ค าน า - bophowitbophowit.com/image/k_Mod.pdf · ว เรื่อง ปฏิกิริยาเคมี สาหรับนกัเรียนช้นัมธัยมศึกษาปีที่

[พมพชอเรองเอกสาร]

ชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ชดท 6 การเลอกใชสารเคม อยางถกตองและปลอดภย ฉบบน จดท าขนเพอใชเปนนวตกรรมประกอบการเรยน รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม โดยมวตถประสงคใหนกเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบการใชเลอกใชสารเคมอยางถกตอง และวธการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม สบคนขอมลและอธบายการใชสารเคมอยางถกตอง และวธการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

ชดกจกรรมการเรยนรฉบบนประกอบดวย ค าชแจง ค าแนะน าการใชชดกจกรรม จดประสงคการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยน กระดาษค าตอบการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน บตรภาระงาน บตรเนอหา บตรกจกรรม บตรบนทกกจกรรม บตรเฉลยกจกรรม แบบทดสอบหลงเรยน เฉลยแบบทดสอบกอนและหลงเรยน และใบบนทกคะแนน

เมอนกเรยนฝกปฏบตกจกรรมตามขนตอนทครผสอนก าหนดไว จะท าใหนกเรยนมการพฒนา ดานความร ทกษะการสบเสาะหาความร ทกษะการคด มคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะ อนพงประสงค สามารถน าความรทางวทยาศาสตรไปประยกตใชในชวตประจ าวน

ปตรตน พมพเนาว ครผสอน

ค าน า

ชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

ชดท 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

ก


สารบญ

หนา ค าชแจง………………………………….………………………….……..…......…....…. 1 ค าแนะน าการใชชดกจกรรม............................................................................................... 2 จดประสงคการเรยนร.......................................................................................................... 3 แบบทดสอบกอนเรยน........................................................................................................ 5 กระดาษค าตอบการทดสอบกอนและหลงเรยน.................................................................. 8 บตรภาระงานท 6 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย.............................. 9 บตรเนอหาท 6.1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย............................... 13 บตรกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย.............. 18 บตรบนทกกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย... 19 บตรเฉลยกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย...... 21 บตรกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม”ความปลอดภยในการใชสารเคม”............. 22 บตรบนทกกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม”ความปลอดภยในการใชสารเคม”.. 25 บตรเฉลยกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม”ความปลอดภยในการใชสารเคม”.... 26 บตรเนอหาท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม................ 27 บตรกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม............. 31 บตรบนทกกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม... 32 บตรเฉลยกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม.... 34 บนทกกจกรรมท 6.3 เรอง สบคนขอมลเกยวกบการเลอกใชสารเคมอยางถกตอง ปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตน............................

37

บตรเฉลยกจกรรมท 6.3 เรอง สบคนขอมลเกยวกบการเลอกใชสารเคมอยางถกตอง ปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตน............................

39

แบบทดสอบหลงเรยน......................................................................................................... 40 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน.......................................................................... 43 ใบบนทกคะแนน................................................................................................................. 44 บรรณานกรม....................................................................................................................... 45



ข


ค าชแจง

ชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เปนชดกจกรรมทไดจดประสบการณการเรยนรทสงเสรมใหนกเรยนไดมสวนรวมในการสรางความร ความเขาใจ หรอพบองคความร เนนใหนกเรยนมบทบาทส าคญในการเรยนร เปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร ไดลงมอปฏบตจรง โดยผานการรบรหลาย ๆ ทาง เชน การฟง การพด การซกถาม และกจกรรม การทดลอง มความยากงายเหมาะสมกบวยและความสามารถของนกเรยน และสามารถน าความรทได ไปใชในชวตประจ าวน ซงประกอบดวยชดกจกรรมการเรยนรทงหมด 6 ชด

ชดท ชอชดกจกรรมการเรยนร จ านวนชวโมง (ชวโมง) 1 การเกดปฏกรยาเคมและสมการเคม 3 2 มวล พลงงานกบการเกดปฏกรยาเคม 3 3 ปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม 5 4 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 4 5 ผลของสารเคมและปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม 2 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย 2

รวม 19 ชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา

ว22101 เรอง ปฏกรยาเคมฉบบนเปนชดท 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย ใชเวลา ในการจดกจกรรมการเรยนรทงหมด 2 ชวโมง



1


ค าแนะน าการใชชดกจกรรม

ชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ชดท 6 การเลอกใชสารเคม อยางถกตองและปลอดภย ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนทก าหนด ดงน 1. ศกษาจดประสงคการเรยนร อานรายละเอยดค าชแจงในการปฏบตกจกรรมและท าความเขาใจชดกจกรรมการเรยนรกอนลงมอปฏบต 2. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ชดท 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย จ านวน 10 ขอ ตามความเขาใจของนกเรยนโดยไมตองกงวลกบผลคะแนนทไดรบ 3. ปฏบตกจกรรมตามขนตอนในชดกจกรรมการเรยนร 4. เมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ ตามบตรกจกรรมเสรจเรยบรอยครบทกกจกรรมใหท าแบบทดสอบหลงเรยน ชดท 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย จ านวน 10 ขอ และบนทกผลคะแนนทท าไดในใบบนทกคะแนน เพอเปรยบเทยบผลการเรยนของตนเอง

5. มขอสงสยใหปรกษาครผสอนทนท

อยาลม ! ปฏบตตามค าแนะน า การใชชดกจกรรมอยางเครงครดนะครบ



2

http://www.google.co.th/imgres?start=182&sa=X&biw=1024&bih=385&tbm=isch&tbnid=rDTXh_1iBGmDuM:&imgrefurl=http://www.krupunmai.com/blog-id885.html&docid=uYk7K2x1BbfqYM&imgurl=http://www.krupunmai.com/member_pic/1364636836.jpg&w=762&h=600&ei=0cVsUe68HonVrQfMoIHQDQ&zoom=1&iact=hc&vpx=427&vpy=50&dur=5625&hovh=199&hovw=253&tx=175&ty=180&page=13&tbnh=138&tbnw=175&ndsp=16&ved=1t:429,r:95,s:100,i:289

http://www.google.co.th/imgres?start=182&sa=X&biw=1024&bih=385&tbm=isch&tbnid=rDTXh_1iBGmDuM:&imgrefurl=http://www.krupunmai.com/blog-id885.html&docid=uYk7K2x1BbfqYM&imgurl=http://www.krupunmai.com/member_pic/1364636836.jpg&w=762&h=600&ei=0cVsUe68HonVrQfMoIHQDQ&zoom=1&iact=hc&vpx=427&vpy=50&dur=5625&hovh=199&hovw=253&tx=175&ty=180&page=13&tbnh=138&tbnw=175&ndsp=16&ved=1t:429,r:95,s:100,i:289


จดประสงคการเรยนร

ดานความร (Knowledge) 1. อธบายหลกการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภยได 2. บอกสญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคมได 3. อธบายวธการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคมได

ดานทกษะ/กระบวนการ (Process) 1. สบคนขอมลเกยวกบการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคมได

2. มทกษะการปฏบตกจกรรม ไดแก การวางแผน การปฏบตกจกรรม ความคลองแคลว ขณะปฏบตการและการน าเสนอ

3. การปฏบตงานกลม ไดแก ความรวมมอในการท างาน ความตงใจ ยอมรบฟงความคดเหนของผอน ความคดรเรมสรางสรรค ตรงเวลา

ดานคณลกษณะอนพงประสงค (Attitude) 1. มความซอสตย ไดแก บนทกขอมลตามความเปนจรง เสนอผลการสบคนขอมลตาม

ความจรง แมผลจะแตกตางจากผอน ไมแอบอางผลงานผอนวาเปนของตนเอง 2. มระเบยบวนย ไดแก มความรบผดชอบ ตรงตอเวลาในการปฏบตกจกรรม ปฏบตงานตาม

ขอตกลงกฎระเบยบเสมอ 3. ใฝเรยนร ไดแก ชอบศกษาคนควา ชอบสนทนาซกถาม ฟง อาน เพอใหไดความสมบรณ

กระตอรอรนในการปฏบตกจกรรมและงานตาง ๆ 4. มงมนในการท างาน ไดแก เอาใจใสตอการปฏบตหนาททไดรบมอบหมาย ตงใจและ

รบผดชอบในการท างานใหส าเรจ ใจกวางและยอมรบฟงความคดเหนของผอน



3


สมรรถนะส าคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร : การน าเสนอผลการท ากจกรรม 2. ความสามารถในการคด : การใชกระบวนการคดในการเรยนรและปฏบตกจกรรม 3. ความสามารถในการแกปญหา : การแกปญหาในการปฏบตกจกรรม 4. ความสามารถในการใชทกษะชวต : กระบวนการกลม

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย : การสบคนขอมลจากแหลงเรยนรโดยใชเทคโนโลย สารสนเทศ



4


แบบทดสอบกอนเรยน

ค าชแจง 1. แบบทดสอบม 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน ใชเวลา 10 นาท 2. ใหนกเรยนเลอกขอทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. สงแรกทควรท ากอนใชผลตภณฑทมสารพษคอขอใด ก. น าไปผสมน า ข. ทดลองดมกลน ค. เขยาขวดกอนใช ง. อานฉลากขางผลตภณฑ 2. สญลกษณไวไฟสวนใหญจะพบในฉลากของสารขอใด ก. อาหารกระปอง ข. สารก าจดมดและแมลง ค. ผลตภณฑทใชปรงแตงอาหาร ง. ผลตภณฑท าความสะอาดรางกาย 3. กระปองสารก าจดแมลงทใชหมดแลว ควรก าจดอยางไร ก. ฝงดน ข. เผาไฟ ค. ทงลงน า ง. ทบใหแบนแลวทงปนกบขยะอนๆ 4. ค าโฆษณาผงซกฟอกลกษณะใดทเปนขอความเกนจรงมากทสด

ก. ยงซกยงขาว ข. ซกแลวสไมซด ค. ใชแลวไมมอนตราย ง. ใชไดดทงน าบอและน าบาดาล



5


5. ถาน ายาขดพนในหองน าหรอเครองสขภณฑหกรดรางกายหรอเสอผาจะมผลตอรางกายในลกษณะใด ก. หายใจไมออก อาเจยน ข. ผวหนงอกเสบ เกดแผลพพอง ค. เกดความพการหรอเปนอมพาต ง. ถกทง 1 และ 2

6. ขอความใดกลาวถกตอง ก. เครองส าอางตาง ๆ ทมราคาแพง จะไมมสารทเปนอนตรายตอสขภาพ ข. อาหารและยามการใชสารทปรงแตงสกลน รส ซงอาจมพษเมอบรโภคเขาไป ค. สารพษบางชนด เชน ปย สารซกลางและสารก าจดแมลงเขาสรางกายทางผวหนงไดงาย ง. สารทใชถนอมอาหารถอวาเปนสารจ าเปนในการเกบรกษาอาหารซงไมมพษตอการบรโภค

7. วธเลอกใชสารเคมใหเกดประโยชนและปลอดภยท าไดดวยวธการใด ก. ศกษาคณภาพ ราคา และวธใช ข. ศกษาขนาด รปราง และปรมาณ ค. ศกษาสมบต ประโยชน และโทษ ง. ศกษาแหลงผลต และชอเสยงในการผลต

8. ถารางกายถกเบสควรท าอยางไรเปนอนดบแรก ก. ใสยา ข. ลางน า ค. ใชผาเชด ง. เทกรดลงไป

9. ในการฉดพนสารเคมก าจดศตรพชควรปฏบตตนในลกษณะใด จงจะมความปลอดภยมากทสด ก. พนสารเคมทวนลม ข. สบฉดขณะฉดพนสารเคม

ค. แตงกายใหมดชดขณะฉดพนสารเคม ง. น าภาชนะใสสารเคมทลางเเลว กลบมาใชงานใหม



6


10. สญลกษณแสดงอนตรายขอใดหมายถงสารกดกรอน

ก. ข.

ค.

ง.



7


กระดาษค าตอบการทดสอบกอนและหลงเรยน ชดท 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

ชอ-สกล..........................................................................ชน............................เลขท.....................

กระดาษค าตอบกอนเรยน กระดาษค าตอบหลงเรยน

ตวเลอก ตวเลอก

ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 9

10 10

คะแนนทได คะแนนทได

คะแนนเตม 10 คะแนนเตม 10

สอบตก

สอบผาน สอบผาน

สอบตก



8


บตรภาระงานท 6 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

ค าชแจง นกเรยนศกษาและปฏบตตามขนตอนตอไปน ชวโมงท 1 – 2

1. นกเรยนแบงกลม ๆ ละ 5 - 6 คน เลอกหวหนากลมเพอเปนผน าในการด าเนนกจกรรม และเลขานการกลมเพอบนทกขอมลจากการปฏบตกจกรรมตาง ๆ และมอบหมายหนาทใหกบสมาชก แตละคน 2. ศกษาบตรเนอหาท 6.1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย ในประเดนเกยวกบหลกการใชสารเคมทถกตองและปลอดภย สญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคม โดยระดมความคดและอภปรายรวมกนภายในกลมของตนเอง

3. ศกษาบตรกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย อภปรายและระดมความคดรวมกนภายในกลม สรปเปนค าตอบของกลมแลวบนทกค าตอบลงในบตรบนทกกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

4. ศกษาบตรกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม” เมอสนสดการเลนเกม ระดมความคดรวมกนภายในกลม สรปสงทไดเรยนรจากการเลนเกมแลวบนทกค าตอบลงในบตรบนทกกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม”

5. ตวแทนแตละกลมน าเสนอผลการท ากจกรรม 2 กจกรรม โดยแบงดงน 5.1 กลมท 1 ถง 2 น าเสนอกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย 5.2 กลมท 3 ถง 4 น าเสนอกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม” 6. นกเรยนและครผสอนรวมกนพจารณาผลการท ากจกรรม ขอบกพรองในการปฏบตกจกรรม โดยครผสอนแนะน าเพมเตมในสวนทยงไมสมบรณ

7. นกเรยนและครผสอนรวมกนอภปรายสรปเกยวกบหลกการใชสารเคมอยางถกตองและ ปลอดภย และสญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคม บนทกผลการอภปรายลงในสมดบนทกของตนเอง



9


8. นกเรยนและครผสอนรวมกนอภปรายเพมเตมเรองเครองหมายอนตราย/สญลกษณแสดง

ความอนตรายของสารเคมมระบบอน ๆ อก เชน EEC (The European Economic Council) และบนทกขอมลลงในสมดบนทกของตนเอง

9. นกเรยนและครผสอนรวมกนสรปเกยวกบหลกการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย และสญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคม 10. เลขานการกลมรวบรวมบตรบนทกกจกรรมของสมาชกในกลม แลวน าไปแลกเปลยนกบ กลมอนเพอแลกเปลยนกนตรวจ ดงน

10.1 กลมท 1 น าไปให กลมท 4 10.2 กลมท 2 น าไปให กลมท 1 10.3 กลมท 3 น าไปให กลมท 2 10.4 กลมท 4 น าไปให กลมท 3

11. หวหนากลมรบบตรเฉลยกจกรรมจากครผสอน 12. สมาชกในกลมตรวจบตรบนทกกจกรรมของกลมอน

13. เลขานการกลมรวบรวมบตรบนทกกจกรรมคนกลมเดม 14. หวหนากลมน าบตรเฉลยกจกรรมคนครผสอน 15. สมาชกในกลมบนทกคะแนนลงในใบบนทกคะแนน รวมคะแนนของสมาชกในกลม

แจงครผสอน หวหนากลมเกบรวบรวมชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ชดท 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย คนครผสอน ชวโมงท 2

1. นกเรยนแบงกลม ๆ ละ 5 – 6 คน เลอกหวหนากลมเพอเปนผน าในการด าเนนกจกรรม และเลขานการกลมเพอบนทกขอมลจากการปฏบตกจกรรมตาง ๆ และมอบหมายหนาทใหกบสมาชกแตละคน

2. ศกษาบตรเนอหาท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม ในประเดนเกยวกบหลกการปฐมพยาบาลเบองตนผไดรบสารเคม องคประกอบของฉลากเคมภณฑทด โดยระดมความคดและอภปรายรวมกนภายในกลมของตนเอง 3. ศกษาบตรกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม อภปรายและระดมความคดรวมกนภายในกลม สรปเปนค าตอบของกลมแลวบนทกค าตอบลงในบตรบนทกกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม



10


4. ใหตวแทนแตละกลมน าเสนอผลการท ากจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตน

เมอไดรบอนตรายจากสารเคม 5. นกเรยนและครผสอนรวมกนพจารณาผลการท ากจกรรม ขอบกพรองในการปฏบตกจกรรม

โดยครผสอนแนะน าเพมเตมในสวนทยงไมสมบรณ 6. นกเรยนและครผสอนรวมกนอภปรายสรปเกยวกบวธการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบ

อนตรายจากสารเคม บนทกผลการอภปรายลงในสมดบนทกของตนเอง 7. นกเรยนสบคนขอมลเกยวกบฉลากของผลตภณฑทระบวธการใชผลตภณฑขอควรระวง

และการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากการใชผลตภณฑ แลวบนทกผลการสบคนขอมล ลงในบตรบนทกกจกรรมท 6.3 เรอง สบคนขอมลเกยวกบการเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตน

8. นกเรยนและครผสอนรวมกนสรปเกยวกบวธการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตราย จากสารเคม และฉลากเคมภณฑบอกสญญาณอนตราย 9. เลขานการกลมรวบรวมบตรบนทกกจกรรมของสมาชกในกลม แลวน าไปแลกเปลยนกบ กลมอนเพอแลกเปลยนกนตรวจ ดงน

9.1 กลมท 1 น าไปให กลมท 2 9.2 กลมท 2 น าไปให กลมท 3 9.3 กลมท 3 น าไปให กลมท 4 9.4 กลมท 4 น าไปให กลมท 1

10. หวหนากลมรบบตรเฉลยกจกรรมจากครผสอน 11. สมาชกในกลมตรวจบตรบนทกกจกรรมของกลมอน

12. เลขานการกลมรวบรวมบตรบนทกกจกรรมคนกลมเดม 13. หวหนากลมน าบตรเฉลยกจกรรมคนครผสอน 14. สมาชกในกลมบนทกคะแนนลงในใบบนทกคะแนน รวมคะแนนของสมาชกในกลมแจง

ครผสอน 15. นกเรยนทกคนท าแบบทดสอบหลงเรยน ชดท 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและ

ปลอดภย จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท



11


16. แลกเปลยนกนตรวจแบบทดสอบกอนและหลงเรยน ชดท 6 การเลอกใชสารเคม อยางถกตองและปลอดภย บนทกคะแนนลงในใบบนทกคะแนน พรอมทงแจงผลคะแนนของตนเองใหกบครผสอนเปนรายบคคล

17. หวหนากลมเกบรวบรวมชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ชดท 6 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย 18. นกเรยนเรยนท าแบบประเมนความพงพอใจทมตอชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร รายวชา วทยาศาสตร 3 รหสวชา ว22101 เรอง ปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2

19. นกเรยนทกคนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน เรอง ปฏกรยาเคม จ านวน 30 ขอ ใชเวลา 30 นาท

ท าความเขาในกบภาระงานกอนท ากจกรรม

และปฏบตกจกรรมตามชวโมงทก าหนดนะครบ



12


บตรเนอหาท 6.1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

ในปจจบนสารเคมมความส าคญตอการด ารงชวตมากขนเรอย ๆ ผผลตและผบรโภคจงมความจ าเปนตองสมผสกบสารเคมในรปแบบตาง ๆ มากขนอยางหลกเลยงไมได ดงนน จงมความจ าเปน อยางยงทนกเรยนจะตองเรยนรสญลกษณแสดงประเภทอนตราย วธการใช การปองกนการใชสารเคม ทมอนตรายตอชวตและสงแวดลอมทถกตอง เพอปองกนและลดอนตรายทเกดขนกบชวตและสงแวดลอม

สารเคมสามารถเขาสรางกายมนษยได 3 ทาง ดงน

ทางการหายใจ โดยการสดดมเอาไอ ผง หรอละอองสารพษเขาส รางกาย เปนทางทรางกายไดรบสารเคมมากทสด

ทางผวหนง โดยการสมผสหรอจบตองสารพษซงสามารถซมเขาสผวหนงได เปนทางทสารเคมเขาสรางกายไดรองจากการหายใจ

ทางปาก โดยการรบประทานเขาไปโดยตรงทงโดยตงใจและโดย ไมตงใจ เปนทางทสารเคมเขาสรางกายนอยทสด



13

http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://region4.prd.go.th/images/article/news14843/n20120411083048_293009.jpg&imgrefurl=http://region4.prd.go.th/ewt_news.php?nid=14843&filename=Hello_asean&usg=__yQ-GZQXD6SIZk_v1cfZbMlU1SR0=&h=280&w=500&sz=44&hl=th&start=18&zoom=1&tbnid=2g20o9R8NdGOAM:&tbnh=73&tbnw=130&ei=GPaDUcK1Kc3trQecmICwBg&prev=/search?q=%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD&um=1&sa=N&hl=th&gbv=2&rlz=1W1GGHP_thTH439&tbm=isch&um=1&itbs=1&sa=X&ved=0CE0QrQMwEQ




การใชสารเคมในชวตประจ าวนใหถกตองและปลอดภย มขอควรรดงน

1. เลอกใชสารเคมทเหมาะสมกบการใชงาน เชน ไมใชน ายาซกผามาท าความสะอาดผลตภณฑทเกยวกบการบรโภค เพราะอาจมสารตกคางทเปนอนตราย

2. อานสมบตของสารและขอควรระวงบนฉลากหรอคมอการใชใหเขาใจกอนน าสารเคมมาใช และตองปฏบตตามขอแนะน าอยางเครงครด เพราะการปฏบตนอกเหนอจากค าแนะน าอาจกอใหเกดอนตรายตอชวตและสงแวดลอม เชน บนฉลากน ายาลางจานทมค าเตอนวา หามรบประทาน ระวง อยาใหเขาตา และใหสวมถงมอส าหรบผแพสารเคมงาย ซงถาเราไมปฏบตตามกจะเกดอนตรายตอรางกายได

3. ไมควรใชสารเคมมากเกนไป และไมทงสารเคมในทสาธารณะหรอกองขยะ ควรแยกทงโดยใสถงสน าเงน

4. ไมควรก าจดขยะประเภทพลาสตกดวยการเผา เพราะเกดควนทเปนพษ 5. สารประเภทโลหะเมอใชแลวควรเชดใหแหง เพอปองกนการเกดสนม 6. สวมใสอปกรณปองกนตนเอง เมอตองสมผสกบสารเคมทเปนอนตราย เชน สวมหนากาก

และแวนตา ส าหรบปองกนสารเคมทระเหยงาย

สญลกษณหรอเครองหมายอนตรายแสดงประเภท / ลกษณะความเปนอนตราย

องคการสหประชาชาตไดก าหนดระบบสากลการจดกลมผลตภณฑเคมและการตดฉลาก (Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals หรอ GHS) ขนมาเปนมาตรฐานสากล เพอใหทกฝายสามารถสอสารขอมลอนตรายของสารเคมอยางเปนระบบและงาย โดยจดสารเคมอนตรายเปนกลม คอ สารเคมอนตรายทางกายภาพสขภาพและสงแวดลอม โดยใชสญลกษณอนตราย 9 รป มลกษณะเปนรปสญลกษณสด าบนพนขาวและมกรอบรปสเหลยมขนมเปยกปนสแดง ดงตารางท 1



14


ตารางท 1 การแยกสารเคมอนตราย สญลกษณ/เครองหมายอนตรายระบบ GHS ตวอยางและขอควร ระวงตามประเภท/ลกษณะความเปนอนตราย

ประเภท / ลกษณะ ความเปนอนตราย

สญลกษณ / เครองหมายอนตราย

ตวอยาง ขอควรระวง

สารทระเบด สารเคมทเมอไดรบ ความรอนในสภาวะ จ ากดจะเกดการระเบดหรอเผาไหมอยางรนแรง

ระเบด

ธาตโพแทสเซยม ธาตโซเดยม

- หลกเลยงการ กระทบกระแทก เสยดสทท าให เกดความรอน หรอประกายไฟ - แยกใหอยหาง จากแหลงความ รอน และประกายไฟ

สารทท าปฏกรยา ให ออกซเจนชวยใหไฟ ตด (สารออกซไดส) สารเคมทไมลกไหม เอง แตสามารถให ออกซเจนเมอสมผส กบสารซงลกไหมแลวเรงการลกไหมได

ใหออกซเจน แลวชวยใหไฟตด

แอมโมเนยมไนเตรต โพแทสเซยมคลอเรต โพแทสเซยม เปอรมงกาเนต แอมโมเนยมไดโครเมต โซเดยมไดโครเมต

- หลกเลยงการ สมผสกบสารเคม ทไวไฟ ความ รอน เมอเกด ไฟไหม สารนจะเรงใหไฟไหมมากขน

สารตดไฟ ของเหลวทมจดตด ไฟต า แกสและแกส ผสมทไวไฟในอากาศ ทอณหภมและความ ดนปกต

ตดไฟ

เบนซน โทลอน เมทานอล เอทานอล แกสไฮโดรเจน แกสมเทน แกสหงตม

- เกบใหหางจาก เปลวไฟ ประกาย ไฟและความรอน



15





แกสภายใต ความดนสง

แกสภายใต ความดนสง

แกสไนโตรเจน แกสอารกอน

- หลกเลยงการ กระทบกระแทกหรออยใกลความรอน

สารกดกรอน สามารถกดกรอน เนอเยอสงมชวต และ อปกรณการทดลองได

กดกรอน

โซเดยมไฮดรอกไซด เขมขน สารละลายแอมโมเนย เขมขน กรดแรเขมขน เชน กรดไฮโดรคลอรก กรดไนตรก กรดซลฟวรก

- ตองระมดระวง เปนพเศษในการ ปกปองนยนตา ผวหนง และเสอผา - หามสดดมไอ ระเหยของสาร

สารระคายเคอง ไมมสมบตกดกรอน แตอาจกอใหเกด อาการบวม หรอเกด อาการแพได

ระคายเคอง

โซเดยมไดโครเมต แอมโมเนยม ไดโครเมต โพแทสเซยม ไดโครเมต

- หลกเลยงการ สมผสนยนตา และผวหนง หรอ สดดมไอระเหย ของสาร

สารเปนพษ สารทเปนอนตรายตอ สขภาพมากหรอท าใหเสยชวตถาเขา สรางกาย

เปนพษ

โบรมน เมทานอล คารบอนมอนนอกไซด ไนโตรเจนไดออกไซด ไตรคลอโรมเทน

- หลกเลยงการ สมผสกบรางกาย หรอสดดมไอ ระเหยของสาร โดยเดดขาด หาก ใชสารประเภทน ใหท าการทดลอง ในตควนทมดชด ใสแวนตา ถงมอ เสอคลม



16





สารทมผลตอสขภาพ สารทสามารถท าให เกดโรคมะเรง การ กอใหเกดการกลาย พนธของเซลลหรอ สารเปนพษตอระบบ อวยวะเฉพาะท

มผลตอสขภาพ

เบนซน ไตรคลอโรมเทน เตตระคลอโรมเทน ใยแกว โทลอน

- หลกเลยงการ สมผสกบรางกาย หรอสดดมไอ ระเหยของสาร โดยเดดขาด หาก ใชสารประเภทน ใหท าการทดลอง ในตควนทมดชด ใสแวนตา ถงมอ เสอคลม

สารทมผลตอ สงแวดลอม

ปลอยสสภาพ แวดลอมจะท าใหเกดความเสยหายตอ องคประกอบของ สงแวดลอมทนท

มผลตอสงแวดลอม

กรด เบส เขมขน โลหะหนก เชน ตะกว ปรอท แคดเมยม โครเมยม ฯลฯ

- หามปลอยสาร ประเภทนส สงแวดลอม - ปฏบตตาม กฎเกณฑของการ ก าจดดวยวธการ พเศษเฉพาะสาร แตละชนด

หมายเหต เครองหมายอนตราย/สญลกษณแสดงความอนตรายของสารเคมมระบบอน ๆ อก เชน EEC (The European Economic Council)



17


บตรกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

กจกรรมตอนท 1 การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย


อธบายหลกการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภยได

ค าชแจง

1. ใหแตละกลมศกษาบตรเนอหาท 6.1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย 2. ใหสมาชกทกคนในกลมรวมกนวเคราะหค าถามตอไปน แลวอภปรายสรปเพอตอบค าถามลงในบตรบนทกกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย 3. เวลาทใชในการท ากจกรรม 10 นาท

1. สารเคมเขาสรางกายทางใดไดบาง และการใชสารเคมใหถกตองมความส าคญเพราะอะไร 2. การใชสารเคมอยางถกตองควรปฏบตตนดวยวธการใด 3. การสงเกตสญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคมและขอควรระวงบนฉลาก มประโยชน อยางไร 4.

สญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคมคอ .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. ..............................................................................



18


บตรบนทกกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย


1. สารเคมเขาสรางกายทางใดไดบาง และการใชสารเคมใหถกตองมความส าคญเพราะอะไร (3 คะแนน) ตอบ………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... 2. การใชสารเคมอยางถกตองควรปฏบตตนดวยวธการใด (3 คะแนน) ตอบ………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………...

ชอกลม...................................................... สมาชกในกลม 1. ..................................................หวหนากลม 2. ...................................................... 3. .................................................. 4. ...................................................... 5. .................................................. 6. ...................................................... เลขานการ

ท ากจกรรมวนท...................เดอน.....................................พ.ศ. ...............



19


3. การสงเกตสญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคมและขอควรระวงบนฉลาก มประโยชน อยางไร (1 คะแนน) ตอบ………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... 4.

(1 คะแนน)

เดกดมวนย อยาดค าตอบกอนนะครบ

สญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคม คอ .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. ..............................................................................



20


บตรเฉลยกจกรรมท 6.1 ตอนท 1 เรอง การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย


1. สารเคมเขาสรางกายทางใดไดบาง และการใชสารเคมใหถกตองมความส าคญเพราะอะไร แนวค าตอบ สารเคมสามารถเขาสรางกายมนษยได 3 ทางดวยกน คอ

1. ทางการหายใจ เปนทางทรางกายไดรบสารเคมมากทสด 2. ทางผวหนง เปนทางทสารเคมเขาสรางกายไดรองจากการหายใจ 3. ทางการกน เปนทางทสารเคมเขาสรางกายนอยทสด การใชสารเคมใหถกตองมความส าคญเพราะชวยปองกนและลดอนตรายทเกดขน

กบชวตและสงแวดลอมได 2. การใชสารเคมอยางถกตองควรปฏบตตนดวยวธการใด แนวค าตอบ 1. ผใชควรมความรเกยวกบสมบตของสารทจะใช วธใชและการเกบรกษา

2. กอนใชสารเคมทกชนดตองอานฉลากเพอท าความเขาใจเกยวกบวธใชสาร 3. ไมควรใชสารเคมมากเกนไป และไมทงสารเคมในทสาธารณะหรอกองขยะ ควรแยก

ทงโดยใสถงสน าเงน 4. ควรรจกสญลกษณเกยวกบสารทเปนอนตราย เพอหลกเลยงอนตราย 5. ไมควรก าจดขยะประเภทพลาสตกดวยการเผา เพราะเกดไอทเปนพษ

3. การสงเกตสญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคมและขอควรระวงบนฉลาก มประโยชน อยางไร แนวค าตอบ เพอใชเปนเครองหมายสากลทเขาใจตรงกน ซงจะชวยใหประชาชนสามารถปองกน อนตรายทงทางตรงและทางออมได 4.

สญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคม คอ แนวค าตอบ สารกดกรอน (Corrosive) เปนสาร ทม

ฤทธกดกรอนและท าลายเมอสมผสกบสารหรอไอสาร



21


บตรกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม”

กจกรรมตอนท 2 สนกกบเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม”


1. อธบายหลกการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภยได 2. บอกสญลกษณแสดงประเภทของอนตรายจากสารเคมได

เวลาทใช 1. เวลาทใชในการเลนเกม 10 นาท

2. บนทกผลการท ากจกรรม 10 นาท 3. รวมกนอภปรายสรปผลการท ากจกรรม 10 นาท

เรยนรอยางไร ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรม ดงน

1. ศกษาจดประสงคการเรยนรและเวลาทใชปฏบตกจกรรม 2. ศกษาวธการเลนเกมใหเขาใจ

3. ตอบค าถามหลงท ากจกรรมลงในบตรบนทกกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม” 4. หวหนากลมเกบรวบรวมแบบบนทกกจกรรมสงครผสอน



22


รายการวสดอปกรณ

ล าดบท รายการ รปภาพ จ านวน/กลม

1

แผนเกม

1 แผน

2

ลกเตา

1 ลก

3

บตรค าถาม

1 ชด

4

ใบค าตอบ

1 ชด

5

กระดม 4 เมด ทมสตางกน

4 เมด



23


วธเลนเกม

1. การเลนเกมในแตละกลมใหตกลงในกลมวาใครจะเปนผเลนและใครเปนผตดสน

การเลนเกม อาจใชการโยนลกเตาชวยในการตกลง โดยผโยนลกเตาไดแตมสงสดเปนผตดสน ทเหลอเปนผเลนเรยงตามล าดบแตมจากมากไปนอย โดยผตดสนจะไดรบใบค าตอบ

2. ผเลนล าดบท 1 โยนลกเตาไดแตมเทาไร ใหเลอกกระดมสแลวเดนไปตามชองเทากบจ านวน แตมทโยนได ถากระดมหยดอยทบนได ใหขนหรอลงตามรปบนได ถาหยดทเครองหมายอนตราย ใหบอกความหมายของเครองหมายนน ถาหยดทเครองหมายค าถามใหหยบบตรค าถามจากกองแลว ตอบค าถามใหไดยนทงกลม ถาตอบถกใหเดนไปขางหนา 2 ชอง แตถาตอบผดใหเดนถอยหลง 2 ชองเชนเดยวกน โดยผตดสนไมตองเฉลยค าตอบ บตรค าถามทตอบแลวใหสอดไวใตสดของกอง และสามารถน ากลบมาใชเปนค าถามใหมได

3. ผเลนในล าดบถดไปใหเลนในท านองเดยวกนกบผเลนล าดบท 1 4. ผเลนทเดนไดถงชอง Winner กอนเปนผชนะ หรอผเลนเดนไดจ านวนชองมากทสดเปน

ผชนะ 5. เมอสนสดการเลนเกม ใหผตดสนอานบตรค าถามทกใบพรอมเฉลยค าตอบ

ค าถาม 1. ใหยกตวอยางความรทไดรบจากการเลนเกม 2. ระดมความคดในกลม สะทอนความคดของผเลนและผตดสนถงสงทไดเรยนรจากการเลนเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม” เลนเกมเพอทดสอบความรความเขาใจ ขอใหสนกกบการเลนเกม อยาลม! ปฏบตตามกตกานะครบ



24


25



25


บตรบนทกกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม”


ค าถาม 1. ใหยกตวอยางความรทไดรบจากการเลนเกม (5 คะแนน) ตอบ………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... 2. ระดมความคดในกลม สะทอนความคดของผเลนและผตดสนถงสงทไดเรยนรจากการเลนเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม” (5 คะแนน) ตอบ………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………...





26


บตรเฉลยกจกรรมท 6.1 ตอนท 2 เรอง สนกกบเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม”


1. ใหยกตวอยางความรทไดรบจากการเลนเกม แนวค าตอบ 1. รวธการใชสารเคมในชวตประจ าวนใหถกตอง 2. รหลกการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย

3. รจกสญลกษณหรอเครองหมายแสดงอนตรายของสารเคม 4. รจกประเภท / ลกษณะความเปนอนตรายของสารเคม 2. ระดมความคดในกลม สะทอนความคดของผเลนและผตดสนถงสงทไดเรยนรจากการเลนเกม “ความปลอดภยในการใชสารเคม” แนวค าตอบ 1. อานฉลากทขวดของสารเคมกอนใชทกครง

2. ตองใสอปกรณปองกนตนเองทกครงเมอตองสมผสสารเคม 3. เรยนรสญลกษณแสดงประเภทอนตรายของสารเคม

(พจารณาตามค าตอบของนกเรยน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน)



27


บตรเนอหาท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

หลกการปฐมพยาบาลเบองตนผไดรบสารเคม

การใชสารเคมอยางไมระมดระวงหรอรเทาไมถงการณอาจท าใหเกดอบตเหตขนได ทงจากสารเคมในหองปฏบตการหรอทใชในชวประจ าวน ดงนนการใชเคมอยางระมดระวงและการปองกนทดจงมความส าคญมาก การปฐมพยาบาลเบองตนทถกตองและทนทเปนวธหนงทจะชวยลดความเสยหายและอาการบาดเจบทเกดขนได ดงน

อบตเหตทเกดขนไดจากการใชสารเคมและการปฐมพยาบาลเบองตน

อบตเหต การปฐมพยาบาล

ไดรบอนตรายจากสารเคมทผวหนง

ใหลางผวหนงในบรเวณทถกสารเคม โดยใชน าสะอาดลางใหมากทสด เพอท าใหเจอจางและขบออก ถาสารเคมหกรดเสอผาใหรบถอดเสอผาออกกอน หามใชสารแกพษใด ๆ เทลงไปบนผวหนง เพราะอาจเกดความรอนจากปฏกรยาเคมท าใหแผลกวางและเจบมากขน

ไดรบอนตรายจากสารเคมทตา

ใหลางตาดวยน าสะอาดใหมากทสดทนท โดยเปดเปลอกตาขนใหน าไหลผานตาอยางนอย 15 นาท ปายขผงปายตา แลวรบน าสงแพทยโดยเรวหามใชสารเคมแกพษใด ๆ ทงสน

ไดรบอนตรายจากสารเคมในการสดดม

ใหยายผไดรบสารเคมนนออกจากบรรยากาศของสารเคม ไปททมอากาศบรสทธชวยผายปอด หรอกระตนการหายใจดวยยาดมฉน ๆ

ไดรบอนตรายจากไฟลวกหรอโดนของรอน

ใหลางน ามาก ๆ และหามลางดวยสารละลายโซเดยมไฮโดรเจน-คารบอเนต ปดดวยผาพนแผลทแหงและสะอาด ถาไฟลวกมาก ใหรบ สงแพทย



28


อบตเหต การปฐมพยาบาล

ไดรบอนตรายจากสารเคมโดยการรบประทาน

1.1 ลดอตราการดดซมและท าใหสารเคมเจอจางลง โดยใหผปวยรบดมนมหรอไขดบหรอดมน าเปลาทนท และในกรณทผไดรบสารเคมก าลงชกหรอสลบ อยาใหดมอะไรทงสน 1.2 ท าใหอาเจยน โดยใชนวแหยแถวเพดานคอหรอใหดมน าเกลออนจด ๆ (ผสมเกลอ 1ชอนโตะในน า1 แกว) หรอทงดมและลวงคอ เพอใหอาเจยนเอาสารพษออกมา ขอควรระวงในการท าใหอาเจยน คอ อยาพยายามท าใหอาเจยน ถาผไดรบสารเคมมอาการชกหรอสลบเพราะจะท าใหเศษอาหารทะลก เขาไปในหลอดลมและเกดการอกเสบของปอดได ในกรณทดมกรด ดาง หรอน ายาฟนอล (ยาดบกลน) ถาดมกรดใหดมน าปนใสเพอชวยท าใหเปนกลางแลวใหดมนม เพอลดการระคายเคองกอน แลวจงท าใหอาเจยน ถาดมดางใหดมน าผลไม เชน น าสม หรอน าผสมน าสมสายชเลกนอย แลวดมนมหรอไขตกอนท าใหอาเจยน 1.3 ใหยาถาย เพอชวยขบสารเปนพษออกจากล าไส ยาถายทเหมาะสมทสดไดแก โซเดยมซลเฟต ดเกลอ น ามนระหง ขอควรระวงในการใหยาถาย อยาใหในรายทดมสารทมฤทธ กดกรอน เชน กรด หรอดาง ถาจะใหยาถายในรายดมกรดหรอดางควรใหหลงจากทใหดมนมหรอไขต หรอสารทจะไปท าใหกรดหรอดาง เปนกลางกอน



29


ผลตภณฑวตถอนตรายทใชในบานเรอนหรอทางสาธารณสขมความหลากหลาย ชนด โดยเฉพาะในปจจบนมการพฒนารปแบบตาง ๆ ขนมามากมาย สารแตละ

ชนดกอใหเกดอนตรายมากนอยแตกตางกน ดงนน การใชผลตภณฑวตถอนตรายจงควรใชดวยความระมดระวง ใชเทาทจ าเปน และใชใหถกวธตามค าแนะน าการใชบนฉลากของแตละผลตภณฑ แตเมอไดรบอนตรายจากการใชผลตภณฑวตถอนตรายใหปฐมพยาบาลตามฉลากของแตละผลตภณฑ องคประกอบของฉลากเคมภณฑทด

1. ชอผลตภณฑ 2. ชอสารเคมทเปนสวนประกอบ และปรมาณ 3. สญลกษณแสดงความเปนอนตรายของสารเคม (Hazard Pictogram) 4. ค าสญญาณ (Signal Word) 5. ขอความแสดงความเปนอนตราย (Hazard Statement) 6. ขอควรปฏบตเพอปองกนอนตราย เกบรกษา ก าจดกาก และจดการเมอ มเหตฉกเฉน (Precautionary Statement) 7. ผผลต และขอมลอนๆ ไดแก วนเดอนปทผลตและหมดอาย



30


ตวอยางฉลากเคมภณฑทด

ภาพท 6.1 ตวอยางฉลากและขอมลความปลอดภยสารเคม ทมา : http://www. intranet.sau.ac.th

การปฐมพยาบาลเบองตน

เมอไดรบอนตรายจากการ

ใชผลตภณฑวตถอนตราย



31


บตรกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม


อธบายวธการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคมได

ค าชแจง

1. ใหแตละกลมศกษาบตรเนอหาท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม 2. ใหสมาชกทกคนในกลมรวมกนวเคราะหค าถามตอไปน แลวอภปรายสรปเพอตอบค าถามลงในบตรบนทกกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม 3. เวลาทใชในการท ากจกรรม 10 นาท 4. น าเสนอหนาชนเรยน 5 นาท 5. รวมกนอภปรายสรป 5 นาท

1. ใหนกเรยนยกตวอยางอบตเหตจากการใชสารเคม พรอมอธบายวธการปฐมพยาบาล ลงในชองวาง ใหสมบรณ 2. จงเรยงล าดบขนตอนการปฐมพยาบาลในกรณสารเคมโดนผวหนง

1. ถาเสอผาทสวมใสเปอนสารเคมใหเปลยนออกทนท 2. รบน าผปวยออกจากบรเวณทมสารพษโดยเรว ถาหายใจขดรบผายปอดทนท 3. ถาสารเคมถกผวหนงใหลางน า และฟอกดวยสบทนทดวยน าสะอาดมาก ๆ และนาน ๆ 4. รบน าสงโรงพยาบาลทนท พรอมภาชนะทบรรจ หรอฉลากของสารเคม



32


บตรบนทกกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

1. ใหนกเรยนเลอกอบตเหตจากการใชสารเคม พรอมอธบายวธการปฐมพยาบาล ลงในชองวาง ใหสมบรณ (9 คะแนน)



..............................................

.............................................

อบตเหตจากการใชสารเคม วธการปฐมพยาบาล

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

..............................................

.............................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................



33


2. จงเรยงล าดบขนตอนการปฐมพยาบาลในกรณโดนผวหนง (1 คะแนน)

1. ถาเสอผาทสวมใสเปอนสารเคมใหเปลยนออกทนท 2. รบน าผปวยออกจากบรเวณทมสารพษโดยเรว ถาหายใจขดรบผายปอดทนท 3. ถาสารเคมถกผวหนงใหลางน า และฟอกดวยสบทนทดวยน าสะอาดมาก ๆ และนาน ๆ 4. รบน าสงโรงพยาบาลทนท พรอมภาชนะทบรรจ หรอฉลากของสารเคม

..............................................

.............................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

จงเรยงล าดบขนตอนการปฐมพยาบาลในกรณสารเคมโดนผวหนง ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... ...................................................................................................




34


บตรเฉลยกจกรรมท 6.2 เรอง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

ไดรบอนตรายจากสารเคม

ทผวหนง

1. ลางผวหนงในบรเวณทถกสารเคม โดยใชน าสะอาด ลางใหมากทสด เพอท าใหเจอจาง 2. ถาสารเคมหกรดเสอผาใหรบถอดเสอผาออกกอน หามใช สารแกพษใด ๆ เทลงไปบนผวหนง เพราะอาจเกด ความรอนจากปฏกรยาเคมท าใหแผลกวางและเจบมากขน



ทตา

1. ใหลางตาดวยน าสะอาดใหมากทสดทนท โดยเปด เปลอกตาขนใหน าไหลผานตาอยางนอย15 นาท 2. ปายขผงปายตา แลวรบน าสงแพทยโดยเรวหามใชสารเคม แกพษใด ๆ ทงสน


ในการสดดม

1. ใหยายผไดรบสารเคมนนออกจากบรรยากาศของสารเคม ไปททมอากาศบรสทธ 2. ชวยผายปอด หรอกระตนการหายใจดวยยาดมฉน ๆ



35


2. จงเรยงล าดบขนตอนการปฐมพยาบาลในกรณโดนผวหนง

1. ถาเสอผาทสวมใสเปอนสารเคมใหเปลยนออกทนท 2. รบน าผปวยออกจากบรเวณทมสารพษโดยเรว ถาหายใจขดรบผายปอดทนท 3. ถาสารเคมถกผวหนงใหลางน า และฟอกดวยสบทนทดวยน าสะอาดมาก ๆ และ นาน ๆ 4. รบน าสงโรงพยาบาลทนท พรอมภาชนะทบรรจ หรอฉลากของสารเคม

ไดรบอนตรายจากไฟลวก

หรอโดนของรอน

1. ใหลางน ามาก ๆ และหามลางดวยสารละลายโซเดยม ไฮโดรเจน-คารบอเนต 2. ปดดวยผาพนแผลทแหงและสะอาด ถาไฟลวกมากใหรบ สงแพทย


โดยการรบประทาน

1. ลดอตราการดดซมและท าใหสารเคมเจอจางลง โดยให ผปวยรบดมนมหรอไขดบหรอดมน าเปลาทนท และ ในกรณทผไดรบสารเคมก าลงชกหรอสลบ อยาใหดม อะไรทงสน 2. ท าใหอาเจยน โดยใชนวแหยแถวเพดานคอหรอใหดม น าเกลออนจด ๆ (ผสมเกลอ 1ชอนโตะในน า1 แกว) หรอ ทงดมและลวงคอ เพอใหอาเจยนเอาสารพษออกมา 3. ใหยาถาย เพอชวยขบสารเปนพษออกจากล าไส ยาถาย ทเหมาะสมทสดไดแก โซเดยมซลเฟต ดเกลอ น ามน ระหง


จงเรยงล าดบขนตอนการปฐมพยาบาลในกรณสารเคมโดนผวหนง

2 3 1 4 ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... ...................................................................................................



36


บตรกจกรรมท 6.3 เรอง สบคนการเลอกใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตน


สบคนขอมลเกยวกบการใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคมได

ค าชแจง

1. ใหสมาชกทกคนในกลมสบคนขอมลเกยวกบฉลากของผลตภณฑทระบวธการใชผลตภณฑขอควรระวง และการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากการใชผลตภณฑ

2. บนทกผลการสบคนขอมล การเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย และวธการ ปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม ลงในบตรบนทกกจกรรมท 6.3 เรอง สบคนขอมลเกยวกบการเลอกใชสารเคมอยางถกตองและปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตน 3. เวลาทใชในการท ากจกรรม 20 นาท 4. น าเสนอหนาชนเรยน 5 นาท 5. รวมกนอภปรายสรป 5 นาท

ค าชแจง ใหนกเรยนสบคนขอมลเกยวกบฉลากของผลตภณฑทระบวธการใชผลตภณฑขอควรระวง และการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากการใชผลตภณฑมา 2 ชนด



37


บตรบนทกกจกรรมท 6.3 เรอง สบคนการเลอกใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตน

ค าชแจง ใหนกเรยนสบคนขอมลเกยวกบฉลากของผลตภณฑทระบวธการใชผลตภณฑขอควรระวง และการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากการใชผลตภณฑ (10 คะแนน)

ผลตภณฑ

วธการใชผลตภณฑ/ขอควรระวง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบ

อนตรายจากการใชผลตภณฑ



38




ผลตภณฑ

วธการใชผลตภณฑ/ขอควรระวง การปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบ

อนตรายจากการใชผลตภณฑ

ฉลาดร ฉลาดคด เกงวทยาศาสตรนะครบ



39


บตรเฉลยกจกรรมท 6.3 เรอง สบคนการเลอกใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย และวธการปฐมพยาบาลเบองตน

ค าชแจง ใหนกเรยนสบคนขอมลเกยวกบฉลากของผลตภณฑทระบวธการใชผลตภณฑขอควรระวง และการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากการใชผลตภณฑ

(พจารณาตามค าตอบของนกเรยน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน)



40


แบบทดสอบหลงเรยน

ค าชแจง 1. แบบทดสอบม 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน ใชเวลา 10 นาท 2. ใหนกเรยนเลอกขอทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. ถารางกายถกเบสควรท าอยางไรเปนอนดบแรก

ก. ใสยา ข. ลางน า ค. ใชผาเชด ง. เทกรดลงไป

2. ถาน ายาขดพนในหองน าหรอเครองสขภณฑหกรดรางกายหรอเสอผาจะมผลตอรางกายในลกษณะใด ก. หายใจไมออก อาเจยน ข. ผวหนงอกเสบ เกดแผลพพอง ค. เกดความพการหรอเปนอมพาต ง. ถกทง 1 และ 2

3. สญลกษณไวไฟสวนใหญจะพบในฉลากของสารขอใด ก. อาหารกระปอง ข. สารก าจดมดและแมลง ค. ผลตภณฑทใชปรงแตงอาหาร ง. ผลตภณฑท าความสะอาดรางกาย 4. สงแรกทควรท ากอนใชผลตภณฑทมสารพษคอขอใด ก. น าไปผสมน า ข. ทดลองดมกลน ค. เขยาขวดกอนใช ง. อานฉลากขางผลตภณฑ



41


5. ค าโฆษณาผงซกฟอกลกษณะใดทเปนขอความเกนจรงมากทสด

ก. ยงซกยงขาว ข. ซกแลวสไมซด ค. ใชแลวไมมอนตราย ง. ใชไดดทงน าบอและน าบาดาล

6. ขอความใดกลาวถกตอง ก. เครองส าอางตาง ๆ ทมราคาแพง จะไมมสารทเปนอนตรายตอสขภาพ ข. อาหารและยามการใชสารทปรงแตงสกลน รส ซงอาจมพษเมอบรโภคเขาไป ค. สารพษบางชนด เชน ปย สารซกลางและสารก าจดแมลงเขาสรางกายทางผวหนงไดงาย ง. สารทใชถนอมอาหารถอวาเปนสารจ าเปนในการเกบรกษาอาหารซงไมมพษตอการบรโภค

7. สญลกษณแสดงอนตรายขอใดหมายถงสารกดกรอน ก. ข.

ค.

ง.



42


8. กระปองสารก าจดแมลงทใชหมดแลว ควรก าจดอยางไร ก. ฝงดน ข. เผาไฟ ค. ทงลงน า ง. ทบใหแบนแลวทงปนกบขยะอนๆ 9. วธเลอกใชสารเคมใหเกดประโยชนและปลอดภยท าไดดวยวธการใด

ก. ศกษาคณภาพ ราคา และวธใช ข. ศกษาขนาด รปราง และปรมาณ ค. ศกษาสมบต ประโยชน และโทษ ง. ศกษาแหลงผลต และชอเสยงในการผลต

10. ในการฉดพนสารเคมก าจดศตรพชควรปฏบตตนในลกษณะใด จงจะมความปลอดภยมากทสด ก. พนสารเคมทวนลม ข. สบฉดขณะฉดพนสารเคม

ค. แตงกายใหมดชดขณะฉดพนสารเคม ง. น าภาชนะใสสารเคมทลางแลวกลบมาใชงานใหม



43


เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

กอนเรยน หลงเรยน

วทยาศาสตรไมไดยากอยางทคด

1. ง 2. ข 3. ก 4. ค 5. ง 6. ค 7. ค 8. ข 9. ค 10. ก

1. ข 2. ง 3. ข 4. ง 5. ค 6. ค 7. ก 8. ก 9. ค 10. ค



44

http://www.google.co.th/imgres?um=1&sa=N&biw=1024&bih=385&hl=th&tbm=isch&tbnid=P7L0xKpx1523mM:&imgrefurl=http://www.cityub.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1488:2012-02-21-04-51-19&Itemid=65&docid=W5lfBu-5zVwneM&imgurl=http://1.bp.blogspot.com/_pD0N1e5ETgc/Sp63j1-5teI/AAAAAAAAA2c/SjsY-ixq3fg/s400/creative+thinking.png&w=320&h=311&ei=IFt1Ub6pA8TnrAfksYCgCg&zoom=1&iact=hc&vpx=393&vpy=73&dur=2656&hovh=221&hovw=228&tx=121&ty=146&page=1&tbnh=141&tbnw=154&start=0&ndsp=11&ved=1t:429,r:2,s:0,i:88


ใบบนทกคะแนน

กลมท..................................ชน.........................

ท

ชอ – สกล

คะแนนการทดสอบ

กอนเรยน หลงเรยน

(10) (10) 1

2

3

4

5

6

ท

ชอ – สกล

คะแนนระหวางใชชดกจกรรมการเรยนร (คะแนน) รวมคะแนน

กจกรรม 6.1 กจกรรม 6.2 กจกรรม 6.3 ตอนท 1 ตอนท 2

(8) (10) (10) (10) (38) 1 2 3 4 5 6



45





บรรณานกรม

กอบนวล จตตนนทน. คมอ-เตรยมสอบวทยาศาสตร ม.2. มปป. กรงเทพฯ : ภมบณฑต. จารวรรณ วรยะหรญไพบลย. สญลกษณ และ รหสแสดงอนตรายของสารเคม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/a_tx_3_003c.asp?info_id=118. (วนทคนขอมล 10 เมษายน 2555). บญชา แสนทวและคณะ. (2554). หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. ประดบ นาคแกวและคณะ. (2551). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน วทยาศาสตร ม.2. กรงเทพฯ : แมค. พมพนธ เดชะคปต และคณะ. (2548). หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน วทยาศาสตร ม.2. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ. ไพโรจน แกวมา. (2550). คมอ Compact วทยาศาสตร ม.2. กรงเทพฯ : แมค. ยพา วรยศและคณะ. (2553). หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาปท 2. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2553). หนงสอเรยนวทยาศาสตร 3 ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : โรงพมพสกสค. ลาดพราว. . (2553). คมอครรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 3 ชนมธยมศกษาปท 2 กลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : โรงพมพสกสค. ลาดพราว. ศนยอาชวอนามยและเวชศาสตรสงแวดลอม.หลกการปฐมพยาบาลเบองตนผไดรบสารเคม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.safetechthailand.net/wizContent.asp?. (วนทคนขอมล 10 เมษายน 2555).



46

http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/a_tx_3_003c.asp?info_id=118

http://www.safetechthailand.net/wizContent.asp?wizConID=275&txtmMenu_ID=7

Documents

ค าน า - bophowitbophowit.com/image/k_Mod.pdf · ว เรื่อง ปฏิกิริยาเคมี สาหรับนกัเรียนช้นัมธัยมศึกษาปีที่