3 - Ranosrednjovekovna Arh u Regionu

REGIONALNA ARHITEKTURA – RANI SREDNJI VEK

• KASNOANTIČKI PERIOD - RAZVOJ RANOHRIŠĆANSKEARHITEKTURE U SVIM POKRAJINAMA RIMSKE IMPERIJE

• NA PODRUČJU DANAŠNJE SRBIJE I ZEMALJA U REGIONUNEKOLIKO ZNAČAJNIH PROCESA - UTICAJ NA GRADITELJSTVO- HRIŠĆANSTVO - DOBRO PRIHVAĆENO I RASPROSTRANJENO

- VELIKI BROJ MUČENIKA - OBELEŽENA MESTASTRADANJA I GROBNICE

- DEMARKACIONA LINIJA - NA PROSTORU BALKANA(IZMEĐU ISTOČNOG I ZAPADNOG RIMSKOG CARSTVA 391.god)

- SEOBA NARODA - PREKO BALKANA I PANONSKE NIZIJE- DEMOGRAFSKE I CIVILIZACIJSKE PROMENEU REGIONU


• RANOHRIŠĆANSKO GRADITELJSTVO- PODUŽNE GRAĐEVINE - JEDNOBRODNE I BAZILIKALNE- GRAĐEVINE CENTRALNOG PLANA

• BAZILIKA - RASPROSTRANJENA PO SVIM POKRAJINAMA RIMSKOG CARSTVA

- LATINSKI I HELENISTIČKI TIP - OBELEŽJA EPISKOPSKIH CENTARA (RIMSKA,RAVENSKA, SIRIJSKA, MALOAZIJSKA, PALESTINSKA, KONSTANTINOPOLJSKA VARIJANTA)


• RAZLIKE - USLED UMETNIČKIH STRUJANJA KOJA SE NA ODREĐENIM PODRUČJIMA OSEĆAJU

• DUALIZAM HRIŠĆANSTVA - ARHITEKTURA CRKAVA- SPOLJAŠNJOST - SVEDEN IZRAZ- UNUTRAŠNJOST - MOZAICI SA PREDSTAVAMA

SIMBOLIČKOG ZNAČENJA

• SKULPTURA - RELJEFNO OBLIKOVANI DELOVI CRKVENOG MOBILIJARA I SARKOFAGA

- IZRAZITO GROBNI KARAKTER- ISKAZUJE TRANSCENDENTALNI ZNAČAJ- LJUDSKA FIGURA, BISTE, PORTRETI - SASTAVNI

DEO PREDSTAVA, UZ DRUGE SIMBOLIČNE FLORALNE I ZOOMORFNE OBLIKE (POSTEPENA STILIZACIJA)


• VIZANTIJSKA DRŽAVA - UPRAVLJALA TERITORIJOM DO SAVE I DUNAVA U PERIODU SVOG USPONA

• ZA VREME VLADAVINE VASILEVSA JUSTINIJANA OBNOVLJEN JE I NOVOPODIGNUT ČITAV NIZ GRAĐEVINA I NASELJA

• MNOGI KASNIJI SPOMENI ZAPRAVO LEŽE NA TEMELJIMA ILI SU PRERAĐENE VIZANTIJSKE GRAĐEVINE, ISTO VAŽI I ZA GRADOVE


CARIČIN GRAD

• NAJREPREZENTATIVNIJI PRIMER KASNOANTIČKOG -RANOVIZANTIJSKOG PERIODA

• CRKVENI, VOJNI I ADMINISTRATIVNI CENTAR

• NALAZI SE NA PLATOU KOD SPOJA CARIČINSKE I SVINJARIČKE REKE, 7 km OD LEBANA

• PODIGNUT U VIZANTIJSKOJ PROVINCIJI ILIRIK, U KOJOJ JE ROĐEN CAR JUSTINIJAN, KAO NJEGOVA ZADUŽBINA IUSTINIANA PRIMA

• SASTOJI SE OD VIŠE UTVRĐENIH DELOVA: GORNJEG, SREDNJEG I DONJEG GRADA

• SVAKA CELINA JE ZA SEBE OPASANA BEDEMIMA I UTVRĐENA KULAMA


CARIČIN GRAD

ODSTUPANJE GLAVNIH OSOVINA GRADA


CARIČIN GRAD

GORNJI GRAD• NEPRAVILNOG POLIGONALNOG OBLIKA• FORUM JE BIO KRUŽNE OSNOVE • U SREDINI SE NALAZILA CARSKA STATUA OD BRONZE• KRUŽNI TRG I GLAVNE ULICE DELILE SU GORNJI GRAD NA 4

VEĆE ZONE • GLAVNE GRAĐEVINE

- EPISKOPSKA BAZILIKA SA KRSTIONICOM - EPISKOPSKA PALATA- BAZILIKA SA KRIPTOM


CARIČIN GRADDO SADA OTKRIVENO • 9 BAZILIKA • VELIKI BROJ REPREZENTATIVNIH JAVNIH GRAĐEVINA• ZANATSKI CENTRI • VODOVOD • VELIKI BROJ POKRETNOG ARHEOLOŠKOG MATERIJALA

• BAZILIKA SA TRANSEPTOM- NAJVREDNIJI PODNI MOZAICI RASPORED I SIMBOLIKA RASVETLILI SU NEKE DETALJE LITURGIJSKIH OBREDA KOJI SU U NJOJ OBAVLJANI

- NA KAPITELU STUBA, PRI ULAZU U SREDNJI BROD, NALAZI SE JUSTINIJANOV MONOGRAM


CARIČIN GRADOBRADA GRAĐEVINA• ZIDOVI OD NAIZMENIČNO POSTAVLJENIH REDOVA KAMENA

ŠKRILJCA I REDOVA OPEKE• PRIMENJENI SU POLUKRUŽNI LUCI• DEKORATIVNA OBRADA – PO UZORU NA CARIGRADSKE I

MALOAZIJSKE PRIMERE • TEHNIKA KLESANJA DOMAĆA

• NAĐENO JE VIŠE ARHIEPISKOPSKIH PEČATA – MOLIBDOBULA(IZ VI I VII VEKA)

SLOVENI - NASELJAVAJU SE U VII VEKU - GRADE KUĆE OD DRVETA I KORISTE MALTER OD BLATA - U VIII VEKU NAPUŠTAJU GRAD ZBOG POŽARA I NEDOSTATKA VODE

VIZANTIJSKI CAR JUSTINIJAN



VIZANTIJSKI CAR JUSTINIJAN


VIZANTIJSKA CARICA TEODORA


CARIČIN GRAD

POLOŽAJ AKROPOLJA CARIČINOG GRADA U PROSTORU


CARIČIN GRAD - ARHEOLOŠKI NALAZI IN SITU


OSTACI ARHITEKTURE U CARIČINOM GRADU



CARIČIN GRAD


PREDLOG REKONSTRUKCIJE GORNJEG GRADA


PREDLOG REKONSTRUKCIJE ZA GRAĐEVINU U JUGOZAPADNOM DELU NASELJA


EPISKOPSKA PALATA

EPISKOPSKA BAZILIKA


TERME VAN GRADA

MOZAIK IZ TERMI


REKONSTRUKCIJA KAPITELA – UTICAJ ISTOKA


MOZAICI IZ BAZILIKE SA TRANSEPTOM


NIŠ• VELIKA KASNORIMSKA I VIZANTIJSKA NEKROPOLA• PRUŽALA SE OD TVRĐAVE DO CRKVE SV. PANTELEJMONA• KORIŠĆENA SUKCESIVNO OD VREMENA IMPERATORA

PROBA DO JUSTINIJANA I • SAHRANJIVANI I SLOVENI, POTOM SRBI SVE DO VREMENA

NEMANJE • BAZILIKA JE BILA POVEZANA SA MEMORIJALNOM CELOM


HRIŠĆANSKI GROBNI SPOMENICI U NIŠKOM LAPIDARIJUMU


MAKEDONIJA

• HRIŠĆANSKA ORGANIZACIJA POSTOJI VEĆ U PRVOJ POLOVINI IV VEKA – BLIŽE IZVORIMA UTICAJA

• NA VASELJENSKIM SABORIMA TOKOM IV I V VEKA UČESTVUJU I EPISKOPI IZ MAKEDONIJE

• EPISKOPSKA SEDIŠTA – HERAKLEJA, LYCHNIDOS (OHRID), STOBI, SKUPI (SKOPLJE)


• NAJSTARIJI OSTACI TROBRODNIH BAZILIKA NALAZE SE U SELU RADOLIŠTU I SELU OKTISI, NEDALEKO OD STRUGE

• ARHEOLOŠKIH NALAZIŠTA U STOBIMA, KOD SELA PALIKURE, HERAKLEJI LINKESTIDSKOJ I OHRIDU

• GRAĐEVINE - ATRIJUM, NARTEKS, TROBRODNI NAOS

• SPECIFIČAN DETALJ - PREDSTAVA OLTARSKE PREGRADE KAO SIMBOLA RAJSKOG NASELJA (MAKEDONIJA RAVNOPRAVNO SUDELOVALA U PROCESU FORMIRANJA RANOHRIŠĆANSKE UMETNOSTI)

RANOHRIŠĆANSKA POLIKONHALNA CRKVAOHRID

KRSTIONICA UZ CRKVU



BAZILIKA SA BAPTISTERIJUMOM, LYCHNIDOS (OHRID)


MOZAIK PODA U BAPTISTERIJUMUIZVOR ŽIVOTA

DETALJ – GEON (RAJSKA REKA)


RANOHRIŠĆANSKA BAZILIKANA PLAOŠNIKU, OHRID


RANOHRIŠĆANSKA BAZILIKA SV. ERAZMO, KOD OHRIDA (V vek)


KRUŽNA CRKVA (ROTONDA), KONJUH


ARAPAJ BAZILIKA (Sv. Mihajlo), DRAČ (5-6 vek)

ALBANIJA


ARHIBISKUPIJA UNUTAR UTVRĐENJA - VALONA


CRKVA SV. SOFIJE U SOFIJI (VI-VII vek, dodaci XI vek)

BUGARSKA TROBRODNE BAZILIKE I PRELAZNI TIPOVI


ELENSKA BAZILIKA, PIRDOP(POJEDINI DELOVI SLIČNI KAO NA CRKVI SV. IRENE U CARIGRADU)

CELLA MEMORIAE SV. ĐORĐA, SOFIJA

VREDNE I RANOHRIŠĆANSKE BAZILIKE U GOLEMO-BELOVU I PERUŠTICI


REKONSTRUKCIJA OLTARSKOG DELA BAZILIKE CAREVEC BRDO, VELIKO TRNOVO (rani VI vek)

katedra

sintronon

časna trpeza (mensa)

ciborijum

oltarskapregrada


REKONSTRUKCIJA RANOHRIŠĆANSKE BAZILIKE TROPHEUM TRAIANI

RUMUNIJA


OSNOVA UTVRĐENOG GRADA HISTRIA


RANOHRIŠĆANSKE CRKVE, HISTRIA


TEHNIKA ZIDANJA NA VIZANTIJSKI NAČIN, HISTRIA


TRIKONHOSNA CRKVA U ZLATICI(LOKALITET BIO U SASTAVU DUKLJE)

• VEOMA MALO SAČUVANIH GRAĐEVINA • VELIKE BAZILIKE I MALI MEMORIJALNI OBLICI, SA VEOMA

BOGATOM DEKORACIJOM • 395. godine GRANICA DVA RIMSKA CARSTVA PROŠLA PREKO

BOKE KOTORSKE • DUKLJANSKA CRKVENA ZAJEDNICA POTPALA POD

JURISDIKCIJU JUSTINIANE PRIME, BOKOKOTORSKA SALONI

CRNA GORA


KOMBINACIJA JEDNOBRODNEGRAĐEVINE I TRIKONHOSA

TOPOLICA U BARU – V vek


• HRIŠĆANSKE GRAĐEVINE SE JAVLJAJU U KASNOM V VEKU

• ILIRI VEOMA SKLONI KULTU MITRE, PA JE HRIŠĆANSTVO USLED TOGA KASNILO

• GLAVNI TIP CRKVENIH GRAĐEVINA SU BAZILIKE

• CRKVENI MOBILIJAR JE VEOMA BOGAT, NAROČITO SU UKRAŠAVANE OLTARSKE PREGRADE

• U OBRADI JE SPOJENO LOKALNO POREKLO I VARVARSKI UKUS MAJSTORA (ROMANIZIRANI ILIRI I ISTOČNI GOTI)

• ISTOČNI GOTI SU BILI SKLONI ARIJANSKOJ JERESI

BOSNA I HERCEGOVINA


DELOVI KAMENE PLASTIKE UKRAŠENI KAPITELI IZ BAZILIKE U DABROVINAMA BAZILIKE U BREZI


OSTACI BAZILIKE, BREZA OSTACI BAZILIKE, DUVNO(TOMISLAVGRAD)


• VEOMA MNOGO OSTATAKA RANOHRIŠĆANSKIH GRAĐEVINA

• NAJVREDNIJI PRIMERI SE NALAZE U SOLINU, KNINU, PULI I POREČU

• PODIŽU SE VELIKI KOMPLEKSI BAZILIKA I IZUZETNO RAZNOVRSNI TIPOVI GRAĐEVINA CENTRALNOG PLANA

• PODRUČJE UZ MORE NAJČEŠĆE PRIPADA ISTOČNOM RIMSKOM CARSTVU, ODNOSNO VIZANTIJI, PA JE UTICAJ VEOMA SPECIFIČAN

HRVATSKA


VIZANTIJSKI KASTRUM NA VELIKOM BRIJUNU


GRADSKI HRIŠĆANSKI CENTAR – SALONA (SOLIN)


BAZILIKA URBANA

EPISKOPSKA KRSTIONICA


SALONA - LOKALITET MANASTIRINENAJVEĆE HRIŠĆANSKO GROBLJE SUB DIVO (POD VEDRIM NEBOM)


GROB BISKUPA I MUČENIKA DOMNIJASALONA

LOKALITET MARUSINACGROB SV. ANASTAZIJA

I TROBRODNA BAZILIKA

KAPELA UZ SRUŠENU RANOVIZANTIJSKUKATEDRALU SANTA MARIA FORMOSA, PULA



OSTACI BENEDIKTINSKOG SAMOSTANA, OPAČAC

MOZAIK NA PODU PRVEBAZILIKE, POREČ


• PROSTOR DANAŠNJE SLOVENIJE JE PRED RASPAD RIMSKE IMPERIJE BIO OKRENUT KA SREDNJOJ EVROPI, PA JE PROBLEM SEOBE NARODA BIO IZUZETNO PRISUTAN

• BAŠTINU JE ČUVALO STARO STANOVNIŠTVO, KOJE SE NALAZILO IZMEĐU UTICAJA ZAPADA I ISTOKA

• BROJNI VARVARSKI NARODI SU PROŠLI UGLAVNOM PO OBODU TERITORIJE

• RANOHRIŠĆANSKO GRADITELJSTVO RAZVIJALO SE UNUTAR POSTOJEĆIH RIMSKIH NASELJA

SLOVENIJA


REKONSTRUKCIJA RIMSKOG GRADA EMONE U TKIVUDANAŠNJE LJUBLJANE

KRSTIONICA


OSTACI RANOHRIŠĆANSKEARHITEKTURE, CELJE


OSTACI RANOHRIŠĆANSKIH MEMORIJA I NEKROPOLA, PEČUJSPOMENIK KULTURE NA LISTI SVETSKE BAŠTINE

MAĐARSKA


REKONSTRUKCIJA MEMORIJE SEPTAHORE, PEČUJ

Documents

3 - Ranosrednjovekovna Arh u Regionu