหเหนกวางๆวาชวตเปนของหนกเมอมการยดถอไว........................ 6๑

ถาสญชาตญาณกลายไปเปนกเลสชวตกหนกยงขนไปอก....................... 6๒

สงมชวตมความทกขเพราะมการยดถอตวตนดวยกนทงนน.................... 6๔

เพราะมขนธ๕แลวเกดรสกคดนกเปนตวตนของตนจงไดเปนทกข......... 6๕

ความทกขของคนเราทขยายออกไปจากสญชาตญาณม๓ระดบ............ 66

ส�รบญละเอยด

บางคนสนใจปจจยท๕ยงไปกวาปจจย๔ปจจยท๕จงเพมขนมากมาย..... 6๗

ความทกขทเกดมาจากอาการทจะดบทกข............................................... 6๘

ดความทกขทมอยในตวชวตอก๒แง:อสสาทะ,อาทนวะ...................... 6๙

คนธรรมดาสามญหลงใหลอยในเรองกามธาต........................................... ๗๐

ดชวตทมความทกขในแงของทกขเปดเผย............................................... ๗๒

มความทกขเพราะยดมนในแงอสสาทะบางในแงอาทนวะบาง.................. ๗๓

มทรพยสมบตมากกลบยงนอนหลบยาก................................................. ๗๔

วธแหงการก�าจดความทกข๓ระดบ

-หาอะไรมากลบเกลอน...................................................................... ๗๕

-ประพฤตถกตองตามศลธรรม........................................................... ๗6

-ปฏบตจนอยเหนอความทกขเขาถงความวาง................................... ๗6

พนจากทกขคอสขพนจากสขคอความวาง.............................................. ๗๗

ความวางมคณคาเหนอความทกขความสข.............................................. ๗๘

สข-ทกขเปนเรองในโลกเรองความวางเปนเรองเหนอโลกหรอพนโลก... ๗๙

ดบตวตนเสยไดกดบทกขไดคอจบพรหมจรรย........................................ ๘๐

จะดบทกขในทางถกตองยอมรบกอนวามความทกขอยในชวต................ ๘๑

ท�าไมคนจงท�าบาปท�าชว?...................................................................... ๘๒

การดบทกขไดจรงและถกตองตอง“ไมท�าบาปเพอดบทกข”................... ๘๓

มงหมายสความวางจะตองยกเลกสวนเกน............................................... ๘๕

ส�รบญละเอยด

ควรแนใจวา:คนเราสามารถเอาชนะความทกขใดๆได........................... ๘6

เปนกนแตเพยงคนกลมลกคลกคลานดวยอ�านาจกเลส............................ ๘๗

นสสรณะ–ทางออกจากทกขตามแบบพทธบรษท.................................. ๘๘

การท�าตนเองใหมลกษณะธรรมชว–มชวตเปนอยดวยธรรมะ................. ๙๐

การดบทกขอยขางในใจจะเทยวไปรอบโลกกดบทกขไมได...................... ๙๑

มนษยเราควรชอบรสของความวางซงเปนความสขแทจรง...................... ๙๒

มแตความถกตองจนยกมอไหวตนเองได,มความวางทกอรยาบถ........... ๙๓

คนมอวชชาไมรวาสงทงปวงเปนไปตามกฎของอทปปจจยตา................... ๙๔

เปนสาวกพระสมมาสมพทธเจาตองรเรองดบทกข จนดบทกขสนเชงได................................................................................ ๙๕

3.การดบทกขทเกดมาจากการดำารงชวตทผด

การด�ารงชวตเปนความทกขแบบหนงยงด�ารงชวตผดกม ความทกขเพมขนอก............................................................................... ๑๐๐

ด�าเนนชวตผดเพราะไมรวาเกดมาท�าไม................................................. ๑๐๑

เกดมาแลวตองท�าไปในทางถกตองอยาใหท�าไปในทางผด...................... ๑๐๒

ด�าเนนชวตผดเพราะมวหลงอยกบความงมงาย........................................ ๑๐๓

แมผลตอะไรไดมากมความรกาวหนามากแตทางจตยงงมงายกนอย...... ๑๐๔

มสนตภาพขนมาไมไดเพราะคนโงงมงายบชาสงลอหลอกอย.................. ๑๐๕

นอยคนทจะรบพทธศาสนามาเปนเครองแกความงมงาย.......................... ๑๐๗

ส�รบญละเอยด

วธเกยวของกบพระพทธรปอยางทไมมความงมงาย................................. ๑๐๗

ระวง:ยงฉลาดมากจะยงมความงมงายมากกวาคนโง............................ ๑๐๙

ด�าเนนชวตผดเพราะไรธรรมะทท�าความเปนมนษย................................ ๑๑๐

ด�าเนนชวตผดเพราะเหนกงจกรเปนดอกบว........................................... ๑๑๑

ด�าเนนชวตผดเพราะไมมความถกตองทางกาย–จต–วญญาณ.......... ๑๑๓

ความถกตองคอการไมท�าใหทงตนเองและผอนเปนทกข.......................... ๑๑๓

ความหมายของความถกตองทางกาย–จต–วญญาณ.......................... ๑๑๔

ธรรมะทนกเรยนนกศกษาสมยนหวเราะเยาะวาเปนค�าครคระ................... ๑๑6

เพราะหลงเรองวตถทางเปลอกจงไมสนใจรเรองทางจต........................... ๑๑6

รความถกตองทง๓จะดบทกขในการด�ารงชวตทผดได............................ ๑๑๘

เพราะมวลมหลงเรองทางเนอหนงจงไมเหนความจรงของธรรมชาต........ ๑๑๙

ด�าเนนชวตผดเพราะอทธพลของสงแวดลอมทไมด................................... ๑๒๐

มอวชชามาเปนเจาเรอนจงเปนมลเหตใหเกดปญหา................................ ๑๒๒

เพมอวชชาวามตวกของกไดทงทมนไมม................................................. ๑๒๒

เพราะมองเหนความทกขวาเลวรายจงแสวงหาค�าสอน ของพระพทธเจา...................................................................................... ๑๒๓

สงเสรมสญชาตญาณฝายทจะชนะกเลสกจะมชวตออกจากอวชชา.......... ๑๒๕

ศลสมาธปญญามอยในฐานะเปนสญชาตญาณของสงมชวต.................. ๑๒6

คนสตวจะมาจะไปทไหนกตองดวยอ�านาจของศลสมาธปญญา............ ๑๒๗

ธรรมชาตใสไตรสกขาของธรรมชาตมาใหเสรจ......................................... ๑๒๘

ส�รบญละเอยด

ด�าเนนชวตไมตรงตามนยไตรสกขาเปนการด�าเนนชวตผด...................... ๑๒๙

ครองชวตถกตองเพราะมหลกเกณฑไตรสกขาในตวชวต.......................... ๑๓๐

ไตรสกขาอนเปนรากฐานความรอดของชวตขยายออกได๘อยาง.......... ๑๓๑

ชวตจะเปนไปในทางไหนขนอยกบการแวดลอมสญชาตญาณ................. ๑๓๒

เราควรใหชวตด�าเนนไปในทางของโพธหรอไตรสกขา.............................. ๑๓๓

4.การดบทกขอนเกดจากนวรณ–กเลส–และอาการ ของกเลสรบกวน

สญชาตญาณคอความรสกทเกดไดในตวมนเอง...................................... ๑๓๘

ทบทวนใจความของการบรรยายครงท๒ท๓......................................... ๑๓๙

นวรณ–โทษของนวรณ–และวธก�าจดนวรณ....................................... ๑๔๑

นวรณเกดขนแลวปดกนความสงบสขเกดจากอนสยของกเลส................ ๑๔๒

อนสยทยงไมมโอกาสออกมาเปนกเลสเตมรปจะมาเปนนวรณ................. ๑๔๓

ความหมายของนวรณขอ๒ขอ๓...................................................๑๔๓-๑๔๔

ความเลวรายของวจกจฉา........................................................................ ๑๔๔

นวรณเปนเพยงสงรวไหลของการสะสมกเลส........................................... ๑๔6

วธพจารณาใหละกามฉนทะได................................................................. ๑๔๗

เจรญเมตตาเพอบรรเทาพยาบาทนวรณ.................................................. ๑๔๘

หรโอตตปปะเปนธรรมเครองสนบสนนธรรมทใชละนวรณทงหา.............. ๑๔๙

ส�รบญละเอยด

วธปฏบตเพอแกการรบกวนของนวรณขอ๓ขอ๔................................. ๑๕๐

สรปธรรมะทจะใชก�าจดนวรณโดยยกธรรมะ๔เกลอมาเปนหลก............ ๑๕๒

สตเปนธรรมะพเศษถงกบตรสวาตองใชในทกกรณ................................. ๑๕๒

มสต–ปญญา–สมปชญญะ–สมาธเปนเครองมอ จะแกปญหาทางจตไดทกเรอง.................................................................. ๑๕๔

นวรณเปนขาศกแกสมาธควรหาอารมณเหนอนวรณมารสกไว................ ๑๕๔

กเลสลกษณะและโทษของกเลสและอบายชนะกเลส.............................. ๑๕6

ค�าจ�ากดความของโลภะ–โทสะ–โมหะ................................................ ๑๕๗

ผสสะมอย๒ชนชนทมความหมายอยในตวเองจะใหเกดกเลส................ ๑๕๘

กเลสมาจากความเคยชนของกเลสในสนดาน........................................... ๑๕๙

ภาษาธรรมะค�าบญญตในทางธรรมะลวนมาจากค�าชาวบาน................... ๑6๐

ศกษากเลสใหเหนเปนของสกปรกถงขนาดเกลยดมน............................... ๑6๑

อรรถะของกเลสมหลายอยาง................................................................... ๑6๒

อนสยเตมปรในนสยสนดานพรอมจะพงไหลออกมาเปนอาสวะ................. ๑6๓

การเกดกเลสทเดนผดทางจากสญชาตญาณแหงการมตวตน.................. ๑6๕

ความอยากทเปนไปดวยความโงดวยกเลสจงจะเปนตณหา..................... ๑66

มความอยากกอนจงมตวกผอยากตวผอยากมไดมอยจรง....................... ๑6๗

กวาจะเกดเปนกเลสมการกระท�าซบซอนจากผสสะเปนตณหา............... ๑6๘

การเหนแกตวมาจากสญชาตญาณทวามตวตนทควบคมไมได................ ๑6๙

ส�รบญละเอยด

เมอธรรมะเขามาในจตคนจะรเรองกเลสดแลวเปลยน กระแสกเลสไดทนท................................................................................. ๑๗๑

อาการของกเลสกบโทษภยของกเลสและวธก�าจดกเลส........................ ๑๗๑

อาการของความรก–ความโกรธ–ความเกลยด.................................... ๑๗๒

ชาวพทธไมกลวสงทมองไมเหนแตจะกลวสงทมองเหน โดยเฉพาะกเลส...................................................................................... ๑๗๔

อาการของความวตกกงวล–ความอจฉารษยา....................................... ๑๗๔

ผทอจฉาเขาไดรบทกขทรมานกอนผทถกเขาอจฉา................................. ๑๗6

อาการของกเลส๑๐ประการถาปองกนกเลสได กไมมอาการของกเลส............................................................................. ๑๗๗

ชวตบถชนไมอสระแมไมมกเลสกยงมนวรณรบกวน................................ ๑๗๘

จะศกษาปฏบตใหดบทกขไดตองรจกความทกขทมอยจรง....................... ๑๗๙

ควรเลอนชวตระดบธรรมดาใหมาเปนชวตทดบทกขไดยงๆขนไป........... ๑๘๐

5.การดบทกขทเกดจากธรรมชาตภายนอกทไรเจตนา

ทบทวนการบรรยาย๔ครงทแลวมา....................................................... ๑๘๓

กฎเกณฑของอทปปจจยตาเปนตนเหตของสขหรอทกข.......................... ๑๘๔

ความทกขทเกดมาจากการแปรปรวนของธรรมชาตทเกนธรรมดา............ ๑๘๕

สขและทกขมใชผลกรรมเกามใชพระเจาบนดาล มใชไมมเหตปจจย................................................................................... ๑๘6

ส�รบญละเอยด

ความรเรองตถตามาชวยดบทกขทเกดมาจาก การแปรปรวนของธรรมชาตได................................................................ ๑๘๗

ทกขและวธดบทกขทเกดมาจากอบตเหต................................................. ๑๘๙

ยงเจรญเทาไรอบตเหตใหถงตายจะยงมมากขนเทานน........................... ๑๙๐

ทงทสงนนเปนของธรรมชาตถาไปยดเอามาเปนของตน กเปนทกขขนมา...................................................................................... ๑๙๑

ทกขและวธดบทกขทเกดมาจากการทตองอยรวมกบคนพาล.................. ๑๙๒

คดดใหดเกดมคนพาลสกคนหนงจะเดอดรอนสกเทาไร.......................... ๑๙๓

ทกขและวธดบทกขทเกดมาจากความหวงดของคนโงคนซอ................... ๑๙๕

การหวงดของคนโงอาจกลายเปนปญหายงยากไปกได............................. ๑๙๕

ทกขและวธดบทกขทเกดมาจากสงทยวยวนทรนแรงยงขนทกท.............. ๑๙๗

มความทกขหลายอยางทไมไดกลาวถงในบาล......................................... ๑๙๘

บาปทมาพรอมๆกนกบความเจรญ!........................................................ ๒๐๐

พทธบรษทอยาตองพายแพแกความทกขทเกยวกบ ความแปรปรวนของธรรมชาต................................................................. ๒๐๒

พทธบรษทอยาตองเปนทกขเพราะเหตตองอยรวมโลก กบคนพาล.............................................................................................. ๒๐๓

“เชนนนเอง”เปนธรรมะสงสดทใชดบทกขไดทกชนด.............................. ๒๐๔

ตองรเรองทกขใหครบถวนทงในและนอกบาล.......................................... ๒๐๕

เกดเปนคนทงทอยาตกนรกไปพลางท�างานไปพลาง.............................. ๒๐6

ตวอยางผไมตกนรกไปพลางท�างานไปพลาง.......................................... ๒๐๗

ส�รบญละเอยด

ท�าอยางไรจงจะสมกบค�าวา“มนษย–ผมใจสง”..................................... ๒๐๘

ความหมายของค�าวาสตว–คน–มนษย–เทวดานนตางกน............. ๒๐๙

อยาเอาอทปปจจยตาขางนอกมาปรงแตงจตใจ จนเกดเปนทกขขนมา.............................................................................. ๒๑๐

6.กเลสกบความสนกเลส

บรรยายครงท6หวขอวากเลสกบความสนกเลส และธรรมะส�าหรบขาราชการ................................................................... ๒๑๕

โทษเลวรายของกเลสกบผลทควบคมกเลสได.......................................... ๒๑6

กเลสหมายถงสงสกปรกทท�าใหจตเศราหมอง......................................... ๒๑๗

ธรรมชาตของจตเดมเปนประภสสรเศราหมองเพราะกเลสเปนคราวๆ...... ๒๑๘

ตนตอของกเลสคอสญชาตญาณ............................................................. ๒๑๙

ในสญชาตญาณยงไมมความเหนแกตว.................................................... ๒๒๐

ทารกในครรภมสญชาตญาณมาแลวแตยงไมท�าหนาท............................ ๒๒๑

สญชาตญาณไมไดรบการควบคมจะตกไปเปนฝายกเลส......................... ๒๒๓

ความทกขมคามากท�าใหคนรจกทกขหายโงและคดดบทกข................... ๒๒๔

เชอโพธและเชอทจะเกดกเลสมอยแลวในสญชาตญาณ............................. ๒๒๔

วธทจะไมมความทกขมหลายระดบหลายขนตอน..................................... ๒๒6

สญชาตญาณเปนทนรอนกลางๆตามธรรมชาต มมาในจตคนเรา...................................................................................... ๒๒๗

ส�รบญละเอยด

ความหมายทลกของค�าวา“ตนเปนทพงของตน”.................................... ๒๒๘

สงสารวฏฏทแทจรงวนเวยนอยในจต....................................................... ๒๒๙

เลกชวกเปนดเลกดกเปนวางคอนพพาน............................................... ๒๓๑

ปญหายดเยอเรอรงของกเลส................................................................... ๒๓๑

ท�าอยางไรจะใหอนสยหมดไป.................................................................. ๒๓๓

อยาท�าเลนๆกบความชวกบกเลสแมไมมใครจบมาลงโทษ กเผาใจใหรอนได..................................................................................... ๒๓๔

ท�าวปสสนาจนเปนวปสสนาจะชวยใหควบคม บรรเทาละกเลสได................................................................................ ๒๓๕

อนสยทอยภายในจตจะออกมาเปนนวรณรบกวนจต............................... ๒๓๕

ควรดใหดๆวาเรามไดมกเลสทงวนทงคน.............................................. ๒๓๗

ชวตมสญชาตญาณคอเชอความรมาเสรจ ส�าหรบรผดกไดรถกกได........................................................................ ๒๓๘

พทธศาสนาบางนกายวาเมลดพชแหงพทธะ มมาแลวในทกคน–ทกสตว................................................................... ๒๔๐

ธรรมส�าหรบฆราวาส:สจจะทมะขนตจาคะ......................................... ๒๔๑

ประสบความส�าเรจเปนพทธะองคหนงไดเมอชวตถกยดครอง ดวยโพธตลอดเวลา................................................................................. ๒๔๑

ถาตงใจควบคมสญชาตญาณไวถกตองเรองกจบ.................................... ๒๔๒

ถกตองไดเมอไรกมนพพานเมอนน.......................................................... ๒๔๓

กเลสเกดไมไดตลอดเวลาทตนอยกไมมปญหา–ไมมความทกข............ ๒๔๔

ส�รบญละเอยด

7.การมธรรมะในชวตประจำาวน

การมธรรมะในกจกรรมประจ�าวนเปนเรองส�าคญ ทยงขาดตกบกพรองกนอย...................................................................... ๒๔๙

ไมมอะไรเปนศตรแกมนษยมากเทากบความทกข จงตองชนะใหได...................................................................................... ๒๕๐

ธรรมะ๔ความหมายมหลกเกณฑทางวทยาศาสตร................................ ๒๕๑

เรยนธรรมะตองเรยนทจตใจหรอทเนอทตวของเรา.................................. ๒๕๒

ดใหรจกกฎธรรมชาตไดทตวธรรมชาต.................................................... ๒๕๓

ตองรกษาความถกตองทางกาย–จต–สตปญญา ใหเพยงพอ.............................................................................................. ๒๕๔

มศลท�าความปกตแหงชวตจตใจไดเรยกวามธรรมะ ในชวตไดขนตอนหนง............................................................................. ๒๕๕

ศลควบคมทกาย–วาจา,สมาธควบคมทจตใหจตอยในสภาพปกต......... ๒๕6

ปญญาสกขาตองน�าหนาศลสกขาและสมาธสกขา.................................... ๒๕๘

มปญญากไมตองตอสท�าสงครามกบสกขาบท......................................... ๒๕๙

หลกไตรสกขามอยไดแมในชวตประจ�าวนอยแลว.................................... ๒6๐

เพงดอรยมรรคมองคแปดจะเหนวามปญญาน�าหนา................................ ๒6๑

มชวตอยดวยปญญาตองเกยวของกบสตสมปชญญะและสมาธ............. ๒6๓

วธปฏบตตามหลกธรรมะ๔เกลอ.....................................................๒6๓-๒6๔

ธรรมะ๔เกลอน�ามาปฏบตไดในชวตทงระดบต�า และระดบสง......................................................................................๒6๕-๒66

ส�รบญละเอยด

ตองร–ตองท�า–และตองไดรบอยางถกตอง จงจะเปนธรรมะ...................................................................................... ๒6๗

บทนยามของค�าวาธรรมะทจ�ากดความไวดจ�างาย และถกตองคออะไร................................................................................. ๒6๘

เราสบายอยคนเดยวผอนเปนทกขกนหมดเรากอยไมได........................ ๒6๙

พระพทธองคทรงเคารพธรรมะทท�าใหทรงดบทกขได.............................. ๒๗๐

8.พงตรงไปยงพระพทธเจากนเถด

เราไดแตวงวนรอบพระพทธเจาไมพงตรงไปยงพระองค.......................... ๒๗๓

นกศกษาบางคนยงเขาใจผดๆวาพทธศาสนา เปนอปสรรคตอการพฒนา...................................................................... ๒๗๔

พทธศาสนามงสอนเรองความไมเหนแกตวเปนหลกส�าคญ....................... ๒๗๕

“เจรญ”ตามหลกพทธศาสนาหมายถงสงบเยน ไมฟงซานไปดวยกเลส............................................................................ ๒๗6

พทธรปไมเคยมมากอนเพงมตอนหลงและอยางผดจดประสงค.............. ๒๗๗

ท�าเปนเพยงพธกรรมอยาท�าใหเลยไปเปนอยางพธรตอง......................... ๒๗๙

ขอวตรปฏบตตองท�าใหถกจดประสงคอยาท�าดวยอปาทาน..................... ๒๘๐

เรยนพทธศาสนาอยางปรชญาจะไมไดรบประโยชนเตม ตามเจตนารมณแทจรง............................................................................ ๒๘๑

เหนธรรมคอเหนพระพทธเจาหมายถง เหนเรองดบทกขครบหมด........................................................................ ๒๘๒

ส�รบญละเอยด

ชาวโลกทไมเขาใจพระพทธเจาจะต�าหนดาวาพระพทธเจา....................... ๒๘๒

รจกปฏบตตอพระพทธรปใหถกกมประโยชน เปนพทธานสรณ..................................................................................... ๒๘๔

สมยพระพทธเจาไมมรปเคารพใชความวางเปนสญลกษณ...................... ๒๘๕

พทธบรษทแทจรงอยาใชพระพทธรปเปนสงศกดสทธ เปนทสถตวญญาณ................................................................................. ๒๘6

ปจจบนนตองผาทะลสงทเกยวกบพระพทธเจา๒หน จงถงธรรมะ............................................................................................. ๒๘๗

จะเกยวของกบพระธาตของพระพทธเจา ตองปฏบตดจพระพทธรป........................................................................ ๒๘๘

พระเจดยตนโพธพธกรรมตางๆกตองปฏบตดจพระพทธรป.................. ๒๘๙

ตองปฏบตเลยพธไปถงตวจรงของพระรตนตรย จงจะส�าเรจประโยชน............................................................................... ๒๙๑

วตรปฏบตเชนธดงคท�าไปดวยไมรจดมงหมายแทจรง กเปนสลพตปรามาส................................................................................ ๒๙๑

เหนสญญตาวางจากตวตนไมยดมนโดยประการทงปวง จงจะเปนวปสสนา................................................................................... ๒๙๓

ถอศลมงหมายใหเกดสะอาดสงบกายวาจา ใหเกดสมาธใหเกดปญญา....................................................................... ๒๙๔

จตใจยงต�านกกไมเปนมนษยไมไดพบ พระพทธศาสนาแทจรง........................................................................... ๒๙๕

พทธประวตชนดทควรเรยนรซงมไมมาก................................................ ๒๙6

ส�รบญละเอยด

อยากมหนาทคลายพระพทธเจาตองตงความปรารถนา ชวยผอนใหมากทสด............................................................................... ๒๙๙

ศลสมาธปญญาทถกตองนนพสจนไดตรงทดบทกขได........................ ๓๐๑

รบพงตรงไปยงพระพทธเจาพระองคจรงกนใหทนแกเวลา........................ ๓๐๑

ส�รบญละเอยด

ธรรมบรรยายประจ�าวนเสารภาควสาขบชา๕เมษายน๒๕๒๙

1ทำ�ไม

จงเปนทกข

24 พทธวธชนะคว�มทกข

เราเปนผไมสามารถบงคบจตดงนนมนจงมความทกขเกดขน.

ถาเราสามารถบงคบจตไดตามตองการความทกขกไมอาจจะเกด.

ทำ�ไมจงเปนทกข�

ท�นส�ธชน ผมคว�มสนใจในธรรม ทงหล�ย,

การบรรยายประจ�าวนเสารครงนเปนครงแรกของภ�ควส�ขบช�; ภาคหนงเปนเวลา๓เดอน,บดนกไดสนสดแหง ภ�คม�ฆบช�แลวในการบรรยายครงสดทายโนน; วนนจงเปนการขนการบรรยาย ชดใหมและเปนครงท๑ของชดน.การบรรยายชดนจะเรยกชอวาพทธวธชนะความทกข. พทธวธคอวธตามแบบของชาวพทธ;ชนะความทกขทงปวงตามแบบวธของชาวพทธ. ขอใหก�าหนด หวขอใหญไวในใจอยางนกอนแลวกจะไดเขาใจไปตามล�าดบ.

ในการบรรยายครงแรกน ใหหวขอวาทำาไมจงเปนทกข; คลายๆกบวาจะกระโดดขามไปหนอยคอยงไมพดถงความทกข,แตเราจะพดถงวาทำาไมจงเปนทกขโดยธรรมชาตนนกนเสยกอน.ส�าหรบความทกขคออะไรนน กเปนทรๆ กนอยแลว หรอ

26 พทธวธชนะคว�มทกข

พอจะรกนอยได; แลวกจะออกชอถงพอเปนเครองระลกไดวาความทกขเปนอยางไร; แลวจะพดถงวาทำาไมจงตองเปนทกข, ไปพดถงเหตของมน มนกเปนเรองทมเหตผลอยเหมอนกน ทเราจะพดถงเหตของความทกขกนเสยกอน.

เรองทกขกบดบทกขเท�นนเปนเรองสำ�คญ

และขอใหทานทงหลายจงไดเขาใจอยางถกตองวาเรองความ ทกขกบความดบทกขเทานนเปนเรองส�าคญ;พระพทธเจาทานได ตรสยนยนวาแตกอนกด เดยวนกด เร�พด บญญต เรองคว�มทกขกบคว�มดบทกขเท�นน, ทานพดวา เท�นน. นท�าไมทานจงตรสอยางนกเพราะวามนเรองสำาคญสำาหรบมนษยนนเอง;แตแลวเรากไมคอยจะสนใจเรองน,ไปสนใจเรองทออมคอมเชนวาเราเกดมาจากไหน?เราจะไปไหน?เราตายแลวจะเกดอกหรอไม?ถาเกดอะไรไปเกด?แลวกเรองอนอกมากมายเกยวกบเรองทยงไมตองร.สวนเรองทส�าคญทสดวาเปนทกขและดบทกขอยางไรนนไมคอยจะสนใจ.

ขอใหนกๆ ดใหด วาเราจะไปเกดทไหน อยางไร เมอไร กอยาง กพนอยาง มนกมปญหาอยางเดยวกนแหละ; เกดอยทน มความทกขและดบทกขใหได.ไปเกดในชาตอนคราวอนโลกหนาโลกอน, ถาไปเกด; มนกมปญหาอยางเดยวกนอกแหละ คอ ความทกขจะตองดบทกขใหได.ดงนนเราจะตองสนใจในขอทวา

27ทำ�ไมจงเปนทกข

มนจะเกดอยทไหนมนกตองดบทกขใหได;นนแหละเปนเรองสำาคญ.

ทนเราไปสนใจเรองอนทมนชวนสงสย หรอวาชวนให นาอศจรรยเสยมากกวา,ไมเจาะจงไปทตวความทกขและตวความดบทกข;หรอแมวาอยทนแลวเรากสนใจเรองท�ามาหากนเรองตางๆทบบคนอย, แลวกไมไดสนใจวา มนเปนความทกขเกดขนเพราะเหตใด;นจงไมพบตวเรองแทจรงของพทธศาสนา คอเรองความดบทกข.

นขอใหมความแนใจในการทวา เราสนใจเรองความทกขกบความดบทกขเทานนกพอ,กพอ;เพราะมนหมดปญหาน:ถามนดบทกขไดสนเชงแลวปญหามนหมด. ปญหามนเหลออยท ความทกขมนมอยทความทกข,ถาดบทกขไดแลวปญหามนกหมดกเปนอยโดยทไมตองเปนทกข.

คนเร�มคว�มทกขอยดวยเรองอะไรกนบ�ง

ทนขอทวาจะมความทกขกนดวยเหตอยางไรบาง?นนกขอใหทานทงหลายนกเอาเองนกเอาเองมนดกวาคอมนรชดอยแกใจยงกวาทผอนจะบอกให; แตถงอยางไรนนกวา ถ�มใครม� บอกให มนกชวนใหนกไดง�ย. ทนอาตมากจะบอกใหไดบาง เหมอนกน;ขอใหลองฟงใหดวาเราทกคนทกวนนมความทกขอยดวยเรองอะไรบาง:-

28 พทธวธชนะคว�มทกข

เรองแรกทสด มความทกขเพราะประกอบการงานอาชพไมไดตามทตองการ. ประกอบอาชพไมไดตามทตองการ เขากเปนทกขเพราะความเขาใจผด;แทนทจะหาปจจยใหแกชวตกลบไปหาปจจยใหแกกเลสกท�าการงานผดหมด.

ทนดำารงชวตอยอยางผดๆด�ารงชวตอยอยางผดๆ,ด�ารงชวตอยอยางงมงายจนกระทงวามนเหมอนกบไรการศกษาไรธรรมะไรความรทางธรรมะทถกตอง;ดำารงชวตผดๆ มนกเกดความทกขขน.

ดตอไปอกสขภาพอนามยไมดทงทางกายและทางจตมนกเปนทกขอก.ดตอไปอกแมแตวาในครอบครวในครอบครวเปนอยผว เมยลกแมอะไรมนไมราบรนมนไมราบรนมนมความบกพรองผดพลาดฝายผว ฝายเมย ฝายลก ฝายอะไรตางๆ; ในครอบครวมนไมราบรนมนกเปนทกข.

ทน การเศรษฐกจ การเงน การทอง กไมเปนไปตามทตองการ มนกเปนทกข.การคบหาสมาคมสงคมกไมราบรนไมมใครรกใครเคารพนบถอ ไมเปนทตงแหงความเคารพนบถอมนกเปนทกข.ทนเรองเกยวกบการเมองซงมนครอบง�าอยในสงคมนมนกมปญหาทไมเปนไปอยางทตองการมนกเปนทกขแลวนาหวเราะวาการทเราตองอยรวมโลกกบคนอนธพาล มนกเปนทกข. เราตองอยรวมโลกกบคนอนธพาลเดนสวนทางกนเปนอยางไรบางมนกตองเกดเรอง ตองมเรอง ตองระวง; อยางขบรถ รถคนหนง มนคนอนธพาล คนทดมนกเดอดรอนเกอบตาย ตองระมดระวง

29ทำ�ไมจงเปนทกข

การกระท�าของคนอนธพาล;เพราะอยรวมโลกกบคนอนธพาลกตองเปนทกข.

ทนตองตอสกบสงทมนยวยวนใหเกดกเลส ยวยวนแกกเลส.ในโลกบดนปจจบนนมสงทเขาประดษฐขนยวยวนกเลสมากขนทกทมากขนทกท,จนเหลอทจะอดทนอยไดตองไปซอตองไปหามา;แลวมนกเปนเรองทหลอกลวงอยมากนะ.อยากจะพดวาในสมยโนนกอนทมนษยรจกท�าน�าแขง มนษยไมไดกนน�าแขง ไมรจกท�า น�าแขง ยงไมรจกท�าน�าแขง, มนษยเยอกเยนกวาเดยวน มนษยเยนอกเยนใจกว�เดยวน.เมอยงไมมไฟฟาเมอมนษยยงไมมไฟฟาไมรจกใชไฟฟา จตใจของมนษยสว�งกว�เดยวน; พอมนมไฟฟาแทนทจะมความสวางกลบมความมดมน.นเรยกวาสงยวยวนทมนจะมายวใหตองมตองหาตองท�าใหมนมใชตองท�านะมนมมากขนมนกเปนทกข.ตองเอาทดนไปจ�านองธนาคารสกหมนหนงเอามาซอทวแลวกเอามาท�าสงทวาพนนมวยไมไดประโยชนอะไร;หรอไปซอตเยน ถงกบซอตเยน ถงกบหงขาวดวยหมอไฟฟา อยางนมนกตองเปนทกข.

ทนเปนทกขเพราะอปตตเหตซงตองระวงตวแจระวงตวยงขนทกท. ในโลกนมนมอปตตเหตไดงายขนทกท เชนท�าถนนหนทางมากขน ดขน ขบรถเรวขน มเรอ รถ เรอบนอะไรไปมา มากขนฉะนนอปตตเหตเรองนมนกมมากขน.กอนแตมเรอบนมนกไมมอปตตเหตเรอบนตก; เดยวนเรอบนตกปละหลายๆ ล�า แลวตายหลายๆรอยคนตอป.นอปตตเหต.รถไฟเรอไฟถามนยงไมมมนกไมมอปตตเหต; นเรอไฟจมมบอยๆ, รถชนเอานกมบอยๆ;

30 พทธวธชนะคว�มทกข

เพราะวามนมขนมา.อปตตเหตในโลกมไดงายมากขนเรวขนจนตองระมดระวงกนแจนกมความทกข.

ทนความปรวนแปรของธรรมชาต. เดยวนธรรมชาตกปรวนแปรหนกขนทกท เพราะวามคนไปท�าลายธรรมชาตมากขนธรรมชาตมนกตอบสนองดวยการปรวนแปรมากขน; กเปน ความทกขเพราะธรรมชาตปรวนแปรมากขน.อยางเดยวนจะเหนไดชด วาฝนนมนไมตกตามทมนควรจะตก.

ทนดทตวเอง:มนอยากจะพฒนาตวเองใหดขนใหมากขนใหมากกวาทเขานยมกนมนกตองไปหามาเทานนแหละ.อยางวาจะมงานแตงงานมงานบวชนาคมการขนบานใหมอะไรนมนกลวจะไมทนเขามนกตองหาเหลามาเลยงมนตองหาเครองขยายเสยงมาเลน ซงมนไมตองท�ากได; แตดวยเหตทจะตองใหเหมอนเขา หรออยากจะใหมากกวาเขา มนกตองท�า กเกดปญหายงยาก น�ามาซงความทกข.

ทนปญหาหลายๆชนดเกดมาจากการทวาเดยวเกดความแกเดยวเกดความเจบ เดยวเกดความตาย เดยวเกดความเจบไข เกดความตายน;ความเกด แก เจบ ตาย นกมปญหาออกมา หลายอยางหลายชนดใหตองเปนทกข.แมแตการยดมนถอมนวาตวกวาของก อยในใจ, เมอไรเกดขน มนกเปนทกขเมอนน; ไมตองมของอะไรมาเกยวของกเปนทกขไดเพราะจตมนคดยดมน ขนมาเองหวาดระแวงขนมาเองกลวขนมาเองมนกเปนทกข.

31ทำ�ไมจงเปนทกข

นวรณ5รบกวนนเปนของมอยเปนประจ�าแตคนไมรจกกเปนทกข;หาความสงบเยอกเยนไมไดถานวรณ๕รบกวน.แลวกกเลสกรบกวนนไมตองพดมนกมความทกข.ทนอาการ,อาการของกเลส ยงเผา เผาเลย ถงกบเผาเลย : ความรก ความโกรธความเกลยดความกลวความวตกกงวลความอาลยอาวรณความอจฉารษยาความหวงความหงเหลานกเผากเปนทกข.

และมความลงเลไมแนใจอยเปนประจ�า;ขอนลกซงหนอย.ไมมใครเชอเดดขาดลงไปไดวาอะไรมนจะเกดขนมนกไดแตระแวงระแวงไปทกอยางแหละ:เรองการเงนการปลอดภยการสขภาพอนามยแมแตกจการงานทกระท�าอยแมแตวาท�านาปนมนจะไดผล หรอมนจะไมไดผลอยางนมนกเปนเรองลงเลมากมายหลายทศทาง.ความลงเลเหลานมนกรบกวนท�าใหเปนทกข;กตองทนท�าลมๆไปกไมพนจากทจะหวาดจะผวามความกลวมความระแวงนานาชนดทท�าใหคอยหวาดผวา.

แลวมอกทางหนงกหวงหวงอยดวยอวชชาความโงความไมร:หวงอยางนนหวงอยางนหวงอยางโนนใหเผาจตใจอยดวยความหวงอยางนกเปนทกข.

แลวในโลกปจจบนน มเหตการณรายมาก มนอาจจะถกลกหลงหรอควนหลงของใครเมอไรกได.อยางวาโลกมนมสงครามแลวกมควนหลงของสงครามแผไปทวโลก เดอดรอนกนไปทวโลกเนองมาจากสงคราม.ถาใกลๆเขาไปอกกวาถกลกหลงทมนเกดมาจากสงครามทเราไมไดเขาไปสสงครามแตกมลกหลงของสงคราม

32 พทธวธชนะคว�มทกข

มาถกตองอยางนเรยกวาลกหลงหรอควนหลงของเหตการณรายกาจแหงยคปจจบนมนมอยทวไป.มนกเปนทกข.

ในทสดมาด เพราะวาเราบงคบจตไมได บงคบจตไมไดบงคบวาอยาไปรสกอยางนนอยาไปคดนกอยางนนมนบงคบไมไดมนกไปรสกคดนกชนดทเปนทกขนนเองเพราะบงคบจตไมได.

และทนแมวาอะไรดหมดมนกยงชวยไมไดเพราะวาทกสงมนตองเปนไปตามอนจจงทกขงอนตตา;ทกสงมนตองเปนไปตามกฎอนจจงทกขงอนตตา,ถาไมมความรอนเพยงพอมนกเปนทกข:เปนทกขเพราะตองเปนไปตามกฎอนจจงทกขงอนตตา.กเปนทกข.

เดยวน เพราะวามอวชชา สรปความวาเพราะมอวชชา :ไมรสงทงหลายทงปวงอยางถกตองตามทเปนจรงมนกรผดเขาใจผดท�าผด พดผด คดผด มนกเปนทกข. เพราะมอวชชาเปนแมบท.รวมความวามนหลบอยในกเลสหลบจมอยในกองกเลสหรอจมอยในสงสารวฏฏ ไมอาจจะอยเหนออทธพลของสงเหลานไดเลยมนกตองเปนทกข;มผลออกมาวามนไมมนพพานไมมความหมายแหงนพพาน ไมมอาการแหงนพพานในความหมายใดๆ เอาเสยเลย. ค�าวานพพานนพพานมมากมายหลายความหมาย, แตละความหมาย หมายถงความเยน; มนไมมความเยนเอาเสยเลยมนกคอความทกข.นมากมายนรวมเรยกวาความทกข;มเรองทจะตอง พดละเอยดเฉพาะเรองเฉพาะเรองเปนเรองๆไป.

33ทำ�ไมจงเปนทกข

กฎอทปฯ เปนเหตปจจยใหเกดทกขและดบทกข

เดยวนเรามาพดรวมกนเสยทหนงกอนวาทงหมดนนแหละ:คว�มทกขทงหมดนนแหละ เหตใดจงเปนทกข? เหตใดจงเปนทกข? คว�มทกขทงหล�ยอนแสนจะม�กม�ยนนแหละ มองดทตวเหตกนทกอนเปนขอแรกวา เหตใดจงเปนทกข? ชวตตองเผชญกนกบความทกขเหลาน;คดดใหดวาชวตสงทเรยกวาชวตของแตละคนนตองเผชญกนอยกบความทกขนานาชนดเหลาน.ทนคำาตอบทถกตองทสดแตมนกนาหวเราะทสดถกตองทสดจะเหมอนกบวาก�าปนทบดนทสด;คอตอบวา มนเปนเชนนนเอง : มนมธรรมชาตเปนเชนนนเอง,ทตองเปนทกขนะมนเปนธรรมชาตเชนนนเอง.

เชนนนเองกมได2ความหมาย:-ถาเชนนนเองเชนนนเอง ของพวกทถอเหตปจจยภายนอก คอนอกตว : ถาถอเหตปจจย อยภายนอกตว กวาเพราะเหตปจจยภายนอกตว เชนวาพระเจ�บนด�ลใหเปนไป กได,หรอ ดวงด�วทงหล�ยบนด�ลใหเปนไป กได,หรอวาสงศกดสทธทงหล�ยบนด�ลใหเปนไป กได;ทงหมดนรวมกนแลวเรยกวามงไปทธรรมชาตทอยนอกตววาเปนตนเหตแหงความทกข. ถาถอหลกอยางนยงไมใชพทธศาสนา; เพราะวาพทธศาสนามงทเหตปจจยภายในตวเหตปจจยภายในตว.

ถอรวมกนไดวาเชนนนเองเชนนนเอง;แตอะไรเปนตนเหตแหง เชนนนเอง?พวกหนงถอวาเหตปจจยภายนอกอยภายนอกตว: พระเจาสงศกดสทธดวงดาวอะไรกพวกหนง;ทนพวกพทธบรษท

34 พทธวธชนะคว�มทกข

นถอวาปจจยภายในคอกฎอทปปจจยตา.อทปปจจยตาอกแลวนาเบอนาร�าคาญ พดไมรจบรสน เรองอทปปจจยตา; เพราะวา ท�าผดกฎอทปปจจยตา จงตองเปนทกข; ถาท�าถกตองตามกฎ อทปปจจยตากไมตองเปนทกข. เพราะฉะนน เหตปจจยทจะ ท�าใหเปนทกขหรอไมเปนทกขนนคอกฎอทปปจจยตาทเขาถอเอานนเอง;ปฏบตเอาผดหรอถก.

นเรยกวาพดตามภาษาธรรมะแลว:เหตทท�าใหทกขนนอยขางในคอกฎอทปปจจยตา.ถาพดภาษาคนทวไปทยงไมรธรรมะกวาเหตปจจยภายนอก :กวาโชคเคราะหบนดาลบางสงศกดสทธบนดาลบางพระเปนเจาบนดาลบางอะไรบางไปตามเรองนนพดตามภาษาคน;มนกถกไปตามภาษาคนซงเปนการถอหลกภายนอกและถอหลกเปนวตถมากกวา.ถาพดเปนภาษาธรรมถอหลกภายในเปนเรองทางจตใจมากกวา;มนกไดผลเปนคนละอยาง.

เพร�ะบงคบจตไมได จงมคว�มทกข

เมอถามวาทำ�ไมจงตองเปนทกข? วา มนเปนเชนนนเองตามกฎของอทปปจจยตาเชนนนเองตามกฎของอทปปจจยตา;นขอใหก�าหนดไวใหดๆ.

ทนเมอมนตองเปนเชนนนเองไปตามกฎของอทปปจจยตา,เรามนหยอนความสามารถหรอไมมความรอนถกตองในเรองนนๆไมสามารถจะปฏบตใหเกดความถกตองตามกฎเกณฑนนๆ มนก

35ทำ�ไมจงเปนทกข

เปนทกข; เพราะฉะนนจงพดเปนขอแรกวา เพราะเราบงคบจตไมได, ในปจจบนนเราบงคบจตไมได ในปจจบนนเราไมมอ�านาจเหนอจต จตมนจะคดไปแตในทางความทกข เรากบงคบมนไมไดเพราะวาเราไมเคยฝกจตเราไมเคยฝกจตหรอวาไมเคยบงคบจตมนมแตการปลอยไปตามเรองของจตซงไมไดฝกฝน ไมไดบงคบไมไดศกษาน.

ถาเราบงคบจตได เรากบงคบไมใหมนเปนทกขได. เมอมนจะรกเราบงคบไมใหรกได,เมอมนจะโกรธบงคบมนไมใหโกรธได,เมอจะเกลยด บงคบไมใหเกลยด, เมอจะกลว บงคบไมใหกลว, ไมใหวตกกงวลอาลยอาวรณอะไรทงหมดทงสน.นความทเราบงคบจตไมได;จงมองดของตนเองแตละคนๆวาความทตนไมสามารถบงคบจตของตนนนนะมนเปนอยางไรแลวมนใหผลอยางไรแลวมนมอยจรงหรอไม.แมทสดแตเรองงายๆน:มนนอนไมหลบบางคนยงบงคบใหหลบไมได คดดซ ยงสวางคาตา กยงนอนหลบไมได มนบงคบจตเทานกไมได; นอาการทวามนษยธรรมดามนบงคบ จตไมไดแลวจะไปบงคบความโลภความโกรธความหลงไดอยางไร,จะไปบงคบนวรณไดอยางไร.

นขอใหมองเหนปญหาขอใหญวาเรามความรเรองจตไมพอศกษาเรองจตยงไมพอไมสามารถทจะบงคบหรอแมแตชกจงหรอเกลยกลอมจตใหเปนไปในทางทถกตองคอไมตองเปนทกขนนเองมนท�าไมไดมนท�าไมได.ถาวาบงคบจตไดตามทตองการมนกหมดปญหา : ไมโลภ ไมโกรธ ไมหลง,หรอไมมนวรณทง๕,ไมมความรสกเลวรายเกดขนไดในจตใจ;อะไรมาใหรก

36 พทธวธชนะคว�มทกข

กไมรก อะไรมาใหโกรธกไมโกรธ อะไรมาใหกลวกไมกลว อะไร มาใหเกลยดกไมเกลยด; จะมาใหวตกกงวล อาลยอาวรณ อจฉารษยากไมเอากบงคบไวได;มนกไมมความทกข.ฉะนนมองใหเหนปญหาใหญๆ สรปรวมกนเสยใหได วาเราบงคบจตไมได เราเปนผไมสามารถบงคบจตดงนนมนจงมความทกขเกดขน.ถาเราสามารถบงคบจตไดตามตองการความทกขกไมอาจจะเกด.

เพร�ะชวตไมมวชช�ธ�ตตดม�ดวย จงมคว�มทกข

ทนกดใหละเอยดตอไปเปนอนดบท๒วาธรรมชาตมนมมาในลกษณะทวาไมมวชชามแตปราศจากวชชาคอไมมวชชา.ชวตนมนไมมอะไรมาก คอกายกบใจเทานนแหละ; นามกบรป นามกบรปหรอกายกบใจเทานนแหละ,๒อยางเทานนแหละรวมกน เขาแลวกเปนชวต, เปนธาตตามธรรมชาต; แมแตชวตกเปนธาต,กายเปนธาต,ใจกเปนธาต,รวมกนเปนชวตกยงคงเปนธาต.

แลวเปนชวตแลวน มนไมมวชชาธาตกำากบมาดวย; พอไมมวชชาธาตก�ากบมาดวยมนกมอวชชาธาตเขามาแทน,วชชาธาตไมม อวชชาธาตกเขามาครองชวตนแทนชวตนกเลยกลายเปนชวตแหงอวชชาไมรหรอรผดๆไปทงหมดทงสนกท�าไปตามอ�านาจของอวชชา;มนโง:พออะไรมาใหรกกรก,มอะไรมาใหโกรธกโกรธ,มอะไรมาใหเกลยดกเกลยด,มอะไรมาใหกลวกกลว,มอะไรมาใหวตกกงวลอาลยอาวรณอจฉารษยาหงหวงมนกเปนไปตามนนหมด;นเพราะมนขาดวชชาธาต.

37ทำ�ไมจงเปนทกข

ในธรรมชาตมนไมไดใสวชชาธาตมาดวยเสรจ มนปลอยใหวางอย; พอวางอย อวชชาธาตมนกท�าหนาทแทน คอไมร ท�าไปตามความไมร. อยางเดกทารกเกดมาจากทองแม มนไมไดฉลาดมาแตในทองเลยมนไมรเรองวมตตเรองอะไรมาแตในทองเลยมนไมมวชชามาเลย;ทนพอมนเกดมาแลวมนไดสมผสกนเขากบโลกนทางตาทางหทางจมกทางลนทางกายทางใจ:อะไรเอรดอรอยถกใจ มนกรกไปยนด มนกโง, โงยนด;อะไรไมอรอยไมนารก ไมนาพอใจ มนกโกรธ เกลยด, มนกโงไปโกรธไปเกลยด.นอวชชาธาตมนตงตนแลวเพราะวชชาธาตไมไดก�ากบมาในจตใจนน,อวชชาธาตมนกครอบง�า แลวกบนดาลใหเปนไป; นชวตนจงม ความทกขเพราะตามธรรมชาตไมใสวชชาธาตมาใหดวยเสรจปลอยใหวางอย แลวกเกดอวชชาธาตเขามาแทน. เดกๆ ทารกนนก เตบโตขนมาดวยอวชชา รกในสงทนารก โกรธในสงทนาโกรธ เกลยดในสงทนาเกลยด กลวในสงทนากลว เพมขนทกท; มน ไมสามารถจะเปนปกตเปนกลางอยได;แลวกมากออกไปหลายอยาง หลายประการหลายอยาง กตองเปนทกขมากมายหลายอยาง หลายประการ.

ขอนสรปรวมความวาเพราะวาชวตมนไมไดมวชชาธาตตดมาดวย มนเปดวางอย อวชชาธาตมนกครอบงำา เตบโตขนมาดวยอวชชา ต�มกฎอทปปจจยต� : อวชช�ใหเกดสงข�ร สงข�รใหเกดวญญ�ณ วญญ�ณใหเกดน�มรป น�มรปใหเกดอ�ยตนะ อ�ยตนะใหเกดผสสะ ผสสะใหเกดเวทน� ใหเกดตณห� ใหเกดอป�ท�น ใหเกดภพ ใหเกดช�ต และใหเกดทกขน�น�ประก�ร.

38 พทธวธชนะคว�มทกข

นเพราะวามนปลอยใหเปนโอกาสแกอวชชาธาตเพราะไมมวชชาธาต;ฉะนนทางออกของมนกคอรบสรางสรรควชชาธาตใหปรากฏขนในจตใจใหสงสถตอยจตใจ.คอปญญานนแหละพอกพนสงเสรมอบรมใหมาก ใหเปนปญญาทมาก, ใหสะดวกแกสตทจะระลกถงปญญา เอามาใชใหทนแกเหตการณกจะดบทกขได; เดยวนมนยงไมเปนอยางนน,ดงนนเราจงตองเปนทกขเพราะวาชวตใหโอกาสแกอวชชาเขาไปยดครอง.

เพร�ะมสญช�ตญ�ณแหงตวตนทควบคมไมได จงมคว�มทกข

ทนกดวามนมความจรงอยอกอยางหนงซงจะเรยกกนอยางวชาธรรมชาตธรรมดาเปนวทยาศาสตรอะไรกไดวามนมสญชาตญาณแหงตวตนแหงตวก–ของกรขนมาไดเองมมาไดเองในจตแลวมนกเปนรากฐานสำาหรบสงทเรยกวามชวตเพราะวาสงทมชวตนน มนตองมความรสกเปนตวตนแลวมนจะไดรกตน จะไดเลยงตนจะไดเอาตนใหรอด;มนมสญชาตญาณแหงตวตนตดเขามาเปนของประจ�า เพอจะไดเหนแกตวตน. ถามนท�าแตเพยงวาเหนแกตวตนเพยงเพอความรอดของตนมนกไมเปนไร;เดยวนมนเลยเถดมนเกดเหนแกตนจนรกล�าเขาไปในขอบเขตของผอน,มนจงเกดความโลภ ความโกรธ ความหลงอะไรขนมา แลวกไดเปนทกขสวนตน,และเมอมนปฏบตไปตามนนมนกเปนทกขแกผอนดวย.

39ทำ�ไมจงเปนทกข

นสญชาตญาณแหงตวตนมนมอยอยางน:แมมนไมไปทำาอะไรใครมนกเหนแกตนมนกเปนหวงตนวตกกงวลเรองของตนมนกเปนของหนกอยในตนเพราะมตวตนเปนทตงแหงความยดถอ,เทานมนกเปนทกขมากมายเหลอหลายแลว; ทนมนไมเพยง เทานนเมอมนเลยขอบเขตขนไปเปนเหนแกตนเกดเปนความเลวความต�า ความผด ความผดขนมา มนเหนแกตน, มนกทำา สงทไมควรทำา กมผลกรรมเกดขนเปนความทกขเพมขนไปอกแลวนอกยงกวานนมนกยงทำาใหคนอนพลอยเปนทกขดวย.นสญชาตญาณแหงตวตนทควบคมไวไมได กลายเปนกเลสอยางน.

เพร�ะสญช�ตญ�ณตวตนเลยเถดเปนกเลส จงมคว�มทกข

ทนกดใหละเอยดตอไปอก เปนขนตอไปวาสญชาตญาณวาตวตนนมนใหคลอดสญชาตญาณหลายๆอยางขนมาในคราวเดยวกนพรอมกนคอเหนแกตน;สญชาตญาณวามตวตนมอย,แลวคลอดออกมาเปนสญชาตญาณใหเหนแกตนใหรกตนใหเหนแกตนนนแหละ,มนกทำาใหเกดความเลวรายอยางอน:เมอมนเหนแกตน อะไรถกใจตนมนกเกดความโลภ เกดกเลสความโลภ,อะไรขดใจตนมนกเกดกเลสความโกรธคอโทสะ,เมออะไรยงไมแนใจมนกเกดสงสยวนเวยนอยเปนโมหะนเกดโลภะโทสะโมหะ;แลวกเกดความเลวรายอยางอนทลดลงไปตามลำาดบ :มนเหนแกตน มนกจะเอาเปรยบผอน, มนกคดลกขโมยของผอน,

40 พทธวธชนะคว�มทกข

ลวงกาเมผอน,โกหกผอน,อกหลายสบอยางทมนเปนลกเลกๆของสญชาตญาณแหงตวตนซงเปนแมบทของทงหมด.นเปนเรองกเลสเราจะเรยกสญชาตญาณกไดจะเรยกกเลสกไดคอสญชาตญาณทบงคบไวไมไดมนกลายเปนฝายตำาผดไปหมดเปนกเลส.ถาบงคบไดกเปนโพธไปในทางฝายสงเจรญกาวหนาไปในทางมรรคผลนพพาน.

สญชาตญาณแทๆบรสทธลวนๆมนใหมาเปนกลางๆหรอใหมาพอดส�าหรบจะมชวตรอด.แตสตวมนโงดวยอวชชามนเปลยนเปนคว�มเหนแกตว คอเปลยนไปในทางต�าเปนฝายต�าเปนความรสกทเหนแกตว แลวกเกดกเลส;แลวกทำาไอสงทเปนอนตรายแกผอน, มสญชาตญาณนอยๆ เหลาน มนกคอสงทเรยกกนวากเลสนานาชนดกเลสนานาชนดเปนของตดมาโดยธรรมชาตตามธรรมชาต, ขยายตวออกไปโดยธรรมชาตตามธรรมชาต;กเลยมความทกขกเลยมความทกข,ปญหานานาชนดเกดขนครบถวนตามลกษณะของสญชาตญาณนานาชนดหรอกเลสนานาชนดกไดเปนทกข.

เพร�ะเกดกเลสและทำ�ไปต�มอ�ก�รกเลสนน จงมคว�มทกข

เมอมนเกดกเลสนนมนมอาการแหงกเลส;มนเปน๒ขยกอยวาเมอมนมกเลส,มนกมอาการแหงกเลสซงจะท�าใหเปนทกขโดยตรง.เชนวากเลสมนมอาการใหเปนความรก;ตวความรก

41ทำ�ไมจงเปนทกข

นนมนกเปนทกขอยในตวมนเอง คอ ทรมานใจอยในตวมนเอง, แลวมนเปนเหตใหท�าอะไรอกหลายอยาง ท�าไปตามอ�านาจของความรก ผดถกไมรมนท�าไปตามอ�านาจแหงความรกอยางทเรยกวาคนตาบอดนมนกเกดความทกขรอนดวย...ตอไปจากความรก.ความโกรธกเหมอนกน:มนเกดความโกรธขนมาไมเทาไรทนมนท�าไปตามอ�านาจของความโกรธนมนกเลยเปนไฟ.ความเกลยดกเหมอนกน : ถาเกลยดอยเฉยๆ กไมเปนอะไร, แตมนท�าไปตามอ�านาจของความเกลยด, เกลยดอยางไร เกลยดเทาไร มนท�าไปตามอ�านาจของความเกลยดมนกมความทกขมากขน.ความกลวกเหมอนกน มนกดนรนไปตามความกลว มนกเปนทกขมากขน.นแหละความรกความโกรธความเกลยดความกลวความวตกกงวลอาลยอาวรณ อจฉารษยา หงหวง, นเปนอาการของกเลส; แลวอาการของกเลสเหลาน ท�าใหเกดอาการของความทกข ทเปนไฟเผาลนขนมา.

เพราะมความเหนแกตวจงเกดความรกความโกรธความเกลยดความกลวเปนตนขนมาอยางครบถวน.ขอนเปนสงทตองพจารณาใหดใหมองเหนใหชดใหจนไดวามนมความเหนวาตวเปนสญชาตญาณตดมาในสนดาน แลวบงคบไวไมอยหรอ ไมถกตอง ไมมความรทจะบงคบ เดกทารกจะเอาปญญาไหน มาบงคบเลา; ไอสญชาตญาณวามตวมนงอกงามออกไปเปนความเหนแกตว.

42 พทธวธชนะคว�มทกข

เพร�ะไมเรยนจรงรจรง ไมควบคม ทำ�ล�ย คว�มเหนแกตว

จงมคว�มทกข

เดกไมไดเหนแกตวมาแตในทองหรอก;เดกทารกเพงเหนแกตวเมอเกดมาแลวไดกนอรอย หรอไดกนไมอรอย,ได กนม�กไดกนนอย, ได กนด ไดกนชว อะไรมนรจกแยกเปน๒ประเภทอยางน มนจงรจกเลอกตามความตองการของตว เหนแกตว;ทนมนกตองโลภโกรธหลงไปตามเรองส เพราะเหนแกตว;จงรจกความเหนแกตวนนแหละวาเปนบอเกดของกเลสนานาชนด.นเรยนธรรมะจากภายในตองเรยนอยางน.เรยนธรรมะจากพระไตรปฎกนนมนไมเหนจรงอยางน;ตองเรยนธรรมะจากของจรงคอความรสกในจตใจของตวเองอยางแทจรงมนจะรเรองน.ดงนนทานจงสอนใหศกษาจากภายในแทนทจะศกษาจากภายนอกมนไมพอ.การอานหรอการฟงหรอการอะไรนมนไมพอ;มนตองพจารณาใหลกเขาไปขางในใหเหนสงเหลานนจรงๆวามนมอยอยางไรแลวมนถกปรงแตงใหเปลยนแปลงไปอยางไรแลวในทสดมนเกดความทกขขนมาอยางไร; อยางนจงจะเรยกวารจรง. เรยนจรง รจรง นตองเรยนภายในตองรภายใน.

เดยวนเรากไมสามารถทจะเรยนจรง รจรง กบงคบไว ไมถกทางหรอไมมการบงคบเอาเสยเลยมนกตองเปนทกข.เหตใหเกดทกขมนมความเหนแกตวเปนจดตงตน;ถาวาเราควบคมความเหนแกตวไวไดแลวมนไมเกดกเลสได,ชนะหรอท�าลายความเหนแกตวเสยไดมนไมอาจจะเกดกเลสได.ทนใครๆกควบคม

43ทำ�ไมจงเปนทกข

ไวไมได มนกออกมาเตมโลกเตมบานเตมเมอง ท�าใหเกดอาการ เลวรายทกอยางทกประการ.เชนวาในโลกนเดยวนกรบกนไมมทสนสด;จะตายไปสกเทาไรจะเสยหายไปสกเทาไรกยอมกนไมไดตกลงกนไมไดเพราะเหนแกตวนเพราะเหนแกตว.พอเหนแกตวมตวกมตวกมนกโอหงมนยอมไมได;บางทมนเปนเรองถกตองแทๆตวเปนฝายผดแทๆกยอมไมไดเพราะมนมตวกมตวกมนกโอหงอยางน.มของกมนกหวงแหนอยางลกซง :อยางนเปนของกๆมนกหวงแหนไมยอมเหมอนกนไมยอมแบงปนไมยอมแจกจาย.

ถามตวกมนกโอหงเปนตวกยอมใหไมไดเสยเกยรต,รสกวาเสยเกยรตของตวก มนกไมยอม; มนกเลยไดรบกนอยอยางน ทงโลกอยางนนอยางนอยางโนนตรงนนตรงน ใตดนบนดนเปดเผยเรนลบมนกมรบกนอยทงโลก.องคการโลกกไมสามารถจะ ก�าจดเหตการณรายเหลานได เพราะไมไดจดการท�าลายความ เหนแกตว.องคการโลกไมไดสงสอน ไมไดอบรม ใหคนรจกทำาลายความเหนแกตวในโลกกยงมความทกขเพราะเหนแกตวเกดขนเปนสงคราม.

ทนมาดภายในประเทศประเทศเดยวประเทศใดประเทศหนงเพยงประเทศเดยว มนกมความเหนแกตวนนแหละสรางปญหาตกลงกนไมไดรฐบาลกบรฐสภาตกลงกนไมไดหรอจะมอะไรอกฝาย กตามใจมนกตกลงกนไมไดเพราะมความเหนแกตวมนค�าไว.บางทมนจะเหนแกเกยรตของตวเทานนแหละ มนยอมไมได แมในสงทถกตองมนกยอมไมไดมนยนยนไวทงผดๆฉะนนมนกเกดความ

44 พทธวธชนะคว�มทกข

เหนแกตว ไมซอตรง ไมซอตรงแลวปญหามนกงอกงามออกไปทจรตคดโกง. มนกท�าไมได การเศรษฐกจมนดไมได เพราะ มนมแตความทจรตคดโกง. การสหกรณกท�าไมได ท�าใหดไมไดหรอท�าไมไดเอาเสยเลย, ถามนมความเหนแกตว. การเมองทมความเหนแกตวมนกไดแตยอกนไปแยงกนมายอกนไปแยงกนมาไมเปนการเมองทสรางประเทศชาตใหสงบสขได. ฉะนน ภายในประเทศเมอคนตางคนตางเหนแกตวมนกชงกนกอบโกยประโยชนของตว มนกตองเบยดเบยนกนไมมทสนสด.นเรยกวาภายในประเทศเทานนแหละมนกมความเหนแกตวนนแหละเปนตนเหตของความเลวรายทงหลายทงปวง. เชนพวกอนธพาลคอย ปลนคอยยอคอยแยงคอยอะไรตางๆตามแบบอนธพาลเพราะมนเหนแกตว. นเรามปญหาเรองความเหนแกตว ในประเทศในปญหาของประเทศ.

ทนมองใหแคบเขามาถงปญหาในครอบครว. ความขดแยงในครอบครวมนกมาจากความเหนแกตว;ทผวกบเมยทะเลาะกนนนนะ มนกตองมการเหนแกตวอยางใดอยางหนง ของฝายใด ฝายหนงเขามาซงฝายหนงยอมรบไมได,หรอวามความเหนแกตวดวยกนทง ๒ ฝาย มนกไดกดกนอยางน. แมในเรองครอบครว เลกๆนอยๆสองสามคนมนกมปญหาเกดมาจากความเหนแกตว.

ถาไมเหนแกตวมนกตองเหนแกธรรม;ถาวาทงหมดนไมเหนแกตวมนกตองเหนแกธรรมะคอความถกตองมฉะนนมนจะเหนแกตวคอเหนแกกเลสเหนแกกเลส.จ�าไวใหดเถอะวาเหนแกกเลสนนแหละคอความเหนแกตว.แลวกเลสนนมนคอ

45ทำ�ไมจงเปนทกข

อะไร? มนกมาจากอวชชา – ความไมร กเดอดพลานมาดวย อวชชา–ความไมรออกมาเปนความโลภความโกรธความหลงความอะไรกตาม มนกไดขดแยงกน ขดแยงกน, มนกเบยดเบยน ทงตวเองเบยดเบยนทงผอนเบยดเบยนทง๒ฝาย.

นเรยกวามลเหตแหงความเลวรายวกฤตการณใดๆนนมนมาจากความเหนแกตวซงควบคมสญชาตญาณแมบทไมได;สญชาตญาณวามตวตนมนคมไมไดมนเกดสญชาตญาณแหงความเหนแกตวมนกเหนแกตวไปหมด:ในการแสวงหาอาหารกเหนแกตว,ในการสบพนธกเหนแกตว,ในการพฒนากเหนแกตว,ในการสงคมมนกเหนแกตว,อะไรๆกเหนแกตวไปทกแงทกมม;กเลยมแตความทกขอนเกดมาจากความเหนแกตว.

นถารฐบาลจะพฒนาบานเมองใหสงบเยอกเยน;มนกตองมงท�าลายความเหนแกตว;ตองมการประชาสมพนธคอท�าใหทกคนรรเรองความเหนแกตว ใหรจกเกลยดความเหนแกตว รจก ขจดความเหนแกตวออกไปเสย แลวประชาชนทงหลายกจะด�าเนนตนอยในทางแหงความถกตองทางของธรรมะ.

มนเปนธรรมชาตอยางหนง : ถาไมมความเหนแกตวมนกเหนแกธรรมะคอความถกตอง;ถาไมมธรรมะ ไมเหนแกธรรมะมนกตองเหนแกตวซงเปนความผดพลาด,จะเรยกวาความถกตองกเปนถกตองของฝายอธรรมของฝายอนธพาล,เหนแกตวเปนความถกตองของฝายอนธพาล. นเราไมใชอนธพาล, เราเปนวญญชน รจกด รจกชอบ รจกผด รจกถกมนกจะตองรเรองของ

46 พทธวธชนะคว�มทกข

วญญชนวาอะไรเปนมลเหตแหงคว�มทกขทงหล�ยทงปวง:ในทสดกคล�าพบมาพบวามนเปนความเหนแกตวนเอง.

ในอดตเปนอยางไร,ในปจจบนในอนาคตกจะเปนอยางนน;หมายความวา ถาในอดตทแลวมา ปญหาเลวรายทงหลายเกดมาจากความเหนแกตว,ปจจบนกเปนอยางนนปญหาเลวรายเกดมาจากความเหนแกตว,ในอนาคตกาลขางหนาโนนกเหมอนกนปญหาเลวรายจะเกดมาจากความเหนแกตว. นมนเปนอยางเดยวกน ทงอดตทงอนาคตทงปจจบน;พอเหนแกตวแลวกไมเหนแกธรรมะไมเหนแกความถกตอง ไมยดถอธรรมะ ยดถอความตองการของตวเปนหลก.

นจ�าไวใหด:ของคนมนเปนค,คๆ,คกนจรงๆ;แตว�เปนคสำ�หรบจะอยกนดวยกนไมได เปนคปรบกน :ถาความเหนแกตวเขามาธรรมะกออกไป,ถาธรรมะเขามาความเหนแกตวกออกไป;มนเปนคกนอยางน,คปรบกน;คอเปนคทจะไมอยดวยกนได.

เราจะตองรจกท�าใหมธรรมะ ส�าหรบปราบปรามความเหนแกตวทไดพดกนแลวในวนกอนอยางยดยาววาธรรมะ๔เกลอนะธรรมะ ๔ เกลอนะ : สตไปเอาปญญามา เปนสมปชญญะ ควบคมเหตการณอยแลวกเพมสมาธลงไปเรองเลวรายนนกจะแกได.

ธรรมะ๔เกลอจะขจดปญหาทเกดมาจากความเหนแกตวไดหมดสน; ไมวาความเหนแกตวมนจะสรางปญหาใดๆ ขนมา ใหกอยางกประการกชนด,ธรรมะ๔เกลอนจะใชแกปญหาได:

47ทำ�ไมจงเปนทกข

มสตเพยงพอ,มปญญาเพยงพอ,ใหสตขนออกมาเผชญหนาเหตการณ,เอามาทำาใหเปนสมปชญญะทคมกลาตอสเหตการณ,ถาก�าลงไมพอ กเพมสมาธลงไป สมปชญญะกท�าหนาทไดถง ทสด;ปญหาตางๆกหมดไป.

ขอรองวาชวยจ�าไวใหแมนย�าอกเรองหนงวาธรรมะ๔เกลอ:สตสมปชญญะสมาธและปญญา;เมอคราวจะท�าหนาทจรงๆกตองเรยงล�าดบวามสตไปขนเอาปญญามาทำาเปนสมปชญญะรบกนกบสงเลวรายนนแลวเพมสมาธลงไปเพมสมาธลงไปจนชนะ.นเรยกวาสตปญญาสมปชญญะสมาธใชแกปญหาไดหมดเลย ไมวาปญหาอะไร. ขอใหทกคนสนใจฝกฝนอบรมใหมนมมากขนๆในสวนสตปญญาสมปชญญะและสมาธ.

นเรายงขาดกนอย ยงไมรเรองดวยซ�าไป ยงไมรเรองโดยประการทงปวงวา อะไรเปนอยางไร, จะตองแกไขอยางไร, ความเลวรายนอยางไร,ความเลวรายนจะตองแกไขดวยอะไร;เรายงไมรแมกระทงอยางนมนกไมม–ไมมทางทจะรธรรมะ๔เกลอได.

รจกสถานการณเลวรายคอความทกขทงหลายโดยสญชาตญาณกด โดยกเลสกด ใหแจมแจงเถด;แลวกเตรยมธรรมะ๔เกลอไวเลนงานมนมนจะเกดปญหาอะไรขนกจะตองตอสกน,ถาเมอมนจะตองตอสกน.ถาสามารถปองกนเสยไดกดมสตปญญาเพยงพอปองกนเสยไดกด;ถามนปองกนไวไมทนหรอไมไดปองกนมนมาเสยแลว มนกตองตอสกนดวยเหตอยางน. หรอมนไดเปรยบ มน

48 พทธวธชนะคว�มทกข

ไดเปรยบเพราะวามนเปนธรรมชาตของความเปนเชนนนเองมมาตามธรรมชาตไดโดยงายเรากตองตอสดวยลกษณะอยางน.

เพร�ะไมส�ม�รถควบคมกระแสชวตได จงมคว�มทกข

ไมสามารถควบคมกระแสแหงชวตได.ชวตนเปนของทไหลไปเปนเกลยวตามกฎของธรรมชาตตามธรรมชาตเรยกวากระแสแหงชวต; เราไมมความร ไมมสตปญญาทสามารถควบคมมนไดมนกไหลไปในลกษณะทตองเปนทกขตองเปนทกข,ชวยไมได.ไมสามารถจะควบคมกระแสแหงชวตมนกตองเปนทกข.

นทกคนพยายามสนใจศกษาฝกฝนใหรเรองของชวต,ใหรเรองกระแสของชวต,ใหรเรองสงทจะควบคมกระแสของชวตคอธรรมะใหเพยงพอ;กสามารถจะควบคมกระแสแหงชวตใหเปนไปในลกษณะทตองไมเปนทกข. เปรยบงายๆ เหมอนกบวา นายทายเรอถอหางเสอ มปญญา มสต มอะไรถกตองแลว, ก สามารถจะควบคมเรอไปในทางทถกตองแลวกปราศจากอนตรายไปถงทหมายไดถกตองไมตองเปนทกข;คออยางน.สามารถควบคมกระแสแหงชวตได.

เรองของกเลส หรอเรองของสญชาตญาณนน มนเปนเรองธรรมชาตซงมนมอ�านาจมก�าลงรนแรง;ตองมสงทมอ�านาจมก�าลงรนแรงพอๆกนคอเรองธรรมะธรรมะทถกตองนะมาเปนสงทจะควบคม.

49ทำ�ไมจงเปนทกข

เอาละ,สรปความกนทหนงกไดวาชวตเปนมาตามธรรมชาต,ในนนมสญชาตญาณแหงตวตนใสมาเตมทเลยใหมความรสกเปนตวตน แลวกจะไดถนอมตน รกษาตน ด�ารงตนใหรอดชวต.ทนคนหรอวาเดกเกดมามนมแตสญชาตญาณอยางนนไมมความรทจะควบคมมนกปลอยไปตามความไมควบคมมนกเกดงอกงามออกไปเปนสญชาตญาณเลวรายคอสญชาตญาณฝายกเลสกเปนไปท�าไปอยไปดวยอ�านาจของสญชาตญาณของกเลสแลวกเปนทกข.ทนเมอเปนทกขหนกเขาเปนทกขหนกเขาเหลอทจะทนมนกดนรนแสวงหาหาความดบทกขมนจงมาศกษาธรรมะศกษาธรรมะรวธทจะควบคมและดบทกข. เหมอนพวกเราอายมากๆ แกๆ อายมากแกแลวอยางนมนมาถงเขตทวาจะตองหาวชาความรอะไรมาเลนงานความทกขหรอสญชาตญาณฝายทใหเกดทกข.

นชวตเปนอยางน:เกดมาวางเกดมาวางมแตสญชาตญาณใหเปนตวตน ใหรอดชวตอยได; แตพอเกดมาแลวไมมความร, ความรมนความรฝายผดกไดโอกาส แลวกผดมากขนผดมากขนจนเตมไปดวยความรกความโกรธความเกลยดความกลวความวตกกงวลอาลยอาวรณอจฉารษยาหงหวงดงทกลาวแลวเพมขนเปนเงาตามตวจนเปนผใหญจนเปนผใหญ.ทนไดระทมทนทรมานเกยวกบความทกขหนกเขาๆผใหญกเรมทนไมไดจงแสวงหาวาอะไรจะมาแกไขสงเหลานใหหมดไป ใหกลบไปสความวางอยางเดม.นจงมาหาธรรมะจงมาวดมาศกษาธรรมะมารวบรวมวชาความร เกยวกบธรรมะ เพอจะไดตอส . ถาโชคดก มความรทนเวลาปฏบตทนเวลาเอาชนะไดชนะกเลสชนะ

50 พทธวธชนะคว�มทกข

สญชาตญาณไดกอนตายกอนรางกายตาย;กนบวาไมเสยชาตเกดเกดมาทหนงไดหลดพนจากอำานาจของสญชาตญาณหรออำานาจของกเลสนมความหลดพนกอนแตทจะตาย.นนแหละคอมนพพานเสยไดกอนแตทตวจะตายน;เรยกวาหลดพนออกจากความทกข ออกจากวฏฏสงสาร ออกจากอะไรเสยไดกอนแตทจะตายนซงเขาเรยกกนวาเปนพระอรหนต.

เราอยาใชค�านนเลย เอาแตวารอดตวออกมาเสยไดจาก กองทกขกอน แตทจะตาย มนกดจะพอแลว; ถาไปหมายมนเปน พระอรหนตอยอก มนเผลอมนเขาใจผด มนหวงดวยอปาทานในพระอรหนตอะไรเขาอก,มนกยงชายงนานยงยดเยอออกไปอก.

ครงพทธกาลเขาไมไดปฏบตธรรมเพอเปนพระอรหนตหรอเปนอะไรกนเลยเขาปฏบตเพอความสนสดแหงความทกขทกขสส อนตกรย�ยในบทสวดมนตนะ–เพอทำ�ใหสน เพอทำ�ใหถงทสดแหงคว�มทกข;จงปฏบตธรรมะเพอสนสดแหงความทกขไมใชเพอเปนพระอรหนต. เดยวนมนถกลอหรอหลอกหรออะไรกไมร ใหปฏบตเพอเปนพระอรหนต เพอเปนนนเปนน,มนเกดอปาทานใหมทำาเรองใหใหญทำาเรองใหยาวคอยดถอมนหนกเขาไปอก;กเลยเพมเรองเพมปญหา.อยาปฏบตเพอเปนอยางนนอยางนเหมอนทเขาพดกนเลย;ปฏบตเพอดบทกขโดยสวนเดยว.

นจงขอรองใหมาศกษา ในขอทวาทำ�ไมจงเปนทกข ทำ�ไมจงเปนทกข;สนใจอยางนอยเรอยไปทำาไมจงเปนทกข.อยางพอความรสกทเปนทกขชนดใดชนดหนงเกดขนมาในจตแมแตนอยๆนะ,

51ทำ�ไมจงเปนทกข

กถามวา เอ ทำ�ไมจงเปนทกข? เรองนทำ�ไมจงเปนทกข? เรองนทำ�ไมจงนอนไมหลบ? เรองนทำ�ไมจงวตกกงวล อ�ลยอ�วรณ? เดยวมนกจะพบแหละ:เรองมาจากความเหนแกตวซงมาจากความรสกหรอคดนกวามตว; แลวเรากจะไดโอกาสทำาลาย ความเหนแกตวหรอความมตว.

หลกสำ�คญของพทธศ�สน� : ทำ�ล�ยคว�มเหนแกตว

และคว�มยดมนถอมนในขนธ ๕

พระพทธศ�สน�มหลกสำ�คญ คอทำ�ล�ยเสยซงคว�มเหนแกตว คว�มยดมนถอมนว�ตวว�ของตวในเบญจขนธ. มนไปยดถอ ทไหน? กตอบไดอยางก�าปนทบดนวายดถอทกอยาง. แตวา ทกอยางนนจะสรปไดเปน๕อยางคอเบญจขนธคอรปเวทนาสญญาสงขาร วญญาณ; ไมยดถอขนธใดขนธหนงวาเปนตวตนหรอเปนของตน ไมมทางทจะเกดกเลสเปนความรก โกรธ เกลยด กลวอะไรได.

พทธศาสนาอยางเถรวาทเราน กสอนอยางน; พทธศาสนาอยางมหายานอกพวกหนงกยงสอนอยางน,แมวาวธกรรมภายนอกจะตางกน อะไรจะแตกตางกน แตภายในหวใจแทๆ นนมน เหมอนกนตรงทวาท�าลายความยดมนถอมนในเบญจขนธทง๕ให หมดไป:ไมยดถอสวนทเปนรปกายวาเปนตวตนของตน,ไมยดถอสวนความรสกสข–ทกข–ไมสขไมทกขวาเปนตวตนผสข–ผทกข-

52 พทธวธชนะคว�มทกข

ผไมสขไมทกข,ไมยดถอความหมายมนอยางนนอยางนวาเปนตวตน,ไมยดถอความคดนกอยางนนอยางน วาเปนตวตน, ไมยดถอ ความรแจงทางตาหจมกลนกายใจวาเปนตวตน.อยางนกเรยกวาไมยดถอขนธทง ๕ วาเปนตวตน มนกไมมอปาทานขนธ มน ไมเกดปญจปาทานขนธแลวมนกไมเปนทกข;มฉะนนมนตองเกดสงทเรยกวาอปาทานขนธขนธใดขนธหนงหรอทง๕ขนธแลวมนกตองเปนทกข.นความลกซงของคำาสอนน อยทใหมองเหนความมใชตนความไมเปนตวตน;เมอไมมตวตนกไมเหนแกตน,นเหนไดงายๆ.

ความเหนแกตนเพราะมนเกดมาจากความเหนวามตวตน;มความเหนวามตวตน มนกเกดความเหนแกตนขนมา. ถาไมม ตวตนเหนแกตนเกดไมได;ไมเหนแกตนมนกไมมการท�าผดทเปนกเลสและเปนความทกข.

สรปคว�มว� ทำ�ไมจงเปนทกข, ทำ�อย�งไรจงไมเปนทกข

จงสรปความไดวา ทำาไมจงเกดทกข ? เพราะวา โงจนเหนแกตน, มาจากไมมความรเรองความไมมตน; ถามน มความรเรองไมมตน มนกไมมการเหนแกตน. เดยวนมนโงว� มตวตน มนกเหนแกตน, โงเข�ไปเปนชนท ๒; เกดกเลสและ ความทกขนานาชนดเพราะเหตน.

53ทำ�ไมจงเปนทกข

หวงวาทานทงหลายจะมความเขาใจขนมาไดโดยสรป วาท�าไมจงเปนทกขกเพราะวามความเหนแกตนอนมาจากความไมรวาทแทนนไมมตวตน.มอะไร? มแตธาตตามธรรมชาตเปนไปตามกฎของธรรมชาต ตามการปรงแตงของกฎของธรรมชาต; เปนธาตตามธรรมชาต เปนไปตามเหตตามปจจยอยเนองนจไมใชตน.เมอเหนทกสงเปนธาตตามธรรมชาตอยางนแลว,มนกไมอาจจะเกดความรสกอะไรๆ วาเปนตวตน มนกไมมความเหนแกตนมนกไมเกดกเลสแลวมนกไมเกดความทกข.นสรปความวาท�าไมจงเปนทกข?เพราะโงไปวามตวตนและเหนเหนแกตน.

ทำาอยางไรจงจะไมเปนทกข? กเลกความโงนนเสย อยาไปเหนแกตน เพราะไมรวาสงทงปวงมใชตน. ความรเรองอนจจงทกขงอนตตาชวยไดมากชวยไดมาก;คอชวยใหสามารถมองเหนความจรงขอนวาทกสงทมการปรงแตงปจจยปรงแตงนนไมเทยงเปนทกข, แลวทงสงทมปจจยปรงแตง และไมมปจจยปรงแตงนนเปนอนตตา. ระลกบทสวดมนตทสวดใหดๆ วา สพเพ สงข�ร� อนจจ�, สพเพ สงข�ร� ทกข�, สพเพ ธมม� อนตต�;พอมาถงค�าวาอนตต�ใชค�ารวมหมดวาธรรม;ในเมออนจจง กบทกขง ใชวาสงข�ร. สงขารไมเทยงเปนทกข, ธรรมทงปวงเปนอนตตา; ธรรมทงปวงกคอทงสงขารและทงวสงขาร. ทงสงขารและมใชสงขาร นเปนอนตตาเลยไมมอะไรทจะเปนอตตาคอเปนตวตน;จตจงไมมความคดทจะเหนแกตน เพราะมนรจกความไมมตวตนของสงทงปวงเปนจตทปราศจากความยดถอใดๆไว,เปนจตวางเปน

54 พทธวธชนะคว�มทกข

จตทไมมความยดถอใดๆ นนเรยกวาจตวาง; มนกเลยไมมความเหนแกตนไมมกเลสไมมความทกขแลวเรองมนกจบแหละ.

ถาไมมความทกขกถอวาเรองมนจบ;จะไมมความทกขกตองเลกความเหนแกตน;จะเลกความเหนแกตนมนกตองเลกความโงวามตวตน.ถามความยดถอวามตวตนมนกเกดความเหนแกตน,เมอเกดความเหนแกตนมนกเกดกเลสและความทกข.เอาละ,เปนอนวาตนตอมนอยทนในลกษณะสนๆอยางน.

หวงวาทานทงหลายคงจะเขาใจในขอทวาทำ�ไมจงเปนทกข? เพมขนตามสมควร.ไมใชวาเราจะไมเคยพดเรองนกนเสยเลยเรากพดกนมาเรอยๆ;แตมนไมชดบางมนไมถงขนาดเพยงพอบางจงตองพดเพมเตมพดแยกแยะพดใหเหนชดยงขนๆโดยทกวถทาง.ในทสดกจะมองลงไปวาปญหานมนเกดจากความเหนแกตน,ความเหนแกตนนมนเกดมาจากความรสกวามตวตน. เรา เลนงานความรสกวามตวตนนนแหละใหมนหมดไป ละมนเสย; มความรเรองอนตตาเพยงพอจนกระทงวาไมมความรสกวามตวตน,นเรยกวาจตหลดพน จตหลดพนจากความยดถอวาความมตวตน.ถายงมความยดถอวามตวตนกเทากบจตถกผกมด ถกกกขง ถก หมหอไมหลดพนออกมาได.

นจตตองอบรมสตปญญาใหเหนชด ตามทเปนจรงขนมาวามนเปนจรงอยอยางน, มนเปนอนจจงทกขง อนตตา อยอยางน;มนกเลกเพกถอนความทหลงยดมนวาตวตนหรอวาของของตน,แลวมนกไมเกดความเหนแกตน;เรองมนกจบ,นเรองมนกจบ.

55ทำ�ไมจงเปนทกข

ขอใหมองเหนชดเจนอยางนเปนหลกพนฐานไวดวยกนทกคนกจะสมกบทวาเปนพทธบรษทเปนผรผตนผเบกบาน,ตามพระคณ ของพระพทธเจา ซงเปนผร เปนผตน เปนผเบกบาน; และให ไดรบประโยชนอนเยอกเยนนเสยกอนแตทจะตาย,กอนแตทรางกายมนจะตาย ใหเขาถงความเยอกเยนอนนเสยกอนเถด. นพพานแทจรงไมเกยวกบความตาย,นพพานทกชนดไมเกยวกบความตาย;มนพพานไดกอนแตรางกายตาย คอเยนเพราะไมมกเลสเผา ไมมไฟเผาไมมตวตนของตนเผา.หวงวาคงจะมความเขาใจกาวหนาออกไปกวาทแลวๆมาสมตามทเวลาวนคนมนลวงไปๆเรากจะมความกาวหนาในทางแหงพระพทธศาสนาโดยสมควรแกเวลาทมนลวงไปๆ.

การบรรยายนสมควรแกเวลาแลว ขอยตการบรรยาย เปนโอกาสใหพระคณเจาทงหลายจะไดสวดบทพระธรรมคณสาธยาย มใจความสงเสรมก�าลงใจสงเสรมความรสตปญญาของทานทงหลายใหสามารถด�าเนนกาวหนาไปในทางของธรรมะ เพอท�าทสด แหงความทกขดวยกนจงทกๆคนเถด.

ขอยตก�รบรรย�ยในครงน ในก�ลบดน.

จตตองอบรมสตปญญาใหเหนชดตามทเปนจรงขนมาวามนเปนจรงอยอยางน,มนเปนอนจจงทกขงอนตตาอยอยางน;

มนกเลกเพกถอนความทหลงยดมนวาตวตนหรอวาของของตน,แลวมนกไมเกดความเหนแกตน;

เรองมนกจบ,

301พงตรงไปยงพระพทธเจ�กนเถด

[สรป]

เอาละเปนอนวา วนนกขอย�ากนแตทตรงนแหละวา เรามาพงตรงไปยงพระพทธเจา,ทะลๆสงทหอหมปดกนกดขวางตางๆอะไรเขาไปใหจนได;อยามวตดตนอยทนเลย.อยารบศลตามประเพณแลวกตดอยทประเพณแลวมนไมมศลนะ;ใหรบศลจนต�ยไมมศลกได, ถ�มนตดอยทประเพณรบศล. ทำาสมาธจนกลายเปนยดมนดวยอปาทาน มนกเปนสมาธมจฉาสมาธ, ไมเปนสมาธทถกตองได.ทำาปญญาดวยความยดมนถอมนดวยอปาทานมนกโกงในทสดมนกโกง,มนจะรอดพนไปไมได.

ฉะนนจะมศลสมาธปญญาใหถกตองตามหลกธรรมะในพระพทธศาสนา;มนจะพสจนไดตรงทมนดบทกขไดดบทกข ไดดบทกขยงๆขนไป,เหนชดอยดวยตนเองไมตองเชอบคคลอน;ไมตองมใครมาบอกวาบรรลนนแลวบรรลนแลว บรรลโนนแลว, มาแตงตงใหคนนนคนนเปนโสดาฯสกทาคาฯเหมอนกบทบางแหงเขากระท�ากนอย;นนมนเปนสงทนาสงสาร.

ขอใหทกคนรจกตวเองวามกเลสอยางไรมความทกขอยางไร,แลวมนมเหตทตรงไหน,กตดตนเหตทตรงนน;กเลสและความทกขมนกจะลดลงๆมนจะเบาบางแลวมนกจะไมเกดอก,มนจะไมเกดอก.

นคอประโยชนอยางยงของการทวาอยามวเนนชากนอยเลย,รบใหทนแกเวลาโดยผาตรงหรอพงตรงไปยงพระพทธเจาพระองคจรงกนเถด;อยาไดตดอยทของหมหอภายนอกเปนวตถบางเปน

302 พทธวธชนะคว�มทกข

พธรตองบางเปนพธกรรมบางเปนการศกษาทเพอเจอบาง,ไมอาจ จะดบทกขได.

นคอเรองทตงใจจะพด; จะใหถอวามนเปนเรองทคบอกมานานแลวกไดมนทนไมไดแลวมนกพด;เปนเรองทมองเหนแลวมนกลดกลมอกกลมใจคอมนตดตนกนอยกเลยมาระบายกนเสยทวาวนนเรามาพจารณากนดใหดแลวมปณธานแนวแนทเจาะทะลผาตรงลงไปยงพระพทธเจาพระองคจรงกนเถด.

การบรรยายนกสมควรแกเวลา; แลวอกอยางหนงกคอ ฝนมนข,มนวาจะตกแลว;กตองยตการบรรยาย.หวงวาทานทงหลายจะมความเขาใจในเรองทไดบรรยาย; แลวมความมงหมายเจตนาพยายามทจะผาพงตรงไปยงพระพทธเจาพระองคจรงกนเถด.

ก�รบรรย�ยสมควรแกเวล� ขอยตก�รบรรย�ย, เปดโอก�สใหพระคณเจ�ทงหล�ยสวดบทพระธรรมคณส�ธย�ย สงเสรม กำ�ลงใจในก�รปฏบตธรรมะใหยงๆ ขนไปในก�ลบดน.

303พงตรงไปยงพระพทธเจ�กนเถด

พระพทธเจาพระองคจรงกคอสตปญญา;ถาพดอยางขนแรกขนตนวาสตปญญาทรความดบทกข

เหนความดบทกขอยปฏบตดบทกขไดเหนความดบทกขไดอยตามทเปนจรง,

จตใจนนแหละคอพระพทธเจา“โดยสมมต”.

ตวก-ของกฉบบสมบรณ

อธบายสาเหตหรอความเกดขนแหงกองทกข(เกดตวก)และวธดบทกข(ดบตวก)ในชวตประจ�าวนของคนเราไดอยางสมบรณแบบทสดเฉพาะเรอง“ตวก-ของก”เรองเดยวทานพทธทาสบรรยายถง๓๗หวขอใน๓๗ครงสงส�าคญทผอานจะไดจากหนงสอเลมนอยางชดเจนกคอ วธการคนหา และพฒนาตนทผานกระบวนการทดสอบวาไดผลดจรงมาแลวนบครงไมถวน

ชมนมปาฐกถาชดพทธธรรม

ปาฐกถาครงส�าคญอนเปนทฮอฮาทสด๗ปาฐกถา๑ปญหาถามตอบทสมบรณทสดกระตกความรสกใหตองเพงพนจพจารณา เปนหนงสอทมประโยชนอยางยงส�าหรบผตองการคนหาแกนแทของพทธศาสนาทวาแกนแทของพทธธรรมคออะไร?อะไรคอเครองปดกนไมใหเราเขาถงพทธธรรม? และจะมวธทลายเครอง ปดกนเพอเขาถงพทธธรรมไดอยางไร? หาค�าตอบไดในเลมน

ปฏจจสมปบาทกบอานาปานสต

หนงสอปฏจจสมปบาทประยกตกบอานาปานสต ท นาสนใจอกเลมหนงของทานพทธทาสปฏจจสมปบาทเปนหลกวชาทตองเรยนรใหเขาใจอานาปานสตเปนการปฏบตใหครบถวนตามหลกวชานนหนงสอเลมนท�าใหเรารวา คนเราจะมสขหรอทกขขนอยกบการปฏบต ปฏจจสมปบาทและอานาปานสตถกตองหรอไม? หนงสอเลมนเปรยบเสมอนยาทแกไดสารพดทกข ทหยบยกใชไดทกสถานการณ

แนะนำ�หนงสอ

ส�านกพมพสขภาพใจ ไดจดพมพผลงานทานพทธทาสมาอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงกลมหนงสอคลาสสก ปกแขง สนโคง ททานพทธทาสภกขบรรยาย โดยตรง นอกจาก “พทธวธชนะความทกข” เลมนแลว กยงมเลมอนๆ ทนาสนใจ นาศกษาคนควาและเหมาะทจะน�าไปประยกตใชในชวตประจ�าวนหลายเลมดวยกนอาท

๒๕๐.-

๓๒๐.-

๑๘๐.-

ชนะความทกขชนะความทกข

พทธวธ

ชนะความทกขชนะความทกข

พทธวธ

ชนะความทกข

ชนะความทกข

พทธวธ

I S BN 978-616-7246-62-8

9 7 8 6 1 6 7 2 4 6 6 2 8

250.-

AA 0300 ศาสนาและปรชญา

คมอสาหรบใชฟนฝาอปสรรคทงปวง

ทดทสดของชาวพทธ

คมอสาหรบใชฟนฝาอปสรรคทงปวง

ทดทสดของชาวพทธ

พทธวธ กหมายถงวา วธของชาวพทธ หรอ ของพระพทธ;

ชนะความทกข กหมายความวา ไมมอะไรทจะเปนศตรแกมนษย

มากเทาความทกข. ความทกขเปนสงทจะตองเอาชนะใหได; แม

โดยสญชาตญาณ สงทมชวตมนกรจกความพยายามทจะเอาชนะ

ความทกข อยดวยกนทงนน, หากแตมนไมมากพอ จงตองม

การศกษาเพมเตมใหสมบรณ.

พทธวธมอย, คอวธสาหรบชาวพทธ ผร ผตน ผเบกบาน

นนมอย; หรอจะกลาวอกอยางหนงวา ถารจกเอามาใช มนก

กลายเปนผร ผตน ผเบกบาน ขนมาเอง.