1

คมอออตกาฟ

เรยบเรยงโดย

อบ อชบาล

1428 - 2007

2

คานา

ดวยพระนามของอลลอฮ ผทรงเมตตา ผปรานยงเสมอ หนงสอ "คมอ ออตกาฟ" ซงเรยบเรยงโดย อบ อชบาล เลมน เปนหนงสอเลกๆ ทอธบายประเดนตางๆ วาดวยออตกาฟในชวงสบวนสดทายของเราะมะฎอนไวอยางกระชบแตครอบคลมเกอบทกประเดนหวขอ

ผ เรยบเรยงไดอางหลกฐานตางๆ จากอลกรอานและ อลหะดษไวไดอยางสมบรณ โดยอาศยทศนะและความเหนของ อละมาอทเชอถอไดเปนตวอธบาย

จงนบวาเปนหนงสอทเหมาะสมอยางยงทจะใชคมอสาหรบมสลมทกคนทประสงคจะทาอบาะฮออตกาฟในเดอนเราะมะฎอนอนมหาประเสรฐ เพอการขวนขวายลยละตลกอดรอนประเสรฐยง ตามแบบฉบบทถกตองของทานนบ ศอลลลลอฮ อะลยฮ วะสลลม

สงใดทปรากฏเปนขอผดพลาด ขอความกรณาผอานทกทวงและสงความเหนมาไดทกเมอ

ขออลลอฮประทานเตาฟก

อสลามเฮาส.คอม

3

สารบญ

1. นยามของออตกาฟ .............................................................5 1.1 นยามดานภาษา ...........................................................5 1.2 นยามดานนตศาสตร.....................................................7

2. หลกฐานดานศาสนบญญตทระบถงการออตกาฟ .................8 2.1 หลกฐานจากอลกรอาน .................................................8 2.2 หลกฐานจากสนนะฮ .....................................................8 2.3 อจญมาอ(มตเอกฉนท)ของอละมาอ.............................10

3. เปาหมายของการออตกาฟ ...............................................11 4. ความประเสรฐของการออตกาฟ ........................................14 5. บญญต (หกม) การออตกาฟ .............................................17

5.1 หกมการออตกาฟสาหรบผชาย ...................................17 5.1 หกมการออตกาฟสาหรบผหญง ..................................19

6. เงอนไขสาหรบการออตกาฟ..............................................19 6.1 เปนมสลม ..................................................................19 6.2-3 มสตสมปชญญะทสมบรณและบรรลศาสนภาวะ........20 6.4 ปลอดจากหะดษใหญ..................................................22 6.5 สตรตองไดรบอนญาตจากสาม ....................................24 6.6 ตงเจตนา (เนยต)........................................................27 6.7 ถอศลอด ...................................................................29

4

6.8 ตองออตกาฟในมสยด โดยอาศยหลกฐานตอไปน ........34 เงอนไขทวาตองออตกาฟในมสยดทงสามเทานน .......37 มสยดทประเสรฐทสดสาหรบการออตกาฟ .................39

7. มารยาทในการออตกาฟ....................................................41 8. เวลาเขาสถานทออตกาฟและเวลาออก ..............................42

8.1 เวลาเขาสถานทออตกาฟ ............................................42 8.2 เวลาออกจากสถานทออตกาฟ ....................................43

9. สงททาใหเสยการออตกาฟ................................................45 9.1. การรวมประเวณ........................................................45 9.2 ออกจากมสยดโดยปราศจากความจาเปน ....................46

10. การจดกจกรรมในออตกาฟ .............................................49

5

بسم اهللا الرمحن الرحيم

คมอออตกาฟ

1. นยามของออตกาฟ 1.1 นยามดานภาษา

ออตกาฟ ผนมาจากคาวา “อะกะฟะ” แปลวา “กกตว ประจาอยกบท กกบรเวณ”1 เชนดารสของอลลอฮทวา

m J I H G F E LKl )١٣٨: األعراف(

ความวา “แลวพวกเขากไดมาถงยงชนกลมหนง ซงกกตนอยกบบรรดาเจวดของพวกเขา” (อลอะอรอฟ : 138)

และดารสของอลลอฮทวา

1 มะกอยส อลลเฆาะฮ ของ อบน ฟารส, เลม 4 หนา 108, ลสาน อลอะรอบ ของ อบน มนซร, เลม 9 หนา 255

6

m } | { ¢ ¡ � ~ £l )٥٢: األنبياء(

ความวา “นมนรปปนอะไรทพวกทานไดกกตวบชามน (อยางไมลดละ)” (อลอนบยาอ : 52)

อบน ตยมยะฮ ไดกลาววา “ตาอ” ใน “ออตกาฟ” สอความ

หมายถงความเพยรพยายามประเภทหนง เพราะในการออตกาฟจะมความยากลาบาก (ทจาเปนตองใชความเพยรพยายาม)”2

อ อตกาฟ มช อเรยกอกอยางหน งวา “ญวาร” แปลวา “ใกลชด” ดงมระบในหลายๆหะดษดวยกน3 เพราะผททาออตกาฟจะอยใกลชดมสยดตลอดเวลา และไมปลกตวออกจากมสยดหากไมมธระจาเปนและหลกเลยงไมได

ดงนน อบน หะญรจงไดกลาววา “ญวารและออตกาฟเปนสงเดยวกน”4 2 ชรห อมดะตล อะหกาม, เลม 2 หนา 707 3 ดหะดษ อาอชะฮ ในเศาะฮห อลบคอรย, เลขท 2028, 2029, หะดษอบ สะอด ในเศาะฮห อลบคอรย, เลขท 2018, เศาะฮห มสลม, เลขท 1167, คาพดของอบน อมร และอบนอบบาส ใน มศอนนฟอบดรรอซซาก, เลม 4 หนา 353, สนน อลบยฮะกย, เลม 4 หนา 318

4 ฟตหลบารย, เลม 4 หนา 273

7

1.2 นยามดานนตศาสตร บรรดาฟเกาะฮาอ(นกนตศาสตรอสลาม)ตางมมตเปนเอก

ฉนทวา นยามของออตกาฟดานนตบญญตนน หมายถง “การกกตวพานกอยในมสยดเพอการภกดตออลลอฮ” ถงแมวาจะมความแตกตางและเหลอมลากนบางในดานสาระปลกยอยอนๆ ระหวางคานยามของแตละฝาย ดงน

- มซฮบ หะนะฟย นยามวา “คอการพกอยในมสยดพรอมกบถอศลอดและเนยต(ตงเจตนา)ออตกาฟ”5

- มซฮบ มาลกย นยามวา “คอการบงคบตวเองของมสลมผบรรลศาสนภาวะใหอยในมสยดทอนมต พรอมกบการถอศลอด และยบยงจากการมเพศสมพนธกบภรรยา รวมทงการคลกคล(เลาโลมโดยไมมเพศสมพนธ)เปนเวลาหนงวนกบหนงคนหรอมากกวานนเพอทาการภกดดวยการตงเจตนา”6

- มซฮบ ชาฟอย นยามวา “คอการพกอยในมสยดของเฉพาะบคคลดวยการตงเจตนา”7

- มซฮบ หนบะลย นยามวา “คอการบงคบตวเองของมสลมผมสตสมปชญญะ ถงแมวาจะไมเปนผทบรรลศาสนภาวะกตาม ให

5 อลฮดายะฮ, เลม 2 หนา 390 (พมพคกบฟตหลเกาะดร) 6 อชชรหลกะบร ของอดดรดร พรอมเชงอรรถ, เลม 1 หนา 541 7 มฆนล มหตาจญ, เลม 1 หนา 449

8

อยในมสยด ถงแมวาจะเปนเพยงชวงเวลาหนง เพอการภกดตออลลอฮดวยลกษณะวธทเปนการเฉพาะ”8

- อบน หซม นยามวา “คอการอยในมสยดดวยเจตนาเพอสรางความใกลชดตออลลอฮในชวงเวลาหนงหรอมากกวานน ไมวาจะเปนเวลากลางวนหรอกลางคนกตาม”9

2. หลกฐานดานศาสนบญญตทระบถงการออตกาฟ 2.1 หลกฐานจากอลกรอาน

อลลอฮไดตรสวา

m z y x w v |{l )١٨٧: البقرة (

ความวา “และพวกเจาจงอยารวมหลบนอนกบพวกนางขณะทพวกเจากาลงพานกกกตว (ออตกาฟ)อยในมสยด” (อลบะเกาะเราะฮ : 187)

2.2 หลกฐานจากสนนะฮ

จาก อบน อมร เราะฎยลลอฮ อนฮมา เลาวา

8 มนตะฮา อลอรอดาต, เลม 1 หนา 167 9 อลมหลลา, เลม 5 หนา 175

9

كـــان رســـول اهللا صـــىل اهللا عليـــه وســـلم يعتكف العرش األواخر من رمضان

ความวา “ทานเราะสลลลอฮ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลมไดทาการออตกาฟในสบวนสดทายของเดอนเราะมะฎอน”10

จากอาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮา เลาวา

أن النبي صىل اهللا عليه وسلم كان يعتكف العرش األواخر من رمضان حتى توفاه اهللا ,

ثم اعتكف أزواجه من بعده ความวา “แทจรงทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ไดทาการออตกาฟในสบวนสดทายของเดอนเราะมะฎอน จนกระทงทานเสยชวต จากนนบรรดาภรรยาของทานกไดออตกาฟสบตอจากทานตลอดมา”11

10 เศาะฮหอลบคอรย, เลขท 2025, เศาะฮหมสลม, เลขท 1171 11 เศาะฮหอลบคอรย, เลขท 2026, เศาะฮหมสลม, เลขท 2018

10

และมรายจานอบ สะอด เราะฎยลลอฮ อนฮ วาทาน เราะสลลลอฮ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ไดทาการออตกาฟในสบวนชวงแรก สบวนชวงกลางและสบวนสดทายของเดอนเราะมะฎอน12

อลกอฎย อยาฎ ไดกลาววา “หะดษตางๆเหลานแสดงถงการ

อนญาตใหทาการออตกาฟในเดอนเราะมะฎอน เชาวาล และสามารถอปมาน(กยาส) กบเดอนอนๆ และอนญาตทงชวงแรกของเดอน ชวงกลาง และชวงสดทาย เพราะมแบบอยางการปฏบตของทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ดงกลาว”13

อบนล มลกกน กลาววา “ในหะดษนแสดงวาสงเสรม (อสตหบาบ) ใหมการออตกาฟ และเนนหนก (ตะอกด) เพราะทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ไดปฏบตอยางตอเนองจนกระทงทานเสยชวต”14 2.3 อจญมาอ(มตเอกฉนท)ของอละมาอ

บรรดาอละมาอมมตเปนเอกฉนทวาการอ อตกาฟเปน สนนะฮทสงเสรมใหปฏบต และไมเปนวาญบเหนอผใด นอกจากเขาผ

12 เศาะฮหมสลม, เลขท 1167 13 อกมาล อลมอลม, เลม 4 หนา 151 14 อลออลาม บฟะวาอด อมดะตล อะหกาม, เลม 5 หนา 428

11

นนจะนาตวเองไปอยในขายของผทวาญบตองปฏบต เชนการบนบานตออลลอฮ (นะซร) เปนตน การออตกาฟจงจะเปนวาญบสาหรบเขา15 3. เปาหมายของการออตกาฟ

ดเหมอนวาเปาหมายหลกทสงเสรมใหมการออตกาฟในชวงสบวนสดทายของเดอนเราะมะฎอน คอเพอปลกตวออกจากความตรากตราทางกายและจตใจดวยการเกบตวอยแตในมสยด ดวยการประกอบอบาดะฮตางๆ อยางเตมรปแบบและจรงจง เพอแสวงหาความประเสร ฐของค าคนอลก อดร และเตร ยมพร อมเพอท าการ อบาดะฮในคนดงกลาว ดงททานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ไดกลาววา

إين اعتكفت العرش األول ألتمس هذه « لليلة ا األوسط, العرش اعتكفت ثم ثم,

أتيت فقيل يل إهنا يف العرش األواخر : ,

15 อลอจญมาอ ของอบนล มนซร, หนา 53, มะรอตบ อลอจญมาอ ของ อบน หซม, หนา 41, อลมจญมอ ของ อนนะวะวย, เลม 6 หนา 407, อลมฆนย ของอบน กดามะฮ, เลม 4 หนา 456, อลอฟศอห ของ อบน หบยเราะฮ, เลม 1 หนา 255, บดายะฮ อลมจญตะฮด ของอบน รชด, เลม 1 หนา 312

12

فليعتكف يعتكف أن منكم أحب فمن « فاعتكف الناس معه

ความวา “แทจรงฉนไดออตกาฟในชวงสบวนแรก (ของเดอนเราะมะฎอน) เพอคนหาค าคนน (หมายถงคาคนอลกอดร) ตอมาฉนกออตกาฟในชวงกลาง (ของเดอนเราะมะฎอน) ตอมากมผมาหาฉนแลวแจงวาคาคนอลกอดรจะอยในชวงสบวนสดทาย (ของเดอนเราะมะฎอน) ดงนนผใดในหมพวกเจาประสงคทจะทาการออตกาฟกจงออตกาฟเถด” ดงนน ผคนทงหลายจงพากนออตกาฟพรอมกบทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม16

อบนเราะญบกลาววา “แทจรง เหตททานนบ ศอลลลลอฮอะ

ลยฮวะสลลม ออตกาฟในสบวน (สดทายของเดอนเราะมะฎอน) น ซงเปนคนตางๆททานพยายามแสวงหาคนอลกอดร กเพอตดขาดจากการงานและภารกจตางๆ เพอทาจตใจใหวางเปลาและปลอดโปรง (จาก

16 เศาะฮหอลบคอรย, เลขท 2018, เศาะฮหมสลม, เลขท 215,1167 สานวนเปนของมสลม

13

ความเหนอยลาและความวนวายทงหลาย) และเพอปลกตวสการพกพงและใกลชดอลลอฮ กลาวราลกถงพระองค และออนวอนรองขอ(ความคมครอง) ตอพระองค”17

อบนล กอยยม กลาววา “เนองจากวาความเขมแขงอยางตอเนองของจตใจบนแนวทางสอลลอฮนน ขนอยกบการทาความสนทสนมกบอลลอฮ และรวบรวม (สมาธและความฟงซานตางๆ) ทกระจดกระจายใหเปนหนงเดยวเพอจะไดหนหนาเขาหาอลลอฮอยางเตมรปแบบ เพราะความฟงซานและกระจดกระจายของจตใจไมสามารถรวบรวมใหเปนหนงไดนอกจากดวยการมงหนาเขาหาอลลอฮเทานน การหมกมนอยกบอาหารและเครองดม การคลกคลกบผคนมากเกนไป การพดจาทมากมายและการนอนอยางเตมอม เปนสวนหนงทจะทาใหเกดการสบสนและฟงซานของจตใจ ทาใหมนกระจดกระจายไปทวทกหนแหง และทาใหเขาตดขาดจาก(การภกดตอ)อลลอฮ หรอทาใหออนแอลง หรอมาสกดกน หรอสรางความยงยากในการภกด ดงนนดวยความเมตตากรณาของพระผทรงอานาจท มตอปวงบาวของพระองค จงไดบญญตใหมการถอศลอดแกพวกเขา ทาใหความเลยเถดของการกนดมไดอนหายไป ... และไดบญญตใหพวกเขามการ ออตกาฟ ซงเปาหมายและจตวญญาณของมนคอ การทาใหจตใจมงมนอยกบอลลอฮตลอดเวลา และตดขาดจากกจกรรมตางๆ ดานสงคมโดยสนเชง ขณะเดยวกนกนกคดวาจะทาออยางไรใหไดมาซง 17 ละฏออฟ อลมะอารฟ, หนา 288

14

ความโปรดปราน ความผกพน และความใกลชดตอพระองค แทนความสนทสนมทมตอเพอนมนษย นคอเปาหมายและจตวญญาณทยงใหญของการออตกาฟ”18 4. ความประเสรฐของการออตกาฟ

ถงแมจะมหะดษมากมายทกลาวถงการออตกาฟ แตกลบไมมหะดษบทใดเลยทเศาะฮหและมนาหนกพอจะใชเปนบรรทดฐานสาหรบอางองถงความประเสรฐของการออตกาฟได

อบ ดาวด ไดถามอมามอะหมดวา “ทานรหะดษเกยวกบความประเสรฐของการออตกาฟบางไหม?” อมามอะหมดตอบวา “ไมเลย นอกจากนดหนอยทมแตหะดษออน”19

สวนหนงของหะดษเหลานนไดแก 1. อบน อบบาส เราะฎยลลอฮ อนฮมา เลาวาทานนบ

ศอลลลลอออะลยฮวะสลลม กลาวแกผออตกาฟวา

ــذنوب« ــو يعكــف ال ه ــن , ــه م وجيــرى ل احلسنات كعامل احلسنات كلها «

18 ซาดล มะอาด, เลม 2 หนา 86-87 19 มะสาอล อบ ดาวด, หนา 96

15

ความวา “เขาคอผทยบยงบาปตางๆ และความดตางๆไดถกดาเนนการ(มอบให)สาหรบเขา เสมอนกบผทปฏบตความดตาง ๆทงหมด”20

2. อบน อบบาส เราะฎยลลอฮ อนฮมา เลาวา ทานนบ

ศอลลลลอออะลยฮวะสลลม กลาววา

اهللالع ج اهللاهج واءغت ابماو يفكت اعنم« ني با ممدعب أقادن خثال ثار الننيب وهنيب

»نيقافاخلความวา “ผใดออตกาฟหนงวนเพอหวงความโปรดปรานจากอลลอฮ อลลอฮจะทรงก น (กาแพง) ระหวางเขากบไฟนรกสามสนามเพลาะซงมระยะหางยงกวาระหวางตะวนออกและตะวนตก”21

20 เฎาะอฟ: สนน อบน มาญะฮ, เลขท 1781, ชอะบล อมาน ของ อลบยฮะกย, เลม 3 หนา 523 (ด มชกาต อซซญาญะฮ ของ อลบศรย, เลม 2 หนา 45)

21 เฎาะอฟ: อตเฏาะบะรอนย, อลหากม, อลบยฮะกย (อลสลสะละฮ อดเฎาะอฟะ, เลขท 5345)

16

3. อาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮา เลาวา ทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

اعنم« إفكت ونامي بستاحا غا لرفا مه ا »هبن ذن ممدقت

ความวา “ผใดออตกาฟ (ในสบวนสดทายของเดอนเราะมะฎอน) ดวยเปยมศรทธาและหวงในผลบญ เขาจะไดรบการอภยโทษจากความผดบาปทผานมาของเขา"22

4. หเสน บน อะล เราะฎยลลอฮ อนฮมา เลาวา ทานนบ

ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

يفارش عـــفكـــت اعنـمـــ« ن كـــاانضمـــ ر »نيترمع ونيتجحك

22 เฎาะอฟ: อดดยละมย, (อสสลสละฮ อดเฎาะอฟะฮ, เลขท 5442)

17

ความว า “ผ ใด อ อ ต กาฟส บว นในเด อน เราะมะฎอน เขาจะไดรบผลบญเทากบทาหจญสองครงละอมเราะฮอกสองครง”23

5. อบ อดดรดาอ เราะฎยลลอฮ อนฮ เลาวา ทาน นบ

ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

نم, و ةرم عرجأ كه لان كةلي لفكت اعنم« »نيترم عرجأ كه لنا كنيتلي لفكتاع

ความวา “ผใดออตกาฟหนงคน เขาจะไดรบผลบญเทากบทาอมเราะฮหนงครง ผใดออตกาฟสองคน เขาจะไดรบผลบญเทากบทาอมเราะฮสองครง...”24

5. บญญต (หกม) การออตกาฟ 5.1 หกมการออตกาฟสาหรบผชาย

23 เมาฎอ: อลบยฮะกย ใน ชอะบล อมาน, (อสสลสละฮ อดเฎาะอฟะฮ, เลขท

518) 24 เฎาะอฟ: อบน ตยมยะฮ ระบในชรห กตาบ อศศยาม มน อมดะตล อะหกาม, เลม 2 หนา 712

18

อละมาอมมตเหนพองตองกนวา “ออตกาฟ” เปนอบาดะฮทสนตไมใชวาญบ นอกจากในกรณทมการนะซร (บนบาน) ไววาจะทาการออตกาฟ จงจะกลายเปนวาญบเหนอผบนบานคนนนทจะตองปฏบต25

อาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮา เลาจากทานนบ ศอลลลลอฮ อะลยฮวะสลลม กลาววา

من نذر أن يطيع اهللا فليطعـه« ومـن نـذر أن , يعصيه فال يعصه «

“ผใดบนบานวาจะภกดตออลลอฮ เขาจงทาการภกดเสย และผใดบนบานวาจะฝาฝนตอระองค กจงอยาฝาฝน”26

และสงเสรมพรอมทงเนนหนก (สนตมอกกะดะฮ) ในสบวน

สดทายของเดอนเราะมะฎอนเพอแสวงหาคนอลกอดร27 อมาม อะหมด กลาววา “ฉนไมทราบวามอละมาอทานใดไม

เหนดวยวาการออตกาฟเปนสงสนต”28 25 อลอจญมาอ ของอบนล มนซร, หนา 47 26 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 6696 27 อลมจญมอ, เลม 6 หนา 501 28 มะสาอล อมาม อะหมด, หนา 97

19

5.1 หกมการออตกาฟสาหรบผหญง อละมาอสวนใหญมทศนะวาการออตกาฟเปนสนตสาหรบ

ผหญงเชนเดยวกบผชาย29 เพราะหลกฐานทสงเสรมให มการ ออตกาฟ ครอบคลมความหมายทงชายและหญง

ผนวกกบหะดษอาอชะฮทระบวาทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลมไดอนญาตใหนางและหฟเศาะฮรวมออตกาฟ30 6. เงอนไขสาหรบการออตกาฟ

ดงทไดกลาวมาแลวในองคประกอบของออตกาฟวา อละมาอมความขดแยงเนองจากมมมองทแตกตางกนในดานของเงอนไข ดงน 6.1 เปนมสลม

ผออตกาฟตองอยในสภาพของความเปนมสลมเทานนจงจะถอวาการออตกาฟของเขาใชได เพราะอลลอฮจะไมทรงรบการ อบาดะฮของผปฏเสธศรทธา(กาฟร) หรอผทตกศาสนา (มรตด)

พระองคไดตรสวา

29 อลมบสฏ, เลม 3 หนา 119, อลมเดาวะนะฮ อลกบรอ, เลม 1 หนา 200 พมพคกบมกอดดมาต อบน รชด, มฆน อลมหตาจญ, เลม 1 หนา 451, อลมบดอ, เลม 3 หนา 65, อลมหลลา, เลม 5 หนา 175

30 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 2041, เศาะฮห มสลม, เลขท 1173

20

m ´ ³ ² ± ° º ¹ ¸ ¶ µl

)٥٤: التوبة(ความวา “ไมมสงใดขดขวางพวกเขา ไมใหสงบรจาคตางๆของพวกเขาถกรบ นอกเสยจากวา พวกเขาปฏเสธศรทธาตออลลอฮ และตอเราะสลของพระองคเทานน” (อตเตาบะฮ : 54)

6.2-3 มสตสมปชญญะทสมบรณและบรรลศาสนภาวะ

ผออตกาฟตองอยในสภาพทมสตสมปชญญะทครบสมบรณเทานน จงจะถอวาอบาดะฮการออตกาฟของเขาใชได ไมใชผทอยในสภาพทวกลจรต ไมรสกตว มนเมา หรอขาดสต และเดกทยงไมบรรลศาสนภาวะ เพราะพวกเขาเหลานไมอยในสภาพของผทสามารถตงเจตนา (เนยต) สาหรบการประกอบอบาดะฮ

ทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

21

رفــع القلــم عــن ثــالث « عــن النــائم حتــى : يستيقظ وعن الصبي حتـى حيـتلم, وعـن ,

املجنون حتى يعقل « ความวา “ถกยกปากกา(จะไมมการบนทก)จาก(การกระทาของ) คนสามประเภท คอ ผทนอนหลบจนกวาเขาจะตนนอน เดกนอยจนกวาเขาจะบรรลศาสนภาวะ และผท วกลจรตจนกว าสตสมปชญญะของเขาจะกลบคนมา”31

เงอนไขทงสามขอขางตนเปนเงอนไขทอละมาอมมตเหนพอง

อยางเปนเอกฉนทวา การออตกาฟจะไมถกรบและใชไมไดถาหากปราศจากเงอนไขขอใดขอหนงขางตน32

31 มสนด อะหมด, เลม 6 หนา 101, สนน อบดาวด, เลขท 4398, สนน อนนะสาอย, เลขท 3432, สนน อบน มาญะฮ, เลขท 2041

32 บะดาออ อศเศาะนาออ, เลม 2 หนา 108, ตบยน อลหะกออก, เลม 1 หนา 348, ญะวาฮร อลอกลล, เลม 1 หนา 156, อลมจญมอ, เลม 6 หนา 501, เราเฎาะฮ อตฏอลบน, เลม 2 หนา 396, มฆน อลมหตาจญ, เลม 2 หนา 454, อลมบดอ, เลม 3 หนา 63, ฆอยะฮ อลมนตะฮา, เลม 1 หนา 364, มานะรส สะบล, เลม 1 หนา 232

22

6.4 ปลอดจากหะดษใหญ อละมาอสวนใหญมทศนะวาไมอนญาต(หะรอม)ใหผทอยใน

หะดษใหญ (มญะนาบะฮ มประจาเดอน และนฟาส) ทาการออตกาฟในมสยดและถอวาการออตกาฟของเขาใชไมได33 นอกจากมซฮบซอฮรยทมทศนะวาอนญาตใหผทมหะดษใหญทาการออตกาฟในมสยด และถอวาการออตกาฟของเขาใชได34

อละมาอสวนใหญอางหลกฐานจากดารสของอลลอฮทวา

m w v u t s } | { z y x ¥ ¤ £ ¢ ¡ � ~

¦l )٤٣: النساء( ความวา “โอผศรทธาทงหลาย! พวกเจาจงอยาเขาใกลการละหมาด ขณะทพวกเจากาลงมนเมา จนกวาพวกเจาจะรสกตวในสงทพวกเจาพด

33 หะชยะฮ อบน อาบดน, เลม 2 หนา 442, อชชรห อศเศาะฆร, เลม 2 หนา 290, อลมจญมอ, เลม 6 หนา 519, อชชรห อลกะบร, เลม 7 หนา 605 พมพคกบ อลอนศอฟ, มจญมอ อลฟะตาวย ของอบน ตยมยะฮ, เลม 26 หนา 123, 215

34 อลมหลลา, เลม 2 หนา 250, เลม 5 หนา 286

23

ออกมา และจงอยาเขาใกล (สถานทละหมาด) ขณะทอยในญะนาบะฮ นอกจากผทผานทางไปเทานน จนกวาพวกเจาจะอาบนา” (อนนสาอ : 43)

อมาม อชชาฟอย กลาววา “อละมาอดานอลกรอานบางทาน

กลาววา ความหมายของมนคอ พวกเจาจงอยาเขาใกลสถานทละหมาด... เพราะในการละหมาดจะไมมการเดนผานทาง แทจรงเสนทางนนอยในสถานทของมนอยแลว นนคอมสยด”35

สวน มซฮบ ซอฮรย อางหลกฐานจากหะดษอาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮา ทเลาวา “สาวใชของเสาดะฮเปนทาสของหมบานชาวอาหรบแหงหนง ตอมาพวกเขาไดปลอยนางใหเปนอสระ แลวนางกเดนทางมาพบทานเราะสลลลอฮ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม และเขารบอสลาม นางจะมเตนทเลก ๆหรอหองเลก ๆอยในมสยด”36

อบน หซมกลาววา “ผหญงทานนไดอาศยอยในมสยดของทานนบ และเปนทรกนวาสตรนนยอมมประจาเดอน ถงกระนน ทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กไมไดกดกนและหามนางอาศยอยใน

35 อลอมม, เลม 1 หนา 54 36 เศาะฮหอลบคอรย, เรองการนอนของสตรในมสยด, เลขท 439

24

มสยด ดงนนทกๆ สงททานไมไดหามยอมเปนสงทอนมต (ในศาสนา)”37

สวนหะดษเลกนน อบน ตยมยะฮ ระบวา “ไมวาญบตองอยในสภาพทปลอดจากหะดษเลกสาหรบผออตกาฟ ซงเปนมตอยางเอกฉนทในหมชาวมสลม”38 6.5 สตรตองไดรบอนญาตจากสาม

อละมาอมมตเหนพองกนวาการออตกาฟของสตรใชได39 โดยยดหลกฐานจากหะดษอาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮา ทวา “นางไดขออนญาตออตกาฟจากทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ดงนนทานนบจงอนญาตใหแกนาง อาอชะฮจงนาเตนทของนางมาวาง จากนนหฟเศาะหกไดยนขาว นางจงวางเตนทของนางดวย ตอมาซยนบกไดยนขาวอก นางกวางเตนทของนางดวยเชนกน จนกระทงเมอเสรจละหมาดศบหทานนบ ศอลลลลอฮ อะลยฮ วะสลลม ไดมาเหนเตนทถงสเตนท ทานถามวา 'นมนอะไรกน?' เมอทานไดยนคาตอบ ทานก

37 อลมหลลา, เลม 2 หนา 253 38 มจญมออลฟาตาวย, เลม 26 หนา 126 39 อลมบสฏ, เลม 3 หนา 119, มกอดดมาต อบน รชด, เลม 1 หนา 200, อลอมม, เลม 2 หนา 108, อลมฆนย, เลม 4 หนา 485

25

กลาววา 'สงทพวกนางทาไมไดมเหตผลเพราะประสงคจะทาอบาดะฮแตอยางใด จงนามนออกเสย ฉนไมเหนวาพวกนางควรทาเชนน' ...”40

และความหมายโดยรวมจากหลกฐานอนๆ ดงทไดกลาวมาแลว

เพยงแตวา ไมอนญาตใหภรรยาทาการออตกาฟ นอกจากดวยการยนยอมของสามเทานน

อบนล มนซรกลาววา “หะดษอาอชะฮขางตนเปนหลกฐานทบงบอกวา

1. อนญาตใหสตรทาการออตกาฟ เพราะนบศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลมไดอนญาตใหแกอาอชะฮและหฟเศาะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮมา

2. เมอสตรประสงคจะออตกาฟ นางไมควรออตกาฟจน กวาจะไดรบอนญาตจากสามเสยกอน

3. และการปฏบตทประเสรฐกวาและสงสงกวาสาหรบสตรคอการพานกอยในบานของนาง และละทงการออตกาฟ ถงแมวาจะเปนสงทอนมตสาหรบนาง เพราะการททานนบสงหามพวกนางไมใหออตกาฟ บงบอกวาการพานกอยใ นบ านของพวกนางย อมประ เส ร ฐกว าก า ร ออตกาฟ”41

40 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 2041, เศาะฮห มสลม, เลขท 1173 41 ชรห อบน บตฏอล อะลา เศาะฮห อลบคอรย, เลม 4 หนา 170

26

โดยอละมาออางหะดษอบ ฮรอยเราะฮ ทเลาวา ทานเราะสลลลอฮ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

ال حيل للمرأة« أن تصوم وزوجها شاهد إال بإذنه «

ความวา “ไมอนญาตสาหรบสตรใหถอศลอดในขณะทสามของนางอยดวย นอกจากดวยการอนญาตของเขา”42

อลกอฎ อยาฎ กลาววา “นเปนกรณของอบาดะฮสนต เพราะ

สทธของสามบนตวนางนนเปนสงทวาญบ ดงนนจงไมอนญาตใหละทงสงทเปนวาญบเพอไปปฏบตในสงทเปนสนต”43

อมาม อนนะวะวย กลาววา “คาสงหามดงกลาวใหความหมายหะรอม เหตผลเพราะเปนสทธของสามทจะรวมเสพสขกบนางในทก ๆวนเวลา และสทธของสามเปนสงทวาญบทนท ดงนนจงไมอนญาตใหละเลยดวยสงทเปนสนต”44 เชนเดยวกบการออตกาฟ

42 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 5195 สานวนเปนของทาน, เศาะฮห มสลม, เลขท

1026 43 อกมาล อลมอลม, เลม 3 หนา 553 44 ชรห เศาะฮห มสลม, เลม 7 หนา 115

27

ทานยงกลาวอกวา “ไมอนญาต (หะรอม) ใหสตรออตกาฟโดยไมไดรบอนญาตของสามกอน แตถานางไปออตกาฟโดยไมไดขออนญาต การออตกาฟของนางถอวาใชได หากแตพรอมกบมบาปตดตวไปดวย”45 6.6 ตงเจตนา (เนยต)

บรรดาอละมาอมมตเปนเอกฉนทวา การตงเจตนาหรอเนยตเปนเงอนไขหลกอยางหนงทจะทาใหการออตกาฟถกรบและไมเปนโมฆะ46 เพราะทกๆ อบาดะฮจาเปนตองเรมตนดวยการตงเจตนาเสมอ และการงานใดทไมมการการตงเจตนาเพอการอบาดะฮ การงานนนกไมถกรบและถอวาเปนโมฆะ ดงท มระบในหะดษของทานอมร เราะฎยลลอฮ อนฮ วา

إنام األعامل بالنيات« « ความวา “แนแทวา ทกๆ การงานนนตองขนอยกบการตงเจตนา”47

45 อลมจญมอ, เลม 6 หนา 501 46 บะดาออ อศเศาะนาออ, เลม 2 หนา 108, สรอล มะสาลก, เลม 1 หนา 203, บดายะตล มจญตะฮด, เลม 1 หนา 315, เราเฎาะฮ อตฏอลบน, เลม 2 หนา 396, มะฏอลบ อลนนฮา, เลม 2 หนา 227, อลอฟศอห, เลม 1 หนา 255

47 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 1689, เศาะฮห มสลม, เลขท 1907

28

อมาม อนนะวะวยกลาววา “ในหะดษนเปนหลกฐานทแสดงวา การทาความสะอาด นนคอ การอาบนาละหมาด การอาบนา และ การตะยมมมจะไม เศาะห (ถกรบ)นอกจากดวยการต งเจตนา เชนเดยวกบการละหมาด การจายซะกาต การออตกาฟ และการปฏบตอบาดะฮอน ”ๆ48

และเนองเพราะการพานกอยในมสยดนน อาจจะมเปาหมายเพอการอ อตกาฟ และอาจจะมเปาหมายอนจากนน ดงนนจงจาเปนตองมการตงเจตนาเพอแยกแยะระหวางเปาหมายดงกลาว”49

นนคอ การตงเจตนาเมอเรมเขาสชวงเวลาของการออตกาฟ เชนนกในใจวา

“ฉนตงใจจะออตกาฟในสบวนสดทายของเดอนเราะมะฎอนดวยความบรสทธใจเพออลลอฮ”

เพยงแตวา มซฮบ มาลกย50 ชาฟอย51 และอบน ตยมะฮ52 ถอวาการตงเจตนาหรอเนยตสาหรบการออตกาฟอยในสวนขององคประกอบ (รกน) ของออตกาฟไมใชเงอนไข วลลอฮอะอลม

48 ชรห เศาะฮห มสลม, เลม 13 หนา 54 49 ฟกฮล ออตกาฟ ของ คอลด อลมชยกห, หนา 70 50 อลคลาเศาะฮ อลฟกฮยะฮ ของ อลเกาะเราะวย, หนา 257, 51 เราเฎาะฮ อตฏอลบน, เลม 2 หนา 395 52 ชรห อมดะตล อะหกาม, เลม 2 หนา 751

29

6.7 ถอศลอด อละมาออสลามมทศนะทแตกตางกนในเรองเงอนไขของ

การออตกาฟทถกรบวา จาเปนตองอยในสภาพทถอศลอดดวยหรอไม สาเหตของความขดแยงเกดขน เนองเพราะการออตกาฟของทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม เกดขนในเดอนเราะมะฎอน ดงนนผทมองวา การถอศลอดของทานทควบคกบการออตกาฟ คอเงอนไขในการออตกาฟ ถงแมวาการถอศลอดไมไดเปนสงเดยวกนกบการออตกาฟกตาม ดงนนกลมนจงกลาววา “จาเปนตองมการถอศลอดพรอมๆกบการออตกาฟดวย”

สวนผทมองวา การถอศลอดทควบคไปกบการออตกาฟของทานนบ เปนเพยงความสอดคลองทบงเอญเทานน ทานไมไดมเปาหมายทจะเจาะจงวา จาเปนตองมการถอศลอดควบคไปกบการ ออตกาฟแตดวยจงจะถอวาการออตกาฟนนถกตอง ดงนนอละมาอกลมนจงกลาววา “การถอศลอดไมไดอยในเงอนไขของการออตกาฟ

และสาเหตตอมาคอ การตความหมายของอายะฮอลกรอาน ซงจะพบวาอลลอฮไดกลาวเกยวกบการออตกาฟควบคกบการถอศลอดในอายะฮเดยวกน53

จากจดน อละมาอจงมทศนะทแตกตางกนออกเปนสามทศนะ คอ 53 ด บดายะฮ อลมจญตะฮด, เลม 1 หนา 317

30

ทศนะท 1 การถอศลอดไมใชเงอนไขสาหรบการออตกาฟ ผท มทศนะเชนนไดแก อาล , อบนมสอด, สะอด บน

อลมสยยบ, อมร บน อบดลอะซซ, อลหะสน, อะฏออ, และฏอวส54, ทศนะของอละมาอสวนหนงในมซฮบมาลกย55, มซฮบชาฟอย56, ฮนบาลย57 และอบนหซม58, อชเชากานย59 และอบน อษยมน60

สวนหนงของหลกฐานทกลมนใชพาดพงคอ หะดษทเลาโดยอบน อมร เราะฎยลลอฮ อนฮมา วา "อมรไดถามทานเราะสลลลอฮ ศ อลล ลลอฮอะล ยฮ วะส ลล มว า ฉนเคยบนบานในสม ย ญาฮลยะฮ (กอนอสลาม) วาฉนจะทาการออตกาฟหนงคนในมสยดหะรอม ทานนบตอบเขาวา "เจาจงปฏบตตามทเจาไดบนบานไว"61

อมามอนนะวะวยกลาววา "นยของหะดษนเปนหลกฐานสาหรบมซฮบชาฟอยและบรรดาผท เหนดวยวา การออตกาฟ สามารถกระทาโดยไมจาเปนตองถอศลอด"62 54 อลมหลลา, เลม 5 หนา 181, อลมฆนย, เลม 4 หนา 459 55 อลญามอ ลอะหกาม อลกรอาน, เลม 2 หนา 334 56 อลอมม, เลม 2 หนา 107 57 อลมสเตาอบ, เลม 3 หนา 478, อลมฆนย, เลม 4 หนา 459 58 อลมหลลา, เลม 5 หนา 268 59 อสสยลล ญรรอร, เลม 2 หนา 134 60 อชชรห อลมมตอ, เลม 6 หนา 509 61 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 2032, เศาะฮห มสลม, เลขท 1656 62 ชรห เศาะฮห มสลม, เลม 11 หนา 124

31

อบนหะญรกลาววา "ไดมการนาหะดษนมาใชเปนหลกฐานทระบวา อนญาตใหมการออตกาฟโดยไมจาเปนตองถอศลอด เพราะกลางคนไมใชเวลาสาหรบการถอศลอด ดงนนหากแมนวาการถอ ศลอดเปนเงอนไขสาหรบการออตกาฟ แนนอนวา ทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ยอมตองสงใหอมรถอศลอดควบคตามไปดวย"63

และเนองจากวาทงสองประเภทเปนอบาดะฮทเปนเอกเทศตอกนและไมมความเกยวพนกน ดงนนจงไมสามารถสรางเงอนไขสาหรบอบาดะฮประเภทหนงวาตองมอบาดะฮอกประเภทหนงควบคไปดวย"64 ทศนะท 2 การถอศลอดเปนเงอนไขสาหรบการออตกาฟทเปนวาญบ

นเปนทศนะของมซฮบหะนะฟย65 ทศนะท 3 การถอศลอดเปนเงอนไขสาหรบการออตกาฟ ทงทเปนวาญบ และสนต

63 ฟตหลบารย, เลม 4 หนา 322 64 อชชรหอลมมมตอ, เลม 6 หนา 509 65 อลมบสฏ, เลม 3 หนา 115, บะดาออ อสเศาะนาออ, เลม 2 หนา 109

32

นเปนทศนะของมซฮบมาลกย66 สวนหนงของอละมาอ ชาฟอย67 และรายงานหนงจากอมามอะหมด68 และเปนทศนะท อบนตยมยะฮ และอบนกอยยมเลอก69

สวนหนงของหลกฐานทกลมนใชพาดพงคอ ดารสของ อลลอฮทวา

m s r q p v u t z y x w

|{l )١٨٧: البقرة( ความวา "แลวพวกเจาจงถอศลอดใหครบสมบรณจนถงพลบคา และพวกเจาจงอยาสมสกบพวกนาง ขณะทพวกเจากาลงออตกาฟอยในมสยด" (อลบะเกาะเราะฮ : 187)

66 อลมวตเฏาะอ, เลม 1 หนา 27, อลมเดาวะนะฮ, เลม 1 หนา 195 พมพคกบมกอดดมาตอบนรชด

67 อลมจญมอ, เลม 6 หนา 485 68 อลอนศอฟ, เลม 3 หนา 360 69 ซาดลมะอาด, เลม 2 หนา 88

33

พวกเขากลาววา "อายะฮนบงชวา การถอศลอดนนเปนเงอนไขสาหรบการออตกาฟ เพราะอลลอฮไดกลาวถงมนหลงจากทพระองคกลาวถงการถอศลอด ดงนนสรปไดวา ออตกาฟสามารถปฏบตไดในทกเวลา ยกเวนวนเวลาทหามไมใหถอศลอด"70 คาวพากษ

1. ไมจาเปนเสมอไปวาทกครงทมการกลาวถงหกมหนงหลงจากอกหกมหนง ทาใหหกมใดหกมหนงตองผกพนกบอกหกม หนง เพราะถาเปนเชนนน จาเปนตองกลาววา "การถอศลอดจะไมถกรบนอกจากตองมการออตกาฟควบคกนไปดวย" ซงแนนอนวาไมม อละมาอทานใดกลาวเชนน71

2. ทศนะนยงอางองหลกฐานจากหะดษทเลาโดยอาอชะฮวา ทาน นบศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

» موص بال إافكت اعال«ความวา "ไมมการออตกาฟนอกจากดวยการถอศลอด"72

70 อลมวตเฏาะอ, เลม 1 หนา 315 71 อลมหลลา, เลม 5 หนา 182 72 สนน อดดาเราะกฏนย, เลม 2 หนา 199, สนน อลบยอะกย, เลม 4 หนา 317 ในสายรายงานมนกรายงานชอ สวยด เปนนกรายงานทออนมาก

34

แตหะดษเปนหะดษท เฎาะอฟไมสามารถนามาใชเปนหลกฐานพาดพงได

3. ถาหากวาการถอศลอดเปนส งท จาเปนสาหรบการ ออตกาฟ ดงนนการออตกาฟชวงกลางคนยอมเปนโมฆะและใชไมได เพราะไมมการถอศลอด ผลของความขดแยง

สาหรบทศนะทเหนวาการถอศลอดเปนเงอนไขสาหรบการออตกาฟจะมผลทตามมาดงน คอ

1. ไมอนญาตใหออตกาฟในวนตางๆ ทหามไมใหถอศลอด อาท วนอด และวนตชรก (วนท 11, 12, 13 ของเดอนซลหจญะฮ) 73

2. ไมอนญาตใหออตกาฟเฉพาะเวลากลางคนเทานน เพราะไมมการถอศลอดในเวลาดงกลาว74

3. การออตกาฟไมสามารถทาไดในเวลาทนอยกวาหนงวน75

6.8 ตองออตกาฟในมสยด โดยอาศยหลกฐานตอไปน 6.8.1 หลกฐานจากอลกรอาน อลลอฮไดตรสวา 73 มกอดดมาตอบนรชด, เลม 1 หนา 200 74 ฟกฮล ออตกาฟ, หนา 109 75 เลมเดม

35

m z y x w v|{l )١٨٧: البقرة(

ความวา " และพวกเจาจงอยาสมสกบพวกนาง ขณะทพวกเจากาลงออตกาฟอย ในมสยด" (อลบะเกาะเราะฮ : 187)

อลกรฏบยกลาววา "บรรดาอละมาอมมตเปนเอกฉนทวา

ออตกาฟตองกระทาในมสยดเทานน"76 อบนหะญรกลาววา "ดงนนจงไดทราบจากการกลาวถงมสยด

วา แทจรงการออตกาฟไมสามารถกระทาไดนอกจากในมสยด"77 อชเชากานยกลาววา "ผประสาทชะรอะฮ(คอทานนบ)

ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม ซงไดนาบญญตการออตกกาฟมาประกาศไมเคยปฏบตนอกจากในมสยด และไมเคยมบญญตออตกาฟสาหรบประชาชาตของทาน นอกจากในมสยด..."78

76 อลญามอ ลอะหกาม อลกรอาน, เลม 2 หนา 333 77 ฟตหลบารย, เลม 4 หนา 272 78 อสสยลลญรรอร, เลม 2 หนา 136

36

6.8.2 หลกฐานจากสนนะฮ อาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮา เลาวา

إن كان رسـول اهللا صـىل اهللا عليـه وسـلم « ليــدخل عــيل رأســه وهــو يف املــسجد

فأرجله وكان ال يدخل البيـت إال حلاجـة , إذا كان معتكفا «

ความวา "ทานเราะสลลลอฮ ขณะททาออตกาฟอยในมสยด ทานไดเอาศรษะของทานเขามาในหองของฉน แลวฉนกชวยหวผมใหแกทาน และทานจะไมเขาไปในบาน เวนแตเมอมความจาเปน เมอยามททานทาออตกาฟอย”79 และหะดษอน ๆ

6.8.3 หลกฐานจากอจญมาอ

อบน บตฏอล กลาววา "บรรดาอละมาอมมตเปนเอกฉนทวา ออตกาฟไมสามารถกระทาไดนอกจากในมสยดเทานน"80

79 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 2029, เศาะฮห มสลม, เลขท 297 80 ชรห อบน บตฏอล อะลา เศาะฮห อลบคอรย, เลม 4 หนา 161

37

และดคาพดของอบน อบดลบร81 อลกรฏบย82 อบนตยมยะฮ83 อบนรชด84 อบน หะญร85 และอซซรกอนย86 ในความหมายเดยวกนน

• เงอนไขทวาตองออตกาฟในมสยดทงสามเทานน

ไมมอละมาอทานใดทสรางเงอนไขวาการออตกาฟตองกระทาในมสยดทงสามเทานน นอกจากสะอด บน มสยยบ87 และเชค อลอลบานย88 อละมาอสมยปจจบน โดยอางหลกฐานจากหะดษหซยฟะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮ ทกลาวแกอบดลลอฮ บน มสอด เราะฎยลลอฮ อนฮ วา "ประชาชนทพากนออตกาฟระหวางบานของทานและบานของอบมซา ไมมปญหาหรอ? เพราะทานกทราบวา แทจรงทานเราะสลลลอฮ ศอลลลลอออะลยฮวะสลลม ไดกลาวไววา

»ةثال الثداجس امل يفال إافك اعتال« 81 อตตมฮด, เลม 8 หนา 235 82 อลญามอ ลอะหกาม อลกรอาน, เลม 2 หนา 333 83 มจญมอ อลฟะตาวย, เลม 26 หนา 123 84 บดายะฮ อลมจญตะฮด, เลม 1 หนา 312 85 ฟตหลบารย, เลม 4 หนา 372 86 ชรห อซซรกอนย ลลมวตเฏาะอ, เลม 2 หนา 206 87 มศอนนฟ อบน อบชยบะฮ, เลม 3 หนา 91, อลมหลลา, เลม 5 หนา 194 88 กยาม เราะมะฎอน, หนา 37

38

ความวา "ไมมการออตกาฟใดๆนอกจากในมสยดทงสามเทานน (คอมสยด อลหะรอม, มสยดอนนะบะวย และมสยดอลอกศอ)"

ดงนนอบดลลอฮ บน มสอด จงกลาวแกเขาวา "บางททานอาจจะหลงลมไป และพวกเขาจดจา หรอ ทานผดพลาดไป และพวกเขาถกตอง"89

แตทศนะของบรรดาเศาะหาบะฮทงหลายและตาบอน คออนญาตใหทาออตกาฟในทกๆ มสยดทมการละหมาดญะมาอะฮ ตามความหมายรวมของอายะฮอลกรอาน(ทอางเปนหลกฐานขางตน) และตอหะดษของหซยฟะฮนน ทถกตองคอเปนหะดษเมากฟ(หะดษทสาวถงเศาะหะบะฮเทานน ไมถงทานนบ ศอลลลลอฮ อะลยฮ วะสลลม) พรอมกบคาตอบอน ๆทพรอมมลอยแลว90

อบน ตยมยะฮกลาววา "นเปนทศนะของบรรดาตาบอนทงหลาย และไมมรายงานจากเศาะหาบะฮทคานเปนอนจากน นอกจาก

89 มชกล อลอาษาร, เลม 7 หนา 201, สนน อลบยฮะกย, เลม 4 หนา 316, อลมหลลา, เลม 5 หนา 192

90 ดใน ชรห อลอมดะฮ ของอบน ตยมยะฮ, เลม 2 หนา 724-726, อชชรห อลมมตอของ อบน อษยมน, เลม 6 หนา 504-505, ฟกฮ อลออตกาฟ ของ อลมชยกห, หนา 122

39

ทศนะของผทเจาะจงสถานทออตกาฟวาตองเปนมสยดทงสามเทานนหรอมสยดนะบะวย"91

• มสยดทประเสรฐทสดสาหรบการออตกาฟ

เปนทแนนอนวามสยดทประเสรฐทสดสาหรบการออตกาฟคอ มสยดอลหะรอมทมหานครมกกะฮ มสยดอนนะบะวยทนครมะดนะฮ และมสยดอลอกศอทอลกดส ตามลาดบ92 เพราะเปนมสยดทประเสรฐกวามสยดใด ๆ

อบ ฮ รอยเราะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮ เลาวา ทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม กลาววา

ــشد الرحــال إالال« ت إىل ثال ــساجد ــة م ث :مسجدي هذا ومسج, ــد ا حرامل ومـسجد ,

األقىص « ความวา "จะไมมการจดเตรยมการเดนทาง(เพอเยยมเยยนมสยดใดเปนการเฉพาะ) นอกจากการ

91 ชรห อลอมดะฮ ของอบน ตยมยะฮ, เลม 2 หนา 734 92 อลมบสฏ, เลม 3 หนา 115, หาชยะฮ อลอะดะวย, เลม 1 หนา 410, อลอมม

,เลม 1 หนา 107, อลมสเตาอบ, เลม 3 หนา 480

40

เดนทางไปยงสามมสยดเทานน นนคอมสยดของฉนแหงน มสยดอลหะรอม และมสยดอลอกศอ"93

صــالة يف مــسجدي هــذا خــري مــ« ن ألــف صالة فيام سواه إال ال سجد اـم رامحل «

ความวา “การละหมาดในมสยดของฉนนยอมประเสรฐกวาการละหมาดในมสยดอน 1,000 ครง นอกจากมสยดอลหะรอม”94

สวนมสยดอนๆ นอกจากมสยดทงสามขางตน ตามทศนะของ

หะนะฟยระบวา "สงเสรมใหทาออตกาฟในมสยดญามอ(มสยดกลางของแตละชมชน) ตอมากเปนมสยดใหญทมสปบรษจานวนมากๆ"95

สวนมซฮบชาฟอยและหนบาลยระบวา "ทประเสรฐทสดคอ การออตกาฟทมสยดญามอสาหรบผทวาญบตองละหมาดวนศกร เมอ

93 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 1189, เศาะฮห มสลม, เลขท 1397 94 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 1190, เศาะฮห มสลม, เลขท 1394 95 บะดาออ อสเศาะนาออ, เลม 3 หนา 113

41

จาเปนตองทาละหมาดวนศกรในชวงทกาลงการออตกาฟอย เพอทจะไดไมตองออกจากมสยดเพอเดนทางไปละหมาดวนศกร"96

7. มารยาทในการออตกาฟ

อะล เราะฎยลลอฮ อนฮ กลาววา “ผ ใดกตามททาการ ออตกาฟ เขากจงอยาบรภาษดาทอ อยาพดจาหยาบคาย และสงครอบครวของเขาใหนาสงของจาเปนมาให และจงอยานงกบพวกเขา”97

อมาม อะหมด กลาววา “ผทาออตกาฟจาเปน (วาญบ) ตองรกษา (มารยาท) การพดจา ไมนอนพกสารบออตกาฟนอกจากบนหลงคา (ดาดฟา) มสยด และไมเปนการสมควรสาหรบเขาทจะทาการเยบปก หรอทางานใดๆ ขณะทกาลงทาออตกาฟอย”98

อบน ตยมยะฮ กลาววา “สงทผทาออตกาฟสมควรทจะปฏบตในชวงการออตกาฟคอหมกมนอยกบการอบาดะฮระหวางเขากบอลลอฮเทานน เชน อานอลกรอาน กลาวซกรลลอฮ วงวอนขอ ดอาอ กลาวขออภยโทษ (อสตฆฟาร) ใครครวญ และอน ”ๆ 99

96 อลมจญมอ, เลม 6 หนา 481, ชรห อลอมดะฮ ของอบนตยมยะฮ, เลม 2 หนา

749-750 97 มศอนนฟ อบดรรอซซาก, เลม 4 หนา 356, มศอนนฟ อบน อบชยบะฮ, เลม 2 หนา 334

98 ชรห อลอมดะฮ ของอบนตยมยะฮ, เลม 2 หนา 792 99 ชรห อลอมดะฮ ของอบนตยมยะฮ, เลม 2 หนา 787

42

อบนล กอยยม ไดกลาวหลงจากทไดสาธยายถงแบบอยางการออตกาฟของทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม วา “...อบาดะฮในประเภทตางๆ เหลานนลวนนามาซงเปาหมายของการออตกาฟและจตวญญาณของมน ซงตรงขามกบสงทผไมประสาหลายๆ คนมกจะนาเอาสถานทออตกาฟเปนแหลงจบกลมสนทนากน เปนแหลงชมนมของแขกทมาเยยมเยยน และพดคยกนในหมพวกเขา การปฏบตแบบนเปนสสนอยางหนง สวนการออตกาฟของทานนบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม เปนสสนอกอยางหนง (ทแตกตางกนอยางสนเชง)”100 8. เวลาเขาสถานทออตกาฟและเวลาออก 8.1 เวลาเขาสถานทออตกาฟ

เรมเขาสถานทออตกาฟกอนตะวนลบขอบฟาของบายวนท 20 เราะมะฎอนตามทศนะของอละมาอสวนใหญ101 โดยยดตามหะดษทเลาโดยอบ สะอด เราะฎยลลอฮ อนฮ ทวา

األرشع الفكتعيلف« »راخوความว า “ด งน นเขาจงอ อตกาฟในสบคนสดทาย”102

100 ซาดลมะอาด, เลม 2 หนา 90 101 หาชยะฮ อบนอาบดน, เลม 2 หนา 452, อลมเดาวะนะฮ, เลม 2 หนา 238, ชรห เศาะฮห มสลม, เลม 8 หนา 68, อลฟรอ, เลม 3 หนา 170

43

หะดษนบงชวา “เวลาสาหรบเขาออตกาฟคอ กอนตะวนลบ

ขอบฟาของคาท 21 เราะมะฎอน (เยนวนท 20) เพราะคาวา »العرش« (ไมมฮาอขางหลง) เปนจานวนนบของกลางคน และคนแรกของสบวนสดทายกคอ คนท 21”103

และเนองเพราะในคาคนท 21 นเปนหนงในคาคนคของสบวนสดทายของเดอนเราะมะฎอนท เปนทคาดหวงวาจะเปนคาคน อลกอดร ดงนนผทาออตกาฟจงควรเรมเขาสถานทออตกาฟของเขาหลงจากทตะวนลบขอบฟาของวนท 20 และยางเขาคาคนท 21104 8.2 เวลาออกจากสถานทออตกาฟ

มอละมาอจานวนมากทสงเสรมใหออกจากสถานทออตกาฟหรอมสยดในชวงเชาของวนอด พรอมๆกบการเดนทางสสนาม

102 อางแลว 103 อชชรห อลกะบร, เลม 2 หนา 67 104 อลฟรอ, เลม 3 หนา 170

44

ละหมาดอด105 และหากผใดจะออกจากสถานทออตกาฟกอนหนานนกถอวาเปนทอนญาต106

อมาม มาลก เลาวา “ทานพบเหนผรบางทานเมอพวกเขาทาออตกาฟในสบวนสดทายของเดอนเราะมะฎอน พวกเขาจะไมเดนทางกลบไปยงครอบครวของพวกเขาจนกวาพวกเขาจะรวมเปนสกขพยานในวนอดพรอมๆกบชมชน”107

อมาม อบรอฮม อนนะเคาะอย กลาววา “พวกเขา (หมายถงบรรดาตาบอน) ชอบทจะใหบรรดาผทาออตกาฟนอนพกในมสยดในคนวนอด จนกวาเขาจะเดนทางออกจากสถานทออตกาฟมงสการละหมาดอด (ทมศอลลา)” 108

สวนอมาม อลเอาซาอย กลาววา “ใหผทาออตกาฟออกจากสถานทออตกาฟเมอพบวาตะวนไดลบขอบฟาไปแลวในวนสดทายของสบวนสดทาย” 109

105 อลอสตซการ, เลม 10 หนา 296, อลมจญมอ, เลม 6 หนา 491, อชชรห อลกะบร ของ อบนก ดามะฮ, เลม 2 หนา 67

106 อลมวตเฏาะอ, เลม 1 หนา 351, มศอนนฟ อบน อบชยบะฮ, เลม 3 หนา 92, อลมฆนย, เลม 4 หนา 490

107 อลมวตเฏาะอ, เลม 1 หนา 315 108 มศอนนฟ อบน อบชยบะฮ, เลม 2 หนา 338 109 อลอสตซการ, เลม 10 หนา 297

45

และเนองเพราะสบวนสดทายจะสนสดลงดวยการสนสดของเดอน และเดอนจะสนสดลงดวยการลบขอบฟาของตะวนในคาของวนอด” 110 9. สงททาใหเสยการออตกาฟ 9.1. การรวมประเวณ

อลลอฮไดตรสวา

m z y x w v|{l )١٨٧: البقرة(

ความวา "และพวกเจาจงอยาสมสกบพวกนาง ขณะทพวกเจากาลงออตกาฟอย ในมสยด" (อลบะเกาะเราะฮ, อายะฮ 187)

อลกรฏบย กลาววา “อลลอฮทรงชแจงวาการรวมประเวณทา

ใหเสยออตกาฟ และบรรดาอละมาอตางมมตเปนเอกฉนทวาผใดรวม

110 อลญามอ ลอะหกาม อลกรอาน, เลม 2 หนา 337

46

ประเวณกบภรรยาขณะทเขากาลงทาออตกาฟอย โดยมเจตนาทจะทาเชนนน การออตกาฟของเขาเสยทนท” 111

อบน ฮบยเราะฮ กลาววา “อละมาอมมตเปนเอกฉนทวาผใดรวมประเวณกบภรรยาของเขาโดยเจตนา การออตกาฟของเขาจะเปนโมฆะทนท ทงการออตกาฟทบนบาน(วาญบ) และออตกาฟทเปนสนต”112 9.2 ออกจากมสยดโดยปราศจากความจาเปน

อละมาอมมตเหนพองกนวา ผใดออกจากสถานทออตกาฟหรอมสยดโดยเจตนาดวยทกสวนของรางกาย การออตกาฟของเขาจะเสยทนท ถงแมวาจะเปนเวลาเพยงชวงสนๆกตาม เพราะจะทาใหขาดความตอเนองของการเกบตว อนเปนเงอนไขหลกอยางหนงของการออตกาฟ113

อาอชะฮ เราะฎยลลอฮ อนฮ เลาวา

111 อลญามอ ลอะหกาม อลกรอาน, เลม 2 หนา 332, ดคาพดของอบนล มนซร ในอลอจญมาอ, หนา 54, อบน หซม ในมะรอตบ อลอจญมาอ, หนา 41

112 อลอฟศอห, เลม 1 หนา 358 113 ฟตหลเกาะดร, เลม 2 หนา 396, อชชรห อลกะบร ของ อดดรดร, เลม 1 หนา

543, อลอมม, เลม 2 หนา 108, กชชาฟ อลเกาะนาอ, เลม 3 หนา 362, อลมหลลา, เลม 5 หนา 188

47

وكان ال يدخل البيت إال حلاجة إذا كان « معتكفا «

ความวา "และทานเราะสลลลอฮ ศอลลลลอฮ อะลยฮ วะสลลม จะไมเขาไปในบานเมอยามททานทาออตกาฟ เวนแตเมอมความจาเปน”114

อลคอตฏอบย กลาววา “ในหะดษน ไดช แจงวา ผท า

ออตกาฟจะไมเขาไปยงบานของเขานอกจากเพอการขบถาย ถาหากเขาเขาไปในบานเพอการอนจากทงสอง เชนทานอาหาร หรอดมนา การออตกาฟของเขากจะเสยทนท”115

อบน หซมกลาววา “อละมาอมมตเปนเอกฉนทวา ผใดออกจากสถานทออตกาฟ (มสยด) โดยปราศจากความจาเปน หรออนตราย หร อการท าความด ท ถ กส งหร อส ง เสร ม ให ปฏ บ ต การ ออตกาฟของเขากจะเปนโมฆะ”116

เชคอบนอษยมนไดแบงประเภทของการออกจากสถานทออตกาฟเปนสามกรณ คอ

114 เศาะฮห อลบคอรย, เลขท 2029, เศาะฮห มสลม, เลขท 297 115 มะอาลม อสสนน, เลม 3 หนา 341 116 มะรอตบ อลอจญมาอ, หนา 41

48

- กรณทหนง ออกจากสถานทออตกาฟเนองเพราะมธระจาเปนทงทางธรรมชาตและทางศาสนบญญต เชนออกเพอไปถายทกขและปสสาวะ อาบนาละหมาดทวาญบ อาบนายกหะดษใหญ หรอออกเพอไปกนดม การออกจากสถานทออตกาฟในกรณเชนนเปนทอนญาตเมอไมสามารถกระทาในมสยด แตถาหากวาสามารถกระทาในมสยด สงตางๆดงกลาวกไมเปนทอนมต เชน ในกรณทมหองนาอยดานในเขตของมสยด ซงเขาสามารถทจะใชบรการหองนาดงกลาวในการทาธระสวนตวและอาบนา หรอมคนนาอาหารและเครองดมมาบรการให ดงนนจงไมควรออกไป เนองจากไมมความจาเปนทจะตองออก

- กรณทสอง ออกจากสถานทออตกาฟเพอทาอบาดะฮ/การทาดอยางใดอยางหนง เชนออกไปเยยมคนปวย ออกไปสงญะนาซะฮถงกโบร ฯลฯ ดงนนเขาจงอยากระทา นอกเสยจากวาเขาได ท า ข อ แม ใ ห ก บ ต ว เ อ ง ไ ว เ ม อ ค ร ง ท เ ร ม เ ข า ออตกาฟ

- กรณทสาม ออกจากสถานทออตกาฟเพอกจการใดๆ ทออกจากความหมายเดมของอตกาฟ เชน ออกเพอทาการคาขาย รวมหลบนอนกบภรรยา ดงนนในกรณนหามเขากระทาเปนอนขาด ไมวาเขาจะทาขอแมแลวตงแตตนหรอไมทากตาม

49

เพราะเปนการกระทาททาใหเสยการออตกาฟและคานกบเปาหมายหลกของมน”117

10. การจดกจกรรมในออตกาฟ

ดงทไดทราบมาแลววา เปาหมายหลกของการออตกาฟ คอการพานกอยในมสยดเพอปลกตวจากสงคมสการภกดตออลลอฮ อยางตอเนองดวยอบาดะฮตาง เชน การละหมาดสนต อานอลกรอาน ซกร การขออภยโทษ และการวงวอนขอดอาอ แตเนองจากวาความหมาย “การภกดตออลลอฮ” มความหมายทกวางขวางครอบคลมทก ๆกจกรรมการภกดตางๆ เชนการศกษาทบทวนบทเรยน การเรยนอานอลกรอาน การนงฟงการบรรยายศาสนา ฯลฯ ดงนนอละมาอจงมทศนะทขดแยงกนวา สงเสรมใหมการกจกรรมในชวงการออตกาฟ นอกเหนอการอบาดะฮเฉพาะ (เชน ละหมาดสนต อานอลกรอาน ซกร การขออภยโทษ และการวงวอนขอดอาอ ฯลฯ) ดวยหรอเปลา?

- ทศนะทหนง ไมสงเสรมใหมกจกรรมอน เชนการอาน อลกรอานใหผอนฟง การสอนและศกษาความร การถกปญหาและการสนทนาดานนตศาสตร การเขยนหะดษ และอนทเปนประโยชนตอผ อน ถงแมจะเปนการภกดอยางหนงกตาม เพราะไมเคยมรายงานจากทาน นบ ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม วาทานเคยปฏบตในสงดงกลาว นอกจากกจกรรมท

117 มะญาลส ชะฮร เราะมะฎอน, หนา 245-246

50

เปนอบาดะฮเฉพาะเทานน และจะทาใหเวลาทาการอบาดะฮเฉพาะซงเปนเปาหมายหลกและหวใจของการออตกาฟลดนอยลง118

- ทศนะทสอง อนญาตใหมกจกรรมการอานอลกรอานใหผอนฟง ศกษาหาความรและสงสอนผอน และไมเปนการมกรห (นารงเกยจ) แตอยางใด เนองจากวากจกรรมดงกลาวมความประเสรฐกวาการละหมาดสนต เพราะการใชเวลาใหหมดไปกบกจกรรมการศกษาหาความรเปนฟรฎกฟายะฮ ซงเปนสงทประเสรฐกวาการละหมาดสนต และเนองเพราะผอนจะไดรบประโยชนจากมนดวย119 อบน อษยมน กลาววา “ไมเปนทสงสยวาการศกษาหาความร

นนเปนการภกดตออลลอฮอยางหนง เพยงแตวาการออตกาฟเปนประเภทของการภกดทมรปแบบเฉพาะ เชนการละหมาด การซกร การอานอลกรอาน และอนๆ แตถาจะมการสอนหนงสอบางเพยงหนงหรอสองเวลาตอวนหรอตอคนกไมเปนไร ถงแมวาทานจะเปนผทกาลงทาออตกาฟอย เพราะการกระทาดงกลาวไมทาใหออตกาฟเสอมเสย แตถาหากวามมจลส(ท นงเปนกลม)สอนหนงสอจานวนมากและ

118 ด อลฟรอ ของอบน มฟละห, เลม 3 หนา 196-197, อลมฆนย ของอบน กดามะฮ, เลม 3 หนา 76

119 ด อลมจญมอ, เลม 6 หนา 559-560, ฏอรห อตตษรบ ของ อลอรอกย, เลม 4 หนา 175 และอางองทผานมา

51

บอยครงจนทาใหเวลาสาหรบทาอบาดะฮเฉพาะลดนอยลงหรอขาดหายไป ยอมทาให(เปาหมายของ)การทาออตกาฟไมสมบรณและสญเสย แตไมไดทาใหเสยออตกาฟ”120 วลลอฮอะอลม

120 อชชรห อลมมตอ เลม 6 หนา 507