สรุ�ปวิ�ชา Plan C การุบรุ�หารุรุ ฐก�จ

ปรุะเด็�นที่��ต้�องเต้รุ�ยม1.พั�ฒนาการของแนวคิ�ดในการบร�หารร�ฐก�จ2.แนวคิ�ดการพั�ฒนาทร�พัยากรมน�ษย�3.ทฤษฎี�องคิ�การ 3 ย�คิ4.กระบวนการนโยบายสาธารณะ 3 กระบวนการ พัร$อมท�%งตั�วแบบใน

การว�เคิราะห�นโยบายสาธารณะท�%ง 3 กระบวนการ 1.พั ฒนาการุของแนวิคิ�ด็การุบรุ�หารุรุ ฐก�จการศึ)กษาพั�ฒนาการของแนวคิ�ดการบร�หารร�ฐก�จ อ*านจะแบ*งเป็,นย�คิ

หร-อแบ*งตัามพัาราไดม�ก/ได$1.1.พั ฒนาการุบรุ�หารุรุ ฐก�จต้ามย�คิ จะแบ*งออกเป็,น 3 ย�คิ1. ย�คิคิลาสส�ก (1887- สงคิรามโลกคิร�%งท�1 2 ) ม�แนวคิ�ดท�1ส2าคิ�ญคิ-อ-ให$ม�การแยกการเม-องออกจากการบร�หาร โดยให$การเม-องท2าหน$าท�1

ก2าหนดนโยบายและข$าราชการเป็,นผู้6$น2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั� ผู้6$น2าเสนอนแนววคิ�ดน�%คิ-อว6 8ดโร ว�ลส�นแฟรงคิ� เจ. ก68ดนาว และว�ลเล�1ยม ว�ลเลอร�สบ�%

-เสนอการจ�ดการแบบว�ทยาศึาสตัร� ท�1เน$นการม�ว�ธ�การท2างานท�1ช�ดเจนเป็,นระเบ�ยบ แบบแผู้น

-สนใจหล�กการบร�การท�1แน*นอน ตัายตั�วและใช$ได$ท� 1วไป็ -เสนอแนวคิ�ดมน�ษยส�มพั�นธ� เน-1องจากมองว*าหล�กการการบร�หาร

และการจ�ดการแบบว�ทยาศึาสตัร�ไม*ให$คิวามส2าคิ�ญก�บคิน แนวคิ�ดมน�ษยส�มพั�นธ�มองว*าการจะให$การบร�หารงานป็ระสบคิวามส2าเร/จตั$องสนใจคิน

2. ย�คิพัฤตั�กรรมศึาสตัร� ( หล�งคิรามโลกคิร�%งท�1 2 ถึ)ง 1970 )

-มองว*าการเม-องเป็,นส*วนหน)1งของการบร�หาร-เน$นการสร$างตั�วแบบท�1อาศึ�ยคิณ�ตัศึาสตัร�ในการบร�หาร

1

-การให$คิวามสนใจก�บทฤษฎี�องคิ�การ -สนใจการบร�หารการพั�ฒนา3. หล�งพัฤตั�กรรมศึาสตัร� (Post Behavioralism ) 1970 –

ป็;จจ�บ�น ม�แนวคิ�ดท�1ส2าคิ�ญคิ-อ-การบร�หารร�ฐก�จแนวใหม* (New Public Administration-

New.PA) ซึ่)1งตั*อไป็จะพั�ฒนาเป็,น NPM รวมท�%ง Good Governance

-การว�เคิราะห�นโยบายสาธารณะ-เศึรษฐศึาสตัร�การเม-อง-ทฤษฎี�องคิ�การท�1อาศึ�ยหล�กมาน�ษยน�ยม1.2 พั ฒนาการุของการุบรุ�หารุรุ ฐก�จแบ#งต้ามพัารุาได็ม% ถึ$า

พั�จารณาตัามแนวคิ�ดของน�โคิล�ส เฮนร�1จะแบ*งออกเป็,น 5 พัาราไดม� คิ-อพัาราไดม�ท�1 1 การแยกการเม-องและการบร�หารแยกออกจากก�นอย*าง

เด/ดขาด พัาราไดม�น�%เก�ดจากแนวคิ�ดของว6ดโรว� ว�นส�น ท�1ตั$องการให$แยกการเม-องออกจากการบร�หารอย*างเด/ดขาด โดยให$ฝ่?ายการเม-องท2าหน$าท�1ในการก2าหนดนโยบายและฝ่?ายบร�หารท2าหน$าท�1น2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั�

พัาราไดม�ท�1 2 หล�กการบร�หาร พัาราไดม�น�%พั�จารณาว*าการจะม�การบร�หารงานท�1ด� เก�ดป็ระส�ทธ�ภาพั ป็ระส�ทธ�ผู้ลและการป็ระหย�ดน�%นจะตั$องม�หล�กการในการบร�หารท�1ม�การก2าหนดข)%นอย*างช�ดเจน ด�งน�%นในช*วงพัาราไดม�น�%น�กว�ชาการจ)งม�การน2าเสนอหล�กเกณฑ์�ในการบร�หารงานข)%นมา โดยม�*งจะให$หล�กเกณฑ์�เหล*าน�%น2ามาซึ่)1งป็ระส�ทธ�ภาพั ป็ระส�ทธ�ผู้ล และเก�ดคิวามป็ระหย�ดในการบร�หารงาน

หล�กการบร�หารท�1ถึ6กน2าเสนอในช*วงพัาราไดม�น�%เช*น หล�กการ POSCORB ของก�ลล�คิและเออร�ว�คิ หล�กการ POCCC ของเฮนร�1ฟาโย

2

พัาราไดม�ท�1 3 การเม-องคิ-อการบร�หาร เป็,นพัาราไดม�ท�1คิ�ดคิ$านพัาราไดม�ท�1 1 โดยมองว*าการบร�หารคิ-อการเม-อง และช�%ให$เห/นว*าการแยกการเม-องออกจากการบร�หารน�%นเป็,นส�1งท�1เป็,นไป็ไม*ได$ในทางป็ฏิ�บ�ตั�

พัาราไดม�ท�1 4 ศึาสตัร�การบร�หาร เป็,นพัาราไดม�ท�1คิ�ดคิ$านพัาราไดม�ท�1 2

น�1นคิ-อบอกว*าหล�กในการบร�หารท�1พัาราไดม�ท�1 2 น2าเสนอน�%นเป็,นส�1งท�1เป็,นไป็ไม*ได$ เพัราะหล�กในการบร�หารเป็,นเพั�ยงส�ภาษ�ตัทางการบร�หารเท*าน�%น พัาราไดม�ท�1 4 จ)งเสนอว*าการบร�หารร�ฐก�จน�%นคิ-อศึาสตัร�แห*งการบร�หาร

ในช*วง 4 พัาราไดม�ด�งกล*าวสะท$อนให$เห/นว*าการศึ)กษาการบร�หารร�ฐก�จม�การเป็ล�1ยนแป็ลงอย6*ตัลอดเวลา ท�%งในแง*ของการยอมร�บ การร�บร6 $ และจ�ดสนใจในการบร�หาร ท2าให$ด6เหม-อนว*าการศึ)กษาว�ชาการบร�หารร�ฐก�จน�%นขาดคิวามเป็,นเอกล�กษณ�ในตั�วของม�นเองท2าให$ในพัาราไดม�ท�1 5 จ)งม�คิวามพัยายามท�1จะคิ$นหาเอกล�กษณ�ของว�ชาการบร�หารร�ฐก�จ

พัาราไดม�ท�1 5 การบร�หารร�ฐก�จคิ-อการบร�หารร�ฐก�จ พัาราไดม�น�%ม�*งหว�งท�1จะให$ว�ชาการบร�หารร�ฐก�จม�เอกล�กษณ�ของตันเอง และม�*งหว�งให$ว�ชาการบร�หารร�ฐก�จม�ล�กษณะท�1สอดคิล$องก�บสภาพัของส�งคิมท�1เป็,นอย6*ในเวลาน�%นๆ คิวามสนใจของพัาราไดม�น�%อย6*ท�1นโยบายสาธารณะ

ป็;จจ�บ�นแนวคิ�ดการบร�หารร�ฐก�จได$พั�ฒนามาส6*แนวคิ�ดแบบใหม* ซึ่)1งอาจจะเร�ยกว*าป็ร�ชญาการบร�หารงานภายใตั$กรอบคิ�ด Good Governance

ซึ่)1งม�อ�ทธ�พัลตั*อระบบราชการท�1วโลกรวมท�%งป็ระเทศึไทย 2.การุพั ฒนาที่รุ พัยากรุมน�ษย%ส2าหร�บแนวคิ�ดในการพั�ฒนาทร�พัยากรมน�ษย� น�%นคิวามคิ�ดเด�มคิ-อการ

เน$นการลงท�นในตั�วมน�ษย�เพั-1อให$มน�ษย�กลายเป็,นท�นทางด$านการผู้ล�ตัเพั-1อสร$างคิวามเตั�บโตัในทางเศึรษฐก�จ แตั*ป็;จจ�บ�นการพั�ฒนามน�ษย�เน$นการสร$างให$มน�ษย�ม�คิวามม�1นคิงท�%งทางเศึรษฐก�จและจ�ตัใจ รวมท�%งพั�ฒนาให$มน�ษย�คิวามส�ข ใช$ช�ว�ตัโดยป็ร�บตั�วให$เข$าก�บส�งคิมได$

3

นอกจากน�%ย�งเน$นการลงท�นด$านการศึ)กษาเพั-1อให$มน�ษย�ม�ศึ�กยภาพัในการแข*งข�นในการสร$างนวตักรรม

โดยเฉพัาะทร�พัยากรมน�ษย�ในภาคิร�ฐ หร-อพัน�กงานของร�ฐหร-อข$าราชการในย�คิใหม*จะแตักตั*างไป็จากข$าราชการย�คิเด�ม โดยเฉพัาะท�ศึนคิตั�ในการท2างานราชการม�การป็ร�บเป็ล�1ยนให$ท2างานเหม-อนเอกชนมากข)%น เน$นให$ป็ระชาชนเป็,นล6กคิ$า สร$างและผู้ล�ตันว�ตักรรมเพั-1อการบร�การให$มากข)%น

คิวามส2าคิ�ญของคินท2าให$การุบรุ�หารุที่รุ พัยากรุบ�คิคิลป(จจ�บ นเป)นการุพั ฒนาที่รุ พัยากรุมน�ษยในเช�งกลย�ที่ธ์% คิ-อการเอาคินเป็,นศึ6นย�กลาง การ มองว*าคินเป็,นพัล�งข�บเคิล-1อนท�1ส2าคิ�ญท�1ส�ดขององคิ�กร ส2าคิ�ญกว*าทร�พัยากรตั�วอ-1นๆ จ)งตั$องพั�ฒนาศึ�กยภาพั (Competency) ให$ม�คิวามโดดเด*น เพั-1อ ให$คินเป็,นพัล�งน2าไป็ส6*เป็Dาหมายขององคิ�กร

เน-1องจากท�กว�นน�%เป็,นย�คิเทคิโนโลย�ข$อม6ลข*าวสาร องคิ�การแตั*ละองคิ�การสามารถึเร�ยนร6 $ได$แทบจะเท*าเท�ยมก�น การท2างานขององคิ�กรท�กองคิ�กรแทบจะไม*ม�อ�ป็สรรคิเก�1ยวก�บสถึานท�1และเวลาอ�กตั*อไป็ คิวามสามารถึในการแข*งข�นขององคิ�การจ)งไม*ได$ข)%นอย6*ก�บว*าองคิ�การตั�%งอย6* ณ ท�1ใด หร-อม�เทคิโนโลย�เหน-อกว*าอ�กตั*อไป็ แตั* ข�ด็คิวิามสามารุถในการุแข#งข นขององคิ%กรุในย�คิใหม#ข-.นอย/#ก บวิ#า องคิ%การุไหนม�คินที่��ม�คิ�ณภาพัมากกวิ#าก น

การพั�ฒนาคินจ)งเป็,นเร-1องส2าคิ�ญท�1ส�ดขององคิ�การ และการพั�ฒนาคินท�1ด�จะตั$องพั�ฒนาในเช�งกลย�ทธ�ด$วย โดยกลย�ทธ�ในการพั�ฒนาทร�พัยากรมน�ษย�จะตั$องสอดคิล$องก�บย�ทธศึาสตัร�ขององคิ�กร

ล�กษณะเช*นน�%ฝ่?ายพั�ฒนาทร�พัยากรมน�ษย�ขององคิ�การท�1เร�ยกว*า HR จะตั$องเป็,นน�กย�ทธศึาสตัร�ท�1ตั$องท2างานร*วมก�บ CEO ขององคิ�การห�วหน$าฝ่?ายทร�พัยากรมน�ษย� หร-อ CHR (Chief Human Resource)ในองคิ�กรสม�ยใหม*จะไม*ได$เป็,นแคิ*งานธ�รการท�1ท2างานเฉพัาะ เร-1องเง�นเด-อนและสว�สด�การพัน�กงานอ�กตั*อไป็ แตั* HR ในองคิ�กรเช�งกลย�ทธ�จะตั$องเป็,น HR ม-ออาช�พั

4

หร-อ HR Professional ท�1ตั$องคิ�ดว*าจะสร$างและพั�ฒนาคินเพั-1อให$คินม�ข�ดคิวามสามารถึ (Capabilities) ในการท2างาน ม�การท�*มเทในการท2างาน เพั-1อให$บรรล�เป็Dาหมายขององคิ�การได$อย*างไร

ท�%งน�%แนวคิ�ดเช�งกลย�ทธ�เป็,นแนวคิ�ดท�1เร�1มตั$นในวงการทหาร แตั*ภาคิเอกชนน2ามาใช$ในการบร�หารจ�ดการมานานแล$ว รวมท�%งในป็;จจ�บ�นท�1ภาคิเอกชนให$คิวามส2าคิ�ญก�บการพั�ฒนาคินเช�งกลย�ทธ� ส*วนภาคิราชการเพั�1งน2ามาป็ร�บใช$ โดยเฉพัาะป็ระเทศึไทยเราเร�1มใช$แนวคิ�ดการบร�หารองคิ�การราชการเช�งกลย�ทธ�อย*างจร�งจ�งในสม�ยร�ฐบาลท�กษ�ณ

นอกจากน�%เป็Dาหมายในการพั�ฒนามน�ษย�ท�1ส2าคิ�ญคิ2อการุพั ฒนาที่��ย �งย2นเพั-1อให$มน�ษย�ม�บทบาทในการพั�ฒนาส�งคิมท�ย� 1งย-นด$วย

3.องคิ%การุและการุจ ด็การุ 1.ที่ฤษฎี�องคิ%การุทฤษฎี�องคิ�การจะม�พั�ฒนาการคิล$ายก�บพั�ฒนาการของทฤษฎี�การบร�หาร

ร�ฐก�จเราสามารถึแบ*งทฤษฎี�องคิ�การออกเป็,น 3 ย�คิคิ-อ

1. ทฤษฎี�องคิ�การในย�คิคิลาสส�ก (Classical Organization

Theory) เป็,นย�คิเร�1มตั$นของการศึ)กษาองคิ�การ แนวิคิ�ด็หล กของย�คิน�.คิ2อคิวิามพัยายามในการุแสวิงหาหล กการุที่5างานและหล กการุบรุ�หารุที่��ด็�ที่��ส�ด็ เพั-1อให$เก�ดป็ระส�ทธ�ภาพัส6งส�ดในการบร�หาร

ทฤษฎี�ส2าคิ�ญๆในย�คิน�% เช*น-การจ�ดการแบบว�ทยาศึาสตัร�ของเฟดเดอร�ก ด�บเบ�ลย6 เทเลอร� -หล�กการบร�หารของก�ลล�คิ-เออร�ว�คิ-องคิ�การตัามระบบราชการของแมกซึ่� เวเบอร�2. ทฤษฎี�องคิ�การย�คิน�โอคิลาสส�ก (Neoclassical Organization

Theory) เป็,นย�คิท�1น�กว�ชาการออกมาว�จารณ�แนวคิ�ดในย�คิแรก เน-1องจาก

5

แนวคิ�ดย�คิแรกให$คิวามส2าคิ�ญก�บ หล�กการท2างานและการการบร�หารงานมากเก�นไป็ โดยละเลยคินในองคิ�การ

ย�คิน�โอคิลาสส�กจ)งเสนอว*า การจะให$องคิ�การม�การบร�หารงานท�1ม�ป็ระส�ทธ�ภาพัจะตั$องให$คิวามส2าคิ�ญก�บคินในองคิ�การท�%งในเร-1องของจ�ตัใจ คิวามตั$องการ และพัฤตั�กรรมของบ�คิคิลและกล�*มในองคิ�การ

ทฤษฎี�องคิ�การในย�คิน�%จะม�จ�ดหล�กอย6*ท�1น�กทฤษฎี�ในกล�*มมาน�ษยน�ยม (Humanism) เช*น เอลตั�น เมโย /อ�บราฮ�ม มาสโลว� /เฮอร�เบ�ร�ตั ไชม*อน/แมร�1 ป็ากเกอร� ฟอลลเลตั และคินอ-1นๆอ�กมาก

โดยทฤษฎี�ท�1น2าเสนอส*วนใหญ*จะเป็,นเร-1องของคิน3. ทฤษฎี�องคิ�การย�คิใหม* (Modern Organization Theory) เป็,น

แนวคิ�ดท�1มองว*าทฤษฎี�ใน 2 ย�คิแรกเป็,นการมององคิ�การในระบบป็Eด (Closed Perspective) คิ-อไม*สนใจส�1งแวดล$อมภายนอกองคิ�การ

ทฤษฎี�องคิ�การย�คิใหม*มองว*าองคิ�การน�%นอย6*ภายใตั$สภาวะแวดล$อมและส�1งแวดล$อมม�ผู้ลอย*างย�1งตั*อองคิ�การและการบร�หารงานในองคิ�การ ด�งน�%นการศึ)กษาองคิ�การจ)งคิวรศึ)กษาในระบบเป็Eด (Open Perspective)

ทฤษฎี�องคิ�การในย�คิใหม*เช*น-ทฤษฎี�การมององคิ�การเช�งระบบ (Systems Approach)

-ทฤษฎี�องคิ�การตัามสถึานการณ� (Situation or Contingency Approach)

-ทฤษฎี�องคิ�การท�1เน$นการกระท2า (The Action Approach)

กล*าวคิ-อทฤษฎี�องคิ�การย�คิใหม*จะเน$นองคิ�การท�1ไม*เป็,นทางการ ม�คิวามย-ดหย�*นส6ง ป็ร�บตั�วเข$าก�บสถึานการณ�และส�1งแวดล$อมอย*างรวดเร/ว

2.โคิรุงสรุ�างองคิ%การุ

6

โคิรงสร$างองคิ�การจะสอดคิล$องก�บทฤษฎี�องคิ�การ น�1นคิ-อในย�คิแรกโคิรงสร$างขององคิ�การก/จะม�คิวามเป็,นทางการ ส*วนป็;จจ�บ�นโคิรงสร$างขององคิ�การม�ล�กษณะย-ดหย�*นส6ง ป็ร�บตั�วได$ง*าย

ส2าหร�บร6ป็แบบโคิรงสร$างองคิ�การท�1ส2าคิ�ญป็ระกอบด$วย1.โคิรุงสรุ�างแบบรุาชการุของเวิบเบอรุ% ม�หล กการุคิ2อ1.1 เหมาะก�บองคิ�การขนาดใหญ* ท�1ม�คินมาก ภารก�จมา ซึ่)1งเป็,นองคิ�การ

ท�1ม�ภารก�จหน*วยงานย*อยๆหลายหน*วยงาน 1.2 ม�การก2าหนดสายการบ�งคิ�บบ�ญชาท�1ช�ดเจน (Hierarchy)

1.3 ม�คิวามเป็,นทางการส6ง ม�การก2าหนดมาตัรฐานการป็ฏิ�บ�ตั�งานท�1ช�ดเจน ม�การจ�ดท2าคิ6*ม-อในการท2างานเอาไว$อย*างช�ดเจน

1.4 สภาพัแวดล$อมม�คิวามคิงท�12.โคิรุงสรุ�างแบบ Matrix

จะเป็,นโคิรงสร$างท�1อย6*ภายใตั$ระบบราชการเช*นก�น แตั*โคิรงสร$างแบบน�%จะใช$ในกรณ�ม�ภารก�จใหม* และจะน2าคินท�1อย6*ภายในหน*วยงานย*อยตั*างๆมาท2างานร*วมก�นในภารก�จใหม* โดยม�ห�วหน$าท�1ด6แลร�บผู้�ดชอบงานตัามภารก�จใหม* และคินในหน*วยงานย*อยท�1มาท2างานในภารก�จพั�เศึษก/จะม�ห�วหน$า 2 คิน แตั*ห�วหน$าท�1ร �บผู้�ดชอบในภารก�จพั�เศึษจะใช$ว�ธ�การสร$างคิวามร*วมม-อให$เก�ดข)%นก�บท�มงาน อาจจะใช$บารม� แตั*ไม*ม�อ2านาจโดยตัรงตั*อท�มงานท�1เข$ามาร*วมงาน

การจ�ดโคิรงสร$างแบบน�%จะเป็,นการใช$ป็ระโยชน�จากก2าล�งคินอย*างเตั/มท�1ผู้6$ว*าราชการจ�งหว�ดถึ-อว*าท2างานภายใตั$โคิรงสร$างแบบ Matrix

เน-1องจากตั$องท2าหน$าท�1ป็ระสานงานให$หน*วยงานท�1เป็,นตั�วแทนของกรม หร-อกระทรวงตั*างๆภายในจ�งหว�ดมาท2างานเพั-1อผู้ลป็ระโยชน�ของคินในจ�งหว�ดได$

3.โคิรุงสรุ�างแบบโคิรุงการุหรุ2อแบบคิณะกรุรุมการุโคิรงสร$างองคิ�การแบบคิณะกรรมการอาจจะเป็,นแบบถึาวรหร-อช�1วคิราว

ก/ได$ ตั�วอย*างท�1ถึาวรเช*นคิณะกรรมการอาหารและยา

7

โคิรงสร$างแบบน�%จะน2าเอาผู้6$เช�1ยวชาญจากหลายสาขามาท2างานร*วมก�นในร6ป็แบบขององคิ�การแนวราบ (Flat) จะม�ห�วหน$า 1 คินเช*นม�เลขาธ�การ 1

คิน ส*วนคินอ-1นๆก/จะเป็,นกรรมการโคิรงสร$างแบบคิณะกรรมการจะเน$นการบร�หารงานแบบม�ส*วนร*วม และ

อาจจะม�ข)%นภายในองคิ�การท�1ม�โคิรงสร$างแบบราชการด2ารงอย6*แล$ว และเม-1อม�ภารก�จใหม*หร-อโคิรงการใหม*ก/จะจ�ดโคิรงสร$างข)%นมาใหม* เม-1อจบภารก�จก/จะย�บเล�กไป็

คินท�1เข$ามาอย6*ในท�มงานจะมาจากบ�คิคิลภายนอกหากตั$องหาศึ�ยผู้6$เช�1ยวชาญมาท2างาน เป็,นการจ$างแบบช�1วคิราว เม-1อจบภารก�จก/ย�บเล�กไป็

4.โคิรุงสรุ�างแบบเคิรุ2อข#ายจะเป็,นโคิรงสร$างท�1ม�หน*วยงานหลายหน*วยงานท�1ม�โคิรงสร$างในแบบ

ตั*างๆมาท2างานร*วมก�น เช*นบร�ษ�ทเส-%อผู้$าจะม�หน*วยงานสน�บสน�น เช*นจ$างบร�ษ�ทส2ารวจตัลาด จ$างบร�ษ�ทออกแบบ จ$างบร�ษ�ทตั�ดเย/บ และจ$างบร�ษ�ทจ�ดจ2าหน*าย โดยม�บร�ษ�ทเจ$าของแบรนด�เนมเป็,นผู้6$บร�หารจ�ดการ

คิวามส�มพั�นธ�ระหว*างหน*วยงานจะไม*ม�สายการบ�งคิ�บบ�ญชา ม�คิวามย-ดหย�*นส6ง การบอกเล�กจ$างท2าได$ง*าย

การจ�ดโคิรงสร$างแบบน�%ท2าให$หน*วยงานหล�กไม*ตั$องไป็ท2างานท�กอย*างด$วยตันเอง

5.โคิรุงสรุ�างองคิ%การุต้ามสถานการุณ% (Contingency

Organization) เป็,นโคิรงสร$างท�1ถึ6กน2ามาใช$มากในป็;จจ�บ�นสมม�ตั�ฐานของโคิรงสร$างองคิ�การตัามสถึานการณ�-โคิรงสร$างองคิ�กรแตั*ละแบบ จะไม*ม�แบบใดด�ท�1ส�ดท�1ใช$ได$ตัลอดเวลา

หร-อท�กสถึานท�1 (เหม-อนก�บไม*ม�ยาใดท�1ร �กษาได$ท�กโรคิ)

-โคิรงสร$างแตั*ละแบบม�ป็ระส�ทธ�ผู้ลไม*เท*าก�น

8

-การจ�ดโคิรงสร$างองคิ�การจ)งคิวรข)%นอย6*ก�บสถึานการณ� เหมาะสมก�บสภาพัแวดล$อมและบร�บทขององคิ�การ

เช*นถึ$าคินในองคิ�การไม*ม�คิวามร6 $ด$านเทคิโนโลย� องคิ�การก/ไม*สามารถึจ�ดโคิรงสร$างองคิ�การแบบเสม-อนจร�งได$

-องคิ�การจะตั$องเป็,นระบบเป็Eด องคิ�การสม�ยใหม*จ)งตั$องเป็Eดร�บเทคิโนโลย�เพั-1อท2าให$องคิ�การม�คิวามสามารถึในการป็ร�บตั�ว เพั-1อให$อย6*รอด (Survival) และน2ามาองคิ�การไป็ส6*คิวามเป็,นเล�ศึ (Excellence)

-การตั�ดส�นในในองคิ�การตั$องอาศึ�ยหล�กการตั�ดส�นใจแบบม�เหตั�ผู้ล จากร6ป็แบบโคิรงสร$างหลายร6ป็แบบ สามารถึแบ*งโคิรงสร$างองคิ�การ

ออกเป็,น 2 กล�*มคิ-อ 1.โคิรงสร$างองคิ�การแบบเคิร-1องจ�กร (Mechanistic

Organization) จะเป็,นโคิรงสร$างท�1ตัายตั�ว ม�คิวามคิงท�1 เหมาะส2าหร�บงานป็ระจ2า ม�สภาพัแวดล$อมท�1น�1ง ม�คิวามช�ดเจน เช*นโคิรงสร$างตัามระบบราชการของเวเบอร�

2.โคิรงสร$างองคิ�การแบบส�1งม�ช�ว�ตั ( Organic Organization )

เป็,นโคิรงสร$างท�1ม�คิวามย-ดหย�*น เหมาะส2าหร�บสภาพัแวดล$อมท�1ม�การเป็ล�1ยนแป็ลง งานท�1ม�โคิรงสร$างไม*ช�ดเจน และพัร$อมท�1จะป็ร�บเป็ล�1ยนตัลอดเวลา

นโยบายสาธ์ารุณะ (Public Policy)

ป็ระเด/นส2าคิ�ญท�1เราตั$องเข$าใจในเร-1องนโยบายคิ-อ กระบวนการนโยบาย (Policy Process) ซึ่)1งป็ระกอบด$วย

1.การก2าหนดนโยบาย (Policy Formulation)

2.การน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั� (Policy Implementation)

3.การป็ระเม�นผู้ลนโยบาย (Policy Evaluation)

9

ส2าหร�บการศึ)กษานโยบายในเช�งการเม-อง หร-อในฐานะท�1เป็,นน�กร�ฐศึาสตัร�ม�กจะม�*งตัอบคิ2าถึามว*านโยบายเก�ดข)%นได$อย*างไร หร-อเบ-%องหล�งของนโยบายของร�ฐบาลแตั*ละนโยบายน�%นม�ท�1มาท�1ไป็อย*างไร ท2าให$เราตั$องเข$าใจถึ)งตั�วแบบในการก2าหนดโนบาย

ต้ วิแบบในการุก5าหนด็นโยบาย (ตัามแนวคิ�ดของโทม�ส ดาย) ป็ระกอบด$วยตั�วแบบท�1ส2าคิ�ญๆคิ-อ

1. ตั�วแบบผู้6$น2า (Elite Model) มองว*านโยบายสาธารณะน�%นเป็,นส�1งท�1สะท$อนให$เห/นคิวามตั$องการของผู้6$น2า หร-อ Policy as Elite Preference

2. ตั�วแบบกล�*ม (Group Model) คิ-อตั�วแบบท�1มองว*านโยบายคิ-อด�ลยภาพัระหว*างกล�*ม (Policy as Group Equilibrium) กล�*มใดท�1ม�อ�ทธ�พัลมากนโยบายก/จะคิ*อนไป็ทางกล�*มน�%น

3. ตั�วแบบสถึาบ�น (Institutional Model) มองว*านโยบายสาธารณะน�%นคิ-อก�จกรรมของสถึาบ�นของร�ฐ ด�งน�%นสถึาบ�นของร�ฐจะม�บทบาทในการก2าหนดนโยบายโดยสถึาบ�นท�1ว*าน�%จะม�ท� %งสถึาบ�นหล�ก (Official Policy

Maker) และสถึาบ�นรอง (Un-Official Policy Maker)

4. ตั�วแบบกระบวนการ (Process Model) มองว*านโยบายสาธารณะคิ-อก�จกรรมทางการเม-อง (Policy as Political Activities)น�1นคิ-อมองว*าในท�กข�%นตัอนของกระบวนการนโยบายจะม�การเม-องเข$าไป็เก�1ยวข$องเสมอ ไม*ว*าจะเป็,นข�%นการก2าหนดนโยบายท�1ฝ่?ายการเม-องเป็,นผู้6$ท�1ก2าหนดนโยบาย ข�%นการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั�ฝ่?ายการเม-องก/จะเข$าไป็ด6แลก2าก�บการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั� ในข�%นการป็ระเม�นผู้ลนโยบายฝ่?ายการเม-องก/จะน2าเอาข$อม6ลเหล*าน�%ไป็พั�จารณาว*าจะนโยบายน�%นคิวรจะด2าเน�นการอย*างตั*อเน-1องหร-อคิวรจะยกเล�กนโยบาย

5. ตั�วแบบระบบ (System Model) มองว*านโยบายคิ-อผู้ลผู้ล�ตัของระบบ (Systems Outputs)

10

6. ตั�วแบบม�เหตั�ผู้ล (Rational Model) เป็,นตั�วแบบท�1มองว*านโยบายหมายถึ)ง (Policy as Maximum Social Gain)**ตั�วแบบน�%ม�กจะถึ6กน2ามาออกข$อสอบเสมอ โดยม�กจะถึามว*าคิวามม�เหตั�ผู้ลของนโยบายน�%นด6จากอะไร และอะไรท�1เร�ยกว*า Social Gain หร-อผู้ลป็ระโยชน�ตัอบแทนทางส�งคิมส6งส�ด การจะตัอบคิ2าถึามน�%เราจะตั$องเข$าใจข�%นตัอนการก2าหนดนโยบายตัามตั�วแบบม�เหตั�ผู้ลว*าม�การพั�จารณาอย*างไรบ$างท�1แสดงให$เห/นว*านโยบายน�%นๆใช$ตั�วแบบ Rational Model ในการก2าหนด

กล*าวคิ-อเราจะตั$องท2าคิวามเข$าใจตั�%งแตั*ตั$นว*าในการก2าหนดป็;ญหาจะตั$องด6ว*าเป็,นป็;ญหาหร-อคิวามตั$องการของท�1แท$จร�งของป็ระชาชนและตั$องด6ว*าป็;ญหาหร-อคิวามตั$องการน�%นม�ทางเล-อกในการแก$ไขหร-อด2าเน�นการก�1ทางเล-อก จากน�%นตั$องด6ว*าแตั*ละทางเล-อกม�ข$อด�ข$อเส�ยอย*างไร และจะตั$องเล-อกทางเล-อกท�1ให$ผู้ลตัอบแทนส6งส�ด

ด�งน�%นตัาม Rational Model จ)งเป็,นการสะท$อนให$เห/นถึ)งเหตั�ผู้ลในการก2าหนดนโยบายว*านโยบายน�%นจะตั$องเป็,นนโยบายท�1ท2าให$เก�ดผู้ลตัอบแทนก�บส�งคิมส*วนรวมส6งส�ดเม-1อเป็ร�ยบเท�ยบก�บคิ*าใช$จ*ายตั*างๆท�1จะตั$องเส�ยไป็ในการด2าเน�นนโยบาย

7. ตั�วแบบส*วนท�1เป็ล�1ยนแป็ลงหร-อตั�วแบบคิ*อยเป็,นคิ*อยไป็

(Incremental Model) เป็,นตั�วแบบท�1ใช$ตั�วแบบในอด�ตัมาเป็,นเกณฑ์�ในการก2าหนดนโยบาย โดยม�การป็ร�บป็ร�งเป็ล�1ยนแป็ลงในบางส*วน หร-อ Policy as Variation on the Past

8. ตั�วแบบทฤษฎี�เกมส� (Game Theory Model) เป็,นตั�วแบบท�1มองว*านโยบายคิ-อทางเล-อกท�1ม�เหตั�ม�ผู้ลในท*ามกลางสถึานการณ�ท�1ม�การแข*งข�น ซึ่)1งตั�วแบบน�%จะเน$นในการก2าหนดนโยบายท�1เก�1ยวก�บการป็Dองก�นป็ระเทศึ

ถึ$าข$อสอบออกเร-1องนโยบาย แล$วให$เราว�เคิราะห�สาเหตั�ของการเก�ดนโยบายเราจะตั$องเอาตั�วแบบเหล*าน�%ไป็ว�เคิราะห� ถึ$าออกให$เราว�เคิราะห�ผู้ลของนโยบายเราอาจจะตั$องน2าเอาแนวคิ�ดทฤษฎี�ในส*วนของการการน2านโยบาย

11

ป็ฏิ�บ�ตั�และการป็ระเม�นผู้ลนโยบายไป็ว�เคิราะห� เพัราะในแตั*ละข�%นของกระบวนการนโยบายจะม�ทฤษฎี�ท�1น2าไป็ว�เคิราะห�ได$

ต้ วิแบบในการุน5านโยบายไปปฏิ�บ ต้�1. ตั�วแบบท�1ย)ดหล�กเหตั�ผู้ล (Rational Model) เช-1อว*า คิวามส2าเร/จ

ของการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั�อย6*ท�1ป็ระส�ทธ�ภาพัของการวางแผู้นวางโคิรงการท�1ด�และการคิวบคิ�มท�1ม�ป็ระส�ทธ�ภาพั เหตั�ผู้ลท�1ด�ของการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั�การท2าให$นโยบายบรรล�คิวามส2าเร/จ

และการจะท2าให$นโยบายบรรล�เป็Dาหมายได$ตั$องม�กระบวนการตั*อไป็น�%-นโยบายตั$องก2าหนดว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�และภารก�จท�1ช�ดเจน -มอบหมายงานและก2าหนดมาตัรฐานการป็ฏิ�บ�ตั�ให$แก*หน*วยย*อยอย*าง

ช�ดเจน -ม�ระบบการว�ดผู้ลการป็ฏิ�บ�ตั�งานท�1ช�ดเจน -ม�การให$คิ�ณให$โทษ 2. ตั�วแบบด$านการจ�ดการ (Management Model) มองว*า คิวาม

ส2าเร/จของการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั�อย6*ท�1สมรรถึนะขององคิ�การ ท�%งน�%ป็;จจ�ยท�1เก�1ยวข$องก�บคิวามส2าเร/จของนโยบายข)%นอย6*ก�บ

-การเป็,นองคิ�การท�1ม�คิวามร�บผู้�ดชอบ -เป็,นองคิ�การม�คิวามสามารถึ-ม�โคิรงสร$างเหมาะสม -บ�คิลากรม�คิวามร6 $คิวามสามารถึทางการบร�การและเทคิน�คิ -ม�การวางแผู้นเตัร�ยมคิวามพัร$อมได$แก*

-ว�สด�อ�ป็กรณ�-สถึานท�1-เคิร-1องม-อเคิร-1องใช$-งบป็ระมาณ

12

3. ตั�วแบบด$านการพั�ฒนาองคิ�การ (Organization

Development Model) เช-1อว*า องคิ�การท2างานได$ก/โดยอาศึ�ยคิน สมรรถึนะขององคิ�การจ)งข)%นอย6*ก�บคิวามสามารถึของคินเป็,นส2าคิ�ญ นโยบายจะส2าเร/จเพัราะคินในองคิ�การม�คิวามร*วมม-อก�น ป็;จจ�ยท�1อย6*ภายใตั$ตั�วแบบน�%ได$แก*

-การสร$างคิวามผู้6กพั�นและการยอมร�บ -เน$นการม�ส*วนร*วมภายในองคิ�การเป็,นหล�ก โดยให$คิวามเช-1อว*าการม�

ส*วนร*วมจะท2าให$เก�ดการท2างานเป็,นท�มท�1ม�ป็ระส�ทธ�ภาพั -ม�การจ6งใจ แบ*งได$ 2 ป็ระเภทคิ-อว�ตัถึ�ส�1งของ(การให$ส�1งของว�ตัถึ�) และ

ไม*ใช*ว�ตัถึ�ส�1งของเช*นช-1อเส�ยง เก�ยรตั�ยศึ การม�โอกาสด�กว*าคินอ-1น การเล-1อนช�%นเล-1อนตั2าแหน*ง

-การใช$ภาวะผู้6$น2าท�1เหมาะสม-การสร$างการยอมร�บและคิวามผู้6กพั�นของสมาช�ก-การสร$างท�มงาน

4. ตั�วแบบกระบวนการราชการ (Bureaucratic Process Model)

ตั�วแบบน�%มองว*าผู้ลของการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั�ข)%นอย6*ก�บป็;จจ�ยสองป็ระการคิ-อ

1. ระด�บคิวามเข$าใจสภาพัคิวามเป็,นจร�งในการให$บร�การของผู้6$ก2าหนดนโยบายหร-อผู้6$บร�หารโคิรงการพั�ฒนา

2. ระด�บการยอมร�บนโยบายเข$าเป็,นส*วนหน)1งของหน$าท�1ป็ระจ2าว�นของผู้6$ป็ฏิ�บ�ตั�

5. ตั�วแบบทางการเม-อง (Political Model) มองว*าคิวามส2าเร/จของการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั�อย6*ท�1คินท�1เก�1ยวข$องก�บการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั� ได$แก*

-บ�คิคิลท�1เป็,นตั�วแทนขององคิ�การ -กล�*มหร-อสถึาบ�น

13

-คิวามส�มพั�นธ�ก�บป็;จจ�ยภายนอก การเจรจาตั*อรองจ)งเป็,นห�วใจส2าคิ�ญของตั�วแบบน�% คิวามส2าเร/จของการ

เจรจาตั*อรองข)%นอย6*ก�บ-คิวามสามารถึในการเจรจา -สถึานะอ2านาจ ถึ$าม�อ2านาจจะท2าให$เก�ดคิวามม�1นใจในการตั�ดส�นใจมากข)%น

การเจรจาตั*อรองท2าได$ส2าเร/จเร/วข)%น -ทร�พัยากร คินท�1ม�ทร�พัยากรมากกว*าย*อมตั*อรองได$ด�กว*า-คินท�1เก�1ยวข$องในการเจรจาตั*อรอง ย�1งม�คินมากก/ย�1งเจรจาก�นได$ยาก -การสน�บสน�นจากฝ่?ายอ-1น ๆ ได$แก* ส-1อมวลชน น�กการเม-อง ห�วหน$า

หน*วยงาน กล�*มผู้ลป็ระโยชน� บ�คิคิลส2าคิ�ญ6. ตั�วแบบท�1วไป็ เป็,นการผู้สมผู้สานป็;จจ�ยจากหลายตั�วแบบเข$าด$วยก�น

ตั�วแบบน�%ซึ่)1งให$คิวามส2าคิ�ญก�บ -กระบวนการส-1อคิวาม-สมรรถึนะขององคิ�การ-คิวามร*วมม-อสน�บสน�นของผู้6$ป็ฏิ�บ�ตั� -ล�กษณะของหน*วย-คิวามร6 $คิวามสามารถึของบ�คิคิล-คิวามพัร$อมท�1จะร*วมม-อ-สมรรถึนะขององคิ�การ-ล�กษณะของหน*วยงานท�1น2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั�-ห�วหน$าหน*วย-ทร�พัยากรเพั�ยงพัอ -ก�จกรรมจ6งใจให$ป็ฏิ�บ�ตั�-คิ�ณภาพัของบ�คิลากร-ภาวะทางเศึรษฐก�จ ส�งคิม คิวามร*วมม-อท�1วไป็

14

-คิวามร*วมม-อก�นเองของผู้6$ป็ฏิ�บ�ตั�-คิวามภ�กด�ตั*อองคิ�กร-ผู้ลป็ระโยชน�ส*วนตั�วต้ วิแบบในการุปรุะเม�นผลนโยบาย1.ต้ วิแบบ CIPP มองวิ#าในการุปรุะเม�นผลจะต้�องปรุะเม�นป(จจ ย

ต้#างๆ คิ2อ -Context หร-อสภาพัแวดล$อม ซึ่)1งก/คิ-อการป็ระเม�นสภาพัแวดล$อม

หร-อป็ระเม�นว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�ของนโยบาย - Inputs การป็ระเม�นป็;จจ�ยเบ-%องตั$นหร-อทร�พัยากรท�1เราน2ามาใช$ ว*าม�

เพั�ยงพัอและม�คิ�ณภาพัพัอท�1จะด2าเน�นโคิรงการอย*างม�ป็ระส�ทธ�ภาพัหร-อไม*-Process การป็ระเม�นกระบวนการ เป็,นการป็ระเม�นป็;ญหา อ�ป็สรรคิ

จ�ดเด*นจ�ดด$อยและป็;ญหาของโคิรงการ-Products การป็ระเม�นผู้ลได$จากนโยบายหร-อโคิรงการ หร-อป็ระเม�น

ผู้ลท�1เก�ดข)%นในทางป็ฏิ�บ�ตั�การป็ระเม�นนโยบายตัาม CIPP ถึ-อว*าเป็,นการป็ระเม�นนโยบายคิรบวงจร

ท�%งก*อนด2าเน�นโคิรงการ ระหว*างด2าเน�นโคิรงการ และหล�งการน2านโยบายไป็ป็ฏิ�บ�ตั� แตั*ส*วนใหญ*ท�1ท2าก�นคิ-อป็ระเม�น Product

2.การุปรุะเม�นต้ามเกณฑ์%ส*วนมากจะให$คิวามส2าคิ�ญก�บเกณฑ์� 2 ตั�วหล�กคิ-อ1.การป็ระเม�นป็ระส�ทธ�ผู้ล (Effectiveness) เป็,นการป็ระเม�นเพั-1อด6

ว*านโยบายป็ระสบคิวามส2าเร/จตัามว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�หร-อไม* ถึ$านโยบายบรรล�ตัามว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�แสดงว*านโยบายน�%นม�ป็ระส�ทธ�ผู้ล

2.การป็ระเม�นป็ระส�ทธ�ภาพั (Efficiency) เป็,นการป็ระเม�นว*าผู้ลของนโยบายม�คิวามคิ�$มคิ*าก�บตั$นท�นท�1ลงไป็หร-อไม* ตั$นท�นในท�1น�%ม�ท� %งตั$นท�นด$านเวลา ตั$นท�นด$านงบป็ระมาณ และตั$นท�นด$านอ-1นๆ เช*นด$านส�งคิม

15

แตั*ตั*อมาการป็ระเม�นผู้ลนโยบายได$เพั�1มเกณฑ์�อ-1นคิ-อ3.คิวามเสมอภาคิ 4.คิวามย�ตั�ธรรม 5.คิวามพั)งพัอใจ 6.ผู้ลท�1เก�ดข)%นในทางส�งคิม ว�ฒนธรรม ป็ระว�ตั�ศึาสตัร� ว�ถึ�ช�ว�ตั 7.ผู้ลท�1เก�ดข)%นในด$านส�1งแวดล$อม(การท�1จะใช$อะไรเป็,นเกณฑ์�ในการป็ระเม�นข)%นอย6*ก�บว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�ในการ

ป็ระเม�น ซึ่)1งว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�ในการป็ระเม�นก/คิวรจะสอดคิล$องก�บว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�ของนโยบาย)

***นอกจากน�%ในการบรรยายของอาจารย�อนงคิ�ท�พัย�ย�งเสนอตั�วแบบในการว�เคิราะห�นโยบาย 2 ตั�วแบบคิ-อ ตั�วแบบระบบนโยบาย และตั�วแบบเหตั�และผู้ล (ให�ด็/จากช�ที่ถอด็เที่ปอาจารุย%อนงคิ%ที่�พัย% )

โด็ยสรุ�ป ป็;จจ�บ�นการบร�หารงานภาคิร�ฐ ได$ป็ร�บเป็ล�1ยนแนวคิ�ดการท2างานจากการท2างานแบบด�%งเด�มท�1เน$นคิวามเป็,นระบบราชการ มาเป็,นการจ�ดการภาคิร�ฐท�1ย�บย-มแนวคิ�ดแบบเอกชนมาใช$

เราจ)งพับว*าม�การเป็ล�1ยนจากคิ2าว*า Public Administration มาเป็,น Public Management

คิวามแตักตั*างระหว*างคิ2าว*า การบร�หาร “ ” (Administration) ก�บคิ2าว*า การจ�ดการ “ ” (Management) จะอย6*ท�1 ว�ธ�การ กล*าวคิ-อการบร�หาร“ ”

จะเก�1ยวข$องก�บการจ�ดสรรทร�พัยากรอย*างเป็,นข�%นตัอนตัามล2าด�บโดยตั$องท2าตัามระเบ�ยบป็ฏิ�บ�ตั�ท�1ก2าหนดไว$แล$ว ส*วนการจ�ดการจะเก�1ยวข$องก�บการใช$ด�ลยพั�น�จในการจ�ดสรรทร�พัยากรเพั-1อให$บรรล�ว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�ท�1ตั� %งไว$

ย�คิโลกาภ�ว�ตัน�น�% สภาพัการณ�ตั*างๆได$บ�บบ�งคิ�บให$ภาคิร�ฐและเอกชนตั$องท2างานอย*างป็ระสานร*วมม-อก�นมากข)%นเพั-1อการเพั�1มข�ดคิวามสามารถึในการแข*งข�นของป็ระเทศึโดยรวมให$ส6งข)%นการร*วมม-อก�นน�%ท2าให$เก�ดการถึ*าย

16

โอน เทคิน�คิและว�ธ�การบร�หารจ�ดการ ระหว*างภาคิร�ฐและภาคิเอกชนเพั-1อให$“ ”

เก�ดการด2าเน�นการบรรล�ว�ตัถึ�ป็ระสงคิ�ท�1ก2าหนดได$ การท�1ภาคิร�ฐและเอกชนตั$องท2างานร*วมก�นเพั-1อเพั�1มข�ดคิวามสามารถึใน

การแข*งข�นของป็ระเทศึเช*นน�% ท2าให$เก�ดคิวามจ2าเป็,นในการตั$องลดคิ*าใช$จ*ายตั*างๆ (ลดตั$นท�นการผู้ล�ตั) ท�1เก�ดจากการตั�ดตั*อป็ระสานงานก�นให$เหล-อน$อยท�1ส�ด

แตั*อ�ป็สรรคิส2าคิ�ญในเร-1องของการลดตั$นท�นน�%ก/คิ-อมาตัรการคิวบคิ�ม(ตัามระเบ�ยบกฎีเกณฑ์�) ของภาคิร�ฐ และการใช$ด�ลยพั�น�จ (อย*างไม*แน*นอนและไม*ช�ดเจน) ของเจ$าหน$าท�1ท�1เก�1ยวข$อง

ด�งน�%น ป็;ญหาท�1ภาคิร�ฐและภาคิเอกชนตั$องร*วมก�นแก$ไขก/คิ-อจะท2าอย*างไรให$มาตัรการคิวบคิ�มของภาคิร�ฐผู้*อนคิลายลง (โดยม�คิวามย-ดหย�*นมากข)%น) พัร$อมๆ ก�บการลดการใช$ด�ลยพั�น�จของเจ$าหน$าท�1ลงด$วย เพั-1อสร$างคิวามม�1นใจในการป็ระกอบธ�รก�จได$อย*างช�ดเจนย�1งข)%น (เพัราะการใช$ด�ลยพั�น�จ อาจท2าให$เก�ด Double Standards ท�1ท2าให$ภาคิเอกชนบางรายเก�ดคิวามได$เป็ร�ยบเส�ยเป็ร�ยบก�น และส*งผู้ลกระทบก�บระบบเศึรษฐก�จของป็ระเทศึโดยรวม)

ผู้6$น2าของท�%งภาคิร�ฐและภาคิเอกชนจ)งตั$องอาศึ�ย เทคิน�คิและว�ธ�การ“

บร�หารจ�ดการ ตั*างๆ มากมาย เพั-1อให$สามารถึด2าเน�นการบรรล�เป็Dาหมายของ”

การเป็ล�1ยนแป็ลง (ท�1ได$ม�การวางแผู้นไว$ล*วงหน$าแล$ว) และท�1ส2าคิ�ญท�1ส�ดก/คิ-อผู้6$น2าในการบร�หารการเป็ล�1ยนแป็ลง (Change Leader) คิวรจะตั$องอย6*ในอ2านาจหน$าท�1น� %นนานเพั�ยงพัอท�1จะด2าเน�นการจนบรรล�ผู้ลส2าเร/จด$วย

ด�งน�%นท�กว�นน�%การจ�ดการภาคิร�ฐ จ)งเป็,นบร�หารร�ฐก�จย�คิใหม* โดย -บร�หารคินโดยย)ดคินเป็,นเป็,นศึ6นย�กลาง พั�ฒนาคิน ท�%งกาย จ�ตัใจ สตั�

ป็;ญญา

17

-บร�หารงาน โดยคิ2าน)งถึ)งสภาพัแวดล$อม บร�หารงานท*ามกลางเง-1อนไขท�1ย-ดหย�*น บร�หารงานในล�กษณะงานเฉพัาะก�จ องคิ�การตั$องเป็,นองคิ�การแบบ Organic ไม*ใช* Mechanic

-บร�หารเง�น โดยโป็ร*งใส กระจายอ2านาจ ***ท�1ส2าคิ�ญกระแสท�1มาแรงมากคิ-อการ บรุ�หารุงาน บรุ�หารุ และบรุ�หารุ

เง�น ในเช�งคิ�ณธ์รุรุม จรุ�ยธ์รุรุม แตั* ย งไม#ที่�.งปรุะส�ที่ธ์�ภาพัและปรุะส�ที่ธ์�ผล ในการุบรุ�หารุงาน

ทฤษฎี�ในการบร�หารร�ฐก�จย�คิใหม*น�%นจะเร�ยกว*า Public

Management หรุ2อ Mangerialism เป็,นแนวคิ�ดเช�งป็ฏิ�ร6ป็ บรุ�หารุรุาชการุในอนาคิต้รุ ฐย งเป)นเจ�าของแต้#จะต้�องบรุ�หารุเช�งธ์�รุก�จเอกชน

การุปฏิ�รุ/ปรุะบบรุาชการุป็ระมาณป็F 2523 (1980) ได$เก�ดแรงผู้ล�กด�นท�1ก*อให$เก�ดการ

เป็ล�1ยนแป็ลง ม�ท� %งแรงผู้ล�กด�นท�1มาจากท�%งภายนอกและภายในแรงผู้ล�กด�นภายนอกท�1ส2าคิ�ญๆได$แก* -อ�ทธ�พัลของโลกาภ�ว�ตัน�และคิวามก$าวหน$าของเทคิโนโลย� โดยเฉพัาะ

เทคิโนโลย�ท�1ม�อ�ทธ�พัลตั*อการท2างานในระบบราชการมากข)%น-สภาพัการแข*งข�นระหว*างป็ระเทศึ ท2าให$หน*วยราชการตั$องป็ร�บป็ร�ง

กระบวนการท2างานเพั-1อรองร�บการแข*งข�น-ว�กฤตั�ทางด$านเศึรษฐก�จ เป็,นป็;จจ�ยท�1ส2าคิ�ญท�1ท2าให$ระบบราชการถึ6ก

ทบทวน โดยเฉพัาะในเร-1องของงบป็ระมาณ โดยเฉพัาะงบป็ระมาณในด$านคิ*าตัอบแทนและเง�นเด-อนข$าราชการท�1พับว*าม�ส6งมากแตั*ป็ระส�ทธ�ภาพัในการท2างานย�งตั21า ด�งน�%นจ)งตั$องม�

-แนวคิ�ดในการป็ร�บลดบทบาทภาคิร�ฐ เน-1องจากการท�1ร �ฐม�บทบาทมากในช*วงก*อนหน$าน�%นได$ก*อให$เก�ดป็;ญหามากกมาย โดยเฉพัาะการขาดป็ระส�ทธ�ภาพัในการท2างาน ท2าให$ตั$องม�การลดบทบาทของภาคิร�ฐลง

18

-การเตั�บโตัและคิวามเข$มแข/งของภาคิเอกชน รวมท�%งคิวามเข$มแข/งขององคิ�การป็ระชาส�งคิม ท2าให$ภาคิร�ฐซึ่)1งม�สภาพัท�1อ*อนแอจะตั$องห�นมามองตันเอง และถึ)งเวลาตั$องเป็ล�1ยนแป็ลง

แรงผู้ล�กด�นท�1เก�ดจากภายในตั�วระบบราชการเอง คิ-อ-คิวามเส-1อมของระบบราชการ (Bureaucratic Pathology) ซึ่)1งเก�ด

จาก / การไม*ม�ป็ระส�ทธ�ภาพั /การขยายอ2านาจของระบบราชการ/เก�ดการท2างานท�1ล*าช$า/ข$าราชการตั*อตั$านการเป็ล�1ยนแป็ลง/การท2างานเน$นกฎีระเบ�ยบจนขาดการคิ2าน)งถึ)งคิวามเป็,นมน�ษย�-เก�ดส�1งท�1เร�ยกว*า Dirty Government เก�ดจาก/การขาดการม�ส*วนร*วม ของข$าราชการ แตั*การตั�ดส�นใจอย6*ท�1ผู้6$บร�หาร/ม�การท�จร�ตั /ขาดคิวามโป็ร*งใสและการตัรวจสอบเหล*าน�%คิ-อป็;จจ�ยท�1ก*อให$เก�ดการเป็ล�1ยนแป็ลงในระบบราชการไทย และ

แรงผู้ล�กด�นเหล*าน�%เป็,นแรงผู้ล�กด�นท�1ผู้6$บร�หารป็ระเทศึมองเห/นและยอมร�บว*าระบบราชการคิวรจะม�การเป็ล�1ยนแป็ลง แตั*ย�งไม*ม�การตั�ดส�นใจท�1จะท2าให$เก�ดการเป็ล�1ยนแป็ลง

อย*างไรก/ตัามส�1งท�1คิวามตั$องการในการเป็ล�1ยนแป็ลงย�งคิงม�อย6*โดยม�เป็Dาหมายท�1ส2าคิ�ญเพั-1อให$ระบบราชการเก�ดส�1งตั*อไป็น�%คิ-อ

1.คิวามโป็ร*ง (Transparency)

2.เก�ดคิ�ณภาพัในการบร�หารจ�ดการ (Quality)

3.การบร�หารงานท�1ม�ป็ระส�ทธ�ผู้ล (Effectiveness)

4.การบร�หารงานท�1ม�ป็ระส�ทธ�ภาพั (Efficiency)

19

เด-อนตั�ลาคิม 2545 ก/ได$ม�การป็ฏิ�ร6ป็ระบบราชการอย*างเป็,นร6ป็ธรรม โดยตัรารบ.บร�หารราชการแผู้*นด�นฉบ�บท�1 5 ข)%น และในมาตัรา 3/1 ม�การบ�ญญ�ตั�ว*าการป็ฏิ�บ�ตั�หน$าท�1ของข$าราชการจะตั$องท2าโดยการบร�หารจ�ดการท�1ด� เพั-1อให$เก�ดป็ระโยชน�ตั*อป็ระชาชน และม�คิวามคิ�*มคิ*าในการใช$งบป็ระมาณของร�ฐ ม�ป็ระส�ทธ�ภาพั การลดข�%นตัอนการป็ฏิ�บ�ตั�

จากน�%นร�ฐบาลก/ได$ออกกฎีหมายป็ฏิ�ร6ป็โคิรงสร$าง กระทรวง ทบวงกรม 2545 มาใช$ในการเป็ล�1ยนแป็ลงโคิรงสร$างของกระทรวง เพั-1อน2าไป็ส6*การป็ฏิ�ร6ป็ระบบราชการ

เป็Dาหมายของการป็ฏิ�ร6ป็1.การจ�ดส*วนราชการใหม*2.ตั$องการพั�ฒนาการจ�ดองคิ�การในระบบราชการใหม*3.การก2าหนดแบบแผู้นในการป็ฏิ�บ�ตั�ราชการเพั-1อให$เก�ด Good

Governance หล�งจากการป็ร�บเป็ล�1ยนโคิรงสร$างหน*วยราชการเวลาน�%การป็ฏิ�ร6ป็ระบบ

ราชการก2าล�งอย6*ในข�%นของการป็ฏิ�ร6ป็พัฤตั�กรรมของข$าราชการ ด�งจะพับว*าร�ฐบาลพัยายามออกโคิรงการตั*างๆเพั-1อให$ข$าราชการท2างานอย*างม�ป็ระส�ทธ�ผู้ลมากข)%น เช*นการท2าโคิรงการระยะ 3 ท�1ตั$องการพั�ฒนาข$าราชการถึ$าพั�ฒนาไม*ได$ก/ตั$องออกจากระบบ หร-อการให$ข$าราชการแตั*ละคินป็ระเม�นงานของตันเอง

ส�1งท�1น*าสนใจอย*างหน)1งในป็;จจ�บ�นคิ-อการป็ฏิ�ร6ป็ระบบราชการของเราท�1เด�นมาตั�%งแตั*ป็F 2545 ตัอนน�%ไป็ถึ)งไหนแล$ว

20