89

5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

  • Upload
    others

  • View
    16

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั
Page 2: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั
Page 3: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั
Page 4: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

บรรณาธการบรหาร รองศาสตราจารยสราวธ สธรรมาสา

ผชวยบรรณาธการ คณโยธน ตนธรรศกล

กองบรรณาธการ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ศาสตราจารย ดร. นพ.พรชย สทธศรณยกล รองศาสตราจารย ดร.ธเรศ ศรสถตย

รองศาสตราจารย ดร.ชวลต รตนธรรมสกล

มหาวทยาลยมหดล ศาสตราจารย ดร.พญ.ศรกล อศรานรกษ รองศาสตราจารย ดร.สทน อยสข

รองศาสตราจารย ดร.ชมภศกด พลเกษ รองศาสตราจารย ดร.เฉลมชย ชยกตตภรณ

รองศาสตราจารย ดร.วทยา อยสข รองศาสตราจารย ดร.ประยร ฟองสถตยกล

รองศาสตราจารย ดร.วนทน พนธประสทธ รองศาสตราจารย ดร.สคนธา คงศล

รองศาสตราจารย นพ.พทยา จารพนผล รองศาสตราจารย ดร.สรชาต ณ หนองคาย

มหาวทยาลยบรพา รองศาสตราจารย ดร.กหลาบ รตนสจธรรม

มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารย ดร.นนทวรรณ วจตรวาทการ ผชวยศาสตราจารย ดร.สสธร เทพตระการพร

อาจารย ดร.ชยยทธ ชวลตนธกล

สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร รองศาสตราจารย ดร.สบศกด นนทวานช

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ รองศาสตราจารย ดร.ยทธชย บนเทงจตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ผชวยศาสตราจารย ดร.พญ.พชญา พรรคทองสข รองศาสตราจารย ดร.เพชรนอย สงหชางชย

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ดร.จกรกฤษณ ศวะเดชาเทพ รองศาสตราจารย ดร.พาณ สตกะลน

รองศาสตราจารย ดร.นตยา เพญศรนภา รองศาสตราจารย ดร.ศรศกด สนทรไชย

รองศาสตราจารย ดร.สมใจ พทธาพทกษผล รองศาสตราจารยสดาว เลศวสทธไพบลย

ผชวยศาสตราจารย ดร.วรางคณา จนทรคง รองศาสตราจารยปต พนไชยศร

กระทรวงอตสาหกรรม ดร.ประเสรฐ ตปนยางกร ดร.วฑรย สมะโชคด

กระทรวงสาธารณสข ดร.เมธ จนทจารภรณ ดร.นพ.สมเกยรต ศรรตนพฤกษ

ดร.พญ.ฉนทนา ผดงทศ นพ.โกมาตร จงเสถยรทรพย

นพ.วชาญ เกดวชย นพ.ลอชา วนรตน

พญ.นฤมล สวรรคปญญาเลศ

ผทรงคณวฒ ศาสตราจารย ดร.สมจตต สพรรณทสน รองศาสตราจารย ดร.วจตรา จงวศาล

ดร.ทวสข พนธเพง รองศาสตราจารย ดร.พรทพย เกยรานนท

ดร.ไชยยศ บญญากจ คณสดธดา กรงไกรวงศ

คณกาญจนา กานตวโรจน

เจาของ : สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ถ.แจงวฒนะ ต.บางพดอ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120

โทร. 0 2503 3610, โทรสาร 0 2503 3570

Vol. 5 No. 19 June - August 2012

กอง บรรณาธการ ยนด ท จะ เปน สอ กลาง ใน การ แลก เปลยน ขาวสาร ขอมล ท ม ประโยชน หรอ นา สนใจ ตอ สาธารณชน และ ขอ สงวน สทธ ใน การ สรป ยอ ตด ทอน หรอ เพม เตม ตาม ความ เหมาะ สม

ความ เหน และ ทศนะ ใน แตละ เรอง เปน ของ ผ เขยน ซง ทาง กอง บรรณาธการ และ สาขา วชา วทยาศาสตร สขภาพ ไม จำเปน จะ ตอง เหน ดวย เสมอ ไป

พมพท: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ถ.แจงวฒนะ ต.บางพด อ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120

โทรศพท 0 2504 7680 - 6 โทรสาร 0 2503 4913 ปก: นายกตต บญโพธทอง รปเลม: นายไพบลย ทบเทศ นางสาวธนพรรณ เกษมสข

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

Page 5: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

4

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ศาสตราจารย ดร. นพ.พรชย สทธศรณยกล รองศาสตราจารย ดร.ธเรศ ศรสถตย

รองศาสตราจารย ดร.ชวลต รตนธรรมสกล

มหาวทยาลยมหดล ศาสตราจารย ดร.พญ.ศรกล อศรานรกษ รองศาสตราจารย ดร.สทน อยสข

รองศาสตราจารย ดร.ชมภศกด พลเกษ รองศาสตราจารย ดร.เฉลมชย ชยกตตภรณ

รองศาสตราจารย ดร.วทยา อยสข รองศาสตราจารย ดร.ประยร ฟองสถตยกล

รองศาสตราจารย ดร.วนทน พนธประสทธ รองศาสตราจารย ดร.สคนธา คงศล

รองศาสตราจารย นพ.พทยา จารพนผล รองศาสตราจารย ดร.สรชาต ณ หนองคาย

รองศาสตราจารย ดร.วนเพญ แกวปาน ผชวยศาสตราจารย ดร.พชราพร เกดมงคล

อาจารย พญ.สพตรา ศรวนชากร

มหาวทยาลยบรพา รองศาสตราจารย ดร.กหลาบ รตนสจธรรม

มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารย ดร.นนทวรรณ วจตรวาทการ ผชวยศาสตราจารย ดร.สสธร เทพตระการพร

รองศาสตราจารย ดร.นพ.สรศกด บรณตรเวทย อาจารย ดร.ชยยทธ ชวลตนธกล

สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร รองศาสตราจารย ดร.สบศกด นนทวานช

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ รองศาสตราจารย ดร.ยทธชย บนเทงจตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ผชวยศาสตราจารย ดร.พญ.พชญา พรรคทองสข รองศาสตราจารย ดร.เพชรนอย สงหชางชย

มหาวทยาลยเฉลมพระเกยรตกาญจนาภเษก รองศาสตราจารย ดร.เฉลมพล ตนสกล

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ดร.จกรกฤษณ ศวะเดชาเทพ รองศาสตราจารย ดร.พาณ สตกะลน

รองศาสตราจารย ดร.นตยา เพญศรนภา รองศาสตราจารย ดร.ศรศกด สนทรไชย

รองศาสตราจารย ดร.สมใจ พทธาพทกษผล รองศาสตราจารยสดาว เลศวสทธไพบลย

รองศาสตราจารยสราวธ สธรรมาสา รองศาสตราจารยปต พนไชยศร

รองศาสตราจารย ดร.บษบา สธธร ผชวยศาสตราจารย ดร.วรางคณา จนทรคง

กระทรวงอตสาหกรรม ดร.ประเสรฐ ตปนยางกร ดร.วฑรย สมะโชคด

กระทรวงสาธารณสข ดร.เมธ จนทจารภรณ ดร.นพ.สมเกยรต ศรรตนพฤกษ

ดร.พญ.ฉนทนา ผดงทศ นพ.โกมาตร จงเสถยรทรพย

นพ.วชาญ เกดวชย นพ.ลอชา วนรตน

พญ.นฤมล สวรรคปญญาเลศ รองศาสตราจารย พญ.เยาวรตน ปรปกษขาม

นพ.อดลย บณฑกล

ผทรงคณวฒ ศาสตราจารย ดร.สมจตต สพรรณทสน รองศาสตราจารย ดร.วจตรา จงวศาล

ดร.ทวสข พนธเพง รองศาสตราจารย ดร.พรทพย เกยรานนท

ดร.ไชยยศ บญญากจ คณสดธดา กรงไกรวงศ

คณกาญจนา กานตวโรจน

ผทรงคณวฒอานผลงาน

ทานทสนใจเปนผทรงคณวฒอานผลงาน กรณาสงประวตของทาน (ไดแกวฒการศกษาสงสด ผลงานวชาการ และ Area of Interest)

มายงกองบรรณาธการ

Page 6: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

5Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

รองศาสตราจารยสราวธ สธรรมาสา

บรรณาธการบรหาร

บทบรรณาธการ

นบ วน เรอง รถ ตด ใน กรงเทพมหานคร ก ยง เปน เรอง ท พด (บน) กน ตลอด เมอ คย กบ ใคร เรอง การ จราจร

จะ ได คำ ตอบ วา เดยว น ตอง ออก จาก บาน เรว ขน กวา เดม ประมาณ ครง ถง หนง ชวโมง อยาง เชน จาก เดม เคย ออก

จาก บาน 06.00 น. มา ปจจบน น ตอง ออก ไม เวลา 05.30 ก อาจ เปน 05.00 น. นน หมายความ วา ตอง ตน เรว ขน

ขยาย ความ ตอ ไป ได วา เวลา นอน อาจ จะ ไม เพยง พอ เวลา เรยน หนงสอ จะ งวง นอน เวลา ทำงาน จะ ออนเพลย เรว

แปล ความ ตอ ไป ได วา ประสทธภาพ ใน การ เรยน ใน การ ทำงาน ผล งาน ท ทำ ไป ฯลฯ จะไมดเชนเดม ม แต

ผลก ระ ทบ ทาง ลบ ตอ สขภาพ (ใน ความ หมาย ท การ ม สขภาพ กาย ใจ และ สงคม ท ด) ท หยบยก เรอง น ขน มา พด อก

ก หวง เพยง วา ใน โอกาส ตอ ไป ทาน ใด ท จะ มน โย บาย สาธารณะ ท อาจ ม ผลก ระ ทบ ตอ สขภาพ ควร รบ ทราบ และ เขาใจ

ดวย วา ตอง ทำการ ประเมน ผลก ระ ทบ ทาง สขภาพ กอน ท จะ ดำเนน การ ตาม นโยบาย นนๆ ทงน เพอ จะ ได ทราบ ถง

ผลก ระ ทบ ท จะ ตาม มา และ หา ทาง แกไข ปองกน ดวย มาตรการ ตางๆ ท เหมาะ สม ตอ ไป ใคร จะ ไป ทราบ ได วา

หาก ม การ ประเมน เชน ท กลาว มา น ใน ทสด นโยบาย ท ออก มา อาจ กลาย เปน นโยบาย ให รถ เกา มา แลก รถ ใหม และ

ผล ท ตาม มา คอ เรา จะ ไมม ปญหา รถ ตด มาก เชน น เรา ทก เพศ ทก วย ทก อาชพ ไม ตอง รบ ตน เรว อยาง ไมม เหต

ม ผล เรา จะ ม อากาศ ท ด กวา ท เปน อย อยาง แนนอน เรา จะ ไม ตอง หายใจ เอา สาร กอ มะเรง เวลา เดน ทาง ไป ไหน

มา ไหน เรยก วา นา จะ ม แต ผลก ระ ทบ ทาง บวก สำหรบ ทาน ท สนใจ ใน เรอง การ ประเมน ผลก ระ ทบ ทาง สขภาพ

สามารถ คนควา ขอมล ท วารสาร น เคย นำ มา เสนอ ใน ฉบบ กอนๆ ได ครบ

สำหรบ บทความ ท นำ มา เสนอ ใน ฉบบ น ยง คง ความ นา สนใจ และ ศกษา เปน ความ ร ท เปน ประโยชน

มาก สามารถ ท จะ นำ ไป ใช ประโยชน ใน เชง ประยกต หรอ ตอย อด ความ ร ได และ ได เพม คอลมน ใหม เกยว กบ

การ จดการ ความ ปลอดภย ทาง ถนน ท เกยว เนอง กบ การ ทำงาน เพราะ เรอง น ม ความ สำคญ และ เปน สง ท กฎหมาย

กำหนด อก ทง ยง เปน เรอง ใน แนว CSR ทแท จรง ท นา สนใจ จะ นำ ไป ปฏบต ใน โรงงาน หรอ สถาน ประกอบ กจการ

ของ เรา มาก

หวง วา ทก ทาน สบาย ด และ ขอ ให ม ความ สข กบ การ อาน วารสาร น นะ ครบ

วารสารความปลอดภยและสขภาพ เปนวารสารทอยในฐานขอมล TCI

Page 7: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

6

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

● บทความจากงานวจย การ ม สวน รวม ของ ประชาชน ใน กระบวนการ ประเมน ผลก ระ ทบ ดาน สง แวดลอม และ สขภาพ

กรณ ศกษา เขต ควบคม มลพษ จงหวด ระยอง .............................................................................................

การ ประยกต ทฤษฎ แรง จงใจ เพอ ปองกน โรค และ กระบวนการ กลม ตอ การ ปรบ เปลยน พฤตกรรม

การ ขบข รถ จกรยานยนต ของ นกศกษา คณะ สาธารณสข ศาสตร วทยาลย เฉลม กาญจนา จงหวด ศรสะเกษ ....

รายงาน ผ ปวย สญ เสย กระดก ขา จาก อบตเหต การ ทำงาน กบ รถ ส ขาว จงหวด หนองบวลำภ ............................

การ จดการ เขม ฉดยา และ ไซ รงค จาก การ ฉด อนซลน ของ ผ ปวย โรค เบา หวาน ทมา รบ บรการ

จาก โรง พยาบาล ชลประทาน อำเภอ ปากเกรด จงหวด นนทบร ....................................................................

● สาระนารจากงานวจยและบทความทางวชาการ สาระนารจากงานวจยและบทความทางวชาการดานความปลอดภย ............................................................

● การยศาสตร เทคนค การ สราง สมดล ชวต การ ทำงาน ใน ระดบ องคการ .............................................................................

● บนทกสาระดานความปลอดภยและสงแวดลอม

เสยงในอตสาหกรรม (3) การตรวจวดเสยงรบกวนและเสยงทเกดจากการประกอบกจการโรงงาน. ..............

● ความปลอดภยทางถนน

ความสำคญของเรองความปลอดภยทางถนนทเกยวกบการทำงาน. ............................................................

● ทนโลกเทคโนโลย โฟม ดบ เพลง ท ม ประสทธภาพ ..................................................................................................................

● บทวจารณหนงสอ

A Physician’s Guide to Return to Work

โดย James B. Talmage, MD & J. Mark Melhorn, MD ................................................................

7 - 17

18 - 29

30 - 34

35 - 39

40 - 51

52 - 56

57 - 78

79 - 81

82 - 84

85 - 87

เรอง หนา

สารบญ

Page 8: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 7

การมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการ ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม

และสขภาพกรณศกษาเขตควบคมมลพษ จงหวดระยอง

Public Participation in Environmental and Health Impact AssessmentProcess: A Case Study of Pollution Control Zone, Rayong Province.

นายสนน บญเมอง นกศกษาหลกสตรสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต วชาเอกการจดการสงแวดลอมอตสาหกรรม มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

รองศาสตราจารยสดาว เลศวสทธไพบลย วท.ม. (สขศาสตรอตสาหกรรมและความปลอดภย) สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

บทคดยอการวจยเชงสำรวจนมวตถประสงคเพอศกษา (1)

ความรและความเขาใจเกยวกบการมสวนรวมในกระบวนการ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพของประชาชน

ในเขตควบคมมลพษ จงหวดระยอง (2) ระดบการมสวนรวม

ของประชาชน (3) ปญหาและอปสรรคการมสวนรวมของ

ประชาชน และ (4) แนวทางทเหมาะสมในการมสวนรวมของ

ประชาชน

การสำรวจดำเนนการโดยใชวธการสมตวอยางแบบ

หลายขนตอนจากประชากรทเขาขายเกณฑการคดเลอก

คอ ประชาชนทอาศยอยในเขตควบคมมลพษ จงหวดระยอง

มอายมากกวา 20 ป และสามารถอานเขยนและพดภาษาไทย

ได ใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง

จำนวน 400 คน แบบสอบถามมคาความเชอมนของคำถาม

ดานความรความเขาใจ KR-20 = 0.70 คำถามดานการม

สวนรวมของประชาชนมคาสมประสทธอลฟา = 0.82 และ

คำถามดานปญหาและอปสรรคการมสวนรวมของประชาชน

คาสมประสทธอลฟา = 0.80 ใชสถตในการวเคราะห ไดแก

คารอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการศกษาพบวา (1) กลมตวอยางรอยละ 54.25

มความรความเขาใจเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน

อยในระดบปานกลาง (2) กลมตวอยางมระดบการมสวนรวม

กบกระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและ

สขภาพอยในระดบตำ มคาเฉลย 2.07 (3) กลมตวอยางม

ระดบปญหาและอปสรรคในกระบวนการประเมนผลกระทบ

ดานสงแวดลอมและสขภาพในระดบปานกลางมคาเฉลย

3.39 และ (4) กลมตวอยางรอยละ 94.22 มความเหนวา

แนวทางการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ

ทกำหนดโดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

มความเหมาะสม

ขอเสนอแนะ (1) หนวยงานทเกยวของตองมมาตรการ

สงเสรมเพอเพมระดบการมสวนรวมของประชาชน และ

(2) ควรมการวจยเพอกำหนดวธการและระยะเวลาทเหมาะสม

ของการมสวนรวมในกระบวนการการประเมนผลกระทบ

ดานสงแวดลอมและสขภาพ

คำสำคญ: การมสวนรวมของประชาชน/การ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ/เขต

ควบคมมลพษ/จงหวดระยอง

Page 9: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

8 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

AbstractThe objectives of this study were to explore;

(1) the knowledge and understanding about the

participation in the process of the environmental

and health impact assessment of people living in

the pollution control zone, Rayong province; (2)

the level of public participation; (3) the problems

and barriers of public participation, and (4) the

appropriate approach of public participation.

The survey was conducted by a multi-stage

random sampling of 400 people who meet the

inclusion criteria which were: people living in pol-

lution control zone, over 20 years of age, and able

to read, write and speak Thai. Data were collected

using a questionnaire which had the reliability of

the questions about knowledge and understand-

ing (KR-20 = 0.70). The questions about public

participation has good internal consistency with a

Cronbach's alpha of 0.82, as well as the questions

about problems and barriers of public participation

(α = 0.80). The data collected was analyzed using

percentage, mean, and standard deviation.

This study revealed that; (1) 54.25 percent of

the respondents have a medium level of knowledge

and understanding; (2) the participation of the

respondents with the environmental and health

impact assessment were at low level, with a mean

of 2.07.; (3) the respondents had problems and faced

with barriers in the process of environmental and

health impact assessment at moderate level, with

a mean of 3.39.; (4) the majority of the respondents

(94.22%) were agreed on the guidelines for envi-

ronmental and health impact assessment of the

Ministry of Natural Resources and Environmental

by stating that the guidelines were appropriate.

Suggestions; (1) the relevant authorities

should establish procedures to promote and increase

public participation as well as to reduce barri-

ers of public participation; and (2) more research

studies should be conducted to determine the

appropriate time frame for each step of public

participation in the environmental and health

impact assessment.

Keywords: Public participation/Environ-

mental and health impact assessment/Pollution

control zone/Rayong Province

1. บทนำการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ

เปนการใหความสำคญกบสขภาพของมนษยทอาจไดรบผล

กระทบจากนโยบายแผนงานและโครงการของหนวยงาน

ภาครฐและภาคเอกชน ผลการประเมนจะทำใหผม

อำนาจตดสนใจของหนวยงานเหลานนมขอมลพจารณา

ตดสนใจไดรอบคอบมากยงขน รวมทงสามารถวางแผน

กำหนดมาตรการปองกนควบคมเพอลดหรอกำจดผล

กระทบในทางลบทอาจเกดขนหากจะมการดำเนนการ

ตามนโยบายแผนงานและโครงการนนๆ การมสวนรวม

ของประชาชนเปนกระบวนการทจดใหมขนในกระบวน

การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมของโครงการ โดยม

วตถประสงคเพอใหประชาชน และองคกรพฒนาเอกชน

ตลอดจนหนวยงานตางๆ ทไดรบผลกระทบจากโครงการ

สามารถเขารวมแสดงความคดเหน นำเสนอขอมลขอโตแยง

หรอขอเสนอแนะทเกยวของกบการวเคราะหผลกระทบ

สงแวดลอม รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

2550 ไดมบทบญญตหลายมาตราทเกยวของกบกระบวน

การมสวนรวมของประชาชนในการดำเนนกจกรรมตางๆ

ของรฐโดยเฉพาะมาตราทเกยวของกบการมสวนรวมของ

ประชาชนในการจดการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

สงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชนคอ มาตรา

67 วรรคสอง การดำเนนงานของโครงการหรอกจกรรมทอาจ

กอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดาน

คณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพ

จะกระทำมได เวนแตจะไดศกษาและประเมนผลกระทบ

ตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในชมชน

และจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนประชาชนและผ

มสวนไดเสยกอน รวมทงไดใหองคกรอสระซงประกอบดวย

ผแทนองคกรเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ และผแทน

สถาบนอดมศกษาทจดการการศกษาดานสงแวดลอมหรอ

Page 10: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 9

ทรพยากรธรรมชาตหรอดานสขภาพ ใหความเหนประกอบ

กอนมการดำเนนการดงกลาว (รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร-

ไทย, 2550)

หลกการเรองการมสวนรวมของประชาชนปรากฏ

เดนชดทงในกฎหมายรฐธรรมนญและกฎหมายอนๆ

ท เกยวของ แตกระนนกตามการนำเอาหลกการน ไป

ปฏบตใหเกดเปนรปธรรมและบรรลวตถประสงคและ

เปาหมายอยางแทจรงยงประสบปญหาและอปสรรคตางๆ

มากมาย และเปนเรองทจะตองทำการศกษาเพอแสวงหา

แนวทางการมสวนรวมของประชาชนทเหมาะสม อนงการ

เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมอาจกระทำไดในหลาย

รปแบบ ตงแตการแจงใหทราบ การใหขอมลขาวสาร

แกประชาชน การปรกษาหารอ การเปดใหแสดงความ

คดเหนโดยวธการตางๆ ไมวาจะเปนการสำรวจเพอรบฟง

ความคดเหนหรอขอวจารณ การประชมรบฟงความคดเหน

และการจดทำประชาพจารณ ฯลฯ

ในชวงหลายปทผานมาน หลกการมสวนรวมของ

ประชาชน (Public participation) ในดานการจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมนนไดรบการ

ยอมรบกนโดยทวไปทงในระดบชาตและระดบสากล การม

สวนรวมของประชาชนถอเปนหลกการทสำคญยงประการ

หนงของการพฒนาระบอบประชาธปไตยแบบมสวนรวม

(Participatory democracy) และเปนหลกการพนฐาน

ของระบบธรรมาภบาลดานสงวดลอม ซงจะนำไปสการบรหาร

จดการและการตดสนใจทกอใหเกดประโยชนสงสดและลด

ความขดแยงทจะเกดขนแกสวนรวม การใหสทธแกประชาชน

ในการรวมจดการและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต

และการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการใชกฎหมาย

ดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

การจดการมสวนรวมของประชาชนทมประสทธภาพ

มประโยชนหลายประการ เชน เพมคณภาพการตดสนใจ

ชวยใหเกดการพจารณาทางเลอกใหมในการตดสนใจให

รอบคอบขน ลดคาใชจายและการสญเสยเวลา เมอการ

ตดสนใจนนไดรบการยอมรบจะชวยลดความขดแยง

ระหวางการนำไปปฏบต การสรางฉนทามต ลดความขดแยง

ทางการเมองและเกดความชอบธรรมในการตดสนใจ

ของรฐ การเพมความงายในการนำไปปฏบต สรางให

ประชาชนเกดความรสกเปนเจาของและมความกระตอรอรน

ในการชวยใหเกดผลในทางปฏบต การมสวนรวมตงแตตน

สามารถลดการเผชญหนาและความขดแยงทรนแรงได

ชวยทำใหเจาหนาทของรฐมความใกลชดกบประชาชน

และไวตอความรสกหวงกงวลของประชาชน และเกดความ

ตระหนกในการตอบสนองตอความหวงกงวลของประชาชน

ดวยเหตผลดงกลาวขางตน ผวจยจงมความสนใจ

ในการศกษาการมสวนรวมของประชาชนทอาศยอยภายใน

เขตควบคมมลพษจงหวดระยอง ในกระบวนการประเมน

ผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและสขภาพ ซงเปน

กระบวนการหนงทมความสำคญและเพอเปดโอกาสให

ประชาชนในพนทเขตควบคมมลพษจงหวดระยองทเปน

ผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสในการแลกเปลยนขอมล

แสดงทศนะและความคดเหนตางๆ ของผมสวนไดสวนเสย

เพอแสวงหาทางออกหรอกำหนดแนวทางทเหมาะสมใน

การมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการประเมนผล

กระทบดานสงแวดลอมและสขภาพตอไป โดยมวตถประสงค

เพอศกษาระดบความรความเขาใจเรองการมสวนรวม ระดบ

การมสวนรวม ปญหาและอปสรรคการมสวนรวม แนวทาง

ทเหมาะสมในการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพในเขต

ควบคมมลพษจงหวดระยอง

2. วธดำเนนการวจยการวจยเชงสำรวจครงนใชแบบสอบถามทผวจย

ไดจดสรางขนเองเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

ประชากรในการศกษาคอประชาชนในพนทควบคมมลพษ

จงหวดระยองมจำนวนทงสน 121,883 คน ใชวธการสม

ตวอยางแบบหลายขนตอน (Multi - stage random sampling

technique) ไดกลมตวอยางจำนวน 400 คน จำแนกตาม

ชนภมของประชากรแตละตำบลโดยมเกณฑในการคดเลอก

เขารวมในการวจยคอ ประชาชนทมชออยในทะเบยนบาน

ในเขตควบคมมลพษ จงหวดระยอง มอายมากกวา 20 ป

สามารถอานเขยนและพดภาษาไทยได เปนผตอบแบบ

สอบถาม

การเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามในการสำรวจ

ความคดเหนของกลมตวอยางภายในเขตควบคมมลพษ

จงหวดระยอง โดยใหกลมตวอยางเปนผตอบคำถามเอง

โดยอสระ โดยมผวจยและผชวยวจยทผานการอบรมความร

เกยวกบแบบสอบถาม คอยใหคำแนะนำและคำอธบายตางๆ

กรณทมขอสงสยในประเดนขอคำถาม ทำการเกบรวบรวม

Page 11: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

10 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

แบบสอบถามหลงจากทผตอบแบบสอบถามตอบแบบสอบ

ถามเสรจเรยบรอยหรอนดหมายเวลาการจดเกบในภายหลง

แลวแตกรณ

โดยแบบสอบถามมองคประกอบเปนตอนๆ ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไปเปนคำถามทเกยวของกบ

ขอมลพนฐานสวนบคคลซงเปนตวแปรอสระประกอบไปดวย

เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได ตำแหนงทางสงคม

ในชมชน

ตอนท 2 ขอมลดานความร ความเขาใจเกยวกบ

กระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ

ประกอบดวยขอคำถามทใชในการวดระดบความรความ

เขาใจในเรองของสงแวดลอมโดยทวไปและการมสวนรวม

ของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพ เปนคำถามแบบตรวจรายการ

(Check - list) จำนวน 20 ขอ มคำตอบเปน 2 ตวเลอก คอ

“ใช’’ และ “ไมใช” โดยกำหนดเกณฑการใหคะแนนแบงเปน

2 ประเภท คอคำตอบทตอบถกจะมคาระดบคะแนนเทากบ

1 และคำตอบทตอบผดจะมคาระดบคะแนนเทากบ 0

ตอนท 3 เปนขอคำถามทเกยวกบการมสวนรวม

ของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบสงแวดลอม

และสขภาพโดยลกษณะขอคำถามชนดเปนคำถามแบบ

ปลายปด โดยยดรปแบบการมสวนรวมของโคเฮนและ

อฟฮอฟ ไดแก การมสวนรวมดานการตดสนใจ การม

สวนรวมดานการปฏบตการ การมสวนรวมดานการรบผล

ประโยชน และการมสวนรวมในการประเมนผล เปนคำถาม

แบบปลายปด จำนวน 20 ขอ โดยประยกตระดบการม

สวนรวมจากมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ

ตามมาตรวดของลเครต (Likert Scale) โดยมเกณฑการ

ใหคะแนนความคดเหนระดบการมสวนรวมระดบมากทสด

มระดบคะแนนเทากบ 5 ความคดเหนระดบการมสวนรวม

ระดบมากมระดบคะแนนเทากบ 4 ความคดเหนระดบการ

มสวนรวมระดบปานกลางมระดบคะแนนเทากบ 3

ความคดเหนระดบการมสวนรวมระดบนอยมระดบคะแนน

เทากบ 2 ความคดเหนระดบการมสวนรวมระดบนอยมาก

มระดบคะแนนเทากบ 1

ตอนท 4 ระดบของปญหาและอปสรรคของการม

สวนรวมของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบ

สงแวดลอมและสขภาพโดยลกษณะขอคำถามชนดเปน

คำถามแบบปลายปด จำนวน 10 ขอ ประกอบดวย ปญหา

และอปสรรคจากการดำเนนงานของเจาของโครงการ

จำนวน 5 ขอ และปญหาและอปสรรคจากภาคประชาชน

จำนวน 5 ขอโดยประยกตขอคำถาม ปญหาและอปสรรค

ของการมสวนรวมออกเปน 4 ดาน คอ ดานการตดสนใจ

ดานการปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการ

ประเมนผลโดยประยกตเกณฑจากมาตราสวนประมาณคา

5 ระดบ ตามวธการของลเครตโดยมเกณฑการใหคะแนน

ดงน ระดบปญหาและอปสรรคระดบมากทสดมระดบคะแนน

เทากบ 5 ความคดเหนระดบปญหาและอปสรรคระดบมาก

มระดบคะแนนเทากบ 4 ความคดเหนระดบปญหาและ

อปสรรคระดบปานกลางมระดบคะแนนเทากบ 3 ความ

คดเหนระดบปญหาและอปสรรคระดบนอยมระดบคะแนน

เทากบ 2 ความคดเหนระดบปญหาและอปสรรคระดบ

นอยมากมระดบคะแนนเทากบ 1

ตอนท 5 ขอมลแนวทางทเหมาะสมในการมสวนรวม

ของประชาชนในการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและส

ขภาพ เปนแบบสอบถามแบบปลายเปด เพอใหกลมตวอยาง

ตอบขอคำถามทเกยวของกบชองทางการสอสาร ระยะเวลา

ในการจดเวทรบฟงความคดเหนจากประชาชน ใน

กระบวนการมสวนรวมของประชาชน ในกระบวนการ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ โดยยด

แนวทางการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวน

ไดเสย ในกระบวนการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

สำหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอ

ชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอมทรพยากร

ธรรมชาตและสขภาพ ทประกาศ ณ วนท 29 ธนวาคม

พ.ศ. 2552 เปนเกณฑ และขอเสนอทเกยวของทเหนวา

มประโยชนตอกระบวนการมสวนรวมของประชาชนใน

กระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ

ภายในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง

เครองมอการวจยทจดทำขนเองผานการตรวจสอบ

คณภาพดานความตรงเชงเนอหา และความเทยงของ

เครองมอจากผเชยวชาญจำนวน 3 ทาน และนำมาแกไข

ตามทไดรบคำแนะนำ ทดสอบเครองมอวจย โดยการนำ

เครองมอทไดทำการปรบปรงครงสดทายไปทดสอบกบ

ประชาชนทไมใชกลมตวอยางในทองทตำบลพลา อำเภอ

บานฉาง จงหวดระยอง ซงอยนอกเขตควบคมมลพษ

และกลมตวอยางทเปนประชากรแฝงทอาศยอยในเขต

ควบคมมลพษจงหวดระยองจำนวน 30 ตวอยาง หลงจากนน

Page 12: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 11

นำแบบสอบถามทไดทดลองมาวเคราะหหาคาความเชอมน

โดยใชสตรการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค

(Cronbach’s Alpha Coefficient) พบวาขอคำถามดาน

ความรความเขาใจใชวธการของคเดอรรชารดสน (Kuder-

Richardson) คำนวณหาคาความเชอมน KR-20 มคาความ

เชอมนเทากบ 0.70 คาความเชอมนของขอคำถามดานการ

มสวนรวมของประชาชนมคาสมประสทธแอลฟาเทากบ

0.82 และขอคำถามดานปญหาและอปสรรคการมสวนรวม

ของประชาชนมคาสมประสทธแอลฟาเทากบ 0.80

การเกบรวบรวมขอมลจากประชาชนในเขตควบคม

มลพษจงหวดระยองนนดำเนนการโดยผวจยและคณะ

ผชวยวจยจำนวน 3 คน ทผานการอบรมเกยวกบการใช

แบบสอบถาม กระบวนการจดทำรายงานการวเคราะห

ผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ กระบวนการม

สวนรวมของประชาชนรายละเอยดและคำแนะนำทเกยวของ

อนๆ ในการตอบแบบสอบถาม แบบสอบถามจะนำสงมอบ

แกกลมตวอยางโดยตรง และบางสวนจะสงมอบผานทาง

ผนำชมชนพรอมทงคำชแจงและใหคำแนะนำในการตอบแบบ

สอบถาม เพอสงมอบแกกลมตวอยางตอไปอกทอดหนง โดย

จำนวนแบบสอบถามทจดทำและสงใหแกกลมตวอยางรวม

ทงสน 500 ชด โดยคำนวณสดสวนทเพมขนในสดสวน

รอยละ 25 เผอกรณทไมไดรบแบบสอบถามคน หรอการ

ตอบแบบสอบถามทไมสมบรณจากจำนวนกลมตวอยาง

ทงหมดทคำนวณไดคอ 400 คน และมการกระจายแกกลม

ตวอยางในสดสวนทเพมขนรอยละ 25 เทาๆ กนในทกตำบล

โดยมชวงเวลาในการจดสงและจดเกบรวบรวมแบบสอบถาม

คอชวงวนท 1 สงหาคม ถงวนท 30 กนยายน พ.ศ. 2554

การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมสำเรจรปสำหรบการ

วจยทางสงคมศาสตร (Statistical Package for the Social

Sciences: SPSS for Windows Version 16)

ในการศกษาครงนจดแบงระดบความรความเขาใจได

4 ระดบ คอ ไมมความรความเขาใจ มคาคะแนนเฉลยเทากบ

0.00 - 0.25 ความรความเขาใจในระดบตำคาคะแนนเฉลย

เทากบ 0.26 - 0.50 ความรความเขาใจในระดบปานกลาง

คาคะแนนเฉลยเทากบ 0.51 - 0.75 ความรความเขาใจใน

ระดบสงคาคะแนนเฉลยเทากบ 0.76 - 1.00 ตามลำดบ

สวนการแบงระดบคะแนนการมสวนรวม และระดบ

ปญหาอปสรรคการมสวนรวมเปน 3 ระดบคอ ระดบการม

สวนรวมและระดบปญหาอปสรรคระดบตำมคาระดบ

คะแนนเฉลยคอ 1.00 - 2.33 ระดบการมสวนรวมและ

ระดบปญหาอปสรรคระดบปานกลางมระดบคะแนนเฉลยคอ

2.34 - 3.66 ระดบการมสวนรวมและระดบปญหาอปสรรค

ระดบสงมระดบคะแนนเฉลยคอ 3.67 - 5.00 ตามลำดบ

3. สรปผลการวจยการวจยในครงนขอมลทวไปของกลมตวอยางม

คณลกษณะคอ จำนวนเพศชายทใกลเคยงกนกบเพศหญง คอ

รอยละ 52.8 และรอยละ 47.3 อายสวนใหญอยในชวงอาย

40 ถง 49 ป คดเปนรอยละ 35.8 อนดบทสองคอชวงอาย

30 ถง 39 ป คดเปนรอยละ 29.8 อนดบทสามคอชวงอาย

20 ถง 29 ป คดเปนรอยละ 15.3 อนดบทสคอชวงอาย

50 ถง 59 ป คดเปนรอยละ 14.8 และชวงอายมากกวา

60 ป มจำนวนนอยทสดคดเปนรอยละ 4.5 การศกษา

กลมตวอยางทจบการศกษาระดบประถมศกษา รอยละ

21.0 ระดบมธยมศกษาตอนตน รอยละ 23.0 ระดบ

มธยมศกษาตอนปลายหรอระดบประกาศนยบตรวชาชพ

รอยละ 23.5 ในระดบทใกลเคยงกน ระดบอนปรญญาหรอ

ระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง รอยละ 17.5 ระดบ

ปรญญาตร รอยละ 14.3 และสงกวาระดบปรญญาตร

รอยละ 0.8 ตำแหนงหรอสถานะในสงคม พบวาประชากร

กลมตวอยางสวนใหญเปนสมาชกในชมชนคดเปนรอยละ

69.5 เลขานการชมชนหรอกรรมการฝายตางๆ ของชมชน

รอยละ 11.5 อาสาสมครสาธารณสขประจำหมบาน รอยละ

9.8 ประธานหรอรองประธานชมชน รอยละ 3.5

ตำแหนงหรอสถานะอนๆ รอยละ 2.8 สมาชกองคกร

ปกครองทองถน รอยละ 2.5 และกำนนหรอผใหญบาน

หรอแพทยประจำตำบล รอยละ 0.5 ตามลำดบ อาชพ

สวนใหญประกอบอาชพรบจาง คดเปนสดสวนรอยละ 61.5

ประกอบธรกจสวนตว รอยละ 15.8 รบราชการหรองาน

รฐวสาหกจ รอยละ 8.5 อาชพอนๆ รอยละ 6.5 เกษตรกร

รอยละ 5.3 และเกษยณอาย รอยละ 2.5 รายไดเฉลย

สวนใหญมรายไดเฉลยตอเดอนในชวง 10,001 ถง 20,000

บาท รอยละ 46.5 ตำกวา 10,000 บาท รอยละ 32.5 ชวง

20,001 ถง 30,000 บาท รอยละ 14.3 ชวง 30,001 ถง

40,000 บาท รอยละ 3.8 ชวง 40,001 ถง 50,000 บาท

และชวงมากกวา 50,000 บาท รอยละ 1.5 ตามลำดบ

ผลการศกษาและการวเคราะหขอมลดานความร

ความเขาใจเกยวกบกระบวนการประเมนผลกระทบดาน

Page 13: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

12 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

สงแวดลอมและสขภาพ ประกอบดวยขอคำถามทใชในการวด

ระดบความรความเขาใจในเรองของสงแวดลอมโดยทวไปและ

การมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการประเมนผล

กระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ พบวาประชาชนในเขต

ผลการศกษาและการวเคราะหขอมลทเกยวกบการ

มสวนรวมของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบ

ดานสงแวดลอมและสขภาพโดยยดรปแบบการมสวนรวม

ของโคเฮนและอฟฮอฟ ไดแก การมสวนรวมดานการตดสนใจ

การมสวนรวมดานการปฏบตการ การมสวนรวมดานการ

รบผลประโยชน และการมสวนรวมในการประเมนผล

ตารางท 1 แสดงจำนวน รอยละ และระดบความรของความเขาใจเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ (n = 400)

ตารางท 2 ระดบการมสวนรวมของกลมประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ

(n = 400)

ระดบความรความเขาใจ จำนวนขอทตอบถก คาเฉลย จำนวน รอยละ

สง

ปานกลาง

ตำ

ไมมความรความเขาใจ

16 - 20

11 - 15

6 - 10

0 - 5

0.76 - 1.00

0.51 - 0.75

0.26 - 0.50

0.00 - 0.25

180

217

3

0

45.00

54.25

0.75

0.00

รวม 400 100.00

การมสวนรวม คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบการมสวนรวม

ดานการตดสนใจ

ดานการปฏบตการ

ดานการรบผลประโยชน

ดานการประเมนผล

2.368

1.959

2.123

1.820

0.989

1.006

1.045

0.945

ปานกลาง

ตำ

ตำ

ตำ

รวม 2.067 0.996 ตำ

ควบคมมลพษจงหวดระยองมความรความเขาใจเกยวกบ

กระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ

อยในระดบสงโดยมคาเฉลยเทากบ 0.76 ดงรายละเอยด

ในตารางท 1

พบวาระดบการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพในเขต

ควบคมมลพษจงหวดระยอง พบวาระดบการมสวนรวมของ

ประชาชนโดยภาพรวมอยในระดบตำ โดยมคาเฉลยเทากบ

2.067 ดงแสดงในตารางท 2

Page 14: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 13

ผลการศกษาปญหาและอปสรรคการมสวนรวม

ของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง

พบวาระดบของปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมของ

ประชาชนโดยลกษณะขอคำถามชนดเปนคำถามแบบปลาย

ปด จำนวน 10 ขอ ประกอบดวย ปญหาและอปสรรคจาก

การดำเนนงานของเจาของโครงการและปญหาและอปสรรค

จากภาคประชาชน โดยประยกตขอคำถามปญหาและ

อปสรรคออกเปน 4 ดาน คอ ดานการตดสนใจ ดานการ

ปฏบตการ ดานการรบผลประโยชน และดานการประเมนผล

สามารถสรปผลการวจยดงรายละเอยดในตารางท 3

ผลการศกษาแนวทางทเหมาะสมในการมสวนรวม

ของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง

พบวาชองทางการสอสารทประชาชนในเขตควบคมมลพษ

ไดรบขาวสารดานการมสวนรวมของประชาชนในกระบวน

การประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพอยใน

ระดบปานกลาง โดยชองทางในการสอสารไดรบและเขาถง

มากทสดลำดบหนงคอ ปายประกาศโฆษณา คดเปนคาเฉลย

2.63 ลำดบทสองคอ รถแหกระจายเสยงคดเปนคาเฉลย

2.46 และลำดบทสามคอ วทยคดเปนคาเฉลย 2.43 ตามลำดบ

ดงแสดงในตารางท 4

ชองทางการสอสารทประชาชนในเขตควบคม

มลพษมความคดเหนวาเหมาะสมตอการมสวนรวมของ

ประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม

และสขภาพมากทสดลำดบหนงคอ รถแหกระจายเสยง

คดเปนคาเฉลยเทากบ 2.72 ลำดบทสองคอ เสยงตามสาย

ในชมชนคดเปนคาเฉลย 2.40 และลำดบทสามคอ

ปายประกาศ/โฆษณา คดเปนคาเฉลยสะสม 1.70 ตามลำดบ

ดงรายละเอยดในตารางท 4

ตารางท 3 ระดบปญหาและอปสรรคการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม

และสขภาพ (n = 400)

ตารางท 4 ชองทางการสอสารทประชาชนเหนวามความเหมาะสมในการใหขอมลดานการมสวนรวมของประชาชนใน

กระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ (n = 400)

ขอความ คาเฉลย ระดบปญหาและอปสรรค

ปญหาและอปสรรคจากการดำเนนงานของเจาของโครงการ

ปญหาและอปสรรคจากการมสวนรวมภาคประชาชน

3.32

3.46

ปานกลาง

ปานกลาง

เฉลยปญหาและอปสรรคของการมสวนรวม 3.39 ปานกลาง

ชองทางการสอสาร คาเฉลยรบสาร/ลำดบท คาเฉลยชองทางทเหมาะสม/ลำดบท

ปายประกาศ/โฆษณา

รถแหกระจายเสยง

วทย

เสยงตามสายในชมชน

2.63

2.46

2.43

2.26

(1)

(2)

(3)

(4)

1.70

2.72

1.06

2.40

(3)

(1)

(4)

(2)

Page 15: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

14 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

4. อภปรายผล1) การวจยนพบวาระดบความรความเขาใจของ

ประชาชนในการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพอยในระดบ

ทสงนนอาจจะเปนเพราะในปจจบนประชาชนในเขตควบคม

มลพษจงหวดระยองมความตระหนกถงปญหาดาน

สงแวดลอมทเกดขนจากการลงทนในพนท ประกอบกบ

ประชาชนสามารถเขาถงและรบรขอมลขาวสารดานการม

สวนรวมของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบ

ดานสงแวดลอมและสขภาพไดหลายชองทาง ไมวาจะเปน

ปายโฆษณา รถแหกระจายเสยง เสยงตามสายของชมชน

ตางๆ ตลอดจนหนวยงานภาคทองถน เชน เทศบาลและ

องคการบรหารสวนตำบลตางๆ ซงสอดคลองกบการศกษา

ของบญช วงศอนนตนนท เรอง “การมสวนรวมของประชาชน

ในการวางแผนและการจดการสงแวดลอมของชมชน กรณ

ศกษาชมชนในเขตเทศบาลเมองมาบตาพด จงหวดระยอง’’

2) จากผลการวจยทพบวาประชาชนในเขตควบคม

มลพษจงหวดระยองมระดบการมสวนรวมในกระบวนการ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพอยในระดบ

ทตำนน อาจจะเปนเพราะวา (1) ประชาชนในเขตควบคม

มลพษจงหวดระยองไมคอยมเวลาทจะเขาไปมสวนรวมใน

กระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ

ไมวาจะเปนขนตอนการรบฟงความคดเหนของประชาชน

และผมสวนไดเสยในการกำหนดขอบเขตและแนวทางการ

ประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ ขนตอน

การรบฟงความคดเหนของประชาชนและผมสวนไดเสย

ในขนตอนการประเมนและจดทำรายงานการวเคราะห

ผลกระทบสงแวดลอมและขนตอนการการรบฟงความคดเหน

ของประชาชนและผมสวนไดเสยในการทบทวนรางรายงาน

การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพ ซงสอดคลอง

กบการศกษาเรอง “ปญหาจากการมสวนรวม” ในการวเคราะห

ผลกระทบสงแวดลอมของทววงศ ศรบร (2541) และ

สอดคลองกบผลการสบคนขอมลจากการจดทำรายงานการ

วเคราะหผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพของหลายๆ

โครงการทจดทำรายงานผลการวเคราะหผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพในชวง พ.ศ. 2553 เชน กลมบรษท

การปโตรเลยมแหงประเทศไทย (เครอ ปตท.) กลมบรษท

ดาวเคมคอล (ประเทศไทย) กลมบรษทซเมนตไทยเคมคอล

จำกด ฯลฯ มขอสงเกตวากลมคนทเขามารวมในกจกรรมการ

มสวนรวมนจะเปนกลมคนกลมเดมๆ (2) เจาของโครงการ

ทจดทำรายงานการวเคราะหผลกระทบดานสงแวดลอม

และสขภาพสวนใหญจะจำเพาะเจาะจงกลมคนทจะเขารวม

ในเวทและขนตอนตางๆ โดยเฉพาะ เชน กลมผนำชมชน

หรอกลมคนทมบทบาทดานสงแวดลอมในพนททเปนคณ

ตอผจดทำรายงานโดยการสบคนจากการจดทำรายงานการ

วเคราะหผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพของหลายๆ

โครงการจะมกลมผนำชมชนหรอคนทมบทบาทนำดาน

สงแวดลอมเขารวมในกจกรรมการมสวนรวม (3) บรษทท

ปรกษาทจดทำรางรายงานใหแกเจาของโครงการตางๆ มก

จะเลอกหรอทำหนงสอเชญกลมคนหรอหนวยงานตางๆ ท

มปฏสมพนธทดกบบรษทและใหขอมลทเปนคณตอการจด

ทำรายงานผลการวเคราะหผลกระทบดานสงแวดลอมและ

สขภาพ (4) เจาของโครงการทจดทำรายงานผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพตางๆ มการใหสงตอบแทนไมวาจะ

เปนในรปของเงนตอบแทน สงของสมนาคณ การจดเลยง

รบรอง ทแตกตางกน ทำใหประชาชนในพนทมแรงจงใจใน

การเขารวมกจกรรมการมสวนรวมของประชาชนในกระบวน

การประเมนผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพทแตกตางกน

โดยสามารถอธบายผลไดจากการตรวจสอบขอเสนอแนะ

ตางๆ และบนทกการประชมรบฟงความเหนของผมสวน

ไดเสยในการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและ

สขภาพในหลายๆ เวทจะมการกลาวถงเรองสงตอบแทนท

แตกตางกนของแตละโครงการทมอทธพลตอการตดสนใจ

ในการเขารวมกจกรรมน (5) ชวงเวลาททำการศกษาพบวา

เปนชวงเวลาทหลายๆ โครงการไดจดทำรายงานการประเมน

ผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพเสรจเรยบรอยแลว

จงทำใหระดบการมสวนรวมของประชาชนในชวงเวลาทศกษา

อาจแตกตางกบชวงเวลากอนหนานทมโครงการหลายๆ

โครงการไดจดทำรายงาน

3) จากผลการวจยทพบวาระดบปญหาและอปสรรค

ของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพของประชาชนในเขตควบคมมลพษ

จงหวดระยองโดยภาพรวมในระดบปานกลางอาจจะเปน

เพราะวา (1) ในสวนของเจาของโครงการสวนใหญมกเปด

เผยขอมลไมครบถวน ทงนอาจเกดจากหลายสาเหต เชน

ความตงใจทจะปกปดขอมล หรอไมมฐานความรในประเดน

ทจำเปนจะตองสอสารใหประชาชนทราบ หรอขอมลเปน

ความรดานเทคนคยากทประชาชนจะทำความเขาใจทำให

Page 16: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 15

ประชาชนขาดความสนใจในการเขารวมกจกรรม ซงสอดคลอง

กบผลการแสดงความคดเหนในแบบสอบถามในประเดนน

(2) ในสวนของภาคประชาชนนนการไมตระหนกถงปญหา

ดานสงแวดลอม การขาดองคความรดานการมสวนรวมของ

ประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม

และสขภาพเปนอปสรรคทสำคญยงในกระบวนการมสวนรวม

ของภาคประชาชน ซงสอดคลองกบผลการตอบขอคำถาม

ในแบบสอบถามของกลมตวอยาง

4) จากผลการวจยทพบวาประชาชนเหนวาขนตอน

และวธการในกระบวนการมสวนรวมของประชาชนใน

กระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและสขภาพ

ทกำหนดแนวทางโดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมนนมความเหมาะสมนนอาจเกดจากประชาชนไม

ทราบรายละเอยดปลกยอยมากพอวาแตละขนตอนตองมราย

ละเอยดใดบางทตองทำการศกษาและแตละประเดนจะตอง

ใชระยะเวลามากนอยเพยงใดในการดำเนนการ กลมตวอยาง

สวนใหญจงมความคดเหนวาแนวทางดงกลาวมความ

เหมาะสม ซงสอดคลองกบผลการรวบรวมและวเคราะห

ขอมลในสวนของขอเสนอแนะในแบบสอบถาม และประมวล

ผลจากการสมภาษณพดคยแสดงทศนะแบบไมเปนทางการ

ของกลมตวอยางในขนตอนการรวบรวมขอมล

5. ขอเสนอแนะขอเสนอแนะในการนำผลการวจยไปใชงาน

จากผลการศกษาพบวาประชาชนในเขตควบคม

มลพษจงหวดระยองมความรความเขาใจเกยวกบการม

สวนรวมของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบ

ดานสงแวดลอมและสขภาพอยในระดบสง แตเมอแยก

ประเดนยอยลงไปพบวาระดบการมสวนรวมในการตดสนใจ

เทานนทระดบการมสวนรวมอยในระดบปานกลาง สวนการม

สวนรวมดานรบผลประโยชน สวนรวมดานการปฏบตการ และ

สวนรวมดานการประเมนผลอยในระดบนอย ซงถอวามความ

จำเปนอยางมากในการทจะตองมมาตรการและกระบวนการ

ตางๆ ในการทจะสงเสรมและพฒนาเพอเพมระดบการม

สวนรวมของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพ ซงผทมสวนเกยวของทกฝายใน

กระบวนการมสวนรวมในการประเมนผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพตองเขามามสวนรวมในการสงเสรม

พฒนากระบวนการและวธการตางๆ ใหเหมาะสมเพอ

ปรบปรงและเพมระดบการมสวนรวมของประชาชนดาน

ตางๆ ในกระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม

และสขภาพเพมมากขนตามลำดบตอไป

ในสวนของปญหาและอปสรรคของการมสวนรวม

ของประชาชนในกระบวนการประเมนผลกระทบดาน

สงแวดลอมและสขภาพนนระดบของปญหาและอปสรรคอยใ

นระดบปานกลางจงมความจำเปนอยางมากในการทจะตองม

มาตรการและกระบวนการตางๆ ตลอดจนการใหความรแก

ภาคประชาชนและเจาของโครงการตางๆ การอาศยกลไก

ความรวมมอจากทกภาคสวนทเกยวของในการขจดปญหา

และอปสรรคในการม ส วนร วมของประชาชน เพ อ

ประสทธภาพและประสทธผลของกระบวนการมสวนรวมใน

กระบวนการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอมและ

สขภาพ

ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป

ผสนใจทำการศกษาวจยครงตอไปควรมการศกษา

ถงตวแปรอนๆ ทสงผลกระทบตอการมสวนรวมของ

ประชาชน เชน คานยมของคนในสงคม ความตระหนก

คานยม วฒนธรรมในชมชน ฯลฯ เพอใหทราบวาตวแปรอนๆ

มผลตอการมสวนรวมของประชาชน หรอออกแบบคำถาม

ในแบบสอบถามแบบสมภาษณเชงลกเพอทจะสามารถ

สะทอนถงระดบความร ความเขาใจทแทจรงของกลมตวอยาง

มการเจาะลกในรายละเอยดแตละประเดนปญหาและ

อปสรรคทสะทอนจากภาคประชาชนและหนวยงานท

เกยวของใหสอดคลองกบบรบททางสงคมของแตละทองถน

ดวย การกำหนดระยะเวลาทเหมาะสมในแตละขนตอนของ

กระบวนการรบฟงความคดเหนในขนตอนการกำหนด

แนวทางและขอบเขตการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม

และสขภาพและขนตอนการทบทวนรางรายงานผลกระทบ

ดานสงแวดลอมและสขภาพควรมการวจยทมรายละเอยด

เจาะลกเพอกำหนดแนวทางทเหมาะสมและมประสทธภาพ

เพมขนของกระบวนการมสวนรวมของประชาชนตอไป

Page 17: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

16 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

เอกสารอางองกลมงานสงเสรมสขภาพและอาชวอนามย สำนกงาน

สาธารณสขจงหวดระยอง (2553) ขอมลพนฐาน สขภาพในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง. ระยอง: สำนกงานสาธารณสขจงหวดระยอง.

จกรกรช ใจด (2542) "ความเขาใจเกยวกบประชาธปไตย ของนสตมหาวทยาลยเกษตรศาสตรกรงเทพมหานคร". วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐศาสตร ภาควชารฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

จำลอง โพธบญ (2550) "การมสวนรวมของประชาชน ในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม”. วารสารการจดการสงแวดลอม. 3, 1 (มกราคม - มถนายน): 141 - 174.

เจมส แอล เครตน (2543) คมอการมสวนรวมของประชาชน ในกระบวนการตดสนใจของชมชน. แปลโดย ศ.นพ.วนชย วฒนศพท. นนทบร: ศนยสนตวธเพอ การพฒนาประชาธปไตย.

ถวลวด บรกล (2552) พลวตการมสวนรวมของประชาชน: จากอดต จนถงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. กรงเทพมหานคร: เอ.พ. กราฟก ดไซนและการพมพ.

ทววงศ ศรบร (2541) การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: มายดพบลชซง.

ธรรมจรรย ดลยธำรง (2546) "การมสวนรวมของ คณะกรรมการชมชนในการจดการส งแวดลอม: กรณศกษาเทศบาลภายในเขตอำเภอบางปะอน จงหวดพระนครศรอยธยา". วทยานพนธปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต การจดการทรพยากร บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

บญช วงศอนนตนนท (2550) "การมสวนรวมของ ประชาชนในการวางแผนและการจดการสงแวดลอม ของชมชน: กรณศกษาชมชนในเขตเทศบาลเมอง มาบตาพด จงหวดระยอง". การศกษาอสระปรญญา รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครอง ทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลย ขอนแกน.

“ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กำหนดประเภทและขนาดของโครงการหรอกจการซงตองจดทำรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม และหลกเกณฑ วธการ ระเบยบปฏบตและแนวทาง ในการจดทำรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม”. (2552, 31 สงหาคม) ราชกจจานเบกษา. เลม 126 ตอน พเศษ 125 ง หนา 13.

“ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กำหนดหลกเกณฑ วธการ ระเบยบปฏบตและแนวทางในการจดทำรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม สำหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ” (2552, 29 ธนวาคม) ราชกจจานเบกษา. เลม 126 ตอนพเศษ 188 ง หนา 2.

“รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พทธศกราช 2550)” (2550, 24 สงหาคม) ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 47 ก หนา 1.

วสนต วฒนะรตน (2541) "เจตคตของนกวชาการสงแวดลอม ภาครฐและเอกชนตอการมสวนรวมของประชาชนใน การจดทำรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม". วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา รฐศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคำแหง.

วระกตต หาญปรพรรณ และคณะ (2551) รายงานการวจย เรอง การมสวนรวมของชมชนในงานยตธรรมชมชน: กรณศกษาชมชนคลองจระเขนอย ตำบลเกาะไร อำเภอ บานโพธ จงหวดฉะเชงเทรา หลกสตรนกบรหารระดบ กลาง รนท 7 กระทรวงยตธรรม จดโดย สำนกพฒนา บคลากรกระทรวงยตธรรม สำนกปลดกระทรวง ยตธรรม วนท 4 - 6 มถนายน 2551.

ศาลปกครองระยอง (2552) “คำพพากษา คดหมายเลขแดงท 32/2552 เรองคดพพาทเกยวกบการทเจาหนาทของรฐกระทำละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกำหนดใหตอง ปฏบตหรอปฏบตทดงกลาวลาชาเกนสมควร” ประกาศ ณ วนท 3 มนาคม 2552.

ศนยประสานงานการพฒนาระบบและหลกการประเมนผลกระทบดานสขภาพ สำนกงานคณะกรรมการสขภาพ แหงชาต (2552) หลกเกณฑและวธการประเมนผล กระทบดานสขภาพท เกดจากนโยบายสาธารณะ. นนทบร: บรษท คณาไทย จำกด.

Page 18: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 17

สมพร เพงคำ และบำเพญ ไชยรกษ (2552) สการพฒนา ทไมเบยดเบยนสขภาพ ประกาศเขตควบคมมลพษรกษา ชวตคนระยอง. นนทบร: บรษท คณาไทย จำกด.

สราวธ สธรรมาสา (2553) "การประเมนผลกระทบทางสขภาพ" ใน ระบบเครองมอและการจดการความเสยงสำหรบ สงแวดลอมอตสาหกรรม. หนวยท 9 1 - 53. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สาขาวชาวทยาศาสตร สขภาพ.

สำนกวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม สำนกงานนโยบาย และแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2549) แนวทางการมสวนรวมของประชาชนและการประเมนผลกระทบสงแวดลอมทางสงคมในการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร: โรงพมพยโรการพมพ.

(2553) แนวทางการประเมนผลกระทบทางสขภาพ ในรายงานการว เคราะหผลกระทบส งแวดลอม. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: เอสพกอปปพรน.

(2553) ระบบการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ของประเทศไทย. พมพครงท 6. กรงเทพมหานคร: เอสพกอปปพรน.

สธาวลย เสถยรไทย (2543) "แนวคดเศรษฐศาสตรนเวศ" ใน จกรทพย นาถสภา และคณะ สถานภาพไทยศกษา: การสำรวจเชงวพากษ. เชยงใหม: สำนกพมพตรสวน.

สภาภรณ จนทรพฒนะ (2546) "ความรความเขาใจของ ขาราชการทมตอระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงาน".วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐศาสตร ภาควชารฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

อรณวด สมบรณยง (2550) "การศกษาความคดเหนตอราง ประเดนการปรบปรงระบบการวเคราะหผลกระทบ สงแวดลอมของผทมสวนเกยวของกบกระบวนการ จดทำรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม โครงการอตสาหกรรม". วทยานพนธปรญญาสาธารณสข ศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ แขนงวชาสาธารณสขศาสตร บณฑตศกษา มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช.

Chapin, F.S. (1977). "Social participation and social intelligenic". In Handbook of Recsearch Design and Social Measurement 3rd ed. 315 - 320.

Cohen, J.M. and N.T. Uphoff. (1977). Rural Development Participation: Concept and Measures for Project Design, Implementation and Evaluation. Rural Development Committee Center for International Studies. Cornell University.

. (1980). "Participation’s Place in Rural Development Seeking Clarity through Specificity". World Development. 8, (January 1980): 324 - 328.

Kasperson, R.E. and Breitbandm. (1974). Participation, Decentralization and Advocacy Planning. Resource Paper No.25. Washington D.C.: Association of American Geographers.

Rogers, E.M. (1973). Communication Strategue for Ranidy Planning. New York: The Free Press.

United Nations. (1975). Popular participation in Decision Making for Development. New York: United Nations Publication.

Yamane Taro. (1967). Statistics: An Introductory Analysis. 2nd ed. New York: Harper and Row.

Page 19: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

18 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

การประยกตทฤษฎแรงจงใจเพอปองกน โรคและกระบวนการกลมตอการปรบเปลยน

พฤตกรรมการขบข รถจกรยานยนตของ นกศกษาคณะสาธารณสขศาสตร

วทยาลยเฉลมกาญจนา จงหวดศรสะเกษApplication of Protection Motivation Theory and the Group

Processes to Modify the Behavior of Motorcyclists for the Students Faculty of Public Health Chalermkarnchana College, Sisaket Province.

สนทร ศรเทยง ส.ม. (การบรหารสาธารณสข) อาจารยประจำคณะสาธารณสขศาสตร วทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ

รองศาสตราจารย ดร.เฉลมพล ตนสกล ส.ด. (สาธารณสขศาสตร) คณบดคณะสาธารณสขศาสตร วทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ

นาวาอากาศโทหญง ดร.ศรกญญา ฤทธแปลก ค.ด. (หลกสตรและการสอน) คณบดคณะพยาบาลศาสตร วทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ

บทคดยอการวจยนเปนการวจยกงทดลองโดยมวตถประสงค

เพอศกษาผลของการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกน

โรคและกระบวนการกลมตอการปรบเปลยนพฤตกรรมการ

ขบขรถจกรยานยนต ของนกศกษาคณะสาธารณสขศาสตร

วทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ โดยการประยกตใช

ทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรค ประกอบดวยกจกรรม

การบรรยายใหความร สาธตการขบขรถจกรยานยนต

การสวมหมวกนรภยอยางถกตองและการสอบใบขบข

รถจกรยานยนต และการประยกตใชกระบวนการกลม

โดยการอภปรายกลม กจกรรมกระตนเตอนและสงเสรม

พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภยและ

จดต งกลมนกศกษาจตอาสาตนกลาความปลอดภย

เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามและแบบสงเกต

พฤตกรรมกอนและหลงการทดลอง กลมตวอยางคอนกศกษา

คณะสาธารณสขศาสตรจำนวน 52 คน การวเคราะห

ขอมลโดยใชสถตรอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

สถต Paired Sample t-test และใชรอยละเปรยบเทยบ

ผลการสงเกตพฤตกรรมกอนการทดลองและหลงการ

ทดลอง ผลการวจยพบวา หลงการทดลอง กลมทดลองมการ

รบรความรนแรงของอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.05 และกลมทดลองม

การปรบเปลยนพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตอยาง

ปลอดภยในทศทางทดขน ดงนน จงควรจดใหมโปรแกรม

สงเสรมใหนกศกษามการรบรความรนแรงของอบตเหต

จากการขบขรถจกรยานยนต และมพฤตกรรมการขบข

รถจกรยานยนตทถกตองและปลอดภยตอไป

คำสำคญ: แรงจงใจเพอปองกนโรค/กระบวนการ

กลม/พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนต/กลมนกศกษา

จตอาสาตนกลาความปลอดภย

Page 20: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 19

AbstractThe objective of this quasi-experimental

research was to apply the application of protection

motivation theory and the group processes

to modify the behavior of motorcyclists who

were the students of Faculty of Public Health,

Chalermkarnchana College, Sisaket Province.

The experiment activities consisted of a safe riding

lecture, a motorcycle safe riding demonstration, a

proper helmet using demonstration, and a motorcycle

riding license examination. The group activity which

focused on safe riding behavior discussion was

also implemented together with the establishment

of safe riding volunteer group. This project was

processed in July-September, 2011 and there

were 52 Public Health students participating.

Data were collected by using questionnaires and

behaviors observation forms before and after the

implementation statistical analysis employed

percentage, mean, standard deviation and pair

sample t-test.

The results of the study showed that after

experiment the student who attended the activity

showed perception on accident severity caused by

motorcycle riding with significant level less than

0.05. The attended group also showed safe riding

behaviors. Therefore, both group activity and safe

riding volunteer group should be implemented in

other student groups to motivate the safe riding as

a final goal to decrease motorcycle accident.

Keywords: The Protection Motivation/The

Group Processes/The Behavior of Motorcyclists/

The safe riding volunteer group

1. บทนำการเกดอบตเหตจราจรกอใหเกดการสญเสยชวต

การบาดเจบพการ ทำลายสถาบนครอบครว สงคม ไปจน

ถงความสญเสยทางเศรษฐกจมหาศาล จากสถตผเสยชวต

และบาดเจบจากอบตเหตจราจรบนทองถนน พบวาทวโลก

มผเสยชวตจากอบตเหตบนทองถนนถง 1.3 ลานคน หรอ

ทกนาทจะมผเสยชวตจากอบตเหตจำนวน 25 คน และ

ทำใหมผพการถงปละ 50 ลานคน โดยอตราของผเสยชวต

จากอบตเหต 60 - 70% เปนกลมผใชรถจกรยานยนต

และไมสวมหมวกนรภย (สำนกงานกองทนสนบสนนการ

สรางเสรมสขภาพ, 2553) นอกจากนยงพบวา ประเทศไทย

มผใชรถจกรยานยนตประมาณ 80% เกอบทงหมดเปนวยรน

จากความนยมในการใชรถจกรยานยนตเปนจำนวนมาก

และกระจายอยทวทกพนทในประเทศไทย ผลกระทบรายแรง

ทเกดขนตามมาอยางเหนไดชดเจน คอ ปญหาอบตเหต

จราจรทางบก และรถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทเกด

อบตเหตจราจรทางบกมากทสด ขอมลจากศนยเทคโนโลย

สารสนเทศกลางสำนกงานตำรวจแหงชาต พบวายานพาหนะ

ทเกดอบตเหตมากทสด คอ รถจกรยานยนตรอยละ 41.69

รองลงมาคอ รถยนตสวนบคคลรอยละ 24.89 และ

รถปกอพรอยละ 17.63 และลกษณะการบาดเจบของผท

ใชรถจกรยานยนตสวนใหญ พบวาแขนขาเปนอวยวะทมการ

บาดเจบมากทสด รองลงมาคอ ศรษะและคอ แตสำหรบ

ในรายทพการและเสยชวต พบวามการบาดเจบรนแรงท

ศรษะและคอมากทสด และพฤตกรรมเสยงสำคญของ

ผบาดเจบจากการใชรถจกรยานยนต ยงพบวาสวนใหญเปน

ผขบขรอยละ 89 มการดมเครองดมแอลกอฮอลมากถง

รอยละ 43.99 และไมไดสวมหมวกนรภยมากถงรอยละ 86.21

แบงเปนผขบขไมสวมหมวกนรภยรอยละ 84.30 ผโดยสาร

ไมสวมหมวกนรภยรอยละ 93.87 (สำนกงานกองทนสนบสนน

การสรางเสรมสขภาพ, 2553) จากอตราการสวมหมวกนรภย

ของประเทศไทยใน พ.ศ. 2553 พบวาคนไทยเฉลยทวประเทศ

ทงผขบขและผโดยสารสวมหมวกนรภยรอยละ 44 หาก

พจารณาเฉพาะผขบขเฉลยทวประเทศสวมหมวกนรภย

รอยละ 53 และในผโดยสารเฉลยทวประเทศสวมหมวกนรภย

รอยละ 19 ซงการสวมหมวกนรภยชวยลดโอกาสการเสย

ชวตเนองจากการบาดเจบทศรษะของผขบขไดรอยละ 43

และลดโอกาสการเสยชวตเนองจากการบาดเจบทศรษะของ

ผนงซอนทายไดรอยละ 58 (มลนธไทยโรดส, 2553)

จากขอมลสถตการเกดอบตเหตทมการบนทก

รบแจงเหตภายใน 48 ชวโมง ทรวบรวมโดยบรษท

กลางคมครองผประสบภยจากรถ จำกด จงหวดศรสะเกษ

พบวาสถตการเกดอบต เหตทางจราจรทมสาเหตจาก

รถจกรยานยนตตงแตเดอนมกราคมถงเดอนธนวาคม 2554

Page 21: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

20 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ในจงหวดศรสะเกษมการเกดอบตเหตจำนวนทงสน 7,718

ครง เมอพจารณาจำนวนการเกดอบตเหตจากการขบข

รถจกรยานยนตของจงหวดศรสะเกษ พนททมการเกด

อบตเหตสงสด 3 อนดบแรก พบวาอนดบสงสดเกดอบตเหต

ในพนทอำเภอเมองศรสะเกษ จำนวน 2,173 ครง รองลงมา

เกดอบตเหตในพนทอำเภอกนทรารมย จำนวน 1,390 ครง

และรองลงมาเกดอบตเหตในพนทอำเภอขขนธ จำนวน

887 ครง และพบวาผบาดเจบจากการประสบอบตเหต

จากการขบขรถจกรยานยนตในพนทอำเภอเมองมจำนวน

ทงสน 4,298 ราย แบงเปนผบาดเจบจำนวน 4,195 ราย

พการ (แขน-ขาขาด) จำนวน 10 ราย และเสยชวต จำนวน

93 ราย คดเปนมลคาสนไหมทดแทนเปนจำนวนเงนทงสน

8,663,273 บาท (พบลย คนธจนทน, 2554)

จากความสำคญของปญหาดงกลาว ผวจยจงทำการ

ศกษาขอมลเบองตน โดยการสำรวจขอมลการขบข

รถจกรยานยนตของนกศกษาคณะสาธารณสขศาสตร

วทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ จำนวน 242 คน

พบวานกศกษาจำนวน 195 คนขบขรถจกรยานยนตเปน

ประจำ คดเปนรอยละ 80.58 นกศกษาจำนวน 106 คน

มใบอนญาตขบขรถจกรยานยนต คดเปนรอยละ 43.80

นกศกษาจำนวน 15 คน สวมหมวกนรภยทกครงทขบข

รถจกรยานยนตเพยงรอยละ 6.20 นกศกษาจำนวน 22 คน

มพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตแบบนงซอนทาย

มากกวาสองคน คดเปนรอยละ 9.09 และนกศกษาจำนวน

33 คน ขบขรถจกรยานยนตยอนศรคดเปนรอยละ 13.64

นอกจากนไดสมภาษณนกศกษาคณะสาธารณสขศาสตร

จำนวน 10 คน จากจำนวนนกศกษาคณะสาธารณสขศาสตร

ทงหมด 176 คน คดเปนรอยละ 5.68 พบวานกศกษาทราบ

ถงความรนแรงและโอกาสเสยงของการเกดอบตเหตจาก

การขบขรถจกรยานยนต แตนกศกษายงไมสามารถวเคราะห

ถงความสามารถของตนเองและประสทธผลของการขบข

รถจกรยานยนตอยางถกตองและปลอดภย และยงไมม

โครงการใหนกศกษาคณะสาธารณสขศาสตรไดเรยนรดวย

ตนเองผานกระบวนการกลมตอการปรบเปลยนพฤตกรรม

นนแสดงวาเปนปญหาของการวจยครงน

จากการศกษาขอมลเบองตนสามารถประยกตใช

ทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรคในการปรบเปลยนพฤตกรรม

การขบขรถจกรยานยนต ไดแก การเรยนรจากสอวดทศน

เรองอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนตเพอใหนกศกษา

ตระหนกถงความรนแรง โอกาสเสยงของการเกดอบตเหต

จากการขบข รถจกรยานยนต การสาธตการขบข

รถจกรยานยนตอยางปลอดภย การสวมหมวกนรภย

อยางถกตอง การฝกอบรมกฎจราจรและสอบใบขบข

รถจกรยานยนตเพอใหเกดความคาดหวงในความสามารถ

ของตนเองและความคาดหวงในประสทธผลของการขบข

รถจกรยานยนตอยางปลอดภย และใชกระบวนการกลม

ในการปรบเปลยนพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนต

ไดแก กจกรรมกลมสมพนธ การเรยนรผานกระบวนการ

กลม การระดมสมอง การอภปรายกลม กจกรรมกระตนเตอน

และสงเสรมพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนต และ

การจดตงกลมนกศกษา “จตอาสาตนกลาความปลอดภย”

รนท 1 เพอใหเปนตนแบบของการขบขรถจกรยานยนต

อยางปลอดภย

2. ความมงหมายของการวจยเพอศกษาผลการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอ

ปองกนโรคและกระบวนการกลมตอการปรบเปลยน

พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตของนกศกษากอนการ

ทดลองและหลงการทดลอง ในเรองการรบรความรนแรง

ของอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต การรบรโอกาส

เสยงของการเกดอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

ความคาดหวงในความสามารถของตนเองตอการขบข

รถจกรยานยนตอยางปลอดภย ความคาดหวงในประสทธผล

ของการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย และการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนต ในเรอง

การปฏบตตามกฎจราจร การนงซอนทายรถจกรยานยนต

ไม เกนหน งคนและการสวมหมวกน รภยขณะขบข

รถจกรยานยนต

สมมตฐาน

หลงจากการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกน

โรคและกระบวนการกลมนกศกษา กลมตวอยางมพฤตกรรม

การขบขรถจกรยานยนตหลงทดลองดกวากอนการทดลอง

3. วธการดำเนนการวจยการศกษาคนควาในครงนเปนการวจยกงทดลอง

(Quasi-Experimental Design) แบบ One Group

Pre-test Post-test Design โดยนกศกษากลมทดลอง

ไดรบโปรแกรมการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจ เพอปองกน

Page 22: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 21

โรคและกระบวนการกลมตอการปรบเปลยนพฤตกรรม

การขบขรถจกรยานยนต มการจดตงกลมนกศกษา “จตอาสา

ตนกลาความปลอดภย” และมกจกรรมทผวจยกำหนดขน

ในกลมทดลองจำนวน 5 ครง ใชเวลาในการวจย 12 สปดาห

การวจยนไดผานการรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรม

การวจยในมนษย วทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร คอ นกศกษาระดบปรญญาตร

คณะสาธารณสขศาสตร วทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ

ภาคปกต ทลงทะเบยนเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา

2554 ทมรถจกรยานยนตของตนเอง จำนวน 107 คน

กลมตวอยาง คอ นกศกษาระดบปรญญาตร

คณะสาธารณสขศาสตร วทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ

ภาคปกตทลงทะเบยนเรยนในปการศกษา 2554 ทม

รถจกรยานยนตของตนเอง การสมกลมตวอยางแบบเฉพาะ

เจาะจง (Purposive Sampling) และใชสตรประมาณ

คาสดสวนของแดเนยล (วรพจน พรหมสตยพรต และสมทนา

กลางคาร, 2547: 127) ขนาดตวอยาง จำนวน 52 คน

สตรทใชคำนวณ

จ ากน น ส มต ว อย า ง แบบหล ายข นตอน

(Multi-Stage Sampling) โดยสมตวอยางแบบกลม

(Cluster Sampling) แบงนกศกษาเปน 2 กลม คอ

สาขาวชาสาธารณสขศาสตรและสาขาวชาอาชวอนามย

และความปลอดภย และสมแบบแบงชนตามสดสวน

(Stratified Random Sampling) โดยพจารณาจาก

จำนวนนกศกษาทมรถจกรยานยนตของตนเอง สาขา

วชาสาธารณสขศาสตร จำนวน 49 คน และสาขาวชา

อาชวอนามยและความปลอดภย จำนวน 28 คน ดงนน

กลมตวอยางนกศกษาสาขาวชาสาธารณสขศาสตร 33 คน

และสาขาวชาอาชวอนามยและความปลอดภย 19 คน และ

จบฉลากนกศกษาสาขาวชาสาธารณสขศาสตรและสาขาวชา

อาชวอนามยและความปลอดภย ตามลำดบเลขทนกศกษา

3.2 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยเครองมอ

2 ชนด ดงน

3.2.1 เครองมอทใชในการทดลอง ประกอบดวย

1) การบรรยายของวทยากรจาก

สถานตำรวจภธรจงหวดศรสะเกษ โดยใชสอวดทศน

เรองอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

2) โครงการ “เยาวชนวยใส ขบข

ปลอดภย ใสใจกฎจราจร” กจกรรมโครงการประกอบดวย

การบรรยายกฎจราจร การสาธตการขบขรถจกรยานยนต

การสวมหมวกนรภยอยางถกตอง และการสอบใบขบข

รถจกรยานยนต เปนโครงการรวมมอระหวางสถานตำรวจ

ภธรจงหวดศรสะเกษ สำนกงานขนสงจงหวดศรสะเกษ

และวทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ

3.2.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

แบบสอบถามทผวจยสรางขน ม 6 สวน ไดแก

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล

สวนท 2 การรบรความรนแรงของ

อบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

สวนท 3 การรบรโอกาสเสยงของการ

เกดอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

สวนท 4 ความคาดหวงในความสามารถ

ของตนเองตอการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย

สวนท 5 ความคาดหวงในประสทธผล

ของการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย

สวนท 6 แบบสงเกตพฤตกรรมการ

ขบขรถจกรยานยนต โดยใหนกศกษาจตอาสาสงเกต

พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตของนกศกษากลม

ทดลองส ง เกตไดจากสตก เกอรท ตดด านหน าของ

รถจกรยานยนตทเขารวมกจกรรม ระยะเวลาของการ

สงเกตแบงเปน 2 ชวง คอ ชวงเชา (08.30 - 12.59 น.)

และชวงบาย (13.00 - 17.00 น.)

จากนนนำแบบสอบถามทสรางขนและแบบ

สงเกตพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนต เสนอตอ

ผเชยวชาญจำนวน 3 คน ประกอบดวยผทรงคณวฒ

ทางดานสาธารณสขจำนวน 3 คน พจารณาความตรงของ

เนอหา (Content Validity) ของแบบสอบถาม และวเคราะห

หาคาความเทยง (Reliability) ในแบบสอบถามสวนท 2 - 5

โดยวธการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค

(Cronbach’s Alpha Coefficient) โดยใชโปรแกรม

สำเรจรปทางสถต ซงคาทคำนวณไดจากสมประสทธ แอลฟาของครอนบาคจะอยระหวาง 0 - 1 คาทเขาใกล 1

Page 23: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

22 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ขอมลสวนบคคลกอนทดลอง (n = 52)

จำนวน รอยละ (%)

1. เพศ ชาย หญง

448

7.7092.30

2. อาย 19 ป 20 ป 21 ป 22 ป 24 ป

2020633

38.5038.5011.405.805.80

3. สถานภาพ โสด 52 100.00

4. เฉลยคาใชจายทไดรบตอเดอน 3,340.38 บาท

5. เฉลยระยะเวลาขบขรถจกรยานยนต 6 ป 4 เดอน

6. จำนวนวนทขบรถจกรยานยนตมาเรยน 1 วน 2 วน 3 วน 4 วน ทกวน

313144

5.801.905.801.90

84.60

จะมค าคว าม เท ย งของความสอดคล อ งภายในส ง แสดงว าแบบสอบถามน นสามารถวด ได ใน เน อหา เดยวกนและสอดคลองกนทกขอ ผลการวเคราะหพบวา การรบรความรนแรงของการเกดอบตเหตจากการขบข รถจกรยานยนต วเคราะหหาคาความเทยงไดคา Alpha = 0.8748 การรบร โอกาสเสยงของการเกดอบต เหต จากการขบขรถจกรยานยนต วเคราะหหาคาความเทยงได คา Alpha = 0.8701 ความคาดหวงในความสามารถของตนเองตอการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย วเคราะห หาคาความเทยงไดคา Alpha = 0.8508 และความคาดหวง ในประสทธผลของการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย วเคราะหหาคาความเทยงไดคา Alpha = 0.9073

3.3 การวเคราะหขอมล การวจยครงนผวจยไดทำการวเคราะหขอมล

แบบสอบถาม โดยใชโปรแกรมสำเรจรปทางสถตและได กำหนดความเชอมนในการทดสอบทางสถตทระดบนยสำคญ 0.05 เปนเกณฑในการยอมรบสมมตฐาน สถตทใชในการวจยวเคราะหดวยคารอยละ (Percent) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และ สถต Paired Sample t-test สำหรบพฤตกรรมการขบข รถจกรยานยนต ว เคราะหขอมลทไดจากการสงเกต พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตของนกศกษากลม ทดลองโดยใชรอยละ (Percent) เปรยบเทยบผลการสงเกต กอนการทดลองและภายหลงการทดลอง

4. ผลการวจย4.1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง

ตารางท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง

Page 24: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 23

ตารางท 1 (ตอ)

ขอมลสวนบคคลกอนทดลอง (n = 52)

จำนวน รอยละ (%)

7. ใบอนญาตขบขรถจกรยานยนต

ไมม

29

23

55.80

44.20

8. หมวกนรภย

ไมม

44

8

84.60

15.40

9. คณภาพหมวกนรภยตาม มอก.

ไมม

ไมแนใจ

31

4

9

70.45

9.10

20.45

10. กระจกสองหลงและไฟเลยว

ครบและใชงานได

ครบแตใชงานไมได

ไมครบแตใชงานได

ไมครบและใชงานไมได

40

-

12

-

76.92

-

23.08

-

11. กฎหมายการบงคบใชหมวกนรภย

ทราบ

ไมทราบ

49

3

94.20

5.80

12. แหลงททราบกฎหมายการบงคบใชหมวกนรภย

วทย

โทรทศน

หนงสอพมพ

ปายประชาสมพนธ

อนเทอรเนต

อนๆ

2

32

1

19

2

4

3.80

61.50

1.90

36.50

3.80

7.70

13. ทราบกฎหมายการบงคบใชหมวกนรภยจากบคคล

ตำรวจจราจร

พอ-แม/ผปกครอง

คร

ผใหญบาน/กำนน

เพอน

อสม.

อนๆ

40

8

6

1

4

-

2

76.90

15.40

11.50

1.90

7.70

-

3.80

Page 25: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

24 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

4.2 การรบรความรนแรงและการรบรโอกาสเสยงของการเกดอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

ตารางท 2 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของกลมทดลอง กอนการทดลองและภายหลงการทดลอง

ในเรองของการรบรความรนแรงของการเกดอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนตและการรบรโอกาสเสยงของการ

เกดอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

ขอมลสวนบคคลกอนทดลอง (n = 52)

จำนวน รอยละ (%)

14. ประสบอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

เคย

ไมเคย

29

23

55.80

44.20

15. ระดบความรนแรงของการประสบอบตเหต

บาดเจบเลกนอย ไมตองรกษา

บาดเจบ ตองไปรกษา

บาดเจบรนแรง ตองนอนพกรกษาตว

13

8

8

25.00

15.40

15.40

16. ตำรวจปรบหรอออกใบสงจากการขบขรถจกรยานยนต

เคย

ไมเคย

44

8

84.60

15.40

17. สาเหตทถกตำรวจปรบหรอออกใบสง

ไมสวมหมวกนรภย

นงซอนทายมากกวา 1 คน

ขบรถจกรยานยนตผดกฎจราจร

ไมมใบอนญาตขบขรถจกรยานยนต

อนๆ

36

9

1

17

8

69.20

17.30

1.90

32.70

15.40

ขอ การรบร

กอนทดลอง(n = 52)

หลงทดลอง(n = 52) t p-value

χ S.D. χ S.D.

1. การรบรความรนแรงของอบตเหตจากการขบข

รถจกรยานยนต

69.15 5.86 65.46 9.18 2.46 0.02

2. การรบรโอกาสเสยงของการเกดอบตเหตจากการ

ขบขรถจกรยานยนต

67.71 8.17 65.85 9.65 1.03 0.31

df = 51

ตารางท 1 (ตอ)

Page 26: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 25

ขอ การรบร

กอนทดลอง(n = 52)

หลงทดลอง(n = 52) t p-value

χ S.D. χ S.D.

1. ความคาดหวงในความสามารถของตนเอง

ตอการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย

65.06 6.37 64.19 8.34 0.59 0.55

2. ความคาดหวงในประสทธผลของการขบข

รถจกรยานยนตอยางปลอดภย

67.79 7.66 65.92 9.58 0.98 0.33

เมอทดสอบความแตกตางของคะแนนคาเฉลย ก า ร ร บ ร ค ว า ม ร น แร ง ข อ ง อ บ ต เห ต จ า กก า ร ข บ ข รถจกรยานยนตกอนและหลงทดลอง พบวากลมทดลอง ม ก า รร บ ร ค ว ามร นแรงของอ บ ต เหต จ ากการข บข รถจกรยานยนตทแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (p-valve < 0.05)

เมอทดสอบความแตกตางของคะแนนคาเฉลย การรบรโอกาสเสยงของการเกดอบตเหตจากการขบข

รถจกรยานยนต กอนและหลงทดลอง พบวากลมทดลอง ม ก า ร ร บ ร โ อก าส เส ย ง ของอ บ ต เหต จ ากก า รข บข รถจกรยานยนตไมแตกตางกน

4.3 ความคาดหวงในความสามารถของตนเองและ ความคาดหวงในประสทธผลของการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย

เมอทดสอบความแตกตางของคะแนนคาเฉลย ความคาดหวงในความสามารถของตนเองตอการขบข รถจกรยานยนตอยางปลอดภยกอนและหลงทดลอง พบวา กลมทดลองมความคาดหวงในความสามารถของตนเอง ตอการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภยไมแตกตางกน

เมอทดสอบความแตกตางของคะแนนคาเฉลย ความคาดหวงในประสทธผลของการขบขรถจกรยานยนต

แผนภมท 1 การปรบเปลยนพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตตามกฎจราจร

อยางปลอดภยกอนและหลงทดลอง พบวากลมทดลอง มความคาดหวงในประสทธผลของการขบขรถจกรยานยนต อยางปลอดภยไมแตกตางกน

4.4 พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนต 1) การปรบเปลยนพฤตกรรมการขบข

รถจกรยานยนตตามกฎจราจร

df = 51

ตารางท 3 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของกลมทดลอง กอนการทดลองและภายหลงการทดลอง

ในเรองของความคาดหวงในความสามารถของตนเองตอการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย

และความคาดหวงในประสทธผลของการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย

29

4236

46

Page 27: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

26 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตาง

ของกลมทดลอง พบวาการไมขบยอนศรหรอขบสวนเลน

กอนการทดลอง มจำนวน 29 คน ภายหลงการทดลอง

มจำนวน 42 คน กลมทดลองมจำนวนเพมขนคดเปน

รอยละ 30.95 และการใหสญญาณไฟเลยวหรอสญญาณมอ

กอนการทดลอง มจำนวน 36 คน ภายหลงการทดลอง

มจำนวน 46 คน กลมทดลองมจำนวนเพมขนคดเปนรอยละ

21.74

2) การปรบเปลยนพฤตกรรมการนงซอนทาย

รถจกรยานยนตไมเกนหนงคน

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตาง

ของกลมทดลอง พบวาการไมนงซอนสามกอนการทดลอง

มจำนวน 33 คน ภายหลงการทดลอง มจำนวน 43 คน

กลมทดลองมจำนวนเพมขนคดเปนรอยละ 23.26 และ

การไมนงดานหนาคนขบ กอนการทดลอง มจำนวน 35 คน

ภายหลงการทดลอง มจำนวน 44 คน กลมทดลองม

จำนวนเพมขนคดเปนรอยละ 20.45

3) การปรบเปลยนพฤตกรรมการสวมหมวก

นรภยขณะขบขรถจกรยานยนต และคาดสายรดคางหมวก

นรภย

33

4

43

43

35

2

44

42

แผนภมท 2 การปรบเปลยนพฤตกรรมของการนงซอนทายรถจกรยานยนตไมเกนหนงคน

แผนภมท 3 การปรบเปลยนพฤตกรรมการสวมหมวกนรภยขณะขบขรถจกรยานยนต

และคาดสายรดคางหมวกนรภย

Page 28: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 27

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตาง

ของกลมทดลอง พบวาการสวมหมวกนรภยขณะขบข

รถจกรยานยนต กอนการทดลองมจำนวน 4 คน ภายหลง

การทดลอง มจำนวน 43 คน กลมทดลองมจำนวน

เพมขนคดเปนรอยละ 90.70 และการคาดสายรดคาง

หมวกนรภย กอนการทดลอง มจำนวน 2 คน ภายหลง

การทดลอง มจำนวน 42 คน กลมทดลองมจำนวนเพมขน

คดเปนรอยละ 95.24

5. อภปรายผล5.1 ขอมลสวนบคคล

ผลการศกษาหลงจากประยกต ใชทฤษฎ

แรงจงใจเพอปองกนโรคและกระบวนการกลม พบวากลม

ทดลองมใบอนญาตขบขรถจกรยานยนต มหมวกนรภย

และรถจกรยานยนต มกระจกสองหลงและไฟเลยวครบและ

ใชงานได รอยละ 100 อธบายไดวา การจดกจกรรมสงเสรม

ใหมการสอบใบอนญาตขบขรถจกรยานยนต และการสราง

ความคาดหวงในความสามารถของตนเองจากการสอบ

ใบอนญาตขบขรถจกรยานยนต เปนการกระตนใหนกศกษา

สนใจและเขารวมการสอบใบอนญาตขบขรถจกรยานยนต

มากขน และตรวจสอบความพรอมของอปกรณประจำ

รถจกรยานยนต สอดคลองกบงานวจยของเทอดศกด

รองวรยะพานช (2551) ทไดสงเคราะหขอเสนอแนะเชง

นโยบายและมาตรการในการลดอบตเหตรถจกรยานยนต

สำหรบประเทศไทย โดยมมาตรการดานยานพาหนะ คอ

อปกรณประจำรถทไดมาตรฐาน และมาตรการดานผขบข

คอ การพฒนาระบบการสอบใบขบขใหทนสมยมากขน

5.2 การรบรความรนแรงของการเกดอบตเหตจาก

การขบขรถจกรยานยนตและการรบรโอกาสเสยงของการ

เกดอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

ผลการศกษาหลงจากประยกต ใชทฤษฎ

แรงจงใจเพอปองกนโรคและกระบวนการกลม เพอสราง

ก า ร ร บ ร ค ว า ม ร น แร ง ขอ ง อ บ ต เห ต จ า กก า ร ข บ ข

รถจกรยานยนต พบวากลมหลงทดลองมการรบรความ

รนแรงของอบต เหตจากการขบข รถจกรยานยนตท

แตกตางกนกบกลมกอนทดลองอยางมนยสำคญทางสถต

สอดคลองกบงานวจยของวระพงษ สอปลด (2552)

ไดศกษาเปรยบเทยบผลของโปรแกรมการปรบเปลยน

พฤตกรรมความปลอดภยของคนขบรถมอเตอรไซค

พวงขางและรถสามลอสกายแลปในจงหวดขอนแกน

โดยประยกตทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรค แรงสนบสนน

ทางสงคมและกระบวนการกลม ผลการศกษาพบวา

กลมหลงทดลองมการรบรความรนแรงของอบต เหต

จากการขบขรถจกรยานยนตทแตกตางกนกบกลมกอน

ทดลองอยางมนยสำคญทางสถตท p-valve < 0.05

ผลการศกษาหลงจากประยกต ใชทฤษฎ

แรงจงใจเพอปองกนโรคและกระบวนการกลม เพอสราง

การรบรโอกาสเสยงของการเกดอบตเหตจากการขบข

รถจกรยานยนต พบวากลมหลงทดลองมการรบรโอกาส

เสยงของการเกดอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต

ไมแตกตางกบกลมกอนทดลอง

5.3 ความคาดหวงในความสามารถของตนเองตอ

การขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย และความคาดหวง

ในประสทธผลของการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย

ผลการศกษาหลงจากประยกต ใชทฤษฎ

แรงจงใจเพอปองกนโรคและกระบวนการกลม เพอสราง

ความคาดหว ง ในความสามารถของตนเองตอการ

ขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย พบวากลมหลง

ทดลองมความคาดหวงในความสามารถของตนเองตอ

การขบข รถจกรยานยนตอยางปลอดภยไมแตกตาง

กบกลมกอนทดลอง

ผลการศกษาหลงจากประยกต ใชทฤษฎ

แรงจงใจเพอปองกนโรคและกระบวนการกลม เพอสราง

ความคาดหวงในประสทธผลของการขบขรถจกรยานยนต

อยางปลอดภย พบวากลมหลงทดลองมความคาดหวงใน

ประสทธผลของการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย

ไมแตกตางกบกลมกอนทดลอง

จากผลการศกษาความคาดหวงในความสามารถ

ของตนเองและความคาดหวงในประสทธผลของการขบข

รถจกรยานยนตอยางปลอดภย ไมสอดคลองกบงานวจย

ของวระพงษ สอปลด (2552) ไดศกษาเปรยบเทยบผลของ

โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมความปลอดภยของ

คนขบรถมอเตอรไซคพวงขางและรถสามลอสกายแลปใน

จงหวดขอนแกน โดยประยกตทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรค

แรงสนบสนนทางสงคมและกระบวนการกลม

5.4 พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนต

1) พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตตาม

กฎจราจร

จ ากก า รส ง เ กตพฤต ก ร รมก า รข บ ข

รถจกรยานยนตตามกฎจราจรของกลมทดลอง พบวา

Page 29: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

28 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ภายหลงการทดลอง กลมทดลองมการปรบเปลยน พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตตามกฎจราจร ไดแก ไมขบรถยอนศรหรอขบสวนเลน และขบโดยใหสญญาณ ไฟเลยวหรอสญญาณมอในทศทางทถกตองและปลอดภย เพมขน สอดคลองกบงานวจยของมงกร สขประเสรฐ และคณะ (2550) ทไดศกษาประสทธผลของรปแบบการจดกจกรรมในการปรบเปลยนพฤตกรรมการปองกนอบตเหต จากการขบขรถจกรยานยนตในนกเรยนชนมธยมศกษา ตอนปลาย อำเภอประโคนชย จงหวดบรรมย โดยประยกต ทฤษฎแรงจงใจในการปองกนโรคและกระบวนการกลม ผลการศกษาพบวา กลมทดลองมพฤตกรรมการขบข รถจกรยานยนตทถกตองอยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ 0.05

2) พฤตกรรมการนงซอนทายรถจกรยานยนตไมเกนหนงคน

จ ากก า รส ง เ กตพฤต ก ร รมก า รข บ ข รถจกรยานยนตของกล มทดลอง พบว าภายหล ง การทดลอง กลมทดลองมการปรบเปลยนพฤตกรรม การน งซอนทายรถจกรยานยนตไม เกนหน งคน คอ ไมน งซอนสามและไมน งด านหนาคนขบในทศทางท ถกตองและปลอดภยเพมขน สอดคลองกบงานวจย ของพชรนทร ทานอย (2551) ทไดศกษาประสทธผล ของการสร า ง เสรมทกษะช วตและการจ ง ใจในการ ป อ งก นอ บ ต ภ ย จ าก รถจ ก รย านยนต ในน ก เร ยน ชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนมธยมศกษาจงหวด หนองบวลำภ ผลการวจยพบวา กลมทดลองพฤตกรรม การปองกนอบตภยจราจรจากรถจกรยานยนตดขน

3) พฤตกรรมการสวมหมวกนรภยขณะขบข รถจกรยานยนต และคาดสายรดคางหมวกนรภย

จ ากก า รส ง เ กตพฤต ก ร รมก า รข บ ข รถจกรยานยนตของกลมทดลอง พบวาภายหลงการทดลอง กลมทดลองมการปรบเปลยนพฤตกรรมการสวมหมวก นรภยขณะขบขรถจกรยานยนต และคาดสายรดคาง หมวกนรภยในทศทางทถกตองและปลอดภยเพมขน สอดคลองกบงานวจยของมงกร สขประเสรฐ และคณะ (2550) ทไดศกษาประสทธผลของรปแบบการจดกจกรรม ในการปรบเปลยนพฤตกรรมการปองกนอบตเหตจากการ ขบขรถจกรยานยนตในนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย อำเภอประโคนชย จงหวดบรรมย โดยประยกตทฤษฎ แรงจ ง ใจในการปองกน โรคและกระบวนการกล ม ผลการศกษาพบวา กลมทดลองมพฤตกรรมการขบขรถ จกรยานยนตทถกตองอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.05

6. สรปผลการวจยหลงจากประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรค

และกระบวนการกลม กลมทดลองมการรบรความรนแรง ของอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนตอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.05 และกลมทดลองมการปรบเปลยน พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตในทศทางทถกตองและปลอดภยเพมขน

7. ขอเสนอแนะ 7.1 จากผลการวจยการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจ

เพอปองกนโรคและกระบวนการกลมตอการปรบเปลยน พฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย พบวา นกศกษามใบอนญาตขบขรถจกรยานยนต มหมวกนรภย และมการตรวจสอบอปกรณประจำรถครบและพรอมใชงาน ซงสามารถนำไปประยกตใชกบคณะอนๆ ในวทยาลย เฉลมกาญจนา ศรสะเกษ ตอไป

7.2 การจดตงกลมนกศกษาจตอาสาตนกลาความ ปลอดภย เพอใหนกศกษามจตสำนกและมพฤตกรรมการ ขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย รวมทงเปนตนแบบ ทางดานพฤตกรรมการขบขรถจกรยานยนตอยางปลอดภย สามารถนำไปใชในการพฒนาและขยายกลมนกศกษา “จตอาสาตนกลาความปลอดภย” ในรนตอไป

7.3 ผวจยมระบบการวางแผนรวมกบกลมนกศกษา จตอาสาตนกลาความปลอดภย และการกระตนเตอน นกศกษาในการขบขรถจกรยานยนตอยางถกตองและ ปลอดภยอยางตอเนอง รวมทงการใชกฎระเบยบรวมดวย เพอใหนกศกษาเกดการปรบเปลยนพฤตกรรม

8. กตตกรรมประกาศขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.รงโรจน พมรว

ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.เฉลมพล ตนสกล และนาวาโทหญง ดร.ศรกญญา ฤทธแปลก กรรมการควบคมวทยานพนธ ดร.นพนธ มานะสถตยพงศ รองศาสตราจารย ดร.พาณ สตกะลน และ ดร.สไวรนทร ศรชย ทกรณาใหความอนเคราะหเปน ผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล งานวจย และขอขอบพระคณวทยาลยเฉลมกาญจนา ศรสะเกษ ทไดใหการสนบสนนทงงบประมาณและอนญาตใหใชสถานทในการดำเนนการทำวจยในครงน

Page 30: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 29

เอกสารอางองเทอดศกด รองวรยะพานช (2551) ขอเสนอเชงนโยบาย

และมาตรการในการลดอบตเหตรถจกรยานยนต.

สาระสงเขปออนไลน. คนคนวนท 15 มถนายน 2555.

จาก http://www.roadsafetythai.org/document/

article/article_57.pdf

พชรนทร ทานอย (2551) ประสทธผลของการสรางเสรม

ทกษะชวตและการจงใจในการปองกนอบตภยจาก

รถจกรยานยนตในนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

โรงเรยนมธยมศกษา จงหวดหนองบวลำภ. วทยานพนธ

สาธารณสขศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน,

ขอนแกน.

พบลย คนธจนทน (2554) สถตการเกดอบตเหตทมการ

บนทกรบแจงเหตภายใน 48 ชวโมง ป 2554. บรษทกลาง

คมครองผประสบภยจากรถ จำกด จงหวดศรสะเกษ.

มงกร สขประเสรฐ (2551) การปรบเปลยนพฤตกรรมการ

ปองกนอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต ในนกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนปลาย อำเภอประโคนชย จงหวด

บรรมย. วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต,

มหาวทยาลยมหาสารคาม, มหาสารคาม.

มลนธไทยโรดส (2553) ปลกกระแสลดอบตเหตทองถนน

จดโครงการสวมหมวกกนนอก 100%. สาระสงเขป

ออนไลน. คนคนวนท 20 มนาคม 2554. จาก http://

www.worldlease.co.th/news-2554039.html

วระพงษ สอปลด. (2552) การศกษาเปรยบเทยบผลของ

โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมความปลอดภย

ของคนขบรถมอเตอรไซคพวงขางและรถสามลอ

สกายแลปในจงหวดขอนแกน. วทยานพนธ, มหาวทยาลย

ขอนแกน, ขอนแกน.

สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ป 54

ไปสวมหมวกกนนอก 100%. สาระสงเขปออนไลน.

คนคนวนท 17 มนาคม 2554. จาก http://www.

thaihealth.or.th/healthcontent/featured/17339

อตราการเสยชวตจากอบตเหต. สาระสงเขปออนไลน.

คนคนวนท 17 มนาคม 2554. จาก http://corp.

thaihealth.or . th/resource-center/ facts/

accidents

Page 31: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

30 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

รายงานผปวยสญเสยกระดกขาจากอบตเหตการทำงานกบรถสขาว

จงหวดหนองบวลำภA Case Report of Fibula Bone Loss from Working with Rice Thresher

Machine in Nong Bua Lam Phu Province, Thailand.

พญ.ดารกา วอทอง พ.บ.ภาควชาเวชศาสตรชมชน คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

บทคดยอเครองจกรทางการเกษตรเปนสงประดษฐททำให

เกษตรกรทำงานไดอยางสะดวกรวดเรว ชวยเพมผลผลต

และลดการใชกำลงคน ปจจบนเกษตรกรในประเทศไทย

นยมใชเครองจกรเหลานเพอชวยในการทำงานเพาะปลกมาก

ขน อยางไรกตาม การทำงานกบเครองจกรทางการเกษตร

สามารถทำใหเกดอบตเหตรนแรงไดเชนเดยวกบเครองจกร

ในโรงงานอตสาหกรรม ซงอาจทำใหเกดภาวะทพพลภาพหรอ

ถงแกชวตตามมา รายงานผปวยฉบบน เปนรายงานผปวย

เพศชาย อาย 17 ป ทไดรบอบตเหตจากการทำงานกบรถสขาว

ใหกบครอบครวในจงหวดหนองบวลำภ ผลจากอบตเหต

ทำใหผปวยสญเสยกระดกขาสวนลาง กลามเนอและเสนเอน

บางสวน จนเกดเปนภาวะทพพลภาพถาวรขน

คำสำคญ: รถสขาว/แรงงานนอกระบบ/อบตเหต

จากการเกษตร

Abstract Agricultural machines are innovations that

help farmers can work more convenient, increase

productivity, and less require of labor forces.

Presently, these machines have been used more

popular by Thai farmers. However, working with

these machines may lead to severe accidents

similar to working with industrial machines in the

factories, which cause disabilities or even deaths.

This case report described a seventeen years old

male patient, who worked with a rice thresher

machine for his family and suffered from an accident.

This incidence resulted in loss of his right fibula

bone with adjacent connective tissues, and caused

permanent disability.

Keywords: Rice thresher machine/Informal

worker/Agricultural-related accident

1. บทนำในประเทศไทยประชากรสวนใหญประกอบอาชพ

เกษตรกรรม โดยพนทถอครองทางการเกษตรคดเปน

รอยละ 40 ของพนทประเทศทงหมด ในสดสวนนเปนพนท

สำหรบการปลกขาวมากกวาครง (เจษฎา อดมกจมงคล,

2554) ขอมลตงแต พ.ศ. 2541 - 2551 พบวาประชากร

ภาคเกษตรมแนวโนมลดลงเฉลยรอยละ 1.87 ตอป เนองจาก

มการเคลอนยายแรงงานสภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

Page 32: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Case Study

ร า ย ง า น ผ ป ว ย จ า ก ง า น ว จย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 31

ในเขตเมองมากขน (สมควร สปวน และธนพนธ ธสงค,

2554) ปจจบนภาคเกษตรกรรมจงมการปรบตวเพอรบมอ

กบปญหาการขาดแคลนแรงงาน โดยมการนำเครองจกรกล

ทางการเกษตรมาใชแทนแรงงานคนและแรงงานสตว

เครองจกรทางการเกษตรเหลานชวยใหเกษตรกรสามารถ

ทำงานไดอยางสะดวกรวดเรว และเพมผลผลตใหอยางมาก

เครองจกรทางการเกษตรทนำมาใช เชน เครองสบนำ

รถไถเดนตาม รถแทรกเตอรเพอการเกษตร รถสขาว

เครองพนยาฆาแมลง เครองตดหญา เปนตน สำหรบ

“รถสขาว” หรอบางครงอาจเรยกวา “รถนวดขาว” นน คอ

รถทตดตงเครองจกรในการนวดขาว (rice thresher

machine) ไว สามารถนวดขาวทเกยวมาเปนรวงใหเปน

เมลดขาวเปลอกไดอยางรวดเรว (ภาพท 1) ปจจบนเกษตรกร

ภาพท 1 รถสขาวทกอเหต เครองจกรชนดนกำลงเปนท

ไดรบความนยมในหมเกษตรกรชาวไทย

นยมนำรถชนดนมาใชในการเกบเกยวผลผลตขาวเปน

อยางมาก เนองจากทำใหเกบเกยวผลผลตไดเรว ทนระยะเวลา

ของฤดกาลเกบเกยว โดยการดำเนนการสวนใหญจะเปนไป

ในรปแบบการวาจางรถจากผรบจางสขาวเขามาดำเนนการ

(เจษฎา อดมกจมงคล, 2554)

แมวาเครองจกรทางการเกษตรนน จะอำนวยความ

สะดวกใหกบเกษตรกรไดอยางมาก ลดการใชแรงคน

และชวยเพมผลผลต แตในอกดานหนง การใชเครองจกร

ทางการเกษตรเหลานกอาจทำใหเกดอบตเหตจากสวนทเปน

เครองยนตกลไกของเครองจกรแกผทใชงานไดเชนกน การ

ศกษาอบตเหตของคนงานในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของ

ประเทศอนเดย ค.ศ. 2000 - 2005 พบวามอบตการณของ

ผประสบอบตเหตจากการเกษตรถง 6.39 คนตอคนทำงาน

1,000 คนตอป เปนชาวนาถงรอยละ 40 ซงสองในสาม

ของผทประสบอบตเหตจากการเกษตรนนเกดในชวงเวลาเรม

ทำงานจนถง 4 ชวโมงแรก (Prasanna K.G.V., Dewangan,

K.N., 2009) โดยเปนการบาดเจบแบบกระดกหกมากทสด

และพบไดมากขนในผทเคยประสบอบตเหตมากอนหนานน

(McCurdy S.A., Kwan J.A., 2012) จากขอมลของ

ประเทศสหรฐอเมรกา พบวาการเสยชวตจากอบตเหต

การทำงานกบเครองจกรทางการเกษตร ในชวง ค.ศ. 1990

เปนตนมาอยทประมาณ 22 คนตอคนทำงาน 100,000 คน

(Rautiainen, 2002) อบตเหตการเสยชวตทเกยวเนอง

กบการเกษตรทเกดมากทสดในสหรฐอเมรกา เกดจากการใช

รถแทรกเตอร คอ รถแทรกเตอรควำ และถกรถแทรกเตอร

ทบ รองลงมาคออบตเหตจากเครองจกรกล คอ รางกายตด

ในเครองจกรระหวางการเขาไปซอมแซม และถกสายพาน

หรอแขนกลของเครองจกรพนเขาไปในเครองระหวางการ

ทำงาน (Runyan, 1993) การประมาณการณของประเทศ

สหรฐอเมรกา ใน ค.ศ. 1992 ซงมจำนวนการตายจากอบตเหต

ทางการเกษตรประมาณ 841 คน และการบาดเจบประมาณ

512,539 คน คาดวาทำใหเกดการสญเสยเงนทงทางตรงและ

ทางออมเปนมลคาถง 4.97 พนลานเหรยญสหรฐ (Leigh,

2001) สำหรบประเทศไทยนน ขอมลจากการสำรวจแรงงาน

นอกระบบโดยสำนกงานสถตแหงชาต ใน พ.ศ. 2554 พบวา

แรงงานนอกระบบ (ผทำงานทไมไดรบการคมครองและหลก

ประกนทางสงคมจากการทำงาน) ทงประเทศจำนวน 24.6

ลานคน สวนใหญเปนแรงงานในภาคเกษตรกรรมถง 15.1

ลานคน (คดเปนรอยละ 61.4 ของแรงงานนอกระบบทงหมด)

ขอมลการประสบอบตเหตและอนตรายจากการทำงานของ

แรงงานนอกระบบ พบวาในจำนวนอบตเหตทเกดขนกบ

แรงงานนอกระบบ 3.7 ลานคนใน พ.ศ. 2554 เกดจากการ

ถกของมคมบาดมากทสด (รอยละ 67.3) รองลงมาเปนการ

พลดตกหกลม (รอยละ 12.3) การชนและกระแทก (รอยละ

8.7) ไฟไหมนำรอนลวก (รอยละ 4.8) ไดรบสารเคม (รอยละ

3.0) อบตเหตจากยานพาหนะ (รอยละ 2.9) และไฟฟาชอต

(รอยละ 0.6) แตยงไมมขอมลการไดรบอบตเหตจากเครอง

จกร (สำนกงานสถตแหงชาต, 2555) สวนขอมลของแรงงาน

ในระบบซงอยในความคมครองของกองทนเงนทดแทน

นน มสดสวนของผททำงานในภาคเกษตรกรรมอยเพยง

Page 33: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

32 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

เลกนอย (กองทนเงนทดแทน, 2555) กลาวโดยรวมคอ ในประเทศไทยยงไมมขอมลเรองอบตเหตจากเครองจกรใน ภาคเกษตรกรรมทชดเจน

อยางไรกตาม เนองจากปจจบนมการใชเครองจกร ในภาคเกษตรกรรมของประเทศไทยเพมขนอยางมาก (เจษฎา อดมกจมงคล, 2554) การใสใจกบอบตเหตท เกดขนจากการทำงานกบเครองจกรเหลานจงเปนสงทสำคญ รายงานผปวยฉบบน เปนรายงานผปวยทไดรบบาดเจบจนถง ขนทพพลภาพจากการทำงานกบรถสขาว ซงเปนอนตราย จากการทำงานชนดใหมในภาคเกษตรกรรมทนาสนใจ และ อาจพบไดเพมขนในอนาคต รายละเอยดของผปวยเปนดงน

2. รายงานผปวยผปวยเปนนกเรยนชายวย 17 ป ไมมโรคประจำตว

หลงกลบจากโรงเรยนจะมาชวยบดารบจางสขาว โดยใช รถสขาวของครอบครวรบจางสขาวใหกบเกษตรกรท มาวาจาง รถสขาวของครอบครวนเปนรถทใชเครองสขาว ประกอบเขากบรถไถชนดเดนตามซงจะทำใหมขนาดไม ใหญมาก เพอใหสามารถนำเขาไปใชในพนทนาไดสะดวก ผปวยทำงานนมาไดประมาณ 1 ปแลว โดยเปนผชวยใหกบ บดาและพชาย ตลอดฤดกาลเกบเกยว (ประมาณปลายเดอน ตลาคม - ตนเดอนมกราคม) ครอบครวนจะออกรบจาง สขาวทกวน ซงในการทำงาน ผปวยทำหนาทปรบความเรว เครองสขาวและเอาฟอนขาวใสเขาเครองเพอสออกมาเปน ขาวเปลอก ระหวางทำงานจะนงหนหนาใหกบชองเปดรบ ฟอนขาว ซงเปนชองขนาดใหญไมมแผงกำบง และใชมอเปลา คอยใสฟอนขาวเขาไปในเครองจกรเปนระยะ เกาอทนงอย สงจากพนประมาณหนงเมตร

เหตการณเกดขนเมอวนท 19 พฤศจกายน พ.ศ. 2555 ในวนทเกดเหตผปวยไดมาชวยครอบครวทำงานตามปกต ตงแต 18.00 น. หลงจากทำงานไปไดประมาณ 2 ชวโมง ถงเวลาประมาณ 20.00 น. ผปวยลกขนและหนหลงให กบเครอง เพอจะมาขยบเกาอทนงใหพอเหมาะ แตเกดพลาด ลนลม และขาขวายนเขาไปในชองเปดรบฟอนขาว ทำใหถก เครองจกรบดขาขางขวา หลงเกดเหตผปวยดงขาของตนเอง ออกมาจากเครอง และรองเรยกใหบดาททำงานอยบรเวณ ใกลเคยงนำสงโรงพยาบาล ระหวางเกดเหตผปวยรสกตว ดตลอด

บดาของผปวยไดหอแผลดวยผาขาวมา นำนำแขง มาประคบ และนำสงโรงพยาบาลอำเภอทอยใกลเคยง หลงจาก แพทยไดทำการปฐมพยาบาลและใหยาเพอลดอาการปวด

แลวไดนำสงไปยงโรงพยาบาลจงหวดหนองบวลำภตอไป และเนองจากแผลของผปวยมความรนแรงมาก จงไดรบการ สงตวตอมาทโรงพยาบาลศรนครนทร จงหวดขอนแกนในทสด รวมระยะเวลาในการนำสงหลงเกดเหตประมาณ 5 ชวโมง ทหองฉกเฉนของโรงพยาบาล ผปวยมอาการปวดมาก ไมมไข ชพจรเรว 112 ครงตอนาท อตราการหายใจเรว 22 ครงตอนาท ความดนโลหตปกต 111/66 มลลเมตรปรอท ทำการตรวจรางกายพบแผลฉกขาดขนาดใหญทขาและ เทาขวา มเลอดออกปรมาณมาก (ภาพท 2 และ 3) บาดแผล ลกถงกระดก ผวหนงและเนอบางสวนหายไป กลามเนอนอง ฉกขาด (avulsion of gastrocnemius muscle, peroneus longus muscle, and soleus muscle) กระดกนองหก เปดและสวนปลายหายไป (open fracture of right fibula bone with loss of distal part) ขอเทาขวาหลดเคลอน ออกจากท (right ankle joint subluxation) กระดก โคนนวเทาท 4 และ 5 หกเปด (open fracture of 4th and 5th metatarsal bones)

ภาพท 2 สภาพบาดแผลทขาขวาผปวย แผลลกถง กระดกและมเนอบางสวนหายไป

ภาพท 3 ภาพเอกซเรยกระดกขาขวาของผปวย พบกระดกนอง (fifibula) หกหายไป

Page 34: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Case Study

ร า ย ง า น ผ ป ว ย จ า ก ง า น ว จย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 33

แพทยไดทำการรกษาโดยการลางแผลในหองผาตด

กำจดเนอตายและเศษสงสกปรกออก (debridement)

และเขาเฝอกออนไว ใหสารนำ และใหยาปฏชวนะเพอปองกน

การตดเชอ ขณะทผปวยนอนโรงพยาบาลเปนวนท 2

ผปวยเรมมไขสงขน อณหภมรางกาย 39 - 40 องศาเซลเซยส

มอาการปวดแผลตลอดเวลา แพทยไดทำการลางแผลและ

กำจดเนอตายออกอกเปนระยะ รวมเปนจำนวน 3 ครง

จากนนทำการผาตดเชอมขอเทาขวาทหลดเคลอน เพอให

สามารถกลบมาเดนได และไดใหทำการกายภาพบำบดหลง

การผาตดรกษา ผปวยมกำลงใจดพอควร และสามารถใช

สทธการรกษาประกนสขภาพถวนหนาในการรกษาภาวะ

เจบปวยครงนได

3. บทวจารณอบตเหตการเสยชวตและบาดเจบจากเครองจกร

ทางการเกษตรนน มรายงานเปนจำนวนมากในตางประเทศ

โดยเฉพาะจากประเทศในแถบตะวนตกทมการนำเครองจกร

มาใชในการเกษตรกนอยางแพรหลายมานาน (Runyan,

1993; Pickett, 1999 & Rautiainen, 2002) ใน

สหรฐอเมรกามการพฒนากลยทธอยางหลากหลายในการ

ใหการศกษารวมไปกบการออกแบบเครองมอ เครองจกร

การใชเครองปองกนอนตราย เพอการลดความสญเสยแก

ชวตโดยเฉพาะอยางยงในเดกและเยาวชน (Wright S.,

Marlenga B. & Lee B.C., 2013) ในประเทศแถบเอเชย

เชน ประเทศอนเดย กเรมมการนำเครองจกรทางการเกษตร

มาใชและมรายงานอบตเหตทเกดขน (Prasanna K.G.V.,

Dewangan, K.N., 2009) สวนประเทศไทยในปจจบนม

การนำเครองจกรเหลานมาใชในการเกษตรกนมากขน (เจษฎา

อดมกจมงคล, 2554) ในอนาคตจงอาจมโอกาสทจะพบ

อบตเหตการเสยชวตและการบาดเจบจากเครองจกรทางการ

เกษตรไดเพมขนเชนกน

ผปวยรายนเปนผปวยทไดรบอบตเหตจากรถสขาว

ขาเขาไปตดในเครองสขาวจนทำใหเกดกระดกหกเปด

กลามเนอฉกขาดและนำไปสภาวะทพพลภาพคอการไม

สามารถเดนไดตามปกตตามมา กอนหนานในวนท 28

พฤศจกายน 2554 เคยเกดเหตการณการเสยชวตจากการ

ทำงานกบรถสขาวลกษณะเดยวกนนมาแลว 1 รายใน

ประเทศไทย ทอำเภอนำพอง จงหวดขอนแกน (ดวงฤด

โชตกลาง, 2555) ผเสยชวตเปนคนงานหญง อาย 43 ป

ไปชวยสามรบจางสขาว ทำหนาทเอากระสอบรองเมลด

ขาวเปลอกทเครองสออกมาแลว ซงในบรเวณนนมฝนมาก

ทำใหผ เสยชวตตองนำผาขาวมามาพนรอบศรษะและ

ปดปากปดจมกเพอกนฝน จากนนเกดอบตเหตสายพานของ

เครองสขาวดดเอาชายผาขาวมาเขาไปตดในสายพาน

ทำใหเกดการดงรงคอจนทำใหเสยชวต จะเหนไดวาอนตราย

จากเครองจกรกลทางการเกษตรทนำมาใชอยางแพรหลาย

ในปจจบนนนเปนเรองใกลตว และกอใหเกดอนตราย

จนสญเสยอวยวะและถงแกชวตได ในอนาคตอาจม

โอกาสพบผบาดเจบและเสยชวตจากเครองจกรเหลานใน

ประเทศไทยไดมากขน (หนงสอพมพแนวหนา, 2555)

แรงงานในภาคเกษตรกรรมนนสวนใหญเปนแรงงาน

นอกระบบ ทำใหเมอเกดอบตเหตจากการทำงานขนแลว

แมจะสามารถใชสทธประกนสขภาพถวนหนาในการรกษาได

แตกจะไมไดรบเงนชดเชยภาวะทพพลภาพเหมอนดงแรงงาน

ในระบบ (กองทนเงนทดแทน, 2555) นอกจากนผปวยรายน

ยงเปนเยาวชน มอายเพยง 17 ป ทำงานชวยเหลอครอบครว

โดยไมไดรบคาจาง ลกษณะการใชแรงงานเยาวชนและการ

ทำงานใหกบครอบครวแบบน เปนลกษณะของแรงงานนอก

ระบบทสามารถพบไดทวไป (สำนกงานสถตแหงชาต, 2555)

ดงนน เมอมการนำเครองจกรกลมาใชในการเกบเกยว

ผลผลตทางการเกษตรอยางแพรหลายมากขน ผใชเครอง

จกรกลซงเปนเกษตรกรเองและบคคลในครอบครว รวมทง

เดกและเยาวชนททำงานอาจยงขาดความรความเขาใจใน

ขนตอนการปฏบตงาน ขาดความใสใจในการปองกนตนเองให

ปลอดภย และขาดการฝกอบรมเพอการทำงานอยางปลอดภย

จงนาจะตองมการดำเนนการในอนาคต การอบรมใหความร

รวมทงเตอนภยใหตระหนกถงอนตรายจากเครองจกรทาง

การเกษตร (Wright S., Marlenga B. & Lee B.C., 2013)

และมการเกบขอมลเชงสำรวจถงการบาดเจบและเสยชวต

จากอบตเหตเครองจกรทางการเกษตรตอไปในอนาคต จะทำ

ใหทราบขนาดของปญหานไดชดเจนขน

4. สรปอนตรายจากเครองจกรทางการเกษตร เชน

เครองสขาว เปนอนตรายชนดใหมทอาจมโอกาสพบไดมากขน

ในประเทศไทยในอนาคต เครองจกรทใชในการเกษตรเหลาน

ชวยใหเกษตรกรทำงานไดรวดเรวและมประสทธภาพยง

ขน แตกอาจกออนตรายจนทำใหถงกบทพพลภาพหรอ

Page 35: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

34 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

เสยชวตได ผปวยรายนเปนตวอยางของผปวยทไดรบ

อบตเหตรนแรงจากการทำงานกบเครองสขาว การออกแบบ

เครองจกรกลทางการเกษตร โดยคำนงถงความปลอดภย

สำหรบผใชงาน การฝกอบรมในการทำงานอยางปลอดภย

การใหความรและแจงเตอนภยโดยเจาหนาทของรฐ

และการศกษาขนาดของปญหานใหชดเจนในอนาคต

นาจะชวยปองกนปญหาการเกดอบตเหตจากเครองจกร

ทางการเกษตรเหลานได

5. กตตกรรมประกาศขอขอบคณ รศ.นพ.วนย ศรชาตวาป แพทยเจาของไข

คณะอาจารยภาควชาออรโธปดกส และภาควชาศลยศาสตร

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนทกทาน ท

ชวยเหลอในการดแลผปวย ขอขอบคณ รศ.ดร.พญ.เนสน

ไชยเอย นางนภาพร ครสนธ ตลอดจนเจาหนาทสำนกงาน

อาชวอนามยและความปลอดภย และเจาหนาทภาควชา

เวชศาสตรชมชน คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ทใหความชวยเหลอสนบสนนในการรายงานผปวยในครงน

เอกสารอางองเจษฎา อดมกจมงคล (2554) รายงานการศกษา อตสาหกรรม

เครองจกรกลการเกษตร (Agricultural Machinery).

กรงเทพมหานคร: สำนกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม

กระทรวงอตสาหกรรม.

ดวงฤด โชตกลาง (2555) กรณศกษา: อบตเหตจากรถสขาว

อ.นำพอง จ.ขอนแกน บรรยายในงานประชมวชาการ

เชงปฏบตการพฒนาเครอขายเฝาระวงสอบสวน

โรคและภยจากสงแวดลอมและสารเคมอนตราย.

จดโดยสำนกระบาดวทยา กรมควบคมโรคกระทรวง

สาธารณสข. วนท 16 มนาคม 2555; กาญจนบร.

สมควร สปวน และธนพนธ ธสงค (2554) รายงานการศกษา

ผลการประเมนโครงสรางและพฒนาเกษตรกรรนใหม

ปงบประมาณ 2554 สำนกงานคณะกรรมการการ

อาชวศกษา. ศรสะเกษ: วทยาลยเกษตรและเทคโนโลย

ศรสะเกษ.

สำนกงานประกนสงคม กระทรวงแรงงาน (2555) รายงาน

ประจำป 2554 กองทนเงนทดแทน. นนทบร: สำนกงาน

ประกนสงคม กระทรวงแรงงาน.

สำนกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร (2554) การสำรวจแรงงานนอกระบบ

พ.ศ. 2554. กรงเทพมหานคร: สำนกงานสถตแหงชาต

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร.

หนงสอพมพแนวหนา (2555, พฤศจกายน) สสจ.นานเตอน

ระวงอบตเหตเครองนวดสขาว. เขาถงเมอ 9 ธนวาคม

2555. ทมา http://www.naewna.com/local/3

1335.

Leigh, J.P., McCurdy, S.A., Schenker, M.B. (2001).

Costs of occupational injuries in agriculture.

Public Health Report. 116 (3), 235 - 48.

McCurdy, S.A., Kwan, J.A. (2012). Agricultural injury

risk among rural California public high school

students: prospective results. American Journal

of Industrial Medicine. 55 (7), 631 - 42.

Pickett, W., Hartling, L., Brison, R.J., Guernsey,

J.R. (1999). Fatal work-related farm injuries in

Canada, 1991 - 1995. Canadian Agricultural

Injury Surveillance Program. Canada Medical

Association Journal. 160 (13), 1843 - 8.

Prasanna, K.G.V., Dewangan, K.N. (2009). Agricul-

tural accidents in north eastern region of India.

Safety Scince. 47 (2), 199 - 205.

Rautiainen, R.H., Reynolds, S.J. (2002). Mortality and

morbidity in agriculture in the United States.

Journal of Agricultural Safety and Health. 8

(3), 259 - 76.

Runyan, J.L. (1993). A review of farm accident

data sources and research: review of recently

published and current research. Bibliographies

and literature of agriculture. 125, 1 - 4.

Wright, S., Marlenga, B., Lee, B.C. (2013). Childhood

agricultural injuries: an update for clinicians.

Current Problems in Pediatric and Adolescent

Health Care. 43 (2), 20 - 44.

Page 36: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 35

การจดการเขมฉดยาและไซรงคจากการฉดอนซลนของผปวยโรคเบาหวาน

ทมารบบรการจากโรงพยาบาลชลประทาน อำเภอปากเกรด จงหวดนนทบร

Management of Needle and Syringe Used from Insulin Injection Diabetes Patients of Royal Irrigation Hospital, Pak Kret District,

Nonthaburi Province.

ธรารตน ถทธะพร ส.ม. (การจดการอนามยสงแวดลอมและความปลอดภย) ฝายเภสชกรรม โรงพยาบาลชลประทาน

นรวรรณ แสนโพธ Ph.D. (Environmental Technology)คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

บทคดยอการวจยนมวตถประสงคเพอศกษาสถานการณ

สำรวจความร ทศนคต การปฏบตเกยวกบการจดการเขม

ฉดยาและไซรงคของผปวยโรคเบาหวานทมารบบรการจาก

โรงพยาบาลชลประทาน จงหวดนนทบร กลมตวอยางทศกษา

คอ กลมผปวยหรอญาตผปวยโรคเบาหวานทตองฉดอนซลน

และกลมบคลากรของโรงพยาบาล ทำการสมตวอยางแบบ

บงเอญในกลมผปวยและญาตผปวย ไดกลมตวอยางจำนวน

80 คน และทำการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจงในกลม

บคลากรของโรงพยาบาล ไดกลมตวอยางจำนวน 50 คน

เครองมอทใชในการวจยคอแบบสมภาษณและแบบสำรวจ

วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา

ผลการศกษาพบผปวยโรคเบาหวานทตองฉดอนซลน

ทบาน สวนใหญมวธการจดการเขมฉดยาและไซรงคยงไม

เหมาะสม อาท การทงลงถงรองรบมลฝอยทนทหลงจาก

ฉดยาเสรจ และการรวบรวมใสขวดนำดมพลาสตกหรอ

ถงพลาสตกกอนทงลงถงรองรบมลฝอย สวนใหญไมเคย

ไดรบคำแนะนำจากเจาหนาทโรงพยาบาล โดยคะแนนเฉลย

ดานความร ทศนคต และการปฏบต ของกลมผปวยและ

ญาตผปวยกอนและหลงการใหความรเกยวกบแนวทาง

การจดการเขมฉดยาและไซรงคจากการฉดอนซลน พบวา

มความแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต และแนวทาง

การจดการเขมฉดยาและไซรงคจากการฉดอนซลน

ของผปวยโรคเบาหวานทตองฉดอนซลนเองทบาน พบวา

ผปวยมการปฏบตในการจดการเขมฉดยาและไซรงค

จากการฉดอนซลนถกตองเพมมากขนจากรอยละ 16.25

เปนรอยละ 83.75 แตกตางจากกอนดำเนนการอยางม

นยสำคญทางสถต

คำสำคญ: การจดการเขมฉดยา/ไซรงคอนซลน/

ผปวยโรคเบาหวานชนดฉดอนซลน

AbstractThis research aimed to analyze existing

situation of syringe and needle management, to

survey patient’s knowledge, attitude, and practice

of syringe and needle management, and to

formulate model of syringe and needle management

from Royal Irrigation Hospital, Nonthaburi province.

The sample populations consist of 80 insulin injection

diabetes patients and 50 hospital officers.

Page 37: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

36 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

The research tools for data collection are questionnaires

and survey form and then analyze data using

descriptive statistics.

The insulin injection diabetes patients mostly

have inappropriate needle and syringe management

methods i.e. immediately throwing the needle and

syringe into the household waste bin, or putting and

collecting into a plastic bottle/bag before throwing

into the household waste bin. The majority of

patients and their relatives have never been

advised by the hospital officer. The average score

on knowledge, attitude and practice of the patients

and their relatives before and after education

about appropriate needle and syringe management

method are difference at statistical significance.

The average score on practice of the patients

and their relatives before and after model

implementation are difference at statistical

significance. The scores of practice of the patients and

their relatives before and after model implementation

are 16.25% and 83.75%, respectively.

Keywords: Management of needle/Syringe

insulin/Insulin injection diabetes patients

1. บทนำโรงพยาบาลเปนสถานททมมลฝอยตดเชอเกดขนจาก

กจกรรมการรกษาเปนจำนวนมาก หนงในประเภทของมลฝอย

ตดเชอทเกดในโรงพยาบาลคอ เขมฉดยา และไซรงคสำหรบ

ฉดอนซลนของผปวยโรคเบาหวาน การรกษาโรคเบาหวาน

ทดจะปองกนภาวะแทรกซอนได ตองอาศยการฉดยามากขน

ทำใหตองมกฎทเขมงวดในการจดการอปกรณทใชฉดอนซลน

(Bouhanick et al., 2000) วาทน แจมใส และคณะ (2551)

ไดศกษาผลกระทบตอสขภาพดานรางกายของบคลากร

ทปฏบตงานเกยวของกบการจดการมลฝอย พบวา

รอยละ 46.5 เคยไดรบอบตเหตจากการถกเขมหรอวสด

มคมทมแทง และวราภรณ ทองยง (2552) พบวาอบตเหต

จากการทำงานของพนกงานเกบมลฝอยในสงกดเทศบาล

และองคการบรหารสวนตำบล ในเขตจงหวดนครปฐม

อนดบแรก ไดแก ถกเขม/ของแหลมทมตำ รอยละ 90 และจาก

ผลการศกษาในคลนกเบาหวานโรงพยาบาลลอง อำเภอลอง

จงหวดแพร ใน พ.ศ. 2551 พบวาผปวยเบาหวานทตอง

ใชยาฉดอนซลนสวนใหญ รอยละ 96.63 มการจดการ

เขมทใชแลวไมเหมาะสม ไดแก การรวบรวมใสถงพลาสตก

และทงลงในถงรองรบมลฝอย (เฉลมชย คณชมพ, 2551)

ผลจากการศกษาสถานการณการจดการเขมฉดยา

และไซรงคของผวจย พบวาผปวยสวนใหญทงเขมฉดยา

และไซรงคอนซลนลงถงรองรบมลฝอยทบานโดยตรงและ

ไมไดคดแยกออกจากมลฝอยทวไป งานวจยนจงมงศกษา

สถานการณการจดการมลฝอยตดเชอประเภทเขมฉดยาและ

ไซรงคอนซลนสำหรบผปวยโรคเบาหวาน เพอนำผลการศกษา

ทไดมาประกอบเปนแนวทางในการสรางระบบการจดการ

มลฝอยตดเชอประเภทเขมฉดยาและไซรงคอนซลนสำหรบ

ผปวยโรคเบาหวาน

2. วธดำเนนการวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงสำรวจ ดำเนนการ

ในชวงเดอนตลาคม 2554 ถงเดอนกมภาพนธ 2555

โดยทำการศกษาในกลมตวอยางเพยงกลมเดยว เกบรวบรวม

ขอมลทงกอนและหลงการใหแนวทางการจดการเขมฉดยา

และไซรงคจากการฉดอนซลน และมการประเมนผลหลง

การดำเนนการ

2.1 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษาครงน แบงออกเปน

2 สวน คอ 1) ผปวยหรอญาตผปวยโรคเบาหวาน จำนวน

80 คน และ 2) บคลากรของโรงพยาบาล ไดแก ผบรหาร

โรงพยาบาล 3 คน และเจาหนาทกลมงานเภสชกรรม 47 คน

รวมตวอยางทงหมดจำนวน 50 คน

2.2 เครองมอการวจย

การศกษาครงนใชแบบสมภาษณและแบบสำรวจ

ในการเกบขอมล ในสวนของผปวยหรอญาต ไดแบงเนอหาเปน

5 สวน ไดแก 1) ขอมลทวไป 2) ความรเกยวกบการจดการ

เขมฉดยาและไซรงค 3) ทศนคตในการจดการเขมฉดยา

และไซรงค 4) พฤตกรรมในการจดการเขมฉดยาและไซรงค

และ 5) แบบสมภาษณเพอสำรวจความคดเหนและ

ขอเสนอแนะในการจดการเขมฉดยาและไซรงค 3 ขอ

สวนแบบสมภาษณสำหรบบคลากรโรงพยาบาลนนไดแบง

เนอหาเปน 2 สวน ไดแก 1) ขอมลทวไป และ 2) ความคดเหน

และขอเสนอแนะในการจดการเขมฉดยาและไซรงค

Page 38: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 37

2.3 ขนตอนในการเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลไดดำเนนการหลงจากท

ไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยใน

มนษย โรงพยาบาลชลประทาน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

และกลมตวอยางไดลงนามในใบยนยอมดวยความสมครใจ

ขนตอนการเกบรวบรวมขอมล มดงน

1) สมภาษณผปวยหรอญาตผปวยในชวงระหวาง

รอรบยา สถานทคอหองใหคำปรกษายา ใชเวลาประมาณ

15 - 20 นาท สมภาษณเจาหนาทดานความคดเหนและ

ขอเสนอแนะในการจดการเขมฉดยาและไซรงคจากการฉด

อนซลน ใชเวลา 10 - 15 นาท และสมภาษณผบรหารดาน

นโยบายการจดการมลฝอยตดเชอและแนวทางในการจดการ

เขมฉดยาและไซรงคจากการฉดอนซลน ใชเวลา 20 - 30 นาท

2) ผวจยวเคราะหขอมลสถานการณ ความร

ทศนคต การปฏบต ความคดเหนและขอเสนอแนะของผปวย

หรอญาต และความคดเหนของบคลากรโรงพยาบาลเพอ

สรางแนวทางการจดการ แนวทางทไดคอ ใชกระปองพลาสตก

ทกลมงานเภสชกรรมแชอนซลนใหผปวยสำหรบนำยากลบ

ไปแชตเยนทบานเปนทรองรบและเกบรวบรวมเขมฉดยา

และไซรงคทใชแลว และกำหนดใหนำกระปองพลาสตกท

บรรจเขมฉดยาและไซรงคทใชแลว มาคนใหเจาหนาท ณ

หองจายยาเมอมการมารบยารอบตอไป

3) เรมใชแนวทางการจดการ เดอนพฤศจกายน

2554 ถงเดอนมกราคม 2555 ควบคไปกบการรณรงคให

ความร โดยเภสชกรหรอเจาหนาททสงมอบยาใหแกผปวย

พรอมทงแจกแผนพบประกอบความร

4) ประเมนผลหลงการใหแนวทางการจดการ

เขมฉดยาและไซรงค

2.4 การวเคราะหขอมล

การศกษาครงนวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม

สำเรจรปทางสถต และนำเสนอผลการศกษาดวยคาความถ

(รอยละ) คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบ

ความร ทศนคต และการปฏบตกอนและหลงการดำเนนการ

ใหรปแบบการจดการโดยใชสถต Paired t-test

3. ผลการวจยและอภปรายผล3.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

กลมตวอยาง จำนวน 80 คน เปนเพศหญง

รอยละ 67.50 อายเฉลยอยในชวง 50 ปขนไป รอยละ

61.25 (S.D. = 13.30) มระดบการศกษาอยในระดบ

ประถมศกษา รอยละ 31.25 มอาชพเปนแมบานและไมได

ประกอบอาชพ รอยละ 26.25 มสถานภาพสมรส รอยละ

61.25 รายไดเฉลยตอเดอนมากทสด 5,000 - 9,999 บาท

รอยละ 30.00 ฉดยาวนละ 2 ครง รอยละ 73.75

ฉดอนซลนมาแลวเปนระยะเวลา 1 - 5 ป รอยละ 71.25

(S.D. = 3.73) ไมเคยไดรบคำแนะนำในเรองการจดการ

จากเจาหนาทโรงพยาบาล รอยละ 80.00 ความถในการ

มารบบรการรกษา รอยละ 55.00 มารบบรการรกษา

2 เดอนตอครง

ในส ว นขอ งบ ค ล า ก ร ขอ ง โ ร งพย าบ า ล

ประกอบดวย ผบรหารและเจาหนาทกลมงานเภสชกรรม

เปนเพศหญงรอยละ 76.00 อาย เฉลย 34.25 ป

วฒการศกษาสงสดปรญญาโท ปฏบตงานในตำแหนง

ปจจบนสงสด 35 ป

3.2 สถานการณการจดการเขมฉดยาและไซรงค

จากการฉดอนซลน

พบวา รอยละ 52.50 รวบรวมใสถงพลาสตก

กอนทงลงถงรองรบมลฝอยทบาน รองลงมารอยละ 32.00

ทงลงถงรองรบมลฝอยทนทหลงจากฉดอนซลนเสรจ

สอดคลองกบงานวจยของ Bouhanick et al., (2000) ทศกษา

ในคลนกโรคเบาหวานในประเทศฝรงเศส เบลเยยม

ลกเซมเบรก สวตเซอรแลนด และตนเซย พบวาผปวย

สวนใหญทงอปกรณฉดยาหลจากใชแลวลงถงรองรบมลฝอย

โดยตรง และ Olowokure et al., (2003) พบวาผปวย

โรคเบาหวานในประเทศองกฤษมการจดการเขมฉดยา

โดยการทงตามความสะดวกของตนเอง ไดแก การทงลง

ในถงรองรบมลฝอยทอยในบาน

3.3 ความร ทศนคต และการปฏบตในการจดการ

เขมฉดยาและไซรงคจากการฉดอนซลน

คะแนนความร ทศนคต และการปฏบต

ในการจดการเขมฉดยาและไซรงค กอนการใหแนวทาง

การจดการ พบวากลมตวอยางมคะแนนความร ทศนคต

และการปฏบต รอยละ 55.83, 76.73 และ 53.69

ตามลำดบ ในขณะทหลงการใหแนวทางการจดการ

กลมตวอยางมคะแนนความร ทศนคต และการปฏบต

เพมขนเปนรอยละ 85.92, 85.50 และ 94.31 ตามลำดบ

จากการทดสอบ พบวา ความร ทศนคต และการปฏบต

แตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (p < 0.001) สอดคลอง

Page 39: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

38 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

กบการศกษาของประไพพนธ วงศเครอ (2540) ทศกษาผล ของการใหความรในเรองการจดการมลฝอยตดเชอแกคนงาน โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม พบวาคะแนนความรในการ จดการมลฝอยตดเชอของกลมตวอยางหลงการใหความร มากกวากอนใหความรแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (p < 0.01)

รายละเอยดคะแนนความร ทศนคต และ การปฏบต ในการจดการเขมฉดยาและไซรงคอนซลน กอนและหลงการใหแนวทางการจดการเขมฉดยาและไซรงค จากการฉดอนซลน แสดงในตารางท 1

3.4 การใหแนวทางการจดการเขมฉดยาและไซรงค

จากการฉดอนซลน

การใหแนวทางการจดการเขมฉดยาและไซรงค

จากการฉดอนซลน มขนตอนดงน

1) การเตรยมการกอนการใหแนวทางการ

จดการ ประกอบดวย การเตรยมกระปองพลาสตก

การจดทำแผนพบประกอบความร และทำการตพมพเพอ

เผยแพรความรในวารสารปญญาชลสารซงเปนวารสารของ

โรงพยาบาล และจดทำแบบบนทกการใชเขมฉดยาและ

ไซรงค

2) การใหแนวทางการจดการ ประกอบดวย

การบนทกขอมลใบสงยาลงคอมพวเตอรและบนทกจำนวน

เขมฉดยาและไซรงคลงในแบบบนทกการใชเขมฉดยา

และไซรงค ซงรบผดชอบโดยพนกงานการแพทย การแนะนำ

วธปฏบตในการจดการ พรอมทงแจกแผนพบประกอบ

ความร รบผดชอบโดยเภสชกรและผปฏบตงานเภสชกรรม

นอกจากนนไดมการจดวางวารสารปญญาชลสาร ซงใน

วารสารมเนอหาแนะนำการจดการเขมฉดยาและไซรงคไว

ทมมรกการอานบรเวณหนาหองจายยา

3.5 ผลการจดการเขมฉดยาและไซรงคจากการ

ฉดอนซลนของผปวยโรคเบาหวาน

การประเมนผลการจดการโดยวดจากแนวทาง

การปฏบตของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางนำเขมฉดยา

และไซรงคกลบมาทงทกลมงานเภสชกรรม รอยละ 83.75

และทไมนำมาทง รอยละ 16.25 แตกตางกนอยางมนยสำคญ

ทางสถต (p < 0.001) สอดคลองกบการศกษาของชตกาญน

แสงแกว (2549) ไดศกษาการจดการมลฝอยและแนวทาง

การคดแยกมลฝอย ณ แหลงกำเนดภายในมหาวทยาลย

สงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ พบวาทกพนทการ

ศกษามสดสวนของมลฝอยรไซเคลในถงรองรบมลฝอย

ทวไปทจะนำไปกำจดกอนและหลงดำเนนกจกรรมแตกตาง

กนอยางมนยสำคญทางสถต (p < 0.01) และสอดคลอง

กบผลการศกษาของสภาพร แซเตยว (2551) ทศกษา

เรองผลของการแกปญหาอยางสรางสรรคตอการปฏบต

ในการจดการมลฝอยตดเชอของบคลากรในโรงพยาบาล

ชมชน จงหวดระยอง พบวาหลงการเตรยมถงรองรบ

มลฝอยอยางเพยงพอ พบวากลมตวอยางมการปฏบต

ถกตองเพมขนเปนรอยละ 87.8 แตกตางจากกอนการ

แกปญหาอยางมนยสำคญทางสถต (p < 0.001)

4. สรปผล4.1 สถานการณการจดการเขมฉดยาและไซรงค

จากการฉดอนซลนของผปวยโรคเบาหวาน สวนใหญมวธการ

จดการยงไมเหมาะสม อาท การรวบรวมใสถงพลาสตกกอน

ทงลงถงรองรบมลฝอยทวไปทบาน รองลงมาคอ ทงลงถง

รองรบมลฝอยทนทหลงจากฉดอนซลนเสรจ ซงสวนใหญ

ไมเคยไดรบคำแนะนำจากเจาหนาทโรงพยาบาลในดานการ

จดการเขมฉดยาและไซรงคอนซลน

ตารางท 1 เปรยบเทยบคะแนนความร ทศนคต และการปฏบต ในการจดการเขมฉดยาและไซรงคจากการฉดอนซลน

กอนและหลงการใหแนวทางการจดการ

การจดการเขมฉดยาและไซรงคอนซลน

คะแนนกอนใหแนวทางการจดการ (รอยละ)

คะแนนหลงใหแนวทางการจดการ (รอยละ)

t p-value

ความร

ทศนคต

การปฏบต

55.83

76.73

53.69

85.92

85.50

94.31

-14.95

-11.83

-23.06

<0.001

<0.001

<0.001

Page 40: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Research Article

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 39

4.2 ผลการศกษาความร ทศนคต และการปฏบต

พบวาคะแนนเฉลยดานความร ทศนคต และการปฏบต

ของกลมตวอยางกอนและหลงการใหความร เกยวกบ

แนวทางการจดการเขมฉดยาและไซรงคอนซลน พบวาม

ความแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (p < 0.001)

โดยมคะแนนกอนการใหความร รอยละ 55.83, 76.73 และ

53.69 และหลงการใหความรเพมขนเปนรอยละ 85.92,

85.50 และ 94.31 ตามลำดบ

4.3 แนวทางการจดการเขมฉดยาและไซรงคจาก

การฉดอนซลนของผปวยโรคเบาหวานทตองฉดอนซลนเอง

ทบาน คอการใชกระปองพลาสตกสำหรบแชยาอนซลนซงม

ฝาปดเปนทรองรบและเกบรวบรวมเขมฉดยาและไซรงค

ทใชแลว และนำกลบมาฝากทงทกลมงานเภสชกรรม

4.4 การประเมนผลหลงการใหแนวทางการจดการ

พบวาการปฏบตในการจดการถกตองเพมขนจากรอยละ

16.25 เปนรอยละ 83.75 แตกตางจากกอนดำเนนการอยาง

มนยสำคญทางสถต (p < 0.001)

5. ขอเสนอแนะโรงพยาบาลควรมนโยบายและแนวปฏบตทชดเจน

ในการจดการมลฝอยตดเชอประเภทเขมฉดยาและไซรงค

อนซลน ควรมการประชาสมพนธและแนะนำวธการจดการ

อยางตอเนอง และควรมมาตรการทชดเจนในทางปฏบต

สำหรบเจาหนาทในการตดตามผปวยทไมไดนำเขมฉดยา

และไซรงคจากการฉดอนซลนกลบมาทง

6. กตตกรรมประกาศขอขอบคณเจาหนาทกลมงานเภสชกรรมทกทาน

ทไดใหความรวมมอและความชวยเหลอในการเกบรวบรวม

ขอมลและการดำเนนการวจยครงน

เอกสารอางองเฉลมชย คณชมพ (2551) โครงการเบาหวานใสใจทงเขม

ลงขวด. ศนยคณภาพโรงพยาบาลลอง, แพร.

ชตกาญน แสงแกว (2549) การจดการมลฝอยและแนวทางการ

คดแยกมลฝอย ณ แหลงกำเนดภายในมหาวทยาลย

สงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ. วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต, สาขาวชาการจดการส งแวดลอม,

มหาวทยาลยสงขลานครนทร, สงขลา.

ประไพพนธ วงศเครอ (2540) ผลของการใหความรใน เรองการจดการมลฝอยตดเชอแกคนงานโรงพยาบาล มหาราชนครเชยงใหม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการพยาบาลดานการควบคมการตดเชอ, มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

ยทธนา สปญญากล (2549) การจดการมลฝอยตดเชอของ โรงพยาบาลสกลนคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาอนามยสงแวดลอม, มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

วาทน แจมใส และปยนนท ปกกนนนท (2549) การประเมน ผลกระทบตอสขภาพจากการจดการมลฝอยตดเชอ โรงพยาบาลบานไผ. ขอนแกน: ศนยอนามยท 6.

วราภรณ ทองยง (2552) ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรม การปองกนโรคและการบาดเจบจากการทำงานของพนกงานเกบขยะ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการพยาบาลสาธารณสข. มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพมหานคร.

สภาพร แซเตยว (2551) ผลของการแกปญหาอยางสรางสรรค ตอการปฏบตในการจดการมลฝอยตดเชอของบคลากรในโรงพยาบาลชมชน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการพยาบาลดานการควบคมการตดเชอ, มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

สภาพร ศรปรชญ (2547) พฤตกรรมการจดการมลฝอย ของประชาชนบานกดแคน ตำบลดงกลาง อำเภอคอนสาร จงหวดชยภม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

อาภรณ รพเลศรงสมนต (2551) ความร ทศนคตและ พฤตกรรมการจดการมลฝอยของผนำชมชนในเขต เทศบาลเมองบานไผ อำเภอบานไผ จงหวดขอนแกน. การคนควาอสระปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาการ ปกครองทองถน, มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

Bouhanick B., Hadjadj S., Weekers L. (2000). What do the needles, syringes, lancets and reagent strips of diabetic Patients become in the absence of a common attitude? About 1070 questionnaires in diabetic clinics. Diabetics Metab. 2000 Sep; 26(4): 288 - 93.

Olowokure B., Duggal H., Armitage L. (2003). The disposal of used sharps by diabetic patients living at home. Int J Environ Health Res. 2003 Jun; 13(2): 117 - 23.

Page 41: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

40 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

สาระนารจากงานวจยและบทความทางวชาการดานความปลอดภย

ผชวยศาสตราจารย ดร.นนทกา สนทรไชยกล Ph.D. (Food Toxicology and Safety)คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สวสดคะ กลบมาเจอกนอก ตามนดหรอเปลา

ท านผอ าน หมนคนเขยนมความสขกบอากาศมาก

เดายากไมรจะฝนตกหรอแดดออก บางทตอนเชาตร

ทบานอากาศจะเยน หมอกลงจด ไมนาเชอวา ทนคอดอนเมอง

ชวงปใหมไปตลาดตนไมมา พบของแปลกใหมหลายอยาง

ดอกไมทเราเคยรจกเปลยนไป ตนเลบมอนางทเคยเปน

ไมเลอย บดนยนตรงตนแนว ตอยตงวชพชขางทาง

ถกดดแปลง (โฉม) จนจำแทบไมได การเปลยนแปลง

ของโลกทเราคนเคยเกดขนอยางรวดเรว การจดการในอนาคต

ควรเปนแบบไหนด

การประยกตใชแขนงการตดสนใจสำหรบประเมน การไดรบสมผสและผลกระทบตอมนษยและระบบนเวศนจากสารเคมผสมทตรวจพบในนำผวดนและ นำทง

1. บทนำ มนษยเราและระบบนเวศนเปนตวรบสมผสสารเคม

หลายชนดอยางตอเนอง ในขณะทมาตรฐานการควบคมใน

ปจจบนใหความสำคญสารเคมเปนรายตวมากกวาสารผสม

ซงเกดขนจรงในชวตเรา ทำใหเกดความกงวลใจวา การไดรบ

สารเคมชนดเดยวอาจไมเกดผลไมพงประสงคใหเหน แตถา

ไดรบมากกวาหนงชนดอาจกอใหเกดความเสยงตอคนและ

สงแวดลอมมากกวา หากเปนเชนนการประเมนความเสยง

ดวยวธแบบเดมคงไมสามารถตอบโจทยได

สมาคมอตสาหกรรมสารเคมแหงสหภาพยโรป

(CEFIC) ไดแตงตงคณะกรรมการเฉพาะกจสำหรบศกษา

ผลกระทบจากการไดรบสมผสรวมสารเคมผสม (MIAT)

ใน พ.ศ. 2553 คณะกรรมการชดน MIAT ไดเรมพฒนา

แขนงการตดสนใจ (decision tree) สำหรบการประเมน

กรณไดรบสมผสสารเคมผสม การพฒนาไดแนวคดจาก

วธการหลากหลายทตพมพ และมาจากคณะกรรมการ

นกวทยาศาสตรรวมสามสถาบนแหงสหภาพยโรป (SCs)

และโครงการระหวางประเทศวาดวยความปลอดภยสารเคม

(IPCS) รวมทงเครองมอประเมนลาสดทเรยกวา “อตราสวน

สะสมสงสด The maximal cumulative ratio: MCR” และ

การใชคา TTC (Threshold of Toxicological Concern)

รายงานการศกษานอภปรายเกยวกบการประยกต

ใช “แขนงการตดสนใจ” ในสภาพความเปนจรงของการไดรบ

สมผสรวมสารเคมหลายชนดพรอมกน ผลการศกษาทไดจะ

มความเฉพาะเจาะจงมากขน คณคาของสงทไดจากการศกษา

และประเดนตางๆ ทเกดขนจากการศกษา การประยกตครงน

ไดพจารณาปญหาของการประเมนความเสยงการไดรบสมผส

รวมสารเคมผสมของมนษยและระบบนเวศนผานตวกลาง

สงแวดลอม ขอมลสารเคมหลายชนดเหลานมาจากผลการ

ตรวจตดตามตวอยางนำผวดนและนำทงทผานการบำบด

กอนปลอยลงสนำผวดนในยโรป การใชแขนงการตดสนใจน

ไมสามารถทำไดทกขนตอนของแผนผง แตอยางนอย

กสามารถใชไดเปนสวนใหญ โดยเฉพาะในสวนทอธบาย

ความเปนพษตอมนษยและระบบนเวศนเมอมขอมลจำกด

Page 42: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 41

Research And Article Digest

ส า ร ะ น า ร จ า ก ง า น ว จ ย แ ล ะ บ ท ค ว า ม ท า ง ว ช า ก า ร

2. นยามศพท2.1 การไดรบสมผสรวม (Combined exposure)

องคกรหลายสถาบนไดพยายามอภปราย วจย

และกำกบความหมายของผลกระทบรวมจากการไดรบสมผส

สารเคมหลายชนดมานานมากกวา 50 ป แตผลลพธท

เกดขนกลบเพมความสบสนและขดแยงกน ดงนน การศกษาน

ไดนยามคำวา “การไดรบสมผสรวม หมายถงบคคลหรอ

สงมชวตอนๆ ไดรบสมผสสารเคมมากกวาหนงชนดซงแตละ

ชนดมาจากแหลงกำเนดทตางกน ปรมาณสารเคมหลายชนด

ทไดรบมาจากแหลงกำเนดเดยวกน (เชน รบผานทางอากาศ

หรออยในผลตภณฑเดยวกน เปนตน) สามารถจดเขาเปน

การไดรบสารเคมผสมซงการไดรบสารเคมผสมเปนสวนหนง

ของการไดรบสมผสรวม

2.2 การอธบายความเสยง

การอธบายผลไมพงประสงคตอสขภาพใชคา

Hazard quotient (HQ) และ Hazard index (HI) โดย

ตามหลกการการประเมนสารผสมของ WHO

Tier 1 การศกษานไดอนมานวาแหลงนำผวดนทเปนตวอยาง

ของการศกษาเปนแหลงนำประปา และคนไดรบสารเคม

มากกวาหนงชนดผานนำดม และสารเคมในนำทงจะถกเจอจาง

ลง 10 เทาเมอถกปลอยลงแหลงนำผวดน ทงนไมม

กลไกอนตามธรรมชาตลดความเขมขนสารเคมในแหลง

นำผวดน นอกจากนกำหนดวาความเขมขนของสารผสม

ในแหลงนำผวดนกอนปลอยนำทงลงไปมคาเทากบ 0

นำหนกเฉลยของคนเทากบ 60 กโลกรม และทกคนดมนำ

วนละ 2 ลตร

คา Maximal cumulative ratio (MCR)

คำนวณโดยใชคา HI และ HQ สำหรบการประเมนการไดรบ

สมผสสารผสม ดวยสมการ

คา MHQ คอ HQ ทมคาสงสดใชสำหรบคำนวณ

สารเคมเดยวและสารเคมหลายตว

กรณสำหรบการประเมนระบบนเวศน วธการ

ประเมนใชแบบเดยวกบทใชในการประเมนดานสขภาพ

ของคน โดยกำหนดใหตวรบทางระบบนเวศนอยในแหลงนำ

ผวดนทนำทงทปลอยลงมา

2.3 Non-detects (NDs)

การประเมนสารผสมมความยากลำบาก

ทบางครงความเขมขนของสารเคมบางชนดมอยในระดบตำ

มากตำกวาคานอยทสดของเครองมอจะตรวจวดได (LOD)

และตวอยางสวนใหญจะมคาในลกษณะน (NDs) ถาตด

ขอมลทงจะมผลตอการประเมน ดงนนการศกษานตงกรอบ

การประเมนสำหรบคา NDs 2 กรณ คอ (1) NDs = 0

และ (2) NDs = LOD/20.5

3. วธการศกษา3.1 แขนงการตดสนใจ (Decision tree)

แขนงการตดสนใจดดแปลงจาก Cefic MIAT

ใหเหมาะสมกบตวรบของระบบนเวศนและสขภาพของคน

ตอการไดรบสมผสสารผสมหรอสารเคมทปนเปอนใน

แหลงนำผวดนและนำทงทผานการบำบดในยโรป แขนงการ

ตดสนใจมทงหมด 18 ขนตอน และแบงกลมการไดรบสมผส

3 กลมคอ กลม I, II และ III (III A และ III B) Exposures

รายละเอยดของแขนงการตดสนใจ (แสดงในภาพท 1)

3.2 ขอมลการตรวจตดตามทางดานสงแวดลอม

การศกษานใชขอมลการตรวจวดนำจากแหลงนำ

ผวดนและนำทงทผานการบำบดแลว โดยทำการสำรวจ 2 ครง

(CH-1 และ CH-2) การสำรวจทง 2 ครงถกออกแบบให

สอดคลองกบกระบวนการเปลยนแปลงและการเคลอนยาย

มลพษในสงแวดลอม ในทนคอในระบบบำบดนำเสยของ

เมองและเมอผานลงสแมนำ ผลจากการสำรวจ 2 ครงไดขอมล

มา 4 ชด CH 1-1, CH 1-2, CH 2-1, CH 2-2

สวนการสำรวจครงท 3 และ 4 ดำเนนการในสหราชอาณาจกร

UKCIP การสำรวจครงท 5 เกบในยโรป ดงนนขอมลสำหรบ

การไดรบสารเคมผสมมทงหมด 7 ชด (CH 1-1, CH 1-2,

......................(2)HI = ∑HQ

......................(1)HQ = DoseRV

HQ = ConcentrationRV

......................(3)MCR = HIMHQ

Page 43: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

42 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

1. มความเปนไปได/นาจะเปนไปไดทคนจะไดรบสมผส

หรอไม?

1. มความเปนไปได/นาจะเปนไปไดทจะเขาส

สงแวดลอมของระบบนเวศน หรอไม?

ไมตองมการดำเนนการเพมเตม

2. มขอมลพษวทยาสำหรบสารเคมผสมในลกษณะเปนสารผสมหรอไม?RV คาอางองสำหรบสขภาพ

พจารณาระดบทปลอดภย

สำหรบระบบนเวศนพจารณา

ความเขมขนในเดนและนำ

เลอกมาตรการทเหมาะสม

สำหรบแกไขความเขมขนของ

สารทเกนคาอางองมาตรฐาน

การจดการ

ขนกบบรบท

RA ขนกบ

แตละกรณ

3. มขอมลสำหรบองคประกอบของสารเคมผสมหรอไม?

6. ผลเบยงเบนจากการไดรบปรมาณเพมขนเปนไปตามคาดการณหรอไม?

7. สารประกอบทกตวถกควบคมดวยกลไกการออกฤทธทไมเหมอนกนหรอไม?

8. การเพมขนของปรมาณทไดรบหรอความเขมขน

9. มคาอางองมาตรฐาน (RV) และขอมลเกยวกบการไดรบสมผสสำหรบสารทกตวหรอไม?

10. ใชคา TTC หรอ QSAR สำหรบสารทไมมคา RV

11. คำนวณคา Hazard Index (WHO Tier 0)

ไมตองมการดำเนนการเพมเตม

13. คำนวณคา Hazard Index ใหม (WHO Tier 1)

16. พฒนาระบบขอมลสำหรบอวยวะเปาหมาย พษวทยา ศกยภาพ กลไกการออกฤทธเพอจดกลมสารผสมหรอการจดการทอยบนพนฐาน TEQ

17. ทบทวนคา Hazard Index (WHO Tier 2)

18. ใชการประเมนความเสยงเชงความนาจะเปนสำหรบการไดรบสมผสและวธการทางพษวทยาขนสง (WHO Tier 3)

15. ไมเกนคาอางอง ดำเนนการดวยมาตรการทเหมาะสมสำหรบสารเคมตวหลก (เกบขอมลใหมสำหรบความเปนพษ การไดรบสมผส HQ HI)

14. คำนวณคา MCR

MCR < 2

HQ > 1

HQ > 1

HQ > 1

HQ > 1

HQ < 1

HQ < 1

**RA การประเมนความเสยง

HQ > 1

ไม

ใช

ไม

ใช

MCR > 2

กลม III BExposures

กลม III A Exposures

กลม II Exposures

กลม I Exposures

12.เกบขอมลพษวทยา/การไดรบสมผสและการประเมนใหม

RA สำหรบสารผสม

ไมมความเปนไปไดสำหรบ RA**

4. การไดรบสมผสสารเคมเดยวหลายครง (และไดรบสารเคมรวม

ทมคา MOA เดยวกน) มคาเกนคา TTC หรอไม?

5. คาคาดการณของความเขมขนหรอปรมาณทไดรบของสารเคมเกนคา

อางองทยอมใหรบได หรอไม (ปรมาณทไดรบสงกวาคา RV*)?

ใช

ใช

ไม

ไม ไม

ไม

ไม

ไม

ภาพท 1 แขนงการตดสนใจพฒนาโดย The Cefic MIAT

Page 44: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 43

Research And Article Digest

ส า ร ะ น า ร จ า ก ง า น ว จ ย แ ล ะ บ ท ค ว า ม ท า ง ว ช า ก า ร

CH 2-1, CH 2-2, JRC, UKCIP และ EA) ชดขอมลเหลาน

แตกตางกนทจำนวนสารประกอบททำการวเคราะหหาใน

แตละตวอยาง

4. ผลการศกษาจากขอมลในฐานขอมล 7 แหง (CH 1-1, CH 1-2, CH

2-1, CH 2-2, JRC, UKCIP และ EA) มจำนวนตวอยางทงหมด

559 ตวอยาง โดย 362 ตวอยางมาจากแหลงนำผวดน และ

197 ตวอยางมาจากนำทง ชดขอมลเหลานแตกตางกนท

จำนวนสารประกอบททำการวเคราะหในแตละตวอยาง (ผล

สรปขอมลเกยวกบองคประกอบและความเปนพษของสาร

เคมผสมนำเสนอในตารางท 1) จำนวนสารทสามารถวเคราะห

ไดมตงแต 21 ถง 123 ชนด จำนวนสารเคมทตรวจพบใน

แตละตวอยางมตงแต 2 ถง 69 ชนด คาเฉลยมธยฐานเทากบ

20.4 มการวเคราะหหาสารเคมจำนวนทงสน 222 ชนด

ตรวจพบ 163 ชนดจากผลการสำรวจทงหมด สารเคมท

ตรวจพบไดแกกลมสารอนนทรยและสารอนทรยมขวและ

ไมมขว มคาอางองมาตรฐาน (Reference values; RVs)

สำหรบประเมนดานสขภาพของคนเพยง 100 ชนด สารเคม

อกจำนวน 110 ชนดทไมมคา RVs ใหใชตามหลกการ

จดแบงประเภทสารเคมของ Cramer classification of TTC

ซงสารเคมทตรวจพบจดอยในรปสารประกอบ 7 กลม

ไดแก กลมโซเดยม แมกนเซยม คลอไรด ออรโธ-ฟอสเฟต

ซลเฟต โปแทสเซยมและแคลเซยม สารเคมเหลานมความ

เปนพษตำ และไมนาจะสงผลกระทบตอสขภาพของมนษย

และระบบนเวศนทระดบความเขมขนทตรวจพบ (0.08 -

500 ppb)

เมอใชเกณฑสำหรบการพจารณาความเปนพษตอ

ระบบนเวศน พบวามสารเคมจำนวน 143 ชนดเขาเกณฑ

โดยไมรวม 7 กลมขางตน มสารจำนวน 72 ตวทไมเขาเกณฑ

สารกลมใหญทไมเขาเกณฑจะอยฐานขอมลชด CH 1-2

และ CH 2-1 และสารกลมนเปนกลมทมการตรวจวดแตไม

ตรวจพบ ทเปนเชนนเพราะ สารเหลานไมคอยถกตรวจวด

มากอนในอดต แตครงนมการตรวจวดเพราะ (1) สารเหลาน

ถกปลอยมากบนำทงจากครวเรอนและสามารถปนเปอน

ลงสนำผวดนได (2) แมจะมการตรวจวดไมบอยนก แตระดบ

ความเขมขนทตรวจพบมคาสง หรอ (3) ความวตกกงวล

ความเปนพษดานกอกลายพนธ การเกดมะเรง หรอผลตอ

ระบบฮอรโมนหรอระบบภมคมกน

ชอชดขอมลชดขอมล

CH 1-1 CH 1-2 CH 2-1 CH 2-2 JRC UKCIP EA river

จำนวนตวอยาง

จำนวนสารทวเคราะห

จำนวนสารทตรวจพบมากกวาหนงตวอยาง

มขอมลความเปนพษตอมนษย

มขอมลความเปนพษตอระบบนเวศน

สารทไมเคยตรวจพบ

มขอมลความเปนพษตอมนษย

มขอมลความเปนพษตอระบบนเวศน

จำนวนตำสดของสารทตรวจพบตอตวอยาง

จำนวนสงสดของสารทตรวจพบตอตวอยาง

จำนวนเฉลยของสารทตรวจพบตอตวอยาง

74

21

21

21

16

0

-

-

2

20

15.3

10

123

69

69

39

54

54

37

55

69

62.6

24

63

45

45

37

18

18

8

6

32

24.1

9

24

21

21

20

3

3

1

4

19

12.6

122

35

35

35

35

0

-

-

4

35

22

120

47

46

34

39

1

1

1

16

42

27.5

200

40

40

36

40

0

-

-

12

30

20.4

ตารางท 1 ลกษณะของสารผสมจำนวน 559 ชนดในชดขอมล 7 ชด

Page 45: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

44 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

4.1 ผลตอสขภาพของมนษย

เมอใชแขนงการตดสนใจประเมนพบวารอยละ 2

ของสารเคมจำนวน 559 ชนด (9 ชนด) เทานนทเขากลม I

Exposures และมาจากตวอยางนำผวดน ในจำนวนนสาร 3

ชนดไดแก โครเมยม เอสทรอนและเอธนลเอสตราไดออล

ถกประเมนวามคาเกนเกณฑทยอมใหคนรบสมผสได

สารเคมทเหลออกรอยละ 98 มคาความเสยงรวม (HI: Hazard

Index) นอยกวา 1 กลาวคอยงอยในขอบเขตทยอมรบได

สำหรบสารผสมและสารเดยว ดงนน จดอยในกลม II

Exposures ไมมสารกลมไหนจดอยในกลม III A และ III B

Exposures (มคาอยในชวงทนากงวลสำหรบสารผสม

อยในขอบเขตยอมรบไดเมอเปนสารเดยว มสารเหนยวนำ

ของการเกดผล) การประเมนโดยเงอนไขทใชคาความเขมขน

สงสดซงพจารณาตามฐานคดทวาสารนนเปนสารเคมทม

การตรวจวดแตไมตรวจพบ (NDs) ใหเทยบคาเทากบ 0

เมอกำหนดคา NDs เทากบคาตำสดทเครองมอสามารถ

ตรวจวดไดหารดวย 20.5 พบวามการเปลยนแปลงเลกนอย

หรอแทบไมเปลยนแปลงสดสวนของสารผสม (ตารางท 2)

เมอนำคา MCR เปรยบเทยบกบ HI พบวาผล

ของขอมลจากฐานขอมลทง 7 กลมมความแตกตางกนและ

สามารถถกจดเขากลมตางๆ ทงนขนกบจำนวนและลกษณะ

ของสารเคม ตามหลกทฤษฎขอบเขตสงสดของ MCR ทมคา

ความเขมขนเทากบจำนวนสารเคมทสามารถผานไปยง

ตวรบได ดงนน เมอคาเฉลยของจำนวนสารเคมทตรวจพบ

มคา 20 มความเปนไปไดทคา MCR มคาเทากบหรอสงกวา

20 แตจากการเปรยบเทยบคาระหวาง MCR และ HI

คาเฉลย MCR มคา 2.4 และรอยละ 44 ของคา MCR มคา

นอยกวา 2 ตวเลขเหลานชใหเหนวามสารประกอบไม

กชนดทมนยสำคญตอการเปลยนแปลงคา HI สำหรบ

รายบคคลทไดรบสมผสสารผสม

การจดกลมตามการประเมนดวยแขนง การตดสนใจ

รอยละของสารผสม

ตวอยางรวม ตวอยางนำผวดน ตวอยางนำทง

กลม I

Nondetects = 0

Non-detections = Detection limit/20.5

2

3

2

3

0

0

กลม II

Nondetects = 0

Non-detections = Detection limit/20.5

98

97

98

97

100

100

กลม III A

Nondetects = 0

Non-detections = Detection limit/20.5

0

0

0

0

0

0

กลม III B

Nondetects = 0

Non-detections = Detection limit/20.5

0

0

0

0

0

0

ตารางท 2 อตราสวน (%) ของการไดรบสมผสสารผสมทสามารถจดเขากลม I (ความกงวลตอสารเดยว) กลม II (ความ

กงวลตอสารผสม) กลม III (ความกงวลตอการไดรบสมผสรวม) ทมผลตอสขภาพมนษยภายใตขออนมานตางๆ

เพอประเมนสารเคมทตรวจพบทระดบความเขมขนตำกวาคาตรวจวดของเครองมอ (ND)

Page 46: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 45

Research And Article Digest

ส า ร ะ น า ร จ า ก ง า น ว จ ย แ ล ะ บ ท ค ว า ม ท า ง ว ช า ก า ร

การจดกลมตามการประเมนดวยแขนง การตดสนใจ

รอยละของสารผสม

ตวอยางรวม ตวอยางนำผวดน ตวอยางนำทง

กลม I

Nondetects = 0

Non-detections = Detection limit/20.5

68

73

63

65

78

86

กลม II

Nondetects = 0

Non-detections = Detection limit/20.5

19

18

29

27

3

1

กลม III A

Nondetects = 0

Non-detections = Detection limit/20.5

6

3

4

2

10

4

กลม III B

Nondetects = 0

Non-detections = Detection limit/20.5

6

7

4

5

10

9

ตารางท 3 อตราสวน (%) ของการไดรบสมผสสารผสมทสามารถจดเขากลม I (ความกงวลสำหรบสารเดยว) กลม II

(ความกงวลระดบตำสำหรบผลจากสารเดยว) กลม III (ความกงวลการไดรบสมผสรวม) ทมผลตอระบบนเวศนมนษย

ภายใตขออนมานตางๆ เพอประเมนสารเคมทตรวจพบทระดบความเขมขนตำกวาคาตรวจวดของเครองมอ (ND)

4.2 ผลตอระบบนเวศน

การประเมนผลตอระบบนเวศนมความแตกตาง

จากผลตอสขภาพ (ตารางท 3) การไดรบสมผสสารผสม

สวนใหญ (รอยละ 68) ประกอบดวยสารมากกวาหนงชนด

ทจดอยในกลม I ดานระบบนเวศน และพบในตวอยาง

ทมาจากนำทง (78%) มากกวาตวอยางนำผวดน (63%)

สารตางๆ ทตรวจพบมคาเกนเกณฑทยอมรบได ไดแก

โลหะหนก ยาตางๆ สารอนทรย สารเคมปราบวชพช

อาหารและฮอรโมน มเพยงรอยละ 19 ของการไดรบสมผส

สารผสมทมคา HI นอยกวา 1 (กลม II) ตวอยางทงหมด

ในกลม II มาจากนำผวดน รอยละ 12 จดอยในกลม

III และตวอยางสวนใหญทมาจากนำทง (20%) มากกวานำ

ผวดน (20%) สารในกลม III สามารถแบงเปน 2 กลมยอย

คอ III A (มสารเหนยวนำหนงตว) และ III B (ไมมสาร

เหนยวนำ) การประเมนยงทำภายใตเงอนไข Nondetects

= 0 และ Non-detections = Detection limit/20.5

ผลการศกษาชใหเหนวา คา ND มผลตอผลการศกษา

แตไมทงหมด

Page 47: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

46 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

เมอนำคา MCR เปรยบเทยบกบ HI พบวา

ตวอยางสวนใหญทจดอยในกลม I มาจากชดขอมล EA

และชดขอมลจากสวส 4 ชด ในขณะทกลม II มาจากชดขอมล

JRC และกลม III สวนใหญมาจากชดขอมล UKCIP และ

JRC คาเฉลยจำนวนสารทตรวจพบใน 559 ตวอยางมคา 20

แตคาเฉลยของ MCR มคา 1.8 ทงตวอยางจากนำผวดน

และนำทง มจำนวนตวอยางเกอบรอยละ 72 ทมคา MCR

นอยกวา 2 คา MCR สำหรบผลตอระบบนเวศนมคา

นอยกวาคา MCR สำหรบผลตอสขภาพ ผลทไดแสดงวา

ระบบนเวศนมความสามารถรบภาระจากการปนเปอน

สารผสมสงกวาสขภาพของคน

คา HI มความแตกตางคอนขางมากในระหวาง

4 กลม คา HI คอนขางสงในกลม I (คาเฉลย 15) มคานอยทสด

ในกลม II (คาเฉลย 0.4) สำหรบกลม III A และกลม III B

HI มคาเฉลยระหวาง 1.3 - 1.8 คาสงสดเทากบ 3.4 แสดง

ใหเหนวาการไดรบสมผสสารผสมเปนสงทกงวล แตกลบ

พบวาคา HI ในสารผสมถกเหนยวนำดวยสารเคมเดยวโดยม

สารเคมเดยวอยางนอยหนงชนดทมคา HQ มากกวา 1

ประมาณรอยละ 12 ของสารผสมทมคา HI

มากกวา 1 และตองใชวธการประเมนรวมเพอจดเขากลม III

ทงนมสารเคม 6 ชนดทจดเขากลม III A ไดแก Diclofenac,

Clarithromycin, Tramadol, Terbuthylazine desethyl,

Terbuthylazine และ PBDEs ผลการตรวจวดทไดจาก

ฐานขอมล UKCIP และ JRC จดเขากลม III B ซงกลมน

ตองใชวธการประเมนความเสยง WHO Tier 3 การประเมน

แบบนสารเคมถกจดกลมตามกลไกการออกฤทธ สารเคมจาก

UKCIP มคาเฉลย MCR 3.0 ขณะท JRC มคา 3.3

ผลทไดแสดงใหเหนวาคา HI ถกเหนยวนำดวยคา HQ

ของสารเคมแตละชนด

ฐานขอมล UKCIP (นำทง) ฐานขอมล JRC (นำผวดน)

สารเคมจำนวนสารผสม (ใน 12 ชนด)

สารเคมจำนวนสารผสม (ใน 10 ชนด)

Copper

Total PDBEs

Zinc

Propanolol

Iron

Nickel

Fluoxetine

12

12

11

5

3

3

2

Diclofenac

Terbuthylazine

Terbuthylazine desethyl

Nonylphenol

Bisphenol A

Estrone

Isoproturon

tert-Octylphenol

9

9

9

6

4

3

3

3

ตารางท 4 สารเคมเดยวทมคา HQ สงทสดในอนดบ 1 ถง 4 ของการไดรบสมผสสารผสมกลม III B จากฐานขอมล

UKCIP และ JRC

จากตารางท 4 มสารเคม 4 ชนดทมคา HQ

สงทสดในจำนวนสารผสมทงหมด 12 และ 10 ชนดของ

ฐานขอมล UKCIP และ JRC ตามลำดบ อยางไรกตาม

จำนวนสารทง 4 ชนดมสดสวนคอนขางนอยเมอเทยบกบ

ชนดอน

Page 48: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 47

Research And Article Digest

ส า ร ะ น า ร จ า ก ง า น ว จ ย แ ล ะ บ ท ค ว า ม ท า ง ว ช า ก า ร

5. อภปรายผลการศกษาผลจากการใชแขนงการตดสนใจสำหรบการประเมน

ความเสยงของการไดรบสมผสรวมสารเคมเปนเรองซบซอน

และควรนำเสนอประเดนตางๆ ทเกยวกบผลการประเมน

อาท การประเมนศกยภาพจากการไดรบสมผสรวมสารเคม

ใชขอมลทดทสดสำหรบความเปนพษของสารเคม สรางกรอบ

สำหรบกรณทไดรบสมผสปรมาณตำมากๆ และอธบายขอมล

เกยวกบกลไกการออกฤทธและสดสวนของจำนวนสารเคม

การศกษานสรปวาขนตอนทสำคญในแขนงการตดสนใจ คอ

(1) ขนตอนท 5 การชบงกลม I Exposures และขนตอนท

8 - 16 สำหรบการจดกลม II, III A และ III B

การใชแขนงการตดสนใจสามารถชวยในการตดสนใจ

เลอกวธการจดการความเสยงจากการไดรบสารผสมซงขนกบ

คา RVs วธการไดรบสมผส และความพรอมของวธการประเมน

ในระดบ WHO Tier 0 ใชคา TTC สำหรบประเมนความ

เสยงสขภาพในคนและสามารถสรางมาตรการแกไขไดโดยไม

ตองมคา RVs อยางไรกตาม การประเมนระบบนเวศนตอง

ใช Tier 1 (ประเมนโดยเทยบกบคา RVs) สำหรบสารเคม

จำนวน 72 ชนดทไมสามารถอธบายผลกระทบได นอกจากน

การประยกตใชแขนงการตดสนใจสำหรบระบบนเวศนตอง

คำนงถงลกษณะของระบบนเวศนในพนทศกษา ตวอยางเชน

การประเมนความเสยงกรณนำทง กรอบการประเมนกำหนด

วาเมอนำทงถกปลอยสแหลงนำผวดน ความเขมขนจะถก

เจอจางไป 10 เทา แตเมอเปนแหลงนำผวดนขนาดเลก

ความเขมขนจะถกเจอจางนอยกวา 10 เทา นอกจากน แหลงนำ

นนอาจรบนำทงมาจากทตางๆ ทำใหมการปนเปอนสารเคม

อนๆ รวมดวย ทงหมดนจะมผลตอการเพมขนของคา HQ

และ HI ทำใหการตดสนใจเลอกวธการจดการอาจจะเปลยนไป

เชน จากกลม I Exposures เปน กลม II หรอ กลม III A

หรอ III B กได

ภายใตกรอบการใชแขนงการตดสนใจ คา HQ

และคา HI ทมคามากกวา 1 จากการประเมนขนท 5 - 11

ทำใหมความจำเปนทจะตองปรบปรงขอมลเกยวกบการได

รบสมผสทใชในขนตอนการประเมน สงทตองการเพมเตม

มดงตอไปน

• คำนวณหาจำนวนเทาทเปนจรงของการเจอจาง

ความเขมขนสารเคมในนำทงทถกปลอยออกมา

• ตรวจวดเพมเตมสำหรบคาความเขมขนเฉลย

ระยะยาวในตวอยางนำผวดน

• ตรวจหากลไกททำใหระดบความเขมขนของสาร

เคมลดลง เชน การระเหย การสลายตวตามธรรมชาต

• ประเมนวาถาคา RVs ของสารเคมในสารผสมถก

ประยกตใชสำหรบตวรบทวไปในระบบนเวศน

โดยสรปแขนงการตดสนใจสามารถใชสำหรบประเมน

การไดรบสมผสรวมสารเคมและผลกระทบตอสขภาพและ

สงแวดลอม เครองมอนสามารถแยกแยะการไดรบสมผส

รวมไดวาผลทเกดขนและแหลงทเกดการสมผสรวมใดทเปน

จดเสยง ซงการประเมนสารเคมทละชนดจะไมสามารถทำให

เหนตรงจดนได นอกจากนแขนงการตดสนใจยงชวยชบงวา

สารเคมตวใดในสารผสมทเปนตวเหนยวนำคา HQ และ HI

ทำใหมประโยชนตอการประเมนอยางมาก

ทมา: Price P, Han X, Junghans M, Kunz P, Watts C,

Leverett D. (2012). An application of a decision

tree for assessing effects from exposures to

multiple substances to the assessment of human

and ecological effects from combined exposures

to chemicals observed in surface waters and

waste water effluents. Environmental Sciences

Europe. 24: 34 - 46. http://www.enveurope.com/

content/24/1/34.

Page 49: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

48 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

บทเรยนจากการใชระบบการจดการของเสยสำหรบควบคมของเสยอนตราย

1. บทนำการเพมขนของสนคาอปโภคบรโภคทวโลกมผล

ตอการใชสารเคมทเพมขนรวมทงของเสยทเกดขนหลงจาก

ผลตภณฑนนหมดอายแลว เรองนไมใชเรองใหม ในชวง

การพฒนาอตสาหกรรมเคม การใชสสงเคราะหเปนท

แพรหลายและมากกวาการใชสธรรมชาต เนองจากสสงเคราะห

สามารถควบคมปรมาณทใชได เมอเรมตนศตวรรษท 20

ประเทศเยอรมนและสวสเซอรแลนดเปนผผลตและจำหนาย

สสงเคราะหทวโลก แตหลงจากมการคนพบถงความเปนพษ

ตอทงคนและสงแวดลอม โรงงานทเคยผลตสสงเคราะห

ดงกลาวกลายเปนพนทปนเปอน ในทำนองเดยวกนเมอคนพบ

คณสมบตของคลอรน คลอรนไดถกนำมาใชในอตสาหกรรม

มากมาย ตอมาเมอมขอมลวาคลอรนมความเปนพษสง

ออรแกโนคลอรนไดถกหามใชทนท

การเปลยนแปลง 2 ประการทมผลตอการพฒนา

กระบวนการผลต

• การเพมขนอยางมหาศาลของปรมาณสารเคมทม

การใชในทตางๆ ทวโลก

• ระบบแรงงานทวโลก

การเปลยนแปลง 2 ประการทกลาวขางตนมผลไม

มากกนอยตอความพอเพยงของสารเคมสำหรบสายการผลต

และมผลตอปรมาณของเสยทเกดขน ในขณะทความรทาง

วทยาศาสตรทเขาใจเกยวกบความเปนพษหรออนตรายของ

สารเคมเกดขนชากวา ทำใหการจดการของเสยมกจะตาม

หลงการพฒนาดานอตสาหกรรมเคม

2. การจดการของเสยซงเปนสวนหนงของระบบ การจดการสารเคม

ผลตภณฑในทองตลาดใชวสดหลากหลายชนดและ

ทมาของวสดกตางกน การจดการสายการผลตและระบบ

แรงงานเปนระบบทซบซอนและเกยวของกบขนตอนทยงยาก

ปจจบนระบบการจดการของเสยขนกบการจดการระดบ

ทองถนหรอภมภาค ขนตอนการจดการประกอบดวย

การใชซำ รไซเคลและการฟนฟแลวนำกลบมาใชใหม

(ถาเปนไปได) ดงนน การจดการของเสยจงเปนสวนหนง

ของระบบการจดการสารเคม อยางไรกตามมขอสงเกตดงน

• ชวงเวลาทเปนรอยตอระหวางการวางสนคาใน

ตลาดและการออกระเบยบจำกดการใชสารเคม รอยตอ

ระหวางการผลตและการกำจดทงผลตภณฑทหมดอาย

• การเจอจางสารเคมอนตรายทเปนสวนประกอบ

ของผลตภณฑ

• การกระจายตวอยางมากของผลตภณฑในโลก

เทคโนโลยซงมกมสารเคมเปนองคประกอบ

• คาใชจายสำหรบการกำจดผลตภณฑทมการ

ปนเปอนสารเคมอนตรายซงมกจะปะปนกบขยะทวไป

รายงานชนนไดถอดบทเรยนจากสงท เกดขนใน

ประเทศเยอรมน โดยม 2 กรณศกษาดงตอไปน

2.1 กรณศกษา PCBs

คณสมบตทางกายภาพและทางเคม

PCBs (Polychlorinated biphenyls) เปนกลม

สารประเภทเดยวกนแตมลกษณะตางกน 209 ลกษณะและ

ถกสงเคราะหใหอยในรปสารผสม เชน นำมน ขผง ทงน

อธบายคณลกษณะตามปรมาณคลอรนทผสมอย (% นำหนก)

(โครงสรางทวไปแสดงในภาพท 1) จดหลอมเหลวของสาร

ผสมมคาตำกวาสารเคมเดยวอยางมาก สารผสมทมคลอรน

มกมความหนดสง ดงนน สวนใหญกระบวนการผลตจะเตม

Trichlorobenzene ลงไปเพอลดความหนด PCBs

สามารถตกคางในสงแวดลอมและอยไดเปนเวลานาน

โดยเฉพาะสารผสมทมปรมาณคลอรนสง นอกจากน PCBs

สามารถสะสมในดน ตะกอนดน สงมชวต ความเขมขน

สงสดพบในไขมนของสตวทะเลและมนษย ดงนน การบรโภค

ไขมนสตวและปลาจะมความเสยงสงทจะไดรบ PCBs

3’ 2’ 2 3

5’ 6’ 6 5

4’ 4

Clx Cly

ภาพท 1 โครงสรางของ Polychlorinated biphenyls

Page 50: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 49

Research And Article Digest

ส า ร ะ น า ร จ า ก ง า น ว จ ย แ ล ะ บ ท ค ว า ม ท า ง ว ช า ก า ร

ถาพจารณาคณสมบตขนตนของ PCBs พบวา

มโครงสรางทางเคมอยางงาย สวนคณสมบตทางกายภาพ

เชน จดหลอมเหลว สมประสทธการกระจายตว และปจจย

การสะสมจะแตกตางกนไปขนกบนำหนกโมเลกล และ/

ปรมาณคลอรน อยางไรกตาม เมอมการเปลยนแปลง

โครงสรางจะมผลตอการเปลยนแปลงคณสมบต ความ

เปนพษ และการตกคางยาวนานดวย ขอสงเกตทเกดจาก

การถอดบทเรยนในเรองนมดงน

• ค าความแตกตางของสมประสทธการ

กระจายตวมผลตอการคงตวยาวนานในสงแวดลอม

• จดหลอมเหลว จดเดอด และคา Kow เพมขน

อยางมาก ตามการเพมขนของจำนวนคลอรนอะตอม

(ซงสามารถเขาแทนทไฮโดรเจนอะตอม)

PCBs กลมทมโครงสรางแนวระนาบซงจะคลาย

polychlorinated dibenzodioxins และ dibenzofurans

กลมนมความเปนพษสงกวากลม non-planar ดงนน

คาความเขมขนทยอมใหปนเปอนในอาหารแตกตางกนสำหรบ

dl-PCBs และ ndl-PCBs (“dioxin-like”,“not dioxilike”)

พนททมการประยกตใชและการจดการของเสย

PCBs เรมมการใชครงแรกใน พ.ศ. 2473 สำหรบ

ทำฉนวนกนไฟ ตวเกบประจ หมอแปลง (การใช PCBs

ในอตสาหกรรมแสดงในตารางท 1) ตอมาใน พ.ศ. 2513 ได

มการหามใชสารเคมกลมนเนองจากพบวามอนตรายสง โดย

ครงแรกหามเฉพาะระบบการผลตแบบเปด อยางไรกตาม

แมจะแสดงวาระบบการผลตทใชเปนระบบปด ความเปน

จรงยงลกลอบใชระบบเปด เพราะปรมาณ 2/3 ของการใช

PCBs หายไปจากระบบ แมกระทงในปจจบนมการใช PCBs

ในการกอสรางอาคารโดยเปนสวนผสมในสและวสดเชอมตอ

ตางๆ ในปรมาณ 1/3 แตเนองจากการไมมการรายงานใช

PCBs ในงานการกอสราง คนจำนวนมากจงไมรวาบานเรอน

หรอสถานททำงานมการใช PCBs สวนใหญททราบวาม

การปนเปอนไดจากการตรวจพบสารกลมนในอาหารและ

คณภาพอากาศ

ประเภทผลตภณฑ ชนด PCBs ทใช ลกษณะการผลต การกำจด การแยกจากวสดอน

สารฉนวนในหมอแปลง

ขนาดใหญ

สารฉนวนในตวเกบประจ

ขนาดใหญ

สารหลอลนระบบไฮดรอลก

นำมนสำหรบถายเทความรอน

สารฉนวนในตวเกบประจ

ขนาดเลก

สารเตมแตงในตวกนรว/เชอม

สารเตมแตงส

สารเตมแตงใน PVC

Cl < = 54%

Cl < = 42%

Tri- and Tetra-CBs

สารผสมทมคลอรนตำ

Cl < = 42%

สารผสมทกประเภท

สารผสมทกประเภท

สารผสมทมคลอรนสง

ระบบปด

ระบบปด

ระบบปด

ระบบปด

ระบบปด

ระบบเปด

ระบบเปด

ระบบเปด

ของเสยพเศษ

ของเสยพเศษ

ของเสยพเศษ/นำเสย

ทปลอยออกจากเหมอง

ของเสยพเศษ

ของเสยอเลกทรอนกส/

ของเสยจากบานเรอน

ของเสยอนตราย/ของ

เสยผสมจากการ

กอสราง

ของเสยอนตราย/ของ

เสยผสมจากการ

กอสราง

ของเสยอนตราย/ของ

เสยจากบานเรอน

งาย

งาย

ยากสำหรบเหมองใตดน

งาย

มความเปนไปไดใน

ขนตอนการคดแยก

มความเปนไปไดใน

ขนตอนแยกชนสวน

แทบจะไมได

มความเปนไปไดใน

ขนตอนการคดแยก

ตารางท 1 รปแบบการใชและการกำจด PCBs

Page 51: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

50 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

กรณทกระบวนการผลตเปนแบบปด เชน ตวเกบ ประจ ถ า ไมมการทำใหแตกหรอหกกจะปลอดภย ดงนนการผลตแบบนจงยงอนญาตใหดำเนนการตอไปได สนค าอ เลกทรอนกสทกชนดท จ ำหน ายในเยอรมน ตองตดฉลาก เชน Clophen (เยอรมน) และ Arochlor (สหรฐอเมรกา) เพอเปนขอมลสำหรบการจดการ คนงาน และหนวยงานทกำกบดแลกฎหมายสหภาพยโรปครอบคลม เครองใชไฟฟาทกชนดทความจตงแต 5 ลตรและมปรมาณ PCBs มากกวา 50 มก./กก. เพอปองกนผลตอสขภาพ คนงานกฎหมายไดกำหนดคาความเขมขนทยอมใหมได ในสถานททำงาน จากตวอยางทผานมาพบปญหาของการ จดการของเสยทไม เหมาะสมและตองไดรบการแกไข ดงตอไปน

• การเกบและการกำจดซากอาคารหรอบานเรอน ทมการปนเปอน

• การกำจดผลตภณฑใชตามบานเรอนท ปนเปอน PCBs

• การกำจดผลตภณฑใชในภาคอตสาหกรรม ทปนเปอน PCBs

• การทำความสะอาดและฟนฟนำกลบมาใชใหม สำหรบหมอแปลงขนาดใหญ

• การเกบรวบรวมและการทำลายนำมนไฮดรอลก ทปนเปอนทงหมดหรอบางสวน

• การเกบรวบรวมและการทำลายสนคาทม PCBs เชน พวซจากบานเรอนและรานคา

• การฟนฟพนททเคยปนเปอน เชน โรงงาน อตสาหกรรม อาคารเกา เปนตน

• ในกจกรรมทใชอณหภมสงท 200 - 4000 C คลอรนและสารอนทรยสามารถเกดปฏกรยากลายเปน PCBs หรอสารประกอบคลายไดออกซน การเกดปฏกรยานพบท กาซเชอเพลงบรเวณปลองระบายอากาศ

พจารณาปญหาทกลาวขางตนคาดวาไมนา จะสามารถแกไขไดทกปญหา ดงนน เพอปองกนการ ปนเปอนสหวงโซอาหาร อาหารสตว ดนและนำท ง จงมการกำหนดคาความเขมขนทยอมใหตรวจพบได ทงนการกำจด PCBs ทำไดโดยงายเพยงแตนำไปเผา ในเตาเผาโรตารคลน (เตาเผาสำหรบของแขง) ซงทอณหภม สงกวา 9000 C สามารถควบคมอณหภมไดระยะเวลาหนง สำหรบปญหาการเกดสารประกอบคลาย PCBs สามารถ แกไขดวยการลดอณหภมกาซเชอเพลงอยางรวดเรว นอกจากนยงมวธการกำจด PCBs ดวยการทำปฏกรยา

กบโซเดยมหรอโปแทสเซยม การเตมไฮโดรเจน การใช เทคโนโลยพลาสมาอารค เปนตน อยางไรกตามการเลอกวธ กำจดใหพจารณาปรมาณคลอรนในโครงสรางเปนหลก

การจดการผลตภณฑใชตามบานเรอน เรมตน ดวยการตดฉลากเพอระบคณลกษณะของสารเคมทใช จากนน กงายตอการแยกและเปนการลดจำนวนของเสยทมการ ปนเปอน PCBs จรงๆ จากทผานมาพบวารอยละ 95 ของ สนคาอเลกทรอนกสสามารถถกคดแยกไดตงแตขนตอน แรก หมอแปลงหรอตวเกบประจขนาดใหญตองตดฉลาก ตามกฎหมาย การกำจดทำไดตงแตแยกเอาเฉพาะสวนท ปนเปอนออกมากำจด สำหรบการลดการปนเปอนหมอแปลง ทงอน ทำไดยากและตองระมดระวงการเคลอนยายไปส สงแวดลอม สำหรบของเสยปนเปอน PCBs จากเรอตองจดการ ตามกฎหมายของสหภาพยโรป (European directive 76/769) การกำจดตองดำเนนการอยางระมดระวงเพอปองกน การเคลอนยายไปปนเปอนสงแวดลอมอนและสามารถใช งบประมาณอยางมประสทธภาพ

การเฝาระวงระดบความเขมขน PCBs ในเลอด ดำเนนการระหวาง พ.ศ. 2528 - 2533 ในกลมนกศกษาจาก 4 มหาวทยาลย พบวามแนวโนมลดลง และการใช PCBs กลมทมปรมาณคลอรนสงเรมลดลงอยางชาๆ และมปรมาณนอยกวากลมทมปรมาณคลอรนตำ

2.2 กรณศกษาสาร CFCs/HCFCs คณสมบตทางกายภาพและทางเคม Chlorofluorocarbons (CFCs) หรอรจกทวไป

ในชอ ฟรออน มคารบอน 1 - 2 อะตอมในโครงสราง สวนใหญ เปนสถานะกาซทอณหภมหอง จดเดอดเพมขนตามปรมาณคลอรน ไมตดไฟ ฮาโลคารบอนมกถกปลอยสสงแวดลอม ในลกษณะรวซม สามารถตกคางยาวนานในสงแวดลอม อาจนานกวา 10 ปขนไป คลอรนในโมเลกลทำปฏกรยาในชนโฮโซนทำใหความเขมขนของโอโซนลดลง (ODP) หรอ กาซคารบอนไดออกไซดสามารถทำใหเกดกาซเรอนกระจก ได (GWP)

ภาพท 2 โครงสรางของ Trichlorofluoromethane (F11), Chlorodifluoromethane (F22), และ 1,1,1,2- Tetrafluoroethane (R134 a)

Page 52: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 51

Research And Article Digest

ส า ร ะ น า ร จ า ก ง า น ว จ ย แ ล ะ บ ท ค ว า ม ท า ง ว ช า ก า ร

พนททมการประยกตใชและการจดการของเสย สารฟรออนเปนสารทชวยลดอณหภมไดดมาก

ระยะตนใชกบอปกรณทำความเยน และทดแทนสารกลม แอมโมเนย เมทธลคลอไรด จากนนใชในการเกดปฏกรยา ภายใตความดน เชน การสกด ปญหาจาก CFCs ในการ ลดความเขมขนของโอโซนและการกอใหเกดกาซเรอน กระจก ทำใหมกฎบตรระหวางประเทศมาควบคมการใช

และการกำจด ขณะนไดมความพยายามลดการใช CFCs โดยใหใช HCFCs แทน สวนการจดการใหฟนฟกอน การกำจดทง การรไซเคล หรอการทำความสะอาด หากตองการเผาใหใชเตาเผาโรตารคลน ในประเทศเยอรมน ไดมกฎหมายบงคบใหผผลตรบผดชอบในการจดการ นอกจากน การจดการตองคำนงถงชนดของฟรออนทใชดวย รายละเอยดนำเสนอในตารางท 2

การหามใชหรอเขมงวดกบการใชสารเคม อนตรายเปนสงสำคญทสดสำหรบการลดการปนเปอน ส งแวดลอม การจดการดวยการกำจดการปนเปอน หลงการใชเปนสงททำไดยากกวาและเกดขนไดชา เนองจาก

• ขนกบอายของผลตภณฑ• ปรมาณทสารอนตรายเหลานปลอยออกส

สงแวดลอมตลอดอายของมน• ความคงตวระยาวในสงแวดลอม

ทมา: Friege H. (2011). The role of waste management

in the control of hazardous substances: lessons

learned. Environmental Sciences Europe. 24: 35 - 44.

http://www.enveurope.com/content/24/1/35.

งานวจยทง 2 เรองนาสนใจมากโดยเฉพาะ เรองแรก เพราะเคยตงคำถามหลายประการเกยวกบ การประเมนความเสยงสำหรบการสมผสรวมสารเคม เดยวหรอการสมผสสารผสม (บางครงเราใช Aggregated และ Cumulative effect) เนอหาคอนขางยากและวธการ เขยนไมกระชบ อาจจะเปนเพราะไมใชเจาของภาษา กเปนไปได อาน 2 เรองนแลวผเขยนไดอะไรพอสมควร และหวงวาทานคงไดเชนกน หากตองการทราบเพมเตม ทานสามารถดจากตนฉบบได ผเขยนไดให URL ของ บทความพรอมนแลว

ประเภทผลตภณฑ ชนดของสารเคมทใช ลกษณะการผลต

สารลดอณหภมสำหรบเครองทำความเยน

กาซขบดนสำหรบสเปรย

โฟมสำหรบโพลยรเธน และโพลสไดรน

เครองปรบอากาศสำหรบยานยนต

F-11→ HCFCs → PentaneF-11, F-12 → F-134a และสารไฮโดรคารบอนอนๆ →Propane/Butane → pressurized airF-11, F-12 → F-22 → F-134a, F-152aF-22 → F-134a → 2,3,3,3-Tetrafluoropropene →CO2

ระบบปด

ระบบเปด

ระบบเปด

ระบบเปดบางสวน

ตารางท 2 ลกษณะการใชผลตภณฑทมสาร CFCs, HCFCs และ fluorinated hydrocarbons

Page 53: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

52 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

สบเนองมาจากฉบบทแลวทผ เขยนไดนำเสนอ

แนวคดสมดลของชวตการทำงาน (Work - Life Balance;

WLB) เพอการใชชวตอยางสมดลสอดคลองตามธรรมชาต

ระหวางการทำงานกบการใชชวตดานอนๆ ทงครอบครว

สงคม และชวตสวนตว ซงปจจบนแนวคดนเปนทแพรหลาย

และทวความสำคญมากขนเรอยๆ ในหลายประเทศทวโลก

โดยฉบบทแลวไดกลาวถงการจดสมดลในระดบบคคลไป

แลว อยางไรกด การจะบรรลเปาหมายในการสรางสมดลของ

ชวตกบการทำงานตามแนวคดดงกลาวนนนอกจากการบรหาร

เวลาในระดบบคคลแลว นายจางหรอผนำองคกรนบวาม

สวนสำคญอยางมากในการสนบสนนบคลากรใหมการจดการ

ทดในการดำเนนชวตใหมสดสวนทเหมาะสมสำหรบการงาน

ครอบครวและชวตสวนตวแทนทจะมงเนนแตการใชแรงงาน

และผลตผลเพยงดานเดยว ในทางตรงกนขาม การพฒนา

คณภาพชวตใหมความสมดลนนถอไดวาเปนพนฐานทสำคญ

ในการสรางความสขในการทำงานใหกบพนกงาน เมอคน

ทำงานมคณภาพชวตทดไมมปญหาความเครยด กยอมสง

ผลดตอสขภาพ รวมทงประสทธภาพในการทำงาน ทงยงเปน

เทคนคการสรางสมดลชวตการทำงานในระดบองคการ

รองศาสตราจารยสดาว เลศวสทธไพบลย วท.ม. (สขศาสตรอตสาหกรรมและความปลอดภย) สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ประโยชนในแงการบรหารทรพยากรมนษยชวยดงดดและ

รกษาบคลากรทมความรความสามารถใหอยกบองคกรไป

นานๆ ดวย ซงยนยนไดจากผลการวจยทมการสำรวจขอมล

ลกจางในสหราชอาณาจกร โดย Kenexa Research

Institute ในป 2007 พบวาลกจางในองคกรทสนบสนน

ใหมสมดลชวตการทำงานจะมอตราการออกจากงานตำ

มความผกพนและภาคภมใจในองคกรตลอดจนมความ

พงพอใจในการทำงานสง สำหรบประเทศทางแถบเอเชย

กมความตนตวในเรองสมดลชวตการทำงานเชนเดยวกน

โดยมขอมลการวจยในป 2011 โดยบรษท Ernst & Young

ซงทำการสำรวจในหมพนกงาน 110 คนในสงคโปร ระบวา

สมดลชวตการทำงานเปนปจจยทมผลตอแรงจงใจในการ

ทำงานโดยมลำดบความสำคญเหนอกวาเงนเดอนและ

สวสดการอนๆ อกดวย ปจจบนทางการสงคโปรจงไดรณรงค

และมแผนในการระดมทนเพอสงเสรมผประกอบการใน

การนำโปรแกรมสมดลชวตการทำงานมาใชในสถานททำงาน

ใหบรรลผล

ในฉบบนจงจะไดกลาวถงเทคนคการสรางสมดลชวต

การทำงานใหเกดขนจรงในระดบองคการซงประกอบดวย

การกำหนดนโยบายสมดลชวตการทำงาน การจดฝก

อบรมการสรางสมดลในการทำงานกบชวต การปรบเปลยน

คานยมและสรางวฒนธรรมองคการ การนำระบบเทคโนโลย

สารสนเทศมาใช การจดสรรระบบเวลาการทำงานให

เหมาะสม การใชผลลพธของงานเปนเครองมอประเมนผล

การทำงาน การจดระบบสวสดการและผลตอบแทนทมความ

ยดหยน การสรางความสมพนธและบรรยากาศทดในการ

ทำงาน และการจดบรการและสงอำนวยความสะดวกทชวย

ประหยดเวลา ตามลำดบ

Page 54: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 53

Ergonomic

ก า ร ย ศ า ส ต ร

1. การกำหนดนโยบายสมดลชวตการทำงานการสนบสนนของนายจางหรอผบรหารระดบสงถอ

เปนสงสำคญประการแรกในการจดโปรแกรมสมดลชวตการ

ทำงาน ซงผเกยวของ อาท ฝายบรหารทรพยากรบคคลและ

เจาหนาทความปลอดภยในการทำงานเปนผมบทบาทสง

ในการโนมนาวผบรหารใหตระหนกถงความสำคญของ

การสรางสมดลชวตการทำงานโดยการสอสารใหผบรหาร

เขาใจถงประโยชนทจะไดรบ จากนนควรสงเสรมใหพนกงาน

มสมดลชวตการทำงานอยางจรงจงโดยการกำหนดเปน

นโยบายขององคการดวยการบรณาการโปรแกรมสมดลชวต

การทำงานเขากบแนวทางการบรหารทรพยากรมนษยของ

องคการ มการทบทวนนโยบายและแนวทางปฏบตตางๆ เพอ

กำจดชองวางทจะทำใหการปฏบตไมเปนไปตามนโยบายท

กำหนด พรอมทงแสดงใหเหนถงความมงมนของผบรหารท

จะสนบสนนดานตางๆ ใหนโยบายนประสบความสำเรจ

สามารถปฏบตไดเปนรปธรรม โดยจดประสงคหลกของ

นโยบายสมดลชวตการทำงานคอการสนบสนนใหพนกงาน

ประสบความสำเรจทงดานการงานและชวตครอบครว นโยบาย

ดงกลาวควรจดทำเปนลายลกษณอกษรและมลกษณะดงน

1) เปนนโยบายกวางๆ ทสอดคลองกบวสยทศน

และทศทางกลยทธขององคการ โดยกอใหเกดประโยชนทง

ตอพนกงานและองคการ

2) ตอบสนองและครอบคลมความตองการของ

พนกงานอยางทวถง มความยตธรรมเสมอภาคโดยคำนงถง

ศาสนาวฒนธรรมและความเชอทแตกตางกนของพนกงาน

3) เปนนโยบายทองคการสามารถนำไปปฏบต

ไดจรง สอดคลองกบทรพยากรและงบประมาณ

4) สามารถยดหยนไดตามสถานการณและความ

ตองการของพนกงาน

5) สอสารใหพนกงานและผเกยวของทกคนรบร

และถอเปนความรบผดชอบรวมกนระหวางพนกงานกบ

องคการ

2. การจดฝกอบรมการสรางสมดลในการทำงานกบ ชวต

องคการควรจดโปรแกรมการฝกอบรมเพอสนบสนน

ใหพนกงานเรยนรและเขาใจในการสรางสมดลการทำงาน

กบชวต โดยการสำรวจตวเองและสามารถจดสมดลใน

ชวตได หลกสตรการฝกอบรมทเกยวของ ไดแก หลกสตร

การบรหารตนเองเพอการทำงานทมประสทธภาพ วธการ

จดการใหมสมดลชวตการทำงานทด การบรหารเวลา เทคนค

การจดการความเครยด หลกการบรหารการประชม และ

เทคนคการสร างสมดลในการทำงานกบชวตอยางม

ประสทธภาพ หลกการทำงานอยางมความสข การประชม

เชงปฏบตการเรองสมดลชวตการทำงาน การฝกทกษะ

การดแลสขภาพ การเลยงดบตรและทกษะการดแลผสง

อาย สำหรบแนวทางการฝกอบรมนนอาจใชวธการท

หลากหลาย เชน การบรรยายและแลกเปลยนความคดเหน

ซงกนและกน การทำ Work Shop เพอใหคด เขยน และพด

อยางเตมท ตลอดจนการเปดโอกาสใหผ เขาฝกอบรม

นำเสนอแนวความคดของตวเองและของทมงาน เปนตน

นอกจากหลกสตรทกลาวมานแลว การพฒนาทกษะ

การทำงานเฉพาะดานกมความสำคญ เนองจากความรจะนำไป

สทกษะการทำงาน และเมอพนกงานมทกษะในการทำงาน

กจะชวยใหทำงานดวยความมนใจและมความสขในการ

ทำงานตามมา

3. การปรบเปลยนคานยมและสรางวฒนธรรมองคการ คานยมและวฒนธรรมองคการเปนปจจยสำคญทม

ผลตอความสำเรจหรอลมเหลวของการสรางสมดลชวตการ

ทำงาน หากองคการใดมวฒนธรรมองคการทไมเออตอการ

สรางสมดลชวตการทำงานกจะเปนอปสรรคกดขวางการ

จดสรรเวลาใหกบครอบครวชวตดานอนๆ ของพนกงาน

ตวอยางเชน ทศนคตทวาการทำงานกบเวลาการทำงานจะ

ตองไปดวยกนเสมอ ดวยคานยมแบบน พนกงานทใชเวลา

อยในททำงานนานๆ ทำงานลวงเวลา กลบบานดกๆ หรอ

มาทำงานในวนหยดจงจะถอวาเปนพนกงานทดและจะได

รบโอกาสในการพจารณาขนเงนเดอนหรอเลอนตำแหนง

กาวหนาดกวาพนกงานทใชเวลาตามปกต วฒนธรรมการ

ทำงานดงกลาวจงสรางภาวะกดดนทำใหพนกงานตองมงเนน

ใหเวลาอยในททำงานนานๆ สงผลกระทบใหเกดความไม

สมดลและความขดแยงในชวตครอบครวตามมา องคการ

จงควรปรบเปลยนจากคานยมเดมๆ ทบนทอนสมดลชวต

การทำงานของพนกงานมาสวฒนธรรมทเออตอการบรหาร

ชวตสวนตวหนาทการงาน สงคม และครอบครวอยางลงตว

สรางความยดหยนในการทำงานใหมากขน เปลยนแปลงคา

นยมจากการเนนชวโมงการทำงานมาเปนการใหความสำคญ

กบผลลพธของงาน และเนนสงเสรมการทำงานเปนทมมาก

กวาการแขงขนระหวางบคคล เปนตน

Page 55: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

54 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

4. การนำระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใช องคการควรวางแผนการทำงานใหเปนระบบ ออกแบบ

ขนตอนการทำงานใหสนลงและงายตอการปฏบต มการนำ

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศททนสมยเขามาใชเพมความ

สะดวกรวดเรวและเพมประสทธภาพในการทำงาน ทงยง

เออตอการจดสมดลชวตการทำงานเพราะชวยใหพนกงาน

สามารถทำงานในทตางๆ ไดอยางสะดวก โดยไมจำเปน

ตองอยในททำงานตลอดเวลา เชน การพจารณานำระบบการ

ทำงานแบบออฟฟศเสมอน (Virtual Office) และระบบ

การทำงานทางไกล (Teleworking) กเปนอกทางเลอกท

จะชวยใหองคการมความคลองตวมากขน ซงระบบนไดรบ

ความนยมแพรหลายมากขนเรอยๆ เนองจากปจจบนเปน

ยคสารสนเทศทกวารอยละ 60 ของงานทงหมดมสารสนเทศ

เปนพนฐาน ลกษณะงานทมการทำงานแบบทางไกลมาใช

มากกวาธรกจอน ไดแก การศกษา สถาปตยกรรม

งานใหคำปรกษาและดแลสขภาพ บญช งานทรพยากรบคคล

การวาดภาพประกอบ ตวแทนขายประกน ผสอขาว ฯลฯ

ภาพแสดงระบบการทำงานทางไกลทชวยให

พนกงานสามารถทำงานในทตางๆ ไดสะดวกทมา: http://www.atlnetworkconsulting.com/remote.htm

เทคโนโลยสารสนเทศและโทรคมนาคมทสามารถ

นำมาใชเพออำนวยความสะดวกและเชอมโยงการทำงาน

ไดแก เครองคอมพวเตอร โทรศพทเคลอนท จดหมาย

อเลกทรอนกส โทรสาร อนเทอรเนต อนทราเนต และ

เอกซทราเนต พนกงานตอนรบเสมอน (Virtual Agent) และ

ระบบการประชมทางไกลผานจอภาพ (Video Conference

System) เปนตน

5. การจดสรรระบบเวลาการทำงานใหเหมาะสม "เวลา" เปนปจจยสำคญทตองจดสรรใหเหมาะสม

ลงตวระหวางชวตสวนตวกบการงาน การรจกจดสรรตาราง

เวลาจะทำใหสามารถใชประโยชนจากเวลาทมอยางสงสด

ได ในทางตรงกนขามความไมสมดลของอปสงคของชวตกบ

อปสงคของงานจะทำใหเกดความขดแยงในชวตการทำงาน

องคการจงมบทบาทสำคญในการปรบเปลยนระบบเวลาการ

ทำงานใหพนกงานมเวลาการทำงานทเหมาะสม เชน การจด

ตารางการประชมเฉพาะในชวงเวลางาน การลดจำนวนและ

เวลาการประชมเทาทจำเปน และบรหารเวลาในการประชม

อยางมประสทธภาพ ไมควบคมเวลาในการเขาออกงาน

เครงครดเกนไป ไมใหพนกงานทำงานลวงเวลาเกนความ

จำเปน เปนตน นอกจากน อาจพจารณานำระบบการกำหนด

เวลาการทำงานทยดหยน (Flexi-time) มาใชแทนระบบเวลา

เขาออกแบบตายตว โดยระบบ Flexi-time จะเปนการ

กำหนดเวลาเขางานและเลกงานใหมความยดหยนตามความ

เหมาะสมของแตละงานแตละคน เชน องคการอาจกำหนด

ระยะเวลาการทำงาน 8 ชวโมงการทำงานเหมอนเดม แต

พนกงานสามารถเลอกเขาทำงานไดในชวงเวลา 07.00 -

09.00 น. และเมอทำงานครบตามชวโมงการทำงานทกำหนด

แลวกสามารถเลกงานไดในระหวางเวลา 16.00 - 18.00 น.

ทงนในการบรหารจดการอาจตองมการกำหนดหลกเกณฑ

เพมเตม เชน ตองเลอกเวลาเขาออกงานลวงหนาและตลอด

ชวงเวลาทำการจะตองมคนทำงาน เพออำนวยความสะดวก

แกผมาตดตอ เปนตน

6. การใชผลลพธของงานเปนเครองมอประเมนผลการทำงาน

ในอดตนน เทคโนโลยตางๆ ยงไมเจรญกาวหนา

โดยเฉพาะเทคโนโลยดานการสอสารและสารสนเทศ พนกงาน

จำเปนตองเขามาปฏบตงานและตดตอประสานงานกนใน

สถานททำงาน ผบรหารในยคกอนจงอาศยเรองของเวลา

การทำงานเปนเครองมอในการควบคมและวดผลงานของ

พนกงานจากชวโมงการทำงาน โดยมองวาถาพนกงาน

คนไหนใชเวลาในททำงานมาก กถอวามผลงานมากกวาคนท

ใชเวลาอยในททำงานนอย ทงทในความเปนจรงแลว พนกงาน

ทรจกจดสรรเวลาสรางความสมดลระหวางชวตการทำงาน

กบชวตสวนตวนน ไมไดหมายความวาเขาจะทมเทนอยทำงาน

ไมเตมทและไมมผลงานเสมอไป ในตรงกนขามมงานวจย

Page 56: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 55

Ergonomic

ก า ร ย ศ า ส ต ร

หลายชนทบงชวายงพนกงานมความสขในการใชชวตทสมดล

ระหวางการทำงานกบชวตสวนตวแลว จะยงทำใหพนกงาน

สามารถสรางผลงานไดดยงกวาผทหมกมนแตกบการทำงาน

และมปญหาชวตสวนตวดวยซำไป นอกจากน โลกปจจบนม

ความกาวหนาทางเทคโนโลยลำหนาไปมาก ลกษณะงาน

หลายๆ อยางจงไมจำเปนตองนงประจำการอยในออฟฟศ

ทงวน พนกงานสามารถทำงานไดตลอดเวลาไมวาจะอยทไหน

กตาม ซงบางครงการทพนกงานไดทำงานในสถานททตนเอง

สะดวกสบายใจ กจะทำใหผลงานออกมาดกวาการนงทำงาน

ในออฟฟศกได ดงนนการทผบรหารยงคงยดทศนคต

การทำงานทตองผกตดกบเวลาแบบเดมๆ โดยไมมการ

เปลยนแปลงนน จะทำใหพนกงานเกดความรสกไมพงพอใจ

ในการทำงาน นานวนเขากจะกลายเปนความเบอหนาย

และหมดแรงจงใจในการทำงาน โดยอาจจะมองวา ผบรหาร

นนจำกดสทธเสรภาพในการทำงานมากเกนไป ซงวธนแทบ

จะใชไมไดผลในการบรหารคนทำงานรนใหม ซงถอ "อสรภาพ"

เปนปจจยจงใจนอกเหนอจากเงนเดอนและสวสดการ

การบรหารงานสมยใหมจะเนนทตวผลงานมากกวา

ชวโมงการทำงาน โดยทอำนาจการควบคมของผบรหารก

ยงมอยดงเดมไมไดลดลงแตอยางใด เพยงแตปรบเปลยน

แนวคดและวธการควบคมการทำงานจากเดมทยดเวลาการ

ทำงานเปนหลกเปลยนมาเปนการใชผลลพธในการทำงาน

โดยการวางแผนกำหนดเปาหมายของงานใหมตวชวดทชดเจน

ทงปรมาณ คณภาพ และกรอบเวลา ตลอดจนมการตดตาม

ประเมนผลงานเปนระยะๆ ตามชวงเวลาทกำหนดไว โดยไม

ตองไปเขมงวดกบเวลาการทำงานของพนกงานมากนก กจะ

สามารถบรหารและควบคมการทำงานของพนกงานตาม

ผลลพธทตองการได พนกงานเองกมความพงพอใจและ

สงมอบความรสกทดนตอคนรอบขางทงผรวมงานรวมถง

ลกคาตอไป

7. การจดระบบสวสดการและผลตอบแทนทมความ ยดหยน

แนวคดการใหสวสดการแกพนกงานในอดตนน

ผบรหารบางคนเชอวาการจดสวสดการใหพนกงานทกคน

เหมอนกนหมดนนเปนสงทยตธรรม ทำใหเกดความเทาเทยม

กนในหมพนกงาน แตในความเปนจรงนน ความตองการ

สวสดการทชวยแบงเบาภาระคาครองชพของพนกงาน

ยอมแตกตางกนไปในแตละวยแตละคน เชน ผทยงอยใน

วยหนมสาวมกตองการสวสดการเพอทอยอาศย หรอรถยนต

และสวสดการดานการศกษาตอ แตไมตองการสวสดการ

คารกษาพยาบาลมากนก สวนพนกงานทสมรสแลวกมก

ตองการสวสดการเกยวกบครอบครว ทนการศกษาของบตร

และสำหรบพนกงานทสงวยกมกตองการสวสดการเกยวกบ

การเกษยณอายและคารกษาพยาบาลมากขน ดงนน จงเกด

แนวคดแบบใหมคอการจดระบบการบรหารสวสดการและ

ผลตอบแทนทมความยดหยนตามความตองการของพนกงาน

แตละกลม (Flexi-Benefits) แนวคดนคลายคลงกบหลกการ

ของศนยอาหารทใชคปองในการเลอกซออาหาร เปรยบเสมอน

การทแตละคนมคปองมลคา 100 บาท เทาๆ กน และสามารถ

นำไปเลอกซออาหารทถกใจไดตามตองการ ใครไมอยาก

ทานขาวกไปเลอกซอกวยเตยวแทน ใครไมอยากดม

นำอดลมกไปซอนำผลไมหรอนำเปลาแทน การจดสวสดการ

ตามแนวคดนจะชวยใหมความยดหยนสอดคลองกบความ

ตองการและทำใหพนกงานรสกถงความเปนธรรมไดมากกวา

แบบเดมทใหเหมอนกนไปหมดทกคน ซงพนกงานบางคน

อาจไมไดใชสวสดการนนเลย นอกจากน การบรหารจดการก

สามารถเพมหรอลดรายการไดโดยสะดวกเหมอนเมนอาหาร

รายการใดพนกงานไมไดเลอกเปนเวลานานกสามารถตด

ออกได โดยไมสงผลกระทบตอพนกงาน

8. การสรางความสมพนธและบรรยากาศทดใน การทำงาน

การจดสภาพแวดลอมในททำงานใหสะอาด นาอย

เปนระเบยบเรยบรอย ปลอดภย มบรรยากาศการทำงานทด

จดหาสงอำนวยความสะดวกในการทำงานอยางพรงพรอม

มสถานทออกกำลงกาย สวนหยอม ฯลฯ จะชวยใหสถานท

ทำงานเปนททนาอยนาทำงาน นอกจากนควรเสรมสรางความ

สมพนธและบรรยากาศทดในการทำงานเพอใหพนกงาน

ทำงานอยางมความสขเสมอนอยในครอบครวเดยวกนโดย

จดกจกรรมทมงเสรมสรางความสมพนธทดอยางสมำเสมอ

มสนทนาการทหลากหลายและเปดโอกาสใหพนกงาน

เขารวมไดตามความสนใจ รวมทงกจกรรมทชวยเสรมสราง

ดานสขภาพและจตใจ สงเสรมกจกรรมทครอบครวพนกงาน

สามารถเขามามสวนรวมได เชน จดงานเลยงสงสรรค

งานวนขนปใหม กฬาส และกจกรรมชมรมตางๆ ทชวยให

สงเสรมสขภาพกายและสขภาพจต เชน กจกรรมนนทนาการ

ชมรมกฬา ชมรมทองเทยว ตลอดจนการจดบรการให

Page 57: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

56 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

คำปรกษาโดยตรงหรอใหคำปรกษาทางโทรศพทแบบ

สายดวน (Hot line) เมอพนกงานมปญหาเกยวกบงาน

ครอบครวหรอปญหาสวนตว นอกจากนยงมอกหลาย

แนวทางทองคการสามารถนำมาใชสรางความยดหยน

และผอนคลายใหกบพนกงาน เชน การเปดโอกาสให

พนกงานสามารถแตงกายไดตามโอกาสแตเหมาะสมกบงาน

ทรบผดชอบ เชน การแตงกายแบบลำลอง (Casual) บาง

แทนการใสแตชดฟอรมอยางเดยว จะชวยใหพนกงานรสก

ผอนคลายและสรางบรรยากาศในการประสานสมพนธกน

ยงขน

9. การจดบรการและสงอำนวยความสะดวกทชวย ประหยดเวลา

แนวคดสมยใหม สถานททำงานหรอสำนกงานไม

ไดเปนเพยงสถานททใชสำหรบปฏบตงานอยางเดยวเทานน

ในดานการจดบรการ องคการควรพฒนาบรการและสงอำนวย

ความสะดวกใหหลากหลายและทนสมย เชน การจดหนวย

บรการในททำงานทเนนใหบรการดวยความรวดเรวทนใจ

ซงเปนทนยมในหมพนกงานออฟฟศสมยใหม เพราะชวย

ประหยดเวลาและคาใชจายในการเดนทาง เชน การมธนาคาร

ภายในหรอใกลททำงาน การจดบรการทางการแพทยในท

ทำงาน หองอาหาร บรการซกแหงและรานคาสะดวกซอในท

ทำงาน เปนตน

โดยสรป ปจจยทนำไปสความสำเรจในการสรางสมดล

ชวตการทำงานตองเกดจากความรวมมอกนของทกฝายทง

ผนำองคกรและพนกงานทกระดบชนตองรวมกนสรางและ

สนบสนนใหมการนำระบบนมาใชปฏบตอยางจรงจง มความ

ยดหยนในการบรหารงานและมแนวคดตรงกนในการพฒนา

คณภาพชวตของพนกงาน ซงผลทไดจากการจดสมดลชวต

การทำงานทมตอตวพนกงานโดยตรงกคอ คณภาพชวตทด

มความปลอดภย และมความสขมชวตทสมดลทงการงานและ

ครอบครว ทำใหเกดผลดและประโยชนตอองคการตามมาคอ

ประสทธภาพและประสทธผลของกจการ รวมถงภาพลกษณ

ความยงยนทางธรกจ อนจะนำมาซงความมนคงดานเศรษฐกจ

และสงคมทมความสข

เอกสารอางองเกษมสษฐ แกวเกยรตคณ (2551) “สมดลชวตการทำงาน”

ในวารสารทรพยากรมนษย ปท 4 ฉบบท 1 มกราคม

- มถนายน 2551.

ประคลภ ปณฑพลงกร (2556) ความเชอทไมถกตองเกยวกบ

เรองของ Work-Life Balance. คนคนวนท 10 กมภาพนธ

2556 จาก http://prakal.wordpress.com

GuideMeSingapore. (2013). Funding Schemes to

Improve Work-Life Balance for Staff. Retrieved

February 11, 2013 from http://www.guide

meingapore.com/incorporation/entrepreneur

ship/wow-and-flexi-works-funding-schemes

Markbunn. (2013). Work-Life Balance – how to

achieve it? Retrieved February 11, 2013 from

http://www.markbunn.com.au/work_life_balance/

NIOSH. (2013). NIOSH on Total Worker Health

Program: work, family balance needed. Retrieved

February 9, 2013 from http://www.cdc.gov/niosh/

TWH/newsletter/TWHnewsV1N2.html

Raj Mali. (2013). How does a workplace implement

work/life balance initiatives? Retrieved February

10, 2013 from http://freshmint4u.wordpress.com/

2007/06/19/how-does-a-workplace-implement-

worklife-balance-initiatives/

Telecommute News. (2013). Achieving Work-Life

Balance with Telecommuting. Retrieved February

10, 2013 from http://www.telecommutenews.

com/current_telecommuting_news/achieving-

work-life-balance-with-telecommuting/

The European Agency for Safety and Health at

Work (EU-OSHA). (2013). Work-life balance.

Retrieved February 10, 2013 from http://osha.

europa.eu/en/seminars/emerging-psychosocial-

risks-related-to-osh/speech-venues/speeches/

work-life-balance

Todd Patricia. (2013). Work/Life Balance: Challenges

for implementation in the workplace. Retrieved

February 11, 2013 from www.commerce.wa.gov.

au/.../FlexibleWorkplaces/

Page 58: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 57

เสยง ใน อตสาหกรรม (3) การ ตรวจ วด เสยง รบกวน และ เสยง ท เกด จาก

การ ประกอบ กจการ โรงงาน

ผ ชวย ศาสตราจารย ปราโมช เชยวชาญ วศ.ม. (วศวกรรม สง แวดลอม) สาขา วชา วทยาศาสตร สขภาพ มหาวทยาลย สโขทย ธร รมาธ ราช

วา รสารฯ ฉบบ น เปน ฉบบ ตอ เนองจาก สอง ฉบบ ท แลว วารสารฯ สอง ฉบบ กอน หนา น ได กลาว ถง ความ ร ทวไป เกยว กบ เสยง ภาพ รวม การ ตรวจ วด เสยง ตาม กฎหมาย ท เกยวของ กบ โรงงาน อตสาหกรรม และ ราย ละเอยด พอ สงเขป เกยว กบ การ ตรวจ วด เสยง จาก สภาพ แวดลอม การ ทำงาน ใน โรงงาน ใน ฉบบ น จะ กลาว ถง ราย ละเอยด พอ สงเขป ใน สวน ของ กฎหมาย และ ขอมล/ความ ร ทาง วชาการ ท นา สนใจ เกยว กบ เสยง รบกวน และ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ดงน

1. กฎหมาย ประเทศไทย เกยว กบ เสยง รบกวน และ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน

การ ตรวจ วด เสยง รบกวน และ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน หรอ อาจ กลาว ได วา เปนการ ตรวจ วด เสยง ใน สง แวดลอม โดย ทวไป (Environmental Noise or Community Noise) โดย ม วตถประสงค ท สำคญคอ เพอ ปองกน และ เฝา ระวง ปญหา สขภาพ และ ปญหา เหต เดอด รอน รำคาญ ของ ประชาชน ท อาจ ได รบ ผลก ระ ทบ จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (เหน ได วาการ ตรวจ วด เสยง น มง เนน ไป

ท ประชาชน นอก โรงงาน แตก ตาง จาก การ ตรวจ วด เสยง

ใน สภาพ แวดลอม การ ทำงาน หรอ ใน งาน อา ช วอ นา มยฯ

ซง มง เนน ไป ท ผ ปฏบต งาน ใน โรงงาน อตสาหกรรม)

หนวย งาน ราชการ ท เกยวของ และ ม การ ออก กฎหมาย

กำหนด มาตรฐาน เสยง รบกวน และ เสยง ท เกด จาก การ

ประกอบ กจการ โรงงาน ท สำคญ ม อย 2 หนวย งาน คอ

กระทรวง ทรพยากรธรรมชาต และ สง แวดลอม และ กระทรวง

อตสาหกรรม

กระทรวง ทรพยากรธรรมชาต และ สง แวดลอม โดย หนวย งาน ท บงคบ ใช กฎหมาย คอ กรม ควบคม มลพษ ได ออก

กฎหมาย เกยว กบ เสยง รบกวน คอ ประกาศ คณะ กรรมการ สง แวดลอม แหง ชาต ฉบบ ท 29 (พ.ศ. 2550) เรอง คา ระดบ เสยง รบกวน

และ จาก ประ กาศฯ ฉบบ น ทำให เกด กฎหมาย ลำดบ

รอง เพอ เพม ราย ละเอยด และ ความ ชดเจน ในการ ปฏบต ตาม

กฎหมาย คอ

- ประกาศ คณะ กรรมการ ควบคม มลพษ เรอง วธ การ

ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยง ขณะไมม การ รบกวน

การ ตรวจ วด และ คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน การ

คำนวณ คา ระดบ การ รบกวน และ แบบ บนทก การ ตรวจ วด

เสยง รบกวน (พ.ศ. 2550)

ใน สวน ของ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน

เนองจาก กระทรวง ทรพยากรธรรมชาต และสง แวดลอม

เปน หนวย งาน หลก ท ดแล ดาน สง แวดลอม ใน ภาพ รวม ของ

Page 59: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

58 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

ประเทศ (ตอง เขาใจ วา โรงงาน อตสาหกรรม เปน เพยง หนง ใน

แหลง กำเนด มลพษ เทานน) ดง นน จง ม การ ออก กฎหมาย

เกยว กบ เสยง จาก สง แวดลอม โดย ทวไป (ไม เจาะจง เฉพาะ

โรงงาน อตสาหกรรม) คอ ประกาศ คณะ กรรมการ สง แวดลอม แหง ชาต ฉบบ ท 15 (พ.ศ. 2540) เรอง การ กำหนด มาตรฐาน ระดบ เสยง โดย ทวไป

และ จาก ประ กาศฯ ฉบบ น ทำให เกด กฎหมาย ลำดบ

รอง เพอ เพม ราย ละเอยด และ ความ ชดเจน ในการ ปฏบต ตาม

กฎหมาย คอ

- ประกาศ กรม ควบคม มลพษ เรอง การ คำนวณ คา

ระดบ เสยง (พ.ศ. 2540)

สำหรบ กระทรวง อตสาหกรรม โดย กรม โรงงาน

อตสาหกรรม ซง มหนา ท โดยตรง ใน การ ดแล กำกบ การ

ประกอบ กจการ โรงงาน อตสาหกรรม ตางๆ ได ออก กฎหมาย

เกยว กบ เสยง รบกวน และ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ

โรงงาน คอ ประกาศ กระทรวง อตสาหกรรม เรอง กำหนด คา ระดบ เสยง รบกวน และ ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน พ.ศ. 2548 [เปน กฎหมาย ท รวม เรอง เสยง

รบกวน และ เสยง จาก สง แวดลอม โดย ทวไป (เฉพาะ เจาะจง เปน

โรงงาน อตสาหกรรม โดย ใช คำ วา เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ

กจการ โรงงาน)]

และ จาก ประ กาศฯ ฉบบ น ทำให เกด กฎหมาย ลำดบ

รอง เพอ เพม ราย ละเอยด และ ความ ชดเจน ในการ ปฏบต ตาม

กฎหมาย คอ

- ประกาศ กรม โรงงาน อตสาหกรรม เรอง วธ การ

ตรวจ วด ระดบ เสยง การ รบกวน ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง

และ ระดบ เสยง สงสด ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน

พ.ศ. 2553

สรป ประเดน สาระ ท สำคญ ของ กฎหมาย ทง 2 กระทรวง

ดง ตาราง ท 1

ตาราง ท 1 สรป สาระ สำคญ กฎหมาย เกยว กบ การ ตรวจ วด เสยง รบกวน และ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบกจการ โรงงาน

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

มาตรฐาน ระดบ เสยง

มาตรฐาน ระดบ ส ยง โดย ทวไป

- คา ระ ดบเ ส ยง สงสด ไม เกน 115 เดซ เบล เอ

- คา ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง ไม เกน 70

เดซ เบล เอ

มาตรฐาน ระดบ เสยง รบกวน

- กำหนด ระดบ เสยง รบกวน เท ากบ 10

เดซ เบล เอ หาก ระดบ การ รบกวน ท คำนวณ

ได ม คา มากกวา ระดบ เสยง รบกวน ท กำหนด

ให ถอวา เปน เสยง รบกวน

- คา ระดบ เสยง สงสด ท เกด จาก การ ประกอบ

กจการ ไม เกน 115 เดซ เบล เอ

- คา ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง ท เกด จาก การ

ประกอบ กจการ ไม เกน 70 เดซ เบล เอ

- คา ระดบ การ รบกวน ท เกด จาก การ ประกอบ

กจการ ไม เกน 10 เดซ เบล เอ

นยาม คำ ศพท ตาม กฎหมาย

- “ระดบ เสยง โดย ทวไป” หมายความ วา ระดบ

เสยง ท เกด ขน ใน สง แวดลอม

- “คา ระดบ เสยง สงสด” หมายความ วา คา ระดบ

เสยง สงสด ท เกด ขน ใน ขณะ ใด ขณะ หนง

ระหวาง การ ตรวจ วด ระดบ เสยง โดย ม หนวย

เปน เดซ เบล เอ หรอ dB(A)

- “คา ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง” หมายความ

วา คา ระดบ เสยง คงท ท ม พลงงาน เทยบเทา

ระดบ เสยง ท เกด ขน จรง ซง ม ระดบ เสยง

- “ระดบ เสยง สงสด” หมายความ วา ระดบ เสยง

สงสด นอก บรเวณ โรงงาน ท เกด ขน ใน ขณะ ใด

ขณะ หนง ระหวาง การ ตรวจ วด ระดบ เสยง โดย

ม หนวย เปน เดซ เบล เอ หรอ dB(A)

- “ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง” หมายความ วา

ระดบ เสยง คงท นอก บรเวณ โรงงาน ท ม พลงงาน

เทยบ เทา ระดบ เสยง ท เกด ขน จรง ซง ม ระดบ

เสยง เปลยนแปลง ตาม เวลา ใน ชวง 24 ชวโมง

(24 hours A-weighted Equivalent

Page 60: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 59

เปลยนแปลง ตาม เวลา ใน ชวง 24 ชวโมง

(24 hours A-Weighted Equivalent

Continuous Sound Level) ซง เรยก โดย

ยอ วา Leq 24 hr โดย ม หนวย เปน เดซ เบล เอ

หรอ dB(A)

- “เสยง รบกวน” หมายความ วา ระดบ เสยง

จาก แหลง กำเนด ใน ขณะ ม การ รบกวน ท ม

ระดบ เสยง สง กวา ระดบ เสยง พน ฐาน โดย ม

ระดบ การ รบกวน เกน กวา ระดบ เสยง รบกวน

ท กำหนด ไว ใน ประกาศ คณะ กรรมการ

สง แวดลอม แหง ชาต ฉบบ ท 29 (พ.ศ. 2550)

เรอง คา ระดบ เสยง รบกวน

- “ระดบ เสยง พน ฐาน” หมายความ วา ระดบ

เสยง ท ตรวจ วด ใน สง แวดลอม ใน ขณะ ยง

ไม เกด เสยง หรอ ไม ได รบ เสยง จาก แหลง

กำเนด ท ประชาชน รอง เรยน หรอ แหลง กำเนด

ท คาด วา ประชาชน จะ ได รบ การ รบกวน เปน

ระดบ เสยง เปอร เซน ไทล ท 90 (Percentile

Level 90, LA90)

- “ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน” หมายความ

วา ระดบ เสยง ท ได จาก การ ตรวจ วด และ จาก

การ คำนวณ ระดบ เสยง ใน ขณะ เกด เสยง ของ

แหลง กำเนด ซง เปน แหลง กำเนด ท ประชาชน

รอง เรยน หรอ แหลง กำเนด ท คาด วา ประชาชน

จะ ได รบ การ รบกวน

- “ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน” หมายความ

วา ระดบ เสยง ท ตรวจ วด ใน สง แวดลอม ใน

ขณะ ยง ไม เกด เสยง หรอ ไม ได รบ เสยง จาก

แหลง กำเนด ท ประชาชน รอง เรยน หรอ แหลง

กำเนด ท คาด วา ประชาชน จะ ได รบ การ รบกวน

เปน ระดบ เสยง เฉลย (LAeq)

- “เสยง กระแทก” หมายความ วา เสยง ท เกด

จาก การ ตก ต เคาะ หรอ กระทบ ของ วตถ หรอ

ลกษณะ อน ใด ซง ม ระดบ เสยง สง กวา ระดบ

เสยง ทวไป ใน ขณะ นน และ เกด ขน ใน ทนท

Continuous Sound Level) ซง เรยก โดย

ยอ วา Leq 24 hr โดย ม หนวย เปน เดซ เบล เอ

หรอ dB(A)

- “เสยง รบกวน” หมายความ วา ระดบ เสยง

ตรวจ วด นอก บรเวณ โรงงาน ท เกด จาก การ

ประกอบ กจการ โรงงาน ขณะ ม การ รบกวน ซง ม

ระดบ เสยง สง กวา ระดบ เสยง พน ฐาน และ

ม ระดบ การ รบกวน เกน กวา คาท กำหนด ไว ใน

ประกาศ น

- “ระดบ เสยง พน ฐาน” หมายความ วา ระดบ

เสยง ท ตรวจ วด ใน สง แวดลอม เดม ขณะ ยง

ไมม เสยง รบกวน จาก การ ประกอบ กจการ

โรงงาน เปน ระดบ เสยง เปอร เซน ไทล ท 90

(Percentile Level 90, L90)

- “ระดบ เสยง เปอร เซน ไทล ท 90 (L90)”

หมายความ วา ระดบ เสยง ท รอย ละ 90 ของ

เวลา ท ตรวจ วด จะ ม ระดบ เสยง เกน ระดบ น

- “ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน” หมายความ

วา ระดบ เสยง ท ตรวจ วด หรอ คำนวณ จาก การ

ประกอบ กจการ โรงงาน ขณะ เกด เสยง รบกวน

- “ระดบ การ รบกวน” หมายความ วา ระดบ ความ

แตก ตาง ของ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน กบ

ระดบ เสยง พน ฐาน

- “ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน” หมายความ

วา ระดบ เสยง ท ตรวจ วด ใน สง แวดลอม ใน

ขณะ ท ยง ไม เกด เสยง หรอ ไม ได รบ เสยง จาก

การ ประกอบ กจการ โรงงาน เปน ระดบ เสยง

เฉลย (LAeq)

- “เสยง กระแทก” หมายความ วา เสยง ท เกด

จาก การ ตก ต เคาะ หรอ กระทบ ของ วตถ หรอ

ลกษณะ อน ใด ซง ม ระดบ เสยง สง กวา ระดบ เสยง

ทวไป ใน ขณะ นน และ เกด ขน ใน ทนท ทนใด

และ สน สด ลง ภายใน เวลา นอย กวา 1 วนาท

(Impulsive Noise) เชน การ ตอก เสา เขม การ

ปม ขน รป วสด เปนตน

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 61: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

60 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

ทนใด และ สน สด ลง ภายใน เวลา นอย กวา

1 วนาท (Impulsive Noise) เชน การ ตอก

เสา เขม การ ปม ขน รป วสด เปนตน

- “เสยง แหลม ดง” หมายความ วา เสยง ท เกด

จาก การ เบยด เสยด ส เจย หรอ ขด วตถ

อยาง ใดๆ ท เกด ขน ใน ทนท ทนใด เชน การ ใช

สวาน ไฟฟา เจาะ เหลก หรอ ปน การ เจยโลหะ

การ บบ หรอ อด โลหะ โดย เครอง อด การ ขด

ขน เงา วสด ดวย เครอง มอ กล เปนตน

- “เสยง ท ม ความ สน สะเทอน” หมายความ

วา เสยง เครองจกร เครอง ดนตร เครอง เสยง

หรอ เครอง มอ อน ใด ท ม ความ สน สะเทอน เกด

รวม ดวย เชน เสยง เบส ท ผาน เครอง ขยาย เสยง

เปนตน

- “ระดบ การ รบกวน” หมายความ วา คา ความ

แตก ตาง ระหวาง ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน

กบ ระดบ เสยง พน ฐาน

- “มาตร ระดบ เสยง” หมายความ วา เครอง วด

ระดบ เสยง ตาม มาตรฐาน IEC 651 หรอ

IEC 804 ของ คณะ กรรมาธการ ระหวาง

ประเทศ วา ดวย เทคนค ไฟฟา (International

Electrotechnical Commission, IEC)

[จาก ประกาศ คณะ กรรมการ สง แวดลอม

แหง ชาต ฉบบ ท 15 (พ.ศ. 2540)]

- “มาตร ระดบ เสยง” หมายความ วา เครอง วด

ระดบ เสยง ตาม มาตรฐาน IEC 60804 หรอ

IEC 61672 ของ คณะ กรรมาธการ ระหวาง

ประเทศ วา ดวย เทคนค ไฟฟา (International

Electrotechnical Commission, IEC)

ท สามารถ วด ระดบ เสยง เฉลย และ ระดบ เสยง

ทเปอร เซน ไทล ท 90 ตาม ระยะ เวลา ท กำหนด

ได

- “เสยง แหลม ดง” หมายความ วา เสยง ท เกด จาก

การ เบยด เสยด ส เจย หรอ ขด วตถ ใดๆ

ท เกด ขน ใน ทนท ทนใด เชน การ ใช สวาน ไฟฟา

เจาะ เหลก หรอ ปน การ เจย โลหะ การ บบ หรอ

อด โลหะ โดย เครอง อด การ ขด ขน เงา วสด ดวย

เครอง มอ กล เปนตน

- “เสยง ท ม ความ สน สะเทอน” หมายความ วา

เสยง เครองจกร หรอ เครอง มอ อน ใด ท ม ความ

สน สะเทอน เกด รวม ดวย เชน เสยง เครอง เจาะ

หน เปนตน

- “มาตร ระดบ เสยง” หมายความ วา เครอง วด

ระดบ เสยง ตาม มาตรฐาน IEC 60804 หรอ IEC

61672 ของ คณะ กรรมาธการ ระหวาง ประเทศ วา

ดวย เทคนค ไฟฟา (International Electro-

technical Commission, IEC) ท สามารถ วด

ระดบ เสยง เฉลย และ ระดบ เสยง ท เปอร เซน ไทล

ท 90 ตาม ระยะ เวลา ท กำหนด ได

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 62: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

LAeqT

= 10 log[ ∑ 10 0.1LpAi]n i=0

1N

[N = ]∆tt2 _ t1

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 61

การ ตรวจ วด ระดบ เสยง โดย ทวไป ให ดำเนน การ ดง ตอ ไป น - การ ตรวจ วด คา ระดบ เสยง สงสด ให ใช มาตร ระดบ เสยง ตรวจ วด ระดบ เสยง ใน บรเวณ ท ม คน อย หรอ อาศย อย - การ ตรวจ วด คา ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง ให ใช มาตร ระดบ เสยง ตรวจ วด ระดบ เสยง อยาง ตอ เนอง ตลอด เวลา 24 ชว โมง ใดๆ - การ ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง บรเวณ ภายนอก อาคาร ให ตง สง จาก พน 1.2 เมตร โดย ใน รศม 3.5 เมตร ตาม แนว ราบ รอบ ไมโครโฟน ตอง ไมม กำแพง หรอ สง อน ใด ท ม คณสมบต ใน การ สะทอน เสยง กดขวาง อย- การ ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง บรเวณ ภายใน อาคาร ให ตง สง จาก พน 1.2 เมตร โดย ใน รศม 1.2 เมตร ตาม แนว ราบ รอบ ไมโครโฟน ตอง ไมม กำแพง หรอ สง อน ใด ท ม คณสมบต ใน การ สะทอน เสยง กดขวาง อย และ ตอง หาง จาก ชอง หนา ตาง หรอ ชองทาง ออก นอก อาคาร อยาง นอย 1.5 เมตร- การ คำ นวณ คา ระดบ เสยง จะ ตอง เปน ไป ตาม วธ การ ท องคการ ระหวาง ประเทศ วา ดวย มาตรฐาน (International Organization for Standardization: ISO) กำหนด ดงน สมการ สำหรบ ใช คำนวณ คา ระดบ เสยง เฉลย (Leq) จาก ระดบ เสยง ท ม การ เปลยนแปลง ไม แนนอน (Fluctuating noise) คอ

เมอ N คอ จำนวน ของ คา ระดบ เสยง ท อาน ได ทงหมด ตลอด ชวง เวลา ทวด เสยง (T) ท เกบ

ทงหมด

วธ การ ตรวจ วด ระดบ เสยง การ รบกวน ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง และ ระดบ เสยง สงสด ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ให ดำเนน การ ดงนการเต ร ยม เครอง มอ กอน การ ตรวจ วด ให ปรบ เทยบ มาตร ระดบ เสยง ดวย เครอง กำเนด เสยง มาตรฐาน เชน พส ตน โฟน (Piston Phone) หรอ อะ ค สต ก คา ล เบร เตอร (Acoustic Calibrator) เปนตน หรอ ตรวจ สอบ ตาม คมอ การ ใช งาน หรอ วธ การ ท ผ ผลต มาตร ระดบ เสยง กำหนด ไว โดย ตองปรบ เทยบ มาตร ระดบ เสยง ทก ครง กอน ท จะ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง และ ระดบ เสยง สงสด โดย ตอง ปรบ มาตร ระดบ เสยง ไว ท วงจร ถวง นำ หนก “A” (Weighting Network “A”) และ ลกษณะ ความ ไว ตอบ รบ เสยง “Fast” (Dynamic Character-istics “Fast”)การ ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง ใน การ

ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยงขณะ ไมม

การ รบกวน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ระดบ

เสยง เฉลย 24 ชวโมง และ ระดบ เสยง สงสด ให

เปน ไป ตาม หลก เกณฑ ดง ตอ ไป น

- ให ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง ใน บรเวณ ท ประชาชน รอง เรยน หรอ บรเวณ ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ใน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน หาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ไม สามารถ หยด กจกรรม ท เกด เสยง ได ให ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง ใน บรเวณ อน ท ม สภาพ แวดลอม คลายคลง กบ บรเวณ ท จะ ตรวจ วด ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน โดย เปน บรเวณ ท คาด วา จะ ไม ได รบ ผล ก ระ ทบ จาก แหลง กำเนด เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน- การ ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง บรเวณ ภายนอก อาคาร ให ตง สง จาก พน 1.2 เมตร ถง

วธ การ ตรวจ วด และ การ คำนวณ

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 63: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

LAeq.T

= 10 log[ ∑Ti 10 0.1LpAi] 1T

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

62 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

LpAi คอ ระดบ เสยง ท วด ได (dBA)

∆ t คอ ชวง เวลา ระหวาง การ อาน คา ระดบ เสยง แตละ คา จาก มาตร ระดบ เสยง t1

คอ เวลา เรม ตน วด เสยง t2

คอ เวลา สน สด วด เสยง T คอ เวลา ทงหมด ท ใช ใน การ วด เสยง (t

2-t

1)

สมการ สำหรบ ใช คำนวณ คา ระดบ เสยง เฉลย (Leq) จาก ระดบ เสยง ท คงท (Steady noise) ซง ระดบ เสยง ใน ชวง เวลา ท ตรวจ วด ม การ เปลยนแปลง แตก คาง ไม เกน 5 เดซ เบล เอ คอ

เมอ T=∑Ti คอ เวลา ใน การ ตรวจ วด ทงหมด L

pAi คอ คา ระดบ เสยง ท วด ได ใน ชวง เวลา Ti

การ ตรวจ วด ระดบ เสยง รบกวน ให ดำเนน การ ดง ตอ ไป น การเต ร ยม เครอง มอ กอน ทำการ ตรวจ วด ให สอบ เทยบ มาตร วด ระดบ เสยง กบ เครอง กำเนด เสยง มาตรฐาน เชน พส ตน โฟน (Piston Phone) หรอ อะ ค สต ก คา ล เบร เตอร (Acoustic Calibrator) หรอ ตรวจ สอบ ตาม คมอ การ ใช งาน ท ผ ผลต มาตร ระดบ เสยง กำหนด ไว รวม ทง ทก ครง กอน ท จะ ทำการ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน และ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวนให ปรบ มาตร ระดบ เสยง ไว ท วงจร ถวง นำ หนก “A” (Weighting Network “A”) และ ท ลกษณะ ความ ไว ตอบ รบ เสยง “Fast” (Dynamic Characteristics “Fast”) การ ตง ไมโครโฟน และ มาตร ระดบ เสยง ให เปน ไป ตาม หลก เกณฑ ดง ตอ ไป น- เปน บรเวณ ท ประชาชน รอง เรยน หรอ ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน แต หาก แหลง กำเนด

1.5 เมตร โดย ใน รศม 3.5 เมตร ตาม แนว ราบ รอบ ไมโครโฟน ตอง ไมม กำแพง หรอ สง อน ใด ท ม คณสมบต ใน การ สะทอน เสยง กดขวาง อย- การ ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง บรเวณ ภายใน อาคาร ให ตง สง จาก พน 1.2 เมตร ถง 1.5 เมตร โดย ใน รศม 1.0 เมตร ตาม แนว ราบ รอบ ไมโครโฟน ตอง ไมม กำแพง หรอ สง อน ใด ท ม คณสมบต ใน การ สะทอน เสยง กดขวาง อย และ ตอง หาง จาก ชอง หนา ตาง หรอ ชอง ทางออก นอก อาคาร อยาง นอย 1.5 เมตร- ใน กรณ ท ไม สามารถ ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง ใน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ตาม หลก เกณฑ ขาง ตน ได ให ตง ไมโครโฟน ใน บรเวณ ท ม ลกษณะ ใกล เคยง ตาม หลก เกณฑ ใน ขาง ตน มาก ทสด หรอ ใน บรเวณ ท กรม โรงงานอตสาหกรรม เหน ชอบการ ตรวจ วด ระดบ เสยง การ รบกวนให ดำเนน การ ดงน- การ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ให ตรวจ วด เปน เวลา ไม นอย กวา 5 นาท ใน ขณะ ท ไมม เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ใน ชวง เวลา ใด เวลา หนง ซง สามารถ ใช เปน ตวแทน ของ ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ได โดย ระดบ เสยง พน ฐาน ให วด เปน ระดบ เสยง เปอร เซน ไทล ท 90 (Percentile Level 90, L90 หรอ LA90) ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ให วด เปน ระดบ เสยง เฉลย (Equivalent A - Weighted Sound Pressure Level, LAeq) แบง ออก เปน 3 กรณ ดงน 1) แหลง กำเนด เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท ยง ไม เกด หรอ ยง ไมม การ ดำเนน กจกรรม ท กอ ให เกด เสยง ให ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ใน วน เวลา และ ตำแหนง ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 64: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 63

เสยง ไม สามารถ หยด กจกรรม ท เกด เสยง ได ให ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง ใน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน บรเวณ อน ท ม สภาพ แวดลอม ใกล เคยง- การ ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง ท บรเวณ ภายนอก อาคาร ให ตง สง จาก พน ไม นอย กวา 1.2 - 1.5 เมตร โดย ใน รศม 3.5 เมตร ตาม แนว ราบ รอบ ไมโครโฟน ตอง ไมม กำแพง หรอ สง อน ใดท ม คณสมบต ใน การ สะทอน เสยง กดขวาง อย- การ ตง ไมโครโฟน ของ มาตร ระดบ เสยง ท บรเวณ ภายใน อาคาร ให ตง สง จาก พน ไม นอย กวา 1.2 - 1.5 เมตร โดย ใน รศม 1 เมตร ตาม แนว ราบ รอบ ไมโครโฟน ตอง ไมม กำแพง หรอ สง อน ใด ท ม คณสมบต ใน การ สะทอน เสยง กดขวาง อย และ ตอง หาง จาก ชอง หนา ตาง หรอ ชอง ทางออก นอก อาคาร อยาง นอย 1.5 เมตรการ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ให ตรวจ วด เปน เวลา ไม นอย กวา 5 นาท ขณะ ไมม เสยง จาก แหลง กำเนด ใน ชวง เวลา ใด เวลา หนง ซง สามารถ ใช เปน ตวแทน ของ ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน โดย ระดบ เสยง พน ฐาน ให วด เปน ระดบ เสยง เปอร เซน ไทล ท 90 (Percentile Level 90, LA90) ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ให วด เปน ระดบ เสยง เฉลย (Equivalent A-Weighted Sound Pressure Level, LAeq) แบง ออก เปน 3 กรณ ดงน1) แหลง กำเนด เสยง ยง ไม เกด หรอ ยง ไมม การ ดำเนน กจกรรม ให ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ใน วน เวลา และ ตำแหนง ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน

2) แหลง กำเนด เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท ม การ ดำเนน กจกรรม ไม ตอ เนอง ให ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ใน วน เวลา และ ตำแหนง ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน และ เปน ตำแหนง เดยวกน กบ ตำแหนง ท จะ วด ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน โดย ให หยด กจกรรม ของ แหลง กำเนด เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน หรอ ตรวจ วด ทนท กอน หรอ หลง การ ดำเนน กจกรรม3) แหลง กำเนด เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท ม การ ดำเนน กจกรรม อยาง ตอ เนอง ไม สามารถ หยด การ ดำเนน กจกรรม นน ได ให ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ใน บรเวณ อน ท ม สภาพ แวดลอม คลายคลง กบ บรเวณ ท จะ ตรวจ วด ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน โดย เปน บรเวณ ท คาด วา จะ ไม ได รบ ผลก ระ ทบ จาก แหลง กำเนด เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ท จะ นำ ไป ใช คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน และ ระดบ เสยง พน ฐาน ท จะ นำ ไป ใช คำนวณ คา ระดบ การ รบกวน ให เปน คาท ตรวจ วด ใน วน และ เวลา เดยวกน- การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ให ตรวจ วด ใน บรเวณ ท ประชาชน รอง เรยน หรอ บรเวณ ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน แบง ออก เปน 5 กรณ ดงน(1) กรณ ท เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน

เกด ขน อยาง ตอ เนอง ตงแต 1 ชวโมง ขน ไป

ไม วา เสยง ท เกด ขน ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ จะ ม ระดบ เสยง คงท หรอ ไม กตาม (Steady Noise or Fluctuating Noise) ให วด ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 65: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

64 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

2) แหลง กำเนด เสยง ม การ ดำเนน กจกรรม ไม ตอ เนอง ให ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ใน วน เวลา และ ตำแหนง ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน และ เปน ตำแหนง เดยวกน กบ ตำแหนง ท จะ ม การ วด ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน โดย ให หยด กจกรรม ของ แหลง กำเนด เสยง หรอ วด ทนท กอน หรอ หลง การ ดำเนน กจกรรม3) แหลง กำเนด เสยง ม การ ดำเนน กจกรรม อยาง ตอ เนอง ไม สามารถ หยด การ ดำเนน กจกรรม ได ให ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ใน บรเวณ อน ท ม สภาพ แวดลอม คลายคลง กบ บรเวณ ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน และ ไม ได รบ ผลก ระ ทบ จาก แหลง กำเนด เสยง ทงน ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ท จะ นำ ไป ใช คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน (กลาว ถง ใน หวขอ ถด ไป) และ ระดบ เสยง พน ฐาน ท จะ นำ ไป ใช คำนวณ คา ระดบ การ รบ กวน ให เปน คาท ตรวจ วด เวลา เดยวกนการ ตรวจ วด และ คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน แบง ออก เปน 5 กรณ ดงน(1) กรณ ท เสยง จาก แหลง กำเนด เกด ขน อยาง

ตอ เนอง ตงแต 1 ชวโมง ขน ไป ไม วา เสยง ท เกด ขน ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ จะ ม ระดบ เสยง คงท หรอ ไม กตาม (Steady Noise or Fluctuating Noise) ให วด ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด เปน คา ระดบ เสยง เฉลย 1 ชวโมง (Equivalent A-Weighted Sound Pressure Level, LAeq 1 hr) และ คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ลำดบ ดงน(ก) นำ ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด หก ออก ดวย ระดบ เสยง ขณะ ไมม

กจการ โรงงาน เปน คา ระดบ เสยง เฉลย 1 ชวโมง (Equivalent A - Weighted Sound Pressure Level, LAeq, 1 hr) และ คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ลำดบ ดงนก. นำ ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน หก ออก ดวย ระดบเสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ผลลพธ เปน ผลตาง ของ คา ระดบ เสยงข. นำ ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง ท ได ตาม ขอ (1) ก. มา เทยบ กบ คา ตาม ตาราง เพอ หา ตว ปรบ คา ระดบ เสยง (ตาราง ตาม กำหนด หมาย กำหนด ตว ปรบ คา ระดบ เสยง ยก ตวอยาง เชน หาก ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง คอ 1.4 dB(A) หรอ นอย กวา ตว ปรบ คา ระดบ เสยง เทากบ 7 dB(A) หาก ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง คอ 1.5 - 2.4 dB(A) ตว ปรบ คา ระดบ เสยง เทากบ 4.5 dB(A) หาก ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง คอ 7.5 - 12.4 dB(A) ตว ปรบ คา ระดบ เสยง เทากบ 0.5 dB(A) หาก ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง คอ 12.5 dB(A) หรอ มากกวา ตว ปรบ คา ระดบ เสยง เทากบ 0 dB(A) เปนตน) ค. นำ ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน หก ออก ดวย ตว ปรบ คา ระดบ เสยง ท ได จาก การ เปรยบ เทยบ ตาม ขอ (1) ข. ผลลพธ เปน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ท ใช ใน การ คำนวณ คา ระดบ การ รบกวน(2) กรณ ท เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน

เกด ขน อยาง ตอ เนอง แต ไม ถง 1 ชวโมง

ไม วา เสยง ท เกด ขน ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ จะ ม ระดบ เสยง คงท หรอ ไม กตาม (Steady Noise or Fluctuating Noise) ให วด ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน เปน คา ระดบ เสยง เฉลย (Equivalent A-Weighted Sound Pressure

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 66: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 65

การ รบกวน ผลลพธ เปน ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง(ข) นำ ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง ท ได ตาม ขอ (1) (ก) มา เทยบ กบ คา ตาม ตาราง เพอ หา ตว ปรบ คา ระดบ เสยง (ตาราง ตาม กำหนด หมาย กำหนด ตว ปรบ คา ระดบ เสยง ยก ตวอยาง เชน หาก ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง คอ 1.4 dB(A) หรอ นอย กวา ตว ปรบ คา ระดบ เสยง เทากบ 7 dB(A) หาก ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง คอ 1.5 - 2.4 dB(A) ตว ปรบ คา ระดบ เสยง เทากบ 4.5 dB(A) หาก ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง คอ 7.5 - 12.4 dB(A) ตว ปรบ คา ระดบ เสยง เทากบ 0.5 dB(A) หาก ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง คอ 12.5 dB(A) หรอ มากกวา ตว ปรบ คา ระดบ เสยง เทากบ 0 dB(A) เปนตน) (ค) นำ ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด หก ออก ดวย ตว ปรบ คา ระดบ เสยง ท ได จาก การ เปรยบ เทยบ ตาม ขอ (1) (ข) ผลลพธ เปน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน(2) กรณ เสยง จาก แหลง กำเนด เกด ขน อยาง

ตอ เนอง แต ไม ถง 1 ชวโมง ไม วา เสยง ท เกด ขน ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ จะ ม ระดบ เสยง คงท หรอ ไม กตาม (Steady Noise or Fluctuating Noise) ให วด ระดบ เสยง ขณะ เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ ตาม ระยะ เวลา ท เกด ขน จรง และ คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ลำดบ ดงน(ก) ดำเนน การ ตาม ขอ (1) (ก) และ (ข)(ข) นำ ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง จาก แหลง กำเนด หก ออก ดวย ผล จาก ขอ (2) (ก) เพอ หา ระดบ เสยง จาก แหลง กำเนด ท ม การ ปรบ คา ระดบ เสยง (LAeq, Tm)(ค) นำ ผลลพธ ตาม ขอ (2) (ข) มา คำนวณ เพอ หา คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ใน ฐาน

Level, LAeq) ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ ตาม ระยะ เวลา ท เกด ขน จรง และ คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ลำดบ ดงนก. ดำเนน การ ตาม ขอ (1) ก. และ ข.ข. นำ ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน หก ออก ดวย ผล จาก ขอ (2) ก. ผลลพธ เปน ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท ม การ ปรบ คา ระดบ เสยง (LAeq, Tm)ค. นำ ผลลพธ ตาม ขอ (2) ข. มา คำนวณ เพอ หา คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ใน ฐาน เวลา 1 ชวโมง ตาม สมการ ท 1 ผลลพธ เปน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ท ใช ใน การ คำนวณ คา ระดบ การ รบกวน

LAeq.Tr

= LAeq.Tm

10 log 10[ ]Tm

Tr ….(1)

โดย L

Aeq.Tr = ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน

(เดซ เบล เอ) L

Aeq.Tm = ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ

โรงงาน ท ม การ ปรบ คา ระดบ เสยง (เดซ เบล เอ) T

m = ระยะ เวลา ของ ชวง เวลา ท เกด เสยง

จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (นาท) T

r = ระยะ เวลา อางอง ท กำหนด ขน เพอ

ใช ใน การ คำนวณ คา ระดบ เสยง ขณะ ม การรบกวน โดย กำหนด ให ม คา เทากบ 60 นาท(3) กรณ ท เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน

เกด ขน อยาง ไม ตอ เนอง และ เกด ขน มากกวา

1 ชวง เวลา โดย แตละ ชวง เวลา เกด ขน ไม ถง

1 ชวโมง ไม วา เสยง ท เกด ขน ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ จะ ม ระดบ เสยง คงท หรอ ไม กตาม (Steady Noise or Fluctuating Noise) ให วด ระดบ เสยง เปน

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 67: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

66 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

เวลา 1 ชวโมง ตาม สมการ ดงน

LAeq.Tr

= LAeq.Tm

+10 log 10[ ]Tm

Tr ….(1)

โดย LAeq.Tr

= ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน (เดซ เบล เอ) L

Aeq.Tm = ระดบ เสยง จาก แหลง กำเนด ท ม

การ ปรบ คา ระดบ เสยง (เดซ เบล เอ) T

m = ระยะ เวลา ของ ชวง เวลา ท แหลง

กำเนดเสยง (นาท) T

r = ระยะ เวลา อางอง ท กำหนด ขน

เพอ ใช ในการ คำนวณ คา ระดบ เสยง ขณะ ม การรบกวน โดย กำหนด ให ม คา 60 นาท(3) กรณ เสยง จาก แหลง กำเนด เกด ขน อยาง

ไม ตอ เนอง และ เกด ขน มากกวา 1 ชวง

เวลา โดย แตละ ชวง เวลา เกด ขน ไม ถง 1

ชวโมง ไม วา เสยง ท เกด ขน ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ จะ ม ระดบ เสยง คงท หรอ ไม กตาม (Steady Noise or Fluctuating Noise) ให วด ระดบ เสยง ทก ชวง เวลา ท เกด ขน ใน เวลา 1 ชวโมง และ ให คำนวณ คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ลำดบ ดงน(ก) คำนวณ ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด (LAeq, Ts) ตาม สมการ น

LAeq.Ts

= 10 log 10 [( )∑Ti 10 0.1LAeq.Ti] 1Tm

…(2)

โดย LAeq.Ts

= ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด (เดซ เบล เอ) T

m = T

s = ∑Ti (นาท)

LAeq.Ti

= ระดบ เสยง ท ตรวจ วด ได ใน ชวง ทแหลง กำเนด เกด เสยง ท ชวง เวลา Ti (เดซ เบล เอ) Ti = ระยะ เวลา ของ ชวง เวลา ทแหลง กำเนด เกด เสยง i (นาท)(ข) นำ ผล ท ได จาก การ คำนวณ ระดบ เสยง ของ

ระดบ เสยง เฉลย (Equivalent A-Weighted Sound Pressure Level, LAeq) ทก ชวง เวลา ท เกด ขน ใน เวลา 1 ชวโมง และ ให คำนวณ คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ลำดบ ดงนก. คำนวณ ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (LAeq, Ts) ตาม สมการ ท 2

LAeq.Ts

= 10 log10[( )∑Ti100.1LApq.Ti] 1 Tm

………(2)

โดย LAeq.Ts

= ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (เดซ เบล เอ) T

m = T

s = ∑T

i (นาท)

LAeq.Ti

= ระดบ เสยง เฉลย ท ตรวจ วด ไดใน ชวง ทเกด เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท ชวง เวลา T

i

(เดซเบล เอ)

Ti = ระยะ เวลา ของ ชวง เวลา ท เกด เสยง

จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท i (นาท)ข. นำ ผล ท ได จาก การ คำนวณ ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ตาม ขอ (3) ก. หก ออก ดวย ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ผลลพธ เปน ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยงค. นำ ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง ตาม ขอ (3) ข. มา เทยบ กบ คา ใน ตาราง ตาม ขอ (1) ข. เพอ หา ตว ปรบ คา ระดบ เสยงง. นำ ผล การ คำนวณ ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (LAeq, Ts) ตาม ขอ (3) ก. หก ออก ดวย ตว ปรบ คา เสยง ตาม ขอ (3) ค. ผลลพธ เปน ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท ม การ ปรบ คา ระดบ เสยง (LAeq, Tm)จ. นำ ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท ม การ ปรบ คา ระดบ เสยง (LAeq, Tm) ตาม ขอ (3) ง. มา คำนวณ เพอ หา คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ใน ฐาน เวลา 1 ชวโมง ตาม สมการ ท 1 ผลลพธ เปน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ท ใช ใน การ คำนวณ คา ระดบ การ รบกวน

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 68: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 67

แหลง กำเนด ตาม ขอ (3) (ก) หก ออก ดวยระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ผลลพธ เปน ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง(ค) นำ ผล ตาง ของ คา ระดบ เสยง ตาม ขอ (3) (ข) มา เทยบ กบ คา ใน ตาราง ตาม ขอ (1) (ข) เพอ หา ตว ปรบ คา ระดบ เสยง(ง) นำ ผล การ คำนวณ ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด ตาม ขอ (3) (ก) หก ออก ดวย คา ตาม ขอ (3) (ค) ผลลพธ เปน ระดบ เสยง จาก แหลง กำเนด ท ม การ ปรบ คา ระดบ เสยง (LAeq, Tm)(จ) นำ ระดบ เสยง จาก แหลง กำเนด ท ม การ ปรบ คา ระดบ เสยง ตาม ขอ (3) (ง) มา คำนวณ เพอ หา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม สมการ ท 1 ขาง ตน(4) กรณ บรเวณ ท จะ ทำการ ตรวจ วด เสยง ของ

แหลง กำเนด เปน พนท ท ตองการ ความ

เงยบ สงบ เชน โรง พยาบาล โรงเรยน

ศาสน สถาน หอง สมด หรอ สถาน ท อยาง

อน ท ม ลกษณะ ทำนอง เดยวกน และ/หรอ

เปน แหลง กำเนด ท กอ ให เกด เสยง ใน ชวง

เวลา ระหวาง 22.00 - 06.00 นากา ไม วา เสยง ท เกด ขน ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ จะ ม ระดบ เสยง คงท หรอ ไม กตาม (Steady Noise or Fluctu- ating Noise) ให ตรวจ วด ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด เปน คา ระดบ เสยง เฉลย 5 นาท (Equivalent A-Weighted Sound Pressure Level, LAeq 5 min) และ คำนวณ คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ลำดบ ดงน(ก) ดำเนน การ ตาม ขอ (1) (ก) และ (ข) เพอ หา ตว ปรบ คา ระดบ เสยง(ข) ให นำ ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด หก ออก ดวย ตว ปรบ คา ระดบ เสยง ท ได จาก การ เปรยบ เทยบ คา ตาม ขอ (4) (ก)

(4)กรณ ท บรเวณ ท จะ ตรวจ วด เสยง จาก การ

ประกอบ กจการ โรงงาน เปน พนท ท ตองการ

ความ เงยบ สงบ ไดแก โรง พยาบาล โรงเรยน

ศาส นสถาน หอง สมด หรอ สถาน ท อยาง อน

ท ม ลกษณะ ทำนอง เดยวกน หรอ เปน โรงงาน

ท กอ ให เกด เสยง ในช วง เวลา ระหวาง 22.00

นากา ถง 06.00 นากา ไม วา เสยง ท เกด ขน ตงแต เรม ตน จน สน สด การ ดำเนน กจ กร รม นนๆ จะ ม ระดบ เสยง คงท หรอ ไม กตาม (Steady Noise or Fluctuating Noise) ให ตรวจ วด ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน เปน คา ระดบ เสยง เฉลย 5 นาท (Equivalent A-Weighted Sound Pressure Level, LAeq, 5 min) และ คำนวณ คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ลำดบ ดงนก. ดำเนน การ ตาม ขอ (1) ก. และ ข. เพอ หา ตว ปรบ คา ระดบ เสยงข. ให นำ ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน หก ออก ดวย ตว ปรบ คา ระดบ เสยง ท ได จาก การ เปรยบ เทยบ คา ตาม ขอ (4) ก. และ บวก เพม ดวย 3 เดซ เบล เอ ผลลพธ เปน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ท ใช ใน การ คำนวณ คา ระดบ การ รบกวน(5) กรณ ท เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน

เปน เสยง กระแทก เสยง แหลม ดง หรอ เสยง ท

ม ความ สน สะเทอน อยาง ใด อยาง หนง หรอ

หลาย อยาง รวม กน ซง กอ ให เกด ผลก ระ ทบ

แก ผ ได รบ เสยง นน ไม วา เสยง ท เกด ขน จะ ตอ เนอง หรอ ไม กตาม ให นำ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ขอ (1), ขอ (2), ขอ (3) หรอ ขอ (4) แลว แต กรณ บวก เพม ดวย 5 เดซ เบล เอ ผลลพธ เปน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ท ใช ใน การ คำนวณ คา ระดบ การ รบกวนวธ การ คำนวณ คา ระดบ การ รบกวน ให นำ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน (แลว แต กรณ ขาง ตน) หก ออก ดวย ระดบ เสยง พน ฐาน (ท

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 69: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

รายการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

68 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

และ บวก เพม ดวย 3 เดซ เบล เอ ผลลพธ เปน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน(5) กรณ แหลง กำเนด เสยง ท ทำให เกด เสยง

กระแทก เสยง แหลม ดง เสยง ท กอ ให เกด

ความสน สะเทอน อยาง ใด อยาง หนง แก ผ ได รบ

ผลก ระ ทบ จาก เสยง นน ไม วา เสยง ท เกด ขน จะ ตอ เนอง หรอ ไม กตาม ให นำ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตาม ขอ (1), (2), (3) หรอ (4) แลว แต กรณ บวก เพม ดวย 5 เดซ เบล เอวธ การ คำนวณ คา ระดบ การ รบกวน ให นำ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ท ได (แลว แต กรณ ดง ท กลาว ขาง ตน) หก ออก ดวย ระดบ เสยง พน ฐาน (ท ตรวจ วด ได) ผลลพธ เปน คา ระดบ การ รบกวน ให ผ ตรวจ วด บนทก - ชอ สกล ตำแหนง ของ ผ ตรวจ วด - ลกษณะ เสยง และ ชวง เวลา การ เกด เสยง ของ แหลง กำเนด- สถาน ท วน และ เวลา การ ตรวจ วด เสยง- ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน และ ผล การ ตรวจ วด และ คำนวณ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน- สรป ผล (เนอหา ไม นอย กวา ท กำหนด ไว)

การ บนทกขอมล

ตรวจ วด ได) ผลลพธ เปน คา ระดบ การ รบกวน- การ ตรวจ วด ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง ให ใช มาตร ระดบ เสยง ตรวจ วด ระดบ เสยง อยาง ตอ เนอง ตลอด เวลา 24 ชว โมง ใดๆ เปน คา ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง (LAeq, 24 hr)- การ ตรวจ วด ระดบ เสยง สงสด ให ใช มาตร ระดบ เสยง ตรวจ วด ระดบ เสยง สงสด ท เกด ขน ใน ขณะ ใด ขณะ หนง ระหวาง การ ตรวจ วด เสยง

การ บนทก การ ตรวจ วด เสยง ให ผ ตรวจ วดบนทก การ ตรวจ วด เสยง โดย ม ราย ละเอยดอยาง นอย ดง ตอ ไป น- ชอ ชอ สกล ตำแหนง และ สงกด ของ ผ ตรวจ วด- ลกษณะ เสยง และ ชวง เวลา การ เกด เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน- สถาน ท ตำแหนง ท ตรวจ วด วน และ เวลา การ ตรวจ วด เสยง- ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง หรอ ระดบ เสยง สงสด แลว แต กรณ- การ รายงาน ผล การ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน คา ระดบ การ รบกวน ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง และ ระดบ เสยง สงสด ให รายงาน ท ทศนยม 1 ตำแหนง

ตาราง ท 1 (ตอ)

Page 70: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 69

จาก ตาราง สรป สาระ สำคญ กฎหมาย เกยว กบ การ

ตรวจ วด เสยง รบกวน และ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ

โรงงาน ทง 2 กระทรวง พบ วา กฎหมาย ของ ทง 2 กระทรวง

คอน ขาง สอดคลอง ตรง กน อยางไร กตาม กฎหมาย ของ

กระทรวง ทรพยากรธรรมชาต และ สง แวดลอม เปน กฎหมาย

ใน ลกษณะ ดแล ภาพ รวม (ทก แหลง กำเนด เสยง) สวน ของ

กระทรวง อตสาหกรรม เปน กฎหมาย ท เฉพาะ เจาะจง โรงงาน

อตสาหกรรม เทานน

2. ขอมล/ความ ร ทาง วชาการ ท นา สนใจ 1) กฎหมาย หรอ มาตร ฐาน เสยง รบกวน และ เสยง

ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ของ ประเทศไทย ท

กลาว ถง ขาง ตน จะ พบ วา มาตรฐาน ของ กฎหมาย แบง เปน

2 สวน สำคญ คอ

1.1) มาตรฐาน ระดบ เสยง โดย ทวไป (หรอ ระดบ

เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ตาม กฎหมาย ของ

กระทรวง อตสาหกรรม) ซง กำหนด คา มาตรฐาน ไว 2 ลกษณะ

คอ ลกษณะ ท พจารณา เปน ระยะ เวลา ตอ เนอง คอ คา ระดบ

เสยง เฉลย 24 ชวโมง ไม เกน 70 เดซ เบล เอ และ ลกษณะ

พจารณา เปน เหตการณ แตละ เหตการณ ท เกด ขน คอ คา ระดบ

เสยง สงสด ไม เกน 115 เดซ เบล เอ ซง มาตรฐาน เสยง ใน สวน

น เปน มาตรฐาน ท มง เนน ดแล ประชาชน เกยว กบ อนตราย ตอ

สขภาพ ทาง รางกาย หรอ เพอ ปองกน การ สญ เสย การ ไดยน

(Hearing Impairment) เปน หลก (หาก ตอง พก อาศย อย

ใน พนท ซง ม ระดบ เสยง เกน มาตรฐาน) และ คำ วา “ระดบ

เสยง โดย ทวไป” หมาย ถง ระดบ เสยง ท เกด ขน ใน สง แวดลอม

นน โดย ทวไป หมาย ถง เสยง จาก แหลง กำเนด ตางๆ กจกรรม

ตาง ๆ รวม กนไม เฉพาะ เจาะจงท แหลง กำเนด หรอ กจกรรม ใด

(แหลง กำเนด เสยง ใน ชมชน มก ม อย หลาย แหลง เชน เสยง

จาก การ จราจร ยาน พาห นะ ตางๆ เสยง จาก กจกรรม ของ เพอน

บาน เสยง จาก การ กอสราง เสยง จาก โรงงาน อตสาหกรรม

เปนตน) อยางไร กตาม กระทรวง อตสาหกรรม ได กำหนด คา

มาตรฐาน เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ไว เทากบ

คา มาตรฐาน ระดบ เสยง โดย ทวไป นน เส ดง วา ทำเล ท ตง ของ โรง งาน ตางๆ ยอม ม ผล ตอ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ดวย (เพราะ ใน ภาพ รวม โรงงาน เปน เพยง แหลง กำเนด

เสยง แหลง หนง) นอกจาก น สงเกต ได วา กฎหมาย ประเทศไทย

ยง ไมม มาตรฐาน ระดบ เสยง โดย ทวไป ท มง เนน เกยว กบ การ

รบกวน (annoyance) ใน ภาพ รวม ของ ชมชน

1.2) มาตรฐาน ระดบ เสยง รบกวน ซง กำหนด

ระดบ เสยง รบกวน ไว เทากบ 10 เดซ เบล เอ หาก ระดบ การ

รบกวน ท คำนวณ ได ม คา มากกวา ระดบ เสยง รบกวน ท กำหนด

ให ถอวา เปน เสยง รบกวน สำหรบ กระทรวง อตสาหกรรม เนน

เฉพาะ ไป ท โรงงาน อตสาหกรรม โดย กำหนด เปน คา ระดบ การ

รบกวน ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ ไม เกน 10 เดซ เบล เอ

มาตรฐาน เสยง ใน สวน น เปน มาตรฐาน ท มง เนน ดแล ประชาชน

ใน เรอง ของ การ รบกวน เหต รำคาญ (nuisance) อยางไร

กตาม คา มาตรฐาน น ไมใช คา มาตรฐาน การ รบกวน ใน ภาพ

รวม ของ ชมชน แต เปนการ พจารณา การ รบกวน เฉพาะ กรณ

จาก แตละ แหลง กำเนด เฉพาะ แหลง หรอ เฉพาะ จด ท สนใจ โดย

ทำการ เปรยบ เทยบ ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน จาก แหลง

กำเนด เสยง/โรงงาน อตสาหกรรม กบ ระดบ เสยง พน ฐาน โดย

ตรวจ วด และ คำนวณ คา ตาม วธ การ ท กำหนด จาก แตละ แหลง

กำเนด (เหน ได วา ไม สนใจ คา ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยง

จาก แหลง กำเนด ท ตรวจ วด ได วา เปน เทาใด)

2) จาก กฎหมาย ขาง ตน ม ศพท ทาง วชาการ ท สำคญ

ซง ควร ทำความ เขาใจ คอ

2.1) คา ระดบ เสยง เฉลย (Equivalent Con-

tinuous Sound Level) หรอ คา Leq (คา แอล อ คว) เปน

คา เฉลย ระดบ เสยง ตลอด ชวง เวลา หนงๆ ททำการ ตรวจ วด

เทยบ เทากบ คา เฉลย ของ เสยง ตอ เนอง คงท ใน ชวง เวลา ท เทา

กน หรอ กลาว ได วา คา แอล อ คว เปน คา ระดบ เสยง คงท ท ม

พลงงาน เทยบ เทากบ ระดบ เสยง ท เกด ขน จรง ซง ม ระดบ เสยง

เปลยนแปลง ตลอด ชวง เวลา ทำการ ตรวจ วด ดง นน จง มก เรยก

คา Leq น ตาม ชวง ระยะ เวลา ททำการ ตรวจ วด เชน ตรวจ วด

5 นาท จะ เรยก วา Leq 5 นาท ถา ตรวจ วด 1 ชวโมง จะ

เรยก วา คา Leq 1 ชวโมง ถา ตรวจ วด 24 ชวโมง จะ เรยก วา

คา Leq 24 ชวโมง เปนตน นอกจาก น กรณ ท ตง คา วงจร ถวง

นำ หนก ความถ เปน แบบ เอ จะ เรยก คา แอล อ คว น วา คา แอล เอ

อ คว (L Aeq) ตาม กฎหมาย ประเทศไทย กำหนด ให ใช คา LA

eq

24 ชวโมง เปน คา ใน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง โดย ทวไป หรอ

ระดบ เสยง ท เกด จา กการ ประกอบ กจการ โรงงาน กำหนด ให ใช

คา LAeq ไม นอย กวา 5 นาท เปน คา ใน การ ตรวจ วด ระดบ

เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน กำหนด ให ใช คา LAeq 1 ชวโมง

หรอ คา LAeq ตาม ระยะ เวลา การ เกด เสยง (แลว แต กรณ)

ใน การ ตรวจ วด กอน ทำการ คำนวณ เพม เตม เปน ระดบ เสยง

ขณะ ม การ รบกวน

Page 71: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

70 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

ทงน สมการ ท ใช คำ นวณ คา ร ระดบ เสยงจะ

ตอง เปน ไป ตาม วธ การ ท องคการ ระหวาง ประเทศ วา

ดวย มาตรฐาน (International Organization for

Standardization, ISO) กำหนด ดงน

กรณ คำนวณ คา ระดบ เสยง เฉลย (Leq) จาก

ระดบ เสยง ท ม การ เปลยนแปลง ไม แนนอน (Fluctuating

noise) สมการ ท ใช คอ

L

AeqT = 10 log[( )∑ 100.1LqAi] 1

N i=0 n

เมอ N คอ จำนวน ของ คา ระดบ เสยง ท อาน ได

ทงหมด ตลอด ชวง เวลา ท ท วด เสยง (T) ท เกบ

ทงหมด [N = ]∆ t

t2 _ t1

LqAi

คอ ระดบ เสยง ท วด ได (dBA)

∆ t คอ ชวง เวลา ระหวาง การ อาน คา ระดบ เสยง แตละ คาจาก มาตร ระดบ เสยง

t1

คอ เวลา เรม ตน วด เสยง

t2

คอ เวลา สน สด วด เสยง

T คอ เวลา ทงหมด ท ใช ใน การ วด เสยง (t2-t

1)

กรณ คำนวณ คา ระดบ เสยง เฉลย (Leq) จาก ระดบ

เสยง ท คงท (Steady noise) ซง ระดบ เสยง ใน ชวง เวลา ท

ตรวจ วด ม การ เปลยนแปลง แตก ตาง ไม เกน 5 เดซ เบล เอ

สมการ ท ใช คอ

L

AeqT = 10 log[ ∑Ti100.1LqAi] 1

T

เมอ T = ∑T

i คอ เวลา ใน การ ตรวจ วด ทงหมด

LpAi

คอ คา ระดบ เสยง ท วด ได ใน ชวง เวลา Ti

2.2) คา ระดบ เสยง สงสด (the maximum level

of individual noise events) เปน คา ระดบ เสยง สงสด ท

เกด ขน ใน ขณะ ใด ขณะ หนง ระหวาง การ ตรวจ วด ระดบ เสยง

ทาง วชาการ เรยก ยอๆ วา Lmax

หรอ LAmax

ตาม กฎหมาย

ประเทศไทย กำหนด ให ใช คา LAmax

ใน การ ตรวจ วด ระดบ

เสยง โดย ทวไป หรอ ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ

โรงงาน รวม กบ คา LAeq

24 ชวโมง

2.3) คา ระดบ เสยง เปอร เซน ไทล (Percentile

level) หรอ คา ระดบ เสยง ทาง สถต (Statistical Level) หรอ

ตำรา บาง เลม เรยก วา Exceedance Level เรยก ยอๆ วา

LN คอ คา ระดบ เสยง ท N% ของ ระยะ เวลา การ ตรวจ วด จะ

ม คา ระดบ เสยง สง กวา ระดบ น คา ระดบ เสยง เปอร เซน ไทล

โดย ทวไป นยม แบง เปน L5, L

10, L

50, L

90 แลว แต การ ใช

งาน สำหรบ ประเทศไทย กฎหมาย กำหนด ให ใช คา ระดบ เสยง

เปอร เซน ไทล ท 90 หรอ L90 ใน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน

[Background Noise Level] ใน การ ประเมน คา ระดบ เสยง

รบกวน [ระดบ เสยง เปอร เซน ไทล ท 90 (L90) คอ ระดบ เสยง ท

รอย ละ 90 ของ เวลา ท ตรวจ วด จะ ม ระดบ เสยง เกน ระดบ น]

3) ประเดน เกยว กบ การ ตรวจ วด เสยง รบกวน และ

เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ตาม กฎหมาย

ประเทศไทย

3.1) ใน ปจจบน ทาง ปฏบต โรงงาน อตสาหกรรม

ท จะ ทำการ ตรวจ วด ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ

โรงงาน (ระดบ เสยง โดย ทวไป) มก เปน โรงงาน ท ตอง จด ทำ

รายงาน การ วเคราะห ผลก ระ ทบ สง แวดลอม (EIA) ซง มก ถก

ระบ ให ดำเนน การ ตาม มาตรการ ตดตาม ตรวจ สอบ ผลก ระ ทบ

สง แวดลอม ประจำ ป หรอ ตาม ระยะ เวลา ท กำหนด ม เชน นน

โรง งาน นนๆ ตอง ถก รอง เรยน จาก ประชาชน (ใน ปจจบน ยง

ไมม กฎหมาย ฉบบ ใด กำหนด ให โรงงาน ตอง รายงาน ผล การ

ตรวจ วด ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ) สำหรบ

การ ตรวจ วด ระดบ เสยง รบกวน นน มก เกด ขน ใน กรณ ท โรงงาน

ถก รอง เรยน จาก ประชาชน

3.2) มาตร ระดบ เสยง หรอ เครอง วด ระดบ เสยง

ท ใช ใน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ

โรงงาน (ระดบ เสยง โดย ทวไป) และ ระดบ เสยง รบกวน ตอง

ใช เครอง วด ระดบ เสยง ตาม มาตรฐาน IEC 651 หรอ IEC

804 หรอ มาตรฐาน IEC 60804 หรอ IEC 61672 ของ คณะ

กรรมาธการ ระหวาง ประเทศ วา ดวย เทคนค ไฟฟา (Interna-

tional Electrotechnical Commission: IEC) ท สามารถ

วด ระดบ เสยง เฉลย และ ระดบ เสยง ท เปอร เซน ไทล ท 90 ตาม

ระยะ เวลา ท กำหนด อยางไร กตาม ดง ท กลาว ใน ฉบบ ท แลว วา

ใน ปจจบน คณะ กรรมาธการ ระหวาง ประเทศ วา ดวย เทคนค

ไฟฟา (International Electrotechnical Commission:

IEC) ได ออก มาตรฐาน ใน การ ผลต เครอง วด ระดบ เสยง ขน

ใหม คอ IEC 61672:2002 Electroacoustics Sound Level

Meters และ ยกเลก มาตรฐาน เดม คอ IEC60651 และ IEC

60804 แต เนองจาก เครอง วด ระดบ เสยง ท ใช งาน ใน ปจจบน

อาจ ม บาง สวน ได มาตรฐาน IEC60651 และ IEC60804 อย

Page 72: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 71

รวม ทง เพอ ให สอดคลอง กบ กฎหมาย ดง กลาว ขาง ตน ดง นน

ใน การ ตรวจ วด จง สามารถ เลอก ใชได ทง สาม มาตรฐาน ตาม

ความ เหมาะ สม [ม ขอ สงเกต วา มาตรฐาน เครอง วด ระดบ

เสยง ใน สวน ของ Sound Level Meter ท ใช ใน การ ตรวจ วด

ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (ระดบ เสยง

โดย ทวไป) และ ระดบ เสยง รบกวน น ไม แตก ตาง กบ ท ใช ใน

การ ตรวจ วด เสยง จาก สภาพ แวดลอม การ ทำงาน ใน โรงงาน

อตสาหกรรม หรอ การ ตรวจ วด เสยง ใน งาน อาชว อนามย

และ ความ ปลอดภย แต วธ การ ตรวจ วด และ พารามเตอร หรอ

คาท ใช ใน การ ตรวจ วด ม ความ แตก ตาง กน นอกจาก น ใน การ

ตรวจ วด เสยง ใน งาน อาชว อนามย และ ความ ปลอดภย ใน

บา งก รณตอง ใช เครอง Noise Dosimeter ใน การ ตรวจ วด]

3.3) ขน ตอน และ วธ การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ท

เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (ระดบ เสยง โดย ทวไป)

และ ระดบ เสยง รบกวน จาก ตาราง ท 1 พบ วา กฎหมาย

กำหนด ขน ตอน และ วธ การ ตรวจ วด ไว คอน ขาง ละเอยด

รวม ทง ราย ละเอยด ใน สวน น คอน ขาง มาก ใน ท น จง ไม ขอ กลาว

ลก ลง ใน ราย ละเอยด หาก สนใจ สามารถ ศกษา เพม เตม ได

จาก หนงสอ คมอ การ ตรวจ วด ระดบ เสยง โดย ทวไป และ คมอ

วด เสยง รบกวน ซง จด ทำ โดย กรม ควบคม มลพษ กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาต และ สง แวดลอม อยางไร กตาม ใน ท น

จะ กลาว ถง บาง ประเดน ท นา สนใจ ดงน

- ใน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ทง ระดบ เสยง

จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน และ ระดบ เสยง รบกวน การ

ตง คา ของ เครอง วด ระดบ เสยง ให ตง วงจร ถวง นำ หนก ความถ

แบบ เอ (Weighting Network A) การ ตอบ สนอง แบบ เรว

(Fast) [เหน ได วาการ ตรวจ วด เสยง ทง ใน งาน สง แวดลอม

และ งาน อา ช วอ นา มยฯ กำหนด ให ตง วงจร ถวง นำ หนก

ความถ แบบ เอ ทงน เนองจาก ถก พฒนา หรอ สราง ขน มา ให

ตอบ สนอง ตอ การ ไดยน ได ใกล เคยง กบ ห มนษย มาก ทสด

อยางไร กตาม การ ตง วงจร ถวง นำ หนก เวลา (Time weight-

ing network) ใน การ ตรวจ วด น กำหนด ให ตง เปน แบบ เรว

ซง แตก ตาง จาก การ ตรวจ วด เสยง ใน งาน อาชว อนามย

และ ความ ปลอดภย ท กำหนดการ ตง วงจร ถวง นำ หนก เวลา

ของ เครองฯ เปนการ ตอบ สนอง แบบ ชา]

การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (ระดบ เสยง โดย ทวไป)

- การ ตรวจ วด ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ

กจการ โรงงาน (ระดบ เสยง โดย ทวไป) พารามเตอร หรอ

คาท ตองการ ทราบ ม อย สอง คา คอ LAeq

24 ชวโมง และ คา

LAmax

ดง นน หาก เปน ไป ได เพอ ความ สะดวก ใน การ ตรวจ วด

ควร ลอ ก ใช เครอง วด ระดบ เสยง ใน รน ท สามารถ เกบ ขอมล

และ คำนวณ แสดง ผล คา LAeq

24 ชวโมง และ คา LAmax

ได

เลย (การ ใช เครอง วด ระดบ เสยง ท ความ สามารถ ของ เครอง

เพยง พอ จะ ชวย ทน แรงงาน คน และ อำนวย ความ สะดวก ใน

การ ปฏบต งาน รวม ถง ความ ถก ตอง ของ ขอมล)

- การ ตรวจ วด คา ระดบ เสยง ท เกด จาก การ

ประกอบ กจการ โรงงาน (ระดบ เสยง โดย ทวไป) น หาก เปน

ไป ได ไม ควร ไป ตรวจ วด พรอม กบ การ ตรวจ วด เสยง รบกวน

[โดย เฉพาะ ใน กรณ ท ตอง ให โรงงาน หยด ดำเนน กจกรรม

ใน ชวง เวลา ท ตรวจ วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง

ขณะ ไมม การ รบกวน เพราะ หยด ดำเนน กจกรรม ใน ชวง เวลา

ดง กลาว การ อาจ ม ผล ตอ คา LAeq

24 ชวโมง และ คา LAmax

ท ตองการ ตรวจ วด]

- ระยะ เวลา การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ท เกด

จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (ระดบ เสยง โดย ทวไป) น คอ

ระยะ เวลา ตอ เนอง 24 ชวโมง การ ตด ตง เครอง มอ นอกจาก

พจารณา ทาง เทคนค วชาการ แลว ควร คำนง ถง ความ ปลอดภย

การ ปองกน การ สญหาย ของ เครองฯ ดวย

- การ ประเมน ผล ดำ เน การ โดย นำ คาท ตรวจ

วด ได ไป เปรยบ เทยบ กบ คา มาตรฐาน หาก คา LAeq

24 ชวโมง

ม คาเกน กวา 70 เดซ เบล เอ หรอ คา LAmax

เกน กวา 115

เดซ เบล เอ หรอ พบ ทง สอง กรณ ถอวา เกน กวา คา มาตรฐาน

ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (มาตรฐาน

ระดบ เสยง โดย ทวไป)

หาก คา ระดบ เสยง เกน กวา คา มาตรฐาน

แสดง วา ระดบ เสยง โดย ทวไป ใน พนท ท ดำเนน การ ตรวจ วด

ระดบ เสยง อย ใน ระดบ ท เปน อนตราย ตอ สขภาพ คา LAeq

24

ชวโมง ท ม คา เกน กวา มาตรฐาน จะ ทำให เกด อนตราย ตอ ระบบ

การ ไดยน อยาง ชาๆ สวน คา LAmax

ม คา เกน กวา มาตรฐาน จะ

สง ผล ให เกด อนตราย อยาง เฉยบพลน อาจ ถง ขน ทำให เกด

ห ออ หรอ ห หนวก ได

การ ตรวจ วด ระดบ เสยง รบกวน - การ ตรวจ วด ระดบ เสยง รบกวน ตาม

กฎหมาย (ตาราง ท 1) ม ราย ละเอยด (เงอนไข/สถานการณ

และ ราย ละเอยด ท ตอง ปฏบต ใน แตละ กรณ) คอน ขาง มาก

แต โดย หลก การ หรอ ภาพ รวม ของ การ ตรวจ วด แลว ม

หลก การ เหมอน กน ดงน

Page 73: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

72 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

- ใน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง เพอ ประเมน

ระดบ เสยง รบกวน ท เกด จาก แตละ แหลง กำเนด/โรงงาน ตอง

ตรวจ วด ระดบ เสยง 3 คา ไดแก

(1) ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด หรอ

ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน [อยา สบสน กบ

ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ ใน หวขอ ท แลว เนองจาก

ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ท กลาว ถง ใน หวขอ

ท แลว ตรวจ วด เปน คา LAeq

24 ชวโมง แต ระดบ เสยง จาก

การ ประกอบ กจการ โรงงาน ใน เรอง น ตรวจ วด เปน คา LAeq

1

ชวโมง หรอ คา LAeq

ตาม ระยะ เวลา การ เกด เสยง (แลว แต

กรณ) รวม ทง ตอง ตรวจ วด ใน ขณะ ท ม เสยง จาก การ ประกอบ

กจการ โรงงาน เกด ขน ดวย] ทงน ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด

หรอ ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ใน ท น จง

เปน ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด หรอ ระดบ เสยง จาก การ

ประกอบ กจการ โรงงาน รวม กบ เสยง สง แวด ลอ มอนๆ ซง เมอ

ผาน ขน ตอน ตด เสยง สง แวด ลอ มอนๆ ออก แลว จะ เรยก วา

ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน (ขน ตอน การ ตด เสยง

สง แวดลอม อนๆ ออก ดง แสดง ใน ภาพ ท 1)

(2) ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน เปน

เสยง ท ตรวจ วด ใน ขณะ ท ไมม เสยง จาก แหลง กำเนด หรอ เสยง

จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน โดย ตรวจ วด เปน คา LAeq

ไม นอย กวา 5 นาท

(3) ระดบ เสยง พน ฐาน เปน เสยง ท

ตรวจ วด ใน ขณะ ท ไมม เสยง จาก แหลง กำเนด หรอ เสยง จาก

การ ประกอบ กจการ โรงงาน โดย ตรวจ วด เปน คา L90 หรอ คา

LA90

ไม นอย กวา 5 นาท

ทงน การ ตรวจ วด ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ

รบกวน และ ระดบ เสยง พน ฐาน ขาง ตน ตอง เปน คาท ตรวจ วด

ใน วน และ เวลา เดยวกน (และ จด หรอ ตำแหนง เดยวกน ดวย)

เมอ ได คา ระดบ เสยง ทง 3 คาท กลาว ถง

ขาง ตน แลว จง นำ มา ดำเนน การ ประมวล ผล เสยง รบกวน หรอ

ระดบ คา การ รบกวน (ดง แสดง ใน ภาพ ท 1) ซง ใน การ ดำเนน

การ ประมวล ผล จะ รวม ขน ตอน การ ตด เสยง สง แวด ลอ มอนๆ

ออก อย ใน กระบวนการ ดวย

การ ประเมน ผล หาก คา ระดบ การ รบกวน ท

ได ม คา มากกวา 10 เดซ เบล เอ แสดง วา แหลง กำเนด/โรงงาน

นน ม คา ระดบ การ รบกวน เกน มาตรฐาน

การ ดำเนน การ ประมวล ผล เสยง รบกวน หรอ

ระดบ คา การ รบกวน (ดง แสดง ใน ภาพ ท 1) เปน หลก การ ใน

การ ประมวล ผล เสยง รบกวน ทก สถานการณ โดย เฉพาะ ใน

กรณ ท เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน เกด ขน อยาง

ตอ เนอง ตงแต 1 ชวโมง ขน ไป สามารถ ดำเนน การ ตาม ภาพ ท 1

ได เลย ใน สวน กรณ อนๆ จะ ม ราย ละเอยด ปฏบต แตก ตาง กน

ไป บาง ใน แตละ กรณ คอ

หาก แหลง กำเนด หรอ เสยง จาก การ ประกอบ

กจการ โรงงาน เกด ขน อยาง ตอ เนอง แต ไม ถง 1 ชวโมง ใน

ขน ตอน กอน จะ ได คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ตอง เพม

ขน ตอน การ คำนวณ ปรบ เปน คา ระดบ เสยง เวลา อางอง

1 ชวโมง [โดย ใช สมการ ท (1) จาก ตาราง ท 1] ดวย

หาก แหลง กำเนด หรอ เสยง จาก การ ประกอบ

กจการ โรงงาน เกด ขน อยาง ไม ตอ เนอง และ เกด ขน มากกวา 1

ชวง เวลา โดย แตละ ชวง เวลา เกด ขน ไม ถง 1 ชวโมง จะ ตอง

เพม ขน ตอน การ คำนวณ ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด เสยง

หรอ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน กอน เขา ขน ตอน การ

ตด เสยง สง แวดลอม ออก [โดย ใช สมการ ท (2) จาก ตาราง ท

1] นอกจาก น ใน ขน ตอน กอน จะ ได คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ

รบกวน ตอง เพม ขน ตอน การ คำนวณ ปรบ เปน คา ระดบ เสยง

เวลา อางอง 1 ชวโมง [โดย ใช สมการ ท (1) จาก ตาราง ท 1]

ดวย

หาก บรเวณ ท จะ ตรวจ วด เสยง ของ แหลง

กำเนด หรอ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน เปน พนท

ท ตองการ ความ เงยบ สงบ ไดแก โรง พยาบาล โรงเรยน

ศาสน สถาน หอง สมด หรอ สถาน ท อยาง อน ท ม ลกษณะ

ทำนอง เดยวกน หรอ เปน โรงงาน ท กอ ให เกด เสยง ในช วง เวลา

ระหวาง 22.00 นากา ถง 06.00 นากา เมอ นำ คา ระดบ

เสยง จาก แหลง กำเนด/ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ

โรงงาน ลบ ดวย ตว ปรบ คา แลว ให บวก เพม อก 3 เดซ เบล เอ

จะ ได ผลลพธ เปน คา ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน

- ใน การ ตรวจ วด เสยง รบกวน จด หรอ

ตำแหนง การ ตรวจ วด ท ด ทสด คอ ควร ทำการ ตรวจ วด ระดบ

เสยง ทง 3 คาท กลาว ขาง ตน (ระดบ เสยง พน ฐาน ระดบ เสยง

ขณะ ไมม การ รบกวน และ ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด หรอ

ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน) ณ จด เดยวกน คอ บรเวณ

ท ตง ของ ผรบ เสยง หรอ จด ท คาด วา ผรบ เสยง จะ ได รบ การ

รบกวน อยางไร กตาม หาก จำเปน ระดบ เสยง พน ฐาน และ

ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน สามารถ ตรวจ วด จด อน ท ไมใช จด เดยว กบ จด ท ตรวจ วด ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวน ได

Page 74: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 73

1. ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด/ ระดบ เสยง จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน (L

Aeq) ระยะ

เวลา 1 ชวโมง หรอ ตาม ระยะเวลา การ เกด ส ยง (แลว แต กรณ)

2. ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน (L

Aeq) ระยะ เวลา

ไม นอย กวา 5 นาท ตอ เนอง

3. ระดบ เสยง พน ฐาน (LA90

) ระยะ เวลา ไม นอย กวา 5 นาท ตอ เนอง

ระดบ เสยง ของ แหลง กำเนด/ระดบ เสยงจาก การ ประกอบ กจการ โรงงานลบ ดวยระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน

ผล ตาง ระดบ เสยง

นำ ผล ตาง ระดบ เสยง ท ได เทยบ กบ ตารางตาม กฎหมาย ได ตว ปรบ คา

ระดบ เสยง จาก แหลง กำเนด/ระดบ เสยง จากการ ประกอบ กจการ โรงงาน ลบ ดวย ตว ปรบ คา

ระดบ เสยง ขณะ ม การรบกวน (L

Aeq)

ระดบ เสยง ขณะ ม การ รบกวนบวก เพม 5 เดซ เบล เอ

ระดบ เสยงขณะ ม การรบกวนลบ ดวย ระดบเสยง พน ฐาน

ระดบเสยงขณะ ม การรบกวนบวก เพม 5 เดซ เบล เอลบ ดวย ระดบเสยง พน ฐาน

ระดบการรบกวน

ระดบการรบกวน

เปน ขน ตอนการ ตด เสยงสง แวดลอมอนๆ ออก

กรณ ม เสยงกระแทก/เสยงแหลม ดง/เสยงท ม ความสน สะเทอน

กรณ ไมม เสยงกระแทก/เสยงแหลม ดง/เสยงท ม ความสน สะเทอน

ภาพท 1 หลกการตรวจวดและประเมนผลเสยงรบกวนตามกฎหมายประเทศไทย

Page 75: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

74 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

โดย ใช เกณฑ พจารณา ตาม ท กฎหมาย กำหนด (แต จด ตรวจ

วด ระดบ เสยง พน ฐาน และ ระดบ เสยง ขณะ ไมม การ รบกวน

ตอง เปน จด วด เดยวกน)

- การ ตรวจ วด เสยง รบกวน ตาม กฎหมาย

ของ ประเทศไทย ท กลาว ขาง ตน พบ วา กฎหมาย กำหนด ให

ม การ บวก เพม คา ระดบ เสยง ใน บาง ประเดน เชน ลกษณะ

เสยง เปน ส ยง กระแทก เสยง แหลม ดง ชวง เวลา ของ วน ใน

การ เกด เสยง บาง สถาน ท ซง ม ความ ออน ไหว กบ เสยง เปนตน

ลกษณะ เชน น ทาง วชาการจด ได วา เปน คา Rating Noise

Level (Lr) ซง เปน พารามเตอร เสยง พารามเตอร หนง ท ใช

ใน การ แสดง คา ระดบ เสยง ท บง บอก ถง สถานการณ เสยง หรอ

การ ประเมน เสยง รบกวน (โดย Rating Level จะ ตรวจ วด

เปน คา ระดบ เสยง เฉลย และ บวก เพม คา ระดบ เสยง เพอ เพม

ระดบ การ รบกวน ท สมพนธ กบ ความ รสก ของ มนษย เชน

บวก เพม สำหรบ เสยง กระแทก สำหรบ ชวง เวลา ของ วน ใน

การ เกด เสยง หรอ สำหรบ สถาน ท ท ม ความ ออน ไหว กบ

ระดบ เสยง เปนตน)

4) เกรด ความ ร เพม เตม เกยว กบ ระดบ เสยง โดย

ทวไป (Environmental Noise or Community Noise)

ใน ตาง ประเทศ

4.1) ใน ประเทศ/หนวย งาน ของ รฐ/องคกร

วชา ชพ ตางๆ ทว โลก ได ม การ กำหนด คา ระดบ เสย งโดย ทวไป ไว

คอน ขาง มาก และ หลาก หลาย ทง ท ออก เปน กฎหมาย ขอ บงคบ

(Regulation or Ordinance) มาตรฐาน (Standard) เกณฑ

(Criterion) คา แนะนำ (Guideline) ใน ท น จะ ขอ กลาว ถง คา

Identifies Noise Level จาก เอกสาร "Information on

Levels of Environmental Noise Requisite to Protect

Public Health and Welfare with an Adequate

Margin of Safety." ของ องคการ พทกษ สง แวดลอม แหง

ประเทศ สหรฐอเมรกา (THE U. S. ENVIRONMENTAL

PROTECTION AGENCY: U S - EPA) [เนองจาก ใน

ปจจบน เกยว กบ เรอง Community Noise ของ ประเทศ

สหรฐ อม รกา การ ออก กฎหมาย เกยว กบ เรอง ดง กลาว เปน

หนาท ของ รฐ หรอ หนวย งาน ทอง ถน ท จะ พ จาณา กำหนด ขน

ให สอดคลอง กบ ทอง ถน ของ ตนเอง อยางไร กตาม U S -

EPA ได จด ทำ เอกสาร ดง กลาว ขาง ตน ไว เปน แนวทาง เบอง ตน

สำหรบ รฐ หรอ หนวย งาน ทอง ถน ท จะ นำ ไป พจารณา ปรบปรง

เปน กฎหมาย ตอ ไป] คา Identifies Noise Level ของ

U S - EPA ดง แสดง ใน ตาราง ท 2

ตาราง ท 2 Summary of noise levels identified as requisite to protect public health and welfare with an

adequate margin of safety.

Effect Level Area

Hearing Loss Leq(24) 70 dB(A) All areas

Outdoor activity

interference and annoyance Ldn 55 dB(A)

Outdoors in residential areas and farms and

other outdoor areas where people spend

widely varying amounts of time and other

places in which quiet is a basis for use.

Leq(24) 55 dB(A) Outdoor areas where people spend limited

amounts of time, such as school yards,

playgrounds, etc.

Effect Level Area

Page 76: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Ldn

= 10 log 10[( ){(d×100.1Ld)+(n×100.1[Ln +H])}] 1

24

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 75

จาก ตารางท 2 พบ วา คาท แนะนำ สำหรบ การ

ปองกน การ สญ เสย การ ไดยน ของ ประชาชน ใน ทก พนท คอ

คา Leq(24)

ตอง ไม เกน 70 dB(A) ซง พบ วา คา น สอดคลอง

กบ กฎหมาย ของ ประเทศไทย อยางไร กตาม U S - EPA

ได แนะนำ เพม เตม สำหรบ คา ระดบ เสยง โดย ทวไป ท มง เนน

เกยว กบ การ รบกวน (interference and annoyance) ใน

ภาพ รวม ของ ชมชน ไว ดวย คอ

ใน กรณ ภายนอก อาคาร ตอง ไม เกน 55 dB(A)

โดย ใช คา พารามเตอร ใน การ ตรวจ วด 2 พารามเตอร คอ

คา Ldnสำหรบ พนท พก อาศย และ พนท อน ซง ประชาชน ใช

เวลา สวน ใหญ อย ใน พนท นน และ บาง พนท ซง ตองการ ความ

เงยบ และ ใช คา Leq(24)

สำหรบ พนท ซง ประชาชน ใช เวลา เปน

บาง ชวง อย ใน พ นท นน เชน สนาม หญา ใน โรงเรยน สนาม

เดก เลน เปนตน

ใน กรณ ภายใน อาคาร ตอง ไม เกน 45 dB(A)

โดย ใช คา พารามเตอร ใน การ ตรวจ วด 2 พารามเตอร เชน

เดยวกน คอ คา Ldn สำหรบ พนท พก อาศย และ ใช คา Leq

(24)

สำหรบ พนท ภายใน อาคาร ซง ประชาชน ม กจกรรม เปน บาง ชวง

เวลา เชน หองเรยน ใน โรงเรยน เปนตน

นอกจาก น สงเกต ได วา ม พารามเตอร ทใช ใน

การ ตรวจ วด เสยง ตาม การ แนะนำ ของ U S - EPA เพม

ขน มา คอ คา Ldn หรอ คา ระดบ เสยง เฉลย กลาง วน กลาง คน

(Day - Night Sound Pressure Level) เปน คา พารามเตอร

ท ม การ เพม หรอ บวก ระดบ เสยง เขาไป ใน ชวง เวลา กลาง คน ม

สมการ ใน การ คำนวณ ดงน

โดยท Ld และ L

n คอ ระดบ เสยง เฉลย ใน ชวง

เวลา กลาง วน และ กลาง คน ตาม ลำดบ d คอ ชวง ระยะ เวลา

กลาง วน หนวย เปน ชวโมง n คอ ชวง ระยะ เวลา กลาง วน หนวย

เปน ชวโมง โดย d + n เทากบ 24 ชวโมง (ระยะ เวลา 24

ชวโมง ใน หนง วน) H คอ คา ระดบ เสยง ท บวก เพม ใน ชวง เวลา

กลาง คน [ตวแปร ใน สมการ ขาง ตน แปร เปลยน ไป ตาม ผ

กำหนด ใน ท น ขอ กลาว ถง เฉพาะ ของ U S - EPA ท กำหนด

ดงน ชวง เวลา กลาง วน คอ 07.00 - 22.00 น. ชวง เวลา กลาง คน

คอ 22.00 - 07.00 น. ดง นน คา d จง เทากบ 15 ชวโมง

และ คา n เทากบ 9 ชวโมง และ คา H เทากบ 10 เดซ เบล]

พารามเตอร ท ใช ใน การ ตรวจ วด และ ประเมน

ระดบ เสยง โดย ทวไป ใน ชมชน นอกจาก จะ ม คา Ldn ยง ม

พารา ม เต อร อนๆ อก หลาย พารามเตอร ใน ท น ขอ แนะนำ

เพม เตม อก หนง พารามเตอร คอ

คา Lden

หรอ คา ระดบ เสยง เฉลย กลาง วน เยน

กลาง คน (Day - Evening - Night Sound Pressure

Level) หรอ CNEL (Community Noise Equivalent

Level) เปน คา พารามเตอร ท ม หลก การ คลาย กบ คา Ldn

แตก ตาง กน ท การ แบง ชวง เวลา ของ วน ละเอยด ขน โดย เพม

ขน จาก สอง ชวง เวลา เปน สาม ชวง เวลา (เพม ชวง ว ลา เยน)

และ ม การ เพม หรอ บวก ระดบ เสยง เขาไป ใน ชวง เวลา เยน และ

กลาง คน (โดย ทวไป ชวง เวลา กลาง วน คอ 07.00 - 19.00 น.

ชวง เวลา เยน คอ 19.00 - 22.00 น. ชวง เวลา กลาง คน คอ

22.00 - 07.00 น. ทงน ชวง เยน จะ บวก เพม 5 เดซ เบล และ

ชวง กลาง คน จะ บวก เพม 10 เดซ เบล) คา พารามเตอร น นยม

ใช ใน บาง ประเทศ ใน กลม สหภาพ ยโรป

4.2) คา แนะนำ ระดบ เสยง โดย ทวไป ใน ชมชน

ของ องคการ อนามย โลก (World Health Organization:

WHO) องคการ อนามย โลก ซง เปน หนวย งาน ระดบ นานาชาต

ได กำหนด คา แนะนำ (Guideline values) ระดบ เสยง โดย

ทวไป ใน ชมชน ไว ดง แสดง ใน ตาราง ท 3

Indoor activity interference

and annoyance Ldn 45 dB(A)

Indoor residential areas

Leq(24) 45 dB(A) Other indoor areas with human activities

such as schools, etc.

Effect Level Area

ทมา: U S - EPA, Information on Levels of Environmental Noise Requisite to Protect Public Health and Welfare with

an Adequate Margin of Safety, 1974.

ตาราง ท 2 (ตอ)

Effect Level Area

Page 77: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

76 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

LAeq

[dB(A)]

Time

base

[hours]

LAmax

fast

[dB]

Outdoor living area Serious annoyance, daytime and evening

Moderate annoyance, daytime and

evening

55

50

16

16

-

-

Dwelling, indoors

Inside bedrooms

Speech intelligibility & moderate

annoyance, daytime & evening

Sleep disturbance, night-time

35

30

16

8

45

Outside bedrooms Sleep disturbance, window open

(outdoor values)

45 8 60

School class rooms

& pre-school, indoors

Speech intelligibility,

disturbance of information extraction,

message communication

35 during

class

-

Pre-school

bedrooms, indoor

Sleep disturbance 3 sleeping-

time

45

School, playground

outdoor

Annoyance (external source) 55 during

play

-

Hospital, ward rooms,

indoors

Sleep disturbance, night-time

Sleep disturbance, daytime and evenings

30

30

8

16

40

-

Hospital, treatment rooms,

indoors

Interference with rest and recovery #1

Industrial, commercial

shopping and traffic areas,

indoors and outdoors

Hearing impairment 70 24 110

Ceremonies, festivals and

entertainment events

Hearing impairment

(patrons:< 5 times/year)

100 4 110

Public addresses,

Indoors and outdoors

Hearing impairment 85 1 110

ตารางท 3 Guideline values for community noise in specific environments.

Specific environment Critical health effect(s)

during class

sleeping-time

during play

Page 78: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Lecture Note on Safety and Environmentบ น ท ก ส า ร ะ ด า น ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ง แ ว ด ล อ ม

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 77

LAeq

[dB(A)]

Time

base

[hours]

LAmax

fast

[dB]

Music and other sounds

through headphones/

Hearing impairment (free-field value) 85 #4 1 110

earphones

Impulse sounds from toys,

fireworks and firearms

Hearing impairment (adults)

Hearing impairment (children)

-

-

-

-

140 #2

120 #2

Outdoors in parkland and

conservations areas

Disruption of tranquility #3

ตารางท 3 (ตอ)

จาก ตาราง ท 3 พบ วา คา พารามเตอร ใน การ ตรวจ วด และ ประเมน ท WHO แนะนำ คอคา L

Aeq และ คา L

Amax

โดย ตรวจ วด ตาม ระยะ เวลา ท ประกอบ กจ กร รม ตางๆ และ ม คา แนะนำ ท มง เนน ดแล ประชาชน ทง เกยว กบ ความ เปน อนตราย ตอ สขภาพ ทาง รางกาย หรอ เพอ ปองกน การ สญ เสย การ ไดยน (Hearing Impairment) และ มง เนน เกยว กบ การ รบกวน (annoyance) โดย คา แนะนำ เกยว กบ การ รบกวน จะ มง เนน ไป ท พนท ยาน ท พก อาศย และ สถาน ท ซง ตองการ ความ เงยบ ซง ลง ราย ละเอยด แบง เปน พน ท ตางๆ แลว แต กจกรรม และ ชวง เวลา ของ กจกรรม เชน พนท พก อาศย ภายนอก ภายใน อาคาร โรงเรยน โรง พยาบาล เปนตน สำหรบ คาท แนะนำ เกยว กบ สขภาพ หรอ เพอ ปองกน การ สญ เสย การ ไดยน จะ มง เนน ไป ท พนท ยาน อตสาหกรรม พาณช ยกร รม ราน คา พนท ท ม การ จราจร พธการ งาน เทศกาล งาน รนเรง บนเทง

เมอ เปรยบ เทยบ คา แนะนำ ของ WHO กบ กฎหมาย ของ ประเทศไทย พบ วา คา แนะนำ ท มง เนน เพอ ปองกน การ สญ เสย การ ไดยน สอดคลอง กบ กฎหมาย ประเทศไทย คอ คา Leq

(24) ตอง ไม เกน 70 dB(A) แต คา

LAmax

ท แนะนำ ของ WHO กำหนด ไว ไม เกน 110 dB(A) ประเทศไทย กำหนด ไว ไม เกน 115 dB(A) (กฎหมาย

ประเทศไทย กำหนด คา ดง กลาว ไว สง กวา คาท แนะนำ ของ WHO ดง นน จง ม ความ ปลอดภย นอย กวา คาท แนะนำ ของ WHO)

5) เพม เตมเกรด ความ ร คำศพท ทาง วชาการ ท อาจ พบ ไดเมอศกษาเกยว กบ เรอง มาตรฐาน ระดบ เสยง ของตางประเทศคอ คำ วา Noise emission กบ คำ วา Noiseimmission ใน ภาพ รวม เกยว กบ การ กำหนด คา มาตรฐาน ระดบ เสยง ใน ประเทศ ตางๆ โดย ทวไป ม การ กำหนด คา มาตรฐาน ระดบ เสยง อย 2 ลกษณะ คอ กำหนด ใน ลกษณะ เปน แบบ Noise emission และ แบบ Noise immission

คำ วา Noise emission เปน คำ ท ใช บง บอก เสยง ท ปลอย ออก มา จาก แหลง กำเนด เสยง ตางๆ เชน เสยง จาก รถยนต เปนตน สวน คำ วา Noise immission เปน คำ ท ใช บง บอก เสยง ณ จด ท พจารณา ตางๆ เชน เสยง บรเวณ ผรบ เสยง ตวอยาง มาตรฐาน ระดบ เสยง ของ ประเทศไทย ซง กำ หนดเปน แบบ Noise emission เชน มาตรฐาน ระดบเสยง ของ รถยนต มาตรฐาน ระดบ เสยง ของ เรอ มาตรฐาน ระดบ เสยง ของ รถ จกรยานยนต เปนตน โดย การ ตรวจ วด จะ กำหนด ระยะ หาง จาก แหลง กำเนด เสยง ท แนนอน (เหน ได วา พจารณา เสยง ท ปลอย ออก มา จาก แหลง กำเนด เปน หลก)

#1: As low as possible. #2: Peak sound pressure (not LAF, max) measured 100 mm from the ear.#3: Existing quiet outdoor areas should be preserved and the ratio of intruding noise to natural background sound should be kept low. #4: Under headphones, adapted to free-field values.ทมา: WHO, Guidelines for Community Noise, 2000.

Specific environment Critical health effect(s)

Page 79: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

78 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

สำหรบ มาตรฐาน ระดบ เสยง โดย ทวไป และ เสยง รบกวน ระบ ใหการ ตรวจ วด ดำเนน การ บรเวณ ท ม ประชาชน อย หรอ กลาว ได วา พจารณา ท ผรบ เสยง เปน หลก จง เปนการ กำหนด มาตรฐาน แบบ Noise immission อยางไร กตาม ใน กรณ ของ โรงงาน อตสาหกรรม การ กำหนด คา มาตรฐาน ระดบ เสยง อาจ เปน ได ทง แบบ Noise emission หรอ แบบ Noise immission ทงน ขน อย กบ การ กำหนด วธ การ ตรวจ วด หาก กำหนด วธ การ ตรวจ วด อย ท รว หรอ ตด ขอบเขต ของ โรงงาน โดย มอง วา โรงงาน เปน แหลง กำเนด เสยง (ไม สนใจ วา ชมชน หรอ ผรบ เสยง อย ท ใด) การ กำหนด คา มาตรฐาน เชน น อาจ จด ได วา เปน แบบ Noise emission แต ถา กำหนด จด ตรวจ วด อย ท ประชาชน ท ได รบ ผลก ระ ทบ พจารณา ท ผรบ เสยง เปน หลก กรณ น จด วา เปน แบบ Noise immision

[ม ขอ สงเกต กฎหมาย ของ กระทรวง อตสาหกรรม ใน กรณ คา ระดบ เสยง เฉลย 24 ชวโมง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ ไม เกน 70 เดซ เบล เอ และ คา ระดบ เสยง สงสด ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ ไม เกน 115 เดซ เบล เอ นน พบ วา กฎหมาย กำหนด ให ตรวจ วด ระดบ เสยง ใน บรเวณ ท ประชาชน รอง เรยน หรอ บรเวณ ท คาด วา จะ ได รบ การ รบกวน จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน นน แสดง วา พจารณา ท ผรบ เสยง เปน หลก ดง นนมาตรฐาน ระดบ เสยง เรอง น จง จด เปน แบบ Noise immision] (ถา พจารณา เฉพาะ ชอ ท กำหนด วา แปน คา มาตรฐาน ระดบ เสยง ท เกด จาก การ ประกอบ กจการ โรงงาน ฟง ด คลาย เปน แบบ Noise emission แต เมอ พจารณา ใน ราย ละเอยด วธ การ ตรวจ วด ท กฎหมาย กำหนด แลว พบ วา เปน แบบ Noise immission ดง ท กลาว ไว แลว ขาง ตน)

อยางไร กตาม ทง Noise emission และ Noise immission ลวน ม ความ สำคญ และ เปน กฎหมาย ท ชวย ใน การ ปองกน ควบคม ปญหา มลพษ ทาง เสยง ทง สน โดย Noise emission เปน มาตรฐาน ท กำหนด ให แตละ แหลง กำเนด เสยงควบคม ระดบ เสยง ของตวเองท จะ ปลอย ออก จาก แหลง แตละ แหลง สวน Noise immission เปนมาตรฐานใช ใน การ เฝา ระวง ตดตาม ตรวจ สอบ ปญหา มลพษ ทาง เสยง ของ ผรบ เสยง (ประชาชน ชมชน ท ได รบ ผลก ระ ทบ)

เอกสาร อางองกรม ควบคม มลพษ (2544) มลพษ ทาง เสยง. กรงเทพมหานคร:

บรษท ซลค คลบ จำกด. (2546) คมอ การ ตรวจ วด ระดบ เสยง โดยทวไป. กรงเทพ มหา นคร : หจก.อรณ การ พมพ. (2550) คมอ วด เสยง รบกวน. กรงเทพมหานคร: บรษท ไอ ด ปร นท จำกด.

Birgitta Berglund & Thomas Lindvall eds. (1995). Community Noise, Stockholm, Sweden.

Brel & Kjr. (2000). Sound & Vibration Measurement A/S. Environmental noise.

Cyril M. Harris eds. (1991). Handbook of Acoustical Measurements and Noise Control 3rd ed. NewYork: McGraw Hill Inc.

David A. Bies and Colin H. Hansen eds. (1996). Engineering Noise Control 2nd ed. London: T J Press. Ltd.

International Institute of Noise Control Engineering. (2009). Survey of Legislations, Regulations, and Guidelines for Control of Community Noise.

(2011). Guidelines for Community Noise Impac Assessment and Mitigation Final Report.

John E.K. Foreman. (1990). Sound Analysis and Noise Control. New York: Van NostrandReinhold.

Lawrence K. Wang, Norman C. Pereira and Yung-Tse Hung eds. (2005). Advanced Air and Noise Pollution Control New Jersy: Humana Press Inc.

Paul Schomer. (2001). Assessment of Noise Annoyance Schomer and Associates, Inc.

U S - EPA. (1974). Information on Levels of Environmental Noise Requisite to Protect Public Health and Welfare with an Adequate Margin of Safety.

(1974). Protective Noise Level Condensed Version of EPA Levels Document.WHO. (2000). Guidelines for Community Noise,

Geneva.William J. Cavahaugh and Gregory C. Tocci. (1998).

Environmental noise The Invisible Pollutant.http//www.diw.go.th คน คน เมอ กมภาพนธ 2556http//www.pcd.go.th คน คน เมอ กมภาพนธ 2556http//www.epa.gov คน คน เมอ กมภาพนธ 2556http//www.nonoise.org คน คน เมอ กมภาพนธ 2556

.

.

Page 80: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Road Safety

ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย ท า ง ถ น น

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 79

ความสำคญของเรองความปลอดภย ทางถนนทเกยวกบการทำงาน

รองศาสตราจารยสราวธ สธรรมาสา M.Sc. (Occupational Health and Safety)

สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ประเทศตางๆ ทวโลกลวนประสบปญหาเกยวกบการประสบอนตรายทางถนน องคการสหประชาชาต

ไดจดทำ “สมดปกขาวเพอถนนปลอดภย ภายใน พ.ศ. 2593 การประสบความสำเรจในการลดการเสยชวต

จากอบตเหตทางถนนท เกดขนเกยวเนองกบการทำงานลงเหลอศนย” สำหรบประเทศไทยกมการรณรงค

เรองความปลอดภยทางถนนทกป โดยเฉพาะชวงเทศกาลตางๆ อาท สงกรานตและปใหม การรณรงคจะทำใน

ลกษณะการสอสารในวงกวาง เนนการใหการรบรวาเมาตองไมขบ จะขบตองไมดม ขบรถตองไมประมาท

อะไรทำนองน ซ ง ในเช งความมประสทธภาพของวธการแลว น าจะมคำถามว าวธน เพยงอย าง เดยว

จะมผลอยางไรหรอไม (ถงแมวาในขอเทจจรง หนวยงานภาครฐมแผนยทธศาสตรในเรองความปลอดภย

ทางถนนซงประกอบดวยหลายแผนงานกตาม) สงหนงทนาสนใจคอการรณรงคในวงกวางและเปาหมาย

กกวางมาก (คอประชาชนทวไป) นน หากวเคราะหใหดจะพบวาจำนวนคนทใชรถใชถนนนน มจำนวนมากทเดยว

ทเปนคนทำงานในสถานประกอบกจการตางๆ คนเหลานในวนหยดตางๆ กใชรถใชถนนเชนกน ดงนนหากการ

รณรงคจะม เป าหมายใหแคบลงมาเปนคนทำงานในสถานประกอบกจการต างๆ ดวยกน าสนใจมาก

ยงถาคดวาสถตการประสบอนตรายจากทางถนนทเกยวเนองจากการทำงานมไมนอยและสรางความสญเสยมหาศาล

และมกฎหมายดานอาชวอนามยและความปลอดภยบงคบใชอย รวมถงมมาตรฐานสากล ISO39001

วาดวยระบบการจดการความปลอดภยทางถนน (เพงประกาศใช พ.ศ. 2013 นเอง) ทสามารถนำมาใชใน

การรณรงคได กนาสนใจมากทจะมการดำเนนงานดานความปลอดภยทางถนนในสถานประกอบกจการขน

และนคอทมาของคอลมนใหมนทจะเสนอบทความทนาสนใจทางดานนและนำสงคนพบจากงานวจยในโครงการ

พฒนาระบบการจดการความปลอดภยทางถนนทบรณาการเขากบระบบการจดการอาชวอนามยและความปลอดภย

สำหรบสถานประกอบกจการทไดรบการสนบสนนจากมลนธสาธารณสขแหงชาต โดยศนยวชาการเพอความปลอดภย

ทางถนน (ศวปถ.) มานำเสนอ

Page 81: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

80 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

การดำเนนงานดานอาชวอนามยและความปลอดภย

ในการทำงานของสถานประกอบกจการตางๆ ทผานมา

สวนใหญจะเนนไปในดานความปลอดภยของการทำงานใน

สถานททำงานนนๆ เชน ความปลอดภยจากเครองจกร

จากไฟฟา จากสารเคม มการตรวจวดสงแวดลอมในการ

ทำงานคอวดปรมาณสารเคม ปรมาณฝน วดเสยง วดระดบ

ความรอน วดแสงสวาง เปนตน แตถาถามวาแลวความ

ปลอดภยในการทำงานของพนกงานขบรถ ไมวาจะเปน

รถเกงนงสวนบคคล รถกระบะ รถบรรทก หรอแมกระทง

รถจกรยานยนตทใชรบสงเอกสารกตาม มการดำเนนการ

ดานอาชวอนามยและความปลอดภยหรอไม เคยมการ

ตรวจวดสงแวดลอมในการทำงาน เคยมการประเมน

ความเสยง เคยมการตรวจสขภาพตามปจจยเสยง ฯลฯ หรอไม

เชอแนวาคำตอบสวนใหญคอไมมการดำเนนงานดานนกบ

งานทเกยวกบความปลอดภยทางถนนเลย ซงถอวาไมได

ปฏบตตามกฎหมายทกำหนดไว

1. สถานการณดานการประสบอนตรายทางถนน ของลกจางในสถานประกอบกจการ (สปก.) ใน ประเทศไทย

1.1 เมอพจารณาเฉพาะสถานประกอบกจการ

ทอยในขอบขายความคมครองของกองทนเงนทดแทน

พบวาใน พ.ศ. 2554 มนายจางจำนวน 338,270 ราย

และลกจางจำนวน 8,222,960 รายสำหรบจำนวนการประสบ

อนตรายหรอเจบปวยเนองจากการทำงานในชวง พ.ศ. 2550

- 2554 เมอจำแนกตามความรนแรงพบวาเฉลยในรอบ 5 ป

มการประสบอนตรายปละ 160,147 ราย คดเปนอตราการ

ประสบอนตรายทกกรณความรนแรงตอลกจาง 1,000 ราย

เทากบ 19.70 พบวาทงจำนวนรายทประสบอนตรายและอตรา

การประสบอนตรายในรอบ 5 ปดงกลาว มสถตทลดลงทกป

นอกจากนยงมขอมลทนาสนใจดงน

1) จงหวดทมจำนวนการประสบอนตรายสงสด

5 อนดบแรกคอ (เรยงจากมากไปนอย) กทม. สมทรปราการ

ชลบร สมทรสาคร และปทมธาน

2) สงททำใหลกจางประสบอนตรายสงสด

5 อนดบแรกคอ (เรยงจากมากไปนอย) วตถหรอสงของ

เครองจกร เครองมอ สภาพแวดลอมเกยวกบการทำงาน

และยานพาหนะ

3) ขนาดของสถานประกอบกจการทมจำนวน

ลกจางประสบอนตรายสงสดคอสถานประกอบกจการ

ขนาด 200 - 499 คน เฉลยในแตละปมจำนวน

การประสบอนตรายเกดขนคดเปนรอยละ 18.13 ของจำนวน

การประสบอนตรายทงหมด สำหรบขนาดสถานประกอบ

กจการทมจำนวนลกจางประสบอนตรายรองลงมาลดหลนลง

ไปคอสถานประกอบกจการขนาด 20 - 49 คน (รอยละ 15.27)

ขนาด 100 - 199 คน (รอยละ 14.77) ตามลำดบ

4) ประเภทกจการทมจำนวนลกจางประสบ

อนตรายสงสด 5 อนดบแรกคอ (เรยงจากมากไปนอย)

การกอสราง การผลตเครองดม อาหาร ฯลฯ การคาเครองไฟฟา

ยานพาหนะ การผลตผลตภณฑพลาสตก และการหลอหลอม

กลงโลหะ

1.2 เมอวเคราะหลงในรายละเอยดเกยวกบสงท

ทำใหลกจางประสบอนตรายทเปนยานพาหนะ ขอมลในรอบ

5 ป (พ.ศ. 2550 - 2554) พบวา

1) ขอมลทระบวายานพาหนะเปน "สงททำให

ประสบอนตราย" นน เฉลยในรอบ 5 ป มจำนวนทเกดขน

8,313 รายตอป และมผเสยชวตเฉลย 317 รายตอป

2) ขอมลทระบวา "สาเหตทประสบอนตราย"

คอ อบตเหตจากยานพาหนะนน พบวาเกดขนจำนวนเฉลยปละ

5,366 ราย มจำนวนผเสยชวตเฉลยปละ 301 ราย

3) สำหรบขอมลผลกระทบท เกดขนใน

ประเดนความรนแรงดานตางๆ ไดแสดงในตารางท 1 แลว

ซ งจะเหนไดวา เมอมองในเชงความปลอดภย

ในการทำงานแลว ประเทศไดสญเสยบคลากรวยทำงาน

ทตองพการและสญเสยอวยวะสงผลกระทบตามมาใน

เรองคณภาพชวตทงของตนเองและครอบครว มองใน

แงประสทธภาพการผลต สถานประกอบกจการและประเทศ

ตองสญเสยผลผลตไปเปนจำนวนมาก หากคดเปนมลคา

แลวจะมคามหาศาล ดงจะเหนไดจากขอมลตางประเทศ

ทมการเกบขอมลและนำเสนอเรองนไดอยางชดเจน

ขอมลการประสบอนตรายทเกยวกบยานพาหนะท

แสดงมาขางตนแสดงใหเหนถงความสำคญของเรองความ

ปลอดภยจากยานพาหนะในสถานประกอบกจการ ดงนน

การจดการในเรองนทเหมาะสมนอกจากจะเกดผลดตอ

ลกจางและสถานประกอบกจการแลว ยงทำใหเกดผลด

ตอการจดการความปลอดภยทางถนนของประเทศดวย

เพราะลกจางเหลานกตองใชรถใชถนนเมอไมไดทำงานหรอ

นอกเวลางาน

Page 82: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Road Safety

ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย ท า ง ถ น น

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 81

ตารางท 1 คาเฉลยจำนวนรายทประสบอนตรายทเกยวกบยานพาหนะระหวาง พ.ศ. 2550 - 2554 จำแนกตามความรนแรง

สาเหตทประสบอนตราย และสงททำใหประสบอนตราย

ยานพาหนะ เสยชวต ทพพลภาพสญเสยอวยวะ

บางสวนหยดงาน > 3 วน หยดงาน < 3 วน รวม

เปนสงททำให

ประสบอนตราย317 13 66.60 3,604.60 4,321.80 8,312.60

เปนสาเหตท

ประสบอนตราย301 11 38.40 2,533 2,491.20 5,365.80

2. สถตและความสญเสยจากการประสบอนตราย ทางถนนทเกยวกบการทำงานในตางประเทศ

สำหรบในตางประเทศ สถตการประสบอนตราย

ทางถนนทเกยวกบการทำงานเกดขนในจำนวนไมนอยทเดยว

ขอมลจากประเทศสหรฐอเมรกาพบวาทกๆ 12 นาทจะม

ชาวอเมรกนเสยชวตจากอบตเหตรถชนกน ขณะททกๆ

10 วนาทจะมคนบาดเจบจากอบตเหตทางถนน และทกๆ

5 วนาทจะมอบตเหตทางถนนเกดขน การเกดอบตเหตทวาน

เมอมองในเชงความสญเสยทางเศรษฐกจและการเงนแลว

มตวเลขทนาสนใจทเดยว กลาวคอมนทำใหนายจางสญเสย

เงนประมาณ 60,000 ลานดอลลารทกป เงนดงกลาว

ตองนำไปใชในเรองคารกษาพยาบาล คาใชจายทางกฎหมาย

ทรพยสนเสยหาย และการสญเสยผลผลต ประสบการณการ

เกดอบตเหตทางถนนทำใหสหรฐอเมรกาสรปไดวาในแตละ

ครงทเกดรถชน จะทำใหนายจางเสยเงนเฉลย 16,500

ดอลลาร แตหากเปนอบตเหตทเกยวเนองกบการทำงาน

และมการบาดเจบเกดขนนายจางตองใชจายเงนเฉลยสงถง

74,000 ดอลลาร กรณเสยชวตกตองใชเงนสงถง 500,000

ดอลลารทเดยว แตสงทนาสนใจทสดคอพบวาอบตเหตเหลาน

สามารถปองกนได (NHTSA, 2003)

มาพจารณาในกรณของสหภาพยโรปบางวาสถานการณ

ในเรองน เปนอยางไร ขอมล พ.ศ. 2554 พบวาม

การสญเสยชวตจากอบตเหตทางถนน 31,000 ราย สวนใหญ

เกยวของกบการทำงาน และเมอเปรยบเทยบกบอบตเหต

ทเกดขนในการทำงานภายในสถานประกอบกจการ พบวา

จำนวนผเสยชวตจากการเกดอบตเหตทางถนนคดเปน

ประมาณรอยละ 40 ของจำนวนผเสยชวตจากการทำงานท

สถานประกอบกจการ (Eurogip, 2009 อางใน ETSC)

ขอมลทนำเสนอมาขางตน แสดงใหเหนถงความสำคญ

ของเรองความปลอดภยทางถนนทเกยวเนองจากการทำงาน

ทถงเวลาแลวท เจาหนาทความปลอดภยในการทำงาน

ผบรหารสถานประกอบกจการ และคณะกรรมการความ

ปลอดภยจะผลกดนงานดานนอยางจรงจง

เอกสารอางองสำนกงานกองทนเงนทดแทน www.sso.go.th คนคนวนท

23/11/2555

ETSC.www.etsc.eu คนคนวนท 5/01/2013

OSHA, NHTSA, NETS.www.osha.gov คนคนวนท

5/01/2013

Page 83: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

82 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

โฟมดบเพลงทมประสทธภาพ

โฟม ดบ เพลง (Fire Fighting Foam) เปนโฟม

ท ใช สำหรบ ดบเพลง ทำให ไฟ เยน ลง และ ปกคลม เชอเพลง

ไวปองกน ไฟ สมผส กบ ออกซเจน ทำให ลด การเผาไหม

วศวกร และ นก เคม ชาว รสเซย ชออะเลกซานเดอร โล แรน

(Aleksander Loran) ได คดคน โฟม ดบ เพลง ใน ป 2445

โฟม ดบ เพลง ประกอบ ดวย สารลดแรงตงผว ท ม

ความ เขม ขน นอย กวา 1% สวน ประ กอ บอนๆ ของ โฟม

ทน ไฟ เปนสารทำละลาย อนทรย เชน ไตรเมทลไตรเมทลน

(Trimethyltrimethylene)ไกลคอล(Glycol)เฮกซลน

ไกลคอล (Hexylene Glycol) เปนตน ม สาร ท ทำให เกด

ความ เสถยร ของ โฟม (Foam Stabilizer) เชน ลอรล

แอลกอฮอล (Lauryl Alcohol) เปนตน และ มสารยบยง

การกดกรอน

โฟม ท ม การ ขยาย ตว ตำ (Low-Expansion Foams)

ม อตรา การ ขยาย ตว นอย กวา 20 เทา เชน โฟม ททำให เกด

ฟลม ชนด นำ ม ความ หนด ตำ เคลอนท ได เรว และ สามารถ

ครอบคลม พนท ขนาด ใหญ ได อยาง รวดเรว เปนตน โฟม ท ม

อตรา การ ขยาย ตว ระหวาง 20 และ 200 เทา เรยก วา โฟม ท ม

การ ขยาย ตว ปาน กลาง (Medium-Expansion Foams) และ

โฟม ท ม การ ขยาย ตว สง (High-Expansion Foams) ม อตรา

การ ขยาย ตว มากกวา 200 เทา เหมาะ สำหรบ พนท ปด

โฟม ท ทน แอลกอฮอล (Alcohol-Resistant Foams)

ประกอบ ดวย โพ ล เม อร ท สราง ชน ปองกนระหวาง บรเวณ

ท ม การ เผา ไหม และ โฟมม การ ปองกน การ สลาย โฟม ดวย

แอลกอฮอล ใน เชอ เพลง ท กำลง เผาไหม โฟม ท ทน แอลกอฮอล

มก ใช ใน การ ดบ เพลง ของ เชอ เพลง ท ประกอบ ดวย สาร ให

ออกซเจน (Oxygenates) เชน เมทล เทอ เทยร บวทล อเทอร

(Methyl tertiary butyl ether; MTBE) เปนตน หรอ ไฟ

จาก ของเหลว ทประกอบ ดวย สาร ตว ทำ ละลาย ท ละลาย นำ

(Polar Solvents)

โฟม ชนด เอ (Class A Foams) โฟม ชนด น ถก พฒนา

ขน ใน ชวง กลาง ทศวรรษ ท 1980 เพอ ดบ ไฟ ปา โฟม ชนด น

แรง ตง ผว ของ นำชวย ดบ เพลง และ สามารถ ปองกน การ จด

ตดไฟ ซำ (Reignition)

โฟม ชนด บ (Class B Foams) ถก พฒนา มา ใช กบ

ของเหลว ไวไฟ ซง ไม สามารถ ใช โฟม ชนด เอ ได โฟม ชนด บ

รองศาสตราจารยดร.ศรศกดสนทรไชยD.Sc.สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

Page 84: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Technology Update

ท น โ ล ก เ ท ค โ น โ ล ย

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 83

ประกอบ ดวย 2 ชนด ยอย ท สำคญ คอ

1) โฟม สงเคราะห (Synthetic Foams) โฟม

สงเคราะห น ประกอบ ดวย แรง ตง ผว สงเคราะห (Synthetic

Surfactants) โฟม ชนด น ม การ เคลอนท ไป ดบ เพลง ได เรว กวา

แต ม ความ ปลอดภย คอน ขางจำกดหลง การ เกด เพ ลง ใหม

2) โฟม ท ทำให เกด ฟลม ชนด นำ (Aqueous Film

Forming Foams; AFFF) เปน สาร ลด แรง ตง ผว ทประกอบ

ดวย สาร ไฮโดรคารบอน และ นำ (Water-Based and

Hydrocarbon-Based Surfactant) เชน โซเดยมอลคล

ซลเฟต (Sodium Alkul Sulfate) เปนตน และ สาร ลด แรง

ตง ผว ท ม ฟลออรน เปน องค ประกอบ (Fluorosurfactants)

เชน ฟล ออ โร เท โลเม อร (Fluorotelomers) กรด เปอร ฟล

ออ โร ออก ทา โน อก (Perfuorooctanoic Acid; PFOA) กรด

เปอร ฟล ออ โร ออก เทนซล โฟน ก (Perfuorooctanesulfonic

Acid; PFOS) เปนตน สาร น สามารถ แพร กระจาย ไป ทว พน

ผว ของ ของเหลว ไฮโดรคารบอน และ โฟม ท ทำให เกดฟลม

ชนด นำ ท ทน แอลกอฮอล (Alcohol-Resistant Aqueous

Film-Forming Foams; AR-AFFF) โฟม น ทน ตอ

แอลกอฮอล สามารถ ท จะ สราง ฟลม ปองกน ได

โฟม โปรตน (Protein Foams) ประกอบ ดวย

โปรตน สะเทน (Neutral Proteins) เปน สาร ท ทำให เกดฟอง

(Foaming Agents) สามารถ ยอย สลาย ได งาย ไม เหมอน

โฟม โปรตน โฟม น จะ ไหล และ กระจาย ไป ได อยางรวดเรว แต

ให มาน โฟม ปกคลม ไฟ ท ทน ตอ ความ รอน และ คงทน มากกวา

โฟม โปรตน ประกอบ ดวย โฟม โปรตนธรรมดา (Regular

Protein Foam; P) โฟม ฟล ออ โร โปรตน (Fluoroprotein

Foam; FP) ฟล ออ โร โปรตน ท ทำใหเกด ฟลม (Film-

Forming Fluoroprotein; FFFP) โฟม ฟล ออ โร โปรตน ท

ทน แอลกอฮอล (Alcohol-Resistant Fluoroprotein

Foam; AR-FP) และ ฟล ออ โร โปรตน ท ทำให เกด ฟลม ท

ทน แอล กอ ออล (Alcohol-Resistant Film-Forming

Fluoroprotein; AR-FFFP) โฟม โปรตน จาก แหลง ท

ไมใช สตว (Non-Animal Sources) ด กวาโฟม ชนด อน

เพราะ สามารถ ทำลาย สาร ปน เปอน ทาง ชวภาพ ท เปน พร ออน

(Prions) ได ซง พร ออน เปน โปรตนขนาด เลก ไม ละลาย นำ

ทน ความ รอน ทน การ เปลยนแปลง อณหภม ทง รอน และ เยน

ทน ตอ ความ แหง ทน ตอแสง ย ว ทน ตอ การ ยอย สลาย โดย

เอนไซม สามารถ ตดตอ ระหวาง สง ม ชวต และ กอ โรค ได

โฟม แตละ ประเภท ม การ ใช แตก ตาง กน โฟม ท ม การ

ขยาย ตว สง จะ ใช ใน พนท ปด เชน ชน ใตดน หรอ โรง เกบ

เครอง บน เปนตน โฟม ชนด น จะ กระจาย ตว เตม พนท อยาง

รวดเรว โฟม ท ม การ ขยาย ตว ตำ ใช ในการ เผา ไหม สาร เคม

ท หก รว ไหล AFFF ด ทสด สำหรบ การ รว ไหล ของ เชอ เพลง

ไอพน FFFP ใชได ด กวา ใน กรณท ม การ เผา ไหม เชอ เพลง ท

สามารถ ทำให เกด ลกษณะ คลาย สระ นำ ท ม ความ ลก กวา และ

AR-AFFF เหมาะสำหรบ การ เผา ไหม แอลกอฮอล AR-AFFF

หรอ AR-FFFP มก ใช ใน พนท ท ม นำมน เบนซน ผสม กบ สาร

ท ใหออกซเจน (Oxygenates) เพราะ แอลกอฮอล ปองกน

การ เกด ฟลม ระหวาง โฟม FFFP และ เบนซน ม การ ทำลายโฟม

ซง หาก ใช โฟม FFFP จะ ไม สามารถ ดบ เพลง ได

โฟม ท ทำ ให เกด ฟ ลม ชนด นำ (Aqueous Film-

Forming Foams; AFFFs) เปน โฟม ดบ เพลง ท นยม

ดบ เพลง จาก เชอ เพลง และ นำมน เนองจาก ประสทธผล ของ

โฟม และ งาย ตอ การ ใช งาน แต จาก การ ศกษา เมอเรวๆ น

พบ วา สวน ประกอบ ท สำคญ คอ ฟล ออ โร เซ อรแฟก แตน ต

เปอร ฟล ออ โร ออก ทลซล โฟเนต (Fluorosurfactant

Perfuorooctyl Sulfonate; PFOS) เปน พษ ตอ สง ม ชวต

ใน นำ และ เปน สาร เคม ท คง อย และสะสม อย ใน เลอด ของ คน

และ สตว ดง นน จง ม การ เลก ผลต PFOS ใน เดอน พฤษภาคม

2543 ทำให โฟม ดบเพลง จำนวน 44 ผลตภณฑ และ สวน

ประกอบ ของ โฟม หาย ไป จาก ทอง ตลาด ทำให อตสาหกรรม

การ ผลต โฟมม วตถดบ ท ใช ใน การ ผลต โฟม ดง กลาว คาง อย

ใน สตอก ซง จะ ตอง ม การ กำจด ไป สาร ลด แรง ตง ผว ท ม

ฟลออรนเปน องค ประกอบ (Fluorosurfactants) ใหม ได

รบ การ พฒนา เขา ส ตลาด ตงแต ป 2543 และ เปน สตร ท ใช

สารเขม ขน ท ใช ดบ เพลง ชนด นำ (Aqueous Fire-Fighting

Foam Concentrates)

ตอ มา บรษท ท ด เอ ร เซสช (TDA Research, Inc.;

TDA) ได พฒนา สาร ท ทำให เกด ความ เสถยร ของโฟม ท

ปราศจาก ฟลออรน (Fluorine-Free Foam Stabilizers)

เพอ ใช กบ สาร เขม ขน ท เปน โฟม ใน การ ดบ เพลง TDA แสดง วา

สาร น เหมาะ กบ อปกรณ ท ใช ใน การ ดบ เพลง ใน ปจจบน และ

สามารถ ใช เพอ ยบยง ไฟ จาก เชอเพลง ได TDA ยง ได คน พบ

วา สาร ลด แรง ตง ผว ใหม น ใช รวม กบ สาร ท ทำให เกด ความ

เสถยร ของ โฟม ทำให เกดสาร AFFs ท ปราศจาก ฟลออรน ท

Page 85: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

84 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

ม ประสทธภาพ (Effective Fluorine-Free AFFFs)

TDA ได พฒนา วธ การ ท จะ สราง โฟม ใน หอง ปฏบต การ

และ เตรยม สารละลาย ชนด นำ ซง ประกอบดวย สาร ท ทำให เกด

ความ เสถยร ของ โฟม สตร น ประกอบ ดวย สาร ลด แรง ตง ผว

ท ปราศจาก ฟลออรน หรอ สารลด แรง ตง ผว ตำ ท ปราศจาก

ฟลออรน ท ใช ใน บาน เรอน (In-House Prepared Fluorine-

Free Low Surface Tension Surfactant) อยาง ใด อยาง

หนง จง ม การ ประเมนแนว โนม การ ใช สารละลาย ชนด นำ น เพอ

ใช เปน โฟมและ ทำให โฟม คงทน โดย แรก สด ได มการ เตรยม

สาร ท ทำให เกด ความ เสถยร ของ โฟม และ ทดสอบ ผล ของ สาร

น ในการ เกด โฟม และ ความ คงตว ของ โฟม รวม กบ สาร ลด แรง

ตง ผว โซเดยม โด เดซ ล ซลเฟต (Sodium Dodecyl Sulfate)

และ สาร ท ทำให เกด ความ เสถยร ของ โฟม น ได เตม เขาไป ใน

สตร ของ สาร เขม ขน ท เปน โฟม ใน การ ดบเพลง รวม กบ สาร ลด

แรง ตง ผ วอนๆ

ทง สาร ท ทำให เกด ความ เสถยร ของ โฟม และ สาร

เขม ขน ท ทำให เกด โฟม ได รบ การ เปรยบ เทยบ กบ AFFFs ท ม

อย ใน ทอง ตลาด พบ วา สตร ของ TDA ม อตรา ความ คงทน ใน

การ เกด โฟม สง กวา AFFFs ใน ทองตลาด ถง 60 เทา ทำให

สามารถ ดบ ไฟ ท ม บรเวณ กวาง ขวาง เพราะ ไม ตอง ทำให เกด

โฟม บอยๆ

ปกต สาร เขม ขน ท ทำให เกด โฟม ม ความ หนด สง มาก

ซง ทำให ยาก ท จะ ปม ดวย อปกรณ ดบ เพลง ทใช อย ใน ปจจบน

จาก การ คนควา ของ TDA ยง พบ วธ การ ท จะ ลด ความ หนด

ของ สาร ผสม ท ประกอบ ดวย สารลด แรง ตง ผว และ สาร ท

ทำให เกด ความ เสถยร ของ โฟม (Surfactant/Stabilizer

Mixtures) ลง ส ระดบ ท ยอมรบได เพอ ใช กบ อปกรณ ดง กลาว

ดง นน สาร เขม ขน ท ทำให เกด โฟม 5 แกล ลอน ของ TDA ให

ประสทธผล ท ด ในการ ดบ เพลง ท เกด จาก สาร ไฮโดรคารบอน

แต ตอง ปรบปรง คณสมบต ใน การ ทำให เกด แผน ฟ ลม

(Film-Forming Properties)

TDA จง ได เรม สงเคราะห สาร ลด แรง ตง ผว ตำ

ท ปราศจาก ฟลออรน (Fluorine-Free Low-Surface

Tension Surfactants) พบ วา สารละลาย ท เปน นำ น ม

แรง ตง ผว ตำ กวา และ ทำให เกด โฟม ได ด และ คง อย ได นาน

เพราะ โฟม ม การ แพร กระจาย ทนท ครอบคลม ไฟ ทำให เกด

เปน แผน ฟ ลม นำ บาง ท ทำให ผว หนา ของ โฟม สมผสกบ ไฟ และ

ปองกน การ เกด ไฟ เพม ขน ซง ม ประสทธภาพ ด กวา เดม

เอกสารอางองFire-Fighting Foams คน คน จาก en.wikipedia.org/

wiki/Fire_fighting_foam เมอ วน ท 2 กมภาพนธ

2556

Fluorine-Free Hybrid Surfactants for Fire-Fighting

Foams คน คน จาก cfpub.epa.gov>›...›>Research

Project เมอ วน ท 2 กมภาพนธ 2556

Next Generation Fluorine-Free Fighting Foams-

NFPA คน คน จาก www.nfpa.org/.../22-Melkote-

Robinet_presentation.pdf เมอ วน ท 3 กมภาพนธ

2556

Page 86: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Book Review

บ ท ว จ า ร ณ ห น ง ส อ

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 85

APhysician’sGuidetoReturntoWorkโดย James B. Talmage, MD & J. Mark Melhorn, MD

ใน การ ดำเนน งาน ทาง ดาน อาชว อนามย นน บาง ครง

อาจ พบ ปญหา วา คน ทำงาน เกด การ เจบ ปวย ดวย โรค หรอ

บาด เจบ จาก การ ประสบ อบตเหต ท รนแรง แลว ทำให สมรรถภาพ

รางกาย และ จตใจ เกด ความ สญ เสย จน อาจ ม ผล ตอ การ

ทำงาน เลยง ชพ ของ ตนเอง ขน เมอ คน ทำงาน เหลา น หาย ปวย

และ ตองการ จะ กลบ เขา มา ทำงาน อก ครง หนง แพทย จะ ม

วธ การ ดแล คน ทำงาน เหลา น อยางไร ให สามารถ ฟนฟ ตนเอง

จน กลบ ไป ทำงาน ใน ตำแหนง หนาท ตางๆ ได

หนงสอ A Physician’s Guide to Return to

Work เลม น จด เปน ตำรา มาตรฐาน เลม หนง ท แพทย สามารถ

ใช เปน แหลง อางอง ใน การ ดแล ผ ปวย กลบ เขา ทำงาน ได เปน

อยาง ด หนงสอ ออก ใน ค.ศ. 2005 ใน นาม ของ American

Medical Association (AMA) โดย สำนก พมพ AMA

Press บรรณาธการ ของ หนงสอ คอ นาย แพทย James B.

Talmage และ นาย แพทย J. Mark Melhorn หนงสอ

เรยบ เรยง โดย แพทย และ ผ เชยวชาญ ดาน กฎหมาย หลาย ทาน

ใน ขนาด พก พา ได (ขนาด ปก 6 × 9 นว) เนอหา ความยาว 365

หนา แบง ออก เปน 20 บท พรอม เอกสาร อางอง ใน แตละ บท

สารบญ และ ดชน ใน สวน ทาย เลม

หนงสอ เขยน ดวย ภาษา ท อาน คอน ขาง ยาก พอ สมควร

ม สำนวน เปรยบ เปรย มากมาย แตก ตาง ไป จาก ตำรา วชาการ ทาง

ดาน การ แพทย ทวๆ ไป ท สวนใหญ เขยน โดย เนน ให ผ อาน เขาใจ

งาย ดวย เหต น อาจ ทำให ผ อาน ตอง ใช เวลา ใน การ ทำความ

เขาใจ เนอหา อย บาง แต หาก เขาใจ หลก การ พน ฐาน ซง อย ใน

วจารณโดยนพ.ววฒนเอกบรณะวฒนพ.บ.,วท.ม.(อาชวเวศศาสตร)

Page 87: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

86 Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012

ปท 5 ฉบบท 19 ประจำเดอนมถนายน - สงหาคม 2555

สวน ตน ของ หนงสอ เลม น แลว จะ พบ วา เปน หลก การ ท ชวย

แพทย ใน การ ประเมน และ ดแล ผ ปวย กลบ เขา ทำงาน ได อยาง

ด ยง

เนอหา ใน บท ท 1 - 3 เปน สวน สำคญ ทสด ของ

หนงสอ ใน บท ท 1 (Why staying at work or returning

to work is in the patient’s best interest) เปน

บทนำ ท ชวย เนน ยำ ให เหน ความ สำคญ วา เหต ใด แพทย ท ดแล

ผ ปวย จง ตอง พยายาม ชวย เหลอ ให คน ทำงาน ท เจบ ปวย หรอ

ประสบ อนตราย อยาง รนแรง นน ได กลบ เขา ทำงาน ดวย การ

ยก ตวอยาง การ ศกษา วจย จำนวน หนง ท บง ช วา การ ทำงาน

นน ม ผล ด ตอ สขภาพ ใน ระยะ ยาว มากกวา การ พก ฟน อาการ

เจบ ปวย อย ท บาน เปน ระยะ เวลา นาน บท ท 2 (How to

think about work ability and work restriction: risk,

capacity, and tolerance) เปน หลก การ พน ฐาน ท สำคญ

ใน การ ใช ประเมน ผ ปวย คอ การ ทำความ เขาใจ ใน เรอง ของ

ความ เสยง (Risk) ความ สามารถ สงสด (Capacity) และ

ความ ทน (Tolerance) ซง เปน หลก การ พน ฐาน ท จะ ใช อธบาย

การ ตดสน ใจ ของ แพทย ใน การ ประเมน ให ผ ปวย สามารถ หรอ

ไม สามารถ กลบ เขา ทำงาน ใน ตำแหนง งาน ตางๆ ท พจารณา

ได หาก ไม สามารถ กลบ ไป ทำงาน ได จะ ตอง พจารณา จำกด

การ ทำงาน (Work restriction) อยางไร บาง หลก การ น

เปน หลก การ ท คณะ ผ เขยน ใช ใน การ ประเมน ผ ปวย ไป ตลอด

ทง เลม สวน บท ท 3 (How to negotiate return to work)

เปนการ ยก ตวอยาง สถานการณ ท อาจ พบ ได ใน การ ใช หลก การ

เรอง ความ เสยง ความ สามารถ สงสด และ ความ ทน ใน การ

ประเมน ผ ปวย หลก การ พด คย กบ ผ ปวย ให เหน ถง ประโยชน

ของ การก ลบ เขา ทำงาน

บท ท 4 - 11 เปนการ กลาว ถง ราย ละเอยด ใน

หวขอ ตางๆ ของ การ ดแล ผ ปวย กลบ เขา ทำงาน บท ท 4

(Return to work: forms, records, and disclaimers)

เปน ตวอยาง แบบ ฟอรม ตางๆ ท ใช ใน การ ประเมน ผ ปวย กลบ

เขา ทำงาน วธ การ บนทก เวช ระเบยน ท เหมาะ สม คำ เตอน และ

คำ แนะนำ ท ควร แจง กบ ผ ปวย บท ท 5 (Evidence-based

medicine) กลาว ถง เรอง การ พจารณา หลก ฐาน เชง ประจกษ

ทางการ แพทย และ การนำ ขอมล เหลา น มา ใช ใน การ ปฏบต งาน

จรง บท ท 6 (Causation analysis) กลาว ถง การ วเคราะห

ความ เปน สาเหต ซง เปน หลก การ พน ฐาน ทาง ดาน ระบาด วทยา

ท นำ มา ใช ใน การ วนจฉย หา สาเหต โรค จาก การ ทำงาน ท แพทย

ควร ทราบ บท ท 7 (Functional capacity evaluation:

is it helpful?) กลาว ถง การ ทำ Functional capacity eval-

uation (FCE) ซง เปน โปรแกรม การ ตรวจ ทดสอบ สมรรถภาพ

รางกาย ท กำลง ได รบ ความ นยม ใน การ ใช ประเมน สมรรถภาพ

ของ ผ ปวย กอน กลบ เขา ทำงาน ใน ประเทศ สหรฐอเมรกา บท ท 8

(The medical and legal aspects of return-to-work

decision making) และ บท ท 9 (Can this patient work?

A disability perspective) วา ดวย เรอง ของ กฎหมาย และ

ขอ บงคบ ตางๆ ท เกยว กบ เรอง การ ดแล ผ ปวย กลบ เขา ทำงาน

บท ท 10 (Medications, driving, and work) กลาว ถง

เรอง การ ใช ยา หลาย ชนด ท อาจ ม ผล ทำให งวง และ สง ผล

ตอ ความ พรอม ใน การ ขบ รถ และ การ ทำงาน เชน ยา แก แพ

ยาค ลาย กลาม เนอ ยา กน ชก และ ยา นอน หลบ ซง แพทย

ควร ระมดระวง ใน การ สง จาย ยา เหลา น ให กบ ผ ปวย ท ทำงาน

ขบ รถ หรอ ทำงาน กบ เครองจกร ของ ม คม บท ท 11 (How the

primary care physician can help patients negotiate

the return-to-work/disability dilemma) กลาว ถง บทบาท

ของ แพทย เวชศาสตร ครอบครว ใน การ ดแล ผ ปวย ของ ตนเอง

เพอ กลบ เขา ทำงาน

บท ท 12 - 19 เปนการ กลาว ลง ใน ราย ละเอยด ของ

การ ประเมน และ ดแล ผ ปวย กลม โรค ตางๆ ท พบ บอย เพอ

ให กลบ เขา ทำงาน ได ไดแก บท ท 12 (Working with

common spine problems) กลาว ถง การ ประเมน ผ ปวย

กลม โรค กระดก สน หลง ท พบ บอย เชน โรค หมอน รอง กระดก

เคลอน ทบ เสน ประสาท โรค ปวด กลาม เนอ หลง สวน ลาง

บท ท 13 (Working with common upper extremity

problems) กลาว ถง การ ประเมน ผ ปวย กลม โรค ท แขน

และ มอ ท พบ บอย เชน โรค ปวด ไหล โรค เสน เอน ขอศอก

อกเสบ โรค เสน เอน นว หว แม มอ อกเสบ กลม อาการ อโมงค

ขอ มอ โรค นว ไก ปน บท ท 14 (Working with common

lower extremity problems) กลาว ถง การ ประเมน ผ ปวย

กลม โรค ท ขา และ เทา ท พบ บอย เชน กระดก ขา และ เทา แตก

เสน เอน ชำ หรอ ฉก ขาด ขอ หลด เคลอน ผ ปวย หลง ผาตด

เปลยน เขา ผ ปวย หลง ผาตด สอง กลอง ขอ เขา บท ท 15

(Working with common cardiopulmonary problems)

กลาว ถง การ ประเมน ผ ปวย กลม โรค หวใจ และ ปอด ท พบ บอย

เชน โรค หลอด เลอด หวใจ ตบ โรค ความ ดน โลหต สง โรค หอบ

หด โรค หลอดลม อด กน เรอรง บท ท 16 (Working with

common neurologic problems) กลาว ถง การ ประเมน

ผ ปวย กลม โรคระบบประสาท ท พบ บอย เชน โรค ปวด ศรษะ

Page 88: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

Book Review

บ ท ว จ า ร ณ ห น ง ส อ

Journal of Safety and Health : Vol. 5 No. 19 June - August 2012 87

โรค ลม ชก ผ ปวย กระทบ กระเทอน ทาง สมอง กลม อาการ

เสน ประสาท อกเสบ บท ท 17 (Working with common

rheumatologic disorders) กลาว ถง การ ประเมน ผ ปวย

กลม โรค ขอ ท พบ บอย เชน โรค ร มา ตอยด โรค เอส แอล อ

โรค ขอ เสอม บท ท 18 (Working with common psychi-

atric problems) กลาว ถง การ ประเมน ผ ปวย กลม โรคจต เวช

ท พบ บอย เชน โรค ซม เศรา กลม อาการ เครยด หลง ประสบ

เหตการณ ราย แรง กลม อาการ ปรบ ตว ผด ปกต และ บท ท 19

(Working with common functional syndromes:

fibromyalgia and chronic fatigue syndrome) กลาว ถง

การ ประเมน ผ ปวย กลม อาการ ท ตรวจ ไม พบ สาเหต ชดเจน ท

พบ บอย เชน กลม อาการ ปวด เรอรง โดย ไม พบ สาเหต กลม

อาการ ออนเพลย เรอรง โดย ไม พบ สาเหต ตาม ลำดบ บท ท 20

(The social security administration disability

system) ซง เปน บท สดทาย กลาว ถง ระบบ ประกน สงคม

และ การ จาย เงน ชดเชย การ สญ เสย สมรรถภาพ ของ ประเทศ

สหรฐอเมรกา

แมวา เนอหา สวน ใหญ ของ หนงสอ เลม น จะ เขยน จาก

มม มอง ของ แพทย และ ม การ ใช คำ ศพท ทาง ดาน การ แพทย

อย มาก เนองจาก คณะ ผ เรยบ เรยง ตงใจ เขยน ให แพทย อาน

เปนก ลม เปา หมาย หลก อยางไร กตาม เนอหา ใน เลม ก จด

วา เปน ประโยชน ตอ ผ ประกอบ วชาชพ ทาง ดาน อาชว อนามย

และ ผ ท ทำงาน เกยว กบ การ ฟนฟ รางกาย และ จตใจ ของ ผ ปวย

วชา ช พอนๆ ดวย เชน กน ไม วา จะ เปนพยาบาล อาชว อนามย

เจา หนาท ความ ปลอดภย นก กายภาพบำบด หรอ นก อาชว

บำบด ก เชอ วา จะ ได ประโยชน จาก การ อาน หนงสอ เลม น

ใน การ ดำเนน งาน ชวย เหลอ ผ ปวย ท ตนเอง ดแล เพอ ให ได

กลบ เขา ทำงาน อยาง ปลอดภย

สง ท ตอง ระมดระวง ใน การ อาน หนงสอ เลม น อยาง

หนง ก คอ เนองจาก เนอหา ของ หนงสอ เขยน ใน บรบท

ของ ประเทศ สหรฐอเมรกา ซง ม สภาพ สงคม ท แตก ตาง

จาก ประเทศไทย ใน หลาย เรอง เชน ม อตรา การ ฟอง รอง

ระหวาง ลกจาง กบ นายจาง ท สง กวา ม อตรา การ เกบ ภาษ ท

สง กวา และ จาย เงน ชดเชย การ บาด เจบ จาก การ ทำงาน ให

มากกวา ประเทศไทย ทำให สภาพ ปญหา ท เกด ขน ใน ประเทศ

สหรฐอเมรกา อาจ ม ความ แตก ตาง กบ ประเทศไทย ได ใน บาง

ประเดน เชน ใน ประเทศ สหรฐอเมรกา จะ พบ ผ ปวย จำนวน

มาก ท ไม ยอม กลบ ไป ทำงาน เพราะ ตองการ รบ เงน ชวย เหลอ

และ อยาก จะ อย กบ บาน เฉยๆ แม ตนเอง จะ ไม ปวย หนก แต ใน

ประเทศไทย อาจ ไม พบ ผ ปวย ท ม ลกษณะ เชน น มาก นก แต พบ

ผ ปวย ท เจบ ปวย รนแรง แลว ไม ได รบ การ ฟนฟ รางกาย อยาง ด

เทา ท ควร จน ทำให ทำงาน ไม ได ตอง กลบ ไป นอน เปน คน พการ

อย ท บาน มากกวา ผ อาน จง ควร พจารณา เนอหา ของ หนงสอ ให

ด กอน จะ นำ หลก การ ใน หนงสอ มา ปรบ ใช ใน การ ทำงาน ดแล

ผ ปวย ใน ประเทศไทย

หนงสอ เลม น ออก ใน นาม ของ องคกร ท นา เชอ ถอ คอ

AMA อก ทง ยง เขยน โดย ม การ อางอง หลก ฐาน เชง ประจกษ

ทางการ แพทย เปน อยาง ด พอ สมควร ใน การนำ มา ใช อางอง

ทาง วชาการ จง นา จะ เปน ท ยอมรบ ใน แวดวง วชาชพ ทางการ

แพทย ได นอกจาก หนงสอ เลม น ซง กลาว ถง การ ดแล ผ ปวย

กลบ เขา ทำงาน เปน หลก แลว ยง ม หนงสอ ใน ชด เดยวกนท

เกยวของ กบ การ ประเมน สภาพ รางกาย และ จตใจ ของ ผ ปวย

ท ออก โดย องคกร AMA อก หลาย เลม เชน Guide to the

Evaluation of Permanent Impairment, Guide to

the Evaluation of Disease and Injury Causation,

Guide to the Evaluation of Functional Ability

ผ ท สนใจ สามารถ หา มา อาน เพม เตม ความ ร หรอ ใช เปน หนงสอ

อางอง ได เชน กน

เชอ วา หนงสอ A Physician’s Guide to Return

to Work เลม น จะ เปน ประโยชน กบ ผ อาน ท เปน แพทย รวม ถง

บคลากร วชา ช พอนๆ ท ตอง ทำงาน เกยว กบ การ ประเมน และ

ดแล ผ ปวย เพอ กลบ เขา ทำงาน ใน ประเทศไทย ได เปน อยาง ด

หลง จาก การ เจบ ปวย หรอ ประสบ อนตราย อยาง รนแรง แลว

การ ฟนฟ สภาพ รางกาย และ จตใจ ของ ตนเอง จน ได กลบ เขา

ทำงาน อยาง เหมาะ สม นน ยอม หมาย ถง การ ท ผ ปวย กลบ มา

ม ราย ได เลยง ตนเอง และ ครอบครว ได อก ครง หนง ม สภาพ

จตใจ ท ด ขนและ ไม ตอง เปน ภาระ ของ ครอบครว หรอ สงคม

ใน การ ดำรง ชวต การ ท แพทย และ ผ ม สวน เกยวของ ใน

ทก วชาชพ ได ชวย เหลอ ให ผ ปวย กลม น กลบ มา ทำงาน ได

จง นบ วา เปนการ สง เสรม สนบสนน ให ผ ปวย ม ชวต กาวหนา

และ ชวย ลด ปญหา สงคม ได อยาง ด ยง

Page 89: 5601-019ส่วนหน้าaw.วารสารความปลอดภัยและ... · Research Article บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น วิ จั

วารสารความปลอดภยและสขภาพเปนวารสารวชาการ

ทบทความจะตองผานPeerReviewปหนงจะพมพเผยแพร

4ฉบบ (3 เดอนตอฉบบ)กองบรรณาธการและReviewer

ประกอบดวยผทรงคณวฒทมชอเสยงระดบประเทศจาก

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช จฬาลงกรณมหาวทยาลย

มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยธรรมศาสตร มหาวทยาลย

มหาสารคามมหาวทยาลยบรพามหาวทยาลยสงขลานครนทร

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ

สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร กระทรวงสาธารณสข

กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงแรงงาน สำนกงานประกน

คณภาพแหงชาตและสถาบนสงแวดลอมไทย

วารสารความปลอดภยและสขภาพ นอกจากจะม

จดเดนทมกองบรรณาธการและReviewerทมชอเสยงระดบ

ประเทศแลวจดเดนอกประการ คอการจดทำคอลมนโดย

ผมประสบการณและมนใจวาจะตองเปนทพอใจของผอานอยาง

แนนอน

ผใดสนใจเขยนบทความ โปรดศกษารปแบบการเขยน

ไดท:www.stou.ac.th/schools/shs/home

ใบสมครวารสารขาพเจา/หนวยงาน(กรณสมครในนามองคกร)

....................................................................

...มความประสงคจะสมครเปนสมาชกวารสาร

ความปลอดภยและสขภาพและขอใหสงวารสาร

ตามทอยตอไปน

(โปรดระบชอผรบและรายละเอยดใหครบถวน

และชดเจนสำหรบการสงไปรษณย)

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

วธสมครสมาชก

1.กรอกขอมลในใบสมคร

2. ชำระ เงน 300 บาท (คา สมาชก ตอ ป) ทาง

ธนาคารกรงไทย

สาขาเมองทองธานชอบญช

ว.ความปลอดภยและสขภาพ

เลขทบญช147-0-06808-7(ออมทรพย)

หรอธนาณตสงจายในนาม

รองศาสตราจารยสราวธสธรรมาสา

ปณ.หลกส

3.สงหลกฐานการชำระเงนและใบสมคร

(เขยนชอทอยใหชดเจน)มาท

กองบรรณาธการวารสารความปลอดภย

และสขภาพ

สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ต.บางพดอ.ปากเกรดจ.นนทบร11120

เพอจะไดจดสงวารสารใหตอไป

ใบสมครวารสารความปลอดภยและสขภาพ

บรษททสนใจประชาสมพนธสนคากรณาโทรศพทแจงความสนใจทสาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพโทร.025033610,025048031-3โทรสาร.025033570