ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ - xa.yimg.comxa.yimg.com/kq/groups/16961461/833579974/name/myanmar_muslim_… · ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ ဒို႔ျမန္မာမြတ

ဂဏယဖြယရာ ဒ႔ ျမနမာမြတစလငမၾကးမား Page- 1 -

ျမနမာမြတစလငေကာငးသားလငယမား (MMSY 3နစ ေျမာက အမတတရ)

အမည စာမကႏာ

1 ဗတဝ ႏင ဗတ 5

2 ေရႊဖငးညေနာင 6

3 သေတာစငေရႊဘသခငၾကး(၄)ပါး 8

4 "ျမနမာစာေပျဖင အစၥလာမက ပထမဆးတငျပခေသာ ေကးဇး႐ငစာဆေတာႀကး" 10

5 ဦးပနတတား တညေဆာကသ - အမရပရၿမ႕ စာေရးဦးပန 23

6 တေထာငတညပျပငမားက စတငမတဆကေပးခသ ေဒါကတာ ရတ အဗၺဒရာမန (ေခၚ) ဦးဘးသာဇ

27

7 ပဥၥရပ ဦးခ ( ၁၈၈၅-၁၉၆၀ ) 33

8 ပါဠ ပါေမာကၡဆရာႀကး အဟမဒကာစငမ (B.A., B.Es.) 36

9 ကာတြနးဆရာၾကး ဥးဘကေလး (ေရႊတေလး)(၉ ေဖေဖာ၀ါရ ၁၈၉၃ - ၅ ဇြန ၁၉၄၅) 37

10 ဒဂဏပ ဦးဘတင [၁၈၉၄ - ၁၉၆၁] 42

11 အာဇာနည အမးသားေခါငးေဆာငၾကး (အဗၺဒလ)ဦးရာဇတ 44

12 အာဇာနညရေဘာကေထြး 53

13 ကထြနးစန (ရနကနတကသလေကာငးသားသမဂၢ၏ ပထမဆး ဥကဌ) 54

14 ဟာဂမ ပဥးမနားေဒၚပ (လမႈ ထးခြၽန ပထမဆင) 58

15 ဥးရာရစ 60

16 သအမတၾကး မဟာသေရစညသ ဦးေဖခင (ႏငငဂဏရည ပထမ အဆင) 63

17 ေဇယေကာထင ဗလမးဘရင 67

18 ဆရာခယ။ နငငဂဏရညဘြ႔ (ပထမဆင) 72



19 ပသဥးကကေလး ဘ၀ႏငစာေပေရစးေၾကာငး 74

20 ျမနမာမြတစလငမ လကေ၀႔အေကာအေမာ ကားဘညမး 83

21 စာေရးဆရာခစည(ခ) ဦးဘသနး (ကားဘညမး၏ည) 94

22 သရပခ အလဟာဂ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ 95

23 ၀မးအ၀မး ေကာ၀ငးေမာင 100

24 ဆရာဝနၾကး ဝဏၰေကာထင ေဒါကတာဦးဘခက 104

25 ကြနပတာတကသလ ပထမဦးဆး ပါေမာကၡခပ ေဒါကတာတငေမာင 105

26 ဗတးဆရာ အဗၺဒလာ 106

27 ပနးခဆရာ၊ ကာတြနးဆရာ၊ စာေရးဆရာကခၽြန 107

28 ဥးလေမာင(အၿငမးစားသအမတႀကး)၏ကယေရးအကဥး 119

29 စာေရးဆရာ ကဗာ ဆရာ ေမာငေသာက (ေခၚ) ဗလမး ဘေသာ (၁၉၂၈ - ၁၉၉၁) 123

30 ေကာငးသားေခါငးေဆာင ကေအာငထြနး 125

31 "တေခတတခါက ပရသတမား အၾကား ေရပနးစားခသ သ႐ပေဆာင မငးသား ေ႐ႊဘ" 126

32 နာမညေကာအဆေတာခစေကာငး 130



ဥေယာဇဥ ဒစာအပေလးျဖစေပၚလာပက ေတာ ျမနမာမြတစလငေကာငးသားလငယမား(MMSY) ရ႕ ထငရားေကာၾကားေသာ ျမနမာမြတစလငမား ဆတ ဖရမေတာပစတခက ေန အစျပချခငးဘျဖစပါတယ။ ဒေတာပစေလးမာ MMSY ရ႕မနဘာေတြအေနန႔ ေခတအဆကဆကမာ တငးျပညအက းက စြမးစြမးတမ ေဆာငရြကထမးပးခၾကတယ ႏငငေရးေခါငးေဆာငၾကးမား၊ သရေကာငးမား၊ ေကာငးသားေခါငးေဆာငမား၊ စာေပအႏပညာရငမား၊ စသည နယပယအသးသးက သမငး၀င ျမနမာမြတစလငေတြရ႕ အတပတမားက website,forum,စာအပေတြကေနျပး လကလမးမသေလာကရာေဖြတငျပခၾကပါတယ။ အခ MMSY တညေထာငတ သးႏစေျမာက ေမြးေန႔အထနးအမတ အေနျဖင စစညးျပး EBook အေနန႔ ထတေ၀လကရျခငးျဖစပါတယ။ တစတရာ အခကအလကမားမားယြငးမႈရပါက ေစတနာျဖင အေၾကာငးၾကားေစလပါတယ။ တဆကထမာဘ MMSY (http://mmstudentyouth.ning.com) အေၾကာငးေလးက မတဆကေပးလကပါတယ။ MMSY သည Social Networking Site ျဖစသည။ အဓက ရညရြယခကတခမာ လငယမြတစလငမညအစကေမာငႏမမား အျခားဆရယဆကမားတြင အခနေပးေနျခငးထက ထအခနေတြက တနဖးရရ၊ အကးရရ အသးျပႏငေအာင ဘာသာေရးပညာ၊ လမႈေရးပညာ၊ စးပြားေရးပညာ စသညျဖင ဘာသာရပေပါငးစက ေလလာႏငေအာင၊ ဘာသာတ ရားေအာကမ လြတထြကမသြားဘ ေမာငႏမမား စစစညးစညး ခစခစခငခင ေပာေပာရႊငရႊငန႔ မေ၀ေလလာႏငေအာင ရညရြယထားျခငးျဖစသည။ "အစၥလာမဘာသာ၀ငေတြဆတာ သေဘာထားေပာေပာငးျပး ျငမးခမးစြာန႔ စစညးညညြတကတ သေတြဆတာ သကေသျပဖ႔ န႔ အေတြးအေခၚ အယအဆ အျမငေတြ မတခရငေတာင တဥးအေပၚတဥး ေလးေလးစားစားန႔ အျမငမေစာငးပ ေဖးဖစြာန႔ လကတြေခၚတ ခငမငရငႏးစြာ ဆဆညးႏငကတ ေနရာတခအျဖစ ေဖၚေဆာငနငေရး" ဟ ခယထားပါသည။ ဘေလာဂမား၊ ဖရမမား ေရးျခငး တငျခငး မညသမဆ မမစတၾကကအေၾကာငးအရာမားက စတၾကကေရး၍ တငႏငပါတယ။ သ႔ေသာ MMSY သည ႏငငေရး ေရာင၏။ မညသည ဘာသာ သာသနာ၊ ယၾကညမ၊ အဖြ႔အစညးက မဆ ထခကသညအေရးအသား ေရာင၏။ ေစာကား အပပချခငး ေရာင၏။ အတငးအဖဥး ေရာင၏။ လခငး မျမငရေသာလညး ရငသး၊ ယတရင၊ ညစညမးစြာ ေရးသားေျပာဆျခငး ထငရာလပျခငး ေရာင၏။ ေကာေဇာလျခငး အလ႕ငါ ျပစားမႈက ေရာင၏။ ဓာတပမားတငျခငး မညသမဆ မမစတၾကကဓာတပမားက ၾကကသလတငႏငပါတယ။ သ႕ေသာ MMSY သည ျမနမာမြတစလငမားမကစႏင သဟဇာတ မျဖစေသာ လစေဖာေသာ ျမဆြယေသာ ဓာတပမားက ေရာင၏။ အျခားမနဘာ၀ငတဥးတေယာက (သ႔) ပဂၢလတဥးတေယာက၏ ဓါတပမားက ခြငျပခကမရပ တငျခငး၊ ကးယအလြသးျပျခငးမား ေရာင၏။ သခငးမားတငျခငး အလြမး အေဆြး အခစ အမနး ဒသန သခငးမား စတၾကကတငႏငပါတယ။ သ႕ေသာ MMSY သည မဘေရ႕ မဖြငရေသာ ၾကကသလ ေအာဟစ ဆေရး တငးထြာထား ေသာသခငးမား ညစညမးသခငးမား ကေရာင၏။ မသားစအသြင ေဆာင၏



မသားစဟ ေသာသေဘာအတငး ၾကးသက ႐ေသ ငယသက ညာတာသနား ရြယတက ေလးစား ၾကမယ။ မားေသာအားျဖင ယဥေကးခၾကေသာ ျမနမာမြတစလငမား၏ အေမြက ထနးသမးၾကမယ။ ေကာငးေတာၾကး အသြငေဆာင၏ ဘာသာရပမ းစက သငၾကားေသာ ေကာငးၾကးသကသ႕ နယပယစမလာေသာ ေကာငးသား လငယမား ျဖစေသာေၾကာင အမ းမးေသာ အေၾကာငးအရာ အေထြေထြေသာ သတမား သငေပးျခငး သငယျခငးေတြ လပၾကမယ။ ကစားကြငးအသြင ေဆာင၏ Game မား စနေခၚ ယဥျပငကစားျခငး၊ ဉာဏစမးပေဟဠ မားကစားျခငး၊ အျခား ပညာရပ ဆငရာမား ယဥျပငျခငးေတြ စတၾကကလပႏငပါတယ။ အပမးေျဖျခငး အသြငေဆာင၏ လငယပပ အေပာမကတ သေဘာေၾကာင ေပာစရာေတြရာမယ။ chatting ေတြလပမယ။ စပစမယ၊ ခငမငမႈ အတငးအတာ အလက ေနာကေျပာငကစယ ႏငၾကမယ။ စတကးဆနးသစျခငးအသြင ေဆာင၏ လအမားစ မားတြင forward ခရေသာ mail မားက ဆငက forward လပၾကျခငးထက ကယပငအျမင ကယပင idea ကယပငေမးခြနး မားျဖင ေဆြးေႏြးၾကမယ။ စတကးမား ဆနးသစျခငးျဖင မမကယတငေရာ မမအေပါငးအေဖာမား၏ အရညအေသြးက တးျမငၾကမယ။ MMSY site က ဝငေရာက ဖြငၾကညၾကသတငး သတ႕ေပးခၾကေသာအခနက တနဖးရေအာင ေပးဆပႏငဖ႕ၾကးစားၾကမယ။ ကယခငးစာျခငးအသြင ေဆာင၏ အခကအခေတြ႕ ေနသမားက ယငးအခကအခက တငျပႏငၾကျပး တတအားသ၍ ကည ေဖးမ ၾကမယ။ လြတလပျခငးအသြင ေဆာင၏ MMSY က member အားလးပငဆင၏။ MMSY က member အားလး ေမာငးႏင၏။ အရာရာက လြတလပေပါပါးစြာ ခစားႏငျပး မမပငေသာ MMSY က မဘေရ႕ တြငျဖစေစ ညအကေမာငႏမ ေရ႕တြင ျဖစေစ ဖြငၾကညႏငရမည။ -----------------------------------------------------------။ ။------------------------------------------------------------

http://mmstudentyouth.ning.com/



ဗတဝ ႏင ဗတ မြတစလင မားျမနမာႏငငသ႕ အဦးဆးေရာကရသည ေနရာႏင ကာလ မာ ပထမျမနမာႏငငေတာၾကး ျဖစသည ပဂေခတ ခရစသကရာဇ ၁၀၄၄ ခ ဟ ျမနမာရာဇဝငမားတြင မတတမးတငထားသည။ ဗတဝ ႏင ဗတ ဟ အမညရ ေသာ ဗတမးႏြယဝင အာရပ သေဘၤာသား ႏစဦး သည ၎တ႕စးနငး လာေသာ သေဘၤာပကရာမ ပဥခပတစခပ က အမျပ၍ သထ အနးရ ျမနမာႏငင ကမးေျခ တစခသ႕ ေရာကရခသည။[၅၁] ( မးႏြယအမည ဗတ က အရတ၊အာေရဗႏင အခ႕ေသာ အႏၵယေျမာကပငးသား စရတ မြတစလငတ႕အၾကားတြင ယေန႕တငေတြ႕ရ ရသည။) ထအာရပ မြတစလင ႏစဦးသည သထရ ဘနးၾကးေကာငး တစခတြင ဝငေရာက ခလႈေနထငခၾကသည။ ထသ ႏစဦး သည အရပအေမာငးျမငမား ခညား ၾကျပး လငျမနျဖတလတသနမာသလ ရစြမးသတလညးရ၏ဟ ေျပာစမတ တြငခသည။ ထ ဗတညေနာငႏစဦး အေၾကာငးေဖာျပထားေသာ ျမနမာရာဇဝင မတတမး တစခ တြငမ ထညေနာငသည ၎တ႕ခလႈေနထငရာ ဘနးၾကးေကာငးရ ၎တ႕အား ခလႈခြငေပးခေသာ ဘနးၾကးဆြမးစားရန စစဥထားေသာ ေဇာဂ အေသ (ေဇာဂ ႐ပကလာပ) ၏ အသားက စားျပးေနာက ဆငေျပာငၾကး တစေကာငမ ခြနအားက ရရခ သည ဟ မတတမးတငေဖာျပထားသည။ သထ ဘရင သည ထညေနာငတ႕အား စးရမထတလန႕သျဖင အၾကးျဖစသအား ၎ ၏ ဇနးမယား၏အမတြင အပေပာေနခက လပၾကသတျဖတ ခသည။ ညငယ ျဖစသသည ပဂသ႕ထြကေျပးလြတေျမာကသြားျပး အေနာရထာမငးၾကးအပါးေတာတြင ဝငေရာကခလႈခစားခသည။ သသည ပဂျမ႕ ႏင မငေပါငးအတနငယ ကြာေဝးေသာ ပပၸါး ေတာငသ႕ တစေန႕လင ဆယၾကမ သြား၍ ပနးမားက ယလာရေလရသည။ ပပၸါးရ မနးမပတစဦး ႏင အေၾကာငးပါ၍ ေရႊဖငးညေနာငဟ အမညတြငခေသာ သားႏစေယာက ထြနးကားခသည။[၅၂] ျမနမာသမငး ၏ မတတမး တစခ ျဖစသည မနနနးရာဇဝင တြငလညး ျမနမာႏငငသ႕ မြတစလငတ႕စတင ေရာကရသည ေဒသႏငကာလက ပထမျမနမာႏငငေတာၾကး (ျမနမာအငပါယာ) တြငးခရစသကရာဇ ၁၀၅၀ ခန႕ ဟ ျပဆသည။ ဗတဝ ႏင ဗတ ဟ အမညရေသာ အာရပညေနာငႏစဦးတ႕သည သထ သ႕ေရာကရခ ေၾကာငး ၊[၈][၅၃] သထ ဘရင သည ထညေနာင ၏ အစြမးသတ က ထတလန႕မျပး အစက ျဖစသ ဗတဝ က လပၾက သတျဖတခေၾကာငး ၊[၅၄] အငယျဖစသ ဗတ သည ပဂ သ႕ထြကေျပးလြတေျမာကသြား ျပး အေနာရထာမငးၾကး ထတြင ခလႈခစား ခေၾကာငး ၊[၅၄] ပပၸါး အရပရ မနးမပတစဦးႏင အေၾကာငးပါချပး ေရႊဖဥး ညေနာင ဟ တြငေသာ သားႏစဦးထြနးကားခေၾကာငး က လညးအဆပါ မနနနးရာဇဝငတြင ေဖာျပထားသည။[၅၄] http://en.wikipedia.org/wiki/Islam_in_Myanmar#Byat_Wi_and_Byat_Ta ကဘာသာျပနျခငးျဖစပါသည။



ေရႊဖငးညေနာင ေနာကပငးတြင ေရႊဖငးညေနာငတ႕သည လညး အေနာရထာမငးထပါးတြင သရေကာငးစစသညေတာ အျဖစအမႈေတာ ထမးခၾကသည။ ရနသ႕နယေျမအတြငးစညးသ႕ လ႕ဝကထးေဖာကဝငေရာကရေသာ အထးစစသည အျဖစပင အမႈေတာ ထမးခၾကသည။ ၎တ႕သည တ႐တဘရင ဥတညဘြား ၏ ကယရ ေတာအေစာငအေရာကတပမား က လ႕ဝက ထးေဖာက၍ ဥတညဘြား ၏ ခႏၶာကယေပၚတြင ထးျဖျဖင မဥးသးေၾကာငးဆြချပး နရေပၚတြငလညး အေနာရထာမငးၾကး၏ရာဇသ က ေရးထားခသည အျဖစ အေၾကာငး ေနာကပငးတြင ပမ ထငရားေကာၾကားလာခသည။ ထအေၾကာငးျခငးရာေၾကာင အငအား စြမးပကား ၾကးမားလေသာ တ႐တ စစတပၾကးႏင တ႐တဘရငၾကး တ႕သည ေၾကာကရြ႕ ထတလန႕ ၍ ျမနမာတ႕ႏင ျငမးခမးေရးစာခပ ခပဆခၾကသည။ [55] ပဂျပည ဦးတညဘြားတ႕ အၾကား အေရးေတာပတြင ေအာငျမငစြာအမႈေတာထမးခ ေသာလညး ေနာကပငးတြငမ ၎တ႕သည ကြပမကျခငးခခၾကရသည ။ မႏေလးျမ႕ ၏ ေျမာကဖက ေတာငျပနးအရပတြင တညထားမည ေစတ တစဆ ဌာပနာ ေဆာကလပ ရာတြင၎တ႕ ပါဝင ရန ျငငးပယခ သျဖင ရာဇမာနရျခငး ခခၾကရသညဟ ေယဘယအားျဖင ယဆၾကသည။ [56] ညေနာငႏစဦး အား အညႇးအေတးထားရေသာ သတ႕သည ေစတ တြင အတႏစခပစာေနရာက အေနာရထာမငးၾကး ျမငသာေစရန အလြတထားခသည။ အေနာရထာမငးၾကးသည အမႈသြားအမႈလာက စစမးၾကားနာ စစေဆးေတာမျပးေနာက ၎ညေနာငႏစဦးအားအမန႕ေတာ မနာခသည ျပစဒဏမသာေပးရန ရာဇသတ ခမတခသည။ သ႕ရာတြင ၎ညေနာငတ႕သည ျပစဒဏ အစား သတျဖတ ျခငးက ခခရသည။ ၎တ႕က သတျဖတ ျပးေနာက အေနာရထာမငးၾကး၏ ေဖာငေတာသည ေရြ႕လား ၍ မရပ ျဖစေနခသည။ ဤသ႕ ျဖစရျခငး မာ ေရႊဖငးညေနာငတ႕အား သတျဖတျခငးက မလလားေသာ မတေဆြ မငးမႈထမး တ႕၏ အသတတ ဆႏၵျပ ကန႕ကြကျခငးေၾကာင လညး ျဖစဖြယရာသည။ ထစဥက ေတာဝင သေဘၤာသားတ႕ အမားစမာ မြတစလင မား ျဖစၾကသည။ အႏၵယလမး နနးတြငးပညာရ ပဏၰားျဖ ပဏၰားမညး မားက ေရႊဖငးညေနာငတ႕သည အေနာရထာမငးၾကးအား သစၥၥာေစာငသစြာ အမႈေတာထမးခေသာလညး မတရားသျဖင အျပစေပး ခရျပး နတ အျဖစသ႕ ဘဝ ေျပာငးသြား၍ မေကနပခကက ေဖာျပ သညအေန ျဖင ေတာဝငေဖာငေတာ ၏ တကမ က ဆြကင ထားေသာေၾကာင ေဖာငေတာ ေရြ႕လားမရ ျဖစေနသည ဟ၍ ေလာကတင ၾကသည။ ထသ႕ေလာကတငၾကေသာအခါ အေနာရထာမငးၾကးသည ေရႊဖဥးညေနာင ႏစဦးအား ရညစး၍ နတကြနး ၾကးတစခ ေဆာကလပေစျပး လတ႕အား ထညေနာငက ကးကြယ ပသ ေစသည။ [57] စြမးပကားၾကးမား စးရမဖြယရာ ေသာ ျပငဘက တ႕အား သတျဖတ ရငးလငး ျပးေနာက အသတျဖတခ တ႕ အား ၾကညညေသာ ဘကေတာသား မတေဆြ မား ေကနပႏစသမေစရန အလ႕ငါ ေသျပးေသာ သတ႕ ၏ အစမးနတ က လတ႕ကးကြယ ရာ အျဖစ သမတ၍ နတကြနး ေဆာကလပျခငး အေလသည ေရးျမနမာဘရငတ႕ ျပေလျပ ထ ရေသာ ရာဇ ပရယာယ တစမးသာလင ျဖစသည။ ဤသ႕ျဖင ေတာငျပနး ရြာသည ငါးရက ခန႕စညကားေသာ ပြေတာၾကး က ႏစစဥ ကငးပရာ ဌာေန တစခ ျဖစလာသည။ မႏေလးျမ႕ ေျမာကဖက ၁၄ ကလမတာ အကြာရ ေတာငျပနး ရြာတြင နတကြနး ေပါငး ၇၀၀၀ ခန႕ရျပး နတကြနး ၂၀၀၀ နးပါးသည ရြာ၏ အေကာၾကားဆး မငးသား ညေနာငျဖစၾကသည ေရႊဖဥးၾကး ႏင ေရႊဖဥးေလး တ႕အား ရညစးကးကြယ ထားျခငး ျဖစသည။ [58] ယေန႕တင အယအၾကညရသမား သည နတကြနး ႏင ညေနာငႏစဦးတ႕အား ကးကြယၾကသည။ ထ ကးကြယသ မားသည မ႐းဖလာဗဒၶဘာသာဝငမားျဖစၾကေသာလညး ဝကသား က ေရာငၾကသည။ ယေန႕တင ႏစစဥ



စညကားသကျမကစြာ ကငးပျမေတာငျပနး ပြေတာ သ႕ သြားေရာကစဥ ဘတစကား (သ႕) ကားေပၚတြင တစဦးတစေယာက မ ဝကသားက သယေဆာငသြားျခငးမျပရ ဟ ယၾကညၾကသည။ ေၾကကြဖြယရာ ကြပမကမႈ က အေၾကာငးခသည အပခပႏစခပစာ ေနရာလြတက ယေန႕တင ျမငေတြ႕ရမညျဖစသည။[59] သ႕ျဖင ေရႊဖဥးညေနာငတ႕သည ျမနမာႏငငတြင ဘာသာေရး ယၾကညမႈ ေၾကာင ႏပကြပ ခရသည ဦးဆးေသာ မြတစလငမားအျဖစသ႕ေရာကရခသည။ အေနာရထာမငးၾကး (ခရစ ၁၀၄၄-၁၀၇၇) လကထက တြင ျမနမာမြတစလင စစသညေတာမားႏင ကယရေတာ သကေတာေစာင တပမားလညး ရခသည။ မငးၾကးစြာေစာက နနးစ အပခပေသာ မြန (တလငး) တ႕ ၏ ျမ႕ေတာ မတမ ျမ႕ အား အေနာရထာမငးၾကး စစျပတကခကစဥ မြတစလင စစတပအရာရ ႏစဦးသည အလြန ျပငးျပငးထနထန ခခ ကာကြယ ခသည။ [60] http://en.wikipedia.org/wiki/Islam_in_Myanmar#Byat_Wi_and_Byat_Ta ကဘာသာျပနျခငးျဖစပါသည။



သေတာစငေရႊဘသခငၾကး(၄)ပါး ဆရာႀကးေလးပါးမာ ျပညေ႐ႊဘတြင စေပါငးေနထငခသမားမဟတပ ေဒသခြမားတြင ေနထငသမားျဖစၾကပါသည။ ဘရငမငးျမတ အမကေတာ႐၍ ဆငေခၚေတာမခနမသာ ေ႐ႊဘမငးေနျပညေတာသ႔ စ႐းေရာက႐ခၾကၿပး ျပစဒဏသငခခရေသာ သေတာစင အစၥလာမသာသနာ၀ငႀကးမားျဖစၾကပါသည။ ဦးေအာငေဇယသည ၁၇၅၉-ခတြင ယးဒယားသ႔ စစမထြကမ တေတာငးလေသာကာလ၌ သာသနာဂဏးကြမား ေပၚေပါကသညက ေျဖ႐ငးခသည။ ၀နညးေတာႏငအည ရဟနးေတာမားက ကငသးေစသည။ ၀နညးေတာက မ႐မေသ မလကနာသတ႔အား ဒဏခတေစရန မဟာဒါန၀န ခန႔အပသည။ ၁၇၅၉-ခႏစတြင သာသနာေတာသန႔႐ငးေရးအား တာ၀နယေဆာင႐ြကရေသာေၾကာင ကးကြယမႈအမးမးအား သန႔႐ငးေစခရာ ပသမြတစလငမ တ႔၏ ဓေလထးတမးအား ေမးျမနးစဥ ေဂါ၀ႏၵပဏၰား၏ ေလာကတငမႈအရ ပသမြတစလငမ တ႔အား ဆငေခၚေတာမၿပး စစေဆးေမးျမနးခသညတြင သာသနာယၾကညခကအား ေလာကထားခၾကသည။ ေဂါ၀ႏၵပဏၰားစကားႏင ညညြတသညဟ မငးတရားႀကးထငမတေတာမၿပး ဆရာႀကး(၄)ပါးအား အယလြမားေနသည။ တရားေဒသနာေတာ ေဟာၾကားျပျပငရန အခပအာဏာသားတ႔လကသ႔ လႊအပ ခသည။ မလကနာျငငးဆနက စရငရန အမန႔ခမတေတာမခသည။ ဆရာႀကး(၄)ပါးတ႔မာ ေနာကသားေျမးတ႔အေရးေျမာေတြးၿပး ယၾကညခကအတြက အသကေပးဆကခၾကသည။ ဆရာႀကး(၄)ပါးက ေခါငးျဖတသတလကသည။ ထအခနတြင ဥပၸါပ၊ ေတာလ၊ ငလငလႈပ၊ ေမာငႀကးကၿပး ကနးေဘာင ေရႊျပညတြင မးႀကး(၁၃)ခက တစၿပငတညးပစခတသည။ ဤနမတအား ဘရငမငးျမတမ နကၡတေဗဒငပညာေကာ မားအား ေခၚယေမးျမနးေတာမရာ လမးတစရာတစပါးတ႔တြင မညသညလမးဘာသာ ယၾကညမႈကမ ညဥးပနးႏပစက၊ မပယဖကသငေၾကာငး၊ ယခအျဖစအပကမာ တစရာတစပါးေသာ လမးမ သေတာစငတ႔ ေသြးေျမက၍ ဤသ႔ အတတနမတႀကးမားျပပါသည။ (၃)ႏစမးေခါငရန ကနး႐ပါေၾကာငး ပညာ႐မားမ ေလာကတငၾကသည။ ဘရငမငးျမတမ ဆရာႀကး(၄)ပါး အေျခအေန၊ ကၽြနယေတာမားအားေမးေတာမရာ ဆရာႀကးတ႔ မေခမငျပ၍ လကလြနသြားေၾကာငး သေတာဦးတငရာ အသငတ႔ မကမေလစြတကားဟ အျပစေတာ တငကာ မလတမာကနးေခာသည လကသးေတာ ၀ကၤပဏၰားအား ေထာငသြငး၍ အကဥးထားေစ အမန႔ေတာသတမတၿပး ဆရာႀကး(၄)ပါး ခႏၶာ၀နခရာေနရာသ႔ သြားေရာကၾကည႐ႈရာ ျခေတာငပ႔(၄)လး ျဖစေနသညကျမငေတာမလင အမနပငသေတာစငမားပါတကားဟ ယကးမရျဖစကာ ၎ေနရာက မငးမႈထမးမားအား သျဖခငး၊ ရာဇမတကာၿပး ေ႐ႊထး(၄)လကမး၍ အေစာငထားရန အမန႔ေတာ သတမတခသည။ နနးေတာသ႔ျပနၿပး ၀ကၤပဏၰားမကအား သတေစရန အမန႔ခကာ သးေထာငခႏစရာ ဆရာႀကးမးႏြယမားက ဆငေခၚၿပး မလတမာကနးေခာစကားေၾကာင ယကးမရျဖစရေၾကာငး ဆရာႀကး(၄)ပါးကရညစး၍ ၀တေကာငးေတာေလးေဆာငလဒါနးတညေဆာကေပးမညအေၾကာငး မန႔ၾကားေတာမသည။ ေျမဒးၿမ႕တြင မနစေ႐ႊခဗလႀကး(၄)လး တငးရငးသားအစၥလာမသာသနာ၀ငမား အား ခးေျမာကခသည။ ႐ကရတြလအမကမးလာ သခငႀကး(၄)ပါးအေၾကာငး ျမနမာဘရငက တငသြငးလႊာ (၁၂၄၅-ခႏစ၊ ေတာသလငးလ) ဘရားကၽြနေတာ ေျမဒးၿမ႕ေန သေဘၤာဘလ၀င၊ တကာႀကးငယတ႔ႏင ပသေကာငးထင ဆရာမ႔ဟရစဒင ေ႐ႊဘ၀ါးေတာေအာက ႐ခးသေတာဦးတငပါသညဘရား ။ အငး၀မငးဆက စေနမငးလကထက ျမနမာသကရာဇ (၉၀၀)ေကာက မြတစလငမလေပါငး သးေထာငခြနႏစရာတ႔သည ကာသေရႊ၀ါ၊ ကာသေရႊဒး၊ ကာသပနး၀ါ၊ ကာသျမတၾကာ မငနာႏရပ၊ မငးန၀ါဟရပ၊ မငးသဟရပ၊ မငးေနမးဂဏၰရတတ႔ႏင ၀ငစားလာေရာကရာ စားၿမ ေနၿမ ေပးခသနားေတာမၿပးလင ေရႊခမနစ



ပလ(၄)လး ေျမဒးၿမ႕အတြငး တညလပသနားေတာျမတခရ၍ ကမးဂနႏငအည ကငေဆာငေနထငၾကသညေနာက ယခ ဘရငမငးျမတေဘးေတာ အေလာငးမငးတရားႀကးလကထက မြတစလငမလမးတ႔က မျမငဘးသညႏင အပါးေတာတြင ကၽြနယ ပဏၰား ေဂါ၀ႏၵက ေမးေတာမရာ ေဂါ၀ႏၵပဏၰားက ၎လမးတ႔သည ၾကကငကကၽြႏြားတ႔က အ႐ငလတလတ လးျဖတသစား၊ အယမားေသာသ လမးျဖစပါေသာေၾကာင ဟငဒြတစတဒလငလ (ေဒလ)ဗာရာဏသၿမ႕မားက ႏငထတလကေသာသမားျဖစပါေၾကာငး ႐ခးသေတာဦးတင၍ ကၽြနေတာမးေဘး၊ ဆရာႀကး မဟမၼဒေ႐ာင႐န၊ ဆရာႀကး မဟစဗြလာ၊ ဆရာႀကး႐မၼဒါရ၊ ဆရာႀကးအြတသမ တ႔က အရေတာငးေတာမၿပးလင အစၥလာမဘာသာကလႊတ၍ ၀ကသားကစားရ မည။ ႐ပပြားဆငးတတ႔က ႐ခးပေဇာရမည။ ရာဇမာနပြား၍ ေထာငမာ အကဥးခထား၊ ညဥးပနးႏပစက၊ အသကက အေသသတမည၊ ထတယသြားရာ ၎ဆရာႀကး(၄)ပါးတ႔သည သသာန၀မာ ၀ဇသန႔စင၍ ဒရကအတ နမာတဖတ႐ြတ ဒအာဆေတာငးၿပးလင ဦးခစစဂဒါတြငးမာ အေသခေသာေၾကာင ေကာငးကငက အတတႀကးနမတႀကးျပသည။ ငလငလႈပသည။ ဥပၸါတပသည၊ ေတာလသည။ နနးေတာကနေတာတငက မးႀကးပစသည။ ေမာငကသည။ ေနမထြက ၾကယေပၚသည။ ေန႔ကညဥအတ ျဖစေနသည။ ေန႔ည၌မကြ႐ေနေသာေၾကာင ေဂါ၀ႏၵပဏၰားက ေထာငမာ အကဥးထား သင၊ မသငက ခငခန၍ အဆးစရငမည။ ၾကယသြားေနသြား အတတကနးခနးက နားလညသပညာ႐ တ႔က ေခၚ၊ အမန႔ေတာႏငေခၚၿပးလင ေမးေတာမျပနရာ ၎ပညာ႐တ႔က လမးတစရာတစပါးတြင တစပါးလမးက မပယသင၊ ဦးေခါငးကေသြးသည ေျမတြငစြနးၿငပါေသာေၾကာင အစားအစာ မြတသပရန၊ မးသးႏစမၿခမးမ႐ြာရမည။ မးေမာငလညး ခႏစရကလညမ လငးမည၊ ထငျမငပါေၾကာငး ႐ခးသေတာဦးတငၾက၍ သေတာစင မနမမနက သာန၀မာ အေစာငႏငထား၊ မန႔ေတာမၿပးလင ၎ ဆရာႀကးေလးပါးအေလာငးသည မဖးမေရာင၊ မသးမပတ၊ ကးငကတ႔အခဥး ေမာငလငးသညေနာက ခႏစရက႐လင ျခေတာငပ႔ေလးလး အထးအဆနးသညက ေ႐ႊနားေတာျမတ ၾကားသေတာမ၍ ရာဇမတကာရန ေ႐ႊထးေလးစငးအပထား႐သညေနာက မးသးႏစမၿခမးမ႐ြာ႐သညႏင ေျမဒးၿမ႕သ႔ ထြကစေတာမ၍ မးျမစတးေဖာက၊ ေ႐ႊဘကနေတာသ႔ ေရသြငးေတာမပါ ဆရာႀကး(၄)ပါးတ႔ အဆကအႏြယကေခၚ၍ ေ႐းအစဥအလာ ဘာသာထးစကမးဂနထြက႐သညအတငး ကငေဆာင ကးကြယ စားေသာကေနထငၿမ ၿငမ၀ပစြာေနထငရမည။ အထကကနညး ေရႊခမနစ ဗလေလးလး ေျမဒးၿမ႕အတြငး တညလပသနားေတာမျပန၍ ငါးႏစျမနမာႏင ေရာေႏာ႐ေနသညက ၎မငးတရားႀကး လကထကကစ၍ ျမနမာႏငငတြင မြတစလငမလမးတ႔ ထငေပၚ စညပင႐ၾကပါသည။ ၎ေ႐ႊခမနစ တညလပေတာမခသည။ သေဘၤာဗလသည ပတမးစားအေရးတြင သပနလဆးတ႔ ဖကဆးပကစး၊ အမႈထမး ဆငးရသားတ႔ မတညမလပႏင ယခတင ဗလ၀ငလတစရာေကာတ႔သည ၀တ၀ါ႐ဇာ နမာဇ ေစာငထနးရန မ႐သညျဖစပါေသာေၾကာင ဘရားကယစားေတာစားတညလပ မစေတာမလင ကမၻာထကဆးတင ကသလေတာသည အေခါငအဖးထးျမတလသည။ သမဗလျဖစပါ၍ တညလပမစ သနားေတာျမတခရပါမညအေၾကာငးက ေ႐ႊဖ၀ါးေတာေအာက ႐ခးသေတာဦးတငပါသည။ (ေျမဒး႐ႈကမဟယစဒန (ခ) ဦးေ႐ႊေတာငေရး ႐ဂရတြလအမကမးႏင ဖြသာေအအလြတ႐ဟရကမး၊ ၂-ကမးတြ စာ ၁၆၇-၁၆၉) ဤသခၤါရေလာကၾကးတြင အလာဟအသငျမတအား႐ကးသစၥာရေသာ မြတစလငမေမာငႏမမားအား မတရားသတျဖတ၊ အႏငကင၊ ႏတကြတခငးတ႕သည အခညးႏးျဖစသြားမညမဟတ။ ေသျပးေနာက ေနာငတမလြနဘဝ မဆထားဘ၊ သညလကရဘဝမာပင လသားတ႕၏ ေကာငးကး၊ ဆးကး ကမကျမငကယေတြ႕ခစားရမည။ မြတစလငမေမာငႏမမား ကယတတႏငသေလာက ထသခငၾကး ၄ ပါးႏင အမၻာတစဝမးအျပစမ မတရားသတျဖတခရေသာ မြတစလငမရဟဒမားအတြက ေဇရာဒဟျပ၊ ဒအာဆမြနေကာငးမား ေတာငးေပးၾကပါရနေမတာရပခပါသည။



ဆရာႀကးဦးႏ

တကသလစးလြင (ေရႊမနးတကသလ) တငျပသည။ ဆရာႀကးဦးႏသည ျမနမာႏငငေတာက တတယအႀကမတညေထာငေတာမခေသာ အေလာငးမငးတရားႀကး၏ သားေတာႀကး အမေရ႕ဥပရာဇာသည ဖခမညးေတာ၏ ေရႊနနးစညးစမက ဆကခစးစစဥ ျမနမာသကရာဇ ၁၁၄၂-ခတြင ရတနာသဃၤမငးေနျပညေတာႀကးတြင ဖြားျမငခသည။ ဆရာႀကးဦးႏ၏ ေမြးသကရာဇက မညကသ႔ သရရသနညးဟမ ဆရာႀကးဦးႏ ျပစေရးသားခေသာ သးခဏးကမး အျပးတြင ကမးၿပးသကရာဇ ၁၁၅၆-ခဟ၍ ျပဆထားေပသည ဆရာၾကး ဦးႏ မမအသက ၃၂- ႏစရေသာအခါ သးခဏးကမး ျပစေၾကာငး သးခဏးအစ စာမကႏာတြင ေရးသားထားေလသည ထေၾကာင ကမးျပးသကရာဇ ႏငတြကစစသညရေသာ ဆရာၾကး၏ ေမြးသကရာဇကရေပသည ဟစဂရသကရာဇအားျဖင ၁၁၇၈ ခဖြား ျဖစေပသည။ ဆရာၾကးဦးႏ၏ ငယနာမညကား မဟမၼဒကာစငမ ဟ၏ ဆရာၾကးသညကမးျပတငး ကမးျပသ၏ အမညနာမက အထးသေစရန စကား၀ကမားျဖငေရးသားေလရ၏ သးဆယ ငါးခဏးကမးအဆးတြင ေရးသားထားသညမာ စာျပသမာ ေျခာကစစြာ၊ မ-မာ ဆြအစလင၊ င-ကသတဆြျပးမ၊န-မာေလးေအာကတြင၊သညတြင နာမ၊ပေသက၊ ေတြးယေပရင၊ဟ၍၎ေျခာကခဏး ကမးအဆးတြငလညး ေရးသားသညမာ ဤစာျပသ၊ လြယတက၊ ေတြးယသစရာ၊ သေ၀အစ၊ မ-ကခ၊င-တြငအစပါ၊ နကအေခာငးငင၍ေပါငး၊ စာေကာငးျပဆရာ ဟ၍၎ငး ပညတခြတနး ဆယေျခာကပဒ ကမးအဆးတြငလညး ကြၽနနာမကား၊ အစေျခာကတည၊ ေရးသည-မမာ၊ အစဆြကာပင၊ င-တြငသတတ၊ ဆြမတသြယ၊ နငယကမာ၊ေလးဆြပါေလာသညကားနာမ၊ ပေသၾက၏။ ဟ၍ အသးသး ေတြ႔ရရေပသည။ ဆရာၾကးဦးႏ၏ ဘးဘြား မဘတ႔သည အငး၀ဇာတျဖစေပသည ထေၾကာငဆရာၾကး ဦးႏသည ျမနမာမြတစလငမ အဆကအႏြယေလးရပျဖစေသာ အငး၀ဆက၊ သးေထာငငါးရာဆက၊ ရခငဆက၊ ကသညးဆကဟ၍ရရာ ဆရာၾကးဦးႏ၏ အဆက အႏြယသည အငး၀ဆကျဖစေပသည။ သကေသသာဓက အေထာကအထားက ျပဆရလင ဆရာၾကးဦးႏျပစေသာ ဆယငါးခဏးကမး နဂးတြင မမ၏အဆကအႏြယကစာရႈသတ႔ သေစရန ေရးသားထားသည ေလာကဟဆဘြယ၊ အေၾကာငး၀ယကား၊ေမြးမယမဘ၊ဘးေဘးစသညအငး၀ဇာတ၊ ျဖစဘမနစြာ ကြႏပမာကား၊ ရတနာ သဃၤ၊ ျပညမကနးေဘာင၊ တညေထာငသာသနာ၊ ထြနးေသာခါ၀ယ၊ ရာဇာ႒ါန ျဖစျပးမနျငား၊ ေရႊဘသားရင၊...ထ႔ေၾကာင ဆရာၾကး ဦးႏသညအဆကအႏြယအားျဖင အငး၀ဆကကျဖစ၍ ဇာတအားျဖင ရတနာသဃၤ၊ ေရႊဘျမ႕ေပတညး။ ဆရာၾကးဦးႏ၏ မဘတ႔သည ျမနမာသကရာဇ ၁၁၁၃ - ခႏစတြင ဟသာ၀တ မြနဘရငက အ၀ျမ႕ေတာၾကးက တကခကရာ အ၀ျမ႕ေတာၾကး ပကသညတြင ဦးေအာငေဇယသည မဆးဖ အရပမ ျခားနား၍ တထးတနနး တညေထာငရာတြင ျမနမာတ႕သည ဦးေအာငေဇယ ၏ဘနးေတာရပက ခလႈရန၀ငလာၾကေလသည၊ ထသ႔ ၀ငလာသမား အထတြင ဆရာၾကး ဦးႏ၏ မဘတ႔သညလညး အငး၀ပက၍ ျပညေရႊဘသ႔ တမးေရာင ၾကေပလမမည။ ထေၾကာငဆရာၾကးဦးႏသညအေလာငးမငးတရားၾကးဦးေအာငေဇယ နတရြာစျပးေနာက ႏစႏစေျမာကတြင ေရႊဘျမ႕ေတာတြင ေမြးဘြားရျခငးျဖစတနရာသည။



ဆရာၾကးဦးႏ၏ေနာငတ ဆရာၾကးဦးႏ ျပစေသာ သးခဏးကမးစာမကႏာ (၂၆၉) တြငေရးသားထားသညမာ အသက ေလးငါးႏစအရြယ အေကာကေပါကသျဖင႔ အရကက ေဆးျဖငသးဘးသညက အသက ၃၂ ႏစတြင ျပစေသာ သးခဏးကမးက ျပစစဥ သတရသျဖင ပမေၾကာငး ေရးသားထားေပသည။ထအခနကစ၍ မထပါ ဟ၍မမ၏ အကငသလက ေဖာျပထားသည ဆရာၾကးဦးႏသည ေျခာကခဏးကမး စာမကႏာ ၂၂၀ တြငမမသည ဆယသးႏစသားကပင အရြယသ႔ေရာကသည ဆယကးႏစမစ၍နမာဇ ၀တျပမႈကျပရျခငးေၾကာင ေျခာကႏစအတြက ကသြာ မမအေပၚတြင တငရေနျခငးေၾကာင ပပနေသာကရေၾကာငးကသးခဏးကမး အစတြငေရးသားသညမာ ထေျခာကႏစက ရကေပါငး ႏစေထာငတရာေျခာကဆယ ရသည။ ဖြရတသြ နမာဇေပါငး သးေသာငးေျခာကေထာငခႏစရာႏစဆယေသာ ရကအတ လစဟငးေလသည။ဟ၍ ထကသြာမားအတြက ေထာကရႈတငး ပပနေသာကရကသည ဟ၍ ဆရာၾကးသည ျငးျငထားေပသည။ ဆရာၾကးဦးႏ၏ဆရာ ဆရာၾကးဦးႏ၏ ဆရာကား အဂစျပညသားျဖစ၍ ကယေတာျမတ မဟမၼဒသခငခမးေျမ႕ သာယာျခငး အေပါငး ကယေတာ အေပၚ သကေရာက ပါေစသတညး၏ သာက၀င စငယစဒ အႏြယေတာလညးျဖစေပသည အမညကား စငယစဒမဟမၼဒျဖစေလသည မမဆရာ၏ ဂဏကအထးသေစရန သးခဏးကမးဦးအစတြင ေရးသားထားသညမာ ဖနဆငး ေမြးျမေတာမေသာ ေကးဇးေတာျမတက ေထာကထားသျဖင တရားေတာႏငအည ကင ေဆာငေဆာက တညေကာငးလက မျပမကမားေမေလာ၍ ေျခာကႏစေကာ ခႏစႏစ ခန႔ေနေခသည အသကတဆယကးႏစ ေရာကေသာကာလ ရာဇ႒ာနရာမ အမညရေသာျပညက ငါတ႔သခင မဟမၼဒ အႏြယေတာျဖစေသာ စငယစဒ မဟမၼဒ ရနကနျမ႕သ႕ ဆကေရာကသညတြင ထေတာနးစပ ခဥးကပသညႏင။တဆယကးႏစအရြယက တြာအပဗႏၵဂက။ အစဥ အစဥ အတငးမျပတ မပကေစရ။ ၀ရယႏငတကြကငေဆာင၍ ယခငါအသကသးဆယႏစႏစရျပ။ စငယစဒ သခငကမေတြ႔ရမ မသမျမငေမေလာ မကမားအလား တရစၦာနကသ႔ေနသည အတြငးအဘ လစၥညႊတကြငး တဏာတြငးသ႔ တၾကမတေခါက ေရာကမားဘးေချပ ဟ၍ မမကယက သေ၀ဂျဖစေစသည ထအထကပါ စာပဒတြင ဆရညၾကး ဦးႏသည အသကဆယကးႏစတြင ရနကနျမ႕က ေရာကဘးေၾကာငးကေတြ႔ရသည။ အေလာငးမငးတရားၾကး၏ စတတသားေတာျဖစေသာ ဘးေတာမငးတရားၾကးသညျမနမာ သကရာဇ ၁၁၄၄- ခႏစတြင အမရပရျမ႕ေတာသစက တညေထာငေတာမ၍ သကရာဇ-၁၁၄၅ ႏစတြင အငး၀ျမ႕မ ေျပာငးေရႊ႕၍ စေတာမသည။ထအခါ တငးသျပညသားအေပါငးတ႔သည မငးေနျပညေတာသ႕ ေျပာငးေရႊ႕ၾကေလသည။ ဆရာၾကး ဦးႏသညလညး အမရပရ လငးဇငးကနးေဒသတြင ေျပာငးေရႊ႕ေနထငသည။ ထသ႔ေနထငစဥ စာေပကမးဂနမားက ျပစေလသည။ ကရ႕ျခငးႏငခးမြမးျခငး ဆရာၾကးဦးႏသည အသက ႏစဆယကးႏစသားအရြယကစ၍ ကမးစာမားက စတင၍ေရးသားသည။ ထသ႕ျပစေသာအခါ အာရဗစာက ျမနမာဘာသာသ႕ ျပနရပါမညေလာဟ၍ ဆရာၾကးအား အခ႕ေသာ ဥာဏနညးသတ႔က က႔ရ႕ၾကေလသည။ဆရာၾကးဦးႏသည မမအား ကမးဂနမား ျပစသျဖင ကရ႕ျခငးခရေၾကာငးက သေစရန ေျခာကခဏး ကမးစာမကႏာ(၂၀၅) တြင ေရးသားသညမာ သကမာႏစဆယ ကးႏစရြယက မကယမ၀နး။ဆတခဏးျဖင႔၊ရႊငလမးတခါ။ သးဆယသာ ၍။ စမၼာစြနးလစ။



ထသညႏစလညး။အစႏငေဒြးေရာ။သးခဏးေဟာရင႔။ ေခာေမာမတရာ။ ျပစပါသည။ ထခါေသာက လ႕ဗာလတ႔။ သမားဘာသာ တ႔ကမးစာက။ ပညာဆင။ မျပနသငဟ။ မရငဂဏယ။ ကရ႕မ၏ ဆရာႀကးဦးႏ ျပစေသာ ကမးဂနမားက လအေပါငးတ႔ ဘတ႐ႈရသျဖင အကးေကးဇးမားစြာ ျဖစထြနးေၾကာငးက သလာေသာအခါ ထအထကပါ ကရ႕ေသာ သမားသည ဆရာႀကးဦးႏအား တဖနခးမြမးၾကျပနေလသည။ထအေၾကာငးက ဆရာႀကးဦးႏက သေစရန ေျခာကခဏးကမးအစတြင ေရးသားသညမာ လ(ဂာေဟလ)။ နညးမမတသားပြားမားကငေဆာင၊ ေနာငေရးေၾကာကၾကသေ၀ရမ။ ေကာငးစြာတဘန။ ခးမြမးျပခဟ၍ ေတြ႕ရေလသည။ ဆရာႀကးအား ကရ႕ေသာလမား ရသလ ခးမြမးသမားလညး ရေပသည ဆရာႀကးအား ကမးၪပရန။ အတနတနေတာငးပနေသာသတ႔တြင ထေခတအခါက အမရပရေနျပညေတာတြင ခမငးအရာျဖင အမႈ႕ေတာက ထမးခေသာ ခမငးေမာငဥ ျဖစသည။ခမငးေမာငဥ ေတာငးပနေၾကာငးက ေျခာကခဏကမးအစတြင ဆရာႀကးေရးသားသညမာ အရဗဘာသာက ျမနမာဘာသာ သ႔ျပနဆပါမည။ စတ၌ အႀကရသညမာ ႏစ၊ လ မား လၿပ။ ခမငးေမာငဥ ေတာငးပနသညလညး ရစႏစေကာရၿပ ထ႔ အျပငအရဗဘာသာ နကနစြာက ျမနမာျပနမည။ စတကရညလက ႀကစညသညမာ ၾကာေတာငးၾကာခမႈမာ ေတာငေလာက။ပ၍ေမာကရင။ မေခါကမအား။ သ႔ျဖစျငားလညး ရြယကားမငယ ငါးဆယျပညၿပ။ မေသမက ၾကးလလ မာ စတကႀကစညၿပးလမမညဟ ရသညအေၾကာငး အထးမတသားရနကား ဆရာႀကးဦးႏ ေျခာကခဏးျပေသာအခါ အသကငါးဆယျပညေနေလၿပ။ ဆရာႀကးဦးႏႏင ေၾကြ ဆရာႀကးဦးႏသည သးဆယငါးခဏး ၀နညးကမးေတာႀကးက ၪပစေနစဥ ဆရာႀကးဦးႏတြင သတပါးအား ေပးဆပရန ေၾကြးေငြမားတငရေနေပသည။ ဆရာႀကးသည ေၾကြးေငြမားက ေဆာလငစြာဆပႏငေလာကေအာင ေငြမရသျဖင ဆရာႀကးသည လျမငမခ၀ဘ ဆယလတငတငတမးေရာငေနရေပသည။ ထသ႔တမးေရာငေနစဥ သးဆယငါးခဏး ကမးေတာႀကးက အၿပးတင ျပစၿပးလင ရရေသာ ေၾကးေငြမားက ေၾကြးရငမားအား အသးသးေပးဆပႏငေသာေၾကာင ဆရာႀကးဦးႏသည ထေသာအခါမသာလင ယခေရာေနာငပါ သာယာေတာမည ဟ၍ သးဆယငါးခဏး ေနာကဆးတြငေရးသညမာေမာငႏတြငမည၊ ကြၽႏပသညကား၊ မတညရပပါ၊ ေၾကြးမား စြာေၾကာင၊ အမမာလငမ၊ မေနရတည၊ ေခတဟသည တမးေရာငလည ၍ေန႔ရညလစြာ၊ၾကာေတာငးၾကာခ၊ ရကမာတဆယ၊ ၿပးေလာကဘြယက ကယ၀ယေသာက၊ ဤဒကၡေၾကာင ဆယလေျမာကပင၊ေန႔ရကျမငခ။ မရႊငညႇးပ၊ စတမျဖလည၊ လဟသမ၊ နစၥမရ၊ ႐ႈမျပနက၊ အစမားလာ၊ မထားေပေကာငး၊ ၿပးေၾကာငး ႀကစည၊စတရညမတခါ၊ ဤကမးစာသည၊ ဘကခါ၀ယတညသာေတာ၏။ ဆရာႀကးသည အမားက၀နချခငး ဆရာႀကးဦးႏသည အသကသးဆယႏစႏစတြင ၪပစေသာ သးခဏကမးစာမကႏာ ၃၆၉-တြင ဆရာပညာရတ႔က (ကသြာ) မထက(ကသြာ)မျပသငဟ ေဟာေျပာၾကသညက အမနထငမတ၍ သးခဏကမးတြင (ကသြာ) မျပသငဟ၍ ေရးသားမခေလသည။ သကရာဇ ၁၁၇၁-ခႏစတြင ဘဂၤလားျမ႕သ႔ေရာကေသာအခါ ထျမ႕တြငေဖြကာ မစအဒတြငေသာ အလြနခငမာေသာ၀နညးကမးေတာၾကးက ဘတ႐ႈရာ ကသြာျပရမညဟ၍ ေတြ႕သျဖင အသကေလးဆယခႏစႏစမ မမအမားကသရရသျဖငအသကငါးဆယအရြယတြင ျပစေသာ ေျခာကခဏကမးတြင မမအထကက ေရးခဘးေသာ အမားက ၀နခထားသညမာကြၽႏပဆယသးႏစက (ဗာလစဂ) အရြယေရာကသည ဆယကးႏစမစ၍ (နမတဇ)က ျပရ၏။ေျခာကႏစတြက ကသြာက ဆရာပညာရတ႔က ကသြာမထက ကသြာမျပသင ေဟာေျပာၾကသညက အမနထင၍ အသကသးဆယႏစႏစတြင ျပစသည သးခဏးႏင အျခားစာတေစာငမာ ေျခာကႏစပက (နမာဇ)က ကသြာမျပသငဟ တရားေတာတြင ရေၾကာငး ေရးသားေဖၚျပမခ၏ ထမားယြငးမႈေၾကာင ဗာပါဒကၡရေၾကာငး စာသားျဖင ေရးသားေလသည။ ေထာငတရာခႏစဆယတခႏစ ဘဂၤလားျမ႕တြင ေဖြကာမစအဒကမးကၾကည၍ ထကမးတြင ကသြာျပရမည



ပါသညတြင အထကဆမေသာ စကားမားေၾကာငးသသာရ၏ ကြၽႏပေျခာကႏစကသြာထကေခၿပ ထပကသညေျခာကႏစ ကသြာတြကဒကၡဗာပါႀကးစြာရေခ၏ ယာေအလာဟအကြၽႏပက ေျခာကႏစ ပကသညကသြာ (နမတဇ)ကျဖညႏငေအာင စြမးအားေပးသနားေတာမပါ။ဆရာႀကးဦးႏသည ကမးဂနမားက ေလလာရာ၌ စာသငဟက ကမးထမက ေတြ႕ကမေရာင၊ ေၾကာငပဇြနစား၊ကြၽတကြၽတ၀ါးသ႔၊ဟေသာလကၤါႏငအည အႏၵယျပည ဘဂၤလားျမ႕သ႔ ေရာကသြားအခနတြင စာေပကမးဂနမားက ေလလာခေသာေၾကာင ေတြ႕ရေပသည။ ထ႔ေၾကာင ဆရာႀကးဦးႏသည ေဒသႏရဗဟသတႏငလညး ျပညစေပ၏။ ပညာရသတျဖစဆသလ မမအမားက ၀နချခငး၌လညး ေႏာငေႏးျခငးမရ ဤကားပညာရငတ႔၏ ဓမၼတာတညး။ ဆရာႀကးဦးႏႏင ေဗဒင ဆရာႀကးဦးႏ ျပစေသာ ကမးဂနမားက ေလလာဘတ႐ႈျခငးအားျဖင ဆရာႀကးဦးႏသည အာရဗဖြာရစအရဒ အစရေသာ အစၥလာမဘာသာ စာေပေလလာသတငး တကေျမာကအပေသာ ဘာသာရပမားက လး၀ တကေျမာကသညအျပင တငးရငးအမဘာသာျဖစေသာ ပါဠျမနမာအစရသညတ႔ကလညး တတေျမာက ေၾကာငးေတြ႕ရသည။ ဆရာႀကးသည ထေခတအခါကအထးလကစားေသာ ပညာရပျဖစေသာ ေဗဒငပညာကလညး ငယစဥကတညးက တတေျမာကေၾကာငးက သးဆယငါးခဏးကမးစာမကႏာ (၁၁၄) ဇကာတခဏးတြင ေရးသညမာ အကြၽႏပေဗဒငလက႐း အကနတြကဘးသညျဖစ၍ အတြကမတမပါဟေသာစာပဒက ေတြ႕ရေပသည။ ဆရာႀကးဦးႏသည မမငယရြယစဥက တတေျမာကခေသာ ပညာပငျဖစလငကစား အစၥလာမတရားေတာႏင လြနစြာဆနကငေသာ ပညာရပျဖစေသာေၾကာင သးတယငါးခဏးကမး စာမကႏာ (၃၇)တြင ေရးသားသညမာ နတမစၦာတ႔၏ မႏရား မႏ အကြယအကာတ႔ကလညး မယအပ ေဗဒငမေမးအပ ယၾတာယာယပေရာဂ အမႈဟသမကလညး မၪပအပေဗဒငတြကရရာကလညး မယအပ။ ထတလညးေကာငး ရရစကအမႈဟသမတ႔က ေ၀းစြာၾကဥရာ ၏။ ဟ၍ တရားလာသညအတငး မမအလသ႔ မလကေကာငးစြာၾကဥအပေၾကာငး ဆးမထားေပသည။ ဆရာႀကးဦးႏႏငစာေပ ဆရာႀကးဦးႏျပစခေသာ ကမးမားကား အသကႏစဆယကးႏစ ၂၉ အရြယတြင ဆယတခဏးကမး ဖြရတတရားသးဆယ။ လကၤါတ႔က ေရးသားသည အသကသးဆယႏစႏစအရြယတြင သးခဏးကမးက ျပစခသည။ ကမးၿပးသကရာဇကား ၁၁၅၆ ေထာငအရာငါးဆယေျခာကခ နတေတာလဆနးေလးရက ညဥတခကတးေကာတြင ျဖစ၏။ ဟစဂရသကရာဇအား ျဖင ၁၂၁၀ တေထာငႏစရာတဆယ ဂမာေဒလ ေအာင၀လလဆနး ႏစရကေန႔ ညဥေအရာၿပးခနတြင ကမးၿပးစးသည။အသကငါးဆယတြင ျပစေသာ ေျခာကခဏးကမးက ၪပစသညကမးၿပး သကရာဇကား တေထာငတရာခႏစဆယေလးႏစ ၁၁၇၄ ေတာသလငးလဆနးသးရက အဂၤါေန႔တြင အၿပးတငေရာကသည။ အသကငါးဆယတႏစ ၅၁တြင ဆယေျခာကပဒ ပညတခြတနးကမးက ျပစသည ကမးၿပးသကရာဇကား တေထာငတရာခႏစဆယငါးချဖစသည ၁၁၇၅ ဆရာႀကးဦးႏသည ခႏစပဒလကာ ဆးမစာကလညး ေရသားခသည။ ထ႔အျပင အလြနထငရားေကာေစာေသာ သးဆယငါးခဏး၀နညးကမးေတာႀကးကလညး ဘးေတာမငးတရား လကထကတြင ေရးသားခသည။ သးဆယငါးခဏးဟ၍ အမညတ အျခားကမးမားလညး ရေသးသည။ ေမာလၪမငဇာတ မဟမၼဒယစြထ၏သား ဆရာရတခ မဟမၼဒရမၼဆြဒန ကနဆဟတြလအစၥလာမ အမညရေသာ သးဆယငါးခဏးကမးက ျမနမာသကရာဇ တေထာငႏစရာငါးဆယငါးခ ၁၂၅၅ ၀ါဆလဆနး ၁၂ရက။ အဂၤလပသကရာဇ ၂၄-၇-၁၈၉၃တြင ရနကနဟသာ၀တ စာပႏပတကတြင ႐ကႏပထားခသည။ ထ႔အျပင တရားငါးခဏးကမးဟာ တငတာယ၀တေတာႀကးအစရေသာ စာေပမားကလညး ေရးသားခသည။



ဆရာႀကးဦးႏႏငဘးေတာမငးတရားႀကး ဆရာႀကးဦးႏသည ဘးေတာမငးတရားႀကးႏင ငယစဥအခါက ဘနးႀကးေကာငးတြင အတစာေပသငၾကားဘး၍ သငယခငးလညးျဖစသညဟ၍ ျမနမာ-မြတစလငမ ပညာရ တ႔က ဆၾကသည ဘးေတာမငးတရားႀကးသည ျမနမာသကရာဇ တေထာငတရာခႏစဆယရစခႏစတြင ကကေထာငက ထြကေတာမရာ ထအရပတြင ကမၻာဘာသာႀက ေလးရပက ေလာကတငခငးရာ ဆရာႀကးဦးႏသည (၁၁၇၈)ႏစတြင အစၥလာမတရားေတာ၏ အေျခအျမစတရားမားက အေသးစပေရးသား၍ ဘးေတာမငးတရားႀကးအား ဆကသြငးဘတျပေစ၏။ ထကမးအမညကား သေတာဦးတငလႊာကမးမည၏။ ဘးေတာမငးတရားႀကးသည ႏစသကေတာမ၍ မြတစလငမမားက ေျမႇာကစားေတာမေလသည။ အနစၥေရာကျခငး ျမနမာမြတစလငမ အေပါငးတ၏ ဆမးတနေဆာငသဘြယျဖစေသာ ေကးဇးရငဆရာႀကး ဦးႏသည သကေတာ ေျခာကဆယေကာတြင မၿမေသာသခၤါရေလာကႀကးက စြန႔ခြာသြားသျဖင အမရပရရ လငးဇငးကနးသခႋငးတြင ျမႇပႏေလသည။ မရငးဆဒ http://www.hikmah.info



"ျမနမာစာေပျဖင အစၥလာမက ပထမဆးတငျပခေသာ ေကးဇး႐ငစာဆေတာႀကး" ျမနမာစာေပျဖင အစၥလာမက ပထမဆးတငျပခေသာ ေကးဇး႐ငစာဆေတာႀကးတစဦးမာ မဟမၼဒကာစင (ေခၚ) ဆရာႀကးဦးႏ (ေ႐ႊေတာငသာဂသဘြ႕ရ၊ ရမၼာဝတၿမ႕ဝန)ျဖစသည။ ဆရာႀကးဦးႏက ခရစသကရာဇ ၁၇၆၃-ခ၊ (ေကာဇာ ၁၁၂၄-ခ) ေနာငေတာႀကးမငးလကထကတြင အဖ ကနသညေတာ ယႈကဒါဝးဒ ႏင အမ ေဒၚေဒၚၿငမးတ႔မ ေ႐ႊဘၿမ႕၌ ဖြားျမငခၿပး မဘမားႏငအတ အငးဝတြငေနထငခသည။ ငယစဥက အငးဝၿမ႕ နနးဦးဆညေတာေကာငး တက၌ ျမနမာစာေပ က ေလလာသငယခသည။ အသက(၁၉)ႏစအ႐ြယတြင ဒဂ(ရနကန)သ႔ေရာကၿပး ဆးရးယားမ ေရာက႐လာသည စငယဒ မဟမၼဒထတြင အစၥလာမစာေပက ေလလာသငယသည။ စာေပပညာမားသငၾကားၿပးေနာက ေနျပညေတာသ႔ ျပနလည ေရာက႐ခသည။ ေနျပညေတာသ႔ျပနေရာကၿပး ဇနးသည မယရယမ(ခ)မမယမႏင အမေထာငကၿပး သားႀကး ႐ကၡအပၸဒကရငမ(ခ)ေမာငေမာငျပည၊ သမးႀကး ႏးရေနစာ(ခ)မျမတလႏင သမးငယ ခင႐ြနေနစာ(ခ)မျမတထြဋတ႔ ထြနးကားခသည။ ေနျပညေတာသ႔ ျပနလညေရာက႐ၿပးေနာက ဆရာႀကး၏ အရညအခငးမားေၾကာင ဗဒမငး(ဘးေတာမငးတရား ႀကး)၏ ခးေျမႇာကျခငးခခရသည။ ဆရာႀကးသည ရမးၿဗကြနးမ ကြမးသးမားက ဘဂၤလားသ႔ သြားေရာကေရာငးခၿပး ကနစညကးသနးေရာငးဝယမႈလပကငခသည။ ဘဂၤလားတြင ကနပစၥညးသေလာငရန ေသာသးခကခတရသည ႏစထပ တကတစလးထား႐ၿပး အေရာငးအဝယျပလပခသည။ ဤသ႔ အေရာငးအဝယျပလပရငး ဗဒမငး (ဘးေတာမငးတရား) အပႏငးေသာ တာဝနမားကလညး ေကျြပနေအာငထမး႐ြကခသည။ ဆရာႀကးသည ဘဂၤလားသ႔ သြားေရာကရာတြင ေရလမး၊ ကနးလမးမားမ သြားေရာကခသည။

ဆရာႀကး၏ ဘဂၤလားသြားခရးစဥ ခန႔မနးေျမပ



၁၈၀၅-ခ၊ ႏဝငဘာလ(၃၀)ရက၊ ၁၁၆၇-ခ၊ နတေတာလဆနး(၁၀)ရက၊ စေနေန႔တြင ဘဂၤလားသ႔သြားခသည ဆရာႀကးသည ၅၅ပဒလကၤာ ခရးစဥမတတမးက ေရးသားခသည။ ဆရာႀကး၏ ခရးသြားမတတမးသည ဗမာစာေပ ေလာကတြင အေစာဆး ႏငငျခား ခရးသြားမတတမးျဖစသည။ ဝနႀကးမဟာစညသဦး႐ြ၏ ဘဂၤလားသြားစာတမး၊ သေတာဆင ဦးၿခမ၏ ပတေက စပန အတာလသြားမတတမးႏင ကငးဝနမငးႀကး၏ လနဒနသြား ေန႔စဥမတတမး(၂)တြ မားသည ဆရာႀကး၏ ေနာကမ ေရးသားခၾကေသာ ခရးသြားမတတမးမားျဖစသည။ ဆရာႀကးသည သာမန ကနသညႀကးတစဦးျဖစၿပး ဘဂၤလားသ႔ သ၏အသကေမြးဝမးေကာငးမႈအတြက ကနေရာငးထြကျခငးျဖစသည။ သ႔ေသာ ဆရာႀကး၏ ခရးစဥမတတမးတြင ႏငငေရး၊ စးပြားေရး၊ ဘာသာအယဝါဒ ဆၿပး အေၾကာငးအခက (၃)ရပက ေရးသား ထားသည။ ႏငငေရးအေၾကာငးအခကတြင မငးဆကမားအေၾကာငးက ေဖာျပထားသည။ ဆရာႀကး၏ ခရးစဥ မတတမးထတြင အစၥလာမဘာသာ၏ သေဘာသဘာဝႏင တရားေတာမားအေၾကာငး ႏလးသြငးစပဆထားသည။ ထးျခားခကတစရပသည ျမနမာသမငး၌ အစၥလာမဘာသာေရး အေတြးအေခၚယၾကညမႈတစရပက စာေပေလာကထ သြတသြငးလာခသညမာ ဆရာႀကးသည ပထမဦးဆးပဂၢလျဖစသည။ ဆရာႀကးသည ဗမာစာေပႏင အာရဗစာေပမာ ကြ မးကငတတေျမာကသည ပဂၢလႀကးျဖစသည။ ဗဒမငးခးျမႇင ေျမာကစားခသည စာဆပညာ႐ငမားထတြင ဆရာႀကး သည တစဦး အပါအဝငျဖစသည။ ဆရာႀကးသည ျမနမာ၊ ပါဠ၊ အာရဗစာေပ၊ ဟႏၵ၊ အရဒဘာသာစကားမားကလညး တတကြမးခသည။ ကနကးသနးသြားလာရငး ဘာသာေရးကမး၊ ေဆးကမး၊ လမႈေရးဆငရာကငထးမားႏင ကမးစာ (၁၇၇)ကမးတ႔က႐ာေဖြ၍ ဗဒမငးအား ဆကသခသည။ အႏၵယျပညသ႔ သြား၍ သကဋကမး၊ ဟႏၵကမးႏင ပသကမးမား စေဆာငးရန ဗဒမငးေစလႊတခသညအဖြ႕မားတြင ဆရာႀကးလညး အပါအဝငျဖစသည။ ဆရာႀကးသည ဘရငအဝယေတာႏင အေကာကဝနတာဝနမားကလညး ထမးေဆာငခသည။ ဆရာႀကး၏ ထးခြ နေသာ အရညအခငးမား ေၾကာင ဗဒမငး(ဘးေတာမငးတရားႀကး)က ဆရာႀကးက သမဒၵရာ လစြမးေကာငးဟ အဓပၸါယရသည ေ႐ႊေတာငသာဂသဘြ႕အပႏငးၿပး ရမၼာဝတ(ရမးၿဗ)ၿမ႕ဝနအျဖစ ခန႔အပခသည။ ဆရာႀကးသည သေတာဦးတငလႊာကမးကလညး ေရးသားခသည။ သေတာဦးတငလႊာကမးသည ဗဒမငး (ဘးေတာမငးတရားႀကး)ထ ဆရာႀကးဦးႏက ကငရနၾကဥရန အစၥလာမတရား အကဥးခပက ဆကသြငးေသာကမး ျဖစသည။ သေတာဦးတငလႊာကမး ပထမပဒတြင ဖနဆငးေသာအ႐ငကသအပျခငးဟ၍ ေခါငးစညးတပ၍ အ႐ငျမတ၏ ဂဏေတာ၊ လ၏အစ၊ အေၾကာငးၾကားလာသနဗမား၊ တစပါးတညးေသာအ႐င၏တနခးေတာ၊ ကငအပေသာတရားမား၊ ႐ရအသ ဟသညမာ၊ တရစၦာနတ႔အေပၚသေဘာထား၊ မယတမလြနကငရန၊ ေတာထြကျခငးသေဘာ၊ စတ၊ လ၏ငရ(၇)ထပဟၿပး အပငးက႑မားခြ၍လညးေကာငး၊ ဒတယပဒတြင ေရာငျခညေတာႏင မဟမၼဒဟ၍ ေခါငးစညးတပၿပး လအစ၊ ကမးႀကး ကမးငယမား၊ လတ႔ကငအပေသာတရား၊ ေသလြနသည၏အျခားမ၊ စညးစမအဆး ဟ၍ အပငးက႑ခြ၍လညးေကာငး၊ တတယပဒတြင ကမးႀကးေလးေဆာင၊ ကမးငယတစရာဟ၍ ေခါငးစညးတပၿပး ကမးျမတကရအာန၊ မဟမၼဒ၏ဂဏေတာ တနခးေတာ၊ ကမးျမတ ကရအာနတြင ပါဝငေသာအခကမား၊ ကမၻာအႏ႔ အျပား၌ျခားနားမႈမ႐ဟ၍လညးေကာငး ေခါငးစဥငယမားခြ၍ အစၥလာမသာသနာက ကြကကြကကငးကငးန႔ ထငထင႐ား႐ားျမငလာေအာင တငျပႏငခသည။ ထ႔ေၾကာငလညး ဗဒမငးတရားႀကးသည အစၥလာမသာသနာကသ႐ခၿပး အစၥလာမသာသနာဝငမားအေပၚနားလညလာ၍ ဘာသာေရးလြတလပခြငမားေပးခသည။ ဆရာႀကးသည ကမးေပါငးေျခာကဆယေကာက ျပစခေသာ စာဆ႐ငႀကးျဖစသည။ လက႐စာရငးအရ ကမးေပါငး (၃၀)ေကာ႐သည။ ပႏပၿပးကမးမာ (၉)ကမးသာ႐သည။ (၁၁)ခနးကမး၊ (၃)ခနးကမး၊ (၅၅)ပဒ ခရးသြား လကၤာ၊ (၇)ခနးကမး၊ (၆)ခနးကမး၊ (၁၆)ပဒလကၤာကမး၊ (၃၅)ခနးကမး၊ သေတာဦးတငလႊာကမးႏင မအရာဂခနးပ ႕ စသည ကမးမားအျပင ေတာငကြနးဒပါခရတ၊ ေတာငကြနးျမတဟခရတဆသည ပဒစရတမားကလညး ေရးသားခ သည။ (၁၁)ခနးကမးတြင အစၥလာမယၾကညခကႏင ကငရနၾကဥရနတ႔က စကားေျပပစႏငတငျပထားသည။ (၃)ခနးကမး တြင အမာနယၾကညခကက ေဖာကးတငျပသည။ (၅၅)ပဒခရးသြားလကၤာတြင ႏငငေရး၊ စစေရး၊ စးပြားေရး၊ ယဥေကးမႈ အသ႐ရနတငျပထားသည။ မမႏငင၊ မမဘရင၊ မမဝနးကင အကးျပမႈအတြက



စးစမးေလလာသကသ႔ မမႏငငအား မမခရးစဥတြင ႀကေတြ႕ေနရသည နယခ႕တ႔၏ မေကာငးႀကစညကာ သစၥာေစာငသမႈမ႐ပ၊ ႐ငးျပပႏင နယခ႕စနစက နယခ႕စနစဟျမငသာေအာင ေဖာျပထားသည။ မအရာဂခနးပ ႕တြငလညး ဆြလာသက ဆလာဒအျဖစ ခးျမႇငပအေၾကာငးစက သ႐ရနတငျပထားသည။ ဆရာႀကးဦးႏ၏ ျမနမာစာေပျဖင အစၥလာမသာသနာက ေရးသားတငျပခသည စာေပမားသည ျမနမာႏငငဖြား တငးရငးသားမြတစလငမမားအတြကကား တနဖးမျဖတႏငေအာင ထကတနလြနးလသည။ လမး၊ ဘာသာ၊ သာသနာႏင တငရငးသားအစၥလာမသာသနာဝငမားအေပၚထား႐သည ဆရာႀကး၏ မြနျမတလသည စတထားမာလညး ေပၚလြငလသည။ ဆရာႀကး၏ ေကးဇးတရားမားသညလညး လြနစြာႀကးမားလေပသည။ ဆရာႀကး၏ ေကးဇးကလညး မေမအပေပ။ ဤကသ႔ ျမနမာစာေပျဖင အစၥလာမက ပထမဆးတငျပခေသာ ေကးဇး႐ငစာဆေတာႀကး ဆရာႀကးဦးႏသည ၁၈၂၂-ခ၊ ေကာဇာ ၁၁၈၄-ခတြင တခဏနားခရာမ ထာဝခနားရာ လာလမးအ႐ငထေတာပါးသ႔ ျပနသြားခေလသည။ ဆရာႀကး ဦးႏ၏ အတဂက အမရပရ လငးဇငးကနးကဘာရစတာန(ေတာငသမနအငးအနး)တြင ယခတငေတြ႕ႏငေလသည။ ဆရာႀကးဦးႏသည ဗမာစာေပသမငးတြင မတတမးအတငမခရေသးသည အစၥလာမဘာသာဝင ကနသည၊ မငးမႈထမး စာဆတစဦးလျဖစၿပး ဆရာႀကးေရးသားခသည ႏငငျခားခရးသြားမတတမးသည ဗမာစာေပေလာကတြင အေစာဆးလညး ျဖစသည။ ၁၉၆၉-ခ၊ ဒဇငဘာလ (၁၀)ရက၊ ၁၃၃၁-ခ၊ နတေတာလဆနး (၁)ရကေန႔ စာဆေတာေန႔တြင ကငးပသည မႏေလး စာဆေတာေန႔ သကႀကးစာေပပညာ႐ငမားကနေတာပြတြင ဖတၾကားခၾကသည စာတမးမားက စေပါငးၿပး စာေပအငအားအမညႏငထတေဝသည စာအပမာ လထဦးလက ‘ဘဂၤလားသြား ခရးစဥမတလကၤာ ၅၅ပဒဟာ ႐ားပါးတ သမငးေရးရာစာေပ အေရးအသားတစချဖစပါတယ’ဟ ေဖာျပထားေလသည။ ဆရာႀကးဦးႏ၏ ဘဂၤလားသြား ၅၅ပဒ လကၤာသည ဝနႀကးမဟာစညသဦး႐ြ၏ ဘဂၤလားသြားစာတမး၊ သေတာဆငဦးၿခမ၏ ပတေက စပန အတာလသြားမတတမးႏင ကငးဝနမငးႀကး၏ လနဒနသြား ေန႔စဥမတတမး(၂)တြတ႔ထက အဆငမနမဘးလ႔ဆခငပါတယ}ဟ၍လညး စာေရးဆရာ တးလက ေျပာၾကားခေလသည။ တမျမပလနးပါးျဖစေနေသာ ဆရာႀကး၏ စာေပမားက ျပနလညေဖာထတႏငရန ႀကးစားသငသညမာ ေနာငလာေနာကသား တငးရငးသားအစၥလာမ သာသနာဝငမား၏ တာဝနျဖစေလသည။ ကမးကး - သေတာဦးတငလႊာကမး - ေမာငေမာငႀကး(မနးတကသလ)၊ အစၥလာမဝင ျမနမာစာေပသငမား (စာ ၂၄-၅၉) - တးလ၊ လမႈဘဝပေဖာတေခတေဟာငးစာေပေဖာထတေရးစာတမး (စာ ၃၃၆-၃၈၁)၊ စာေပအငအား၊ အထကဗမာႏငငစာေရးဆရာအသငး - ေမာငေမာငႀကး(မနး)၊ ျမနမာအစၥလာမဂႏဝငစာဆေတာႀကးမား (စာ ၂၇-၃၅) ====================================================== နနးျမငဥးေမာငေမာင(မႏေလး)မ သ၏ ေမြးေန႔တြင အမတတရအျဖစ ဆရာႀကးဥးႏ အေၾကာငးက စာအပထတေ၀လသည ဆႏၵ႐ပါသည။ သမးအေနႏငလညး ေဆာငးပါးတစပဒေလာက ေရးေပးေစလပါသညဟ ဆလာသျဖင ကၽြနေတာလကလမးမသေလာက အတတႏငဆး ႀကးစား၍ ေရးသားေပးခေသာေဆာငးပါးေလး ပါ၀ငေသာ စာအပမျပနလည ကးယပါသည။ ၀ငး



စာဆေတာ ေရႊေတာငသာဂသ သခငႀကး ဦးႏ ဘဂၤလားသြားမတတမးလကၤာက ကနေဘာငေခတ ဘးေတာဘရား(ဗဒမငး) လကထကတြင ထငရားခေသာ စာဆေတာ ေရႊေတာငသာဂသသခငႀကး ဦးႏက ေရးဖြ႕သည။ လကၤာ ၅၅ ပဒပါဝငသည။ ျမနမာခရးသြားမတတမး စာေပေလာကတြင စာတစေစာင ေပတစဖြ႕အေနျဖင အေစာဆးေတြ႕ရသည မတတမးျဖစသည။ သကရာဇ ၁၁၆၇ ခႏစ နတေတာလဆနး ၁၀ ရက( ၃၀ ႏဝငဘာ ၁၈၀၅) တြင ရခငျပညကျဖတ၍ ဘဂၤလားသ႔ ကနးလမး၊ ေရလမး ခရးမားျဖင ကနေရာငးသြားခသည အေတြ႕အႀကမားက အေျခခကာ မတတမးတငေရးဖြ႕ထားသည။ ဘဂၤလားသြားမတတမးလကၤာတြင ထးျခားခက ၅ ရပေတြ႕ရသည။ ယငးတ႔မာ - ျမနမာခရးသြားမတတမးစာေပနယ၌ မတတမး တစေစာငတစဖြ႕အေနျဖင အေစာဆးေတြ႕ရျခငး၊ - ရာဇဝင အေထာကအထားျဖစေစႏငသည အခကမားပါရျခငး - ၿဗတသနယခ႕စနစ၏ အႏရာယက စာေပမတစဆင အေစာဆးအသေပးျခငး၊ - ျမနမာစာေပတြင အစၥလာမဘာသာတရားသေဘာက ထညသြငးတငျပျခငး၊ - ခရးသြားျခငးက ကဗာလကၤာျဖင မတတမးတငေရးဖြ႕ျခငး တ႔ျဖစသည။ - ျမနမာခရးသြားမတတမးစာေပနယ၌ မတတမး တစေစာငတစဖြ႕အေနျဖင အေစာဆးေတြ႕ရျခငး၊

• ၁၈၀၅ ဦးႏ ဘဂၤလားသြားမတတမး၊ • ၁၈၂၂ ဦးရြ ဘဂၤလားသြားစာတမး၊ • ၁၈၇၂ ကငးဝနမငးႀကး လနဒနၿမ႕သြားေန႔မတစာတမး၊ • ၁၈၇၅ ကငးဝနမငးႀကး ျပငသစႏငငသြား ေန႔စဥစာတမး၊ • ၁၈၇၇ ဦးၿခမ ပတေကစပနအတာလသြားမတတမး၊

ဤမတတမးသည မဟာစညသဦးရြ၏ သကရာဇ ၁၁၉၅(၁၈၃၃)တြငေရးေသာ ဘဂၤလားသြားစာတမးထက ၂၈ ႏစေစာသည။ ကငးဝနမငးႀကး၏ သကရာဇ ၁၂၃၄(၁၈၇၂)တြငေရးေသာ လနဒနၿမ႕သြား ေန႔စဥမတစာတမးထက ၆၇ ႏစေစာ၍ သကရာဇ၁၂၃၇(၁၈၇၅)တြငေရးေသာ ျပငသစႏငငသြား ေန႔စဥမတစာတမးထက ႏစ ၇၉ ေစာသည။ ေျမာငလၿမ႕စား ဦးၿခမ၏ သကရာဇ ၁၂၃၉(၁၈၇၇)တြငေရးေသာ ပတေကစပနအတာလသြား မတတမးထက ၇၂ ႏစေစာသည။ ဤအေထာကအထားမားအရ ျမနမာစာေပေလာကတြင အေစာဆးခရးသြားမတတမးဟ ဆရျခငးျဖစသည။ ရာဇဝငအေထာကအထားျဖစေစႏငသည အခကမားပါရျခငး ဤခရးသြားမတတမးတြင ရာဇဝငႏင စပလဥး၍ ဤသ႔သရသည။ ဦးေမာငေမာငတငျပစသည ကနးေဘာငဆကမဟာရာဇဝငေတာႀကး ပထမတြစာမကႏာ ၅၃၁ တြင စဥကးမငးသည မးငယမတငယမားႏင ေပါငးၿပး အရကေသစာေသာကစားၾကသည။ အရကေသစာႏင အကမးဝငကာ သတလကလြတျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင စဥကးမငးနနးကရသညဟ ေဖာျပသည။ ဘဂၤလားသြားမတတမးလကၤာအပဒ ၄ တြင “ေရႊနနးသမးယ၊ စးေတာမ၍၊ မတမးေဆြ၊ မထကေလလက၊ အဘကမေတာ၊ မနးမေခာက၊ နနးမေခါငဖား၊ တငေခမားက၊ ေယာကၡမႏင၊ ေယာကဖရငးခာ၊ သစၥာေကးဇး၊ ထမျမားမေစာင၊ ႀကစညေႏာင၍ သေနာငသနား၊ ေသႏငမားက” ဟ



ထညသြငးဖြ႕ဆထားသည။ ရာဇဝငက ေလလာရာတြင ထညသြငးစဥးစားရမည အခကတစရပက ဆကစပေတြးစရာ ေဖာျပထားသည။ သမငးကြငးဆကတစခက ဆကစပသစရာေဖာျပျခငးမ းျဖစ၍ ရာဇဝငတနဖး၊ သမငးတနဖးႀကးမားပါသည။ - ၿဗတသနယခ႕စနစ၏အႏရာယက စာေပမတဆင အေစာဆးအသေပးျခငး စာဆဦးႏသည ၿဗတသနယခ႕စနစ၏အႏရာယက စာေပမတဆင အေစာဆးတငျပအသေပးခသည။ သ ဘဂၤလားသ႔ေရာကခနတြင အဂၤလပတ႔သည အႏၵယတကနယ ဘဂၤလားေျမ၌ အေျခကေနၿပျဖစသည။ ထအေတြ႕အႀကက ပဒေရ ၃၂ တြင “ထၿမ႕မာပင၊ ဝနလငလပသ၊ ကလားျဖသးေဆာငး၊ မေကာငးႀကစတ၊ အဂၤလပတညး” ဟ၍လညးေကာငး၊ ပဒေရ ၃၃ တြင “လပလဖက၊ သးေဆာငးလကမာ၊ ထၿမ႕ရြာပင၊ ရပါရသည” ဟ၍လညးေကာငးေဖာျပသည။ နယခ႕အဂၤလပတ႔သည ဦးစြာၿမ႕ဝနထလကေဆာငပဏၰာမားဆကသ၍ ဝငေရာကခလႈသည။ ထအခါ ၿမ႕ဝနက ေျမေနရာေပးသည။ ထေနရာမားတြင အေျခခ၍ ေနၾကသည။ သတ႔သည အစပငးတြင အခြနေတာမနမနဆကသၾကသည။ ေနာကပငးတြင ေကာကကစေသာဥာဏျဖင လသလကနကမား ငားရမးစ႐းကာ ပနကနပါေတာသည။ မငး၏သစၥာကပင မေစာငစညးေတာဘ ေညာငပငက နးရာသစပငမားက ဝါးမးသညအလား ကးေကာဖကဆးၾကပက ပဒေရ ၃၃တြင “လကနကကရယာ၊ စကာသတ႔၊ ေညာငပငသ႔လင” ဟ ဥပမာေပးကာ ေပၚလြငစြာ ဖြ႕ဆထားပါသည။ သေပါမငး ပါေတာမမမ၊ သ႕ကြနဘဝသ႔ မေရာကမ ႏစေပါငး ၈၀ ကပင ျမနမာတစမးသားလးအား နယခ႕စနစအႏရာယက ႀကတငသတေပးခပါသည။ စာဆေတာဦးႏသည ရမၼာဝတ(ရမးၿဗ)ၿမ႕ဝနျဖစသည။ ဘးေတာဘရား ဗဒမငးက ခးျမႇငသည ေရႊေတာင သာဂသဘြ႕ရသညဟ အစအစဥ အမတအသားရသည။ ေရႊေတာငသာဂသ ဆသညမာ ပငလယသရေကာငးဟ အဓပၸါယရသည။ စာဆသည ကနသညတစဦးအျဖစ ကနေရာငးသြားျခငးက ဗနးျပထားေသာလညး ဘရငက တာဝနေပးသျဖင ေလာကေလာကတရာဆငရာစာေပကမးဂနမား စေဆာငးရနႏင အႏၵယတကနယရ အဂၤလပတ႔၏ လႈပရားမႈက စစမးေထာကလနရန ေစလႊတျခငးခရသျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင သေတြ႕ႀကခရသည အေရ႕အႏၵယ တကနယရ အဂၤလပတ႔၏ လႈပရားမႈက ေထာကလမးၿပး ဘရငနားေတာေရာကေအာင အစရငခ တငေလာကခပါသည။ ျမနမာမငး အပခပပစာတမးႏင ဘးေတာဘရား၏ ရာဇသတေခၚ အမန႔ေတာတမးႀကး (တတယပငး)စာမကႏ ာ ၆၇၊ ၆၈ တြင ေတြ႕ရရပါသည။ ထ႔ေၾကာင စာေရးဆရာႀကးေဇယက မတတမးဝငဗမာအေရးအခငးမားဟေသာ စာအပတြင အေထာကေတာႀကး ဟ ေခါငးစဥတပကာ ဤသ႔ခးကးခပါသည။ ေရႊေတာငသာဂသမာ ဘးေတာဘရား ဗဒမငးလကထကကပင ရမၼာဝတၿမ႕ဝန အျဖစ အမႈထမးရြကရသည။ ဘႀကးေတာမငးတရား အမေရ႕စေတာမႈစဥ မဇၨမေဒသမဟာေဗာဓသ႔ အစအစမးေစလႊတရာ ရမၼာဝတၿမ႕ဝန ေရႊေတာငသာဂသသည ပေရာဟတပဏၰား ဝါသ႒ျဗဟၼာ၊ ေဇယေကာသ၊ ေဇယေကာထင၊ ေဇယေကာစြာတ႔ႏင လကပါ၍ ၂၁ လတငတင လညလညစစမးခသျဖင ထစဥက အႏၵယျပည အတြငး အေရ႕အႏၵယကမၸဏအဂၤလပတ႔ႏင ကလားမငး အသးသးတ႔ အရႈပရႈပအေထြးေထြးျဖစေပၚေနေသာ အေရးအခငးမားက ေကာငးစြာသနားလညခသ ျဖစသည။ ယခေခတကာလ အေခၚအေဝၚႏငဆလင ႏငငျခားေရး ပါရဂတစဦးျဖစေလသည ဟ၍ ျဖစပါသည။ အေထာကေတာဆသညမာ သလႏင အတတပငျဖစသည။ အေျခအေနအရပရပက စစမးေထာကလမး သတငးေပးပ႔ရသျဖစသည။ သာမနအရပသး အေထာကဟေသာစကားမ ဘရငက ေစလႊတစစမးခငးသည သျဖစသျဖင အေထာကေတာဟ၍ သးျခငးျဖစသည။ ေတြ႕ရရေသာအေထာကအထားမားအရ ေရႊေတာငသာဂသ ဦးႏသည ဗဒမငးလကထကကတညးက အေထာကေတာအျဖစ တာဝနေပးေစခငးျခငး ခရသျဖစသကသ႔ ဘႀကးေတာလကထက၌လညး ထပမေစလႊတ ေထာကလမး ခငးချခငးခရသျဖစသညဟ သရပါသည။



ျမနမာစာေပတြင အစၥလာမဘာသာေရး တရားသေဘာက ထညသြငးတငျပျခငး စာဆဦးႏသည သ၏ခရးသြားမတတမးတြင သသကဝငယၾကညရာ အစၥလာမဘာသာႏင စပလဥးသည အဆးအမမားက ထညသြငးဖြ႕ဆခပါသည။ ပဒေရ ၄၄ တြင “ ျမတလထြတထား၊ ဘရားသခင၊ ကယပငလညးရ၊ ဇာတသေႏၶ၊ ေနျခငးလညးကငး၊ အနာျခငးက၊ ေသျခငးစသည၊ လြတထစငးစငး၊ စားျခငးေသာကမႈ၊ တစခေတာငတ၊ ေၾကာငၾကဗာပါ၊ စငစြာလြတေပ၊ အၿမေနဟ၊ ယေလအမ၊ အမနစတညြတ” ဟ ေသာငဟဒသေဘာက ေဖာကးခသည။ ထ႔ျပင ပဒေရ ၄၄ တြငပင “ မဟမၼဒက၊ လႊတလပဒြႏၷယာ၊ ေကာငးစြာတရား၊ ေဟာၾကားျပညႊန၊ လမးမြနသမေမြ႕၊ ေရာက၍ငါတ႔၊ ခမးသာဖ႔က၊ ကယပ႔မ စ၊ လမးေကာငးရဟ၊ စတကယၾကည” ဟ၍ ရစာလသ သေဘာက ေဖာကးခပါသည။ ထမႏငပင ဘာသာေရးအသေပးပက သႏငပါသည။ အစၥလာမ၏အဓက အေျခခမ႑ငႀကး ငါးရပႏင ကငရနၾကဥရန တရားသေဘာမားကလညး ထညသြငးဖြ႕ဆ ခပါသည။ ျမနမာစာေပသမငးက ေလလာၾကညရာတြင ဗဒၶအေတြးအေခၚမလြတကငးေသာ ဘာသာေရးဆငရာ အေတြးအေခၚ ယၾကညမႈတစရပက ျမနမာစာေပနယသ႔ ဦးစြာသြတသြငးလာသမာ သခငႀကးဦးႏဟ ဆရပါမည။ ထအခကက ဆရာဦးတးလက လမႈဘဝပေဖာတ ေခတေဟာငး စာေပေတြေဖာထတေရး စာတမးတြင ဗဒၶအေတြးအေခၚမ လြတကငးေသာ အေတြးအေခၚယၾကညမႈတစရပက ျမနမာစာေပေလာကထသ႔ ထညသြငးလာသတြင ဦးႏသည ပထမဆးပဂၢလျဖစသည။ သ႕ေနာကပငးတြင ဒတယ နဝေဒးဟ အသအမတျပၾကသည ဝကမစြတနဝေဒးက ဣသဂေမာကြနးတြင ဂနးဘာသာအေၾကာငး ေရးခသည။ ထအခကမလြ၍ ဗမာစာေပသည ဗဒၶစာေပဟ ဆႏငသည ဟ သးသပျပဖးပါသည။ - ခရးသြားျခငးက ကဗာလကၤာျဖင မတတမးတငေရးဖြ႕ျခငး ျမနမာခရးသြားမတတမးစာေပတ႔အနက ဦးရြ၏ဘဂၤလားသြားမတတမး၊ ကငးဝနမငးႀကး၏ လနဒနႏငျပငသစ သြားမတတမးမားမာ စကားေျပျဖင ေရးထားျခငးျဖစသည။ ဦးၿခမ၏ ပတေက စပနအတာလသြား မတတမးကမ လကၤာစကားေျပ ႏစေထြေရာကာ လကၤာစပစကားေျပဟနျဖင ေရးထားျခငး ျဖစသည။ ဦးႏသည ဘဂၤလားသြား မတတမးက ကဗာလကၤာ သကသကျဖင ေရးဖြ႕ထားသည။ ဤသညမာ ေရးဟနအရ ထးျခားပျဖစသည။ စာဆေတာဦးႏ၏ ဘဂၤလားသြားမတတမးလကၤာအေပၚ ပညာရငတ႔၏ အျမငကလညး ေဖာျပလပါသည။ စာဆေတာဦးႏ၏ ဘဂၤလားသြားမတတမးလကၤာႀကးက ျမနမာစာေပနယပယတြင စတငေဖာထတ မတဆကေပးခသ ဆရာႀကးဦးတးလ(ေဒါကတာတးလ၊ သမငးပါေမာကၡ၊ ဒတယညႊနၾကားေရးမးခပ(ၿငမး) တကသလမားသမငး သေတသနဦးစးဌာန)က လမႈဘဝပေဖာတ ေခတေဟာငးစာေပေတြေဖာထတေရး စာတမးတြင ဦးႏ၏ ခရးစဥမတတမးသည ဗမာစာေပေလာကတြင အေစာဆးျဖစေၾကာငး ဆသည။ စာေရးဆရာႀကးေမာငထငက ျမနမာတ႔၏ ေရးေခတခရးသြားစာေပ စာတမးတြင ဦးႏ၏လကၤာက ဂႏဝငေျမာကသည ဟ၍ဆႏငမညထငသည ဟ၍ျဖစသည။ ထ႔အျပင စာေရးဆရာမႀကး ေစာမညငးက ဦးႏ၏ ဘဂၤလားသြားမတတမးလကၤာ ဟေသာ ေဆာငးပါးတြင ဂႏဝငေျမာကေသာစာေပဟ မတတမးတငသည။ စာေရးဆရာမႀကး ေရႊဘမမႀကးကလညး ရြကအပသးခရးသြားမတတမးတစေစာင ဟေသာ ေဆာငးပါးတြင “ ႏငငျခားခရးသြား မတတမးလကၤာေတြထမာ ေရးဦးအကဆး မတတမးလကၤာႀကးျဖစတယ”ဟ ေရးသည။



စာဆေတာသခငႀကးဦးႏသည ျမနမာႏငငအစၥလာမစာေပသမငးတြင ခႏစအခငအမာႏင အေစာဆးေတြ႕ရသည အေထာကအထားအရ ကမးျမတကရအာန၏ အာယတေတာအခ ႕က အေစာဆး ျမနမာဘာသာျပနဆသ တစဦးျဖစသည။ သခငႀကးဦးႏ မတငမက ကရအာနျမနမာဘာသာျပနအေထာကအထားက မေတြ႕ရေသး၍ သခငႀကးဦးႏ၏ ျမနမာဘာသာျပနကပင အေစာဆးဟ သတမတရျခငးျဖစပါသည။ သခငႀကးဦးႏသည အသက ၂၉ ႏစအရြယကစ၍ ဘာသာေရးကမးစာမားက စတငျပစေရးသားသည။ ထသ႔ေရးသညအခါ အရဗစာေပအခ႕က ျမနမာဘာသာ ျပနဆမႈျပရပါသည။ ဆရာႀကးဦးႏ၏ ၆ ခနးကမး၊ ပထမအခနးအစတြင ယချပစအသညမာ (နမာဇ)တြင ဘတရြတသရဇၨယသည(အရဗ)ဘာသာက ျမနမာဘာသာျပနဆပါမည။ စတ၌အႀကရသညမာ ႏစလမားလၿပ။ ခမငးေမာငဥ ေတာငးပနသညလညး ရစႏစေကာၿပ၊ ျပနဆရာ အဓပၸာယကနျြကငးမားယြငးရလင ပညာရေသာသတ႔ ျပငေတာမၾကပါ။ (အာယတ)မားလညး ပါသညျဖစ၍ အဓပၸါယမကနႏငရာ။ ကြ ႏပဥာဏဝငစားႏငသေရြ႕သာ ျဖစႏငရေခသည” ဟေရးသားေဖာျပထားပါသည။ အရဗဘာသာမ ျမနမာဘာသာသ႔ ျပနဆေၾကာငး ခငခေသာ အေထာကအထားတစရပျဖစသည။ သခငႀကး ဦးႏ၏ သးခနးကမး၊ ေျခာကခနးကမး၊ ၃၅ ခနးကမး၊ သေတာဦးတငလႊာကမးတ႔တြင ကရအာနအာယတေတာမားက ကးကား၍ ျမနမာဘာသာျပနေရးသားထားသညက ေနရာအေတာမားမားတြင ေတြ႕ရရပါသည။ စာဆေတာ ေရႊေတာငသာဂသ သခငႀကးဦးႏ (၁၇၆၂ - ၁၈၂၂) ေရႊဘၿမ႕ဇာတျဖစသည။ ေနာငေတာႀကးမငးလကထက ျမနမာသကရာဇ ၁၁၂၄ ခ ဝါဆလျပညေကာ ၁၂ ရက(၁၇ ဇလင ၁၇၆၂) စေနေန႔တြင ဖြားျမငသည။ ဖခငမာ ကနသညေတာ ရႈကခဒါဝးဒႏင အမမာ ေဒၚၿငမး ျဖစသည။ အရဗအမညမာ မဟမၼဒကာစငျဖစသည။ ျမနမာအမညမာ ဦးႏျဖစသည။ အမရပရၿမ႕တည နနးတည ဘးေတာဘရား ဗဒမငး လကထကတြင စာဆပညာရအျဖစ ခးျမႇငေျမႇာကစားခရသည။ ဘးေတာမငးတရားႀကးက ေရႊေတာငသာဂသဘြ႕ ခးျမႇငသည။ ရမၼာဝတ(ရမးၿဗ)ၿမ႕ဝန အျဖစ အမႈထမးရသည။ အေကာကဝန၊ ဘရငအဝယေတာ တာဝနမားထမးေဆာငခသည။ ဗဒမငး၏ တာဝနေပးခကအရ စာေပကမးဂနမား စေဆာငးရန အႏၵယျပညသ႔ အႀကမႀကမအေခါကေခါက သြားေရာကခသည။ ထ႔ျပင နယခ႕အဂၤလပတ႔၏ လႈပရားမႈမားက အေထာကေတာႀကး တစဦးအျဖစ စစမးေထာကလမးခသည။ သကရာဇ ၁၁၆၇ ခႏစ နတေတာလဆနး ၁၀ ရက(၃၀ ႏဝငဘာ ၁၈၀၅)တြင ရခငျပညက ျဖတ၍ ဘဂၤလားသ႔ ကနးလမး၊ ေရလမးခရးမားျဖင ကနေရာငးသြားခသည။ ထအေတြ႕အႀကမားက အေျခခကာ ဘဂၤလားသြားမတတမးလကၤာ ၅၅ ပဒေရးခသည။ ထ႔အျပင ဘာသာေရးကမးမားလညး ေရးခသည။ ၁၁ ခနးကမး(၁၇၉၀)၊ ၃ ခနးကမး(၁၇၉၄)၊ မအရာဂခနးပ ႕(၁၈၀၂)(ပဒေရေပါငး ၂၂၈ ပဒ ပါဝငသည)၊ ၇ ခနးကမး(၁၈၀၇)၊ ၆ ခနးကမး(၁၈၁၂)၊ ပညတခြတမး ၁၆ ပဒလကၤာကမး(၁၈၁၃)၊ ၃၅ ခနးကမး(၁၈၁၄)၊ သေတာဥးတငလႊာကမး(၁၈၁၆) တ႔ေရးခသည။ ပႏပၿပး ကမးမားျဖစပါသည။ ထကမးမားအနက ၃ ခနးကမး၊ ၆ ခနးကမးတ႔သည ယၾကညမႈက အေၾကာငးျပ၍ အဓကေဖာကးထားသည။ အရဗမ ျမနမာဘာသာသ႔ တကရကျပနဆေသာ နယမးျဖစသည။ ၁၁ ခနးကမးႏင ၃၅ ခနးကမးမာ အစၥလာမ၏ အဓက အေျခခမ႑ငႀကး ငါးရပႏင ကငရနၾကဥရနတ႔က ခြျခားလမးညႊနထားေသာ ကမးျဖစသည။ ပညတခြတမး ၁၆ ပဒလကၤာကမးမာ ဝတျပမႈဆငရာက ဖြ႕ဆထားသည။ မအရာဂခနးပ႕တြင တမနေတာျမတ၏ မအရာဂ ခရးျြကျမနးျခငးအေၾကာငးက အေျခခေရးထားသည။ သေတာဦးတငလႊာကမးမာ သကရာဇ ၁၁၇၈ ခႏစတြင ဘးေတာဗဒမငးထ တငသြငးေသာ ကမးျဖစသည။ ဘးေတာဘရား လကထကတြင



သာသနာေပါငးစႏင စပလဥး၍ ဘရငဧကရာဇက စစမးေမးျမနးေလလာေတာမရာတြင အစၥလာမသာသနာေလာက စာတမးပငျဖစသည။ သေတာဦးတငလႊာကမးတြင အပဒ ၄ ပဒပါဝငသည။ ပထမဆးအပဒမာ ဘးေတာဗဒမငးထ တငေလာကခၿပး ကန ၃ ပဒမာ ေနာငေမးေတာမလင ေလာကတငရန ေရးသားချခငး ျဖစသည။ ပဒစရတအခ႕ကလညး ေရးဖြ႕ခသည။ “ ၾကားေလာကပါမည” ခပဒရတ (၁၁ ခနးကမး)၊ “ေႏြဦးဆနးလာ” ခ ပဒစရတ (ဘဂၤလားသားမတတမးလကၤာ)၊ “ ေတာငကြနးသေျပ” ခ ပဒစရတ (၆ ခနးကမး)၊ “ ေတာငကြ နးျမတဟ” ခပဒစရတ(၃၅ ခနးကမး)၊ “ ေတာငကြ နးဒပါ” ခ ပဒစရတ(၃၅ ခနးကမး)တ႔က ေတြ႕ရသည။ စာဆေတာသခငႀကး ဦးႏသည ဘႀကးေတာစစကငးမငး လကထကသကရာဇ ၁၁၈၄(ေအဒ ၁၈၂၂)ခႏစ အသက ၆၀ ျပညႏစ အရြယတြင အမရပရေနျပညေတာ၌ ကြယလြနသည။ အမရပရၿမ႕ေတာ ေတာငသမနအငးအနး လငဇငးကနးအရပတြင စာဆ၏ အတဂက ယေန႔တငေတြ႕ႏငပါသည။ ေမာငသနး၀ငး( ျမနမာစာ)



ျမနမာအရညဆး အႀကးဆး သစသားတတား ဦးပနတတား တညေဆာကသ - အမရပရၿမ႕ စာေရးဦးပန

ဦးပနတတား (၁၈၄၉)

မႏေလးတငး ေတာငၿမ႕ေခၚ အမရပရၿမ႕တြင တညရသည။ အမရပရသည မႏေလးေဒသ ေရးေဟာငးဇန သမငးဝငၿမ႕ျဖစသည။ ဦးပနတတားသည ေတာငသမနအငးက အေရ႕ႏငအေနာက ျဖတသနး ေဆာကလပထားသည။ သကရာဇ ၁၂၁၁ (ေအဒ ၁၈၄၉) ကနးေဘာငဆက နဝမေျမာကပဂမငးလကထကတြင ျမနမာမြတစလင အမရပရၿမ႕စာေရး ဦးပနကဦးစး ႀကးၾကပ ေဆာကလပခသျဖင ဦးပနတတားဟထြငသည။ တတားက သကရာဇ ၁၂၁၁ (ေအဒ ၁၈၄၉)တြင စတငေဆာကလပခၿပး ၂ ႏစအၾကာ ၁၂၁၃ (ေအဒ ၁၈၅၁)တြင ၿပးစးခသည။ တတားေဆာကလပရာတြင ျမနမာဗသကာပညာရငတ႔သည စေကးတငးကရယာ(မနခန)မပါပ ေျခလမးျဖင တငးတာ၍ ေဆာကခေသာ ျမနမာမႈတတားႀကး ျဖစသည။ ျမနမာနညး ျမနမာဟနျဖင အငးေရျပငႏင လႈငးဒဏေလဒဏခႏငရန ေလထမးလႊေျပာငးႏငရန တတားက ေျဖာငတနးစြာမေဆာကဘ ေတာငဘကသ႔ ဦးေမာေကြ႕ဝကကာ ကငတြယပသဏၭာန ေဆာကထားသည။

စာေရးဆရာေလးၿမငက ”တတား” ဟေသာေဆာငးပါးတြင

ေတာငသမနတတားဟဆလင ၾကားဖးသဖးသမားေပမည။ ကမၻာေပၚတြငအႀကးဆးေသာ သစသားတတားႀကးအျဖစ ႏငငျခားသား သေတသနပဂၢလတ႔ကပငလင မတတမးတင ခးမြမးရေသာ တတားႀကးျဖစ၏။ ျမနမာျပညထြက ကြနးသစမား၊ ျမနမာပနးပဖထြက သမႈ သပြငမားျဖင ျမနမာဆနဆန ျမနမာဗသကာစနစအရ တညေဆာကထားေသာ တတားႀကးျဖစ၍လညး ျမနမာတ႔၏ကကသေရေဆာင သမငးဝငပစၥညးတစရပပင ျဖစေလသည။ဟ ခးကးေရးသားဖးသည။

စာေရးဆရာ သာရေဝါစးၾကညက “ ေတာငသမနတတား” ဟေသာ ေဆာငးပါးတြင

”နနးေတာၿမ႕ေဟာငးအတြက ေတာငသမနတတားသည လမႈစးပြားေရးအတြက မားစြာ အေရးပါခဟနတပါသည။ ပဂမငးလကထကတြင အမရပရၿမ႕ဝနမာ ဘငဆပျဖစ၍ ၿမ႕စာေရးမာ ထစဥအခါက ေမာငပနျဖစပါသည။ ၄ငးတ႔ ႏစဦးစလးသည မြတစလငဘာသာဝငမား ျဖစၾကသည။ အာရပအႏြယဝငမားျဖစဟနတေပသည။ အာရပတ႔သည ပငလယေရေၾကာငး ခရးကြမးကငၾကသည။ အာရပကမၻာမ အေရ႕ေတာငအာရႏငငမားသ႔ ေရာကရၾကသည။



အခ႕သည ေရာကရာေဒသတြင စစမႈထမးျခငး၊ ျပညသ႕ဝနထမး ပငနးမးမ းဝငေရာကေဆာငရြကျခငးျပၾကသည။ အာရပအႏြယဝငတ႔သည စစလကနကပစၥညး ျပလပတတျခငး၊ စစမႈကြ မးကငျခငး၊ ေရေၾကာငးအတတပညာႏင ဆပကမးအခြနအေကာကစနစတတကြမးျခငးတ႔ေၾကာင ေနရာမေရြး အမႈထမးခြငရၾကသည။” ဟဆဖးပါသည။ ထ႔အျပင “သမငးဝင တတားႀကးက မပကစးေအာင မြမးမျပငဆငသငပါသည။ ဤတတားႀကးက ျမနမာသမငး၊ ျမနမာဇာတေသြ၊ ဇာတမာန၊ ျမနမာဗသကာလကရာပညာ၊ ျမနမာယဥေကးမႈ၊ လမႈစးပြားေရးက ျပသေနေသာ သမငးဝငမတတငႀကးပင ျဖစပါသည။” ဟလညး သးသပေဖာျပထားပါသည။

စာေရးဆရာ နတေမာကထြနးရနကလညး “ေႏြမးေဆာငး အလေျပာငးသည ေတာငသမနမာ” ဟေသာ ေဆာငးပါးတြင ”အမရပရ၏ လပေသာ ေတာငသမနအငး ဦးပနတတားသ႔ ကမၻာလညခရးသညမား မႏေလးေရာကပါက မသြားမျဖစ ခရးစဥအျဖစ ေတာငသမနပါဝငလကရသည။ ေတာငသမနဦးပနတတားအလ ၾကညရႈခစားသည။ အမတတရဓါတပေတြရကၾကသည။ ၿပးေတာ တတားဝနကငမ အမရပရေခတ ေစတပထးမားက လညပတၾကညရႈၾကသည။ အမရပရမငးေနျပညေတာ ေရးေဟာငးယဥေကးမႈ အေမြအႏစမားကား ဤဘရားေစတမားေလာကသာ ညႊနျပစရာ ရေတာသည။” ဟလညးေကာငး၊ တတားႏင စပလဥး၍ ႏငငျခားသား ကမၻာလညခရးသညမား၏ သေဘာထားကလညး “ေတာငသမနဦးပနတတားႀကးကား သတ႔အဖ႔ အဩစရာျဖစ၏။ ဤမရညလားေသာ သစသားတတားႀကးက ေျဖာငေျဖာငတနးတနး မေဆာကဘ ေကြ႕ေကာကေဆာကလပထားပက ေျပာတတၾကသည။ ထးဆနးစြာ ေမးျမနးတတၾကသည။ ျမနမာနညး ျမနမာဟနျဖင အငးေရျပငႏင လႈငးဒဏေလဒဏခႏငရန ေလလမးလႊေျပာငးႏငရန ကငတြယသဏၭာနေကြ႕ေကာကေဆာကလပထားပသသြားေသာအခါ ျမနမာဦးေႏာကအား ခးကးၾကသည” ဟလညးေကာငး သးသပျပဖးသည။

သကရာဇ ၁၂၁၁ ခႏစ ပဂမငးလကထက အမရပရၿမ႕ဝနဘငဆပ၏ တပည ၿမ႕စာေရး ဦးပနသည မးတြငကာလ



ေတာငသမနဆယႏစရပမ လအမား သြားလာေရးလြယကေရးအတြက ဘရငထေလာကထားၿပး ရရသမႏင အေျခတညေဆာကလပျခငးျဖစရာ ယေန႔တင တတားအႀကးျမငကြငးက ျမနမာမႈက ဆြေဆာငျပသဆရသည။ ေခတအဆကဆက ေလဒဏ၊ မးဒဏေၾကာင ပကစးယယြငးခမႈမားက ျပျပငခရသည။ တတားက ေဆာကလပရာ၌ ႏစႏစမ ၾကာခသည။ ျမနမာအငဂငနယာပညာရငတ႔က စေကးမနခနမပါဘ ေျခလမးျဖငတငးတာ၍ ေဆာကလပခေသာ ျမနမာမႈတတားႀကးျဖစသည။ လႈငးဒဏေလဒဏခႏငေအာင ေျဖာငတနးစြာ မေဆာကဘ ေတာငဘကသ႔ ဦးေမာေကြ႕ဝကကာ ကငတြယ သဏၭာနေဆာကလပထားသည။

ဦးပနတတားႀကး၏တငေပါငးက ေရးေခတမတတမးအရ တငေပါငး(၉၈၄)တငရသညဟ မတသားရသည။ ေဆာငပဒကေလးအရ နဝအ႒ဇယေမာငပနဟ၍ ျဖစသည။ ေခတကာလေရြ႕လားလာသျဖင တတားႀကးက အေရ႕ထပ အေနာကထပျပျပင တညေဆာကခရသလ ေရလညဇရပမားကလညး ျပျပငတညေဆာကခရသည။ ဇရပေလးေဆာငမ တငမားေပါငးလင တငေပါငး ၁၀၈၆ တငရမညျဖစသည။ အခနးေပါငး ၄၈၂ ခနး၊ တတားအရည ၃၉၆၇ ေပ၊ တစမင၏ ေလးပသပရညလားသည။ ႏစေပါငး ၁၆၀ ေကာသကတမးရျဖစသည ဦးပနတတားႀကးသည မႏေလး အမရပရေရးေဟာငးၿမ႕ေတာ၏ အမတသေကၤတအျဖစ ရပတညလကရေပသည။

ဦးပနတတားႏင စပလဥး၍ အမရပရ ေလးခရပေန တတားႀကး ျပျပငေစာငေရာကေရးက တာဝနယေဆာငရြကရေသာ မြတစလငပညာရင ဆရာေသာငႀကးက ေလးထပေရးစပမတတမးတငခသည။ “တစသညရစေျခာက၊ စာရငးေပါကတငေခၚ၊ ေလးရစႏစ ဂဏနးေပၚသည၊ အခနးေနာမတဦး၊ ေဖာငေၾကာငးကနဝငးေက၊ ခငးပေလကးခအဆး၊ သာလာယစာရငးျပနမည၊ မျငငးရနမတသး၊ ဆငမငးနယကးလ႔၊ အားလးပမနစြာ၊ ေတာငသမနေရလခ၊ ထေဒသခငးတေလတာ၊ တတားႀကးဧရာဟာ၊ ရညလစြာေဆာကထားလ႔၊ ေလာကသြားတမားသငါ၊ ျငငးၾကေလတာ၊ သမတဖ႔အေျခပါေအာင၊ ေရႊစာကမတစမးပါေလး”ဟ၍ ျဖစသည။ ထေတးထပအရ တတား၏တငေပါငး ၁၀၈၆၊ အခနးေပါငး ၄၈၂၊ ေဖာငေၾကာငး ၉၊ အခငးပဥျပား ၉၊ သာလာယဇရပ ၄ ခ ဟ၍ မတသားရပါသည။

တတားအရညမာ ၃၉၆၇ ေပရညသည။ အကယမာ ၈ ေပ ၈ လကမရသည။ တတားေဆာကလပတြင ယကမႀကးမားက တတားတငတြင ထြငး၍ စြပလထားသည။ ေရးက တတားႀကးအလယေလာက၌ ေဖာငေၾကာငးမားထားရ၏၊ ဘရငေဖာငေတာႀကးမား ဘရငစစေလႀကးမား ျပညႀကးမြနေဖာငေတာစသည ျဖတသြားပါက ေဖာငေၾကာငးအခငးမား ျဖတထားရန ေဖာငေၾကာငး ၉ ခ ထားရသည။ ထအခငးတ႔က လြယကစြာ တပဆငႏငသည။ ဦးပနတတားသည ေရးေခတျမနမာဗသကာလကရာအျဖစ တနဖးထားဖြယျဖစသည။ အမရပရၿမ႕သ႔ေရာကလင ေတာငသမနအငး၊ ဦးပနတတား၊ မယဇယပငတနးမား၏ အလအပရႈခငးမားက သြားေရာကၾကညရႈၾကသည။ စာဖြ႕ၾကသည။ ပနးခဆြၾကသည။ ဓါတပရကၾကသည။ ေတာငသမနအငးႏင ဦးပနတတားႀကးမာ ေႏြမးေဆာငး တစမးစ သာယာလပေနသည ေနရာျဖစသည။ ထ႔ေၾကာငလညး ဘးေတာဘရားလကထက ၁၇၉၅ ခႏစ၊ ဇလငလ ၁၈ ရကတြင ေတာငသမနအငးသ႔ ေရာကရခသည ၿဗတသကယစားလယ မကကယဆငး က ဥေရာပႏင အာရတစခြင ခရးလညလညခရာ၌ ဤ ေတာငသမနအငးေလာက သာယာၾကညႏးဖြယေကာငးသညေနရာက မေတြ႕ခဖးေၾကာငး ဆပါသည။ ဦးပနတတားသည ကမၻာလညခရးသညမားအတြက ျမနမာမႈ ျပယဂျဖစသည။ ဤတတားႀကးက မလေဆာကလပစဥအခါက အဂၤလပနယခ႕မား ဧရာဝတျမစႏင ျမစငယျမစေၾကာငးမားမ သေဘၤာမားႏင အမရပရနနးေတာသ႔ ရတတရက မဝငႏငေအာင အေျမာအျမငႀကးစြာျဖင နနးအမရပရၿမ႕ရးတတားတတငးအျဖစ အတားအဆးသဖြယ တညေဆာကချခငးျဖစသည။ လမႈစးပြားေရး၊ သယယပ႔ေဆာငေရးအတြကလညး ရညစးခကရပါသည။

အမရပရၿမ႕၊ ၿမ႕စာေရးေတာႀကး ဦးပနသည ဗးအးမဂၤလာ အေျမာကတပ အမႈေတာထမး အဆကအႏြယမ ေပါကဖြားလာသျဖစသည။ အမရပရၿမ႕ေတာေတာငျပင ဗးအးရြာအလယပငးသား ျဖစသည။ ေရႊၿမ႕ေတာဝန



ဦးဘငဆပ၏ လကေအာကတြင အမႈေတာထမးရသည။ ေတာငသမနရြာစားလညး ျဖစသည။ ပဂမငး၊ ဦးဘငဆပ၊ ဦးပနတ႔သည တတားအေနာကဘကထပရ ဘနးေတာႀကးေကာငးတြင အတေန ငယသငယခငးမားျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင သမငး ပါေမာကၡ ေဒါကတာခငေမာငညြန႕က ” ပဂမငး၏ ငယသငယခငးမားျဖစေသာ ဦးပနႏင အမရပရၿမ႕ဝန ဦးဘငဆပတ႔သည ဗဒၶဘာသာဘနးေတာႀကးေကာငးတြင ပညာဆညးပးခၾကေသာ ပညာတတ ဂဏသေရရ ပဂၢလႏစဦးျဖစသည” ဟ ေဖာျပဖးသည။

ဦးပနသည ေတာငသမန တတားအျပင စၾကငဝေခာငးက ျဖတလက ေတာငႀကးတတား၊ ဟသၤာတတား၊ ပနးပတတား၊ ဗးအးတတား၊ စၾကငဝတတား၊ ကကတတားဟသည သစသားတတား ၇ ခက ေဆာကလပခသည။ ထ႔အျပင ေရႊၿမ႕ေတာေတာငျပငရ ေခာငးနေဘးမ ေတာငသမနရြာထပအေရာက မယဇယပငႀကးမားက အေရ႕ႏငအေနာက တနးလကစကခသည။ ယေန႔တင အရပအာဝါသႏင ျပညစေသာ မယဇယပငတနးႀကးမားက ေတြ႕ႏငပါသည။ ထ႔အျပငဦးပနသည ေရကနလညး တးေဖာတညေဆာကခပါသည။ အမရပရေခတေကာငးစားစဥက ၿမ႕စာေရး ဦးပနတညေဆာကခေသာ ကနျဖစ၍ ဦးပနကနဟ ထြငသည။ ဦးပနကနမာ အမရပရနနးေတာမ မဟာမနဘရားႀကးသ႔ ဘရားဖးလာၾကရငး မဟာမနဘရားႀကး မေရာကမ နားေနအသးျပရန ဆငျမငးႏငတကြ လအမားအသးျပရန ေရကနႀကး တးေဖာထားျခငးျဖစသည။ သားေတာရဘရားႏင နး၍ သားေတာရကနဟလညး မတသားရသည။ ပဂမငးလကထကက တးေဖာချခငးျဖစသည။ ေရးေခတက ေရကနပတလညတြင အတတတငးႀကးမားျဖင စနစတက တညေဆာကခသည။ ယခအခနအထ ဦးပနကနမာ ေရမားရေသးသည။ ဦးပနတတားႀကးသည အမရပရေရးေဟာငးၿမ႕ေတာ၏ အမတသေကၤတအျဖစျဖင ျမနမာဗသကာလကရာအျဖစ ႏငငဂဏေဆာင၊ ျမနမာဂဏကကသေရေဆာငအျဖစ ရပတညလကရပါသည။

ေမာငသနး၀ငး (ျမနမာစာ)



တေထာငတညပျပငမားက စတငမတဆကေပးခသ ျမနမာမြတစလငမ ဥးဖးသာဇ

ျမနမာစာေပသမငးတြင ၀တ ဟ၍ စတငေပၚေပါကလာခသည မႇာ အငး၀ေခတကပငျဖစသည။ ဆရာေတာရႇငမဟာသလ၀သ၏ ပါရာယန၀တက ပထမဆး ျမနမာ ၀တဟ အဆရႇၾက၏။ ပါရာယနမႇာ ပါဠအမညျဖစၿပး ကမးတစဖကသ သြားရာလမးဟ အဓပၸာယရပါ သည။ ကလနေခတဦးကာလတြင ေပၚေပါကခသည ေမာငရငေမာငမ မယမ၀တကပထမဆး ျမနမာကာလ ေပၚ၀တအျဖစအသအမႇတျပၾက၏။ ပသပျပငမား ပသပျပငမားဟအမားသရႇ ၾကသည တစေထာငတစညပျပင မား (Thousand and One Night Tales)သည ပါရႇနတ႕၏ေရႇးေဟာငး ပျပငမားျဖစ ၾကၿပး အာရပတက ပါရႇနတထမႇ ဆကခရယခၾကသည ဆ၏။ ယငးပျပငမားက အာရပ ဘာသာျဖင 'Al Raud al atir wa nuzht al khatir'ဟ ေခၚဆၾက သည။ ပါရႇနတသည ပျပငအခ႕က အႏၵယတထမႇ ရရႇခၾကျခငးျဖစ သည။ ထျပင ဘဂၢဒက ႏႇငအဂစ တထမႇပျပငအခ႕ကလညး မလပ ျပငတြင ျဖညစြကခၾကသည။ ပသပ ျပငမားတြင ဥေရာပတက၌ ရႇားလ မနးဘရင တနခးၾသဇာႀကးထြားခန ႏႇင အေရႇ႕ဖားႏငငမားတြင အျပင နနးစခၾကသညဟာ ရြနးအယရာရႇစ ဘရငႀကးစးခနက အျဖစအပက မားစြာ ပါ၀ငေနပါသည။ ပျပငဟ ဆရေသာလညး ပသပျပငမားထ တြင အာေရဗယဥေကးမႈမားထင ဟပေန၏။ တစေထာငတစညဟသည ပသပျပငမား၏ နဒါနးအစ ပးပမႇာစတ၀ငစားဖြယျဖစပါသည။ ေရႇးအခါက ပါရႇနဘရင ရႇာလယာ မငး(Shahryar) သည ေန႕စဥမဖရား တစပါးတငေျမႇာကေလရႇၿပး ¤ငး မဖရားအား ေနာကတစေနတြင ကြပ မကပစတတသညဆ၏။ ယငး ဓေလက ေဖာကဖကပစလသ ရႇဟာ ရာဇတ (Scheherazade) မငးသမး က မဖရားအျဖစ ခယကာ မဂၤလာဦး ညတြင ဘရငမငးျမတအား ပျပင တစပဒေျပာျပသည။ ဘရငစတ၀င စားသညေနရာသေရာကေသာအခါ မဖရားက



ပျပငကရပပစကာ ေနာက တစေနညမႇ ဆကေျပာမညဟ ဆ ၏။ ဤသျဖငအာလာဒငအေၾကာငး၊ အလဘာဘာႏႇင ခးသားေလးဆယ အေၾကာငး၊ သေဘၤာသားဆငးဗတ အေၾကာငးစသညျဖင ပျပငမား ေျပာျပသြားသညမႇာ တစေထာငတစ ညပင တငခသညဆပါသည။ ဘရငမငးျမတသည ပျပငဒ႑ာ ရမားကမားစြာသေဘာကႏႇစၿခက သညအေလာက မဖရားရႇဟာရာဇတ အား မားစြာခးမြမးကာ အသက ေဘးမႇ ခမးသာေပးခသည။ ကမၻာတစ၀နးပ႕ႏႇ႕ေစသ တစေထာငတစညပသပျပင မားက ကမၻာတစ၀နးပ႕ႏႇေစခသမႇာ ျပငသစတကသလမႇ အာေရဗဘာ သာဆငရာပါေမာကၡအနတြမးဂလနး ျဖစသည။ သသည ပသပျပငမား ကအာေရဗဘာသာမႇ ျပငသစဘာ သာသ ျပနဆကာ ၁၇၀၄ ခႏႇစတြင အတြ ၁၂ တြခြ၍ စာအပအျဖစ ထတ ေ၀ခသည။ ေရႇးအခါက ဘဂၢဒကၿမ႕ ေစးႏႇင ပြလမးသဘငစသည လ စညကားရာ ေနရာမားတြင ေျပာဆ ေလရႇၾကေသာ ပျပငမားက ဦးစြာ စစညးေပးခသျဖစသည။ ထစဥက ပသပျပငႏႇစရာေကာက စစညးႏင ခသညဆ၏။ ျမနမာစာဖတပရသတႏႇင မတဆကေပးျခငး ခရစႏႇစ ၁၈၉၆ ခႏႇစတြင အလားရႇစလကမခြ၊ အန ငါးလကမ အရြယရႇ စာမကႏႇာ ၆၆၁ မကႏႇာပါ 'ပသပျပင ၀တႀကးပဌမတြ'အမည ျဖင စာအပႀကး ေပၚထြကလာပါ သည။ ကတထ အ၀တဖး ေရႊစာလး ျဖငခနညားစြာ ထတေ၀ချခငးျဖစၿပး တနဖးမႇာ ငါးကပျဖစသည။ ယငး စာအပက ေရးသားျပစခသမႇာ ဆရာ၀နႀကး ဦးဖးသာဇပငျဖစပါ သည။ ထစဥက ပထမဆးဘာသာ ျပနစာအပအျဖစ အျဖစေပၚထြက လာေသာ ပသပျပင ၀တႀကးစာအပ က လႀကကမားခၾကသည။သေသာ စာဖတပရသတ အမားစမႇာ၀ယယ ဖတ႐ႈႏငၾကျခငးမရႇသျဖင ၁၈၉၉ ခႏႇစတြင ရနကနၿမ႕ၿဗတသဘား မားပႏႇပတကက ပျပင ရႇစပဒကေရြး ထတကာတစကပတနစာအပအျဖစ ႐ကႏႇပေပးခသည။ ယငးစာအပႏႇင ပတသက၍ ဆရာႀကး သခငဘ ေသာငးက'လြနခေသာ အႏႇစ၂၀ခန (၁၉၂၉ခႏႇစ၀နးကင)က ပသပျပင စာအပက ဘားနာဒပဋကတတက တြငေတြ႕ဖးရာထစာအပမႇာ ခပသမး ေသာသတ၀ါ၊ ခပသမးေသာအရာ တ၏ နညးတမျမေသာသေဘာက မလြနဆနႏငသျဖင ေရးသႏႇင ပႏႇပ သ၏အမညကေဆာငေသာ အဖး လညးမရႇ၊ အစအဆးဖတရနစာ မကႏႇာလညးမျပညစ၊ အကငအတြယ ရခကေလာကေအာင စာရြကတ လညး ေရာ၀ါကြပကးလကရႇေန ေၾကာငး'ဆပါသည။ ျပ႒ာနးစာအပ တစေထာငတစညပျပင ရႇစပဒ အား ထတႏတလကပႏႇပထတေ၀ လကသညစာအပက ထေခတအခါ ကေကာငးသးစာအပအျဖစ ျပ႒ာနး ခပါသည။ ယငးစာအပပါပျပင ရႇစ ပဒမႇာ အလဘာဘာႏႇငဓားျပႀကး ေလးကပအေၾကာငး၊ ခရးသညသး ေယာကတအေၾကာငး၊ ကမာရတ ဇမနမငးသားႏႇငပေဒါငးရာ မငး သမးအေၾကာငး၊ ဆငးတဘကႏႇင သ ဆငးရကလ၏အေၾကာငး၊ အာ လာဒငႏႇင ဣစၧာသယမႇနအမ အေၾကာငး၊ ေၾကး၀ါၿမ႕ႀကး၏ အေၾကာငး၊ ညမငယအားမနာလ ၀နတျခငးျဖစၾကေသာ ညအစမတ အေၾကာငး၊ မဟာမကမငးသမးႏႇင ဘရတေနာင နတသမးတအေၾကာငး တျဖစၾက၏။ ထးျခားသညမႇာ ဦး ဖးသာဇ၏ ပသပျပငစာအပက နေမာတ ဘရားရႇခးျဖင စတင ထားျခငးျဖစပါသည။ စာေရးသ ဦးဖးသာဇ ပသပျပင၀တႀကးစာအပက ေရးသားျပစခသမႇာ ဦးဖးသာဇေခၚ ရႇတခအဗဒရာမနျဖစသည။ ဦးဖး သာဇက ၁ ဇနန၀ါရ ၁၈၇၀ တြင ေဒါကတာ ရာဟငေကာကႏႇငေဒၚ သကတက ဖြားျမငခသည။ ဖခငမႇာ အဂၤလပ- ျမနမာပထမစစပြျဖစပြား စဥက အဂၤလပစစတပႏႇငအတ အႏၵယမႇလကပါလာခသျဖစသည။ ရာဟငေကာကသည သရကၿမ႕ဇာတ ေဒၚသကႏႇင အေၾကာငးပါခရာမႇ ဖး သာဇက ဖြားျမငချခငးျဖစသည။ ဖး သာဇ၁၄ႏႇစသားအရြယ



၁၈၈၄ ခႏႇစ တြင ရနကနၿမ႕ဟကစကးေကာငး မႇခနစတနး ေအာငျမငၿပး မဒရပၿမ႕ သ သြားေရာကကာ ေဆးပညာသင ယခ၏။ မဒရပေဆးေကာငးတြင ေလး ႏႇစပညာသငၿပးေနာက ၁၈၈၉ ခႏႇစ ဇလငလတြင ေဆး႐လကေထာက ျဖစလာပါသည။ ထေနာက ထငး နယစပေကာမရႇငတြင အထးတာ၀န ေပးအပျခငးခခရ၏။ ဦးဖးသာဇ သည အႏၵယဒဂရရရႇ႐မျဖင ေရာငရ တငးတမမႈ မရႇသျဖငအလပမႇထြက ၿပး အဂၤလနသဆကသြားသည။ ထ ၌ ၀ငခြငစာေမးပြ၊ အကဖေအစာေမး ပြမား ေျဖဆေအာငျမငၿပး အဂၤလန ႏငငေဆးသပၸမႇ ေဆးပညာဘြ႕ရရႇခ သည။ ဘလပျပန ဦးဖးသာဇသည အဂၤလနမႇ ဆရာ၀နဘြ႕ ရရႇခၿပးေနာက ၁၉၀၅ ခႏႇစတြင ရနကနေဆး႐ႀကး၌ လက ေထာကဆရာ၀န ျဖစလာခသည။ထေနာက ယငးႏႇစဧၿပလတြင ခ႐င ဆရာ၀နႀကးျဖစလာကာ သးခြ၊ ရမညးသငး၊ ဖာပ၊ ကသာႏႇငေအာက ခငးတြငးခ႐ငမား၌ တာ၀နထမး ေဆာငခသည။ ၁၉၀၇ ခႏႇစတြင ဟသာ၀တခ႐င၌ ေကာကႀကးေရာဂါ တကဖကေရးအတြက တာ၀နယခ ရသည။ ထျပင ပလပေရာဂါကာ ကြယေရးတာ၀နကလညးယခရသည။ ဦးဖးသာဇက အဂၤလနႏငငတြင ေဆးပညာ သငယခသမားအနက ပထမဆးျဖစေၾကာငး အဆရႇၾက၏။ L.R.C.P, L.R.C.S (Edin) L.F.P.S (Glass) ဘြရ အေနာကတငးေဆး ပညာရႇငဦးဖးသာဇသည ျမနမာလ မးမားထတြင ပထမဆးခ႐ငဆရာ ၀နႀကးအျဖစ ခနအပခရသလညး ျဖစ၏။ စာေပ၀ါသနာ ဦးဖးသာဇသည အဂၤလနျပန အစၥလာမဘာသာ၀င ဆရာ၀နႀကး တစဦးျဖစေသာလညး ျမနမာစာ၊ ျမနမာမႈမားက ခမငႏႇစသက၏။ျမနမာရာဇ၀ငကမးမားက ေလလာ သညနညးတ ကးခနးပ႕ကသေသာ ပ႕ကဗာမား၊ နနးတြငးဇာတေတာ ႀကးမားကလညး အထးဂ႐ျပဖတ႐ႈ ေလလာ၏။ သေၾကာငလညး သ၏ ပသပျပငဘာသာျပနစာအပ၌ ပါဠ စာေပက ျမနမာျပနသညေရးဟန မးေတြ႕ရႇရျခငးျဖစသည။ ဆေလာ ရာရာျမနမာမႈမားက ထညသြငးေရး ဖြ႕တတျခငးမႇာလညး စတ၀ငစား ဖြယေကာငးေၾကာငး ဆရာႀကး ေဒါကတာခငေအး(ေမာငခငမင-ဓႏျဖ)က ဆပါသည။ 'အလဘာဘာႏႇငဓါးျပႀကး ေလးကပ'ဇာတလမးက ျပနဆေရး သားရာတြင 'ေရႇးလြနေလၿပးေသာ အခါျပအး၊ တနေဆာငး၊ ကးေျမာငး ပစၥင၊ ရငတားတခါးတ႐ဏစေသာ ၿမ႕၏ ကကသေရ လေနထင ေစး ဆငကနားလမးမမားတျဖငတင တယေလာကပတေသာ ပရသျပည ႀကးတြင'ဟ၍ သးႏႈနးထားပမႇာ ေရႇး ျမနမာဇာတေတာႀကးမား ေရးဖြ႕ပ က အတယထားဟနရႇေပသည။ထ႕ျပင'အာလာဒငႏႇငဣစၧာသယ မႇနအမအေၾကာငး' တြငလညး အာ လာဒင၏ဖခငက အာလာဒငအား ဆးမဟနက 'မဘ၌ကြယ၀ခမးသာ ၍ေရႊအမဘျမငခနစဆင၌ထားျငား ေသာလညးျပာသာဒဖား၌ နားေသာ ကးကသ ထထပစၥညးဥစၥာတက ေဆာငရြက စားသးျခငးမျပႏငေပ' ဟ ေရးဖြ႕ထားခသည။ ဦးဖးသာဇ၏ ဖခငက သား အားဆးမခနးမႇာ ရႇငမဟာရဌသာရ ၏ကးခနးပ႕လာဟထပါလသတ သားအားဆ ဆးမခနးပါ 'မစးမရမ၊ နတစညးစမသ၊ ေရႊအမဘျမင၊ ခနစဆငထက၊ ေနလငကစား၊ ျပာ သာဒဖား၀ယ၊ နားသညကးမ၊ ပမာကလမ'ဟေသာစာပဒက စကား ေျပျဖင ေရးဖြ႕ျခငးျဖစေပရာ ျမနမာ စာေပကြၽမးကင ႏႇ႕စပသျဖစေၾကာငး ေဒါကတာခငေအးက ဆပါသည။ ဘ၀နဂး တစေထာငတစညပျပငမား က ျမနမာမႈျပခသဦးဖးသာဇေခၚ ေဒါကတာအကစေအရာမနသည ၂၉ ဇလင၁၉၁၆တြငေမၿမ႕(ျပငဦးလြင) ၌ ကြယလြနသြားပါသည။ ၁-၈-၁၉၁၆ရကစြပါ ရနကနေဂဇက သတငးစာတြင 'ေဒါကတာရာမန ကြယလြန အနစၥေရာကျခငးေၾကာင ျမနမာျပညသအေပါငးမႇာလညး တတကြၽမးေသာ



သမားေတာေကာငး တစေယာကႏႇငတာ၀နသသဇြရႇရႇ ေဆာငရြကတတေသာပဂၢလတစဦး ဆးရႈးၾကရေလသည' ဟ၍ေရးသား ေဖၚျပခသည။ ဦးဖးသာဇသည သရကၿမ႕၀နသမးေဒၚယႏႇငစဖကကာ သား၊သမးေလးဦးဖြားျမငခရာ သား အႀကးဆး ဦးဘတငမႇာ ေနာင႐ပရႇင ျပဇာတႏႇငျမနမာစာ၊ ျမနမာမႈတ ၌ ထငရႇားေကာၾကားသည ဒဂန ဦးဘတငျဖစလာပါသည။ ကမးကး ၁။ အမးသားေရးႏႇငျမနမာေဆးပ ညာရႇငမား(ဆရာ၀နတငေရႊ) ၂။ ပသပျပငအေရးအသား(ေမာငခင မင-ဓႏျဖ) ေငြတာရ ၁၉၉၆ ၃။ စာဆေတာမားအတပၸတ(ေမာင သတ) ၄။ တစေထာငတစညပျပငမား (သခငဘေသာငး)အ႒မအႀကမ ေဖာျပပါေဆာငးပါးသည Weekly Eleven ဂာနယမ ကးယေဖာျပခငးျဖစပါသည။ http://www.weeklyeleven.com/oth001/oth_detail.php?id=4



ေဒါကတာ ရတ အဗၺဒရာမန (ေခၚ) ဦးဘးသာဇ L.R.C.P & L.R.C.S (Edin) L.F.P.S ( Glas) (၁ ဇနနဝါရ ၁၈၇၀ - ၂၉ ဇလင ၁၉၁၆) ေဒါကတာရာဟငေဘာကႏင သရကျမ႕သ ျမနမာအမးသမး ေဒၚသက၏သား ျဖစသည။ ၁၈၇၀ ျပညနစ ဇနနဝါရ ၁ ရကေန႔တြင ဖြားျမငသည။ ေဒါကတာ ရတ အဗၺဒရာမန (ေခၚ) ေဒါကတာ အကစေအရာမန ( Dr.S.A.Rahman ) ၏ ျမနမာအမညမာ ဦးဘးသာဇျဖစသည။ ၁၈၈၉ ခႏစ၊ ဇလငလ ၂၈ ရကေန႔တြင ဆရာဝန ရာထးက ထမးေဆာငခသည။ အႏၵယမရသည ဒဂရႏင မတငးတမနငသညအတြက ျဗတသနငငမ ေဆးပညာဒဂရက သြားေရာကဆြတခးခသည ပထမဆးျမနမာလမး ျဖစသည။ (၉) လအတြငး ေဆးပညာဘြ႔ဆြတခးခသညအတြက ထစဥကလပေဖာကငဖကမား အအားသငခရသည။ ၁၉၀၁ ခႏစမ ၁၉၀၅ ခႏစ ဧျပ ၁၇ ရကတြင ဒစၾတတ (ခရင) ဆရာဝနၾကးအျဖစ ရာထတးျမင ခရသည။ ထရာထးက ျမနမာလမးတ႔အား မညသညအခါကမ မေပးခေခ။ ျမနမာလမးတ႔ အနကပထမဆး ခရငဆရာဝန ရာထးက ရရခသည။ ထရာထးျဖင သးခြ၊ ရမညးသငးေရႊဘ၊ ဖာပ၊ ကသာျမ႔မားသ႔ သြားေရာကအမႈထမးခသည။ ၁၉၀၇ တြင ေကာကၾကးေရာဂါ တကဖကေရးအတြက ဟသာဝတခရငတြင တာဝနကသည။ ပလပေရာဂါ ကာကြယေဆးထးရန ႏႈးေဆာေရးတာဝနက ရနကနျမနစပယ အတြက ကညေဆာငရြကေပးခသည။ ျမနမာစာေပတြင ကြမးကငႏ႔စပေသာေၾကာင ပထမသနာျပသငတနးစာက ျပစေပးခသည။ သ႔ေသာ မျပးဆးခေခ။ ျမနမာစာ ကြ မးကငမႈ၊ လပငနး တာဝနေကပြနမႈ၊ ဆကဆေရး အဆငေျပမႈ၊ လထ၏ ခစခငေလးစားမႈတ႔ေၾကာင ႀကးေလးေသာတာဝနေပးအပျခငး ခရသည။ သ႕တြင ဆးခေရာဂါ ရေနမနးသေသာလညး ပထမကမာၻစစႀကးျဖစပြားေနေသာ ကာလျဖစ၍ စစေျမျပငသ႔သြားရန ဆရာဝနအေျမာကအျမား လေနေသာေၾကာင အနားယ ေဆးကခြငက စြန႔လႊတၿပး တငးျပညအေပၚကယကးစြန႔၍ အမႈထမးခသည။ ၁၉၁၆ ခ ဇလင ၂၉ ရက (အသက ၄၆ ႏစ ၆ လ အရြယ)တြင ေမၿမ႕၌ ကြယလြနသည။ ၁၉၁၆ ခ ဩဂတလ ၁ ရက အဂၤါေန႔ထတ ရနကနေဂဇက သတငးစာတြင အဂၤလပဘာသာျဖင ေဒါကတာရာမန ကြယလြန အနစၥေရာကျခငးေၾကာင ျမနမာျပညသမား အေပၚတတကြမးေသာ သမားေတာေကာငးတစေယာကႏင တာဝနသသဇြရရ ေဆာငရြကတတေသာ ပဂၢလတစဦး ဆးရႈးၾကေလသည ဟဂဏျပေရးသားခသည ။ ဆရာဝနႀကး အကစေအရာမနသည ျမနမာစာေပေလာကတြင တစေထာငတစည ပသပျပငဝတႀကးက ပထမဆးျမနမာဘာသာျပနသ ျဖစသည။ ၁၉၈၆ ခႏစတြင အဂၤလပဘာသာျဖငေရးသားခသည Arabian Night Entertainment ေခၚ အာေရဗ ႏငင၏ ညအခါ ေဖာေျဖရနဝတက ျမနမာဘာသာသ႔ ျပနဆထတေဝသည။ စာအပအရြယမာ အလား ၈လကမခြ၊ အန ၅ လကမရၿပး စာမကႏာ ၆၆၁ မကႏာပါဝငသည။ အဖးမာ ကတထ အဝတဖး အနေရာငျဖစၿပး ေဘးဘကတြင ေရႊစာလးႀကးျဖင ပသပျပငဝတအႀကးအကယ ပထမတြဟ ရကနပထတေဝသည။ အဖးေငြ ငါးကပျဖင ေရာငးခသည။ စာအပမာ လႀကကမားသည။ ေငြငါးကပ မတတႏငသ မားေၾကာငး စာဖတသမား အခကအခၾကခရသည။ ထ႔ေၾကာင ပျပင ၈ ပဒက ေရြးထတ၍ တစကပတန စာအပအျဖစ ရကႏပထတေဝခသည။ ပညာေရးဌာနက ျမနမာစာဖတစာအပအျဖစ ျပဌာနးသည။ ျပဌာနးခက စာအပအဖးတြင The Arabian Nights Readerဟစာအပအမညႏင ဘာသာျပနသ အမညကS.A Rahman ဟ အဂၤလပဘာသာျဖင ေဖာျပထားသည။ အတြငးမကႏာဖးတြငမ ]ဆဌမ၊ သတမ၊ အဌမႏင နဝမတနးမားတြငဖတရန ေကာငးသးစာအပေကာမတတ႔ ျပဌာနးထားသည ပသပျပငဝတႀကး} ဟ ျမနမာဘာသာ၊ အဂၤလပဘာသာတ႔ျဖင ေဖာျပထားသည။ ရနကနျမ႕ျဗတသဘားမား ပႏပတကက ၁၈၉၉ တြင ရကႏပခသည။ ေကာငးသးျပဌာနးေသာ ပသပျပငဝတႀကးတြငအလဘာဘာႏင ဓားျပႀကး ေလးကပတ႔အေၾကာငး၊ ကမာရကဇမနမငးသားႏင ပေဒါငးရာမငးသမး၏အေၾကာငး၊ ဆငးတဘကႏင သဆငးရကလ၏အေၾကာငး အာလာဒငႏင ဣစၦာသယမနအမအေၾကာငး၊ ေၾကးဝါျမ႕ႀကး၏အေၾကာငး ညမငယအားမနာလ



ဝနတျခငးျဖစၾကေသာညအစမတ႔၏ အေၾကာငး မဟာမကမငးသားႏင ဘရတေနာငနတသမး၏အေၾကာငး ဟေသာ ပျပင ၈ ပဒပါဝငပါသည။ ျမနမာစာပါေမာကၡ ဆရာႀကး ေဒါကတာခငေအး (ေမာငခငမင-ဓႏျဖ)က ဤသ႔ သးသပေဖာျပပါသည။ စတဝငစားဖြယေကာငးသညမာ ပသပျပင အေရးအသားပငျဖစသည။ ပါဠစာေပက ျမနမာဘာသာျပနဆသည ေရးဟနမးျဖင ခခညားညား ေရးသားထားသညအျပင ဆေလာရာရာ ျမနမာမႈမား ထညသြငးထားသညကလညး စတဝငစားဖြယ ေတြ႔ရပါသည။ ]အလဘာဘာႏင ဓားျပၾကးေလးကပတ႔အေၾကာငးတြင ေရးလြနေလျပးေသာအခါ ျပအး၊ တနေဆာငး၊ ကး၊ ေျမာငး၊ ပစၥင၊ ရငတား၊ တတား၊ တရဏ စေသာ ျမ႕၏ကကသေရ လေနလထင ေဈးဆငကနား၊ လမးမမားတ႔ျဖင တငတယေလာကပတေသာ ပရသျပညႀကးတြင အစကကာဆင၊ ညအလဘာဘာဟေသာ အမးသားႏစေယာကတ႔သည အမအဖမရသညေနာက ကနအေမြရပ ဥစၥာပစၥညးမားက အညအမ တစေယာကထကတစေယာက မပသာေစဘ သငတငစြာခြျခမးေဝဖနၿပး လငခယသးေဆာငတတၾကေလ၏။ ဟ၍ ေရးထားပကၾကညလင ေရးေခတဇာတေတာႀကးမားေရးဖြ႕သည ဟနမးျဖစေၾကာငး ေတြ႔ႏငပါသည။ ျမနမာမငးမားလကထက ျမ႕ျပ၊ ကး၊ ေျမာငးစေသာ ျမ႕အဂၤါ ရပမားကပါ ထညသြငးေရးဖြ႔ထားပကလညး ေတြ႔ႏငပါသည ။ အာလာဒငနင ဣစၦာသယ မနအမအေၾကာငး တြင အာလာဒင၏ ဖခငက အာလာဒငအား ဆးမပက ဤသ႔ ေရးဖြ႔ထားပါသည။ ခစသား.. ဖခငေျပာမည နားေထာငေလာ။ အၾကငသတ႔သည အတတအလမၼာ ဥာဏမရေခက သ၏ ေလေလာဝနထမး၊ အခငးအေစကသာ ခယေလသည။ မဘ၌ ၾကြယဝခမးသာ၍ ေရႊအမဘျမင ခနစဆင၌ထားျငားေသာလညး ျပသာဒဖား၌ နားေသာကးကသ႔ ထထ ပစၥညးဥစၥာတ႔က ေဆာငရြကစားသးျခငး မျပႏငေခ။ အဆငးသ႑ာနႏင လပတငတယ ရႈခငဖြယေကာငးျငားေသာလညး ပညာတညးဟေသာ အႏစသာရမရပါက ေပါကပြငေပါကပနးကသ႔ ျဖစလတ႕။ အၾကငေပါကပြင ေပါကပနးသည အဆငး သ႑ာနသာရ၍ အန႔အရသာမရပါက ေမႊးႀကငထသငးျခငးငာ မစြမးႏငေခ။ ထ႔အတ အၾကငအဆငးသ႑ာန ရပကာယ၌ ရႈခငစဖြယရေသာလညး ပညာတညးဟေသာ အႏစသာရမရက ထေပါကပနးကသ႔ ျဖစလမမည။ ဤဆးမစကားကၾကညလင အငးဝေခတစာဆ ရငမဟာရဌသာရ၏ ကးခနးပ ႕တြင ဟတပါလပဏၰားက ဟတပါလသတ႔သားအား ပညာသငရန တကတြနးသည စကားမ ဘးဘြားမဘ၊ သၾကးမ၍၊ မလမညႈး၊ မစးမရမ၊ နတစညးစမသ႔၊ ေရႊအမဘျမင၊ ခနစဆငထက၊ ေနလငကစား၊ ျပာသာဒဖားဝယ၊ နားသညကးမ၊ ပမာကလမ၊ အဂၤပစၥင၊ သြငျပငရပဝါ၊ ျပညစပါလညး၊ န႔သာလႈငျခငး၊ ဂဏန႔ကငးမ၊ အဆငးလဆနး၊ လ႕ေပါကပနးဟ၊ သြမးမနးသေထြ၊ ကရ႕ေလအ ဟေသာ အဖြ႕က စကားေျပျဖင ျပနလညရငးလငးထားျခငး ျဖစေၾကာငး ေတြ႔ႏငပါသည။ ျမနမာစာေပႏ႔စပကြမးကငေသာ ပဂၢလ၏ လကရာျဖစေၾကာငး သသာပါသည ။ ပသပျပင ဝတႀကးက ၁၈၉၉ ခနစတြင ရကႏပထတေဝျခငးျဖစရာ ယခဆလင ႏစ ၁၁၀ ျပညျပျဖစပါသည။ လြနခေသာ ႏစ ၁၀ဝ ေကာခန႔က ျမနမာစာေပစကားေျပ အေရးအသားအျဖစ တနဖးရလသည အျပင ျမနမာမႈမား ထငဟပေနေသာ စာေပလကရာအျဖစလညး စတဝငစားဖြယ ေကာငးလပါသည။} ဟ၍ျဖစပါသည။ ------------------------------------------------------------- ေမာငသနး၀ငး (ျမနမာစာ)



ပဥၥရပ ဦးခ ( ၁၈၈၅-၁၉၆၀ ) မႏေလးဇာတျဖစသည။ ၁၈၈၅ ေဖေဖာဝါရလတြင ဖြားျမငသည။ အရဗအမညမာ အဗၺဒလရဟမန ျဖစသည။ ျမနမာအမညမာ ဦးချဖစသည။ မႏေလးတြင ပညာသငၾကားခသည။ ငယစဥကပင ဖခငကြယလြနသည။ ထ႔ေၾကာင သ႔အစကက ေစာငေရာကခသည။ သ႔အစက ကြယလြနသညအခါ မရးျဖစသ၏ စးပြားေရးလပငနးမားတြင ပါဝငကညခသည။ ၁၉၀၂ ခႏစတြင မႏေလးေဈးခ မးေလာငသညအခါ ရနကနသ႔ေျပာငးေရႊ႕ချပး မခငၾကးက ေစာငေရာကရငး ကယပငစးပြားေရးလပငနးက စတင လပကငသည။ ရနကနတငးမတြင စာစသမားအျဖစေဆာငရြကသည။ ၁၉၀၇ ခႏစတြင ျပညျမ႕၌ အမေထာငကသည။ ထ႔ေနာက ျပညျမ႕သရေခတရာ ပႏပတကႏင ဆကသြယမျပး ႏစႏစၾကာသညအခါ ထပႏပတကတြင မနေနဂာျဖစလာသည။ ၁၉၁၁ ခႏစတြင မကနာလမးေပါငဒါက စတငထတလပသည။ ၁၉၄၁ ခႏစတြင ကယပင ပဥၵရပပႏပတကက စတငတညေထာငသည။ ထ႔အျပင ျပညျမ႕ အမ းသားေကာငးအတြက ေငြေၾကးေထာကပခသည။ ၁၉၂၄ တြင ျပညျမ႔လမႈေရးအသငးတြင အဖြ႔ဝငအျဖစ ေရြးခယျခငးခရျပး တတႏငသမစြမးေဆာငခသည။ ၁၉၂၅ တြင ျပညျမ႕အတြငးေနထငသည အသက ၅၀ ေကာအရြယ သကၾကး ရြယအမားက ေစာငမား လဒါနးေဝငခသည။ သပႏပထတေဝသည နရကပေဆာငပဒ ကတျပားမားမာ ပရသတ၏အားေပးျခငးက ခရသည။ ပဥၥရပ ဦးခသည စာအပ ၅ အပေရးသား၍ ပႏပထတေဝခသည။ ေခြတာျခငး(၁၉၂၇)၊ နေရမဟမၼဒ ေကးဇးေတာရင (ပႏပႏစ မသရ၊ ၁၉၃၈ ဟခန႔မနးပါသည။) ယဝတမားရ႕စကၡမနးမမႈ(၁၉၃၉)၊ တေစၦညြန႔ေပါငး(၁၉၅၀)၊ ဗမာႏင မြတစလငလမးဘာသာျပနာ (၁၉၅၁) စာအပတ႔ ျဖစသည။ ေခြတာျခငး၊ မနးမမႈ၊ တေစၦညြန႔ေပါငးတ႔မာ ျမနမာစာေပတြင ထငရားျပး နေရမဟမၼဒ ေကးဇးေတာရင၊ ဗမာႏင မြတစလငလမးဘာသာ ျပနာစာအပတ႔မာ ဘာသာေရး၊ အမ းသားေရးဆငရာ စာအပမား ျဖစသည။ ေခြတာျခငး ႏငမနးမမႈတ႔မာ ေကာငးသးစာအပအျဖစ အစးရကျပဌာနးခသည။ ေခြတာျခငးစာအပမာ အလြနေကာၾကားသည။ ၁၁ ႀကမအထ ျပနလညရကႏပ ခရသည။ ယဝတမားရ႕စကၡ မနးမမႈ မာ ၇ ၾကမအထ ျပနလညပႏပခရသည။ အသက ၇၅ ႏစအရြယ ၁၉၆၀ ျပညႏစ စကတငဘာ ၁၀ ရကတြင ျပညျမ႕၌ ကြယလြနသည။ ပဥၵရပဦးခသည ျမနမာစာေပေလာကတြင ေခတမစာအပထတလပမႈက အေစာဆးစတငသျဖစသည။ ပႏပစာအပ အျပငအဆင(ဒဇငးအထားအသ)ႏင ထတလပမႈက အဆငျမငေခတမမ လပကငခသျဖစသည။ စာေရးဆရာေငြဥေဒါငး(၁၉၁၅-၁၉၉၇)က “စာဖတသမားတစေယာက၏ ဘဝခရး” ဟေသာ စာတမးတြင ပဥၥရပဦးခ၏ ေခြတာျခငးစာအပႏင ပတသက၍ ဤသ႔သးသပထားသည။ ေခြတာျခငးမာ အဖးတြငသာမက အတြငးစာသားက႑မားတြငပါ သ႔ေနရာႏငသကန႔၍ သကဆငရာပမား၊ အျဖတအေတာကမားျဖင စစဥထားပမာ ထအခနအရ ေခတမစာအပဟ ဆႏငရသာမက အျပငအဆငတြင ေခတလြနစာအပဟပင ဆခငပါသည။ အေၾကာငးမာ ဦးခ၏စာအပပစက မေသာစာအပ ရားပါးေနေသးေသာေၾကာငျဖစသည။ ကြယလြနသြားျပျဖစေသာ ပဥၥရပဦးခမာ စာေရးဆရာ တစေယာကျဖစရ



သာမက ကြနေတာတ႔စာအပေလာကတြင ခပေစာေစာအခနမစ၍ စာအပအျပငအဆငႏင ထတလပမႈက ေခတမမ လပကငတတသျဖစသည။ အျခားေသာ မနးမမႈႏင တစၦပျပင(တေစၦညြန႔ေပါင ဟေသာ ဦးခ၏စာအပမားမာလညး ထေခတက စာအပသမားတငး ေလးစားခရေသာ စာအပမားျဖစၾကသည။” ဟ၍ျဖစသည။ ဆရာၾကး ေဒါကတာေကာစန (၁၉၃၂- ) (စတပညာပါေမာကၡ၊ ပါေမာကၡခပ၊ ပညာေရးဝနၾကး-ျငမက သ၏ဘဝက လႊမးမးေသာ စာအပ ၃ အပအနက တစအပ အပါအဝငျဖစေသာ ေခြတာျခငး စာအပအေၾကာငးက တငျပဖးသည။ ထစာအပမားသည ”ကြ နေတာ ဆယေကာအရြယက ဖတရႈချခငးျဖစ၍ ကြနေတာ၏အေတြးအေခၚတ႔အေပၚ လႊမးမးကာ လကရဘဝပစမးျဖစေအာင တြနးအားေပးခေသာ စာအပမား ျဖစသည”ဟ ဆပါသည။ ထ႔အျပင”ပဥၵရပဦးခသည ျပညျမ႕မ စာပႏပတကပငရငတစဦးျဖစျပး စာအပ ၃ အပေရးသားထတေဝခရာ (၂) အပမာ ေကာငးသးစာအပမားအျဖစ ျပဌာနးျခငးခရေၾကာငး သရပါသည။ စာအပ ၃ အပမာ (၁)ေခြတာျခငး၊ (၂)မနးမမႈ၊ (၃) တေစၦညႊန႔ေပါငးကမး တ႔ျဖစပါသည။”ေခြတာျခငး” က ကြ နေတာ သတမတနးေကာငးသားဘဝက ျပဌာနးစာအပအျဖစ သငယဖတရႈခရပါသည။ ဤစာအပတြင (၁)အခနက ေခြတာျခငး၊ (၂)ေငြကေခြတာျခငး၊ (၃)အလပက ေခြတာျခငး ဟ၍ အပငးၾကး ၃ ပငးခြကာ တငျပထားပါသည။ “မးသ႔ရေသ၊ ကြ နကေစ၊ မတေဆြကသ႔ပင” စသညျဖင သေပါကလကၤာျဖငလညးေကာငး၊ “သေဌးသားက တစကပေပးႏငေသာလညး ကြႏပအေဖမာမ သေဌးမဟတေသာေၾကာင တနရာတနေၾကးထက ပမေပးႏငပါ“ ဟေသာ သေဌးၾကး၏လကေတြ႔မကျမငသာ ဓကမားက ျပ၍ လညးေကာငး၊ ႏငငရပျခားမ ႀကးပြားတးတကေနသတ႔၏ စနမနာကျပ၍လညးေကာငး ဝါကရငးရငးႏင ေရးထားရာ လြနစြာမ ဖတ၍ ေကာငးလပါသည။ ထစာအပကဖတရႈျပးေနာက ကြနေတာသည ေငြကေခြတာရန၊ အခနကစနစတက သးစြရန၊ အလပက တြငတြငကယကယလပတတရန ၾကးပမးခပါသည။ အခနကစနစတက သးခခေသာေၾကာင ဝဇၨာတနး ၄ ႏစ၊ မဟာဝဇၨာတနး ၄ ႏစ၊ ပါရဂတနး ၄ ႏစခြ စသညျဖင သတမတထားေသာအခနအတြငး အကအရႈးမရဘ ေျဖဆေအာငျမငခပါသည။ တကသလဆရာတညးဟေသာ အလပတစခတညးက စြျမလပကငခရာ အလပႏငပတသက၍ အရညအခငး ပညဝေအာင၊ တာဝနဟသမေကပြနေအာင၊ အထကေအာကေဘးဘမ လပေဖာကငဖကမားႏင သဟဇာတျဖစေအာင ၾကးပမးချခငးေၾကာင ယခကသ႔သကဆငရာဌာန၏ အၾကးအကအဆငအထ ရာကရခသညဟ ယၾကညမပါသည။ ဤသညတ႔ကား ေခြတာျခငးစာအပ၏ ဘဝအေပၚ ပဌာနးမႈမားျဖစပါသည။”ဟ၍ လညးေကာငး “ကြနေတာဘဝ အေတြ႔အၾကအရမ ေခြတာျခင စာအပသည ကြ နေတာ၏စတပငးဘဝက လႊမးမးသည” ဟ၍ လညးေကာငး မန႔ဆခပါသည။ ပဥၥရပဦးခ၏ စာေပမားႏင စပလဥး၍ ျမနမာစာပါေမာကၡ ေဒါကတာခငေအး(ေမာငေမာငခင-ဓႏျဖ) က ဤသ႔ေရးသားဖးပါသည။ “စာဖတရနရစအရြယမာ စာအပႏစအပက သတျပမသည။ တစအပက “ေခြတာျခငး” ေနာကတစအပက “ယဝတမားရ႕စကၡမနးမမ” ျဖစသည။ စာအပမားႏငအတ ထစာအပႏစအပစလးကေရးေသာ စာေရးဆရာၾကး၏ အမညကပါ မတမေနသည။ ”ပဥၥရပ ဦးခ” ျဖစသည။ ေနာကပငးတြင ဆရာေငြဥေဒါငး၏ စာဝကၤပါက ဖတရေသာအခါ ပဥၥရပဦးခအေၾကာငးက ပသရသည။ ျပညျမ႕ ပဥၥရပပႏပတကပငရငျဖစ၍ ပဥၥရပဦးခဟ ေခၚျခငးျဖစသည။ ထစာအပ ႏစအပစလး စတဝငစားစရာ ေကာငးသည။ သရပေဖာပ ကေလးေတြလညး ပါသည။ “ေခြတာျခငး“ ဓပၸါယက ဖြငဆရာ၌ အဂၤလပဘာသာျဖင “အကႏမ၊ ပါဠဘာသာျဖင သမာဇဝတာ၊ ျမနမာဘာသာျဖင ေခြတာျခငး ဟ၍ ဖြငဆတာကအစ စတဝငစားဖ႔ ေကာငးသည။ ယဝတမားရ႕ စကၡမနးမမႈ ကေတာ အမးသမး



ပညာေပးစာအပ ျဖစသည။ အမ းသမးေတြက အပဖနး၊ အပစင၊ အပၾကး၊ အပဟငး ဟ၍တနးစခြျခားျပး ေဆာငစရာ ေရာငစရာေတြ က ေရးျပသြားသည။ စာအပႏစအပစလးမာ မတသားစရာ သေပါကကေလးေတြလညး ပါဝငေသးသည။ “ဓာတပကေပး၊ ရယသြမးေသြး၊ စာေရးတတတပ၊ ေနာကဆးတစေန႔ ဒကၡေတြ႔၊ ႀကတ၍ရႈကကာင” ဟေသာ သေပါကကေလးက ယခတင မတမေနသည။ မတသားစရာေကာငးေအာင ထထမမေရးထားေသာ သေပါကကေလး ျဖစသည။ ၁၉၅၀ ဝနးကင ကြ နေတာတ႔ ရနကနေရာကစက အမေတြမာ ေဆာငပဒကတျပားေတြ ကပသည အေလရေသးသည။ ေႀကြစကမာ စာလးအၾကးၾကးျဖင ခခညားညား ရကထားသည။ “ၾကးစားရာ၊ ေခြတာသး၊ မမြတစသကလး”၊ “လမကႏငေငြ အတမေန”၊ ႏႈတျဖငေျမာက၍ စားေသာသက မေပါငးႏင” စသည ေဆာငပဒမား ျဖစသည။ မတသားလကနာဖြယ ဆာငပဒ မားျဖစ၍ ဧညခနးမာ ေလးေလးစားစား ေနရာေပးျပး ကပေလရၾကသည။ ဆရာေငြဥေဒါငး၏ ဝကၤပါ က ဖတရေတာမ ထကတျပားမားက ပဥၥရပဦးခ တထြင ရကႏပျခငးျဖစေၾကာငးသ ရသည။ ထအေၾကာငးမားႏင ဆကစပျပး ကြ နေတာမျမငဖးေသာ ပဥၥရပပႏပတကက စတထမာ ျမငေယာငရငး ပႏပတကတညရာ ျပညျမ႕ကပါ သတရေနပါသည။” ဟ၍ ျဖစပါသည။ ။ ေမာငသနး၀ငး(ျမနမာစာ) -------------------------------------------------------



ပါဠ ပါေမာကၡဆရာႀကး အဟမဒကာစငမ (B.A., B.Es.) (၁၈၈၉-၂၂ ႏဝငဘာ ၁၉၅၄) တကသလသးေဝါဟာရမားက ပထမဆး ျမနမာျပနဆသမားအနက ပါဝငခသ ၁၉၃၀ ျပညႏစမတငမက တကသလေကာငးသားမားသည ပါေမာကၡက Professor တကသလက ႕University ဟ အဂၤလပလ ေခၚခရသည။ ၁၉၃၀ ျပညႏစေရာကေသာအခါတြင ဆရာႀကးသခငဘေသာငးက အတြငးေရးမး အျဖစေဆာငရြကၿပး တကသလသးေဝါဟာရမားက ျမနမာျပနဆသည။ ေဆြးေႏြးတငပငျပနဆသမားတြင ထစဥက ပါ႒ကထက ဆရာႀကး အဟမဒကာစငမ ပါဝငခသည။ အဂၤလပေခတ၌ အဂၤလပအစးရသည ျမနမာႏငငတြင ပါ႒ ပထမျပနစာေမးပြကစၥမားက စစဥေဆာငရြကရန ပါ႒ဘာသာ ပညာေရးအဖြ႕တစခဖြ႕ေပးထားသည ထအဖြ႔၌ အစးရခန႔အဖြ႕ဝငအျဖစ ပါေမာကၡအဟမဒကာစငသည ဦးလေဖဝငး၊ ေဒါကတာသမးေမာင၊ ဝဇရဗဒၶ ဦးဖးစန၊ ဦးဘရပတ႔ႏငအတ ပါဝငခသည။ ဆရာႀကးအဟမဒကာစငသည ၁၉၁၀ ျပညႏစတြင စတငဖြ႕စညးသည ျမနမာႏငငသေတသနအသငးတြင ဥကဌအျဖစ ေဆာငရြကခသည။ အသငး၏ နာယကမာ ျပညေထာငစျမနမာႏငင ဝနႀကးခပ သခငႏျဖစၿပး ဥကဌမာ ခနဆာဟစ AကာစငB.A ျဖစသည။ ဒတယဥကဌမာ ဆရာႀကး ဦးေဖေမာငတငႏင ဂအပခ လစ တ႔ျဖစသည။ ဆရာႀကးအဟမဒကာစငသည ကမးျမတကရအာန ျမနမာဘာသာျပနဆရနအတြက ၁၉၄၈ ခ၊ ေဖေဖာဝါရ ၇ ရကေန႔တြင စတငဖြ႕စညးခသည ကရအာနဘာသာျပန စာေပပရယတ ေကာမတတြင ပါဝငခသည။ ကရအာနဘာသာျပနဌာနက ႀကးၾကပအပခပ၍ ေကာမတစတငဖြ႕စညးသည ၁၉၅၀ ျပညနစ ႏဝငဘာ ၁ ရကေန႔မ ကြယလြနသည ၁၉၅၄ ခ ႏဝငဘာ ၂၂ ရကေန႔အထ ဘာသာျပနစာမ တညးျဖတေရးအဖြ႕တြင သဘာပတအျဖစ ေဆာငရြကကာ ဘာသာျပနစာမၾကမးမားက တညးျဖတခသည။ ဆရာႀကးသည အရဗ၊ ဖာရစ၊ အရဒ၊ ပါ႒ႏင အဂၤလပစာေပတ႔တြင ကြမးကငသည။ ကရအာနဘာသာျပနဆမႏင ပတသက၍ အမားဆး အႀကဥာဏေပးခသည။ ထ႔အျပင ျမနမာႏငင အစၥလာမစာေပသမငးတြင အရဗဘာသာစကားႏငစပလဥးသည ပထမဆး အဘဓာနႀကးျဖစေသာ “ကရအာနကမးေတာႀကး အရဗ၊ အဂၤလပ၊ ျမနမာအဘဓါန” (၁၉၄၁)ကလညး ႀကးၾကပ စစေဆးေပးခသည။ ထအဘဓာနက ေဒါကတာ ဟာဂ အဗၺဒလဂဖရ(ခ)ဦးဘခ၊ ေမာလဝ မဟမၶဒ ရဟမတြလာဟဆပ၊ ေမာလဝ အဗၺဒရာမနနဒဝဆပတ႔က ဘာသာျပနဆသည။ စကၤာပၿမ႕ အၿငမးစား တရားသႀကး အလဟာဂဟာဖဇ ဂလာမဆာရဝါရ(M.A)အဂၤလပဘာသာျဖင ျပစခသည အရဗ-အဂၤလပအဘဓါနက အေျခခၿပး ျမနမာျပနဆ ျဖညစြကျပစျခငးျဖစသည။ ထအဘဓာနက ရနကနတကသလ အေရ႕တငးဘာသာရပ ပါေမာကၡ ဆရာႀကးခါနဆာဟစဘ အဟမဒ ကာစငမက ႀကးၾကပစစေဆးသညဟ ေဖာျပထားသည။ ဆရာႀကးသည ၁၉၂၃ ခ ႏဝငဘာ ၁ ရကေန႔တြင ရနကနတကသလ အေရ႕တငးဘာသာဌာန ႀကးၾကပသ အျဖစေဆာငရြကခသည။ ပညာေရးေလာက၌ ႏစေပါငးမားစြာ အမႈထမးခသည။ ေနာကပငးတြင ပါ႒ဌာန၌ ပါေမာကၡအျဖစ အမႈထမးခသည။ အသက ၆၅ ႏစအရြယ ၁၉၅၄ ခႏစ ႏဝငဘာလ ၂၂ ရကေန႔တြင ႏလးေရာဂါျဖင ကြယလြနခသည။ ေမာငသနး၀ငး(ျမနမာစာ)



ကာတြနးဆရာၾကး ဥးဘကေလး (ေရႊတေလး)(၉ ေဖေဖာ၀ါရ ၁၈၉၃ - ၅ ဇြန ၁၉၄၅) ပသမဇာတျဖစသည။ ၁၈၉၃ ခႏစတြင ေဖေဖာ၀ါရ ၉ ရကတြင ဖြားျမငသည။ မဘမားမာ အထကတနး ေကာငးဆရာၾကး ဥးဘးသငးႏင ေဒၚသမႈနတ႔ ျဖစသည။ ပသမျမ႕ေတာငကနးရပ အရကဖလမး၊ အမအမတ ၃ တြင ဖြားျမငသည။ ငယစဥကပင ပနးခ၀ါသနာပါသည။ ရနကနျမ႕ ျမနမာလကမႈပညာျပပြက ဥးစးကငးပေသာ ေကာငးသားပနးချပငပြတြင ၀ငေရာကယဥျပငရာ ပထမဆ ရသည။ ဘရငခ၏ ဆတဆပ ခးျမငခရသည။ အသက ၁၆ နစ မျပညမကပင ပသမျမ႕ အဂၤလပျမနမာ အထကတနးေကာငးမ ၁၀ တနးေအာငသည။ အဂၤလပစာနင သခၤာ ဂဏထးျဖင ေအာငျမငသည။ ရနကနေကာလပ၌ ဘေအ အထကတနးအထ ပညာသငၾကားခသည။ ၁၉၁၅ ခတြင ရနကန ေကာလပမဂၢဇငး၌ ျမ႕အပမငးအပမက ကာတြနးက အဂၤလပဘာသာျဖင စတငေရးဆြရာမ ပထမျမနမာ ကာတြနးဆရာဘ၀သ႔ ေရာကခရသည။ ဤသ႔ျဖင ျမနမာနငငတြင ပထမျမနမာကာတြနးဆရာ (Pioneer Cartoonist) ၏ ပထမဆးကာတြနးအျဖစ သမငးတြငရစပါသည။ ၁၉၁၆ တြင ဖခငရတတရက ကြယလြနသြားသျဖင ေကာလပေကာငးမ ထြကျပး ပသမအစးရ အထကတနး ေကာငး၌ ေကာငးဆရာ ၀ငလပသည။ ပညာအပက ဘရားထးရမညအလပက မနစျမ႕သျဖင ေကာငးဆရာအလပမ ထြကသည။ ရနကနသ႔ တက၍ ျမနမာ အေဆြကမၸဏတြင ေၾကာျငာဘကဆငရာ မနေနဂာအျဖစ ၀ငေရာကလပကငသည။ ကာတြနးမားလညး ေရးဆြသည။ သရယ၊ ပညာအလငး၊ လနဒန အတ၊ ဗႏၶလ၊ ဒးဒတစေသာ မဂၢဇငး ဂာနယမား၊ သရယ၊ ျမနမာအလငး စေသာ သတငးစာမားတြင သ၏ ကာတြနးလကရာမား ပါ၀ငသည။ အဂၤလပျမနမာနစဘာသာျဖင ကာတြနးမား ေရးဆြသည။ ဘကေလး၊ ေရႊတေလး၊ ဘၾကး ေမတာတး အမညမားျဖင ကာတြနးေရးဆြသည။ ျမနမာနငငတြင ေၾကာျငာကာတြနးက ဥးဘကေလးက ဥးစြာပထမ စတငေရးဆြခသည။ ေၾကာျငာကာတြနးမားသည ကမာၻ႕အဆငမသည။ ႐ပေျပာငပတ အဆြေကာငးသည။ ျမနမာကာတြနးေလာက၌ ႐ပေျပာငပတေရးနညး (Caricature) က စတငခသ ျဖစသည။ ျမနမာႏငငတြင ရပရငေပၚအျပး ၁၀ ႏစခန႔ အၾကာတြင ကာတြနးရပရင ေပၚခသည။ နာမညေကာကာတြနးဆရာ ေရႊေတေလး အမညခ ဥးဘကေလးကပင ကာတြနးရပရငက စမးသပတထြငခသည။ စတငတထြငစဥက ဇာတလမးဇာတကြက မပါႏငေသးပါ။ အနအနေတာင ကားဘမးပရတဆကမၸဏအတြက ေရးဆြေပးေသာ ေၾကာျငာကားတကေလးမား အျဖစစတငခသည။ ထေၾကာျငာကားတကေလးမားက ၁၉၂၇ ခနစကျပသခသည ၾကငစဥး ဇာတကားႏင ပးတြျပသခသည။ စာေရးဆရာ၀ငးပက “ ရပေျပာငပတ” ဟေသာ ေဆာငးပါးတြင ကာတြနးပညာရပတြင ထးျခားေသာေရးနညး တစမးရသည။ ရပေျပာငပတ ေရးနညးျဖစသည။ အဂၤလပလကာရေကးခားဟ ေခၚသည။ ပနးခပတေရးဆြသလ ကာတြနးနညးျဖင ပတေရးဆြေသာ အတတပညာျဖစသည။ ရပေျပာငပတ ေရးဆြရာတြင အဆြခပဂၢလ၏စရကက အမဖမးရသည။ ရငသနအားရေသာ သက၀ငေသာ မဥးေၾကာငးအမးမးက ထထမမ ပငပငႏငႏင ေရးဆြႏငမသာ ေအာငျမငေသာ ႐ပေျပာငပတ ျဖစႏငသည။ ဇးဇးဇတဇတန႔ လပတစျပကေရးဆြ နငမသာ ရပေျပာငပတမာ အသက၀ငပါသည။ ပနးခပတြငမ တတပပ အခးကက သဘာ၀အတငး ပပျပငျပငေရးဆြနညးက သးရသည။ ရပေျပာငပတေရးရာ၌ သဘာ၀သရပမနကဖက၍ သဘာ၀လြနေရးဆြရသည။ စငစစရပေျပာငပတေခၚ ကာရေကးခားသည ပနးခဟန ႏင ကာတြနးေရးဟနႏစခက သဟာဇတျဖစေအာင ေပါငးစပတထြင ေရးဆြေသာနညးျဖစသည။ ျမနမာႏငငကာတြနးေလာကတြင ရပေျပာငကာတြနးေရးနညးက ကာတြနးဖခငၾကး ဥးဘကေလး(ေခၚ) ေရႊေတေလးၾကးကပင စတငေရးဆြခသည။ ကာတြနးေပၚစကာပင ကာရေကးခား(ရပေျပာငပတ)မား ေရးဆြနငခပါသည။ ဥးဘကေလးသည ရပေျပာငပတမားက ႏင႐မက လပတစျပက အလငအျမန အမဖမး



ေရးဆြႏငစြမးရသ ပဂၢလၾကးလညးျဖစပါသည။ ရပေျပာငပတေရးဆြ ရာတြင နငငျခားသားကာတြနးဆရာမားကပင အႏငယသညအထ ေတာသည။ တစခါက နငငျခားမ ရ၀ပ(ဇ) အမညရ နာမညေကာကာတြနးဆရာၾကးတစဥး ရနကနသ႔ ေရာကလာသည။ ဥးဘကေလးႏင ဆေတြ႔ခသည။ ေတြ႕သညအခါ မတေဆြျဖစၾကျပး သ႔ပတငါဆြ ငါပတသဆြ အလအလယ လကေဆာငေပးၾကသည။ ရ၀ပ(ဇ)ဆြသည ဥးဘကေလးပမာ သငရသာတသည။ ဥးဘကေလးဆြသည ရ၀ပ(ဇ)ပမာ အေတာၾကးတပါသည။ ထ႔ေၾကာင ရ၀ပ(ဇ) ကယတငက ဥးဘကေလးက ခးမြနးသြားရပါသည။ ဆရာၾကးဥးဘကေလးသည ထစဥက သရယ၊ ဒဂနမဂၢဇငးနင ျမနမာအလငးသတငးစာတ႔တြင ရပေျပာငပတ အမားအျပား ေရးဆြသြားသည။ အေရးမားသည ပဂၢလမားမာ ႏငငျခားသားထမ ဂႏၶ၊ ခာခ၊ မကေဒၚနယ၊ ေဘာလဒြင စသညတ႔၏ ပမားျဖစျပး ျမနမာလမးထမာ ဥးခစလႈင၊ ေဒါကတာ ဘေမာ၊ ဆာေဂအေမာငၾကး၊ ဥးပ၊ ဥးဘေဘ စသညပဂၢလမား၏ ပမားျဖစသည။ ထ႔ျပင ဆရာ၀ငးပက “ရပေျပာငပတ ေရးသသည မတဥာဏ ေကာငးဖ႔လသည။ အကငးပါးရသည။ ကယဆြမညပဂၢလ၏ ထးျခားခကက ရာေဖြတတရမည။ အေရးအၾကး အဆးအခကမာ ပနးခအေျခခ ေကာငးဖ႔ျဖစသည။” ဟဆခရာ ဥးဘကေလး၏ ကာတြနးပညာ အရညအခငးက ခငတြကႏငပါသည။ ဥးဘကေလးသည ၁၉၃၆ ခႏစတြင သေရးဆြသည ကာတြနးမားထက အခ႕က “ေရႊတေလးကာတြနး” ဟေသာအမညျဖင ကာတြနးေပါငးခပစာအပ တစအပထတေ၀ခပါသည။ ထကာတြနးစာအပတြင စာအပအဖြင၌ သ၏ေစတနာက ဤသ႔ေဖာျပထားပါသည။ “ဘယသ႔ထပကမ ပတေရာလ႔ေမာငမေဆာ၊ ဟတတငးဗာ မနရာေတြးလ႔ရယ ၊ ေရးရပါေသာ နာလးေတြေဖာ ေအာကကာဗ မညသဆ ေရႊတေလးမာျဖင ေၾကေအးတယ ခါမဟပါ ကမာၻသ ဓာတမနျပသညသ႔အမားက အမနကေအာငဗာ ေရးရတာပ ။” ( ေရႊတေလး) ဟ ေဖာျပထားပါသည။ ဥးဘကေလးသည ၁၉၁၉ ခႏစကစ၍ ၁၉၃၉ ခႏစအထ ခႏစေပါငး ၂၀ ေကာကာလအတြငး ဗမာလမႈေရး၊ နငငေရးမားက ကာတြနးမားျဖင မတတမးတငသြားခသည။ လြတလပေရးၾကးပမးမႈကာလတြင မးခစစတထကသနလာေအာင စညးရးေပးႏငခသည။ ဥးဘကေလးသည ျမနမာရပရငနယပယတြငလညး အထငကရပါ၀ငခသတစဥးျဖစသည။ ဒါရကတာ မငးသား တစဥးအျဖစ ပါ၀ငခသည။ ရပရငသက ၁၂ ႏစအတြငးဇာတကားေပါငး ၁၈ ကား ပါ၀ငရကကး သရပေဆာငခသည။ အသတတကားမားျဖစသည။ ျမနမာအေဆြ ရပရငကမၸဏမ ဒါရကတာဥးညပရကကးသည “ေတာငျမငစြနးက လြမးေအာငဖန” (၁၉၂၃) ရပရငကားတြင ဟာသမငးသား ဥးေရႊရးအျဖစ ပါ၀ငသရပေဆာငခသည။ ျမနမာရပရင ေလာကတြင ပထမဆးလရႊငေတာ ဟာသသရပေဆာင ျဖစသည။ ဘ၀သရပေဖာ သဘာ၀ စရကတ႔က ရပရငအျဖစ ပျပငစြာ ရကကးတငျပႏငသည ဒါရကတာတစဥးလညးျဖစသည။ ၁၉၂၉ ခႏစတြင ေရြရးပစခား ေကာပးေရးရငးက တညေထာငချပး ကယတငဇာတညႊနး၊ ဒါရကတာႏင သရပေဆာငမငးသားအျဖစ ရပရငဇာတကားမား ရကကးခသည။ ထအခကက လရႊငေတာပနပနက “ ရပရငစးပြားႏင ျမနမာရပရငသမငးဥး” ဟေသာ ေဆာငးပါးတြင ဤသ႔ ေဖာျပထားပါသည။ ဘ၀သရပေဖာ သဘာ၀စရကတ႔က နးကပစြာရကကးတငျပႏငသမာ ကာတြနးေရႊတေလး(ေခၚ)ဥးဘကေလး ျဖစသည။ တစျခား ကားမားနငမတ ထးျခားေသာ ေ၀လြငလြင(၁၉၂၈)၊ ၾကငစဥး(၁၉၂၉) တ႔က ကယတငေခါငးေဆာငပါ၀င ရကကးခသည။ အေပာျဖင ဇာတသမးျဖစသညကၾကကေသာ ပရတသတဆႏၵက လႊေျပာငး၍ ဆန႔ကငရကကးေသာလညး အဆငအတနးရျပး သဘာ၀ကလသျဖင လလကချပး ေအာငျမင ေကာၾကားခေလသည။ ဥးဘကေလးသည ျမနမာအေဆြမ ရကကးေသာ ‘ ေတာငျမငစြနးက လြမးေအာငဖန} တြင အဖးၾကး ဥးေရႊရးအျဖစ သရပေဆာငခရာတြင ပငႏငထမလသျဖင ေအာငျမငေကာၾကားလာသည။ ရပေျပာငးလႊ အလြနပငႏငျပး အလြမးအေသာ စြယစႏငနငးျပးလင ျမနမာရပရငေလာကတြင ပထမဆးစတငေကာၾကားသည လရႊငေတာဟ ဆရမညပင။ ေတာသား ကေလး ေရြရးဇာတကား(၁၉၂၆)တြင ဗမာခာလခကပလငဟ အေခၚခရေလသည။ ဥးေရႊရးအကသညလညး ျမနမာရးရာ အကတစခ အျဖစအးစည ဒးပတ၀ငးမားတြင



ယေန႔တငအရးစြ သြားေလေတာသည။ အထးပင ေလးစားေကးဇးတင ခစဖ႔ေကာငးသည အႏပညာရင ၾကးပငျဖစသည။” ဟ သးသပေဖာျပဖးပါသည။ ဥးေရႊရးအကသည ျမနမာယဥေကးမႈအႏပညာေလာကတြင မတတမးတငကနရစလကရေသာ အကျဖစသည။ ကာတြနးဆရာ ဥးဘကေလး(ေရႊတေလး)က စတငတထြငသညအက ျဖစသည။ ဆရာေမာငဆြ (ဂတ ၀ါသနာရင)က “ျမနမာရးရာယဥေကးမႈ အဆ၊ အက၊ အေရး၊ အတးျပငပြႏင ဥးေရႊရးအက” (၂၀၀၁ န၀ငဘာ ၃၊ ျမနမာအလငး၊ စာ-၄)ဟေသာေဆာငးပါးတြင” ျမနမာအေဆြ ရပရငကမၸဏသည ‘ေတာျမငစြနးက လြမးေအာငဖန’ ရကကးျပသျပးေနာက ‘အဘေရ’ ဇာတကားတြငမ ေပာရႊငတတေသာ အဖးၾကးဥးေရႊရးအျဖစ ပါ၀င သရပေဆာငခေလသည။ မကခးေမႊးထထ၊ ႏႈတခမးေမႊးကားကား၊ ေခါငးေပါငးစၾကး ကခပရညရည၊ လညပငးမာ မာဖလာကပတ၊ တကပအကအမၾကးက ၀တ၊ေတာငရညပဆးကြကတးႀကးက ခါးမာစညး၊ ပသမထးၾကးက ေဆာငး၍ ေပာေပာရႊငရႊင ကခနျခငးျဖင ပါ၀ငသရပေဆာငခေလသည။ ယငးကသ႔ ‘အဘေရ’ ရပရငဇာတကားတြင ဥးေရႊရးၾကး ၀တစားဆငယငပႏင ေပာရႊငစြာ ကခနသရပေဆာငခသည ေပာရႊငတတေသာ အဖးၾကးဥးေရႊရး၏အကသည ယေန႔ထကတင ျမနမာယဥေကးမႈအႏပညာေလာကတြင ထငေပၚေကာၾကား လၾကကမားကာ မတတမးတငျခငးခယရသည အကမးျဖစေၾကာငးက ႏငငေတာ ေအးခမးသာယာေရးႏငဖြ႔ျဖးေကာငစက ၾကးမး၍ နစစဥကငးပလကရေသာ ျမနမာရးရာယဥေကးမႈ အဆ၊ အက၊ အေရး၊ အတး ျပငပြမားတြင ယခႏစ န၀မအၾကမေျမာကျပငပြအထ ဒးပတနင အးစညျပငပြမား၌ ဥးေရႊရးအကအျဖစ ႏစစဥမပကပါ၀ငလကရျခငးက သကေသထလကရပါေၾကာငး ေဖာျပလကရပါသတညး။” ဟ ေဖာျပထားရာ မတသားဖြယျဖစပါသည။ ဥးဘကေလး(ေရႊတေလး)နင စပလဥး၍ ဆရာၾကးမငးသ၀ဏ (၁၉၉၀ - ၂၀၀၄)၏ အျမငက ဤသ႔ေတြ႔ရပါသည။ လထ ေဒၚအမာ( ၁၉၁၅-၂၀၀၈)၏ ေရြရးဘကေလး(ပထမတြႏင ဒတယတြ) စာအပေ၀ဖနခက ေဆာငးပါးတြင ျဖစပါသည။ ထေဆာငးပါးမာ မလက ၁၉၇၀ ျပညႏစ မတလထတ ဒ႔ေကာငးသားစာေစာင စာအပက႑တြင မဂၤလာကေလာငအမညျဖင ဆရာၾကးမငးသ၀ဏက ေရးချခငးျဖစသည။ ယခအခါ မငးသ၀ဏ၏ ျမနမာစာအပ ေ၀ဖနခကမား စာအပတြင ေတြ႔ႏငပါသည။ ]]စညးလးေရး၏ သေကၤတ}} ဟေသာ ေခါငးစဥျဖင ဤသ႔ သးသပတငျပထားပါသည။ ဥးဘကေလးသည ကးကြယေသာဘာသာအရဆလင မဆလငျဖစသည။ အမးအေဆြကၾကည၍ ေျပာရလင တငးတစပါးသားေသြးပါေသာ ပဂၢလျဖစပရသည။ သ႔ေသာလညး သ၏ဘ၀တာလပငနးက ၾကည၍ေျပာရလငကား ဥးဘကေလးသည ျမနမာတငးရငးဖြား၊ ျမနမာတငးရငးသား၀သာႏစစ တစဥးျဖစသညက ေတြ႔ရသည။ သ၏စတသည အမးဘာသာခြျခားတတေသာ စတမဟတ။ တငးရငးသားအားလးသည တစေျမတညးေန တစေရတညးေသာကသမားျဖစၾက၍ အားလးေကာငးစားရမ သစတခမးသာႏငမညဟ ယၾကညသျဖစသည။ တစေနရာတြင ဥးဘကေလး ဆႏၵျပခေသာ စကားတစရပသည သ႔ယၾကညခက ျဖစသညဟ မတယစရာရသည။ ယငးစကားမာ ဤသ႔တညး။ ဤစကားက အဓပၸါယျပနရမညဆလင ခရစယာနသညလညး သႏငညအစက၊ မဆလငသညလလညး သႏငညအစက၊ ဗဒၶဘာသာသညလညး သႏငညအစက၊ နတကးကြယသသညလညး သႏငညအစက၊ တငးရငးသားအားလးသည သႏငညအစက ျဖစသညဟ အဓပၸာယျပနရမညထငသည။ ဥးဘကေလးသည မမတတသညပညာျဖင တငးျပညႏငလမးက အကးျပသြားပက အတပၸတေရးသ ေဒၚအမာက အတခပအားျဖင ဤသ႔ တငျပထားသည။



“ဥးဘကေလးဟာ ၁၉၁၅ ခႏစကစျပး ၁၉၃၉ ခႏစအထ ႏစေပါငးႏစဆယေကာကာလတြင ျမနမာလမႈေရး၊ ႏငငေရးေတြက ကာတြနးေတြန႔ မတတမးတငသြားသလ ဥးေရႊရးဆတ ေပာေပာေနေသခ အဖးၾကးတစေယာကကလညး ျမနမာရပရငႏင ဗမာ သဘငထမာ ဖနတးထားခပါတယ။” ဆရာၾကး သခငကယေတာမႈငးက ကဗာ ဥာဏကြန႔ျမး ခးကးမတတမးတငခသညမာလညး ေအာကပါ အတငးျဖစပါသည။ ေၾသာ-ဆနသတငးေတြမ တစခနးလငးမဟလ႔ ကမးရငး အာဒါသေပေပါ မခဒပန၌၊ အမညေျဗာငအစခးပက၊ ဘၾကးက ေမတာတးေရာ ထင၊ အခစသဒၶါမသးသ စေလငေခြးတ႔ေၾကာင၊ ေရႊတေလးအမညေခၚလ႔မ႔၊ ျပညေပၚစညေတာရႊမးသညနယ၊ ကာတြနးရစရာ အရပေတြႏင၊ ျပညရြာအလပေတြ ေဆာငသယပးရာက၊ ေအာငသြယတစမးလ ရပရငရတနာသေဌးတ႔က၊ အသျပာေငြေပးကာ အပါေခၚလ႔မ႔၊ မဟာအေပာရးေပသကးေတြေၾကာင၊ ကမာၻမေနာ ဥးေရႊရးငယလ႔ မညးငယပါသျဖင}} ဟ၍ျဖစသည။ ဥးဘကေလးသည သခငကယေတာမႈငးစေသာ ၀သာႏၾကးမားႏငတြကာ အဂၤလပဘာသာ (Sun) ေခၚေသာ သရယသတငးစာတြင အာဒါသမခဒပန ေခၚေသာ ကာတြနးခနးက ဘၾကးေမတာတးဟေသာအမညႏင ေရးဆြတငျပသည။ ေနာကေရႊတေလးဟေသာ အမညသစက ခယျပနသည ။ ထ႔ေနာက ရပရငဖကသ႔ ကးေျပာငးသြားကာ ဥးေရႊရးဟေသာအမညျဖင တငးျပညကေပာေတာဆကရငး တငးျပညအကးက ေဆာငရြကျပနသည။ ဥးဘကေလး တငးျပညနငလမးအတြက ေဆာငရြကသြားပက ေဒၚအမာက စာမက(၆၀၀)ေကာျဖင အကဥးရးတငျပသြားသည။ ဥးဘကေလးတ႔ ေခတအခါက ျပနေျပာငးသးသပၾကညလင ဥးဘကေလးတ႔ေဆာငရြကပမာ မညမစြန႔စားရသညက သေဘာေပါကႏငသည။ ထအခါက နယခ႔မား ကမာၻေပၚတြငဘနးတနခး အလြနၾကးသည။ လြတလပေသာႏငငႏင ကြၽႏပတ႔ႏငငတ႔က ႏႈငးယဥၾကညလင ကြၽနပတ႔ႏငငက ရာခငႏႈနး(၈၀)ေကာ (၉၀) ရေကာငးရေပမည။ ထအခါမးတြင နယခ႕သမားႏင နယခ႕ လကပါးေစမားသည မမတ႔က ေမာမၾကညရေလာကေအာင လအမားအား နညးအမးမးျဖင ႏမထားသည။ သတ႔သည ေတာလနသတ႔က လကနကျဖင သတမပစပါ။ တစေန႔တစျခား လးပါးပါးသြားေအာင ပညာသားပါပါႏငကား ညငးဆတတသည။ ဤသ႔ေသာကလာမး၌ ဥးဘကေလးသည ေတာငသလယသမား ဆငးရသားနငးျပားမားဘကမ ရပတညကာ ႏငငျခားသားအစးရႏငဓန ရငတ႔ကလညးေကာငး၊ လမးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး ၾကးငယမေရြး ကားမမေရြး မမ၏ထကျမကေသာ ကေလာငသြားျဖင ထးဆြတကခကခသည။ ဤသ႔ တကပြတ႔အေၾကာငးက ေဒၚအမာက အခနးက႑အမးမးခြကာ တငျပသြားသညမာ မားစြာမတသားဖြယ ေကာငးသည။ ႏငင၏ အတတသမငးက ေမာမနးႏငသည။ ဤစာအပႏစအပသည စာဖတသ၏အေတြးအေခၚ၊ အယအဆမားစြာက ကမ ေစာငေရာကႏငစြမးရမညဟ ထငမသည။ ဤစာအပမး မားမားထြက၍ လတ႔က မားမားဖတကာ အေတြးအေခၚအယအဆမားက မားမားထနးေကာငးေစာငေရာကေပးႏငလင ကြၽႏပတ႔၏တကလမးသည မားမားၾကးျဖးေျဖာငေအးခမးလမမညဟ ယၾကညႏငစရာရသည။ ဟ၍ ျဖစသည။ ဥးဘကေလး (ေရႊတေလး)သည ျမနမာစာေပနယပယတြင “အမျမနမာျပည” ဟေသာ စကားလးမး ေပၚထြကလာေအာငကာတြနးျဖင စတငပေဖာေပးခသျဖစသည။ ဆရာတကစး(၁၉၂၀-၂၀၀၃)၏ “ယဥေကးမႈ အထမးအမတမား}}စာအပပါ ]]အမျမနမာျပည}} ဟေသာ ေဆာငးပါး အရသရပါသည။ ]]အမျမနမာျပညဟေသာ ေပါငးစပနာမသည အဂၤလပကလနေခတေပၚ ေ၀ါဟာရသစ ျဖစေလသည။}} ဟဆသည။ ထ႔ေနာက ]]ကနးေဘာငေခတေႏာငး ျမနမာတ႔သည ဤေရေျမက ျမနမာနငငေတာ၊ ျမနမာျပညစသညျဖင အထး၀ေသသမပါ ဗလာရငးရငး ေခၚေ၀ၚတတေလသည။ ကမာၻစစၾကး(၁၉၁၄-၁၉၁၈)အတြငး၌ ျမနမာတ႔သည အႏၵယႏငခြ၍ အဂၤလနက တကရကအပခပေစရန ဆႏၵရေလသည။ ၀ငအမဘေအႏင အျခားအသငးမားကလညး အႏၵယသ႔ ကယစားလယေစလႊတ၍ ျမနမာဆႏၵ တငျပသည။ ထသေဘာက ၁၉၁၇ ခနစ ဒဇငဘာလထတ သရယမဂၢဇငးေတြင ေရႊတေလးေရးဆြေသာ ကာတြနးရပပ၌ ေတြ႔ရသည။ ထကာတြနးတြင ေရႊတေလးက အႏၵယႏင ျမနမာတ႔က



မမတ႔လရာ ေတာငးခေနပျဖစသည။ ထကာတြနးတြင ေရႊတေလးက အႏၵယႏင ျမနမာတ႔က အမးသမးအျဖစ ဖနတးထားသည။ အဂၤလပတ႔သည ေရးပေ၀ဏကတညးက မမတ႔ႏငငက ဣတလငအျဖစ ျဗတနနးယား(ႀ ritannia)ဟ လကတငဘာသာျဖင ေခၚေ၀ၚေလသည။ ထသေဘာအတငး ျမနမာျပညက အမးသမးရပပျဖင စတငေဖာျပသည သာဓကပငျဖစသည။}}ဟ ေလလာတငျပဖးပါသည။ ဥးဘကေလး(ေရႊတေလး )၏ ဘာသာေရးနငစပလဥး၍ သေဘာထားခယခကကလညး လထေဒၚအမာက ဤသ႔ မတတမးတငေဖာျပပါသည။ ]]ဥးဘကေလးႏင အစကဥးဘၾကးတ႔က မရးဖလာမြတဆလင ဘာသာ၀ငေတြ၊ ဆရာပမးနငးက ပထမေတာ ဘရငဂ ေနာကေတာ ဗဒၵဘာသာက ေလးစားတလ၊ ဆရာေယာ(ဆရာေဇယ)က မရးဖလာႏစျခငး ခရစယာန ေနာကေတာ ဗဒၶဘာသာက သက၀ငယၾကညတသ၊ ဒေလးေယာက တစခါတစေလ ဘာသာေရးနင ပတသကျပး ကယကယျပန႔ျပန႔ ေဆြးေႏြးတာမား လပဖးတယ။ ကယဟာကယ တရားေသဆပကငထားတာမးမဟတဘ အေပးအယန႔ ေကာငးေကာငးလကခစတမး ေဆြးေႏြးၾကတာမ႔ သတ႔ ေဆြးေႏြးပြဟာ ဘာသာေရးဘကက ကယျပန႔တေဆြးေႏြးပြ ေတြျဖစသတ။ ဆရာပမးနငးန႔ ဥးဘကေလးတ႔ကေတာ ၄ ညေလာက မးအလငး ေဆြးေႏြးဖးတယ။ ေနာကဆးကေတာ နစေယာကစလး ဘ၀ငကသြားတယလ႔ ေဆြးေႏြးရာ ပါခဖးတ ဆရာဟနက ေျပာပါတယ။}}ဟ ေရးသားထားပါသည။ ထ႔အျပင ]]ဥးဘကေလးဟာ ဘာသာေရးအားျဖင မရးဖလာမြတစလငတစေယာကမ႔ သ႔မာမြတစလငအေငြ႕အသကမားေတာ သ႔အမ အကငကေလးေတြထမာ အနညးန႔အမား ကနးေအာငးေနတာမားရပါတယ။ ဥပမာ ဥးဘကေလးက ေရသးရင ခြကန႔ခပမသးဘး။ မြတစလငဘာသာ၀ငေတြသးတ တမဘာလအးလ႔ေခၚတ ႏႈတသးရညန႔ လကကငမပါတ သျဖခရားက င႔သးတာမးသးတယ။ ဇဗားရားလမးမာရတ မဂဘရငတစပါးရ႕သခ ၤ ငးက သမစမးသပကာ ျပငပြမား ကငးပခသည။ ျမနမာျခငးခတျခငးပညာက ထပတနးအဆငသ႔ေရာက ေအာငအမးမးၾကေဆာငျမငတငေပးခသည။ အသက ၈၀ ျပညႏစအရြယ ၁၉၇၅ ခႏစတြင ဂရတဗဒၶဘာသာ ျခငးခတအသငး၏ အႏစ၅၀ ျပည ေရႊရတသဘငက ဥးေဆာငကငးပခသည။ ဥးကရင၏ဇနးမာ ေဒၚသနးတငျဖစ၍ သားသးေယာက၊ သမးေလး ေယာကထြနးကားခသည။ ၁၉၈၇ ခ ေမလ ၃၀ ရက အသက ၉၂ ႏစ အရြယတြင မႏေလးျမ႕ ၃၅ လမး၊ ၈၃လမး ႏင၈၄ လမးအတြငးရ ေနအမ၌ အရငျမတအမန႔ေတာခယကြယလြနသည။ ။ ေရးသားသ ...ေမာငသနး၀ငး(ျမနမာစာ)



ဒဂဏပ ဦးဘတင [၁၈၉၄ - ၁၉၆၁] ဘလပျပန ဘြ႕ရ ခ႐င ဆရာဝနႀကး အကစေအ ရာမန [S.A. Rahman] ေခၚ (တေထာငတညပျပငမားက စတငမတဆကေပးခသ ျမနမာမြတစလငမ) ဥးဖးသာဇႏင ဆရာဝန ကေတာ မမယ (သရက ၿမ႕ဝန၏ သမး) တ႕က ၁၈၉၄ ခ ဧၿပ ၉ ရကေန႕တြင ဖြားျမင ခသည။ အမညရငး ဦးဘတင အျပင ေမာငေမာငတင ဟလညး ေခၚခ ၾကသည။ အႏၵယျပည ကလကတား ပရယစဒငးစ တကသလတြင 'မကထရစ စေကာလားရစ' ဆ ရရ ခသည။ ၁၉၁၄ - ၁၇ ႏစမားတြင ရနကန ေကာလပ၌ ပညာ သငခသည။ ၁၉၁၆ ခတြင အစးရ ေနာမ ေကာငးမ စကငဒရ ဆရာျဖစသင စာေမးပြက ျမနမာျပညတြင ဒတယ ရရ ေအာငျမင ခသည။ ပဥမနား ေအဘအမေကာငး၊ ရနကန စနေပါေကာငး တ႕တြင ေကာငးဆရာ လပခသည။ ၁၉၂၀ ျပညႏစ ပထမ တကသလ ေကာငးသား သပတတြင ပါဝင ခသည။ တကသလ ေကာငးသား ဘဝတြင အဆအက ဝါသနာ ပါသ ျဖစ၍ ေကာငးကပြ မားတြင မငးသား အျဖစ အႀကမႀကမ ကျပ ခဖးသည။ ျမနမာ ႐ပရင ေပၚဦးစ ၁၉၂၀ ျပညလြနႏစ အသတတ ေခတတြင ႐ပရင ေလာက ထသ႕ ေျခစပစ ဝငခသည။ "ဘားမားအတ ဖလင ကမၸဏ" အတြက ဒါ႐ကတာ အျဖစ 'တကယ ေမာင' ၊ 'ေရႊေမတာ'၊ 'ေရႊျမငမရ'၊ 'စၾကာဝသ' ႏင 'ေရႊစကေတာ' ဇာတကားမား၊ "ျမနမာ ၫႊန႕ေပါငး ႐ပရင ေကာပေရးရငး လမတက" က ကယပင တညေထာင၍ 'ခငခင အမားေတာပ' (၁၉၂၀)၊ 'သဓမၼစာရ ျဖတထး' (၁၉၂၂)၊ 'အမတြငး မငးမဟာဂရ' (၁၉၂၄) ဇာတကား မားတြင ကယတင ဇာတလက မငးသား ျပလပကာ ဒါ႐ကတာ အျဖစ ႐ကကး ခသည။ ၁၉၂၁ - ၃၂ အထ ႐ပရငနယတြင သသရာ လညခသည။ ဘားမား ဖလငမ ဒါ႐ကတာ ဦးတတႀကး ႐ကကးသည 'ခငခင အမားေတာပ' သည ပထမဆး ႏစကယခြကား ျဖစသညဟ "ျမနမာ ႐ပရင သမငး" စာအပတြင ေဖာျပ ထားသည။ ဂပန ေခတတြင ဝါဒ ျဖန႕ခေရး ဌာန၌ ႐ပရငႏင ျပဇာတ ဒါ႐ကတာ အျဖစ သးႏစမ လပေဆာင ခသည။ အဂၤလပမား ျပနဝင လာစဥ ကကစဘ အပခပမႈ ေအာကတြင ဆကသြယေရး အရာရ အျဖစ တာဝန ယခသည။ ၁၉၄၇ တြင ျပနၾကားေရး ဌာန ျမနမာဘက ဆငရာ အယဒတာ အျဖစ သးေလးလခန႕ အမႈ ထမးခသည။ ထ႕ေနာက လထ ပညာေရး ေကာငစတြင အလပ ဝငခ ျပနသည။ လထ ပညာေရး ေကာငစ လကေထာက အပခပေရးမး အျဖစမ အၿငမးစား ယခသည။ ၁၉၄၈ ခတြင လြတလပေရး ေအာငပြ သဘင ခစၾကညေရး မတဆက အျဖစ အႏၵယ ႏငငသ႕ လညးေကာငး၊ ၁၉၅၀ ျပညႏစတြင ယးဒယား ဘရင နနးတကပြသ႕ လညးေကာငး၊ ၁၉၅၄ ခတြင ယနကစက ပညာေတာသင အျဖစ ႐ပျမင သၾကား ေလလာရန လညးေကာငး၊ ၁၉၅၉ တြင ယဥေကးမႈ မစရင ေခါငးေဆာင အျဖစ အေမရကန ျပညေထာငစ၊ အဂၤလန ႏငငႏင ျပငသစ ႏငငမားသ႕ လညးေကာငး၊ ၁၉၆၀ ျပညႏစ တ႐တ - ျမနမာ နယနမတ စာခပစဥ ျခငးလး အဖြ႕ ေခါငးေဆာင အျဖစ တ႐တ ျပညသ႕ သမၼတ ႏငငသ႕ လညးေကာငး သြားေရာက ခသည။ ဤသ႕ ျဖင ဇာတသဘင၊ ႐ပရင တ႕တြင အေတြ႕အႀက မားသ ျဖစေသာေၾကာင စစမျဖစ မကပင ကဝမကမန မဂၢဇငး၌ ႐ပရင ပညာႏင ပတသက၍ လစဥ ေရးခ သညမာ ၁၉၃၀ ျပညႏစ ေမလ အထပင ျဖစသည။ အၿငမးစား ယၿပးသည ေနာကတြငလညး မဂၢဇငး၊ ဂာနယမား၌ ေဆာငးပါး ေရးျခငးက ကြယလြနခန အထ ေဆာင႐ြက ခသည။ ျပစ ခသည စာအပမားမာ ဒဂဏပ အသ - ျမနမာမႈ (၁၉၅၁)၊ ယဥေကးမႈ ေပါငးကး တတား (၁၉၆၁)၊ ကြႏပႏင ျမနမာ ႐ပရင ေလာက (၁၉၆၇) တ႕ ျဖစၾကသည။ 'ဒဂဏပ အသ - ျမနမာမႈ' သည ပညာေရး ဌာနတြင ေကာငးသားကင၊ ဆရာကင အေထြေထြ ဖတစာ အျဖစ ျပ႒ာနး ခခ ရသည။



ဒဂဏပ ဦးဘတငမာ အမေထာင ႏစဆက ရခသည။ ပထမ အမေထာငျဖင သား ဒဂဏပ ဦးျမေသာငးက ေမြးသည။ ဒတယ အမေထာငမာ ေဒၚေဒၚလႈင ျဖစ၏။ သားသမး မထြနးကား ခေခ။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ [စာၫႊနး ။ ။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ (၁) ဒဂန ေ႐ႊမား။ ဒဂဏပ ဦးဘတင၊ ေငြတာရ (မတ ၁၉၆၇)။ စာ ၄၄-၄၈။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ (၂) ေကာၫႊန႕မး။ ဒဂဏပ ဦးဘတင၊ ေငြတာရ (ဇြန ၁၉၆၆)။ စာ ၆၁-၆၄။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ (၃) ဒဂဏပ ဦးဘတင။ ပသပျပင ဝတက ပထမဆး ေရးသားသ၊ ႐ႈမဝ (ေဖေဖာဝါရ ၁၉၅၉)။ စာ ၁၇၂-၁၇၆။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ (၄) သရပခ ဦးသာျမတ။ တ႕ျမနမာ မစလင ႀကးမား၏ လကရာမား၊ ျမဝတ (ေဖေဖာဝါရ ၁၉၅၉)။ စာ ၄၀-၄၃။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ (၅) ေမာငေမာင (ရနကန)။ အယဒတာ ခငဗား၊ ေငြတာရ (ဧၿပ ၁၉၆၇)။ စာ ၂၅၁။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ (၆) စာတညး အဖြ႕။ သဝဏလႊာ၊ ႐ႈမဝ (ဇလင ၁၉၆၁)။ စာ ၂၆၆။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ (၇) ေမာငသနးေဆြ (ထားဝယ)၏ ေျပာျပခကမား (၁၃၊ ၃၊ ၂၀ဝ၅)။ ၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ (၈) ျမနမာ ႐ပရင သမငးစဥ၊ ေ႐ႊရတ ကာလ (၁၉၂၀-၁၉၄၅)။ စာ ၃၅၊ ၁၀ဝ၊ ၂၂၉။]၁၉၆၁ ခ ဇြန ၅ ရကေန႕တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အစာအမ ေရာဂါျဖင ကြယလြန ခသည။ ၂၀ဝ၅ ခ၊ ဇလငထတ ရာျပည ဦးစးၫြန႕ စစညး တညးျဖတတ '၂၀ ရာစ ျမနမာ စာေရး ဆရာ ၁၀ဝ အတပၸတ အကဥး' စာအပမ စာေရးေတြရ႕ အတပၸတ အကဥး ေတြက ျပနလည ကးယ ေဖာျပတာ ျဖစပါတယ။



အာဇာနည အမးသားေခါငးေဆာငၾကး (အဗၺဒလ)ဦးရာဇတ ျမနမာ၀ကမာ ေရးထားတာပါ။ ဦရာဇတသည (၁၈၉၈-၁၉၄၇) တကပငအငစပတေတာ မစၥတာ ေအးရာမနႏင ေဒၚျငမးလတ႔မ ေမြးဖြားေသာ သားသမး ၁၃-ေယာကအနက စတထသားျဖစသည။ မထလာျမ႕တြင ၁၈၉၈-ခႏစ ဇန၀ါရလ ၂၀-ရက၊ တနလၤာေန႔တြင ဖြားျမငသည။

ပညာေရး မထလာမ မႏေလးသ႔ မသားစအလပႏင ေျပာငးေရႊ႕ရေသာအခါ မႏေလးျမ႕ ၀ကစလယနေကာငးတြင သငယတနးမ စတငေကာငးတကသည။ အ႒မတနးသ႔ ေရာကလင စာသငခနးထတြင ထးခြ နသျဖငဆရာၾကးက တကသလ ၀ငတနးသ႔အတနးေကာ တငေပးသည။ တကသလ၀ငတနး စာေမးပြ၀ငေရာက ေျဖဆရာ ေကာငးစြာေအာငျမငသည။ ကရာဇတက သ႔မဘမားက ရနကနျမ႕ေကာလပသပၸေကာငးသ႔လႊတကာ ပညာ ဆကလကသငၾကားေစသည။ ၀ဇၨာတနးတြငအဂၤလပစာဂဏထး ယခသည။ ေကာလပ ေကာငးပညာဆညးပေနစဥ အဂၤလပစာစစာကးျပငရာ ပထမရရသျဖင ဘငမား ေရႊတဆပကဆြတခးႏငခသည။ ကရာဇတသည ပညာဘကတြငသာထးခြ နသညမဟတေသး တငးနစ၊ ခရစကတ၊ လကေ၀႔၊ ေဘာလးစသညအားကစားဘကတြငလညး ေျပာငေျမာကေလသည၊ ေကာလပေကာငး ေဘာလးအသငး လကေရြးစဥျဖစေလသည။ ၁၉၂၀-ျပညႏစ ေကာငးသားသပတအေရးေတာပၾကးတြင သပတေမာက ေကာငးသား ေခါငးေဆာငတဦး



အျဖစပါ၀ငေလသည။ သပတေမာကေကာငစမ သပတ ေမာကေကာငးသားမား ပညာေရးတြင မနစနာေစရန ျမနမာတႏငငလးရျမ႕ၾကးမားတြင အမးသားေကာငးမားဖြငလစရန ဆးျဖတလကျပးသညေနာက ကရာဇာတသည မႏေလးျမ႕ ဗဟအမးသားအထကတနးေကာငးၾကး အဂၤလပဘာသာႏင ပါဠဘာသာျပ အထကတနးျပဆရာအျဖစ ၁၉၂၁-ခႏစမစတငလပကငခသည။ ၁၉၂၁-ခႏစတြငပင အမးသားပညာေရးေကာငစမ ၾကးမးကငးပေသာ ဘေအ စာေမးပြက၀ငေရာကေျဖဆရာ ေကာငးစြာေအာငျမငေလသည။ ဗဟအမ းသားေကာငး တြင ၁၉၂၃-ခႏစမစတင၍ ေကာငးဆရာၾကးအျဖစ ေဆာငရြက ခေလသည။ ဦးရာဇတသည အဂၤလပစာအေရးအသား အစအကးေကာငး၍ အသနားခစာ စသညတ႔က တပါးသအတြက ေရးသားေပးေလရေသာေၾကာင “ေစတနာ၀နထမး ေလာကလႊာစာေရးၾကး”ဟပင ခစစႏးေခၚေ၀ၚၾကသည။ ဆရာၾကးသည အဂၤလပစာသာမက ျမနမာစာလညးကြမးကငသျဖစသည။ ျမနမာႏင ပါဠဘာသာရပမားကေကာငး သငၾကားခရျခငးမဟတဘ ေကာငးပတရကမားအတြငး မႏေလးျမ႕၊ နနးေတာေရ႕တကေတာေကာငးတက၊ ခငမကန ေကာငးတက၊ အတမရေကာငးတက စသညေကာငးတကမားရ တကအပဆရာေတာမားထ၌ သြားကာေလလာသင ယချခငးျဖစသည။ ၁၉၃၇-ခႏစတြင ဒတယအၾကမေကာငးသားကြနဖရင မႏေလးျမ႕တြင ကငးပရာ ေကာငးသားေခါငးေဆာင ကေအာငဆနးတ႔အလာတြင ဆရာၾကးဦးရာဇတ အမးျပေသာ အမးသားေကာငးဆရာမားက လကဖကရညပြျဖင တညခငးဧညခ ၾကဆခေလသည၊ ၁၉၃၈-ခႏစတြငျမနမာႏငငတ၀မးလး ေကာငးသားမား သပတေမာကခၾကသည။ ထအခါ မႏေလးျမ႕ရ ဥေရာပတကသား ပညာ၀နႏင အေရးပငၾကးတ႔သည ဆရာၾကး ဦးရာဇာတအပခပရာ အမးသားေကာငးသ႔ေရာကရလာၾကသည။ ထေနာကအရာရၾကးမားက ေကာငးသားမား ေကာငးက သပတေမာက မေမာကေမးၾကရာ ဆရာၾကးက ‘ကပေကာငးက ကပေကာငးသားမား ဘယေတာမ သပတမေမာက' ဟေျဖဆလကသျဖင ၀မးသာကာျပနသြားၾကသည၊ ထ႔ေနာက နာရ၀ကခန႔အၾကာတြင ေခါငးေလာငးတးျပး သပတေမာကသြား ၾကေလသည။ ထအခါ အထကေဖာျပပါအရာရၾကးႏစဦးသည ဆရာၾကးထ ျပနသြားၾကျပးလင ဆရာၾကးညာတယ။ လမတယ ဟေျပာၾကသည။ ဆရာၾကးသည သတ႔အား မညသ႔မမေျဖၾကားဘ ေကာငးသားမား သမဂၢဥကဌက ေခၚလကေလသည။ သမဂၢဥကဌေရာကလာေသာအခါ ဆရာၾကးက “မငးတ႔ ငါေကာငးကသပတေမာက ၾကတာလား” ဟေမးလကရာ သမဂၢဥကဌက “ကြ နေတာတ႔ဆရာၾကးက ဘယေတာမ သပတမေမာကပါ။ ယခသပတေမာကျခငးမာ ပညာေရးစနစက ေမာကျခငးျဖစသည”ဟ ေျဖၾကားသည။ အရာရႏစဦးလညး သေဘာေပါကကာ လကေလာျပနရေလသည၊ လမႈဆကဆေရး ဦးရာဇာတသည ဖခင၏ အစၥလာမအယ၀ါဒက လကခေသာလညးမခင၏ ဗဒၶအယ၀ါဒကလညး မပစပယေခ။ မားေသာ အားျဖငဆရာၾကးသည ဗဒၶအယ၀ါဒ ရဟနးရငလမားႏင ခငမငရငးႏး ေပါငးသငးဆကဆေလရသည။ ထ႔ေၾကာငလညး ဗဒၶ အယ၀ါဒက အထးေလးစားေသာ မႏေလးျမ႕ကသ႕ေသာ ျမ႕ၾကးတစျမ႕ရ အမးသား အထကတနးေကာငးတြင ေကာငးအပ အျဖစေဆာငရြကႏငချခငးျဖစသည။



ဆရာၾကးဦးရာဇတသည ဂဏရညတသမား၊ အထကတနးကသမားႏင ဆကဆ ရာတြင မကႏာထားတညတညႏင ဆကဆေလရေသာလညး တပညမားႏင ဆကဆရာတြင အျမလလပင ေဆးေပါလပၾကးကခကာ မျပးကေလး ျပးလကဆကဆေလ ရသည။ ထ႕ေၾကာင ေကာငးသေကာငးသားမားက ဆရာၾကးက အျမတေစ ခစေၾကာက ရေသၾကသည။ ဦးရာဇတႏငမးခစစတ ေကာငးဆရာႏင ေကာငးအပအျဖစ တာ၀နထမးေဆာငစဥ ဦးရာဇာတသည ေကာငးသားမားအား ပညာကသာမက မ းခစစတဓါတကပါသြတသြငးေပးေလရသည။ သကား ႏငငျခားျဖစ ေဆးလပ၊ စးကရကက ေသာကေလမရ။ ျပညတြငးျဖစ မလမငးေဆး ေပါလပ အတတၾကးကအျမလလ ေသာကေလ ရျခငးက သ႕မးခစစတက ထငရားေစသည။ ေကာငးတြငေကာငးသားမားက သမဂၢဖြ႕စညးေစျပးလင၊ ထစဥက ေကာငးသား ေခါငးေဆာငမား ျဖစၾကေသာ ကႏ၊ ကေအာငဆနး၊ မစၥတာရာရစစသညတ႔ႏင အဆကအသြယျပလပေပးခသည။ ဆရာၾကးသည ျမနမာအမးသားတ႔က ခစခငသျဖစသညအတငး ဗမာ-မြတဆလင ဟေသာအမညက စတငအသးျပခေလသည။ ႏငငေရးလႈပရားမႈ ရမညးသငးျမ႕တြငျပလပေသာ ဗမာမြတဆလငညလာခ၏ ဥကဌအျဖစေရြးေကာကတငေျမာကခရေလသည။ မႏေလးျမ႕ အေပာတမး ရတပဖြ႔ဖြ႔စညးရာတြငလညး အပခပသ ဗလၾကးအျဖစ ခန႔အပခရသည။ ဂပနေခတတြင ဆရာၾကးသည ေထာငသြငးအကငးချခငးခခရဖးရာ သ႔အား ေရႊဘမ-မႏေလး ေထာငသ႔ အေျပာငးတြင တပညမားက မမတ႔အသကကစြန႔လႊတ၍ လယကယဆယရန ၾကစညခဖးသည၊ သ႔ေသာ ဆရာၾကးက ထအၾကက ခြင မျပခေခ။ ဦးရာဇာတသည ၁၉၄၅-ခႏစမ စတငတညေထာငခေသာ မႏေလးခရင ဖကဆစေတာလနေရး ျပညသ႔လြတလပေရး အဖြ႔ (ဖတပလ)တြင ပထမဦးစြာ ဥကဌအျဖစ ေရြးခယခန႔အပျခငးခရသည။ ၁၉၄၇-ဧျပလတြငတငးျပျပညျပလႊတေတာ ေရြးေကာကပြကငးပေသာအခါ မႏေလး ျမ႕မ အေရ႕ပငး အမတအျဖစ ေရြးေကာက ျခငးခရသည။ ထေနာက ဗလခပေအာငဆနးဦးေဆာငေသာ အစးရ၀နၾကးအဖြ႕တြင ပညာေရးႏင အမ းသားစမကနးဌာန ၀နၾကးအျဖစ ထမးေဆာငခရသည။ ၁၉၄၇-ခႏစတြင မႏေလး ဥပစာေကာလပက ဒကရေကာလပအျဖစ တးျမငဖြငလစႏငချခငးမာလညး ဆရာၾကး ဦးရာဇတ၏ ၾကးပမးမႈေၾကာငျဖစသည။ ၁၉၄၇-ခႏစ ဇလငလ ၁၉-ရကေန႔တြင ဆရာၾကးဦးရာဇတသည ဗလခပ ေအာငဆနးႏငအတ အျခားႏငင ေခါငးေဆာငၾကးမားႏင အတလပၾကခရေလသည။ ထအခါက သ႔အားေသြးအငထမေပြ႕ပကထမေပးေသာ အခါ “ကြ နေတာက အေရးမၾကးပါဘး။ ဗလခပန႔ သခငျမတ႔က ပဆးပရတယ။ သတ႔ကသာ ဂရစကၾကပါ” ဟေျပာၾကားခ ေလသည။ ဦးရာဇာတသည ကြယလြနသညအခနတြင ပါဠတကသလတစချဖစေျမာကေရး ကၾကးပမးေနဆျဖစသည။ ဆရာၾကး ကြယလြနေသာအခါ ဇနးေဒၚခငခငႏင သား ၂-ေယာက၊ သမးတေယာကကနရစခေလသည၊



အမညမခလသ စာေရးဆရာႀကး သ႕မဟတ အာဇာနညေခါငးေဆာငႀကးဥးရာဇတ မရငးေဆာငးပါးရငတငႏငတး(weekly Eleven) ဆရာႀကးဥးရာဇတသည ျမနမာႏငင လြတလပေရးအတြက ႀကးပမးေဆာင႐ြက ေနစဥ ၁၉ ဇလင၁၉၄၇ တြင ဗလခပ ေအာငဆနးႏငအတကဆးခရေသာ အာဇာ နညေခါငးေဆာငႀကးတစဥးျဖစပါသည။ဆရာႀကးသည အစၥလာမဘာသာ၀င တစ ဥးျဖစေသာလညး ျမနမာမႈဓေလထးစ၊ ျမန မာစာေပတ႕အေပၚ၌ ေလးစားျမတႏးသျဖစ ပါသည။ မႏေလးဗဟအမးသားအထက တနးေကာငးတြင ႏစေပါငးမားစြာ ေကာငး အပဆရာႀကးအျဖစ အမႈထမးခသညနညး တအထက ျမနမာႏငငလးဆငရာ ဖဆပလ အဖြ႕ဥက႒တာ၀နကလညး ယခဖးပါသည။ ဗလခပႏငအတလပႀကခခရစဥက ပညာ ေရးႏငအမးသားစမကနးဌာန၀နႀကးအျဖစ တာ၀နယေနဆ ျဖစပါသည။ ဆရာႀကးက အာဇာနညေခါငးေဆာင ႀကးတစဥးအျဖစသရၾကေသာလညး အမည မေဖၚလသ စာေရးဆရာႀကး တစဥး အျဖစမ လသနညးပါးလပါသည။ စာေပ၀ါသနာ ဆရာႀကးဥးရာဇတက ၂၀ ဇန န၀ါရ ၁၈၉၈ တြင မတလာၿမ႕၌ ဖြားျမငခသည။ မဘမားမာ အၿငမးစားအငစပကေတာ မစၥတာေအရာမနႏငေဒၚၿငမးလတ႕ျဖစၾက ပါသည။မႏေလး၀ကစလေယာကား ကေလးေကာငးမ ဆယတနးကပါဠ၊ အဂၤ လပ ဘာသာဂဏထးတ႕ျဖင ေအာငျမငခၿပး ေနာကရနကနေကာလပသ႕ေရာက ခသည။ ရနကနေကာလပ၌ အဂၤလပ စာစစာကးၿပင ပြတြငပထမရ၍ဘငျမား ေရႊတဆပဆရရခ ပါသည။ဆရာႀကးမာ အဂၤလပစာအေရး အသားေကာငးလြနးလသျဖင အဂၤလပ စာတစာမားေရးသားရန လအပတငးသ႕ ထသ႕အပကပေလရခ ၾကသည။ ဆရာႀကးသည ေကာလပေကာငး သားဘ၀၌ပင အႏၵယနယးတငးမဂၢဇငးသ႕ ရမးျပညနယ ၃၆ ေကာငထအေၾကာငး အဂၤလပဘာသာေဆာငးပါးရညႀကးက ေရး သားေပးပ႕ခသည။ ေဆာငးပါးတြင ေၾကး စႏၵနတ႐ပႏငတကြ အတတေပးပ၊ ေပါက ေကာင၊ ကယစားလယေကာငစသညတ႕အ ေၾကာငးကစတ၀ငစားဖြယအေသးစတေဖာ ျပေရးသားထားရာ မဂၢဇငးတက၏ ဆခးျမႇင ျခငးကပငခခရပါသည။ အမးသားေကာငးအပႀကးဘ၀ ဆရာႀကးဥးရာဇတသည ၁၉၂၀ ျပည ႏစတကသလေကာငးသားသပတတြငပါ၀င ခၿပး ၁၉၂၁ ခႏစ၌ မႏေလးဗဟ အမးသား အထကတနးေကာငးႀကးက ဥးစးဖြငလစခ သည။ ကယတငလညးထေကာငး၌အထက တနးျပဆရာ၀ငလပခ၏။ ၁၉၂၂ ခႏစတြင ဘေအဘြ႕ရရေသာအခါ ေကာငးအပအျဖစ တာ၀နယခၿပး အမးသားေကာငး၌ ေကာငး အပအျဖစတာ၀နထမးေဆာငခသညမာ ၁၉၄၁ ခႏစအထျဖစပါသည။ ဆရာႀကးသညအမးသားေကာငးအပအ ျဖစအမႈထမးစဥအတြငးေကာငးပတရကမား ၌မႏေလး နနးေရ႕တကေတာ ေကာငးတက၊ ခငမကနတက၊ အတမရတကစသည ဘနး ေတာႀကးေကာငးတကမားသ႔ သြားေရာကကာ တကအပ၊ တကၾကပဆရာေတာတ႕ထ ပါဠစာေပမားဆညးပးေလလာေလရခ၏။ ေမာရစေကာလစ၏ စာအပ ေမာရစေကာလစ (Maurice Collis) ေရး သားသည Trails in Burma(Myanmar) စာအပက ဥးစြာ ဘာသာျပနဆခသမာ ဆရာႀကးဥးရာဇတျဖစသည။ဆရာႀကးက အခနး တစခနးဘာသာျပနဆၿပးေသာအခါမသာ တပညရငးျဖစသမအမာ(ေနာငစာေရးဆရာမ ႀကးလထေဒၚအမာ) အားတစအပလးဆက လကဘာသာ ျပနဆေစချခငး ျဖစပါသည။



ဆရာႀကးသည တစေန႕ညေနတြင စာအပတစအပကဘယလက ညးခပတ၍ ကငထားၿပး ညာလကၾကား၌ ေဆးေပါလပ ၾကားညပကာ တပညမအမာ၏ အမသ႕ ေရာကလာ ခသည။ ဆရာႀကးကစာအပက ေပးလက မႏေလးသရယသတငးစာတြင အမညမခ ဘ အခနးတစခနးဘာသာျပနၿပး ျဖစေၾကာငး၊ အကယ၍ မအမာႏစသက လငနာမညခၿပး ဆကလကဘာသာျပန ေရးေစလေၾကာငး ေျပာၾကားခသည။ သ႕ ျဖင မအမာ (ေနာငစာေရးဆရာမႀကး လထ ေဒၚအမာ) ကဆကလကဘာသာ ျပနကာ စာအပအျဖစေရးသားထတေ၀ခပါသည။ ေရႊနနးတြငးအေရးေတာပ ေရႊနနးတြငးအေရးေတာပအမညရ စာအပက မႏေလးသရယသတငးစာတက က ေရႊနနးတြငးအတပၸတေခၚ လကထကေတာတြငး အျဖစအပကစာတမး အမည ျဖင ပထမဆးအႀကမပႏပထတေ၀ခသည။ ထစဥက စာေရးသ၏ အမညက လး၀ေဖာျပ ချခငးမရေပ။ ယငးစာအပကပင ၁၉၅၉ ခ ႏစ မႏေလးႏစတစရာျပည အထမးအမတ အျဖစထပမထတေ၀ပါသည။ယခအခါ တတယအႀကမပႏပထတေ၀ၿပးျဖစ သည။ မဂၤလာရတပဒစ ဆရာႀကးဥးရာဇတသည မဂၤလာရ တပဒစတစပဒကလညးေရးဖြ႕ခဖးပါသည။ ယငးရတလကၤာမာ ေအာကပါအတင းျဖစသည။ ငယေပါငးခစေဆြ၊ မနးရပေျမက၊ ေစေရေတြးဆ၊ ခအချဖင၊ ညမေစမႈ၊ စရတျဖင၊ ယခေရးစ၊ စာပလက၊ နာရ ဖငလား၊ ခြငမအားလညး၊ ရငျခားေတြ႕မ၊ စာေပးသ အား၊ ေရးယေၾကာငးတတ၊ ခစ ၾကညစတျဖင၊ တဆတေလာကပင၊ ႐ႈေစ ခငသည၊ ထစဥငယေသာ၊ သကဆယ ေကာက၊ ႏစေဖာတကြ၊ ေမတာမ၍၊ ေဒ သကြာေ၀း၊ ရေလေသးလညး၊ ေအးလငအ တ၊ ပလငမကြ၊ ရစျမဟ၊ ၀မးထပကခါ၊ ထငမပါ၏၊ ခမာတစေၾကာငး၊ တစဇာတ ေျပာငး၍၊ ငယေပါငးမးျမတ၊ ခငေမာင လတ၏၊ စတသပခငဖြယ၊ ခစႀကးႏြယ သည၊ ပကျပယထငရျပနေတာသည။ သြယေျပာငးလစေခြၽ၊ မာလကေပ၏၊ ဂဏေရမကြာ၊ ထစဥခါက၊ စာလာစာျပန၊ ေစတမနသည၊ ဖနဖနသြယဆက၊ ရပါ လကႏင၊ ျဖစပကရပ၊ ေၾကာငးဥက၊ ေစငေသခာ၊ မသပါင၊ ထငရာထငရား၊ ၾက စဥးစားေသာ၊ ရပျခားနယေ၀း၊ ၿမ႕မေကြး က၊ စာေပးေလတငး၊ ေရလႈငးျမစေၾကာ၊ ၀ၾသဃစတ၊ နစခါျမပ၍၊ ငတေလသေလာ၊ ၾကစတေစာလက၊ ေတြးေတာစဥတြင၊ယခင မတဥး၊ သတထး၏၊ အမမးထေမာက၊ ဖ႔ေရာကအလာ၊ လတ၏ စာက၊ ေသခာ သမ၊ သတရ၍၊ ျဖစရေလကြယ၊ ၿငးစတ ငယသည၊ ရကဖြယျမငရျပနေတာသည။ ဘယေၾကာငးျဖစေထြ၊ ျမငရ ေခ၏၊ ေရႊေငြစေပါငး၊ ေရနေခာငးဟ၊ ျမစေၾကာငး မ႔မ႔၊ မႈငးရညမ႔တ၊ ၿမ႕နဂရာတြင၊ သျပာ စနးေငြ၊ သနးကေဋၿဖး၊ မနးေျခတး၍၊ အကးခြငေပး၊ တြငးသေဌး၏၊ ရငေသြး ပကဖား၊ ပႏထြားႏင၊ စလားပတရစ၊ လြန ေပါငးကစ၍၊ အခစဓာတေငြ႕၊ သ႕ရငေငြ႕ ေၾကာင၊ေမေလသလား၊စဥးစားတတေပါင၊ သ႔ ေမာငေမာငသည၊ ယေခါငျပဇေတ၊ စတမေရြ႕လက၊ လပေမဖြတေမ၊ ပတတေမ ႏင၊ေမအမးမး၊ေမပငပးလညး၊ မညႇး ေမတာ၊ ရလကပါဟ၊ ထကညာမနးေပာ၊ အေဆြေတာက၊ထတေဖာ႐ႈဖြယ၊ စကးခယ သည၊ ဆကသြယခငရျပနေတာသည။ အဂၤလပေဆာငးပါး ဆရာႀကးဥးရာဇတသည ျမနမာဘာ သာ ပ႕၊ ကဗာ၊ လကၤာစာေပမားသာမက အဂၤလပဘာသာတြငလညး ကြၽမးကငလ သျဖင မကႏာျဖမငးႀကး မစၥတာရားမငးက ပလပအဖြ႕(ယခေခတအေခၚရတပဖြ႕) တြင ၀ငေရာကအမႈထမးရန ဖတ ေခၚခသည။ အငစပကေတာရာထးတက႐ကခန႔အပမည ဆျခငးကပင ျငငးပယခပါသည။ ဆရာႀကး ဥးရာဇတသည ၁၉၄၆ခႏစတြင (ေနျပည ေတာ)ပဥးမနားၿမ႕၌ ကငးပခေသာ ျမနမာႏငငလးဆငရာဗမာမြတစလငအမး သားမားကြနဂရကအၿပးတြငThe Cry ဂာ နယ၌ The Burman



(Myanmar)Muslim Organization ( on account of the Formation of all Burma(Myanmar) , Burmese (Myanmar ) Muslim Congress at Pyinmana) By A. Gßazak,B.A) ဟ၍ အဂၤလပဘာသာေဆာငးပါးရညႀကးက ေရး သားခသည။ ကမးကး ၁။ ကလနေခတျမနမာ႕သမငးအဘဓာန (ျမဟန) ၂။ စာေရးဆရာအမညမခေသာစာဆရင ဥးရာဇတ (ေကာ၀ငးေမာင)ရတနာသစ၊ အမတ (၂၂) ၁၉၉၆ ၃။ ျမနမာ႕စြယစကမး အတြ-၁၁

ဆရာႀကးဥးရာဇတက ဂဏျပတညေဆာကထားေသာ ရာဇတခနးမ(မႏေလးတကသလစာၾကညတက)



သမားေတြေျပာတ ဆရာႀကးဥးရာဇတအေၾကာငး "တငးျပညမာ လတငးလလ စာတတရမယ။ အဂၤလပစာက ပၿပးမ ကြၽမးကြၽမးကငကငတတရမယ။ ငါးၾကငးဆန႔ ငါးၾကငးျပနေၾကာ ရမယ။ အဂၤလပက ျပနေတာလနမယဆရင သတ႔ဆက ပညာရပေတြက သ႕ဘာသာန႔သငယၿပးမ သ႔က ျပနေတာလနရမယ"ဆတ သေဘာမးခယထားတာ႐တယ။ ခ႐ငဖဆပလက ဖြ႕စညးမာမ႔ မႏေလးခ႐င ဖဆပလအဖြ႕ ဥက႒က မမတ႔ ႀကကႏစသကရာ ပဂၢလ မားက ေ႐ြးခယေပးပါရန ဗလခပေအာငဆနးက တငျပလကတယ။ မႏေလးမာ သခငတစေယာကကေနၿပး ဘာေျပာလဆရင 'မႏေလးဟာ ေနာကဆး ေနျပညေတာရ႕ ၿမ႕ေတာျဖစေၾကာငး၊ ေနာကၿပး ဗဒၶဘာသာသာသနာ ထြနးကားတေနရာလျဖစေၾကာငး၊ ဆရာႀကး ဥးရာဇတ လ ကလားတစေယာကက ဥက႒အျဖစ တငေျမႇာကတ ကစၥဟာ မသငပါေၾကာငး။ သ႕အစား (အျခားတစေယာက)ကသာ ေ႐ြးခယ တငေျမႇာကသငေၾကာငး’ အဆက တငသြငးဆႏၵမေပးခတယ။ ဂပနေတြလကနကမခခင အထကျမနမာျပည ဖဆပလဖြ႕မယ အခနတနးက သခငေတြအားလး အေၾကာငးအမးမးျပၿပးလကမခၾကဘး။ ဒလျငငးေနၾကေတာ ဖတပလဥက႒တငဖ႔ လ႐ာ မေတြ႕ တာန႔ အထကျမနမာျပည ဖတပလအဖြ႕က မဖြ႕ႏငဘး။ တစပတေလာကေနမ ဆရာႀကးဥးရာဇတက သတရေတာ ဆရာႀကး ဥးရာဇတဆေျပးရတယ။ ဆရာႀကးကေျပာေတာ ဖတပလဥကအျဖစ ေ႐ြးခယတာက သလကခလကတယ။ 'ဘယသမ လပခငတလမ႐တနးက မြတစလငကလားဆတလႀကးက ဥက႒တာ၀နက ယေပးခတာပါ။ အခမ တငးျပညႀကး အႏရာယ ကငး႐ငးေတာမ ဒကလားႀကးန႔ ဒမငးေနျပညေတာၿမ႕ႀကးန႔ မသငေတာဘးလ႔ေျပာမ ေျပာတတပေလတယ။ ဒါေတြက စဥးစား ၾကညေပါ။ အဒေတာ ဘနးႀကးတ႔ရ႕ဆႏၵဟာ ဟတနးကလ အနစနာခဥက႒လပခတာ ဒဆရာႀကးဥးရာဇတပ။ အခလ ဒဆရာႀကး ဥးရာဇတကပ ျပနတငသငတယ"ဆတာ ဆႏၵျပေၾကာငး ႐ငးလငးတငျပလကတယ။ (ဆရာေတာ ဥးကသလ-တတေခြ) မႏေလးဟာ ျမနမာသမငးမာ ေနာကဆးမငးေနျပညေတာ ၿမ႕တညနနးတညၿမ႕ေတာႀကးျဖစတယ။ ဗဒၶဘာသာအမားစ ကးကြယရာ ဗဒၶဘာသာ သာသနာထြနးကားရာၿမ႕ ႀကးလျဖစတယ။ ဒလၿမ႕ ႀကးအတြက ခ႐ငဖဆပလဥကေ႐ြးပြမ မငးမးမငးႏြယဆကလ႐၊ သမာဓ႐ၿပး ထင႐ားတ ႏငငေရးသမားမား၊ သခငမား႐တအနက အမားအျမငမာ ကလားႀကးျဖစေနတ ဆရာႀကးဥးရာဇတ ကသာ မႏေလးခ႐င ဖဆပလဥက႒အျဖစ ေ႐ြးခပါတယ။ ဒါလ လြယလြယန႔ ေ႐ြးခယခရတာ မဟတပါဘး။ မႏေလးနယလးဆငရာ သမာဓဂဏ၊ သမစတ႐သ၊ ေလးျပငေလးရပက ဆရာေတာသဃာေတာေတြရ႕ မန႔ အေ႐ြးခရတာပါ။ ဆရာေတာ သဃာေတာမား ဆရာမာလ ႏယႏယရရ မဟတ လမးလမးေတာက ရဟနးပအဖြ႕ေခါငးေဆာငျဖစပါတယ။ သ႕အၿပး မရမသ၊ ႏြ႕ ႏြ႕လလ၊ ျပျပကေတ၊ ေစတေစလင၊ ေထေထကေလး၊ စနးယနေကြးႏယ ညာေဘးထကဖား၊ ႏႈတခမးပါးတြင၊ ခန႔ညားတညၾကည၊ ၫႊနးရညေမတာ၊ က႐ဏာႏင၊ သစၥာနမတ၊ ပရပထငဟပ၊ ရာဇတမညတြင၊ ဆရာ႐င၏၊ ၾကညလင႐ႊနးတင ၿပးပနးပြငလႊာ၊ ရတနာသည၊ ပသာဒဂဏ၊ ေျမာကသညတကား။ (ေမာငသနးတင) ဆရာႀကးက ကြၽနမတ႔ဆရာႀကးေလ၊ ကြၽနမတ႔အမးသား ေန႐ငနယေကာငးက (၁၀)တနးေအာငလာခတာ၊ ဆရာႀကးတ႔ ေမြးေပးလကတ အမးကခစတတဖ႔၊ အမားအတြက ကယကးအနစနာခဖ႔ဆတစတေတြဟာ ကြၽနမတ႔တစသကလးအဖ႔ ခထကထ ပကငထနးေကာငးေပးေနတာဆေတာ ဆရာႀကးရ႕ ေကးဇးက ႀကးပါတယ။ ကြၽနမစာေရးဆရာျဖစလာရတာ ဆရာႀကးရ႕ တကတြနးအားေပးမႈေၾကာင၊ ေမတာေစတနာေၾကာငလ႔ ကြၽနမက တစသကလး ခယၿပး အၿမ သတရေနတာပါ။ ဆရာႀကးမစၥတာရာဇတန႔ဆကဆရတာကေတာ ဗမာေတြကလသ႔က ဗမာတစေယာကလ၊ ညရငးအစကလ ဆကဆၾက တာပ။ မြတစလငမေတြကလ သ႕က မြတစလငမတစေယာကအတငး ဆကဆတာပါပ။ ဆရာႀကးမာ ဗမာန႔တစသားတညးေပါငးထားတ ေျပာဆလပကငမႈေတြ အျပညအ၀႐ပါတယ။ ဗမာမြတစလငမေတြဆၿပး ခြျခမးခြျခမးလပမႈ ဘယေတာမ မ႐ပါဘး။



ဆရာႀကး အျပအမအေနထငဟာ အတယစရာအလြနေကာငးပါတယ။ ကြၽနမတ႔ႏငငဟာ တငးရငးသားလမးေပါငးစ ေပါငးစညး ေနထငၾကတ ျပညေထာငစႏငငျဖစေလေတာ ဆရာႀကးရာဇတထား႐တ စတဓာတမးသာထား႐ၾကရင အခငးခငး စညးလး ညညြတေရးဟာ တကယခငမာႏငပါတယ။ဆရာႀကးဟာလ သ႕တစသက ျမနမာျပညသေတြရ႕ အကးက တတႏငသေလာက ေဆာငၾကဥးသြားၿပး တပညတပနးန႔ လပေဖာ ကငဖကေတြက နမနာ ေကာငးျပသြားႏငတ ပဂၢလႀကးေပမ႔ ထာ၀စဥေလးစားျမတႏးလကသာ႐ပါတယ။ (လထေဒၚအမာ) ေကာငးမတကမ မနကတငးပ ျခေသၤခနးမေဆာငေ႔႐မာ ဆရာႀကးက အခလၾသ၀ါဒေပးေလ႐တယ။ “ဤဘမနကသန မနေသာ ေကာငး၏ ေအာငေျမကေျခခတ ဆရာႀကး၏ ေကာငးသေကာငးသားမနလင ဘယေတာမ ေနာကလကမျဖစေစန႔၊ အၿမတမး ေ႔႐ကေနၿပး ေခါငးေဆာငရမယ။” ဘြ႕ရလာတ ပညာတတႀကးေတြက သတ႔နာမညေနာကက ဘြ႕ထးဂဏထးတ႔ အဒတကသလရ႕ နာမညတပေရးေလ႐တယ။ ဆရာႀကး ဥးရာဇတကေတာ ရနကနအမးသားေကာလပက (B.A. Hons:) ဘြ႕ရခတာဆေတာ ဆရာႀကးက သ႕နာမညေရးတယ၊ ဆငးထးတယဆရင (A. Razak, B.A. Nat) ဆၿပးေရးတယ။ ေနာကက Nat u National ဆတသေဘာ ျမနမာျပည အမးသားေကာလပဆတသေဘာက ေဖာညႊနးၿပး အၿမတမးပေရးတယ။ (အမေအ-ေဒၚအနး) ကြၽနေတာတ႔ဆရာႀကးက သ႕ေကာငးသားေတြ အားကစားမာ မကႏာမငယရေအာင ေနရာကဥးကဥးန႔ ထေရာကထကျမကၿပး တငးျပညအတြက အသးတညမည အားကစားက တညေထာငေပးတယ။ အဒါက ဘာလဆေတာ ေယာကားပသၿပး ကယခပညာ ေကာငးေကာငးန႔ သမားက အႏငမကငတ တငးျပညကလညး ကာကြယႏငမယ အားကစားျဖစတ လကေ႔၀က သငေပးတာပါ။ မႏေလးၿမ႕မာ လကေ႔၀ပညာက ေယာကားေလးစာသငေကာငးေတြေပမယ ဘယေကာငးမာမ မသငၾကရပါဘး။ ကြၽနေတာတ႔ ေကာငးမာေတာ အေကာငးဆးနညးျပဆရာက ဆရာႀကးကငားရမးၿပး လကအတဖးဘယေလာကကနကန ဆရာႀကးက အကနအကခၿပး အကအနသငေပးခပါတယ။ ဒါေၾကာင အထကျမနမာႏငငက လကေ႔၀ေလာကဟာ မႏေလးမာ႐တ ဗဟ အမးသားေကာငးက ေပါကဖြားတ လကေ႔၀သမားမားရ႕ ေလာကပါပ။ (ခငေမာငပ-အမးသားေကာငးသားေဟာငး) အခကအခမးစၾကား ဇြ႕န႔ႀကးစားမႈ၊ မႏေလးၿမ႕သ/သားမားရ႕ ဆရာႀကး အေပၚယၾကညအားထားကညေထာကပမႈမားေၾကာင မႏေလးေန႐ငနယေကာငးဟာ ဆကလက ႐ငသန တးတကလာခတာပါ။ ဆရာႀကးဥးရာဇတရ႕ ႏငငေရးမးေစခရာေကာငးႀကးမ႔ ေခတအဆကဆကတငးမာ ႏငငေခါငးေဆာင ေန႐ငနယေကာငးသားေတြ ေပၚထြကခရာ ေအ ာငေျမျဖစသလ၊ ၁၉၃၇-ခႏစက ျမနမာႏငငလးဆငရာ ေကာငးသားမားသမဂၢညလာခႀကးကလညး ေလးထပေကာငးႀကးေပၚမာပ တခမးတနား ကငးပခပါတယ။ (ေမာငၿခမ) ဆရာႀကးသည အထးအေျမာအျမငႀကးေသာ မးခစပဂၢလႀကးျဖစပါသည။ ျမနမာလငယမား ကမၻာႏငယဥရရန ကမၻာစာ အဂၤလပ စာက မတတ တတေအာင နညးမးစႏင သငေပးေနျခငးျဖစပါသည။ (သပၸမးတင) ဆရာႀကးက မနကေစာေစာ ေကာငးသ႔လာေလ႐တယ။ သ႕ေကာငးက သစတ၀ငစားလ႔ေပါ ။ ေကာငးတကေခါငးေလာငးထးၿပးမ ေရာကလာတ ဆရာႀကးမးမဟတဘး။ (ဆရာ၀န တငေမာငၾကည) ဆရာႀကးဥးရာဇတမာ ကြၽနေတာ အလြနၾကညညေလးစားေသာ ဆရာႀကးတစဥးျဖစပါသည။ ဆရာႀကးဥးရာဇတသည ေကာငးသားမားက ေကာသား/ရငသားမခြျခားပါ။ ဆရာႀကးသည တပညမားက ဘယေသာအခါမ ေမေလာ မကကြယျပ တတသတစဥးမဟတပါ။ (ခငေမာင-ေကာလငး) ဗမာမြတစလငတစေယာက ဘနးႀကးေတြက စညး႐းႏငတာ ဆရာႀကးဥးရာဇတ တစေယာကပ႐တယ။ ဒါဟာ



ေတာေတာတနတန အရညအခငးမဟတဘး။ ဘနးႀကးေတြန႔ ၀ငဆ႔တာ သတစေယာကပ႐တယ။ (ဗမကဥက႒ေဟာငးလညးျဖစ၊ ၀နႀကးေဟာငး လညးျဖစတ - ဥးခငေမာငလတ) မႏေလးက ဘနးႀကးေတြ လႊမးမးတၿမ႕ပါ။ အဒၿမ႕မာ ဗဒၶဘာသာ၀ငမဟတတ ပဂၢလတစဥးက ၀ငဆေနတအခကကၾကညရင သ႕မာ (ဆရာႀကးဥးရာဇတ) ထးျခားခကေတြ႐လ႔ပ။ (ေဒါကတာခငေမာငညြန႔-သမငး႒ာန) (ဥးေကာ၀ငးေမာငအားေျပာျပခက) မႏေလးမာေတာ ေန႐ငနယေကာငးႀကးဟာ ဆရာႀကးဥးရာဇတရ႕ ေခါငးေဆာငမႈေအာကမာ အႀကးအကယ ႐ငသနခပါတယ။ လြတလပေရးသမငးတစေလာကမာေတာ မႏေလးေန႐ငနယေကာငးႀကးႏင ေန႐ငနယေကာငးသားေဟာငးေတြရ႕က႑ဟာ တခမးတနားျဖစခပါတယ။ အဒါေတြေၾကာငပ ဆရာႀကးဥးရာဇတရ႕ေကးဇးက ကြၽနေတာတ႔ သတရျခငးျဖစခရပါတယ။ (သခငေအာငႀကး-ေပါငးတည) ကးကားစာအပမား - စပယၾကလင ပနခငသေကာကၿမ၊ သေတသတစဥး။ - ၇၅-ႏစေျမာက အမးသားေန႔ စနရတသဘငမဂၢဇငး။



အာဇာနညရေဘာကေထြး

မႏေလးၿမ႕ ေတာငျပင သပၸရပ ပငစငစား လယယာစကပးေရး ၀နေထာက ဦးကကေလး၊ ေဒၚမငးရတ႔၏ ဆ႒မေျမာက သားျဖစသည။ န၀မတနးအထ ပညာသငၾကားခသည။ အသက ၁၈ ႏစ အရြယတြင ပညာေရး၀နႀကး ဦးရာဇတ၏ သကေတာေစာငအျဖစ ခန႔အပျခငး ခရသည။ ၁၉၄၇ ခ၊ ဇလငလ ၁၉ ရက၊ စေနေန႔၊ နနက ၁၀ နာရ ၄၅ မနစတြင အာဇာနည ေခါငးေဆာငႀကးမားက လပၾကေသာ မသမာသတ႔၏ လကခကျဖင ကဆးခရသည။



ကထြနးစန (ရနကနတကသလေကာငးသားသမဂၢ၏ ပထမဆး ဥကဌ)

သ႔အမညမာ ကထြနးစန ျဖစသည။ ရနကနတကသလစာသငႏစ ၁၉၂၈/၂၉ ခႏစမာ တကသလသခ ၤာဌာနမာ နညးျပအျဖစ ဝငေရာကလပခသည။ ထတ ပဂေကာငးေဆာငတြငလညး အေဆာငမးတာဝနက ပးတြထမးေဆာငရသ ျဖစပါသည။ ထ႔ေၾကာင ေကာငးသေကာငးသားမားသည အစညးအေဝးကငးပတငး သ႔က ဖတၾကားေလရသည။ တစေန႔ေသာအခါ ကထြနးလက ထမငးစားခနးတြင အစညးအေဝးကငးပမည ျဖစသျဖင တကေရာကပါရန ဖတၾကားခသညအတြက တကေရာကျဖစခေလသည။ အစညးအေဝးတြင ေကာငးသားမားသည အစညးအေဝးမကငးပမ မတတပရပၿပး အဂၤလပသခငးက သဆၾကေလသည။ ကထြနးစနသည မတတတမရပဘ၊ ကလားထငေပၚတြင ထငၿမထငရငး မေကမနပခစားေနရေလသည။ သခငးသဆၿပးသြားသညႏင ကထြနးစနသည ထငေနရာမထကာ သ႔သေဘာထားက အဂၤလပစကားႏင စတငေျပာဆခေလသည။ (ထေခတက ေကာငးသေကာငးသားအားလး ျမနမာလေျပာေလမရပါ) ေကာငးသားရေဘာအေပါငးတ႔ ကြနေတာဒေနရာကေန စကားအနညးငယေျပာပါရေစ၊ ဒမာေရာကေနတ ကြ နေတာတ႔တေတြဟာ ျမနမာတငးရငးသားေတြျဖစပါတယ၊ အဂၤလနကလာၿပး စာသငေနၾကတ အဂၤလပ မကႏာျဖလမး ေကာငးသားရယလ႔ တစဦးတစေယာကမ မရပါဘး၊ ျမနမာတငးရငးသားေကာငးသားေတြရ႕ အစညးအေဝးမဖြငခင ခငဗားတ႔ သဆၾကတ အမးသားသခငးဆတာက (ဘရားသခငသည ကြ ႏပတ႔၏ ဘရငမငးျမတက ကယတငႏငပါေစသတညး) တ၊ ေသေသခာခာ စဥးစားၾကညစမးပါ၊ ကြ နေတာဆလတ စကားလးဟာ အငမတနမ အေရးႀကးပါတယ၊ အဂၤလနမာရေနတ အဂၤလပဘရငဟာ မကႏာျဖေတြရ႕ ဘရငျဖစတယ၊ ဗမာတငးရငးသားေတြရ႕ ဘရငမဟတဘးဆတာ စဥးစားၿပး အမနတရားက ျမငတလတငး၊ အလြယတကႏငပင သႏငပါလမမည။ ကြနေတာတ႔ ဗမာျပညႀကးက အႏငကငၿပးသမးပကထားတနယခ႕ေတြရ႕ ဘရငမငးျမတက ကယတငပါေစလ႔ ဆေတာငးေနၾကတာဟာအလြနမ ရကစရာေကာငးလပါတယ ဆတာကြနေတာ ရေဘာတ႔အားလးက ေျပာျပခငပါတယ။ အဒလ ကထြနးစနကေျပာၾကားၿပးတ ေနာကပငးေကာငးသားမားရ႕ အစညးအေဝးအားလးမာ အဂၤလပသခငးက မဆၾကေတာပါဘး။ ဒကစၥေၾကာင ကထြနးစနက တကသလ အပခပေရးအဖြ႕က အေရးယဘ႔ႀကးစားေပမ ကထြနးစနရ႕ အခကကကေခပႏငမႈေၾကာင ေနာကတခါ ဒလကစၥမးျဖစေပၚလာမယဆရင တတကက အေရးယအျပစေပးမာျဖစေၾကာငး သတေပးျပနလႊတလကခပါတယ။



အဒအခနမာ ေဒါကတာဦးညဟာ မးခစစတထကသနတ ေကာငးသားမားစေဝးရာ သမဂၢအေဆာကအဦးက လဒါနးခသျဖစပါတယ။ ၁၉၃၁ ေႏြရာသေကာငးပတရကမေရာကမ သမဂၢအေဆာကအဦး ေဆာကလပ ၿပးစးသြားတေနာက၊ ယနဗာစတန႔ ယဒနေကာငးသားေတြက အဒအေဆာကအဦးမာ ပထမဆး အစညးအေဝးအျဖစ စေပါငးေခၚယ ေတြ႔ဆခပါတယ၊ အဒအစညးအေဝးဟာ ေကာငးသားသမဂၢရ႕ ဖြ႔စညး အပခပပေရးဆြဖ႔ ေကာမတအဖြ႕ငယေလးက ဖြ႔စညးလကၾကပါတယ၊ ဒအဖြ႕မာ ကရာရစဦးေဆာငတ အဖြ႔ဝင ၉ ေယာကန႔ ဖြ႕စညးခၿပး အစညးအေဝးက-ေကာငးသားထရ႕ မဆႏၵန႔ အမႈေဆာင တကသလေကာငးသားမား သမဂၢဖြ႔စညးပစညးမဥး ဥပေဒေရးဆြရန၊ အမႈေဆာငေကာမတေရြးေကာကပြတြင တငေၿမာကရနကစၥမားက ေဆြးေႏြးၾကပါတယ၊ အဒအစညးအေဝးကပ သမဂၢဥကဌန႔ အမႈေဆာငေရြးေကာကပြက ႀကးၾကပကငးပေပးဖ႔ ယာယအမႈေဆာငအဖြ႕ငယက ဖြ႕စညးလကၾကပါတယ၊ ၁၉၃၁-၃၂ စာသငႏစ တကသလစာသငတနးေတြ ျပနလညဖြငလစတအခါမာ ယာယအမႈေဆာငအဖြ႕ဟာ ဥပေဒစညးမဥးက ေရးဆြၿပးျဖစပါတယ၊ စညးမဥးဥပေဒကလညး သမဂၢအသငးဝငမားဆက ႀကတငေဝငခပါတယ၊ ယာယအမႈေဆာငဟာ သမဂၢအေဆာကအဦး အေပၚထပခနးမေဆာငမာ အသငးဝငေကာငးသားထက အစညးအေဝးေခၚၿပး သမဂၢအဖြ႕ဥကဌတငေျမာကဖ႔ ညႏႈငးေဆြးေႏြးၾကပါတယ။ အဒအခနမာ ကထြနးစနဟာ သခၤာဌာနကႏႈတထြကၿပး ပထမႏစဥပေဒသငတနးက တကေရာကေနခပါတယ၊ ကထြနးစနရ႕ေျပာရဆရရမႈ၊ မးခစစတရမႈ၊ ေမာမနးခက ႀကးမားမႈတ႔ေၾကာင သခငဗစနက စာေရးၿပး ကထြနးစနက ဥကဌေနရာအတြက အဆတငသြငးခပါတယ၊ ေရြးေကာကပြကငးပေရးေကာမတက ေရြးေကာကပြကငးပမ႔ရကက တစလခြာၿပး သတမတလကပါတယ၊ ရကအေတာၾကာအထ ကထြနးစနန႔ယဥၿပင အေရြးခမလ မေပၚေပါကခပါဘး၊ တစေန႔မာ ဆရာႀကး ဒေဂစေလာစရ႕ အလေတာရေတြဟာ ကထြနးစနန႔ ယဥၿပငဖ႔ ကအန(ဂ႒နဦးေစာေခတ ဝနႀကးဦးအန) က ဥကဌေနရာအတြက၊ တကသလသမငးမာ ပထမဆးအႀကမ မဆႏၵန႔ ေရြးေကာကတငေၿမာကရမယ ေရြးေကာကပြေပၚလာရပါတယ၊ တကသလေနေျမအတြငးမာ ေကာငးသားသမဂၢ အေဆာကအဦးႀကး ေပၚေပါကခပါၿပ၊ အဒေကာငးသားသမဂၢ အေဆာကအဦးႀကးဟာ ေကာငးသား/ ေကာငးသေတြစရးၿပး အမးသားေရးႀကးပမးဖ႔အတြက ဗဟအခကအခာဌာနႀကး ျဖစလာပါေတာတယ။ (ဒအေဆာကအဦးႀကးက ဗလေနဝငးလကထကမာ ဗးခြဖကဆးျခငး ခလကရတ အေဆာကအဦး ျဖစပါတယ) ကထြနးစနန႔ ကအနဘကက လေတြဟာ အားႀကးမာနတက မဆြယခၾကပါတယ၊ မဆြယတေနရာမာ ကအနဘကက ေကာငးသားေတြက အလြနအကြ ကငသးၾကပါတယ၊ ကအနက အားေပးတေကာငးသားေတြဟာ ေနရာရေရးက ဘာသာေရးန႔ေရာေႏာၿပး မဆြယခၾကပါတယ။ ဘာေၾကာငလဆေတာ ကထြနးစနဟာ အစၥလာမဘာသာဝငတစဦး ျဖစေနလ႔ပ ျဖစပါတယ၊ ကအနက အားေပးတာက သေဘာမကလ႔ ကထြနးစနဘကကေနၿပး ရႈတခတ ေကာငးသားအမားအျပားဟာလညး ဘာသာေရးခလတ ထးႏကခကဒဏက မခႏငၾကတအတြက ေနာကပငးမာ ကအနဘကက ေရာကကနၾကပါတယ။ ေရြးေကာကပြမာ ဘာသာေရးအစြႀကးတ လေတြကလညး ကအနက မေပးၾကပါတယ။ ေကာငးအပႀကးရ႕ အလေတာေတြကလညး ကအနက မေပးၾကပါတယ၊ ဒလန႔ ေရြးေကာကပြဟာ ၿမငၿမငဆငဆငရေနပါေတာတယ၊ ႏစဖကစလးကမေတြက ေစေစစပစပ ေရတြကတအခါမာ ည ၁၁ နာရအခနကမ ၿပးဆးသြားခပါတယ။ ဒေတာမ ေရြးေကာကပြကငးပေရးေကာမတ ဥကဌ ကေကာခငက ]]တကသလေကာငးသားသမဂၢဝငအေပါငးတ႔. ေရြးေကာကပြ ေကာမတဟာ မေတြက ေရတြကၾကညတအခါမာ တညေနတာက ေတြ႕ရရပါတယ၊ ဒါေၾကာင ယဥၿပငတ လႏစေယာကအတြက ဘယသရသငတာက ဆးျဖတေပးဖ႔၊ ေရြးေကာကပြ ကငးပေပးတ ေကာမတမာ တာဝနကေရာကလာပါတယ။ သမဂၢစညးမဥးအရ ယဥၿပငၾကသေတြရ႕ ရရတမ အေရအတြက အတညေနခရင ဥကဌဟာ အႏငမက သေပးခငတဘကက ေပးပငခြငရေၾကာငး ျပဌာနးထားပါတယ။ မဆႏၵေပးတာဟာ တရားမတမႈမရဘးလ႔ ကန႔ကြကခရငလညး ေရြးေကာကပြထပမႀကးၾကပကငးပေပးခြင ရပါတယ၊ ကြ နေတာ ဥကဌအေနန႔ အရငစလ အဆးျဖတခငပါဘး၊ ေရြးေကာကပြကငးပေပးတ ေကာမတအားလးန႔ ေလးေလးနကနက



ေဆြးေႏြးတငပငရပါအးမယ၊ ဒလေျပာဆရတာဟာလညး တရားမတတ ေရြးေကာကပြျဖစေစခငလ႔သာ ျဖစပါတယ၊ ဒည အဆးအျဖတမေပးေသးဘ မနကျဖနမနက ၈ နာရအခနကမသာ ကြ နေတာမန႔ အဆးအျဖတေပးပါမယလ႔ ထတျပနေၾကညာလကတအတြက အဖြ႔ဝငေတြဟာ ျပနသြားခၾကပါတယ။ မနက ၈ နာရမာေတာ ေကာငးသားသမဂၢဟာ ေကာငးသားေတြန႔ ျပညသပလ႔ ေနပါေတာတယ။ ဥကဌ ဦးေကာခငဟာ ေကာငးသားကယစားလယမားက ကငးပခတ ေရြးေကာကပြဟာ စညးမဥးစညးကမးန႔ ညညြတမႈရၿပး တရားမတမႈရေၾကာငး၊ ကန႔ကြကရန တစစတရာမရေၾကာငး ေျပာဆၾကပါတယ။ အားလးက ေကနပၾကေၾကာငး ျပနၾကားၾကပါတယ။ ဒအခါ ဥကဌကေကာခငက ဒလဆရင ကြနေတာအေနန႔ ေကာမတအဆးအျဖတက အခတငျပပါမယ၊ ဒေရြးေကာကပြက ဝငေရာကယဥၿပငတ ပဂၢလႏစေယာကစလးရ႕ အရညအခငးအေပၚ ယမားသသယမရပါ။ ႏစဦးစလးဟာ သမဂၢဥကဌတာဝနက ေကျပြနစြာေဆာငရြကၿပး ေကာငးသားေတြက ဦးေဆာငႏငလမမယ ဆတာယၾကညပါတယ။ ႏစဖကစလးက ကယစားလယေတြကယတငက ေရြးေကာကပြထပမကငးပဖ႔ မလေလာကေအာင စညးမဥးဥပေဒန႔ ညညြတၿပး တရားမတမႈရေၾကာငး အတအလငးေၾကျငာခၾကပါတယ။ ဒါေၾကာင အဆးအျဖတမက ေပးပငခြငရသဟာ ကြနေတာျဖစလာပါေတာတယ။ ကထြနးစနန႔ ကအနတ႔ရ႕ အရညအခငးဟာတညေနေပမ႔ ကထြနးစနဟာ သ႔ရ႕ေကာလပသကတမးတစေလာကမာ မ းခစစတ အလြနထကသနၿပး အမးသားေရးက ရြတရြတခြ နခြ န ေဆာငရြကခတာက အားလးအသပါ။ ျဗရခရကေတြက ရငဆငရာမာ သတေျပာငေျမာကလသလ တငးျပညအေရးကပါ ေရ႕ရႈလစတ ျပငးျပလသျဖစေၾကာငး သျမငေနရပါတယ။ ဒါေၾကာင ေကာမတဥကဌျဖစတ ကြ နေတာဟာ ရနကနတကသလဥပေဒပထမႏစ သငတနးမာ တကေရာကသငၾကားေနတ ကထြနးစနဘကက ကြနေတာရ႕ အႏငမက ေပးလကပါတယ။ ဆတအေၾကာငးက ဒေနရာကေန ေကာငးသားထ တစရပလးက အသေပးေၾကျငာလကပါတယ။ ဒလန႔ ျမနမာႏငငသမငး၊ တကသလ ေကာငးသားေကာငးသမား သမဂၢသမငးမာ ဦးထြနးစနဟာ ရနကနတကသလ ေကာငးသားေကာငးသမားသမဂၢရ႕ ပထမဆးေသာ ဥကဌျဖစလာခရပါေတာတယ။ ကထြနးစနက အႏငေပးလကတာန႔တစၿပငနကထ သမဂၢအေဆာကအအတစခလးမာ လကခပသမားန႔ ဆညသြားပါေတာတယ။ ပထမဆး ေကာငးသားထမဆႏၵန႔ ေရြးခယတငေၿမာကျခငးခလကရတ ကထြနးစန စငျမငေပၚတကလာၿပး ဥကဌေနရာမာ ဝငထငလကပါတယ။ ေကာငးသားထရ႕ လကခပသေတြရပသြားတအခါမာေတာ ကထြနးစနဟာ ေနရာကထၿပး သမဂၢရ႕ဝါဒက ဒလ ေၾကျငာလကပါတယ။ ရေဘာတ႔.. ကြ နေတာက မေပးၾကတအတြက အလြနပေကးဇးတငပါတယ။ ဒသမဂၢအမႈေဆာငေကာမတရ႕ ဥကဌေရြးေကာကပြဟာ တကသလသမငးမာ ပထမဆးအႀကမ ေပၚေပါကလာတ ေရြးေကာကပြျဖစပါတယ။ အခေကာငးသားထန႔တကြ ျမနမာႏငငသ၊ ႏငငသားအားလးတ႔အတြက ႀကးပမးလႈပရားဖ႔ ေျခကတရယမ ဗဟအခကအျခာေနရာႀကး ေပၚေပါကလာတာဟာ ဝမးသာစရာပါဘ။ ဒသမဂၢႀကးက တစေန႔ကရင ျမနမာႏငငႀကး လြတလပေရးရေအာင ဦးေဆာငေပးႏငမယ သားေကာငးရတနာေတြ ထြကလာလမမယလ႔ ယၾကညလက ရေနပါတယ။ ဒလ ေပၚထြကလာကာ ႏငငအတြက အခကစၿပး ကြနေတာတ႔ အားလးစေပါငးၿပး ႀကးပမးသြားၾကရပါလမမယ။ လြတလပေရးပနးတငသ႔ ေရာကေအာငသြားရမယ ခရးကေတာ ရညေဝးလပါေသးတယ။ လမးခရးတစေလာကမာ အႏရာယေတြ၊ အေႏာကအယကေတြ၊ ဆးေျငာင ခလတေတြ၊ ရနသေတြ အမားႀကး ရငဆငၾကရပါလမမယဆတာ သထားဖ႔လပါတယ၊ ေကာငးသားသမဂၢအဖြ႕ဟာ တကသလအပခပေရးအဖြ႕န႔ ေကာငးအပႀကးရ႕ လကေအာကမာ မရေစရပါဘး၊ အခမးအနားေတြ အေဆာကအဦးေတြမာ လႊငေလရတ အဂၤလပနယခ႕ေတြရ႕အလ ယနဂကအလက ဒသမဂၢအေဆာကအဦးမာ မလႊငပ ျမနမာတ႔အလျဖစတ ေဒါငးအလကသာ အခခနကစၿပး လႊငထပါမယ။ ကြနေတာတ႔တေတြ အသအမတျပတအလဟာ ေဒါငးအလသာျဖစေစရမယ။ ေဒါငးအလဟာ ေရးျမနမာမငးတ႔ရ႕ အလပါပ။



အခအခနကစၿပး အခမးအနားေတြ၊ ေဟာေျပာပြေတြ၊ အစညးအေဝးပြေတြ ကငးပတအခါ သဆလာခတ အဂၤလပနယခ႕ အမးသားသခငးအစား ျမနမာအမးသားသခငးကသာ သဆၾကဖ႔ ႀကရြယထားပါတယလ႔ ေျပာၾကားၿပး မန႔ခြနးက နဂးခပလကပါတယ။ တကသလသမဂၢဥကဌ မန႔ခြနးၿပးဆးသြားတအခါမာ သမဂၢအေဆာကအဦးႀကးရ႕ အစညးအေဝးခနးမ ေဆာငႀကး အတြငးမာ လကခပသမားန႔ ေကြးေၾကာသမားဟာ သနးေခါငအခနတင ဟနးလကရ ေနခပါတယ။



ဟာဂမ ပဥးမနားေဒၚပ (လမႈ ထးခြၽန ပထမဆင) လမႈထးခြ နပထမအဆငက ပထမဆးရရသ အမးသမး (၁၉၀၆- ၁ ေဖေဖၚ၀ါရ ၁၉၈၂) မနေလးတငး၊ ေပာဘြယျမ႕နယ ယငးေတာရြာဇာတ ျဖစသည။ အဖ ပြစားၾကးဥးဘျမ အမ ေဒၚခငစတ႔မ သကရာဇ ၁၂၆၈ (၁၉၀၆ ) ခနစတြင ဖြားျမငသည။ ငယနာမည မေရႊပ ျဖစသည။ ၁၂၈၈ ခႏစတြင စနေရႊကနသည ဥးစလႏင အမေထာငကသည။ ပဥးမနားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငး၍ စနေရႊရတနာေရာငး၀ယေဖာကကားသည လပငနးျဖင ေနထငခသည။ ေဒၚပသည စနေရႊရတနာ လပငနး၌ကြၽမးကငသည။ ရတနာမားကျမငလင အရညအေသြးအဆငအတနးက ခကခငးမနကနတကစြာ အကျဖတႏငစြမး ရသည။ ေဒၚပသည ဆကဆမႈေျပျပစျခငး၊ ရးသားေျဖာငမတျခငး၊ စတခယၾကညရျခငးတ႔ေၾကာင ရတနာေရာငး၀ယမႈတြင အမားကအားကး အားထားျပၾကသည။ ေဒၚပက ပဥးမနားျမ႕သျမ႕သားမားက စနေရႊရတနာလပငနးတြင ကြၽမးကငေသာေၾကာင စနမပဟ ခစစနး ေခၚေ၀ၚၾကသည။ ဂပနေခတ ဗမာကာကြယေရးတပမေတာ(ဘဒေအ) ဖြ႕စညးစဥရေဘာ သးကပ၀ငမားမ အရာရအရာခ အၾကပတပသားမားသည ေဒၚပ နင အကြၽမးတ၀ငရၾကသည။ မခငပမာအေမပဟ ေခၚၾကသည။ ေဒၚပသည ပဥးမနားျမ႕နယ အာရလငယအစညးအရး၏ ဥကဌ အျဖစေဆာငရြကခသည။ ဖကဆစေတာလနေရးကာလတြင ဗမာကာကြယေရးတပမေတာ(ဘဒေအ) ပဥးမနား၌ ရေနစဥကာလ၌ တပမေတာအတြက လအပသညမားက တတစြမးသမ အကအညေပးခသည။ ၁၉၄၇ ခနစတြင ခငပြနးျဖစသည ဥးစလ ကြယလြနျပးေနာက ပဥးမနား မ ရနကနျမ႕သ႔ေျပာငးေရႊ႕ေနထငခသည။ ၁၉၄၉ မ ၁၉၆၂ ခႏစအထ ရနကနျမ႕ဗလခပေစးအေနာကဘကတနး ၌ ထြနးေနေရာင ကမၸဏက တညေထာငသည ။ ၁၉၆၁ မ ၁၉၆၈ ခႏစအထ ဘရငမ နငလြနဇာ ႏင အထညစကရ တစရ တညေထာင ဖြငလစခသည ။ ေဒၚပသည၁၉၅၁ ခနစတြင ဟဂျပလပခသည။ ၁၉၇၂ ခႏစတြင ေပာဘြယျမ႕နယ ယငးေတာရြာ အစၥလာမေရ႕ေဆာငေကာငး ကေလးရပသာမားအတြက ေငြကပ(၈)သနးေကာ လႉဒါနးသည။ ထ႔အျပင ဗလ၀တေကာငးအတြကလညးေကာငး၊ ရနကနျမ႕ဇ၀ကလမး (ဇဖရရားလမး)ဇဖရရားဒရဂါ၀တေကာငးေတာ ႏင အမးသမး၀တျပေဆာငကလညးေကာငး၊ ရနကနျမ႕သမျဖလမးရ မြတစလငအမးသမးရပသာႏင ေကာငးေဆာငအတြက လအပေသာ မြမးမျပငဆငမႈမားကလညးေကာငး ျပလပလႉဒါနးခသည။ ၁၉၇၈ ခႏစတြင ရနကနျမ႕ စတေရာဂါအထးက ေဆးရ၀ငးအတြငး ေငြေျခာကသနးတန ဘြ႕လြနစတပညာသငတနးခနးမႏင စာၾကညတကအတြကလညး လႉဒါနးခသည။ ၁၉၇၉ ခနစ ေအာကတဘာလာ ၅ ရကတြင ရနကနျမ႕ျပညသ႔ေဆးရၾကး၀ငးအတြငး ဆးႏငေကာကကပေရာဂါအထးကဌာန အတြက သနးသးဆယေကာလႉဒါနးကာ ေဆာကလပခသည။ လႉဒါနးပြအခမးအနား ဖတၾကားစာက ေဖာျပပါမည။ ၇၈၆ ေဇယတ သဗၺ မဂၤလာ ဆးႏငေကာကကပေရာဂါ ေဆးအထးက ဌာန အေဆာငအဥး ေပးအပလႉဒါနးပြ ဖတၾကားစာ လၾကးမငးရင- လမးမေရြး ဘာသာမေရြး ကသနငရနရညရြယ၍ သနး(၃၀)ေကာ အကနအကခကာ ေဆာကလပခေသာ ဆးႏငေကာကကပေရာဂါ ေဆးအထးကဌာန အေဆာကအဥးက ျပညသလထကယစား ျပညေထာငစဆရယလစ



မၼတ ျမနမာနငငေတာအစးရ ကနးမာေရး ၀နၾကးဌာန၀နၾကးထ ေပးအပလႉဒါနးမည အခမးအနားသ႔ ၾကြေရာကခးျမငပါရနဖတၾကားအပပါသည။ ကငးပမည ေန႔ရက - ၅-၁၀-၇၉ (ေသာၾကာေန႔) ကငးပမည အခန - နနက (၉) နာရ ကငးပမညေနရာ - ရနကနျပညသ႔ေဆးရၾကး (လမးမေတာ ၀ငေပါက) ဟာဂမ ပဥးမနားေဒၚပ (ရနကန) ထ႔အျပင ၁၉၈၀ ျပညႏစ ၾသဂတလ ၁၄ ရက၌ ရနကနျပညသ႔ေဆးရၾကး တးခ ႕ေဆးရ၀ငးအတြငးတြင သနး(၂၀)တန အေထြေထြ အေရျပားႏင ကာလသားေရာဂါကဌာန အေဆာကအအကပနၷရကအတျမစခ လႉဒါနးခသည။ ထ႔အျပင ၁၉၈၁ ခႏစ ႏ၀ငဘာ ၁၀ ရကတြငလညး ရနကနျပညသ႔ေဆးရၾကးအတြငး၌ သနး ၅၀ တန ေလးထပတက အေရျပားေရာဂါႏင ဥးေႏာကႏငအာရေၾကာေရာဂါက ေဆးရ အေဆာကအအအတြကလညး သနး ၂၀ လႉဒါနးခသည။ ေဒၚပသည ပဥးမနားျမ႕နယအသငး၏ နာယကၾကးအျဖစလညးေကာငး၊ ျမနမာႏငငကနသည ၾကးမားအသငး (ႀကမာနန ဃောဘနမ သ ဃသာာနမခန)တြင အမႈေဆာငအျဖစလညးေကာငး၊ ႏငငေတာအစးရမ ႏငငျခားသ႔ စးပြားေရးမစရငေစလႊတရာတြင အဖြ႔၀ငတစဥး အျဖစလညးေကာငး ပါ၀ငခသည။ ၁၉၈၀ ျပညႏစ ေဖေဖာ၀ါရလတြင မေလးရားႏငင ကြာလာလမပျမ႕၌ကငးပသည အစၥလာမမစဒအ၀တညလာခသ႔ ဆရာခယ၊ သရပခ ဃာဇ မဟမၼဒဟာရငတ႔ႏငအတ တကေရာကခသည။ ၁၉၈၁ ခနစ ဇနန၀ါရလတြင နငငေတာက ပထမဆးအၾကမခးျမငသည လမႈထးခြၽနပထမအဆငက ပထမဆးရရသည အမးသမးျဖစသည။ ဘာသာေရး၊ လမႈေရးႏင ႏငငအကးျပလပငနးမားတြင ဓနအငအားျဖင မားစြာပါ၀ငလႉဒါနးခသ ျဖစသည။ ဟာဂမေဒၚပသည အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစဌာနခပ နာယက၊ အးဒဆြလာသဗဟေကာမတ နာယက၊ ဟစဂရ ၁၅ ရာစ ၾကဆေရးဗဟေကာမတ (အ-ဟ-က)နာယကအျဖစ ေဆာငရြကခသည။ ၁၉၈၂ ခနစ ေဖေဖာ၀ါရလ ၁ ရကေန႔တြင ရနကနျမ႕၌ ကြယလြနသည။ ။ ေရးသားသ ...ေမာငသနး၀ငး(ျမနမာစာ)



ဥးရာရစ

ဗမာႏငငတြင ယခငကေနထငသြားခေသာ အႏၵယသား မဘ ႏစပါးမ ဥးရာရစက ၁၉၁၂ ခႏစက အႏၵယ တြင ေမြးဖြား ခပါသည။ သ၏အဖးက ၁၈၈၅ ခႏစကတညးက ျမနမာႏငငတြင ေနထင သြားခ သည။ ၃ ႏစသားကပင ဥးရာရစမာ ျမနမာ ႏငငသ႔ ေရာကလာကာ ျမနမာႏငငသား ျပခသည။ ဗမာအမး သားေရး လႈပရားမႈ သခငလႈပရားမႈက ကနဥးအစကတညးက ပါ၀ငခသည။ အသကသးဆယ ျပညႏစပငးမား အတြငး၀ယ သခငေအာငဆနး၊ ဥးေကာျငမး၊ ဥးဗေဆြ၊ ဥးႏတ႔အပါအ၀င အျခားသမားႏင ရနကန တကသလ ေကာငးသားအသငးအပငးမားတြင ပါ၀င လႈပရားခသည။ ၁၉၃၁ တြင ရနကနတကသလ ေကာငးသား သမၼဂၢ၏ အေထြေထြ အတြငးေရးမႈးခပ ျဖစခသည။ မြတစလငမျဖစ၍ တေၾကာငး၊ အႏၵယ သားျဖစ၍ တစ ေၾကာငး၊ အမား၏ အမးမးအႏမခမႈက ခခရလင ကစား လညး သက တကၾကြ မပက ပါ၀ငလႈပရားခသည။ တကသလတြငေနခသညႏစမား တေလာကလးမာလညး ကလားဆျပး အႏမ ခခရသည။ သႏငပတသကျပး ေျခပနး ခတခကမားက ခခရသည။ အစဥသျဖင ဥးႏအေပၚ သစၥာ ေသြမပကသျဖစေၾကာငး သကေသထျပႏငချပး အဓက ေခါငးေဆာင ၾကးမားဖကက လကခမႈကပါ ရယႏငခသည ဒတယကမၻာစစ ျဖစသညတြင မဘမားက အႏၵယသ႔ထြကေျပးခရာ စစအျပးတြင ဗလခပ ေအာငဆနး က သ႔အားျပနလာရနေခၚခသည။ ဥးႏက သအားကကဘနကတြင ပါ၀ငေစခသည။ ၁၉၅၂ ခႏစတြင အးအမႏင အလပသမား၀နၾကး အျဖစ လာထားျခငး ခရျပး ၁၉၅၄ ခႏစတြင သတတြငး၀နၾကး၊ ၁၉၆၀ ျပညတြင စးပြားေရးႏင စကမႈ၀နၾကး အျဖစႏငငတာ၀နမားက ထမးေဆာငခရာ ၁၉၆၂ ခႏစ၌ ေတာလနေရးေကာငစ အစးရ ဗလခပေန၀ငးက သ႔အား အေရးယခန တငေအာငပငျဖစသည။



ဖဆပလႏစျခမးမကြခင ၁၉၅၈ ခႏစတြင သသည TUCB ( Trade Union Council of Burma – ဗမာကနသြယေရး သမဂၢေကာငစ ) တြင ဒ ဥကဌ ျဖစခေသးသည။ ဥးႏ၏ သမဏဆးျဖတခကႏင စဥဆကမျပတေထာကခခကအရ သ႔ေနရာက ျမခ သည။ အႏၵယေသြးပါသ ဥးရာရစအားေနရာေပးမႈအေပၚ ၾသဇာအၾကးဆး အသငး အ၀ငးက အျပငးအထနဖအားေပးလင ကစား သ၏မဆတမနစ ေခါငးမာ မႈေၾကာင အရာမကခေပ။ ဥးႏက (အတကအခမားႏင ရနရငးသြားေအာင) သ႔နာမညအား ဥးရနရငးဟ ေျပာငးရနတကတြနးခရာ အမာခမြတစလငမျဖစသ ဥးရာရစက လကမခပပယခချပး ၊ သ႔နာမညေရ႕တြင “ဥး”ကသာတပခသည။ ဤနာမည ေျပာငးေရး ကစၥ အပါအ၀င မြတစလငလ႕အစအေ၀း၏ ဘ၀ႏငပတသကရာ အျခားေသာ ကစၥမားတြင …..........သေဘာထားကြလြမႈမားရခသည။ Maung Maung, 'M.A.Rashid,'' Guardian Monthly. III, {Dec, 1956},27-34;Tinker, ညႊနးချပး၊ႏာ-၆၊ ၆၅၊ ၈၂၊ ၃၉၆) ဗဒၶဘာသာ၀ငျပညသမားဖကမ ဗမာကကဘနကတြင သလအႏၵယသား မြတစလင တစဥး ဘာေၾကာငလရမာလဆျပး ဥးရာရစအားမၾကာခဏ ပစမတျပျခငးခခရသည။ ဥးရာရစ၏အစကျဖစသ ေဒါကတာ အမ၊ ေအ၊ ရအးဖမာ အႏၵယ ႏငငျခားေရး ဌာနတြင သအမတတစဥးျဖစခသည။ ငါးဆယျပညႏစ ေစာေစာပငးကာလ မားတးက ဗမာႏငငတြင သ႔ႏငငက ကယစားျပျပးတာ၀နထမးေဆာငသြားခသည။ တစၾကမတြင ျပညသသ႔ပငဥးႏက မမအေနျဖင ဤႏငငသားလညးျဖစျပး ႏငငက အကးျပေနသလညးျဖစသည ဥးရာရစက အႏၵယေသြးပါသ ျဖစ၍ဆျပး ဤတာ၀န ေပးမႈ မမဟန႔တားႏငပါဟဆျပး ေၾကျငာခေသးသည။ { Ferdinand Kuhn, “Commentary, in Nationalism and Progress in Free Asia, ed-Phillip W. Thayer { Baltimore, Johns Hopkins Press, 1956}, p – 247. MOSHE YEGAR ၏ THE MUSLIMS OF BURMA ( A Study of A Minority Group) စာအပမ ကးယေဖၚျပပါသည။ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- ဦးရာရစ B.Sc., B.L. (၁၉၃၆ - ၃၇) အးေဝ ႏစလညစာေစာင၊ ၁၉၆၀ က 'ဒတယ ကမာၻစစ မတငမ တကသ ဥက႒မား' အတပၸတကေန တကသရ႕ ဥက႒ တဦးျဖစသ "ဦးရာရစ B.Sc., B.L. (၁၉၃၆ - ၃၇)" အေၾကာငးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပ လကတာ ျဖစပါတယ။ ဦးရာရစသည အႏၵယ အမးသား တဦး ျဖစသည။ ျမနမာ တငးရငးသား အျဖစ ခယ ထားသ ျဖစ၏။ အႏၵယ အမးသား တဦးအား တကသ ဥက႒ အျဖစ တငေျမႇာကျခငးသည သမဂၢ၌ လမးေရး ခြျခားမႈ မရျခငး၊ ေခါငးေဆာင ႏငသက ေခါငးေဆာင ေနရာ၌ ေပးအပျခငးက ျပသျခငး ျဖစသည။ ဦးရာရစ၏ ေမြး သကရာဇမာ ၁၉၁၂ ခႏဝငဘာလ ၅ ရကေန႕တြင အဖ Mr. M. A. Sakur၊ အမ Ahmadi Begum တ႕က အႏၵယႏငင Alahabad ၿမ႕မာ ေမြးဖြား ခသည။ ရနကနၿမ႕ Randaria အထကတနး ေကာငးတြင ပညာ သငၾကားခသည။ ရနကန တကသလမ ဝဇၨာ သပၸ ဘြ႕ႏင ဥပေဒ ဘြ႕မားက ရရသည။ ရနကန တကသလ ေကာငးသားမား သမဂၢ၏ ပထမဆး အတြငးေရးမး ျဖစ၏။ ၁၉၃၅ - ၃၆ ခတြင ဒတယ ဥက႒ ျဖစ၍ ၁၉၃၆ - ၃၇ ခတြင တကသ ဥက႒ အျဖစ ေ႐ြးေကာက တငေျမႇာကျခငး ခရသည။ ၁၉၃၆ ခ ေကာငးသား သပတတြင ေရ႕တနး ေခါငးေဆာင တဦး ျဖစ၍ ၁၉၃၆ ခႏစတြင ဖြ႕စညးေသာ ဗမာႏငငလး ဆငရာ ေကာငးသားမား သမဂၢ ၏ ပထမဆး ဥက႒လညး ျဖစ၏။ ပထမဆး တကသ ကယစားလယ ေကာငစ လႀကး အျဖစ တာဝနယ လပေဆာင ခသည။ ဗလေအာငေကာ ကဆးသည အမႈတြင ေကာငးသားမား ဘကမ ေရ႕ေန လကခ သလညး ျဖစသည။



ဝတလေတာရ ေရ႕ေန တဦး ျဖစသည။ အလပသမား အဖြ႕အစညး မားတြင ေခါငးေဆာင တာဝန ယခ၏။ စစၿပး ေခတတြင ဖဆပလ အဖြ႕၌ ပါဝင၍ ၁၉၄၇ ခႏစ ဖြ႕စညးပ အေျခခ ဥပေဒ မၾကမး ေရးဆြေရး ေကာမတဝင၊ အလပသမား ဥပေဒျပ ေကာမတတြင တာဝနမား ထမးေဆာငခသည။ ျပညသ႕ လႊတေတာ တြင၎၊ လမးစ လႊတေတာ တြင၎၊ အမတ အျဖစ ပါလမန ဒမကေရစ ေခတတြင အဆကမျပတ ေ႐ြးခယ တငေျမႇာကျခငး ခရသည။ ႏငငေတာ အစးရ အဖြ႕ မားတြင၊ ျပညသ႕ အးအမ ေဆာကလပေရးႏင အလပသမား ဌာန ဝနႀကး (၁၉၅၂)၊ ကနသြယမႈ ဖြ႕ၿဖးေရးႏင အလပသမား ဝနႀကး (၁၉၅၄)၊ သတတြငး ဌာန ဝနႀကး (၁၉၅၆ - ၅၈)၊ အမးသား စမကနး ဝနႀကးႏင စကမႈ၊ သတႏင အလပသမား ဝနႀကး (၁၉၆၀) စသည တာဝနမား ထမး႐ြက ခသည။ အလပသမားႏင စပဆငေသာ ဘတအဖြ႕ အသးသး၊ စစမးေရး ေကာမတ အမးမးတြင သဘာပတ အျဖစ၎၊ ျပညေထာငစ အလပသမား အဖြ႕၊ လမႈဖလေရး အဖြ႕၊ အမးသား အးအမ အဖြ႕၊ လမႈ ဝနထမးအဖြ႕ႏင အမးသား လငယ ေကာငစ မားတြင ဥက႒ အျဖစ၎၊ ျပညပသ႕ သြားေရာကေသာ ကယစားလယ အဖြ႕ အမးမးတြင ေခါငးေဆာင အျဖစ ျဖင၎၊ အဖြ႕ဝင အျဖစ ျဖင၎၊ လကပါ ခဖးသည။ ၁၉၅၅ ခႏစတြင ထငးႏငငမ သရဖဆ ခးျမႇငျခငး ခရသည။ ၁၉၆၀ ခႏစတြင ဗမာ စကမႈလကမႈ ေကာငစ သဘာပတ အျဖစ၎၊ တကသလ အပခပေရး ေကာငစ တြင၎ တာဝန ထမး႐ြကခသည။ ေဒၚဖာတမာ (ဘေအ) ႏင လကထပခၿပး၊ သားႏစေယာက ထြနးကားခသည။ အမတ (၁၆)၊ ေ႐ႊေတာငၾကားလမး ရနကနတြင ေနထငသည။



သအမတၾကး မဟာသေရစညသ ဦးေဖခင (ႏငငဂဏရည ပထမ အဆင)

ပငလစာခပျဖစေျမာကေရးအတြက ၾကးပမးခသ (၂၇ ဩဂတ ၁၉၁၂- ၂၅ ေဖေဖာဝါရ ၂၀ဝ၄)

မႏေလးတငး ေပာဘြယျမ႕ ဆြမနေကးရြာ ဇာတျဖစသည။ အေဖ ဦးေအေအခနး(ေခဦးဘကေလးႏင အမ ေဒၚတတတ႔မ ဖြားျမငသည။ ၁၉၁၂ ခႏစ ဩဂတလ ၂၇ ရက (သကရာဇ ၁၂၄၇ ခႏစဝါေခါငလျပညေန႔)တြင ဖြားျမငသည။ ဆြမနရြာ အေျခခဘာသာေရး စာသငေကာငးတြင အရဒစာေပ စတတတနးေအာငသညအထ သငယခသည။ ေပာဘြယျမ႔ (Weseyarn) အဂၤလပျမနမာ အလယတနးေကာငးမ သတမတနးေအာငသည။ ၁၉၃၀-၃၁ တြင မႏေလး (Kelly) အထကတနးေကာငးမ ၁၀ တနး ေအာငသည။ ရနကနတကသလမ B.A.,B.L. ဘြ႔ရသည။ ရနကနတကသလ ပခးေဆာငတြင ဗလခပေအာငဆနးႏငအတ အေဆာငေနခသည။ ရနကနတကသလမ ဘြ႔ရၿပးေနာက ၁၉၃၈ ခႏစတြင ေခာကေရနေျမ၌ အလပသမားဝနေထာကအျဖစ ေဆာငရြကခသည။

ေနာကတနးတြင ယာဘက ဒတယေျမာကရပေနသသည ဥးေဖခငျဖစသည။

၁၉၄၆ ခႏစတြင ဖဆပလ(ဖကဆစဆန႔ကငေရး ျပညသ႔လြတေျမာကေရး အဖြ႔ခပ) ေရႊတဂအလယပစၥယ ညလာခသ႔ ဗမာမြတစလင ကြနဂရက(ဗမက) ကယစားလယအျဖစတကေရာကခသည။

ထစဥက အဂၤလပတ႔၏စကျဖစာတမးအရ ျမနမာျပညက လြတလပေရးေပးရာတြင ေတာငတနးေဒသမားက ခနလပထားခရနအစအစဥက တကဖကလသျဖင ညလာခတြင ဦးေဖခငက ျမနမာလြတလပေရးၾကးပမးရာ၌ ရမးျပညအပါအဝင ေတာငတနးေဒသမလမးစအားလး၏ စညးလးညညြတမႈ မရမျဖစ လအပေသာေၾကာင “ေတာငတနးနယေဒသႏင ျမနမာျပညမ ပးေပါငးေရး”အဆတစရပက တငသြငးခသည။



ဦးေဖခငသည ဖဆပလအဖြ႕ခပ အလပအမႈေဆာငအဖြ႔ဝင၊ ဖဆပလအဖြ႔ခပ၏ ေတာငတနးနယေဒသဆငရာ အတြငးေရးမႉး တာဝနမားထမးေဆာငခသည။ ပငလစာခပျဖစေပၚလာေရးအတြက အဓကကေသာအခနးက႑မ ပါဝငလႈပရားခသည။ တငးျပျပညျပ လႊတေတာသ႔ ဖဆပလအမတအျဖစ ေပာဘြယျမ႕နယမ ေရြးေကာကတငေျမာကျခငးခရသည။ ဗလခပေအာငဆနးႏင အာဇာနညေခါငးေဆာငၾကးမား ကဆးျပးေနာက သခငႏဦးေဆာငေသာ အစးရအဖြ႔တြင ဝနၾကးတစဦးအျဖစ ပါဝငခသည။

၁၉၄၇ ခႏစတြင ပါကစၥတနနငငေပၚေပါကလာရာ ထႏငငသ႔ ျမနမာနငငဆငရာ သအမတၾကးအျဖစ ပထမဆး ေစလႊတျခငးခရသည။ ထငးႏငင၊ ဖလစပငႏငင၊ လာအႏငင၊ ကေမာၻဒးယားႏငင၊ ရရားႏငင၊ ခကကစလ ဗားကးယားႏငင၊ ပလနႏငင၊ မေလးရားႏငင၊ စငကာပႏငငတ႔တြင သအမတၾကးအျဖစ ၂၅ ႏစၾကာ တာဝနထမးေဆာငခသည။ ၁၉၇၂ ခႏစတြင အျငမးစားယခသည။

လြတလပေရးရျပးေနာက ပထမဆးထတျပနသည ဂဏထးေဆာငစာရငး (Honours List)) တြင မဟာသေရစညသဘြ႔ႏင ၁၉၈၀ ျပညႏစ ဇြနလ ၇ ရကတြင ႏငငဂဏရညပထမဆင ခးျမငခရသည။ ၁၉၄၅ ခႏစမစျပး ဗမာမြတစလငကြနဂရက(ဗမက)တြင ဆရာၾကးဦးရာဇတ၊ ဦးခငေမာငလတတ႔ႏင ပါဝငေဆာငရြကခသည။ အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစဌာနခပတြင နာယကၾကးအျဖစ ေဆာငရြကခသည။ ျမနမာမြတစလငအမးသားေရးရာအဖြ႔ခပတြင ဦးေသာငနာယကၾကးအျဖစလညး ေဆာငရြကခသည။ အမးသားညလာခတြင အနာဂတျမနမာျပည ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒေရးဆြေရးအတြက အျခားဖတၾကားသငသည ပဂၢလမား အစအဖြ႔တြင အဖြ႔ဝငအျဖစ တကၾကြစြာေဆာငရြကခသည။ ျမနမာႏငငစာေပႏင စာနယဇငးဗဟအဖြ႔က ကငးပသည စာဆေတာေန႔အခမးအနား၏ ဂဏျပကနေတာခ သကၾကးစာေပပညာရငၾကး တစဦးျဖစခသည။ ျပစခသည စာအပစာတမးမားမာ ကယေတြ႔ပငလ၊ Pinlon An Inside Story ဖဆပလေရႊတဂညလာခ၊ ပငလစာခပမးေစ၊ ဘကမလကဝါဒႏင ဗမာျပည တ႔အျပင အဂၤလပျမနမာႏစဘာသာျဖင ေဆာငးပါးမားလညး ေရးသားခပါသည။ မဟာသေရစညသ ဦးေဖခင(နငငဂဏရည ပထမအဆင)ေရးသားသည “ကယေတြ႔ပငလ”စာအပတြင ဗလခပေအာငဆနး၏ အပါးေတာျမ အတြငးဝနေဟာငး ဗလထြနးလ (တကသလေနဝငးက ဤသ႔ အမာစာေရးေပးထားပါသည။ “ဦးေဖခငေရးသားထားသညအတငး ပငလျမ႕သ႔ေရာကျပးကာမ အေျခအေနမေသမခာျဖစေနျခငးေၾကာင ဗလခပသည စတပကလာရာမ ရနကနျပနေတာမညဆကာ ကြနေတာအားေလယာဥပ မာယခငးပါသည။ သ႔ေသာ ဦးေဖခငႏငကြ နေတာ တငပငျပး ေလယာဥမမာေသးဘ တစဖကကလမ းစေခါငးေဆာငမားအား ၾကးစားစညးရးရငး တစဖကကလညးဗလခပအား ရနကနမျပနရန ေဖာငးဖေျပာဆခမႈေၾကာင ဗလခပသည စတေျပျပး မျပနဘ ပငလမာဆကေနရန ဆးျဖတခပါသည။

အကယ၍သာ ကြ နေတာတ႔က ဗလခပစတေျပရန ေဖာငးဖေျပာဆျခငးမျပႏငပါက ယေန႔သမငးဝငပငလ စာခပသည အေကာငအထည ေပၚလာစရာအေၾကာငး မရရမက ျမနမာနငငသမငးသညလညး တစမးတစဖျဖစသြားကာ ျဗတသနယခ ႕တ႔ အၾကကျဖစသြားမညမာ ေသခာသညဟ

ဆႏငပါသည။” ကယေတြ႔ပငလ။ ၁၉၉၀။ တ- ၾကမ။ စာ၁၉။

ေမာငသနး၀ငး (ျမနမာစာ)



၁၉၅၀ ခႏစက ကလသမၼဂၢ အေရးေပၚအစညးအေ၀းတစခတြင ဥးေဖခငကေတြ႕ရစဥ အႏၵယ ကာကြယေရး၀နၾကး V. K. Krishna Menon (၀) -ေမးေထာကစကားေျပာေနသ (ယာ) မာ ကလသမၼဂၢ ျမနမာႏငငကယစားလယ ဥးေဖခငျဖစသည။

ဒးဒတဥးဘခ (ေခါငးေပါငး)၊ ဆာေမာငၾကး (ေခါငးေပါငး)၊ ဥးခနထြနး၊ ဗလခပေအာငဆနး၊ ဥးစန (အတြငး၀န)၊ ဥးေဖခင၊ သခငျမ။



ပငလစာခပ ခပဆႏငရန ဗလခပေအာငဆနး လထအားေဟာေျပာစဥ။ (ေရ႔ဆး အလယတြငထငေနသ ဥးေဖခင)



ေဇယေကာထင ဗလမးဘရင ျမနမာရာဇ၀ငဟေသာ ေ၀ါဟာရအစား ျမနမာသမငးဟေသာ စကားက ပထမဆးအသးျပသည သမငးပညာရပ ာအပ ျပစသေလာကထပပနမငစာက ရာေဖြေဖာထတ သေတသနျပတငျပသ (၂၇ ဒဇငဘာ ၁၉၁၅ - ၇ ဇနန၀ါရ ၁၉၇၀)

ပဥးမနာျမ႕ေန၊ ရြာေကာကရပဇာတျဖစသည။ ၁၉၁၅ ခ ဒဇငဘာ ၂၇ ရက တနလၤာေန႔တြင ဖြားျမငသည။ အဖ ေကာငးဆရာ ဥးဟန၊ အမ ေဒၚေစာရငျဖစသည။ အမညရငးမာ ဘရငျဖစသည။ အရဗအမညမာ မဟမၼဒဒါ၀ဒျဖစသည။ ၁၉၃၃-၃၈ တြင ရနကနတကသလ ယဒသနေကာလပ၌ ပညာသငၾကားသည။ ၁၉၃၈ ခႏစတြင အေရ႕တငးရာဇ၀ငဂဏထးတနးေအာငျမငျပး ၀ဇၨာဂဏထးဘြ႕ရသည။ ရနကနတကသလ အေရ႕တငးရာဇ၀ငဌာနတြင နညးျပအျဖစ စတငအမႈထမးသည။ ၁၉၄၀ ျပညႏစတြင လကေထာကကထကရာထး တးျမငခရသည။ ၁၉၄၂-၄၃ တြင ဂပနေခတ အာရလငယအစညးအရး၊ ဥာဏဗလတာ၀နခ၊ ၁၉၃၄ ခႏစတြင မာကာကြယေရးတပမေတာ၌ ဗလၾကး၊ တပမေတာပညာေရးအရာရ၊ ပခးစျပတပမေတာသမငးနညးျပႏင ဂပနေတာလနေရးတြင တငး(၄) မပါ၀ငခသည။ ၁၉၄၅-၅၆ တြင ျမနမာတပမေတာ၌ ဗလမႉး၊ အဂၤလနတြင စစသမႉး၊ ဒတယဗလမႉးၾကးအျဖစ တာ၀နထမးေဆာငခသည။ ၁၉၆၀ မ ၇၀ တြင ျမနမာႏငငသမငးေကာမရင ဆပေကာမရင(ခ) လယေခတ(ေအဒ၁၃၆-၁၇၅၂) ကမးျပအရာရအျဖစ ေဆာငရြကခသည။ ဗလမႉးဘရငသည ျမနမာႏငငသေတသနအသငး အမႈေဆာငေကာမတ (၁၉၆၅-၆၉)၊ ျမနမာစာ ေကာမရငအဖြ႕၀င၊ ရနကန တကသလ ဘြ႔လြနသငတနးမားတြင အထးကထက တာ၀နမားက ထမးေဆာငခသည။ အစၥလာမ သာသနာေရးရာေကာငစဌာနခပ အေထြေထြ အတြငးေရးမႉးခပ(၁၉၅၆-၁၉၇၀)အျဖစ ေဆာငရြကခသည။ ဗလမႉးဘရငသည ျမနမာတငးရငးသားဘာသာစကားအခ႕နင မြနခမာ၊ တဘကျမနမာ၊ ရမးတရတႏင အႏၵယဘာသာစကားတ႕က ေလလာလကစားခသည။ အဂၤလပအေရးအသားႏင အေျပာအဆကြၽမးကငမႈမာ ႏငငတကာပညာရငအဆငက ေကာငးစြာမသည။ တကသလေကာငးသားဘ၀ကပင ျမနမာအလငးသတငးစာႏင သရယသတငးစာတ႔၏ ယဒသနေကာလပသတငးေထာက၊ ]ျခင’လကေရး စာေစာငအယဒတာ၊ ေကာလပမဂၢဇငး၊ ျမနမာပငးအယဒတာအျဖစ ေဆာငရြကခသည။ ၁၉၃၇ ခႏစတြင ေကးလကျပျပငေရးအတြက "Socrate at



School"က ေခတသစမာဃ} အမညျဖင ဘာသာျပနဆထတေ၀ခသည။ ၁၉၄၀ ျပညႏစတြင ေကးလကျပျပငေရး စာေစာငက ေဒါကတာေဂ၊ အာရ အနဒရပ၊ ဥးသာဆငတ႔ႏငအတ ပးတြေရးသားခသည။ ထ႔အျပင ျမ၀တ၊ ေငြတာရ၊ ရႈမ၀ မဂၢဇငးစသည စာနယဇငးမားတြင စာေပ၊ သမငး၊ ယဥေကးမႈ၊ စစေရး၊ ႏငငေရး၊ စးပြားေရးဆငရာ သေတသနစာတမး၊ ေဆာငးပါးမားက ေရးသားခသည။ JBRSႏင Working People Daily တ႔တြငလညး အဂၤလပဘာသာျဖင စာတမးေဆာငးပါးမား ေရးသားခသည။ ဗလမႉးဘရငသည စေမာင၊ သေတသ၊ ဗလမႉးဥာဏ၊ တငး ၄ ရေဘာေဟာငး၊ ေမာငပငတည၊ ကငးေထာကေမာင၊ ၀ရးစ၊ ဒဗလမႉးၾကး ဘရင၊ ဥးဘရငဟေသာ ကေလာငအမညမားျဖငလညး စာေပေရးသားခသည။ ဗလမႉးဘရငဟေသာ ကေလာငအမညက လသမားထငရားသည။ ဗလမႉးဘရငသည ျမနမာစြယစကမးတြင ဥးဘရငဟေသာ အမညျဖင တငးသားမားအေၾကာငး ေရးသားခသည။ ကခငလမး(တြ၁၊ စာ၁၅)၊ ကယားလမး(တြ၁၊ စာ၇၃)၊ ကရငလမး (တြ၁၊ စာ၁၅၂)၊ ေကာလမး(တြ၁၊ စာ၂၆၆)၊ ခမာလမး(တြ၂၊ စာ၂၄၈)၊ ခါစလမး(တြ၂၊ စာ၂၈၇)၊ ခႏးရမး(တြ၂၊ စာ၃၂၃)၊ ခငးလမး(တြ၂၊ စာ၃၈၉)၊ နဂတလမး(တြ၆၊ စာ၁)၊ ပက(တြ၆၊ စာ၁၉၉)၊ ပေဒါငလမး(တြ၆၊ စာ၂၂၆)၊ ပေလာငႏငပေလး(တြ၆၊ စာ၂၆၁)၊ ပးကရင(တြ၆၊ စာ၃၈၉)၊ ပလမး(တြ၇၊ စာ၉၀-၉၄)၊ ျမနမာနငငတငးရငးဘာသာမား (တြ၁၀၊စာ၁၃၁)၊ ျမနမာလမး(တြ၁၀၊ စာ၃၃၇-၃၅၃)၊ ရမးလမး (တြ၁၁၊ စာ၃၆၉-၄၀၈) တ႔က ျပစေရးသားခသည။ ဗလမႉးဘရငသည ျမနမာသမငးသေတသနနယပယတြငထငရားျပး ကမာၻအဆငမ ျမနမာသေတသနပညာရငတစဥး ျဖစသည။ ေခတေဟာငးျမနမာသမငး ပါရဂတစဥးျဖစသည ပါေမာကၡ G.H. Luce ကယတငက အထးခြၽနဆးေသာ ျမနမာသမငးပညာရင၊ ျမနမာေကာကစာပညာရငတစဥးအျဖစ ယၾကညစတခ အားထားခသည။ ဗလမႉးဘရငသည စစျပးေခတတပမေတာ၌ ဆကလကအမႈထမးေနစဥ ] ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာသမငး} စာအပက ေရးသားခသည။ ဗလမႉးဘရင ဘေအ(ဂဏထး)အမညျဖင ေရးသည။ ၁၉၄၇ ခႏစ ၾသဂတလ ၂၀ ရကတြင ေရးသားျပးစးခသည။ ၁၉၄၈ ခႏစ ျမနမာႏငငလြတလပေရးရသညေန႔တြင ထတေ၀ခသည။ ထစာအပသည ေနာငအခါ တကသလ၀ငတနး၌ ေကာငးသးစာအပအျဖစ ျပဌာနးျခငး ခရသည။ ထစာအပသည ျမနမာရာဇ၀ငဟေသာ ေ၀ါဟာရအစား “ျမနမာသမငး”ဟေသာစကားက ပထမဆး အသးျပသည သမငးဘာသာရပဆငရာ စာအပတစအပျဖစသည။ ထစာအပတြင ေရးေဟာငးျမနမာႏငင၊ ျမ႕စားရြာစား ဘရငေခတ( ၁၀၀၀ မ ၁၈၂၄ထ)၊ အရငးရငစနစ၀ငေခတ(၁၈၂၄မ ၁၈၄၅ထ)၊ ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာေခတ(၁၉၄၅) ဟ၍အခနးၾကး ၄ ခနးခြျခားကာ အျမငသစျဖင ျပစတငျပထားသည။ ၁၉၄၅ ခ ပဥၥမ အၾကမထတစာအပတြင ရနကနတကသလ အေရ႕နငငသမငး ပါေမာကၡေဟာငးဆရာၾကး လစ၏ အဂၤလပဘာသာျဖင ေရးသားထားေသာ ထငျမငခက၊ သကၾကးတကသလ ျမနမာဘာသာပါေမာကၡ ဥးသကတင၊ ျမနမာတပမေတာမ ဗလမႉးႀကးေကာေဇာ၏ ထငျမငခကမားႏင ထစဥက ႏငငေတာ ၀နႀကးခပ သခငႏ၏နဒါနး၊ ျမနမာတပမေတာ ဗဟစစဌာနခပမ ဗလမႉးဘရင၏ အခးတ႔က ေဖာျပထားပါသည။ စာအပအဖြငတြင တငၾကသရထားေစလေသာ အခကမားဟေသာေခါငးစဥျဖင ဗလမႉးဘရငက ရာဇ၀ငႏငသမငးက ဤသ႔ ခြျခားရငးျပထားပါသည။ ရာဇ၀ငႏင သမငး ယခငက ရာဇ၀ငဟ ေခၚေသာစကားက ယခ ႏငငသမငးဟ သးစြၾကသည။ ျမနမာႏငငေတာသမငးက မသငၾကားမ



ထသမငးဟေသာ စကား၏ ဆလရငးသေဘာက နားလညထားရန အေရးၾကး၏။ ေရးကေရးခေသာ ရာဇ၀ငစာအပတ႔တြင မငးေျပာငးမငးလႊ၊ ခႏစသကရာဇ၊ နနးတြငးအျဖစအပကမား၊ မငး၏ ေဆြစဥမးဆကမား၊ တကခကခေသာ စစမကမားႏင သာသနာထြနးကားပမား စသညတ႔ကမတည၍ ေရးသားထားခၾကသည။ သ႔ျဖစ၍ ရာဇ၀ငပညာဆလင အထကပါအေၾကာငးရပမားက ေလလာေသာ ပညာျဖစသညဟ ယဆခၾကသည။ ဤမျဖင ရာဇ၀ငပညာ၏သေဘာမာ မျပညစေသးေပ။ သ႔ျဖစ၍ အနကသေဘာ ပမကယ၀နးသည ႏငငသမငးဟေသာစကားသ႔ ေျပာငးလႊသးျခငးပငျဖစသည။ ႏငငသမငးဆသညမာ။ ။ သမငးဟေသာစကားမာ ျဖစခသညအေၾကာငးစဥဟ ဆရေပမည။ ဘရားသမငး၊ ျမ႕သမငး၊ ထငေပၚေသာေတာငသမငးစသညျဖင သမငးဆေသာစကားက သးၾကသည။ ႏငငသမငးဆလင ႏငငတစခ၏ ျဖစခသည အေၾကာငးအစဥပငျဖစေပသည။ ႏငင၏ျဖစပကခေသာ အေၾကာငးစဥမားတြင မညသညအရာမား ပါ၀ငသနညး။ ဤစကား၌ႏငင၏ အဓပၸါယက နားလညရနလေသးသည။ နငငဆရာ၌ နယနမတအားျဖင သတမတထားေသာ ေျမျပငကယ၊ ကြၽနး၊ ေတာေတာငတ႔ျဖစသညဟ ဆ႐မႏင အဓပၸါယမျပညစေသး။ ႏငငဆလင ထနယနမတအတြငးရ ေျမျပငကယႏငတကြ ထေဒသတြင ေနထငၾကေသာ လမားကပါပးတြ၍ နားလညရနျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ႏငငသမငးဟဆလင ထႏငငရလမား၏ ေရးကျဖစခသည အေၾကာငးစဥက ေဖာျပထားေသာ အေၾကာငးသာျဖစရခမမည။ လတသည ကမာၻဥးမစ၍ တစဆငျပးတစဆင ေျပာငးလ၍လာၾကသည။ သ႔ေျပာငးလရာတြင နငငတစခအတြငး၌ လမား၏ေျပာငးလမႈသည အျခားႏငငရ လမား၏ေျပာငးလမႈႏင မတေပ။ ျမနမာႏငငအတြငးရ လမားသည တစဆငျပးတစဆင မညသ႔ေျပာငးလလာသနညး။ ထသ႔ ေျပာငးလလာရပက ေလလာလကစားျခငးပငလင ျမနမာႏငင သမငးက ေလလာျခငးျဖစရေပမည။ ဟ၍ျဖစသည။ ဗလမႉးဘရင၏ထငရားေသာ အေကာငးဆးသေတသနလကရာစာအပမာ ျမနမာႏငငသမငးေကာမရငက ၁၉၆၂ ခႏစတြင အဂၤလပဘာသာျဖင ထတေ၀ခသည Lokahteikpan ေလာကထပပန} စာအပျဖစသည။ ေရးေဟာငးမြန၊ ေရးေဟာငးျမနမာ အကၡရာအေရးအသားႏငပတသကျပး အလြနအားထားရေသာ အေရးပါသညစာအပျဖစသည။ ထစာအပတြငအခနး ၅ ခနး ခြျခားတငျပထားသည။ အခနး ၁ တြင ေလာကထပနဂဘရား၏ သမငးအကဥးႏင ဗသကာလကရာပစက ေဖာျပထားသည။ အခနး ၂ ႏင ၃ တြင ဂဘရားနရရပနးခရပပမားနင စာေပအကၡရာအေရးအသား ေဆြးေႏြးခကမားက ေဖာျပထားသည။ အခနး ၄ တြငမငစာမားက ေခတျမနမာအကၡရာ၊ ေရာမအကၡရာမားႏင ဖလယ၍ တငျပထားသည။ အခနး ၅ တြင အဂၤလပဘာသာျပနဆခကမား ပါ၀ငသည။ ေနာကဆကတြအျဖစ ရငးလငးခကမား၊ ေရးေဟာငးမြနစကား ေ၀ါဟာရမား၊ သရပေဖာပ၊ ဓာတပမား၊ ေျမပမားျဖင စနစတက ျပစေဖာျပထားသည သေတသနလကရာ ျဖစသည။ စာေပသေတသသ႔ လကကငျပကးကားရာစာအပ ျဖစသည။ ဗလမႉးဘရင၏ ၾကးပမးမႈျဖင ေလာကထပပနမငစာစာအပၾကး တခမးတနားထြကေပၚခသညအတြက ထမငစာမားက ပ၍လသမားလာရပါသည။ ထစာအပနင ပတသကျပး ေခတျပငျမနမာသမငးပညာရငတစဥးျဖစသ ဆရာၾကးေဒါကတာသနးထြနးက ၂၀၀၂ ခ ၾသဂတလထတ အေတြးအျမငစာစဥ ၁၅၆ တြင ] ျမနမာသမငးအဖြ႔ႏင ထတေ၀ျပး ထတေ၀မညကမးမား} ေဆာငးပါးတြင ဤသ႔ ခးကးထားပါသည။ ဘရင၊ ေလာကထပပန၊ ၁၉၆၂ ေလာကထပပနဟေခၚေနၾကတ ဂဘရားငယတစဆဟာ ပဂေရႊဆေတာဘရားေျမာကဘက မနးမေ၀းမာရပါတယ။ ဂနရမာ ေရးမြနဘာသာ၊ ေရးျမနမာဘာသာႏင စာတမးထးထားတ ဇာတငါးရာ၊ ပနးခပေတြရတယ။ ဒလရတာက ဘယသမအေလးဂရျပျပး မေလလာခဘးပါ။ ၁၉၅၈ ေရာကတအခါကမ အေရ႕တငးပညာ ပါေမာကၡ လစ(G.H.



Luce)ႏင ဗလမႉးဘရငတ႔ ပဂေလလာေရးခရးထြကလာၾကတအခါက သတျပမေလလာမၾကတယ။ မြနႏငျမနမာစာေတြက အကအနေလလာၾကျပး ဗလမႉးဘရငက စာတစအပအေနႏင ေရးသားထတေ၀ဖ႔ တာ၀နယလကပါတယ။ စာအပက ၁၉၆၂ မာ ပႏပျဖန႔ေ၀ႏငပါတယ။ အဒစာအပဟာ ပဂအႏပညာနင ဗသကာပညာက ကမးျပသက အကယတ၀င ရငးလငးတငျပထားတာက ေတြ႔ႏငပါတယ။ သေတသနတနဖး အမားၾကးရတ တငျပခကျဖစလ႔ အားရႏစသကစရာရပါတယ။ ေလာကထပပနဂက မြနေခတဥး ပစလ႔သတမတတယ။ ရာဇကမာရ႕ျမငးကပါဂေျပာကၾကးနင ေခတျပင( ခရစနစ ၁၁၁၃) ျဖစႏငစရာရတယလ႔ ဆပါတယ။ နရေဆးေရးကားေတြက ျမနမာစာ၊ မြနစာေတြက အေသးစတရငးလငးျပး ျမနမာစာေပရ႕အစက ေဖာထတေပးတယ။ ျမနမာသမငးအဖြ႔ရ႕ ပထမစာအပပလ႔ ဂဏယႏငေလာကေအာက ပထမစြတ စာအပျဖစပါတယ။ ဟသးသပကာ ခးကးခပါသည။ ဗလမႉးဘရငသည ၁၉၇၀ ျပည ဇနန၀ါရလ ၇ ရကညေန ၅ နာရ မနစ ၅၀ တြင ႏလးေရာဂါျဖင ရနကနျမ႕၌ ကြယလြနသည။ ကြယလြနခန၌ ဇနးေဒၚခငေမၾကး(သတေဗဒကထက)ႏင သားတစဥး၊ သမးေလးဥး ကနရစသည။ ေရးသားသ ...ေမာငသနး၀ငး(ျမနမာစာ) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ျပနၾကားေရးႏင ျပညသ႔ ဆကဆေရး ဦးစးဌာန (႐းခပ)၊ စာတညးအဖြ႕ စေဆာငး ျပစၿပး ေ႐ႊဟသၤာ စာအပတကမ ၂၀ဝ၈ ေဖေဖာဝါရမာ ပထမအႀကမ ထတေဝ ျဖန႔ခခတ 'ႏစဆယရာစ ျမနမာ စာေရး ဆရာမားႏင စာစစာရငး (စတတတြ)' ကေန "ဗလမးဘရင (၁၉၁၄ - ၁၉၇၀)" ရ႕ အတပၸတအကဥးန႔ စာစစာရငးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပတာ ျဖစပါတယ။ ၁။ အမညရငး - ဗလမးဘရင၊ ၂။ မဘအမည - ေကာငးအပဆရာႀကး ဦးဟနး + ေဒၚေစာရင၊ ၃။ ေမြးသကရာဇ - ၁၉၁၄၊ ၄။ ေမြးဖြားရာေဒသ - ပဥးမနားၿမ႕၊ ၅။ ကေလာငအမညခြမား - စေအာင၊ သေတသ၊ ဗလမးဉာဏ၊ တငး(၄)ရေဘာေဟာငး၊ ဦးဘရင၊ ဒ-ဗလမးႀကး ဘရင၊ ေမာငပငတည၊ ဝရစ၊ ကငးေထာကေမာင။ ကယေရးျဖစစဥ ဗလမးဘရငက ေကာငးအပဆရာႀကး ဦးဟနး၊ ေဒၚေစာရငတ႔မ ၁၉၁၄ ခႏစတြင ပဥမနားၿမ႕၌ ဖြားျမငခသည။ ဒတယ ကမာၻစစ မတငခငတြင ဝဇၨာတနး၌ ေကာကစာ၊ ပဂေခတ သမငး သေတသန၊ အေရ႕တငးရာဇဝင (ေရးေဟာငး)၊ ဥေရာပ-ၿဗတသ အငပါရာ စသည ဘာသာတြမားက သမငး (ဂဏထး) ျဖင ေအာငျမငခသည။ ေခတလယ တ႐တ-ျမနမာ ဆကဆေရးႏင တ႐တ-ျမနမာ ေကာကစာ သမငးတ႔က သေတသန ျပလပခသည။ ဒတယ ကမာၻစစအတြငး၌ အေရ႕အာရ လငယမား အစညးအ႐းတြင ဉာဏဗလ တာဝနချဖစခၿပ ဘဒေအေခတ၌ ပညာေရး ဌာနတြင သမငးဘာသာရပက သငျပခသည။ ဂပန ေတာလနေရး တငး(၄) တြင တာဝန ထမးေဆာငခသည။ တပမေတာတြင ၁၉၅၆ ခႏစထ ဒတယဗလမးႀကး အျဖစ တာဝန ထမးေဆာငခၿပး ၁၉၅၇ ခႏစတြင ျမနမာႏငင သမငး ေကာမရငသ႔ ကးေျပာငး တာဝန ထမးေဆာငခသည။



သမငး ေကာမရင၌ ကမးျပ အရာရ အျဖစ ေဆာင႐ြကေနစဥ သမငးတခြန ဂာနယတြင အဂၤလပ-ျမနမာ ႏစဘာသာတ႔ျဖင သေတသန စာတမးမားက ေရးသားခသည။ ၁၉၆၂ ခႏစ၊ ေလာကထပပန စာအပက အဂၤလပဘာသာျဖင လညးေကာငး၊ ပဂ ေရးေဟာငးေခတ မငစာမား အေၾကာငး ေဖာျပေသာ ပဂမငစာစ သေတသနခရး အစရငခစာ စာအပက ေရးသားျပစခသည။ ျမနမာ စြယစကမး၌ လမးစ ဆငရာ၊ သမငးဆငရာ အေၾကာငး ေရးသားခသည။ တကသလ၊ အပခပေရး႐းမ ထတေဝေသာ ပညာပေဒသာ စာေစာင၊ ဝဇၨာႏင သပၸ တကသလ ျမနမာစာ အသငး၊ သတေဗဒ အသငး၊ မြတစလင ေကာငးသားမား အသငး စသညတ႔မ ထတေဝေသာ မဂၢဇငးမား၊ ေငြတာရ၊ ပညာတနေဆာင၊ လပသားျပညသ ေန႔စဥ (အဂၤလပ-ျမနမာ) သတငးစာမားတြငလညး သေတသန ေဆာငးပါးမား ေရးသားခသည။ ၁၉၇၀ ျပည၊ ဇနနဝါရလ ၇ ရကေန႔တြင ႏလးေရာဂါျဖင ကြယလြနခသည။ မကြယလြနမက "အေနာရထာအရငက ျမနမာႏငင" စာအပက ေနာကဆး ေရးသားခသည။ ကြယလြနခနတြင ျမနမာႏငင သမငး ေကာမရင၌ အေစာပငး ျမနမာႏငင သမငးကမး ျပစ ေရးသားေနဆ ျဖစသည။ ဗလမးဘရငသည သငဘဝ၊ ေငြတာရ၊ ျမဝတ၊ စစပညာဂာနယ၊ ပညာပေဒသာ၊ ပညာေလာက၊ ပညာတနေဆာင ယဥေကးမႈ စာေစာင၊ ေခတေၾကးျမင ႏစလည မဂၢဇငး၊ ရနကန တကသလ သတေဗဒ ႏစပတလည စာေစာငႏင အျခားေသာ မဂၢဇငးမားတြင ေဆာငးပါးမား ေရးသား ခပါသည။ ဗလမး ဘရင ေရးသား ျပစခေသာ စာအပမား ၁။ အေရ႕အာရစစႀကးႏင သေဘာတညမႈ အကးခစားေရး စနစ ၁၉၄၄ ၂။ ဥေရာပ စးပြားေရး ရာဇဝင (ပထမပငး) ၁၉၄၅ ၃။ ျမနမာႏငငေတာသမငး ၁၉၅၆ ၄။ ျပညသ႔ေရးရာ (ပထမတြ) ၁၉၆၀ ၅။ အစၥလာမျဖစစဥသမငး ၁၉၆၀ ၆။ ေလာကထပပန (အဂၤလပဘာသာ) The Lokahteinpan ၁၉၆၂ ၇။ ပဂမငစာ သေတသန လပငနး၊ ပထမ၊ ဒတယ တတယခရးတ႔၏ အစရငခစာ ၁၉၆၄ ၈။ စစေရး၊ ႏငငေရးႏင လမႈေရးဆငရာ သမငးစာတမး ၁၉၆၈ ၉။ အေနာရထာ အရငက ျမနမာႏငင ၁၉၇၁ ===========================================



ဆရာခယ နငငဂဏရညဘြ႔ (ပထမဆင)(ခရစ ၁၉၁၃ - ၁၉၉၆)။ ။

ဆရာခယက အဘဦးပ၊ အမေဒၚဂြမးပတ႔က ၁၉၁၃ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ ၁၅ ရကေန႔တြင ကန႕ဘလျမ႕နယ၊ ဝကတးေကး႐ြာ၌ ဖြားျမငသည။ဆရာခယသည ၁၉၃၂ ခႏစတြင ေရဦးျမ႕မလတနး ဆရာ ျဖစသငတနးေကာငးမ ဆရာျဖစစာေမးပြေအာငျမငျပး ေ႐ႊဘျမ႕နယ ကနသာကနးေကး႐ြာ ဆရာဦးညြန႔၏ေကာငးတြင လကေထာကဆရာအျဖစ တာဝနထမးေဆာငသည။ ဒတယ ကမၻာစစမျဖစမ တငးရငးသား အစၥလာမဘာသာဝငမားအား စစညးကာ တ႔ဗမာအစညးအရးႏင လကတြလက အဂၤလပ နယခ႕ ဆန႔ကငေရးက ေဆာင႐ြကသည။ ဖကဆစတကဖက ေရးကာလတြင အေ႐႔အာ႐တက လငယမား အစညးအရးခြ၏ အစအဖြ႕ေခါငးေဆာငအျဖစေဆာင႐ြကရငး ဗလမႉးဗထးဦးစး ေသာ ဖကဆစတကဖကေရးအဖြ႔ A.F.O ေ႐ႊဘခရငတြငလ ထစညးရးေရးမႉးႏင ေထာကလမးေရးမႉးအျဖစပါဝငေဆာင႐ြက သည။ ဖ.ဆ.ပ.လ အဖြ႕ခပ၏ေ႐ႊဘခရငဖ.ဆ.ပ.လ အဖြ႔တညေထာငရာတြငပါဝငသည။ ေ႐ႊဘခရင ေကာငးဆရာ မားအဖြ႔ခပ၊ ေ႐ႊဘျမ႕မေကာငးဆရာမားအသငး၊ ေ႐ႊဘခရင ေတာငသလယသမား အစညးအရးတ႔က တညေထာငေဆာင ႐ြကသည။ အလပသမားအစညးအရး မားအဖြ႔ခပ (ဗမာႏငင) တြင အတြငးေရးမႉး တာဝနအထေဆာင႐ြကခသည။ ထ႔ျပငဗမာ ႏငငလးဆငရာ ဗမာမြတစလငကြနဂရက (ဗ.မ.က) စတင တညေထာငရာတြင ပါဝငျပး ၁၉၄၈ ခႏစမ ၁၉၅၈ခႏစအထ ဗ.မ.က ဌာနခပ ျပညလးကြ တညလာခမားတြင အေထြေထြ အတြငးေရးမႉးအျဖစ ႏစစဥတာဝနေပးအပျခငး ခရသည။ ဆရာခယသည ဖ.ဆ.ပ.လ အစးရလကထက၁၉၅၆ ခႏစတြင ရမညးသငးေတာငပငး လႊတေတာအမတအျဖစ ေ႐ြး ေကာကတငေျမာကခရသည။ ေတာလနေရးအစးရ လကထကတြင ဗဟကနသြယေရး၌ အဖြ႔ဝငအျဖစ ၁၀ ႏစခန႔ေဆာင႐ြကသည။ ႏငငေတာဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒေရးဆြေရး ေကာမရငတြင အဖြ႔ ဝငအျဖစပါဝငသည။ ရနကနတငး ၾကားျဖတေ႐ြးခယတငေျမာက ပြ ကငးပေရးေကာမရငအဖြ႔ခြ ဥက႒အျဖစလညးေကာငး၊ ဒတ ယျပညသ႔လႊတေတာႏင ျပညသ႔ေကာငစအဆငဆင ေ႐ြးခယ တငေျမာကပြ ကငးပေရး ရနကနတငးေကာမရငအဖြ႔ခြ ဥက႒ အျဖစလညးေကာငး ေဆာင႐ြကသည။ တတယအႀကမ ျပညသ႔ လႊတေတာႏင ျပညသ႔ေကာငစ အဆငဆငေ႐ြးခယတငေျမာက ပြတြငေပာဘြယျမ ႔နယ၊ မဆႏၵနယအမတ ၂ မ ျပညသ႔လႊတ ေတာကယစားလယအျဖစ ေ႐ြးခယတငေျမႇာကျခငးခရသည။ စတတအႀကမျပညသ႔ လႊတေတာက ဆရာခယအားပါတစဒမ ကေရစ အေထြေထြေ႐ြးေကာကပြကငးပေရး ေကာမရငအဖြ႔ဝင အျဖစတာဝန ေပးအပသည။ ႏငငေတာျငမဝပပျပားမႉတည ေဆာကေရးအဖြ႔ အစးရလကထကတြငပါတစ ဒမကေရစ အေထြေထြေ႐ြးေကာကပြ ကငးပေရးေကာမရငအဖြ႔ဝငအျဖစ ဆကလကတာဝနေပးအပခရာ ကြယလြနခနအထထမးေဆာငခ သည။ ဆရာခယသည စာေရးဆရာတစဦးျဖစျပး ဒတယကမၻာ စစမျဖစမက ‘‘ေ႐ႊဥာဏခယ ” ကေလာင အမညျဖငဝတတမား ေရးသားသည၊ ၁၉၃၉ ခႏစတြင ဗမာ မြတစလငတ႔၏ ေရး ေဟာငး အတပၸတ စာအပ၊



စစျပးေခတတြငတရတျပညမတငး ျပည၏ အ႐ငသခငမား စာအပ၊ ၁၉၅၆ ခႏစတြင တရတျပည သ႔သမၼတႏငင အလပသမားသမဂၢ ဥပေဒဘာသာျပနစာအပ၊ ၁၉၅၇ ခႏစတြင ကမၻာအလပသမားသမဂၢ သမငးစာအပ၊ ၁၉၉၀ ျပညႏစတြင တရားမတေသာ ပါတစဒမကေရစ အေထြေထြ ေ႐ြးေကာကပြႀကးသ႔ စာအပတ႔က ပႏပထတေဝသည။ ဆရာခယသည ႏငငေတာကေပးအပသညတာဝနမား က ႀကးပမးေဆာငရြကချခငးေၾကာင ႏငငေတာက ခးျမငသည နငငဂဏရညဘြ႔ (ပထမဆင)က ရရသည။ႏငငဂဏရညဘြ႔ (ပထမဆင) ရရေသာ ဆရာခယသည ၁၉၉၆ ခႏစ၊ ႏဝငဘာလ ၂၄ ရကေန႔တြင ရနကနျမ႕၌ကြယလြနသည။ ဆရာခယအား ရနကနၿမ႔ ကနေတာကေလး႐ မြတစလင သခၤငးတြင ျမႇပႏထားသည။ ျမနမာစြယစကမး စဒ႐ြမ မ ကးယေဖာျပထားျခငးျဖစပါသည။



ပသဥးကကေလး

ပသဦးကကေလး(သမငးသေတသ)၊ စာေရးဆရာ၊ စာေပလပသားအဖြ႕၀ငအမတ(၁၄၄၇)အား ၁၉၂၁-ခ ဇြနလ(၂)ရက ၾကာသပေတးေန႔တြင မႏေလးၿမ႕ စၾကာႏြယစဥရပ၌ အဘ ဦးစေလမန၊ အမ ေဒၚတတ႔မ ေမြးဖြားခပါသည။ ေမြးခငး(၁၀)ေယာကအနကမ အႀကးဆးသားျဖစၿပး မဘ(၂)ပါးႏင ည(၁)ေယာက၊ ညမ(၈)ေယာကမ ခစခငမႈက အျပညအ၀ ရရသတစဦးပငျဖစ၏။ ၁၉၃၅-ခႏစတြင ေကာလငးၿမ႕ အဂၤလပ-ျမနမာ အလယတနးေကာငးမ (၇)တနးေအာငျမငၿပး ၁၉၃၆-၃၇ ခႏစတြင ရနကနၿမ႕ ဘနးႀကးလမးႏငလတာလမးၾကား (ယခင ဖေရဇာ၊ ယခ အေနာရထာလမး႐) ဆရာႀကးဦးထြနးဦး အလြတပညာသငေကာငးမ အဂၤလပ-ျမနမာ (၉)တနးေအာငျမငၿပး (၁၀)တနးတကေနစဥ ၁၃၀၀-ျပညအေရးေတာပေပၚေပါကလာ၍ ဖခငမ ျပနလာေခၚေသာေၾကာင ေကာလငးသ႔ ျပနခရသည။ ေကာငးသားေခါငးေဆာင ဗလေအာငေကာကဆးစဥ တစႏငငလး ေကာငးသားသပတတြင သပတေမာကေကာငးသားတစဦးအျဖစပါ၀ငခၿပး ၁၉၃၈-၃၉-၄၀ ႏစမားတြင တ႔ဗမာအစညးအ႐း၀င သခငလငယမားႏငလကတြပါ၀ငကာ နယခ႕ဆန႔ကငေရးလပရာ၌ ဗမာမြတစလငၿမ႕ရြာကာကြယေရးတပဖြ႕ ဖြ႕စညးရာ တပဖြ႕ဒေခါငးေဆာင၊ တပဖြ႕အတြငးေရးမးအျဖစ တာ၀နေပးအပျခငးခခရၿပး ဗမာလက႐းတပ၏ မဟာမတအျဖစႏင နယခ႕ဆန႔ကငေရးက လပေဆာငခသည။ ၁၉၄၂-ခႏစ ဂပနမား ေကာလငးသမးၿပးစဥ (B.I.A)တပဦးက ရေဘာသးကပ၀င ဗလဘနးျမငေရာက႐လာၿပး ၿမ႕မကႏာဖးလႀကးမားႏင လငယမားကေခၚယကာ ၿမ႕နယအပခပေရးတပဖြ႕ႏင မးသတတပဖြ႕ ဖြ႕စညးရာ၌ မးသတဗလအျဖစလညးေကာငး၊ အပစ(၂)၏ေခါငးေဆာငအျဖစလညးေကာငး တာ၀နယရသည။ ၁၉၄၃-ခႏစ မဟာမတတပမားျပနလညထးစစဆငလာစဥ ဒတယအႀကမ စစေျပးဘ၀ျဖင ကန႔ဘလၿမ႕နယ အေနာကဘက (၁၂)မငခန႔အကြာရ ဘေတာရြာသ႔ မသားစအားလး သြားေရာကခလႈရာ၌ ဦးကကေလးသည ဒကၡသညအမားစေနထငရာ အမရပရ ဘးအးတကနယသ႔ သြားေရာကေနထငခသည။ မသားစအေရးထက တငးျပညအေရးက အေလးနကထားချခငးပင။



၁၉၄၃-ခႏစ အမရပရၿမ႕ ဘးအးတကနယတြင အာ႐လငယအဖြ႕အစညးမ စာၾကညတကမးအျဖစလညးေကာငး၊ စစေျပးဒကၡသညမား၏ လမႈေရးတာ၀နမားက အာရလငယအဖြ႕၀င(၃၀၀)ခန႔မ လကေရြးစင လ(၃၀)ေရြးခယၿပး ဂပနေတာလနေရး ေျမေအာကဖြ႕စညးရာတြင ေရြးခယခရကာ (၁) စစကငး-ျမစႀကးနား မးရထားလမးတစေလာက ျမစႀကးနားမ ခတကလာမည မဟာမတတပဦးႏငဆကသြယရန၊ (၂) ဂပနတပအေျခအေနစစမးရန၊ (၃) ရသမလကနကစေဆာငးေပးရန တာ၀နယခရသညအတြက ေကာလငးၿမ႕နယ၌ လ႕၀ကစြာသမးဆးထားခေသာ (၃၀၃)ကညဆ (၃၀၀၀)ေကာက ဆနကနသညဟနေဆာငကာ ဆနအတမားတြငထည၍ ပ/ဒ/တ အႀကမသယယၿပး ေနာကစတတအႀကမသယေဆာငရနသြားစဥ ဂပနကငေပတငမာ အလပလပေနသ သငယခငးဦးဘရက တခရာသ႔ လာေရာကၿပး ဂပနဆနဂေဒါငမ ေပာကေနေသာ ဆနအတမား ခးယသခငေမာငအား ဖမးခပစစေဆးရာ မငးကတဆငေရာငးတယလ႔ထြကဆထားတယ။ ဒါေၾကာင ဂပနကမငးကဖမးဖ႔ေစာငေနတယ။ မးမလငးခင ေကာလငးမ ျပနသငတယလ႔ သတေပးမႈေၾကာင စဥးစားမေနေတာပ ေကာလငးမ မးရထားသလမးအတငး မပ၀းတ၀ါးလေရာငကအားျပ၍ ေျခလငေလာကခခနဟာ ညဥ(၁)နာရမာပါ။ ညဥ(၂)နာရမာ ဂပနမားက ဖမးဆးရန တခအမသ႔လာေရာကေမးျမနးၾကေၾကာငးသခရသည။ ကးေတာငဘ႔ ဘတာအနးေရာက႐ေသာလညး ေစာလြနး၍ ဘတာထ၀ငရနခကေနစဥ မးေမႊးေနေသာတတစလးက ခပလမးလမးမျမငရ၍သြားေရာကၾကညရာ အေၾကာေရာငးသညတျဖစေနသျဖင အေၾကာစားရနေစာငရငး အခနျဖနးခရၿပး ည(၇)နာရရထားႏင ရေထာငသ႔ ျပနခရသည။ စစကငးမငကႏငကးၿပး ဘးအးေရာကကာ တာ၀နခထ အေၾကာငးစသတငးပ႔ရသည။ သယခသမေသာ ကညေတာငမားက ဖ.တ.ပ.လ ေခါငးေဆာငမတဆင ဗလမးဗထးတပသ႔ အပခရသည။ (အသကက အရငးအႏးျပရေသာ ကာလတစရပပင) ၁၉၄၄-ခႏစတြင ကၽြနးလမျဖစ၍ ခတကလာေသာ မဟာမတတပဖြ႕(၃၃)ႏငဆကသြယကာ (၁) ဂပနေတာလနေရးအတြက မဟာမတတပႏင ပးေပါငးေဆာငရြကရန (၂) လကနကအကအညေပးရန (၃) ေဆး၀ါးအကအညေပးရန ေဆြးေႏြးမႈအတြက တာ၀နေပးအပျခငးခခရၿပး ထႏစမာပင (C.A.S.B)စစအပခပေရးအဖြ႕မ ဖမးဆး၍ ေရႊဘေထာငတြင (၇)လႏင (၁၅)ရကေနခရသည။ ၁၉၄၅-ခႏစတြင ဗလခပေအာငဆနး၏တကတြနးခကအရ အမးသားေခါငးေဆာငႀကး ဦးရာဇတမ ေခါငးေဆာငကာ ဗမာႏငငလးဆငရာ မြတစလငမကြနဂရက(ဗ.မ.က)အဖြ႕တြင အာ႐လငယအဖြ႕၀ငမားက ပါ၀ငေစခရာ မႏေလးခ႐င ဗ.မ.က တြင စညး႐းေရးမးအျဖစလညးေကာငး၊ ဗ.မ.ကမ တာ၀နေပးသည ဖ.ဆ.ပ.လ ဦးစးအျဖစ တာ၀နယခရျပနသည။ ႏးၾကားေရးအဖြ႕တြငလ ပါ၀ငခသည။ ၁၉၄၉-ခႏစတြင ဖခငႀကးကြယလြန၍ ေကာလငးၿမ႕သ႔ျပနကာ ကနသညအျဖစႏင မခငႏငညႏမငယတ႔အား တာ၀နယၿပး စးပြားေရးေျပလညမႈ႐ေသာေၾကာင ၁၉၅၀-ခ ၾသဂတလတြင ပါရမျဖညဘက ခစဇနး၊ သား(၂)ေယာကႏငအတ ရနကနၿမ႕သ႔ ေျပာငးေ႔ရႊခၿပး ၁၉၅၁-ခအစပငးတြင စာေရးဆရာ ဗနးေမာတငေအာင၏စငတငေပးမႈျဖင စာေပစငျမငေပၚသ႔ ေရာက႐ခၿပး ဂာနယမား၊ စာေစာငမားႏင သတငးစာတ႔တြင ေဆာငးပါးေပါငး(၁၂၀)ေကာ၊ ၀တတ(၁၂)ပဒေကာ၊ လးခငး(၁၂)အပတ႔က ေရးသားျပစခသည။ ၁၉၅၂-ခႏစတြင ရနကနခ႐င ဗ.မ.က အတြငးေရးမးအျဖစ တာ၀နယရငး ရနကနၿမ႕ေတာ၀န၏ ရနကနျမနစပါယအတငပငခအဖြ႕၀ငအျဖစလညးေကာငး၊ ၁၉၅၃-၅၄-၅၅ ခႏစမားတြင ရနကနစျပေထာင ေဆး႐ႀကး အႀကေပးအဖြ႕၀ငအျဖစ အသးသး တာ၀နယခရသည။ ၁၉၅၆-ခ စကတငဘာလ(၃၀)ရကေန႔တြင ၀နႀကးခပဦးႏ၏ အမန႔အာဏာျဖင ဗ.မ.က က ဖကသမးခရသည။ ထအစညးအေ၀းသြားေရာကမညေန႔တြင ၂-ႏစေကာအရြယ သားငယသည အလာအမန႔ေတာကရန နာရပငးမသာလေတာေၾကာငးသေသာလညး တစမးသားလးအေရးအတြက ရငေသြးငယကထားရစကာ ထြကသြားခရေသာ ဖခငတစေယာက၏ေ၀ဒနာ အဘယမရမညလ။ ျပနလာခနတြင သားငယ၏အသကက မမလကေတာပါ။



၁၉၅၆-ခ ေအာကတဘာ (၁)ရကေန႔တြင တငးျပျပညျပလႊတေတာ ကကၡမအမတ ဦးသနးျမင(B.A.B.L)မ ဥက႒အျဖစေဆာငရြကေသာ ဗ.မ.ကသစက ျပနလညဖြ႕စညးရာတြင အေထြေထြအတြငးေရးမးအျဖစ တာ၀နယခရသည။ ဗ.မ.ကသစသည ပ.မ.ည.တ တပေပါငးစတြင တပတစတပအျဖစ ပါ၀ငခရာ ပ.မ.ည.တ အမတေလာငးအျဖစလညး တာ၀နယခရျပနသည။ ႏငငေတာႏင အမးသားခစစတေၾကာင ေထာငနနးစခရသညအႀကမ (၃)ႀကမထကမနညးခေပ။ ၁၉၇၀ မ ၁၉၇၈ ခႏစမားတြင ရနကန ဘားလမး မြတစလငမကသလျဖစေဆး႐ အပခပမႈအဖြ႕တြငလညးေကာငး၊ အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစ ဗဟအလပအမႈေဆာင အဖြ႕(၉)ဦး ဦးေဆာငအဖြ႕တြငပါ၀ငျခငးႏင အစၥလာမဓမၼဗမာနတြင (၆)ႏစမ ၀နထမးတာ၀န ထမးေဆာငခသည။ ၁၉၇၈-ခႏစတြင စးပြားေရးလပငနးတာ၀နတစခႏင မသားစလက မႏေလးသ႔ ေျပာငးေ႔ရႊခၾကသည။ ၁၉၈၀-ခႏစတြင ရဟနးပအဖြ႕ခပ ဥက႒ အဂၢမဟာပ႑တ ဆရာေတာ ဦးေဇာတက စာပန အခမးအနားတြငပါ၀ငရန ဖတေခၚသျဖင တငးရငးသားေပါငးစ ဘာသာေပါငးစခစၾကညေရးက ေ႔႐႐ႈလက ျပနၾကားေရးဆပေကာမတတြင အတြငးေရးမးအျဖစ ပါ၀ငေပးခသည။ ထအေၾကာငးကစၥေၾကာင အကးတရားရ႐ပမာ ေတာငႀကးတြငျဖစပြားေသာ ဘာသာေရးပရပကၡသည အျခားေဒသမားသ႔ ကးစကမလာေအာင ပသဦးစး၊ Dr.ေကာၿငမး၊ ပသဦးကေလးတ႔ႏင ဆရာေတာႀကးမား ပးေပါငးကာကြယေပးႏငခသည။ ၁၉၈၈-ခ ေနာကပငး ပါတမားထေထာငရာတြင ျမနမာႏငငလးဆငရာ ညညြတေသာလမးစမားအဖြ႕က ထေထာငစဥ လမးေပါငးစပါ၀င၍ ဥက႒အျဖစ ထမးရြကခသည။ ေနာင ပါတဖကသမးၿပးေသာအခါ ႏငငေရးမ အနားယခၿပး စာေရးစာဖတ လမႈေရးလပငနးမားႏင ဘာသာေရးအသငးအဖြ႕မားတြင ကရာက႑မ တာ၀နယခ၍ ရပကြကအတြငး အ.မ.က(၁၇)တြင နာယကအျဖစလညးေကာငး၊ ရပကြက သာေရးနာေရးအသငး နာယကအျဖစလညးေကာငး၊ ၿမ႕လးဆငရာ တမနေတာေကာမတတြင အဆငဆငတာ၀နယၿပး ေနာကဆးရာသကပနနာယကအျဖစေဆာငရြကရငးလညးေကာငး၊ အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစဌာနခပ၏နာယကအျဖစ တာ၀နယေဆာငရြကခသည။ တငးရငးသား အစၥလာမသာသနာ၀ငတ႔၏ အနာဂတအေရးက ေမာေတြးတငး သမငးသာလင ခငလေသာ သကေသအျဖစ သနားလည၍ ျမနမာႏငငအတြငးေနထငၾကေသာ တငးရငးသားအစၥလာမသာသနာ၀ငတ႔ “အား”ျဖစေစမည “ျမနမာႏငငႏငအစၥလာမသာသနာ”ဟေသာ စာမကႏာ(၄၀၀)ေကာရ သမငးတစေစာငက အေထာကအထား အကးအကား ခငလတကစြာျဖင ေဖာျပေပးႏငခသလ အစၥလာမအဆငျမငသငတနးမား၊ အာနဆြာရသငတနးမားတြင သမငးဘာသာရပက တာ၀နယပ႔ခေပးခသည။ အနာဂတ၏ပင႐ငမားျဖစေသာ ၿမ႕နယအသးသးမ ထြနးေတာကေသာသငတနးသားအမားစ၏ ေတာငးဆခကအရ အနာဂတလငယ ေမာငမယမားေလာကလမးရမညလမးေၾကာငးက မးေမာငးထးျပသည အစၥလာမဗဟသတဆသည စာစဥေလးက အလာဟအရငျမတ၏ သေဘာတညမႈျဖင ေနာကဆးထတေ၀ႏငခသည။ ၂၀၀၁-ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရလ(၁၈)ရက အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစဌာနခပအမႈေဆာင စညအစညးအေ၀းသ႔ တကေရာကရန မႏေလးၿမ႕မ ရနကနသ႔သြားရာ ရနကနၿမ႕တြငပင အလာဟအ႐ငျမတ အမန႔ေတာ ခယသြားပါသည။ တငးျပညႏင အမ းဘာသာ သာသနာအတြက အဘကဘကမ တာ၀နေကခေသာ ပသဦးကကေလးသည ေနာကဆးထြကသကအထ မမတာ၀နက ထမးေဆာငရငး သမငးကမၺညးက လပစြာေရးသြားႏငခသည။ အစၥလာမဗဟသတစာစဥေလးသည ႏလးေသြးျဖငေရးခေသာ စာအပျဖစခသျဖင ေဆြမးဥာတကာတ႔က ဂဏယမၾကေပမယ ေၾကကြ၀မးနညးမဆးၾကသလ အစၥလာမေရးရာအဖြ႕အစညးအသးသးႏင လပဂၢလ



အမားစကပင တစမးသားလးအတြက ေတာကပေနေသာ ၾကယတစပြငေၾကြလြငသြားေၾကာငး အနယနယအရပရပမ ၀မးနညးသ၀ဏလႊာမားမာ ယခတင ေရာကရေနဆပါ။ ပသဦးကကေလးအား အလာဟအရငျမတသည အေကာငးပကတမ (၄၅)မနစတာ တေတာငးလေသာ အခနအတြငးမာ ေႏြးေထြးယယမႈ မဟာက႐ဏာေတာအျပညျဖင လြယကညငသာစြာေခၚယသြားသလ ဦးကကေလးကယတငမာလညး အျပနလမးက ေအာငပနးေတြ တစေပြ႕တစပကန႔ ကေလမာဟေတာက အားမာနအျပညျဖင ကယတငဆရငး သတ႐႐ ေကေကနပနပလကပါသြားခသညရကမာ - ဟစဂရသကရာဇ ၁၄၂၁-ခႏစ ဇလဟဂဂဟလ (၂၈)ရက၊ ျမနမာသကရာဇ ၁၃၆၂-ခ တေပါငးလဆနး(၁)ရက၊ ခရစသကရာဇ ၂၀၀၁-ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရ(၂၂)ရက ၾကာသပေတးေန႔ နနကတြင ရနကနျပညသ႔ေဆးရႀကးအေရးေပၚဌာန၌ အလာဟအမန႔ေတာနာခၿပး ေသာၾကာေန႔ ဂၽြမၼာဆြလာသအၿပး ရနကနၿမ႕ လယရြာကဘာရစတာနတြင ဒဖြနာခ၍ တခဏခနားရာေနရာမ ထာ၀ရခနားရာသ႔ ေရာကရခသည။ ပသဦးကကေလး၏ အႏစ(၆၀)ေကာ လႈပရားခေသာ ကယေရးအထပၸတက ျပညစေအာငေျပာမညဆလင (၂၄)နာရမကမညမထငပါ။ ရရေသာအခနအတြငး အတခးထားသညမ႔ ျမနမာႏငငေရးဇာတခေပၚမ အခ႕လပရပမားက ခနထားခရပါသည။ ပသဦးကကေလး အထမးအမတေကာမတ ဖြ႕စညးသညေန႔တြင သမးျဖစသမ ဖတၾကားေပးခသည ပသဦးကကေလးကယေရးအထပၸတအကဥးမသာျဖစပါသည။

ပသဥးကကေလး ဘ၀ႏငစာေပေရစးေၾကာငး စာေရးဆရာ ပသဥးကကေလး၏စာေပေရစးေၾကာငးက စာဖတပရသတသ႔ တငျပလပါသည။ ဥးစြာပထမ စာဖတပရတႏင ဆရာပသဥးကကေလးအား မတဆကေပးလပါသည။ သ႔ေသာ ဆရာနာမညႏင ဆရာစာေပမားက ဖတဖးၾကသမား တငးျပညအႏ႔ေတာေတာတနတန႐ေနၾကသညမာ ယမားဖြယရာမရပါ။ ဆရာဥးကကေလး စာေပေရစးေၾကာငးကေရးလသျဖင သ႔ဘ၀ျဖတသနးလာပက ပထမေလလာမပါသည။ ၁၉၂၁-ခႏစ ဇြနလ(၂)ရကေန႔တြင အဖ ဥးစေလမန၊ အမ ေဒၚတ တ႔မ ေမြးဖြားခသည သားသမး(၁၀)ဥးအနက သားဥးျဖစပါသည။ မႏေလးဇာတျဖစပါသည။ ယခအခါ အသက(၇၀)ေကာေနပါၿပ အသက(၁၇)ႏစအရြယ မဘမားႏင ကသာခ႐င ေကာလငးၿမ႕ (ယခ စစကငးတငး)တြင ေနထငစဥ ၁၉၃၈-ခႏစ (တစနညး ၁၃၀၀)ျပည အေရးေတာပကာလ တစျပညလးေကာငးသားမား သပတေမာကေကာငးသားတစဥးအျဖစ ပါ၀ငခသညမစတင၍ မတဆကေပးလပါသည။ ၁၉၃၈-ခႏစ သပတေမာကေကာငးသားဘ၀မစၿပး သ႔တြင တငးျပညႏင အမးသားစတဓါတ ကနးေအာငးခပါသည။ တ႔ဗမာအစညးအ႐းႏငလကတြၿပး နယခ႕ဆန႔ကငေရး၊ အမးသားလြတေျမာကေရးတ႔ ဆငႏႊၾကစဥ ေကာလငးၿမ႕႐ ပသလလတပငး (၄၀)ေကာတ႔ကစညးကာ ဗမာမြတစလငၿမ႕ရြာ ကာကြယေရးတပဟ၍ ဖြ႕စညးခစဥ တပဖြ႕အတြငးေရးမး ဒ-ေခါငးေဆာငျဖစခပါသည။ ၁၉၄၀-ခႏစ ဧၿပလ(၂၀)ရကတြင ဥးေစာေမာင+ေဒၚျမခတ႔၏သမး ေဒၚခငေဆြႏင အမေထာငကခသည။ ယေန႔တငအတေနထငလက႐ၾကၿပး အမေထာငသက (၅၀)ႏစ ေကာခေပၿပ။ ဇနးသည ေဒၚခငေဆြကလညး ခငပြနးျဖစသ ဥးကကေလး ေထာငကေနစဥႏင တမးေ႐ာငေနရစဥအခနမားတြင သားသမးတ႔အတြက တာ၀နယခသည။ ႏငငေရးသမားတ႔က ျပစေနရလင ေကနပေနသျဖစေပသည။ ဆရာတ႔ ဇနးေမာငႏသည



လကဖကညသည ဇနးေမာငႏဟဆရေပလမမည။ သား(၃)ေယာက၊ သမး(၂)ေယာက ေပါငး(၅)ေယာကထြနးကားခရာ သားအႀကး ေရဒယအဆေကာ စးမးလြငႏင သားအလတ ေရဒယအဆေကာ မးမငး၀ငးတ႔က မႏေလးၿမ႕ စၾကာႏြယစဥရပတြင ေမြးဖြားခၿပး သားငယခငေမာငသနးႏင သမးႀကး ေရဒယအဆေကာ ဇာဇာမးမငး၊ သမးငယ ၾကၾကေဆြတ႔က ရနကနၿမ႕ ေကာကေျမာငးရပတြင ေမြးဖြားခသည။ ၁၉၄၂-ခႏစ ဂပနမား ၀ငေရာကလာၾကစဥ တပဥးက ဥးေဆာငလာသည ဘအငေအ ဗမာလြတလပေရးတပမေတာမ ရေဘာသးကပ၀င ဗလဖနးျမင ဖြ႕စညးေပးသည ၿမ႕ရြာအပခပေရး၊ ၿငမ၀ပပျပားေရးအတြက လေပါငး(၃၀)ဖြ႕စညးေပးရာတြင တစဥးပါ၀ငခပါသည။ ၿမ႕ရြာအပခပေရးအဖြ႕မ ထပဆငဖြ႕စညးသည လကနကကငတပဖြ႕တြင တပစမးတစဥးျဖစခပါသည။ ေကာလငးၿမ႕၏ မငႏစဆယ ပတလညတြင ဓားျပတက၊ လသတေနၾကသညမားကႏမနငးရာတြင တာ၀နေကပြနစြာ ေဆာငရြကခသျဖစပါသည။ ဗလခပေအာငဆနးဥးေဆာင၍ ဘအငေအတပ ေကာလငးၿမ႕သ႔ ေရာကလာသညအခါ ၿမ႕ရြာအပခပေရးအဖြ႕မ ကယစားလယတ႔က ေခၚယ၍ မကႏာစညေတြ႕ဆရာတြင ဆရာဥးကကေလးတစေယာက ၿမ႕ရြာအပခပေရး၊ ၿငမ၀ပပျပားေရးအတြက ဆကလကေဆာငရြကၾကရမညကစၥရပမားအား ဗလခပေအာငဆနး၏လမးညႊနမႈတ႔က နာယခရၿပး ရာဇ၀တကးလြနသမားက အေရးယမည တရားစရငေရးအဖြ႕ကးဥးတြင တစဥးပါ၀ငခရျပနပါသည။ ေပးအပသည တာ၀နမားက ထမးေဆာငၾကရသညမာ ေဒါကတာဘေမာအစးရ တကလာသညတငျဖစခရပါသည။ အဂၤလပ အေမရကနတ႔ ျပနလညထးစစဆငလာသညအခါ ေကာလငးၿမ႕မခြာ၍ စစေျပးၾကရစဥ သ႔မသားစသည ကန႔ဘလၿမ႕နယ ဘတေတာေကးရြာသ႔ေရာကခၿပး ဥးကကေလးမာ စစေျပးမားစေ၀းရာ အမရပရၿမ႕နယ ဘးအးေကးရြာသ႔ ေရာကခသည။ အာ႐လငယဖြ႕စညးရာတြင တြဖကစာၾကညတကမးျဖစခရျပနသည။ အာ႐လငယမားအစညးအ႐းမ ဂပနေတာလနေရးအတြက လစစစေရြးခယရာတြင ဥးသာဒြနး(ေၾကးနနး၀နေထာက အၿငမးစား - ကြယလြန)ႏင ဥးသနးေရႊ(ေကာငးဆရာ - ကြယလြန)တ႔ ေခါငးေဆာငၾကသည ဖတပလ မ ဂပနေတာလနေရးတပသားအျဖစ ေရြးခယၾကသမားတြင တစဥးအျဖစ ပါ၀ငခရျပနသည။ဖတပလမ ဥးကကေလးအား ေပးအပသညတာ၀နတ႔မာ - (၁) ဂပနတ႔၏လႈပ႐ားမႈအေျခအေနက မကေျခမျပတ စစမးအစရငခရမည။ (၂) ရႏငသမ လကနကစေဆာငး႐ာေဖြေပးရမည။ (၃) အထကမဆငးလာသည အဂၤလပတပဥးႏငဆကသြယၿပး

(က) ဂပနေတာလနေရးအတြက လကနကကညရန၊ (ခ) ေဆး၀ါးကညရန (ဂ)ပးေပါငးတကခကရန ေဆြးေႏြးအစရငခရမည တာ၀နက ေပးခၾကသည။

ေပးအပသညတာ၀နအရ အဂၤလပစစေျပးတြင စြန႔ပစထားသည (၃၀၃)ကညဆနေပါငးငါးေထာငေကာက ဥးခစဖး (စေတာခနနာရဆင - ႐ေတာႀကး)ႏငအတ စေဆာငးလ႕၀ကသယယၿပး ဘးအး ဖတပလ ေခါငးေဆာငမားသ႔ ေပးအပခရသည။ ၎ကညဆနမားက ဗလမးဗထးတပသ႔ ေပးအပလကေၾကာငး ေနာငတြင သရသည။ အငဖာတမးမ ခတကလာသည (၁၄)နပါတ တပမေတာမ(၃၃)တပမႀကး(၂)ႏင ကန႔ဘလၿမ႕နယ ကၽြနးလၿမ႕ ေခာငးေကြ႕ ဇးေတာ႐ြာတ႔အနး စခနးခသည အဂၤလပတပသ႔ ဥးသနးျမင(ကနသည -ေကာလငး)က အေဖာအျဖစေခၚ၍ အဂၤလပတ႔အား ခခၾကမည ဂပနမားၾကားမျဖတ၍ အေရာကသြားဆကသြယခၿပး ေပးအပခသည တာ၀နမားက ေဆြးေႏြးၿပး သကဆငရာသ႔ သတငးပ႔ အစရငခခၾကသည။

စစၿပးေခတ ဖတပလမ ဖဆပလ ေပၚေပါကလာသညအခါ ဗလခပေအာငဆနး၏လမးညႊနမႈျဖင ဆရာႀကးဥးရာဇတ ေခါငးေဆာငဖြ႕စညးသည ဗမက အဖြ႕၊ မႏေလးခ႐င အမႈေဆာငအဖြ႕၀ငျဖစလာသည။ ဖဆပလ တပေပါငးစတြင တပတစတပအျဖစ ပါ၀ငခရာ၌ မႏေလးခ႐င ဖဆပလ ဥးစးကယစားလယ(၃)ဥးတြင တစဥးအျဖစ



ပါ၀ငခရျပနပါသည။ ၁၉၅၀-ျပညႏစတြင ရနကနၿမ႕သ႔ မသားစပါ အၿပးအပင ေျပာငးေ႔႐ႊ၍ ရနကနခ႐င ဗမက အတြငးေရးမး၊ ရနကနခ႐င ဖဆပလ ဥးစးကယစားလယ၊ ၁၉၅၂-ခႏစမ ၁၉၅၅ ခႏစအတြငး ရနကနၿမ႕ ျမနစပါယ ဗဟအတငပငခအဖြ႕၀င စျပေထာင (ရနကနေထာငႀကး) အပခပမႈအဖြ႕တြင စသည တာ၀နမားက ထမးေဆာငခရသည။ ၁၉၅၆-ခႏစ ဗမက ဖကသမးစဥ ေပၚေပါကလာသည ဗမက(သစ) ေနာငတြင ဗမာႏငငလးဆငရာ ပသအမးသားကြနကရက(ဗမက)ဌာနခပ အေထြေထြ အတြငးေရးမး၊ ပမညတ တပေပါငးစတြင ပါ၀ငၾကသညအခါ ဗဟသဘာပတအဖြ႕၀င၊ ပမညတ ဌာနခပမ သတမတတာ၀နေပးခကအရ ရနကနျမနစပါယ ေရြးေကာကပြတြင မဆႏၵနယအမတ(၁၅) (ဆးေလဘရားလမးႏင သမျဖလမးအၾကား) မဆႏၵနယမ ၁၉၅၉-ခႏစတြင ေရြးေကာကပြ၀ငခရၿပး ၁၉၆၀-ျပညႏစ ကငးပသည အေထြေထြေရြးေကာကပြတြင ရနကနအလယပငး မဆႏၵနယတြင သန႔႐ငးအမတေလာငး ဥးရာ႐စ၊ တညၿမအမတေလာငး ဥးခငေမာငလတ (၀နႀကးေဟာငးမားႏင)ယဥၿပငရန ပမညတ ဗဟသဘာပတအဖြ႕မ တာ၀နေပးခကအရ ပမညတ အမတေလာငးအျဖစႏင ယဥၿပငခသည။ ၁၉၆၃-ခႏစ ေတာလနေရးေကာငစမ ဖတေခၚကငးပသည မကႏာစညေတြ႕ဆပြ ေအာငျမငမႈက ေ႔႐႐ႈေဆာငရြကမည ဗဟေကာမတဖြ႕စညးရာတြင အဖြ႕၀ငတစဥးအျဖစ ပါ၀ငခရၿပး ကရာတာ၀နတ႔က ေဆာငရြကခရသည။ ေဆြးေႏြးပြမားပကသြားသညအခါ အေထြေထြႏငငေရးသမားအျဖစမ အနားယခပါသည။ ေတာလနေရးေကာငစေပၚေပါကလာၿပး မကေမာကကာလတင လမႈေရးကစၥမားက ပါတေကာငစတ႔မ သငေတာသလ ေပးအပသည ရပေရးရြာေရးဆငရာ၊ လမႈေရးတ႔က ယေန႔တင ေဆာငရြကလကရပါသည။ ဆရာဥးကကေလး ကယေရးအကဥးခပျဖင မတဆကၿပး သ၏ စာေပေရစးေၾကာငးက တငျပလပါသည။ ဆရာပသဥးကကေလး၏ စာေပေရစးေၾကာငး ၁၉၈၇-ခႏစအတြငး စာေရးဆရာပသကကေလးႏင ကၽြနေတာ မကႏာစညေတြ႕ဆခြငရခပါသည။ ကၽြနေတာေမး - ဆရာ ဘယခႏစကစၿပး စာေရးခပါသလ။ ဘာေခါငးစဥန႔ ေရးခပါသလ။ ဘယစာေစာငမာ ပထမဆး ပါခပါသလ။ ဆရာေျဖ - ရေဘာ ေမးခြနးကလညး စလခညလား၊ ဘာမားလပခငလ႔လ။ ကၽြနေတာေမး - ဆရာအသက႐ငလကရေနစဥ ဆရာစာေပေရစးေၾကာငးက မတတမးတစေစာင ျပခငလ႔ပါ။ ဆရာေျဖ - ဒလဆေျပာရမာေပါ။ ဆရာအသက (၁၄-၁၅)ႏစေလာကကစၿပး စာဖတ ၀ါသနာ ပါခတယ။ ပထမေတာ ၀တဖတတာပါ။ ဆရာအသက (၁၆-၁၇)ႏစမာေတာ နဂါးနစာအပအသငး ေပၚလာတယ။ ေျခာကမးေပးၿပး နဂါးနစာအပအသငး ၀ငလကတယ။ နဂါးနစာအပေတြဟာ နယခ႕ဆန႔ကငေရး၊ အမးသားစတ တကၾကြေရးတ႔သာ မားပါတယ။ ဒ႔ဗမာအစညးအ႐းကလ ေခတထေနခနေပါ။ သခငမးေဟ ဒ႔ဗမာ၊ မးတတ မးတတ ရႈ႕႐ႈ႕ ဆတ ေၾကြးေၾကာသေတြဟာ ဆရာတ႔က လငယေတြက အမးသားစတတကၾကြေစခတယ။ ကၽြနေတာေမး - နဂါးနစာအပေတြဖတလ႔ စာေရးဆရာျဖစလာတာလား။ ဆရာေျဖ - နဂါးနစာအပေတြဖတလ႔ စာေရးဆရာျဖစလာတာလားဆတေမးခြနးကေတာ ဟငအငး … အငး … လ႔ပ ေျဖခငတယ။ ဟငအငးဆတာကေတာ နဂါးနစာအပေတြ ဖတေနတနးက စာမေရးျဖစေသးပါဘး။



အငးဆတာကေတာ နဂါးနစာအပေတြဖတခလ႔ စာေရးဆရာျဖစလာတအခါ နဂါးနစာအပေတြကေပးလကတ သငခနးစာေတြက ေရးခတာ မားပါတယ။ ကၽြနေတာေမး - ကၽြနေတာေမးခတ ဘယကာလက၊ ဘာက စေရးခသလ၊ ဘယစာေစာငမာ ေရးခပါသလ ေျဖေစခငပါတယဆရာ။ ဆရာေျဖ - ေျဖပါမယ ၁၉၄၉-ခႏစ တစႏစလးလလ ဆရာရနကနမာ႐တယ၊ နဂါးနစာအပေတြဖတသလ ဗနးေမာတငေအာငေရးခတ စာအပေတြလဖတတယ။ သ႔ကလ ၾကညညလာခတယ။ ဒါေၾကာင ရနကနေရာကေတာ ဗနးေမာတငေအာငက ႐ာေဖြၿပး ရငးရငးႏးႏးျဖစခတယ။ အဒအခနမာ ဗနးေမာတငေအာငဟာ လငးယနဂာနယထတစပါ။ လငးယနဂာနယဆၿပးထတေပမယ စာေပတက တတကကမရေသးပါဘး။ စကအေၾကြး၀ယ၊ ႀကရာပႏပတကမာ႐က၊ နယေတြပ႔ဖ႔ လမးေဘး ပလကေဖာငးမာထတပးၿပး စာတကပ႔ရတဘ၀ပါ။ အဒတာ၀နေတြက ၀ငးကၾကသေတြကေတာ စာေရးဆရာေရႊဓား၊ စာေရးဆရာ မငးသတ႔န႔ ဆရာလ ၀ငးေတာသားျဖစခရတယ။ လငးယနဂာနယ၀ငးေတာသားလညးျဖစ၊ စာလေရးခငစတေပၚလာလ႔ ေဆာငးပါးတစပဒေရးၿပး “ေရထမးသမားႀကး ဥးေလးကပ”လ႔ ေခါငးစဥေပးခတယ။ ကၽြနေတာေမး - အဒါ ဘယႏစခႏစေလာကကလဆရာ။ ဆရာေျဖ - ၁၉၄၉-ခႏစကပါ လေတာ မမတမေတာဘး။ ကၽြနေတာေမး - ဒလဆ ဆရာစာေပစငျမငေပၚေရာကခတာ ႏစေပါငးေလးဆယနးၿပေပါ။ ဆကၿပးေတာ ဘာေတြ ေရးခပါေသးသလ။ ဆရာေျဖ - ၁၉၅၀-ျပညႏစ ရနကနက မသားစပါ ေျပာငးသြားၿပး ကေလာငေသြးတယလ႔ ဆခငပါတယ။ စာေရးတယဆတာကလ ေရးခငတာေရးႏငေပမယ ထညေပးမယ စာေစာငရဥးမ၊ ဆရာအတြက ကေကာငးတယလ႔ဆရမာက လငးယနဂာနယက ႐ေနတယ။ ၁၉၅၂-ခႏစမာ ဗမက ဌာနခပက ႏစပတတစႀကမထတတ ဗမက အသဆတ စာေစာငေပၚလာတယ။ လငးယနမာ ႏစပဒ၊ သးပဒပါခၿပး ဗမက အသမာ ေရးျပနတယ။ ဗမက အသကလ ထညေပးတယ။ ဒေတာ စာေရးဆရာေပါကစျဖစလာတာေပါ။ ကၽြနေတာေမး - ပသကကေလးဆတ အမညန႔ေရးခတာလား။ ဆရာေျဖ - မဟတပါဘး။ ဒါေမးထကတေမးခြနးပါ။ လငးယနစာေစာငမာ ေ႐ႊလငးေမာင ကေလာငအမညန႔ ေရးခတယ။ ဗမကအသမာ မားနကလ႔ေရးခတယ။ အဒေနာကေတာ ဗလခပေအာငဆနးရ႕အစက ဥးေအာငသနးထတတ ျပညသ႔ဂာနယ၊ အလပသမားညညြတေရးပါတကထတတ ႐ႈေဒါင၊ တစျခားပဂၢလတစဥးထတတ ေရာငျခညဥးဂာနယတ႔မာလညး ေရးခပါတယ။ ႐ႈမ၀န႔ေသြးေသာကမာလညး တစပဒစေရးခပါတယ။ သတငးစာတ႔မာလညး အထးသျဖင ေၾကးမမာ ကကေလးဆတကေလာငအမညန႔ေရးခပါတယ။ အခ ႕ ေရႊညာသားဆတ ကေလာငအမညန႔ေရးခပါေသးတယ။ ဘယနာမညန႔ဘယမာေရးတယဆတာေတာ မမတမဘး။ ေဆာငးပါးေပါငး ငါးဆယေကာခပါတယ။ ကၽြနေတာေမး - လးခငးေကာ ဘယႏစတြင ထတဖးပါသလ။ ဆရာေျဖ - လးခငးအျဖစန႔ေတာ ၁၉၆၀-ျပညႏစက ထတခတ ဗမာမြတစလငလမးစျပနာ ဆတာ ပထမဆးေရးခတာပါ။ အဒစာအပမာေတာ ကေလာငအမညက ကကေလး(ဗ-မ-က-သစ)အေထြေထြအတြငးေရးမးလ႔ တပခပါတယ။ ဒတယအႀကမလးခငးကေတာ ဆ႐ယလစစးပြားေရးျပနာ၊ အဒစာအပမာေတာ ကယတင ပါ၀င တာ၀နယေနရတ ဗမာႏငငလးဆငရာ ပသအမးသားကြနဂရက အတေကာက ဗ-ပ-က လ႔ထညၿပး (ကကေလး-ဗ-ပ-က)လ႔ ကေလာငအမညန႔ေရးခတယ။ ဒကေလာငအမညန႔ပ ေတာလနေရးေကာငစကာလန႔ ျမနမာဆ႐ယလစလမးစဥပါတ ေပၚလာတအထ စာေပစစစေရးခြငျပခကန႔



ဆ႐ယလစစးပြားေရးျပနာ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးေရးမတတမး၊ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးေရးႏင ကၽြနေတာကယေတြ႕ ေခတငါးေခတန႔လတနးစားျပနာ၊ အခကခဆး၏မလဇစျမစ၊ အရငး႐ငစနစဆတာဘာလ၊ ဆ႐ယလစအျမငျဖင သးသပခကမား၊ ဥးႏန႔အာဏာျပနာ၊ ပါလမန ဒမကေရစန႔ တ႐တျဖဗလခပစသည လးခငးမားန႔ တစျခားလးခငး (၁၄)အပေလာက ေရးခပါတယ။ ကၽြနေတာေမး - ကၽြနေတာသေနတာက စာေရးဆရာ ပသကကေလးလ႔ သေနပါတယ။ ပသကကေလးဆတ ကေလာငအမညက ဘယတနးက စသးခပါသလ။ ဆရာေျဖ - လတနးစားျပနာက အားသနခတယ။ ဒါေၾကာငလ ခနကေျပာတစာအပေတြ ေရးခတာပါ။ ေနာကေတာ ျမနမာသမငးေၾကာငးဘက လမးေျပာငးလကတယ။ အဒအခနမာ ရနကနဘေဆြ(ကြယလြန)က ႐ပ႐ငခစသမဂၢဇငးထတေနတယ။ သန႔ဆရာကလ ပဂၢလေရးရငးႏးၾကတာမ႔ သ႔မဂၢဇငးမာ တ႔ပငတေျမဆတ အခနးဆကေဆာငးပါး ေျခာကလေရးခြငရတယ။ အဒကစၿပး ပသကကေလးဆတကေလာငအမညက သးခတာပါ။ ဒကေလာငအမညန႔ပ ျမနမာအလငး၊ ဗလတေထာင၊ မႏေလး၊ ဟသာ၀တ၊ သတငးစာတ႔မာ ေဆာငးပါး ေလးငါးေျခာကပဒေလာက ေရးခတယ။ ကၽြနေတာေမး - အခဘာမား ေရးေနပါသလဆရာ။ ဆရာေျဖ - အခေတာ အသကလညး(၇၀)နးလာ၊ ကနးမာေရးကလညးမေကာငး၊ မကစကလညးမႈနလာ၊ ေျခတစဘကကကးေနေတာ စတသြားတငးကယမပါေတာဘး။ ရငးႏးတမတေဆြေတြထတေ၀ၾကတ စာေစာငေတြက စာမေတာငးၾကလ႔ ေရးေပးခပါတယ။ ၁၉၈၄-ခႏစ ဇလငလထတတ ရနကနၿမ႕ အစၥလာမဓမၼဗမာန ႏစ ႏစဆယေျမာက အထးထတစာေစာငမာ စာမကႏာေလးဆယေကာပါတ ေဆာငးပါးကေရးခပါတယ။ အဒေဆာငးပါးဟာ လးခငးတစပဒေလာကရပါတယ။ လႀကကမားခတယ။ တငးျပညန႔လမးအတြကလ အကးျပေစတယလ႔ ဆရာယၾကညတယ။ အခေတာ အခနအခါန႔အေျခအေနကကညမယ အတအထြာေလးေတြပ ေရးေနပါတယ။ စာေပသမားဆေတာ ကေလာငကကႏငေသးသမ ေရးေနဥးမာပါ။ ဆရာန႔ကၽြနေတာ အခန ႏစနာရေကာ ေတြ႕ဆေမးျမနးၿပးျပနခပါသည။ တစခနတစခါမာ ဆရာအေၾကာငးေလးေတြ မတတမးအျဖစန႔ ကနခေစခငလ႔ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးျခငးျဖစပါသည။ သေသၿပးရင မတတမးအျဖစန႔ ကနခေစခငသညသေဘာျဖစပါသည။ သ႔ေသာ မေသမေဖာျပႏငျခငးျဖင ေကာငးျခငးတစရပျဖစသညဟ ယၾကညမသျဖင စာဖတပရသတသ႔ တငျပလကရပါသည။ တငးျပညန႔ လမးအတြက ဆရာျဖတသနးခသည ျဖစစဥကာလ မေသးလေၾကာငး ေလလာ၍ရပါသည။ ျပညစသည ဆရာကယေရးမတတမး တစေစာငေရးသငပါသည။ ကၽြနေတာလညး ႀကးစားပါမည။ ႀကးစားသငသညဟလညး ယၾကညမပါသည။ ဆရာသည ရနကနၿမ႕တြင (၂၈)ႏစ ေနထငခၿပး ၁၉၇၈-ခႏစတြင မႏေလးၿမ႕သ႔ ျပနလညေျပာငးေ႔ရႊလာ၍ စၾကာႏြယစဥရပ ဟၿမဒယာ စၾကာေတာငဗလ၀ငး ၇၅-လမး၊ ၃၄x၃၅လမးၾကားတြင ေနထငလကရပါသည။ မတခက ။ ။ ေခတကာလအလကေပၚေပါကခေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ စာအပအမညမားက မရငး႐ခေသာ အမညမားအတငး ေခၚေ၀ၚသးစြထားပါသည။ သတပမားမာလညး မလသတပအတငးျဖစပါသည။ (ေရႊကနးသား) ============= ၀နခခက - ပသကကေလး အသက႐ငလက႐စဥက ကယေတြ႕ေမးျမနးမတတမးတငခေသာ ေရႊကနးသား၏မတတမးက ျပနလညေဖာျပလကရပါသည။



ပသကကေလး ၂၂.၂.၂၀၀၁-ခႏစ အလာဟအ႐ငျမတ၏အမန႔က ခယခရ႐ာပါတယ။ ပသကကေလးဟာ အမးသားေရး အကးစးပြားက အသကထကဆး စြမးေဆာငခသတစဥးျဖစခပါတယ။ ဒအတြက ပသကကေလးက ဂဏျပသငတယ ဂဏျပထကတယလ႔ပ ႐း႐းသားသားခယခပါတယ။ ဒခယခကကအေၾကာငးျပၿပး ၂၉.၄.၂၀၀၉ ခႏစမာ ပသကေလး အထမးအမတေကာမတက ဖြ႕စညးခပါတယ။ ဒေကာမတကေနၿပး ပသကကေလး အထမးအမတေကာကဖာေရးထး ပသကကေလးအထပတထတေ၀ေရးန႔ ပသကကေလးစာေပမားက ျပနလညထတေ၀ေရး၊ အဓကအားျဖင ျမနမာမြတစလငသမငးပျဖစပါတယ။ ဒလန႔ လာထားခကမား အေကာငအထညေဖာဖ႔ ႀကးစားေနဆမာ ေကာမတရ႕ ဥက႒ႀကးျဖစတ ဟာဂဥးဘခစဟာ ၂၀.၈.၂၀၀၁ ခႏစမာ ႐တတရက အလာဟအ႐ငျမတအမန႔က ခယလကရပါတယ။ ဒေနာကေတာ ဥက႒သစအျဖစ အလဟာဂ ဥးေမာငေမာငတာဆကခၿပး လပငနးေတြက အေကာငအထညေဖာဖ႔ ႀကးစားခပါတယ။ ဒလ တာ၀နဆကခၿပး ႀကးစားရငး အလဟာဂဥးေမာငေမာငတာ ကယတငကနးမာေရးခ ႕တခၿပး ေဆး႐တက ေဆးကသမႈက ခယခရ႐ာပါတယ။ ေဆး႐က ဆငးဆငးခငး လပငနးလာထားခကျဖစတ ေကာကဖာေရးထးျခငး ၿပးစးေအာင ေဆာငရြကခပါတယ။ ယခေကာကဖာၿပးစးေၾကာငးမတတမးနပအတ ပသကကေလး အထပတအကဥးခပက ႏစႏစေျမာကအမတတရအျဖစ ထတေ၀လကရပါတယ။ မျပညစမႈ၊ ခ႕တမႈ၊ အားနညးမႈမားၾကားမ ျဖစေျမာကေအာင ေဆာငရြကရသညအတြက လအပခကမားရေနမညမာ အေသအခာျဖစပါတယ။ ဒလအေျခအေနအရပရပက နားလညမႈထားျဖညစြကၾကညျမငၿပး စြမးေဆာငခမႈမားအျဖစ အ႐ကအ႐အတငး အသအမတျပႏငၾကမညဆလင ၀မးသာမဆးျဖစမမာ အမနပငျဖစပါသည။ ေလးစားလက Xxxxxxxxxxxxx အတြငးေရးမး ပသကကေလးအထမးအမတေကာမတ



ျမနမာမြတစလငမ လကေ၀႔အေကာအေမာ ကားဘညမး

ျပနၾကားေရးႏင ျပညသ႔ ဆကဆေရး ဦးစးဌာန (႐းခပ)၊ စာတညးအဖြ႕ စေဆာငး ျပစၿပး ေ႐ႊဟသၤာ စာအပတကမ ၂၀ဝ၈ ေဖေဖာဝါရမာ ပထမအႀကမ ထတေဝ ျဖန႔ခခတ 'ႏစဆယရာစ ျမနမာ စာေရး ဆရာမားႏင စာစစာရငး (စတတတြ)' ကေန "ကားဘၿငမး (၁၉၂၃-၁၉၇၉)" ရ႕ အတပၸတအကဥးန႔ စာစစာရငးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပတာ ျဖစပါတယ။ ကားဘၿငမး (၁၉၂၃-၁၉၇၉)

၁။ အမညရငး - ဦးဘညမး ၂။ မဘအမည - ဦးဘးမငး + ေဒၚမမႀကး ၃။ ေမြးသကရာဇ - ၂၃၊ ၁၁၊ ၁၉၂၃ ၄။ ေမြးဖြားရာေဒသ - ၈၂ လမးႏင ၈၃လမးၾကား၊ ၂၅ လမး၊ မႏေလးၿမ႕ ကယေရးျဖစစဥ ဦးဘညမး ေခၚ ကားဘညမးက ၈၂ လမးႏင ၈၃ လမးၾကား၊ ၂၅ လမး မႏၩေလးၿမ႕တြင ဦးဘးမငးႏင ေဒၚမမႀကးတ႔က ၁၉၂၃ ခႏစ၊ ႏဝငဘာလ ၂၃ ရကေန႔တြင ေမြးဖြားခသည။ သ႔ညမားမာ ဦးဘသမး (စာေရးဆရာ ခစည)၊ ဦးဘစမးႏင ဦးဘဟနးတ႔ ျဖစၾကသည။ ငယစဥအခါက မႏၩေလးၿမ႕ရ ဝကစလယ သာသနာျပ ေကာငးတြင ပညာ စတငသငၾကားၿပး အမးသား ေခါငးေဆာငႀကး တဦးျဖစသည ဆရာႀကး ဦးရာဇာတ ေကာငးအပ အျဖစ တာဝန ထမးေဆာငသည အမးသား အထကတနးေကာငးတြင ေျပာငးေ႐ႊ႕ ပညာသငယခသည။ ဦးရာဇာတက ေကာငးသားမား၏ အားကစား လပငနးအေနျဖင အဂၤလပ လကေဝ႔ထးျခငး အတတပညာက ႏငငျခားသား ပညာရငတဦး ျဖစသည ဘလဖစရားအား သငၾကား ပ႔ခေစခသည။ အမ းသားေကာငးထြက အဂၤလပ လကေဝ႔သမားမားတြင ဦးဘညမးသည ေနာငအခါတြင ျမနမာႏငင၏ ဖယသာဝတတနး လကေဝ႔ခနပယ အျဖစ ထငရားခသည သာမက ၁၉၅၂ ခႏစက ဖငလနႏငင ဟယလဆငကးၿမ႕တြင ကငးပသည ကမာၻ႔ အလပစပြေတာ၌ ျမနမာႏငငက ကယစားျပၿပး လကေဝ႔ ယဥၿပငခသည။



မႏေလးၿမ႕တြင ေနထငစဥ ၁၉၄၀ ျပညႏစတြင မႏေလးၿမ႕သ ေဒၚၾကညၾကညႏင အမေထာင ကခသည။ မႏေလး လထ သတငးစာတက ပငရင လထဦးလ ေဒၚအမာတ႔ႏင ရငးႏးသျဖင လထ သတငးစာတြင အားကစား သတငးမား ဝငေရာက ေရးသားခသည။ ၁၉၅၆ ခႏစတြင အမးသား ကယလက ၾကခငေရး ေကာငစ၌ လကေဝ႔ နညးစနစမး အျဖစ ဝငေရာက တာဝန ထမးေဆာငသျဖင ရနကနၿမ႕သ႔ ေျပာငးေ႐ႊ႕ ေနထငခၿပး ရနကန စာေပေလာကႏင နးစပလာခသည။ ျမဝတ၊ ေငြတာရ၊ ႐ႈမဝ အစရသည မဂၢဇငးႀကးမားတြငလညး အားကစား ေဆာငးပါးမား ဝငေရာက ေရးသားခသည။ ေနာငအခါတြင အားကစားဂာနယ တခ ျဖစသည တခြနဂာနယ ေပၚထြကလာသည အခါ၌လညး ပငတင ဝငေရာက ေရးသားခသည။ အေထာကေတာ လေအာင၏ သတငးဂာနယတြင ျမနမာ႐းရာ လကေဝ႔ႏင ပတသက၍ ေဆာငးပါးမား အဆကမျပတ ေရးသားခသည။ စာေရးဆရာ ရနကနဘေဆြ၏ ကညပပးမႈျဖင မငးေခါင အမညရ လးခငး ဝတတပဒက ေရးသား ထတေဝခသည။ မငးေခါငသည ထေခတ အခါက ေအာငျမင ထငရားခေသာ မႏၩေလး ရတနာပေခတ ေနာကခ ဝတတပဒ ျဖစခသည။ ေၾကးစားလကေဝ႔ ထးျခငးအေၾကာငးက ေနာကခထားကာ ေရးသားခေသာ သခငးေပၚမ ေသြးတကြက ဝတက လညးေကာငး၊ ေရးေဖာ စာေရးဆရာမား ျဖစၾကေသာ ဗလျမင၊ ဗလဘေသာ၊ ေမာငသငတ႔ႏင တြဖကကာ အတပၸတ ေလးဦး စစညးမႈတြင လညးေကာငး၊ ပါဝင ေရးသားခသည။ ကမာၻ႔လကေဝ႔ ခနပယ လကေဝ႔ေကာမား၏ အတပၸတမား ျဖစေသာ ကမာၻေကာ လကသးမႀကးမား၊ မဟာမကအလ၊ ကငရာဆာမ မနလာသ႔ လးခငး စာအပမားကလညး ေရးသား ထတေဝခသည။ ဦးဘညမးသည လကေဝ႔ ထးသတစဥ ကာလက ကားတေကာငကသ႔ ရရရငရင ထးသတတတျခငး အျပင အဂၤလပ ဆယႏစေကာငကား ကစားရာတြငလညး ကြ မးကငသ ျဖစျခငးေၾကာင ကားဘညမးဟ တငစားခၾကသည။ မႏၩေလး သတငးစာမားက သ႔ေအာငျမငမႈမားက ေရးသား ေဖာျပၾကသတငး "ကားကေလး" ဟ ေရးသားခၾကသည။ စာေပက ဝါသနာအရ ေရးသားခသည အျပင ကားဘညမးသည ပနးခကလညး ကြ မးကြမးကငကင ေရးဆြတတသ ျဖစသည။ မႏၩေလးတြင ေနထငစဥ ကာလက စတးဆငႀကးမား၏ သဆငးဘတႀကးမားက တာဝနယ ေရးဆြခသ ျဖစသည။ ျမနမာ႐းရာ လကေဝ႔က အပတတကတ ႀကးပမး ေဖာထတခသ အျဖစလညး အားကစား ဝါသနာရငမားက သထားခၾကသည။ သတာဝနယ ကငးပသည ႐းရာ လကေဝ႔ပြမားတြင ပါဝင ယဥၿပငၾကသည လကေဝ႔ေကာမား အားမာန တကေစရန လကတနးစပဆကာ ႐ြတခသည လကၤာမားမာလညး ယေန႔ထကတင ႐းရာ လကေဝ႔ပြမားတြင ၾကားေနရဆ ျဖစသည။ ကားဘညမးသည ၁၉၇၉ ခႏစ၊ ဇလငလ ၈ ရကေန႔ နနက ၆ နာရ မနစ ၄၀ အခနတြင အစာအမကငဆာ ေရာဂါျဖင ကြယလြနခသည။ ကြယလြနခနတြင မသားစႏငအတ ပဇြနေတာငၿမ႕နယ အမတ (၃) ရပကြက၊ ျပညေတာသစအမရာ တကအမတ (၄)၊ အခနးအမတ (၁၃) တြင ေနထငလက ရသည။ ကြယလြနခနတြင အသက ၅၆ ႏစျဖစၿပး ဇနး ေဒၚၾကညၾကည သားသမးမား ျဖစၾကသည ဝငးၿငမး၊ ဆနနညမး၊ ရျမငညမး၊ မးျမငညမး၊ မာလာညမး၊ ထြနးေမာငညမး၊ ထြနးေအာငညမးတ႔ ကနရစခၾကသည။ ကားဘၿငမး ေရးသား ျပစခၿပးေသာ စာအပမား ၁။ ကမာၻေကာ လကသးမႀကးမား ၁၉၆၈ ၂။ မဟာမကအလ (သ႔မဟတ) မဟရာဧကရာဇ ၁၉၇၄ ၃။ အလ-ဖေရဇယာ ပြစဥ အမတ (၃) ၁၉၇၅



၄။ ကငရာဆာမ မနလာသ႔ ၁၉၇၅ ၅။ လဆးႀကး မငးေခါင (ဒတယအႀကမ) ၁၉၇၇ ၆။ မဟာမကအလ၏ ေနဝငဆညးဆာ ၁၉၇၈ ၇။ သခငေပၚမ ေသြးတကြက - ၈။ ဤေလးဦး (ဗလျမင၊ ဗလဘေသာ၊ ေမာငသငတ႔ႏင တြ၍) –



ကားဘညမး သ႔ စာေၾကြး ဆရာမၾကး လထေဒၚအမာေရးေသာ ျမနမာမြတစလငမ ကားဘညမးအေၾကာငး မႏေလးသ မႏသားမား စာအပမျဖစပါသည။ ကားဘညမးဆးသြားတာ ခဆရငေျခာကႏစျပညပါေတာမယ။ သဆးသြားတာအတနၾကာပါမ သ႔ကပသတရဖ႔ ျဖစေနရတယ။ ျမနမာ႐ပျမငသၾကား အစအစဥမာ (The big fights of the decades) ဆျပး အေမရကနမာထးသြားခၾကဖးတ လကေဝ႔ပြၾကးပြေကာငးေတြက ျပနျပတအစအစဥပါရင ကဘညမးက သတရမတယ။ ဒပြေတြအေၾကာငးက သက ေဆာငးပါးေတ ြအၾကမၾကမေရးျပလာတလ။ သ႔ပါးစပထမာ ဘယတနးကထးတ ဘယသန႔ဘယသ႔ပြမာ ဘယသကဘယႏစခန႔ ဘယသ႔က အလသပလကတာကလား ဆတာေတြက အလြတရေနသမဟတလား။ ခသာရေနရင ႐ပျမငသၾကားက အဒပြေတြကၾကညျပး ဘယသတငးစာက ဘယဂာနယက ဒပြက ဘယလေရးခတာ ေဒၚအမာရ႔လေတာင ျပနေျပာျပေနဦးမာ။ ကဘညမးလကေဝ႔က စတဝငစားပက ရားမရားကး။ သဆးသြားေတာ ကြနမကအမမာမရဘး။ သေနမေကာငးတာလ ကြနမမသဘး။ ေသဆးသြားတာလမသဘး။ ဘယအထမသလဆရငျဖင သဆးကာနး ဦးလတ႔သားအဖဆ ေဆး႐ေပၚကေန သေရးလာတ စာေတြက အေၾကာငးျပျပး သဆးမ ဦးလေရးတ ေဆာငးပါးကေတာင ကြနမမသဘး။ မဖတရဘး။ ဒါေၾကာငကြ နမ အမျပနေရာကလာေတာမ ကဘညမးဆးရာျပ၊ ဘယေတာဆေလာကကဆတာၾကားရပါတယ။ စတမေကာငးလကတာ၊ ျဖစရေလျခငးလ႔။ ကဘညမး ည ကဘသနး(ခစည) ကကြ နမတ႔ လထတကမာ စစျပးစက အယဒတာဝငလပေတာ ကဘသနးန႔ ကဘညမးက အထကေအာကညအစကဆေပမယ အမႊာလညအစကမ႔ ကဘသနးသာမကဘးကဘညမးလညး ကဘသနးဆက အဆစပါလာတ သတငးေထာကလပျပး လထတကက သေရာကလာေနပါေတာတယ။ ျပးေတာ သတ႔က ေနရငနယ ေကာငးထြကေတြဆေတာ ကြနမတ႔န ႔ငယကတညးက ခငမငလာၾကသေတြေလ။ ကဘညမးလထတကက အျမတမးဝငထြကသြားလာေနတ အေၾကာငးထမယ သ႔ညကဘသနး ႐လ႔ခညး ဟတဟနမတဘး။ သေရးခငသားခငတ လကေဝ႔သတငးန႔ ေဆာငးပါးေတြ မၾကာမၾကာေရးႏငသားႏငဖ႔လညး ပါတယထငတယ။ သက လကေဝ႔န႔အသကရငလလပေနသလ႔ ေျပာရခမနး လကေဝ႕ကစြလနးခသမဟတလား။ အဒေတာ သျမတႏးတ လကေဝ႔သတငးေတြက သတငးစာထပါေအာငအေပာတမးအားကစား သတငးေထာကလပျပး သတငးေရးေပးတယ။ သဖတထားတ ဟာေတြထက ထတႏႈတျပး လကေဝ႔ေဆာငးပါးေတြေရးယလာတယ။ အားကစားသတငးက လထဂာနယန႔ လထသတငးစာကလညး ေနရာေပးေလရေတာ ကဘညမးန႔ အကကျဖစေနၾကတာေပါ။ကဘညမးက ကြ နမတ႔ ငယငယက အေမတ႔မတေဆြ ဦးဥာဏၾကး ဆတလလလစား၊ အဒဦးဥာဏၾကး က အေမတ႔က ေျပာျပးျပန ဦးဥာဏၾကး လ႔ေခၚၾကတယ။ ဦးဥာဏၾကး ဆတလက အမကလာေရာ။ အမမာသေျပာခငရာေတြေရာကေျပာ၊ ေျပာလ႔အားရေတာျပနေရာ။ သမားစကားေတာသပနားေထာငတ အကငမရဘးတ။ ကဘညမးကလညး ဒလလစား။ တကက ေရာကလာရငဟအယဒတာစားပြ၊ ဒအယဒတာစားပြ ကလားထငအလြတရရာ ဝငထငျပး သေျပာခငရာရယစရာေမာစရာေတြ တစချပးေျပာတာပ။ ေဒၚအမာႏယ အေရ႕ပငးေအာငေတာမက နာရစငက ဆကားစးလာတာ၊ နာရစငေရာကေတာေပးတဆကားခနညးလ႔၊ ဆကားသမားက မေကနပႏငပါဘးဆျပး စတဆးမာနဆးန႔ စးတလက ေအာငေတာမျပနပ႔ထားခသတ။ ၾကညပါဦးေဒၚအမာရယ....လမးကအတကၾကးက ကဘညမးစကားက ကြ နမက တဟားဟားရယရပါတယ။ ျပးေတာမ ဟတရ႕လား ကဘညမးရယ လ႔ေျပာရင ၊ “တကယပါတကယပါ” တ။သ ဟလဆငက အလပစလကသြားရျပး ဟမာလကေဝ႔႐ႈးျပနလာခတ အေခါကကလ ဟလဆငကမာဘယႏငငက ဘတစကကေဘာ ဂးသြငးတလမနးမသ အရပ ၆ ေပေကာ၊ ၇ ေပနးပါးလၾကးတစေယာကန႔သန႔တြ႐ကထားတ ဓာတပကေလး ၂



လကမပတလညေလာက ကြ နမတ႔ကျပတယ။ ျပးေတာ ကြ နေတာခစတ မြတဆလငအဘးၾကးတစေယာကက “ဘညမး မငးႏငခလား” လ႔ေမးေတာ ကြ နေတာက “႐ႈးခတယ။ ဒလန႔ထးရတာ”လ႔ ဓာတပထတျပေတာ အဖးၾကးက “အလာ” ဆျပး သ႔နဖး လကဝါးန႔ ႐ကရာသတ။ ကဘညမးေရာကလာရင ဒလပျပငေတြက တစေန႔ေလးငါးခ ပါလာတာပါ။ သေျပာေနတနး နားေထာငတလေတြက ပါးစပမေစရဘး။ ႏ႔ေပမယ သေျပာျပးလ႔ျပနသြားတအခါသေျပာတာေတြ အဟတဟတမာ မဟတဘးလ႔ ေအာငေမစရာခညးပါ။သ႔စကား အေလးအနကထားလ႔မရဘး။ သက ဒလမဟတကဟတကေတြ ေျပာေနရတာေပာတယ။သမားကနစနာေအာငေတာလညး ဘယေတာမ မေျပာတတပါဘး။ ႏ႔ေပမယ တစေန႔ေတာကဘညမး ကြ နမရ႔စားပြေရ႔ကလာျပး “ကားဘညမး႐ပထက ကမၻာေကာ ပနးပဆရာၾကး ဦးဟနတငက ထေတာမလ႕တ။ တကယပါတကယပါ၊ ဒဇငဘာလဆရင ကားဘညမးက ဘနေကာကလႊတလမမယ။ ကမၻာအေပာတမးလကေဝ႕အဖြ႕ခပက စစေဆးမယ ၾကးဝငးဒငန႕အမတေပးဒင စာေမးပြက သြားေၿဖဖ႕ေပါ ” တ။ ကြ နမက သ႕ကခါတငးလပ ရယေမာၿပးနားေထာငေနေတာ ကဘညမးက “ေဟာဒ တေစတေစာငးစာေရးဆရာတ႕အေၾကာငး ဆတစာအပထမာ ကားဘညမးအေၾကာငးမပါေသးလ႕၊ ကြ နေတာအေၾကာငးဆၿပး ကြနေတာကေရးမလ႕။ ၿမ႕မၿငမးအေၾကာငးက ေဒၚအမာေရးထားတာ သပ သေဘာကတယ။ ကြနေတာအေၾကာငး ေဒၚအမာေရးတာ သပဖတခငတာပ။ ေဒၚအမာကလေတြက ေသမေရးတာမေကာငးပါဘး။ မေသခငေရးခငပါတယဆရင ကြ နေတာ ကားဘညမး အေၾကာငး ေရးစမးပါခငဗာ” တ။ကဘညမးကသ႕စကားေတြက အစပငးတနးကသာ ရယစရာေျပာေနက ေလမးန႕ေျပာေနတာ။သ႕အေၾကာငး ကြနမေရးစမးပါဆတ ေနရာေရာကေတာ လက အတညေပါက ေျပာတာျဖစေနၿပ။ ေနာကၿပးဘာမဆ တဟားဟားရယရငးေျပာေနက ကဘညမးက သ႕အေၾကာငးေရးစမးပါဆတ စကားက မကႏာငယေလးန႕ ကြ နမကပဆာေနတအေျပာမး ေျပာေနတာပါ။ ၿပးေတာ ခါတငးဆရငသေျပာခငတာေျပာၿပးရင သက တစစားပြကကးသြား၊ ဒါမမဟတ ျပနသြားတလပါ။ ဒတစခါေတာ ကြ နမေရ႕က ကလားထငမာ ဝငထငေနပါေတာတယ။ သက ကြနမဆက “ေးမယ ေရးမယ”ဆတာကၾကားခငတယေလ။ တကယေတာလညး ကဘညမးအေၾကာငးက ကြနမေရးခငစရာေကာငးတ “အႏပညာသည” တစေယာကအေၾကာငးပါပ။ လကေဝ႕သမားက အႏပညာသညလ႕ ကြနမေခၚလကလ႕ လကေဝ႕ကေတာ အႏပညာထမထညသငပါဘးလ႕ ကြ နမန႕ သေဘာမတသေတြက ေျပာေကာငးေျပာပါလမမယ။ လကေဝ႔ကအႏပညာသညလ႔ ေျပာတလေရာ၊ အႏပညာမမဟတဘ အႏပညာမေခၚႏငပါဘး ဆခငသေတြမာေရာအေၾကာငးျပစရာ အခကအလကေတြ ရၾကပါလမမယ။ ဒကစၥဟာ ကေန႔ထကထ ျငငးခဆျပနာပါ။ဒါေၾကာင ကယၾကကသလ လကခၾကပါ။ ႏ႔ေပမယ လကေဝ႔သမား ကဘညမးကေတာ အႏပညာသညအမနပါဘ။ သကယတငလညး လကေဝ႔ဟာ အႏပညာလ႔ စြစြၿမၿမယၾကညသပါ။ သ႔ဘဝဟာလကေဝ႔အတြကလ႔လ သကေဇာကခသတမတထားသပါ။ ကဘညမးဟာ ကေလးအရြယကစျပး အသကေသဆးခနအထ လကေဝ႔အေၾကာငးကဘသ႔အာ႐ထမာထားျပး ဒအေၾကာငးကဘေျပာ၊ ဒအေၾကာငးကဘေရး၊ ဒါအတြကဘအလပလပေနသပါ။ ကေလး(၁၀)ေယာကန႔ ဒလကေဝ႔က မစားရလဖကထား၊ ငတျပတမြေတေနရကန႔လ တြယထားသပါ။တကယေတာ လကေဝ႔က သ႔က ထမငးမေကြ းပါဘး။ ကဘညမးက ကြနမတ႔ငယငယကတညးသတာ၊သ႔က သ႔မဘန႔ သ႔ဇနးန႔ ခငမငတမတေဆြေတြက ဝငးဝနးျပး စားဖ႔ရေအာငကညခၾကရတာပါ။ ကဘညမးက လကေဝ႔ကခစျမတႏးရငး ပနးခလညးဆြတယ။ စာလညးေရးတယ။ (၁၂)ေကာင ကားကလညး ေရာကရာအရပ ခနးသရတငး ထးပါတယ။ ဒါေၾကာငလကေဝ႔ပညာဟာ အႏပညာဟတတာမဟတတာအပထား။ ငတငတျပတျပတေပေပေတေတန႔ လကေဝ႔က ဖကထားတကဘညမးကေတာအႏပညာသမားအစစပါဘ။ကဘညမးက ဒလကေဝ႔အတတေကာငးက မႏေလးျမ႕က ဆရာႀကး ဦးရာဇတရ႔ေနရငနယေကာငးက ရခတာပါ။ ေနရငနယေကာငးက ဟတနးကေတာ



“ေနခငတငးေကာငး” လ႔ေခၚပါေသးတယ။ ဘာလ႔လဆေတာ ဒေကာငးက တျခားေကာငးေတြန႔ မတဘကး။ ဒေကာငးမာပထမတနးကေတာ (၂၁) ဦးသားသမးေတြသာ အထားမားခေပမယ ေနာကပငးေရာကေတာ ေကာငးတကာကလကမခတ ေကာငးသေကာငးသားေတြလ ဒေကာငးကလကခတယ။ အဂၤလပစာခညးသတသတသငေပးတ စပါယရယတနးရၿပး စာေတာရင တစႏစ ႏစတနးတကႏငတ အခြငအေရးလညး ေပးထားတယ။ ဒါေၾကာင ကရငေတြ ဦးပဥၨငးေတြ စပါယရယတနးတကျပး ေအာငေတာ အထကတနးက ေဝါခနေရာကလာတာေတြလညး ရတယ။ ပေတာမသြားရာၿပျဖစတ ဓမၼကထကအေကာ အနးစခနးဆရာေတာတ႔၊မးကတဆရာေတာဦးနႏၵယဆရင ကြ နမတ႔န႔တစတနးတညး ေကာငးတကၾကဖးေသးတာေပါ။ ျပးေတာ ဆရာၾကးဦးရာဇတက မြတဆလငျဖစေလေတာ မႏေလးမာရတ မြတဆလငေတြရ႕သားသမးေတြလညး ဒေကာငးမာရပါတယ။ ကဘညမးက ဝကစလယေကာငးက ေကာငးထတလကတ မြတစလငလငယေလးပါ။ ဒါေၾကာင ဆရာၾကးဦးရာဇတေကာငးက သေရာကလာတယ။ ေနရငနယေကာငးက သမားေကာငးေတြလ ေကာငးဝငး ကယကယျပန႔ျပန႔ရတာမဟတဘး။ အဒေတာ ေကာငးပငေဘာလးကြငးေတြဘာေတြ မရဘး။ မရေတာ ဆရာၾကးက ေကာငး အေဆာကအဦးထမာသာ ေလကငလ႔ရတ လကေဝ႔က ေကာငးသားေတြကသငေစတယ။ လကေဝ႔ဆတာ ေဘာကဆငထးတလကအတဖး အလြနကနတ အားကစား၊ အဒေတာ ေကာငးတငးသငၾကားမေပးႏငဘး။ဒါကသေတာ ေကာငးဆရာေတြတခ႕က ကြ နမတ႔ မနးကေလး ေကာငးသေတြက ေျမႇာကေပးတယ။လကအတဖးသပကနတ ေဘာကဆငကေတာ ေကာငေလးေတြဖ႔ လပေပးတယ။ ကြနမတ႔မနးကေလးေတြကစားဖ႔လညး ဆရာၾကးလပေပးပါဦးလ႔ အေရးဆၾကတ။ကြနမတ႕က သငလႊတလကတအတငး ဆရာၾကး႐းခနးထ ဝငသြားၿပး ေျပာၾကေတာ ဆရာၾကးက Punch မဂၢဇငးဖတေနရာက ေမာၾကညၿပး “ေသာကေရအးတစလး႐ကခြၿပး ရပဒးပစေခၾက” တ။ကြနမတ႕လ ရယေမာၿပး ဆရာၾကး႐းခနးက တပေခါကၿပး ျပနခၾကတယ။ ကြနမတ႕က ေျမႇာကေပးတအထဆရာၾကးည ကဘေကာလ ပါတာေပါ။ ေနရငနယေကာငးဆတာ ဒလေကာငးပါ။ ကဘညမးဟာ သဟဠသားလကေဝ႕နညးျပဆရာၾကး ဘလဖစရားန႕ ကခစအးရ႕တပည႕မြတဆလငလရညလယ လကေဝ႕တကသစစေလး ဘညမးအျဖစန႕ ေနရငနယေကာငးမာ နာမညတကလာတယ။ ဆရာၾကးမစၥတာရာဇတရ႕ ေနရငနယေကာငးထြကေတြက တျခားမြတဆလငေတြန႕ မတဘး၊မးခစစတရတယ။ ဗမာန႕ အေပါငးအသငးပဆန႕တယ။ ဗမာရညပလညတယ။ ဗမာန႕ မြတဆလငေရာေထြးေနေလရပါတယ။ဘညမးဟာ (၁၃) ႏစသားန႕ အမးသားေကာငးခနပယဖလားက (၁၉၃၆) ခႏစမာ စၿပးဆြတခးႏငခတာေၾကာင ဒအခနကစၿပး ဘလဖစရားေမြးထတတ ေနရငနယေကာငးကလကေဝ႕ေကာကေလး ျဖစလာခပါေတာတယ။ ဘညမးက (၁၃) ႏစသားကစၿပး အသက (၃၃) ႏစအထ ႏစေပါငး (၂၀) တငတင ၾကးဝငးထမာလကေဝ႕သမားအျဖစန႕ ရေနခသပါ။ ဘညမးက ေစာေစာပ အမေထာငကတယ။ ကေလးေတြလ အမားၾကးေမြးတယ။ သ႕အသက (၄၀) မာ ကေလး (၁၀) ေယာကရ႕အေဖျဖစေနၿပ။ သ႕မနးမမၾကညကေတာ လငသားအေပၚညႇာတာ ၾကငနာရာမာ စထားေလာကတ အမးသမးတစေယာကပါ။ ကဘညမး တစသကလး လကေဝ႕ဝဩဃထက မထြကဘေနႏငေအာင သက ကေလးေတြ အမားၾကးလေမြးေပးေသးတယ။ စကပနးလထးေကြ းေသးတယ။ စကပနးမထးရတအခါ ေဈးေရာငးေကြ းၿပး ကဘညမးရ႕ပါရမက ကညျဖညသပါ။ ဒေနရာမာ မၾကညဟာ ဗမာအမးသမး အလြနပသပါတယ။ ပနးပဆရာၾကးဦးဟနတငရ႕ ဇနးလပ။ ဦးဟနတင ခလနာမညမႀကးခင ပနးခပနးပပညာေနာက အငတငတအျပတျပတန႕ လကေနတနးက ဇနးေဒၚဖြားရငက ကေလးေတြလ ေမြးေပးေသးတယ။ ေဈးေရာငးလေကြ းေသးတယဆ မဟတလား။ ဒလအမးသမးေတြ ဘယလမးမာ ရမာလ။ ဗမာမာမရတာကလား။ ဗမာမေတြက ဒါမးဟာ လပ႐းလပစဥလ ေယာကားမေသာငသာတအခါဆၿပး မနးမက ရာေကြ းၾကတာပ။ကဘညမးက လကေဝ႕က သသာ အ႐းအမး ျမတႏးေနတာမဟတဘး။ သ႕ဇနးန႕ သ႕



သားသမးေတြကလညး သလျဖစေအာင စညး႐းတယ။ တျခား လငယလရြယေတြကလညး သ႕လျဖစေအာငစညး႐းသပါ။ လကေဝ႕အေၾကာငး ေဆာငးပါးေတြ ကြ နမတ႕ လထဂာနယန႕ လထကလပေထာငၿပးလမးႀကလမးၾကားမာ ေတေပေနတကေလးေတြအပါအဝင လငယေတြက စ႐းေခၚယၿပး လကေဝ႕သငေပးတယ။ ကဘညမးက လကေဝ႕က လသေအာင လႀကကလာေအာငလပေပးတ ဗမာထက အေစာဆးလတစေယာကပါ။ သန႕ေတြ႕ရင လကေဝ႕အေၾကာငး မၾကားဖးသေရာ၊ ၾကားဖးသပါ လကေဝ႕အေၾကာငးေတြသကေျပာျပေနမာပ။ သလကမတ လထဂာနယန႕ သတငးစာကေနၿပး လကေဝ႕ ေဆာငးပါးေတြေရးျပေနမာပ။ သ႕ေဆာငးပါးေတြက တစေန႕တျခား လဖတမားလာတအခါ ျမဝတ၊ ေသြးေသာက၊ တခြန၊မးႀကး စသျဖင တျခားစာနယဇငးေတြမာလ ေရးထညေနတာပ။ လကေဝ႕အေၾကာငး လးခငးဝတနာမညက “သခငးေပၚကေသြးတကြက” တ။ လကေဝ႕အေၾကာငးေရးထားတ အဂၤလပလစာအပ လကေဝ႕အေၾကာငးပါတဂာနယမဂၢဇငးဟာ သ႕ဆမာ အစအလငဆးရပါတယ။ သက ဒစာအပမးကေတြ႕ရင ထမငးစားစရာမရခငေနေပေစ တနးဝယတာပါ။ ၿပးေတာ သ႕အနားမာ လတစေယာကကႏစေယာကရလာရင သကလကေဝ႕အေၾကာငး ေျပာမာပ။ အေမရကနျပညေထာငစမာ ေၾကးစားလကေဝ႕သမားေတြ ၾကးဝငးထတထငးထငး ကၿပး ေသေကေနလ႕ လကေဝ႕ဟာ ၾကမးၾကတရကစကတ အားကစားမ႕ ပတပစရမယလ႕ေဒါသတၾကး ေတာငးဆၾက၊ ႏာေခါငး႐ႈ႕ေနၾကတအခနမာ ကဘညမးကေတာ လကေဝ႕ဟာ အႏပညာပါလ႕ကာကြယၿမပါ။ ကဘညမးရ႕လကေဝ႕သက အႏစ(၂၀)ဆတာ လကေဝ႕သမားတ႕ေလာကမာ သကတမးရညလြနးတကာလမ းပါ။ သက ကေလး(၅)ေယာကအေဖျဖစတ အထ ထးေနေသးတာပါ။ ကဘညမးက သ႕လကေဝ႕ထးသက အႏစ(၂၀)အတြငး ပြအခ (၅၀) ေကာထးဖးတယ။ အဒ (၅၀) ေကာမာ (၇) ပြပ႐ႈးဖးသတ။ ပြေပါငး (၄၀) ေကာႏငဖးတယ။ ဒႏငပြ (၄၀) ေကာအနကက သအႏစသကဆး ဆဖလားကေတာ (၁၉၄၉) ခကရတ ထးပထးနညး သပၸနညးအကဆး ထးသတသကေပးတ ဖလားပါပတ။ ဒဖလားက လတကာဝငၿပငတပြမာ မငးၾကြယ၊ ဆျမရယ၊ ကဝႈက၊ ေစာဟာဒ၊ မဂစတ႕န႕အတ ထးရငးရတဖလားပါတ။ ကဘညမးက အဒညက စန႕ေပါလက လငးမာဆယန႕ ၿပငထးရတယ။ လငးမာဆယန႕ ထးရာမာ ဘညမးထးေပါကက သပၸနညးအကဆးလ႕ ဆးျဖတၿပး ဘညမးကေပးတာေလ။ ကြ နမက ရငထးသမပြေတြထ ဘယပြအၿမနဆးလလ႕ တစခါကေမးၾကညေတာ (၁၉၅၁) ခႏစကအႏၵယ ဖသားဝတခနပယပဘ႕စန႕ ထးရတပြဟာ အၿမနဆးတ။ အဒညက အႏၵယက ဗမာႏငငက လကေဝ႕(၇) ဆငး လာထးတယ။ ဘညမးထးတပြကလြလ႕ အားလးအဆငးေတြမာ ဗမာက႐ႈးပါတယ။ မးသန႕လ႐ႈး၊ မဂစလ႐ႈး၊ ေအာငျမငလ႐ႈး၊ ေကဆျမရယလ႐ႈး၊ ဒါေၾကာင အးေဝသတငးစာက “ဘညမး တစေယာကရလ႕သာ ဗမာေတြေခါငးေဖာႏငေတာသည” လ႕ ေရးပါတယ။ ဒပြက ကဘညမးက ကြနမကဘယလစားၿမ႕ျပနသလဆေတာ “ေဒၚအမာႏယ၊ အဒညက ကြ နေတာတ႕ ဗမာေတြအားလး႐ႈးကနေတာကြ နေတာမနးက မၾကညက အငမတနစးရမတမကႏာန႕ ဂ႐စကထးေနာ” လ႕မာတယ။ ကြ နေတာမနးမမၾကည ေသာကေရာကတာ ဒတစပြပ။ သစတပရာတမကႏာကေလးက ကြ နေတာစတထစြေနတယ။ ဒါန႕“ငါမနးမလ မကႏာမငယေစန႕၊ တငးျပညလ မကႏာမငယေစန႕ဆၿပး ကြနေတာထးတာပါ” တေလ။ ကဘညမးႏငလကတဘ႕စက အႏၵယက အေတာဆးဖသားဝတသမားျဖစၿပး အလပစႏစချပန အႏၵယလကေရြးစငပါ။ ဒပြႏငလကလ႕ (၁၉၅၂) ဖငလနမာကငးပတ (၁၅) ၾကမေျမာကအလပစက လႊတဖ႕ ကဘညမးအေရြးခရတာပါ။ အဒေတာ ကဘညမးက အသက(၂၈) ႏစအရြယ ကေလး(၃)ေယာကရ႕အေဖ ျဖစေနပါၿပ။ ဒါေပမယ ကဘညမးက အဒအခနဟာ သ႕အသနစြမးဆးအခန မၾကညက အစးရမဆး အအခနလ႕လညးေျပာပါတယ။ ကဘညမးစကားေျပာရင မၾကညကေတာပါတာပေနာလ႕ေျပာေတာ ကနေတာၾကး ဗလခပေၾကး႐ပၾကးေရ႕မာ သတ႕မသားစ သားသမးအကနန႕ တနးစ႐ကထားတ ဓာတပက ပကဆအတထကထတျပၿပး “ကြနေတာက ဗလခပကေတာင ေဟေကာငေတာေတာလ႕ တားယရတယ” လ႕ ေျပာၿပး တဟားဟားရယေနပါတယ။ ကဘညမးက ႏငငျခားသားေတြန႕ (၇)ၾကမထးဖးတယ။ တစၾကမမာေတာ



ဥေရာပခနပယ ပလနက လကေဝ႕ေကာ ဇကဒ႐းဂ႕စန႕ ထးရၿပး ကားဘညမးက အမတန႕ ႐ႈးခတယ။ကားဘညမး လကေဝ႕မာ ဘာေကာငးတာလလ႕ သထးတာက မျမငဖးလကသေတြက ေမးရင ဘညမးက တစဖကသားန႕ ယဥထးတအခါ ေရာငေျပးတာမး ဆတသြားတာမး လပတာမဟတဘး။ ရပေနတာ။ၿပးေတာမာ ခါးေပၚမာတငလညၿပး ေရာငတမးေနတာ။အဒစတငက ေဘာကဆငမာလတယ။ ၾကညရသကလႀကကတယ။ တခ႕က တစဖကလန႕ယဥမရင ဝငလာတလကသးက ေရာငခငလ႕ ေျခလမးန႕ဆတသြားတာ။ တစဖကကထြကေျပးတာမး လပၾကတယ။ ဘညမးက ေဝးေဝးမေျပးပါဘး။ လခငးလကတစကမးစာမာပ ရရ ရပေနတာပါ။ လာတလကသးက ခါးေပၚကေန လညၿပးသာ ေရာငတာတမးတာပါ။ အဒလ ကယထးဖကနားမာ ကပရပေနရေတာသ႕မာ ဘာအခြငအလမး သာလာသလဆရင ကယကထးကြကရတာန႕တစၿပငနက အကြကေကာငးကခကခငးရယၿပး ထးလကႏငတာေပါ။ ဒါေၾကာင ကဘညမးထးေနတာက ၾကညရတအခါ ပရသတက“ဒါမေပါ၊ ဒလမေပါ” လ႕အားရၾကတယ။ ကဘညမးတ႕က ပရသတၾကက လကေဝ႕သမားမးပါ။သထးေပါကကၾကညရတအခါ “ဘယအနားမာဆ ငါသာျဖင ဘယလထးလကမာပ” လ႕ ပြၾကညကမေအာကေမရေတာဘး။ အဒအားမရမႈမး မရလကရခင သကထးၿပးျဖစေနတတတယ။ ကားဘညမးက မႏေလးဝငးၾကဝငးၾကားမာ ေျပးလႊားကစားေနတ ကေလးေတြအမားၾကးကလကေဝ႕သငေပးသြားလ႕ လကေဝ႕သမားေကာငးေလးေတြျဖစလာတအခါ ရဘက၊ စစဘက စတာေတြမာအလပရကနၾကတာေတြ မနညးဘး။ မႏေလးဒါးတနးက (၂၅) လမးမာတစခ၊ (၈၃) လမးဗမက႐းလမးမာတစခ၊ ကဘညမးက ေရႊကားကလပဆၿပး လကေဝ႕ကလပေတြေထာငတယ။ အရပသားေရာ ေကာငးသားေရာ သက လကေဝ႕သငေပးတယ။ အဒလလပေပးလ႕ သ႕မာ ဘာမရတာမဟတဘး။ပမေတာရင အရပက မနးေသးတယ။ ႏ႕ေပမယ ဘညမးက သငၿမသငတာပါပ။ (SugarRay Leonard's Golden Gloves) အစအစဥလာရင ရးဂါးေရးလယနတက ထးေနတလကေဝ႕သမားေလးေတြရ႕ ထးေပါကက ေဝဖနျပေနတအခါ ကြ နမမကစထ ကဘညမးကခညးျမငေယာငေနတယ။ သသငေပးသြားတ လကေဝ႕သမား ရာန႕ခရပါတယ။ အဒအထက ခနပယ (၁၈)ဦးထြကပါသတ။ မႏေလးက ရခစ၊ ရေဆြ၊ ရတင၊ ရျမငတ႕ဟာ ရငဘတမာ ကားေခါငးတပၿပး(ကဘညမးရ႕ ကလပတဆပ) ၾကးဝငးဝငလာၾကသေတြပါ။ ရနကနက လကေဝ႕ေကာေတြျဖစတ တငထြနး၊အယလပဇနးဒဂရားန႕ ေရတပက လေရႊတ႕ဟာ ဘညမးတပညေတြပါ။ “ေဒၚအမာႏယ ကြ နေတာပြေပါငးအခ (၅၀) ေကာ ထးဖးတယ။ အမတန႕ (၇) ပြ႐ႈးဖးပါတယ။ပြထးလ႕ ကြနေတာလတယလ႕လ မရခဖးဘး။ ကြတယလညးမရခဖးဘး။ ႏာေခါငးေသြးယတာ၊ မကလးအညအမျဖစတာေတာင မရခဖးပါဘး။ ယပါ၊ တကယပါ။ ေဟာဒမကခးတ႕၊ ပါးတ႕က အနာရြတေတြဟာ ကြနေတာတပညေတြကသငေပးရငး ခရတ တပညေတြရ႕ လကရာအမတအသားေတြပါ။ ဒေကာငေတြကကြ နေတာကဖကထးရငး ကယမကႏာေပးအထးခၿပး သငျပလာခေတာ သတ႕တစေတြဟာ ကြ နေတာစတငက အျပညအဝ အတယႏငခၾကပါတယလ႕” ကားဘညမးက ေျပာပါတယ။ အသက (၁၃) ႏစသားက လကေဝ႕က ေပြ႕ပကဖကတြယထားတ ကားဘညမးက အမးသားကယလကၾကခငေရး ေကာငစက (၁၉၅၄) ခႏစမာ လကေဝ႕နညးျပဆရာ ခန႕လကပါတယ။ ဘညမး ေကာငးကထြကၿပး ဒတယကမၻာစစၾကးျဖစလာတယ။ စစျဖစေတာ ဘညမး စစထလကတယ။ စစၿပးေတာ မဟာမတတပသားေတြန႕ လကေဝ႕ထးေနၿပး ထမငးစားဖ႕အတြက သဝါသနာပါတာတစချဖစတ စတကငၿပး ဆငးဘတေရးစားပါတယ။ ႏ႕ေပမယ ဆငးဘတ ေရးတယဆတာအခနမေ႐ြးေရးေနရမ ထမငးဝမယအလပမး။ သက မဟာမတတပေတြန႕ခနးၿပး လကေဝ႕ခညးထးဖ႕ႀကးစားေနတာမ႕ ဇနးမၾကညက ျဖစသလရာေဖြေကြ းရပါတယ။ အဒကမၻာစစၾကးၿပးမ ကားဘညမးဆတနာမည သစၿပးရတာပါ။ လကေဝ႕သမားကားဘညမးလ႕ဆလကရင မသသေတြက အလြနေၾကာကစရာေကာငးတလလ႕ထငၾကလမမယ။ ႏ႕ေပမယ အဒလ ထငတာဟာ ပါစငေအာငလြပါတယ။ ကဘညမး ကားဆတနာမညက ရပယပကဒလပါ။ ကဘညမးက ငယငယေလး (၁၀) ႏစသားေလာကကတညးက (၁၂) ေကာငကားထးဝါသနာပါပါတယ။ သ႕ညခစည ကဘသနးက သ႕ထက (၁) ႏစသာငယတည။ ဒညန႕ကားထးကစားေနၾကတာပ။ ဒလညအစက



ကားထးရငး ဘတျပန ကားတျပန ႏငေနၾက။ သတ႕ေတာေတာေလးၾကးလာေတာ မႏေလးမာ (၁၂) ေကာငကားနာမညၾကးတ ဦးဘသနးၾကးဆတာရတယ။ ဒဦးဘသနးၾကးက ဘညမးတ႕က ကားေ႐ႊ႕နညး အကြကေကာငးကေလးေတြကသငေပးတယ။ ခစလ႕။ အဒေတာ ကဘညမးက ဦးဘသနးၾကးဟာ ”ကားဘရားပ” လ႕ သကအထငသပၾကးပါတယ။ ဒဦးဘသနးၾကးက ကားထးေကာငးလ႕ မႏေလးက “ကားဘသနး“ လ႕လေခၚၾကပါတယ။ စစၿပးစ ဘာလပစားရမနးမသလ႕ စတကငၿပး ဆငးဘတေရးစားေတာ အဒေခတ မႏေလးပနးခေလာကမာ ဘရငကေလး၊ ျြကယေလး၊ ညေလး စတ “ေလး” ပါတ ပနးခဆရာေတြက အလပလပေနၾကတာ။ သတ႕ကအားကၿပး ကဘညမးက သ႕ဆငဘတေရးတစတကလ “ေလး”န႕ နာမညေပးခငတယ။ အဒေတာ ကားၾကးဘသနးရ႕တပညမ႕ ]ကားကေလး} လ႕သေရးတဆငးဘတေတြမာသကလကမတထးတယ။ စတနာမညက “ကားကေလး” လ႕ ယလကတယ။ (၁၉၇၄) ခႏစမာ ကငးပတလကေဝ႕ဗလလပြမာ ကဘညမးက ဘငတနဝတတနးမာ ခနပယရတယ။ အဒေတာ လထသတငးစာက “ကားကေလးဘညမး” လ႕ သ႕ကေဖာျပလကတယ။ ဒအခနကစၿပး “ကားကေလးဘညမး” “ကားကေလးဘညမး” လ႕ျဖစလာတာပါပ။ ဒနာမညက ကဘညမးက သပၾကကပါတယ။ သ႕က ကဘညမးလ႕ ေခၚတာထက ကားဘညမးလ႕ေခၚမ ၿပးလာသပါ။ ကဘညမးဆရင သကသ႕ေခၚတယမထငဘးေလ။ ဒကားကေလးဆတာက သဘယေလာကၾကကသလဆရင ကားပကားအ႐ပ ဘယမာပေတြ႕ေတြ႕ သကဆတယထားရမ။ သ႕လကကအားေနရငကား႐ပကဆြေနတာ။ သ႕ဆမာ ကားပေတြ အေနအထားအမးမးန႕ စထားတယ။ ကားေခါငးပစေတြ မေရတြကႏငေအာင သက ဆြထားတယ။ သ႕လကေဝ႕ကလပက လငယေတြရ႕ရငဘတမာ ကားေခါငးၾကးေတြန႕ေလ။ “ကဘညမးရ႕၊ ရငအေၾကာငး အတဆးေျပာျပစမးပါ” ဆေတာ “ (၁၉၂၃) ခေမြး၊ အရပ (၅) ေပ(၄) လကမ၊ ကယအေလးခန (၉) စတန (၁၂၀)ေပါင၊ အသက (၄၀) အ႐ြယမာ ကေလး (၁၀) ေယာကအေဖ၊ (၂) ေယာကေသလ႕ (၈) ေယာကအဖတတငတယ။ ဇနးန႕သားသမး (၈) ေယာကက လကေဝ႕နညးျပဆရာအျဖစန႕ မဝတဝ ေကြ းေနပါတယ” တ။ ကဘညမးက လကေဝ႕နညးျပဆရာအျဖစန႕ေနရငး ဗမာလကေဝ႕က ကမၻာလကေဝ႕တစခလ စငတငႏငတအျဖစကေရာကဖ႕လ တစဖကတစလမးက ၾကးပမးအားထတလာပါတယ။ ဗမာ လကေဝ႕သမား ေကာငးေတြထြကတ မြနျပညနယ၊ ကရငျပညနယေတြက ေရာကတအခါ ေတာၾကအၾကားမာ သတျပေနၾကတ မြနလငယ၊ ကရငလငယေလးေတြက ေခၚလာၿပး ရနကနလ၊ မႏေလးလမာ စငတငေပးပါတယ။ သက စညးမကမးမ သတျပေနၾကတ လငယေလးေတြအတြက စတမေကာငးပါဘး။ ေတာပနးေလးေတြ အလကား ေၾကြလြငရသလပတ။ ဗမာလကေဝ႕မာ စညးကမးေတြဆြေပးၿပး သပၸနညးကထးသတနညးေတြက သငျပေပးတယ။ တခါေတာ ဗမာလကေဝ႕သမားေတြက တ႐တျပည ေခၚသြားၿပး သကစငတငေပးပါတယ။ ယးဒယားမာထးေနတ အမးသားလကေဝ႕န႕ ဗမာလကေဝ႕ကယဥယဥၿပး ေျပာလကရတာကလ အေမာပ။ ကဘညမးက “ေဒၚအမာႏယ၊ ကြ နေတာခစတလကေဝ႕က အေၾကာငးျပၿပး (၁၅) ႀကမေျမာက ကမၻာအလပစပြ ဟလစငကကလညးေရာကရၿပ။ အေနာကဆ ဘကကငဟမနနးေတာလညး ေရာကရၿပ။ အေရ႕ဆ တငအာမငရငျပငမာ တ႐တဝနၾကးခပ ခအငလငးရ႕ မန႕ခြနးကလ နားေထာငဖးပါၿပလ႕”ေကနပစကားေျပာပါေသးတယ။ ကားဘညမးက လကေဝ႕က အႏပညာတစရပအေနန႕သာ ၾကကတာပါ။ သ႕ဘဝ သ႕ဆကဆေရးမာေတာ သၾကကတ လကေဝ႕ပညာက ဘယေတာမ အသးမခပါဘး။ သက ေလာကဓ အေထာငးအထက လမခရငး



သငယခငးေတြန႕ ရယရယေမာေမာ ေပာေပာ႐ႊင႐ႊငသာ ေနတာပါ။ ကဘညမးညစသြားတယ၊ အႏငကငသြားတယလ႕ ဘယမာမ မရပါဘး။ သမားကထးႏကသြားတယလ႕လညးမရပါဘး။ သ႕မာ ဝသညျဖစေစ၊ မဝသညျဖစေစ ရယစရာေျပာၿပး တဟားဟားရယေနတာပါ။ ကြ နေတာကကားဘညမးဆလ႕ လေတြကအငမတန႕လၾကမးၾကးလ႕ထငၾကတယ။ ကြနေတာကျဖငညဆရင အပရာကထၿပး အမသာတစေယာကတညးမသြားဝလ႕ မၾကညႏႈးၿပး အေဖာေခၚရေသးတယ။ ကြ နေတာကတေစၦေၾကာကတာကး ဆၿပး တဟားဟားရယပါတယ။ ကားဘညမးက မႏေလးကလ သပခစပါတယ။ ဘယေရာကေရာက သ႕မႏေလးအေၾကာငးၾကြာားတာပါ။ လခငးယဥမရင သ႕မႏေလးက တစဝါႀကးလကတာပ။ ဘယသန႕စကားဆရဆရ မႏေလးဘကက ႏငေအာငေျပာတာပါ။ ဒါေပမယကဘညမးက လမနးေအာၾကြားတလစား မဟတပါဘး။လခစေအာင ေျပာတတသသာပါ။ (၁၂) ေကာငကားကေတာ သကသပဝါသနာပါတယ။ တစၿမ႕တစရြာက အလပကစၥန႕ ျဖစျဖစဘာန႕ျဖစျဖစသြားရရင လစတ လကဖကရညဆငလေနရာမာ ကားထးဖ႕ ဘကရာတာပ။ ၿပးေတာကားထးရငး မႏေလးအေၾကာငးေျပာတာပါပ။

သမႏေလးမာေနတနးက ေဈးခထက ေကာလႈငလကဖကရညဆငဟာ လစစတေနရာ၊ ကဘညမး မလာရမေနႏငတ ေနရာတစခပ။ အဒမာ ေပၚဦးသကရမယ။ တငမးတ႕ရမယ။ ေမာငသာရတ႕ရမယ။ ကာတြနးဝငးေဖတ႕ရမယ။ သငယခငးစတဒေနရာမာ သကမႏေလးအေၾကာငး သဘယၿမ႕မာ ဘယလ ေျပာခတယဆတာက ေဖာကသညခတာပ။ ကသနးရင (မႏေလးရ) န႕ ကားဘညမးျမနမာႏငငက လကေဝ႕ေလာကမာ မႏေလးက ရကသနးရငတ႕ဟာ ေစာေစာစးစး နာမညၾကးတေဘာကဆငသမားေတြပါ။ ကမၻာဟဗးဝတခနပယ ဂငနတနနလကထက ကမၻာလည႕တယ။ ၿပးေတာ သဟဠေရာကတအခါ သက(Best Boxer)) အေကာငးဆး ထးသတသဆဖလား တစလးေပးခတယ။ ဒဖလားက ကသနးရငက သဟဠမာ ဘငတနဝတတနးမာထးရငး ရခပါတယ။ (၁၉၄၇) ခႏစက



စစၿပးေခတမာ ပထမဦးဆး လကေဝ႕သငတနးတစခ မႏေလးၿမ႕မာဖြငလစခတယ။ ဒသငတနးက ျဖစေျမာကေအာင ကညေပးသကေတာ မႏေလးၿမ႕က ရတနာပဆစကပငရငဆသနးသား လပၾကး ဦးေအးေမာငေပါ။ သကသ႕ဆစကဝငးၾကးထမာ ေနရာေပး႐မကအေကြ းအေမြးပါ တာဝနယပါတယ။ မႏေလးမာ ဒလကစၥေတြက စတေရာကယပါ အားေပးတတတအမးသား လခမးသာေတြရတာက ခစစရာေကာငးပါတယ။ ဒသငတနးက အထကဗမာႏငငက လငယလ႐ြယေတြ အမားၾကး တကလာၾကတယ။ကဘညမးလတကတယ။ ကသနးရငက ကဘညမးက အတြငးဝင အနးကပသတနညးေခၚတ အငးဖကက အဒသငတနးမာ ေသေသခာခာသငေပးသြားပါတယ။ အငးဖကက ပးကပသတနညးလ႕လ ေခၚပါတယ။ ကဘညမး ေကာငးတယဆတဟာေတြမာ ဒအငးဖကတငလပါပါတယ။ကဘညမးအသက (၄၀) ေကာပရေသးတယ။ ဆပငေတြျဖလၿပ။ (၁၉၆၅) ခႏစ ကြာလာလမပမာကငးပတ ဆးယကဂမးက သ႕က ႏငငတကာလကေဝ႕ အကျဖတအျဖစန႕ေခၚလ႕ သြားရတယ။ဟေရာကေတာ အမရငမေလးရားတစဦးက ခငဗားဆပငေတာင ျဖေနပါပေကာလ႕ ေျပာလ႕တ၊ My hairmay be grey, but once I was as good as Cascious Clay and Born in Mandalay လ႕ကဗာန႕ေျပာခသတ။သ႕သားသမးေတြအေၾကာငးကေမးရင သားသမး (၁၀) ေယာကရ၊ (၂) ေယာကငယငယကဆးေတာ(၈) ေယာကကနတယ။ ေယာကား (၆) ေယာက။ ေနာကတစေယာကက ဆနနညမးက ပနးခပနးပဝါသနာပါတယ။ ရျမငညမးက ပနးခဝါသနာပါတယ။ မးျမငညမးက လကေဝ႕သမား၊ ေတာေတာထးေနၿပ။ သမးႏစေယာက မာလာညမးန႕ စႏၵာညမး၊ ၿပးေတာ ျဖေလးန႕ ထြနးေအာင။ ကြနေတာသားသမးေတြၾကးလာရင ဘယသဘာျဖစမယေတာမသဘးတ။ ႏ႕ေပမယ သမဆးခင (၂) ႏစမာ သ႕သမးငယ စႏၵာညမး လကခတကနးက ေပာပြစားသြားရငး ေရနစေသဆးခရာတယ။ အသက (၂၀) အရြယမာၾကးလမ ခလျဖစသြားရေတာ ကဘညမးေတာေတာစတထခကတယ။ ဒသမးကေလး ေသဆးရပအကးအေၾကာငးေတြက ကြနမဆလာၿပး မကရညလည႐ြန႕ ေျပာျပေနတာအၾကာၾကး၊ စတမေကာငးစရာပ။ ကဘညမးဟာ အစာေဟာငး လမးေၾကာငးမာျဖစတ ကငဆာေရာဂါန႕ ဆးပါသတ။ သမေသခငကြ နမေရးတာက ဖတခငပါတယ ပဆာရာတ ကဘညမးက ကြနမက သေသဆးသြားတာေတာငမ ဝမးနညးစကား စာေလးတစေၾကာငး ခကခငးမေရးႏငတအျဖစမ႕ ခမပ ကြ နမအေပၚတငရေနတ အေၾကြးကအတးေရာအရငးပါ ေပးဆပလကရငး ကဘညမးကယစား ကဘညမးကခငမငသေတြကပ ဖတၾကပါေတာလ႕ေတာငးပနစကားဆလကရပါတယ။ (ကားဘညမးက သ႕နာမညညမးက ဒအတငး စာလးေပါငးပါတယ။ ဒါေၾကာင သၾကကတအတငးစာလးေပါငးေရးလကပါတယ။ )



စာေရးဆရာခစည(ခ) ဦးဘသနး (ကားဘညမး၏ည) [၁၉၂၄ - ၁၉၈၇] ၂ဝဝ၅ ခ၊ ဇလငထတ ရာျပည ဦးစးၫြန႕ စစညး တညးျဖတတ '၂ဝ ရာစ ျမနမာ စာေရး ဆရာ ၁ဝဝ အတပၸတ အကဥး' စာအပမ စာေရးေတြရ႕ အတပၸတ အကဥး ေတြက ျပနလည ကးယ ေဖာျပတာ ျဖစပါတယ။ မႏေလးၿမ႕ ၈၃ လမး စစကငးတနး ရပ၌ အဖ ဦးဖးမငး (ဦးမငး)၊ အမ ေဒၚမမႀကး တ႕က ၁၉၂၄ ခ ဒဇငဘာ ၂၅ ရက (မလခ ကမ ဒဇငဘာ ၂၄ ရက ဟ ေဖာျပသည) တြင ဖြားျမင ခသည။ ေမြးခငး ေလးေယာကတြင ဒတယေျမာက ျဖစ၍ ကားဘညမး၏ ည ျဖစသည။ အမညရငးမာ ဦးဘသနး ျဖစ၏။ မႏေလး စနဂးဇက ဒငအႏင ဝကစလယ ေကာငးတ႕တြင ပညာ သငခသည။ ၁ဝ တနးထ ပညာ သငယ ၿပးေနာက ေရဒယ ေအာပေရတာ သငတနး တကခသည။ ၁၉၄၅ တြင လထ ဂာနယ၌ တြဖက အယဒတာ အျဖစ ဘာသာျပန ဆငရာ တာဝန မားက ထမးေဆာင ခသည။ လထ ဂာနယက သတငးစာ အျဖစ ေျပာငးလ ထတေဝေသာ အခါ လပငနး ခြငမ ထြကခြာ၍ ဘာသာျပန လးခငး ဝတမား ထတေဝ ခသည။ ထ႕ေနာက လထ သတငးစာ တကသ႕ ျပနလည ဝငေရာကကာ၊ ႏငငျခား သတငး အယဒတာ အျဖစ ၁၉၅၂ အထ လပကင ခသည။ ၁၉၅၂ တြင ခစည ပႏပတကႏင မႏေလး စာအပတက တ႕က တညေထာင ခသည။ ၁၉၆ဝ - ၆၂ အထ မႏေလးၿမ႕ ျပညႀကး ကကသေရ ရပကြက ပထစ ျမလႀကး အျဖစ အေ႐ြး ခခသည။ ျမနမာ ကားကစား ေလာကတြင ထငရားသည။ ကား ကစားနညး စာအပက ျမနမာျပညတြင ပထမဆး အႀကမ ေရးသား ထတေဝ ခသည။ ဓာတပေမာင လပငနးက တထြင လပကင ခသည။ ငယစဥ ကပင စာေပ၊ ဂတ၊ အႏပညာႏင ျမနမာ ကား ကစားနညးတြင ဝါသနာ ထခသည။ ၁၉၄၅ တြင လထ ဂာနယ၌ ေဆာငးပါးမား ေရးသားျခငးျဖင စာေပ ေလာကသ႕ ဝငေရာက ခသည။ ႐ႈမဝ၊ ျမဝတ၊ ေသြးေသာကႏင အျခား မဂၢဇငး မားတြင ေဆာငးပါး၊ ဝတရည၊ ဝတတ မားစြာ ပါဝင ေရးသား ခသည။ လြတလပေရး ေခါငးေလာငး (၁၉၄၆)၊ အေမ (၁၉၅ဝ)၊ ကယအမး ခစသမ႕ [၂ တြ] (၁၉၅၂)၊ ေလသ ရမယ (၁၉၅၄)၊ ခစတေန႕ ေသတေန႕ (၁၉၅၈) စေသာ ဘာသာျပန စာအပမား၊ သးတလပႏင ဝတတမား (၁၉၅၈) ပငကေရးႏင စနစတက ကား ကစားနညး စာအပ မားမာ ထငရားသည။ ေနာကဆး ေရးလကစ စာမမာ "ကၽြနေတာ အစက ကားဘညမး" ျဖစသည။ ၁၉၈၇ ခႏစ ေမလ ၁ဝ ရကေန႕ နနက ၅း၁ဝ နာရတြင မႏေလး ၿမ႕၌ ကြယလြန ခသည။ စာၫႊနး ။ ။ 1. မလခ။ ျမနမာ စာေပ အဘဓာန (၁)။ စာ ၂၂ဝ - ၂၂၁။ 2. ေနထြတ။ မႏေလး အဘဓာန။ စာ ၄၅။ 3. ႐ႈမဝ စာတညး အဖြ႕။ ဝမးနညး မတတမး၊ ႐ႈမဝ (ဇြန ၁၉၈၇)။ စာ ၁၄၉။ 4. နာေရးေၾကာျငာ၊ ေၾကးမ (၁၁ - ၅ - ၈၇)။ 5. မးေဝ စာတညး အဖြ႕။ ဝမးနညး မတတမး၊ မးေဝ (ဇြန ၁၉၈၇)။ စာ ၁၃၆။]



သရပခ အလဟာဂ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ

ေမာလာနာ အလဟာဂ ဃာဇမဟမၼဒ ဟာရငမ(ခ) ဆရာၾကးဥးဟာရငမက ၁-၁-၁၉၁၇ တြငေမြးဖြားပါသည။ ဥးဟာရငမာ ျမနမာႏငငအလယပငး ရမညးသငးခရင လယေ၀းျမ႕သားျဖစ၏။ အဖဘကမ ရမညးသငးခရင၊ လႊေပါကအႏြယ၊ အမဘကမ ရမညးသငးျမ႕အႏြယ ျမနမာဘးေဘးမဘမားမ ဆငးသကလာသျဖစသည။ အဖဥးေပၚသနး၊ အမ ေဒၚပနးပတ႔၏ သားသမး (၁၁)ေယာကအနက ပဥၥမေျမာကျဖစသည။ ႏစဘကမဘမ ဘးမားမာ ဗဒၶဘာသာ ဘနးၾကးေကာငးထြက၊ ေသာငေစာငး နားေပါကၾကးမားႏင ထးကြငးဒးက ထးထားေသာ ေရးျမနမာၾကးမားျဖစသညက သမသတ႔ေျပာ၍ မတရဘးသည။ အမဘကမ ဘးတဥးျဖစသ ဥးဘးၾကြယမာ ပဥးမနား၊ ေကာကပေတာငး မးရထားလမးဖြငစဥက ကနထရကယ ေဖာကလပေပးရသ တဥးျဖစသည။ အစဥအလာအားျဖင ေတာငသလယလပမားျဖစ၍ လယေ၀းေဒသတြင ေရးဥးစြားၾကြယ၀ ခမးသာခၾကေသာ ေျမပငယာပငမားျဖစၾကသည။ ရနမျဖစႏင ျဖစလငမရႈးေစႏင ဥးဟာရငႏင လြနခေသာ (၇)ႏစေလာကက စ၍ သာသနာေရးတြင ရငးႏးစြာ ဆကဆေဆာငရြကခသျဖင သ၏ စတထားကလညး အေတာအတန ကကမသည။ ထးၾကားေသာ စတေနစတသေဘာထားမာ အသပညာက မကမကေမာေမာ ရသည။ အမနတရားက အလြနခစသည။ မဟတလငလး၀မခတတေသာ အတနကၽြတဆတသည စတရသည။ သာသနာက မမအသကႏင ထပတထပမ ခစသည။ ဤသေဘာထားမားက ထပမဆနးစစႏငရန ဃာဇဟာရင ၏ ျဖစစဥက ေလလာခဘးသည။ ဆကဆခဘးသ ပဂၢလမားထတြင စစမးခဘးသည။ သငယစဥက သဖခင၏ ဆးမခကတစရပမာ “ခကရန မျဖစေအာင တတႏငသမၾကးစားပါ။ ၾကးစားလကႏင မတတႏငဘ ရနျဖစခလင မညသညအခါမ အရႈးႏင ျပနမလာပါႏင” ဟ လယေ၀းျမ႕မ မတေဆြေဟာငးၾကး တဥးက ေျပာခဘးသည။ ပညာသငစဥ လယေ၀းျမ႕ အစးရအေထာကပခ “ အစၥမယာ မဟမၼဒယာ” ေကာငးတြင ေရးဥးစြာ ပညာသင၍ လကဥးဆရာမာ ရမးအမ းသား ေကာငးဆရာ ကမးေတာျမတကရအာန အာဂေဆာင “ ဟာဖဇဥးတင” ျဖစသည။ ထေကာငးတြင ပညာသငစဥက ထးခၽြနသတစဥးအေနႏင ဆရာတ႔၏ ခးကးျခငးက ခရသညသာမက ေ၀လမငးသား ျမနမာျပညသ႔ လာေရာကလညပတစဥက ေကာငးတငးတြင အေတာဆး ေကာငးသားက ဆေပးရာ ထေကာငးအတြက “ ေ၀လမငးသား ေငြတဆပ” ကရရခသျဖစသည။ မဘတ႔မာ အစၥလာမဘာသာ၀ငမားႏငသာမက ဗဒၶဘာသာ၀ငျမနမာမားႏင လညးအလြနရငးႏးစြာ ဆကဆေနထငခသမား ျဖစသည။ မလက ပစၥညးဥစၥာကလၾကြယ၀ ၾကေသာလညး မြတစလငမႏင ဗဒၶဘာသာ၀င မတေဆြမား အကအညေတာငးလာေသာအခါ ထသတ႔အတြက ခစတးေၾကြးမားက လြယကစြာ အာမခခသျဖင ထအာမခအေၾကြးမားပတကာ ဆငးရျခငးဘ၀ သ႔ေ၇ာကခၾကရသည။ ထစဥက အသက(၁၂)ႏစမသာရေသးေသာ ဥးဟာရငသည ဆငးရေသာမဘတ႔၏ အကအညျဖင ပညာဆကလကသငရနမျဖစႏငေသာေၾကာင ပညာဆကလကဆညးပးႏငရန ခစခငေသာ မတေဆြတ႔၏ အကအညျဖင ရနကနသ႔ တတတဆတ ထြကေျပးလာခသည။ ရနကနျမ႕ စရတဗလ၏ မြတဖသခပျဖစေသာ “ ေမာလာနာ အစၥမာအလ ဗစၥမစလဟ” ႏငေတြ႔၍ ဟသာ၀တခရင ေဒးဒေနာျမ႕ရ “ ဒါရြလ အလမေကာငး” သ႔ ပ႔ေပးခသည။ ရေဘာရဘကမား ထစဥက သႏငရငးႏးေသာ ေကာငးေနဘကသငယခငးမားမာ-



-ေမာငလာနာ ဟာဖဇ မဟမၼဒဆြာလဟ(သဗလဗ အမရခပ) -ေမာငလာနာ ႏရမဟမၼဒ(ကမာၻအလငး အယဒတာ)၊ -မႏေလးျမ႕မ ေမာငလနာ ဂမာလြတဒင၊ -ေကာကဆညခရင လကပရြာမ ေမာငလာနာ အဗဒြလဟကငမ၊ -ရနကနျမ႕မ ေမာငလာနာ ကာရ မဟမၼဒအလႏင -ေမာငလာနာ ရဖကြတဒင (ေဒးဒေနာ) တ႔ျဖစၾကသည။ လယေ၀းတြင ျမနမာစာ (၇)တနးထ ဘာသာေရးစာေပနင တြ၍သငခသည။ ယခေဒးဒေနာေကာငးတြင အရဗ၊ အရဒ၊ ဖာရစ သငရသည။ ျမနမာစာႏင ပါဠကလညး အစၥလာမေပါငးခပကမးက ျပစခေသာ ကြယလြနသ ဆရာၾကးဥးထြနးၾကြယထမ သငရသည။ ဃာဇဟာရင၏ စတရငးမာ ဘာသာေရးပညာအျပင အဂၤလပစာႏင လကမႈပညာကလညးသငလသည။ ေျပာငးလလေသာစတဓါတ ေဒးဒေနာကသ႔ ေတာလကေကးရြာတြင ေန၍ တးတကမႈ ရရမညမဟတဟ အေတြးေပါကကာ ရနကနျမ႕ၾကးသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ႏငေရးက ၾကးစားခသည။ မမ တေယာကတညး ေျပာငသညထက တေကာငးလးေျပာငးသညက ပေကာငသညဟ သေဘာေပါကခသည။ သ႔ျဖစ၍ သႏင သေဘာတေသာ စာသငသားမတေဆြမားႏင ပးေပါငးကာ ဤေကာငက ေဒးဒေနာ ရြာသရြာသားမားမႏစသကသေယာင ေကာငးကဆကထားလင သကဆငသတ႔ အႏရယျဖစသေယာင၊ ေကာငးအပခပေရးဆငရာတ႔ အား သတငးပ႔ ေစခသျဖင (၂)ႏစမေနျပးအခနတြင ေကာငးအပခပေရးအဖြသည တေကာငးလးက သမငးသ႔ ကတကကရက ေရႊ႕ေျပာငးေပးခသည။ ေဇဒဘာဒေသြးန၏ ထအခနမာ အႏၵယသား ေမာလ၀မား၊ၾသဇာလႊမးမးေနခနျဖစသည။ အႏၵယသားမြတစလငမတ႔က ျမနမာတငးရငးသား မြတစလငမတ႔အား အႏၵယယဥေကးမႈက ဘာသာေရးအဆးအမအျဖစ ျပလပကာ သြတသြငးေပးခနလညးျဖစသည။ သမငးေကာငးတြင သငၾကားေနစဥအတြငး အရဒဘာသာနင ကရအာနအဖြင ၾသ၀ါေတာကမးျဖစေသာ မစရကာတကမးႏင အျခားကမးမားက သငၾကားျပးေျမာကျပးျဖစသည။ ထ႔သ႔ပညာဆကလကသငၾကားေနစဥအတြငး ေကာငးၾကးက အပခပေနေသာ ျမနမာနယ ဂမအတ အလမာအဖြ ကြသြား၍ ထေကာငး၌ ရေနေသာ ျမနမာမြတစလငမ ဆရာ(၂)ဥး အျဖတခရသည။ ဤသ႔ ျမနမာမြတစလငမ တ႔အားအႏမခရသညက မခမရပႏငသျဖင ဃာဇဟာရင သညေကာငးသာမားအားလးက ေခါငးေဆာငကာ ေကာငးက သပတေမာကခသည။ သပတေမာကေကာငးသား (၆၀)ခန႔ ရ၍ အားလးမာ ထစဥက “ေဇဒဘာဒ” ဟေခၚေသာ ျမနမာမြတစလငမ မားျဖစသည။ သပတေမာကသည အေၾကာငးတ႔တြင ေကာငးအပခပေရးအာဏာပငတ႔က ေခါငးပျဖတျခငးႏင ေကာငး၌ စညးကမးမေကာငးျခငးတ႔လညး ပါ၀ငသည။ ေကာငးသား(၆၀)ခန႔တ႔သည မဂလမးရ အလမာအဖြ႔ ရးခနးေရ႕လမးေဘးတြင အပ၍ ဆႏၵျပခၾကသည။ ဂမအတအဖြ႔၏ အတြငးေရးမးထ ေတာငးဆခကမားမားက ဃာဇဟာရငမ က ေခါငးေဆာင၍ အေရးဆပမာ စတ၀ငစားဖြယေကာငးလသည။ ထအတြငးေရးမးႏင ေတြ႔ၾကရာတြင ဃာဇဟာရငမအနး၌ အရပအေမာငး ေတာငတငးေသာ ေမာငလာနာ ရဖကြတဒငက မားမားမတမတရပလကရသည။ ဂမအတ၏ အတြငးေရးမးသည လာေရာကေတြ႔သမားက ေမာ၍ ပငမၾကည အေ၇းဆေသာ စာကသာဖတျပးလင “ထြကသြား” ဟေျပာသည။ဤတြင ေခါငးေဆာင(ဃာဇဟာရငမ)က“ ဒရးဟာ ဒ႔ရး၊ မငးတ႔ႏငမဆင၊ ဘာမတလ၊ ေဇရဘာဒေသြးနသကြ၊ ေအးေအးသကသာႏင ေတာငးဆသညက ရငးရငးျပျပလပလင သေစမည” ဟ ၾကမးေမာငးလကသညႏင တျပငနက သပတေမာကေကာငးသားမားသည ေဒါသျဖစ၍ ကလားထငမား ဆြကာ



ရကရနျပငၾကေတာသည။ ဤတြငမ အတြငးေရးမးလပသသည လန႔ျဖန႔ကာ ေမာၾကည၍ နဖးလကတင ေတာငးပနေတာသည။ “ စာက အဖြ႔သ႔ တငျပေပးပါမည။” ဟ ကတေပးေတာသည။ သပတေအာငပြ ဂမအတအဖြ႕ အကြတြင တဖကမ “မြတဖတ မဟမဒ ” (ေနာငတြင အလမာအဖြခပဥကဌ) ၏ ဖခငကြယလြနသ “ ဟာဂ ဒါ၀ဒဟာရငမဆဗ” ကေခါငးေဆာင၍ ေကာငးသားမားက ကညအားေပးခသည။ ထေကာငးသားမား လမးေဘးအပေနသညက လကညးထး၍ ေကာငးႏင သကဆငေသာ မြတစလငမျမ႕မျမ႕ဖမားအား မမဘကသ႔ပါေအာင ဆြေဆာငခသည။ ေနာကဆး၌ ေကာငးသားမားဆႏၵအရ သမငးေကာငးက လး၀သပတေမာကက လကရ တာေမြဒါရလအလမေကာငးေနရာသ႔ ေရႊ႔ေျပာငးလာခၾကသည။ ဤအခနမ စ၍ လကရတာေမြ ဒါရလအလမေကာငးစတငေပၚေပါကလာျခငးျဖစသည။ ယငးေကာငး၏ ေကာငးသားစာရငးတြင ဃာဇဟာရငမ ၏ အမညမာ ထပဆးက ျဖစသည။ တငးရငးသား မြတစလငမ ပညာသငမားျဖစေသာ ေမာငလနာ ဂမာလြတဒင၊ ေမာငလာနာ အဗဒြလဟကငမ၊ေမာငလာနာ ႏရမဟမၼဒ(ကမာၻအလငး အယဒတာ)၊ေမာငလာနာ ရဖကြတဒင၊ေမာငလာနာ ဟာဖဇ မဟမၼဒဆြာလဟ(သဗလဗ အမရခပ) ႏင ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ တ႔သည အစၥလာမ ဘာသာေရး သငၾကားမႈ႕စနစက တရားလမးမနအတငးျဖစေအာင ၾကးစားခၾကျခငးျဖစသည။ ေကးဇးတငဖြယေကာငးေသာ ေစတနာရငမား ထစဥက ရနကနျမ႕ေပၚရ မြတစလင ျမ႕မျမ႕ဖမားသည ဤပညာသငၾကားေရးအတြက ေစတနာ ထကသနစြာျဖင မားစြာကညအားေပးခၾကသည။ ကြယလြနသ ဟာဂဒါ၀ဒ ဟာရငမဆဗ သည ထေကာငးသား (၆)ေယာကအားအႏၵယျပည စဟာရနပရျမ႕၇ မဇာဟရရြလ အလမ အရဗေကာငးၾကး သ႔ သာသနာေရးအထကတနးပညာမား ဆကလကဆညးပးႏငရန ေစလႊတေပးခည။ ဤသ႔ေသာ သာသနာပညာေရးအတြက ကညခေသာ ပဂၢလၾကးမားအား ထပဂၢလ(၆) ဥးသည ယေန႔တင ေကးဇးတငလက၇ေၾကာငးသရသည။ အႏၵယတြင ပညာေတာသင စဟာရနပရေကာငးတြင ေနစဥ အႏၵယ၏ ယဥေကးမႈႏင အယအဆတ႔သည ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ႏင မားစြာ ပဋပကၡျဖစခသညဟ သရ၏ ။ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ႏင အေပါငးအပါတ႔သည ကနးမာေရးလကစားသမားျဖစၾကသည အေလာက ေဘာလးကစားျခငး ျခငးခတျခငးတ႔တြင မားစြာ ၀ါသနာပါၾကသညေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ပါ၀ငေသာ စဟာရနပရျမ႕၇ေဘာလးအသငးသည ေဒလျမ႕သ႔ပငတကကာ ေဘာလးကစား၍ ေအာငပနးဆြတႏငခ၏။ သကဋႏင ပါဠတတလျခငး ဤေကာငးတြင(၄)ႏစ မ ပညာသငၾကားျပးေနာကေအာငလကမတက ေခာေမာစြာရ၇ခသည။ ျမနမာျပညမျပနမ သကဋဘာသာ၊ ပါဠဘာသာ၊ ဟႏၵဘာသာတ႔က သငၾကားလသျဖင ခငမငေသာမတေဆြမားႏင အစအစဥျပကာ ဗာရာဏသျမ႕၊ ဟႏၵဘနးၾကးေကာငးတေကာငးတြင သငၾကားႏငရနၾကးစားခေသးသည။ စဟာရနပရတြငေနစဥ ဘဂ၀တဂတကမးက ဟငႏၵဘာသာႏင သငခရဘး၏။ ဟႏၵေကာငတြင (၂)လမသာေနႏငခ၏။ ေကာငးသားမား လကနာရသည စညးကမးမားအနက စညးကမးတရပကမလကနာႏငသျဖင လညးေကာငး၊ ကမာၻစစၾကး လညးျဖစလာေသာေၾကာင လညးေကာင ၁၉၃၉ ခႏစ ႏ၀ငဘာတြင ရနကနသ႔ျပနလာခသည။



အာလငမပညာရငတ႔က ေမြးထတေပးချခငး ေရးဥးစြာ ရမညးသငးခရင ရငးေတာျမ႕တြင မဒနတြလအလမး ေခၚ သာသနာေရးရာေကာငးတေကာငးက တညေထာငဖြငလစ၍ ဂပနေခတကနဆးသည အထ ေကာငးသား (၅၀) ေကာကတ႔အား သာသနာေရရးပညာမားက သငၾကားေပးခသည။ ဘအငေအ ေခတက ရမညးသငးခရင တြင ဘအငေအအတြက လကလတရားေဟာေပးခည။ ဂပနမားဆတခြါခနတြင ဂပနတ႔မသကၤာျဖစ၍ ၉ ရကတင အစာေရစာမ ခပေႏာငထားျခငးခရသည။ အလာဟအရငျမတ၏ ေကးဇးေတာေၾကာငသာ သတရနလာသက လညျဖား၍ လြတေျမာကခရသည။ စစျပးေခတတြင ေရးဥးစြာ မႏေလးျမ႕မ မြတစလငမျမ႕မျမ႕ဖတ႔၏ မဟမၼဒယာအာရဗသပၸေကာငး တြင ေကငးအပအျဖစ (၄)ႏစခန႔ သာသနာေရးပညာမားပ႔ခေပးခသည။ ဤအတြငး ကမးျမတကရအာနက ျမနမာဘာသာျပနသ႔ ျပနဆရန ရနကနျမ႕တြင အစၥလာမစ စစငတ-ဘားမားဖြစညးေသာအခါ အဖြ႔၀ငတဥးအျဖစ တာ၀နခဘာသာျပနမးအျဖစေဆာငရြကရန ၀နၾကးေဟာငးဥးခငေမာငလတႏင ၀နၾကးေဟာငး ဥးရာရစတ႔က ရနကနျမ႕သ႔ဖတေခၚခသည။ ယေန႔တင အေရးၾကးလေသာ ဤလပငနးက ေဆာငရြကဆျဖစသည။ သာသနာအတြက တစသကတာအပသ ကမးျပသသည သာသနာပညာေရးတြင အထးစတ၀ငစား၍ မမ၏ တသကတာလပငနးဟ သတမတထားသျဖစသည။ ကမးျမတကရအာန ဘာသာျပနမႈကလညး ျပးဆးေအာငေဆာငရြကမညဟ သႏၷဌာန ခထားသျဖစေပသည။ သာသနာ ျဖန႔ျဖးမႈက မရငးသေဘာမပကေစဘ ျမနမာတငးရငးသား မြတစလငမ တ႔ႏင ကကညေအာငလညး တထြငေဆာငရြကလသည။ ျမနမာမ႔ ျမနမာဆနလေသာ တငးခစပဂၢလ တငးရငးသားမြတစလငတ႔၏ အေ၇းတြငလညး အထးစတ၀ငစားသည။ (၁၉၄၅) ခႏစ တြင ပဥးမနားျမ႔၌ “ ဗမာမြတစလင ကြနဂရက” ကစတငတညေထာငစဥက သာသနာေရး တာ၀နခအျဖစ ဗဟအလပအမႈေဆာင အဖြ႔တြင ေရြးခယျခငးခရသည။ (၁၉၄၆) ခႏစ ဗမက မ ၾကးမး၍ “ ဗမာႏငငလး ဆငရာ ဗမာမြတစလငမ အလမာအဖြ႔ခပ” ဖြ႔စညးေသာအခါ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ထအဖြ႔၏ ပထမဆးဥကဌ အျဖစေဆာငရြကရသည။ (၁၉၅၃) ခႏစတြင ဥကဌအျဖစမ ဖယေပး၍ အတြငးေရးမးအျဖစ တာ၀နဆကလကထမးရြကသည။ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ မာ ျမနမာတငးရငးသားျဖစသည အားေလာစြာ ျမနမာျပညက ခစသလညးျဖစသည။ ျမနမာဆနဆန ေတြးေခၚလသလ ျဖစသည။ မမလပေဖာကငဖကအမားစမာ အေတြးအေခၚ၊ အယအဆ၊ အျပအမတ႔တြင ျမနမာမဆနသမားက မားသည။ ဘာသာေရးအယအဆတြငလညး ႏငငျခားယဥေကးမႈ၊ အယအဆမား၏ လႊမးမးျခငးက ခရသမားျဖစသည။ ဤသ႔ျဖင “ ျမနမာဆနမႈ ႏင ျမနမာမဆနမႈ” ဟေသာ သေဘာတရား(၂)ခ မာ ဤအလမာအဖြ႔တြင ပဋပကၡျဖစေပၚလာခသည။ မမ ပထမ ဥကဌ လပရေသာအဖြ႔နင ကြရပ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ မာ “အလမာအဖြ႔ခပ” ၏ အတြငးေရးမးခပလပစဥတြင “ ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစ” ၏ အတြငးေရးမးခပလညးျဖစသည။ (၁၉၅၈) ခႏစတြင ေကာငစ၏ ဒတယ ဥကဌ ျဖစလာသည။ ေကာငစ၏ မတလာညလာခတြင ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ႏင အလမာအဖြ႔၀င အျခားပဂၢလတ႔ သေဘာကြလြမႈျဖစခသည။ အလမာအဖြ႔၀င အျခားပဂၢလတက- -ႏငငေတာ အလ အေလးမျပရ၊



-သမၼတ သ၀ဏလႊာနားေထာငစဥ မတတတမရပရ၊ - အမးသမးမားသည ေကာငစအမႈေဆာငအဖြ႔တြင မပါ၀ငရ၊ ဟ အျပငးအထနေတာငးဆလာေသာအခါ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ က နားလညေအာငေျပာ၍ ႏစသမေစျပးလင အေျခအေနက ထနးေပးခသည။ ထ႔ေနာကႏငငေတာအစးရက စစမႈထမးဥပေဒထတရန စစဥလာေသာအခါတြငလညး ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ႏင အလမာအဖြ႔၀ငအျခားပဂၢလတ႔က ဤစစမႈထမးဥပေဒတြင တာ၀နခ ေမာလ၀ဆပမားႏင ဗလဆရာမား၊ အမတြငးပနးမြတစလငမ အမးသမးမား မပါ၀ငရဟဆၾကသည။ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ကမ တငးျပညအေရးျဖစ၍ ေမာလ၀ဆပႏင ဗလဆရာတ႔သည ေရ႕ဆးမေန၍ စစတပတြငပါ၀ငရမည။ အမတြငးပးမြတစလငအမ းသမးတ႔အဖ႔ စစပညာသငၾကားမႈအတြက သးသန႔အစအစဥျဖငျပလပေပးရမညဟ ဆသည။ ဤသ႔ ျမနမာမဆနေသာ အလမာအဖြ႕ႏင သေဘာထားကြလြလာျခငးမာ ပညတေတာ(၁၀)ပါးေခၚ အေမရကနရပရငကားႏင စပလဥး၍ ၀၀ါဒကြၾကရာတြင လမးဆးသ႔ေ၇ာကခသည။ ဆကလကပးတြေဆာငရြကရန မျဖစႏငခ။ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ႏငအတ အလမာအဖြ႕၏ ျမနမာဆနေသာ အမႈေဆာငလၾကးအခ႕လ ႏႈတထြကခသည။ အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစႏင ကမးျပသ အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစတြင ပထမေသာ အတြငးေရးမးခပ၊ ထေနာက ဒတယ ဥကဌအျဖစေဆာငရြကချပး (၁၉၆၀) ခႏစတြင ကငးပေသာ ေတာငင ညလာခတြင ေကာငစ၏ ဥကဌၾကးအျဖစ ေရြးခယတငေျမာကျခငးခခရေပသည။ ဤကာလအတြငး သာသနာေရးရာေကာငစ၏ လပငနးတ႔မာ အခကအခေပါငးမားစြာႏင ရငဆငခရသည။ သညးချခငးျဖငလညးေကာင၊ စတရညျခငးျဖငလညးေကာငး ၊ မဆတမနစေသာဇြျဖငလညးေကာငး အခကအခမားက ေကာလြနႏငရန ေကာငစက ကၽြမးကငလမၼာစြာျဖင ပကငထနးသမးလာခေသာ ဥကဌျဖစေပသည။ ဤသ႔ေဆာငရြကႏငသညမာ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ သည မမကယက ဥကဌဟ သေဘာမထားဘ ေဆာငရြကဖြယရာကစၥဟသမက အမႈေဆာငအဖြ႔၀ငအားလးတ႔ႏင လကေလာညညာစြာ ပးေပါငးေဆာငရြကႏငေသာေၾကာင ျဖစသညက ေတြ႔ရရေပသည။ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ သည ကရအာနကမးေတာျမတ အလငးျပကမး၊ မစရကာတကမး၊ အစၥလာမေၾကးမကမး၊ အရဗသငခနးစာ၊ အစၥလာမသငခနးစာမားကလညး ျပစေရးသားချပး ျဖစသည။ အစၥလာမစာေစာငတြငလညး ကရအာနအဖြင က႑က အျမေရးသားေနသျဖစသည။ ေဇယာေကာထင ဗလမးၾကး ဘရင အတြငးေရးမးခပ(1956-1970) အစၥလာမသာသနာေရးရာေကာငစဌာနခပ ရကစြ။ ။၁၉၆၂ ခႏစ၊ ဧျပလ၊ (၁)ရက အစၥလာမသာသာနာေရးရာေကာငစမထတေ၀ေသာ တမနေတာျမတ(ဆြ) စာအပပဥၥမအတြ မ ေဇယာေကာထင ဗလမးၾကး ဘရငေရးသားေသာ အမာစာတြငေဖာျပေသာ ေမာငလာနာ ဃာဇ မဟမၼဒ ဟာရငမ ၏ အေၾကာငးက ကးကားေဖာျပျခငးျဖစပါသည။



၀မးအ၀မး ေကာ၀ငးေမာင

၀မးအ၀မး ေကာ၀ငးေမာငက အဖ ဥးဟာနစ၊ အမ ေဒၚစနညြန႔တ႔မ ကခငျပညနယ ဗနးေမာျမ႔တြင (၁၂၈၁)ခ တပ႔တြလျပညေကာ(၁၃)ရက၊ (၁၆၊ ၂ ၊ ၁၉၂၀) တြင ေမြးဖြားသည။ ၃ လသားအရြယတြင ဖခင ကြယလြနသည။ (၃)ႏစ သားအရြယတြင မခငကြယလြနသည။ ေမာငႏမ (၂) ေယာကကနရစသည။ ဥးေလးလပသ ဥးအဘရာဟငက ေကာကယ ေမြးစားခသည။ အစမလပသသည (၁၁)ႏစအရြယတြင ကြယလြနသြားျပနသည။ ဗနးေမာ၊မးကတ၊ ကသာျမ႕မားတြင ပညာသငၾကားခသည။ ဒတယ ကမာၻစစၾကးျဖစလာ၍ ေကာငးမား ပတလကသည။ (၁၀)တနးန႔ပ ျပးခသည။

(၁၉၄၃)ခ ၾသဂတလ (၁၀)ရကေန႔တြင ဗမာကာကြယေ၇း တပမေတာ (ဘဒေအ) သ႔၀ငခသည။ ေရနေခာငး ေလယာဥပစ အေျမာကၾကး တပတြင တာ၀နထမးခသည။ ၊ ဂပနေခတ မဂၤလာဒစစတကသလ ဗလသငတနး တတယအပတက တကခသည။ ေကာငးဆငးခါနးတြင ဗလခပေအာငဆနး၏ လ႕၀ကတာ၀နေပးခကအရ မဟာမတတပမားႏင သြားေရာကဆကသြယခသည။ ယငးတာ၀နက ထမးေဆာငရာတြင စစကငးျမ႕နယ မငးကြနးရြာတြင ဂပန၏ ဖမးဆးျခငးက ခရသည။ အသတခရမညဆဆတြင ဂပနေတာလနေရး ရေဘာမား၏ အကအညႏင အခပမေဖာက၍ ထြကေျပးလြတေျမာကခသည။ စစၾကးျပးေသာအခါ ဖ.ဆ.ပ.လ၊ ဗမာမြတစလငမ ကြနကရက(ဗမက) ၊ ကြနျမနစပါတတ႔တြင တာ၀နယခသည။ (၁၉၄၆) ခ ကြနျမနစပါတ ႏစျခမးကြေသာအခါ အလနျဖစလာသည။ (၁၉၄၈)ခႏစတြင အလနအျဖစေတာခခသည။

(၁၉၅၄-၅၅) ခႏစတြင အလနတြင အယအဆတကပြျဖစရာ ပါတမ အထတခရသည။ အထတခရသည ရေဘာမားစေပါငး၍ အလပသမားညညြတေရး ပါတက တညေထာငခသည။ (၁၉၆၂)ခနစ ဒဇငဘာတြင ဥပေဒတြငး ၀ငခသည။ ႏငငေရးလပရာတြင (၁၉၄၆)ခႏစ ကသာခရင လထတကပြတြင အေသခဗလအျဖစ ေခါငးေဆာငခရာတြင အဖမးခရျပး ေထာငထတြင ရစလ ေလာကေနခရသည။ (၁၉၆၂) ခႏစတြင ျငမးခမးေရးကစၥလာရငး အဖမးခရျပး မႏေလး၊ ရနကနတြင အခပခခရသည။ ဥပေဒအတြငးေရာကလာျပး အမးမးေသာ အလပမားလပကငခသည။ သ႔ေသာ စးပြားေရးလပငနးမား စြန႔လႊတက သမငးေပးတာမားရသညအတြက ကေလာငကငခသည။ “၀မးအ၀မးႏင ဗမာေျမေအာကေတာလနေရး" ဆတ စာအပျပစရငး စာေပနယထသ႔ ၀ငခသည။ ရပရင၊၀တ၊ ဇာတညႊနး၊ ေဆာငးပါးမားႏင သေတသနစာအပမား ေရးသားခသည။ ျမနမာလြတလပေရးတကပြအဆငဆငတြင ပါ၀ငလႈပရားမႈ႕ေၾကာင (၁၉၇၂)ခ မတလ(၂၇)ရကေန႔တြင လြတလပေရး ေမာကြနး၀င ဒတယအဆငႏင (၁၉၈၀)ခ ေမလ(၂၈)ရကတြင ႏငငဂဏရည ဒတယအဆငတ႔က ႏငငေတာသမၼတက ခးျမငခသည။ ကနေတာခ သကၾကးစာဆပညာရင အျဖစႏင ယေန႔တင သမငး၀ငစာေပမားက အဓက ေရးသားျပစလကရေနပါသည။



၀မးအ၀မး ေကာ၀ငးေမာင ေရးသားျပစခေသာ စာအပအခ႕

• ဆရာၾကးဥးရာဇတ(ပထမပငး)၊ • ဂပနသ႔ပနး မဂကျပားမေလး၊ • ေႏြဥးရ႔ သတ႔သမးပ၊ • ေမတာလကတစလမး၊ • ဘဒေအ ေလယာဥပစ အေျမာကၾကးတပ • မႏေလး ၁၃၀၀ ျပညအေရးေတာပမ သည နယခ ႔ေတာလနေရးသ႔၊ • နယခ႕က ဒးမေထာကတ သခငနကေဖ (၁၉၉၉)၊ • ဂပနဖကဆစေတာလနေရး ေလထးသမားမား(၁၉၉၉) • ျမနမာအာဇာနညေခါငးေဆာငၾကးဥးရာဇတ (ထြနးေဖာငေဒရငး စာေပဆေကာမတမ အတပတစာေပဆ၇

စာအပ )

ကးကား ဘဒေအ ေလယာဥပစ အေျမာကၾကးတပ စာအပမ စာေရးသကယတငေရး ကယေရးအကဥး ၂၀၀၄ ခနစ ဒဇငဘာလထတ ကန႔ေတာခ သကၾကးစာေပပညာရငမား၏ အတပတအကဥး



၀မးသာလြနးလ႕ ငခငတယ Written by ၀မးအ၀မးေကာ၀ငးေမာင (ေဆာငးပါးရငမာ သကၾကးစာေ၇းဆရာ ျမနမာမြတစလငတစဥးျဖစပါတယ) BI-WEEKLY journal Vol 2 No 6 မေဖာျပခတေဆာငးပါးျဖစပါတယ ၁၃-၁-၂၀၀၉ ေန႕ေၾကးမသ တငးစာမႇာပါတ ထြနးေဖာငေဒးရႇငး စာေပဆေကာမတမႇ ခန႕အပေသာ ဆေရြးခယေရးေကာမတက အတပၸ တဘာသာရပအတြက ကြၽနေတာေရး တ ''ျမနမာအာဇာနညေခါငးေဆာင ဆရာႀကးဥးရာဇာတ''စာအပက အခ လေရြးခယလကတအတြက ၀မးသာ လြနးလ႕ ငခငလာတယ။ ကြၽနေတာအေၾကာငးနညး နညးေျပာပါရေစ။ ကြၽနေတာဟာ စာေရးစာဖတအထပါသမဟတပါ။ ပနးခဆြတာကသာ ၀ါသနာပါ တယ။ ဂပနေတာလႇနေရးကာလၿပး ေတာ ၄၈ ခႏႇစမႇာ ေတာခအလန လပတယ။ ၆၂ ခႏႇစမႇာ ဥပေဒ တြငး၀ငလာတယ။ အဒကေန ကြၽန ေတာဘ၀ရပတညေရးအတြက ေၾကာျငာဆငးဘတေတြ ေရးသားခသလ၊ သမၼာအာဇ၀န႕ အလပအမးမးလပ ကငစားေသာကခပါတယ။ ဒလ လပကငေနေပမယ ကြၽန ေတာမႇာ တာ၀နတစခကနေနတယ။ ဒါကေတာ ဂပနေတာလႇနေရးလပ စဥအခါက စစကငးမငးကြနးမႇာ ဂပနရ႕ ဖမးဆးျခငးက ခရတယ။ အဒမႇာ ႐ကႏႇကၿပး ''မငးတ႕ျမနမာ ေတြမႇာ ဘာမႇ အေတြ႕အၾကေတြမရႇ ေသးဘး။ ငါတ႕က မနခးရးယား မႇာ တ႐တျပညမႇာ တကပြေတြ၀ငခ လ႕ အေတြ႕အၾက ေတြအမား ႀကးရႇ ခတယ''လ႕ စတ ၀ါကြားတ စကား ေတြေျပာၿပး ႏႇပစကတယ။ အဒလႏႇပစကၿပးအသတခရမ ဆဆမႇာ စစကငးေတာင႐းက ဆ ရာေတာဥးပ႑တန႕ ရေဘာေတြရ႕ အကအညန႕ ထြကေျပးလြတေျမာက ခတယ။အေတြ႕အၾကႀကးမားတယဆၿပး ၀ါကြားတ ဂပနက အေတြ႕အ ၾကနညးတ ျမနမာေတြက ဂပန လကထက လြတေအာငလပခတ အေၾကာငးေတြက ျမနမာသ-ကမၻာသ ေအာငေရးသား ေဖာျပရဥးမယဆၿပး ၁၉၆၇ ခႏႇစကစၿပး ၀မးအ၀မးန႕ ျမနမာ ေျမေအာက ေတာလႇနေရးဆ တ စာအပက စာေရးစာဖတ ၀ါ သနာမပါ ေပမယလ႕ ႀကးစားၿပး ေရး သားခပါတယ။ ၀မးအ၀မးဆတာ အေမရကန ေထာကလႇမးေရးတပဖြ႕တစဖြ႕ပါ။ ဗလခပေအာငဆနးရ႕ တာ၀နေပး ခကအရ မဟာမတတပေတြန႕ ဆက သြယလပေဆာငခတအတြက ၀မး အ၀မးန႕ ျမနမာေျမေအာက ေတာလႇန ေရးဆၿပး အမညေပးခတာျဖစတယ။ ဒစာအပက ထတေ၀သ ဥးဘးဟန က သ႕ရ႕ ယမနာစာေပတကကေန ၁၉၆၇ ခႏႇစ ေအာကတဘာလမႇာ အပေရ ၄၀၀၀ ပႏႇပျဖန႕ခခပါတယ။ အဒေနာက ကြၽနေတာ''ျမနမာ အာဇာနည ေခါငးေဆာင ဆရာႀကး ဥးရာဇာတ''အေၾကာငးေရးပါတယ။ ေရးတာဟာ ဆရာႀကးကလညး က လယာႏြယဖြားပသ-ဗမာ မြတစလင၊ ကြၽနေတာကလညး ကလယာႏြယ ဖြားပသဗမာမြတစလင၊ အဒါေၾကာင ကြၽနေတာတ႕အခငး ခငးအသားေပး ၿပး သဒၶတငေရးတယလ႕ ထင ေကာငးထငေပလမမယ။ ဒလထင ရငေတာ တကတကစင ေအာငမႇားပါ လမမယ။ဆရာႀကးဥးရာဇာတအေၾကာငး ေရးဖ႕ ျဖစလာတာကေတာ ပထမစာ အပထြကၿပးေတာ ဒတယေျခလႇမး အျဖစ စာအပတစအပထပမေရး သားဖ စစဥတယ။ ေရးမအေၾကာငး အရာကေတြက အထက ျမနမာျပည ရႇ ျပညသေတြရ႕ ဖကဆစဂပနက ေတာလႇနတ လပငနးအေၾကာငးေတြ ျဖစတယ။ ကြၽနေတာရညရြယခကက ကြၽနေတာဆရာျဖစတ ဗလေစာ ေမာငက ေျပာျပလကပါတယ။ ကြၽန ေတာရ႕ ရညရြယခကက ၾကားတာ န႕ တစၿပငနက ဗလေစာေမာငက ေကာကကာငငကာ ''ေဟ ဒလဆရင မႏေလးက ဗဟအမးသား ေကာငးဆရာ ႀကးရ႕ အတပၸတက ျပစပါလား''လ႕ ဒက ခနအႀကေပးလကပါတယ။ ဒေတာ ကြၽနေတာက ဒါက ''အငး-အ''လပၿပး၊ စဥးစားမေနေတာဘ တစထငတညးန႕ သေဘာတ လကပါတယ။ ဆရာႀကးန႕ ပတ သကၿပး ဘယပဂၢလတစဥးတစ ေယာကမႇ စာတစအပေပ တစထပရယလ႕ ျပစေရးသားထတေ၀ခတာမရႇ ေသးပါဘး။ဒါန႕ ဆရာႀကးဥးရာဇာတ အတပၸတအေၾကာငး ေရးဖ႕ ကြၽနေတာ ဟာ မႏေလးက ေရာကပါတယ။ မႏေလးေရာကေတာ စာေရးဆရာ သတငးဆရာမားျဖစၾကတ လထဥး လႇန႕ ဆရာမလထ ေဒၚအမာတ႕ဇနး ေမာငႏႇဆ ပထမဆးသြား ေရာကေတြ႕ ဆပါတယ။ ကြၽနေတာက မမလာ ေရာကတ ကစၥက ေျပာျပပါတယ။ သတ႕က လလလားလားန႕ မတဆက စာေရးေပးပါတယ။ သတ႕က ပထမဆးဆရာႀကး ရ႕ အရငးအႏႇးဆးျဖစတ ေဘာဒါ ေဆာငမႇးဆရာဥးထြနးေမာငထ မတဆကစာေရးေပးလကပါတယ။ မတဆကစာမႇာ အခလာသစာေရး



ဆရာေကာ၀ငးေမာငအား ဆရာႀကး န႕ ပတသကၿပးလအပသလကည ေပးေစလပါတယလ႕ ေရးေပးလက ပါတယ။ ဆရာႀကးတ႕ ဇနးေမာင ႏႇကလညးဆရာႀကးန႕ ပတသကၿပး သသမအခကအလကေတြက ေျပာ ျပတာက ကကဆကန႕ ဖမးယခ တယ။ ေနာကေတာ လထေဒၚအမာ ကယတငက ''အခလသစာေရးဆရာမ ျဖစလာ တာဟာလ ဆရာႀကး ေျမ ေတာငေျမႇာကေပးခလ႕ပါ''တ။ ဆရာဥးလႇန႕ ဆရာမေဒၚအမာ တ႕ရ႕ မတဆကစာန႕ပ ေဘာဒါဆ ရာဥးထြနးေမာင၊ အနးစခနးဆရာ ေတာဥးပ႑တ၊ ဆရာဥးဘၾကး၊ ဥး ခစေဆြ၊ ဥးကေလး(မႏေလးတက သလအၿငမးစားပါေမာကၡ)၊ အမေအ ေဒၚအး၊ ေဒၚတငလႇစတ ဆရာႀကး ရ႕ လပေဖာကငဖကမား၊ တပညသားေျမးမား ထဆငကဆငကသြား ေရာကခြငရရႇခပါတယ။ ကြၽနေတာဟာ ဒစာအပျဖစ ေျမာကဖ႕အတြက ၁၉၆၉ ခႏႇစကစ ၿပး ေမးျမနးရႇာေဖြစေဆာငးခပါ တယ။ မႏေလး၊ စစကငး၊ ျပငဥး လြင၊ ေနျပညေတာပဥးမနားစတ ၿမ႕ေတြဆက ရနကနန႕ ေခါကတ႕ ေခါကျပနခရးဆနခပါတယ။ ႏငင ျခားေရာကသအရာ ရႇေတြဆပါမကန လႇမးၿပး ေမးျမနးခ ပါတယ။မႏေလးတကသလစာ ၾကညတက၊ ရနကနတကသလစာၾကည တက၊ မႏေလးျပတက၊ တပမေတာ ေမာကြနးတက၊ ရနကနျပနၾကားေရး ဌာန စာၾကညတက၊ ၿမ႕ေတာခနးမ စာၾကညတကေတြကလ ေျခဥးလႇည ၿပး ဆရာႀကးန႕ ပတသကတ သတငး ေဆာငးပါးေတြက ကးယမႇတသားခ ပါတယ။ ဆရာႀကးအတပၸတက ေရးဖ႕ အခကအလကက စတငစေဆာငး လကတယဆရငပ ဆရာႀကးမႇာ အ ၾသစရာေကာငးတ အရညအခငးေတြ ေ၀ဆာလကရႇတယဆတာေတြ႕လာ ပါေတာတယ။ အဒလန႕ ကနၾကမးေတြစလ ရသေလာကက လကႏႇပစက႐က ထားလကတယ။ အဒတနးကအခ လ ကြနပတာမေပၚေသးပါဘး။၁၉၇၂ ခႏႇစမႇာ ႏငငတကာစာ အပျပပြက ျမနမာျပညမႇာကငးပမယ လ႕ ၾကားသရတယ။ ဒါန ဆရာႀကး ဥးရာဇာတစာအပတစအပလးၿပးမႇ ဆရင စာအပျပပြမမႇာ မဟတတအတြက ၿပးသေလာကစာမက 'ဆရာ ႀကး' 'ဥးရာဇာတ-ပထမတြ'လ႕ အမညေပးၿပး ၁၉၇၂ ခႏႇစ၊ ႏ၀ငဘာ လမႇာ ေအာငစညစာေပတကက ထတေ၀ခပါတယ။ စာအပျပပြမ သြားပါတယ။ အဒျမနမာျပညရ႕ စာအပျပပြၿပး တေနာကႏႇစဂာမနမႇာ စာအပျပပြ ကငးပတယ။ စာအပျပပြမႇာ ျမနမာျပညရ႕ စာအပျပသထားတေနရာမႇာ ဆရာႀကးဥးရာဇာတပထမတြစာအပ ဟာ ထးထးႀကးအျဖစ သတငးစာ ဓာတပထမႇာ ပါေနတာက ေတြ႕ရ တယ။ ေနာကေတာ ဆရာႀကးဥးရာ ဇာတအေၾကာငးကနတ အပငးေတြ က ဆကေရးတယ။ ၃၈ လမး၊ ျမ ရ တနာစာပႏႇပတကမႇာ ႐ကႏႇပၿပး ကြၽနေတာဗနးေမာစာေပတကကေန ၂၀၀၇ ခႏႇစ ဇလငမႇာ ထတေ၀ၿပး ကြၽနေတာတပညမေလး ေဆာငးႏႇငး ျဖက ျဖန႕ခတယ။ စာေရးဆရာဆတာဟာ အဓက ကယသသလ ေနာငလာ ေနာကသားမးဆက သစေတြေရာ၊ ျမနမာသ-ကမၻာသေအာငသက ေရးတာပ။ ဒါ ေပမယ ကယေရးတ စာက ဆေရြးခယ ခရေအာငရယလ႕ မဟတပါဘး။ အဒ လ ဆရေအာငဆၿပး ေရးတ စာေရး ဆရာလရႇခငရႇမယ။ ဒါေပမ ရႇား တယလ႕ ဆရပါမယ။ ကြၽနေတာကေတာ ဆရလမ မယလ႕ ဘယတနးကမႇ စတကးမ ယဥဖးပါဘး။ ဘာျဖစလ႕လဆရင ကြၽနေတာတ႕ အလနေတြဟာ ျမနမာစာေရးရင စကားေျပာသလေရး တယ။ အလစကားေျပာ သလေရးတ အတြက ကြၽနေတာ တ႕ ဟာ ကယ ေျပာခငတစကားက ၾကားခမရႇစာ ဖတသက တက႐ကေရာကသြား တယလ႕ နားလညတယ။ ဒါက အထကျမနမာ ျပညေလလ႕ ေခၚၾကတယဆတာသရတယ။ ''၀မးအ၀မးန႕ ျမနမာေျမေအာကေတာလႇနေရး စာအပ''တနးကလညး ဒအတငးပ ေရးတယ။ ေနာကစာအပေတြေရး ေတာလညး ဒအတငးပေရးတယ။ ဒါေၾကာင ကြၽနေတာစာအပ ေတြက အမးသားစာေပဆေကာမတကထည သြငးမစဥးစားေပးဘးလ႕ ထငပါ တယ။ ဒလေမာလင မထားတ အခန မႇာ သတငးစာထမႇာ ''ျမနမာအာဇာ နညေခါငးေဆာင ဆရာႀကးဥးရာဇာတ'' စာအပအတပၸတ စာေပဆအျဖစပါ လာတယ။ အသက ၈၉ ႏႇစကမႇ စာေပဆရတအတြက တစသကလး ေမာလင မထားတ စကားအသစ ေလးၾကားလကရေတာ စတထမႇာ ၀မးနညး၀မးသာ အျဖစမးခစားရ ပါတယ။ တစမးေျပာရရင ၀မးသာ လြနးလ႕ ငခငတယ။ထြနးေဖာငေဒးရႇငးစာေပဆ ေကာမတန႕ ဆေရြးခယေရးေကာမ တတ႕အားလးကယစတႏႇလးသးပါး ၿငမးေအးၾကပါေစ၊ ကနးမာခမးသာ ၾကပါေစလ႕ ဆေတာငးေမတာပ႕အပ လကပါရေစလား။ အားလးၿငမးခမးသာယာအျဖာျဖာ ကေရာကပါေစ။ ကနးမာ၊ ခမးသာၾကပါေစ။



ဆရာဝနၾကး ဝဏၰေကာထင ေဒါကတာဦးဘခက

ကနးမာေရးမႉးသငတနးေကာငး စတငတညေထာငသမားတြင တစဦးအပါအဝငျဖစသည ဆရာဝနၾကး ဝဏၰေကာထင ေဒါကတာဦးဘခက (ဆမ-၃၅) ( ၂၉ ေမ ၁၉၀၈- ၂၂ ဇနနဝါရ ၂၀ဝ၄ ) ၁၉၀၈ ခ ေမလ ၂၉ ရကတြင ဖြားျမငသည။ ၁၉၃၇ ခမစ၍ ျမစၾကးနား၊ ဖးေမာ၊ ထမနသ၊ ေလရး၊ သရကျမ႕ေထာငႏင ျမ႕နယဆရာဝန အျဖစ တာဝနထမးေဆာငချပး ကနးမာေရးမႉးသငတနးေကာငး လကေထာကညႊနၾကားေရးမးအျဖစ တာဝနထမးေဆာငခရာမ သကျပည အျငမးစား ယခသည။ လြတလပေရးေမာကြနးဝင တတယအဆငတဆပ၊ တကပြဝငတဆပ၊ ဖကဆစေတာလနေရးတကပြဝငတဆပႏင ဝဏၰေကာထင ဘြ႕တဆပ ရသည။ စာေပဗမာန သခမနအဖြ႕ဝငျဖစသည။ ျမနမာႏငငဆရာဝနအသငး အမႈေဆာငအဖြ႔ဝငအျဖစ (၁၀)ႏစၾကာ ထမးေဆာငခသည။ ကနးမာေရးမးသငတနးေကာငးက စတငတညေထာငရာတြင တစဦးအပါအဝငျဖစသည။ ျခအမတ ၁၉၊ အခနး၂၇၊ ေယာမငးၾကးလမး၊ ဒဂျမ႕နယ၊ ရနကနျမ႕တြငေနထငချပး အသက၉၆ ႏစအရြယ ၂၀ဝ၄ ခ ဇနနဝါရ ၂၂ ရကတြင ကြယလြနသည။ ။ ေမာငသနး၀ငး(ျမနမာစာ)



ကြနပတာတကသလ ပထမဦးဆး ပါေမာကၡခပ ေဒါကတာတငေမာင (၁ ေဖေဖာဝါရ ၁၉၃၄ - ၁၄ ႏဝငဘာ ၂၀ဝ၁) ၁၉၃၄ ခ ေဖေဖာဝါရ (၁) ရကေန႕တြင ရနကနၿမ႕ တကသလရပသာလမး၊ ပဂေဆာင၌ ပညာေရးဝနႀကး ဦးကာ(ပါေမာကၡခပ၊ ရနကနတကသလ၊ ဥကဌ၊ ရာထးဝနအဖြ႕)၊ ေဒၚသနးရငတ႔မ ဖြားျမငသည။ ၁၉၃၉ ခSt. Philomena’s Convent E.H.S တြင Edward Ka အမညႏင ေကာငးပညာစသငသည။ မႏေလး St. Josephs Convent E.H.S တြင ပညာဆကသငသည။ ၁၉၅၂ မာ ၁၉၅၆ အထ ဥပစာသပၸမ ဒတယရသည။ သခၤာဂဏထးတနးက ထးခြ နစြာ တကေရာကခြငရသည။ ၁၉၅၆ ခ ေအာကတဘာလတြင လနဒနတကသလ၌ ဂဏထးတနး တကေရာကသည။B.Sc (Special) သခ ၤာက ပထမတနးဂဏထး First Class Honours ျဖင ထးခြ နစြာ ေအာငျမငခသည။ ၁၉၅၇ တြင M.Sc (Maths) သခၤာမဟာသပၸဘြ႕က ဂဏထးျဖင ေအာငျမငသည။ အဂၤလနႏငင Cambridge Universityတြင ပါရဂဘြ႕အတြက ဆကလကသငၾကားသည။ ၁၉၅၈ မ ၁၉၇၆ အထ ရနကနတကသလတြင သခ ၤာ ကထကအျဖစ တာဝနထမးေဆာငသည။ ထေတာအတြငး ၁၉၇၀ ေအာကတဘာလမ ၁၉၇၅ မတလအထ လနဒနတကသလသ႔ ပါရဂဘြ႕အတြက ထပမသြားေရာကခသည။ ၁၉၇၆ တြင တကသလမား ကြနပတာဌာန (U.C.C) သ႔ ညႊနၾကားေရးမးရာထးႏင ေရာကရတာဝန ထမးေဆာငသည။ ၁၉၈၅ ေအာကတဘာလတြင မႏေလးတငး ေပာဘြယၿမ႕နယ အမတ(၂) ျပညသ႔လႊတေတာ ကယစားလယအျဖစ ေဆာငရြကရသည။ သပၸႏင နညးပညာေရးရာ ေကာမတဝငျဖစသည။ ၁၉၈၆ တြင ရနကနတကသလ ကြနပတာဌာန၊ သပၸဌာန ဌာနမးတာဝနက (U.C.C) ညႊနၾကားေရးမးရာထးႏင တြဖကထမးေဆာငသည။ ၁၉၈၈ မတလ ၂၉ ရကတြင တကသလမားကြနပ တာဌာနႏင ကြနပတာသပၸဌာနက ပးေပါငးၿပး ကြနပတာတကသလဟ၍ ဖြငလစရာ ထတကသလ၌ ဒတယပါေမာကၡခပအျဖစ တာဝနထမးေဆာငသည။ ၁၉၈၉ ဇနနဝါရ ၁၂ ရကတြင ကြနပတာတကသလ၏ ပထမဆး ပါေမာကၡခပအျဖစ တာဝနထမးေဆာငသည။ ၁၉၉၄ ခႏစတြင ပါေမာကၡခပအျဖစမ အၿငမးစားယခသည။ ၁၉၉၈ တြင သပၸႏငနညးပညာဝနႀကးဌာန၌ အႀကေပးအရာရအျဖစ ေဆာငရြကသည။ ျမနမာႏငင ကြနပတာအသငးခပ ဥကဌအျဖစ ေဆာငရြကခသည။ ျမနမာႏငငနညးပညာရငမားအဖြ႕ အမႈေဆာငျဖစသည။ ၂၀ဝ၁ ခႏစ ႏဝငဘာ ၁၄ ရကတြင ကြယလြနခသည။ ေမာငသနး၀ငး (ျမနမာစာ)



ဗတးဆရာ အဗၺဒလာ ျမနမာရပရငသမငးတြင အသထြကအေျပာ စတငသ ျမနမာရပရငသမငးတြင အသတတရပရငေခတ၌ ပထမဥးဆးစကားေျပာက စတငခသမာ ဗတးဆရာ အဗၺဒလာ ျဖစသည။ အသထြက မေပၚမ အသတတကာလ ေႏာငးပငး၌ ေတာက( ႊေငန )ေခၚ အေျပာက ထညသြငး လာၾကသည။ အထးသျဖင ျမငးစး၊ ဓားခတ၊ ထးခနး၊ ၾကတခနးတ႔တြင သရပေဆာငတ႔ လႈပရားဟနႏင ကြကတျဖစေအာင ရပရငတး၀ငးမလက ေအာေျပာရသည။ ၁၉၂၅ ခနစ(ျမနမာႏငငတြင ရပရငေပၚျပး ၅ ႏစအၾကာ)တြင လနဒနအတကမၸဏမ ရကကးသည ]ဗလ၀}ဇာတကားတြင မငးသားဘတငက ထစဥကႏငငျခား ဇာတလကဟနျဖင ရနသမားႏင ရငဆငခနးတြင ပရတသတကလညး စတလႈပရားေနစဥ ]ေဟ ငါဗလ၀ကြ၊ ေရ႕နားတးရ တးစမး}ဟ လနဒနအတ၏ ကဘဒါတး၀ငးမ ဗတးသ အဗၺဒလာက ရတတရကအမတမထင ပါးစပမ လႊတခန ေျပာလကမသည။ ထအေျပာမာ လဆးမား ျဗနးခနေနာကသ႔ဆတသြားသညႏင အကကျဖစသြားျပး ပရတသတမာ ]ဟာ-တယဟတပါလား၊ ဗလ၀က အသေတာငထြကလာပါကလား} ဟ သေဘာေခြ႕၍ လႈပလႈပရြရြ ျဖစသြားၾကသည။ အဗၺဒလာကယတငလညး အၾသသြားသည။ ပြအျပးတြင ျမနမာရပရငဖခင လနဒနအတဥးအနးေမာငက အဗၺဒလာက ဆချပး ေနာငပြစဥတငးတြင ဤသ႔ ကြကတေတာက (Talkie) အေျပာထညေပးရန ေျပာသည။ အဗၺဒလာကလညးတးခအျပင ေျပာခပါရသြားသည။ ဗတးဆရာ အဗၺဒလာ၏ အတပၸတက မသရေသးပါ။ ျမနမာရပရငဖခငႀကး လနဒနအတဥးအနးေမာင၏ ကဘဒါတး၀ငးမ ဗတးဆရာ အျဖစသာသရသည။ ။



ပနးခဆရာ၊ ကာတြနးဆရာ၊ စာေရးဆရာကခၽြန

ကာတြနး ကခၽြနသည ျမနမာႏငငရ မႏေလးသား ပနးခဆရာ၊ ကာတြနးဆရာ၊ စာေရးဆရာတစေယာကျဖစသည။ သသည စာအပေပါငး (၇၃)အပ၊ ဗြဒယ (၃)ကား၊ ကာတြနးေပါငး မားစြာ ေရးဆြခသည။ ကခြ န ေမြးသကရာဇ - ၁၉၄၆ ခႏစ ဧၿပ ၄ ရက အမညရငး - ကခြ န ႏငင - ျမနမာ မဘအမည - ဦးဘေဌးႏင ေဒၚေအးရႊင ကးကြယသညဘာသာ- အစၥလာမ ဘာသာ အလပအကင -စာေရးဆရာ၊ ပနးခဆရာ၊ ကာတြနးဆရာ၊ ေမြးဖြားရာေဒသ -မႏေလးၿမ႕ ထငရားေကာၾကားမႈ-တစေၾကာငးဆြ ကာတြနးႏင ဟာသစာေပ ငယဘ၀ ကာတြနး ကခၽြန မာ ၁၉၄၆ ခႏစ ဧၿပ (၄)ရကေန႔၊ မႏေလးၿမ႕တြင အဘ ဦးဘေဌးႏင အမေဒၚေအးရႊင တ႔မ ေမြးဖြားခသည။ ေမြးခငးညအစက သးဦးရၿပး ကာတြနး ဗလေမာင၊ ဓာတပ လဝငးတ႔ျဖစသည။ ကာတြနးကခၽြနတ႔ ညအစကမားသည အစၥလာမ ဘာသာက ကးကြယၾကသမား ျဖစသည။ မႏေလးၿမ႕ အမတ(၃)အ.ထ.ကတြင အထကတနးထ ပညာသငၾကားခသည။ ကာတြနး ကခၽြနသည ၁၉၆၃-၁၉၆၄-ခႏစတြင မႏေလးအႏပညာေကာငး၌ ပနးခသငတနးတကေရာကခၿပး ဆရာႀကး ဦးကညြန႔၊ ဦးခစျမ၊ ဦးေအးေကာတ႔ထတြင သငယခသည။ “မ၊ ေမာ၊ ေမ၊ မ” ကာတြနးမားေရးဆြခသ ကာတြနးဝငးေမာငသည ကာတြနးကခၽြန၏ ဆရာရငးျဖစသည။ သ၏ ပထမဆး ကာတြနးမာ ၁၉၆၉-ခ၊ ေအာကတဘာလ ဟသာဝတ သတငးစာတြင ေဖာျပခခရၿပး၊ ေၾကးမ၊ ဗလတေထာင၊ လပသား သတငးစာမားႏင ရႈေထာင ဂာနယ၊ သတငးဂာနယ တ႔တြင ကာတြနးမား ေရးသားခသည။ အလားတ မးေဝ၊ ခယရ၊ ကလာ၊ မေဟသ စသညမဂၢဇငးမားႏင မႏေလးထတ ဂာနယအမားစတြငလညး ကြယလြနခနအထ ကာတြနးမား ေရးသားေနဆျဖစသည။



ပထမဆး၀ငျပငတ ရႈေထာငဂာနယကာတြနး ပထမဆရခသည။ ပထမဆး ၀ငျပငတ ဦးဘဂမးကာတြနးဆ ပထမရခသည။ သေရးသားထတေဝခၿပးေသာ စာအပေပါငး ၇၃ အပရၿပျဖစၿပး နာမညေကာ စာအပမားထတြင ေခတေကာငးသား၊ ၾကားဖးနားဝ ပျပငမား၊ မႏေလးၿမ႕က လေတြအေၾကာငး၊ အပစငတ႔ သသငသမ (၁) (၂) ၊ အမးသားတ႔ သဖ႔ မနးမတ႔ အေၾကာငး၊ စးပြားေရး ဟာသ စသည စာအပမားမာ လသမားသည။ သ၏ ဇာတေကာငမား ျဖစၾကေသာ ဘ၊ ဘြားစြာ၊ ကပါရာႏင ေကာမငးဟနတ႔ကလညး လသမားသည။ ကာတြနး ကခၽြနသည ကာတြနး၊ သ႐ပေဖာပ၊ ပနးခ တ႔ ေရးဆြျခငး အျပင ဝတ၊ ေဆာငးပါး၊ သေရာစာ တ႔က ေရးသားခၿပး ဒါ႐ကတာလညး လပခဖးသည။ မႏေလးၿမ႕၀နးကငတြင ဗြဒယ (၃) ကားခန႔ ႐ကကးခၿပး ေနာကဆး႐ကကးခေသာ ေလဘာတမျမရင ႏစ (၁၀၀) ျပည အၿငမဗြစဒအေခြမာ ပရသတအၾကား အပ႕အႏ႔ဆးျဖစသည။ * သ၏ ပနးချပပြတြင ကယတငေရး ကယေရးရာဇ၀င က ေဖာျပလကပါသည။ ကခြ နကေျပာေသာ ကခြ နဆသညမာ ကခြ နဆတာ ျမနမာျပညက ပနးခဆရာ၊ ကာတြနးဆရာ၊ စာေရးဆရာပါ။ မႏေလးၿမ႕မာ ေမြး၊ မႏေလးၿမ႕မာ ႀကး၊ မႏေလးၿမ႕မာပ ေနပါတယ။ ေလဘာတ မျမရင ႏစ ၁၀၀ ျပည အမတတရ၊ မႏေလးအၿငမ အလြမးေျပ VCD ႐ကကးခတယ။ ၀တတ၊ ၀တရည၊ ေဆာငးပါး၊ သေရာစာ၊ ဟာသတမားန႔ လငယ ပညာေပး အေတြးအေခၚဆငရာ စာေပမးစက ေရးသားျပစခပါတယ။ သတငးစာ၊ ဂာနယ၊ မဂၢဇငးမားမာ ကာတြနး ေရးခတယ။ ကာတြနး ဇာတလမးရညေတြလညး ေရးခတယ။ ဂာနယေတြမာ ကြကဆက ကာတြနးန႔ တကြကခငး ကာတြနးေတြ ေရးခတယ။ ပနးခကားမားစြာ ေရးခသလ ကယပငပနးချပခနးက ၁၉၉၆ ခမာ ထေထာငခတယ။ အႏပညာအလပေတြ အမားႀကးက တၿပငတညး လပေနတာဟာ ဆရာကခြ နပါပ။ သ႔ပရပက ခြျခားၿပး ေျပာပါမယ။ ကေလာငအမည ကခြ န၊ အမညရငး ကခြ န။ အဖန႔ အမ ဦးဘေဌး- ေဒၚေအးရႊင။ ေမြးရက ၄ ရက၊ ဧၿပ ၁၉၄၆ ။ ေမြးရာဇာတ မႏေလးၿမ႕၊ ျမနမာျပည။ ေမြးခငး ဘေမာင(ကာတြနးဆရာ)၊ လ၀ငး(ဓာတပဆရာ)၊ မးဆကသမးစနစနဦး၊ သမက ကျမငေအာင(ထတေ၀သ)၊ ေျမး -ေမာငေအာငမးဦး၊ ေမာငေအာငမငးဦး၊ မႏငးပြငျဖ (ေရးသ-ကခၽြန) 1. “ေလာကၾကးမာ မၾကးစားဘ ေအာငျမငတသ မရဘး။ မႀကးစားဘေနရာရရငလညး မၾကာခင ျပနေပာကသြားမာပါပ။ “ကာတြနးဆရာ“ဟာ ရညရြယခက ပနးတင မဟတေပမယ ကာတြနးပညာဟာ ဘ၀ရ႕ ေကးဇးရငပါ။” (ျမနမာကာတြနးဆရာမား-၁ စာအပမ၊ ၂၀၀၂ ခႏစ). 1. “ပထမ လနညးနညးပ ေနရေတာမယဆတာ သကယတင၊ သေတာလညး ေပာေပာပါးပါးပေနတယ၊ ေဝဒနာခစားေနရတအျပင စတဓာတပါကေနရင ၂ ခါရႈးတယလ႔ ေျပာတယ” ဟ မႏေလးသားကာတြနးဆရာ တစဦးျဖစသ ေအာပကယက ဆသည။ ----------------------- ကယပငပနးချပခနး ကယပငပနးချပခနးက ၁၉၉၆-ခႏစတြင တညေထာငခသည။ * အမတ(၄၄)၊ (ဇ/၈)၊ ေလးရပကြက၊ ခမးျမသာစညၿမ႕နယ၊ ၿမ႕သစ(သးျခ)၊ မႏေလးၿမ႕။ ဖနး-၀၉ ၂၀၀၁၆၄၁၊ ၀၂- ၈၁၂၆၆



ကြယလြနျခငး အသညးကငဆာက ေဆးကသေနရသညၾကားက ဆရာကခြ နသည ၂၀၀၉-ခႏစ၊ ၾသဂတလ ၁၅ ရကေန႔မစ၍ ယေန႔အထ မႏေလးၿမ႕ Oriental House တြင သ၏ ကာတြနး ကခၽြန တစကယေတာျပပြ ၂၀၀၉ ပနးချပပြက ျပလပေနၿပး ယေန႔တြင သ၏ ပနးချပပြ ေနာကဆးေန႔ (၂၀.၈.၀၉) ညေန သးနာရ ခြတြင မႏေလးေနအမ၌ ကြယလြနသြားျခငး ျဖစသည။ ကခြ နသည ကြယလြနခနတြင အသက ၆၄ ႏစရၿပျဖစသည။ အရြယစ ပရသတရသ စာေရးဆရာ၊ ပနးခဆရာ၊ ကာတြနးဆရာ ဆရာကခြ န၏ ႐ပအေလာငးက ၂၁ရကေန႔၊ ေန႔လည ၁ နာရတြင မႏေလးၿမ႕ ၾကာနကန သသာနတြင သၿဂၤဟမည ျဖစသည။ ကြယလြနခနတြင ဇနး၊ သမးႏင ေျမးသးဦး ကနရစခသည။ သကြယလြနခနတြင သ႔က ခစေသာ ပရသတ အပါအ၀င နယပယအသးသးမ မတေဆြမား သ႔အမတြင စ႐းေရာကရေနၿပး၊ သ႔ေနာကဆး ခရးအတြက ၀ငး၀နးျပငဆငေပးေနသည။ ေရးသားထတေ၀ခေသာစာအပမား 1. ေခတေကာငးသား (၁၉၈၈-ခ) 2. အခစေရႊရတႏင အျခား၀တတမား (၁၉၉၀-ခ) 3. လမးေပၚကပတႏင အျခား၀တတမား (၁၉၉၄-ခ) 4. ကယတငရငေပါငး ေသာငးေျခာကေထာင ၀တတ (၁၉၉၅-ခ) 5. အပစငတ႔သဖ႔ ေယာကားတ႔အေၾကာငး(၁) (၁၉၉၅-ခ) 6. အပစငတ႔သဖ႔ ေယာကားတ႔အေၾကာငး (၂) (၁၉၉၆-ခ) 7. ခငဗားေပါငးတစေထာင ကၽြနေတာေပါငးတစသနး (၁၉၉၆-ခ) 8. ဘႏစကယခြ (၀တရည) (၁၉၉၇-ခ) 9. တ႔ေတာမယ ဆတေတာမယ (၀တရည) (၁၉၉၇-ခ) 10. အပစငတ႔သသမ (၁) (၁၉၉၇-ခ) 11. ကယပငဟာသ (၁၉၉၇-ခ) 12. ရယစရာ၊ ျပးစရာ၊ ၾကညႏးစရာ (ကခၽြန+စနစနဦး) (၁၉၉၇-ခ) 13. ဟာသဘဏ ရယစရာပျပငမား (၁၉၉၈-ခ) 14. အပစငတ႔ဖတဖ႔ ကာတြနးမား (၁၉၉၈-ခ) 15. အပစငတ႔သဖ႔ ေယာကားတ႔အေၾကာငး (၃) (၁၉၉၉-ခ) 16. ဘလနာ (ဟာသ၀တရည) (၁၉၉၉-ခ) 17. ၾကားဖးနားဝ ဟာသပျပငမား (၁) (၂၀၀၀-ခ) 18. ၾကားဖးနားဝ ဟာသပျပငမား (၂) (၂၀၀၀-ခ) 19. လငယေတြဖတဖ႔ ေရႊေဆာငးပါးမား (၂၀၀၀-ခ) 20. ကခၽြန႔လကသတညည (၂၀၀၀-ခ) 21. ေပါေပါပါးပါး ဟာသဝတတမား (၂၀၀၁-ခ) 22. ေမာငေခၚခငပါတယ ကကေခၚခငပါတယ (၀တရည) (၂၀၀၁-ခ) 23. ၾကားဖးနားဝ ဟာသပျပငမား (၃) (၂၀၀၂-ခ) 24. ၾကားဖးနားဝ ဟာသပျပငမား (၄) (၂၀၀၂-ခ) 25. ပရသတႀကးခငဗား (၂၀၀၂-ခ) 26. ကခၽြနေျပာခငတ စကား (၂၀၀၂-ခ) 27. အျမငေလာက ေလာကအျမင (၂၀၀၂-ခ) 28. ဒးဒးေဒါကေဒါက ဟာသမား (၂၀၀၂-ခ) 29. အငတာၿဖးန႔ ဆငဆငမဆငဆင (ေဆာငးပါး) (၂၀၀၂-ခ)



30. ဒါကဒလရတယ ဟဟာက ဟလရတယ (ေဆာငးပါး) (၂၀၀၂-ခ) 31. ၾကားဖးနားဝ ဟာသပျပငမား (၅) (၂၀၀၃-ခ) 32. အပခေလာငး (၀တရည) (၂၀၀၃-ခ) 33. စးပြားေရးဟာသ(၁) (၂၀၀၃-ခ) 34. ဟာသေလာက (၂၀၀၃-ခ) 35. အပစငတ႔ သသငသမ (၂) (၂၀၀၃-ခ) 36. စးပြားေရးဟာသ(၂) (၂၀၀၄-ခ) 37. ရယစရာေတြ (ဟာသ၀တတမား) (၂၀၀၄-ခ) 38. လြမးတတရငေတာ လြမးခငစရာ (၂၀၀၄-ခ) 39. တမစငေသာေန႔ ႏင အျခား၀တတမား (၂၀၀၄-ခ) 40. မႏေလးျမ ႔ကလေတြအေၾကာငး (ေဆာငးပါးမား) (၂၀၀၄-ခ) 41. အသကရညေဆး ဟာသမား(၁) (၂၀၀၄-ခ) 42. ဘ၀က ပေဖာဖ႔ (၂၀၀၄-ခ) 43. ဘ၀အေတြ႔အၾက အေတြးအေခၚအယအဆ (၂၀၀၄-ခ) 44. စးပြားေရးဟာသ(၃) (၂၀၀၅-ခ) 45. လပႀကးကဘညြန႔ (ဟာသ၀တရည) (၂၀၀၅-ခ) 46. အသကရညေဆး ဟာသမား(၂) (၂၀၀၅-ခ) 47. ဆးလညးႏင ပြငပြငလငးလငး ေဆာငးပါးမား (၂၀၀၅-ခ) 48. အပစငတ႔သဖ႔ ေယာကားတ႔အေၾကာငး (၃) (၂၀၀၆-ခ) 49. ကသစၥာ မေဖာ သေရာစာ၀တတမား (၂၀၀၆-ခ) 50. လမးေပၚက ဟာသမား (၂၀၀၆-ခ) 51. သတငးေထာကႀကး ဦးလ႐ႈပ (၂၀၀၆-ခ) 52. ပနသေလးမ႔ (၂၀၀၆-ခ) 53. စတႀကကဟာသမား (၂၀၀၆-ခ) 54. ဖတစရာဟာသႏင အျခားရယစရာျပးစရာမား (၂၀၀၆-ခ) 55. လျပက (၀တရည) (၂၀၀၇-ခ) 56. ရသစ ဟာသ (၂၀၀၈-ခ) 57. ရယရတယ (၂၀၀၈-ခ) 58. ေနေပာတဘ၀တညေဆာကႏငေရး စာတမးသးေစာင (၂၀၀၈-ခ) 59. ဟာသညြန႔ေပါငး (၂၀၀၈-ခ) 60. ငယမျပနအခစ (၂၀၀၈-ခ) 61. လတလတဆတဆတ ဟာသမား (၂၀၀၈-ခ) 62. ဟာသေသာငးေျပာငး (၂၀၀၈-ခ) 63. အမးသားတ႔ သဖ႔ မနးမတ႔အေၾကာငး (၂၀၀၈-ခ) 64. ေတြးၾကည (၂၀၀၈-ခ) 65. စတသြားတငး ကယပါတအရြယ (၂၀၀၈-ခ) 66. ေဘာလးဟာသ၊ ဟာသခရးသည (၂၀၀၈-ခ) 67. ေဆးခနးထက ဟာသ (၂၀၀၉-ခ) 68. ေစးကြကထက စးပြားေရးအယအဆမား (၂၀၀၉-ခ) 69. အခစဟာသ (၂၀၀၉-ခ) 70. ဟာသလကသပ (၂၀၀၉-ခ) 71. ပြမပြမျမညေသာ ဟာသမား (၂၀၀၉-ခ)



72. အရပျပစာစမား (၂၀၀၉-ခ) 73. အေတြးတစလမး (၂၀၀၉-ခ) ****ျမနမာ၀ကမ ကးယပါသည။

ဆရာ ကာတြနး ကခြၽန၏ ေနာကဆး စကားမား

ဆရာ ကာတြနး ကကခြၽနက Email ႏငပ႔၍ ေမးခြနးမား ေမးျဖစခသည။ အဆပါ ေမးခြနးမားက ဆရာကကခြၽနက အသႏင ျပနေျဖခသည။ အဆပါ ဆရာကာတြနး ကကခြၽန၏ အသဖငမာ အငတာနကလငး မေကာငး၍ အျပညအစ ဆြမခႏငခ။ ဒါေၾကာင ရႏငသေလာကေလး ေဖာျပေပးခသည။ သညေနာက ဆရာကာတြနး ကကခြၽန၏ အငတာဗးက ဆရာကာတြနး ကကခြၽနထ ပ႔ေပးခသည။ သညေနာက ဆရာကာတြနး ကကခြၽန၏ ပနးခပြ သတငးကလညး ဆကတက ဆသလ ေဖာျပခသည။ သ႔ေသာ သ၏ ပနးခ ျပပြ သတငးက ဆရာၾကညျမင မသြားႏငရာေတာ။ ကကခြၽနဆးၿပ ဆေသာ သတငးက ကထြနးဥးမ တစဆင ဆရာ ဥးလြငသနးက လမးအေၾကာငးၾကား ခသည။ ဆရာကကခြၽန ဆးသည သတငးက ရနကနၿမ႕တြင ေတာမးလ ပ႕၍ သြားခသည။ ဆရာကကခြၽနသည သ၏ ပနးချပပြ အၿပးမာပင ေနအမ၌ ကြယလြန သြားခရရာသည။ ဆရာ ကကခြၽနသည သ၏ ပနးချပပြ ၿပးဆးသည အထ စတတငးထားျခငး ေပပလား။ သ႔တညးမဟတ ပနးချပပြက မျဖစျဖစေအာင ႀကးပမးကာ သ၏ မတေဆြမား အားလးက ႏႈတဆကသြားျခငးလား ဆသညက သကယတငပ သေပလမမည။ ဆရာကကခြၽန ကြယလြနသြားသည အတြက သ၏ ေနာကဆးခရးက လကပ႔ဖ႔ စစဥေသာအခါ ဆရာကကခြၽနက မဆလငျဖစေနသည။ ကြၽနေတာတ႔ ဗဒၶဘာသာဝငေတြလ (၃)ရကေတြ၊ (၅)ရကေတြထားၿပး သၿဂႋဟတာမးမဟတ။ ေနာကတစရက သၿဂႋဟမညဆ ေသာအခါ ေလယာဥလကမတက အဆငမေျပ။ ဆရာဥးဝငးၿငမးႏငဆရာကလငးႏငဥး တ႔က မႏေလးခရးစဥတစခအတြက ေလယာဥလကမတႀကလပထား၍ အဆငေျပသြား ၾကသည။ သညအတြက ဆရာကကခြၽန၏ ေနာကဆးခရးက မမတ႔အေနႏင ဘာေတြ လပေပးႏငမလဟ စဥးစားၾကညရငး ဆရာကကခြၽနႏငပတသက၍ လပတစျပကတြင ေဖာျပခသညမားက လကလစစညးကာ ဗႏငးလပ၍ ဆရာကလငးႏငဥးထ ညသနးေခါင ေကာ လႀကပါးခရသည။ မႏေလးမ လပတစျပက ဝငးေတာသား ကစးျမငသနး၊ ကမး မငးမငး(ေရႊမႏေလး)၊ ကထြနးဥး၊ ထြနးဥးစာေပတ႔ႏင ခတဆကကာ ဗႏငးဒဇငးမားက Email ႏငထပပ႔ခသည။ ေနာကတစရက မႏေလးေရာကေတာ ကမးမငးမငး(ေရႊမႏေလး)ႏင ခတဆက ကာ ဆရာကကခြၽန၏ ေနအမသ႔ ဆရာေမာငမး (ေၾကာငႏစေကာင)ႏင အေရာကသြား ခၾကသည။ ဆရာကကခြၽန၏ စာအပမားထတြင ေတြ႕ဖးေနေသာ သးၿခရပေနအမ။ ဆရာ၏ သးၿခရပ ေနအမသည ၿမ႕သစမာ ျဖစသည။ ၿမ႕သစဆေသာျငားလညး အေတာပငစညကား ဖြ႕ၿဖးေနသည ၿမ႕သစျဖစသည။ ဆရာ ကကခြၽန၏ အမကေရာကေတာ မညသမမရ။ သခႋငး သြားကနေတာေနၾကသညဟ ဆသည။ ဆရာ ကကခြၽန၏ ေနအမ၊ အလပခနး၊ ပနးခလကရာမား၊ စာအပစာတမးမားက ေငးေမာၾကည႐မ တစပါး ဘာမမတတႏင။ ဆရာ ကကခြၽနကေတာ သ႔ထ ေရာကရေနေၾကာငး သတငးလာပ႔သည အတြက 'ခငဗားဗာ အခငးခငးေတြ အပ လာလပေနျပနၿပ'ဟ အားနာနာႏင ေျပာေနမလား မေျပာတတ။ ဆရာကကခြၽနႏင လခငး မရငးႏးခငက ဟသာဝတတြင ကာတြနးဝငးေမာငႏင ပတသက၍ ေရးခတာေလး အမတရေနမသည။ ထစဥက ႐ပျပေမာငခေခတ။ ႐ပျပ တစအပတစကပႏင ခးေၾကာငခးဝက လပၾကရခန။ ကြၽနေတာႏငအတ သငယခငးျဖစသ ကသနးေအာငတ႔ႏစဥးေပါငး၍ ကာတြနးဝငးေမာင၏ ႏစပငလမ႐ပျပ ႏစအပတြ ထတေဝရငးမာပင ကဝငးေမာင ကြယလြနသြားခ၍ ကြၽနေတာမာ ဒကၡေတြပငလယေဝ ကနခရသည။ ထစဥက ကကခြၽနက ဟသာဝတမ ကာတြနး ဝငးေမာင၏ ႏစပငလမ႐ပျပ အေၾကာငးက အမတတရ ေရးချခငး ျဖစသည။



သညေနာကပငး ဆရာကကခြၽနႏင ကြၽနေတာသည ဂတ သတငးစဥတြင ဆျဖစၾကရာမ ကြယလြနခန အထ လကတြခၾကျခငး ျဖစသည။ ဆရာကကခြၽနသည ကြၽနေတာက သႏငသမ ကခသလညးျဖစသည။ ဆရာကကခြၽနႏငကြၽနေတာသည (၁ဝ)ခႏစတစခ အသကကြာျခားေသာလညး ညအစကရငးျခာကသ႔ ေပါငးခၾကသမားျဖစသည။ ေျပာမနာ ဆမနာ။ ဆရာကကခြၽနက ေဆး႐တငလကရသညအခါ ဆရာကေဇာျမင(ရျမင႐ပရင)က ခငဗား ကကခြၽနက ႏႈတဆကသြားမ ျဖစမယဟ ေျပာခသည စကားတစခြနးႏင နနးေတာ ေဆး႐သ႔ အေရာကသြားကာ ဆရာ ကကခြၽနက ႏႈတဆကခသည။ ဆရာကကခြၽနက ျမငကတညးက ဆရာအေျခအေနက မနးဆလ႔ ရခသည။ ခေတာ ဆရာကေဇာျမင (ရျမင ႐ပရင)စကားအတငး ဆရာ ကကခြၽနက ႏႈတဆကခရၿပ။ ဆရာ ကကခြၽနသညလညး သ႕မတေဆြမားက ႏႈတဆကသြား ခၿပ။ သဥးသႏႈတဆက၊ ကယဥး ကယႏႈတဆကႏင ကြၽနေတာတ႔သည ဘဝ သသရာ ရထားႀကးတြင မညသည ကာလအထ ႏႈတဆကခြင ႀကၾကရဥးမညမသ။ ဆရာ ကကခြၽနကေတာ အားလးက အၿပးအပင ႏႈတဆကသြားခေခၿပ။ ဆရာကာတြနးကခြၽန၏ ေနာကဆးစကားမား ဆရာကခြၽနရ႕ ဟသာဝတ သတငးစာေခတ၊ လထသတငးစာေခတ အေၾကာငး။ ဆရာကခြၽန ျဖတသနးခရတ အခနးက႑န႔ ပတသကၿပး ေရးျဖစေဟာငး ေအာကေမဖြယေလးေတြ သခငပါတယ။ အဒါအရညႀကးပဗ။ သတငးေထာကေတြ စၿပး စာအပတစအပ ထတတယ။ အဒ စာအပထတတာမာ ကြၽနေတာ ပါတယ။ ေနာကၿပး အယဒတာေတြ ကြၽနေတာက ပညာေပးတာ ေရးဖးတယ။ အဒါ ဟသာဝတ ေခတတနးကေပါ။ လထကေတာ စငၿပငေပၚေပမယ ကြၽနေတာေရးတ အခနမာ အဒမာ မေရးျဖစဘး။ လထမာ ေရးတာဆလ႔ ခပငယငယက ေဆာငးပါးတစပဒလားပ ေရးဖးတယ။ အသကက (၁၆)ႏစ၊ (၁၇)ႏစ ေလာကပ ရဥးမယ။ ေနာကေတာ ဗလတေထာင၊ သတငးဂာနယ၊ အးေဝတ႔မာ ဆကေရးျဖစတယ။ ဆရာကခြၽနက လတကာ ဆရာ လပေနခနမာ ဘာေၾကာင ဆရာ မလပတာလ။ ဆရာလပရတာ ဝါသနာမပါဘး။ အႀကဥာဏ အစအဆးေပးေနဖ႔ ကြၽနေတာမာ အခနမရဘး။ သမားကလညး ဆရာ မလပတတဘး။ ကယဆရာ လပတငးလညး ျဖစခငမ ျဖစတာ။ ျဖစျခငး ၊မျဖစျခငးကလညး သတ႔က၊ သတ႔ ဝရယပ။ အဒအခါကေတာ ကယက ေနရာတကာလညး ဆရာမလပခငဘး။ ကယဟာကယ ေအးေအးေဆးေဆးပ ေနခငတယ။ သ႕ဟာသ ဆရာ လပခငတသ လပေပါ။ မႏေလးသား ျဖစရတာ မာနတက တတေသးလား။ အဒါေတာ ပဂၢလေရး ကစၥဗ။ မႏေလးသားမ႔လ႔ မာနတကတာ အျပင ရနကနသား မာနတကတာ၊ ေမာလၿမငသား မာနတကတာ . . .ၿမ႕တငးမာ ရတာပ။ ငါမရြာသား ဆၿပး ထေအာတာလညး ရတာပ။ ကြၽနေတာျမငတာေတာ အစြတမတာလ႔ ထငတာပ။ ဒၿမ႕သား ျဖစတာန႔ မာနတကစရာေတာ မရဘး။ မႏေလး ႏစ(၁၅ဝ)အတြက ေဆာငးပါးေတာငးေတာ ကြၽနေတာ ေရးေပးလကတယ။ ကြၽနေတာ မႏေလး ပြေတာႀကးမာ ဘယနားမမပါဘး။ ဘာလ႔လဆေတာ မႏေလးအတြက ကြၽနေတာဘာမ လပမေပးႏငခဘး။ မႏေလးကသာ ကြၽနေတာက ေရေျမေကာငးတ ကခြၽနျဖစေအာင လပေပးခတာ။ ဒါေၾကာင မႏေလးၿမ႕ႀကး ဘယပ၊ ဘယေရြ႕ဆတ အထမာ ကြၽနေတာ မပါဘး။ ဆရာ အသက ဘယေလာကရညခငလ။ ေနာကထပလညး ကယဘဝမာ ဘာေတြမား မေတာမတတာ လပသြားခငေသးလ။



အခ အသက(၆၄)ႏစ။ မေတာမတတာေတာ ေနာကထပ (၅)ႏစေလာကပ တးလပဖ႔ စတကးပ ရေတာတယ။ ကဆတာ လလပတာလား။ လကကက လပတာလား။ ကက ကြၽနေတာ နားလညတာက ကယလပစရာ ရတာလပ။ ဥပမာ ခငဗား ဒကေန႔ ေစးခသြားမယ။ ဆငကယ ဘးေပါကလ႔ မေရာကေသးတာပ ရမယ။ အမမာထငေနၿပး ငါကေကာငးရင ေရာကမာပ ဆရငေတာ ဘယေတာမ ေရာကေတာမာ မဟတဘး။ အေျဖက အဒါပ။ ကက လလပသလား၊ လက ကကလပသလား ဆေတာ ၾကကဥအရင ျဖစသလား၊ ၾကကသား အရငျဖစသလား ေမးခြနးမးပ။ လတစေယာကဟာ ဝရယမရဘ ကမေကာငးဘး။ တခ႕ ေျပာတာက သနးတစေထာငဆ ေပါကရင၊ သနးငါးရာဆ ေပါကရင၊ ဒါေပမယ ဝရယနညးတသ လကေရာကေတာ အဒေငြဟာ ခဏပ။ အဒေတာ ကေရာ၊ အဒလရ႕ အသဥာဏေရာ ကြငးဆကေတြ ျဖစေနတယ။ အျပတေျပာလ႔ မရဘး။ လကေတာ လပပါရ႕။ ကမေကာငးလ႔ လမးမာ ဘးေပါကလ႔ တစညအပေနရတယ ဆရင ဘယလလပမလ။ ငါသြားရင ဘးေပါကမာပ ဆၿပး ထငေနရငလညး မရဘး။ ေမးခြနးကေတာ ဒေလာကပါပ။ ဆရာ ေနာကထပ ဘာမား ျဖညစြက ေျပာခငေသးလ။ ေနာကထပေျပာခငတာက ဥးျမတခငက ေကးဇးတငပါတယ ဆတာပါ။ ကြၽနေတာ လပခငတ အလပေတြ၊ ေရးခငတ ေဆာငးပါးေတြ သပဒငခၿပး အမားႀကး သးေပးခတာ။ ဟးအရင လပတစျပကေခတ ကတညးကပ။ အဒတနးက ကြၽနေတာ ခပရမးရမး ေရးေပးခဖးတယ။ ဒါေၾကာင သ႕က ေကးဇးတငတယ။ ျမတခင လကတျပကဂာနယမ ကးယေဖၚျပသည ----------------------------------------------------------------------------------------------- ၂၀၀၈-ခ သႀကၤန CAMP မာ ဆရာကခၽြနက “ေရာကတကရာရာ”ဆတ ေခါငးစဥန႔ ေဆြးေႏြးေျပာဆ သငျပသြားတာေတြ လငယေတြအတြက အမားႀကးအကးရခပါတယ။ ေရာကတကရာရာဆတ ေခါငးစဥန႔ ေျပာေနရငးပ အျခား ေခါငးစဥခြေလးေတြထတၿပး ေျပာျပသြားတာေလးေတြဟာ ကၽြနေတာတ႔လငယေတြအတြက မတသားထကတစကားေလးေတြပါပ။ ဆငျခငပါ။ - မတေဆြ အေပါငးအသငးက ခြငလႊတဖ႔လြယပါတယ။ - ညက ေမာငႏမ ေဆြမးမားက ခြငလႊတဖ႔လြယပါတယ။ - လပေဖာကငဘကမားက ခြငလႊတဖ႔လြယပါတယ။ - တပညသားေျမးမားက ခြငလႊတဖ႔လြယပါတယ။ - ကယကကယ ခြငလႊတဖ႔ခကပါတယ။ ကယကကယ ခြငမလႊတႏငေသာအလပမး မလပမပါေစန႔။ ရလဒဆတာ အနာဂတလမးညႊနပါ။ ခစားဖ႔မဟတပါ။ သတရပါ။



- အမားလပသေတြ႕တငး ကယမားဖးတာက သတရပါ။ - စတတငးမကတအခါ ကယအားနညးခကက သတရပါ။ - အလမျပညတအခါ ကယမျပညစမႈက သတရပါ။ - မေအာငျမငတအခါ ကယႀကးစားမႈက သတရပါ။ - မပငဆငတအခါ အရငးအႏးက သတရပါ။ စတခမးသာမႈ - ေပးဆပလကရလ႔ စတခမးသာတယ။ - ရယလကရလ႔ စတခမးသာတယ။ - ေရာကလာလ႔ စတခမးသာတယ။ - ထြကသြားလ႔ စတခမးသာတယ။ - ပငဆငရလ႔ စတခမးသာတယ။ - စြန႔လႊတရလ႔ စတခမးသာတယ။ - စတခမးသာမႈက ႐ာတတဖ႔ပ လပါတယ။ စဥးစားပါ။ - ေဒါသျဖစခါနး စဥးစားပါ။ - စတတခါနး စဥးစားပါ။ - အကအညေတာငးခါနး စဥးစားပါ။ - အေၾကြးေတာငးခါနး စဥးစားပါ။ - စဥးစားသငတာေတြက မစဥးစားလကရင ကယမနေနရာကေန မားသြားတတပါတယ။ လကထကငါးက သတရပါ။ - လြတတငါး ပႀကးတယလ႔ ေျပာၾကပါတယ။ - အျမတမရတအခါ ဆး႐ႈးမသြားတ အရငးအႏးက သတရပါ။ ေမသငတာ/မေမသငတာ - ငါး႐းစးတအခါ စားရတအသားေမတတတယ။ - လမးေကာငးသြားရတအခါ အေမက သတရပါ။ - ကနးမာေနခနမာ ေရာဂါပးေတြက ေမေနၾကတယ။ - ကယအျပစေျပာခရခနမာ ဂဏျပစကားဆသေတြက ေမေနၾကတယ။ - အဆပရခကတာ ေကးဇး။ - အေတာငးရလြယတာ အကအည။ - အေကာငးဆးဆတာထက ပ၍ ေကာငးတာကလပပါ။



"ကၽြနေတာ အမတရမတ ဆရာကခၽြန" ဆရာကခၽြနက လငယေတြက စကားေျပာတအခါမာ ‘ငါတမား၊ ငါတမမား’လ႔ အၿမသးႏႈနးေလ႐ၿပး ဆရာကယဆရာေတာ တစခါတစေလမာ ‘ဆရာ’၊ တစခါတစေလမာ ‘ငါ’ တစခါတစေလမာ ဥးကခၽြနလ႔ သးႏႈနးေလ႐တယ။ ကၽြနေတာတ႔ အပတစဥတနဂၤေႏြသငတနးမာ ဆရာကခၽြနက အရငက အပတစဥတငးလလလာေလရခတယ။ ဆရာက သ႔ဘ၀ အေတြ႕အႀကေတြက ေျပာျပရငး လငယေတြက သငခနးစာေတြေပး၊ အတယဖြယေတြက ရစရာေတြန႔ေႏာၿပး ေျပာျပေလရတယ။ သငတနး တစရကမာ ဆရာကခၽြနက ခါတငးလပ ကၽြနေတာတ႔ေတြက စကားေတြေျပာေနရငးန႔ ေျပာတယ။ ‘ငါတမား၊ ငါတမမားက ငါတစခေျပာျပမယ။ အဒါက ဘ၀မာ စတဓါတမကဖ႔န႔ အတယတတဖ႔ သငေပးတာ’ ဆၿပး ေျပာျပခတာေလး ကၽြနေတာ အမတရမတယ။ “ဆရာဘ၀မာ ႀကးစား႐နးကနခရတာေတြမားတယ။ အရငက ဆရာမာ ကယပငအမမ႐ခဘး။ ေနာကဆး အမေလးတစလး၀ယမယလပေတာ လေလာကတပကဆက မရဘး။ ေနစရာအမကလညးမ႐ေတာဘး။ သမးေလးလညး အရြယေရာကလာၿပျဖစတအတြက အမပငေလးတစလးရေအာင မျဖစ ျဖစေအာင ၀ယဖ႔လအပလာၿပ။ ဒါေၾကာင အမ၀ယဖ႔ လပခတယ။ အဒအခနက မႏေလးမာ ၿမ႕သစေတြစၿပးလပခါစ ေျမတစကြက ကပ(၁၀၀၀)ေလာကပ ေပးရတအခန။ လကထမာ အဒ တစေထာငက မရဘး။ ဒေတာ သမားဆက ပကဆေခးဖ႔လပရတယ။ မတေဆြအေပါငးအသငးေတြဆ ေခးရငေတာ ရႏငပါတယ။ ဘယသပျဖစျဖစ ကကခၽြနဆရငေတာ ေခးငားေပးမာပါ။ ဒါေပမယ တစေယာကတညးဆကေန အားလးကမေခးခငဘး။ ဒေတာ ဘယလလပလသလား။ ဟလဆက (၁၀၀)၊ ဒလ႔ဆက (၅၀)၊ ဟတစေယာကဆက (၁၅၀)၊ ဒတစေယာကဆက (၂၀၀)န႔ လ (၁၀)ေယာကေလာကဆကေန ေခးလကတယ။ အဒေတာ တစေယာကျခငးဆက နညးနညးစပ ျပနဆပရေတာတယ။ တစခ႕ကဆ ျပနေပးမေနပါန႔ေတာ ကကခၽြနရာ ဆလ႔ မေပးခရေတာတာေတြလညးရတယ။ အဒလေတြကလညး အခထ ေကးဇးတငတယ။ ဒေတာ ငါတမား၊ ငါတမမား ဘယေတာမ စတဓါတမကန႔ဟတၿပလား။ အ လအပလ႔ ပကဆေခးတအခါမာ ဘယေတာမ တစေယာကတညးဆကေန လးကန မေခးန႔။ ဟလနညးနညး ဒလနညးနညးဆေတာ ေခးတသလညးေခးခငတယ။ ကယလညး ျပနဆပရသကသာတယ။ ေစတနာရတလန႔ေတြ႕ရင ျပနမဆပရေတာတာလညးရတယ။ ဒါေပမယ ကယကေတာ ျပနဆပရမယ။ မယတာေတာ သတ႔အပငး။ လေတြမာ ယၾကညမႈတစခပ။ ယၾကညမႈ႐ရင ေခးငားၾကမာပ။ အဒါ ဥးကခၽြန အေတြ႕အႀကက လငယေတြက ျပနေျပာျပတာ။ ဟတၿပလား။ ေနာကတစခါ သငယခငးတစေယာကတညးဆက ပကဆမေခးန႔။ သငယခငးအမားႀကးဆက နညးနညးစပေခး။ အ … ကယသြားေခးတသငယခငးက ကယလပဆရငေတာလညး နားလညမႈေပးၿပး ကယတတႏငသေလာက ျပနေခးလကေပါကြာ။ အလကားစတာပါ။ ေတာၾကာ ဒလႀကး ငါတ႔က မဟတတာေတြ သငေပးတယလ မေျပာန႔ဥး။ ဥးကခၽြနက ဥးကခၽြန အေတြ႕အႀကေလးက ျပနေျပာျပတာ။ အဒေျမကြကကေလးလပငေရာ တေလးေဆာကၿပးေနၾကတယ။ ၿခ၀နးေဘးက အကာအရမရဘး။ အကာအရသာမရတာ ၿခ၀ငးမာ တငေလး ၂-တငေဆာကၿပး ၿခ၀ငးတခါးေလးေတာ လပထားတယ။ လေတြရ႕ အကငမားေျပာပါတယ။ ကယအမထလညး ဘာမ သမားခးစရာမရတာေတာင အျပငသြားေတာမယဆရင ေဘးကၿခစညး႐းပတလညမရတ တခါးေလး ၂-ခပက ပတၿပး ေသာေလးခတၿပးမ အျပငသြားတယ။ အဒတနးကေတာ ဟတလၿပ ေအာကေမေနတာ။ အခေတြးၾကညရင ဥးကခၽြန အခ ရခငတယ။ က …. ဟတပါၿပ အခေျပာျပတာေတြက ငါတမား ငါတမမား ဘ၀မာ ဘယေတာမ လြယလြယန႔စတမညစ၊ စတဓါတမကန႔။ ဘယအရာပျဖစျဖစ ေနာကဆးမာ ေျပလညသြားတာပ။” အဒါက အပတစဥ တနဂၤေႏြစကား၀ငးေဆြးေႏြးခနမာ ဆရာကခၽြနေျပာဖးခတစကားေတြထက နညးနညးပါ။ ၂၀၀၀-ခႏစ ဆရာန႔စတင ခငမငစဥက ဆရာကယတင ခကခငးဆြေပးလကတပေလးန႔ ဆရာရ႕ လပစာကတကေလး။



တစခါတစခါ ကၽြနေတာ မနကပငး ေခါကဆြစားခငလ႔ ေခါကဆြဆငသြားတအခါ ဆရာက သ႔ေျမး ၂-ေယာကန႔ ေခါကဆြလာစားရငးဆတအခါ ကၽြနေတာက “ဆရာေနေကာငးလား၊ သမးက မတမလားလ႔” ေမးရင ဆရာက “ေၾသာ … ညညးတ႔ကမ မမတမရင ငါက ဘယလလပ ဥးကခၽြနျဖစေတာမလ”လ႔ ျပနေျပာတတပါတယ။ ၂၀၀၄-ခ ႏစ ေနာကပငးကစၿပး အပတစဥ တနဂၤေႏြေဆြးေႏြးပြစကား၀ငးမာ ဆရာကခၽြနပါ၀ငလာလ႔ ဆရာန႔ ခငမငရငးႏးသြားၿပးေနာက တနဂၤေႏြေန႔ ကၽြနေတာေဆြးေႏြးပြမေရာကျဖစပ ေခါကဆြဆငမာ ဆရာန႔ဆျဖစရင ဆရာက အရငစၿပး “ညညးတ႔အပစ ဘာေတြလပေနၾကလ၊ ဘယေတြ ေပာကေနတာလ။ ဟ တစပတက ငါမေတြ႕ဘး။ ဘာေတြ ႀကစညေနၾကျပနၿပလ”ဆၿပး စေနာကေလရတယ။ ၂၀၀၈-ခႏစ သႀကၤန CAMP မာ တကၾကြစြာပါ၀င ေဆြးေႏြး သငၾကားေပးေနတ ဆရာ။



အဒအခနကလညး ေျခေထာကနာေနတာက ဒတေကာကသးၿပး CAMP က ေရာကေအာငလာၿပး သငတနးပ႔ခေပးခပါတယ။ အဒမာ ဆရာေျပာခတာေလးကလညး မတမတယ။ “ငါတ႔ မြတစလငမအသငးအ၀ငးမာ လငယေတြ အမားႀကးအသပညာတးတကဖ႔လတယ။ လငယေတြန႔ ဒလေဆြးေႏြးၿပးေနရတာ ငါလညးေပာတယ။ အရငႏစေတြက ငါက ခမးသာကနး(ပလပ)ေရာကေရာကေနလ႔ ဒက



မေရာကျဖစဘး။ ေနာကႏစေတြလညး ငါက ေခၚရငေတာ ငါက ဒက အေရာကလာမာပ”လ႔ ေျပာခတဆရာ ဒ ၂၀၀၉-ခႏစ သႀကၤန CAMP ကေတာ ဆရာ မလာေရာကႏငေတာပါဘး။ အဒအခနမာကတညးက ဆရာကနးမာေရးက ေတာေတာေလးက ခ႕ယြငးေနခၿပေလ။ ကၽြနေတာ Camera န႔ သငယခငးတစေယာကက ဓါတပရကေပးၿပး ဆရာကျပတအခါ ဆရာကေျပာတယ “အေဖန႔သမးမား”တ။ ဆရာန႔ ကၽြနေတာ ေနာကဆး ဆျဖစလကတာကေတာ ဆရာ မဆးခင ၁-လ အလေလာကကပါ။ ဆရာ ေဆးရကဆငးၿပး ဆရာက လမမာသြားေမးစဥကေပါ။ ဆရာဆသြားရငးန႔ ဆရာက အငတာဗးနညးနညးလပဖ႔စဥးစားမတယ။ ဒါေပမယ ဆရာက ေတြ႕ၿပးတအခါမာ အငတာဗးလပဖ႔စဥးစားလာတ ေမးခြနးေတြက ျပနသမးၿပး ဆရာကေတာင ခဏေလးပ စကားေျပာၿပး ျပနလာခမတယ။ ဆရာက စကားတစခြနးေျပာဖ႔အတြကက မနညးအားယၿပး ေျပာေနတယ။ ကၽြနေတာတ႔ေတြ သ႔ဆ လာေမးတအတြကလညး သ၀မးသာေနတယ။ ကၽြနေတာတ႔ေတြ ဆရာက စကားသပမေျပာေစခငတအတြက နားဖ႔ေျပာၿပး ကၽြနေတာတ႔ ျပနေတာမယအေၾကာငး ဆရာကေျပာလကတယ။ ဆရာက သ႔ေရာဂါက သသေနေပမယ အျခားသေတြ စတခမးသာေအာင သ႔ေရာဂါက သမသသလပေနျပခတယ။ “ဘာမစတမပပါန႔ မၾကာခင ေနျပနေကာငးလာမာပါ”လ႔ ကၽြနေတာတ႔က ဆရာက ျပနၿပး အားေပးစကားေျပာခတယ။ ကၽြနေတာတ႔ေတြ ဆရာအမက အျပနလမးတေလာကမာ ဆရာအေၾကာငးေတြ ေျပာၿပး ျပနလာခၾကတယ။ ဒါေပမယ ဆရာ အလာဟအမန႔ခယသြားခနမာေတာ ကၽြနေတာသတာ ေနာကကခပါတယ။ "ကၽြနေတာ အမတရမတ ဆရာကခၽြန"အေၾကာငး တစစတတစပငးပါ။



ဥးလေမာင(အၿငမးစားသအမတႀကး)၏ကယေရးအကဥး

ဥးလေမာင(ဗမာလမး/အစၥလာမဘာသာ)B.A (Eco), M.A (Eco), DED (Vanderbilt University-USA) သည (၁၉၅၅)ခႏစတြင စမကနးႏငဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနတြင တာဝန ထမးေဆာငခၿပး၊ (၁၉၇၂) ခႏစမ (၁၉၈၄) ခႏစထ စမကနးေရးဆြေရး ဥးစးဌာနတြင ၫႊနၾကားေရးမးခပအျဖစလညးေကာငး၊ ထသ႔ ေဆာငရြကေနစဥ (၁၉၇၈) ခႏစမ (၁၉၈၃) ခႏစအထ အာရဖြ႕ၿဖးေရး ဘဏတြင အမႈေဆာငဒါ႐ကတာ အျဖစလညးေကာငး၊ (၁၉၈၄) ခႏစမ (၁၉၉၇) ခႏစထ ဖလစပင၊ ယဂစလားဗးယား၊ ႐ေမးနးယား၊ ဘလေဂး ရးယား၊ အယလေဘး နးယား၊ ၿဗတန၊ ေနာေဝ၊ ဒနးမတ၊ ဆြဒင ႏငငအသးသးတ႔တြင ျမနမာႏငင သအမတႀကးအျဖစလညး ေကာငး တာဝန ထမးေဆာငခပါသည။ (၁၉၉၇ )ခႏစတြင သအမတႀကး အျဖစမ အနားယခပါသည။ (၁၉၉၇) ခႏစမ (၂ဝဝ၅) ခႏစထ ႏငငျခားေရး ဝနႀကးဌာနတြင အႀကေပးပဂၢလအျဖစ တာဝနထမးေဆာင ခပါသည။ ႏငငေတာအစးရ၏ တာဝနေပးအပခကအရ နယးဇလန ႏငင၊ Third Asia Pacific Interfaith Dialogue (Building Bridges) ဘာသာေပါငးစညလာခႀကးသ႔ အစၥလာမဘာသာကယစားျပတကေရာက ခသျဖစပါသည။ ျမနမာမြတစလင အမးသားေရးရာ အဖြ႕ခပတြင ဥေသာငနာယကႀကးအျဖစအစၥလာမအကးေဆာငလက ရပါသည။ credit by http://www.hikmah.info/index.php?option=com_content&view=articl...



စာေရးဆရာ ကဗာ ဆရာ ေမာငေသာက (ေခၚ) ဗလမး ဘေသာ (၁၉၂၈ - ၁၉၉၁)

၁၉၂၈ ခႏစ၊ ေ႐ႊဘၿမ႕တြင အဖ ဦးမနႀကး၊ အမ ေဒၚၿမငတ႔မ ဖြားျမငသည။ သားသမး ၄ ေယာက အနက အႀကးဆးသား ျဖစသည။ ၁၉၄၇ ခႏစတြင တကသလဝငတနး ေအာငခသည။ ယငးႏစတြငပင ဗမာ ေရတပမေတာသ႔ တပသား အျဖစ ဝငေရာက အမႈထမးခသည။ တပမေတာ (ေရတပ) တြင ဗလမး ရာထး အထ ထမးေဆာငခသည။၁၉၅၆ ခႏစ၊ ႏဝငဘာလတြင မမ စစေရယာဥမး အျဖစ တာဝန ထမးေဆာငေနေသာ တကေရယာဥ ၁၀၃ သည မဟာမတ ကြနးစမား တဝက ငါးဖမး သေဘၤာမားက လကလ ႏမနငးေရး တာဝန ထမးေဆာငေနစဥ မနတငးမကာ ပငလယျပငတြင ေမာေနခသည။ ဗလႀကး ဘေသာ (ေမာငေသာက) ႏင ရေဘာ ၁၀ ဦးတ႔သည အသကကယေဖာငျဖင ၁၃ ရကၾကာမ ပငလယျပငတြင ေမာေနရာမ ဂပန ကနတင သေဘၤာတစးက ေတြ႕ရ ဆယယခ၍ အသကမေသ ကနရစသ ၁၀ ဦးတြင ပါဝငသည။စာေပ ေရးသားျခငးက ေကာငးသားဘဝမ စတင၍ စစျပန၊ ပေဒသာ မဂၢဇငး၊ စစႏလး ဂာနယ၊ ျမဝတ၊ ေငြတာရတ႔၌ ေဆာငးပါးမား၊ ဝတမား မားစြာ ေရးသား ေဖာျပခသည။ ေရေၾကာငး စြန႔စားခနး ဝတမား မားစြာ ေရးသားရာတြင ဗလဘေသာ (ေရတပ) ဟ ကေလာင အမညသးသည။တပမေတာ (ေရ) တြင ဗလမး အဆငထ တာဝန ထမးေဆာငခကာ ၁၉၆၉ ခႏစတြင တပမ အၿငမးစားယကာ ေရ႕သ႔၊ ေဖာဝပ၊ အဂၤလပ ျမနမာ ႏစေစာငစလးတြင စာတညးခပ အျဖစ တငးျပည တာဝနမားက ဆကလက ေဆာင႐ြကခသည။ ေမာငေသာကသည အဂၤလပ ျမနမာ ႏစဘာသာလးျဖင ဝတ၊ ေဆာငးပါးမားက ပငႏငစြာ ေရးသားႏငသ ျဖစကာ ေန႔စဥ သတငးစာမား၌ အခနအားေလာစြာ ေရးသားခေသာ ေမာငေသာက၏ ေဆာငးပါးမားမာ သတငးစာဖတ ပရသတက အထးႏစခကစြာျဖင ေစာငေမာ ဖတၾကရသည ေဆာငးပါးမား ျဖစသည။ေနာကပငးတြင အဂၤလပစာ၊ စကား သငၾကားပ႔ချခငး၊ ေရေၾကာငး သပၸ အတတပညာမားက ႏငငျခားသြား သေဘၤာသားမားအား သငၾကား ပ႔ခေပးျခငး၊ စာေပ ကဗာ ေရးသားျခငး စသည လပငနးက လပကငခသည။ ႏငငေရး ေနာကခ။ ျမနမာ တပမေတာ (ေရ) တြင ဗလမး အဆငထ တာဝန ထမးေဆာငခသည။ ထ႔ေၾကာင ဗလမး ဘေသာဟ လသမားသည။ ေမယတက သေဘၤာက အဂၤလပ အစးရထမ ဗလခပ ေအာငဆနး ကယတင လႊယခစဥက ဦးဘေသာသည သေဘၤာေပၚတြင အလတငသည ဂဏျပ တပဖြ႕က ဦးေဆာငခသ ျဖစသည။ ေမာငေသာက အမညျဖင စာေပနယသ႔ ဝငေရာကခသည။ အထးသျဖင သေရာစာ ေရးရာတြင နာမညႀကးသ တဦး ျဖစသည။ မဆလေခတ တေလာက ေခတစနစႏင လထ ဘဝက ထငဟပ၍ ထထမမ ဖြငခ ေရးသားခသ ျဖစသည။



ႏငငတကာ စာေပ တခ႕က ဘာသာ ျပနခသည။ ၁၉၈၈ ခႏစ မတငမက ေရးသားခသည "တကေရယာဥ ၁၀၃" အမညရ ဝတဟန ကယေတြ မတတမးမာ လႀကကမား ထငရားသည။ ၈၈၈၈ ရစေလးလး ဒမကေရစ အေရးေတာပတြင ေရ႕တနးမ ပါဝငခသည။ ထ႔ေနာက စာနယဇငး သမဂၢတြင ဥက႒ အျဖစ ေ႐ြးခယ ခရသည။ ႏငငေရး ပါတမား ဖြ႕စညးခနတြင အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႕ခပ၌ ဆကလက ပါဝငသည။ ဗဟ ဦးစး အဖြ႕ဝငႏင စစကငးတငး စညး႐းေရး တာဝနခ အျဖစ ေဆာင႐ြကခသည။ ၁၉၈၉ ခႏစ၊ ေအာကတဘာလ ၅ ရကေန႔တြင ၁၉၅၀ ျပညႏစ၊ အေရးေပၚ စမမႈ အကဥပေဒ ပဒမ ၅ (က)၊ ၅ (ခ) တ႔ျဖင ေထာငဒဏ အႏစ ၂၀ ခမတခရသည။ ဦးဘေသာ၏ ေလာငေျပာင သေရာေသာ မန႕ခြနးမား၊ ကဗာမားႏင ေဆာငးပါးမားမာ ျမနမာႏငငတြင နာမညႀကး လႀကက မားလသည။ "သ႕ စာေပက ျပညသေတြက ရယေစတယ။ တခနတညးမာ ေဒါသန႔ နာၾကညးမႈေတြကလညး လႈ႕ေဆာေပးတယ" ဟ သ႔ မတေဆြ တဦးက ေျပာျပသည။ သသည ကမာၻ႕ စာေပထမ အေျမာကအမားက ျမနမာ ဘာသာသ႔ ျပနဆ ေပးခသည။ သ႕အား ဖမးဆး ေထာငခထားစဥ ကာလမာပငလင သသည ကဗာမားက လ႕ဝက ေရးခေသးသည။ ေသဆးပ။ အဖမး မခရခင ကတညးက ဆရာ ေမာငေသာကတြင ကသ၍ မရေသာ အေၾကာေသ ေရာဂါ ရသည။ ၁၉၉၀ ျပညႏစ၊ စကတငဘာ ၂၅ ရကေန႔ အငးစန ေထာငတြငး အစာငတခ ဆႏၵျပစဥ ႐ကႏက ခရၿပးေနာက သမတလငးေပၚတြင မညသည အခငးမ မပါဘ အပခရသျဖင ေလျဖတ သြားသည။ ေထာငဆရာဝန၏ သာမန ကသမႈက အနညးငယ ရရခသည။ အထးက ဆရာဝနမားျဖင ကသရန တငျပေသာလညး အာဏာပငမားက ခြငမျပခပါ။ ၁၉၉၁ ခႏစ၊ ဇြနလ ၈ ရကေန႔တြင ႏလး ေရာဂါ ေဖာကလာသျဖင အာဏာပငမားက ဦးဘေသာအား ရနကန ေဆး႐ႀကးသ႔ ပ႔ခသည။ ထ႔ေနာက သးရက အၾကာ၊ ဇြနလ ၁၁ ရကေန႔တြင ရနကန ေဆး႐ႀကး အခပခနး အတြငး၌ ကြယလြနခသည။ ကြယလြနခနတြင အသက ၆၅ ႏစရၿပ ျဖစသည။ ဆရာ ေမာငေသာက ေရးသား ထတေဝခသည ထငရားေသာ စာအပမားမာ - - ပ႕သခေသာ ေမတာမား … ၁၉၄၇ ခႏစ၊ ဇလငလ။ - ႏစသစဦး ခစဦးလကေဆာင … ၁၉၈၂ ခႏစ၊ ဇနနဝါရလ။ - ရတစပးယား၏ လကေ႐ြးစင ဆြနးနကကဗာမား … ၁၉၇၄ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ။ - ႏစသးရာမ ပတငသ အသလငး ကဗာမား … ၁၉၈၀ ခႏစ၊ ႏဝငဘာလ။ - တကေရယာဥ ၁၀၃ (အခနးဆက အျဖစ မဂၢဇငးတြင ေရးသားေဖာျပခၿပး စာအပအျဖစ ၁၉၈၅ ခန႔တြင ထတခသညဟ ခန႔မနးမပါသည)။ http://www.myanmarisp.com/Politician-Biography/thawka မကးယျပး ႏငငေရးလႈပရားမႈ အခ ႔စာေၾကာငးမား ခနခပါသည။



ေရတပဗလမးေဟာငး တဦးလညးျဖစ၊ အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပ ဗဟေကာမတဝငတဦးလညးျဖစ၊ သေရာစာအေရးေကာငးသ စာေရးဆရာတဦးလညးျဖစတ ေမာငေသာက (အမညရငး ဦးဘေသာ) ၁၉၉၁ ဇြနလ ၁၁ ရကေန႔တြင ရနကနေဆး႐ႀကး အခပခနးအတြငး၌ ကဆးချပး ကနေတာကေလးစြနန မြတစလငမ သသာနတြင ျမႈပႏသျဂလခသည။ ဆရာေသာကသည ၁၉၇၀ ျပညႏစလြနတြင ကရအာနကမးျမတ က JV.J ဒါ၀ဒ၏ အဂၤလပ ဘာသာျပနမ ျမနမာဘာသာသ႔ ျပနဆခသည။ ယငးေနာက ဒါ၀ဒအစအစဥအတငးမဟတပ ပကေထာလ၏ ဘာသာျပနကညႏႈငးကာ မလကရအာန၏ အစအစဥအတငး ျပစခသည။ ဆရာေသာက၏ ရညရြယခကက မြတစလငမမဟတသမား ကရအာနက ေလလာႏငေစရနျဖစျပး စကားေျပ ရးရးႏငေရးသားထားချခငးျဖစပါသည။ အဆပါကမးသည ပႏပထြကလာျခငး မရခေၾကာငး သရရပါသည။ (ကမးျမတကရအာန၏ သတပေဒသာစာစမား-စာ ၅၀) ဆကစပေဆာငးပါးမားဖတရန http://www.myanmarmuslim.net/news.php?extend.208 တကေရယာဥ ၁၀၃ စာအပေဒါငးလပယရန



ျပညသ႕ လြတေတာ ကယစားျပ ေကာမတ၀င ဥးေကာမငး ၂၀ဝ၇ ခ၊ ေမလ ၂၁ ရကေန႕မာ ဒဗြဘ အသလႊင ဌာန ကေန လႊငထတ သြားတ ေ႐ြးေကာကပြ ဂဏျပ အစအစဥ တခ ျဖစတ အမးသား လ႕အခြငအေရး ပါတ ဒမကရကတစ ပါတ National Democratic Party for Human Rights (NDPHR) ဝင တဦး လျဖစ၊ ဦးေကာမငးဟာ ျပညသ႕ လြတေတာ ကယစားျပ ေကာမတရ႕ အဖြ႕ဝင တဦး လျဖစ၊ ဘးသးေတာင ၿမ႕နယ အမတ (၁)၊ ျပညသ႕ လႊတေတာ ကယစားလယ ျဖစသ "ဦးေကာမငး" အေၾကာငး အသလႊင ခကက ျပနလည ကးယ ေဖာျပ လကတာ ျဖစပါတယ။ ဦးေကာမငး အမနတရား ဆတသဥး ေနတ ျမနမာ ႏငငမာ ကယအမ းသား လြတေျမာကေရး အတြက ႀကးပမးတ သေတြ အဖ႔ ေပးလက ရတ အရငးအႏး ေတြဟာ ျပနေျပာ ျပမယ ဆရင မယႏင ေလာကေအာင ဘဝေတြ စပျပတ ကနတ အထ ေပးၾက ရတာပါ။ အဒ အထက အျဖစ တခက ေျပာရမယ ဆရင ဦးေကာမငးရ႕ ဘဝက မလြမေသြ မတတမးတင ၾကရ ပါလမမယ။ ဦးေကာမငးဟာ ကယအမးသားေတြ လ႕အခြငအေရး ခ းေဖာက ခေနရၿပး ဒမကေရစ ဆတသဥး ေနတ ဘဝ ဆးႀကးက လြတေျမာကေအာင ႀကးစား ေဆာင႐ြက ခတာေၾကာင ေပးလက ရတ တနဖး ကေတာ ကယရ႕ ဇနး၊ သား သမးေတြန႔ အတ ႏစရည ေထာငဒဏ ျပစဒဏ ေတြက ခမတျခငး ခလကရတာ ပါပ။ အမ းသား လ႕အခြငအေရး ပါတ ဒမကရကတစ ပါတဝင တဦး ျဖစတ ဦးေကာမငးဟာ ျပညသ႕ လြတေတာ ကယစားျပ ေကာမတရ႕ အဖြ႕ဝင တဦးလ ျဖစပါတယ။ ရနကန စးပြားေရး တကသလက ဘြ႕ရခၿပး ရနကန ပညာေရး တကသလ ကပါ ဘအးဒဘြ႕ ရခတ ဦးေကာမငးဟာ လကေထာက ၿမ႕နယ ပညာေရးမး အလယတနး ေကာငးအပႀကး စတ ႏငငေတာ တာဝန ေတြက ထမးေဆာင ခပါတယ။ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXX ဦးေကာမငးဟာ ရခငျပညနယ ဘးသးေတာင ၿမ႕နယ ဘတာျပင ႐ြာေန လယပငရင အဘ ဦးဖားႀကး ယအားအစၥလာမ န႔ ေဒၚအာဆယာ တ႔ရ႕ သမးႀကး ေဒၚကသဇာ ေခၚ ေဒၚသတာန႔ (၁၂၊ ၄ ၊ ၇၀) အမေထာင ကခတယ။ လကထပ ခတယ။ သားသမး ေျခာကေယာက ထြနးကား ခတယ။ ေဒၚသတာရ႕ အဘးဟာ သာမန ပဂၢလ မဟတပါဘး။ အစၥလာမ ဘာသာေရး အထြတအျမတ ကမာၻေကာ ပဂၢလႀကး စအဗဒဆလမဟာ ႏငင မးခစ တဦး ျဖစၿပးေတာ ရခင ႐ဟငဂာ ခစၾကညေရးက အၿမ လလားစြာ ေဆာင႐ြက ခတသ တဦး ျဖစပါတယ။ လြတလပေရး တကပြ မာလ မဟာမတ အဂၤလပ ဘကမ ရပတညရာ ဖကဆစ ဂပနမားက ေတာလနတ ေနရာမာ ေမယနယမာ ႐ြ႕႐ြ႕ခြ နခြ န ပါဝင ခတသ တဦး ျဖစပါတယ။ ဒါေၾကာင ေမယနယ တဝကမာ ေဒၚသတာရ႕ မသားစ မားက ေတာဝင မသားစလ႔ ကငပြနး တပၿပးေတာ ေခၚေဝၚ ခၾက ပါတယ။ အလပ ဆကဆ ခၾက ပါတယ။ အဒ မသားစ ပပ သ႔ရ႕ ခငပြနးန႔ ေဒၚသတာဟာ သ႔ရ႕ အတတ သားသမး သးေယာက အပါအဝင ႏငငေရး စတဓာတ ျပညဝစြာန႔ အငးစန ေထာငမာ ႏငငေရး အကဥးသား ဘဝန႔ အခတင အကဥးကခ ေနရဆ ျဖစပါတယ။ "ကေနာတ႔ စအာပပ အဖြ႕သားခငး အေနန႔လ သ႕အတြက အေတာက ကေနာတ႔ စတမေကာငး ျဖစရတာ ေပါဗာ။" "ေျပာရငဗာ သက သ႕သားရ႕ မတပတင လပဖ႔ အတြက ကသာ ရည႐ြယၿပး လပတယ ဆၿပး စြတာ ေပါဗာ။ သ အစးရ ဝနထမး လပခတယ။ အဒေတာ ေျပာရရင ကေနာတ႔ စးပြားေရး တကသလ ဆတာ ကေနာလ စးပြားေရး တကသလ ပါပ။ ဒ ကေနာတ႔ စးပြားေရး တကသလ ဆတာ ပေရာဖကရငနယ ေပါေနာ၊ အသကေမြး ဝမးေကာငး



ပညာ တကသလ အဒမာ အကဖအာစ ဆတာ ဝငခြငက မရဘး။ သတ႔ အကဖအာစဆ စကတညးက ျပတတာ အဒဟာ ေတြက ႐း႐းအကဖဖင အခနးေလးေတြ အလ အာရအငတတ႔၊ အကတ႔၊ မယဒကယတ႔ ဆလ႔ ရရင ကေနာတ႔ မေပးဘးဗ။ အဒေတာ အဒ ကတညးက ဒ သးဘြ႕ေတာင ရခ ၿပးၿပပ။ အခကမ ဒလ ဆေတာ ဒါ သကသက လပတာ ဆတာ ထငရားတာ ေပါဗာ။ ေနာက သ အစးရ ဝနထမးလ သလပ ခတာေပါ။" "အငး ကေနာတ႔ ကေတာ စးပြားေရး တကသလက အတတ တကၾက တာကး၊ ကေနာတ႔က ေမခေဆာငမာ၊ တေကာငးတညး တေဆာငတညး၊ တတနးတညး အတ တကခ တာကး၊ အဒတနးက ထးျခားတာ ကေတာ အထကတနး ေကာငးေတြမာ အဒတနးက စခါစဗ၊ ဆရာ မရဘးဗ၊ ဟ ေကာငး ေဘာဂေဗဒ ဘာသာ စသငတ အခါ ကေတာ ေဘာဂေဗဒ ဘာသာရပ သငမ ဆရာ မရဘး။ မရေတာ ကေနာတ႔ သေရာ ကေနာေရာေပါ၊ သကဆငရာ ကယၿမ႕နယေတြမာ ျပနၿပးေတာကား ေစတနာ ဝနထမးေပါ၊ ေဘာဂေဗဒ ဆရာ လပရတယ။ ကယသကဆငရာ သငတနး ေကာငးေတြမာ ျပနၿပးေတာ။ တကသလက ၿပးတ အခါ ကေတာ၊ သကေတာ သရပ႐ြာ ျပနေရာကတ အခါ ကေတာ သဟာ ေကာငးမာပ ျပနၿပးေတာ ေကာငးဆရာ ျပနလပတယ။ သစစေတြ ေကာငးမာပ ေကာငးဆရာ ျပနလပတယ။ ကေနာတ႔ အေရးအခငး ျဖစတ ထေအာင ေပါေနာ။ (၁၉၈၈) မာေတာ ျမနမာ ဒမကေရစ အေရးအခငးမာ ဦးေဆာင ပါဝင လႈပရားမႈ အေပၚ သကဆငရာ ကေနၿပး ႏငငေရး လပမလား၊ ဝနထမး ဘဝမ ႏတထြက မာလား ေမးတ ေမးခြနးေပၚ မတည ၿပးေတာ သဟာ သ႔ရ႕ ခယခက ေပၚမာ မတညၿပးေတာ ႏငငေရး ဘဝက ေရြးခယခသ ျဖစပါတယ။ ဝနထမး ဘဝက စြန႔လႊတ ၿပးေတာ ႏတထြကစာ တငခ ၿပးေတာ (၁၉၈၉) ခႏစ မတလ (၇) ရကေန႔မာ အၿပးအပင ႏတထြက ခပါတယ။" "ဘာသာေရး အရ အစြနး ေရာကတ ပဂၢလ မဟတဘး၊ ကေနာ အပါအဝင ကေနာတ႔ ဗဒၶဘာသာ ထးတမး စဥလာအရ ကေနာက အလအတနး လပလ႔ ရရင သ႔က ဖတတယ၊ သလ လာစားတယ။ ေနာကၿပးေတာ ကေနာ ဇနး ဘကကန႔ ပတသကၿပးေတာ ခရစစမတ ပြေတြ ဘာေတြ လပလ႔ ရရင ကေနာ သ႔က ဖတတယ၊ သ လားစားတယ။ သလကေဆာငေတြ ယလာတယ။ သ႕ ဘာသာေရး ေန႔ေတြ ဆရငလ ဥပမာ အစေန႔ေတြ ဘာေတြ ရမာ ေပါဗာ။ အဒ အခါ မးမာ ကရင လပ သတ႔က ကေနာတ႔က လာၿပးေတာ ေပးတယ၊ သ႔ဘာသာ ကယဘာသာ မ းေတြက သပၿပး အဂကစ ျဖစတ သမး မဟတဘးဗ၊ ဖလကေဆးဘ ျဖစတ လပ။" အခပ ေျပာရရငေတာ ဦးေကာမငးဟာ ႏငငေရး သမားတေယာက ပပ တငးျပညက ခစတ စတန႔ ယၾကညခက သႏၷ႒ာန ခၿပးေတာ မသားစ အခ ႕ န႔အတ ႏငငေရး အကဥးသမား ဘဝန႔ ေနထင ခရတ အတြကေၾကာင လကရလ ဒျပစဒဏ ေတြက ကခ ေနရတယ၊ ႏစရည ဒျပစဒဏ ေတြက ကခ ေနရတ အတြကေၾကာင ျမနမာ ႏငငေရး သမငးမာ သမငး တြငမ သမငးဝင အကဥးသမား ဘဝ ျဖစပါတယလ႔ ကေနာတ႔ တငျပ လကရ ပါတယ။



ေကာငးသားေခါငးေဆာင ကေအာငထြနး (က) ေအာငထြနးရ႕ "၈၈ ႏစ၊ ျမနမာႏငင ေကာငးသား လႈပရားမႈ သမငး" စာအပမ စာေရးသ ေကာငးသားေခါငးေဆာင ျမနမာမြတစလငမ"ကေအာငထြနး" ကယေရးအကဥးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။

ကေအာငထြနး

၁၉၆၇ ခႏစတြင ေမြးဖြားခသည။ ၁၉၈၈ ခႏစတြင ရနကန စကမႈ တကသလ ပၪၥမႏစ (လပစစ - အငဂငနယာ) ေကာငးသား အျဖစ သငၾကားေနဆ ျဖစသည။ ၁၉၈၇ မဆလ အစးရမ ေငြစကမား တရားမဝငေၾကာငး ေၾကညာမႈေၾကာင ေပၚေပါကခေသာ ေကာငးသား လႈပရားမႈမားမ စတငကာ ေတာကေလာက ပါဝငခသည။ ရနကန စကမႈ တကသလ ေကာငးသားမား သမဂၢမ ေခါငးေဆာင တဦး ျဖစသည။ ၁၉၈၈-၈၉ ခႏစ တေလာကလးတြင ေပၚေပါကခေသာ ေကာငးသား လႈပရားမႈမားတြင ပါဝငခသည။ ၁၉၉၀ ဧၿပလ အတြငး ဗကသမား အဖြ႕ခပ (ေအာက ဗမာျပည) က ဖြ႕စညးခရာတြင ဗဟ အလပ အမႈေဆာင အဖြ႕ အတြငးေရးမး အဖြ႕ဝင အျဖစ ပါဝင ေဆာင႐ြကခ႕သည။ ၁၉၉၀ ခႏစ၊ မႏေလးတြင ကငးပခေသာ ဗမာႏငငလးဆငရာ ေကာငးသား သမဂၢမား အဖြ႕ခပ ညလာခ၌ ဗဟ အလပ အမႈေဆာင အဖြ႕ အတြငးေရးမး အဖြ႕ဝင အျဖစ ေ႐ြးခယ တငေျမႇာကျခငး ခခရသည။ ညလာခမ ခမတခေသာ ရက ၃၀ အတြငး လႊတေတာ ေခၚယႏငေရး အတြက အမးသား ဒမ ကေရစ အဖြ႕ခပအား ဝငးရ ကညရန ဟေသာ အခကအား အဓက အေကာငအထည ေဖာခၾကသမားတြင ပါဝငသည။...



"တေခတတခါက ပရသတမား အၾကား ေရပနးစားခသ သ႐ပေဆာင မငးသား ေ႐ႊဘ"

ေမြးသကရာဇ --- > ၃၀၊ ၃၊ ၁၉၂၈ အမညရငး ---> ေအးၾကည ႏငင ---> ျမနမာ မဘအမည ----> ပနးခဆရာႀကး ဦးေအာငျမတ + ေဒၚကြမး ေမြးဖြားရာ ေဒသ --> ပသမၿမ႕ ကးကြယမႈ ---> အစၥလာမ ဘာသာ ထငရားေကာၾကားမႈ---> ႏငငေကာ ျပညသခစေသာ ရပရငသရပေဆာင * ေရႊဘ ခေနရတနးေတာတ႐လးဟာ အသာတတဆတ မကရည ကတလည ရငေမာတယ….တ။* ေရႊဘ ျပနထလာမေရႊဘေဟ ေရႊဘ ဒါမ တ႔လ ဂဏယမဆး အးအးကြၽကကြၽက လကခပေျဖာငးေျဖာငး မေညာငးတမး တးတယ။* ပရသတန႔ ေရႊဘေရႊဘန႔ ပရသတ ေပါငးစပၾကညေတာ နတဖကတအတြ လကလညးလကပါ႔ ျမနမာ႐ပရငသမငးဝယ……။ (ကေပါ ရ႕ကဗာ) ယေန႔ေခတ လငယမား ေ႐ႊဘက သမလကၾကလမ မဟတေပ။ အသက ေလးဆယဝနးကင လလတပငးေလာကသာ တေခတ တစခါက ပရသတမား အၾကား လမးလမးေတာက ေကာၾကားခေသာ ေ႐ႊဘက သရၾကေပလမမည။ ေ႐ႊဘက ေတာေရာၿမ႕ပါ ပရသတ အမားစက လကခၾကသည။ ေကးလကေဒသ အခ႕၌ ဆလင ႐ပရင ဇာတလမးအရ ေ႐ႊဘ အညႇဥးဆ ခေနရလငပင ပတကားက ချဖင ေပါကသည အထ ၾကေတြ႕ၾကရသည။ ဇာတကားေပါငး မားစြာ ႐ကကး ခေသာလညး ေ႐ႊဘ အကယဒမ မရခပါ။ သ႔ေသာ ေ႐ႊဘသည



ႏစေပါငး အတနၾကာ ပရသတ အသညးစြ ျဖစခ၏။ ေကးလကေတာ႐ြာ အခ ႕၌ ယေန႔တင ေ႐ႊဘ အေၾကာငးက ၿမနေရယကေရ ေျပာဆ ေနၾကဆ ျဖစသည။ ေ႐ႊဘ ဟသည ၁၉၄၄ ခႏႇစတြင ပေရာ ႐ပရင ကမၸဏမႇ ဒါ႐ကတာ ေဖႀကငက သတ ဗတ အမညရ ႐ပရငဇာတကား ႐ကကးရန စစဥသည ေခါငးေဆာင မငးသား အျဖစ ေ႐ြးခယထားသမာ မငးသား ေကာေ႐ႊ (ေနာင ေကာေဆြဟ အမည ေျပာငးလခသ) ျဖစသည။ ဇာတလမးအရ မငးသား ေကာေ႐ႊသည ေမာေတာဆငကယ စးကာ ေစာဘြားႀကးကနး ေတာငကနးထကမ ခနခရမည အခနး ပါရသည။ ဒါ႐ကတာ ေဖႀကငက ဤအခနးက လစားမထးဘ မငးသား ေကာေ႐ႊ ကယတင သ႐ပေဆာငရန ေျပာဆသည။သ႔ေသာ ေကာေ႐ႊက ျငငးပယ၏။ သ႔အေနျဖင လစားထး ႐ကကးရနသာ ဆႏၵရခသည။ေနာကဆး ဒါ႐ကတာႏင သ႐ပေဆာင မငးသား အၾကား အေခအတင အျငငးအခ ျဖစၾကကာ အစအစဥ ပကသြားသည။ ဒါ႐ကတာ ေဖႀကငက မငးသား ေကာေ႐ႊအား "မလပႏငရင ထြကသြား၊ မငးမရလညး မငးရ႕ အဘ လာလမမယ" ဟ၍ ရငရငသးသး ေျပာဆခသည ဆပါသည။ ဤသ႔ျဖင ဒါ႐ကတာ ေဖႀကငက သ႐ပေဆာင မငးသားသစ အပတျပငး ရာေဖြရေတာသည။ ေနာကဆး ေရေကာ လမး ၅၀ တြင သျဖလပငနး လပကငေနေသာ ေအးၾကည ဆသ လငယကေလးက သြားေတြ႕ၾကသည။ ေအးၾကညသည ဒါ႐ကတာ ဆရာခန႔၏ လကနကပနး အသတတ ဇာတကားတြင ဇာတရ အျဖစ ပါဝင သ႐ပေဆာင ခဖးသည ဆ၏။ ေနာကဆး ဒါ႐ကတာ ပေရာေဖႀကင ေျပာသည ေကာေ႐ႊ မရလင ေကာေ႐ႊ၏ အဘ လာလမမည ဟေသာ စကား အရပင လငယကေလးမာ ေ႐ႊဘ ျဖစလာခသည။ စတန႔မငးသား ေမာငေအးၾကညက ေ႐ႊဘ အမညျဖင ေ႐ြးခယ လကၿပးေနာက သတဗတ ဇာတကားက ျပနလည ႐ကကးသည။ ေ႐ႊဘသည ဤပြဦးထြက ဇာတကား၌ပင မငးသား ေကာေ႐ႊ ျငငးပယခေသာ ေစာဘြားႀကးကနးထကမ ေမာေတာဆငကယျဖင ခနခေသာ အခနးက စတင ႐ကကးခသည။ လစား မထးေသာ စတန႔မငးသား အျဖစ ကယတင ႐ကကးချခငး ျဖစပါသည။ ဤဇာတကားတြင ဇာတလမး အရ လေရာ ေမာေတာ ဆငကယပါ ေတာငကနးထကမ ျပတကလာသည အခနး ႐ကကးရရာ ေ႐ႊဘမႇာ အကမေကာငးဘ ခါးကး သြားခသည။ သတဗတ ႐ပရင ဇာတကား ႐တငခနတြင ေ႐ႊဘမာ ရနကန ေဆး႐ႀကး၌ အတြငးလနာ အျဖစ ကသ ခေနရဆ ျဖစသည။ မညသ႔ ဆေစကာမ သတ ဗတသည ေ႐ႊဘအား ႐ပရငမငးသား တဦး အျဖစ ပရသတက အသအမတ ျပလကေသာ ဇာတကားပင ျဖစသည။ စြန႔စားလသ လငယတဦး ေ႐ႊဘက ပသမၿမ႕ ၿမ႕ပတလမး၌ ပနးခ ဆရာႀကး ဦးေအာငျမတႏင ေဒၚကြမးတ႔က ၃၀ မတ ၁၉၂၈ တြင ဖြားျမငခသည။ ေမြး ခငးေလးဦး အနက အငယဆး ျဖစ၏။ အမညရငး ေအးၾကည ျဖစၿပး အတနးပညာက အလယတနး အထသာ သငယ ခဖးသည။ ေအးၾကညက ေရကး၊ လကေဝ႔ထး၊ ဒငဗငထး၊ ျမငးစး စသည အၾကမးအရမး ကစားနညးမားက ႏစသကသည။ ငယစဥကပင ႐ပရႇငဘက၌ ဝါသနာ ပါသျဖင အသက ၁၇ ႏစတြင ရနကနသ႔ တေယာကတညး ေရာကရလာခသည။ ရနကနတြင ေရေကာလမး ၅၀ ရ ဦးေလးအမ၌ တညးခ ေနထငသည။ အသကေမြး ဝမးေကာငး အျဖစ သျဖဆရာ အလပ လပရသည။ တဖကမလညး လကေဝ႔ေကာ ကားဘညမးထ လကေဝ႔ပညာ သငယ ေလလာ၏။ေအးၾကည အသက ၁၇ ႏႇစ အ႐ြယ၌ပင ႐ပရငေလာကသ႔ စတင ေရာကရခသည။ ဒါ႐ကတာ ဆရာခန႔၏ လကနကပနး အသတတ ဇာတကားတြင ဇာတရ အျဖစ ပါဝင ခရျခငး ျဖစသည။ သတဗတတြင ေ႐ႊဘ အျဖစ နာမည ရလာၿပးေနာက ပေရာ ႐ပရင ကမၸဏမ ႐ပရင ဇာတကားမား အမားအျပား ထြကေပၚ လာခသည။



ေ႐ႊဘ၏ ဇာတကားမား ပေရာ႐ပရငမႇ ေရာငန၊ မကရ မကခ၊ မယားဆးလင၊ ဒလး၊ ငမး၊ လငယ႐ပရငမ မငးေသြး၊ ရနကန ႐ပရငမ အ႔ပနး ေလာက စသည ဇာတကားမား ႐ကကးခရာ ေ႐ႊဘက ႐ပရင ကမၸဏ အမားစက အလအယက ငႇားရမးၾကေတာသည။ သ႔ျဖင နယျခားမကခ၊ တယသန၊ ဝရမးညေနာင၊ ရနကနသခး၊ ဂမနး ဘလး၊ ရနျြကငး ရနစ၊ စေထာကႏင မးေမာင၊ သပနမငးသား၊ ႐ပမာလာ၊ ေရးေရစက၊ လမကလမးဆး၊ ခစရငေသြး စသည ဇာတကားမား ႐ကကး ျဖစခသည။ သပနမငးသား ဇာတကားတြင ႏစကယခြ၍ ထးျခားစြာ သ႐ပေဆာငခ၏။ ထ႔ေနာက လမးလမးေတာက ေကာၾကားခေသာ မငးသား ေ႐ႊဘသည ၁၉၆၀ ျပညႏစ ဝနးကငတြင ေခတ တမျမပ သြား၏။ ေ႐ႊဘ၏ စြန႔စားခနးမား ေ႐ႊဘသည ပြဦးထြက သတ ဗတ ဇာတကား၌ပင ႀကးျဖင ေအာကသ႔ ေလာခ ဆငးခနး ႐ကကးစဥ လကဖဝါးမား ပြနးပ စတျပတ သြားခသည။ တေခတ တခါက ေကာၾကားခေသာ စတန႔မငးသားမား ျဖစၾကသည ေကာဟး၊ ခစေ႐ႊ၊ ေကာၫြန႔၊ တငေငြ၊ တငေဖတ႔ ကသ႔ အနစနာခ စြန႔စားလသ သ႐ပေဆာင တဦး ေပၚထြကလာသည အတြက ပရသတ အမားက ဝမးပနးတသာ ႀကဆ ခၾကသည။ ဒါ႐ကတာ ဆရာ ေ႐ႊ၏ ေရာငန ဇာတကားတြင ေ႐ႊဘသည တးေၾကာငကေလး ဘတာ အနး၌ ရထား ေခါငမးထကမ တပတကြ မး ထးၿပး ေရကနတြငးသ႔ ဒငဗင ထးခခနးက သ႐ပေဆာင ျပခသည။ဒါ႐ကတာ ဦးစနဝငး၏ ရနကနသခး ဇာတကားတြငလညး ေ႐ႊဘသည ဂစကားက လဗာကနနငးလက ေရေကာကနးထကသ႔ အရနျပငးစြာ ေမာငးတကပက ႐ကကး ျပသခသည။မငးအာဏာ ဇာတကားက ပဥးမနား၌ ႐ကကးစဥကလညး ေပ ၂၀ဝ ေကာ နကေသာ ေခာကကမးပါး ေအာကရ ေရျပငထကသ႔ လေရာျမငးပါ ျပတကခနးက ႀကတင ေလကငမႈ မရဘ ႐ကကးခသည။ ယငးသ႔ ႐ကကးစဥ ျမငးႀကးမာ ေရျပငႏင ႐ကမၿပး ေသဆး သြားခသည။ ေ႐ႊဘသာလင ဒဏရာ အနညးငယ ရရၿပး အႏၩရာယ မရ ျဖစခသည။ နယးဘားမား ဖလငမ လငးဆြ ဇာတကားတြင ေ႐ႊဘႏင လၾကမး စးတငတ႔ ငမးရပ တတားေပၚမ အၿပငအဆင ကြ မးထးေသာ အခနးက ႐ကကးၾကရသည။ ယခ ေခတကသ႔ ဂအကစအမဖနးမား၊ Walkie Talkie မား မေပၚေသး သျဖင ေျမျပင ႐ပရင႐က အဖြ႕ႏင သ႐ပေဆာင ေ႐ႊဘတ႔ ေျခဟန လကဟနျဖင လညးေကာငး၊ ခလးကေလးမား ေရထ ပစခ၍ လညးေကာငး အမႇတ အသားျပ ဆကသြယၾကရသည။ အခကျပၿပး စတင ႐ကကးစဥ ေ႐ႊဘႏင လၾကမး စးတငတ႔ ငမးရပေခာငးတြငးသ႔ ဒငဗင ထးခလကရာ စးတငမာ ဇကႏငကၿပး အသကဆး႐ႈး ခရသည။ဒါ႐ကတာ တငၫြန႔၏ ေျမႀကးႏင ေ႐ႊထး ဇာတကား ႐ကကးစဥကလညး လၾကမး ေကာေဇာႀကး ကငေဆာငေသာ ဓားရည၏ ဓားဦးသည ေ႐ႊဘ၏ ညာဘက မကလးႏင ထးမသြားရာ မကလး ျပတထြက သြားခသည။ ေ႐ႊဘသည ညာဘက မကလးအား လကျဖင ရဝစြာ ျပနထးသြငး လကၿပးေနာက ကေလာ ေဆး႐၌ တလၾကာ ေဆးဝါးကသမႈ ခယခရသည။ ယငးေနာကပငးတြင ညာဘက မကလးမာ ေကာငးစြာ မျမငရေတာ သျဖင ႐ပရငေလာကမႇ ေခတ အနားယ ခရသည။ ေ႐ႊဘ ျပနလာၿပ ၁၉၆၀ ျပညႏစေကာ ကာလမ စ၍ သးႏႇစၾကာ တမျမပ သြားရာမ ေ႐ႊဘ ဒတယအႀကမ ျပနေပၚ လာျပနသည။ ၁၉၆၃ ခႏစတြင သမၼတ ႐ပရငေခၚ ကယပင ႐ပရင ကမၸဏက တညေထာငခၿပး ေတာကဖးတတ ဇာတကား ႐ကကးသည။ ထ႔ျပင သမၼတ လၾကမး အဖြ႕ကလညး တညေထာငခသည။ ယငးေနာက ႐ပရင ဇာတကားမား အဆကမျပတ ေပၚထြက လာခသည။ ေငြရနသ၊ ယမးေငြ႕၊ ေငြမငးေငြခငး၊ ေဟမာၿမင၊ သေယာဇဥ၊ ဘနးေမာငတေယာကတညး၊ ရနးဆာယာ၊ ရနသ႔ရငေသြး၊ ေသြးဆး၊ ေတာပနးႀကးစဖ၊ ဝရမးေျပး ဖးသနး၊ ဘာလအခစ၊ လမက အလရသည၊ လကကငတတ၊ ရငသား၊ ကားစတကားမာန စသျဖင ျဖစပါသည။ေ႐ႊဘသည တခနက တြဖက နာမညႀကး ခေသာ တငၫြန႔၊ ရေဘာ သကရညတ႔ႏင ျပနတြကာ ၁၉၇၈ခ ႏစတြင ေသြးမာ သတရေသာေၾကာင ဇာတကား ႐ကကး ျပသခသည။ ေ႐ႊဘက ပရသတမား ေရးကကသ႔ပင တခနက အားေပး



ခၾကသည။ ေနာကဆးဇာတကား ေ႐ႊဘသည ဒါ႐ကတာ ေမာငမးျမင (ရေဘာသကရည) ႐ကကးေသာ မခစလညးျပး ခစလညးျပး ဇာတကားႏင မမပင သမၼတ ႐ပရငမ ႐ကကးသည ငမနးစြယႏႇင ကြ နးသႏၩာ ဇာတကားမားတြင ေနာကဆး ပါဝင သ႐ပေဆာငခသည။ ငမနးစြယႏင ကြနးသႏၩာမာ ေကာေဆြ၊ ေ႐ႊဘ အတြ၏ အမႇတတရ ေနာကဆး ဇာတကားဟ ဆႏငပါသည။ ထ႔ေနာက ေ႐ႊဘ ျပဇာတေလာကသ႔ ကးေျပာငးသြားသည။ ျပဇာတေလာက ေရာကေတာလညး ေတာေရာ ၿမ႕ပါ အားေပး ခၾကျပနသည။ ျပဇာတထမ ကေ႐ႊႏင ႏႇငးေမတ႔၏ အခစဇာတလမးသည ပြၾကည ပရသတက ဖမးစားႏငခ၏။ ဘဝနဂး ေ႐ႊဘ ျပဇာတကရငး ၁၉၈၈ ခႏစ၊ ႏစဦး ကာလတြင ကနးမာေရး ဆး႐ြားလာ သျဖင ျပဇာတေလာကမ အနားယ လကရသည။ ထ႔ေနာက ၁ ဒဇငဘာ ၁၉၈၈ တြင ေ႐ႊဘ ကြယလြန သြားပါသည။ တငးျပည မၿငမမသက ျဖစေနဆ ကာလမ႔ ေ႐ႊဘ၏ ဈာပနက သခစေသာ ပရသတမားပင မသလကၾကေပ။ ေ႐ႊဘႏႇင ဇနးျဖစသ ႐ပရငမငးသမး သငးသငးလတ႔မ သားသမး ကးဦး ထြနးကားခသည။ သကစြန႔ဆဖား သ႐ပေဆာငရသည စတန႔ခနးမားတြင လစား မထးဘ ကယတငကယက သ႐ပေဆာငခသ ေ႐ႊဘ အေၾကာငးက ယေန႔တင ေျပာဆ ေနၾကရဆ ျဖစပါသည။ တငႏငတး ကမးကး။ (၁) ျမနမာ ႐ပရငေလာကမ ၿပငစရားတ စတန႔ မငးသားႀကး၊ (မးျမငေမာင) ထးဆနးေထြလာ ျပညျမနမာ အမတ (၂)။ (၂) ျမနမာစြယစကမး အႏစခပ ၁၉၈၉။ (၃) အထငရားဆး အေကာၾကားဆးႏင ပရသတ အငအား အမားဆး မငးသားမား၊ (မးျမငဦး) မးဂာနယ ၁၉၉၅ ေမ။ ျမနမာ၀ကန႔ Weekly Eleven News Journal - Vol. 4, No. 29, စာမကႏာ ၂၃ မာ ေဖာျပပါရတ ပဂၢလထးတ႔၏ ဘဝတေကြ႕ က႑မာ ေဖာျပပါရတ တငႏငတးရ႕ "တေခတတခါက ပရသတမား အၾကား ေရပနးစားခသ သ႐ပေဆာင မငးသား ေ႐ႊဘ" အေၾကာငးက ျပနလည ကးယ ေဖာျပလကတာ ျဖစပါတယ။



နာမညေကာအဆေတာခစေကာငး

အမညရငး ခငေမာငညြန႔ ေမြးရာဇာတ မႏေလးၿမ႕ ပညာအရညအခငး ဆယတနး အလပအကင ေတးသရင၊သရပေဆာင ကးကြယသညဘာသာ အစၥလာမ ထငရားေကာၾကားမႈ ေကာဖခါးခါး ေတးစးရး အႏပညာအသငးအ၀နးႏင ရငႏးသမားက ဗလခစ ဟေခၚေသာ အဆေတာ ခစေကာငးသည ၁၉၈၀ ေကာ ကာလမား ကတညးက ေတးေရး ၀ငးမငးေထြး၏ ေကာဖခါးခါး ေတးစးရးျဖင ေအာငျမငမႈ ရရခသ ျဖစသည။ ထအခနက လကဘကရညဆငမားတြင ေကာဖခါးခါးမာလငပင ခစေကာငးတစခြကဟ မာၾကသညအထ ေအာငျမငမႈ ရရခသည။

ခစေကာငး(ေခၚ) ခငေမာငညြန႔သည မႏေလးၿမ႕၌ ေမြးဖြားခသည။ ငယစဥကပင ဖခငေသဆးခသည။ ထ႔ေနာက ရနကနသ႔ မသားစႏင အတေျပာငးေရႊ႕လာခသည။ လမး(၅၀)တြင ေနထငၿပး အ.ထ.က(၂)ဗလတေထာင တြင ပညာသငၾကားခသည။ ဆယတနးတြင ေႏြရာသ ဘငခရာသငတနးက အ.ထ.က(၄)ဗလတေထာငေကာငး၌ တကေရာကၿပး ေကာငးဆငးပြ၌ သခငးဆခရာမ ဂတနယပယထသ႔ ေရာကရခသည။ (မတမပါေသးသည။ ေကာငးဆငးပြ၌ သဆေသာသခငးမာ ကအႀကး၏ သခငးျဖစၿပး ကၽြနေတာကယတင သ၏အသက အၾသရေပသည။ ထအခနကတညးက ေကာငးသေကာငးသားမားက သက အားေပးခေပသည။ )

ပထမဆး သခငးစးရး ထတရန ႀကးစားခေသာလညး လလမခရ၍ မေအာငျမငခေပ။ ၁၉၈၆-ခႏစ ႏစစတြင သခငးေရး ၀ငးမငးေထြး၏ ေတးသြားမားျဖင ေကာဖခါးခါး အေခြ စတငထြကရၿပး ေအာငျမငမႈက ရရခေပသည။ ေကာဖခါးခါးအေခြသည ေကာပသခငးမား ျဖစသည။ ကယပငသစဥ သခငးမားကလညး သဆေအာငျမငခသည။ ေကာဟနး သဆေသာ `တစေယာကထညးလား´အေခြက ျပနဆေသာအခါတြငလညး ေအာငျမငခသည။ Hip-Hop အဆေတာ စငးစငးခမးလႈငႏင တြဖကသဆမႈတြငလညး လငယမားၾကားတြင ဦးခစေကာငး အမညျဖင ေအာငျမငမႈရရခသည။ ေကာပသခငးမား၊ ကယပငသစဥမား၊ ျပနဆသခငးမား၊ ဟစေဟာသခငမားႏင တြဖကသဆႏငေသာ ပါရမရင အဆေကာတစဦး ျဖစေပသည။ ခစေကာငး၏ သဆမႈစတငသည တျခားအဆေတာမား၏ စတငက အတမခးဘ ကယပငစတငႏင သဆခသညအတြက ထးျခားမႈ ရေပသည။

ဘ၀ငျမငၿပး မာနႀကးမႈ မရပါ။ ယခအခါ သ၏မးဆကျဖစေသာ သမးေလးကလညး `အမခစ´ဟေသာအမညျဖင အဆေတာတစေယာက ျဖစလာေပသည။



Documents

ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ - xa.yimg.comxa.yimg.com/kq/groups/16961461/833579974/name/myanmar_muslim_… · ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ ဒို႔ျမန္မာမြတ