چه باید کرد

چه بايد کردچه بايد کرد مسائل حاد جنبش مامسائل حاد جنبش ما

لنين لنين

پيشگفتار مازيار رازیپيشگفتار مازيار رازی

تاريخ و ادبيات مارکسيستی

لنين چه بايد کرد

١

فهرستفهرست

رازیپيشگفتار مازيار

پيشگفتار لنين

»»آزادی انتقادآزادی انتقاد««دگماتيسم و دگماتيسم و : : فصل اولفصل اول يعنی چه؟» آزادی انتقاد«) الف

»آزادی انتقاد«مدافعين جديد ) ب

انتقاد در روسيه) ج

ی اهميت مبارزه ی تئوريک درباره انگلس) د

حرکت خود به خودی توده ها و آگاهی سوسيال دموکراسیحرکت خود به خودی توده ها و آگاهی سوسيال دموکراسی: : فصل دومفصل دوم آغاز غلبان جنبش خود به خودی ) الف

»رابوچاپا ميسل«سر فرود آوردن در مقابل حرکت خود به خودی ) ب

»رابوچيه دلو«و ) »خود آزادی«(» ساموآسواباژدنيه«گروه ) ج

ترديونيونيستی و سياست سوسيال دموکراتيک ترديونيونيستی و سياست سوسيال دموکراتيکسياستسياست: : فصل سومفصل سوم تبليغات سياسی و محدود نمودن آن از طرف اکونوميست ها) الف

داستان اين که چگونه مارتينف افکار پلخانف را بسط و تکامل می دهد) ب

»پرورش روح فعاليت انقالبی«افشاگری های سياسی و ) ج

جود دارد؟م وزم و تروريزچه وجه ی مشترکی بين اکونومي) د

مبارز پيش قدم در راه دموکراسی-طبقه کارگر) ه

»اغواگران«باز هم » مفتريان«باز هم ) و

نشر کارگری سوسياليستی

٢

خرده کاری اکونوميست ها و سازمان انقالبيونخرده کاری اکونوميست ها و سازمان انقالبيون: : فصل چهارمفصل چهارم خرده کاری چيست؟) الف

م زخرده کاری و اکونومي) ب

سازمان کارگران و سازمان انقالبيون) ج

دامنه فعاليت سازمانی) د

»مزدموکراتي«و » توطئه چينی«سازمان ) ه

کار محلی و کار مربوط به سراسر روسيه ) و

ايجاد يک روزنامه ی سياسی برای سراسر روسيه ايجاد يک روزنامه ی سياسی برای سراسر روسيه »»نقشه ینقشه ی««: : فصل پنجمفصل پنجم

رنجيده است؟» از چه بايد شروع کرد؟«چه کسی از مقاله ی ) الف

آيا روزنامه می تواند سازمان دهنده ی دسته جمعی باشد؟) ب

چگونه سازمانی برای ما الزم است؟) ج

پايان گفتار

»با رابوچيه دلو» ايسکرا«کوشش برای متحد ساختن ) پيوست

»چه بايد کرد؟«اصالحی در

ا ٧٣منتخب آثار لنين صفحه : منبع ١٣٠ صفحه -١ آثار منتخب لنين جلد ي

ياشار آذری: بازنويس

http://www.javaan.net/nashr.htm: : انترنتی کتابخانهانترنتی کتابخانهآدرس آدرس

٣XX, UK BM Kargar, London WC١N: : آدرس پستیآدرس پستی

[email protected]: : ايملايمل

ياشار آذریياشار آذری: : مسئول نشر کارگری سوسياليستیمسئول نشر کارگری سوسياليستی

١٣٨٤١٣٨٤: : تاريخ بازنويسیتاريخ بازنويسی


٣

رازیرازی مازيار مازيارپيشگفتارپيشگفتار

اثر لنيناثر لنين» » چه بايد کردچه بايد کرد««به به

ارگری، بش ک ازمانيابی جن ورد س ک در م ث تئوري رين مباح ث انگيزت ی از بح يک

ر . لنين بوده است» چه بايد کرد«جزوه ه ب رد، چگونگی غلب د ک اساس نظری چه باي

ز اق آمي ه اختن ک جامع اعد در درون ي عيت نامس زاری (وض يه ت تای ) روس در راس

ا الب ک ازماندهی انق ودس ته . رگری ب ن نوش ی از اي تباه و انحراف ای اش ا برداشت ه ام

ه داده ورد توسط گرايشات موجود جنبش کارگری ارائ ين را م ه لن ه نظري شده است ک

. تحريف قرار داده است

زب کيل ح اختن تش ه راه س تند ک اتی هس ران گرايش ارگری اي بش ک در درون جن

ه . لنينيستی را مسدود می کنند ا ب ا عموم ل يکديگر ( شکل دو طيف اين ه ه در مقاب ک

د )قرار گرفته؛ اما عمال دو روی يک سکه هستند د می آي سکه ی دو سويه ای . ؛ پدي

.»راديکاليزم خرده بورژوايی«به نام

ده بسيار دور و طيف اول، کسانی هستند که روند حزب سازی را موکول به يک آين

د الت ج از بستر تحو الزاما بايستی نامعلوم دانسته که بری در درون جنبش کارگری پدي

د ف. آي ن طي رکوب ،برخی از اي اق و س ارها ناشی از اختن ر فش ود را زي ات خ ، مطالب

رار (می کنند " منطبق با وضعيت موجود "طالح به اص تغيير داده و تا مورد سرکوب ق

د و از حقوق صنفی . )نگيرند گرچه آنان به ظاهر از مدافعان کارگران نمايان می گردن

ه شده و افق فعاليت خود را در ا دچار لغزش فرصت طلبان د؛ ام آنان حمايت می کنن

ين ). سنديکاليست های راست (درون نظام سرمايه داری می بينند بخشی ديگر از هم


٤

ت ت؛ دس تی راس ای سنديکاليس رايش ه ود از گ ان دادن خ ايز نش رای متم ته ب دس

عارهای رح ش ه ط طالح ب ه اص ال«ب رمايه داری «و» راديک د س ديت » ض زده و ض

ين؛ ده از مواضع لن ات تحريف ش ه نظري د ب ا نق ا تشکيل حزب لنينيستی، را ب ود ب خ

د ی گذارن ايش م ه نم تی، و . ب ات سنديکاليس رای گرايش و ف ود را از يکس ده خ ن ع اي

زب د ح ه ای ض ه فرق ود ب ع خ ته و در واق نتی پنداش زاب س رای اح ر ف وی ديگ س

تی د لنينيس ته ان دل گش ی از (مب ا و برخ ت ه پ، آنارشيس ای چ ت ه سنديکاليس

). آنارکوسنديکاليست ها

ازمان زب و س ده و ح ه ش يم مآبان راف ق ار انح ه دچ تند ک ی هس ف دوم؛ احزاب طي

ارگران » کمونيستی «و » کارگری« دا ساخته و از ک ارگر نق ه ی ک دا از طبق خود را ج

اين دسته ). احزاب چپ سنتی( آن ها بپيوندد می خواهند که برای حل معضالت خود به

زب ولی از ح ی و غيراص ت غيرواقع تی و برداش وری لنينيس تفاده از تئ وء اس ا س ب

ارگری ا جنبش ک اط ب ه و بی ارتب ه گرايان لنينيستی؛ به ايجاد احزاب بورکراتيک، فرق

د رده ان ارگری را مسدود ک .دست زده، و به شکل ديگری راه ساختن حزب پيشتاز ک

ی «اين طيف نيز به همان شکلی که گرايش ضد دارک حزب پيشتاز » تحزب گراي ه ت ب

ام ا ن ک ب ای بورکراتي کت ه اد س ا ايج د، و ب ی زن ه م ارگری لطم ارگری«ک و » ک

.، در مقابل ساختن حزب پيشتاز کارگری قرار گرفته است»کمونيستی«

د، ا ا گرچه اين دو طيف به ظاهر در مقابل يکديگر قرار گرفته ان ا وجه مشترکی ب م

د م دارن ه حزب لنينيستی : ه ه .ضديت شان علي رار دادن طيف دوم ب ا الگو ق ی ب اول

وان حزب لنينيستی و چ ول از عن ل ق د نق رد «ن د ک ين »چه باي ه ( لن رون ب اهی از بي آگ

تهم )درون طبقه ا م ؛ حزب پيشتاز کارگری را در کل مردود اعالم می دارد؛ و دومی ب

ا را تحت فشار سياسی کردن طيف اول به ن پيوستن به احزاب خود ساخته شان، آن ه

.قرار می دهند

رد « مخالفان و مدافعان دروغين حزب لنينيستی نسبت به ی که انتقادات د ک و » چه باي

:از قرار زير استمی کنند نظريات لنين طرح


٥

ا متشکل از -١ د . است» فکران روشن« حزب پيشتاز عموم ن حزب معتق را اي زي

ند است ی باش تی نم اهی سوسياليس ل آگ ه تکام ادر ب ان ق ارگران خودش ه ک اهی . ک آگ

ارگری سوسياليستی الزاما بايد هميشه توسط روشن فکران بورژوا به درون جنبش ک

.وارد گردد

ده ای -٢ کل از ع تاز متش زب پيش ه ای " ح ون حرف زاب " انقالبي ا اح ايز ب در تم

.توده ای کارگری است

تاز ه -٣ زب پيش ود ح ت خ ه حرک د و ه ب رگون ی دان ردود م ارگران را م ودی ک خ

. سخن به ميان می آوردسازمان يافته شده» انقالب«ره از هموا

ک -٤ ب بورکراتي له مرات ت و دارای سلس ک نيس تاز دمکراتي زب پيش ه ( ح کميت

ت ت و اکثري ری، کنگره و اقلي زی، رهب ه ساختار ) مرک اد » شورايی«است، و ب اعتق

. ندارد

ان در اي ه در اغلب نوشتجات مخالف اال ک ن پيشگفتار کوشش می شود که به نکات ب

دافعان دروغين حزب لنينيستی ) سنديکاليست های چپ و راست (حزب لنينيستی و م

رای نسل . استناد می شود؛ پاسخ داده شود ) یاحزاب سنت ( ين ب رد لن مطالعه چه بايد ک

ی، ارگری آت ر ضروری جوان در راستای سازماندهی انقالب ک ا مسايل زي ا توجه ب ب

. است

فکران و آگاهی از بيرون به درون طبقه فکران و آگاهی از بيرون به درون طبقه نقش روشننقش روشنر از ه غي ه ب رد ک د ک م را تاکي ه مه د يک نکت ن موضوع؛ باي ه اي پيش از برخورد ب

رد « ی جزوه د ک ي ) ١٩٠٢(» چه باي ار ديگری چدر ه چه پيش و چه ( نوشتار و گفت

ن جزوه ه ا) پس از نگاشتن اي اره ای ب ده استاش ين نش تار لن ن موضوع در نوش . ي

ان دافعان دروغين (پرسيدنی است که چرا مخالف ن نوشته اشاره ) و م ه اي ا ب ين تنه لن

ين صحبت ديگری ١٩٠٢چه پس از نوشتن جزوه در می کنند؟ برای نمونه چنان ؛ لن

ين در سال : "کرده باشد؛ آيا جا ندارد که اشاره شود که وده ١٩٠٢موضع لن ين ب چن


٦

ان "! پيش و پس از اين جزوه موضع ديگری داشته است اما زه ديگری ؟ چن چه انگي

ه در کار نباشد، چرا اين ردد و ن د می گ ن جزوه تأکي ر روی اي گونه مغرضانه صرفا ب

ان ارگری؟ از مخالف تاز ک ورد حزب پيش ين در م دافعان (سلسله تحوالت نظری لن و م

ن طرز يک د که نظريه حزب لنينيستی، درخواست می شو ) دروغين ورد ديگر از اي م

.تفکر لنين، را استناد کنند

» ويکتور آدلر «، ابتدا، توسط منعکس شده در چه بايد کرد نظريهواقعيت اينست که

ه د«در برنام ريش و سپس توسط » هاينفل ارل کائوتسکی«سوسيال دمکراسی ات » ک

. لل دوم بوده استاين نظريه، مفهوم اساسی نظريه سازماندهی در بين الم. مطرح شد

:برای آشنايی با اين نظريه دو نقل قول از مقاالت کائوتسکی در زير آورده می شود

أثير باشد، چنان" ی ت اده نگر و از لحاظ سياسی ب د س ياليزم نخواه چه سوسود ده آن درک ش ائل پيچي ه مس ا کلي اعی ب بات اجتم تی مناس ن ... بایس ابر ای بن

زد خود د ن ده ای بسازد پرولتاریا نمی توان ياليزم زن د . سوس ياليزم بای ن سوس ایری ه نظ ورژوائی، نقط ی ب زار علم ه اب ه کلي ز ب ه مجه مندانی ک ط اندیش توسوین را ری ن اعی پرولت نش اجتم ن نقطه نظر بي پرولتاریا اتخاذ می کنند و از ای

راد برخاسته . گسترش می دهند، برای این طبقه آورده شود چنان که اکثر این افاه و مستقل از بو بش آگ ه یک جن ا را ب اه پرولتاری رژوازی بوده، که جنبش ناآگ

زی تبدیل کرده اند، و باالخره به این ترتيب سوسيال دمکراسی را مهيا و پی ری ) ١٩٠١ آوريل ١٧(."کردند

::مضافا بر اين، وی در مقاله ای ديگر چنين نوشتمضافا بر اين، وی در مقاله ای ديگر چنين نوشت

ارج و " ه از خ تی آن است ک اهی سوسياليس ن آگ ابر ای اتی بن ارزه طبق ارد مباتی ه پرولتاریا گردد، و نه چيزی که ب صورت نطفه ای از خود این مبارزه طبق

١."رشد کرده باشد

، جلد اول، ٢٠، نشر عصر جدید، سال " در اتریشتجدید نظر در برنامه سوسيال دمکراسی"- ١

.٧٩ -٨٠، صفحات ١٩٠١ اکتبر ١٨شماره


٧

جا بايد تذکر داد که مارکسيست های آن دوره؛ کارل کائوتسکی را به عنوان در اين

اپ« ناختند » پ ی ش تی م ای سوسياليس وری ه ل . تئ ی در تکام هم بزرگ ق، او س ه ح ب

وری ه ودتئ رده ب ا ک ريه تئوريک حزب. ای مارکسيستی ايف ردبير نش يال او س سوس

وان و هم " زمان نو "، دمکرات آلمان ری تحت عن اب معتب رين "چنين نويسنده کت دکت

ارکس ارل م د اول سرمايه" (ک ود ) خالصه ای از جل ه -ب ا ب اب نهايت ن کت ان ١٨ اي زب

رار داشت بديهی است که لنين جوان نيز تحت ت . مختلف ترجمه شد د او ق او . أثير عقاي

ات » چه بايد کرد«وتسکی در اين مورد، در ئپس از مطالعه موضع کا عمال همان نظري

:وتسکی را بيان کردئکا

ارگران اصوال نمی توانست " يال دمکراتيک در ک اهی سوس ه آگ يم ک ا گفت ماریخ . این آگاهی را فقط از خارج ممکن بود وارد کرد . وجود داشته باشد ام ت تم

اهی کشورها گواهی می دهد که طبقه کارگر با قوای خود منحصرا می تواند آگه د تشکيل اتحادی ه بای د ک اد حاصل کن ی اعتق د، یعن تردیونيونيستی حاصل نماید وانين بنمای بدهد، برضد کارفرمایان مبارزه کند و دولت را مجبور به صدور ق

سوسياليزم از آن تئوری های اما آموزش . که برای کارگران الزم است و غيره ات دگان دانشور طبق ه نماین ه است ک فلسفی، تاریخی و اقتصادی نشو و نما یافت

ياليزم . فکران تتبع نموده اند دارا و روشن خود مارکس و انگلس موجدین سوسن ره روش اعی در زم ت اجتم اظ موقعي ز از لح ر ني ی معاص ران علم فک

٢."بورژوازی بودند !است که لنين به آن مرتکب شده است» اهیگن «کلاين جمله

ه استدالل کا ن موضوع ئاما بايد در ضمن، توضيح داده شود ک وتسکی در طرح اي

ود در حزب سوسيال در آن دوره . چه بوده که مورد تأييد لنين جوان نيز قرار گرفته ب

ورت و مارکسيزم را ه ارف ه برنام رايش راستگرايی وجود داشت ک ان، گ دمکرات آلم

رد ردود اعالم می ک ن مشی راستگرا، . م ذار اي ان گ ود» ادوارد برنشتاين «بني وی . ب

.٢٧٧ -٢٧٨، منتخب آثار به فارسی، جلد اول، صفحات )١٩٠٢مارس ( لنين -چه باید کرد -٢


٨

ه خصوص تحت تأثير عقايد فابين های بريتانيا و گرايش ه ی متوسط ب های چپ طبق

ر . انگلستان، به تجديد نظر طلبی مارکسيزم دست زد " ليبرال های نوين " برنشتاين ب

رات يال دمک ه حزب سوس ود ک اد ب ن اعتق ا اي تی، ب ی رفرميس تی حزب ان می بايس آلم

د ومی، باش ب آراء عم وی جل ه س ری ب ت گي ای . جه ه ه زب و اتحادي ر وی ح ه نظ ب

ه رشد اقتصادی . کارگری وابسته به آن، بايستی صرفا در حرف انقالبی باشند را ک زي

ه ی متوسط، از زم طبق اعی و سياسی، و در نتيجه ظهور ليبرالي آلمان و تکامل اجتم

شتی طبقاتی بين آن طبقه و طبقه ی کارگر و فراروئيدن به سوسياليزم از طريق يک آ

د ز، حکايت می کن ده و . مسالمت آمي ی سر آم د انقالب ان عقاي ه زم اد داشت ک او اعتق

رد د نظر ک وری های مارکسيستی و مارکسيزم تجدي د در تئ ارگری را . باي بش ک او جن

ی (مترادف با رفرم رد و انقالب ) اصالح طلب وری، معرفی ک ا تئ رادف ب ان . را مت او بي

ردا " (جنبش همه چيز و هدف هيچ : "می کرد ز است و ف ه چي رم هم ی امروز رف يعن

). انقالب

ول » تئوری«در پاسخ به ل ق برنشتاين؛ کائوتسکی، نماينده جناح راديکال حزب؛ نق

ی د وری انقالب اشته باشد و آن باال را بيان کرد؛ مبنی بر اين که جنبش کارگری بايد تئ

ط رون توس د از بي ردد و باي ی گ اهر نم بش ظ وری از درون جن ن"تئ ران روش فک

٣.وارد جنبش کارگری گردد" بورژوا

اس موضع کائوتسکی ی در اقتب ين جوان؛ حت ه لن اال (قابل ذکر است ک ه ب ؛ دو )جمل

ه کائوتسک ه آن جمل ی زيرنويس به آن اضافه کرد که مالحظه انتقادی خود را نسبت ب

ن ": در زيرنويس اول، لنين می نويسد . بيان کرد ه ای وم نيست ) موضع (البت ن مفه ه ای به . "که کارگران هيچ نقشی در ایجاد چنين ایدئولوژی ای ندارند د ک ين اضافه می کن لن

د (به مثابه تئوریسين های سوسياليست مانند پردون و وتکلينگز ": کارگران ) در این رون

وتسکی درست ئ البته به اعتقاد نگارنده این مقاله؛ حتی در آن زمان نيز استدالل های کا- ٣

لنين نيز با نوشتن . ا واکنشی بود به گرایش راست حزب سوسيال دمکرات آلماننبوده و تنه

.احساس خود را به نوشته کاتوتسکی نشان داد» چه باید کرد«زیرنویس هایی به


٩

ند دخالت می کنند، به سخن ار باش ن ک ويس . ..." دیگر زمانی که قادر به ای ن زيرن در اي

. لنين به وضوح نشان می دهد که با پيشنهاد کائوتسکی توافق صددرصد ندارد

د سوسياليستی است » خود انگيخته «زيرنويس دوم لنين در مورد ين . بودن عقاي لن

د ی نويس ود انگ " م کل خ ه ش ارگر ب ه ک ه طبق ود ک ی ش ه م وال گفت وی معم ه س ه ب يختد ی کن دا م وق پي ياليزم س وری . سوس ه تئ وم ک ن مفه ه ای ت ب حيح اس امال ص ن ک ای

ارگران آن ....سوسياليستی بازتاب دهنده نتایج فالکت طبقه کارگر است ن علت ک و به ایياليزم ...را به سادگی جذب می کنند ه سوی سوس ه ب ه شکل خود انگيخت ارگر ب ه ک طبق

عين حال ایدئولوژی بورژوایی هم به شکل خود انگيخته خود سوق پيدا می کند؛ اما در ".را به مراتب بيشتر بر طبقه کارگر تحميل می کند

اين دو زيرنويس نمايانگر مالحضات نقادانه لنين جوان بر نظريات کارل کائوتسکی

ا همان. در مورد نقش کارگران در کسب آگاهی سوسياليستی ويس ه ه در زيرن طور ک

ل نشان داده ره کائوتسکی، در تقاب ه انگي می شود؛ لنين با وجود درک اين موضوع ک

ار سياسی کائوتسکی در ه اعتب ا توجه ب وده؛ و ب ات راستگرايانه برنشتاين ب با نظري

ه ر ب ق ت رده و منطب رميم ک کلی ت ه ش ات وی را ب ان نظري تی؛ کماک بش کمونيس جن

.وضعيت جنبش کارگری ارائه داد

ل در سال الزم به ذکر است که ين المل م در ب گرچه ١٩٠٢هم در دوره مارکس و ه

ن رکت روش ذير ش اب ناپ ری اجتن تی ام ارگری و کمونيس زاب ک ران در درون اح فک

ه يک امر ه مثاب اک "قلمداد می شد؛ اما تداوم حضور آنان ب ابی می شد " خطرن ارزي

ه وي مارکس و انگلس حضور روشن ( ژه در فکران در درون احزاب کمونيستی را، ب

). آلمان، بسيار خطرناک توصيف می کردند

ام عرصه های تشکيالتی از خطر ات سياسی خود در تم لنين نيز در تمام طول حي

ن وذ روش ی داد نف دار م زب هش ا ح ا و کادره ه اعض زب، ب ران در ح انی . فک از کس

ه درت ب زب، و دادن ق ارگران در درون ح ذف ک ان خ ين خواه د لن ی کنن ا م ه ادع ک

درست برعکس تمامی ! مورد را نشان دهند يکفکران بوده است؛ می خواهيم روشن


١٠

. فکران در حزب است مقاالت در مجموعه آثار لنين مملو از جلوگيری از نفوذ روشن

ال ا در س ويک ه ا از منش ويک ه عاب بلش ع انش ه ١٩٠٣در واق ود ک ن ب ر اي ر س ب

ر روی روشن منشويک ها می خواستند درهای حزب سوسيال دمکرا فکران ت را ب

رد ه حزب را دشوارتر می ک ان ب ين ورود آن د و لن از کنن ی ب ر حزب اجم . غي امی ته تم

ا » چه بايد کرد«منقدين به نظريه حزب لنين تنها متوجه جزوه ه يک جوان ب است، ک

.را نگاشته بود کمتر از يک دهه تجربه کار سياسی آن

ه در عين حال » ردچه بايد ک «جزوه که توجه کرد اما، بايد ود ک ه کسانی ب خطاب ب

ر » اکونوميست ها «تحت عنوان ل ب ارزه اصرار داشتند که طبقه کارگر در ک اساس مب

ه " خودی خود ه ب"ويی با سرمايه داری رروزمره اقتصادی و در رودر دريج ب ه ت و ب

وده » نهضت صددرصد کارگری «اين عده خواهان . آگاهی سوسياليستی خواهد رسيد ب

ا، . سازمان انقالبی سياسی را بيهوده می پنداشتند و نقش ل برخورده در مقابل اين قبي

ول خودش ١٩٠٣ -١٩٠١لنين در سال های ه « به ق ل خم » سر ترک را در جهت مقاب

ز طرح ه صورت اغراق آمي ه خود را ب ن عده، نظري کرد و برای خنثی کردن بحث اي

افی اما حتی در همان نوشته نکته پراهميت ديگری . کرد ه توجه ک را نيز مطرح کرد ک

ود . به آن نشده است ل ب ارگر بطور اعم و اخص قائ ه ک ين طبق ايزی ب ين وجه تم . لن

ارگر ب ) و کائوتسکی(گرچه بحث وی ا، ه در مورد طبقه ک طور اعم صحت داشت، ام

رد ارگر صدق نمی ک ه ک ورد پيشروی طبق ان بحث در م ان دوره در . هم ين در هم لن

:چنين توضيح می دهد» چه بايد کرد؟«

ياليزم ه خودی ب ه طور خود ب ه طبقه کارگر ب : اغلب می گویند " سوی سوسه . می رود يه روزی طبق ل س وری سوسياليستی عل ه تئ این نکته از این لحاظ ک

ين م امال حقيقت دارد و ی کارگر را از همه عميق تر و صحيح تر تعي د ک ا ی نمخودی سر ه ر مقابل جریان خود ب همين جهت هم هست که اگر خود تئوری د ه ب


١١

ود ب ان خ وری جری ن تئ ر ای اورد، اگ رود ني ليم ف ویش ه تس ابع خ ودی را ت خ ٤..."سهولت آن را فرا می گيرنده گرداند، کارگران ب

مسئله انقالبيون حرفه ایمسئله انقالبيون حرفه این ر اي ی ب ا مبن ن ادع ه توسط روشن اي ی ک ان حزب ين خواه ه لن ه ای ک فکران حرف

، »چه بايد کرد«اين اتهام نيز تنها از . اس و کذب محض است ساخته شود کامال بی اس

ن . توسط مخالفان استنتاج شده است ه محض اي ان ب ان زم ام وارد در هم ن اته ه اي ک

. را بارها در نوشتجات مردود اعالم کرد شد، لنين آن

نکته مهمی که در پيوند با اين مبحث بايد ذکر کرد؛ مسئله غير قانونی بودن فعاليت

ود اح ام و . زاب در روسيه ب ه حزب لنينيستی؛ يک فرمول ع ه نظري رد ک د توجه ک باي

ام کشورها و تمامجهانشمول برای ود تم وارد، نب رای وضعيت . م ود ب بلکه پاسخی ب

ه ای "لنين منظورش از . در روسيه تزاری ١٩٠٢سال ون حرف در وضعيت " انقالبي

ای و فعاالن آن ضمن انجام اقدامات وجود آيد که اعض ه روسيه اين بود که تشکيالتی ب

يس شناسائی و راهی سيبری نشوند ا « .کارگری، هر روز توسط پل » ضد لنينيست ه

ين از ور لن ه منظ د ک ی کنن تدالل م ه ای"اس ين حرف ان " انقالب ه او خواه ن است ک اي

وده است استخدام روشن ی ب ام فعاليت های حزب رای انج ام وقت ب ديهی . فکران تم ب

ين . ين می بود محققا اين روش به حذف کارگران منجر می شد است اگر چن ا نظر لن ام

ه . چنين نبود ه حزب ب سال های پس از نگاشتن چه بايد کرد، او به کرات متذکر شد ک

ده ه بخش عم از دارد ک ايی ني ام (اعض ا تم کيالتی ) ي ور تش ه ام ود را ب ت آزاد خ وق

ه ای یانقالب "به سخن ديگر . بپردازند ه فعاليت سياسی او نقش کسی " حرف است ک

د ته باش دگی اش داش زی در زن وری و مرک ار . مح ابع ک ره او ت دگی روزم ی زن يعن

رعکس ه ب د؛ و ن ی اش باش ی . سياس ک انقالب رای ي ی ب ار سياس ه ک ت ک ديهی اس ب

د يک مشغوليت باشد رد ديگر در . نمی توان د هر ف ه ای مانن ی حرف مسلما يک انقالب

. ٢٩٤جا، صفحه همان- ٤


١٢

دگی اش جامعه بايد مشغو ز زن دگی خصوصی او در مرک ار و زن ا ک ار باشد؛ ام ه ک ل ب

د ه . قرار نمی گيرد؛ بلکه کار شخصی او بر محور کار سياسی اش سازمان می ياب البت

د د استخدام گردن ام وقت در حزب می توانن . ترديدی نيست که عده ای نيز به شکل تم

ا يک اما اين امر می تواند موقتی باشد و شامل حال تمام اع ه تنه ضای حزب گردد و ن

. عده برگزيده و به شکل دائمی

يار ت بس زب از اهمي ارگر در ح ه ای ک ون حرف ور انقالبي ال، حض ين ح ا در ع ام

ورد است ن. برخ رای نخست اي تری ب ت بيش د وق ی توانن ارگران عضو حزب م ه ک ک

ه دوم اين.فعاليت حزبی بگذارند و از کار روزمره در کارخانه برای مدتی رها گردند ک

ه در اين فرصت آن د و در بازگشت ب ا تعليمات سياسی و آموزشی الزم را می بينن ه

. کارخانه مجهزتر از پيش دخالت سياسی خواهند کرد

مرکزيت و هسته های مخفیمرکزيت و هسته های مخفی طرح پيشنهادی خود را در ١٩٠٢در ابتدا بايد ذکر کرد که زمانی که لنين در سال

رد « ه داد، ا » چه بايد ک وينی را نداشت ارائ د نظر . و قصد طرح نظر ن ه او م ی ک حزب

ری ه رهب ان ب وکرات آلم داشت همانند احزاب بين الملل دوم به ويژه حزب سوسيال دم

انونی و . بود» اگست ببل « ر ق ن حزب می بايستی در وضعيت غي ه اي اوت ک ن تف با اي

. پليسی تزاريزم فعاليت داشته باشد

» مرکزيت «و » سانتراليزم « لنينيستی از مفهوم مخالفان و مدافعان دروغين حزب

اورا ده تشيکالتی م ين يک پدي ا ءاين برداشت را می کنند که گويا نظر لن مرکزيت و ي

ت وده اس ک ب رای . بورکراتي ت ب ک مرکزي تن ي ين داش ر لن ت؛ نظ وده اس ين نب چن

ا د ساير احزاب موجود (سازماندهی فعاليت ه ود ) مانن ه در روسيه در س . ب را ک ال زي

کنگره نخست حزب در روسيه در سال . حزب سراسری وجود خارجی نداشت ١٩٠٢

واره . برگزار شد که به اهداف خود نايل نگشت ١٨٩٨ ارگری در روسيه هم جنبش ک

در آن . های کارخانه ای جدا از هم بود متشکل از هسته ها منزوی کمونيستی؛ و گروه


١٣

ا ی "زمان هيچ مرکز فعاليتی ي رار ١٩٠٣کنگره دوم در سال . وجود نداشت " حزب ق

زوه د و ج ادرت کن ی مب ين حزب کيل چن ه تش ه ب ود ک رد «ب د ک ه باي ال » چ ين در س لن

. به اين منظور انتشار يافت١٩٠٢

ان حزب لنينيستی ر مخالف نب اد اي ه ايج د ک ی« اعتقادن ای مخف ه » هسته ه منجر ب

. ده ای می گرددو جدايی از کار تو» بورکراسی حزبی«و يا ) سکت(ايجاد فرقه

ا ارگری بورکراسی زمانی بر جنبش کارگری مسلط شد که حزب ه ی ک وذ ی انقالب نف

تند ارگری داش ی ک ين الملل بش ب ر جن اچيزی ب يار ن يال .بس ای سوس ع حزب ه در واق

د ل دادن ی را تکام ارگری، بورکراسی عميق نديکاهای ک ز . دمکراتيک و س ت آن ني عل

ه سطوح دمکراسی مستلزم شرکت . ساده است ه خصوص –فعال کليه اعضاء در کلي ب

ریتدر سطح ازمان سياسی است -صميم گي ه روی . يک س زب ب ای ح ودن دره گش

وده ای« اء »ت ال از اعض ر فع رد، از غي د ک رکت نخواهن ری آن ش ز در رهب ه هرگ ک

ن . پيش، انحصار رهبری حزب را در دست اقليت کوچکی از اعضاء متمرکز می کند اي

ه فع اکثريت غير ل ک ان دلي ه هم ال «ال، دقيقا ب ر فع دئولوژی ، هستند »غي وذ اي ر نف زي

ورژوايی دئولوژی ب ی اي ه، يعن اکم در جامع ورژوايی (ح رده ب د ) و خ ی گيرن رار م .ق

ای ارگری«حزب ه ا عضو »دموکراتيک« و »ک ون ه ه ميلي رمايه داری ک ع س جوام

ری می شوند ات آناز . کارگر دارند توسط عده ای انگشت شمار رهب ه انتخاب جايی ک

ار نيست ن ؛دمکراتيکی در ک ران « اي رای مدت های طوالنی در مناصب خود »رهب ب

ورژوايی رده ب ادات خ ا اعتق نحط و رفرميست ب ه عناصر م دتا ب د و عم اقی می مانن ب

.تبديل می شوند

ازماندهی ه س ک، نظري اط بورکراتي ن انحط ل اي تی «در مقاب زب لنينيس دأت» ح کي

د ه در می کن رين حزب ک اه ت ان را در کوت ذيرفت و آن ال را پ صرفا بايستی اعضاء فع

ه . مدت براساس اصول مارکسيستی آموزش داد وان ب ين وضعيتی می ت فقط تحت چن

ی ين حزب ی رسيد؛ و صرفا چن ری و کارمشترک در درون حزب انقالب داقلی از براب ح

ی است ه . قادر به تضمين دمکراسی درون ی ک ه از متشکل حزب ارگرانی ک طور ه ب "ک


١٤

د ارزه برخواسته ان ه مب ه ب ارگر را در "خودانگيخت ه ک ل طبق ت ک ادر است در نهاي ، ق

د ه . وضعيت اعتالی انقالبی برای تسخير قدرت سازمان ده ارگری ک افلی کوچک ک مح

وای ر ل وده ای«زي ار ت ک در » ک ط دمکراتي ن رواب ود واي د خ ی کنن ت نم ی را رعاي ن

. بورکراتيک می گردندآغشته به انحرافات

ه ه صورت فرق ه ب د ک ده شده ان در طول تاريخ جنبش کارگری همواره گرايشاتی دي

وده ای «اين روش در مقابل نظريه . عمل کرده اند ) سکت( ار ت ه است »ک رار گرفت . ، ق

. دياب اولی بر اساس يک برنامه و عقايد ويژه شکل می : اين دو روش از هم متمايزند

ر اساس ی ب اتی و دوم ارزه طبق تقيم آن در مب تی . نقش مس بش سوسياليس اريخ جن ت

رد ار ک ه ک ه ای آغاز ب ارزات . عمدتا بر اساس شکل يابی تشکالت فرق ا تکامل مب تنه

رد رح ک رد ط ی ک دگی م ارگران را نماين ام ک ه تم وده ای ک زاب ت از اح ارگری ني . ک

م ه ای تش مه ل اشکال تشيکالتی فرق ل در مقاب رين تکام ودت ل اول ب ين المل . کيالت ب

ازمان ک س کال آن در ي ام اش ارگری در تم بش ک کل دادن جن ارکس در ش ارل م ک

.بين المللی سراسری؛ نقش تعيين کننده داشت

ه های (اين روش از کار؛ در بين الملل دوم نيز ادامه يافت ه اتحادي اوت ک ن تف ا اي ب

ا . )کارگری در بين الملل دوم شرکت فعال نداشتند در فرانسه فرقه های سوسياليستی ت

ه يافت » حزب سوسياليست واحد « که ١٩٠٥سال ت، ادام ه . شکل گرف ان فرق در آلم

ه (سکت ها در بريتانيا . فعال بود ١٨٧٥السال تا سال فدراسيون سوسيال دموکرات ک

. وجود داشت) بود" انقالبی"مدعی سوسياليزم

ال ين ١٩٠٢در س ه لن انی ک ه باي « زم ردچ ين » د ک ی ب اوت فاحش ت، تف را نگاش

ت ود داش ان آن دوران وج يه و آلم يال . روس زب سوس ی ح اح انقالب ان جن در آلم

ارگری داشت بش ک ده در جن ين کنن اح راست . دموکراسی نقش تعي يه جن ا در روس ام

اين نبود که بايد يک فرقه چپگرا، » چه بايد کرد «پيشنهاد لنين در . دست باال را داشت

ين هيچ . جنبش کارگری ساخته شود خارج از ر لن اه تا سال های پيش از انقالب اکتب گ

اورد ان ني ه مي اختن يک حزب سراسری کمونيستی خاص، ب اصول . "صحبت از س


١٥

ين "به مثابه حزب " لنينيزم رن توسط استالينيزم " آهن ع پس از انحطاط کمينت در واق

. ساخته شد و هيج ارتباطی به حزب لنينيستی نداشت

شنهاد لنين جوان بر اساس اصول حزب سازی بين المللی ايجاد يک حزبی بود که پي

ال ين ح ا در ع د، ام ت ده زاری، مرکزي ت ت اق زده دول يه اختن ا را در روس ت ه فعالي

د ک باش زب و . دموکراتي ه درون ح ارگری ب ارب ک ذب تج ت ج ی در جه دموکراس

ه تصميم گيری دموکراتيک در مورد نحوه ی اجرای آن در ج ين خواهان . امع ا لن محقق

برای نمونه، در تبعيد، به جای ايجاد يک فرقه تشکيالتی خاص، . ايجاد يک فرقه نبود

ه ت تحريري ه هيئ کرا«ب ت » ايس ری پيوس اوت نظ رايش متف ا گ عاب . ب ی انش حت

ا و »بلشويک« اح در »منشويک «ه ه مفهوم دو جن انی اول ب ا پيش از جنگ جه ا ت ه

.کراتيک روسيه تلقی می شددرون يک حزب سوسيال دمو

حرکت خود به خودیحرکت خود به خودیه " تئوری سازماندهی حزبی"با " تئوری خود به خودی "تقابل ه درجه ای ک ز ب ني

ه (کس هيچ. مخالفان و مدافعان دروغين حزب لنينيستی ادعا می کنند، نبوده است و ب

. داشتدر جنبش کارگری ترديدی نسبت به جنبش خود به خودی کارگران ن ) ويژه لنين

ا ،چه لنين با آن مخالفت می کرد، برجسته کردن جنبش خود به خودی آن به مثابه تنه

ه خودی؛ نقش » بزرگ سازی «اين قبيل . راه رهايی کارگران بود های جنبش خود ب

را . رهبری کارگران را ناديده گرفته و در نتيجه دامن به بورکراسی کارگری می زند زي

ه اشناخته شده پشت درهای بسته، ب در آن صورت رهبری ناديده، ن د ک ه وجود می آم

امال . ی کارگران تصميم اتخاذ می کند به جا به سخن ديگر اين انحراف نقش حزب را ک

. منتفی دانسته در نتيجه سازماندهی انقالبی را منتفی می کرد

از زب ني ه ح ارگری ب بش ک ه جن د ک اد بودن ن اعتق ر اي يه ب ای روس اکونوميست ه

ايی نداشته، و روزی نه ه توفيق و پي ارگری ب همه چيز توسط جنبش خود به خودی ک

. لنين با اين روش از کار مخالفت می کرد. می رسد


١٦

لنين پس از چه بايد کردلنين پس از چه بايد کردارگر ه ک تی، درون طبق اهی سوسياليس ين کسب آگ دگاه لن ا بخشی از آن(از دي ) و ي

ن ه امکان پذير است؛ ب أثير ج شرط اي ارگران تحت ت ه ک ان خود ب ک ا (خودی ه ري و ي

تی د ) رفرميس رار نگيرن زب . ق ود در ح ان خ ا مخالف ين ب ی لن تالف اساس ع اخ در واق

.سوسيال دمکراسی روسيه بر همين نکته استوار بود

رد، در د ک ه باي ار چ ال پس از انتش هيکس ورد برنام ين بحث در م زب در دوم ی ح

ره وکرات ی کنگ يال دم ارگر سوس زب ک يه ح ث در روس نهادی بح رح پيش ورد ط م

ه ٢١( در نشست هشتم کنگره حزبی برنامه م .آغاز شد ) ١٩٠٣ ژوئي در نشست نه

ها ترکه را در یک دانيم که اکونوميست ما همه حاال می . نتيجه گيری کنيم ..".: لنين گفت ه جهت دیگر برای این. جهت خم کردند ه آن را ب ود ک که ترکه راست شود ضروری ب

ن آ رد، و ای م ک ی نخ ردم، م ن ک ه م ه ک د چ يال . باش بش سوس ه جن ان دارم ک ن اطمين مه يه هميشه ترک ده دموکراتيک روس م ش ونيزم خ وعی از اپورت ه از سوی هر ن ای را ک

ه ن ترتيب ترک ه ای رد، و ب د ک دیدا راست خواه ا هميشه راست است را ش رین و ی م ت ."مناسب ترین خواهد بود

ه ، موضع لنين را د ١٩٠٥اما انقالب ر مورد اين وجه تمايز اساسی و مفهوم نظري

وان . سازماندهی بيشتر صيقل داد » دوازده سال «لنين در پيشگفتار مقاله ای تحت عن

: چنين می نويسد١٩٠٨در سال

ه " ن واقعيت است ک رای موفقيت در استحکام حزب ای پيش شرط اساسی به علت وجود ه طبقه کارگر که برگزیدگاه آن سوسيال دمکراسی را ب آورده اند ب

ه او را از ژه ای است ک ابی وی شرایط عينی اقتصادی دارای ظرفيت سازمان یبدون این پيش شرط، سازمان . سایر طبقات جامعه سرمایه داری متمایز می کند

اده رچم س اجراجویی و یک پ ازی، یک م انقالبيون حرفه ای چيزی جز یک بزوه ود و ج د ب رد؟ "نخواه د ک ه بای د م " چ ون تأیي ازمان انقالبي ه س د ک ی کن


١٧

ه ه ب ه صورت خود انگيخت ه ب ی ک ا انقالب ه واقع ا طبق د ب حرفه ای فقط در پيون "مبارزه برخاسته است معنی دارد

مرحله نوپایی و "نقايص سازمان هسته های کوچک که بازتاب : و ادامه می دهد که ور ک کش ارگری در ی بش ک وغ جن دم بل رفا د"ع ود، ص ی ش وب م ورت محس ر ص

د " "گسترش حزب در جهت عناصر کارگری که برای عمل توده گير علنی متحد شده ان .برطرف می شود

ه "به سخن ديگر، تحليل ين در جزوه " يک جانب ه لن رد "کائوتسکی ک د ک " چه باي

ال آ ونگی انتق ورد چگ رد؛ در م تفاده ک تی اگاس ه درون زاهی سوسياليس رون ب بي

د ١٩٠٥ه شکست انقالب طبقه کارگر، پس از تجرب ر پيون ه ب ت، و آن نظري تکامل ياف

ی و روشن ارزه "فکران انقالب ه مب ه ب ه صورت خود انگيخت ه ب ی ک ا انقالب ه واقع طبقد " و يا "برخاسته است ده ان ی متحد ش ر علن وده گي رای عمل ت ه ب ارگری ک "عناصر ک

ران در درون جنبش کارگری ني " عناصر کارگری "منظور از . تکامل يافت ز همانا رهب

تند ارگر هس ه ک ی طبق اد حزب بلشويک را . عمل ه بني ازماندهی ک تی س وری لنينيس تئ

رده زی ک ی ري ر پ الب اکتب روزی انق ع ١٩١٧ و پي رد، در واق مين ک يه را تض روس

ات ی نظري ا حت کی و ي ات کائوتس ه نظري ود و ن توار ب ه ای اس ين نظري اس چن براس

". چه بايد کرد"مندرج در

رازی. م ١٣٨٤آذر -٢٠٠٥دسامبر


١٨

مبارزه ی حزبی به حزب نيرو و حيات می بخشد، بزرگ ترين دليل ضعف حزب ...«

تحکام ويش اس فيه خ ا تص زب ب ت، ح خص اس ريحا مش دود ص ام ح دگی و ابه پراکن

»...می يابد

)١٨٥٢ ژوئن سال ٢٤از نامه ی السال به مارکس مورخه (

پيشگفتار پيشگفتار ه نويسنده می بايستی رساله ای که از نظر خوانندگان می گذرد برحسب طرح اولي

ه ه ی به شرح و بسط تفصيلی افکاری اختصاص داده می شد ک د «در مقال از چه باي

پيش از . بيان شده است ∗)١٩٠١مه سال ماه ٤شماره ی » ايسکرا«(» شروع کرد؟

ای و أخير در ايف ه واسطه ت دگان ب د از خوانن ز باي ه داده هر چي ه در آن مقال عده ای ک

پوزش ) و در پاسخ به پرسش ها و نامه های متعدد خصوصی تکرار شده است (بوديم

يکی از علل اين تأخير کوششی بود که برای متحد ساختن کليه سازمان های . بخواهيم

د ) ١٩٠١(ژوئن سال گذشته سوسيال دموکرات مقيم خارجه در ماه ه عمل آم ا . ب طبع

ود د ا الزم الزم ب ه بس ابی چ را در صورت کامي يم، زي ن کوشش باش ايج اي ار نت ر انتظ

کيالتی ريات تش د نش ی آم کرا«م ردد و در » ايس ريح گ ر تش ور ديگ دازه ای ط ا ان ت

ان در سوسيال ه وجود دو جري ود سريعا ب صورت حصول يک چنين کاميابی ممکن ب

ه داده شود ی دان . دموکراسی روس خاتم ده م ه خوانن ان ک دم چن ه ع ن کوشش ب د اي

ال ه ذي ه طوری ک ردد و ب رد پس از موفقيت منتهی می گ ات آن سعی خواهيم ک در اثب

.ت. ه. ١٢. ١ رجوع شود به کليات، جلد پنجم چاپ چهارم روسی، ص -∗


١٩

ه ی ه مجل دی ک رايش جدي و «گ ه دل ماره ی» رابوچي ومي ١٠١در ش ه اکون راز ز ب م اب

دون چون و چرا . داشت نمی توانست هم به عدم موفقيت منتهی نگردد معلوم شد که ب

دارتری بايد عليه اين خط مشی بی ان نسبت پاي ه هم سروته و مبهم، ولی در عرض ب

ود دام نم . که قادر است به شکل های گوناگونی تجديد حيات کند، به مبارزه ی قطعی اق

ل زان قاب ه مي ر شکل يافت و ب ن رساله تغيي ه اي ه طرح اولي ود ک ن اصل ب ه اي نظر ب

.توجهی به آن بسط داده شد

ه مبحث اصلی اين رساله می بايستی عب ه در مقال از «ارت از سه مسأله ای باشد ک

ات : يعنی. مطرح شده بود » چه بايد شروع کرد؟ ده تبليغ مسأله خصلت و مضمون عم

ذاری يک تشکيالت ان گ سياسی ما، مسأله وظايف تشکيالتی ما و مسأله نقشه ی بني

اط مختلف –مبارز برای سراسر روسيه اهی است . در آن واحد در نق ن مسائل ديرگ اي

ه ی ک ا را در روزنام ت آن ه عی داش وده و س نده ب ه نويس ورد توج ا «ه م رابوچاي

رد ٢»گازتا د انتشار آن می ک رای تجدي رجوع (هنگامی که کوشش خالی از موفقيتی ب

ن سه . طرح کند -)ه فصل پنجم بشود ل اي فرض اول اين بود که در رساله فقط به تحلي

دا مسأله اکتفا شده و نظريات حتی المقدور به ی بع ردد ول وم شکل مثبتی تشريح گ معل

ه ر ب شد که انجام اين کار بدون توسل يا تقريبا بدون توسل به جروبحث به دو علت زي

ت ر نيس ه ميس يچ وج ومي . ه ی اکون ور زاز طرف ا تص ه م يش از آن چ ب ب ه مرات م ب

ه ی (می کرديم خود را سخت جان نشان داد ا کلم وميزم م ای وس اکون ه معن يع آن را ب

ه در شماره ی ن کلم ه اي اه » ايسکرا «١٢استعمال می نمائيم يعنی همان طور ک در م

ال امبر س ه ی ١٩٠١دس ومي« در مقال دافعين اکون ا م ه اصطالح » مزمصاحبه ب ه ب ک

ذرد تشکيل می داد، توضيح دگان می گ ه از نظر خوانن رئوس مطالب رساله ای را ک

ن سه مسأله، در مسلم شد که علت وجود ). داده شده است ات مختلف در حل اي نظري

ان در سوسيال دموکراسی ين دو جري ه ب قسمت اعظم، مربوط به تضاد عميقی است ک

ات ا . روسيه وجود دارد، نه اختالف در جزئي اتوانی اکونوميست ه و از طرف ديگر ن

ه » ايسکرا«در مورد تشريح واقعی نظريات ما در صفحات ام نشان داد ک با وضوح تم


٢٠

دين جهت ما ا يم و ب اه غلب کامال به زبان های مختلف حرف می زن ab ovo ∗از هرگ

ه نکات نمی توانيم شروع نکنيم به هيچ وجه يم کلي د کوشش کن يم و باي ار آئ م کن ا ه ب

ا آوردن کليهمورد اختالف را برای ر و ب دور ساده ت اکونوميست ها با بيانی حتی المق

ه من مصمم شدم . دهيم»توضيح «به طور منظمامثله ی متعدد و مشخصی اين بود ک

ن ه » توضيح «برای اي امال می دانستم ک ه ک ايم در حالی ک ين کوششی را بنم يک چن

د أخير خواه ه ت ع آن را ب زوده و طب ب اف ه مرات اله ب فحات رس ر ص ار ب ن ک ام اي انج

ه ی ه در مقال ای وعده ای ک رای ايف د شروع «انداخت، ولی در عين حال ب از چه باي

اره ای » رد؟ک ودم هيچ چ ن داده ب د از لحاظ . نداشتم جز اي أخير، باي ر عذر ت عالوه ب

وزش ود است پ اله موج ن رس اء اي رز انش ه در ط م ک ياری ه ايص بس بمبنق ن : طل م

ه خود ی و در حال با نهايت عجله مجبور بودم را ب کار کنم که کارهای گوناگون ديگر م

.مشغول ساخته بود

ام ب ل سه مسأله ن افی السابق موضوع اصلی رساله را تشکيل تحلي اال کم رده ی ب

ومی ه ی عم ه جنب ر ک أله زي دا از دو مس ور شدم ابت ی من مجب د ول ری دارد می ده ت

ه ن ک ين شعار شروع کنم يکی اي د شعار » معصومی «و » طبيعی « چرا يک چن -مانن

ه چرا » آزادی انتقاد « ن ک رد است؟ و ديگر اي وانيم برای ما يک آژير حقيقی نب نمی ت

بش ه جن يال دموکراسی نسبت ب ه نقش سوس وط ب أله اساسی مرب ورد مس ی در م حت

ات –توده ای خود به خودی با يکديگر کنار بيائيم؟ عالوه بر اين وط تشريح نظري مرب

ونی و ين سياست ترديوني اوت ب ه توضيح تف ات سياسی ب ه صفت و مضمون تبليغ ب

د ديل گردي ک تب يال دموکراتي ت سوس ايف سياس ه وظ وط ب ات مرب ريح نظري و تش

اع -تشکيالتی هم ا را اقن ه اکونوميست ه به توضيح تفاوت موجوده بين خرده کاری ک

ديل شد از . می نمايد و متشکل ساختن انقالبيون که به نظر ما يک امر ضروريست تب

رای » نقشه ی «پافشاری من در قسمت اين که بگذريم ه ی سياسی ب تشکيل روزنام

.مترجم. از ابتدای الفباء-∗


٢١

ان سراسر رو ه هم سيه به همان اندازه که اعتراضات بر ضد آن بی اساس تر بوده و ب

رد؟ «اندازه که در پاسخ به پرسش من در مقاله ی ن » از چه بايد شروع ک حاکی از اي

زوم ورد ل که چگونه بايد بتوانيم در آن واحد در تمام نقاط اقدام به تأسيس تشکيالت م

سرانجام در خاتمه ی رساله . دتر خواهد بود خود نمائيم بيشتر مسامحه شده است، زيا

ر از اميدوارم مدلل سازم که ما آن چه ا از گسيختگی دستمان ب م ت ام دادي د انج می آم

ائيم؛ و وگيری نم د، جل ذيری گردي اب ناپ قطعی با اکونوميست ها، که معذالک امر اجتن

ه م» تاريخی«اهميت در حقيقت » رابوچيه دلو «له ی جنيز مدلل سازم که م خصوص ب

نعکس گشت ر در آن م ر و برجسته ت ه کامل ت ه از هم خود گرفته است زيرا آن چه ک

ک وميزم ي زه ی اکون ه صفت ممي ود ک ی ب ه و تزلزالت ه آن تفرق ود بلک ر نب يک پيگي

ام ه ت بت مرحل ن مناس ه اي ی داد و ب کيل م يه را تش يال دموکراسی روس اريخ سوس ت

ه ی ا مجل و«جروبحث ب ه دل ز، » رابوچي دازه ني ی ان ر اول يک جروبحث ب ه در نظ ک

مفصل به نظر می آيد، کسب اهميت می نمايد زيرا اگر ما اين مرحله را به طور قطعی

.از ميان نبريم نمی توانيم پيش برويم

لنين. ن

١٩٠٢فوريه سال


٢٢

: : اول اولفصلفصل

»»آزادی انتقادآزادی انتقاد««دگماتيسم و دگماتيسم و

يعنی چه؟يعنی چه؟» » آزادی انتقادآزادی انتقاد««) ) الفالفدترين شعارهای امروزی است » نتقادآزادی ا « ات بی شک يکی از م ه در مباحث ک

ان هاست بين سوسياليست ها و دم ه ورد زب در . وکرات های تمام کشورها بيش از هم

ی از ه يک ی ک ر طمطراق تنادات پ ن اس ر از اي ب ت زی عجي وان چي کل بت ر اول مش نظ

ود د تصور نم اد می کن ه آزادی انتق ت. طرفين مباحث ه راس ا ب ان احزاب آي ن از مي ی اي

م و ه آزادی عل ا، ک ورهای اروپ ت کش روطيت اکثري انون مش ه ق ه علي رو است ک پيش

ه ای د شده است؟ هر شخص بيگان تحقيقات علمی را تأمين می نمايد، سر و صدا بلن

ه وز بکن ذری تکرار می شود، بشنود و هن که اين شعار مد شده را، که در سر هر گ

ه مطلب اختالف موجوده ی بين مبا د ک ه خود بگوي د ب رده باشد باي حثه کنندگان پی نب

ه «-»!نبايد به اين سادگی ها باشد اظ شرطی است ک ه آن الف اهرا از جمل ن شعار ظ اي

.»مثل القاب در اثر کثرت استعمال رسميت يافته و تقريبا اسم عام می شوند

ان د ال دو جري ه فع ت ک يده نيس س پوش يچ ک ر ه ب ب ن مطل ع اي يال در واق ر سوس

ی ين الملل ين ٦-٥-٤-٣-)∗(دموکراسی ب ارزه ب ه آتش مب ده است ک کيل ش معاصر تش

رد و -∗ ه ف ده ی منحصر ب ضمنا ناگفته نماند که در تاریخ سوسياليزم نوین این تقریبا یک پدی

وده در درون ف موج ات مختل ين جریان مکش ب ه کش دبخش است ک دازه امي ی ان ود ب وع خ درن


٢٣

اه خاموش گشته و ها گاه گر برافروخ آن ردد و گ ته و با شعله پرفروغی مشتغل می گ

ه می شود »آتش بسدرباره «ی وزين »قعطنامه ها«در زير خاکستر چگونگی . نهفت

وين «جريان ه مارکسي » ن ه ب ه و دگماتيگ «مزرا ک ا نظر » کهن د «ب می نگرد، » تنقي

.نشان داده است و ميلران هم آن را بيان نمودهبرنشتين با صراحت کافی

ه يک ده ب ارج ش اعی خ الب اجتم ت يک حزب انق د از حال يال دموکراسی باي سوس

ردد دل گ اعی ب وکرات اصالحات اجتم زب دم ا .ح ی را ب ن خواست سياس تين اي برنش

املی ا بار ک ات آتش ی و نظري وين«ز دالئل وزون » ن افی م در ک ه ق وافقی ب ه دارای ت ک

ت وده اس ه نم ند، احاط ی باش ت . م ان اس یدامک ياليزم الل علم زوم و سوس ات ل و اثب

ه ی ناگزيری آن از نقطه ی نظر درک مادی تاريخ انکار ر و فاق شده است؛ واقعيت فق

ی روز افزون و پرولتار شدن و تشديد تضادهای سرمايه داری انکار شده است؛ حت

وم ود مفه ائی«خ دف نه اتوری » ه ده ی ديکت ده و اي داد ش ه و اساس قلم ی پاي ز ب ني

ان ليبرالي : پرولتاريا بدون چون و چرا رد شده است اين اصولی مي سوسياليزم م وزتب

ت؛ ده اس ار ش اتی انک ارزه ی طبق وری مب ا تئ ه ی دقيق ک جامع ا ي ا ب ه گوي ز ک ني

ده ی گردی ين الملل ان ب ه یک جری دل ب ی خارج و مب ره ی مل سوسياليزم برای نخستين بار از دای

ا در زم. است ا و ایزناخيست ه الين ه ين الس ات ب ين مباحث ای پيش ا و )٣(ان ه ين گدیست ه ب

ا )٥(پسيبيليست ها ابين ه يال )٤(، بين ف ا و سوس ار دوولتسی ه ين ن ا، ب وکرات ه يال دم و سوس

نعکس ی را م رفا مل يات ص ی دور زده و خصوص رفا مل ات ص ره مباحث ا در دای وکرات ه دم

اکنون این قضيه (در حال حاضر . های گوناگونی روی می دادمی نمود و به اصطالح در سطح

تينی های ) با وضوح تمام دیده می شود فابين های انگليس و مينيستریاليست های فرانسه، برنش

اد -)٦(آلمان و ناقدین روسی ز ی تایند، از یکدیگر چي همه از یک قماشند، همه یکدیگر را می س

م د مارکسيس ر ض ترکا ب د و مش ی گيرن ک «م د » دگماتي ی کنن ی م گر آرائ يال . لش اید سوس ش

ونيزم ه اپورت ی علي ين الملل ا ب تين زد و خورد حقيقت ن نخس ی در ای ی انقالب ين الملل دموکراسی ب

ا ت در اروپ انی اس ر زم ه دی ی ک اع سياس ه ارتج ه ب ردد ک تحکم گ دی مس ه ح تی ب سوسياليس

فرمانروائی می کند پایان بخشد؟


٢٤

ذير است دموکراتيکی، که رد شده -بر طبق اراده ی اکثريت اداره می شود، تطبيق ناپ

.است و قس عليهذا

ی و روی آوردن بدين طريق مطالبه ی برگشت قطعی از سوسيال دموکراسی انقالب

يال رفرمي ه سوس د زب ه تنقي ی ب دازه ی قطع ين ان ه هم تی ب ا برگش ورژوازی ب م ب

ده های اساسی مارک ه ی اي ه از هم وأم شده است -مزسيبورژوامآبان د . ت و چون تنقي

، چه از کرسی دانشگاه و چه یون سياس تريبم چه از زاخير مدت ها بود عليه مارکسي

ام نسل ام می گرفت و چون تم دد و يک رشته مباحث علمی انج در رساله های متع

ه است رورش يافت د پ ن تنقي ا اي ا ب ذا . جوان طبقات تحصيل کرده طی ده ها سال مرتب ل

در سوسيال دموکراسی دفعتا به شکل » انتقادی نو«گفتی نيست که اين جريان جای ش

ان اده ای، هم امال حاضر و آم ر ک ز ژوپيت رو از مغ ه مين ه ک ه وجود گون اهر ب د، ظ آم

د ن. گردي ل نداشت اي ب و تکام ه ترکي اجی ب ود احتي ث مضمون خ ان از حي را جري زي

.تی انتقال داده شده بودمستقيما از نوشته های بورژوازی به سوسياليس

رای وز ب ايالت حريصانه سياسی او هن اد تئوريک برنشتين و تم ر انتق و اما بعد اگ

ن وده اي ذل همت نم ا ب ود، فرانسوی ه ده ب م مان وين «کسی مجهول ه را » شيوه ی ن

د ايش گذاردن ه . آشکارا به معرض نم م حيثيت کهن سال خود را ب ار ه ن ب فرانسه اي

وان ه د«عن اريخ آنکشوری ک ی ر ت ه ی قطع ه نتيج ا ب ر ج يش از ه ات ب ارزه طبق مب

)»Der١٨Brumaire«∗انگلس مستخرجه از ديباچه تاليف مارکس؛(» رسيده است

ا . محفوظ داشت ه فسوسياليست های فرانسه به تئوری ب د بلکه مستقيما ب ی نپرداختن

ه عمل اقدام نمودند؛ شرايط سياسی فرانسه، که از حيث دموکراسی بيشتر تکامل يافت

ه ورا ب ازه داد ف ان اج ه آن ود، ب تين«ب ی برنش ب عمل ل » مکت ب آن داخ ام عواق ا تم ب

د تين را . گردن ی برنش ب عمل ن مکت انی از اي ه ی درخش ران نمون ت ميل ه دس -داد، ب

رده ران پشتيبانی ک بی خود نبود که برنشتين و فلمار هر دو با اين همه حرارت از ميل

مترجم» برومر١٨ «-∗


٢٥

ر سوسيال دموکراسی در ماهيت امر فقط يک :در حقيقت هم ! دو او را می ستودن اگ

راف ن موضوع اعت ه اي حزب اصالح طلب است و بايد جرأت داشته باشد که آشکارا ب

ورژوازی داخل ه ی ب ه کابين ا حق دارد ب ه تنه کند، در اين صورت فرد سوسياليست ن

ر دموکراسی در .شود بلکه بايد برای رسيدن به آن هميشه کوشش هم داشته باشد اگ

پس چرا وزير سوسياليست نبايد تمام -ماهيت امر به معنای محو سيادت طبقاتی است،

د، دنيای بورژوازی را ه سازد؟ چرا نباي اتی فريفت با نطق های حاکی از همکاری طبق

دار به دست از اين که کشتار کارگران بعد حتی ار مژان رای صدمين و هزارمين ب ا ب ه

ات را نشان داده است ماهيت حقيقی هم د؟ . کاری دموکراتيک طبق اقی بمان ه ب در کابين

ت ا در تهني را شخص زار چ ه او ت ای فرانس ه سوسياليست ه ان دار و ، ک ز قهرم را ج

د ه و تبعي ری ) knouteur pendeur et deportateur(تازيان ام ديگ ه ن ب

ر بی پا ن تحقي اداش اي ه پ د؟ آن وقت ب ان و مفتضح ساختن نمی خوانند، شرکت نکن ي

وده های سوسياليزم در برابر جهانيان، به پاداش مشوب نمودن ذهن سوسياليستی ت

د ا را تضمين نماي روزی م د پي ه می توان ه ای ک طرح های -کارگر يعنی اين يگانه پاي

ی از مشت اصالحات ناچيز را به ما می دهند که آن پرطمطراق يک قدر ناچيزند که حت

!آورد به دست ممکن بودزی بيش از آن حکومت های بورژوا

ان ن جري ادی «کسی که عمدا ديدگان خود را فرو نبندد نمی تواند نه بيند که اي » انتق

وين در ياليزم ن وني سوس ت از اپورت کل جديديس اه و. مزش خاص هرگ اره ی اش درب

ه ابی ک ر آب و ت اب پ د و الق ا آن آراسته ان ه خود را ب ی ک ه خود از روی جامه مجلل ب

رويج بسته اند قضاوت نکنيم بلکه از روی رفتارشان و اين که در عمل چه چيزی را ت

ائيم د قضاوت نم ه می کنن د شد، ک وم خواه اد «آن وقت معل عبارتست از » آزادی انتق

ديل سوسيال دموکراسی آزادی جريان اپورتونيستی در سوسيال دموکراسی، آزادی تب

ب، آزا الح طل وکرات اص زب دم ه ح ر ب ورژوازی و عناص ای ب ده ه وخ اي دی رس

.مزبورژوازی در سوسيالي


٢٦

ه بزرگ-آزادی رين ی ا کلم ه ت نايع، يغماگران رچم آزادی ص ايه ی پ ی در س ت، ول س

ار رچم آزادی ک ايه ی پ ت و در س ده اس ا ش ر پ ا ب گ ه ان .جن ت کش اول زحم را چپ

اطنی را در گو نيز همين » آزادی انتقاد «استعمال امروزی کلمه ی . نموده اند نه تقلب ب

ه ود نهفت د . داردخ وق داده ان و س ه جل م را ب د عل ا معتقدن ه حقيقت د . اشخاصی ک نباي

ايگزين ی را ج د اول خواستار آزادی نظريات نوين در کنار نظريات کهن باشند بلکه باي

ی » !زنده باد آزادی انتقاد «دومی سازند و اما فريادهای که امروز کشيده می شود خيل

.می آورد طبل توخالی را به ياد قصه ی

اه و دشوار دست يکديگر ر از پرتگ ما به شکل گروه فشرده ی کوچکی در راهی پ

د و . را محکم گرفته و به پيش می رويم ه ان ا را محاصره گرفت دشمنان از هر طرف م

.اتحاد ما بنابر تصميم آزادانه ی ما است . تقريبا هميشه بايد از زير آتش آن ها بگذريم

نجالب يم و در م ار کن منان پيک ا دش ه ب م ک ه اي رای آن گرفت ا ب ه همان ميمی ک تص

ه صورت غمجاورمان در ن ه ب ن ک ه علت اي ا را ب ان آغاز م ه سکنه اش از هم يم ک لط

ته ی خاصی م دس ده اي ارزه را برگزي ق مب ه طري الحه بلک ق مص ه طري ده ن زا ش مج

د وده ان رزنش نم ا فر . س ا بعضی ه ان م اال از مي ندو ح ی کش اد م نجالب : ي ن م ه اي ب

رويم ت! ب ه حال د ب ا را سرزنش می کنن ه آن ه م ک ی ه دوقت راض می گوين ما : اعت ش

رای دعوت خجالت ! عجب مردمان عقب مانده ای هستيد ا را ب ه آزادی م نمی کشيد ک

آری، آقايان، شما آزاديد نه تنها دعوت کنيد بلکه هر ! شما به راه بهتری نفی می کنيد

ه جای حقيقی کجا هم د ديم ک ا معتق نجالب باشد؛ م ه م و آن ک لتان می خواهد برويد ول

جا حاضريم در حدود توانائی به آن شماشما هم همان منجالب است و برای نقل مکان

ائيم ود کمک نم ه . خ د و ب ا برداري ال دست از م ن صورت اق ی در اي بول ا نچس د و يم

هر کجا می خواهيم » آزاديم«ه آخر ما هم زيرا ک . کلمه ی بزرگ آزادی را ملوت نکنيد

نجالب ه سوی م ه راه را ب م ک ا هر کس ه برويم و آزاديم نه فقط عليه منجالب بلکه ب

!کج می کند مبارزه نمائيم


٢٧

»»آزادی انتقادآزادی انتقاد«« مدافعين جديد مدافعين جديد --ببعار ين ش اد«(هم ه ی ) »آزادی انتق ر مجل ين اواخ ه در هم و«است ک ه دل » رابوچي

ماره ی ( ا) ١٠ش ای روس «ن ارگ وکرات ه يال دم ه ی سوس ا » اتحادي ه ب يم خارج مق

ه وان يک اصل تئوريک بلک ه عن ه ب م ن يده است و آن ه يش کش ام آن را پ ه تم دبدب

ن پرسش ه اي ه ی پاسخ ب ه منزل ک خواست سياسی و ب ه ی ي ه منزل اد «: ب ا اتح آي

د ه در خارجه مشغول کارن وکرات روس ک -»؟ممکن استسازمان های سوسيال دم

)٣٦٠ -ص(» برای اتحاد استوار، آزادی انتقاد الزم است«

رون امال صريح ب ه ک ان دو نتيج ن بي داز اي ی آي وچرابو «-١: م ه ی دل ان » ي جري

ی ب ين الملل ی، تحت حمايت خود طوره اپورتونيستی را در سوسيال دموکراسی ب کل

رد ی گي و چرابو «-٢: م ه دل تار آزادی» ي ونيزم خواس ی در اپورت يال دموکراس سوس

.حال اين دو نتيجه را مورد بررسی قرار دهيم. روس است

پيش گوئی قطع رابطه ٧»زاريا«و » ايسگرا«تمايل «از » به ويژه» «رابوچيه دلو«

٨-∗.بدش می آيد» سوسيال دموکراسی بين المللیژيروندن و مونتانياربين

ه ی -ب و « گريچفسکی سر دبير مجل ه دل ا «-دمی نويس » رابوچي ه نظر م اصوال ب

در صفوف سوسيال دموکراسی يک مقايسه ی ژيروندن و مونتانياری درباره گو گفت

رد مارکسيست عجيب است ار : تاريخی سطحی بوده و تراوش آن از قلم يک ف مونتاني

ه شماره ی دوم -∗ ه سال (» ایسکرا« در سر مقال ان ) ١٩٠١فوری ان موجوده در مي دو جری

ورژوازی ) جریان انقالبی و اپورتونيستی (پرولتاریای انقالبی با دو جریان موجوده در انقالب ب

ا » مونتانيار«ژاکوبن های (١٨سده ی دن ه ه . مقایسه شده است ) و ژیرون ن مقال ده ی ای نگارن

در سوسيال دموکراسی روس هنوز هم باب طبع » ژاکوبينيزم«گفت گو درباره ی . تپلخانف اس

ه پلخانف نخستين . و منشویک ها است )٨(»بززاگالویست ها «کادت ها و اره ک ن ب ی در ای ول

رجيح ون ت يد اکن يش کش بار به چه طرزی این مفهوم را عليه جناح راست سوسيال دموکراسی پ

١٩٠٧تبصره ی لنين برای چاپ سال (آن را فراموش نمایند ... یا می دهند سکوت اختيار نموده

).ت.ه


٢٨

زاج د، دو م دئولوگ های مورخ بياي ه نظر اي و ژيروندن، آن طوری که ممکن است ب

فکری مختلف نبوده بلکه طبقات يا فشرهای مختلف، يعنی از يک مختلف يا دو جريان

ولی در . طرف بورژوازی متوسط و از طرف ديگر خرده بورژوازی و پرولتاريا بودند

دارد اتی وجود ن افع طبق ا . جنبش سوسياليستی کنونی تصادم من ال ب ن جنبش ک ام اي تم

ينی ها نيز از آن تن برنشتنوعات خود، که در آتشه تري ) گريچفسکی است . تکيه از ب (

اتی وی در راه ارزه ی طبق ا و مب زادی سياسی و آجمله اند، از منافع طبقاتی پرولتاري

)٣٣ -٣٢ص (» اقتصادی پيروی می نمايد

گريچفسکی واقعيتی را که مدت هاست ديده می شود . آيا ب ! ادعای متهورانه ايست

ن ا اکی از اي يع سو ح رکت وس ا ش ه همان رت ک ا آکادم «قش ين ه بش » يس در جن

ريع ار س ين انتش ر يک چن ای اخي ال ه تی س تينيزمسوسياليس وده برنش أمين نم - را ت

ن ر اي ی ب نشنيده است؟ ولی عمده مطلب اين است که آيا نويسنده ما عقيده خود را مبن

ه ا «ک تينی ه رين برنش ه ت ی و » دو آتش رای آزادی سياس اتی ب ارزه ی طبق م از مب ه

وم اقتصادی پرولتاريا پي ن معل د؟ اي روی می نمايند بر روی چه اصلی استدالل می نماي

د دفاع قطعی از دو آتشه ترين برنشتينی ها هيچ . نيست انی در تأيي ا بره گونه دليل و ي

دارد ود ن رين . خ ه ت ه دو آتش ه را ک ه او آن چ ين ک د هم ی کن ال م نده خي د نويس الب

د ديگ د تکرار نماي ات برنشتينی ها راجع به خود می گوين ه اثب اجی ب ر ادعای او احتي

دارد ا . ن ی آي ان » سطحی«ول ه انس ود ک زی ممکن است تصور نم م چي ن ه ر از اي ت

اره ود درب اره خ ان درب ن جري دگان اي ود نماين ه خ ه ک ل از روی آن چ ان کام يک جري

ر از آن زی سطحی ت ا ممکن است چي د؟ آي وی «می گويند قضاوت کن ه » نتيجه معن ک

ه دو ع ب دا راج امال بع ی ک اوت و حت ديگر متف ا يک ه ب ی ک ل حزب ا دو راه تکام پ ي تي

ود ی ش ه م ادند گرفت و «٣٥ -٣٤ص (متض ه دل ه ) »رابوچي ود؟ مالحظ ور نم تص

د، ول دارن اد را قب ل انتق انی، آزادی کام ای آلم وکرات ه يال دم ه سوس د ک ا -می کني ام

ه ان است ک ار آن ين رفت ه و هم ا ن کيب«فرانسوی ه ان » ائیمضرت ناش امال نش را ک

.می دهد


٢٩

ه . همانا نمونه ی ب -پاسخ ما به اين نکته اين است که کريچفسکی نشان می دهد ک

اريخ را د خود را ٩»از دريچه چشم ايلووايسکی «چگونه گاهی کسانی که ت می نگرن

ان و . مارکسيست می نامند معلوم می شود برای توضيح وحدت حزب سوسياليست آلم

دگی اوش پراکن ور ک ن دو کش اريخی اي يات ت دارد در خصوص ی ن ه لزوم زب فرانس ح

ا يک ديگر مقايسه پارلمانتاريزم نمائيم، شرايط نيمه استبداد نظامی و جمهوريت را ب

ا . نمائيم ر ضد سوسياليست ه اده ب ورد بررسی ١٠عواقب کمون و قانون فوق الع را م

ه قرار دهيم، حيات و تکامل اقتصادی را مقايسه نمائيم ه چگون م ک رشد «، به ياد آوري

ان ی آلم يال دموکراس ر سوس ی نظي اريخ » ب رژی در ت ث ان ارزه ی از حي ک مب ا ي ب

ياليزم ه سوس ط علي ه فق ه ن ود ک وأم ب ری ت ی نظي ک ب تباهات تئوري ولبرگر، ( اش م

اکتيکی )، سوسياليست های کرسی نشين ∗دورينگ ه اشتباهات ت و ) السال (بلکه علي

فرانسوی ها اهل جدالند ! خير همه اين ها زائد است . م می گرفت و غيره نيز انجا غيره

.زيرا شکيبائی ندارند، آلمانی ها متحدند زيرا بچه های مؤدبی هستند

هنگامی که انگلس به دورینگ حمله کرد عده زیادی از نمایندگان سوسيال دموکرات آلمان -∗

متمایل به نظریات دورینگ بودند و در کنگره حزب از هر طرف حتی علنا و آشکارا انگلس را

ره و متهم می ساختند که خشن و نا د و غي شکيبا است و در مشاجره مراعات رفاقت را نمی کن

ای او . غيره االت انگلس دیگر در ) ١٨٧٧در کنگره سال (موست و رفق ه مق د ک نهاد کردن پيش

دگان «چاپ نشود چون ) مترجم» به پيش «(» Vorwärst«جریده رای اکثریت هنگفت خوانن ب

ه نيست ب توج يخ » جال ار دا) Vahlteich(و والت ه اظه ی ب ان فراوان االت زی ن مق شت درج ای

رده است و گفت د از «: حزب وارد آورده و دورینگ هم به سوسيال دموکراسی خدمت ک ا بای م

ابدا » Vorwärst«همه کس به نفع حزب استفاده کنيم و هرگاه پروفسورها مشاجره داشته باشند

ن سال » Vorwärst«(» جای این گونه مشاجرات نيست ). ٦٥ شماره ١٨٧٧مورخه ششم ژوئ

دین » آزادی انتقاد«چنان که مالحظه می کنيد این هم یک نمونه دفاع از ود اگر ناق د نب است و ب

ا را سر مشق خود انی ه د آلم در دوست دارن ن ق ه ای ا، ک ی م علنی و اپورتونيست های غيرعلن

!قرار دهند، قدری در اطراف این نمونه هم می اندیشيدند


٣٠

ه ه وسيله مالحظه می فرمائيد ک اع ب ه دف ی ک ر آن واقعيت ن ژرف انديشی بی نظي اي

ا مسأله ناي. »کنار زده می شود«از برنشتينی ها را کامال باطل می سازد ا آن ه ه آي ک

اريخ ه ت ط از روی تجرب ه فق ا ن د ي ی نماين روی م ا پي اتی پرولتاري ارزه ی طبق از مب

ائی حل و فصل شود ه ممکن است ب ه . طور قطعی و نه ا نمون ورد همان ن م ذا در اي ل

ه نهايت فرانسه است که حائز ا اهميت می باشد چون يگان ه در آن ج کشوری است ک

انی خود برنشتينی ها در صدد م قطاران آلم و ( بر آمدند با تأييد و موافقت صميمانه ه

٣ -٢شماره » رابوچيه دلو «قسمتی از اپورتونيست های روس، رجوع شود به محله

ا بايست ) ٨٣ -٨٤ص ه . دنمستقال سر پ ودن «استناد ب ذير ب ا » آشتی ناپ -فرانسوی ه

ه ر از جنب رف نظ ده ی «ص ال کنن ه و جنج وب طلبان ه م(» آش یب ای نزدرف ١١)عن

ا ... آن ه ب ر کلمات آميخت اگوار در زي فقط کوششی است برای استتار واقعيات بسيار ن

.خشم

ه ب تيم ب دا در صدد نيس ا اب م م ا را ه ان ه ا آلم دافعين . و ام اير م کريجفسکی و س

اد «متعدد يم » آزادی انتق ه کن اه .هدي ا «وجود هرگ رين برنشتينی ه وز » دو آتشه ت هن

م از ا ه ه آن ه ائی است ک ا آن ج ط ت ن فق ل است اي ل تحم ان قاب در صفوف حزب آلم

رده است » اصالحات«ی هانور که قطع نامه د برنشتين را رد ک م تبعيت می نماين و ه

ه ) با وجود زبان کامال ديپلوماسی خود (ک که بلو قطع نامه از متضمن اخطار صريح ب

وا . برنشتين می باشد ا می ت ن ج اره ندر اي افع درب ه از نقطه ی نظر من ن قضيه ک اي

ورد ن م ا در اي ه آي ن ک ود و اي ا ب ه ج ان ديپلوماسی ب ن زب دازه اي حزب آلمان تا چه ان

ه ن ک ابی اي وان در ارزي آشتی ناسالم از نزاع سالم بهتر بود حرف داشت خالصه می ت

ن برنشتينيزم رد طرزکدام واقعيت را صالح است اختالف نظر داشت ولی نمی شود اي

ار ان دو ب وده است را برنشتينيزم ناديده گرفت که حزب آلم دين جهت . رد نم اه ب هرگ

ارزه ی «خيال کنيم که مثال آلمانی ها اين ادعا را که ا از مب دو آتشه ترين برنشتينی ه


٣١

رو ی وی پي ادی و سياس ا در راه آزادی اقتص اتی پرولتاري دیطبق ی نماين د » م تأيي

∗.ش عدم درک مطلق جرياناتی است که در جلو چشم همه روی می دهدمی کند معناي

، چنان که متذکر شديم از سوسيال دموکراسی »رابوچيه دلو «عالوه بر آن مجله ی

تار روس اد«خواس وده و از» آزادی انتق تينيزمب د برنش ی نماي اع م رای . دف اهرا ب ظ

ه ده است ک ين حاصل ش دين«او يق تي» ناق ودی و برنش احق خ ا بن ن ج ا را در اي نی ه

وده . رنجانده اند ا حق چه ب ن عمل بن ت؟ و اي ا؟ چه وق دام يک را؟ کی را؟ کج ولی ک

د » رابوچيه دلو « در اين خصوص -است؟ م از يک ناق خاموش است و حتی يک بار ه

چيزی که برای ما باقی می ماند اين است که يکی از ! نی نامی نمی برد يروس و برنشت

دس ر ن دو ح زنيماي ا. ا ب ود ي ان خ ده است هم ده ش احق رنجان ه بن ی ک ه طرف ن ک اي

و« ه دل ت » رابوچي م (اس ماره ده ه ش ر دو مقال ه در ه ت ک ر آن اس ن ام د اي تأيي

رف ه از ط ت ک ائی اس ش ه ر رنج ر س حبت ب ط ص ا«فق کرا«و » زاري ر » ايس ب

در مورد مسأله برنشتينزم در حزب آلمان هميشه صرفا » رابوچيه دلو « باید متذکر شد که -∗

ی راز «به نقل قضایا اکتفا نموده و از اظهار نظر شخصی درباره آن ها به کل ته است » احت . داش

ماره ه ش ثال ب د٦٦ ص ٣-٢م ه کني توتگارد مراجع ره اش ه کنگ ات : راجع ب ه اختالف ا هم ن ج ای

أله ه مس ه تاکتيک شده و » تاکتيک «منجر ب ه اکثریت هنگفت نسبت ب ردد ک ذکر می گ فقط مت

در آن جا فقط نطق - و صفحه بعد را بگيریم٢٥ ص ٥ -٤یا شماره . پيشين انقالبی وفادار است

ات ان نظری ردد؛ بي ی گ ل درج م ه بب ع نام ل و قط ده نق راد ش انور ای ره ی ه ه در کنگ ائی ک ه

م د شماره (برنشتين و انتقاد از آن باز ه ه ) ٣ -٢ مانن ه مخصوص «ب . موکول شده است » مقال

ه در صفحه ل ... «: می خوانيم ٥ -٤ شماره ٣٣عجيب این جاست ک ه از طرف بب اتی ک نظری

ه » بيان شده است مورد قبول اکثریت هنگفت کنگره قرار گرفت : و قدری پائين تر نوشته شده ک

رد ... « ی ک اع م تين دف ات برنش د از نظری ه... داوی ل از هم ه او قب د ک ان ده يد نش ی کوش ... م

تند ) sicl(برنشتين و دوستان وی با وجود این امبر ... »پيرو مباره ی طبقاتی هس اه دس ن در م ای

ال ال ١٨٩٩س پتامبر س اه س ا در م ده است ام ته ش وم ١٩٠١ نوش رار معل و« از ق ه دل » رابوچي

ه من د را ب ات داوی ه نظری ن است ک ات خودش اعتمادش از حقانيت ببل سلب شده و ای ه نظری زل

!تکرار می کند


٣٢

ار شگ در اين صورت ). وارد آمده است » رابوچيه دلو « ن رفت ز چيست علت اي فت آمي

م زينهرگونه همبستگی با برنشتي همواره با سرسختی از ، با اين که »رابوچيه دلو «که

ع ه نف ز ب ه ني ی يک کلم د و حت اع نماي دو «استنکاف نموده نتوانسته است از خود دف

ا ر » آتشه ترين برنشتينی ه اورده است؟ و و ب ان ني ر زب اد ب ه آزادی انتق ا ل ه ي ن ک اي

ا حق ه بن انی ک تند کس الثی هس د اشخاص ث ده ان ده ش ن صورت سکوت . رنجان در اي

درباره آن ها چه عللی ممکن است داشته باشد؟

ه » لورابوچيه د «ما بدين طريق می بينيم که ه چ(همان بازی قايم باشک را ک ان ک ن

و سپس : از اول پيدايش خود در پيش گرفته بود ادامه می دهد ) بعدآ نشان خواهيم داد

ن اين را هم ار اي ه ک د ک اد « دقت نمائي ان » آزادی انتق ه نخستين تعريفی درهم اری ک ب

اد . عمال به کار برده شد به کجا کشيد در عمل نه تنها فورا منجر به فقدان هرگونه انتق

ه قضاوت مستقلی گشت طوره بلکه ب دان هرگون ه فق ی منجر ب ان . کل ه «هم رابوچي

ا ( روس، برنشتينيزم که درباره » دلو ول ب بن ر يک مرض ) صائب استاروور ه ق ، نظي

ان اری هم ن بيم رای معالجه اي ه ب د ک د پيشنهاد می کن ار می نماي مخفی سکوت اختي

ن مرض، انی اي اگون آلم صاف و آخرين نسخه آلمانی مربوط به مبارزه با اشکال گون

ده وار -به جای آزادی انتقاد ! ساده رونويس شود دتر ... تقليد بن م ب ن ميمو : و از آن ه

اگونی برحسب بين المللی کنونی اپورتونيزم !وار ی در شکل های گون خصوصيات مل

ه ی حاالت يکسان است اعی و سياسی آن در هم . نموار می گردد ولی مضمون اجتم

ژه ای عرض در يک کشور يک دسته از اپورتونيست ها از دير زمان در زير پرچم وي

ا د، در کشور ديگر اپورتونيست ه ائی نداشته در اندام کرده ان وری اعتن ه تئ نسبت ب

د، در کشور سوم عده ای از وده ان ا را اجرا نم عمل سياست راديکال سوسياليست ه

ه اپورتونيزم اعضای حزب انقالبی به اردوگاه ن نيست ک فرار کرده و کوشش شان اي

ه مقصد برسند بلکه سعی وين ب ارزه آشکار در راه اصول و تاکتيک ن ه وسيله مب ب

ن اصطالح ه ا فاسد نمودن حزب خود ب دارند ب ان چه اي امرئی، چن دريجی و ن طور ت

ارم د، در کشور چه ل گردن ه مقصد خويش نائ ات ب ايز باشد، بی مکاف ل -ج ين قبي هم


٣٣

امال مخصوص فراريان، در ظلمت بندگی سياسی و در شرايط ل ک اط متقاب وجود ارتب

د ، عين همين »غيرعلنی«و » علنی«به خودی بين فعاليت . شيوه ها را به کار می برن

اد و اره آزادی انتق ه سخن درب و آن را شرط متحد برنشتينيزم و اما مبادرت نمودن ب

ا . روسگشتن سوسيال دموکرات های ه آي ن ک ل نکردن اي دانستن و در عين حال تحلي

تيني ار روسم زبرنش ه ب رات خاصی ب ه ثم ده و چ ودار ش ز بخصوصی نم ه چي در چ

.يش آن است که لب به سخن بگشايی برای آن که هيچ نگوئی معنا-آورده است

و «حال سعی کنيم خودمان، ولو در چند کلمه هم باشد، آن چيزی را که » رابوچيه دل

.بگوئيم) يا شايد حتی نتوانسته است آن را بفهمد(نخواسته است بگويد

انتقاد در روسيهانتقاد در روسيه) ) ججا ث عب ورد بح وع م اظ موض يه از لح ی روس يت اساس ه رت از آن خصوص ت ک اس

ه سوی جنبش خود به خودی کارگری از يک طرف و چرخش افکار عمومی پيشرو ب

ر، رف ديگ يزم از ط ودمارکس دای خ ان ابت ا از هم ر علن ع عناص ورت تجم ه ص ب

ا دشمن مشترک ارزه ب ی (ناهمگون در زير يک لوای عمومی و برای مب ان بين ا جه ب

اه عسل منظور . ه است خود نمائی نمود ١٢)کهنه اجتماعی و سياسی ا م مارکسيزم « م

اين امر، عموما يک پديده نوظهوری بود که حتی امکان وقوع آن را نيز . است» علنی

ای ال ه ای ٨٠در س ال ه از س ا در آغ د ٩٠ ي ی توانست تصور کن در يک . کسی نم

د، در يک دوران ارتجاع امال در اسارت بودن ه مطبوعات در آن ک کشور استبدادی، ک

بعان راض سياسی را از ريشه س دم رضايت و اعت ال ع رين نه ه کوچک ت ه سياسی ک

د ی کندن ان ازوپ -م ا زب ی ب يزم انقالب وری مارکس ی ب ١٣ تئ ام ، ول ه رای تم کلي

د تحت سانسور ناگهان در نشريات مفهوم، » عالقمندان« حکومت عادت . راه می ياب

وری ط تئ ه فق ود ک رده ب ی(ک ا) انقالب ا ولي ه را خ١٤نارودناي ن ک دون اي د ب اک بدان طرن

ن جهت از به تکامل تدريجی درونی ت ه اي ه ئوری مذکور پی برد و ب ه هرگون دی ک تنقي

د ی ش رور م ود مس ه ب ه آن متوج ا. علي تت نگين حکوم ش س ا ارت د و ت ود آم ه خ ب


٣٤

ازه پرداخت و آن را یسانسورچ ه تجسس دشمن ت د و ب ها و ژاندارم ها به خود جنبي

ان درازی يافت و به روی ا (تاخت زم ه حساب روسی م ن مدت کتب . گذشت ) ب در اي

ای ه ه الت و روزنام د مج ی آم رون م اپ بي ری از چ س از ديگ ی پ تی يک مارکسيس

ه از دم مارکسيست ر می شد، هم ا تملق مارکسيستی دائ می شدند، از مارکسيست ه

ا وق الع د، ناشرين از گرمی ف وازش می کردن ا را ن د، مارکسيست ه ازار می گفتن ده ب

روش د ف ی نمودن ادمانی م ار ش ب مارکسيستی اظه ين . کت ه در ب ديهی است ک امال ب ک

ائر د نظ مارکسيست های تازه به دوران رسيده که از اين گرد و غبار احاطه شده بودن

.... کم نبودند١٥»نويسنده ای که خود را گم کرده است«

ن دوره سپری ش ه اي ر هيچ کس . ده است اکنون با آرامش خاطر می توان گفت ک ب

ول ا معل ه ی سطحی نشريات م ر زمين پوشيده نيست که شکفتگی موقت مارکسيسم ب

ود دل ب يار معت راد بس ا اف ی ب خاص افراط اد اش ر . اتح ت ام ر در ماهي خاص اخي اش

ای بورژوام وکرات ه تنتاج آدم ن اس د و اي ل (ب بودن ه تکام دی«ک ن » تنقي دی اي بع

ن ) کرداشخاص با وضوح کامل آن را تأييد ه اي اد «در همان موقعی ک وز يک » اتح هن

١٦-∗.پارچه و دست نخورده بود به فکر بعضی اشخاص خطور می کرد

ا بيشتر مسئوليت رار است آن وقت آي دها » آشوبی «ولی اگر مطلب از اين ق ه بع ک

ن » ناقدين«روی داد همانا به گردن سوسيال دموکرات های انقالبی که با آينده وارد اي

ات از اشخاصی شدند نمی افتد؟ اين پرس اتحاد ش اهی اوق ه آن، گ را، با پاسخ مثبت ب

ن . می شنويم که با نظری فوق العاده يک جانبه به قضيه می نگرند ه اما اي اشخاص ب

اشخاص نامطمئن، می ترسد فقط کسی از اتحاد موقتی، ولو با . هيچ وجه محق نيستند

زب يچ ح د و ه ته باش اد نداش ودش اعتم ه خ ه ب ا ک ل اتحاده ن قبي دون اي ی ب سياس

ات ( عليه استروه است )١٥(تولين. در این جا منظور مقاله ک -∗ د اول کلي ه جل رجوع شود ب

وان .) ت. ه. چاپ چهارم روسی ٤٨٤ -٣١٥ص ه از روی مستخرجه ای تحت عن انعکاس «ک

. ١٩٠٧ تبصره ی نویسنده برای چاپ سال . (تنظيم شده است » مارکسيزم در ادبيات بورژوازی

.)ت. ه


٣٥

ا . نمی توانست وجود داشته باشد ا مارکسيست ه وع متفق شدن ب م يک ن ی ه ی علن

ود ساتحاد اوليه ی حقيقتا سيا ود . ی سوسيال دموکراسی روس ب اد ب ن اتح در نتيجه اي

گرچه (که غلبه بر نارودنيک ها با سرعت شگفتی ميسر گرديد و ايده های مارکسيزم

دون . رواج سطحی عظيمی يافت) شکل عاميانه و مبتذل به م ب امال ه ضمنا اين اتحاد ک

م . منعقد نشده بود » قيد و شرط « ه ی آن ه ل مثبت دارک « مجموعه مارکسيستی -دلي م

١٨٩٥است که از طرف سانسور در سال » تکامل اقتصادی روسيه مسأله مربوط به

اد سياسی اگر تشبيه سازش مطبوعاتی با ما . سوزانده شد ه اتح ی ب رکسيست های علن

.هم به قرارداد سياسی جايز است نام برده جايز باشد، تشبيه کتاب

ه ود ک ن نب ه اي ين «علت گسيختگی البت وکرات های بورژوام » متفق ب از آب در آدم

برعکس، تا جائی که سخن بر سر آن وظايف دموکراتيک سوسيال دموکراسی . آمدند

دگان است که اوضاع حاضره روسيه آن را در درجه ی اول اهميت قرار می دهد، نماين

تند يال دموکراسی هس وب سوس ی و مطل ين طبيع ورژوازی، متفق يکن . دموکراسی ب ل

امال امکان داشته باشند تضاد ا ک شرط الزم چنين اتحادی اين است که سوسياليست ه

ود دا ورژوازی وج افع ب ارگر و من ه ک افع طبق ين من ه ب زی را ک رای خصومت آمي رد ب

ه آن برنشتينيزم و آن خط مشی . طبقه کارگر فاش سازند ادی «و حال آن ک ه » انتق ک

تن وار داش ا خ دند ب ه آن روی آور ش ی ب ت جمع ی دس ای علن ت ه ت مارکسيس اکثري

ه ن ک الم اي اعی و اع دت تضادهای اجتم تن از ح وری کاس ه تئ ا موعظ يزم و ب مارکس

اتوری اعی و ديکت الب اجتم ده انق ه اي بش نظري زل جن ا تن ت و ب ل اس ا باط پرولتاري

ارزه کارگری و مبارزه ی طبقاتی به سطح ترديونيونيزم محدود » آليستی ئر« و يک مب

اچيز دريجی ن ه اصالحات ت ل ب رای ني اهی -ب ود آگ رد و خ ی ک لب م ان را س ن امک اي

ورژوازی منکر . ودمسوسياليستی را فاسد می ن اين کامال مثل آن بود که دموکراسی ب

ق ت آن بش ح ق موجودي ه ح ياليزم و بالنتيج تقالل سوس ل، و اس ن در عم ی اي د؛ معن

دل ا مب رال ه ده ليب ه و زائ ه دنبال کوششی بود برای اين که جنبش آغاز شده کارگری ب

.شود


٣٦

ود رور ب ه ض ع رابط رايطی قط ين ش ه در چن ت ک ی اس ه ی . طبيع ی خصيص ول

ن قطع رابطه به طور ساده موجب روسيه بدين شکل ابراز وجود کرد که اي » ويژه ی «

شد، مطبوعاتی که بيش از همه » علنی«دور شدن سوسيال دموکرات ها از مطبوعات

وده و انتشار وسيع داشت ن مطبوعات . در دسترس عموم ب مارکسيست های «در اي

ه » دشنام«قيام نموده و » با شعار انتقاد «که » سابق به مارکسيزم را تقريبا منحصر ب

ا «فريادهای . اند جايگزين گشتند خود کرده دکس ه اد ارت رده ب اد آزادی «و » م ده ب زن

يک باره جزو الفاظ مد شد و اين که ) تکرار می کند » رابوچيه دلو «که اکنون (» انتقاد

يه ن قض د از اي تادگی نکردن د ايس ن م ل اي م در مقاب ا ه دارم ه ا و ژان ورچی ه سانس

سه بار به زبان روسی ) طرز هرسترات مشهور به (پيداست که کتاب برنشتين مشهور

اتف ه زوب ن ک ا اي وويچ و ١٧طبع شد و ي ای پروکوپ اب های برنشتين و آق دن کت خوان

در مقابل سوسيال دموکرات ها ). ١٠شماره ی» ايسکرا«(سايرين را توصيه می نمود

ع صرفا ر موان وار و در اث ود دش ودی خ ه خ ه ب ود ک ه ب رار گرفت ه ای ق ون وظيف اکن

وين ه هم ب خارجی ان ن ا جري ارزه ب ود و آن مب طور غيرقابل تصوری دشوارتر شده ب

ود . بود ه سوی . جريان مذکور هم به رشته مطبوعات محدود نب د «برگشت ب ا » تنقي ب

.همراه بود» مزاکونومي«کشش متقابل سوسيال دموکرات های پراتيسين به سوی

ی و اين که رابطه و وابستگی متق اد علن ان انتق ل مي وميزم اب ه اکون ی چگون غيرعلن

ه وع مقال د موض ی توان ه م ت ک وجهی اس ب ت وع جال ود موض د نم د و رش دا ش پي

ردد ن . مخصوصی گ ه وجود بی شک و شبهه ی اي افی است ک ا ک رای م ا ب ن ج در اي

ا شهرت يافت » Credo «∗.رابطه را متذکر شويم ه ج کذائی برای همين هم اين قدر ب

کارا ب ذکور را آش ه ی م ه رابط ی ک ل سياس اس تماي ود و اس ان نم ومي«ي را » مزاکون

ر (بگذار کارگران مشغول مبارزه ی اقتصادی باشند : بدون قصد فاش ساخت صحيح ت

م در : بود بگوئيم ارگری را ه ارزه سياست صرفا ک ن مب مبارزه ی ترديونيونی زيرا اي

.مترجم اصول دین، برنامه، شرح جهان بينی، -∗


٣٧

رد ر می گي رای ) ب م ب ارزه «و روشن فکران مارکسيست ه رال » مب ا ليب ا سياسی ب ه

د وط گردن ونی . مخل وده «فعاليت ترديوني ان ت ی » در مي اد علن ه اول و انتق -اجرای نيم

ود . اجرای نيمه دوم اين وظيفه گرديد اين اظهار، چنان اسلحه خوبی عليه اکونوميزم ب

. جا داشت آن را اختراع کرد-نمی شد» Credo«که اگر

»Credo « ی رغم اختراع نشد ليکن مستقل از اراده سازندگان آ ی شايد عل ن و حت

ردن . اراده آن ها منتشر شد ابی ک ه در آفت ن سطور ک ه «به هر حال نويسنده اي » برنام

ن ١٨-∗جديد شرکت کرده است گاهی شکايت ها و مالمت هائی شنيده است حاکی از اي

از طرف ناطقين درباره ی نظريات آن ها تهيه شده بود به شکل که چرا خالصه ای که

ا » Credo« و مارک رونوشت پخش شد وأم ب ی، ت راض، در اعبه خود گرفت و حت ت

د اپ ش ه يکی از خصائل ! مطبوعات چ ويم ک ادآور می ش دين سبب ي اجرا را ب ن م اي

ازد ی س رمال شدن است، آشکار م رس از ب ه ت وميزم را، ک ب اکون يار عجي ن. بس -اي

ا خصلت نويسندگان خصلت اکونوميزم به طور ه تنه ن ک ه اي : »Credo«کلی است ن

م لت را، ه ن خص ا «اي لرابوچاي دار » ميس رين طرف ديق ت رين و ص ريف ت ه ش ک

م ت و ه وميزم اس و «اکون ه دل ناد (» رابوچي ار اس ه از انتش تی«ک ١٩در» اکونوميس

»Vademecum«∗∗ ه قريب دو سال پيش از ه ی کيف ک م کميت خشمگين است و ه

ور-∗ راض منظ ری١٧ اعت ه نف ت» Credo« علي ن . اس يم ای طور در تنظ ن س نده ای نویس

ا . شرکت نموده است ) ١٨٩٩آخر سال ()١٧(اعتراض ا ب در خارجه » Credo«اعتراض توام

ال ار س يد١٩٠٠در به اپ رس ه چ د . ( ب ه جل ات، چاپ ٤ب ١٦٣ -١٤٩ روسی صفحات ٤ کلي

معلوم شده است ) »بيلویه«گویا در مجله (اکنون دیگر از مقاله بانو کوسکوا ). .ت . هرجوع شود

ان » Credo«که نگارنده ی ای » اکونوميست های «خود او بوده و مي ان آق يم خارجه آن زم مق

رده است ازی می ک رای (پروکپوویچ برجسته ترین نقش را ب چاپ سال از مالحظات مؤلف ب

)ت. ه ١٩٠٧ مترجم» راهنما« در -∗∗


٣٨

ه وی با تک∗»Profession de foi« ٢٠اين نخواست اجازه بدهد ه علي ذيب نامه ای ک

د اپ برس ه چ ود ب ده ب ته ش ه ∗∗آن نوش دگان جداگان ياری از نماين يار و بس م بس و ه

.اکونوميزم از خود نشان داده اند

ا تش تنه د عل اد از خود نشان می دهن داران آزادی انتق ه طرف اد ک ن ترس از انتق اي

ر نيست ات مسلما خالی از خدعه (خدعه و تزوي ه بعضی اوق د ک م هر چن ر ه و تزوي

نيست زيرا نهال های نارس يک خط مشی نوين را در معرض حمله ی دشمن گذاشتن

ه !) کاری است دور از حساب ه هرگون ال صداقت ب ا کم ا ب خير، اکثريت اکونوميست ه

روژه های متشکل مشاجرات تئوريک، اختالفات فراکسيونی، مسائل وسيع سياسی، پ

م (لوب می نگرند نظر نامط ايره ب غکردن انقالبيون و د ه و بنابر ماهيت اکونوميزم باي

خوب است همه ی «: يکی از اکونوميست های بسيار پيگير وقتی به من گفت). بنگرند

و (او با اين حرف خود يک نظريه بسيار شايعی » !اين کارها را به خارجه واگذار کنيم

ه حاکی است ) باز هم صرفا ترديونيونی ا : را ابراز داشت ک ار م ه نهضت -ک اشتغال ب

ه ان می باشد و بقي ی در محل خودم ا يعن ن ج ارگری در اي ارگری و سازمان های ک ک

ه ی مندرجه در ول نويسندگان نام ه ق چيزها من در آوردی اصول پرستان خشک و ب

بر بهادادن «هم آواز شدند » رابوچيه دلو «١٠، که با شماره ی »ايسکرا «١٢شماره

.است» به ايدئولوژی

ون ه اکن د ک ی آي ان م ه مي ش ب ن پرس يات : اي ن خصوص ا اي اد «ب روس و » انتق

د برنشتينيزم روس آيا وظيفه کسانی که نه تنها در گفتار بلکه در کردار هم می خواهن

ت تی هم ی بايس د؟ اوال م ارت باش ه عب تی از چ ی بايس ند م ونيزم باش الف اپورت مخ

يش در دی پ ين چن ه هم ت تئوريک را ک ی گماشت و آن فعالي م علن دوره ی مارکسيس

مترجم. اصول دین، برنامه، شرح جهان بينی-∗

رده -∗∗ ر ک د تغيي ه بع ان ب ه کيف از آن زم م ترکيب اعضاء کميت ا اطالع داری تا جائی که م

.است


٣٩

دون ود؛ ب د نم اده است، تجدي ی افت شروع گشته و اکنون باز به دوش کارکنان غيرعلن

ر . چنين فعاليتی، رشد موفقيت آميز جنبش غيرممکن بود دوم اين که الزم بود فعاالنا ب

ارزه برخاست » انتقاد«ضد ه مب ود ب سوم . علنی که اذهان را به شدت منسوب می نم

ه الز ن ک رده از اي ود و پ دام نم ه اق ی فعاالن بش عمل زل در جن ه و تزل ه تفرق ود علي م ب

ه و اختن برنام وار س ور خ ه منظ ه ب ی ک ته ئ ا ندانس ته ي بثات دانس ه تش روی هرگون

.را رد نمودتاکتيک ما به عمل می آمد بر داشت و آن

ه ن ک و«اي ه دل ه سومی را امريس » رابوچي ی و ن ه دوم ام داد، ن ی را انج ه اول ت ن

ه طور معلوم اگون آن ب و بر ما الزم است مه ذيال اين حقيقت مسلم را از جوانب گون

ه چه تضاد فاحشی . مفصل روشن سازيم يم ک ولی اکنون ما می خواهيم فقط نشان ده

از يک طرف و خصوصيات انتقاد ميهنی ما و اکونوميزم » آزادی انتقاد«ميان خواست

ه قطع نامه ا هم نظری به متن واقع. روس از طرف ديگر وجود دارد ه ی «ای ک اتحادي

و «نقطه نظر » سوسيال دموکرات های روس مقيم خارجه ه دل د » رابوچي را در آن تأيي

:نمود بيفکنيد

وری « اد از تئ ا آزادی انتق ی، م يال دموکراس ی سوس لکی آت ل مس ور تکام ه منظ ب

اد مز ه انتق دودی ک ی، در ح ات حزب ی را در مطبوع يال دموکراس ه سوس ا جنب ور ب ب

دو «. (»طبقاتی و انقالبی اين تئوری مغايرت نداشته باشد، بی شک ضروری می دانيم

)١٠-ص» کنگره

ا « قطع نامه :و اما دليل ه در قسمت نخست خود ب ه قطع نام ی لوبک ک کنگره حزب

ين «... »درباره ی برنشتين صادر شده مطابقت دارد د » متفق الم سادگی نمی بينن در ع

ر (Testimonium paupertatisونويس کردن چگونه ين راکه با ) گواهی نامه فق

د ی کنن ا م ود را امض ی «...!خ ره ... ول اد را از کنگ ود، آزادی انتق مت دوم خ در قس

.»حزبی لوبک هم بيشتر محدود می سازد

عليه برنشتين های روس متوجه است؟ درغير اين » اتحاديه«ی اين قطع نامه پس،

ه کن ود صورت استناد ب ی می ب امال بی معن ی لوبک ک ه ! گره ی حزب ه گفت ن ک ی اي ول


٤٠

. درست نيست » آزادی انتقاد را بيشتر محدود می سازد «ی مذکور قطع نامه می شود

ه برنشتين پيشنهاد درستی هانور خود قطع نامه آلمانی ها در همان اصالحاتی را ک

د و در اده رد کردن ه می کرد ماده به م م قطع نام ه لوبک ه اخطار شخص برنشتين ب

دين .ذکر کردند قطع نامه نموده نامش را در ه مقل اره » آزاد« و حال آن ک ا درب هيچ م

ک اهر ي اد« از مظ وميزم روس » انتق وص روس و اکون ممکلمخص اره ه ای ه اش

ی اتی و انقالب ه طبق ه جنب نمی نمايند؛ با وجود چنين سکوتی، استناد خشک و خالی ب

ژه تئوری به مراتب ه وي ذارد، ب اقی می گ ط ب ر غل رای تعبي اه جای بيشتری ب ن هرگ اي

ه » اتحاديه« ده می شود «نخواهد آن چه را ک وميزم نامي ونيزم » اکون در رديف اپورت

د اده يک ٨ -ص» دو کنگره «(قرار ده ود ). ، م ن حاشيه ب اری، اي ده مطلب آن . ب عم

وکر ه سوسيال دم ا نسبت ب ه اپورتونيست ه ه روشی را ک ا است ک ی در ات ه ی انقالب

د در آل ه ان يش گرفت ت پ اين اس م متب ا ه امال ب يه ک ان و روس ه . م ان ک ان، چن در آلم

ه زی می باشند ک می دانيم، سوسيال دموکرات های انقالبی طرفدار نگاه داشتن آن چي

د و ه از آن مطلعن موجود است يعنی؛ طرفدار آن برنامه و تاکتيک قديمی هستند که هم

ا ت تجربي اخته اس ن س اتش روش ام جزئي ا تم اله آن را ب ا س ی . ت ده ه دين«ول » ناق

اچيز هستند و کوشش های می خواهند تغييراتی وارد کنند و چون اين ناقدين اقليتی ن

انه است، لذا می توان به علل اين که چرا اکثريت به رد نرويزيونيستی ايشان خيلی خائ

الی ا«خشک و خ وآورده ه ی» ن ا م رد اکتف ی ب د پ دين و . نماي م ناق ا ه يه م در روس

ه موجود است طاکونوميست ها زی می باشند ک اه داشتن آن چي دين «: رفدار نگ » ناق

ا م آن ه از ه ه ب د ک د و برايشان يک ار می خواهن آزادی « مارکسيست محسوب دارن

ر ماهيت زيرا آن ها د( تأمين نمايند که از آن در تمام موارد استفاده نمايند ی را »انتقاد

ول نداشتند حزبی را امر هيچ گونه انضباط و ارتباط اه قب م دارای يک ∗ هيچ گ ا ه و م

ان -∗ ایز شدیدی مي ان تم ی باعث آن چن ی و سنت حزب اط آشکار حزب دان ارتب ين فق ا هم تنه

ا . آلمان است که باید هر سوسياليست فهميده را از تقليد کورکورانه بر حذر سازد روسيه و و ام

وم می شود » آزادی انتقاد «این که ل معل ه ذی ا می رسد از نمون ه کج ای . در روسيه کارش ب آق


٤١

د آزادی م باشد، بتوان همچو ارگان حزبی مورد قبول عموم نبوديم که ولو با توصيه ه

به جا و به مورد « اکونوميست ها می خواهند که انقالبيون ):سازد» محدود«انتقاد را

بش را ل جن ودن کام ر ب ال حاض و «(» در ح ه دل ماره » رابوچي ی ) ٢٥ ص ١٠ش يعن

ا » بودنقانونی « د وجود آن چيزی را که موجود است تصديق نمايند؛ آن ه می خواهن

ه » منحرف ساختن «برای » ايدئولوگ ها «که أثير ه ب «جنبش از آن راهی ک وسيله ت

ر م ل عناص ردد متقاب ی گ ين م ادی مع يط م ه«(» ادی و مح ماره » نام ١٢در ش

ی «نکنند؛ آن ها می خواهند مبارزه ای که کوشش ) »ايسکرا« کارگران در شرايط فعل

د ه آن بزنن د دست ب ی توانن ه » م ارزه ای ک وب و آن مب ن «مطل ع در اي ا در واق آن ه

ا ميسل «ضميمه جداگانه «(ممکن شناخته شود، » لحظه دست به آن زده اند » رابوچاي

ای). ١٤ -ص وکرات ه يال دم ا سوس رعکس، م رود آوردن در ال انقب ن سر ف ی از اي ب

ه زی ک ر آن چي ی در براب هست، » در لحظه حاضر «برابر جريان خود به خودی، يعن

ر حکم ه در سال های اخي اکتيکی هستيم ک ی ناراضی هستيم؛ ما خواهان تغيير ت روائ

دا آپيش از آن که متحد شويم و برای «داشته است، ما می گوئيم ه متحد شويم ابت ن ک

يم طور به رار ده ين خود ق اس از آگهی (» قطع و صريح الزم است خط فاصلی ب اقتب

د ی گوی وده م رزنش نم د اتریشی را س رتس منق د روس، ه اکف منق ه «: بولگ ا آن هم رتس، ب ه

تن ه در اس اده استقاللی ک ن م م در ای از ه ا (تاج هایش وجود دارد، ظاهرا ب اره کئوپراتيوه ) در ب

اتی دارد أله اختالف ات مس ه در جزئي ا وجودی ک زیاد وابسته به عقاید حزب خویش می باشد و ب

د » سرمایه داری و زراعت«(» ولی باز جرأت نمی کند از پرنسيپ عمومی جدا گردد ص ٢جل

ه از ). ٢٨٧ ی ک ک دولت ه ی ی وده و تبع ارت ب ی در اس ث سياس کنه اش در ١٠٠٠/٩٩٩ حي س

ا مغز استخوان فاسد ی ت اط حزب ی و ارتب ق شرافت حزب نتيجه بردگی سياسی و عدم درک مطل

دازه -شده اند، ه بی ان ن ک رای ای ه ی یک دولت مشروطه را، ب ی « تبع د حزب ه عقای ته ب » وابس

غيرعلنی ما فقط همين باقی مانده است برای سازمان های ! می باشد، متکبرانه سرزنش می کند

....که به تنظيم قطع نامه درباره ی آزادی انتقاد بپردازند


٤٢

ه موجود . ∗)»ايسکرا« به انتشار بوطمو ل آن چه ک ا در مقاب انی ه ه آلم خالصه اين ک

ه آن چه موجود است : است باقی مانده تغييرات را رد می کنند يم ک اما ما خواستار آن

. آن و سازش با آن را رد می کنيمتغيير يابد و سر فرود آوردن در برابر

رق ين ف دگان » کوچک«هم ويس کنن ه رون ه »آزاد«است ک ع نام انی قط ای آلم ه

!متوجه آن نشدند

انگلس درباره ی اهميت مبارزه ی تئوريکانگلس درباره ی اهميت مبارزه ی تئوريک) ) دده ود ح جم«، »دگماتيسم، اصول پرستی خشک « زب که مکافات قهری کسانی است ک

ان ، اين ها »اجبارا فکر رامقيد کرده اند اد « هستند آن دشمنانی که قهرمان » آزادی انتق

د » رابوچيه دلو «در ه دست می گيرن ا اسلحه ب ن -.بر ضد آن ه رفتن اي رار گ ا از ق م

ن مسأله ا مسأله در دستور روز بسيار خوش وقتيم و پيشنهاد ما فقط اين است که اي ب

:سؤال ديگری تکميل گردد

قضات کيانند؟

رار دا در جلو دو آگهی راجع به نش ه «يکی . درريات ق و «برنام ه دل ان » رابوچي ارگ

او ای روس بمتن وکرات ه يال دم ه ی سوس ماره ی اول پک(» اتحادي ه از روی ش ي

و « ه دل ری). »رابوچي روه «-ديگ ريات گ د نش ه تجدي ع ب ی راج ار«آگه . » »آزادی ک

ه در آن ١٨٩٩تاريخ هر دو آگهی سال ا مدت » مزبحران مارکسي « است ک ود ه در ب

ود دس ه ب رار گرفت ر . تور روز ق د در اث ر بخواهي يم؟ اگ ی بين ه م ا چ ا در آن ه ی م ول

و قصد ان ن ه ارگ اره ی روشی ک ان صريحی درب ده و بي ن پدي نخستين اشاره ای به اي

وده است د، جستجوی شما بيه د بيابي اذ نماي اره .دارد در اين موضوع اتخ فعاليت درب

نه در اين برنامه و نه در پيوست های آن تئوريک و وظائف عاجل آن در لحظه کنونی

ه « به تصويب کنگره سوم ١٩٠١که در سال ص » دو کنگره «(رسيده است » اتحادي

.ت. ه، ٣٢٩ کليات، چاپ چهارم روسی ص ٤ رجوع شود به جلد -∗


٤٣

ه نشده است ) ١٨-١٥ م گفت ه ه ه ی . يک کلم ه مجل دت، هيئت تحريري ن م ام اي در تم

ه ی » رابوچيه دلو « ی هم مسائل تئوريک را، با وجود اين که اين مسائل موجب نگران

.شته استا دموکرات های جهان بود، کنار گذسوسيال

ه ه توجه نسبت ب آگهی ديگر، برعکس، پيش از هر چيزی خاطر نشان می سازد ک

ه ه ب ت ک تار اس رانه خواس ته و مص عيف گش ر ض ای اخي ال ه وری در س ه «تئ جنب

ا » تئوريک جنبش انقالبی پرولتاريا توجه دقيق بشود و دعوت می کند که در نهضت م

د تمايالت ب « رار گيرن د ق . »رنشتينيزم و ديگر تمايالت ضدانقالبی بی رحمانه مورد تنقي

ی » زاريا«شماره های منتشره ی مجله ی ه عمل ن برنام ه اي ه چگون د ک نشان می دهن

.می گشت

رده ا بدين طريق ما می بينيم که جمالت پر آب و تاب ره پ ی بر ضد جمود فکر و غي

ونی در تکا دی و زب ه روی القي ه ب ل دادن انديشه تئوريک کشيده می شودست ک . ام

ا ه در اروپ ده ای را ک مثال سوسيال دموکرات های روس با برجستگی مخصوصی پدي

د (جنبه عمومی دارد رده ان ) و مدت ها است که مارکسيست های آلمانی هم آن را قيد ک

و ری نشان می دهد حاکی از اين که معنای آزادی کذائی انتقاد تعويض يک تئوری با تئ

ارت ديگر زادیآديگر نبوده بلکه ه عب وری جامع و تعمق شده و ب از قيد هرگونه تئ

هرکس ولو اندکی با اوضاع واقعی جنبش ما آشنا باشد . اکلکتيزم و بی پرنسيپی است

. نمی تواند نبيند که انتشار وسيع مارکسيزم با تنزلی در سطح تئوريک توأم بوده است

ه به خاطر اهميت عملی و پيشرف د ک ده ان ت های عملی جنبش کسان زيادی به آن گروي

ادگی نداشتند يچ آم ی ه م و حت وری بسيار ک وان قضاوت . از حيث تئ ن رو می ت از اي

ه ای » رابوچيه دلو «نمود که چقدر ا حالت مظفران عاری از حس سنجش است وقتی ب

ه ن ک اکی از اي ی آورد ح ال م اهد مث ارکس ش ر «از م ی ب بش عمل ه جن دمی ک ر ق ه

م ه مه ين برنام ک دوج ی دارد از ي ر است م ن دوره ی . »ت خنان در اي ن س رار اي تک

د اد بزن ازه فري ام مشاهده تشييع جن : تشتت تئوريک به مثابه آن است که شخص هنگ

ن سخنان . »!ببريد تمام نشود خداوند به کارتان برکت دهد و هر چه « ه اي و حال آن ک


٤٤

زم را درباره ست که او مارکس از نامه ای برداشته شده ا ی گتا نوشته و در آن اکلکتي

ه . سخت مورد سرزنش قرار می دهددر طرز انشاء پرنسيپ ها ه ب ن نام مارکس در اي

ه ود ک ته ب زب نوش ران ح اطر : س ه خ س ب د پ ده اي دن را الزم دي د ش ا متح ر واقع اگ

د برآوردن مقاصد علی جنبش قراردادهائی به بنديد ولی پرنسيپ فروشی را ر وا نداري

ای «و د » گذشت ه ک نکني ا . تئوري ين م ه در ب ورتی ک ارکس در ص ر م ود فک ن ب اي

!مردمانی پيدا می شوند که به نام مارکس می کوشند از اهميت تئوری بکاهند

ود د وج ی توان ز نم ی ني بش انقالب ی جن وری انقالب دون تئ د ب ته باش ين . داش در چن

ام ال شکل های ک ه دنب د و در موقعی که شيفته وار ب ی می رون ال محدود فعاليت عمل

ه وان ب عين حال هم آن را با موعظه مد شده اپورتونيزم هم آغوش می سازند، نمی ت

ن فکر در کفايت روی اي ودپق ر . افشاری نم يال دموکراسی روس ب رای سوس ا ب و ام

ه آن را اغلب فراموش ٣اهميت تئوری به علت وجود کيفيت ديگر افزوده می گردد ک

ازه سر و صورت اول اين که حزب ما : مايندمی ن د، ت فقط تازه دارد تشکيل می ياب

می گيرد و هنوز حسابش را با ساير جريان های فکر انقالبی، که جنبش را به انحراف

د، تصفيه نکرده است د می نماين ر . از راه راست تهدي ام اخي رعکس، خصوصيت اي ب

رد همان طور که اکسلرد مدت ها پيش به اکون ( ا پيشگوئی می ک ن است ) وميست ه اي

ی ای انقالب ان ه ا جري ه در آن همان وند غيرک ی ش اء م ک احي يال دموکراتي در . سوس

ر ه در نظ ائی ک رايط خط ه ش ن گون ت«اول اي ی اهمي ب » ب د موج ی توان ت م اس

ات فراکسيونی غم د مباحث انگيزترين عواقب شود و تنها اشخاص کوته نظر می توانن

مارند و د بش ا زائ ع ي ی موق ا را ب تالف ه رده اخ ق خ اختن دقي خص س ده ی . مش آين

ا آن ن ي ه تحکيم اي خرده «سوسيال دموکراسی روس برای ساليان دراز ممکن است ب

.منوط و مربوط باشد» اختالف

ی دارد ين الملل ه ب ود جنب ت خ ابر ماهي يال دموکراسی بن ه نهضت سوس ن ک . دوم اي

ز هست معنای اين نه تنها آن ن ني است که ما بايد با شوينيزم ملی مبارزه کنيم بلکه اي

د موفقيت که نهضتی که در يک کشور جوان آغاز می شود فقط در صورتی می توان


٤٥

دد ار بن ه ک م . حاصل نمايد که تجربه ی ممالک ديگر را ب ار بستن ه ه ک ن ب رای اي و ب

ردن س تنها آشنائی ه اده ی آخرين ساده با اين تجربه و يا فقط رونويس ک ا قطع نام ه

اد نگريست و . کافی نيست ا نظر انتق ذکور ب ه ی م ه تجرب برای اين کار بايد توانست ب

ه نضهت . آن را مستقال بررسی نمود د ک هر کس اگر همين قدر در نظر خود مجسم کن

کارگری کنونی با چه عظمتی رشد نموده و شاخه دوانيده است پی خواهد برد که برای

مورد ) و هم چنين تجربه انقالبی (ن وظيفه چه قوای تئوريک و تجربه سياسی انجام اي

.لزوم می باشد

ل سوم اين که وظائف ملی سوسيال دموکراسی روس چنان است که تا کنون در مقاب

پائين تر . هيچ يک از احزاب سوسيال دموکرات جهان چنين وظائفی قرار نگرفته است

آزادی همه ی مسأله آن تکاليف سياسی و سازمانی که بر ما الزم می آيد که درباره ی

ون . مردم از يوغ حکومت مطلقه آن ها را بر عهده ما می گذارد سخن بگوئيم ی اکن ول

ه ازيم ک ان س اطر نش ن را خ واهيم اي ی خ ط م ی فق ا حزب رو را تنه ارز پيش ش مب نق

ر آن باشد رای . می تواند بازی کند که تئوری پيشرو راهب ا ب ن و ام ای اي ه، معن ن ک اي

دکی ل ان ارت الاق ور عب ه ط ی را از ب ده اشخاص ذار خوانن ود بگ م ش خص مجس مش

د گرتسن، بلينسکی، چرنيشفسکی و سالله :پيشينيان سوسيال دموکراسی روس مانن

ه آن اهميت ٧٠پرافتخار انقالبيون سال های اد آورد؛ بگذار راجع ب ه ي سده گذشته ب

ات روس ون ادبي ه اکن ه دست جهانی ک د؛ بگذار ب افی ... می آورد فکر کن م ک ين ه هم

!است

وری در نهض طوی مرب مسأله کرات انگلس را در ذحال ت ه اهميت تئ ت سوسيال ب

ال ه س وط ب ه مرب ک، ک ائيم ١٨٧٤دموکراتي ی نم ل م ا نق ن ج ت در اي س. اس -انگل

ی برای مبارزه ی عظيم سوسيال دموکراس -برخالف آن چه که در نزد ما مرسوم است

ارزه ی تئوريک را قائل نشده، ) سياسی و اقتصادی (دو شکل بلکه در رديف آن ها مب

ه از لحاظ . هم قرار داده سه شکل قائل می شود ان ک ارگری آلم ه جنبش ک دستور او ب

ان ات زم ائل و مباحث ر مس ه نظ دری از نقط ه ق ته است ب م گش ی و سياسی محک عمل


٤٦

دواريم ه امي ت ک ده اس ر آموزن اه حاض ا هرگ اله م ه ی رس والنی از مقدم متی ط ∗ قس

»Der deutsche Bauernkrieg « زرگ ا است از ب دت ه ون م ه اکن رين را ک ت

وگرافی وا در بيبلي اب شناسی(ن رده ) کت ا خ ر م ده ب يم خوانن تخراج کن ده است، اس ش

:نگيرد

د م ان ا . کارگران آلمان بر ساير کارگران اروپا دارای دو برتری مه ه آن ه ن ک اول اي

وری از ت م ث تئ ه از حي تند ک ی هس ه مردم ق ب تعداد تعل د و آن اس ا جلوترن ام اروپ م

ه اصطالح ت ات ب ه طبق وريکی، ک رده ی«ئ ی از دست » تحصيل ک ه کل ا ب ان تقريب آلم

انی پيش از سوسيالي . در آن ها محفوظ است . داده اند دون فلسفه آلم ه زب م علمی و ب

می آلمان که يگانه سوسياليزم علمی است ويژه بدون فلسفه هگل هرگز سوسياليزم عل

وده ب اه نب يچ گ ن ه يش از اي د آن پ ده و مانن ود نمی آم تعداد . وج ارگران اس ر در ک اگ

ون ا اکن ه م ن درجه ای ک ه اي اه ب تئوريک وجود نداشت، اين سوسياليزم علمی هيچ گ

ود ن . می بينيم در مغز استخوان آن ها رسوخ نمی نم ان اي ری و عظمت بی پاي را برت

ه از يک طرف آن بی عالق د ک وری نشان می ده ه تئ ه هرگون ا نسبت ب يس ه گی انگل

ا ايکی يس ب ارگری انگل ه چرا پيشرفت جنبش ک ن موضوع است ک ز علل عمده ی اي

و از طرف ديگر -.وجود تشکيالت درخشان بعضی از حرفه های آن اين قدر کند است

ه د ک ی ده ان م ی نش فتگی و تزلزل ری را آش ن برت کل اي م آن را در ش زم تخ پرودني

ه اکونين ب ه ب اتوريش، ک ابتدائيش در بين فرانسوی ها و بلژيکی ها و در شکل کاريک

.آن بخشيده، در بين اسپانيائی ها و ايتاليائی ها کاشته است

ارگری ر در نهضت ک ه ديرت ا از هم ا تقريب انی ه ه آلم ت ک ن اس ری دوم در اي برت

ه زمسياليطوری که سو همان. شرکت کردند د ک تئوريک آلمانی هرگز فراموش نمی کن

ام -ون، فوريه و آائوئنم سي-بر دوش سن يعنی سه متفکری قرار دارد که با وجود تم

ه ا ب ان ه ام زم جنبه ی واهی و تخيلی آموزش خود رد زمره ی بزرگ ترين عقالی تم

∗- Dritter Abduruck. Leipzig. ١٨٧٥. Verlag der Genossenschaftsbuch

druckerei.) »،مترجم، ١٨٧٥ چاپ سوم سال جنگ دهقانی در آلمان، ليپزیک(


٤٧

ايق بی شماری پی ب ان حق ه شمار رفته و به طرز داهيانه ای از پيش به چن د ک رده ان

ارگران -درستی آن را ما اکنون علما مدلل می سازيم، ی ک م نهضت عمل ين طور ه هم

ا ر دوش نهضت انگليسی و فرانسوی نشو و نم ه ب آلمانی هرگز نبايد فراموش کند ک

ه بهای گزافی ا ب ه آن ه ه دست يافته و امکان داشته است از تجربه ای ک د ب آورده ان

ون از خ د و اکن تفاده کن ا اس راز از آن ه وارد احت ر م ان در اکث ه در آن زم ائی، ک طاه

د راز نماي ود، احت ن نب اه .ممک ارزه ی هرگ يس و مب ای انگل ون ه ه ی ترديوني نمون

اريس هرگاه سياسی کارگران فرانسه نمی بود، ژه کمون پ ه وي ه ب آن تکان عظيمی ک

داده نمی بود ما حاال در کجا بوديم؟

انی ای موقعيت انص بايد به کارگران آلم ادری از مزاي ا يک زبردستی ن ه ب اف داد ک

ار است . خود استفاده نمودند ين ب ن اول از آن موقعی که نهضت کارکری وجود دارد اي

ان دارد ود جري رتبط خ ق و م ير متواف ه مس ر س نظم در ه ور م ه ط ارزه ب ه مب در : ک

ی ادی عمل ير اقتص ی و در مس ير سياس ک، در مس ير تئوري ت در بر(مس ر مقاوم اب

ه اصطالح هجوم ). سرمايه داران ين ب ان در هم ذيری نهضت آلم درت و شکست ناپ ق

.متمرکز نهفته است

ر خصوصيات کارگران آلمانی از خود از يک طرف و در اث بر اثر اين موقعيت ممت

زی نهضت فرانسه از طرف ديگر، در جزيره ای نهضت انگليس و سرکوب شدن چي

دتی . لتاريائی قرار دارند لحظه ی فعلی در رأس مبارزه پرو حال جريان حوادث تا چه م

ه ت ک د موضوعيس ظ نماين د را حف ام ارجمن ن مق ه اي د داد ک ازه خواه ا اج ه آن ه ب

د . پيشگوئی آن ممکن نيست د، باي ام را احراز می نماين ن مق ا اي ه آن ه ادام ک ی م ول

ر . اميدوار بود ذکور ب ام م ذارد که وظايفی را که مق ه ی ايشان می گ ه شايستگی ذم ب

د داد ام خواهن اعی را . انج ات مس ارزه و تبليغ ای مب ته ه د در رش ر باي ن ام رای اي ب

ام مسائل . مضاعف نمود ه در تم ود ک د ب ارت از آن خواه وظيفه پيشوايان به ويژه عب

وذ ار نف ر ب يش از زي يش از پ ازند، ب ن س ود را روش ن خ يش ذه يش از پ ک ب تئوري

ه عبارات سنتی متعلق به جهان بي نی کهنه آزاد گردند و هميشه در نظر داشته باشند ک


٤٨

م زسوسيالي ا آن چون عل ه ب م از آن موقعی که به علم تبديل شده است ايجاب می کند ک

د رار دهن ه ق ورد مطالع ی آن را م د يعن ار کنن ود. رفت ن خ ق اي دين طري ه ب اهی را ک آگ

ده و ل ش ور حاص ه ط ت، با ب نی اس ياء و روش ال ض ی در ح ين روز افزون د در ب ي

ود و سازمان حزب و سازمان ده نم ر پراکن ام ت ا جديتی هر چه تم ارگر ب توده های ک

...اتحاديه ها را هر چه بيشتر فشرده و محکم ساخت

اه ... انی هرگ ر کس ا ديگ اه آن ه د آن گ روی کنن ور پيش ين ط انی هم ارگران آلم ک

د ام بردارن بش گ ه در رأس جن ود ک د ب ن امر اب -نخواهن ه اي بش نيست ک ع جن ه نف دا ب

بلکه در صف مبارزان مقام ارجمندی -کارگران يک ملت واحد در رأس آن گام بردارند

ا درا احراز خواهند نمو يم از آن ه ا حوادث عظ ؛ و اگر ناگهان آزمايش های سخت و ي

ا هميشه حاضر السالح د آن ه رژی بيشتری بخواه دالوری بيشتر و عزم راسخ و ان

د .»خواهند بود ار در آم د سال . سخنان انگلس سخنان پيشگويانه ای از ک پس از چن

ا در معرض . کارگران آلمان ناگهان با صدور قانون فوق العاده بر ضد سوسياليست ه

د رار گرفتن واری ق ای دش ايش ه ا آن را حاضر ا . آزم انی حقيقت ارگران آلم سالح لو ک

. مند در آينداستقبال نمودند و توانستند از آن آزمايش ها پيروز

ای ب ايش ه ای روس آزم رای پرولتاري ارزه ی ب يش است، مب ت صعبتری در پ نهاي

ه آن در اده در کشور مشروطه نسبت ب عليه هيوالئی در پيش است که قانون فوق الع

تاريخ اکنون در برابر ما نزديک ترين وظيفه ای را قرار داده است که . حکم مور است

ر به م رولتاريای هر کشور ديگری وظايف پ نزديک ترين در تمام . است راتب انقالبی ت

ا بلکه ط در اروپ ه فق ه ن اع، ک اه ارتج ه گ دام تکي ی انه ه، يعن ن وظيف ام اي ون (انج اکن

ای روس را پيش ) می توانيم بگوئيم اه است، پرولتاري ه گ در آسيا نيز مقتدرترين تکي

آوردن به دست حق داريم اميد و ما . آهنگ پرولتاريای انقالبی بين المللی خواهد نمود

ود را اد، خ ای هفت ال ه ون س ی انقالبي ا، يعن ينيان م ه پيش دی را ک آن منصب ارجمن

ه وانيم جنبش خود را ک ه بت سزاوار آن نشان داده اند داشته باشيم ولی به اين شرط ک

.هزار بار پهناورتر و ژرف تر است با همان عزم و انرژی بی دريغ مجهز سازيم


٤٩

: : دومدومفصل فصل

حرکت خود به خودی توده ها حرکت خود به خودی توده ها وو

آگاهی سوسيال دموکراسی آگاهی سوسيال دموکراسی

ر است ٧٠گفتيم که جنبش ما را که نسبت به جنبش سال های ر و ژرف ت وسيع ت

ود ا . بايد با همان عزم و انرژی بی دريغ آن زمان مجهز نم م ت ون در حقيقت امر ه کن

ژه ( توده ها کسی گويا شکی نداشته است که نيروی جنبش امروزه در بيداری ه وي و ب

ی ) پرولتاريای صنعتی ران انقالب و ضعف آن در نارسائی آگاهی و روح ابتکار در رهب

.است

ن ا اي ه ت اتی را ک ام نظري ه تم ليکن در همين اواخر کشف محير العقولی شده است ک

اين کشف از . بود تهديد به واژگون شدن می نمايد حکمفرما مسأله زمان در مورد اين

ا جروبحث به عمل آمده است که ضمن » بوچيه دلو را«طرف ا «و » ايسکرا «ب » زاري

ه ريشه » اختالف عمومی«به اعتراضات در جزء اکتفا ننموده بلکه کوشيده است را ب

ه خودی و عنصر نسبی اختالف در ارزيابی اهميت «عميق تر يعنی به عنصر خود ب

و «تز اتهامی . برساند »آگاه» منظم« ين » رابوچيه دل اهش «: تس حاکي چن ه در ک مبالغ

وئيم می ما در مقابل آن . ∗»ا خود به خودی تکامل ياهميت عنصر ابژکتيف ه : گ هر آين

ه روی کلمات از . ١٨ و ١٧، ص ١٩٠١، سپتامبر سال ١٠شماره ی » رابوچيه دلو «-∗ تکي

.است» رابوچيه دلو«


٥٠

ری هم به جز اين نتيجه که فکر ديگيجه نتاصوال هيچ » زاريا«و » ايسکرا«جروبحث

م ترساند نمی داد، باز همين يک ن » اختالف عمومی «را به اين » رابوچيه دلو « يجه ه

ام ماهيت ما را بسيار قانع می ساخت زيرا اين تز پرمعنی است و به بهترين طرزی تم

وريکی ات تئ ن اختالف ای روس را روش وکرات ه يال دم ين سوس ونی ب ی کن و سياس

.می سازد

ه رابطه ين به همين علت است ک ه خودی اهميت عمومی ب اهی و حرکت خود ب آگ

. مفصل غور و تأمل نمود به طور درا کسب می نمايد و در اطراف آن بايعظيمی

ان جنبش خود به خودیان جنبش خود به خودیييآغاز غلآغاز غل) ) الفالفل يفتگی در فص ا ش يش م انیپ ه ی همگ رده ی روس را در نيم يل ک ان تحص جوان

ديم ذکر ش يزم مت وری مارکس ه تئ ود ب ای ن ال ه ابات . س ان، اعتص ان زم ارن هم مق

ورگ ١٨٩٦کارگری بعد از جنگ معروف صنعتی سال ه در پترب ين نيز ک داد، هم روي

ود ه ب ود گرفت ه خ انی را ب ه همگ واه . جنب يه گ ام روس ابات در تم ن اعتص يوع اي ش

ر بخواهيم اد و اگ آشکاری بود بر عمق جنبش توده ای که مجددا رو به طغيان می نه

ه خودی «درباره ی ين جنبش » عنصر خود ب د هم ه باي ل از هم ه قب وئيم البت سخن گ

ه خودی رق . دانست اعتصابی را جنبش خود ب م ف ا ه ه خودی ب ات خود ب يکن حرک ل

م ) ١٩و حتی در نيمه اول سده ی (در سال های هفتاد و در سال های شصت . دارند ه

ه تخريب ه خودی«در روسيه اعتصاباتی روی داده ک ود ب ره را » خ ا و غي ماشين ه

ا «اعتصابات سال های نود را نسبت به اين . همراه داشت وان » عصيان ه ی می ت حت

ن درجه -ناميد» آگاهانه« ا اي و برداشته ت گامی که جنبش کارگری طی اين مدت به جل

ه . عظيم است د ک ه خودی «اين امر به ما نشان می ده ان » عنصر خود ب ع هم در واق

ی اهی استشکل جنين دازه ای . آگ ا ان ع ديگر ت ن موق م در اي دائی ه ای ابت عصيان ه

ود اهی ب دن روح آگ دار ش ر بي ارگران : مظه ودن ک ذير ب ل ناپ ه خل رين را ب ان دي ايم

زوم ه ل ه رفت د و رفت رار می داد از دست می دادن انتظاماتی که آن ها را تحت فشار ق


٥١

د و ...مقاومت دسته جمعی را ی حس می کردن د ول نمی خواهم بگويم درک می کردن

د ی مع الوصف . جدا از فرمان برداری غالمانه در مقابل رؤسا سرپيچی می نمودن ول

اعتصابات سال های . مبارزهس و انتقام داشت تا أ به مراتب بيشتر جنبه ی ابراز ي اين

تر ب بيش ه مرات اهی را ب اهرات آگ ود تظ ا ن ه م د ب ی دهن ان م ن دوره : نش در اي

ه خواست های معينی به ميان آو رده می شود، از پيش لحظه ی مناسب در نظر گرفت

ره می شود، وقايع و نمونه های معروف جاهای رد و غي ديگر مورد شور قرار می گي

اه .و غيره ا صرفا ق هرگ ان ي عصيان ه ود، در عوض اعتصابات ستم کش ام مردم ب

ه های آن متوالی نطفه های ی فقط نطف ه . مبارزه ی طبقاتی بودند ول ن اعتصابات ب اي

وده بلکه ونی خودی خود هنوز مبارزه ی سوسيال دموکراتيک نب ارزه ی ترديوني مب

ود دار شدن خصومت آشب ن عالمت بي ا ت، اي ود، ام ان ب ارگران و کارفرماي ذير ک ی ناپ

م سياسی کارگران در آن موقع به تضاد آشتی ناپذيری که بين منافع آنان و ام رژي تم

ه ند، ب ته باش تند داش ی توانس تند و نم اهی نداش ت آگ ود اس ر موج اعی معاص و اجتم

ا ر آن ه ارت ديگ يال دموکرات عب اهی سوس تند آگ ک نداش ابات . ي اظ اعتص ن لح از اي

ه ه نسبت ب ن ک ود اي ا وج ود، ب ای ن ال ه ا«س ی محسوب » عصيان ه پيشرفت بزرگ

.می شد معهذا باز دارای همان جنبه تماما خود به خودی بود

وال ارگران اص ک در ک يال دموکراتي اهی سوس ه آگ يم ک ا گفت ود م ی توانست وج نم

اهی را. داشته باشد ن آگ رداي ود وارد ک ارج ممکن ب ط از خ ام کشورها . فق اريخ تم ت

اهی د آگ ی توان را م ود منحص وای خ ا ق ارگر ب ه ی ک ه طبق د ک ی ده واهی م گ

ر د، ب ه بده ترديونيونيستی حاصل نمايد، يعنی اعتقاد حاصل کند که بايد تشکيل اتحادي

ه ور ب ت را مجب د و دول ارزه کن ان مب د کارفرماي د ض وانينی بنماي دور ق رای ص ه ب ک

ره ت و غي ارگران الزم اس يا .∗ک وزش سوس ی آم فی، لول ای فلس وری ه يزم از آن تئ

ه -∗ افی هرگون خ و ن ه ناس يچ وج ه ه د، ب ی کنن ان م ا گم ه بعضی ه ان ک ونيزم، چن تردیوني

ی تبليغات س . نيست» سياست« ا درجه ی معين ارزه ی سياسی تردیونيون ها هميشه ت ياسی و مب


٥٢

ات دارا و روشن دگان دانشور طبق ه نماين تاريخی و اقتصادی نشو و نما يافته است ک

ز . و انگلس موجدين سوسياليزم علمی سخود مارک . بع نموده اند تفکران ت معاصر ني

ود در ز اعی خ ت اجتم اظ موقعي ن از لح ره ی روش د م ورژوازی بودن ران ب ه . فک ب

امال مستقل از رشد همين گونه در روسيه نيز آموزش تئوريک سوسيال دموکراسی ک

اگزير تکامل فکری ه ی نتيجه ی طبيعی و ن ه مثاب ارگری و ب خود به خودی جنبش ک

ده است ه انقالب سوسياليست ب روشن فکران ورد بحث . وجود آم در آغاز دوره ی م

امال سر و ن آغاز نيمه ی سال های -يعنیما، ه ی ک ه فقط يک برنام ود اين آموزش ن

ه » آزادی کار «صورت يافته ی گروه بود بلکه اکثريت جوانان انقالبی روسيه را نيز ب

.طرف خود جلب کرده بود

داری ی بي ارگر يعن وده های ک ه خودی ت بدين طريق در اين موقع هم بيداری خود ب

ا دگی و مب وری روح زن ه تئ ه ب ی ک انی انقالب م جوان ود داشت و ه ه وج رزه ی آگاهان

ورد ن م د، در اي ارگران روی آورده بودن ه سوی ک وده و ب سوسيال دموکراس مسلح ب

ردد ه اغلب فراموش می گ د(يک واقعيت ک ر از آن اطالع دارن م ) و کمت ژه مه ه وي ب

ه ن ک ن دوره نخستيناست و آن اي ای اي وکرات ه ا حر سوسيال دم ات ب ه تبليغ ارت ب

د جزوه ی (-اقتصادی مشغول بودند ا مفي ه دستورات حقيقت ن زمين ه «و در اي راجع ب

د نظر داشتند ،تبليغات امال در م ود، ک ويس ب يکم -) را، که در آن زمان هنوز دست ن ل

رعکس اين تبليغات اقتصادی را نه فقط يگانه وظيفه ی خود حساب نمی کردند بلکه ب

دا ان ابت ا و وساز هم ی روس را عموم يال دموکراس اريخی سوس ايف ت رين وظ يع ت

مثال آن دسته از . سرنگون ساختن حکومت مطلقه را خصوصا نيز به ميان می کشديند

ه ورگ ک ای پترب وکرات ه يال دم ارزه در راه «سوس ه ی مب ه ی آاتحادي زادی طبق

ه «له نخستين شماره ی مج ١٨٩٥را تأسيس کرد، درهمان پايان سال » کارگر رابوچي

ا در . را تنظيم نموده بود » دلو دارم ه ود ژان ا ب رای چاپ مهي امال ب ه ک اين شماره را ک

راجع به تفاوت بين سياست تردیونيونيستی . نموده اند ) ليکن نه مبارزه ی سوسيال دموکراتيک (

.و سوسيال دموکراتيک در فصل آینده صحبت خواهيم نمود


٥٣

ه ١٨٩٥موقع هجوم شبانه ی شب نهم دسامبر سال روه ب ن گ نزد يکی از اعضای اي

دين طريق ∗نام آناتولی الکسيويج وانيف د و ب و « کشف نمودن ه دل ه شکل » رابوچي ب

د ش انتاوليه خود نتوانست روی ه خود ببين ن . ار ب ه ی اي ه سر مقال ه شايد ( روزنام ک

ک ال ي ی س س از س ثال پ تارينا «م کايا اس ی»روس انی اداره ی ٢١ئ آن را از بايگ

رد ) شهربانی بيرون بکشد وظايف تاريخی طبقه ی کارگر را در روسيه توصيف می ک

ود رار داده ب ی تحت اه سپس مقال . و تحصيل آزادی سياسی را در رأس اين وظايف ق

وان د «عن ی کنن ر م ه فک ا چ ه ؛∗∗»وزراء م ه ب ود ک ده ب أله درج ش ع مس ع و قم قل

پليس اختصاص داده شده بود و عالوه بر اين به دست نداکميته های آموزش بی سوا

اط ه نق ورگ اختصاص نداشته بلکه ب يک سلسله مراسالت در آن بود که تنها به پترب

ود وط ب م مرب يه ه ر روس ث(ديگ تان م ارگران در اس تم ک رب و ش ه ض ع ب ال راج

يم ). ياروسالول تباه نکن ر اش ه اگ ه، ک ن روزنام ق، اي دين طري ايش«ب تين آزم » نخس

سوسيال دموکرات های روس در سال های نود بود، جنبه ی محدود محلی و به طريق

ه ی ی جنب ادی«اول ا » اقتص ابی را ب ارزه ی اعتص رد مب ی ک ه کوشش م ته بلک نداش

ه از سياست نهضت ه ی کسانی را ک وأم سازد و کلي ه ت انقالبی بر ضد حکومت مطلق

و هر . جهالت پرستی ارتجاع ستم ديده اند به پشتيبانی سوسيال دموکراسی جلب نمايد

ه د داشت ک کس اندکی با وضع آن زمان نهضت آنشائی داشته باشد شبهه ای نخواه

ه از ط املی چ ه ی ک ن عالق ا حس ه ای ب ين روزنام ه از چن ارگران پايتخت و چ رف ک

. يافت ار می ل می شد و به وسيع ترين طرزی انتش انقالبی استقبا روشن فکران طرف

ال . آ. آ-∗ ف در س دان ١٨٩٩واني ه در زن ل ک رض س ه ی م اوری در نتيج يبری خ در س

ذکوره در . بود وفات یافت انفرادی موقت بدان مبتال شده به همين جهت هم ما انتشار اطالعات م

د ن اطالعات را کسانی داده ان را ای ائيم زی متن را ممکن دانستيم و صحت آن را ضمانت می نم

.وانيف را مستقيما و از خيلی نزدیک می شناختند. آ. که آ .ت. ه ٧٦ -٧١ ص ٤ کليات، چاپ ٢ رجوع شود به جلد -∗∗


٥٤

ان ا فقط نش اما عدم موفقيت اين اقدام وکرات های آن زم ه سوسيال دم نه ی آن است ک

رم بر اثر کمی تجربه انقالبی و عدم آمادگی عملی خود از عهده بر آوردن احتياجات مب

ارگری «: (سان پطربورگسکی رابوچی ليستک «راجع به . ان بر نيامدند آن زم ه ک ورق

ارگری «(» رابوچايا گازتا « به ويژه راجع به و ٢٢)»سان پطربورگ و )»روزنامه ی ک

ه در سال حزب کارگری سوسيال دموکرات روسيه » مانيفست«راجع به م ک ١٨٩٨ ه

ا بديهی است . تشکيل يافته بود گفت ه تقصير که حتی به فکر م رد ک م خطور نمی ک ه

ه .اين عدم آمادگی را به گردن رهبران آن روزی بگذاريم رای استفاده از تجرب يکن ب ل

ان نقص ا بهم نهضت و درس گرفتن از اين تجربه، الزم است به علل و اهميت فالن ي

اين موضوع بسيار مهم است که يک قسمت به اين جهت مسجل ساختن . کامال پی برد

ه در سال های سوسيال) اکثريتشايد هم ( ائی ک وکرات ه مشغول ١٨٩٨ -١٨٩٥ دم

ه حق » خود به خودی «فعاليت بودند در همان وقت يعنی در همان ابتدا جنبش امال ب ک

ه دم ب ارزی ق و به جا ممکن می شمردند که با وسيع ترين برنامه و با يک تاکتيک مب

ادگی اکثريت انقال عدم . ∗ميدان عمل گذارده شود امال آم ه ی ک ه يک حادث م، ک ون ه بي

ا در اکونوم-∗ ت ه ک روس «يس يال دموکراتي ای سوس ان ه ه ارگ ه ب ار » نام ين اظه چن

ا نظر منفی » ایسکرا «-:می دارند ود ب ان سال های ن وکرات های پای که به فعاليت سوسيال دم

ارزه در راه خواست های رای مب ان جز ب می نگرد، این مسأله را نادیده می گيرد که در آن زم

تن ). ١٢شماره » ایسکرا(» شرایط الزمه موجود نبود ناچيز برای کار دیگری ه در م مدارکی ک

نه . به کلی با واقعيت مغایرت دارد، »فقدان شرایط«آورده شده است ثابت می کند که این ادعای

اچيز ارزه در راه خواست های ن رای مب ز جز ب ه آن ني ود بلکه در نيم تنها در پایان سال های ن

ادگی کامل هم کلي دیگربرای کارهای ه آم د ک ران بودن ه ی شرایط الزمه موجود بود و فقط رهب

ائيم . نداشتند راف نم ادگی اعت ن عدم کفایت آم ه ای -و به جای آن که ما ایدئولوگ ها و رهبران ب

دان شرایط «ها می خواهند تمام کاسه و کوزه را سر »اکونوميست« ادی » فق أثير محيط م و آن ت

ده راهی ا بش را از آن منحرف سازد بشکنند که معين کنن د جن دئولوگی نبای يچ ای ه ه ا . ست ک آی


٥٥

يچ ب ه ی توانست موج ود، نم ی ب ی طبيع ه نگران د گون رز . مخصوصی باش ون ط چ

رای برداشت وظ ون ب ود و چ ايف ايف صحيح ب ن وظ ام اي رر در راه انج کوشش مک

رژی الزم ودان ود وج يبت ب ی از مص وقتی نيم ای م امی ه ذا ناک ت، ل ودگی . داش آزم

رورش فقط . از خواص اکتسابی است انقالبی و مهارت سازماندهی بايد ميل و هوس پ

ه در ! اوصاف الزمه در خود شخص موجود باشد ا ک د شعور درک نارسائی ه فقط باي

!کار انقالبی برابر با بيش از نيم رفع نارسائی ها است وجود داشته باشد

ن (اما هنگامی که اين شعور رو به افول رفت ذکر اي وق ال ران دسته های ف در رهب

وکراتيکی ی و حت -هنگامی که کسانی ). شعور خيلی قوی بود - ارگان های سوسيال دم

ی د و حت اء دهن ه ی فضيلت ارتق ه درج ا را ب ائی ه د نارس ه حاضر بودن دند ک دا ش پي

ه خودی می کوشيدند به ال حرکت خود ب تئوريک محمل بندگی و عبوديت خود در قب

اه آن د، آن گ ه بدهن يبت ب ران مص يبتی گ دمص ديل گردي ن . تب ه از اي ت آن است ک وق

مفهومی يعنی با » مزاکونومي«جريانی که مضمون آن به طرز بسيار نادقيقی با مفهوم

.توصيف می گردد که برای بيان آن بسيار نارسا است، نتيجه گيری شود

»»رابوچايا ميسلرابوچايا ميسل««سر فرود آوردن در مقابل حرکت خود به خودیسر فرود آوردن در مقابل حرکت خود به خودی))بب

ه پيش از آن که به تجليات مط ان خود ب ل جري رود آوردن در مقاب ن سر ف بوعاتی اي

ا اطالع داده شده ( مميزه زيرين را واقعيت خودی بپردازيم که از منبع فوق الذکر به م

رديم ) است ذکر می گ ان . مت ه مي ه چگون دازه ای روشن می سازد ک ا ان ن واقعيت ت اي

ط مشی آين ين دو خ تالف ب د اخ ی کردن ار م ورگ ک ه در پترب ائی ک يال رفق ده ی سوس

رای آ ١٨٩٧در آغاز سال . دموکراسی روس پيدا شده و رشد نموده است وانيف . آ. ب

رد د ک ين پيش آم و بعضی از رفقای وی، پيش از اين که به تبعيد گاه اعزام شوند، چن

اتحاديه ی » «جوان«و » پير«، که در آن جا اعضای ٢٣که در يک جلسه ی خصوصی

ا «معنی این به جز اظهار عبودیت در برابر جنبش خود به خودی به جز دلبستگی » ایدئولوگ ه

به نواقص خود چيز دیگری هم هست؟


٥٦

قسمت عمده . با هم گرد آمده بودند، شرکت نمايند»ارگریمبارزه در راه آزادی طبقه ک

»اساس نامه ی صندوق کارگری «ی همان درباره صحبت بر سر تشکيالت و به ويژه

ا «١٠ -٩بود که به شکل نهائی خود در شماره ی ع ) ٤٦-ص(» ليسنگ رابوتنيک طب

د ين . و منتشر گردي ران «ب ور (» پي وکرات های پترب ه سوسيال دم ان ک ا چن گ در آن ي

د، زمان به شو ا «-خی آن ها را می ناميدن ان «و بعضی از ) »دکابريست ه ه (» جوان ک

دا ) شرکت داشتند » رابوچايا ميسل «بعدها از نزديک در اره اختالف فاحشی پي يک ب

ت ی در گرف ر حرارات د و جروبحث پ ان«. ش انی اصولی» جوان ه از مب ه اساس نام ب

ه آن چه پيش از » پيران«. کردندهمان شکلی که چاپ شده است دفاع می د ک می گفتن

ارزه «هر چيز برای ما الزم است به هيچ وجه اين نبوده بلکه تحکيم و » اتحاديه ی مب

تبديل آن به سازمان انقالبيون است که بايد تمام صندوق های کارگری و محافل ترويج

دگان حمبابديهيست که . اصول در بين جوانان دانش آموز و غيره تابع آن باشند ه کنن ث

آن ها آن را يک برعکس هنوز نمی توانستند در اين اختالف آغاز افتراق را به ببينند،

رد و تصادفی می شمردند ه ف ه . اختالف منحصر ب د ک ن واقعيت نشان می ده ی اي ول

يوع ور و ش وميزم«ظه يال » اکون ه سوس ارزه علي دون مب ز ب ز هرگ يه ني در روس

ای وکرات ه ر«دم ام نم» پي ه است انج ونی (ی يافت ای کن ب اکونوميست ه ن را اغل اي

يگانهباقی نگذاشته است » مستندی«اگر هم اين مبارزه اکثرا آثار ). فراموش می کنند

علتش آن است که اعضاء محفل های وارد در کار بسيار زود به زود عوض می شدند

ز در ات ني ن اختالف ابر اي اری وجود نداشت و بن ه ک ه ادام د و هيچ گون هيچ سندی قي

.نمی گرديد

م يک ه اکونوميزم را ب » رابوچايا ميسل «پيدايش ن ه ی اي منصه ی ظهور آورد ول

ت ام نگرف اره انج ای روس را . ب ل ه ت محف ر اکثري اهی عم ار و کوت رايط ک د ش باي

ن (مشخصا در نظر گرفت ه اي رد ک و اين را هم فقط کسی می تواند مشخصا در نظر گي

امی خط مشی ) اشدديده ب جريان را ا ناک ابی ي ه در کامي د ک ا فهمي وين در شهرهای ت ن

ه دی ن ای مدي دت ه ه م ته و چگون ود داش ادی وج ادفی زي ای تص ه چيزه اگون چ گون


٥٧

ن خطی مشی الفين اي وين «وافقين و نه مخ دام نمی توانستند و اصال هيچ » ن هيچ ک

ن خط مشی وسيله ای در دست نداشتند اين موضوع را معين کنند که آيا حق م اي ا ه يقت

ادگی برخی اشخاص ه فقط نشانه ايست از عدم آم ن ک ثال از . مخصوصی است يا اي م

ا ميسل «شماره های اول ود، اکثريت هنگفت »رابوچاي ين چاپ شده ب ه روی ژالت ، ک

ه وانيم ب ون می ت سوسيال دموکرات ها حتی به هيچ وجه خبر هم نداشتند و اگر ما اکن

ه در سر مقاله شماره ی ا ول آن استناد جوئيم فقط در سايه ی آن است که اين سر مقال

ه ی ود . ای. و مقال ده ب اپ ش و چ ايليستک رابوتن«(از ن ماره » ک ٤٧ ص ١٠ -٩ش

د ا ) و شماره بع ه ب ل نشد ک ن موضوع غاف م از اي ه ه ده ی مقال ه نگارن و بديهيست ک

ا و از اين روزنامه - با جديتی نامتناسب با خرد -جديت تمام ه ه ا روزنام ی جديد، که ب

ه ی . ∗ باال فرق فاحشی داشت، تمجيد کند ه ی پروژه های روزنامه های نامبرد سر مقال

ذکور ام روحم ا ميسل «تم ا » رابوچاي وميزم«و عموم ا برجستگی خاصی را ب»اکون

.منعکس می سازد

ود تين کب ه دست سر آس د ک اطر نشان می نماي ه خ د توانست ا ∗∗سر مقال ز نخواه

ن ... «: تکامل نهضت کارگری جلوگيری کند و سپس ادامه می دهد ارگری اي نهضت ک

ان سرنوشت خود االخره عن ارگر ب ه ک قابليت حيات خود را مديون اين واقعيت است ک

ه دست را از دست رهبران خارج کرده و خود ه است ب ز اساسی سپس . »گرفت ن ت اي

يعنی سوسيال (مر اين است که رهبران اما حقيقت ا . داده می شود مفصال شرح و بسط

ه زور ) »اتحاديه ی مبارزه «دموکرات های سازمان دهنده ی را پليس می توان گفت ب

د از -∗ ن تمجي منا ای ل« ض ا ميس ال » رابوچای وامبر س اه ن ه ١٨٩٨در م وقعی ک ی در م یعن

که اندکی بعد یکی . ای. به ویژه در خارجه کامال مشخص شده بود نيز از قلم همان و اکونوميزم

هنوز وجود » رابوچيه دلو «و حال آن که . شد تراوش کرده بود » رابوچيه دلو «از رداکتورهای

!دو خط مشی را در سوسيال دموکراسی روس انکار می کرد چنان چه اکنون هم انکار می کند .ت. ه. تزار دارای لباس کبود رنگ بودند ژاندارم های-∗∗


٥٨

ه ∗از دست کارگران ربود ود شده است ک و حال آن که در گفته ی باال امر طوری وانم

د ان خالص گشته ان ه ج ! گويا کارگران عليه اين رهبران مبارزه نموده از يوغ آن ای ب

ه ات سياسی ب ی و بسط عملي ازمان انقالب يم س ه سوی تحک ی ب يش، يعن ه پ دعوت ب

بدعوت ه عق د ب ونی پرداختن ارزه ی ترديوني ه سوی مب ی ب ه . يعن تند ک و اعالم داش

کوشش دائمی برای فراموش نکردن آرمان سياسی، اساس اقتصادی نهضت را تحت «

ارگری عب » الشعاع خود قرار می دهد ارزه در راه «-ارت است از و شعار نهضت ک مب

ارگران «يا به عبارت بهتر (!) »وضعيت اقتصادی رای ک ؛ اعالم می گشت »کارگران ب

د «که صندوق های اعتصابی رای نهضت گرانبهاترن ن (» از صد تشکيالت ديگر، ب اي

ا « است با مباحثه ١٨٩٧ادعا را که مربوط به اکتبر سال ان در » دکابريست ه ا جوان ب

د١٨٩٧آغاز سال رهغو ) ، مقايسه کني ره غي ارگر . ي د ک ه باي ن ک ل اي سخنانی از قبي

ه » متوسط« رد ن رار گي ر ق د نظ ادی در م ارگر ع ا ک ل«ي ر گ ه » س ن ک ارگران و اي ک

و غيره غيره باب شده بود ٢٤-∗∗»سياست همواره مطيعانه از اقتصاد پيروی می کند «

ود -∗ اهده نم رین مش زه زی ت ممي وان از واقعي ی ت بيه را م ن تش د . صحت ای ه بع ی ک وقت

ن » دکابریست ها «از توقيف ری منتشر شد حاکی از ای لبورگ خب اده ی شليس ميان کارگران ج

ام ن ه ن زی ب ه انگي ه فتن ائيلف . ن. ک دان پزشک(ميخ ه ) دن ه ک وب ب تجات منس ی از دس ا یک ب

نزدیک بود به این سانحه کمک کرده است، کارگران به قدری خشمگين شدند که » دکابریس ها«

.تصميم گرفتند ميخائيلف را به قتل رسانندماره ی اول -∗∗ ه ی ش ان سر مقال ه ميسل« از هم ده است» رابوچي اس ش ن . اقتب از روی ای

اد ه آم ود ک وان قضاوت نم ی ت ن موضوع م ک ای ی . و. و«گی تئوری يال دموکراس ای سوس ه

اليزم «این ها در موقعی عمل ناهنجار آلوده ساختن . تا چه پایه ای بوده است )٢٣(»روس ماتری

ای و » اقتصادی ه آق ا در مطبوعات علي ی . و. را تکرار می کردند که مارکسيست ه ی، یعن حقيق

ه واسطه ی داشتن ين کسی که اکنون مدت هاست ب ه هم ين سياست و نظری اره ی رابطه ب درب

.معروف شده است، مبارزه می کردند» استاد امور ارتجاعی«اقتصاد به


٥٩

م زرا فقط با قطعاتی از مارکسي و در توده جوانانی که به نهضت جلب می گرديدند و اکث

. زايل نشدنی داشت نأثيریکه در مطبوعات علنی منتشر می شد آشنا بودند،

اين جريان گواهی بود بر قلع و قمع کامل آگاهی به وسيله ی جريان خود به خودی،

ه » سوسيال دموکرات هائی«خود به خودی آن ده های «ک ای و » اي را تکرار ٢٥.و .آق

د، خ ه می کردن ن برهان تسليم می شدند ک ل اي ه در مقاب ارگرانی ک ه خودی آن ک ود ب

ه می گويد افزايش يک کپک به هر مناتی از هرگونه سوسياليزم و هر گونه سياستی ب

د «تر است و کارگران بايد ءبها تر و گران قلب نزديک ارزه کنن با علم به اين قضيه مب

را ه ب د ن ی کنن ارزه م ود مب رای خ د ب ه بدانن ده ک ائی از آين ل ه ه ی (» ی نس ر مقال س

ل « ا ميس ک » رابوچاي ماره ی ي ند آن ). ش ورد پس الح م ه س الت هميش ل جم ن قبي اي

ه بت ب ه نس تن کين ت داش ه عل ود ب ه خ ت ک وده اس اختری ب ای ب ای اروپ بورژواه

ياليزم رش (سوس د گي يال «مانن تمدار–سوس انی» سياس ال ) آلم رس نه رای غ ب

ا تردنيونيزم انگليس درزاد ه تنه و بوم خويش کار می کردند و به کارگران می گفتند ک

الن ده و ف ائی از آين ل ه رای نس ه ب ت ن ود اس ال خ ود و اطف رای خ ه ب ارزه ای ک مب

ه ايست ارزه صرفا حرف ا مب ون -. ∗سوسياليزم آينده همان های سوسيال . و. و« و اکن

ی روس ورژوازی دست » دموکراس ای ب ردازی ه ه پ ن جمل رار اي ه تک دزده اب در . ن

ا ن ج ای رذکاي تالف نظره دی اخ ام بررسی بع ه هنگ ه ک ه نکت ونی س ان کن ه کارم ب

.∗∗الزم می دانيم ،می خورد

ه ی مخصوص -∗ ی کلم ا حت انی ه ورد » Nur Gewerkschaftler« آلم ه در م د ک را دارن

.به کار می رود» صرفا حرفه ای«طرفداران مبارزه ه -∗∗ ه در روی کلم ا از تکي ونی منظور م انه های خود را کسانی ه کن انه ش ه سألوس تند ک س

ی » رابوچایا ميسل «البته حاال حمله کردن به : باال خواهند انداخت و خواهند گفت آسان است ول

ای ده ه ا در دست ای ل آن ه ودن کام ير ب ه اس ونی ک ان کن ر سالوس ل«آخ ا ميس ال » رابوچای ذی

ه - خواهد شد، اثبات ود ک د ب ن خواه تان ب : ( ای ن داس و روایت می شود در ای ام دیگری از ت -ه ن

).ت.ه


٦٠

قلع و قمع آگاهی به توسط جريان خود به خودی نيز که در نخست آن که خود همين

ی الفاظ ظاهرا اين يک باز . انجام گرفته است به طور خود به خودی فوق متذکر شديم،

يکن خ است -! هيهات -به نظر می آيد ل ن يک حقيقت تل ارزه ی . اي ن امر از راه مب اي

کامال متضاد و پيروزی يکی بر ديگری روی نداده است بلکه از آشکار دو جهان بينی

ا و »پير«انقالبيون کميت بسيار زيادی از » ريشه کن نمودن «راه دارم ه از طرف ژان

دن رو ار آم زون از راه روی ک ان«ز اف ی » جوان يال دموکراسی . و. و«يعن ای سوس ه

بش . داده استی رو» روس و در جن رکس ول ونیه ی کن رده ول م نک رکت ه روس ش

ن تنشاقاس همين قدر هوای آن را کرده باشد بسيار خوب می داند که قضيه کامال از اي

رار است ع الوصف، ب. ق ا، م ر م يم ک ه و اگ ه می کن ن قضيه تکي ه خصوص روی اي

رای واضح شدن ه اصطالح ب ا ب ر م رد، اگ امال پی بب ان ک ن واقعيت عي ه اي خواننده ب

ه أمس دی اولي و «له، مدارکی را درباره ی صورت بن ه دل ه در » رابوچي ه ای ک و مباحث

ين ١٨٩٧اول سال ران « ب ان «و » پي م » جوان ود شاهد می آوري ه ب ه -.در گرفت ن ب اي

ه ه ب انی ک ر کس ن ام ه در اي ت آنست ک م «عل ت » دموکراتيس د از جهال ی بالن ود م خ

د ) يا جوانان کامال نورس (جماعت وسيع ن . سوء استفاده می نماين ه اي م ب از ه دا ب بع

.بر می گرديممسأله

ومي دايش اکون ده ای را مشاهده زدوم اين که ما از همان آغاز پي م در مطبوعات پدي

ا دن تم رای فهمي ته و ب ازگی داش ت ت ی نهاي ه ب يم ک ی کن يال م ين سوس ات ب م اختالف

ونی ب ای کن وکرات ه داران ی دم ه طرف ن ک ه است و آن اي ب توج ت جال نهضت «نهاي

رابوچيه «اصطالح )ترين »درونی«يعنی مخلصين نزديک ترين و » صددرصد کارگری

ارگری غير روشن فکر رابطه با مبارزه ی پرولتاری و مخالفين هرگونه ) است» دلو ک

ل ) هم باشد سوسياليست روشن فکر ولو( ه دالي مجبورند برای دفاع از نظريات خود ب

ای« ط ترديونيونيست ه ورژوازی» فق دب ل جوين ه . توس د ک ی ده ان م ا نش ه م ن ب اي

ی » رابوچايا ميسل « رای عمل د، ب از همان آغاز انتشار خود، بدون اين که خودش بدان

ه ردن برنام ده است » Gredo«ک ار ش ه ک د . دست ب ی ده ان م ن نش زی (-اي ه چي ک


٦١

رود آوردن در هرگونه که -)به هيچ وجه نمی تواند بفهمد » رابوچيه دلو « ل سر ف مقاب

اه «جنبش خود به خودی کارگری، هرگونه کوچک کردن نقش ی نقش » عنصر آگ يعن

ين يال دموکراسی، در ع ال سوس ا ح د ي ده بخواه ه کوچک کنن ن ک م از اي ايش اع معن

ورژوازی د -نخواهد دئولوژی ب وذ اي ارگران است تقويت نف ه از . ر ک ه ی کسانی ک هم

دئولوژی« ابی اي ه در ارزي ا∗»مبالغ اه ء و از پربه ه نقش عنصر آگ ره ∗∗ دادن ب و غي

د ی سخن می رانند، خيال م ه خودی خود می توان ارگری ب کنند که جنبش صددرصد ک

ارگران د ک ا باي د و تنه ی کن يم م د و تنظ يم کن ويش تنظ رای خ تقلی ب دئولوژی مس اي

رای . ولی اين خطای فاحشی است . » خود را از دست رهبران خارج کنند سرنوشت« ب

م يار مه ورد و بس ه م يار ب رين بس خنان زي وق س ذکوره در ف ب م ل مطال تکمي

ريش درباره کائوتسکی را نيز که . ک وکرات ات ی طرح برنامه نوين حزب سوسيال دم

.∗∗∗گفته است شاهد می آوريم

وده بسياری از ناقدين « ارکس مدعی ب ا م ه گوي د ک ا تصور می کنن رويزيونيست م

د سوسياليستی بلکه ا شرايط تولي ه تنه اتی ن ارزه طبق ه تکامل اقتصادی و مب است ک

تقيما تمس الم از ک (معرف ه ک ت . تکي کی اس م ب ه ب) کائوتس زوم آن را ه ود ه ل وج

ور کش . می آورد ه چط د ک ی نماين راض م دين اعت ن ناق ه اي ه اينست ک يس، ک ور انگل

ن معرفت دور است . سرمايه داری در آن از همه کامل تر است ه از اي از . بيش از هم

ه ی ده ی برنام يم کنن ه کميسيون تنظ رد ک ين تصور ک روی اين طرح ممکن است چن

.»ایسکرا «١٢در شماره » اکونوميست ها« نامه ی -∗

١٠شماره » رابوچيه دلو «-∗∗

∗∗∗-» Neue Zeit«)» و ان ن . ٧٩ ص ٣، شماره XX،I،»١٩٠٢ -١٩٠١سال ) ت. ه» زم

ه ک ر شک . طرح کميسيون، ک ا کمی تغيي ن ب د، در کنگره وی ل کائوتسکی از آن سخن می ران

)در پایان سال گذشته(تصویب گردیده است


٦٢

ه اصطالح ارتدکسال مارکسيستی ن نظر ب ا اي ذکر رد اتريش هم ب وق ال ه طرز ف ه ب ک

ر «: رح گفته می شود دراين ط .می شود، شريک است در تکامل سرمايه داری ب هر ق

ردد و امکان حاصل اگزير می گ ا ن م پرولتاري در ه ان ق د هم ا می افزاي کميت پرولتاري

ارزه ر ضد سرمايه داری مب د ب دمی نماي ه درک م . کن ه رفت ا رفت د یپرولتاري ه »کن ک

ل ش هرگاه .سوسياليزم ممکن بوده و ضروری است ين رابطه ای قائ ويم، آن وقت چن

اتی ارزه ی طبق تقيم مب اگزير و مس ه ن تی نتيج ت سوسياليس ه معرف د ک ی آي ر م ه نظ ب

بديهيست که سوسياليزم، . و حال آن که اين به هيچ وجه صحيح نيست . پرولتاريا است

ارزه ی ه مب ونی ريشه دارد ک ط اقتصادی کن در در رواب به مثابه يک آموزش، همان ق

م از يشه دارد و عينا نظير اين مبارزه ی طبقاتی پرولتاريا در آن ر طبقاتی همان قدر ه

ردد، ده سرمايه داری است، ناشی می گ ه زائي مبارزه عليه فقر و مسکنت توده ها، ک

ار ه در کن وده، بلک ر ی نب ده ديگ ی زائي اتی يک ارزه ی طبق ياليزم و مب يکن سوس ل

ديگر ب د ه يک ی آين ود م دمات مخ -وج ول مق ا معل دايش آن ه ی است و پي ت . تلف معرف

ردد دار گ د پدي ه ی معلومات عميق علمی می توان در . سوسياليستی کنونی فقط بر پاي

ه حقيقت امر علم اقتصاد زمان حاضر به همان اندازه شرط توليد سوسياليستی است ک

ه آن ن و ن فرضا تکنيک کنونی هست و حال آن که پرولتاريا، با تمام تمايل خود، نه اي

ونی ه تواند ب هيچ يک را نمی اعی کن ان اجتم ا از سير جري وجود آورد؛ هر دوی آن ه

وند ی ش ی م ه . ناش وده بلک ا نب م پرولتاري م ه ل عل ران حام ن فک ورژوازیبروش

رادی از : هستند) است. ک. تکيه روی کلمات از ک ( ز اف ز در مغ ونی ني سوسياليزم کن

ائی ک ه پرولتاره ا ب ه توسط آن ه ه از حيث تکامل فکری خود اين قشر پيدا شده و ب

ه شرايط مقتضی است ائی ک ا سپس آن را در ج ردد و آن ه ل می گ د منتق برجسته ان

د ی نماين ا وارد م اتی پرولتاري ارزه ی طبق تی . در مب ت سوسياليس ق، معرف دين طري ب

ز اتی پر ی اچي ارزه ی طبق ل مب ارج داخ ه از خ ت ک ده وس ا ش لتاري

)von Aussen Hineingetragenes ( ه خودی ينه ) urwüchsig(ک چيز خود ب

ديمی . که از اين مبارزه ناشی شده باشد ه ی ق ه در برنام ود ک م ب مطابق همين اصل ه


٦٣

ه ی سوسيال دموکراسی هاينف ه وظيف ود ک ه شده ب امال منصفانه ای گفت ه طور ک د ب ل

ه وظايف نسبت به موقعيت پرولتاريا و معرفتعبارت از اين است که معرفت نسبت ب

ر . (وی را در ذهن پرولتاريا وارد سازد ا را از آن پ ه تخت الفظی ذهن پرولتاري ترجم

د اه ).کن د دي هرگ ی ش اتی ناشی م ارزه ی طبق ود از مب ه خ ود ب ذکور خ ت م ر گمعرف

ه . احتياجی به گفتن اين نمی بود ديمی را گرفت ه ی ق ولی طرح جديد اين اصل از برنام

ذک ل فوق صو به ا وده است ر ال ان فکر را منقطع . وصله نم امال جري ن امر ک يکن اي ل

»...ساخته است

حال که از ايدئولوژی مستقلی که خود توده های کارگر در همان جريان نهضت خود

ن صورت قضيه ∗آورده باشند نمی تواند حرفی در ميان باشد به وجود ن در اي فقط اي

د طرح شود طور دئولوژی : می توان ا اي دئولوژی سوسياليستی ي ا اي ورژوازی ي در . ب

دارد دئولوژی (اين جا حد وسطی وجود ن را بشر اي ه وجود را» سومی «زي اورده ب ني

دئولوژی ه اي اتی است هيچ گون ار تضادهای طبق است و عموما در جامعه ای که گرفت

ا . البته از این جا چنين بر نمی آید که کارگران در تهيه این امر شرکت نمی کنند -∗ ولی آن ه

ا و رودن ه ورت پ ه ص ياليزم، ب ای سوس ين ه وان تئوریس ه عن ه ب ارگر بلک وان ک ه عن ه ب ن

ی و به نسبتی شرکت می نمایند که تا ویتلينگ ها شرکت می جویند به عبارت دیگر فقط در موقع

و سوق ه جل ه آن را ب درجه ای کم یا بيش برایشان ميسر شود معلومات قرن خویش را فرا گرفت

ی االمکان بيشتر در بيشتر برای کارگران ميسر گردد امربرای این که این . دهند الزم است حت

ود ت نم ی مواظب ور کل ه ط ارگران ب اهی ک طح آگ ردن س اال ب ارگران در الز. ب ه ک ت ک م اس

ده ی رده ش نوعا فش ای مص ه ه ارگران «چارچوب رای ک ات ب ه » مطبوع د بلک دود نگردن مح

ه جای . را نيز بيش از پيش بياموزند مطبوعات عمومی محدود «-حتی صحيح تر می بود اگر ب

د وئيم » نگردن د«بگ دود نکنن ا را مح ه » آن ه م ک ائی را ه ه چيزه ی هم ارگران حت را خود ک زی

د و فقط برخی روشن فکران بر د بخوانن د و می خواهن ته شده می خوانن ای روشن فکران نوش

ابخرد( ه ) ن د ک ال می کنن ين خي ارگران«چن رای ک ان حکایت از نظم و نسق فابریک و » ب هم

.نشخوار کردن چيزهائی که مدت هاست معلوم است کافيست


٦٤

د ته باش ود داش م وج د ه ی توان ات نم افوق طبق ا م ات و ي ارج از طبق ابر). خ ن بن اي

دئولوژی سوسياليستی و ه اهش از اهميت اي ه ک ه دوریرگون ه خودی هرگون از آن ب

ورژوازی است دئولوژی ب ت اي ی تقوي ه معن ود ب خن . خ ودی س ه خ ود ب ان خ از جري

د ل . می رانن يکن تکام ودیل ه خ ود ب ن خ ت اي ه تبعي ر ب ارگری درست منج نهضت ک

ت ود و نهض ی ش ورژوازی م دئولوژی ب ان آن درس از اي ه ی جري ق برنام ر طب ت ب

»Credo «ود ه خ ود ب را نهضت خ د زي ام می ياب ان ترديوانج ارگری هم وی ک نيزم ني

ان ز Nur- Gewerkschaftlereiو هم زی نيست ج م چي ونيزم ه است و ترديوني

ی . همان اسارات ايدئولوژيک کارگران از طرف بورژوازی ا يعن ه ی م از اين رو وظيف

ه خودی است ارت وظيفه ی سوسيال دموکراسی عب ان خود ب ه جري ارزه علي واز مب

ه ونيزم ک عبارت از آن است که نهضت کارگری را از اين تمايل خود به خودی ترديوني

اند ی کش ورژوازی م ر ب ال و پ ر ب ود را زي رفخ ر منح ال و پ ر ب ازيم و آن را زي س

يم ی بکش يال دموکراسی انقالب ه .سوس دگان نام ردازی نگارن ارت پ دين جهت عب ی ب

تی« ماره ی » اکونوميس کرا «١٢در ش اعی » ايس ک از مس يچ ي ه ه ن ک اکی از اي ح

ده آن ين کنن -الهام بخش ترين ايدئولوگ ها هم نبايد نهضت کارگری را از راهی که مع

اع از تأثير متقابل عناصر مادی و محيط مادی است منحرف سازد، ا امتن ر ب امال براب ک

ن نگ سوسياليزم است ان چه اي د و چن ه می گوين د آن چه را ک ادر می بودن دگان ق ارن

ر ه ه د ک اری را بکنن ان ک ی هم نجند يعن ر بس ا آخ ری ت ی گي کل پ ه ش ه و ب ی باکان ب

رای . شخصی که وارد صحنه فعاليت مطبوعاتی و اجتماعی می شود بايد بکند آن گاه ب

ا ری ب ار ديگ ا ک ه قآن ه ن ک ز اي ه ج د ب ی مان ويش «ی نم رالزم خ ای غي ت ه را دس

د الی بگذارن ينه خ ل را ... و» روی س دان عم ا و يو مي ترووه ه رات اس ه حض ا ب

ارگری را ت ک ه نهض ا ک وويچ ه ت «پراکوپ رين مقاوم ه راه کمت ه راه » ب ی ب يعن

ه ا ک اتوف ه ه حضرات زوب ترديونيونيزم بورژوازی سوق می دهند واگذار کنند و يا ب

.ی سوق می دهندکشيشی و ژاندارم» ايدئولوژی«آن را به راه


٦٥

خدمت تاريخی السال در مقابل نهضت کارگری آلمان . نمونه ی آلمان را به ياد آوريد

ت و ونيزم پروگرسيس ت را از آن راه ترديوني ن نهض ه اي ود ک ن ب ود؟ اي ه ب چ

يچ -با شرکت خيرخواهانه ی شولته (کئوپراتيويزم که خود به خود الهم ٢٦ دل ه ) و امث ب

ه هيچ . ختمنحرف سا آن سو روان بود ه ب ود ک زی الزم ب ه چي ن وظيف ام اي رای انج ب

پروسه و -گوهای راجع به کاهش اهميت عنصر خود به خودی و تاکتيک وجه با گفت

مبارزه ی شديدی برای اين منظور . تأثير متقابل عناصر و محيط و غيره همانند نباشد

ودی ه خ ود ب ان خ ه جري ين مب علي ه ی يک چن ط در نتيج ود و فق ه الزم ب ارزه ای، ک

رلن از ارگر ب الی ک ه اه د ک ثال موفقيت حاصل گردي ه داشته، م ادی ادام سال های متم

يال دموکراسی ای سوس رين دژه ی از بهت ه يک دل ب زب پروگرسيست مب اه ح ه گ تکي

وند ارزه . ش ن مب ان را از روی (و اي اريخ نهضت آلم ه ت رخالف تصور اشخاصی ک ب

فه را از وويچ و فلس يوه ی پروکوپ د ش ی نماين ه م ترووه مطالع يوه ی اس ا) روی ش ت

ه هيچ وجه ب م ب ام نرسيده است ه کنون ه ر . اتم ان، اگ ارگر آلم ه ی ک م طبق امروز ه

ه دئولوژی قطع د اي ين چن د، ب ائز باش ارتی ج ين عب هچن ت قطع ده اس متی از : ش قس

-کارگران در اتحاديه های کارگری کاتوليکی و سلطنت طلب جمع شده اند قسمت ديگر

ونيزم ٢٧ دونکر -در اتحاديه های گيرش ورژوای ترديوني که به توسط اخالص کيشان ب

قسمت . در اتحاديه های سوسيال دموکراتيک -انگليس تأسيس شده اند و قسمت سوم

نهايت از ساير قسمت ها زيادتر است ولی اين برتری فقط از طريق مبارزه ی ی اخير ب

نصيب ايدئولوژی سوسيال دموکراسی شده و انحراف ناپذير عليه ساير ايدئولوژی ها

. فقط از اين طريق هم می تواند محفوظ بماند

رين ه خودی و نهضت از راه کمت ممکن است خواننده بپرسد که چرا نهضت خود ب

ه مقاومت، همانا به سوی سيادت ايدئولوژی بورژوازی می رود؟ به اين علت ساده ک

ه دئولوژی سوسياليستی مراتب تاريخ پيدايش ايدئولوژی بورژوازی ب ر از اي ديمی ت ق

ری رای انتشار خود دارای وسائل است و به طور جامع ت ده است و ب يم گردي ه تنظ ب


٦٦

ابر . ∗ بيشتری است مراتب ر بن در نهضت سوسياليستی در کشوری جوان ت ن هر ق اي

دئولوژی يم اي رای تحک ه ب بثاتی ک ام تش ه تم ارزه علي م مب در ه ان ق د، هم باش

ا قطعيت بيشتری غيرسوسيال د ب م باي در ه ان ق يستی می شود بايد شديدتر باشد و هم

ه ه فريادشان علي ا پ«کارگران را از ناصحان بد ک اه ءربه ه نقش عنصر آگ و » دادن ب

ا . امثال آن بلند است، بر حذر داشت و «نگارندگان نامه ی اکونوميستی ب ه دل » رابوچي

د يک صدا شده ناشکيبائی را که از خصائص دوره ا . طفوليت نهضت است می کوبن م

ه آ: در پاسخ می گوئيم ن ک رای اي ری، نهضت ما حقيقتا هم در حالت طفوليت است و ب

رود آوردن خود ا سر ف ه ب سريع تر به حد بلوغ برسد بايد باالخص نسبت به کسانی ک

د ناشکيبا باشد زی . در برابر جريان خود به خودی سد راه رشد آن می گردن هيچ چي

ه خنده ود سازد ک ری وانم آورتر و مضرتر از اين نيست که شخص بخواهد خود را پي

!گوئی مدت هاست تمام مراحل قطعی مبارزه را گذرانده است

ه شماره ی اول ن ک ا ميسل«سوم اي ام » رابوچاي ه ن د ک ا نشان ده ه م می کوشد ب

ون که ما البته نمی خواهيم از اين نام دست برداريم زيرا به (» اکونوميزم« هر حال اکن

د ) ديگر معمول شده است ان نمی نماي افی دقيق بي ه حد ک وين را ب ه ی ن . ماهيت روي

ه در: مبارزه ی سياسی را به کلی انکار نمی کند » رابوچايا ميسل « وط اساس نام مرب

ياليزم می رود بهخود به خودیطبقه ی کارگر به طور : اغلب می گویند -∗ ن . سوی سوس ای

ر و نکته از این لحاظ که تئوری سوسياليستی علل سيه روزی طبقه ی کارگر را از همه عميق ت

وری اگر صحيح تر تعيين می نماید کامال حقيقت دارد و به همين جهت هم هست که ن تئ خود ای

ه خودی را این تئوری اگردر مقابل جریان خود به خودی سر تسليم فرود نياورد، جریان خود ب

ه در خودش . تابع خویش گرداند، کارگران به سولت آن را فرا می گيرند ن نکت وم ای معموال مفه

د » رابوچيه دلو «مستتر است ولی ه ی . اتفاقا این مفهوم مستتر را فراموش و تحریف می کن طبق

د ع الوصف ای ی م ی رود ول ياليزم م وی سوس ه س ودی ب ه خ ود ب ور خ ه ط ارگر ب ئولوژی ک

دگی (بورژوازی که بيشتر از همه متداول شده است د زن اگون تجدی و دائما در اشکال بسيار گون

.خود به خود به طور روز افزونی به کارگران تحميل می شود) می نماید


٦٧

ه حکومت » رابوچايا ميسل «به صندوق که در شماره ی اول ارزه علي درج شده از مب

ه » ايا ميسل رابوچ«ولی . صحبت می شود واره «فقط بر اين عقيده است ک سياست هم

د روی می کن ه از اقتصاد پي و«(» مطيعان ه دل ر داده در » رابوچي ز را تغيي ن ت شکل اي

ه د ک ارزه ی «برنامه ی خويش تأکيد می کن در روسيه بيش از هر کشور ديگری مب

اه ).»جدا نشدنی استاقتصادی از مبارزه ی سياسی ، سياست منظور از سياست هرگ

و «و » رابوچايا ميسل « آن وقت اين تزهای سوسيال دموکراسی باشد ه دل ه » رابوچي ب

ا . خواهد بود کلی نادرست ديم ب ا دي ه م ان ک ارگران، چن ارزه ی اقتصادی ک چه بسا مب

ردد ی گ ته م ال آن وابس ذهبی و امث ورژوازی و م و(سياست ب نول دا اي تگی ج وابس

د م نباش دنی ه ی ). نش اه ول ی منظ هرگ تی يعن ت ترديونيونيس ت، سياس ور از سياس

دی باشد دابير چن اذ ت کوشش عمومی همه ی کارگران برای وادار نمودن دولت به اتخ

ن وضعيت ی اي د، ول ه باش ی وضعيت آن هاست متوج ه ذات ائی ک دبختی ه ه ب ه علي ک

رد، ين نب رمايه از ب ار را از س ت ک ی تابعي د، يعن رف نکن ورت -را برط ن ص در اي

ای و «تزه ه دل ت » رابوچي حيح اس ن . ص م اي ت ه رای در حقيق واه ب ش خ کوش

ترديونيونيست های انگليس که نسبت به سوسياليزم روش خصومت آميز دارند، خواه

ارگران رای ک واه ب ک، خ ارگران کاتولي رای ک اتووی«ب ارگران » زوب رای ک واه ب و خ

ه در بدين . پس سياست با سياست فرق دارد . ديگر عموميت دارد يم ک طريق ما می بين

ل »رابوچايا ميسل «مورد مبارزه ی سياسی هم د در مقاب ه آن را نفی کن بيش از آن ک

رود می آورد ه ی آن سر ف ه ی غيرآگاهان ل جنب . جنبه ی خود به خودی آن و در مقاب

ارزه ی سياسی » رابوچايا ميسل « ه مب ر (در حالی ک ارت صحيح ت ه عب ا ب ال و : ي امي

ارگران خواست های سيا ارگری ) سی ک ان نهضت ک ه خود از درون هم ه خود ب را، ک

ول دارد، امال قب د، ک ی روي رون م ت ب تقالنه ی سياس يم مس اص از تنظ يال خ سوس

ونی روسيه باشد، دموکراتيک ، که موافق با وظايف عمومی سوسياليزم و شرايط کن

اع می ورزد ا امتن تباه . تمام ه اش واهيم داد ک ل نشان خ ا در ذي ور«م ه دل ز » ابوچي ني

.همين گونه است


٦٨

»»رابوچيه دلورابوچيه دلو««و و ) ) »»خود آزادیخود آزادی«« ( (٢٨٢٨»»سامواسوباژدنبهسامواسوباژدنبه««گروه گروه ) ) جج

ماره ی اول رمقاله ی ش ا س ا «م لرابوچاي روز » ميس هرتی نداشت و ام ه ش را، ک

ه سرمقاله ی . تقريبا فراموش شده است وديم ک ن تفصيل بررسی نم به اين جهت با اي

ابی گشت، مذکور آن جريان عمومی را، ک دها از مجاری خورد و بی شماری آفت ه بع

ود ان نم ع . ای. و. زودتر از همه و برجسته تر از همه بي ه در موق امال حق داشت ک ک

ه ی » رابوچايا ميسل«تمجيد از شماره ی اول و سرمقاله ی ه سر مقال اظهار داشت ک

- ص١٠-٩شماره ی » ورقه رابوتنيک«(نگاشته شده است » شديد و آتشين «مذکور

ازه ای را ). ٤٩ هرکس که به عقيده ی خويش اطمينان دارد و تصور می کند که چيز ت

ه طور برجسته » آتشين«بيان می کند، اتش ب ه نظري می نويسد و طوری می نويسد ک

ه فقط در اشخاصی که به نشستن در دو بين کرسی عادت کرده اند هيچ . بيان شود گون

روز وجود ندارد، تنها اين گو » آتشی« نه اشخاص هستند که قادرند با وجودی که تا دي

ودن جروبحث «را می ستودند امروز به علت » رابوچايا ميسل «آتشی بودن » آتشی ب

.بر مخالفين آن بتازند

ه «ما بر سر ا ميسل » «ضميمه ی جداگان اگزير (معطل نمی شويم » رابوچاي ال ن ذي

ه پي خواهيم بود به علل گوناگونی به اين اثر که افکار ا را از هم ر اکونوميست ه گيرت

روه «فقط منحصرا ). بيان می نمايد استناد جوئيم ه ی گ ارگران بياني را » خود آزادی ک

ال ( ارس س ال١٨٩٩م ه س ه در ژوئي ن بياني ه ی ٧ در شماره ی ١٨٩٩ ، اي روز نام

ددا درج شد -)»در آستان «(» ونهنناکا« دن مج رديم ) چاپ لن ذکر می گ نويسندگان . مت

هاي ه ن بياني د ک ی دارن ار م ا اظه ه ج يار ب ارگری «بس يه ی ک دار روس ازه دارد بي ت

ه اطراف و جوانمی شود ازه ب د و ب، ت ه ش نظر می افکن زه ی طبيعی ب از روی غري

ه دستش می وسائل مبارزه که اولين د متوسل می شود ب ان . »افت م هم ا ه ی آن ه ول

زی را م» ميسل رابوچايا«نتيجه گيری نادرست ه غري د ک د و فراموش می کنن ی نماين

ر ) خود به خودی بودن ( همان عدم آگاهی -بودن رای ب د ب ا باي است که سوسياليست ه


٦٩

ر ه ی معاص ه در جامع د ک ی کنن وش م ا فرام د، آن ه ت گمارن اختن آن هم رف س ط

ود » دست می افتد ه ب«وسائل مبارزه که » اولين« همواره وسايل ترديونيونی خواهد ب

ي«و ه » ناول دئولوژی ک رد«اي ی گي رار م ورژوازی » در دسترس ق دئولوژی ب ز اي ني

ود ) ترديونيونی( د ب م . خواه ين سياست را ه م چن ن نويسندگان ه د «اي » نفی نمی کنن

ای و !) فقط(ولی فقط روی از آق ه پي ا است و .و .ب ه سياست روبن د ک ار می دارن اظه

ای تبليغ «اين بنابر د روبن ز باي ارزه ی اقتصادی باشد، تبليغات سياسی ني رای مب ات ب

».بايد در زمينه ی اين مبارزه نشو و نما يابد و از پی آن برود

ا و«و ام ه دل ره از » رابوچي ود را يکس ت خ اع«فعالي از » دف ا آغ از اکونوميست ه

١شماره ی (پس از اين که در همان شماره ی اول خود » رابوچيه دلو «. نموده است

ه « گفت و اظهار کرد که گويا ت کنده دروغ صاف و پوس ) ١٤٢ -١٤١ص د ک نمی دان

که اکونوميست ها را در رساله ی معروف » منظور آکسلرد کدام رفقای جوان بوده اند

ور شد در ∗خود ی از آن ها برحذر داشته است، مجب ا جروبحث ين دروغ ب ه روی هم ک

ه او د ک رار کنن رت و تعج «آکسلرد و پلخانف در گرفت اق ار حي ا اظه ب می خواسته ب

ن است از همه آن سوسيال دموکرات های مقيم خارجه که جوان تر هستند در مقاب ل اي

د ) کسلرد اکونوميست ها را به محدوديت فکر متهم نمودن آ (اتهام ناروا اع نماي و .»دف

و « کامال روا بود و اما در حقيقت امر اين اتهام ه » رابوچيه دل ه خوبی می دانست ک ب

ز می باشد . ای. مله شامل و از ج اين اتهام ه وی ني ذکر . عضو هيئت تحريري ضمنا مت

ن ه در اي ردم ک ی گ ث م ه جروبح يری ک ود و تفس اب ب ق و مص امال مح لرد ک آکس

کرده، به ∗∗»وظايف سوسيال دموکرات های روس «: از رساله ی من » رابوچيه دلو «

ه ١٨٩٧اين رساله در سال . کلی نادرست بوده است وقعی ک وز ، يعنی م ا «هن رابوچاي

وکرات های روس «-∗ يال دم و » در اطراف وظایف و تاکتيک معاصر سوس دو . ١٨٩٨ژن

. نگاشته شده است١٨٩٧ر سال که د» رابوچایا گازتا«نامه به .مترجم. در منتخب آثار) وظایف سوسيال دموکرات های روس( رجوع شود به مقاله ی -∗∗


٧٠

ل ی » ميس ط مش ن خ ود، و م ده ب ر نش همنتش ان «اولي ارزه ی س ه ی مب اتحادي

م را، که در » پطربورگ فوق توصيف نمودم، خط مشی حکمفرما می شمردم، و حق ه

ه های سال . داشتم بشمارم، نگاشته شده است ا ١٨٩٨اين خط مشی الاقل تا نيم واقع

رای تکذيب نکمترين حقی هم » ه دلو رابوچي«از اين رو . هم حکمفرما بود ه ب داشت ک

ده اتی تشريح ش ه در آن نظري د ک تناد جوي اله ای اس ه رس وميزم ب ود و خطر اکون وج

ات ه نظري تی«است ک ای » اکونوميس ال ه ورگ ١٨٩٨ -١٨٩٧در س ان پطرب در س

.∗تنگ کرده بودعرصه را بر آن ها

ی و «ول ه دل ا » رابوچي ا از اکونوميست ه ه تنه ا«ن رد دف ا » ع می ک بلکه خود دائم

رين . دچار اشتباهات اساسی آنان می شد ز زي وی ت منبع اين گمراهی در مفهوم دو پهل

ارگری را ما «: بود» رابوچيه دلو «برنامه ی وده ای ک ه روی کلمات از (نهضت ت تکي

م به وجود ، که در سال های اخير )است» رابوچيه دلو « ده ای آمده است، مه رين پدي ت

ت روس می دانيم که عمل عمده اش تعيين وظايف و جنبه ی فعاليت مطبوعاتی در حيا

و «-∗ ه دل ود را » رابوچي د، دروغ اول خ اع کن ود دف ت از خ ته اس ه خواس ن ک من ای ض

د . ب. نمی دانيم منظور پ «( وده ان يله ی دروغ د ) »آکسلرد کدام رفقای جوان ب ه وس ل ب وم تکمي

ت وده اس زوه ی . نم ه در ج ب ک دین ترتي خ«ب ت » پاس ته اس اره ی «: نوش ه درب ع ک از آن موق

وکرات های روس » وظایف«رساله ی يال دم ين بعضی از سوس ته شده است ب ه نوش انتقاد نام

تمایالت اکونوميستی یک جانبه ای پيدا یا به طور کم و بيش واضح مشخص شده است که نسبت

ت ه آن حال اله ی ب ه در رس ا، ک ایف« نهضت م ب » وظ ه عق دم ب ک ق ت، ی ده اس ویر ش تص

ه در جزوه ی ). ٩ -ص( » می باشد ه »پاسخ«اینست آن چه ک ع در ١٩٠٠در سال ، ک از طب

ه شماره ی اول . آمده، گفته می شود و «و حال آن ک ه دل ه (» رابوچي اد نام ا انتق ل در م ) ب اه آوری

ال ود ١٨٩٩س ده ب اپ ش ال آی. چ ط در س وميزم فق ال ١٨٩٩ا اکون ر در س ت؟ خي ده اس دا ش پي

ای ١٨٩٩ وکرات ه يال دم راض سوس ار اعت تين ب رای نخس د روس ب د ش وميزم بلن ه اکون علي

بسيار خوب می داند، در » رابوچيه دلو«اما اکونوميزم، چنان چه ). »Gredo«اعتراض عليه (

ود ١٨٩٨امبر سال نودر ماه هنوز . ای. پيدا شد زیرا که و ١٨٩٧سال ا «( ب » ليستک رابوتنيک

. دادقراررا مورد تمجيد » رابوچایا ميسل«که ) ١٠-٩شماره


٧١

ه وداتحادي د ب ت . (خواه ات از ماس ه روی کلم وده ای ). تکي ت ت ه نهض ن ک در اي

د باشد مهم ی نمی توان ده است بحث رين پدي ه . ت ام مطلب در آن است ک ا تم ين «ام تعي

د اين نهضت توده ای انج به دست را که » وظايف ن را . ام می گيرد چگونه بايد فهمي اي

ودن يا. دو نوع می توان فهميد ه خودی ب ل خود ب رود آوردن در مقاب به معنای سر ف

ه درجه ی خدمت ی نقش سوسيال دموکراسی را ب ذاری صرف در اين نهضت، يعن گ

ه (برابر يک نهضت کارگری از اين قبيل رساندن ا ميسل «طرزی ک روه «، »رابوچاي گ

وده ای در يا؛ و )و ساير اکونوميست ها می فهمند » یخود آزاد بدين معنا که نهضت ت

ه نسبت تازه ی ما وظايف جلو د ک رار می ده ه آن تئوريک و سياسی و تشکيالتی ق ب

ه انع شد ب ه آن ق ود ب وظايفی که در دوره ی پيش از پيدايش نهضت توده ای ممکن ب

ل گشته و » رابوچيه دلو «. مراتب غامض تر و پيچيده ترند ه مفهوم اول متماي همانا ب

اره متمايل می گردد زيرا ه است درب ی نکفت ز معين ازه ای هيچ چي ه ی ت ی هيچ وظيف

ن وده ای «بلکه مخصوصا قضاوتش هميشه اين طور بوده است که گويا اي » نهضت ت

يش ذکور پ رف نهضت م ه از ط ائلی ک ل مس زوم درک واضح و ح ا را از ل ان م گريب

و «کافيست خاطر نشان شود که . ص می نمايد خالکشيده شده ه دل رممکن » رابوچي غي

وده ای نخستين می دانست که سرنگون ساختن حکومت مطلقه را ه ی نهضت ت وظيف

ه را ن وظيف د و اي رار ده ارگری ق وده ای (ک ام نهضت ت ه ن ه ی ) ب ه ی وظيف ا درج ت

.)٢٥ص » پاسخ«جزوه ی (مبارزه برای خواست های سياسی فوری تنزل می داد

ه . ما مقاله ی ب و «کريچفسکی سردبير مجل ه دل تحت ٧را در شماره ی » رابوچي

وان يه «عن ت روس ی در نهض ادی و سياس ارزه ی اقتص تباهات را ،مب ان اش ه هم ک

و «١٠ به کنار گذاشته مستقيما به شماره ∗تکرار می نمايد ه دل ردازيم » رابوچي . می پ

ثال -∗ ه، م ن مقال وری مراحل« در ای وری » تئ ا تئ ه «ی انور خائنان ارزه ی سياسی، » م در مب

ردد ی گ ان م ين بي يه «: چن ام روس رای تم ود ب ت خ اظ ماهي ه از لح ی، ک ای سياس ت ه خواس

ترکند، ت مش ل نخس د در مراح ذا بای اه اوت (» معه ن در م ت ١٩٠٠ای ده اس ته ش ا «!) نوش ب

د مطابقت ) !sie(تجربه ای که قشر معينی از کارگران از مبارزه ی اقتصادی به دست آورده ان


٧٢

ات جداگان ل اعتراض ه تحلي ا ب ه م ارتي . ه بالبت کی و م ه نکريچفس ا«ف علي و » زاري

ردازيم » ايسکرا« ا توجه . نمی پ ن ج ه در اي ا را فقط آن روش اصولی ک ه «م رابوچي

ن موضوع مضحک . می نمايد بدر شماره ی دهم خود پيش گرفته جل » دلو ثال اي ما م

رار » تضاد اساسی «بين دو اصل زيرين » رابوچيه دلو «را که ل ق ورد تحلي د م می بين

:اصل اول. نمی دهيم

ا « ه يک نقشه ي دد و فعاليت خويش را ب سوسيال دموکراسی دست خود را نمی بن

ازد ی س دود نم ی مح ارزه ی سياس ده ی مب يم ش يش تنظ يوه ی از پ يال -ش سوس

د ته باش ط . داش ی (!) فق ات سياس ه تبليغ د ب وان و بای ی ت ه م ت ک ه اس ن تجرب ه ی ای در زمين

ت خ » پرداخ فحه ی در). ١١-ص(ال اد ٤ ص ای الح ت ه د تهم ر ض ه ب ده ی مقال نگارن

ام بانگ ا جوش و خروش تم ته ب اکونوميستی، که به نظر وی کامال بی اساس می باشد، برحاس

کدام سوسيال دموکرات است که نداند بر طبق آموزش مارکس و انگلس منابع «: بر می آورد که

د و اقتصادی طبقات جداگانه نقش قطعی را در تاریخ باز ابراین ی می کن ا بن ارزه ی پرولتاری مب

ه ارزه ی آزادی طلبان اتی و مب در راه منافع اقتصادی خویش نيز خصوصا باید برای تکامل طبق

د؟ ه ی اول باش ت درج ت (» وی دارای اهمي ه از ماس ه روی کلم ن ). تکي ابراین«ای امال » بن ک

زی می کند هيچ گونه نتيجه ای حاکی از از این که منافع اقتصادی نقش قطعی با. بی مورد است

ارزه ی اقتصادی ت مب ودن اهمي ه ی اول ب ه ای-(درج ود) اتحادی ی ش تفاد نم ز مس را هرگ ، زی

ق فقطمنافع طبقاتی عموما » قطعی ترین«مهم ترین و يله ی تحوالت عمي ه وس ممکن سياسی ب

يله ی انقالب سياسی، است عملی شود؛ و خصوصا منافع اساسی اقتصادی پرولتاریا فقط ب ه وس

ی شود . که دیکتاتوری پرولتاریا را جایگزین دیکتاتوری بورژوازی می نماید، ممکن است عمل

تدالل . ب کی اس ی روس .و. و«کریچفس يال دمورکراس ای سوس اد -(» ه ی اقتص ت از پ سياس

د ) می آید و غيره ث . (و برنشتين های سوسيال دموکراسی آلمان را تکرار می نمای ا م ان ب ال ولتم

د اول همين گونه استدالل ثابت می کرد که کارگران پيش از آن که به فکر انقالب سياسی بيافتن

).به دست آورند» نيروی اقتصادی«باید


٧٣

ا ايل ب ن وس ه اي رطی ک ه ش ط ب ذيرد فق ی پ ارزه را م ايل مب ه وس ی هرگون دموکراس

.∗)»ايسکرا «١شماره ی (لخ ا» باشدنيروهای موجوده ی حزب متناسب

:اصل دوم

در صورت فقدان سازمان محکمی که در مبارزه ی سياسی و در هرگونه شرايط و «

ين و هر دوره پخته و آبديده شده باشد، راجع به نقشه ی منظم فعاليتی که با اصول مت

ام تاکتيک را روشن و بدون انحراف عملی شده و تنها آن است که شايستگی داشتن ن

.∗∗ )٤شماره ی » ايسکرا«(» ارد حتی سخنی هم نمی تواند در ميان باشدد

ه اصولیيکی شناسائی : مخلوط کردن دو موضوع زيرين ارزه و کلي کليه وسائل مب

ه ن خواست ک در نقشه ها و شيوه ها به شرط صالح و متناسب بودنشان و ديگری اي

ی ه سياسی فعل واهيم از تاکتيک سخن گفت لحظ ه بخ ان چ د از نقشه ، چن يم، باي ه باش

ه -بدون انحرافی پيروی نمائيم ه طب کلي ن موضوع را ک ثال اي ه م معنايش اين است ک

ع معالجه مرض د در موق ه می گوي سيستم های معالجه را قبول دارد با اين خواست ک

رد روی ک ين پي د از يک سيستم مع ائيم -معين باي وط نم ين . مخل ر سر هم ا مطلب ب ام

ه و رابوچي «است ک ا آن را سر » ه دل ه م ه خودش دچار مرضی است ک ا وجودی ک ب

م ده اي ه . فرود آوردن در مقابل جريان خود به خودی نامي د هيچ گون ذا نمی خواه معه

ن »سيستمی برای معالجه « ذيرد اي رده است . مرض بپ ی ک ن جهت کشف عجيب ه اي ب

١٠اره ی شم (» م است ز نقشه مخالف نص صريح مارکسي -تاکتيک«دائر بر اين که

ت از ) ١٨ص ارت اس ک عب زب در «و تاکتي ا ح ه ب ی، ک ايف حزب د وظ ه رش پروس

کلمه ی قصار اخير ). است» رابوچيه دلو « تکيه روی کلمات از ١١ص (» حال رشدند

ذير ار زوال ناپ همه گونه شانسی را دارد برای اين که از کلمات قصار معروف و يادگ

و » «طريقت« ه دل ه سؤال ارگ . بشود » رابوچي ده ب ری کنن د رفت «: ان رهب ا باي » ؟کج

.ت. ه٣٤٦ -٣٤٥ ص ٤ کليات، چاپ ٤ رجوع شود به جلد -∗

.ت. ه. ٦ رجوع شود به جلد پنجم کليات، ص -∗∗


٧٤

و نقاط بعدی حرکت ءحرکت پروسه ای است که فاصله بطن مبدا: چنين جواب می دهد

د ن ژرف انديشی ب . را تغيير می ده ی اي ا يک موض ی ول د تنه . ع عجيب نيست ومانن

ر سر آن معطل شد در اين صورت ( اد ب د زي ه يک طريقت بلکه ) نمی ارزي ام برنام ت

ه ی «در . (م. همان برنامه ای که ر : نيز می باشد و تمام ا » «ضميه ی جداگان رابوچاي

رده است ) »ميسل ه د : با اين کلمات آن را بيان ک وب است ک ارزه ای مطل ز رآن مب حي

ی ه فعل ه در دقيق ان است ک ز امکان است هم ه در حي م ک ارزه ای ه امکان باشد و مب

ال زان اپورتوني اين درست طريقت هم . جريان دارد ه طور غيرفع ه ب ی است ک م بيکران

.خود را با جريان خود به خودی هماهنگ می سازد

ک« ت -تاکتي يزم اس ريح مارکس ص ص الف ن ه مخ ه » ! نقش ت ب ی اس ن تهمت اي

ا آن را در ه ناردنيک ه ان کاريکاتوری ک مارکسيزم و عبارت است از تبديل آن به هم

رار م ا ق ل م د جنگ با ما در نقطه مقاب ائين آوردن سطح ابتکار و . ی دادن ا پ ن همان اي

ا گشايش وسيع . انرژی مجاهدين آگاه است رين در صورتی که مارکسيزم برعکس ب ت

ذاری وکرات و واگ يال دم ر سوس ا در براب ار (دورنماه ور اظه ن ط وان اي ه بت ان ک چن

ارگر ) داشت ه «ه ک . قوای مقتدری مرکب از ميليون ها و ميليون ها نفر از طبقه ی ک ب

ودی ه خ ود ب ه» طور خ د ب ر می خيزن ارزه ب ار و اندر . مب ه ابتک ار وی، ب ی ژراختي

ی ! سوسيال دموکرات تکان عظيمی می دهد ين الملل اريخ سوسيال دموکراسی ب تمام ت

اه از جانب آن پيشوای سياسی ن و گ اه از طرف اي ه گ مشحون از نقشه هائی است ک

ات سياسی طرح شده و صحت دورانديشی و درستی نظر و تشکيالتی يکی را نشان ي

وده است ان . داده و کوته بينی و اشتباهات سياسی ديگری را آشکار نم ه آلم انی ک زم

تاک و ايش رايش وری، گش ی تشکيل امپرات اريخی يعن والت ت رين تح زرگ ت يکی از ب

ه ی سياست و فعاليت -اعطای حق انتخابات عمومی د ليبکنخت در زمين را می گذران

ود سوسيال . دموکراسی عموما دارای يک نقشه و شويتسر دارای نقشه ی ديگری ب

د رود آم ان ف ای آلم ر سر سوسياليست ه اده ب وق الع انون ف ه ق موست و -هنگامی ک

هاسلمان صرفا دعوت می کردند که بايد به اعمال زور و ترور متوسل شد، آن ها يک


٧٥

ا برنش) تا اندازه ای (شرام و . نقشه داشتند، و هشبرگ وکرات ه تين که به سوسيال دم

ه خود موجب و مسبب موعظه می کردند که شما با خشونت و انقالبی گری بی خردان

نقشه -وار عفو شويد انمونه وار خود سز اين قانون گشتيد و اکنون بايد با طرز رفتار

د ی کردن ی م ه و عمل ی را تهي ان غيرعلن ار ارگ ائل انتش ه وس انی ک ری و کس -ديگ

ه ی الثینقش ر . ث ر س ارزه ب ه مب ان، ک اليانی دراز از آن زم س از گذشت س ون پ اکن

اريخ آخرين تصميم خود را مسأله اره انتخاب خط مشی به پايان رسيده و ت ه درب ی ب

تن کلمات قصار و -درد خور بودن خط مشی انتخاب شده اعالم داشته است ه گف البت

ا حزب دژرف ان ه ب دان دشوار يشی درباره ی رشد وظايف حزبی ک در حال رشدند چن

اکونوميست های روس سوسيال و» ناقدين«، هنگامی که ∗موقع آشوب اما در . نيست

ه شدت دمکرا م ب ا ه د و تروريست ه زل می دهن ونيزم تن ه ی ترديوني ه درج سی را ب

م » نقشه -تاکتيک«قبول د، در ه را در حال تکرار اشتباهات سابق موعظه می نماين

و ا ب نچ وقعی اکتف ه م ه ی آن است ک ه منزل ا ب ل ژرف انديشی ه ن قبي واهی «ه اي گ

ر ه ی فق رده باشيم» نام ود را صادر ک يال . خ ب بسياری از سوس ه عي در لحظه ای ک

ود رژی، کمب رويج و «دموکرات های روس همانا کمبود ابتکار و ان ه ی ت وسعت دامن

ر فعالي وسيع » نقشه های «، و کمبود ∗∗تبليغ و تشکيالت سياسی ی است ت –. ت انقالب

ه ن ک تن اي ين لحظه ای گف ا نص صريح مارکسيزم -تاکتيک«: در چن الف ب نقشه مخ

∗- Ein Jahr der Verwirrung ) ه آن فصل از -)سال آشوب ه مرینگ ب این نامی است ک

اب ان «کت يال دموکراسی آلم اریخ سوس ه ی » ت ی تصميمی اولي د و ب ه در آن تردی داده است ک

ع انتخاب د، شرح داده شده » نقشه ی -تاکتيک «سوسياليست ها در موق ا شرایط جدی متناسب ب

.استماره ی -∗∗ ه ی ش د رجوع(» ایسکرا «١ از سر مقال ه جل ارم ص ٤ شود ل ات چاپ چه کلي

)ت. ه ٣٤٤


٧٦

ه عالوه » است وری بلکه ب عقب کشيدن معنايش نه فقط آلودن مارکسيزم از لحاظ تئ

. از لحاظ عملی استحزب

ن -به ما می آموزد که» رابوچيه دلو «سپس ی اي وظيفه ی سوسيال دموکرات انقالب

ن است ه اي د ن که به وسيله ی فعاليت آگاهانه خود امر تکامل عينی را فقط تسريع نماي

ايگزين آن سازد ب موقوف يا نقشه های سو آن را که ه ی » ايسکرا «. ژکتيف را ج هم

د ی دان وری م ا را در تئ ن ه ار . اي ه ک يزم ب افا مارکس ه انص ی ک ت عظمي ی اهمي ول

ی درباره به علت داشتن نظريه ی متعصبانهرا،» ايسکرا«آگاهانه ی انقالبی می دهد

ه خودی در ،تاکتيک عمل به مبالغه در کاهش اهميت عنصر ابژکتيف يا عنصر خود ب

)١٨ص (»تکامل می کشاند

ه شايسته ی ده فکرهای تئوريک می باشد ک رين ژولي زرگ ت اين هم باز يکی از ب

ا می خواهيم از فيلس . و اخوان است . و. و ه ف خود بپرس وم اهش «: يم ک اهميت » ک

ده ی نقشه های سو يم کنن ی از طرف تنظ د يژکتبتکامل عين زی می توان ف در چه چي

اهرا در اي ود؟ ظ نعکس ش ن نم ه اي داخت ک د ان ر خواه ن موضوع را از نظ ه او اي ک

ائر آن ا و نظ ا گروهی از ملت ه ت، و ي تکامل عينی، فالن طبقه، قشر، گروه، فالن مل

دين می آورد به وجود را د و ب يا مستحکم می سازد، نابود می کند يا تضعيف می نماي

همان موقعيت احزاب بوسيله فالن يا بهمان دسته بندی بين المللی سياسی قوا، فالن يا

ه . انقالبی و غيره را مشروط می سازد ده مبالغ يم کنن ن تنظ ولی در اين صورت گناه اي

ر اهش اهميت در کاهش اهميت عنصر خود به خودی نيست بلکه ب ه در ک عکس مبالغ

افی نيست » آگاهی« است زيرا آگاهعنصر ی ک ابر . او برای درک صحيح تکامل عين بن

ت ان گف ا هم ن، تنه اره ی اي وی درب بی«گ ت نس ابی اهمي ه از (» ارزي ه روی کلم تکي

اهی «فقدان کامل . جريان خود به خودی و آگاهی ) است» رابوچيه دلو « را آشکار » آگ

وم است » عناصر خود به خودی تکامل «آن هرگاه .می سازد ه معل ر هم ه طور که ب ب

ه ا ب ط آن ه ابی غل ورت ارزي ن ص د، در اي ل درک باش انی قاب عور انس رای ش ی ب کل

اه «له ی زمن اهش اهميت عنصر آگ ه در ک ود » مبالغ د ب ا . خواه اه ام ن عناصر هرگ اي


٧٧

اره ی برای شعور قابل درک نباشند آن گاه ما آن ها را نمی شناسيم وانيم درب و نمی ت

وئيم زی بگ ا چي ر او . پس ب. آن ه د؟ اگ ای «کريچفسکی از چه بحث می کن نقشه ه

وبژکت کرا» «فيس د » ايس ی دان تباه م ا را ب(را اش الم ه او آن ه تباه اع خصوص اش

ات ) می دارد در اين صورت بايستی نشان می داد که اين نقشه ها به کدام يک از واقعي

د خصه ابژکتيف ب ا هستند و بع ه » ايسکرا «وصی بی اعتن ائی ب ن بی اعتن رای اي را ب

رد » مبالغه در کاهش اهميت عنصر آگاه « و به قول خود به نقصان آگاهی تهم می ک . م

ر . او، که از نقشه های سوبژکتيف ناراضی است اگر ولی ه س از ا غي ه در «تناد ب مبالغ

دين وسيله دليل ديگری ند) !(!» کاهش اهميت عنصر خود به خودی ارد، آن وقت او ب

ی ت م ط ثاب ه فق د ک وری) ١ کن اظ تئ يزم را-،از لح ا و a la ∗ مارکس اريف ه ک

رار ٢٩ميخائيلفسکی ها درک می کند که به قدر کفايت از طرف بلتوف مورد استهزاء ق

د و ه ان ی ) ٢ گرفت اظ عمل ل «ن آ از -از لح ودی تکام ه خ ود ب ر خ ار » عناص ه ک ک

ی ای علن ت ه تينيمارکسيس ه برنش ا را ب ه زم ا را ب ای م وکرات ه يال دم م وسوس

ه هر نحوی د ب اکونوميزم کشانده است کامال راضی ولی از کسانی که تصميم گرفته ان

ه خودی « راه تکامل شده سوسيال دموکراسی روس را از ه در بر خود ب د ب سخت «ن

.»متغير است

د بسيار خوشم ان «. زه است و اما آن چه که در دنبال اين مطلب می آي ه هم طور ک

اء و ا اصول آب ی، ب د افراد با وجود کليه ی موفقيت ها ی علوم طبيع اجدادی زاد و ول

ان -رد،ک خواهند ه ی هم ا وجود کلي الم ب اعی در ع د اجتم ام جدي دايش نظ م پي طور ه

ده اه، در آين ارزين آگ اعی و رشد مب نتيجه انفجارهای بيشتر موفقيت های علوم اجتم

ود ه خ ود ب ودخ د ب دادی ). ١٩-.ص( » ی خواه اء و اج ت آب ه حکم ور ک ان ط هم

طور هم حکمت کيست که عقلش برای پس انداختن اوالد کافی نباشد؟ همان : می گويد

ه ) ٣٠ نرسيس توپوريلف al a( » سوسياليست های نوين« د ک رای شرکت : می گوي ب

.مترجم. همانند-∗


٧٨

ه کس می ل هم م تصور . رسد در پيدايش خود به خودی نظام جديد اجتماعی عق ا ه م

برای چنين شرکتی کافيست که شخص، موقعی که . می کنيم که عقل همه کس می رسد

زم ه تروري دا شد ب ن اکونوميزم حکم فرماست به اکونوميزم و موقعی که تروريزم پي ت

ه اشخاص » رابوچيه دلو «مثال . در دهد ود ک م ب در بهار امسال، هنگامی که بسيار مه

ل را از شيفته شدن به ود، در مقاب ر حذر نم رای وی مسأله ترور ب ه ب ازگی «ای ک » ت

ود ن موضوع ديگر . داشت مبهوت ايستاده ب ذرد و اي اه می گ ه شش م ون ک ی اکن ول

ود را از دست داده است ره ی خ ت روزم و«اهمي ه دل ن » رابوچي م اي د، ه در آن واح

ه ار را ک ی توان «: اظه ی نم يال دموکراس ه ی سوس يم وظيف ی کن ر م ا فک د م د و نباي

د رور باش ه ی ت رفتن روحي ق گ ا رون ت ب و وراب«(» مخالف ه دل ماره ی » چي ١ش

والی را «: نامه ی کنگره را که می گويد و هم قطع ) ٢٣ -ص کنگره، ترور تعرضی مت

د ع می دان ديم می دارد ) ١٨ -ص» دو کنگره «(» بی موق ا تق ه م ا ب ا . يک ج ه واقع ک

م مخالف ! چقدر روشن و منطقی است ع اعالم م -ت نمی ورزي ی بی موق م و ی ول داري

دافعی در والی و ت رور غيرمت ه ت م ک ی داري الم م م اع وری ه منا ط ع«ض ه قط » نام

ده نمی شود ين قطع. گنجان ه چن ود ک ام نم د اذع امال باي ی خطر و ک يار ب ه ای بس نام

زی همان -مصون از خطا است ه چي ن ک رای اي د ب ه صحبت می کن طور که شخصی ک

ه باشد مصون از خطاستنگ ين قطع! فت يم چن رای تنظ ز الزم ب ط يک چي ه ای فق نام

ن موضوع » ايسکرا«هنگامی که . نهضت است از دنبال رداشتن باست و آن فن گام اي

رور را مسأله »رابوچيه دلو «را که دی مسأله ت ه استهزاء ∗جدي اعالم داشته است ب

ه را م » ايسکرا«ه انمتغير» رابوچيه دلو «گرفت، ن ک ه اي رای «تهم سخت ب ادعايش ب

ه سال پيش از طرف ١٥تحميل آن طريقه ی حل مسائل تاکتيکی به سازمان حزب، ک

ندگان ی از نويس ت گروه ور اس د تص رون از ح ی ب ام معن ه تم ده، ب اجر داده ش » مه

اه ). ٢٤ص ( ر آگ ت عنص ه ای در اهمي ب مبالغ ائی و عج ب ادع م عج ا ه ل : واقع ح

.ت.ه. ٨ -٦ رجوع شود به جلد پنجم کليات ص -∗


٧٩

م ز لحاظ تئوری برای اين که بعدا بتوان يش مسائل ا پپيشا م حزب و ه ، هم سازمان، ه

دون ∗!توده را به درستی آن متقاعد نمود چه بهتر که انسان بديهيات را تکرار کند و ب

خواه به طرف اکونوميزم و خواه به طرف » چرخشی«چيزی به کسی به هر » تحميل«

م داده و اين حکمت بزرگ » رابوچيه دلو «. تروريزم تابع گردد يم ه زندگی را حتی تعم

برنامه ی خود را، چون روحی که « را متهم می سازد به اين که »زاريا«و » ايسکرا«

رار بی شکل جای دارد توده سحابی بر فراز ل نهضت ق د ، در نقطه ی مقاب » می دهن

ه فقط » روحی«از اين است که غيرآيا نقش سوسيال دموکراسی ). ٢٩ص ( باشد که ن

ه سطح بر فراز د بلکه آن را ب رواز کن ه ی خود « نهضت خود به خودی پ ز » برنام ني

ردارد دنبال؟ البته نقش سوسيال دموکراسی اين نيست که از ارتقاء دهد ام ب : نهضت گ

بسيار و بسيار مضر -در بهترين موارد اين برای نهضت بی فايده و در بدترين موارد

روی » پروسه -اکتيک ت«نه فقط از اين » رابوچيه دلو «اما . است د بلکه پي می کن

ه روش ه آن را به درجه ی پرنسيپ هم می رساند ب ود ک د ب طوری که صحيح تر خواه

م نمی شود . بناميم.) دم: از کلمه (دنباله ی روی او را به جای اپورتونيستی ن را ه اي

ه ه کسانی ک وان دم جنبش از پی آ تصديق ننمود ک ه عن د هميشه ب ن عزم راسخ دارن

د از ل«برون ه خودی تکام ود ب اهش اهميت عنصر خ ه در ک رای هميشه و »مبالغ ، ب

.مطلقا مصونند

* * *

ی تباه اساس ه اش د ک لم ش ا مس ر م ق ب دين طري د«ب ت جدي يال » طريق در سوس

رود آوردن در م ر ف ارت از س ی روس عب ودی و دموکراس ه خ ود ب ان خ ل جري قاب

ا سوسيال وده از م ه خودی ت عبارت از عدم درک اين موضوع است که جريان خود ب

وده . دموکرات ها آگاهی فراوانی را طلب می نمايد ه خودی ت هر قدر که اعتالء خود ب

روه -∗ ار « این را هم نباید فراموش کرد که گ رور را از لحاظ » آزادی ک أله ت ه مس وقعی ک م

.تعميم می دادتئوری حل می کرد تجربه ی نهضت انقالبی گذشته را نيز


٨٠

راوان اهی ف زوم آگ م ل در ه ان ق بيشتر باشد، هر قدر که نهضت دامنه دارتر بشود، هم

رای سوسيال خواه در ار تشکيالتی ب ار سياسی و خواه در ک کار تئوريک، خواه در ک

.دموکراسی با سرعت خارج از تصوری افزايش می يابد

ت وع پيوس ه وق رعتی ب ان س ا چن يه ب ا در روس وده ه ودی ت ه خ ود ب تالء خ اع

ن وظ ) و کماکان به وقوع می پيوندد ( ام اي ايف که جوانان سوسيال دموکرات برای انج

يم د غيرعظ اده ماندن ادگی . آم دم آم ن ع ا -اي ه ی م رای هم رای . ب ه یب يال هم سوس

ت يبتی اس ای روس مص وکرات ه تالء. دم ان و اع ی جري ی در پ ل و پ ا متص وده ه ت

اطق د بلکه من ه آغاز شد متوقف نمی گردي ه فقط در آن جائی ک توسعه می يافت و ن

را م م ف الی را ه ازه ای از اه ارگری، (ی گرفت تازه و قشرهای ت أثير نهضت ک تحت ت

ز شدت روشن فکران کلی طوره جنب و جوش جوانان محصل و ب ان ني ی دهقان و حت

ت واه در ). ياف ون خ ی انقالبي ای«ول وری ه واه » تئ ود و خ ت خ ن در فعالي ود از اي خ

ه وجود سازمان بدون وقفه و ادامه کاری، و موفق نمی شدندعقب می ماندند ان يغل ب

. نمايدرهبریقادر باشد تمام نهضت را آورند که

اهميت وظايف تئوريک ما را تنزل » رابوچيه دلو«در فصل اول ما محقق نموديم که

اب شده » طور خود به خودی ه ب«داده و اد «شعار ب د » آزادی انتق : را تکرار می نماي

اهی« ود » آگ ل موج اد کام ه تض ه ب يد ک ن نرس ه اي دگان ب ی هتکرارکنن ط مش ين خ ب

.اپورتونيست و انقالبيون در آلمان و روسيه پی برند» دينناق«

ه خودی در فصول آينده خواهيم ديد که اين سر فرود آوردن در مقابل جريان خود ب

ته ه در رش ايفچگون اس وظ يال دموکراسی انعک ازمانی سوس ت س سياسی و فعالي

.يافته است


٨١

::فصل سومفصل سوم

سياست ترديونيونيستیسياست ترديونيونيستی و و ال دموکراتيکال دموکراتيکسياست سوسيسياست سوسي

و « باز هم از مديحه سرائی ه دل يم » رابوچي ارتي . شروع می کن ه خود نم ه مقال ف ب

اره ا درب ات ب ه در شماره ی » ايسکرا «اختالف و «١٠ک ه دل ه چاپ رسيده » رابوچي ب

ذکور را . داده است » اثر افشاکننده و مبارزه پرولتاری «عنوان ات م وی ماهيت اختالف

ا ب «: ه است اين طور فرمول بندی کرد وانيم تنه ه در سر ه ما نمی ت اتی ک افشای نظام

ی وی ارگر(راه ترق ی حزب ک ا) يعن ه اکتف رار گرفت ائيمق يار . نم ابع بس ه من د ب ا باي م

ک و روزم وئيمره ی پرونزدي خ گ ز پاس ا ني کرا«...«). ٦٣ص (» لتاري در ...» ايس

ا را حقيقت ارگان اپوزيسيون انقالبی است که نظامات ما و به ويژه نظامات سياسی م

ارزه ... افشاء می کند ا مب رد و ب رده و خواهيم ک ار ک ارگری ک ان ک ا در راه آرم ی م ول

ه نمی ). در همان صفحه (» پرولتاريائی رابطه درونی محکم داريم ارتينف ب وان از م ت

عمومی برجسته ای اين فرمول بندی يک اهميت . طر اين فرمول بندی تشکر ننمود خا

م » رابوچيه دلو « اختالفی را که ما با رد زيرا در حقيقت امر نه تنها به خود می گي داري

ا ا ب ه م اتی را ک ه ی اختالف ا هم و«بلکه عموم ه دل ه » رابوچي ا هم م بلکه عموم داري

ا و مسأله اختالفاتی را که در ا «مبارزه سياسی بين م ز » اکونوميست ه وجود دارد ني

ا اک«ما نشان داديم که . در بر می گيرد ا منکر » ونوميست ه نيستند، » سياست «مطلق

ونی آن ه مفهوم ترديوني واره از مفهوم سوسيال دموکراتيک سياست ب بلکه فقط هم


٨٢

ف هم عين همين لغزش را دارد و به همين جهت ما موافقيم که همان نمارتي. می لغزند

ن . گمراهی های اکونوميستی قرار دهيم نمونه ی او را يم اي را نشان ما کوشش می کن

ن انتخاب دهيم، که رای اي دگان - ب ه نگارن ه ن ا ميسل راب«ضميمه ی جداگان ه » وچاي ن

و نه نگارندگان نامه ی اکونوميستی مندرجه » گروه خود آزادی «نگارندگان بيانيه ی

د » ايسکرا «١٢ ی در شماره ا نخواهن ه م هيچ کدام حق هيچ گونه اعتراضی نسبت ب

.داشت

محدود نمودن آن از طرف اکونوميست ها محدود نمودن آن از طرف اکونوميست هاتبليغات سياسی وتبليغات سياسی و) ) الفالف

ارگران روس ∗بر همه معلوم است که رواج وسيع و استحکام مبارزه ی اقتصادی ک

ه ای (افشاکننده ی اقتصادی » نشريات«با ايجاد دگی حرف ا و زن ) مربوط به فابريک ه

ود و » شب نامه ها«مضمون عمده ی . تواما جريان يافته است م فابريک ب افشای رژي

دا شد ب رای افشاگری پي ين . ه زودی ميان کارگران يک شور واقعی ب ارگران هم ه ک ک

ائی از ه ه د شب نام ديدند که محفل های سوسيال دموکرات ها می خواهند و می توانن

وط ايق مرب ه حق ه کلي د ک ا بگذارن ه نوع تازه در دسترس آن ه ار ب ه و ک دگی فقيران زن

وان گفت سنگين طاقت فرسا و وضع بی حقوقی آن ها در آن حکايت شده باشد، می ت

ا سرازير شد ه ه ا و کارخان ا از فابريک ه ه از طرف آن ه ود ک ن . سيل مراسالت ب اي

ه نظامات آن را افشا » نشريات افشاکننده « ه شب نام ابريکی ک رد ءنه فقط در ف می ک

ا ه قضايای افش ه راجع ب م ک ائی ه ه فابريک ه زی می شءبلکه در هم دند ني شده چي

اه داختهي ی ان ی راه م ات و . وی بزرگ ارگران مؤسس ائب ک ر و مص ون فق و چ

رای -∗ راز ب ارت احت ا از عب ده منظور م ه در سطور آین ردیم ک ذکر می گ اهم مت از سوء تف

ا معمول است ( مبارزه ی اقتصادی زد م ه ن ق اصطالحی ک ان ) طب ارزه ی اقتصادی «هم -مب

ر سرمایه داران «است که انگلس آن را در نقل قول فوق الذکر » عملی ده » مقاومت در براب نامي

.رفه ای، سندیکائی یا تردیونيونی ناميده می شودو در کشورهای آزاد مبارزه ح


٨٣

ترک داشت ای مش ه ه اگون بسی جنب ای گون ه ه ذا . حرف وئی«ل ت گ اره حقيق ی درب

ارگری ه » زندگی ک ه وجد می آورد هم م يک . را ب ارگران ه رين ک ده ت ان عقب مان مي

ه -»و نشر طبع «شور و شوق واقعی برای ن شکل شور و شوق غيوران رای اي ای ب

ی مه پايه آن بر غارت و تعدی کابتدائی جنگ عليه تمام نظامات اجتماعی امروزه، بتن

ود » شب نامه ها «و حقيقتا هم اين . است، پيدا شد در اکثر موارد همان اعالن جنگ ب

زيرا که اين افشاگری ها تأثير فوق العاده هيجان آوری می بخشيد و باعث اين می شد

ام ک ادگی که تم د و آم ز را خواستار گردن ی های نفرت انگي ن بی ترتيب ع اي ارگران رف

د االخره . خود را برای پشتيبانی از اين خواست ها به وسيله ی اعتصاب، اعالم نماين ب

ا ن اوراق چ ت اي ه اهمي د ب اگزير بودن ه ای ن ه درج ا ب ه ه ود صاحبان کارخان ه پخ ی ب

ن . خواستند منتظر خود جنگ بشوند منزله اعالن جنگ اعتراف کنند که اغلب نمی اي

ان به علت واقعيت پيدايش خود به نيروئی مبدل شد افشاگری ها، مانند هميشه تنها هم

دی وی نيرومن ود و اهميت يک فشار معن دايش . را کسب نم ا پي ه تنه ا می شد ک باره

ود افی ب ا ک ا قسمتی از آن ه ا ي ام خواست ه الم . شب نامه برای ارضای تم مختصر ک

ون ) مربوط به کارخانه ها (فشاگری اقتصادی ا اهرم مهم مبارزه ی اقتصادی بود و اکن

اع از خود . نيز می باشد ه دف ارگران را وادار ب اگزير ک ه ن و مادام که سرمايه داری، ک

در پيشروترين ممالک . می کند، وجود دارد، اين اهميت به قوت خود باقی خواهد ماند

وان مشا م می ت ون ه ار يک اروپا اکن ی های ک ه افشای بی ترتيب ه چگون ود ک هده نم

رداری « ره ب اه به اده » بنگ انگی يدور افت د خ ده ی تولي وش ش ته ی فرام ک رش ا ي

م ار سوسياليس ه ای و انتش ارزه ی حرف از مب اتی و آغ اهی طبق داری آگ ب بي موج

.∗می گردد

ارزه ی -∗ اره ی مب ط درب ا فق ث م ل بح ن فص ی در ای ا سياس ر ی يع ت وم وس اره مفه و درب

امی . محدودتر آن است بنابر این ما فقط به طور حاشيه، به عنوان یک امر عجيب موضوع اته

ه از » خود داری زیاده از حد«راجع به » رابوچيه دلو «را که ارزه ی اقتصادی ب » ایسکرا «مب

ردیم ی گ ذکر م د مت ی زن ره«(م ود ٢٧ص » دو کنگ اله خ ارتينف در رس ن موضوع را م ، ای


٨٤

ا س ن اواخر تقريب ای روس در اي وکرات ه يال دم ده سوس راسر سرگرم اکثريت عم

د وده ان ا ب ه ه ور کارخان اء ام ات افش ودن موجب راهم نم ل ف ين عم ت . هم افی اس ک

ود و » رابوچايا ميسل « ا کشيده ب ه کج ن سرگرمی ب ار اي يم ک را به خاطر آوريم تا ببين

ه چگونه در اين ضمن فراموش می شد که اصوال اين امر وز فعاليت خودی خود ب هن

ه وده بلک يال دموکراتيک نب ونی استسوس امل . ترديوني ط ش ا اصوال فق اگری ه افش

زی با صاحب کاران خودشان حرفه ی معينی مناسبات کارگران ه چي د و يگان می گردي

ن اال «که حاصل می شد اين بود که فروشندگان نيروی کارگری ياد می گرفتند اي را » ک

ارز دار مب د با صرفه تر بفروشند و در زمينه معامله تجارتی خالص با خري ن . ه نماين اي

ون از آن (افشاگری ها می توانست آغاز ) در صورت استفاده ی معين سازمان انقالبي

ی ردد ول ر (و جزئی از اجزاء فعاليت سوسيال دموکراسی گ در صورت تسليم در براب

ودی ه خ ود ب ان خ ه ) جري ت ب ی توانس ارزه ی م ه ای « مب ط حرف ت » فق ه نهض و ب

ه . منجر گردد نيز سوسيال دموکراتيک غير کارگری سوسيال دموکراسی مبارزه ی طبق

رای ين ب م چن کارگر را نه فقط برای خاطر شرايط مفيد فروش نيروی کارگری، بلکه ه

ا بفروشند، ه داراه د خود را ب دارها را وادار می کن ه ن ز ک اعی ني م اجتم محو آن رژي

د ری می نماي ا. رهب ارگر ب ه ی ک ط در مناسبات طبق ه فق يال دموکراسی ن روه سوس گ

دگی را در ن نماين ه ی است بلکه اي ن طبق ده ی اي ا نماين ه ه معينی از صاحبان کارخان

ه وم ب ارگر «موس ه ی ک يال دموکراسی و طبق رده است » سوس خوار ک ار نش دین ب اه ). چن هرگ

ب را ولو برحس» ایسکرا«حضرات متهم کننده مندرجات یک ساله ی ستون مبارزه ی اقتصادی

د (وزن به پوت یا برحسب اوراق چاپی د بکنن ه دوست دارن اری ک د برحسب ) ک ته و بع برداش

و «همان مقياس با مندرجات ستون های مربوطه ه دل ا ميسل «و » رابوچي مقایسه می » رابوچای

از قرار معلوم درک همين حقيقت . کردند به آسانی می دیدند که حتی از این حيث هم آن ها عقبند

د ساده است ه . که آن ها را وادار به استدالالتی حاکی از اضطراب می نمای ند ک ا می نویس آن ه

ل (!) مجبور است (!) خواه ناخواه » ایسکرا« ه حساب آورد و الاق دگی را ب (!!) حوائج آمرانه زن

انی است ). ٢٧ص » دو کنگره «(اخبار مربوط به نهضت کارگری را درج نماید این دیگر بره

!نابود می سازدکه واقعا ما را


٨٥

وه ی متشکل سياسی ه ق ا دولت ک ه ی معاصر و ب ات جامع ام طبق ا تم مناسبات وی ب

ن .است نيز دارا می باشد ه فقط ج از اي ا ن وکرات ه ه سوسيال دم ردد ک وم می گ ا معل

ه فعاليت نمی توانند به مبارزه ی اقتصادی د ک د بگذارن اکتفا نمايند بلکه نيز نمی توانن

ردد رای تربيت سياسی . عمده ی آن ها منحصر به کار افشاگری اقتصادی گ د ب ا باي م

، پس از اکنون. طبقه ی کارگر، برای تکامل آگاهی سياسی وی جدا به فعاليت بپردازيم

ا «نخستين هجوم ن مو » ايسکرا «و » زاري ا اي وميزم ب ه اکون د «ضوع ب ه موافقن » هم

).هر چند بعضی ها، چنان که حاال خواهيم ديد، فقط زبانی موافقند(

رويج ه ت وان ب ا می ت سؤال می شود پس تربيت سياسی بايد عبارت از چه باشد؟ آي

ه ه ن ود؟ البت ا نم ه اکتف ه حکومت مطلق توضيح . ايده ی خصومت طبقه کارگر نسبت ب

طور همان(سياسی قرار گرفته اند کافی نيست اين قضيه که کارگران در معرض ستم

ان توضيحکه تنها افع ارباب ا من افی نيست تي نمبا اين قضيه که منافع آن ها ب ). دارد ک

ان ( اين ستمگری تبليغ نمود ی هر يک از مظاهر مشخص درباره بايد ا هم ه م طور ک

وديم ادرت نم غ مب ه تبلي ادی ب ديات اقتص اهر مشخص تع ورد مظ ون). در م ن و چ اي

ن ستمگری در شئون د، چون اي ستمگری به طبقات بسيار مختلف جامعه وارد می آي

واه وری، خ واه کش ه ای، خ ات حرف واه در حي ت، خ دگی و فعالي ف زن يار مختل بس

ردد ره متظاهر می گ ره غي شخصی، خواه خانوادگی، خواه مذهبی و خواه علمی و غي

ه ن صورت مگر روشن نيست ک اه در اي ا سازما هرگ امع االطرافن م ار افشای ج ک

ه خود را حکومت مطلقه را از ه بسط لحاظ سياسی به عهده ی خويش نگيريم وظيف ک

ه ؟ مگر نه اين است انجام نداده ايم و تکامل آگاهی طبقاتی کارگران است غ ک رای تبل ب

ن مظاهر را افشا ود ءنمودارهای مشخص تعديات بايستی اي غ ( نم رای تبلي ه ب ان ک چن

؟) کردءزم بود سوء استفاده در کارخانه ها را افشااقتصادی ال

ر ه اگ وم می شود ک ه «گويا مطلب روشن است؟ ولی در همين جا معل زوم » هم ا ل ب

در همين . آگاهی سياسی موافقند اين موافقت فقط زبانی است همه جانبه کامل تبسط و

ثال ه م ود ک ی ش وم م ا معل و «ج ه دل ازمان داد » رابوچي ه س ط وظيف ه فق ار ن ه ک ن ب


٨٦

ی ه ی سياس ه جانب اگری هم ار (افش ن ک ازمان اي ار س ا ابتک ود ) ي ده ی خ ه عه را ب

رد ونگرفت بلکه شر ه شده » ايسکرا «ع ک ن وظيف ار اجرای اي ه ک ه دست ب م، ک را ه

د . به عقب بکشد است، ارگر فقط «: گوش کني ه ک ارزه ی سياسی طبق ان فقط (» مب هم

» ع و حقيقی مبارزه ی اقتصادی است مترقی ترين شکل وسي «) است که درست نيست

ه ( و «برنام ه دل ماره » .د. ر«، »رابوچي ر «). ٣ ص ١ش ون در براب يال اکن سوس

ارزه ی ان مب ه هم ی االمکان ب د حت ه باي ه چگون رار دارد ک ه ق ن وظيف دموکرات ها اي

ادی د اقتص ی دهن ه ی سياس ماره (» جنب ارتينف در ش ارزه ی «). ٤٢ ص ١٠م مب

ادی يله ای اقتص ه وس ه ی سياسی از هم ارزه ی فعاالن ه مب وده ب ب ت رای جل است ب

ل استفاده است ر قاب ه (» وسيع ت ه ی کنگره ی اتحادي دو «: »اصالحات «و ٣١قطعنام

ره دو ). ١٧ و ١١ص » کنگ ا از ب ن تزه ام اي د تم ی نماي ه م ده مالحظ ه خوانن ان ک چن

رين ا آخ ه ت ن مجل دايش اي ه«پي ت تحريري تورهای هيئ ه«در » دس ورابوچي وذ » دل نف

ک ارزه ي ات سياسی و مب ه تبليغ بت ب م نس ا ه ه ی آن ه وم هم رار معل ته و از ق داش

ه . نظريه معين را ابراز می دارند زد هم حال بيائيد و از نقطه ی نظر عقيده ای که در ن

ات حکمفرما اکونوميست ها د از تبليغ است و حاکی از اين است که تبليغات سياسی باي

د . داقتصادی پيروی نماي ن درست . اين نظريه را از نزديک مورد توجه قرار دهي ا اي آي

وسيله ای «∗وماماست که مبارزه ی اقتصادی برای جلب توده به مبارزه ی سياسی ع

وئيم -∗ ا « این که ما می گ ه در » عموم ه علت آن است ک و «ب ه دل ژه » رابوچي ه وی صحبت ب

زب است ام ح ومی تم ائف عم ومی و وظ ای عم يب ه ر پرنس ر س ان . ب ل چن بهه در عم ی ش ب

ولی گنجاندن این موضوع - از اقتصاد پيروی کند بایدمواردی پيش می آید که سياست حقيقتا هم

ده ی در ط از عه ه فق ت ک اری اس ود ک ی ش ه م يه تهي ر روس رای سراس ه ب ه ای ک ع نام قط

تبليغات سياسی » از همان ابتدا«این گونه موارد هم پيش می آید که . اکونوميست ها ساخته است

و « اما با وجود این فکر -انجام داد » فقط در زمينه اقتصادی «می توان را ه دل االخره » رابوچي ب

دارد «ده است که این موضوع به این جا رسي در فصل ) . ١١ص » دو کنگره «(» هيچ لزومی ن

ونی » سياسيون«بعد ما نشان خواهيم داد که تاکتيک و انقالبيون نه فقط نسبت به وظایف تردیوني


٨٧

ه هيچ وجه درست نيست »است که از همه وسيع تر قابل استفاده می باشد ر، ب . ؟ خي

ه نمودار ستم پليسی و بيدادگری های استبدا همه و هرگونه ه وسائلی است ک د از جمل

تفاده « عت اس ه »وس ن گون رای اي ی از » بجل«اش ب ت کم ه دس يچ وج ه ه وده ب ت

ارزه ای مب داردنموداره ادی ن تواها. ی اقتص ای زمس ان، ٣٢رؤس دنی دهقان ه ب و تنبي

ه يس نسبت ب ار پل ردم عوام «رشوه خواری مأمورين و طرز رفت ارزه » م شهری، مب

ات، دريافت عليه گرسنگان و تحريکات عليه مساعی توده برای کسب دانش و معلوم

ا و ربازخانه ه ای خشن در س رين ه ذهبی، تم رق م ب ف راج و تعقي اج و خ اری ب اجب

رال روشن فکران رفتار سرباز مآبانه نسبت به دانشجويان و ا و -ليب ن ه ه اي چرا هم

ارزه ی ا مب ه ی بالواسطه ب ه رابط ل، ک ن قبي تم از اي ودار س زاران نم » ادیاقتص«ه

ات سياسی و »وسعت استفاده «ندارد، وسيله و موجبی است که عموما اش برای تبليغ

رای ی جب ارزه ی سياس ه مب وده ب ب ت رل ت کمت رعکس اس ا ب ت؟ اتفاق ه : اس از کلي

وقی، خودسری و تعدی ه خود (مواردی که کارگر در زندگانی خود از بی حق نسبت ب

انش ا نزديک د، ) ي ی کش ر م ه ب -زج واردی ک ديات پليسی ه م ه تع وط ب خصوص مرب

د ی ده وچکی را تشکيل م دون شک قسمت ک ه ای است ب ارزه حرف را . در مب پس چ

يش ات سياسی را از پ دان تبليغ د مي يمباي دود کن ا مح ی و تنه ائل را دارای يک از وس

تر« تفاده بيش وکرات در » وسعت اس يال دم ر سوس رای يک نف ه ب ال آن ک دانيم و ح ب

ا ب » وسعت استفاده «ايد وسائل ديگری هم قرار گيرند که رديف آن ب ی طور ه آن ه کل

ست؟نيکمتر

ه بسيار بسيار پيشين ن(در ازمن يش از اي و«!...) يک سال پ ه دل نوشته » رابوچي

ود رين زن: ب ک ت اب «دي د اعتص داکثر چن ا ح ک ي س از ي ی پ ای سياس ت ه ، »خواس

داخت پليس و ژاندارمری را به کار ا -همين که حکومت « رار «، »ن وده ق در دسترس ت

د ی گيرن ماره (» م اه ١٥ ص ٧ش ال اوت، م تی ). ١٩٠٠ س وری اپورتونيس ن تئ اي

ه اجرای وظایف ين تاکتيک است ک ا هم رعکس تنه سوسيال دموکراسی بی اعتنا نيست بلکه ب

.ن می سازدتأميمذکور را به طرز پيگيری


٨٨

ا گذشت ه م بت ب ه نس ده است و اتحادي ه رد ش ر از طرف اتحادي ون ديگ ل، اکن مراح

دام هيچ لزومی ندارد که از«: می کند و می گويد ه اقتصادی اق همان اول فقط در زمين

ات ه تبليغ ودب ی ش ره«(» سياس يال «). ١١ص » دو کنگ ده ی سوس ورخ آين م

ه ين يک نفی ک ه «دموکراسی روس از هم ورد قسمتی از گمراهی های » اتحادي در م

ا چه درجه ه ت سابق خود کرده است بهتر از هرگونه قضاوت طوالنی خواهد دانست ک

چقدر ساده لوح ولی اتحاديه بايد ! اکونوميست های ما سوسياليزم را تنزل می داده اند

ره ی ن نفی يک شکل محدوديت داي ه ازاء اي ا را ب باشد که تصور کند ممکن است م

ه ! سياست به موافقت با شکل ديگر محدوديت بر انگيزد ر اتحادي ود اگ آيا منطقی تر نب

ر در اين مورد نيز می گفت که مبارزه ی اقتصادی را بايد هر قدر ممکن است وسيع ت

د هم ود، و عملی کرد و باي ات سياسی استفاده نم رای تبليغ هيچ لزومی «يشه از آن ب

رای » ندارد که مبارزه ی اقتصادی را وسيله ای محسوب کرد که وسعت استفاده اش ب

است؟از همه بيشترجلب توده به مبارزه ی فعاالنه سياسی

ه ارت اتحادي ه عب ه ک ن نکت ه اي يله دارا«ب تروس تفاده ی بيش عت اس را » ی وس

ه مندرجه در » وسيله بهتر « عبارت جايگزين ارم قطع نام ه کنگره ی چه وط ب ی مرب

راستی برای ما دشوار است . کرده است، اهميت می دهد ) بوند(اتحاديه کارگران يهود

ر است بگوئيم که کدام يک از قطع ا بهت ا : نامه ه ده م ه عقي د ب م قطع . هر دو بدترن ه

د (اين جا در . ی بوند قطع نامه نامه ی اتحاديه و هم دون فکر و شايد هم تا ان ازه ای ب

ونی سياست منحرف می شوند ) رتحت تأثير شعا ا ترديوني از . به تعبير اکونوميستی ي

دارای وسعت «و يا به وسيله ی عبارت » بهتر«اين که اين عمل به وسيله ی کلمه ی

تر تفاده بيش ر ت » اس ت ام ه ماهي يچ وج ه ه ود ب ام ش د غيانج ی کن ر نم ر اتح. ي ه اگ ادي

ه ی اقتصادی «: می گفت که ه » تبليغات سياسی در زمين ه از هم یوسيله ای است ک

ورد استفاده می باشد ری م ه (وسائل ديگر به طور وسيع ت ن ک ه اي ل استفاده «ن قاب

ی از تکامل نهضت سوسيال دموکراتيک ) »است آن گاه، درباره ی يک دوره ی معين

ود ی ب ب وی م ه جان ق ب ا، ح اره امخصوص. م ا ی درب ت ه اره یاکونوميس و درب


٨٩

ای ال ه ای س ين ه ياری از پراتس ا (١٩٠١ -١٨٩٨ بس ت آن ه ه اکثري بت ب ر نس اگ

م ) نباشد ا ه ن اکونوميست های پراتيسين حقيقت ه اي را ک ود زي حق به جانب وی می ب

د (تبليغات سياسی را ار می بردن ه ک ا فقط و !) به ميزانی که به طور کلی آن را ب تقريب

ه ی اقتصادی د فقط در زمين ی می نمودن ين . عمل ا چن ه م ان ک ات سياسی را، چن تبليغ

ی توصيه » گروه خود آزادی «و هم » رابوچايا ميسل «ديديم، هم ه و حت هر دو پذيرفت

و «! هم می نمودند ن قضيه را » رابوچيه دل رد می بايستی اي يح می ک دا تقب ار ج ه ک ک

ی مفيد تبليغات اقتصادی با عمل مضر مح ود ول راه ب ارزه ی سياسی هم دود نمودن مب

ا (او به جای اين کار وسيله ای را که از همه وسيع تر ورد ) از طرف اکونوميست ه م

ر يع ت ه وس ه از هم د ک ی نماي الم م يله ای اع تفاده است وس لاس تقاب تفاده اس ! اس

رای آن ه اميم ب ا شگفت آور نيست که موقعی که ما اين اشخاص را اکونوميست می ن

اره ای رچ ل غي ا را از قبي نام ه دترين دش ا ب ه م ه ب د ک ی مان ن نم از«از اي ه ب ، »حق

اپ «، »اخالل گر « ری «و » ايلچی پ ه ∗»مفت د ک ن و آن آه و زاری کنن د و پيش اي بدهن

د ه سوگند بگوين ی شبيه ب ا لحن م و ب رار داده اي آن ها را سخت مورد رنجش و آزار ق

وده يک سازمان یاکنون ديگر حت « :که وميزم آل اه اکون سوسيال دموکراتيک هم به گن

د . ∗∗»نيست تمداران پلي ان و سياس ن مفتري ن ! داد از دست اي ام اي ا تم ه آن ه د ک نکن

ه دا ه رقضايای اکونوميزم را عمدا در آورده باشند تا، بر اثر خوی مردم آزاری ک د، ب ن

مردم، آزارهای سخت برسانند؟

خنا ن س ی و مشخص اي ی واقع ا معن ارتيآي ه ی نن شخص م وان وظيف ه عن ه ب ف ک

» سياسی داد همان مبارزه ی اقتصادی جنبه یبايد به«: سوسيال دموکراسی می گويد

رای ان ب ه کارفرماي ارگران علي ی ک ته جمع ارزه ی دس ادی مب ارزه اقتص ت؟ مب چيس

ارگران است فروش نيروی کارگری دگی ک . با شرايط سودمند و بهبود شرايط کار و زن

٣٢ -٣١ -٣٠ -٢٨ص : است» دو کنگره« اصل عبارات رساله ی -∗

. ٣٢ص » دو کنگره «-∗∗


٩٠

ارزه ناچار مبارزه ئی حرفه ای است زيرا که شرايط کار در حرفه های گوناگون اين مب

ابر رای به غايت مختلف می باشد و بن ارزه ب ن مب ود اي د بهب م نمی توان ن شرايط ه اي

در باختر از طرف اتحاديه های کارگری و در ( برحسب حرفه های مختلف انجام نگيرد

د آن روسيه از طرف اتحاديه های موقتی حرفه پس ). ای و به وسيله ی اوراق و مانن

ان » مبارزه ی اقتصادی جنبه ی سياسی دادن به همان « ام هم رای انج کوششی است ب

يله ی ه وس ار ب رايط ک ود ش ه ای و بهب ای حرف ذاری و «خواست ه انون گ دامات ق اق

د ٤٣اين را مارتينف در صفحه بعدی يعنی ص ( » اداری ). مقاله ی خود بيان می نماي

م هم ارگری ه ه های ک ام اتحادي د می ين کار را تم د و هميشه می کردن ه . کنن نظری ب

ين وب اب زوج ده ٣٣کت مندان عم ه دانش ه از جمل ای ( ک ت ه ده«و اپورتونيس ) »عم

مدت هاست می باشند بياندازيد، آن وقت خواهيد ديد که اتحاديه های کارگران انگليس

ی » رزه ی اقتصادی جنبه سياسی دادن به همان مبا «به موضوع رده و آن را عمل پی ب

ع ه موان ه و هرگون ع هم رای رف ابات، ب رای آزادی اعتص ت ب دت هاس د، م وده ان نم

حقوقی از سر راه نهضت کئوپراتيوی و حرفه ای، برای صدور قوانين دائر به حمايت

ابريکی و زنان و اطفال و برای بهبود شرايط کار به وسيله وضع قوانين بهداشتی و ف

.يره مبارزه می کنندغ

ارزه ی به همانجنبه ی سياسی دادن «: بدين طريق در زير جمله ی پر طمطراق مب

پر معنی و انقالبی به گوش می رسد در حقيقت يک » به منتها درجه «که » اقتصادی

ه سياست ترديونيونيستی ه پاي سياست سوسيال دموکراتيک ب تنزلکوشش سنتی برای

ه است وان ا! نهفت ی تحت عن ه ی يک طرف ا » ايسکرا«صالح جنب ه گوي ی «ک انقالب

دگی ردن زن ی ک االتر از انقالب د را ب ردن يک شريعت جام د، ∗»ک رار می ده ارزه ق مب

ز . ٦٠ ص ١٠شماره » رابوچيه دلو «-∗ د ت ه می خواه هر «این همان شق مارتينفی است ک

ر ر » قدم جنبش عملی از یک دوجين برنامه مهم ت ا حالت پ ودیم ب بال توصيف نم ان چه ق را چن

رج رج و م ده ق ده ا وف بش م ونی جن ذائی . کن ارت ک ه ی روسی عب ان ترجم ن هم ع ای در واق

.»جنبش همه چيز است و هدف نهائی هيچ چيز«: برنشتين است که می گوید


٩١

د برای اصالحات اقتصادی ا عرضه می دارن در . را به مثابه ی يک چيز نوظهور به م

ه ی سياسی داد «: حقيقت امر در جمله ی ارزه ی اقتصادی جنب ر »نبه همان مب از غي

ز ديگری نيست رای اصالحات اقتصادی هيچ چي ه . مبارزه ب ر ب م اگ ارتينف ه خود م

ن نتيجه صاف و ساده ه اي رد می توانست ب ه خوبی پی می ب معنی سخنان خودش ب

: به کار برده چنين می گويد » ايسکرا«او سنگين ترين حربه های خود را عليه . برسد

انون حزب ما می توانست و می بايستی انج « دامات ق ر ضد ام اق ذاری و اداری را ب گ

» استثمار اقتصادی، بيکاری، گرسنگی غيره به طور مشخص از دولت خواستار شود

ماره ٤٣ -٤٢ص ( و «١٠ در ش ه دل خص ). »رابوچي ور مش ه ط داماتی را ب ر اق مگ

ر از ار ديگ ا ب ت؟ و ام ودن نيس اعی ب الحات اجتم تار اص ايش خواس تن معن خواس

ه ي مال ا از استع (رابوچيه دلوئی ها هنگامی که : غرض می پرسيم یخوانندگان ب ن کلم

تز لزوم مبارزه برای » ايسکرا« خود با اختالفبه عنوان !) متداول ثقيل مرا عفو کنيد

ا اصالحات اقتصادی را به ميان می کشند در اين صورت آيا اين افترا خواهد بود اگر م

آن ها را برنشتينی های مخفی بناميم؟

ود سو ت خ ه در فعالي الحات را هميش رای اص ارزه ب ی مب ی انقالب يال دموکراس س

برای آن استفاده می کند که » اقتصادی«ولی از اين تبليغات . منظور نموده و می نمايد

د نه فقط دولت ين را وادار به اقدامات گوناگون نماي م چن ز پ و ( بلکه ه ) يش از هر چي

ه نباشد برای اين که اين حکومت را وادار کند ن گذشته . که ديگرا حکومت مطلق از اي

ت را ن خواس د اي ی دان ف م ود را موظ ی خ يال دموکراس اسوس ه ی تنه در زمين

رار ل دولت ق داده مبارزه ی اقتصادی در مقاب ه ی مظاهر طور ه بلکه ب ن ی در کلي کل

ی مختصر کالم اين که سوسيال دموکراس . دولت قرار دهد اجتماعی و سياسی در مقابل

ی در انقالبی مبارزه برای اصالحات را مانند جزئی در مقابل ارزه ی انقالب ابع مب کل، ت

د ی نماي ياليزم م ری . راه آزادی و سوس کل ديگ ه ش ل را ب وری مراح ارتينف تئ ا م ام

ارزه ی ل مب ا اقتصادی تکام ه اصطالح راه حتم د ب د و کوشش می کن اء می نماي احي

د ل نماي ی را تحمي ه در. سياس طالح او ک ه اص الب ب ق انق ع رون ه ی« موق » وظيف


٩٢

ين عمل خود حزب امخصوصی را برای مبارزه در راه اصالحات پيشنهاد می نمايد، با

ونيزم ت دست اپورت ود آل د و خ ی کش ب م ه عق تی«را ب ر دو » اکونوميس رال ه و ليب

.می گردد

ه رای اصالحات را خجوالن ارزه ب ه مب ن ک ارتينف پس از اي ز و اما بعد، م ر ت در زي

ه ی سياسی دادن «: پرطمطراق ارزه ی اقتصادی جنب ان مب ه هم د، » ب ان می نماي پنه

ا اصالحات صرفا اقتصادی ابريکی (تنه ی اصالحاتی صرفا ف ز ) و حت م چون چي را ه

ان می کشد ه مي يم . خاص ب ا نمی دان رده است م ار را ک ن ک را او اي ايد از روی . چ ش

را در نظر نمی داشت، آن وقت » فابريکی«اصالحات او فقط هرگاه ليکن غفلت باشد؟

ائی را از دست می داد ه معن ا شايد . تمام تز وی که همين حاال در باال قيد شد هرگون ي

ائی «به اين دليل بوده است که مارتينف فقط در رشته اقتصادی را از طرف » گذشت ه

ی ∗دولت ممکن و محتمل می داند ن گمراهی غريب گذشت در : است ؟ اگر چنين باشد اي

رشته ی قوانين مربوط به تازيانه، شناسنامه، بازخريد، فرقه های مذهبی، سانسور و

د ی آي م م ل ه ه عم ن است و ب ز ممک ره ني ره و غي د. غي ای ب ه گذشت ه يهی است ک

ر تمام می شود ارزان ت برای دولت از همه چيز ) ا گذشت های دروغين ب(» اقتصادی«

ه اميدوار است که اعتماد توده های يليرا دولت بدين وسو از همه با صرفه تر است، ز

د ب نماي ويش جل ه خ بت ب ارگر را نس يال . ک ا سوس ه م ت ک ل اس ين دلي ه هم و ب

يله ای يچ وس ه ه ا ب ه و مطلق يچ وج ه ه ا ب وکرات ه ددم دی نباي ين عقاي ا ( چن ب

ا اصالحات) سوءتفاهمی ه گوي يم ک ود راه ده ه خ ران برا ب ا گ رای م اتر اقتصادی ب ه

ی درباره مارتينف. را مهم می دانيم و غيرهاست و گويا ما به خصوص اين اصالحات

اال آن اقدامات قانون ه در ب ذاری و اداری ک ه طور گ ود ب مشخص خواستار آن شده ب

ايج «: می گويد ه وعده ی نت را ک ود زي د ب الی نخواه ا بانگ توخ ه خواست ه ن گون اي

فحه ی -∗ ين «: ٤٣ ص ای مع ت ه ه خواس يم ک ی کن يه م ارگران توص ه ک ا ب اه م ه هرگ البت

ه حکومت مطل اج حاضر اقتصادی به حکومت عرضه نمایند بدان علت است ک ه از روی احتي ق

.» بعضی گذشت ها بکنداقتصادیاست در رشته ی


٩٣

ن اس د و ممک ی ده ی را م ين محسوس تيبانی مع دا پش ارگر ج وده ی ک رف ت ت از ط

ود تيم ... »ش ت نيس ا اکونوميس ر، م ه خي ا، ! ن تين ه رات برنش د حض ط مانن ا فق م

ودن « در مقابل ∗ tutti quantiام ها و . پروگوپويچ ها، استرووه ها ار »محسوس ب

ائيم ی س ين م ه زم ه ب رده وار جبه خص، ب ايج مش ط ! نت ا فق يس (م اق نرس ه اتف ب

» نتايج محسوسی را وعده نمی دهد«ه مردم می فهمانيم که هر چيزی که ب)وريلفپتو

ارگر استعداد ! است» بانگ توخالی « وده ی ک ا ت ما فقط طوری سخن می گوئيم که گوي

و علی رغم کسانی که کوته بينی خود را به گردن وی می اندازند استعداد (آن را ندارد

ی نههرگواز که فعاالنه ) خود را ثابت نکرده است ه حت ه حکومت مطلق اعتراضی علي

م ب مطلقا وعده ی هيچدر صورتی که د پشتيبانی ه گونه نتايج محسوس را ه وی نده

! نمايد

ارتي ود م ه خ ائی را ک ال ه ان مث اره ی نهم دامات«ف درب اری » اق ی ک ه ب علي

د ر بگيري ت در نظ نگی آورده اس ه . و گرس امی ک و «در آن هنگ ه دل ابر بن » رابوچي

) به شکل لوايح قانونی؟(خواست های مشخصی «وعده ای که می داد به طرح و تهيه

ه » گذاری و اداری در مورد اقدامات قانون ايج محسوس «يعنی اقداماتی ک را وعده نت

همواره انقالبی کردن يک شريعت جامد را از «که » ايسکرا« مشغول بود، -»می دهند

ود رابطه قر» انقالبی کردن زندگی باالتر ناگسستی بيکاری ار می دهد کوشش می نم

ه رد ک ی ک ار م د، اخط يح ده رمايه داری توض م س ام رژي ا تم نگی دا«را ب رد گرس

د ی آي ان «، »م ی زدگ ه قحط ارزه علي يس و » مب ط پل ه توس ار «ب وقتی ک رارت م مق

اقه ه »ش اش می ساخت و مجل ز را ف رت انگي ا«، نف زوه » زاري ير «قسمتی از ج تفس

ه ای » وضاع داخلی ا را، که به گرسنگی اختصاص داده شده است، در نسخه ی جداگان

ود ی نم ر م اتی منتش زوه تبليغ ک ج وان ي ه عن ی، پرو. ب ن ول در اي ارا، چق ردگ

ه گوششان پ اصالح نا ارتدکس های تنگ نگر ائی ک ن دگماتيک ه ان ذير و اي ه فرم ب

مترجم! و امثالهم-∗


٩٤

م ! بوده اند» و گرايک س«هکار نيست، در اين مورد بد» زندگی ندای« تصورش را ه

د، در د بکني ی تواني کنم يچ ي ا ه االت آن ه ال– از مق ک -! واوي ی ي ا و مطلقحت

ک ت مشخص «ي ه » خواس ت ک ود نداش م وج د «ه ايج محسوس بده ده نت ای » !وع

دبخت ای ب ارتي ! دگماتيک ه زد کريچفسکی و م يم ن رای تعل ان ب ود اين ه خوب ب ف نچ

ی فرستاده می شدند ارت است از پروسه ی رشد يعن ه تاکتيک عب د ک ا متقاعد گردن ت

ه د ب ان پديده است رشدکننده و الخ و به اين جهت باي ه ی هم ارزه ی اقتصادی جنب مب

!دادسياسی

ان و حکومت « ه کارفرماي ارگران علي ارزه ی «(مبارزه ی اقتصادی ک اقتصادی مب

ه دارد آن از اهميت بالواسطه ی انقالب غير !!)»عليه حکومت ی خود، اهميت ديگری ک

ه ارگران را پی در پی ب ه فکر ک وقی سياسی خودشان سوق مسأله است ک ی بی حق

اورديم ). ٤٤مارتينف ص (» می دهد ن جهت ني ه اي ال را ب ن شاهد مث رای -ما اي ه ب ک

ن فرمول ال اي ه در قب دفعه صدم و هزارم گفته های باال را تکرار کنيم بلکه برای آن ک

د ائيم جدي کر نم ژه تش ه وي ارتينف از وی ب الی م يار ع ادی « : و بس ارزه ی اقتص مب

ان و حکومت ل ! چه شاهکاری . »کارگران عليه کارفرماي ا چه استعداد غيرقاب ن ج اي

ه مسائل وط ب ات مرب ام اختالف ا چه طرز استادانه ای تم رده شده و ب ار ب تقليدی به ک

دين جزئی و فرق خرده اختالف های موجوده در بين ا برطرف شده و ب اکونوميست ه

ی م اکونوميزم بيان شده است، اکونوميستمام کنهطريق در يک عبارت کوتاه و روشن

ه ارگران ب ار را از دعوت ک افع عمومی «که ک ا در راه من ه آن ه ارزه ی سياسی ک مب

د ارگران را در نظر دارن ام ک ود حال تم وری مراحل ∗»کرده و بهب ا تئ رده، ت شروع ک

و » وسيله دارای وسعت استفاده بيشتر «کنگره حاکی از قطع نامه می دهد و با ادامه

ونی » مبارزه ی اقتصادی عليه حکومت «! غيره خاتمه می دهد ان سياست ترديوني هم

.است که هنوز از سياست سوسيال دموکراسی بسيار و بسيار فاصله دارد

.١٤، ص »ضميمه جداگانه«، »رابوچایا ميسل «-∗


٩٥

ط و کامل ط و کامل داستان اين که چگونه مارتينف افکار پلخانف را بسداستان اين که چگونه مارتينف افکار پلخانف را بس) ) بب

می دهدمی دهدين «: روزی رفيقی متذکر شد که اخيرا چقدر لومونسف های سوسيال دموکرات در ب

ه بسياری از » !ما زياد شده اند ود ک زی ب رت انگي ل حي ن حرف تماي منظور وی از اي

ا ه حتم ن ک رای اي د ب ل خود «اشخاص متمايل به اکونوميزم نشان می دهن ا عق ه » ب ب

ين قبيل که مبارزه ی اقتصادی کارگران را وادار می کند که به مثال از ا (حقايق بزرگی

برسند و با بی اعتنائی بزرگوارانه ی يک خود ) بی حقوقی خويش پی برند «ی مسأله

ی عرضه ی و جنبش انقالب ه تکامل پيشين فکر انقالب زی را ک ام آن چي روی نابغه تم

د ده بگيرن ارتينف در شمار ه-لومونسف. داشته است نادي ود م ين خ ه م ای نابغ روه

رم سم«اگر نظری به مقاله . است ه او » ائل مب ه چگون د ک د دي د خواهي ا «وی بيافکني ب

ه است ديک می شود که زنعقل خود، به آن چيزی ا پيش اکسلرد گفت ن ( مدت ه در اي

و چگونه وی مثال تازه ) باره لومونسف ما بديهی است که سکوت کامل اختيار می کند

ا آن به فهميدن شروع ن ي ه مخالفت اي وانيم نسبت ب اين موضوع می کند که ما نمی ت

ن را -٧١، ٦٢، ٦١ ص ٩شماره » رابوچيه دلو «. (قشر بورژوازی بی اعتنا باشيم اي

ا خ«ب ه » پاس ت تحريري لرد ص » .د .ر«هيئ ه اکس د٢٤، ٢٣، ٢٢ب ه کني )، مقايس

ره ا . و غيره و غي د « فقط و» نزديک می شود «فقط ! افسوس -ام و » شروع می کن

ه از دری از افکار اکسلرد دور است ک ه ق وز ب ن احوال هن ام اي بس، زيرا که او با تم

ان و حکومت « ر ضد کارفرماي د » مبارزه ی اقتصادی ب ام . سخن می ران سه سال تم

رد و » رابوچيه دلو «) ١٩٠١ -١٨٩٨( با تمام قوا تقال می کرد به افکار اکسلرد پی بب

ه سوسيال دموکراسی ! ی نبرد معهذا به آن پ م ناشی از آن است ک ن ه ر «شايد اي نظي

؟هميشه فقط وظايف عملی شدنی را در مقابل خود قرار می دهد» بشر

اين (ولی صف مميزه ی لومونسف ها نه فقط اين است که خيلی چيزها را نمی دانند

درها مصيبت بزرگی نيست وز آن ق ل خويش را!) هن ه جه ز آن است ک درک بلکه ني


٩٦

ا را وادار ه آن ه يبت است ک ين مص ی است و هم يبت واقع ر مص ن ديگ د اي ی کنن نم

.افکار پلخانف بزنند» بسط و تکامل«می کند، بالمقدمه دست به

ارتي -لومونسف د ن م ين حکايت می کن امبرده «-ف چن اب ن ه پلخانف کت وقعی ک از م

ا قحطی در ر ( ارزه ب ا در مب ه وظايف سوسياليست ه را نوشته است ) »وسيه راجع ب

ه ی . يک عمر می گذرد سوسيال دموکرات ها، که طی ده سال مبارزه ی اقتصادی طبق

د ی را از ... کارگر را رهبری می کردن ه تاکتيک حزب د ک وز فرصت آن را نکرده ان هن

ا خواسته مسأله اکنون اين . لحاظ تئوری وسيعا مستدل سازند ه م نضج يافته و هر آين

د آن باشيم تاکتيک دون شک باي مذکور را بر پايه ی استدالل تئوريک مبتنی سازيم، ب

ود ار تکامل آن ب انی پلخانف در ک ه زم ه طور اصول تاکتيکی را ک ل مالحظه ای ب قاب

يم ل ده ط و تکام رويج ... بس ين ت اوت ب ون تف تی اکن ی بايس ا م دپپر(م غ ) اگان و تبلي

ه، م غير را،) اسيونتآژي( ائيم از آن چه که پلخانف گفت ين نم ن (» ع ل از اي ارتينف، قب م

ايده های متعدد را به يک -)پرپاگانديست(مروج : گفته ی پلخانف را نقل کرد موضوع

.غ فقط يک يا فقط چند ايده می دهدمبليا چند شخص می رساند اما

ه ی مفه«). »ولی در عوض آن ها را به توده ای از اشخاص می رساند ومی که کلم

ا برخی از مظاهر ترويج برای ما دار ونی و ي د عبارت از توضيح انقالبی تمام رژيم کن

راد آن است اعم از اين که اين عمل به شکلی صورت گيرد که در دسترس فکر آحاد اف

يع وده ی وس ترس ت ا در دس رد ي رار گي ه . ق غ ب ه ی تبلي وم کلم ای اخص آن مفه معن

)sic! ( ين ه و مشخص و مسا برای ما دعوت توده به عمليات مع ن است ک ه اي عدت ب

د ته باش ی داش تقيم انقالب ت مس اعی دخال ات اجتم ا در حي يال .»پرولتاري ه سوس ا ب م

به مناسبت اصطالح - و هم چنين به سوسيال دموکراسی بين المللی -دموکراسی روس

ام (کنون ما تا. دقيق تر و عميق تر جديد مارتينف شاد باش می گوئيم ا پلخانف و تم ب

ی مسأله همانخيال می کرديم که مروج اگر مثآل ) گری بين المللی رهبران نهضت کار

اگزير د و علت ن ا را توضيح ده بيکاری را بردارد بايد طبيعت سرمايه داری بحران ه

ه ی ه جامع ه را ب ديل جامع زوم تب د، ل ان ده ونی نش اع کن ا را در اجتم ودن آن ه ب


٩٧

ره سوسياليستی شرح د . دهد و غي الم او باي ددی اي «خالصه ک ه » ده های متع د، ب بده

ا اشخاص ا تنه ه طور يک ج ا را ب ده ه ن اي ام اي را ) نسبتا (قدری متعدد که تم کمی ف

ا . خواهند گرفت رين مث د، برجسته ت لی اما مبلغ وقتی در همان موضوع صحبت می کن

د به خوبی از آن مستمعين کامال را می گيرد که همه ی ثال از گرسنگی مردن -آگاهن م

ال آن را خانواده ه و امث ر و فاق زون شدن فق ارگر بيکار، روزاف ام مساعی - ی ک و تم

ر هم ه ب ی ک ن واقعيت ا استفاده از اي ه ب ر هر کس خود را متوجه آن می سازد ک ه و ب

ر يعنی ايده مهمل بودن وجود تضاد يک ايده معلوم است که بين رشد ثروت و رشد فق

ه حس را به ذهن توده خطور دهد دادگری ش ناخ و می کوشد ک ن بي ر از اي نودی و تنف

ذار برانگيزددهشتناک را در توده ه مروج واگ ن تضاد را ب ل اي ولی توضيح کامل عل

غ نشريات -از اين رو عمل عمده ی مروج . می کند ده مبل شفاهی سخنان - و عمل عم

د داشته باشد . است ر صفاتی که مروج باي غ است غي ثال کائوتسکی و . از صفات مبل م

ار اميمالف غ می ن د را مبل ل و گ ی بب روج ول ا م ه ی . گ را م ا وظيف ی رشته سوم ي ول

ردن و ين ک ی مع ت عمل رای فعالي ومی را ب وده«س وت ت ين و -دع ات مع ه عملي ب

را » مشخص » دعوت «را به اين وظيفه منسوب ساختن کاری بسيار بی معنی است زي

اتی که يک عمل منفرديست يا مکمل طبيعی و ناگزير مبحث تئوريک و رساله ی تبليغ

کيل ی را تش رفا اجرائ ه ی ص ه وظيف ن ک ا اي اتی است و ي ق تبليغ دو نط ی ده در . م

ای وکرات ه يال دم ونی سوس ارزه کن ثال مب م م ت ه ه حقيق رگ غل ه گم ان را علي آلم

سياست گمرگی به رشته ی تحرير در ی درباره تئوريسين ها تحقيقات خود را . بگيريد

ردم ثال م ارت آورده و م رای آزادی تج انی و ب ای بازرگ رای قرارداده ارزه ب ه مب را ب

ام : »دعوت می کنند « مروج همين کار را در مجالت و مبلغ در نطق های همگانی انج

د ی ده ات مشخص«. م ا » عملي ارت است از امض ورد عب ن م ا در اي وده ه ردن ءت ک

ن د. تقاضانامه ها به عنوان رايشتاک به منظور باال بردن گمرگ غله ه اي ردم ب عوت م

مستقيم به طور فعاليت ها به طور غيرمستقيم کار تئوريسين ها، مروجين و مبلغين و

ی ازل خصوص ا و من ک ه ه فابري اء ب رای امض ه اوراق را ب ت ک ارگرانی اس ار ک ک


٩٨

ل » اصطالح مارتينفی «ولی از . می برند ه کائوتسکی و بب د ک هر دو مروج -بر می آي

مبلغ، آيا اين طور نيست؟-ءوراق برای امضاهستند و برندگان ا

آلمانی را به خاطرم آورد که ترجمه ی Verballhornungمثال آلمانی ها کلمه ی

ت ردن اس الهورنی ک ی ب ه روس ی آن ب ت الفظ رين . تح ی از ناش الهورن يک وان ب اي

ا ال رد و بن ائی منتشر ک اب الفب ه کت ود ک ه عادت آن روزه يپزيکی سده ی شانزدهم ب ب

ه پاهايش . تصوير خروسی را هم روی آن جا داد اما به جای شکل معمولی خروس ک

نداشت و يک جفت تخم دارد شکل خروسی را تصوير کرده بود که پاهايش سيخ سيخ

ود ويش ب م پهل ود. مرغ ه م نوشته ب ا ه اب الفب د کت تصحيح شده یچاپ «: روی جل

ا . »ايوان بالهورن انی ه ه از آن وقت آلم ن است ک ه اي ن گون ه در » تصحيح «اي را، ک

د Verballhornungواقع بدتر کردن می باشد، ه . می نامن د ک ی انسان می بين وقت

انف را ار پلخ ا افک ارتينف ه ه م ل «چگون دبسط و تکام ی دهن اد » م ه ي ار ب ی اختي ب

... بالهورن می افتد

» سکرا اي«؟ برای اين که نشان دهد »اختراع کرد «چرا لومونسف ما اين ترهات را

ز د «ني ی نماي ه م ار توج ب ک ه يک جان ا ب يش، تنه ال پ انزده س انف در پ ر پلخ » نظي

غ »ايسکرا«). ٣٩ -ص( ر وظايف تبلي رويج را ب ان حاضر وظائف ت رای زم ل ب ، الاق

ارتينف هرگاه ).٥٢-ص(مقدم می داند ان م ر را از زب خواسته باشيم اين قاعده ی اخي

ازه کشف چون که(به زبان بشر ترجمه کنيم بشر هنوز فرصت نکرده است اصطالح ت

د شد ) شده را بپذيرد ا » ايسکرا «: آن وقت چنين خواه غ يوظ رويج سياسی و تبلي ف ت

ه ک ن وظيف ر اي ی را ب اکی ازهسياس رح : ح ل «ط ی در مقاب ای مشخص ت ه خواس

داماتی است ی اق ذاری و اداری يعن انون گ دامات ق ام اق ه » حکومت برای انج ايج «ک نت

از (» ی را وعده می دهد محسوس ه ی ديگر ب ل يک دفع ازه داشته باشيم الاق يا اگر اج

تعمال يده است، اس ارتينف نرس ه م ه درج وز ب ه هن ديمی را، ک ر ق ه بش اصطالح کهن

. مقدم می شمارد) بر وظيفه ی حاکی از طرح خواست های رفرم های اجتماعی -نمائيم

:را با اين تز مقايسه کندما به خواننده پيشنهاد می کنيم قطعه ی زيرين


٩٩

ا« ه ه ن برنام ی(» در اي ای انقالب وکرات ه يال دم ای سوس ه ه ا ) برنام ه م زی ک چي

ارگران را در ت ک ای فعالي ا مزاي ه آن ه ت ک ن اس د اي ی افکن رت م ه حي ان پرا ب ارلم

دارد ( ود ن ا وج ور م ه در کش ته) ک د و پيوس ی دهن رار م ت ق ه ی نخس ه ( در درج ب

ذاری ) م انقالبی شان زليواسطه ی نهي انون گ ارگران در جلسات ق ه اهميت شرکت ک ب

د ا اختصاص دارن ه امور فابريک ه ا وجود داشته و ب ه در کشور م کارخانه داران ک

ل ... ائی کام ی اعتن ا ب هری ب ای ش ن ه ارگران در انجم رکت ک ه ش ی ب ا حت و ي

»...می نگرند

ری را ان فک ه هم ن قطع نده اي فنويس ه لومونس ه -.ک ود ب ل خ ا عق ارتينف ب م

د پآن رسيده است قدری بی ان می کن ر و آشکارتر بي ن نويسنده . رده تر، روشن ت -اي

امش در .م .ر ه ن ه ی « است ک ل«ضميمه ی جداگان ا ميس ده ) ١٥ -ص(» رابوچاي دي

.می شود

»»پرورش روح فعاليت انقالبیپرورش روح فعاليت انقالبی««افشاگری های سياسی و افشاگری های سياسی و ) ) ججوده ی «خود را حاکی از » تئوری» «ايسکرا«ف که عليه مارتين ردن فعاليت ت اال ب ب

اين فعاليت است کاستن در واقع نشان داده است که تمايلش است کشيده شپي» کارگر

ه وسيله ی ارج ه خصوص و حزيرا اعالم داشت ک م و ب ل «مه ر قاب ه وسيع ت از هم

ن فعالي » استفاده ه برای بيداری و نيز ميدان عمل اي ارزه اقتصادی است ک ان مب ت هم

د رود می آوردن يم ف ر آن سر تعظ ا در براب ين . تمام اکونوميست ه ه هم ن گمراهی ب اي

دارد در حقيقت امر . علت هم شايان توجه است که هرگز تنها به مارتينف اختصاص ن

ارگر « وده ی ک ت ت ردن فعالي اال ب ط» ب ه فق ا ب ه م ود ک د ب ر خواه ورتی ميس در ص

ات سي« ه ی اقتصادیتبليغ ا» اسی در زمين يماکتف رايط اساسی . نکن ا يکی از ش و ام

سياسی همه جانبه ی توسعه ی ضروری تبليغات سياسی تهيه ی زمينه افشاگری های

ز . است وان معرفت سياسی و فعاليت انقالبی توده ها را با هيچ چي ود نمی ت تربيت نم

ين فع . مگر به وسيله همين افشاگری ها ن چن م بنابر اي رين وظايف اليتی يکی از مه ت


١٠٠

ی ه حت ی است چون ک ين الملل يال دموکراسی ب ام سوس ز ذره ای آتم زادی سياسی ني

د ر می ده دری جهت آن را تغيي . لزوم اين افشاگری ها را برطرف نساخته بلکه فقط ق

رژی خستگی نا مثال در سايه ی ارزه در راه افشاگری های سياسی پ همان ان ذير و مب

وذ خود را توسعه است که حزب ه مواضع خويش استحکام خاصی داده و نف آلمان ب

د ی بخش ه . م ه ب ند ک ده باش ت نش وری تربي ارگران ط ر ک هاگ ه و هم وارد هرگون م

وط ه هر خودسری و ظلم، اعمال زور و سوء استفاده، اعم از اين که اين موارد مرب ب

اه - باشد جواب بدهند طبقه ای م جوابی فقط از نظر گ ه و آن ه سوسيال دموکراسی ن

ا سياسی باشد -آنغير . در اين صورت معرفت طبقه ی کارگر نمی تواند معرفت حقيقت

ر اه ه ره گ ا روزم م حتم وادث مشخص سياسی و آن ه ايع و ح ارگران در وق ی (ک يعن

ی ه ی فعل د ) دارای جنب اد نگيرن کي ر ي ه را در ه ر جامع ات ديگ ام از طبق اهر تم مظ

د هرگاه سياسی شان مورد مشاهده قرار دهند؛ حيات فکری، اخالقی و آن ها ياد نگيرن

ال در ام تجزيه و تحليل ماترياليستی و ارزيابی ماترياليستی را عم جوانب فعاليت و تم

ات امحي د،تم ار برن ه ک الی ب ات و قشرها و دستجات اه ن صورت معرفت - طبق در اي

کسی که توجه و حس مشاهده . دتوده های کارگر نمی تواند معرفت حقيقتا طبقاتی باش

-و ذهن طبقه کارگر را فقط و فقط و حتی در اکثر موارد به خود وی معطوف می دارد

يال د سوس ود را بشناس ه خ ن ک رای اي ارگر ب ه ک را طبق ت، زي وکرات نيس ر دم د ب باي

ه ی معاصر وقوف کامل و از آن تصور روشنی یکليه مناسبات متقابل طبقات جامع

ه ی تئوريک نباشد -داشته باشد ارت ... وقوف و تصوری که تنها دارای جنب ه عب ا ب ي

ين جهت . بر تئوریابنای آن بيشتر بر تجربيات حيات سياسی باشد ت : صحيح تر و هم

ادی ارزه ی اقتص ه مب ن ک اکی از اي ا ح ای م ت ه رائی اکونوميس ه ی س موعظ

ه ن وسيله ايست که از همه وسيع ا ب ل استفاده تر برای جلب توده ه هضت سياسی قاب

ود ب ی خ ت عمل اظ اهمي اعی ی است از لح ه ارتج ا درج ه منته ان بخش و ب ت زي نهاي

وکر . است يال دم د سوس ارگر بتوان ه ک ن ک رای اي ت اقتصادی و اب د طبيع ود باي ت بش

رد را جو و ولگ ان، دانش ان و دهق يش، اعي ک و کش ی مال اعی و سياس يمای اجتم س


١٠١

ا را بشناسد روشن در نظر خود مجسم کند، ه . جنبه های ضعف و قوت آن ه د ب بتوان

ات کنه آن جمالت رايج و سفسطه های رنگارنگی، ا ني ا آن ه که هر طبقه و هر قشر ب

دام يک می پوشاند حقيقی خويش را » باطن«خودپرستانه و ه ک ، پی ببرد، تميز دهد ک

ازند و هم ی س نعکس م افع را م ان من ا بهم الن ي وانين ف ات و ق ه از مؤسس ا چگون ان

ازند نعکس می س ن . م ی اي ابی نمی شود» تصور روشن«ول يچ کت ه دست را از ه ب

به دست اين را فقط مناظر زنده و افشای بدون فوت وقت آن چيزهائی می تواند : آورد

ا دهد که در لحظه کنونی در پيرامون ما روی می دهد و درباره ی آن همه و هرکس بن

که اقال نجوا می کند و در فالن و فالن واقعه، فالن و به سليقه ی خود صحبت و يا اين

ت ته اس اهر گش ره متظ ره و غي اه و غي م دادگ الن حک الن و ف ره و ف الن پيک ن . ف اي

رط ضروری و ه ی سياسی ش ه جانب ای هم اگری ه لیافش ت پ اص رورش روح فعالي

.انقالبی توده می باشد

يس ن ار وحشيانه ی پل ل رفت ارگر روس در مقاب رق چرا ک ردم، تعقيب ف ه م سبت ب

ربازان، کنجه ی س ور، ش ای سانس اری ه ت ک ان، کثاف تم دهقان رب و ش ذهبی، ض م

تعقيب معصوم ترين ابتکارات فرهنگی و امثال اين ها هنوز فعاليت انقالبيش کم است؟

ار » مبارزه ی اقتصادی «آيا به اين علت نيست که ن ک ه اي ارگر را ب سوق «طبقه ی ک

م » نتايج مثبت«و » وعده می دهد«کمی را به او » ج محسوسنتاي«و » نمی دهد آن ک

ردن ديگران ه گ ده ای، عيب خود را ب است؟ خير، تکرار می کنم که داشتن چنين عقي

ی ه بين داختن ) مزو ضمنا برنشتيني (انداختن و کوت ارگر ان وده ی ک ه دوش ت خود را ب

بش . است ود را از جن دن خ ود و عقب مان د خ ا باي وده هم وز ت ه هن دانيم ک ا مقصر ب

ا را دی ه ن پلي ام اي نتوانسته ايم وسايل افشای به حد کافی پردامنه، روشن و سريع تم

يم و و ( بکنيم را اگر ما اين کار . فراهم سازيم يم بايد اين کار را بکن وانيم بکن -). می ت

ا د و ي د فهمي م خواه ارگر ه رين ک ام ت ت خ رد آن وق د ک اس خواه جو احس ه دانش ک

روی سياهی در وپير ان ني معرض امون فرق مذهبی، موژيک و نويسنده از طرف هم

م و او توهين و بيدادگری هستند که خود ورد ظل در م ن ق دگانی اش اي را در هر قدم زن


١٠٢

د و ن می افت فشار قرار می دهد، و پس از اين که اين مطلب را احساس کرد به فکر اي

د خواه ناخواه به فکر اين می افتد، که خود ن يز بر ضد اين جريان واکنشی به خرج ده

د ی توان اه م و -و آن گ ردا در جل دازد، ف اهو راه ان ا هي ورچی ه د سانس ر ض روز ب ام

ردا آن د و پس ف اهر کن ده است تظ ان را خوابان ه شورش دهقان داری ک ه ی فرمان خان

د، ی دهن ام م دس را انج يون مق ار انگيزيس ه ک انی را، ک اس روح ای در لب دارم ه ژان

ازه ای أت ه و ت ه جانب ديب نمايد و غيره، ما هنوز برای اين که مدارک افشاکننده ی هم

ارگران را ين ک زيمدر ب م بري ی ک م ي خيل رده اي ار نک يچ ک ا ه ا . ا تقريب ياری از ماه بس

ن وز اي ی هن ه یحت د و وظيف ی دانن م نم ود را ه ور خ ه ط ال ب ودی دنب ه خ ود ب خ

با چنين اوضاع و . ود زندگی فابريک را گرفته اند محيط محد » مبارزه عادی روزمره «

ارزه » ايسکرا««: احوالی گفتن اين که د از اهميت سير پيشرو مب عادی یمی خواه

د ارتينف ص (»روزمره در مقابل ترويج ايده های درخشان و مکمل بکاه ه ) ٦١ -م ب

ماندگی منزله ی عقب کشيدن حزب و به منزله ی دفاع و تحليل از عدم آمادگی و عقب

.ما است

ات جدی سياسی ه تبليغ ه هر آين د گفت ک ت، باي ه فعالي ا ب اما در باب دعوت توده ه

ه خود صورت ن امر خود ب و افشاگری های روشن و جاندار عملی شود، آن وقت اي

د تخواه ر . گرف ردن وی مچ يک نف رفتن و رسوا ک مجرم را در حال ارتکاب جرم گ

ا ه -مدر همان ساعت در مالء ع ه خودی خود از هرگون ن ب ر » دعوتی « اي اثرش بهت

ه رد ک وم ک ود معل ی ش ی نم دها حت ه بع ت ک ان اس ا چن ر غالب ن ام ر اي ت، اث اس

و فالن و يا بهمان نقشه ی نمايش و غيره » دعوت کرده «در حقيقت چه کسی توده را

ت يده اس يش کش وت را. را پ ه ب -دع وره ن و ط ه مفه ه ب ی بلک ه کل -م مشخص کلم

ط ط کسی م فق رد، فق ل ک وان در محل عم م ی می ت ه خودش ه د ک د دعوت نماي توان

ن . در حال حرکت است اکنون وکرات اي دگان سوسيال دم ار نگارن ی ک ا يعن ار م و اما ک

ر است ر و قوی ت ه ت ر، پردامن که افشاگری های سياسی و تبليغات سياسی را عميق ت

. بکنيم


١٠٣

انی . صحبت کنيم » دعوت ها « درباره چند کلمه ای هم اينک به جاست ه يگانه ارگ ک

ارگران را يشپ ار ک وادث به رد از ح وت ک ه دردع أله ک را مس ون ف دن ای چ خوان

ه نتايج محسوسی گونه هيچ عده ی ودانشجويان به ارتش، که مطلقا د، فعاالن نمی ده

د ه نماين کرا« -مداخل ود» ايس ار ام. ب د از انتش له بع ه ی بالفاص ه ی مورخ ١١ري

ه را «ژانويه، دائر ب دن ف ه ارتش ١٨٣خوان ر دانشجو ب ه ای در » ايسکرا » « نف مقال

ن خصوص ود اي ه ٢شماره ی ( درج نم اه فوري ه نمايشی از آغاز و پيش ∗) م هرگون

کارا رد آش ی ک وت م ه دع تابند « ک جويان بش ه کمک دانش ارگران ب ردم«و » ک را » م

ه . شرمانه ی دولت بی مهابا جواب دهند ی ب دعوت می نمود که به اين رفتار ا از هم م

يم ی پرس رد م رد ف ه : و از ف ن ک ی اي ان، يعن ته و نماي ت برجس ن کيفي ت و سبب اي عل

ی » به دعوت «مارتينف، که اين قدر راجع رد و حت را يکی از » دعوت «صحبت می ک

نراند چه دعوت حتی کلمه ای هم بر زبان اينشکل های فعاليت می دانست، درباره ی

ارتينف بود؟ و آيا با اين ه » ايسکرا «تفصيل کوته بينی نيست که م ن علت ک ه اي را، ب

ه ائی ک ت ه رای خواس ارزه ب ه مب افی ب د ک ه ح ردم را ب ده «م ی وع ايج محسوس نت

می خواند؟ يک جانبهدعوت نمی کند، » می دهند

د ، موفقيت خو »رابوچيه دلو « جمله آناکونوميست های ما، از ديون آن بودن د را م

وکرات، . که خود را به رنگ کارگران عقب مانده در می آوردند ولی کارگر سوسيال دم

زون است (کارگر انقالبی م روز اف ارگران ه ه ک ا را ) عده اين گون ن استدالل ه ام اي تم

د «درباره ی مبارزه برای خواست هائی که ره » وعده ی نتايج محسوس می دهن و غي

ان رفبا خشم و تن ز يکی از شقوق هم ن ني ه اي د ک د فهمي رد خواهد کرد زيرا او خواه

نچنين کارگری به ناصحي . روبل است ک به يک پقصه ی کهنه ی اضافه شدن يک کو

ويش در ل «خ ا ميس و «و » رابوچاي ه دل ت » رابوچي د گف ويش : خواه وده در تش بيه

ده آن ب ا خود از عه ه م اری ک ه در ک ا مداخل ه هستيد آقايان، شما ب ی ب يم خيل ر می آئ

ت. ه ٣٩٣ -٣٨٨ ص ٤ رجوع شود به جلد چهارم کليات چاچ -∗


١٠٤

ن هيچ . خودتان زحمت می دهيد ولی از انجام وظايف حقيقی خود سر می پيچيد آخر اي

ه ب ت ک ن اس ا اي وکرات ه يال دم ه ی سوس د وظيف ی گوئي ه م ت؛ ک ه نيس ه عاقالن

ه ی همان مبارزه ی اقتصادی جنبه ی سياسی بدهند؛ اين فقط ابتدای کار است و وظيف

و يال دم ده ی سوس ه در عم ان و از آن جمل ام جه ه در تم را ک ن نيست زي ا اي کرات ه

ه ی . کارش اين شده است اغلب خود پليس روسيه هم ارزه ی اقتصادی جنب ه مب ه ب ک

رفته رفته اين موضوع را درک می کنند که حکومت و کارگران خودشان بدهدسياسی

ه » ان و حکومت کارفرمايمبارزه ی اقتصادی کارگران عليه «آخر، . ∗پشتيبان کيست ک

ه توسط -مريکا می دانيد آشما آن را کشف در بسياری از نقاط دور افتاده ی روسيه ب

يکن از سوسياليزم خود کارگرانی صورت می گيرد که موضوع اعتصابات را شنيده ل

ا پيش کشيدن » فعاليتی«آخر، آن . تقريبا چيزی به گوششان نخورده است که شماها ب

د -∗ ی خواهن ه م ن ک ود « ای ی داده ش ه سياس ادی جنب ارزه ی اقتص ان مب ه هم ارزترین » ب ب

انه ای است از ودینش ه خ بش خود ب ر جن رود آوردن در براب ته فعاليت سياسیسر ف . در رش

وارد ر م ارزه ی اقتصادی در اکث ه خودی مب ه طور خود ب ه ب دون مداخل ارت دیگر ب ه عب ا ب ی

ه ی » ناشرین انقالب یعنی روشن فکران « اه جنب وکرات های آگ يال دم ه ی سوس دون مداخل و ب

د ی کن دا م ی پي رکت . سياس ه ش دون هرگون يس ب ارگران انگل ادی ک ارزه ی اقتص ثال مب م

ا تبليغات سياسی در . سوسياليست ها جنبه ی سياسی پيدا کرد ا ب وکرات ه اما وظيفه سوسيال دم

د ان نمی یاب ه -زمينه ی اقتصادی پای دل ب ونی را مب ه سياست تردیوني ا اینست ک ه ی آن ه وظيف

ک يال دموکراتي ی سوس ارزه ی سياس ه مب ی ک اهی سياس اهرات آگ دک تظ د و از آن ان نماین

وخ داده ارگران رس ارزه ی اقتصادی در ک دمب تفاده نماین اهی اس دارج آگ ه م ارگران را ب ا ک ت

اما مارتينف ها، به جای این که سطح آگاهی سياسی را . سوسيال دموکراتيک ارتقاء دهندسياسی

ان خود اده و به جلو سوق دهند، که به طور خود به خودی بيدار می شود ارتقاء د ل جری در مقاب

ه به خودی کرنش می کنند د، ک ا حد تهوع اصرار می ورزن ا ت د و چه بس و اصرار می ورزن

عيب کار » سوق می دهد«مبارزه ی اقتصادی فکر کارگران را به مسأله بی حقوقی سياسی خود

ه این جا است، آقایان، که این بيداری خود به خودی آگاهی سياسی تردیونيونی، فکر شماها را ب

!»سوق نمی دهد«مسأله وظایف سوسيال دموکراتيک خودتان


١٠٥

ايج محسوسی را می دهن خواست های مشخصی، که د از آن وعده ی نت د، می خواهي

ان در فعاليت يد در بين ما کارگران اکنون ديگر موجود است پشتيبانی نمائ ا خودم و م

ه روزمره سن دون هرگون ن خواست های مشخص را اغلب ب ديکائی و کوچک خود اي

يم روشن فکران کمک ی . مطرح می کن ين ول د چن انع نمی کن ا را ق اليتی م ا بچه فع ؛ م

ا می خواهيم آن » اقتصادی «نيستيم که بتوان با يک قليه ی سياست رد؛ م سيرمان ک

ا واهيم ب ی خ ا م دانيم، م م ب ا ه د م ی دانن ران م ه ديگ ه را ک ه یچ ات هم ب حي جوان

ائيم فعاالنهسياسی مفصال آشنا شويم و . در همه و هرگونه واقعه ی سياسی شرکت نم

ر وشن فکران ربرای اين کار الزم است که اهيم کمت م از آن آگ ان ه ا خودم آن چه را م

و بيشتر از چيزهائی برای ما صحبت کنند که هنوز نمی دانيم و شخصا از ∗تکرار کنند

وده -∗ ا بيه ا م برای تأیيد این که هيچ یک از این سخنان کارگران را خطاب به اکونوميست ه

ر وده و کمت نا ب تقيما آش ارگری مس بش ک ا جن لما ب ه مس م ک م دو شاهد می آوری اختراع نکرده ای

ا از د طرف م ه مایلن ا«هم ان» دگماتيک ه را یک نفرش د زی ه ( اکونوميست است -را بگيرن ک

د » رابوچيه دلو «حتی ی . و دیگری تروریست است !) را نيز ارگان سياسی می دان –شاهد اول

در شماره » جنبش کارگری پتربورگ و وظایف عملی سوسيال دموکراسی«نگارنده ی مقاله ی

شد که مقاله اش، از لحاظ حقيقت گوئی و جاندار بودن خود، بسيار عالی می با» رابوچيه دلو «٦

يم ) ٣قشر متوسط و ) ٢انقالبيون آگاه، ) ١: او کارگران را به . است ارگر تقس وده ی ک ه ی ت بقي

رین «قشر متوسط . می نماید ه نزدیک ت ا ب د است ت ات سياسی بيشتر عالقمن ائل حي غالبا به مس

.... »ابطه آن با شرایط عمومی اجتماعی مدت هاست واضح شده است منافع اقتصادی خود که ر

ه » سخت مورد انتقاد قرار داده«را » رابوچایا ميسل «کارگران این قشر، مطالب «: می گویند ک

ه ت ک دت هاس يم، م ی دان ت م ا اس دت ه ه م ت ک البی اس ت و مط ت اس ک نواخ ه ی آن هم

دارد حتی در تفسيرهای سياسی ه «، »خوانده ایم ی قشر سوم ). ٣١ – ٣٠ص (» م چيزی ن و حت

ا «: هم، که رده است و تقریب ا را فاسد ک ر آن ه ا کمت ه و کليس د و ميخان بيشتر حساسند، جوانترن

راف د، در اط د ندارن ی باش مون سياس ه دارای مض ابی را ک ت آوردن کت ه دس ان ب ز امک هرگ

و پدیده های حيات سياسی را به طور اطالعات جسته گریخته دائر به طغيان دانشجویان اندیشيده

ار راجع ... «: و اما تروریست این طور می نویسد . الخ» کج و معوج مورد تفسير می دهند اخب


١٠٦

ابريکی و ه ی ف ی » اقتصادی«تجرب دانيم يعن وانيم ب ت نمی ت يچ وق ود ه از دانش : خ

ه دست توانيد یم روشن فکران اين دانش را شما . سياسی د ب د و شما آوري آن موظفي

را صد و هزار بار زيادتر از آن چه که تا به حال به ما رسانيده ايد به ما برسانيد و آن

ات (رساالت و مقاالت هم نه تنها به شکل مباحث و رده -که اکثر اوق ر بی پ ببخشيد اگ

نم ی ک ده است ! صحبت م ته کنن کل ) خس ه ش ا ب ه حتم ایبلک اگری ه دار آن افش جان

ام حکومت و طبقات فرمانروای ما در حال حاضر در اعمالی که دگی انج تمام شئون زن

د و راجع بفرمائيد اين وظيفه خود را با صرف . می دهند ام دهي وای بيشتری انج ه ق ب

د قدری کم » فزايش فعاليت توده ی کارگر ا« ا . تر حرف بزني ه مراتب بيشتر فعاليت م ب

ا ا تصور می نمائيد ما قادريم از آن است که شم ان ه با مبارزه ی آشکار خود در خياب

را نمی دهد پشتيبانی » نتايج محسوسی« هيچ یحتی از آن خواست هائی هم که وعده

ه چون که » زيادتر کنيد «و کار شما نيست که فعاليت ما را ! کنيم ان خود شمائيد ک هم

د و ق . تان کافی نيست فعاليت رود آوري دری در مقابل جريان خود به خودی کمتر سر ف

! باشيد، آقايانخودتانبيشتر در فکر افزايش فعاليت

چه وجه ی مشترکی بين اکونوميزم و تروريزم وجود دارد؟چه وجه ی مشترکی بين اکونوميزم و تروريزم وجود دارد؟) ) دده غيرما در تبصره، باال، يک اکونوميست و يک تروريست وکرات را ک سوسيال دم

ه موضوع طوره ب اگرولی. تصادفا هم عقيده در آمده بودند با هم مقايسه کرديم کلی ب

ه تصادفی، ی و ن بنگريم آن وقت بايد گفت که بين اين و آن يک رابطه ی ناگزير درون

ه بحث ال سخن بگوئيم و موضوعيست ک وريم ذي ا مجب اره ی آن م وجود دارد که درب

به جزئيات حيات فابریکی را که مربوط به شهرهای مختلف، غيراز شهر خودشان، است یکی

ند ی کش ت م دن دس پس از خوان د و س ی خوانن ار م ته ... دو ب د خس ی گوین ت م ده اس در ... کنن

معنایش آن است که به کارگر مثل یک کودک ... روزنامه ی کارگری چيزی از حکومت نگفتن

ود ته ش ال نگریس ت ... خردس ه نيس ارگر بچ وابودا«. (»ک روه ) »آزادی«(» س ارات گ از انتش

) ٧٠ -٦٩سوسيال رولوسيونر ص


١٠٧

اره اظدرب أله ی آن از لح ت مس ر ضروريس ک ام ی ي ت انقالب رورش روح فعالي . پ

ونی يک ريشه د، آن اکونوميست ها و تروريست ها ی کن رود : ی مشترک دارن سر ف

ت ودی اس ه خ ود ب ان خ ر جري ه آن، آوردن در براب ع ب ته راج ل گذش ا در فص ه م ک

ه در أثيری ک اظ ت ون آن را از لح ديم و اکن ومی، سخن ران ده ی عم وان يک دي ه عن ب

يم رار می ده ه ق در نظر . رشته ی فعاليت سياسی و مبارزه ی سياسی دارد مورد مداق

ه اول اين ادعای ما ممکن است خالف گوئی جلوه کند زيرا ظاهرا تفاوت بين کسانی ک

د و آن » مبارزه ی عادی روز مره «روی ائ اصرار می ورزن ه را ی ه راد جداگان ه اف ک

يار است د بس ی نماين ا دعوت م ارزه ه رين مب ه ت ه فداکاران وئی . ب ن خالف گ ی اي ول

ل ق . نيست ا در مقاب ا و تروريست ه ه اکونوميست ه ود ب ان خ ف جري ای مختل طب ه

ه خودی -اکونوميست ها : خودی سر فرود می آورند ان خود ب نهضت « در مقابل جري

ارگری ه خودی خشم و غضب » صددرصد ک ود ب ان خ ل جري ا در مقاب و تروريست ه

د فعاليت ي فکرانی که نمی توانند فوق العاده آتشين روشن ا ا امکان ندارن ی را ب انقالب

کسی که ايمانش از اين امکان سلب . يک واحد کل به هم به پيوندندنهضت کارگری در

رور راه شده ه جز ت رايش دشوار است ب ا ب ان نداشته است حقيقت ه آن ايم ز ب يا هرگ

د فچاره ی ديگری برای اط دين . اء احساسات خشم آگين و انرژی انقالبی خويش بياب ب

وق ه طريق سر فرود آوردن هر يک از دو خط مشی مذکوره ف ان خود ب ر جري در براب

اين برنامه » Credo« برنامه مشهور آغاز عملی کردن خودی چيزی نيست جز همان

د «کارگران خود : چنين است ارزه ی اقتصادی می کنن ان و حکومت مب عليه کارفرماي

ف ( ر او »Credo«مؤل ه فک يد ک ا را ببخش د م ان باي ارتينف بي خنان م ا س را ب

ائيم ا ! می نم را در م يم زي ار را بکن ن ک م اي ه حق داري رآنيم ک ه »Credo«ب م گفت ه

ارزه ی اقتصادی ان مب ارگران در جري ه فکر ک ه چگون م سياسی «می شود ک ه رژي ب

وای خويش و طبيعی -،)»سوق می يابد ا ق ارزه ی سياسی را ب ولی روشن فکران مب

منطقی و ناگزيريست که کامالاستنتاجاين يک ! است که به کمک ترور انجام می دهند

د نولو کسا ز ی که اقدام به عملی نمودن اين برنامه می کنن ودن آن خود ني اگزير ب ه ن ب


١٠٨

ند رده باش ی نب د پ رار نورزي ود در آن اص ی ش از نم انون . ب ی دارای ق ت سياس فعالي

ا ه خودی است مستقل از شعور کس ای حسن نيست نمخصوص ب ا منته ی ب ه حت ی ک

د مردم را به ترور و . يا به جنبه ی سياسی دادن به مبارزه ی اقتصادی دعوت می کنن

ات حسنه شخص ورد بحث ني دوزخ هم با نيات حسنه برپا شده است و در موضوع م

ه ه خودی ب ود ب رين«را از سوق خ ه ی » راه کمت ه راه برنام صددرصد مقاومت و ب

ورژوازی د » Credo «ب ی ده ات نم ادفی ني . نج م تص ه ه ن نکت االخره اي ه ب ت ک س

اب - روس یبسياری از ليبرال ها ه نق ائی ک رال ه خواه ليبرال های آشکار و خواه ليب

ه -مارکسيستی به روی خود زده اند رور و کوشا هستند ک ه ت د ب از دل و جان عالقمن

.در لحظه ی حاضر از رونق روحيه تروريستی پشتيبانی نمايند

ه امی ک ن رو هنگ وا «از اي يونر س يال رولوس روه سوس د و » بوداگ ود آم ه وج ب

رار داد ه ی خويش ق ارگری را وظيف ه جنبش ک ی مساعدت و همراهی همه جانبه ب ول

ری داخل برنامه ی ترور را خود نمود و خود را از سوسيال دموکراسی به اصطالح مب

ار د کسلرد آ. ب. يگر صحت دور انديشی شگرف پ دانست، آن وقت اين قضيه يک ب

ه اين نتايج تزلزالت سوسيال دموکراتيک را ١٨٩٧ سال، که در همان پايان را ه ب کلم

ه وده پکلم وئی نم راف« (يش گ أله در اط ونی مس ک کن ايف و تاکتي دو «و ) »ی وظ

تمام مباحثات و اختالفات بعدی . مشهور خود را طرح کرده بود، تأييد نمود » دورنمای

ذر ه در داخل ب ن دو بين سوسيال دموکرات های روس مانند نطفه گياهی ک باشد در اي

.∗دورنما نهفته است

ر است ) ؟(قعيت یک راه حل دوگانه منحصر به فرد دیگری که به وا « مارتينف -∗ نزدیک ت

ه تصورش می رسد ارگر«(» ب ه ی ک يال دموکراسی و طبق يال «): ١٩» سوس ه سوس ن ک ا ای ی

دین رد و ب ده خود می گي ر عه تقيما ب ا را مس ارزه ی اقتصادی پرولتاری ری مب دموکراسی رهب

» ین وسيلهبد«مقصود از کلمه ی ... »آن را بدل به مبارزه ی انقالبی طبقاتی می نماید(!) وسيله

ه در . از قرار معلوم رهبری مستقيم مبارزه ی اقتصادی است د ک ا نشان ده بگذار مارتينف به م

ه ده شده است ک ا یک کجا دی ه فقط ب ونی را ب وان نهضت تردیوني ه ای بت ارزه حرف ری مب رهب


١٠٩

ل » رابوچيه دلو«از نقطه نظر مذکور، اين مطلب نيز واضح می گردد که که در مقاب

ود ان خ ل جري د در مقاب تادگی کن ت ايس وميزم نتوانس ودی اکون ه خ ود ب ان خ جري

د تادگی نش ه ايس ق ب م موف زم ه ودی تروري ه خ ر . ب ود اگ د ب ب خواه يار جال بس

ر » سوابودا«استدالل مخصوصی را که ا ذک ن ج ان آورد در اي برای دفاع از ترو به مي

د » «سوابودا«. کنيم اک انکار می نماي ده داشته باشد » پ رور نقش مرعوب کنن ه ت ک

» اهميت تهييجی «ولی در عوض برای آن ) ٦٤ص » احيای انقالبی گری «رساله ی (

ل می شود ن جهت . قائ ن موضوع اوال از اي دارج فساد و اي ه يکی از م انحطاط آن ک

ل سوسيال دموکراتيک (مجموعه ی قديمی ا قب ه ) م ردم را وادار ب ه م ائی را ک ده ه اي

اعتراف به اين که . پيروی از ترور می نمود نشان می دهد دارای صفت مشخصه است

ن سازمان -ساخت » مرعوب «د حکومت را واکنون به وسيله ترور نمی ش ابر اي و بن

ارزه و -ر هم زد آن را ب ه يک سيستم مب ه مثاب در حقيقت معنايش اين است که ترور ب

ثانيا اين موضوع . شود حيب زمينه ی فعاليتی که در برنامه قيد شده باشد به کلی تق کي

ر ا را در ام اتی م ايف حي دم درک وظ ه ای از ع ه نمون ت ک ن جه ه خصوص از اي ب

ه مراتب بيشتر دارای صفت مشخصه نشان می دهد ب » پرورش فعاليت انقالبی توده «

نهضت کارگری و دادن » تهييج«ترور را به عنوان وسيله ای برای » سوابودا«. است

ه . به آن، تبليغ می نمايد » تکان قوی «يک ه تصور آورد ک مشکل است استداللی را ب

دگی روسيه ! آشکارتر از اين خود خويشتن را باطل کند بايد سؤال شود که مگر در زن

ن رای ای ه ب د ک دیل «نهضت انقالبی طبقاتی بدل ساخت؟ آیا او درک نمی کن د فعاالن » تب ا بای ه م

ه ی تبليغات » رهبری مستقيم «دست به کار ه وضعيت «... سياسی بشویم؟ همه جانب ن ک ا ای و ی

ار : دیگری پيش می آید ارگران کن سوسيال دموکراسی خود را از رهبری مبارزه ی اقتصادی ک

ده ی ... »پر و بال خود را قطع ميکند... می کشد و بدین وسيله ی ه عقي و «بنا ب ه دل ه » رابوچي ک

ه . »کنار می کشد «است که خود را » ایسکرا« ذکر شد، این در باال دیم ک ا دی ی م » ایسکرا «ول

کار انجام می دهد و ضمنا »رابوچيه دلو«به مراتب بيشتر از برای رهبری مبارزه ی اقتصادی

.به این اکتفا نمی نماید و به خاطر این موضوع وظایف سياسی خویش را محدود نمی سازد


١١٠

ن از ا د وسائل مخصوصی ي ه باي م است ک در ک ا آن ق ی ه ه افتضاحات و بی ترتيب گون

يج نمی ش » تهييج«برای ی واختراع شود؟ از طرف ديگر اگر کسی اصوال تهي د و حت

استبداد روس هم نمی تواند او را تهييج کند، در اين صورت مگر واضح نيست که اين

ان حکومت و مشتی ترور ن مي ه ت ا خونسردی کامل شخص به جنگ تن ب ز ب يست ني

دگی خواهد نگريست؟ تمام مطلب در دی های زن ارگر از پلي همين است که توده های ک

ه آن قطرات و نهرهای هيجان وانيم هم ا نمی ت ی م يج می شوند ول روس بسيار تهي

دگی روس ی مردم را، که به ميزانی ب اندازه زيادتر از تصورات و خياالت همه ما از زن

ا جاری است، ب ه ی آن ه ه الزم است هم ه اصطالح جمع و متمرکز سازيم و حال آن ک

ا ود و از آن ه يم يک را يک جا جمع نم ه وجود سيل عظ يم نهضت . آورد ب رشد عظ

ده، ر ش وق ذک ه در ف ی، ک ريات سياس ه نش ارگران ب ش ک ارگری و عط ور ک ه ط ب

رور و و. تکذيب ناپذيری قابل اجرا بودن اين وظيفه را ثابت می نمايد ه ت ا دعوت ب ام

زی هم چنين دعوت به اين که به همان مبارزه ی اقتصادی جنبه سياسی داده شود چي

ارت طفرهنيست جز شکل های گوناگون ه عب از وظايف بسيار مبرم انقالبيون روس ک

ه سياسی می باشد ه جانب ات هم ات اجرای تبليغ راهم ساختن موجب » سوابودا«. از ف

ده تبليغات ايگزينجمی خواهد ترور را کند و صاف و پوست کنده اين طور اظهار عقي

ه د ک ی کن ات«م ی تبليغ ش وقت ود نق روع ش ا ش وده ه ين ت رارت در ب ر ح ديد و پ ش

ت ده اس ازی ش ده آن ب يج کنن ری «٦٨ -ص(» تهي ی گ ای انقالب ين ). »احي ا هم اتفاق

ه د ک ا و اکو موضوع نشان می ده ا نتروريست ه ا هيچ يک، ب واه وميست ه وجود گ

ا ∗بارز حوادث بهار وده ه ی ت رای فعاليت انقالب ل نيستند ، ب افی قائ دسته ی . ارزش ک

تجوی ه جس يج «اول ب ائل تهي ر از » وس ته ی ديگ د و دس ی رون نوعی م مص

خص « ای مش ت ه د » خواس ی زنن ه . دم م ک ب يچ ي ته ه ه آن دس ته و ن ن دس ه اي ن

ات افشاگری های در امر تبليغات سيا فعاليت خود توسعه ی سی و فراهم نمودن موجب

ار س-∗ د ١٩٠١ال منظور به روع ش ا ش ان ه ی در خياب ای بزرگ ایش ه ه در آن نم است ک

)ت. ه١٩٠٧تبصره لنين به چاپ سال (


١١١

افی نمی ک ه در هيچ نسياسی دقت و توجه ک ه حاال و ن ز را ن ه هيچ چي د و حال آن ک ن

. اين کار کردجايگزينموقع ديگری نمی توان

مبارزه پيش قدم در راه دموکراسی مبارزه پيش قدم در راه دموکراسی--طبقه ی کارگرطبقه ی کارگر) ) ههن ف ابر اي ات ما ديديم که اجرای تبليغات سياسی بسيار وسيع و بن راهم نمودن موجب

ه ی مبرم ترين افشاگری های همه جانبه سياسی نيز وظيفه ی مطلقا ضروری و وظيف

ی . ضروری فعاليت است به شرطی که اين فعاليت حقيقتا سوسيال دموکراتيک باشد ول

دانش سياسی و تربيت سياسی، ه به علت احتياج بسيار مبرم طبقه ی کارگر ب فقطما

ی تنها اين طور مسأله نموديم و حال آن که اگر اين نتيجه را حاصل طرح می شد خيل

ا و ی عموم يال دموکراس ه سوس ومی هرگون ک عم ايف دموکراتي ود و وظ دود ب مح

د ی ش ر دور م ا از نظ ونی روس خصوص يال دموکراسی کن ن . سوس ه اي ن ک رای اي ب

جانبی قاعده را به قدر امکان مشخص تر توضيح دهيم کوشش می کنيم موضوع را از

ه ه فکر يک اکونوميست از هم ه ب ر نزديک«ک ی» ت ورد است يعن ی م از جهت عمل

د توسعه داد در اين که شعور سياسی . بررسی قرار دهيم ارگر را باي ه ی ک ه « طبق هم

ام آن چگونهولی اين سؤال پيش می آيد که اين کار را . »موفقند رای انج رد و ب د ک باي

ادی ارزه ی اقتص ت؟ مب ه الزم اس ه چ ا ب ارگران را تنه ر ک أله فک ت مس ار حکوم رفت

ه هر قدر هم و بنابر اين » سوق می دهد «نسبت به طبقه ی کارگر ر سر وظيف ا ب که م

ادی « ارزه ی اقتص ان مب ه هم ی دادن ب ه سياس يم » جنب ت بکش م زحم از ه ز ب هرگ

ت واهيم توانس ار نخ ی ک عور سياس ه، ش ن وظيف ارچوب اي دود (ان را گر، در چه ا ح ت

ارچوب توسعه دهيم، چون که اصوال ) ياسی سوسيال دموکراسی شعور س ن چه خود اي

ه ارزشی را که ما به فرمول مارتينف می . تنگ است ه آن علت نيست ک ز ب يم هرگ ده

آن علت است اين فرمول استعداد مارتينف را در گمراه کردن مجسم می سازد بلکه به

، يعنی اعتقاد آن ها را به اين که که فرمول مذکور اشتباه اصلی همه ی اکونوميست ها

به اصطالح مبارزه ی اقتصادی درونمی توان آگاهی طبقاتی و سياسی کارگران را از


١١٢

ط ی فق ا يعن ااقال ب (آن ه ده ه ي ط )طور عم ارزه و فق ن مب ای اي ه طور ( برمبن ال ب ا اق ي

ده عه داد، )عم ارزه توس ن مب ه اي اء ب ا اتک ور ب ه ط د ب ی نماي ان م ارزی بي ين چ. ب ن

و علت آن به ويژه اين است که اکونوميست ها در حالی -نظريه ئی از ريشه خطاست،

ه طور جروبحث که از ات ب ه منشاء اختالف ما با خود ناخرسندند، نمی خواهند راجع ب

ديگر را ور يک ه منظ يچ وج ه ه ا ب ه م ود ک ی ش ين م ه چن ند و نتيج دی بينديش ج

.می کنيم گفت گو تلفینمی فهميم و به زبان های مخ

ی عور سياس اتیش رون را طبق ط از بي رون فق ی از بي ادی و ، يعن ارزه ی اقتص مب

ارگر آورد از بيرون مدار مناسبات کارگران با رای ک وان ب رشته ای . کارفرمايان می ت

ود رشته ی مناسبات وان تحصيل نم ط از آن می ت ن دانش را فق ه اي ام ک ات و تم طبق

ن . طبقات می باشند تمامت و حکومت و رشته ی ارتباط متقابل بين قشرها با دول از اي

ن : رو به پرسش چه بايد کرد تا به کارگران دانش سياسی داده شود؟ نمی توان فقط اي

ه خ را داد ک ک پاس ت «: ي ارگران رف ان ک د مي ا و »باي ين ه ه پراتيس خی ک ه ، پاس ب

وميزم هست خصوص ه اکون ل ب ه متماي ائی ک ا پراتيسين ه ه آن اکتف وارد ب ر م ند در اکث

ا . می نمايند وکرات ه ارگران دانش سياسی داده شود، سوسيال دم ه ک ه ب برای اين ک

د بايد الی برون ات اه ه ی طبق د دستجات ارتش خود را ميان کلي ام اطراف و باي ه تم ب

.روانه سازند

دا م بما عمدا يک چنين فرمول ز يم و عم ن ر و ناهمواری را اختيار می کن طلب را اي

وئی نيست -قدر ساده بيان می نمائيم و اين به هيچ وجه حاکی از تمايل ما به نقيض گ

ه آن ه نسبت ب ه طور بلکه برای آن است که فکر اکونوميست ها را به آن وظايفی ک ب

يم «بی اعتنائی می کنند و نيز به آن فرقی غيرقابل عفوی ين سياست » سوق ده ه ب ک

يال د ونی و سوس کترديوني د موکراتي د آن را بفهمن ی خواهن ان نم ود دارد و آن وج

ا آخر ا را ت ه دقت سخن م ر آشفته نشده و ب به همين علت از خواننده خواهشمنديم ب

.گوش کند


١١٣

شما يک محفل سوسيال دموکرات را نظير آن چه که در سال های اخير بيش از همه

ه دقت ار آن را ب د و ک د معمول شده است در نظر بگيري رار دهي ورد بررسی ق ن . م اي

ه در » با کارگران رابطه «محفل د ک دارد و به همين اکتفا می نمايد، اوراقی نشر می کن

الم داری حکومت از سرمايه داران و مظ ا، جانب ای فابريک ه تفاده ه ا سوء اس آن ه

ره ی ا از داي ا تقريب وال ي ارگران صحبت معم پليس شالق کوب می شود؛ در جلسات ک

ان بش هم اريخ جن اره ی ت احبه درب رانس و مص ردد، کنف ی گ ارج نم وعات خ موض

ا ت م ارجی حکوم ی و خ ت داخل ائل سياس ی و مس اره انقالب ل درب ائل تکام ی مس

درت ه ن ونی بسيار ب ه کن ات مختلف در جامع اقتصادی روسيه و اروپا و موقعيت طبق

ا ساير طب نظم آن ب رد، فکر تحصيل رابطه و توسعه ی م ه صورت می گي ی ب ات حت ق

ا . خاطر کسی هم خطور نمی کند دآل را غالب ر اي ر رهب اصوال اعضای اين محفل يک نف

ون ه منشی ترديوني ه مراتب بيشتر شبيه ب ه ب د ک در نظر خود طوری تصوير می کنن

ر سوسياليست و پيشوای سياسی ون . است تا به يک نف ثال منشی هر ترديوني را م زي

مک می کند تا به مبارزه ی اقتصادی بپردازند، وضعيت انگليسی هميشه به کارگران ک

می نمايد، غيرعادالنه بودن قوانين و اقداماتی را، که مخل آزادی افشاء فابريک ها را

ه در (زادی تعيين پست های نگهبانی آاعتصابات و برای اين که به عموم اخطار کند ک

ه اعتصاب است ن کارخان ود ) اي د، مغرض ب ت است، توضيح می ده أمور حکمي ن م

ره، ره و غي د و غي ورژوازی ملت است نشان می ده ات ب ه طبق ه خود منتسب ب را ک

ر من الم ه ه ی ک ه نی ترديوشخالص ون ب ان و « ي ه کارفرماي ادی علي ارزه ی اقتص مب

ه . کمک می نمايد » حکومت د ک وان اصرار ورزي م نمی ت ی ه وز خيل ن هن سوسيال اي

وکراتيزم تدم يال نيس دآل سوس د م و اي وکرات باي وده، يی تردشن دم ون نب ه وني بلک

وده ای خنور ت ری و س اهر خودس ه مظ ه و هرگون ل هم د در مقاب ه بتوان د ک باش

ه باشد جواب هر کاری در مست ه ای ک جائی که روی داده و مربوط به هر قشر و طبق

ديات پليسی و استثمار گويد، بتواند همه ی ه صورت يک تصوير تع ن مظاهر را ب اي

رماي د س ريح عقاي رای تش ی، ب ز جزئ ر چي د از ه د، بتوان يص نماي ه داری تلخ


١١٤

ود ک خ ای دموکراتي ت ه تی و خواس ه سوسياليس ر هم يح در براب رای توض ز ب و ني

ه ا ب ه ی پرولتاري ارزه ی آزادی طلبان وم اهميت تاريخی جهانی مب د عم . ، استفاده نماي

ه يکی يت ديگ منشی و ليدر مشهور جمع (مثال رهبرانی نظير روبرت نايت سازان ک

ت يس اس ای انگل ون ه درترين ترديوني ه ) از مقت م مقايس ا ه ت را ب م ليبکنخ و ويلهل

د ا -نمائي ود را ب ات خ ارتينف اختالف ه م د آن تناقضاتی را ک در » ايسکرا« و سعی کني

د د . قالب آن قرار می دهد با اين دو شخص تطبيق دهي د دي ه -شما خواهي من شروع ب

ات «نايت به مراتب بيشتر . ر که- مارتينف می کنم ورق زدن مقاله ی ه عملي توده را ب

ود ی نم وت م خص دع ين و مش ه و) ٣٩ -ص(» مع ال آن ک تر . و ح ت بيش ليبکنخ

ا برخی از مظاهر آن « ده است » به توضيح انقالبی تمام رژيم کنونی و ي اشتغال ورزي

ت . ر؛)٣٩ -٣٨ص ( ا «ناي ای پرولتاري رين خواست ه وده و نزديک ت ه نم را فرمول

ا را نشان می داد ا و ) ٤١ -ص(» وسايلی عملی شدن آن ه ن . ام ليبکنخت در عين اي

اگون «که اين کار را می کرد و ؤثر قشرهای گون ر فعاليت م ری ب در عين حال از رهب

يون ا «و » اپوزيس رای آن ه ل ب ت عم ه ی مثب ردن برنام ه ک ز ∗)٤١ -ص(» ديکت ني

رد؛ ر ژه می کوشيد ناي . خودداری نمی ک ه وي ارزه ی «ت ب ان مب ه هم دور ب ی المق حت

د ا شايستگی کامل می توانست ) ٤٢ -ص(»اقتصادی جنبه سياسی ده ل ب امقدر «و ب

د، حکومت خواست های مشخصی را قرار دهد که نتايج معين محسوسی را وعده بده

يک » «افشاگری های «ليبکنخت به مراتب بيشتر مشغول . و حال آن که و ) ٤٣ -ص(

ود » جانبه ه . ؛ ر )٤٠ -ص(ب ره «نايت ب ارزه ی عادی روزم بيشتر » سير پيشرو مب

ی داد ت م ل «-ليبکنخت . ؛ و)٦١ -ص( اهمي ان و مکم ای درخش ده ه رويج اي ه ت » ب

ک )٦١ -ص( ود ي ری وی ب ت رهب ه تح ه ای ک ت از روزنام ان «؛ و ليبکنخ ارگ

ا نظامات ما و به «می آورد که به وجود »اپوزيسيون انقالبی ژه نظامات سياسی م وي

رمال اش و ب د ف الی تصادم می نماين اگون اه افع قشرهای گون ا من ه ب ائی ک ا آن ج را ت

ام دموکراسی مثال در موقع جنگ پروس و فرانسه ليبکنخت برنامه ی عمليات را برای -∗ تم

. مارکس و انگلس این کار را از این هم بيشتر می کردند١٨٤٨ در سال -دیکته می کرد


١١٥

ه ر ) ٦٣ -ص(» می کند ا «نايت . و حال آن ک رد و ب ار می ک ارگری ک ان ک در راه آرم

ن در صورتی است ). ٦٣ -ص(» مبارزه ی پرولتاريائی رابطه درونی محکم داشت اي

را به معنای آن سر فرود آوردن در مقابل جريان خود به » ونی محکم رابطه ی در «که

رديم ارتينف بررسی ک ال کريچفسکی و م ا در مث ه فوق يم ک ره ی يدا« و -خودی بفهم

ه » تأثير و نفوذ خود را محدود می نمود ان داشت ک دين «و البته مثل مارتينف اطمين ب

رده است ر ک رنج ت وذ را بغ أثير و نف الم شما ). ٦٣ -ص(» وسيله خود ت خالصه ی ک

نيزم نيو به درجه ی ترديو∗ de factoخواهيد ديد که مارتينف سوسيال دموکراسی را

ن . تنزل می دهد ن گو اي ه اي ه خيرخواه ک د ک ه آن علت نمی کن ه هيچ وجه ب ار را ب ک

ه ه خود زحمت داده ب ه ب ن ک سوسيال دموکراسی نيست بلکه بدان علت که به جای اي

. شتاب کرده استپلخانف پی ببرد قدری در بسط و تکامل افکار نفپلخاافکار

اه که سوسيال دموکرات، متيما گف . اری به مطلب خود باز گرديم ب ار هرگ فقط در گفت

ا نباشد، با اهی سياسی پرولتاري ه ی آگ ه «د ي طرفدار لزوم بسط همه جانب ام ب ان تم مي

ه ميا در اين جا اين سؤاالت به . »طبقات اهالی برود د ک ار : ن می آي ن ک د اي ه باي چگون

ا م؟ آي رو داري ار ني ن ک رای اي ات را کرد؟ آيا ما ب ام طبق ان تم اری در مي ين ک رای چن ب

معنی عقب نشينی از نظريه طبقاتی يا منجر ديگر زمينه موجود هست؟ آيا اين عمل به

.شدن به چنين عقب نشينی نيست؟ روی اين سؤاالت قدری مکث کنيم

ه سمت ما بايد هم ب ه سمت تئوريسين، هم به سمت مروج، هم به سمت مبلغ و هم ب

ه «نده اسازم رويم ب الی ب ات اه ام طبق ان تم ه فعاليت تئوريک سوسيال . »مي ن ک در اي

اعی و سي ات دموکرات ها بايد متوجه بررسی تمام خصوصيات موقعيت اجتم اسی طبق

ه متوجه اما در اين زمينه . هيچ کس شبهه ای ندارد -،گوناگون شود نسبت به کاری ک

م و دازه ک ه طور بررسی خصوصيات زندگی فابريکی است، بی ان ار ب م ک نامتناسبی ک

دا . می شود رای پي ی ب ه حت د ک ر می خوري در کميته ها و محفل ها شما به اشخاصی ب

.مترجم. ، در کردار عمال-∗


١١٦

ی -کردن آشنائی خاص با فالن رشته ی توليد مصنوعات آهن به تعمق می پردازيد، ول

ين اعضای تشکيالت تقريبا، ولو بر ه اغلب پيش (ای نمونه هم باشد در ب ان ک ه چن ک

د ی دور گردن ت عمل د از فعالي ی ناگزيرن ه علل د ب ی آي ی خور) م ر نم ه کسی ب ه يب د ک

الن اره ی ف دارکی درب ه م د ک ن باش ارش اي ا ک أله اختصاص دگی مس ره ی زن ی روزم

ار سوسيال رای ک د ب ه بتوان د ک ا جمع کنن دموکراتيک در ساير اجتماعی و سياسی م

ونی . دهد به دست قشرهای اهالی موجبی ران کن ادگی اکثريت رهب وقتی از کم بودن آم

ورد را ن م اده شدن در اي وان موضوع آم جنبش کارگری سخن گفته می شود، نمی ت

ه درک ز ب ه آاکونوميست م «نيز از ياد برد زيرا اين موضوع ني ی » بان رابطه ی درون

رين . مربوط است » تاريائیمحکم با مبارزه ی پرول در مسأله اما بديهی است که مهم ت

ردم ترويج و تبليغ اين مورد عبارت است از ام قشرهای م رای سوسيال . در ميان تم ب

ه ردم، ک ه را جلسات و اجتماعات م ن وظيف ی اي ای غرب وکرات اروپ ل هر کس دم ماي

ا ه او در آن ج انی، ک ز پارلم رود و ني ا ب ر وکالی است می تواند به آن ج ام در براب تم

ه آزادی اجتماعات ما نه پار . ی کند، آسان می گرداند طبقات سخنرانی م م، ن -لمان داري

ر ه های يک نف وکرات ولی معهذا می توانيم از کارگرانی که مايلند گفت را سوسيال دم

يم ه . بشنوند جلساتی تشکيل ده ه و هرگون دگان هم وانيم از نماين د بت ين باي م چن ا ه م

ات ينطبق الی، هم ای اه ه ه نيدن گفت ه ش ل ب ه ماي در ک ر ق ک نف وکراتي ند، دم باش

يم کيل ده اتی تش ه . جلس د ک وش کن ل فرام ه در عم ی ک را کس ا از «زي ت ه کمونيس

د ی پشتيبانی می کنن ه نهضت انقالب ه »هرگون ن ک دون اي ا موظفيم، ب ن رو م ، و از اي

م ان داري د سوسياليستی خود را پنه ه ای عقاي ايفدقيق عمومی دموکراسی را در وظ

ه - بيان و خاطر نشان کنيم، برابر تمام مردم آن کس سوسيال دموکرات نيست، کسی ک

ل ديد و ح رح و تش ه در ط ن است ک ه اش اي ه وظيف د ک وش کن ل فرام هدرعم هرگون

. باشد، آن کس سوسيال دموکرات نيستدر پيشاپيش همهمسائل عمومی دموکراتيک

با اين فکر همه « :وصله سخن ما را قطع کند و بگويد ده ی بی ح نممکن است خوان

د ه » !کامال موافقن ه ی روزنام رای هيئت تحريري وين ب ه «و در دستورالعمل ن رابوچي


١١٧

ه ٣٤ آخرين کنگره اتحاديه درکه » دلو ه ی «: تصويب شد، صريحا گفته می شود ک کلي

وان خوا ،پديده ها و حوادث زندگی اجتماعی و سياسی که با پرولتاريا ه مستقيما به عن

ه وان طبقه ی جداگانه و خواه ب ام پيش عن ارزه در راه آهنگ تم ی در مب وای انقالب ق

» استفاده قرار گيرندد تماس می يابند بايد به منظور ترويج و تبليغ سياسی مور زادیآ

ره «( ت١٧ -ص» دو کنگ ات از ماس ه روی کلم خنانآری،). تکي ا س ن ه يار اي بس

اه بی است، و صحيح و بسيار خو و « هرگ ه دل ن سخنان » رابوچي ه اي رد و ب پی می ب

امال همراه با اين سخنان چيز ديگری که با اين ها مغايرت داشته باشد ا ک ت، م نمی گف

م -و دسته ی پيشرو ناميدن کم است، » پيش آهنگ «خود را . راضی بوديم بايد عمل ه

ه د ک وری باش ه یط ر ب هم ای ديگ ته ه اگزي ه دس د و ن ا بينن ه م د ک رف گردن ر معت

م يم. پيشاپيش ديگران می روي ده می پرس ا از خوانن دگان : و م ا ممکن است نماين آي

د؟ » پيش آهنگ«چنان احمق باشند که » دسته ها «ساير اور کنن بودن ما را با حرف ب

د م کني ود مجس ر خ ره ای را در نظ و منظ م چ ک ه ثال ي زد . م وکراتی ن يال دم سوس

رده راديکال ه » دسته ی « رال تحصيل ک ه ی ا يا مشروطه طلبان ليب د و ب روس می آي

ه « پيش آهنگيم؛ -ما: آن ها می گويد اکنون در برابر ما اين وظيفه قرار گرفته است ک

آن راديکال . »چگونه حتی االمکان به همان مبارزه ی اقتصادی جنبه ی سياسی بدهيم

ل باشد ا (با مشروطه طلبی که قدری عاق ين راديکال ه م ب ان روس ه و مشروطه طلب

البته در (از شنيدن اين حرف پوزخند خواهد زد و خواهد گفت ) اشخاص عاقل بسيارند

وحی است «): او ديپلومات مجربی است دلش زيرا که در اکثر موارد عجب آدم ساده ل

ه ی به همان حتی اين را هم نمی فهمد که ! »پيش آهنگ «اين مبارزه ی اقتصادی جنب

مگر نه . وظيفه ی ما يعنی نمايندگان پيشرو دموکراسی بورژوازی است -سياسی دادن

ه ارگران را ب اختری می خواهيم ک اينست که ما هم مانند همه ی بورژواهای اروپای ب

ا يم، منته ب کن ت جل يال سياس ت سوس ه سياس ه ب ونی ن ت ترديوني ه سياس ط ب فق

ک ان .دموکراتي ارگر هم ه ی ک ونی طبق و سياست ترديوني ه ی رژوازیسياست ب طبق

د » پيش آهنگ «کارگر است و طرزی هم که اين دی می کن وظايف خود را فرمول بن


١١٨

ل ! طرز فرمول بندی سياست ترديونيونی است همان از اين رو بگذار آن ها هر قدر مي

من که بچه نيستم تا برای خاطر اتيکت از . دارند خودشان را سوسيال دموکرات بنامند

ن فقط بگذار ! جا در بروم أثير اي ردم تحت ت ان م دکس زي ع دگماتيک های ارت ار واق ک

ذار د، بگ اد«نگردن ی را از روی » آزادی انتق يال دموکراس ه سوس انی ک رای کس را ب

»!ند باقی بگذارندنفهمی به مجرای ترديونيونی می کشان

ه دم از پيش ائی ک وکرات ه ه سوسيال دم د ک ا می فهم و وقتی که مشروطه طلب م

ه خودی آهنگی سوسيال ان خود ب ا جري ه در جنبش م ون ک د، اکن دموکراسی می زنن

مبالغه در کاهش اهميت عنصر «تقريبا رواج کامل دارد، بيش از هر چيزی د رعالم از

ل «و از » خود به خودی ره در مقاب ارزه ی عادی روزم تقليل اهميت سير پيشروی مب

ه دارن م غيره غيره بي و» ترويج ايده های درخشان و مکمل د آن گاه تبسم خفيف وی ب

د ! قهقهه رعدآسا بدل می شود ه می ترسد » پيشروئی «عجب دسته ی : او می گوي ک

د، می ترسد و افت ه خودی جل ان خود ب اهی از جري ادا آگ جسورانه ای » نقشه ی «مب

ه ی . پيش کشد که ناگزير مورد قبول عموم، حتی مخالفين واقع گردد ا کلم ن ه بلکه اي

اشتباه می کنند؟» پس آهنگ«ا کلمه ی را ب» پيش آهنگ«

د ت نمائي ارتينف دق رين م تدالل زي م در اس ا ه فحه. حقيقت امبرده در ص ٤٠ ین

ه است و » ايسکرا «ی افشاکننده می گويد که تاکتيک ا تخم «يک جانب م م در ه هر ق

رای عدم اعتماد و نفرت نسبت به حکومت بکاريم، م ب ه موفق نشده اي ادام ک ذا م معه

ه يم، ب در کفايت بسط ده ه ق اعی را ب ه اجتم رژی فعاالن ه ان سرنگون ساختن آن، دامن

ه به طور .»مقصد نائل نخواهيم گشت معترضه بايد گفت که ما با اين دلسوزی نسبت ب

اهش فعاليت خويش رای ک افزايش فعاليت توده ها که در عين حال کوششی است که ب

ا از نپس مارتينف در اي . بر سر اين نيستولی اکنون مطلب . می شود، آشنا هستيم ج

رژی یان اختن « (انقالب رنگون س رای س د ) »ب ی ران خن م ه ای . س ه نتيج ه چ ی ب ول

اگزير از طرق مختلفی اعی ن اگون اجتم ع عادی قشرهای گون می رسد؟ چون در موق

وانيم در آن واحد فعال «می روند يت لذا واضح است که ما سوسيال دموکرات ها نمی ت


١١٩

ا رای آن ه وانيم ب يم، نمی ت ری کن اگون اپوزيسيون را رهب ه مؤثر قشرهای گون برنام

ا ه آن ه وانيم ب ی ت ائيم، نم ه نم ل را ديکت ت عم ه ب مثب يم ک ان ده ايل ه نش ه وس چ

رد ارزه ک ر روز مب افع خويش ه رای من د ب اره ی ... باي رال خودشان درب قشرهای ليب

ه در راه نزدي ارزه ی فعاالن ا مب ان را ب ه آن ارزه ای ک ی مب افع خويش، يعن رين من ک ت

د د ورزي ام خواهن ود، اهتم د نم ). ٤١ -ص( »رژيم سياسی موجوده ی ما مصادم خواه

ال ارزه ی فع ی و مب رژی انقالب اره ی ان ارتينف، پس از آغاز سخن درب بدين طريق م

ارزه ی برای سرنگون کردن حکومت مطلقه، بالفاصله به سوی انرژی حرفه ای و مب

د رف ش افع منح رين من ک ت ال در راه نزدي ا ! فع ه م ت ک وم اس ود معل ودی خ ه خ ب

ره را در راه ا و غي افع «نمی توانيم مبارزه ی دانشجويان، ليبرال ه رين من » نزديک ت

ری ان رهب ت آن ای اکونوميس ود، آق وع نب ن موض ر اي ر س ه ب ث ک يکن بح يم و ل کن

وار زوم ! بزرگ ان و ل ر امک ر س ث ب رای بح اگون ب اعی گون رهای اجتم رکت قش ش

ا ود و م ه ب ت مطلق ردن حکوم رنگون ک نس اگون «اي رهای گون ؤثر قش ت م فعالي

ا » اپوزيسيون ه تنه وانيم را ن ری می ت ر بخواهيم رهب يم، بلکه، اگ » پيش آهنگ «کن

ره .کنيمبباشيم، حتما هم بايد رهبری برای اين که دانشجويان ما، ليبرال های ما و غي

ا خودشان » م گردند درژيم سياسی موجوده ی ما مصا با « ه فقط آن ه ار ن ن ک رای اي ب

ه ی حکومت أمورين عالی رتب يس و خود م بلکه قبل از همه و بيشتر از همه خود پل

وکرات های پيشرو باشيم » ما«ولی . مطلقه اهتمام خواهند ورزيد اگر می خواهيم دم

ا بايد همان مصروف آن باشد که فکر اشخاصی را که فقط از انتظامات دانشگاه ها و ي

ن نظم ٣٥فقط از زمستواها ام اي ودن تم و غيره ناراضی هستند به پوچ و بی مصرف ب

ری حزب ما. سوق دهيم سياسی ه تحت رهب ريم ک ده ی خود گي ر عه ه ای ب بايد وظيف

مبارزه ی سياسی همه جانبه ای را فراهم آوريم که همه و هرگونه چنان موجبات خود

ه قشره ارزه و ب ن مب ن حزب ای اپوزيسيون ضدحکومت بتوانند به قدر مقدور به اي اي

د اری و مساعدت آن همت گمارن ه ي ا ب ا . ياری نموده و واقع د از پراتيسين های م باي

ام مظاهر سوسيال دموکرات د تم ه بتوانن م ک ار آوري ه ب ان پيشوايان سياسی ب ن چن اي


١٢٠

د، ب ری نماين ه را رهب ه جانب ارزه ی هم ه دانشج تمب م ب زوم، ه ع ل د، در موق ويان وانن

ذهبی، رق مختلف م روان خشمگين ف ه پي م ب مضطرب، هم به ناراضيان زمستواها، ه

ره ره و غي اطر و غي ده خ وده ای رنجي اران ت ه آموزگ م ب ل را «ه ت عم ه ی مثب برنام

ما در « که به کلی عاری از صحت است ادعای مارتينف اين به اين جهت.»ديکته کنند

يم افشاکننده نقش منفی فقطرد آنان مو ازی کن ا ... ی نظامات موجوده را می توانيم ب م

باد ممکن است اميدوارهائی را که آن ها به کميسيون های مختلف دولتی دارند بر فقط

ه در ). تکيه روی کلمات از ماست (» دهيم د ک اراتش نشان می ده مارتينف با اين اظه

ده نخوا هرگاه و. مطلقا چيزی نمی فهمد انقالبی » پيش آهنگ «ی نقش حقيقی مسأله ن

ه ت ب د، آن وق ه باش ن نکت ه اي یمتوج وم حقيق ارتينف مفه ای م ه ه رين گفت ن آخ اي

ژه » ايسکرا«: پی خواهد برد ه وي ا و ب ه نظامات م ی است ک ان اپوزيسيون انقالب ارگ

ا ا نظامات سياسی م امال گون افع قشرهای ک ا من ه ب ا آن جائی ک الی تصادم را ت گون اه

ولی ما، فقط در راه آرمان کارگری کار کرده و خواهيم . می نمايد فاش و برمال می کند

م ی محکم داري ا، رابطه درون ارزه ی پرولتاري ا مب أثير و . کرد و ب ره ی ت ا دائ ی م وقت

ر رنج ت م بغ وذ را ه أثير و نف ود ت يله خ دين وس يم ب ی کن دود م ود را مح وذ خ نف

ی ازيمم ت). ٦٣ -ص(»س رار اس دين ق تنتاج ب ن اس ی اي وم حقيق کرا«: مفه » ايس

ارگر ه ی ک ونی طبق ت ترديوني د سياس ی خواه ا از روی ( را م ای م ين ه ه پراتيس ک

ن سياست ه اي ات ب اد اغلب اوق سوءتفاهم يا به واسطه آماده نبودن و يا از روی اعتق

د وکراتيکتا درجه ی سياست سوسيال دم ) اکتفا می نمايند اء ده ی . ارتق ه «ول رابوچي

ونی می خواهد سياست سوسيال دموکراتيک » دلو زل را تا درجه ی سياست ترديوني تن

کس اطمينان می دهد که به همه و هر» رابوچيه دلو«وضع باز و آن وقت با اين . دهد

ن ق داد «-اي ديگر وف ا يک امال ب ومی ک ار عم وان در ک ی ت ی را م ط مش -»دو خ

O.sancta simlictasl ∗

. مترجم! ای ساده لوحی مقدس-∗


١٢١

ام آيا ما آن نيرو را داريم که ترويج و تبليغ خود را متوجه . جلوتر برويم ات تم طبق

ه ائيم؟ آری، البت الی نم ن موضوع را . اه د اي ب متمايلن ه اغل ا، ک ای م اکونوميست ه

و ١٩٠١تا ) تقريبا (١٨٩٤انکار نمايند، آن گام بزرگی را که جنبش ما از سال ه جل ب

حقيقی هستند که اغلب تحت » دنباله روهای«اين ها . فراموش می کنند برداشته است

. تأثير تصورات دوران ابتدائی جنبش ما، که مدت ها است سپری شده، زندگی می کنند

ان آن زمان ود، در آن زم م ب ه واقعا قوای ما به طور حيرت انگيزی ک تصميم راسخ ب

ار اين که همگی برای کار ميان کارگران بروند و ت قبيح شديد هرگونه انحراف از اين ک

ان ه در مي ود ک ارت از آن ب يک امر طبيعی و مشروع بود، آن زمان تمام وظيفه ما عب

اکنون قوای عظيمی به جنبش جلب شده، بهترين نمايندگان . ميطبقه کارگر استوار گرد

ا و ه ج د، در هم ا روآور شده ان ه سوی م آ ب رده تمام در نسل جوان طبقات تحصيل ک

د و بش شرکت ورزن د در جن ا مايلن وده ي بش شرکت نم ه در جن انی ک االت کس ام اي تم

د دست روی دست د ناگزيرن ه سوی سوسيال دموکراسی دارن رايش ب ه گ اشخاصی ک

د ال (بگذارن ه در س ال آن ک ا انگشت ١٨٩٤و ح ای روس را ب وکرات ه يال دم سوس

ی جنبش ما اين است که ما يکی از نواقص اصلی سياسی و سازمان ). ممکن بود شمرد

ائيم توانيمی نم ار مناسب محول نم ن ( همه اين قوا را به کار اندازيم و به همه ک در اي

ر بحث خواهيم وا از امکان ). دنمو باره در فصل آينده مفصل ت ن ق اکثريت هنگفت اي

وا از کامال محرومند و بنابر » ميان کارگران به رفتن« اره ی خطر انصراف ق ن درب اي

ی، برای اين که يک دانش . ما جای سخنی هم نمی تواند باشد اصلی ارک سياسی حقيق

ام قشرهای ا، در تم همه جانبه و زنده در اختيار کارگران گذاشته شود، بايد در همه ج

م رک مکانيس ی مح ای درون ائی فنره ان شناس ه امک عی، ک ر موض اعی و در ه اجتم

ا وجود داشته ي» افراد خودی«دولتی ما در آن جا هست، از وکرات ه عنی سوسيال دم

ه مراتب بيش از آن . باشند و اين گونه اشخاص نه تنها از لحاظ ترويج و تبليغ بلکه ب

.از لحاظ تشکيالتی الزمند


١٢٢

ن را ه اي ه موجود است؟ کسی ک الی زمين ات اه ام طبق ان تم رای فعاليت در مي ا ب آي

اهيش، از جنبش از سطح آگ م ب ا ه ا عقب نمی بيند، در اين ج وده ه ه خودی ت خود ب

ه یجنبش کارگری موجب شده و می شود که دسته ا . است ناراضی، دسته ی ديگر ب

ه و ودن حکومت مطلق ل دوام نب ه قاب دوار و دسته ی سوم ب پشتيبانی اپوزيسيون امي

د . ورشکستگی ناگزير آن معتقد گردند ه باي وديم ک اه نب اگر ما به اين وظيفه ی خود آگ

ه و هر و در از هم راض را، ول ام ذرات اعت يم و تم تفاده کن اهر نارضايتی اس ه مظ گون

يم، در ا رار ده ه ق ورد مطالع ائيم و م ن صورت ي حالت جنينی هم باشد، جمع آوری نم

وديم » سياست مدار«فقط در گفتار دگی (و سوسيال دموکرات می ب ائر آن در زن ه نظ ک

ام ). بسيار و بسيار است ه تم ذکر نيست ک ه ت ان الزم ب ونی دهقان دين ميلي وده ی چن ت

ه پ پيشه وران، صنعتگران خرده ،زحمتکش ا ذوق و شوق ب ز هميشه ب ره ني ا و غي

ا اصوال . کم و بيش ماهر گوش خواهند داد ،تبليغات يک نفر سوسيال دموکرات ولی آي

ا و ان آن اشخاص، دسته ه ه در مي ممکن است ولو يک طبقه از اهالی را نشان داد ک

افلی وج ه مح وده و بالنتيج ری ناراضی ب دادگری و خودس ه از بي ند ک ته باش ود نداش

ا در د ه بي وکرات ک يال دم ر سوس ک نف ات ي ترس تبليغ رين س اک ت ده دردن ن کنن

ر ا اگ د؟ و ام رار نگيرن ت ق ک اس ومی دموکراتي ای عم دی ه د نيازمن ی بخواه کس

وکرات را در ب يال دم ر سوس ات سياسی يک نف ن تبليغ ونگی اي امين چگ ات و تم طبق

د ا او را متوجه . قشرهای اهالی در نظر خود مجسم نماي ه افشاگری های سياسی م ب

ه (معنای وسيع اين کلمه می کنيم که به مثابه ی وسيله ی عمده ی ه يگان ه ن ی البت ول

.اين تبليغات است) وسيله

ه ی رد؟ «من در مقال د شروع ک ا ٤ یشماره » ايسکرا «(» از چه باي ه س اه م ل ، م

ودم به طور ی آن ذيال درباره ، که الزم خواهد شد )١٩٠١ : مفصل بحث کنيم، نوشته ب

ردم ش « اه م يش آگ م و ب رهای ک د در قش ا باي ای وم اگری ه راسياسیق و ذوق افش

يم ر . تحريک کن م سياسی ب رای افشای رژي ه ب داهائی ک ه ن ن ک د از اي ـتأثر ش د م نباي

اين به هيچ علت. ضعيف، نادر و محجوبانه است می خيزد در حال حاضر تا اين درجه


١٢٣

ه وجه سازش عمومی با خود سری پليس نيست، بلکه علت ه اشخاصی ک آن است ک

اده د افشاء قادر و آم ردن می باشند فاق د سخن ونی ب تريک ا بتوانن ه از آن ج هستند ک

د و او -بگويند اطق را گوش کنن را فاقد شنوندگانی هستند که با شوق و ذوق حرف ن

د رم نماين ت گ ويق و پش ی را -تش ين نيروئ ردم چن ين م ا ب يچ ج خاص در ه ن اش اي

ت ل آن از حکوم د در مقاب ته باش ه ارزش داش د ک ی بينن اء«نم ال مايش روس » فع

د کايت نماين وظ ... ش م و م ارای آن را داري ون ي ا اکن ت فم ای حکوم رای افش ه ب يم ک

ردم تري ه م ر عام زاری در براب ا کن بت ه ی -يم؛ونی برپ د روزنام ونی باي ين تريب چن

.∗سوسيال دموکراتيک باشد

ه ارگر است ک ه ی ک چنين شنوندگان ايده آلی برای افشاگری های سياسی همانا طبق

ر ز اب ر چي يش از ه ز و ب ر چي ل از ه ی قب ده ی سياس ه و زن ه جانب ش هم ی وی دان

ش را ن دان ه اي تگی آن را دارد ک ادتر شايس ه زي ت و از هم ارزه ی ضروريس در مب

ايج محسوسی «گونه فعاالنه به کار بندد، ولو اين که اين مبارزه وعده هيچ م » نت را ه

ر بو اما تري . ندهد ردم ون افشاء در براب ه ی م رای عام ه ب د يک روزنام فقط می توان

ام سياسی باشد «. سراسر روسيه باشد ه سزاوار داشتن ن در اروپای کنونی جنبشی ک

ان سياسی غ دون ارگ رممکن استب زو و » ي بهه ج دون ش اظ ب ن لح م از اي يه ه روس

ر . اروپای کنونی می باشد وان اکنون دي ه عن ا مطبوعات ب ه در کشور م اهی است ک گ

ه اری رسانيدن ب ع آن و ي رای تطمي ه حکومت ب د و گرن ی عرض وجود می کن نيروئ

رد ات صرف نمی ک م . هرگونه کاتکوف ها و مشيرسکی ها ده ها هزار من ن ه در و اي

غيرعلنی بندهای سانسور را شکسته و روسيه ی استبدادی تازگی ندارد که مطبوعات

ار را ه ک ی محافظ ای علن ان ه دارگ دوادار ساخته ان ا سخن رانن در . آشکارا از آن ه

ی ٧٠سال های ه ٥٠ و حت ال آن ک ود و ح وال ب ين من ر هم ار ب ز ک سده ی گذشته ني

رهائی از ق آن قش عت و عم ر وس در ب ات چق دن مطبوع اده ی خوان ه آم ردم، ک م

.ت. ه.١٠ -٩ ص ٤ رجوع شود به جلد پنجم کليات چاپ -∗


١٢٤

رای بنا -غيرعلنی هستند و ه ب ود » ايسکرا «به گفته ی آن کارگری که نام فرستاده ب

ماره ( ه -)٧ش د ک ات بياموزن ن مطبوع د از روی اي ی خواهن ت « م د زيس ه باي چگون

رد د م زوده شده است »و چگونه باي ه .، اف ه افشاگری های اقتصادی ب ه ک ان گون هم

همنز ان گون ه هم ه صاحبان فابريک است، ب ه ی اعالن جنگ ب ز ل ایني افشاگری ه

ر و هر قدر . است حکومتسياسی اعالن جنگ به ه دارت اين اقدامات افشاکننده پردامن

ه طبقه ی آن و شديدتر باشد و هر قدر ه اجتماعی ک ا شروع ب د ت اعالن جنگ می ده

د ه هم جنگ نماي د، ب ر باش ر و مصمم ت ت ت ر جمعي ن پ ز اي اعالن جنگ ان نسبت ني

اين افشاگری های سياسی به خودی خود بنابر. اهميت معنوی بيشتری کسب می نمايد

ای ائل توان ی از وس اختن يک ی س ودن متالش دا نم ايل ج ی از وس م، يک م متخاص رژي

اد اق و عدم اعتم متفقين تصادفی يا موقتی از دشمن و يکی از وسايل کاشتن تخم نف

. ان دائمی حکومت مطلقه استبين شرکت کنندگ

د ه بتوان ردد ک ی گ ات در زمان ما تنها حزبی می تواند پيش آهنگ قوای انقالب موجب

ن واژه . عامه مردم فراهم سازدافشاگری ها را واقعا در برابر ردم «اي ه م دارای » عام

ه ی افشا اکثريت هنگفت . مضمون بسيار وسيعی است ه از طبق ارگر غيرکنندگانی ک ک

رد را و برای پيش آهنگ شدن همانا بايد طبقات ديگر (د هستن سياستمداران -) جلب ک

د ار خود را دارن ه حساب ک ه خوبی . هشيار و اشخاص خونسردی هستند ک ا ب ن ه اي

دانند که حتی شکايت از دست مأمور دون پايه هم خالی از خطر نيست تا چه رسد یم

ا گامی شکايت خود را و آن ها فقط هن . روس» فعال مايشاء «به دولت زد م د ن خواهن

روی سياسی واقع اين شکايت واقعا می تواند مؤثر بينندآورد که به شود و ما يک ني

تيم وي . هس ی بش ين نيروئ ه چن ار اشخاص بيگان ا در انظ ه م ن ک رای اي تی در مب بايس

اء يم؛ ارتق ار کن ام ک ا سرسختی تم رژی خويش بسيار و ب ار و ان اهی و ابتک درجه آگ

در حقيقت هاهد بود اگر ما به تئوری و عملی ک ای حصول اين مقصود هم کافی نخو بر

.بزنيم» پيش آهنگ«پس آهنگ است برچسب


١٢٥

ا خ تکار نامتناسب ب ا پش ه ب ا آن کسی ک ود درو ام ا « خ م ب ی محک ه ی درون رابط

ون می پرسد » مبارزه ی پرولتاريائی م اکن د پرسيد و ه را ستايش می کند از ما خواه

که اگر ما بايد عهده دار فراهم ساختن موجبات افشاگری واقعا همگانی اعمال حکومت

د شد؟ -باشيم، در اين صورت جنبه ی طبقاتی جنبش ما به چه صورتی متظاهر خواه

ه رای عام ا را ب ن افشاگری ه ات اي ا موجب وکرات ه ا سوسيال دم به اين صورت که م

ه -مردم فراهم می سازيم؛ ات به اين صورت ک ه در امر تبليغ ه مسائلی ک ان هم ه مي ب

ه چشم پوشی و شده و هيچ می آيد همواره با روح سوسيال دموکراتيک تشريح گون

ي دی در مارکس دی و غيرعم ات عم ه تحريف ن زاغماضی نسبت ب ه اي د؛ ب د ش م نخواه

م ه ه د ک د آم ه عمل خواه ی ب صورت که اين تبليغات سياسی همه جانبه از طرف حزب

ا را در عين حفظ حمله به ی پرولتاري رورش انقالب م پ ردم، ه وم م ام عم ه ن حکومت ب

ارگر و استفاده از آن ه ی ک استقالل سياسی وی و هم رهبری مبارزه ی اقتصادی طبق

دی از رهای جدي ته قش ه پيوس تثمارکنندگان را ک ا اس ودی وی ب ه خ ود ب ادمات خ تص

د، اردوی ما جلب می نم ه پرولتاريا را برپا داشته و ب ه را در يک واحد -اي ه و هم هم

!اليتجزی متحد می سازد

ارت است از ا عب وميزم همان رين صفات اکون ه ،ولی يکی از مشخص ت ردن ب پی نب

ر آن ا ،اين ارتباط و عالوه ب رم پرولتاري دی بسيار مب ين نيازمن ه تطابق ب ردن ب پی نب

و ) های سياسی پرورش همه جانبه سياسی به وسيله ی تبليغات سياسی و افشاگری (

ه فقط در جمالت . نيازمندی جنبش عمومی دموکراتيک ردن ن ن پی نب ارتينفی «اي » م

ا ی ب اتی می شود و از لحاظ معن ه اصطالح طبق ه ب ه نظري بلکه در استناداتی هم که ب

» اکونوميستی «مثال نگارندگان نامه ی . جمالت مذکور همسان است منعکس می باشد

:∗چاپ شده در اين باره چنين بيان می نمائيد »ايسکرا «١٢که در شماره ی

به این نامه اکونوميست ها که بسيار جالب است » ایسکرا« کمی جا به ما امکان نداد که در -∗

ه ما از انتشار این نامه بسيار خرسند شدیم چون که بحث در . پاسخ مفصلی بدهيم ن ک اطراف ای

يار مختلف » ایسکرا«در نقطه ی نظر طبقاتی رعایت نمی شود از دیرگاه بود که از جوانب بس


١٢٦

ان نقص اساسی « اءپر(» ايسکرا«هم دئولوژیبه ه اي ودن تعل) دادن ب ر نب پيگي

ات و ه طبق بت ب ی نس يال دموکراس ه روش سوس وط ب ه مرب ت ک ائلی اس آن در مس

وری » ايسکرا«. خط مشی های اجتماعی گوناگون است که وظيفه ی مربوط به اقدام ف

ه وسيله (» ...به مبارزه بر ضد حکومت مطلقه را به وسيله فرمول های تئوريک ه ب ن

وم «)»...رشد وظايف حزبی که با حزب در حال رشدند « رار معل حل کرده است و از ق

د ونی احساس می نماي ارگران در شرايط کن رای ک ه را ب ن وظيف ام دشواری اي ... »تم

ه ( ه و نه فقط احساس می نمايد بلکه ب ه ب ن وظيف ه اي د ک ارگران خوبی می دان نظر ک

ران ن فک ر روش ه نظ ا ب ت ت ر اس واريش کمت ت«دش ان » اکونوميس رای کودک ه ب ک

ول ه ق ه، ب م، ک ائی ه رای تقاض ی ب ارگران حت را ک د، زي ی کنن وزی م ال دلس خردس

ه ، وعده ی هيچ از ياد نرفتنی مارتينف ايج محسوسی «گون اده ی » نت د آم را نمی ده

د کيبائی «.. ).پيکارن ال ش ن ح ی درع ن رااول ع ي ر تجم ه منتظ دارد ک دین وای بع ق

ا و رال ه ی در صفوف ليب ه جستجوی متفقين کارگران برای اين مبارزه گردد، اکنون ب

...»روشن فکران پرداخته است

ه آری،آ ا هرگون ه م م ک ا ه کيبائی«ری، واقع رای » ش يدن«را ب اعت » رس آن س

د و در آن » دهندگانآشتی «سعدی، که مدت ها است د می دهن رسيدن آن را به ما نوي

دگی داخت و خود را اکونوميست های ما ديگر عقب مان د ان ارگران نخواهن ردن ک ه گ ب

ارگران عدم کفايت انرژی خود را وای ک وئی ق ه گ دين وسيله ک ه غيرب افی است تبرئ ک

وای «: مما از اکونوميست های خود می پرسي. نخواهند نمود، از دست داده ايم تجمع ق

ارزه ن مب رای اي ارگران ب د » ک ن باي ه اي ديهی نيست ک ا ب ه باشد؟ آي ارت از چ د عب باي

ور تمامعبارت باشد از پرورش سياسی کارگران و افشای ه منف جوانب حکومت مطلق

ه ا روشن نيست ک ا؟ آي ر آن ه ار ما در براب ين ک رای هم ا ب ی از صفوف «اتفاق متفقين

ج ام رائ ن اته ان روشنی از ای ا بي به گوش ما می رسيد و ما فقط در جستجوی فرصت مناسب ی

ه عادت ما هم اینست که در مقابل حمله با دفاع نه، بل. بودیم تا آن که پاسخ آن را بدهيم ا حمل که ب

.متقابله جواب دهيم


١٢٧

را ن فک ا و روش رال ه ی » نليب ت لشکرکش ای ماهي ند در افش ر باش ه حاض د ک الزمن

ا تشريک ا م ره ب جويان و غي ارگران، دانش ين، آم ا، معلم توائی ه ه زمس سياسی علي

عجيب اين قدر مشکل است؟ مگر » دستگاه بغرنج«اعی نمايند؟ آيا حقيقتا فهم اين سم

ال . ب. پ لرد از س ی کن ١٨٩٧آکس زد نم ما گوش ه ش واره ب رف هم ن ط ه اي ه ب : د ک

ين مستقيم و غيرمستقيم يوظيفه ی جلب هواخواهانی از طبقات غيرپرولتار و « ا متفق

ز و از طرف سوسيال دموکرات های روس، پيش ه طور از هر چي ه وسيله ب ده ب عم

چگونگی فعاليت ترويجی در بين خود پرولتاريا حل می شود؟ ولی با تمام اين اوصاف

ت اير اکونوميس ارتينف و س م م از ه ه ب د ک ی نماين ور م ور تص ن ط يه را اي ا قض ه

ان و حکومت « بايد نخستکارگران ه کارفرماي ارزه ی اقتصادی علي » به وسيله ی مب

د وا نماين ع ق ود تجم رای خ ونی (ب ت ترديوني رای سياس دو ) ب وم از -بع رار معل از ق

ت رورش روح فعالي ه ی پ يوه ی » مرحل ه ش ت ب ه فعالي يوه ی ترديونيونيستی ب ه ش ب

!»بپردازند«ال دموکراتيک سوسي

ا از »ايسکرا«... «اکونوميست ها چنين ادامه می دهند ژوهش های خود غالب در پ

اتی را ه تضادهای طبق ن ترتيب ک ه اي الی نظريه ی طبقاتی خارج می شود ب ماست م

می کند و نارضايتی مشترک از حکومت را در درجه ی اول قرار می دهد و حال آن که

ورد دالئل و درج ين «ات اين نارضايتی در م ن » متفق ثال از اي اگون است، م بسيار گون

ار ت رفت رار اس کرا«ق توا» ايس ه زمس بت ب خاص... »نس ن اش ه اي د ک ی گوين م

ارگر را » ايسکرا« ه ی ک اری طبق ه از صدقه های حکومت ناخشنودند ي ائی ک به نجب

اره ی اختالف طبق م درب ه ه ن ضمن يک کلم د و در اي ن قشرهای وعده می ده اتی اي

ان نمی آورد ه های . »اهالی بر زب ه مقال ده ب ر خوانن ه و زمستوا «اگ » حکومت مطلق

ه ). »ايسکرا «٤ و ٢در شماره های ( دگان نام ه نگارن د ک د، الب از آن سخن می گوين


١٢٨

االت ن مق ه اي ود ک د نم ه خواه د مالحظ ه نماي ه روش ∗مراجع ت ب ه حکوم بت ب نس

نفی« توای ص م زمس ات مالي کتبليغ ات دارا«و » بوروکراتي ت طبق ی فعالي » حت

ده است ارزه ی . اختصاص داده ش ه مب تی ب ارگر نبايس ه ک ی شود ک ه م ه گفت در مقال

م دعوت شده ا ه ز از زمستوائی ه حکومت بر ضد زمستوا به نظر القيدی بنگرد و ني

ی در يال دموکراسی انقالب ه سوس امی ک د و هنگ م را دور اندازن ای مالي است نطق ه

دگان . ابل حکومت کامال قد علم می کند، سخنانشان محکم و شديد الحن باشد مق نگارن

وم نيست -نامه در اين جا از چه ناراضی اند؟ ارگر از . معل ه ک د ک ا می پندارن ا آن ه آي

و » سر در نمی آورد » «زمستوای صنفی بوروکراتيک «و » طبقات دارا «: کلمه های

ه ن ک ا اي بي ه اي ترغي ا ب توائی ه ديد الحن زمس ه سخنان ش م ب ه از سخنان مالي ن ک

ه آيا آن ها » دادن به ايدئولوژی است؟ ءپربها«بپردازند به منزله ی د ک تصور می کنن

ی نسبت ه حت ار حکومت مطلق م اگر کارگران، از رفت ه زمستوا ه زی ندان ب از ن چي د، ب

د « می توانند برای مبارزه بر ضد حکومت مطلقه وای خود بپردازن ه »به تجمع ق ؟ هم

امعلوم م ن از ه ا ب ن ه د اي ه . می مان ز روشن است ک ه از : فقط يک چي دگان نام نگارن

د موظايف سياسی سوسيال د ارت . وکراسی تصور بسيار مبهمی دارن ن مطلب از عب اي

ردد ی گ تر واضح م م بيش از ه ا ب رين آن ه کرا«روش «: زي بش » ايس ه جن بت ب نس

اتی ماست «ر اين جا نيز يعنی د (» دانشجويان نيز به همين ترتيب است تضادهای طبق

ه وسيله ی ). »مالی می شود ه ب ائيم ک ارگران را دعوت نم ه ک ن ک ه جای اي ا ب د م الب

ام گس دادگری و لج دی و بي ی تع انون حقيق د ک ومی بگوين اهرات عم -ختگیيتظ

می بايستی ) ∗∗»ايسکرا «٢شماره ی (دانشجويان نيستند بلکه حکومت روسيه است

اره ی ) »ایسکرا «٣در شماره ( این مقاله ها در ميان ضمنا -∗ ه خصوص دررب ه ب یک مقال

روسی، صفحه ٤ کليات، چاپ ٤رجوع شود به جلد (تضادهای طبقاتی در دهات ما درج شده بود

).ت.ه ٤٠١ -٣٩٤ .ت. ه. ٣٩٣ – ٣٨٨، ص ٤ رجوع شود به کليات چاپ -∗∗


١٢٩

ا روح ا ميسل رابو «مطابق ب رده باشيم » چاي ائيز ! صحبت ک ن افکار در پ ١٩٠١و اي

ه ای فوري اه ه ايع م ی پس از وق ود، يعن ی ش ان م ا بي وکرات ه يال دم از طرف سوس

ه آو مارس و در ن خود آشکار می سازد ک ازه ی دانشجويان، و اي ستانه ی جنبش ت

ان ز جري ورد ني ن م ودی «در اي ه خ ود ب راض، » خ ه از اعت ت مطلق د حکوم ر ض ب

بش ر جن ی ب يال دموکراس ه ی سوس ری آگاهان درهب ی افت يش م ود . پ د خ جدوجه

ورد ا م زاق ه يس و ق ه از جانب پل داری از دانشجويانی ک ه طرف ارگران ب به خودی ک

يش يال دموکراتيک پ ازمان سوس ه س ت آگاهان د از فعالي رار می گيرن تم ق ضرب و ش

! می افتد

د د نگارن ی دهن ه م ه ادام ه «: گان نام ال آن ک کرا«و ح ر » ايس ای ديگ ه ه در مقال

ار اع از رفت ه دف ثال ب د و م ی نماي يح م دا تقب الحه ای را ج لح و مص ه ص هرگون

ين . »تحمل ناپذير گديست ها می پردازد ات ب ورد اختالف وال در م ه معم ه کسانی ک ا ب م

ه سوسيال دموکرات های امروزی با يک چنين در نابخردان ن ق روش خودپسندانه و اي

يم -اظهار می دارند که اين اختالفات مهم نيست و به انشعاب نمی ارزد، توصيه می کن

ه در ند ک وب بيانديش خنان خ ن س اره ی اي ا . ب د م ی گوين ه م رادی ک ازمان اف ا در س آي

اگون در امال گون ات ک ه طبق ه نسبت ب ردن خصومت حکومت مطلق ورد آشکار ک و م

اگون امال گون رهای ک ين قش ه در ب يونی ک ا اپوزيس ارگران ب اختن ک نا س ورد آش در م

ار ن ک م و اي رده اي ار ک نسبت به حکومت مطلقه وجود دارد به طور شگفت آوری کم ک

الحه«را لح و مص وری »ص ا تئ الحه ب لح و مص وم ص رار معل ارزه ی «، و از ق مب

ار می د » اقتصادی عليه کارفرمايان و حکومت ا احراز موفقيت ک د، ممکن است ب انن

کرد؟

ان ال آزادی دهقان ين س بت چهلم ه مناس ا، ب اره ،٣٦م ارزه ی درب ال مب زوم انتق ی ل

تا ه روس اتی ب ماره(طبق ری ويت ) ∗ ٣ش ت س بت يادداش ه مناس اره ی تو ب ه، درب

.٤٠١-٣٩٤، ص ٤ کليات، چاپ ٤جوع شود به جلد ر-∗


١٣٠

ه )٤شماره ی (ذيری بين خودمختاری و حکومت مطلقه پآشتی نا صحبت کرديم؛ ما، ب

ه ا حمل مناسبت قانون نوين، به اصول سرواژ زمين داران و حکومت خدمتگذار آن ه

ا تعلنی زمس غير و به کنگره ی ) ∗٨شماره ی (کرديم واها تهنيت گفتيم و زمستوائی ه

د را تش ارزه بپردازن ه مب د و ب ت آور بگذرن ای خف اس ه ه از التم وديم ک ويق نم

وده ما دانشجويانی را که -؛)∗∗٨شماره ی ( شروع به درک لزوم مبارزه ی سياسی نم

رديم ويق ک د تش رده بودن ادرت ک ه آن مب ماره ی (و ب واداران ) ٣ش ال ه ين ح و در ع

انی » فقط دانشجوئی «جنبش را، که دانشجويان را به عدم شرکت در نمايش های خياب

ن دعوت می نمودند، رای اي ی « ب افهمی عجيب د، » ن روز داده بودن ه از خود ب اد ک ه ب ب

رفتيم اد گ ماره ی . (انتق کو ٣ش جويان مس ه دانش ه ی اجرائي ام کميت بت پي ه مناس ، ب

ه ی ه ٢٥مورخ اه فوري ا -؛ ) م ام « م ای خ ی «و » آرزوه ر و سالوس يادان » تزوي ش

و در عين حال فجايع سياه ) ٥شماره ی (کرديم افشاء را» روسيه«ليبرال روزنامه ی

از استادان و دانشمندان سالخورده و از از ادبای صلح جو، «چال های حکومت را که

د ی گرفتن رال قصاص م هور ليب ای مش توائی ه وديم » زمس زد نم ماره ی (گوش : ٥ش

ه ی )»تاخت و تاز پليس به مطبوعات « ای حقيقی برنام ا معن مواظبت و مراقبت «؛ م

ارگران دگی ک رايط زن ود ش ه بهب ت نسبت ب اء را» دول ن افش وده و از اي راف «نم اعت

ائي « که می گويد »گرانبها ه منتظر تقاضای اصالحات از پ ر نبه جای آن ک باشيم بهت

ائين ن اصالحات از پ ای اي ر تقاض اال ب ا اصالحات از ب وئيماست ب بقت ج ن » س حس

رديم، تقبال ک ماره ی (اس ارگران -؛)∗∗∗ ٦ش ا آم وديم م ويق نم تان را تش پروتس

). ٩شماره ی ( قرار داديم اعتصاب شکن را مورد سرزنش و آمارگران ) ٧شماره ی (

.ت. ه-٨٣ -٧٨، ص ٥، جلد ٤ رجوع شود به کليات چاپ -∗

.ت. ه ٨٥ -٨٤، ص ٥، جلد ٤ رجوع شود به کليات چاپ -∗∗

.ت. ه ٧٢ -٧١، ص ٥، جلد ٤ رجوع شود به کليات چاپ -∗∗∗


١٣١

ا و اتی پرولتاري ن طبق اختن ذه وب س ک مش ک را تاکتي ن تاکتي ه اي ی ک لح و کس ص

ه -دمار می ش مصالحه با لييراليزم ثابت می کند که به هيچ وجه به معنای حقيقی برنام

»Credo « از د ب د آن را رد کن م بخواه در ه رده است و هر ق ين de factoپی نب هم

د می برنامه را عملی ه ! نماي را ک دين وسيله او زي ه سوی سوسيال دموکراسی را ب ب

ه » مبارزه ی اقتصادی عليه کارفرمايان و حکومت « ه ی خود ک می کشاند و از وظيف

ال در ی « یلهأ مسهر دخالت فع ين روش سوسيال دموکراتيک » ليبرال خويشو تعي

ن مس ه اي بت ب ق أنس دين طري ده ب اع ورزي ت امتن ر لدر بله اس پر راب زم س يبرالي

.می اندازد

»»اغواگراناغواگران««باز هم باز هم » » ريانريانتتمفمف««باز هم باز هم ) ) وومتعلق » رابوچيه دلو «اين سخنان مالطفت آميز، چنان که خواننده به خاطر دارد به

ديل «است که بدين طريق به اتهامی که ما در مورد رای تب تهيه ی غيرمستقيم زمينه ب

ور ت دموکراسی ب ه آل ارگری ب بش ک د» ازیوژجن م پاسخ می ده رده اي وی وارد ک . ب

ن » رابوچيه دلو « ه ی ه تاساده لوحانه به اين نتيجه رسيده است که اي ام جز يک حمل

گونه اين دگماتيک های بدخواه تصميم گرفته اند از ذکر هيچ : قلمی چيز ديگری نيست

د ا خودداری نکنن ه م د : سخنان ناگواری نسبت ب زی ممکن است از تب يل آخر چه چي

ا حروف درشت ژشدن به اسلحه ی دموکراسی بور ه ب وازی ناگوارتر باشد؟ اينست ک

د پرا چا » تکذيب«اين رای «: می کنن زی نشده افت ، )٣٠ -دو کنگره ص (» رنگ آمي

هر چند (مانند ژوپيتر » رابوچيه دلو «). ٣٣ -ص(» بالماسکه«، )٣١ -ص (»اغواء«

دارد ر ن ه ژوپيت ن ج ) چندان شباهتی هم ب ه جانبش از اي ه حق ب هت خشمگين است ک

ای شتاب نام ه ا دش ه از تعمق در سير نيست و ب د ک ه ی خويش ثابت می نماي کاران

ه . تفکر مخالفين خود عاجز است ا آن ک رد ت ی می بايستی تعمق ک ه خيل و حال آن ک

وده ای، هرگونهپی برد چرا سر فرود آوردن در مقابل جريان خود به خودی نهضت ت

ه ه تهرگون ا ب ونی، همان ه ی ترديوني ا درج يال دموکراتيک ت زل دادن سياست سوس ن


١٣٢

ورژوازی است ه آلت دموکراسی ب ارگری ب . مثابه ی تهيه زمينه برای تبديل جنبش ک

وني اد ترديوني ه ايج ادر ب ه خودی خود فقط ق ارگری ب م است زجنبش خود به خودی ک

ی ( م م اد ه اگزير آن را ايج د و ن ان و سياست ترديوني) کن م هم ارگر ه ه ی ک ونی طبق

ارزه ی سياسی سياست بورژوازی طبقه کارگر می باشد ارگر در مب ه ک و شرکت طبق

يال ه سياست سوس وز سياست وی را ب ی در انقالب سياسی هن دل حت دموکراتيک مب

ال آن نيست »رابوچيه دلو «آيا . نمی کند ا در خي د؟ آي د انکار نماي اين را هم می خواه

االخره در ه ب و ک اک جل ه ی خود را در مسائل دردن دون خدعه نظري ه آشکارا و ب هم

ر -بين المللی و سوسيال دموکراسی روس بيان کند؟ دارد، . خي الی ن ين خي ز چن او هرگ

ه اصطالح ه شيوه ی ب ن من :چسبيده است » نفی و انکار «زيرا سفت و سخت ب اي

ا از ک ال من نيست و اصال خرم تيم.م نداشتگی درنيستم، خرم ا اکونوميست نيس ، م

اين يک . نيست، در روسيه اصال اکونوميزم وجود ندارد ماکونوميز» رابو چايا ميسل «

ه دارد آنست . شگرفی است » سياستمدارانه ی «شيوه ماهرانه و فقط جزئی اشکالی ک

وال لقب د معم ارک چيست «که به ارگان هائی که اين شيوه را به کار می برن ل مب » مي

.می دهند

به نظرش چنين می آيد که عموما دموکراسی بورژوازی در روسيه » رابوچيه دلو «

ل کبک ! خوشا به حال اين اشخاص ∗)٣٢ص » دو کنگره «(است » وهم و تصور « مث

ه ی شرایط مشخص زندگی روس، که افتادن به راه « در همين جا به -∗ رای طبق انقالبی را ب

اره می شود » کارگر مقدور ساخته است ی . اش ه راه انقالب د ک د بفهمن ن اشخاص نمی خواهن ای

م ! ممکن است در عين حال راه سوسيال دموکراتيک نباشد اختری ه ای ب ورژوازی اروپ ام ب تم

ی ه راه انقالب اهی ب ارگران را از روی آگ ه ک ان حکومت مطلق ا ول. »سوق می داد«درزم ی م

ه باشد سياست . سوسيال دموکرات ها نمی توانيم به این اکتفا کنيم م ک وانی ه و اگر ما به هر عن

سوسيال دموکراتيک را تا سطح سياست خود به خودی و تردیونيونستی تنزل بدهيم باهمين عمل

.خود منافع دموکراسی بورژوازی را تأمين کرده ایم


١٣٣

د ز در اطراف شان ناپدي ه چي ه هم د ک ال می کنن د و خي رف می کنن ر ب سرشان را زي

ويس لي . می شود ه ن ه هر ماه ب يک عده روزنام ه مناسبت رال ک روزی خود را ب ه پي

تن مارکسي وم می رسانند؛ يک مشت زمتالشی شدن و حتی از بين رف ه اطالع عم م ب

رال ه ی ليب ورگ«(روزنام ار سان پترب ار روسيه«، »اخب ه ) و بسياری ديگر» اخب ک

انی ه مفهوم برنت اتی را ب ارزه ی طبق ه مب ه مفهوم ٣٧ليبرال هائی را ک و سياست را ب

ه ونی ب د ترديوني ی نماين ويق م د تش ی دارن ه م ارگران عرض دين ؛ک ی از ناق گروه

ا را ی آن ه ايالت حقيق ه تم يزم ک ه » Credo«مارکس وده و اب ف نم وبی کش ن خ ي

ه جای روسيه رواج دارد؛ و کاالهای ادبی آن ها منحصرا و بدون باج و خراج در هم

ژ سوسيال دموکراتيک غير قالبیباالخره رونق و جريان های ان ه وي ه پس از حوادث ب

ا ! همه ی اين ها البد و هم و تصور است -ماه های فوريه و مارس؛ هيچ يک از اين ه

!گونه رابطه ای ندارد با دموکراسی بورژوازی هيچ

ه ی اکونوميستی مندرجه در شماره ی » رابوچيه دلو «بر هم، مانند نگارندگان نام

ود » ايسکرا «١٢ ن قضيه تعمق نماي«الزم ب ورد اي را در م ه چ ه د ک ار، ب حوادث به

راهم آورد، ی را ف يال دموکراس ت سوس ار و حيثي ت اعتب ات تقوي ه موجب ن ک ای اي ج

تش آن است -»سوسيال دموکراتيک را اين قدر رونق داد؟ غير ريان های انقالبی ج عل

ديم و فعاليت ر نمی آم ام وظائف خود ب ده ی انج که ما آن طور که بايد و شايد از عه

ه کارگر از فعال ه ب ی ک دگان انقالب ران و سازمان دهن يت ما بيشتر بود، در ميان ما رهب

ع الفين مطل ام قشرهای مخ ات تم قدر کفايت آماده باشند و به خوبی از احوال و روحي

ه خودی را د، تظاهرات خود ب رار گيرن ه باشند، قادر باشند در رأس جنبش ق ديل ب تب

ه ی سياسی آن را ره يافت نشدند تظاهرات سياسی نمايند، جنب د و غي در . توسعه دهن

د از غيرچنين شرائطی ناگزير آن انقالبيون ال ترن سوسيال دموکرات که چابک تر و فع

ش هربانی و ارت د ش ر ض در ب ر ق ارگران، ه د و ک ی کنن تفاده م ا اس دگی م ب مان عق

ه ط ب از فق د، ب ه خرج دهن ی ب ت انقالب م فعالي در ه ر ق د، ه ه بجنگن ه و دليران فداکاران

ه ی ه منزل د و ب ون پشتيبانی می نماي ن انقالبي ه از اي ود ک د ب ی خواهن منزله ی نيروئ


١٣٤

ودار سوسيال دموکراتيک ه جل ن ک ه اي . عقب دار دموکراسی بورژوازی خواهند بود ن

عف آن را ات ض ط جه ا فق ای م ت ه ه اکونوميس ان را، ک ی آلم يال دموکراس سوس

د، در ن د می خواهند سرمشق خود قرار دهن ه . ظر بگيري ه ی ح هيچ علت چيست ک ادث

ی ان روی نم ی در آلم ه ی سياس ه در نتيج د ک يال ده ت سوس ار و حيثي آن اعتب

ه سوسيال دموکراسی هميشه در تش آنست ک رود؟ عل اال ن دموکراسی بيش از پيش ب

ه امر دادن ارزش کامال انقالبی به اين حوادث و نيز پشتيبانی از هرگونه اعتراض علي

سوسيال دموکراسی آلمان با استدالالتی حاکی . در پيشاپيش همه بوده است خودسری،

د داد و ان سوق خواه وقی آن ه بی حق از اين که مبارزه ی اقتصادی فکر کارگران را ب

شرايط مشخص موجوده جبرا جنبش کارگری را به راه انقالبی سوق می دهد، خود را

د يال . تسلی نمی ده ن سوس اماي اعی و دموکراسی در تم ات اجتم ائل حي شئون و مس

له که ويلهلم با انتخاب رئيس انجمن أ، خواه در مورد اين مس می نمايد سياسی مداخله

رد ت نک ورژوازی موافق ای ب رو گرسيست ه ين پ ا (شهر را از ب ای م اکونوميست ه

ن امر در حقيقت صلح و ه اي د ک ا را روشن کنن ان ه هنوز فرصت نکرده اند ذهن آلم

ا الحه ب تمص زم اس واه در!). ليبرالي أله خ ب و ت مس د کت ر ض انون ب اوير صوضع ق

خ »اخالقمنافی « ره وال در . و خواه در مسأله ی نفوذ دولت در انتخاب استادان و غي

د عدم رضايت سياسی همه جا آنان پيشاپيش همه قرار گرفته اند، در تمام طبقات تولي

د، وامان ی کنن دار م ان را بي وده خفتگ اهی گان را دنم د آگ رای رش ند و ب ی کش يش م پ

ين . دست می دهنده سياسی و فعاليت سياسی پرولتاريا مدارک جامعی ب و در نتيجه چن

رم م محت ياليزم ه اه سوس منان آگ ی دش ی را حت دم سياس يش ق ارز پ ه مب ود ک ی ش م

ورژوازی بلکه همی شمارند و چ ر ب بسا می شود که سند مهمی نه فقط متعلق به دوائ

ر بوروکراسی و در حتی ه طرز معجزه آسائی از اطاق هيئت ب متعلق به دوائ ز ب ار ني

.سر در می آورد» Vorwärts«تحريريه ی

ای آن د معم ت کلي ا اس ن ج اد«اي م »تض زان فه ر مي دازه ای ب ه ان ه ب ازی ک مج

اد » رابوچيه دلو « رده و فري د ک ه عالمت افسوس بلن ا را ب تفوق دارد که فقط دست ه


١٣٥

د ! است » کهس بالما«ن اي : می کشد ی : درست فکرش را بکني ا يعن و «م ه دل » رابوچي

بش وده ایجن ارگری را ت ز در ک ه چي يم رأس هم ی ده رار م روف ( ق ا ح ن را ب و اي

ه !). درشت چاپ می کنيم ما همه و هر کس را از خوار شمردن اهميت عنصر خود ب

ان، ه هم واهيم ب ی خ ا م يم، م ی کن ذر م ر ح ودی ب ه هم خ ان، ب ه هم ارزه ی انب مب

اقتصادی جنبه ی سياسی بدهيم، ما می خواهيم با مبارزه ی پرولتاريائی رابطه درونی

يم ته باش م داش بش ! محک ديل جن رای تب ه را ب ا زمين ه م د ک ی گوين ا م ه م ت ب آن وق

يم ی کن اده م ورژوازی آم ت دموکراسی ب ه آل ارگری ب ن را . ک انی اي ه کس م چ و آن ه

ه د د؟ اشخاصی ک ی گوين رم أله ر ه ی« مس د دم» ليبرال ی کنن ه م ه (اخل د ب در باي چق

اری « ارزه ی پرولت ا مب رده باشند » رابطه درونی ب ه دانشجويان و !) پی نب و نسبت ب

ی دين !) چه وحشتناک(حت د و ب ذل توجه می کنن ه ب ن هم ا اي ه زمستوائی ه نسبت ب

زم ا ليبرالي ق ب الحه «طري لح و مص د » ص ی نماين ه ! م تند ک ی هس ا و اشخاص عموم

رای فعاليت ) نسبت به اکونوميست ها (می خواهند قسمت بيشتری از نيروی خود را ب

؟؟»بالماسکه نيست«آيا اين ! پرولتاری اهالی صرف نمايند غيردر ميان طبقات

آيا روزی خواهد رسيد که از معمای اين دستگاه بغرنج سر ! »رابوچيه دلو «بيچاره

در آورد؟


١٣٦

::چهارمچهارمفصل فصل

خرده کاری اکونوميست ها و سازمان انقالبيونخرده کاری اکونوميست ها و سازمان انقالبيون

ا » رابوچيه دلو «ادعاهای م و حاکی از که ما فوق رار دادي ورد بررسی ق ا را م آن ه

ه بيشتر اين است که مبارزه ی اقتصادی يک وسيله ی تبليغات سياسی است که از هم

ان ه هم ارزه ی اقتصادی قابل استفاده می باشد و وظيفه ی ما اکنون اين است که ب مب

و «جنبه ی سياسی بدهيم و غيره، نشان می دهد که دائره ی فهم ه فقط » رابوچيه دل ن

ورد وظايف ورد وظايف درم ز سازمانی سياسی بلکه در م ا ني رای . محدود است م ب

هيچ احتياجی به ايجاد يک سازمان » کومتحمبارزه ی اقتصادی عليه کارفرمايان و «

راض متمرکز سراسر روسيه ا ه مظاهر اپوزيسيون سياسی و اعت ی که همه و هرگون

ون ه از انقالبي ی سازمانی ک رد آورد، يعن ه ی مشترکی گ و برآشفتگی را در يک حمل

ری شود، ردم رهب ام م حرفه ای متشکل شده و از طرف پيشوايان حقيقی سياسی تم

م اين چنين سازمانی بر پايه ی مبارزه ی مزبور اصوال نمی نيست و بنابر د ه ه توان ب

ود دوج م واضح است. آي ت آن ه ر مؤسسه. عل ازمان ه ا و چگونگی س ای را طبيعت

ه ت آن مؤسس مون فعالي اگزير مض د ن ی کن ين م ابر. مع ن بن و «اي ه دل ا »رابوچي ، ب

ار ادعاهای مشروحه ی فوق خود، نه تنها محدوديت فعاليت سياسی بلکه محدوديت ک

ورت ه آن ص ديس و ب م تق ازمانی را ه د س ی ده انونی م ور . ق ن م د ددر اي م، مانن ه

ه خودی » رابوچيه دلو «هميشه، ان خود ب ل جري اهی وی در مقاب ه آگ انی است ک ارگ

و حال آن که کرنش در برابر آن شکل های سازمان که خود به خودی . سپر می اندازد

ه می آيد و عدم درک اين موضوع به وجود ار ک دوی ک در محدود و ب ا چق سازمانی م


١٣٧

م اس ن رشته مه ار «ت و تا چه اندازه ما در اي اری -هستيم، » خرده ک ه نظر من بيم ب

وده -البته به خودی خود معلوم است که اين . حقيقی جنبش ما است اری انحطاط نب بيم

ه خصوص ولی. بلکه بيماری رشد است وان گفت موج قهر و غ ب ه می ت ب ض االن ک

-دن جنبش هستيم به کام خود می کش دگابه خودی، ما را که رهبر و سازمان دهن خود

ه خصوص اع ب ه دف ه هرگون ه علي ع الزم است ک ن موق ه در اي دگی و علي از عقب مان

ته ن رش وده در اي دوديت موج ه مح انونی دادن ب ورت ق ه ص ور هرگون ه ط ب

الزم است در هر فردی که در فعاليت عملی به خصوص شتی ناپذيری مبارزه نمائيم و آ

رکت د ايت از ش دم رض ت، روح ع رکت در آنس دد ش در در ص ين ق ا هم ن ارد، ي اي

ائی از آن را خرده کاری را رای ره که در بين ما رايج است برانگيخت و عزم راسخ ب

.آوردبه وجود

خرده کاری چيست؟خرده کاری چيست؟) ) الفالفی از ت يک وچکی از فعالي وير ک يله ی تص ه وس ن پرسش ب ه اي يم ب ی کن عی م س

يم ١٩٠١ -١٨٩٤ سوسيال دموکراتيک سال های محفل های تيپيک ه . پاسخ ده ا ب م

م ه اشيفته شدن همگانی محصلين اين دوره نسبت به مارکسيزم اشاره کرد ن . ي ه اي البت

ه وان گفت ک ی می ت وده و حت وری نب ه يک تئ ه مثاب شيفتگی تنها متوجه مارکسيزم ب

رد؟ «بيشتر متوجه پاسخ به پرسش د ک ه لشکر » چه باي ه دشمن و دعوت ب کشی علي

ا مارک وده است ت ات و . يزمسب ا مهم ازه رسيده ب پاهيان ت ن س ه طرز تاي ه ب دارکی ک

د ورش می رفتن ه ي ا هيچ . حيرت انگيزی بدوی بود ب ی تقريب ات حت ر اوق ه در اکث گون

آن ها مانند دهقانی که از پشت گاوآهن آمده . گونه تدارکاتی در کار نبود مهمات و هيچ

دون داشتن هيچ . به جنگ می رفتند ه دست ب باشد فقط چماق يک محفل دانشجوئی، ب

اط رابطه با کارکنان سابقه دار جنبش، گونه ل نق بدون داشتن هيچ گونه رابطه با محاف

دارس ديگر (ديگر، يا حتی ساير قسمت های شهر ا م دون )و ي ه سازمان ، ب هيچ گون

دون ی، ب ه نقشه ی مرتب داشتن ه دادن به قسمت های مختلف فعاليت انقالب يچ گون


١٣٨

دام -فعاليت برای يک مدت نسبتا طوالنی، ار اق ه ک وده و ب با کارگران رابطه برقرار نم

ه محفل رفته رفته دامنه ی ترويج و تبليغ را . می نمايد د و ب ر می کن مناسبت وسيع ت

سن توجه قشرهای نسبتا وسيع کارگران و حسن توجه همين واقعيت پديد آمدن خود ح

ه قسمتی ه ب رده را ک ه « از جامعه ی تحصيل ک ا دسته های » کميت ول رسانده و دائم پ

د ه . جديدی از جوانان را در اختيار آن می گذارند جلب می نماي ار کميت وذ و اعتب ا (نف ي

ن فعاليت را ) اتحاد مبارزه ه اي باال می رود، دامنه ی فعاليت آن وسيع می شود و کميت

اه : سعه می دهد خود به خودی تو به طور کامال د م ا چن همان اشخاصی که يک سال ي

ت؟ «: ی مسأله پيش از اين در محفل های دانشجويان سخن می گفتند و د رف ا باي » کج

ه و نشر . را حل می کردند وده و اوراقی تهي رار نم اط برق آن هائی که با کارگران ارتب

رار می ک می نمودند حاال با دسته های ديگر اط برق ون ارتب د، مطبوعاتی انقالبي ه نن ب

ا دست ايش ه می آورند، دست به کار نشر روزنامه ی محلی می شوند، از تشکيل نم

د ی پردازن کار م ات جنگی آش ه عملي رانجام ب د و س ی آورن ان م ه مي ن (سخن ب و اي

ات جنگی آش اتی کعملي ه تبليغ ا نخستين ورق ع ي ه اقتضای موق م ممکن است، ب ار ه

ايش باشد، يا نخستين شماره ی روزن ا نخستين نم ه و ي ان آغاز ). ام وال از هم و معم

وری و کامل . اکامی کامل می گرايد ن شروع اين عمليات بالفاصله کار به علت ناکامی ف

ارزه ی آن هم اين است که عمليات جنگی مذکور نتيجه ی نقشه ئی منظم برای يک مب

ر آورد سطوالنی و سرسخت ني بال ب ه ق ه شده بات ک دريج تهي ه ت شد بلکه صرفا و ب

ه طبق سنن موجو نتيجه ی رشد خود ب وده ک اری ب ام ه خودی ک ا انج ل ه ده در محف

الين کهمی شده است؛ و نيز علت آن اين است ه ی فع ا هميشه هم يس تقريب الطبع پل ب

ود را جوئی خ ان دانش ان زم ه از هم ی را ک بش محل ده ی جن د «عم انده بودن » شناس

ا ود و می شناخت و فقط در انتظ ان ب داختن آن ه دام ان رای ب امال مناسب ب ر لحظه ی ک

محسوسی در دست داشته باشد عمدا به محفل فرصت corpus delicti ∗برای آن که

مترجم. پرونده ی جرم-∗


١٣٩

ر می داد تا به قدر کفايت رشد نموده دامنه ی کار خود را توسعه دهد و هميشه چند نف

اين اصطالح (» قيچیبه عنوان کبوتر پر« داشت از اشخاصی را که به حالشان وقوف

ا اطوری که من اطالع دارم هم از طرف ما و هم از طرف ژ ه تکنيکی است و ب دارم ه ن

اقی می گذاشت) استعمال می شود دا ب ا لشکرکشی . عم وان ب ين جنگی را نمی ت چن

اق ان چم ه دست دهقان ود ب ه ننم روزی مقايس ر ضد ارتش ام ان . ب د از ج ط باي و فق

ارزينش سختی جنبشی تعجب نمود که ادگی در مب دان کامل آم ين فق ا وجود يک چن ، ب

درست است . می آورد به دست معهذا وسعت می يافت و رشد می کرد و پيروزی هائی

ه ه، ب اگزير بلک ا ن ه تنه از ن ی در آغ ات جنگ ودن مهم دوی ب اريخی، ب ر ت ه از نظ ک

ی، راد جنگ يع اف ب وس رايط جل ی از ش ه ی يک ود منزل م ب روع ه ي . مش ا هم ه ام ن ک

ات از اعتصابات تابستان سال (عمليات جدی جنگی آغاز شد ن عملي ز اي ع ني در واق

ود١٨٩٦ ده ب و ) شروع ش ور ق ه ط ه ب ه رفت ا رفت ازمان جنگی م واقص س ری ی ن ت

د وس گردي ائی . محس ته خطاه ک رش ده و ي يمه ش ار سراس ل ک ه در اواي ت ک حکوم

اری (مرتکب گشت ه ک ه و توصيف تب ا از قبيل پيام به جامع ا و ي های سوسياليست ه

ا شرايط ).تبعيد کارگران از پايتخت به مراکز صنعتی شهرستان ها ه زودی خود را ب ب

نوين مبارزه سازگار نمود و توانست دسته های فتنه انگيز و جاسوس و ژاندارم خود

ارد سرا، که با کامل ترين و ان ات . ائل مجهز شده بودند، در جاهای الزم بگم ا چن الن ه

را می گرفت و طوری زود به زود تکرار می شد و چنان توده ی وسيعی از افراد را ف

ران ه ی رهب ی کلي ام معن ه تم ارگر ب وده ی ک ه ت رد ک محفل های محلی را از بين می ب

ه دی ب خويش را از دست می داد، جنبش به طور غيرقابل تصوری جنبه ی جهش مانن

اط رار شود خود می گرفت و هيچ گونه ادامه کاری و ارتب ار برق . ی نمی توانست در ک

ادگی پراکندگی حيرت انگيز ميان فعالين محلی، تصادفی بودن ترکيب محفل ها، عدم آم

و نزديک بينی در مسائل تئوری، سياسی و سازمانی نتايج ناگزير شرايط مشروحه ی

ت کار به جائی رسيد که کارگران در پاره ای نقاط، به علت عدم وجود مقاوم . فوق بود

و نبودن پنهان کاری کافی در بين ما، اعتماد شان از روشن فکران سلب می شود، از


١٤٠

ا : آن ها دوری می جويند و می گويند اده از حدی کاره روشن فکران با ناسنجيدگی زي

!خراب می کنند را

يال ه سوس ه کلي د ک ی دان د م ته باش بش داش ا جن نائی ب دک آش ه ان س ک ر ک ه

ه ی يک دموکرات های فکور، رف ه منزل اری ب ن خرده ک ه اي ته رفته حس می کردند ک

و برای اين که خواننده ی ناآشنا هم گمان نبرد که ما به طور مصنوعی . بيماری است

اری مخصوصی را ا بيم ه ی مخصوص ي يم «برای جنبش مرحل راع می کن ه -،»اخت ب

ائيم ه بقوفگواهی که يک بار در دوار . وی اشاره شد مراجعه می نم ال امي يم شاهد مث

.طويلی که می آوريم موجب ماللت خاطر نشود

ماره ی -ب و «٦ اف در ش ه دل د» رابوچي ی نويس ه «: م دريجی ب ال ت ه انتق ر آين ه

ارگری ون جنبش ک ه اکن الی همگانی ک ا آن دوره ی انتق ه ب ر، ک فعاليت عملی وسيع ت

اط مستقيم است، يکی از خص ائل مشخصه روس آن را از سر می گذارند، دارای ارتب

ارگری روس وجود ... محسوب شود انيزم عمومی انقالب ک م در مک خصلت ديگری ه

د ی کن ر نم ب نظ ن جل ر از اي ز کمت ه آن ني ا . دارد ک ور م ومی منظ افوی عم دم تک ع

ورگ بلکه در سراسر روسيه ∗نيروهای انقالبی قادر به عمل است که نه تنها در پترب

یمی جنبش کارگری، با وجود تکامل عموم با وجود رونق عمو . نيز احساس می شود

وده ای بيش توده ی کارگر، با وجود روزافزون شدن اعتصابات، با وجود مبارزه ی ت

ا د و اخراج ه از پيش آشکار کارگران که پيگردهای حکومت، زندان، بازداشت و تبعي

ن ی را شديدتر می سازد، مع الوصف اي ه دارای کيفيت انقالب ی ک عدم تکافوی نيروئ

در عمق و جنبه ی عمومی جنبش باشد بيش از پيش، مشهود می گردد و بدون شبهه

د سازمان های . نمی ماندبی تأثير أثير مستقيم و نيرومن بسياری از اعتصابات بدون ت

د ی يابن ان م ی جري ی ...انقالب ات غيرعلن اتی و مطبوع افوی اوراق تبليغ دم تک ع

ت وس اس دون مبل ... محس ارگری ب ای ک ل ه د محف ی مانن ک ... غ م ال ي ين ح در ع

. کلمات همه جا از ما است تکيه روی-∗


١٤١

ر خالصه کالم اين که . نيازمندی دائمی به پول احساس می شود ارگری ب رشد جنبش ک

رد شد و تکامل ساز ر ی پيشی می گي ه . مان های انقالب ونی ک داد موجوده ی انقالبي تع

ه ارگری ک وده ی ک وارد عمل هستند فوق العاده کمتر از آنند که بتوانند در ميان تمام ت

به هيجان آمده چنان نفوذ نمايند که به تمام اين هيجانات اقال رنگ هم آهنگی و تشکل

رد ... بدهند د، متحد نيستند و محفل های جدا جدا و انقالبيونی متفرق گ آورده نشده ان

ل شده يک سازمان واحد، قوی و با انضباطی را، که قسمت هايش از روی نقشه تکمي

ل های ...»نمی دهند تشکيل ،باشند دايش محف ه پي ن ک ذکر اي سپس نويسنده پس از ت

ت ای شکس ل ه ای محف ه ج د ب ورده جدي ت «خ بش را ثاب ات جن ت حي ط قابلي فق

د ی نماي امال ... م ی ک راد انقالب افی از اف ده ی ک ود ع وز وج ی هن ان ول ته را نش شايس

ورگ عدم آمادگی عملی«: ، گفته خود را چنين خاتمه می دهد »نمی دهد انقالبيون پترب

روه . تسدر نتايج کار آن ها نيز منعکس ا ژه دادرسی های گ دادرسی های اخير به وي

ه » مبارزه ی کار بر ضد سرمايه «و گروه » خود آزادی « ه طور واضح نشان داد ک ب

ی ه ی معين ات در يک کارخان ا شرايط تبليغ ار و بالنتيجه ب مبلغ جوانی که با شرايط ک

دا ل ن نائی کام يال آش ی سوس ات کل ط نظري د و فق ی دان اری را نم ان ک رد و اصول پنه

د در حدود «) فته است؟ رگ آيا فرا (» گرفته است دموکراسی را فرا ، ٥، ٤فقط می توان

ه ی سازمان . ، ماهی کار کند ٦ م اغلب هم د و از پی آن ه سپس بازداشت پيش می آي

که آيا برای يک گروهی سؤال می شود . يا هيچ نباشد يک قسمت آن تارومار می شود

اه شمار است فعاليت موفقيت آ که مدت موجود ز و ثمربخش يتش م د مي ممکن خواه

ود؟ اب ... ب ه حس ا ب وان تمام ی ت وده را نم ای موج ازمان ه واقص س ه ن بديهيست ک

ه ... دوره ی انتقالی آورد ائی ک بديهيست که کميت و به ويژه کيفيت ترکيب سازمان ه

تند در ل هس ی را وارد عم م اهميت ش ک ا نق ن ج ه اي تين وظيف د و نخس ی کن ازی نم ب

ا ای م وکرات ه يال دم ارت باشد ... سوس د عب ا و ضمنا باي ازمان ه اد واقعی س از اتح

.»انتخاب دقيق اعضاء


١٤٢

خرده کاری و اکونوميزمخرده کاری و اکونوميزم) ) ببد در ون باي ا اکن أله م ده ای مس ر خوانن ه فکر ه ا ب ر قطع ه ديگ ائيم، ک ای مکث نم

اری خطور کرده ا ه ی بيم ه منزل ه ب ست و آن اين که آيا می توان اين خرده کاری را ک

ام رشد و مختص ا س جنبش ا تم ه ی ت، ب ه منزل ه ب وميزم ک ان های يکی اکون از جري

وان ،سوسيال دموکراسی روس می باشد مربوط می ساخت؟ آری به عقيده ی ما می ت

ا حقيقت برای زيرا عدم آمادگی عملی و ندانم کاری در کار سازمانی در ه ی م و از هم

دون انحراف از نقطه ی نظر مارکسيزم ان اول ب ه از هم م ک رای کسانی ه آن جمله ب

د عموميت دارد ه خودی خود . انقالبی پيروی می کردن ادگی ب ن عدم آم رای اي ه ب البت

د تهم نماي تند م ل هس ه وارد عم ائی را ک ت آن ه ی توانس س نم يچ ک وم . ه ی مفه ول

ارت است از از عدم ر غي »خرده کاری « ر دارد و آن عب م در ب ز ديگری ه ،آمادگی چي

ا کلی به طور ه ب ه ک ن نکت ه اي ردن ب ی، پی نب محدود بودن تمام دامنه ی فعاليت انقالب

د ه وجود وجود يک چنين محدوديتی از انقالبيون هم سازمان خوبی نمی توان د، و ب آي

ن محدوديت و در کوشش - که عمده ی مطلب هم اين جا است -باالخره ه اي رای تبرئ ب

مخصوص يعنی در اين رشته هم سر فرود آوردن در » تئوری«آوردن آن صورت يک

ن ه اي ان برابر جريان خود به خودی، همين قدر ک ه مي ا ب ه کوشش ه ده است، گون آم

ماند که خرده کاری با اکونوميزم مربوط است و هر آينه ما دامن یديگر شکی باقی نم

وميزم بخود را از چ ی طوره نگ اکون وری مارکسيزم و (کل دود تئ ی از درک مح يعن

ه فعاليت ) نقش سوسيال دموکراسی و وظايف سياسی آن يم از محدوديت دامن رها نکن

کوشش ها در دو جهت آشکار و اما اين . سازمانی خويش نيز نمی توانيم رهائی يابيم

د ن. گردي تن اي ه گف ده ای شروع ب ه خود ع د ک ه کردن ر نکت وز نظي ارگر هن وده ی ک ت

ا ه وظ ن گون یياي ه وی ف سياس ون ب ه انقالبي ه داری را ک ی دامن ل « و جنگ تحمي

خواست های سياسی نزديک ترين به ميان نکشيده است و بايد هنوز در راه » می کنند


١٤٣

د و ارزه نماي ارزه ی اقتصادی«مب ان و حکومت مب ه کارفرماي د∗علي ن (» کن رای اي ب

ا سازمانی » دسترس«ی هم که می تواند در مبارزه ا رد طبيعت رار گي وده ای ق جنبش ت

د در ه بتوان ري » دسترس «مناسب است ک اده ت رد نناآم رار گي ز ق ان ني عده ی ). جوان

د » شيوه ی تدريج کاری «ديگر، که از هرگونه دورند، شروع به گفتن اين نکته نمودن

ولی برای اين کار هيچ . آن را انجام دادممکن است و بايد » انجام انقالب سياسی«: که

ارزه ی پاحتياجی به ايجاد يک سازمان پرو رای مب ا قرص انقالبيون، که پرولتاريا را ب

اقی را ا چم ه م ه هم ار کافيست ک استوار و سرسخت پرورش دهد، نيست، برای اين ک

دون تل . است به کف گيريم » دسترس«که با آن آشنا هستيم و در و حوياگر بخواهيم ب

يم : اشاره صحبت کرده باشيم بايد اين طور گفت ا کن ر پ و ∗∗ما بايد اعتصاب عمومی ب

ان ه جري ن ک ا اي ود «ي رده و خم يله ی » پژم ه وس ارگری را ب بش ک رور «جن ت

م . بيدار کنيم ∗∗∗»تهييج کننده ا و ه هر دوی اين خط مشی ها، يعنی هم اپورتونيست ه

ه امکان در برابر خ » انقالبی ها « رده کاری، که اکنون رايج است، سپر می اندازند و ب

ه ا را ک ی م ه ی عمل رين وظيف د و نخستين و ضروری ت ان ندارن خالصی از آن اطمين

ارت است از اد : عب ونیايج ازمانی از انقالبي داری و س رژی، پاي أمين ان ه ت ادر ب ه ق ک

. درک نمی کنند-ادامه کاری در مبارزه ی سياسی باشد

ه -م اکنون سخنان ب ما، ه ن ک ه اي ر رشد و « اف را راجع ب ارگری ب رشد جنبش ک

ران «اين . نقل نموديم» تکامل سازمان های انقالبی پيشی می گيرد بهای يک اطالع گ

) اف-ی مقاله ی ب درباره »رابوچيه دلو«اظهار نظر روزنامه ی (» نفر ناظر نزديک

. به پلخانف» پاسخ«و به خصوص » رابوچيه دلو«و » رابوچایا ميسل «-∗

زوه -∗∗ د؟ « ج ی ده ام م ی راانج الب سياس ی انق ه کس ه ی » چ ه در مجموع مندرج

ری «(» پرولتارسکایا باربا « يه منتشر شده است ) »مبارزه ی پرولت ه در روس ه . ک ن جزوه ب ای

. تجدید چاپ شده استتوسط کميته ی کيف نيز .»سوابودا«از انتشارات روزنامه ی » احيای انقالبی گری« رساله ی -∗∗∗


١٤٤

وع ارزش است ا دارای دو ن رای م ن. ب ی اي ا حق از طرف ه م د ک اطالع نشان می ده

ی روس را يال دموکراس روزه سوس ران ام ی بح ت اساس تيم عل دگی در داش ب مان عق

جنبش خود به خودی از ) ، انقالبيون و سوسيال دموکرات ها »ايدئولوگ ها «(رهبران

ن قضاوت های . بدانيم توده ها ه ی اي ه هم د ک از طرف ديگر اين اطالع نشان می ده

کريچفسکی و . يعنی ب) »ايسکرا «١٢در شماره ی ( ی اکونوميستی نويسندگان نامه

ارزه ی اف درباره ی خطر مب نمارتي ه خودی و مب اهش اهميت عنصر خود ب ه در ک لغ

ارت است از ست ا عب ره همان اع از اروزمره ی عادی و تاکتيک پروسه و غي يش و دف

شان دون آن که رويرا ب» تئوريسين« اين اشخاص که نمی توانند واژه ی .خرده کاری

را به عالمت تحقير ترش نمايند بر زبان رانند و کرنش خود را در برابر عدم آمادگی و

دگی ع ره ی زن دگی «قب ماندگی در کارهای روزم د و در » شم زن عمل نشان می نامن

رين وظايف ه نزديک ت ی می دهند ک د، عمل ده ان ا را نفهمي ده م ه اشخاص عقب مان ب

رژی و ابتکار در ! جلو نيفتيد ! گيريدپا ب : رياد می زنند ف ه از نقصان ان به اشخاصی ک

اد » نقشه«فعاليت سازمانی و نقصان د فري ه دار و جسورانه در زحمتن ار دامن رای ک ب

ه وظايف سياسی ! » تابع پروسه است »تاکتيک«می زنند ن است ک ا اي گناه اساسی م

کيالتیو ک راتش افع نزدي ه ی من ا درج وس« ت خ«و » محس ارزه ی » صمش مب

ه -تنزل می دهيمروزمره ی اقتصادی د ک ا غزل خوانی می کنن ه : و آن وقت برای م ب

وئيم ! همان مبارزه ی اقتصادی بايد جنبه ی سياسی داد ار ديگر می گ ا : ب ن عين ه اي ک

ان دگی «هم م زن ه پ» ش اهده ی هاست ک ع مش ی در موق وده ئ انه ی ت ک افس وان ي ل

د و «: اد و فرياد می کشيد مراسم تشييع جنازه بروز می د ان برکت بده خداوند به کارت

.»هر چه ببريد تمام نشود

ه به خاطر بياوريد که با چه تکبر بی نظير و در حقيقت خودپسندانه اين خردمندان ب

ی عملیوظايف سياسی به معنای واقعی و «: پلخانف تعليم می دادند که ه، يعن ن کلم اي

ه طور معقول وعملیی به معنای مبارزه موفقيت آميز در راه خواست های سياسی ب

ی رای ) !sie(کل ایب ل ه ل درک نيستمحف ارگری قاب ت«(» ک ه ی پاسخ هيئ تحريري


١٤٥

و «روزنامه ی ه دل ل، ). ٢٤-ص»» رابوچي ا محف م ت ل داري ان محف ل ! آقاي خرده «محف

اران رده » ک ا نک ود را از آن ره ان خ رده و گريب ی نب ود پ اری خ رده ک ه خ ه ب ادام ک م

ر آن . درک وظايف سياسی نيست البته قادر به . باشد اران عالوه ب ن خرده ک ر اي و اگ

ی «شيفته ی خرده کاری خويش هم باشند، اگر اينان واژه ی ا حروف » عمل ا ب را حتم

ا و تصور می کنند که عملی بودن مست درشت می نويسند ا ت ه وظايف م لزم آن است ک

د، ه -سطح فهم عقب مانده ترين قشرهای توده تنزل ياب ديهی است ک ن صورت ب در اي

ا رای آن ه م ب ا ه د و واقع وظايف سياسی اين خرده کاران راه اميدی باقی نمی گذارن

ت ل درک اس ا غيرقاب يوف و . عموم ل الکس تگانی از قبي ل برجس رای محف ی ب ول

ه ميشکين، خالتوري ه، ب ن کلم ای واقعی اي ام معن ه تم ن و ژليابوف وظايف سياسی، ب

دار تاين دليل و ه خودی خود بي ا آن جا که مواعظ آتشين آن ها در ميان توده ای که ب

ا رژی آن ه ی دستيار و پشتيبان ان ه ی انقالب رژی طبق د و ان می شود انعکاس می ياب

که نه فقط اين طبقه ی انقالبی پلخانف هزار بار حق داشت وقتی. است قابل درک است

ود، را ه خودی آن را ثابت نم داری خود ب ودن بي اگزير و حتمی ب نشان داد، نه فقط ن

زرگ سياسی » محفل های کارگری « مقابل در بلکه عالوه بر آن يک وظيفه ی عالی ب

ان ماما ش . قرار داد ه از آن زم وده ای ک ه جنبش ت ن ب ه وجود ا برای اي ده استناد ب آم

ی ه را م ن وظيف ه اي د ک د نمائي وار کني ت خ ه ی فعالي رژی و دامن ه ان رای آن ک ، و ب

ر خرده . محدود سازيد را » محفل های کارگری « ه آيا اين به جز شيفتگی يک نف ار ب ک

ا د ام ل عملي ه اه د ک ی بالي ن م ه اي ما ب م دارد؟ ش ای ديگری ه ود معن اری خ رده ک خ

وم ر پراتيسين روس معل ر ه ه ب ی را ک ط واقعيت ه فق ه ن د ک د، نمی بيني است نمی بيني

ه اعجازی در چ محفل بلکه حتی انرژی يک شخص جداگانه نيز قادر است کانرژی ي

د روز ده ی ب ار انقالب د . ک ی توانن ا نم بش م ه در جن د ک ی کني ال م ما خي ايد ش ا ش ي

تگان ای یبرجس ال ه ه در س ائی ک د آن ه ته ٧٠ مانن ود داش د وج ته بودن ده ی گذش س

ه باشند؟ چ را نمی توانند؟ چون که آمادگی ما کم است؟ ولی ما داريم آماده می شويم، ن

د واهيم ش اده خ يم و آم ی ده ه م دن ادام اده ش د ! آم طح آب را ک ه س ت ک ت اس راس


١٤٦

ه کارفرم « ادی علي ارزه ی اقتص ت امب ان و حکوم زه را در» ي ه خ ا بدبختان ور م کش

ه گرفته و اشخاصی پيدا شده اند که در پيشگاه جريان خود به خودی زانو زده جبهه ب

اره » قفای«با تکريم تمام ) به قول پلخانف (زمين می سايند و پرولتاريای روس را نظ

ا سازيم . نمايند می ه خصوص .ولی ما قدرت اين را داريم که خود را از اين خزه ره ب

ا همين اکنون انقالبی روس يعنی آن کسی که تئوری حقيقتا انقالبی رهنمون اوست، ب

د اتکاء به طبقه ای که حقيقتا انقالبی و خود به خود در حال بيدار شدن است، می توان

دازد -! باالخره -باالخره ار ان فقط . کامال قد برافراشته و تمام زور پهلوانی خود را به ک

چيزی که برای اين کار الزم است اين است که در ميان توده ی پراتيسين ها و توده ی

ه کثيرالعده تر د هرگون وده ان ان نيمکت مدرسه در آرزوی عمل ب از افرادی که از هم

ر قصد خوار شمردن وظايف سياسی و دامنه ی کار سازمانی ما مورد استهزاء و تحقي

!و خاطر جمع باشيد، آقايان که ما به اين منظور خواهيم رسيد. قرار گيرد

ه » ؟از چه بايد شروع کد«در مقاله ی و «من علي ه دل ودم » رابوچي ين نوشته ب : چن

رف « ان در ظ ت انس ن اس ود را ٢٤ممک ات خ ک تبليغ اعت تاکتي الن س ورد ف در م

أله ه خصوص یمس ود ب ک خ ا تاکتي ای و ي زء از کاره الن ج رای ف ورد اج را در م

که آيا الزم است به طور مسأله سازمانی حزبی تغيير دهد، ولی اگر کسی در مورد اين

ات سياسی در و برای هميشه و بدون چ یکل ون و چرا يک سازمان پيکارجو و تبليغ

ساعت بلکه حتی ٢٤ميان توده وجود داشته باشد يا نه، نظر خود را نه تنها در ظرف

ه ی اصولی است ٢٤در ظرف ه پاي د هرگون دون شک فاق د، ب ر ده م تغيي اه ه . ∗» م

ه که يگانه اتهام» ايسکرا«اين اتهام «: چنين جواب می دهد » رابوچيه دلو « ی است ک

ه اساسی نيست دعوی واقعيت دارد، دارای هيچ دگان . گون و «خوانن ه دل ه » رابوچي ب

دايش بشويم » ايسکرا «خوبی می دانند که ما از همان بدو امر بدون اين که منتظر پي

وديم ات سياسی دعوت می نم ه فقط ... (»نه فقط به تبليغ ه ن د ک ه می گفتي در حالی ک

.ت .ه –. ٦ رجوع شود به جلد پنجم کليات، ص -∗


١٤٧

ارگری ل ک م ميسر نيست نخستن بلکه ب «برای مخاف ارگران ه وده ای ک رای جنبش ت

د » وظيفه ی سياسی خود را سرنگون کردن حکومت مطلقه قرار دهند و فقط می توانن

ه ی ی را وظيف ای سياس ت ه رين خواس ک ت رای نزدي ارزه ب ودمب دن بدا خ زن و ني

د اعتصاب در دسترس داکثر چن ا ح رين خواست های سياسی پس از يک ي نزديک ت

وده رد ت ی گي رار م اتی «)... »ق ب تبليغ ز مطال ود ني ای خ ريه ه يله نش ه وس ه ب بلک

ه در سوسيال دموکراسی را ائی ک رای رفق رد داشت از خارجه ب ه ف که جنبه منحصر ب

ا بضمنا در اين مطال... (»يمدروسيه فعاليت می کردند می رسان منحصر به فرد نه تنه

ه يوسيع ترين تبليغات سياسی را فقط در زم ارزه ی اقتصاد ن د بلکه ی ی مب می نمودي

دود را ات مح ن تبليغ ه اي د ک انده بودي ائی رس ه ج ار را ب ل «ک ر قاب يع ت ه وس از هم

ين استدالل شما . می دانستيد » استفاده در -آقايان آيا شما متوجه نيستيد که اصوال هم

ردی شرايط شيوع مطالب وع منحصر به ف ن ن دايش - از اي زوم پي ز » ايسکرا « ل وم و ل

از طرف ديگر «)... به ثبوت می رساند؟ » رابوچيه دلو «را عليه » ايسکرا«مبارزه ی

اکتيکی حزب یفعاليت نشريات ه ... (» ما عمال زمينه ی وحدت ت ه آن ک اد ب وحدت اعتق

ا حزب در حال رشد است؟ تاکتيک عبارت است از پروسه ی رشد وظايف حزبی که ب

ائی است ران به دين و«!)... وحدت گ اد سازمان پيکارجوئی و ب را » سيله امکان ايج

رای يک ی ب ه طور کل ه ب فراهم می ساخت که برای ايجاد آن اتحاديه تمام آن چه را ک

ام و « (»دادمی سازمان مقيم خارجه ميسر است انج ه دل ص ١٠شماره ی » رابوچي

اين که شما ! ت که برای حفظ مبحث و فرار می شود ساين يک کوشش بيهوده اي ). ١٥

ولی من مدعی . چه برايتان ميسر بود کرده ايد من هرگز در فکر انکارش نبوده ام هر

ده آور . را محدود می کند » ميسر «دائره ی بوده و هستم که فهم کوته بين شما اين خن

ارزه در راه » سازمان پيکار جوئی «است که انسان درباره ی صحبت کند که کارش مب

ان و «ا و ي » نزديک ترين خواست های سياسی « ه کارفرماي ارزه ی اقتصادی علي مب

.باشد» حکومت


١٤٨

د شاهکارهای دلبستگی و عشق ده می خواه ه » اکونوميستی «ولی اگر خوانن را ب

ود را از ه خ د توج ه باي ن صورت بديهيست ک د، در اي ه بين اری ب رده ک ه «خ رابوچي

ا مي « یی اکلکتيک و نااستوار به سو »دلو ا عزم » لس رابوچاي دم و ب معطوف ثابت ق

ه «: نوشته بود » ضميمه جداگانه «١٣ فحهدر ص . م. ر. نمايد ون دو کلم اره اکن ی درب

ه ا ی بگوئيم طالح روشنصخود ب ن. فکران انقالب ه اي روشن فکران راست است ک

با تزاريزم برای نبرد قطعی دست «انقالبی بارها در عمل نشان دادند که کامال آماده اند

ه . »به گريبان شوند ه ولی هم ن جاست ک دبختی اي ه از روشن فکران ب ا، ک ی م انقالب

يس سياسی ، بی رحمانه مورد تعقيب هستند سياسی طرف پليس مبارزه ی عليه اين پل

د مبارزه ی منزله ی را به م .سياسی عليه حکومت مطلقه می دان ين جهت ه ه هم و ب

ه «که مسأله کنون اين تا ه حکومت مطلق ارزه علي رای مب ت؟ از کجا بايد ب رو گرف » ني

.»برای آنان الينحل مانده است

ه ی ستايش د گر ستايش (گر آيا به راستی، اين تحقير بزرگواران ای ب ه معن جنبش ) ب

ودی ه خ ود ب دم خ د نيست؟ او حاضر است ع ی مانن يس ب ه پل ارزه علي ه مب نسبت ب

ه خودی مهارت ما را در پنهان کاری اين طور تبرئه کند که در شرايط جنبش خود ب

م نيست ت م مه درها ه يس سياسی آن ق ه پل ارزه علي ت مب يار و !! وده ای در حقيق بس

ه د شد ک دا خواه را بسيار کم کسی پي د زي ن استنتاج عجيب و غريب را تصديق کن اي

اک شده است مسأله ه دردن رای هم ی . نواقص سازمان های انقالبی ما بی نهايت ب ول

ا نکاگر مثال مارتينف استنتاج مذکور را تصديق ن د ي د علتش فقط آن است که نمی توان

د ه بين م مگر . جسارت آن را ندارد عمق تزهای خود را تا آخر ب ا ه ه ای «واقع » وظيف

نظير اين که توده خواست های مشخصی را عرضه دارد، که وعده ی نتايج محسوسی

اد يک سازمان مستحکم رای ايج ز و را بدهد، محتاج به اين است که انسان ب ، متمرک

ن پ ر اي د؟ مگ رج ده ه خ ی ب الش مخصوص ون ت وی انقالبي ار ج ه«يک را آن » وظيف

ن » مبارزه ای عليه پليس سياسی«توده ئی هم که هيچ د؟ از اي ام نمی ده نمی کند انج

ه هيچ کارگرانی ) اکثريت هنگفت (اگر به جز عده معدودی رهبر، آن عده : گذشته که ب


١٤٩

ه ادروج ه ق ی « ب يس سياس ه پل ارزه علي تند »مب ارزه نيس ه مب ن وظيف در راه اي

ود؟ ذير ب وده، نمی کردند، مگر اين وظيفه انجام پ راد متوسط ت ارگران، اف ه ک ن گون اي

رژی و ش ان يس و ارت د پل ر ض ا، ب ان ه وی خياب ارزه ت اب، در مب د در اعتص قادرن

د (فداکاری عظيمی از خود نشان دهند، قادرند ا می توانن ام سرنوشت ) و فقط آن ه تم

ا را بش م د جن ين کنن يس -،تعي ه پل ارزه علي ه ی مب ا الزم ی ام فات سياس تن ص داش

ون ه ای مخصوصی است، اين مبارزه خواستار انقالبي ه . است حرف د ن ا باي و تالش م

د » پيش بکشد« مشخصی را فقط اين باشد که توده خواست های ر آن باي بلکه عالوه ب

ز اين باشد که توده ی کارگران به طور رو ه ای ني ون حرف ل انقالبي ن قبي زافزونی از اي

ه ای . »پيش بکشد « بدين طريق ما اکنون به مسأله تناسب بين سازمان انقالبيون حرف

ارگری رسيديم و ن مس . جنبش صددرصد ک ه أاي م انعکاس يافت ه در مطبوعات ک له، ک

م و بيش متماي را خيلی به گفت » سياسيون«است، ما ای ک ا رفق ات ب ه گو و مباحث ل ب

ن . اکونوميزم مشغول کرده بود ژه الزم است کمی صحبت مسأله در پيرامون اي ه وي ب

اره ی رابطه ی . شود ز خود را درب ال ديگر، استدالل ت ولی قبآل بايد، با يک شاهد مث

.خرده کاری با اکونوميزم به پايان برسانيم

ارزه ی تسخوا» آزادی کار«گروه «: خود نوشته بود» پاسخ« در .N. Nآقای ار مب

ن رای اي ادی الزم ب روی م ه ني ه بسنجد ک ن ک دون اي ر ضد حکومت است ب مستقيم ب

دام است ون اين که نشان بدهد د و ب در کجاست مبارزه نويسنده . »؟طرق اين مبارزه ک

ه ی اره ی کلم م درب اتی ه ت، مالحظ وده اس ه نم ر تکي ات اخي ه روی کلم رق«ک » ط

رار است ن ق ه از اي د ک ر می کن ت«: ذک د عل اری نمی توان ان ک ود هدف های پنه وج

ه از ت بلک ه نيس خن از توطئ ه س را در برنام د زي ت باش ن کيفي رای اي يحی ب و توض

وده ای رود . است جنبش ت انی ب د از راه های پنه وده نمی توان ی ت مگر اعتصاب . ول

انی ممکن است؟ ٥٩-ص( » پنهانی ممکن است؟ مگر تظاهرات و خواست های پنه

ن ). » Vademecum«مجله ی ه اي امال ب ادی «نويسنده ک روی م دگان (» ني ا کنن برپ

رت » طرق«و ) اعتصابات و تظاهرات ن دچار حي ا وجود اي مبارزه نزديک شده ولی ب


١٥٠

ه » سر فرود می آورد « آوری است زيرا وی در برابر جنبش توده ای یپريشان ی ب يعن

ا را از فعال ه م زی ک ه ی چي ه مثاب بش ب ن جن ود اي ی خ ت انقالب د ي ی بخش ائی م ره

د و آن را ا را تشويق نماي ی م د فعاليت انقالب ه می نگرد نه به مثابه ی چيزی که باي ب

ا آ برای شرکت کنندگان -اعتصاب پنهانی. پيش راند ه مستقيما ب ن و برای اشخاصی ک

ند ی باش اس م ت-آن در تم رممکن اس ن . غي ارگران روس اي وده ی ک رای ت ا ب ام

انی«اعتصاب ممکن است د » پنه د (بمان ی مان م م ب ه الش ). و اغل را حکومت ت زي

ه می کند که هرگونه د، می کوشد هرگون انتشار رابطه ای را با اعتصابيون قطع نماي

ارزه ی «اين جاست که . خبری را درباره ی اعتصاب غيرممکن سازد مخصوصی » مب

يس سياسی « ه ه » عليه پل ارزه ای ک ه در الزم است، مب وده ی وسيعی ک ان ت ز هم رگ

د ام ده ه انج ارزه را . اعتصاب شرکت می نمايد نخواهد توانست فعاالن ن مب سازمان اي

طبق تمام قواعد «بايد اشخاصی که به طور حرفه ای به فعاليت انقالبی مشغول هستند

وده خود لزوم. فراهم آورند » فن ون ت ه اکن ن ک فراهم نمودن سازمان اين مبارزه از اي

ارزه جل ه مب ر نشده است می شود ببه خود ب ر، .کمت ن ام رعکس، در نتيجه ی اي ب

سازمان الزم تر می شود، زيرا اگر ما سوسياليست ها نتوانيم مانع اين شويم که پليس

ه (هرگونه اعتصاب و هرگونه تظاهراتی را مخفی سازد ز آن را ب ان ني اهی خودم و گ

يم اده نکن ن صورت د ) طور مخفی آم وده وظايف مستقيم خويش را در اي ر پيشگاه ت

را به انجام و اما ما قادر . انجام نداده ايم ار هستيم زي ن ک ه خود اي ه خود ب وده ای ک ت

ه ای « به تعداد روزافزونی فوف خود نيز از ص بيدار می گردد رون » انقالبيونی حرف بي

ارگران را به شرط اين که ما به فکر اين نيفتيم که با آهنگ های مخت (خواهد داد لف ک

).دعوت به در جا زدن نمائيم

سازمان کارگران و سازمان انقالبيونسازمان کارگران و سازمان انقالبيون) ) ججوم عاع مفه ت الش وکرات تح يال دم رای سوس ی ب ارزه ی سياس وم مب اه مفه هرگ

قرار گيرد در اين صورت طبعا بايد » مبارزه ی اقتصادی عليه کارفرمايان و حکومت «


١٥١

ه انتظار داشت و «مفهوم ک م و بيش تحت الشعاع » نسازمان انقالبي رای وی ک م ب ه

ه . قرار گيرد » سازمان کارگران «مفهوم د، ب دا می کن م پي ورد واقعی ه و اين قضيه م

ان های ه زب ا ب ه م ن است ک قسمی که، هنگام سخن درباره ی سازمان، درست مثل اي

رف اگون ح ی گون يمم يار . زن ت بس ر اکونوميس ک نف ا ي حبت ب ون ص م اکن ثال ه م

ودم ثاب ه . ت عقيده ای را به خاطر دارم که سابقا موفق به شناسائيش نشده ب صحبت ب

کشيد و ما هر دو به زودی به اين » کی انقالب سياسی را انجام خواهد داد؟ «رساله ی

رفتن ده گ ا نادي اله همان ن رس ده ی اي ه نقص عم يديم ک ده رس أله عقي ازمان مس ی س

ی - ديگر هم فکريم ما تصور می کرديم که ديگر با يک . است دا ... ول ه پي صحبت ادام

هم صحبت من مؤلف را . می کند و معلوم می شود که نظر ما با يکديگر متفاوت است

ال آن را اونی و امث متهم می سازد که موضوع صندوق های اعتصابی، انجمن های تع

ه سازمان ا ه نظر من ب رای نناديده گرفته است و حال آن ک ه ب ود ک ون ب ی عم«قالبي ل

ودن الب سياسی ضرور است» نم ر آشکار . انق تالف نظ ن اخ ه اي امی ک و از آن هنگ

ی من ديگر به خاطرم ندارم که به طور -شد، ی حت ن مسأله ر يک دکل ا اي ی اصولی ب

!اکونوميست توافق نظر حاصل نموده باشم

ته در ا پيوس ت ه ه اکونوميس ا ک ن ج ود؟ از اي ا ب ا از کج ات م مه ی اختالف سرچش

ونيزممسائل ه ترديوني وکراتيزم ب يال دم ائل سياسی از سوس د مس ز مانن - سازمانی ني

ارزه ی سياسی سوسيال دمو. منحرف می شوند ر و مب ه دارت ه مراتب دامن کراسی ب

ين . يده تر از مبارزه ی اقتصادی کارگران عليه کارفرمايان و حکومت است پيچ ه هم ب

د سازمان حزب انقال هم) و در نتيجه ی اين (ترتيب اگزير باي بی سوسيال دموکراتيک ن

ر و نوع ديگر از د، سازمان غي ارزه دارن ن مب رای اي ارگران ب ه ک از سازمانی باشد ک

ا ه اش وسيع باشد، ثالث د دامن کارگران بايد اوال حرفه ای باشد؛ ثانيا به قدر ممکن باي

ر فقط بديهيست من چه در اين جا و چه ا (بايد حتی المقدور کمتر پنهان باشد ز پائين ت

تبدادی ر ). را در نظر دارمروسيه ی اس يش از ه د پ ون باي ازمان انقالبي رعکس، س ب

ه . (بر گيرد که حرفه آن ها فعاليت انقالبی باشد در اشخاصی را چيز و به طور عمده ب


١٥٢

ازمان ن از س م م ت ه ين جه ونهم ور انقالبي نم و منظ ی ک ون م صحبت م م انقالبي ه

ت وکرات اس يال دم ين ). سوس ای چن ه ی اعض رای هم ه ب ت ک ن عالم ل اي در مقاب

د ت دارد باي ازمانی عمومي ارگران و س ين ک اوت ب ه تف ران هرگون ن فک ی روش ه کل ب

ه ديگر جای خود دارد زدوده شود ا ک ه آن ه ن سازمان . ، تفاوت حرفه های جداگان اي

اری بيشتری فعا ان ک ا پنه دور ب ی المق د حتما بايد آن قدرها وسيع نباشد و حت . ليت کن

.اين وجود تمايز سه گانه را مورد دقت قرار دهيم

ه ای و سياسی ين سازمان حرف رق ب در کشورهائی که آزادی سياسی وجود دارد ف

ان ت، هم ن اس امآل روش ی ک يال دموکراس ا و سوس ون ه ين ترديوني رق ب ه ف ور ک ط

اگون، . روشن است برحسب مناسبات آخری ها با اولی ها بديهيست که در ممالک گون

د ر شکل می ياب اگزير تغيي ه طور ن وقی و شرايط ديگر، ب اريخی و حق ن . شرايط ت اي

ن از ( ممکن است کم و بيش نزديک، پيچيده و غيره باشد مناسبات ا اي نقطه ی نظر م

ده باشد مناسبات يکن ). بايد هر قدر ممکن است نزديک تر و حتی المقدور کمتر پيچي ل

ا سازمان حزب درباره ی اين که در کشورهای ه ای ب ه های حرف آزاد سازمان اتحادي

اما در روسيه در نظر . سوسيال دموکرات منطبق شود جای سخنی هم نمی تواند باشد

ين سازمان سوسيال دموکراتيک و اول ستمگری حکومت مطلقه هرگونه تفاوتی را ب

را رد زي ی ب ان م ارگری از مي ه ی ک هاتحادي ارگری و هرگون ای ک ه ه ههر اتحادي گون

ارگران ادی ک ارزه ی اقتص ت مب ده و آل ودار عم ت و نم وع اس ی ممن ی -محفل يعن

م جنايت سياسی ( به طور کلی جنايت -اعتصاب اهی ه دين . محسوب می شود !) و گ ب

ادی ارزه ی اقتص ه مب ه ب ارگران را، ک ر ک رف فک ا از يک ط ور م رايط کش ق ش طري

ی ائل سياس وی مس ه س ا ب غولند، غالب ی «مش وق م د س ر »ده ر فک رف ديگ و از ط

وکراتيزم يال دم ا سوس ونيزم ب تالط ترديوني ه اخ ا را ب وکرات ه يال دم وق «سوس س

ا حرارت (» می دهد ا ب و هنگامی که کريچفسکی ها و مارتينف های ما و شرکاء آن ه

د متوجه » سوق دادن «از وع دوم نيستند » سوق دادن «نوع اول دم می زنن ا ). ن واقع

ه هم اشخاصی را در ارزه ی ٩٩ نظر مجسم کنيد ک اقتصادی « صدم وقتشان غرق مب


١٥٣

ان و حکومت ا طی . شده است » عليه کارفرماي ام عده ای از آن ه دوره ی فعاليت تم

اه ٤-٦(خود ه ) م م فکرشان ب ار ه ری از مسأله يک ب ده ت اد سازمان پيچي زوم ايج ل

ه ا شايد فکرشان ب نوشته های نسبتا انقالبيون سوق نيافته است؛ عده ی ديگر آن ه

اده » سوق می يابد «رائج برنشتينی وق الع و از روی آن ها ايمان راسخی به اهميت ف

ره سير « ارزه ی عادی روزم د؛ سرانجام شايد دسته ی سوم »پيشرو مب دا می کن پي

دی از ه ی جدي رابطه ی «آن ها هم شيفته ی اين ايده ی وسوسه انگيز شوند که نمون

يعنی رابطه ی ميان جنبش حرفه ای و سوسيال » زه ی پرولتاری درونی محکم با مبار

د ان نشان دهن ه جهاني ن طور استدالل . دموکراتيک را ب ن اشخاص اي ممکن است اي

ه عرصه ی نمايند که هر قدر کشور ديرتر پا به عرصه ی سرمايه داری و بالنتيجه ب

ا بيشتر می توا ان نسبت سوسياليست ه ه هم ذارد ب ارگری بگ بش جنبش ک د در جن نن

د حرفه ای شرکت جسته و از آن پشتيبانی کنند و به همان نسبت هم ممکن است و باي

ر شود ا . اتحاديه های حرفه ای غيرسوسيال دموکراتيک کمت ن ج ا اي ين استداللی ت چن

کامال صحيح است ولی بدبختی در اين است که اشخاص نامبرده از اين هم جلوتر رفته

مل سوسيال دموکراتيزم و ترديونيونيزم هستند ما هم اکنون در و در آرزوی آميختن کا

ورگ «مثال ارزه ی سانکت پترب ن »آئين نامه ی اتحاديه مب اير اي ه نظ د ک ، خواهيم دي

.تخيالت در نقشه ها سازمانی ما چه انعکاس مضری می يابد

ه ای ای حرف ازمان ه د س ادی باي ارزه ی اقتص تص مب ارگری مخ ای ک ازمان ه س

هر کارگر سوسيال دموکرات بايد به قدر امکان به اين سازمان ها ياری نمايد و . باشند

د ار کن ال ک ور فع ه ط ا ب ن درست است. در آن ه ع . اي ه نف ه ب يچ وج ه ه ن ب يکن اي ل

ای ه ه ه اعضای اتحادي ويم ک تار آن ش ه خواس ا نيست ک نفی«م يال » ص ط سوس فق

وذ و : دموکرات ها باشند ره نف د ساخت اين امر دائ وده محدود خواه ا را در ت أثير م . ت

ت ان و حکوم ه کارفرماي ارزه علي رای مب اد ب زوم اتح ه ل ه ب ارگری ک ر ک ذار ه بگ

ه ی کسانی را، . می برد در اتحاديه صنفی شرکت نمايد پی اگر اتحاديه های صنفی هم

اختند ی س د نم د، متح يده باش دائی رس ه ابت ن درج ا اي ط ت و فق ان ول م ش ه فه ر ک ، اگ


١٥٤

يار ائی بس ازمان ه نفی س ای ص ه ه ن اتحادي يعاي دف وس ود ه ت خ د،آن وق نبودن

ر ا وسيع ت اتحاديه های صنفی هم غيرقابل حصول می شد و هر قدر که اين سازمان ه

ه باشند همان قدر نفوذ و تأثير ما نيز در آن ها وسيع تر می گردد، نفوذ و تأثيری که ن

مبارزه ی اقتصادی بلکه عالوه بر آن به » خود به خودی «ی فقط به وسيله ی توسعه

ه ی تقيم و آگاهان وذ مس أثير و نف يله ی ت ال وس ود اعم ای خ ه در رفق اعضای اتحادي

ه (ليکن در صورت کثرت عده ی افراد سازمان، مراعات پنهان کاری کامل . می شود ک

ارزه ی اقتصادی الزم است آمادگی به مراتب بيشتری را از آن چه برای شرکت در مب

ان . غيرممکن است ) ايجاب می نمايد راد و پنه رت عده ی اف زوم کث آيا اين تضاد بين ل

ه ن مقصود رسيد ک ه اي د ب ه باي ود؟ چگون م دمساز نم ا ه کاری کامل را چگونه بايد ب

ن رای اي اری الزم باشد؟ ب برای سازمان های صنفی هر قدر ممکن است کمتر پنهان ک

يا اتحاديه های صنفی قانونا : کلی تنها دو راه ممکن است موجود باشدمنظور به طور

وند از ش ای (مج ه ه دن اتحادي از ش ر مج دم ب ورها مق ی کش ر در بعض ن ام ه اي ک

ت وده اس ی ب تی و سياس ه ) سوسياليس ی ب د ول ان بمان کيالت پنه ه تش ن ک ا اي و ي

زوم Ioseان ها و کمتر دارای صورت رسمی و به قول آلم » آزاد«اندازه ای باشد که ل

.پنهان کاری برای توده ی اعضاء آن تقربا به درجه ی صفر برسد

قانونا مجاز شدن اتحاديه های کارگری غيرسوسياليستی و غيرسياسی در روسيه،

ارگری هم اکنون آغاز شده است و جای هيچ گونه شبهه ای نيست که هر گام جنبش ک

ه سرع ی و ترغيب سوسيال دموکراتيک ما، که ب ه رشد می رود، باعث فزون ت رو ب

د کوشش هائی ه عمل می آي ائی - می شود که برای اين مجاز شدن ب ه کوشش ه ه ب ک

ارگران و م از طرف خود ک ا حدی ه ی ت ونی ول طور عمده از طرف هواداران رژيم کن

د ون ديگر . نيز از طرف روشن فکران ليبرال به عمل می آي ن مجاز شدن اکن رچم اي پ

ان اوزراز ده و آقاي ا افراشته ش اتف ه ا و زوب ا وطرف واسيلف ه ا و ورمس ه ف ه

وين را وعده ی ياری به آن ان ن روان جري ون ديگر پي داده اند و ميان کارگران هم اکن

ه حسا . وجود دارند ان را ب ن جري اوريم و تصور بو ما از اين به بعد نمی توانيم اي ني


١٥٥

ه ی رود ک م نم اره ه ه چگون درب ن ک ان ی اي ود مي اب آورده ش ه حس ان ب ن جري ه اي

د ته باش ود داش ده وج ا دو عقي وکرات ه يال دم رکت . سوس ه ش وظفيم هرگون ا م م

رمال اش و ب ان ف ن جري ا را در اي ا و کشيش ه دارم ه ا، ژان يلف ه ا و واس اتف ه زوب

ين موظفيم . سازيم و نيات حقيقی اين شرکت کنندگان را به کارگران بفهمانيم ما هم چن

ه «ونه نغمه های آشتی طلبانه و هرگ ی »هم آهنگی طلبان ه در جلسه های علن ای را ک

رمال سازيم اکارگران از گفته های فعالين ليبرال تر د فاش و ب ا -وش می کن خواه آن ه

ات اين نغمه ها را از روی اعتقاد صديقانه ی خود به لزوم هم کاری مسالمت آميز طبق

ه نرايسب االخره د و خواه از روی تمايلی ک د و ب ل رؤسا دارن ه خوش رقصی در مقاب ب

رای . خواه از روی ناشيگری سرانجام ما موظفيم کارگران را از دامی که اغلب پليس ب

از امع مج ی و مج ات علن ن جلس يس در اي را پل ازيم زي ذر س ر ح ترد ب ی گس ا م آن ه

ی علنی گيزان را از راه سازمان ها نرا پائيده و می کوشد فتنه ا » اشخاص با حرارت «

.به سازمان های غيرعلنی نيز داخل نمايد

ه عمل هرگز نبايد موجب فراموش شدن ا ولی انجام اين ه بشود ک آخر االمر ين نکت

ا اتوف ه ه زوب ت ن د ماس ا عاي ده اش همان ارگری فائ بش ک دن جن از ش ا مج . قانون

. کنيمبرعکس، ما به وسيله ی تبليغات افشاکننده ی خود علف هرز را از گندم جدا می

و اما گندم عبارت است از جلب توجه قشرهای . ا هم اکنون نشان داديم معلف هرز را

اعی و سياسی، ائل اجتم ه مس ارگران ب رين ک ده ت ب مان ر و عق يع ت ه وس ر چ ن -ه اي

ردن عبارتست ااز آزاد ک ونم از است انقالبي ر مج ت ام ه در ماهي ائی ک د کاره از قي

رای ) و امثال اين ها انتشار کتب مجاز، تعاون متقابل ( اگزير ب و بسط و توسعه آن ها ن

از اين لحاظ ما می توانيم و بايد به . ما خواهد داد به دست تبليغات بيش از پيش مطلب

تا وقتی که شما برای ! سعی کنيد، آقايان، سعی کنيد: زوباتف ها و اوزروف ها بگوئيم

ه مفهوم ف (کارگران دام می گسترانيد ه ب ن ک ه اعم از اي ا ب زی آشکار باشد ي ه انگي تن

ا در ) »مزاسترووي «اذهان کارگران از طريق » شرافتمندانه ی «مفهوم فاسد نمودن م

رز مانور «وقتی که شما ولو به شکل . افشای شما می کوشيم م » آميخته با ترس و ل ه


١٥٦

و ! بفرمائيد: گامی واقعی به جلو بر می داريد، ما خواهيم گفت -باشد ه جل ام واقعی ب گ

دا و ی مي عه ی واقع د توس ی توان ط م د فق م باش و کوچک ه د نل ارگران باش ل ک . عم

ی را هرگونه توسعه ای از اين قبيل هم به نفع ما تمام خواهد شد و پيدايش مجامع علن

به چنگ نياورده بلکه سوسياليست ها که در آن ديگر فتنه انگيزان سوسياليست ها را

د تس ه چنگ می آورن دانی ب ود مري رای خ ردب د ک ا . ريع خواه ار م الم ک خالصه ی ک

يم ارزه کن رز مب ای ه ف ه ه عل ه علي ت ک ن اس ون اي ه در . اکن ت ک ن نيس ا اي ار م ک

ين را . وی اطاق گندم سبز کنيم تگلدان های ا زم ردن علف های هرز م ا ريشه کن ک ب

ها به آفاناسی ايوانويچ و مادامی که . برای رشد و روياندن آتی بذر گندم تميز می کنيم

ا ه ايوانووناه اق پولخري د ٣٨اتف ا باي ند، م ی باش غول م اق مش اه در اط دن گي ه رويان ب

د و دروگرهائی آماده نمائيم که هم بتوانند علف های هرز امروزی را ريشه کن نماين

∗.هم گندم فردا را درو کنند

ه ای مسأله به وسيله ی مجاز ساختن نمی توانيم ماپس ی ايجاد يک سازمان حرف

ر و وسعت بيشت ائيم ی باشد ررا که حتی المقدور دارای پنهان کاری کمت ی (حل نم ول

ن ا ممک رای م ی را ب ين راه حل دی، چن ا ح و ت ا، ول ا و اوزروف ه اتوف ه ر زوب اگ

ا شدت -می ساختند ما بسی خرسند می گشتيم د ب ا باي و برای اين هم تا ممکن است م

ن » ایسکرا«عليه » رابوچيه دلو«با علف های هرز موجب شد که » ایسکرا« مبارزه ی -∗ ای

اتف جهت تالش » ایسکرا«ولی برای «: حمله خشم آلود را بکند ال زوب اچيز عم مجاز «های ن

ن حوادث عظيم » نمودن ا ای ارگری بيشتر شاخص زمانست ت بش ک اری (جن ات ): به ن واقعي ای

يده دآميزی رس يار تهدی زان بس ه مي ارگری در نظر حکومت ب بش ک ه جن د ک ر آنن واه ب درست گ

ه گردن ) ٢٧، ص »دو کنگره «(» است اتيزم «گناه همه این ها ب ن متعصبين » دگم ه ای ی است ک

این ها با سماجت تمام می خواهند ساقه های . »گوششان به فرامين آمرانه ی زندگی شنوا نيست«

د ی می جنگن ای هرز یک وجب ا علف ه د ب د و دارن ده بگيرن دم را نادی ن ! یک ذرعی گن ا ای آی

ارگری روس « بش ک ده ی جن ای آین ا ص (» احساس مخلوط و مخدوشی از دورنم ان ج ) ٢٧هم

نيست؟


١٥٧

ائيم ار نم ا پيک ه آن ه تری علي ای . !)بيش ازمان ه د س ی مان اقی م ه ب ی ک ا راه حل تنه

ان ا یپنه ت و م ه ای اس د حرف دم باي ن راه ق د در اي ون دارن م اکن ه ه ارگرانی ک ه ک ب

ائيم ) و ما در اين باره اطالع صحيح داريم (می گذارند اری و مساعدت نم وع ي ه ن . هم

ر ی در ام ده ی هنگفت د فاي ط می توانن ه فق ه ای ن ای حرف يم سازمان ه توسعه و تحک

ات رای تبليغ م ب ی ه تياران مهم د دس ی توانن ه م انند، بلک ادی برس ارزه ی اقتص مب

ه نهضت ن ک رای اي سياسی و تشکيالت انقالبی بشوند، برای رسيدن به اين نتيجه و ب

ی يال دموکراس رای سوس ه ب ی ک ه مجرائ دن است ب از ش ار آغ ه در ک ه ای را ک حرف

ودن آن نقشه سازمانی پيش از -مطلوب است سوق دهيم، ز الزم است مهمل ب هر چي

ه طور که اينک تقريبا پنج سال است اکونوميست های پتربورگ با آنو را د ب ر می رون

ارگران «اين نقشه، هم در . روشنی در نظر خود مجسم نمائيم » آئين نامه ی صندوق ک

و برا«ليستک « (١٨٩٧منتشره در ماه ژوئيه سال -٤٦ ص ١٠ -٩شماره ی » چه گ

» آئين نامه سازمان متحد کارگری «و هم در ) »ميسل رابوچايا «١استخراج از شماره

ورقه ی مخصوصی که در سانکت پترربورگ چاپ (١٩٠٠منتشره در ماه اکتبر سال

ه آن اشاره شده است » ايسکرا «١شده و در شماره ی ده است ) ب ان گردي نقص . بي

از تشريح جزئيات سازمان وسيع کارگری و اين آئين نامه ها عبارت عمده ی هر دوی

دوين . مخلوط نمودن سازمان انقالبيون با آن است ه و ت ر تهي ه بهت آئين نامه دوم را ک

اده ی آن ترتيب ٢٣: ماده می باشد ٥٢اين آئين نامه مشتمل بر . شده است بگيريم م

ايف دود وظ ار و ح ام ک رز انج ارگری «و ط ای ک ل ه ک از » محف ر ي ه در ه را ک

ر بيشتر نيست ١٠عده هر يک از و«(فابريک ها تشکيل داده می شوند ز ) » نف و ني

ابريکی (گروه های مرکزی « د » )ف د شرح می ده اده . را انتخاب می کنن ه ٢در م گفت

ه ود ک ی ش ر «م زی ب روه مرک وری ک گ ام ام ه وی روی تم ا کارخان ک ي ه در فابري

روه مرکزی هر ماهه «. » است کث فابري دهد نظارت نموده و وقايع نگار حواد یم گ

د وضع صندوق را زارش می ده اده (» به تمام پرداخت کنندگان گ ره ) ١٧م ١٠. و غي

ه ای سازمان «ماده به اط ١٩تخصيص داده شده و » ناحي ه ارتب وط است ب اده مرب م


١٥٨

کميته ی اتحاد مبارزه ی سانکت «با » کميته ی سازمان کارگری «نهايت پيچيده ی ی ب

ی » گروه های اجرائی «که از طرف هر ناحيه و از طرف (» ربورگپت روه های «يعن گ

ا و نشريات و ردن انباره رای اداره ک ات، و خارجه و ب ا والي اط ب رای ارتب مبلغين و ب

).انتخاب می شوند» صندوق

ی «-سوسيال دموکراسی ارگران » گروه های اجرائ ارزه ی اقتصادی ک ورد مب ! در م

وان از ود بت کل ب ت از مش ک اکونوميس ه ی ي ه انديش ه چگون ان داد ک ر نش ن بهت اي

رد ی گ رف م ونيزم منح ه ترديوني وکراتيزم ب يال دم وع دسوس ر ن ه او از ه و چگون

د وکرات باي يال دم ه سوس ن ک ر اي ی ب وری مبن اد پتص ر ايج ز در فک ر چي يش از ه

ر د ب ه بتوان ی سازمانی باشد ک ام سازمانی از انقالبيون يعن ارزه ی تم آزادی بخش مب

ت اری اس د، ع ری کن ا رهب اره ی . پرولتاري تن درب خن گف ه «س ی طبق آزادی سياس

ارگر ه »ک ارزه علي زاری«، و مب ين » خودسری ت ه آئ ن گون ال نوشتن اي ين ح و در ع

ه اطالعی از وظايف حقيقی سياسی نامه ها برای سازمان، معنيش نداشتن هيچ گون

ن . سوسيال دموکراسی است ری در هيچ يک از اي رين اث اده کوچک ت دی م اه و ان پنج

هم از فهم اين موضوع يافت نمی شود که تبليغات سياسی پردامنه ای در ميان توده ها

اگون ات گون ام سيمای طبق ه ی روسيه و تم ب حکومت مطلق ام جوان ا تم الزم است ت

ی هدف های . اجتماعی را در روسيه روشن سازد نه تنها هدف های سياسی بلکه حت

ونی، ترديو را هدف های ترديوني ل اجرا نيست، زي نيونی نيز با چنين آئين نامه ای قاب

ا برحسب سازمانی را ه آن حرفه ه م ب ه هيچ وجه اشاره ای ه ه ب د ک ايجاب می نماي

.نشده است

ن ثد هيچ چيز شاخص تر از تصور نمی رو ولی امی اي قل و سنگينی حيرت انگيز تم

يک رشته دائمی ک جداگانه ای را به وسيله ی باشد که می کوشد هر فابري » سيستم«

ه وسيله ی اچيز و ب ات سه از قواعد يکدست و به درجه ی مضحکی ن سيستم انتخاب

وميزم آن را در . متصل سازد » کميته«درجه ای، با انديشه ای که عرصه ی تنگ اکون

پای منگنه ی خود فشرده است، در اين جا با چنان جزئياتی مربوط می شود که از سرا


١٥٩

ن آن قرطاس بازی و پشت ميزنشينی تراوش می کند، در عمل البته سه چهارم همه اي

که در هر » پنهانی«ماده ها هرگز به کار نمی روند ولی در عوض، يک چنين سازمان

فابريک دارای گروه مرکزی می باشد کار ژاندارم ها را برای وارد ساختن ضربه های

ه د رفقای لهستان . وسيع آسان می کند ه سرمست ری اين مرحله از نهضت را ک آن هم

ی زود یتأسيس شبکه ی وسيع ی خيل د ول از صندوق های کارگری بودند، طی کرده ان

ن ا اي ه ب د ک را ديدن دند زي ر منصرف ش ن فک د از اي ی عاي ره ی فراوان ط به ل فق عم

ارگری داشته . ژاندارم ها می نمايند ه دار ک باشيم و اگر ما بخواهيم سازمان های دامن

ا دارم ه نودی ژان ب خش ريم و موج رار گي يع ق ای وس ربه ه رض ض واهيم در مع بخ

نداشته یگرديم، بايد سعی مان اين باشد که اين سازمان ها به هيچ وجه صورت رسم

ک نظری ولی آيا در اين صورت انجام وظيفه برای آن ها ممکن خواهد بود؟ اين. باشند

د د و نظار ... «: به اين وظايف بيافکني ه در فابريک روی می ده ام اموری ک ر تم ت ب

ه ٢ماده (» وقايع نگار حوادث آن بودن ن عمل صورت ). آئين نام ه اي د ب ا باي ا حتم آي

ای ه ه ار در روزنام يله ی درج اخب ه وس ل را ب ن عم ود اي ی ش ا نم می داد؟ آي رس

ی ر عمل ی بهت ام آن خيل رای انج ای مخصوصی ب ته ه کيل دس دون تش ی و ب غيرعلن

ه ... «.. ود؟نم ود وضعيت خود در کارخان رای بهب رهبری بر مبارزه ای که کارگران ب

دارد ). آئين نامه ٣ماده (» می نمايند ه رسميت ن ارگران . باز هم لزومی ب ه ک ن را ک اي

غی که اندکی فهميده باشد از يک صحبت در صدد خواستن چه چيزهائی هستند، هر مبل

ه د و بعادی می تواند کامآل در يا پس از دريافت می تواند آن را به سازمان محدود و ن

و اخذ ... تشکيل صندوق ... «. اوراق مربوط را برسانندتا اطالع دهد وسيع انقالبيون

ل٢ ر روب اده . (» کپک از ه ه٩م ين نام ه وضعيت -) آئ زارش ماهيان و سپس دادن گ

اده (صندوق برای همه ه حق عضويت نمی پردا )١٧م د ، اخراج اعضائی ک اده (زن م

ر . و غيره ) ١٠ زی آسان ت اين جا است که بهشت برين را به پليس می دهند، زيرا چي

ی ور مخف ن ام ام اي ه تم ه ب ن نيست ک زی فابريک«از اي وده » صندوق مرک ه نم رخن

آيا بهتر نيست تمبرهای . پول ها را ضبط کنند و بهترين اشخاص را هم دستگير نمايند


١٦٠

ی محدود و مخفی ( مهر سازمان معين يک کپکی يا دو کپکی دارای منتشر شود ) خيل

ه ی د روزنام ی صورت حساب آن غير يا بدون تمبر وجوهی گرد آورده شود و بع علن

ور ان منظ ن صورت هم اند؟ در اي اپ رس ه چ ز ب يله ی رم ه وس افتی را ب وه دري وج

ود سر رشته را د ب ر خواه ار مشکل ت م صد ب ا ه دارم ه رای ژان ردد و ب حاصل می گ

.شف نمايندک

ه ه ادام ين نام ن آئ ه بررسی اي من می توانستم برای روشن شدن بيشتر موضوع ب

وجود هسته ی کوچک . دهم ولی تصور می کنم همين قدر هم که گفته شده کافی است

ئن امال مطم ارگران ک ته ای از ک م پيوس ه ه ده ب واحی عم ه در ن ده، ک وده و آبدي ، آزم

خاص مط ر ط مدارای اش وده و ب ی ب ازمان ئن ا س ل ب اری کام د پنهانک ام قواع ق تم ب

دون وده ب امال وسيع ت انقالبيون مربوط باشد کامال می تواند، با استفاده از مساعدت ک

ميتی، ورت رس ه ص يچ گون تن ه ه یداش ازمان کلي ده ی س ر عه ه ب ايفی را ک وظ

ی است حرفه ای است انجام دهد و به عالوه آن را چنان که مطلوب سوسيال دموکراس

ه . انجام دهد ا، ب دارم ه ام ژان و تحکيم فقط بدين وسيله است که می توان علی رغم تم

. نائل گرديديکتسوسيال دموکراتوسعه ی جنبش حرفه ای

ه رد ک د ک راض خواهن ن درجه : به من اعت ه اي ه هيچ وجه ∗ loseسازمانی ب ه ب ک

شده نداشته باشد، صورت رسميت به خود نگرفته باشد و حتی اعضای معلوم و ثبت

ام نمی روم . شايد اين طور باشد-.نام سازمان نمی تواند به خود بگيرد ی . من پی ن ول

ان آغاز امر » سازمان بدون عضو «اين د داد و از هم هرچه که الزم است انجام خواه

ود د نم أمين خواه ا سوسياليزم ت ا را ب ده ی م و هر . ارتباط محکم ترديونيون های آين

کارگری با انتخابات و وسيع دوره ی حکومت مطلقه طالب يک سازمان کس هم که در

ره باشند، اف -رسيدگی به حساب و اخذ رأی عمومی و غي صاف و ساده، يک خيالب

.اصالح ناپذير است

.مترجم -آزاد، وسيع -∗


١٦١

اگر ما کار را از پی ريزی :می آيد ساده است به دست نتيجه ی اخالقی که از اين جا

يمقمحکم سازمان استوار متشکل از ان ون شروع کن واهيم توانست استواری . البي خ

ی جنبش را من حيث المجوع تأمين نموده هم هدف های سوسيال دموکراتيک را عمل

ه سازيم و هم ارگری ک ار را از سازمان وسيع ک ر ک هدف های ترديونيونی را و اما اگ

تر در ه بيش ه اصطالح از هم ترس«ب د » دس وده باش تر در (ت ه بيش ل از هم و در عم

د د رار بده يس ق ه بيشتر در دسترس پل ون را از هم ) سترس ژاندارم ها بوده و انقالبي

رد، ی نخواهيم ک شروع کنيم، آن گاه ما نه اين هدف و نه آن ديگری هيچ يک را عمل

ط ود فق ی خ محالل دائم دگی و اض ا پراکن د و ب واهيم ش الص نخ اری خ رده ک از خ

وده اتف يا ازرف بترديونيونی هائی را از نوع زو ه در دسترس ت می توانم بيش از هم

.قرار دهيم

د؟ ه باش د چ ون اصوال باي ازمان انقالبي ن س ايف اي ا وظ ون -آي ا اکن اره م ن ب در اي

رد واهيم ک ث خ ال بح ک . مفص امال تيپي ای ک اوت ه ر از قض ی ديگ ت يک ی نخس ول

گرفته تروريست خودمان را که باز هم در همسايگی کامال نزديک اکونوميست ها قرار

يم !) چه سرنوشت حزن انگيزی (است ه ی . مورد بررسی قرار ده » سوابودا «در مجل

وان ) ١شماره ی (که برای کارگران چاپ می شود درج » سازمان «مقاله ای تحت عن

ی ده ی آن م ه نگارن ده ک د از گردي ارگران اکونو آخواه ی ک ود يعن نايان خ ت مش يس

.ک دفاع نمايدسايوانووزنسن

ائين «:او می نويسد بد است وقتی که جماعت خاموش و جاهل است و جنبش از پ

زد د . بر نمی خي ثال مالحظه کني ا رسيدن تابستان از : م د ي ه مناسبت عي دانشجويان ب

ا يک . و جنبش کارگری متوقف می شود -کوی دانشگاه به خانه های خود می روند آي

ا چنين جنبش کارگری که از کنار بتکان آيد می تواند يک ني روی واقعی باشد؟ از کج

ازويش را گرفت .. .واندتمی ر ب د زي ه باي ای خود را نياموخت ا پ تن ب وز راه رف در . هن

وال است دين من ا وضع ب ه ی کاره د، ودانشج: هم ی مان ار متوقف م د ک ه رفتن يان ک

ود؛ ی ش يرترش م د ش ه گرفتن خاص را ک تعدترين اش ی مس ير يعن متی از سرش قس


١٦٢

م خاموشی و - نمودند را که بازداشت » کميته« از ه دی تشکيل شود ب ه ی جدي تا کميت

ود کيل ش ه ای تش ه کميت ت چ وم نيس م معل ت؛ آن ه م رواس کوت حک يچ -س ايد ه ش

آن يکی اين طور می گفت اين يکی عکس : اشدبشباهتی هم به کميته ی سابق نداشته

ه گذشته د . آن را می گويد ده رابطه ی ديروز با امروز از دست می رود، تجرب رس آين

ان جماعت ريشه . نمی شود ی در مي ه در عمق يعن م آنست ک و علت همه ی اين ها ه

ر دوانده نشده است، آن که کار می کند ص ه نيست بلکه ده نف ر ابل ل است د نف ده . عاق

ه ی را نفر هميشه می توان به دام انداخت اما وقتی سازمان جماعت را فرا گيرد و هم

آن وقت هيچ کس يارای آن را نخواهد داشت که جنبش را -کار ناشی از جماعت باشد،

)٦٣-ص(» از بين ببرد

ت ده اس وير نش د تص ا ب اری م رده ک ده و خ رح داده ش حيحا ش ات ص ا . واقعي ام

عقالنی بودن و چه از لحاظ ناسنجيدگی سياسی غير نتيجه گيری های آن، چه از لحاظ

ن . است » رابوچايا ميسل «خود همان در خورد ا درجه اي را غير منته ی است زي عقالن

اره ی ی له سأنويسنده يک م » عمق «و » ريشه «فلسفی و اجتماعی و تاريخی را درب

ی مسأله آن با يک وط -ی فن ا مخل دارم ه ه ژان ر علي ارزه ی بهت ه مب ر ب سازمانی دائ

ازد ه . می س ه علي ن ک ای اي ه ج نده ب را نويس نجيدگی سياسی است زي ا ناس ن منته اي

ان رهبران ب ه دام ران دست ب ه رهب ا علي ران خوب شود، عموم ان رهب ه دام د دست ب

ده همان طور . می شود » جماعت« يج کنن که ايده ی تبديل تبليغات سياسی به ترور تهي

ان طور اما را ه عقب می کشاند، هم ه ی ه ز لحاظ سياسی ب ه منزل ن موضوع ب م اي

ستش اينست که من در خود را. کوششی است برای عقب کشاندن ما از لحاظ سازمانی

ل ∗ embarras de richessesيک ه و تحلي واقعی احساس می کنم و نمی دانم تجزي

برای وضوح . به ما عرضه می دارد از کجا شروع نمايم» سوابودا«اين اباطيلی را که

د . مطلب سعی می کنم از يک مثال شروع کنم ا را بگيري ن . آلمانی ه دوارم منکر اي امي

.مترجم - از فرط وفور در مضيقه بودن-∗


١٦٣

ار ناشی از جماعت ا نشويد که سا ت، س زمان آن ها جماعت را فرا می گيرد، همه ی ک

ه د چگون ه است؟ در عين حال ببيني اد گرفت ای خود را ي جنبش کارگری راه رفتن با پ

ه آن ونی ب ت ميلي ن جماع ر«اي ويش ارزش » ده نف ی خ ه ی سياس ا تجرب وای ب پيش

د ی کن تيبانی م ا پش م از آن ه خت و محک در س د و چق ی ده ه در ! م د ک ی ش ا م باره

ه د ک ی زدن ه م ا طعن ه سوسياليست ه م ب زاب متخاص دگان اح ان نماين ب «: پارلم عج

رای شما فقط حرف است، ! دموکرات های خوبی هستيد ارگر ب واال -جنبش طبقه ی ک

ت ته اس ت سردس ک مش ان ي ا هم دان داری ب ل مي ال . در عم ذرد، ده س ی گ ال م س

ه اصطالح . ان ليکنخت سر کارندمی گذرد باز همان ببل و هم ه ب دگان شما ک اين نماين

أموري د از م ده ان اب ش ارگران انتخ رف ک د ناز ط ی کن ين م ور تعي ه امپرات م ک ی ه

د ر ناپذيرترن رای . »!تغيي ه ب ه را ک وام فريبان ای ع الش ه ن ت ا اي انی ه يکن آلم ل

ا «در مقابل » جماعت«برانگيختن زه ه » سردسته ه ای ناپسنديده و و دامن زدن غري

شهرت طلبانه در جماعت و از بين بردن استواری و پايداری جنبش به وسيله ی سلب

ه ا نسبت ب وده ه ل «اعتماد ت ر عاق ز » ده نف د تحقيرآمي ا لبخن د، فقط ب ه عمل می آم ب

د ی کردن تقبال م ه و . اس ل يافت ت تکام در کفاي ه ق ون ب ا اکن ان ه ی آلم ر سياس فک

ه ی اندوخته ی کافی از آز ه در جامع مايش سياسی دارند تا به اين موضوع پی ببرند ک

ا (پيشوای با قريحه و استعداد » ده نفر «کنونی برای هيچ طبقه ای اگر يک اشخاص ب

ارآ )قريحه و استعداد هم صدتا صدتا به دنيا نمی آيند ه ی خود ز، ک موده، از لحاظ حرف

ديگر ه ا هم ارزه ی آماده، در مکتب طوالنی تعليم گرفته و ب م آهنگ نداشته باشد، مب

ه . پايدار ممکن نخواهد بود ه ب د ک ده بودن انی را دي آلمان ها هم در بين خود عوام فريب

ا را » صدها ابله « ه آن ه اال دست تملق گفت ل «ب ه » ده عاق د و ب رار می دادن مشت «ق

رای اع ) مانند موست و يا هاسلمان (توده خوش آيند می گفتند و آن را » پوالدين ال ب م

دار تخم » انقالبی« ا استقامت و پاي ر ضد پيشوايان ب د و ب ناسنجيده تحريک می کردن

ه یعدم اعتماد می کاشتند و فقط در سايه ه هم ذيری علي مبارزه سرسخت و آشتی ناپ

ن در ه ج و هرگونه عناصر عوام فريب درون سوسياليزم بود که سوسياليزم آلمان تا اي


١٦٤

د تحکم ش ود و مس د نم ت. رش يال آن وق ران سوس ام بح ه تم ی ک ين دوران در چن

د ئدموکراسی روس معلول آن است که توده ها د فاق دار شده ان ه خودی خود بي ی که ب

زموده هستند، خردمندانی پيدا می شوند که آ و ، ترقی کرده هرهبران به قدر کفايت آماد

ه جنبش بد است وقتی ک«: با ژرف انديشی بهلولی خويش بزرگوارانه اظهار می دارند

»!از پائين بر نمی خيزد

حرف حسابی کامال » کميته ی دانشجويان به درد نمی خورد و پايدار نيست «اين که

ه ای مرکب از .است ه کميت د ک ون ولی از اين جا چنين بر می آي ه ا انقالبي الزم ی حرف

ه ای ی حرف ه خود را انقالب ه آن شخصی ک د ک است و در اين مورد هيچ فرقی نمی کن

ارگر بار ا ک ه جنبش . می آورد دانشجو باشد ي د ک ری می کني ين نتيجه گي ا شما چن ام

د ان، احساس ! کارگری نبايد از کنار به تکان آي وحی سياسی خودت ابر ساده ل شما، بن

د ار می کني ا ک ا و خرده کارهای م ع اکونوميست های م ازه . هم نمی کنيد که به نف اج

ده چه که از ج »تکانی«بدهيد بپرسيم که اين ارگران وارد آم ه ک ا ب انب دانشجويان م

بوده است؟ تنها آن بوده است که دانشجو اطالعات جسته گريخته ای را که از سياست

ود ده ب دش ش تی عاي ای سوسياليس ده ه ه از اي ائی را ک زه ه رده ري را (داشت و خ زي

زی جز -غذای عمده ی فکری دانشجوی امروزی م چي ه آن ه مارکسيزم علنی است ک

ازه . برای کارگر می برد ) لفباء و خرده ريزه هائی از مارکسيزم نمی تواند بدهد ا يک ت

ه برعکس هم در جنبش ما چندان زياد نبوده، بلکه » تکان از کنار «چنين خيلی کم و ب

ا ه م را ک ود زي م ب ی ک رم آور و ننگين د ش اح ود ب يره خ د در ش يش از ح راری ب اص

ان و حکومت مبار«می جوشيديم و در قبال ه کارفرماي ارگران علي ، »زه ی اقتصادی ک

م رود می آوردي رده وار سر ف دازه ب دوی است، بی ان رای دادن . که يک مبارزه ی ب ب

از بيشتر مصروف » تکانی «يک چنين م خود را صد ب د ه ه ای باي ون حرف ا انقالبي م

ه اصطالح زش شما همانا به اين علت ليکن . نمائيم و مصروف خواهيم کرد د ک تی مانن

ارگر » تکان از کنار « اد ک اگزير باعث سلب اعتم ه ن د ک ار می بري ه ک ل (را ب ا الاق و ي

ه از کليه ی از ) کارگری که به اندازه ی خود شما عقب مانده باشد کسانی خواهد شد ک


١٦٥

ی و ش سياس رای وی دان رون ب ل آبي ن تماي اگزير اي د و ن ی آورن ی م ايش انقالب زم

ه سينه ی به وجود غريزی را در وی ه دست رد ب ه ی می آورد ک د، هم اشخاص بزن

. هستيد و عوام فريب ها هم بدترين دشمنان طبقه ی کارگرندعوام فريب

ه! آری، آری ن عجل ه م د ک اد راه نيندازي د و داد و فري ای « نکني يوه ه ش

م راه ! به کار می برم جروبحث در» نارفيقانه ئی من حتی اين تصور را به فکر خود ه

ه نمی دهم که درباره ی ا ب ه تنه پاکی نيت شما شک و ترديدی بکنم، من اکنون گفتم ک

ی من نشان دادم . علت ساده لوحی سياسی هم می توان عوام فريب شد ه ول ه شما ب ک

دترين ا ب ه عوام فريب ه ن ک درجه عوام فريبی تنزل کرده ايد و من هرگز از تکرار اي

بدان علت است اين که گفته می شود بدترين . شد دشمنان طبقه کارگرند خسته نخواهم

ده که آن ها محرک غريزه های ناپسند در جماعت می باشند و برای کارگران عقب مان

م اهی ه د و گ دان می آين ه مي ا ب ميسر نيست اين دشمنان را که به سمت دوستان آن ه

ان پراکندگی و بدان علت است که در دور -بدترين. صميمانه به ميدان می آيند بشناسند

زی آسان رد چي تزلزل، در دورانی که جنبش ما تازه دارد سر و صورت به خود می گي

رين تر از آن نيست که جماعت راعوام فريبانه به راهی سوق دهند که بعدها فقط تلخ ت

ه . آزمايش ها می تواند وی را به خطای خويش آگاه سازد ه شعار اب ن جهت است ک ي

ر سوس ک نف ونی ي ه ال يکن واه علي ی خ ارزه ی قطع د مب ی روس باي وکرات فعل دم

ر ضد » سوابودا« ه «باشد که به درجه ی عوام فريبی تنزل می نمايد و خواه ب رابوچي

ل مفصال بحث (که نيز به درجه ی عوام فريبی تنزل می نمايد » دلو اره در ذي ن ب در اي

.∗)خواهد شد

ا در خصوص -∗ ه آن چه م ائيم ک ن موضوع را گوشزد می نم ا فقط ای تکان از « در این ج

ه ی به تمامادر مورد سازمان گفته ایم » سوابودا«و راجع به همه قضاوت های بعدی » کنار هم

ه ه ب ا و از آن جمل ه دل«اکونوميست ه ا رابوچي ده ای » وئی ه ا ع را آن ه وط است، زی ز مرب ني

همان نظریات را در مورد مسائل سازمانی فعاالنه موعظه و از آن دفاع می کردند و عده ای هم

.به سوی این نظریات می لغزیدند


١٦٦

ا صد « ه به دام انداختن ده نفر عاقل آسان تر است ت ر ابل ن حقيقت درخشان . » نف اي

رای ) که در ازاء آن هميشه صد نفر ابله برای شما کف خواهد زد ( ه خودی آفقط ب ن ب

ه شاخ ديگر ان استدالل، از شاخی ب ه شما ضمن جري خود واضح به نظر می رسد ک

ادن . ديپريد ه دام افت ه «شما صحبت خود را از ب د و » سازمان «و » کميت شروع نمودي

ادن مسأله مه هم می دهيد ولی اکنون به به آن ادا در «جنبش » ريشه های «ی دام افت

البته جنبش ما فقط بدان علت که صدها و صدها هزار ريشه در عمق . پريده ايد » عمق

ود ن موضوع نب ر اي ر س دا ب ه اب ی صحبت ک ادنی نيست ول ه دام افت اظ . دارد ب از لح

ام » ريشه در عمق داشتن « ا وجود تم م، ب ا را اکنون ه د م ا، نمی توانن اری م خرده ک

ادن » به دام اندازند « ا از دام افت ا «ولی با اين حال م ه در نتيجه ی آن »سازمان ه ، ک

م نداشته وانيم ه م و نمی ت ين می رود، شکايت داري اری جنبش از ب ه ک هرگونه ادام

ان می آوري سازمان ها » به دام افتادن «ولی حال که شما موضوع . باشيم ه مي د و را ب

ه مراتب از آن عدول نخواهيد کرد لذا من به شما می گويم که دام افتادن ده نفر عاقل ب

ت ه اس ر ابل د نف وارتر از ص ت روش . دش ه عل ت را ب ما جماع ه ش م ک در ه ر ق و ه

رد » ضد دموکراتيزم « . و غيره من عليه من برانگيزيد باز من از اين تز دفاع خواهم ک

ا «ه ی مکل وده ام، را از ل »عاقل ه ا خاطر نشان نم ه من باره ان ک حاظ سازمانی، چن

ا از انقالبيون حرفه ای تنها بايد شامل ه از دانشجحويان باشند ي ن ک دانست اعم از اي

ن سازمانی استوار از رهبرانی که کار وبد) ١اين است که من جدا معتقدم که . کارگران

دار باشد؛ گونه جنبش انقالبی نم يکديگر را دنبال می کنند هيچ در ) ٢ی تواند پاي هر ق

ه ی جنبش راتشکيل دامنه ی توده ای که خود به خود به مبارزه جلب می شود و پاي

يع ی ورزد وس رکت م د و در آن ش ی ده ازمانی م ين س زوم چن در ل ان ق د هم ر باش ت

د استوارتر باشد ن سازمان باي در اي رای (مؤکدتر می گرد و همان ق در ب ان ق را هم زي

د عوام فريب ده را از راه در ببرن ه قشرهای عقب مان ر است ک ؛ ) های مختلف آسان ت

ه ای ) ٣ ه طور حرف ه ب ه چنين سازمانی بايد به طور عمده عبارت از کسانی باشد ک ب

ا ترکيب ) ٤فعاليت انقالبی اشتغال داشته باشند؛ ه م در ک در يک کشور استبدادی هر ق


١٦٧

ين سازمانی را اعضای ا جترمحدودچن ريم ت ا اعضائی شرکت بگي ه در آن تنه ائی ک

يس نمايند که به طور حرفه ای به فعاليت انقالبی مشغول شده و در فن مبارزه عليه پل

ه ای ادگی حرف ی آم ت سياس ه دس م ب در ه ان ق ند، هم ادن«آورده باش ن » دام افت اي

، خواه از طبقه ی دهمان قدر هم هيئت ترکيبی افرا) ٥ -سازمان دشوارتر خواهد بود و

ارگر و خواه از ساير طبقات جامعه که امکان شرکت در اين جنبش را داشته باشند و ک

. می شودوسيع تربه طور فعال در آن کار کنند،

ا و ت ه ا، تروريس ت ه ه اکونوميس ت «ب ای -اکونوميس ت ه ان ∗» تروريس خودم

ث ه بح ری آن ب ای آخ اره ی دوت ک درب ن اين ه م ا را، ک ن تزه نم اي ی ک ف م تکلي

د ادن . می پردازم، تکذيب نماين ل «موضوع سهولت دام افت ه «و » ده عاق ه » صد ابل ب

ا، در صورت ه آي ن ک ود و آن اي ی ش ر م د منج ی ش بال بررس ه ق ان موضوعی ک هم

اد يک د، ايج اری اکي ان ک ه سازمان ضرورت يک پنه ا ن وده ای امکان دارد ي يک . ت

اری ان ک ی سازمان وسيع را ما هيچ گاه از حيث پنه ه آن درجه ی اعالئ وانيم ب نمی ت

ا داوم ب توار و مت ارزه ی اس اره ی مب آل درب دون آن اص ه ب خنی ک ای س ت ج حکوم

ه در » سوابودا« در مورد -∗ ر باشد، چون ک شاید این اصطالح از اصطالح پيشين صحيح ت

اله ی ی «رس اء انقالب ریاحي ث از » گ ورد بح ه ی م ود و در مقال ی ش اع م زم دف از تروری

ه » سوابودا«درباره ی . »اکونوميزم« وان گفت ک ی می ت ی -به طور کل ایلی آتشينی دارد ول تم

بختش یاری نمی کند بهترین مقدمات کار و بهترین نيات ولی حاصل کار در هم فکری، و علت

ی از» سوابودا«عمده این در هم فکری آنست که ادامه کاری در امور سازمانی دفاع می کند ول

د زی بدان يال دموکراسی چي وری سوس ی و تئ اری در فکر انقالب ه ک ه ادام د راجع ب . نمی خواه

ه ای ی حرف رد انقالب ی گری «(کوشش برای زنده کردن ف ای انقالب ن ) »احي رای حصول ای و ب

نهاد ا ا پيش اد مقصود اوال پيشنهاد ترور تهيج کننده و ثاني ه حال «یج ارگران ميان » سازمانی از ک

ودن وابودا«(نم ماره » س دی٦٦ ص ١ش ر ) و صفحه بع ه کمت ازمانی ک ان «، س ه تک ار ب از کن

ه های »آیند ام در و تخت زل خویش تم رم کردن من رای گ ، در حقيقت معنایش اینست که انسان ب

.خود منزل را بشکند


١٦٨

انيم د برس ان باش د در مي ی توان م نم ت . ه اری در دس ان ک ايف پنه ام وظ ز تم تمرک

ای آن ني ه معن ست حتی المقدور عده ی قليلی از انقالبيون حرفه ای هم به هيچ وجه ب

د در جنبش و جماعت » به جای همه فکر خواهند کرد «که اين ها ال نخواه شرکت فع

ه توسط خود جماعت پيش . داشت ه ای بيش از پيش ب ون حرف ن انقالبي برعکس، اي

ر د نف دن يک چن رد آم ه گ د دانست ک را جماعت آن وقت خواه د شد زي کشيده خواهن

رای تشکيل دانشجو و يک عده کارگری که مبارزه ی اقتصادی می ه « نمايند ب ، »کميت

ه ی حرف ای کافی نيست، بلکه سال ها الزم است تا شخص، خود را به مثابه يک انقالب

ت ديگ ت جماع د و آن وق رورش ده ا رپ اره تنه ا درب ه همان ه بلک اری ن رده ک ی خ

دا نسازماوظائف پنهان کاری تمرکز . »فکر خواهد کرد «درباره ی چنين پرورشی ، اب

وده ی . نيست جنبشتمرکز تمام وظائف معنی به ال ت در امور عسيار وسي بشرکت فع

ار » ده نفر «عات غيرعلنی از اين که بومط انقالبی حرفه ای وظائف پنهان کاری اين ک

ر د شد را در دست خود متمرکز سازند، کمتر نشده بلکه ده براب ر خواه دين . قوی ت ب

ات غيرعلنی، همکاری قرائت مطبوعما موفق خواهيم شد که طريق و فقط بدين طريق

ا از آن عات و حتی تا اندازه ای انتشار وامور اين مطب در جنبه ی پنهانی خود را تقريب

د ر دست بده ائی و اداری ه ب قض ه تعقي ود ک د نم ه زودی درک خواه يس ب را پل ، زي

ر نسخه ی نشريات، که هزاران نسخه از آن پخش می شود عبث و و . ممکن است غي

م نها در اين نه ت مورد مطبوعات بلکه در مورد تمام کارهای جنبش و حتی نمايشات ه

د ی کن ه . صدق م ن ک ری«از اي ر » ده نف ان از نظ ه تعليماتش وده، ک ون آزم از انقالبي

ه ی او حرفه ای کمتر از پليس نيست، تمام امور پنهان کار اق، طرح ری را اعم از تهي

رای ه ن ران ب ته ی رهب ين دس ی، تعي ه تقريب رزن قش ر ب رای ه هر، ب ه ی ش ر ناحي

ال و کارگری، د، شرکت بسيار فع ز دهن ره در دست خود تمرک برای هر مدرسه و غي

د داشت م خواه رد بسياری ه د بلکه ب د دي من (پردامنه ی توده نه فقط آسيبی نخواه

ه ه من راجع ب ودن «می دانم که ب ود، » دموکراتيک نب د نم راض خواهن ه ام اعت نظري

ن ه اي ائين مفصال پاسخ خواهم داد ولی ب ه در پ ی غيرعاقالن ه کل راض ب ز ). اعت تمرک


١٦٩

وده ينپنهانی تر ه و مضمون فعاليت ت ون، دامن وظايف در دست يک سازمان انقالبي

ه شده و از تمام و کمالی از سازمان های ديگر را که برای جمعيت وسيع در نظر گرفت

ت می اس ورت رس ر دارای ص دور کمت ی المق ن رو حت ی اي ته، يعن ان گش ر پنه و کمت

ارگران، م ه ای ک ای حرف ه ه ت اتحادي ت حفعالي ارگران و قرائ وزی ک ای خودآم ل ه ف

ان ين دموکراتيک را در مي م چن نشريه های غيرعلنی و محفل های سوسياليستی و ه

وده بلکه قوی می سازد کليه ی ره سست ننم الی و غي ين . قشرهای ديگر اه يک چن

ا و ه محفل ها و اتحاديه ه ا ب ه ج ائی در هم اد سازمان ه داد بسيار زي ا وظائف تع و ب

ا ا را ب ا آن ه ر م ود اگ د ب ان بخش خواه کامال گوناگون الزم است، ولی بی معنی و زي

ه انقالبيون مخلوط سازيم سازمان وده را، ک زدائيم و ذهن ت ا را ب ، خط فاصل بين آن ه

ورد اصوال به طور غيرقابل تصوری مشوب شده، در رای اي م ه ب اداره «ن موضوع ک

فعاليت سوسيال دموکراتيک را به خصوص جنبش توده ای افرادی الزمند که » کردن

د رادی باي ين اف ه چن تماما پيشه ی خود قرار داده باشند و نيز در مورد اين موضوع ک

.، کور نمائيمبار بياورندبا شکيبائی و سرسختی خود را انقالبيون حرفه ای

ده ی . رد اذهان به طور غيرقابل تصوری مشوب شده است آری، در اين مو اه عم گن

ا ه ب ن است ک ی را در ما از لحاظ سازمانی اي ر انقالب اری خود حيثيت يک نف خرده ک

ره ی نظرش . روسيه بر باد داده ايم ردد و دائ ه در مسائل تئوريک سست و م کسی ک

ه خودی ان خود ب ه جري د، محدود باشد و برای برائت سستی خود ب وده استناد نماي ت

د ادر نباش وده ای و ق ه يک سخنور ت ا ب د ت بيه باش ون ش ه منشی ترديوني تر ب و بيش

رام ه احت م وادار ب ی حريف را ه ه حت د ک نقشه ی وسيع و جسورانه ای را پيشنهاد کن

ناشی و - يعنی در مبارزه عليه پليس سياسی -نمايد، کسی که در هنر حرفه ای خويش

.انقالبی نيست بلکه خرده کار ناچيزی است! ببخشيد- چنين کسی-،ی مهارت باشدب

ه بگذار هيچ يک از پراتيسين ها برای اين کلمه ی زننده از من نرنجد، زيرا مادام ک

م ه خودم می دان من در . مطلب بر سر ناآمادگی است من آن را پيش از همه منسوب ب

ه مسائل بسيار وسيع و پردام ٣٩محفلی کار می کردم رار ک و خويش ق ه ای را در جل ن


١٧٠

اريخی دچار ع ت ين موق ه در چن ن ک ه اي م ب ل، از عل داده بود و همه ی ما اعضای محف

ا به طور خرده کاری هستيم ه، ب ود ک انی ب ن در زم را اي اکی زجر می کشيديم زي دردن

ه ه : تغيير عبارت در يک گفته ی مشهور، می شد گفت ک ون ب ا سازمانی از انقالبي م

د ا-بدهي يم م ی کن ون م يه را واژگ ن آن حس ! روس در م ر ق د ه ه بع ت ب و از آن وق

داشتيم بيشتر به ياد می آوردم، همان قدر تلخی و عسوزان شرمندگی را که در آن موق

واعظ خودشان ا م ه ب ی، ک وکرات های دروغين مرارت بيشتری بر ضد آن سوسيال دم

ه » را لکه دار می سازند فرد انقالبی « د ک زل يک و نمی فهمن اع از تن ا دف ه ی م وظيف

ار نيست بلکه رده ک ا درجه ی خ ی ت رد انقالب اءف راد ارتق ام اف ا مق ار ت رده ک راد خ اف

.می شد در دلم توده -انقالبی است

دامنه فعاليت سازمانیدامنه فعاليت سازمانی) ) ددادر « اف درباره ی -به طوری که در فوق ديديم ب ی ق عدم تکاپوی نيروهای انقالب

ا در پت ه تنه ه ن ز احساس ب ربه عمل ک اط روسيه ني ه نق ردد ورگ بلکه در کلي » می گ

د ورتصور نمی . صحبت می کرد رار ده ورد انکار ق ام . د کسی اين واقعيت را م ا تم ام

: اف می نويسد-صحبت در اينست که اين مطلب را چگونه توضيح دهيم؟ ب

ه « وئيم ک د بگ ن را باي ط اي م؛ فق ی روي ده نم ن پدي اريخی اي ل ت ی کشف عل ا در پ م

ه ده و ب وی ش اد معن ار فس والنی دچ ی ط اع سياس ک ارتج ه ي ه در نتيج ه ای ک جامع

ت ته اس ی گش د متالش ی ده ه روی داده و م ادی ک رات اقتص طه ی تغيي داد واس تع

د؛ بی نهايت کمی از افرادی که قادر به عمل انقالبی رون می ده باشند از ميان خود بي

ر ا بي ارگر ب ه ی ک ارگراوطبق ا نقن ان دادن ک ی ت ای الب ازمان ه فوف س دازه ای ص ان

ه ی ليکن عده -غيرعلنی را تکميل می سازد، ن گون دی های وقت اي ون نيازمن انقالبي

ار ١١را برآورده نمی کند، به ويژه اين که کارگری که ه گرفت يم در کارخان ساعت و ن

د ديش، کاری را که به طور عم بر موقعيت خو است، بنا ام ده ارت از ه می تواند انج عب

الت و در دسترس يغ است؛ و اما سنگينی عمده کار ترويج و تشک مبلوظائف يک نفر


١٧١

ا رار دادن نشريه ه ره یق ا و غي ه ه رداری از آن، نشر شب نام ی و نسخه ب غيرعلن

اد د افت ی روشن فکران خواه ت جزئ ی نهاي وای ب ر دوش ق ار ب و(» ناچ ه دل » رابوچي

).٣٩ -٣٨ ص ٦شماره ی

ده ی ا از اين مو ما در بسياری ن عقي ا اي ا -ب رد ب ه م ا سخنانی ک اف و خصوصا ب

رده ه ک ا تکي تگی مخصوصی روی آن ه ا برجس ذکور ب خنان م تيم؛ س ق نيس م مواف اي

ه ب د ک ی دهن ان م ه -نش رده ای ( اف ک ر ک يش تفک م و ب ين ک ر پراتيس د ه از ) مانن

وميزم است ن ائی می خرده کاری ما زجر ديده است چون تحت فشار اکون د راه ره توان

» عمل« افراد قادر به زيادنه خير، جامعه بی نهايت . از اين وضع تحمل ناپذير را بيابد

يم رار ده ورد استفاده ق ا را م موقعيت . بيرون می دهد منتها ما قادر نيستيم تمام آن ه

ن ک ا اي ود باريک و گذرنده ی جنبش ما را ب ه نم وان فرمول -آدم نيست و : لمات می ت

م قشرهای بيش از .م فراوان است آد ارگر و ه ه ی ک آدم فراوان است چون که هم طبق

ل ين خود اشخاص ناراضی، ماي ی از ب پيش مختلف جامعه هر سال به طور روزافزون

ه د ب ر می آي به اعتراض و کسانی رابيرون می دهند که آماده اند هر چه از دستشان ب

حکومتی که شاقی و تحمل ناپذير بودن .مبارزه بر ضد حکومت مطلقه مساعدت نمايند

عت آن روز وس ه روزب وده ای ک رای ت ی ب د ول ی کنن راد درک نم ام اف وز تم آن را هن

ه . بيشتر می شود با حدتی روز افزون محسوس است در عين حال آدم نيست چون ک

رهبر وجود ندارد، پيشوايان سياسی وجود ندارند، اشخاص دارای قريحه ی تشکيالتی

ان فعاليت پر وجود ند م دارند که قادر باشند موجبات چن ه و در عين حال واحد و ه امن

ود آهنگی را تفاده نم ی اس و جزئ وه ول ر ق وان از ه ايه آن بت ه در س د ک راهم نماين . ف

ازمان« ل س یرشد و تکام ای انقالب ب» ه ط از رشد جن ه فق ارگری عقب است، شن ک

ام اف هم آن را اذعان دارد، بلکه از ر -چيزی که ب شد جنبش عمومی دموکراتيک تم

ن قسمت را -گرچه ب . (قشرهای توده هم عقب مانده است اف در حال حاضر شايد اي

ذيرفت ی پ ود، م تنتاج خ ل اس وان مکم ه عن م ب ه ). ه بت ب ی نس ار انقالب ه ی ک دامن

د و زيربنای وسيع خود به خودی جنبش بسی محدود و در زير منگنه ی تئوری بی بن


١٧٢

ان و حکومت مبارزه ی «بار ه کارفرماي و . سخت در حال فشار است » اقتصادی علي

م حال آن که اکنون نه فقط مبل وکرات ه غين سياسی بلکه سازمان دهندگان سوسيال دم

الی «بايد د ميان تمام طبقات اه ن . ∗برون م در اي و يک پراتيسين ه تصور نمی رود ول

ا وکرات ه يال دم ه سوس د ک ود راه ده ه خ بهه ای ب ا از موضوع ش د هزاره می توانن

ا ه یروظائف بسيار کوچک ک دگان جداگان ين نماين ات بسيار سازمانی خود را ب طبق

ه –نقص تخصص . گوناگون تقسيم نمايند يکی از بزرگ ترين نقايص کار فنی ماست ک

کايت دارد -ب ق از آن ش ه ح راوان و ب داز ف وز گ ا س م ب در . اف ه ر ق ات«ه » عملي

ه خردت جداگانه ی کار مشترک ر باشد همان قدر بيشتر می توان اشخاصی را که قادر ب

تند ات هس ه عملي ن گون رای اي ون (اج تند انقالبي ادر نيس ه ق يچ وج ه ه را ب ی اکث ول

يس دشوارتر است ) حرفه ای گردند رای پل در ب ن پيدا کرد و همان ق ه اي ان « هم کارکن

رای وی دشوارتر است » به دام اندازد «را » خرد در ب ان ق ه در و هم رای شخصی ک ب

ت ده اس ار ش ابلی گرفت رم ناق ل ج ده ای«مقاب ارج » پرون ه مخ ه ب د ک ت کن درس

اتيشأت« ا مساعدت . رزدای ب» مين ه م د ب اده ان ه آم داد اشخاصی ک ه تع ا راجع ب و ام

ا ن مدت تقريب ن لحاظ طی اي ه از اي نمايند در فصل پيشين هم ما تغييرات عظيمی را ک

ه . خاطر نشان نموده ايم آمده به وجود پنج ساله ن ک رای اي م ب ليکن از طرف ديگر ه

ه ن ک رای اي م ب ا مجتمع شود و ه ن کارهای بسيار کوچک در يک ج ه ی اي خود هم

ده ی ،جنبش ه اجراکنن ه ب ن ک همراه با وظائف جنبش، قطعه قطعه نشود و هم برای اي

ز وظائف کوچک ايمان به لزوم و اهميت کار وی يعنی ايمانی که بدون آن مجری هرگ

ه مثال اخيرا در ميان نظاميان بی شک و شبه -∗ ه جنب و جوش دموکراتيکی دیده می شود ک

ه ا علي ان ه ارزه در خياب وع مکرر مب ارگران و » دشمنانی «تا اندازه ای نتيجه ی وق ل ک از قبي

ان . دانشجویان می باشد غ مي رویج و تبلي ه ت د ب ا بای ا حتم د م وای موجوده اقتضا نمای ه ق ين ک هم

يار جدی » سازمان های نظامی «سربازان و افسران و به ایجاد در داخل حزب خود توجه بس

.مبذول داریم


١٧٣

رد د ک ار نخواه ردد، -∗ک ين گ ی از - تلق ازمان محکم ا س ا همان ن ه ه ی اي رای هم ب

با بودن چنين سازمانی، هر قدر که اين سازمان پنهان . انقالبيون کارآزموده الزم است

ه ان ب م ايم در ه ان ق ر نتر باشد، هم ه ی آن وسيع ت ر و دامن دی حزب محکم ت يرومن

روی و ما نمی دان -می شود ه ني ان ب ه ايم ن است ک ه اي ر از هم م ت ه در جنگ مه يم ک

ردد؛ بی طرف لکه به دشمن و تمام عناصر ارتش خودی ب خود، نه فقط به ين گ نيز تلق

ار اهی ک ی دوستانه گ د رابی طرف ی می کن ر . يک طرف ه ب ين سازمانی ک ودن چن ا ب ب

ان سوسيال دموکر ه و دارای ارگ رار گرفت ک باشد، ترس ي اتپايه ی محکم تئوريک ق

ه از ار «اين نمی رود که عناصر متعددی ک د جنبش را از راه » کن جنبش جلب شده ان

ازند ود منحرف س اری(خ رده ک ه خ ال حاضر ک ا در ح رعکس همان ا ب است حکمفرم

ود -∗ اده ب ه آم ازرس فابریک ک به خاطر دارم که رفيقی برایم نقل می کرد چگونه یک نفر ب

ه ود ک ه تلخی شکایت می نم رد ب م می ک د و همراهی ه يال دموکراسی همراهی نمای ه سوس ب

سد یا نه و یاری او تا چه درجه الزم وی به مرکز حقيقی انقالبی می ر » اطالعات«نمی داند آیا

رد رار گي تفاده ق ورد اس ی وی ممکن است م هر . است و تا چه درجه ای خدمات کوچک جزئ

پراتيسينی البته از این گونه اتفافات بارها دیده است و می داند که چگونه خرده کاری ما، متفقين

ولی » جزئی«ه به طور جدا جدا ما را از دست ما می گرفته است و حال آن که این خدمات را ک

أمورین فابریک بلکه مستخدمين ارزش مجموع آن ها از حد فزون است نه تنها مستخدمين و م

بخش های دیگر و همه یپست و راه آهن و گمرک و کسانی از ميان اشراف و کشيش ها و از

د د و می کردن ا بکنن ه م ود ب ا حاال د ! حتی از پليس و دربار هم ممکن ب ارای یک حزب اگر م

ن ام ای ار تم ودیم، ک ون می ب ارز انقالبي ا مب ددکاران «واقعی و یک سازمان حقيقت را یکسره » م

ه قلب ا را ب ی «نمی کردیم، عجله نمی داشتيم که هميشه و حتما آن ه يم، » کارهای غيرعلن بکش

وان ه عن ددکار «بلکه برعکس، در نظر می گرفتيم که بسياری از دانشجویان ب ی » م أمور یعن م

و لذا آن ها را . »کوتاه مدت«دولت بيشتر می توانند به حزب فایده برسانند تا به عنوان انقالبيون

ودیم ا . حفظ می کردیم و حتی مخصوصا اشخاصی را برای چنين وظایفی تهيه و آماده می نم ام

ا وای فع دار و از حيث ق امال پای ه ک ودی تکرار می کنم که این تاکتيک را فقط سازمانی ک ل کمب

.نداشته باشد می تواند به کار برد


١٧٤

ه فقط ن ک مالحظه می نمائيم که چگونه بسياری از سوسيال دموکرات ها، به تصور اي

وکرات هستند، ا سوسيال دم ه راه آن ه بش را ب انند» Credo«جن خالصه ). می کش

را آن را ه خود بی چون و چ ه نوب ز را ايجاب و ب اگزير تمرک ه تخصص ن ن ک الم اي ک

.طلب می نمايد

رده است، اف که به اين خ -اما خود همان ب وبی لزوم کامل تخصص را توصيف ک

ن تخصص ارزش ل در قسمت دوم قضاوت فوق الذکر به عقيده ی ما برای اي افی قائ ک

اين حرف کامال صحيح است . او می گويد تعداد انقالبيون کارگر کافی نيست . نمی شود

ان است «و ما باز هم تأکيد می نمائيم که اظر جري » اطالع ذی قيمت کسی از نزديک ن

ه ا را نسبت ب ه نظر م ونی در سوسيال دموکراسی و بالنتيجه نسبت ب ل بحران کن عل

امال ت ايل عالج آن ک دوس ی کن د م ور. أيي ه ط ارگران ب ه ک ون بلک ط انقالبي ه فق ی ن کل

د ارگر عقب ان ن . انقالبی هم از جنبش خود به خودی توده های ک ی از واقعيت و اي حت

يم « آن جنبه ی سياسی ارتجاعی نه فقط مهملی بلکه » عملی«نقطه ی نظر اصول تعل

ارگران ی وظائف م مسأله نيز، که هنگام بحث در اطراف را» و تربيتی ه ک ا نسبت ب

واه . رخ به می کشند، به بارزترين وجهی تأييد می نمايد ه اين قدر زياد ب اين واقعيت گ

رورش ه پ ه ب ا اينست ک ه ی م رين وظيف رم ت تين و مب ه نخس ر آن است ک ارگران ب ک

ه ی انقالبی ک ان سطح از لحاظ فعاليت حزب د روشن فکران در هم رار دارن ی ق انقالب

از لحاظ فعاليت حزبی، تکيه می کنيم زيرا از ديگر لحاظ : روی کلمات ما (کمک نمائيم

دان حتمی رسيدن کارگران به اين سطح اگر چه ضروری است؛ ولی چندان آسان و چن

ا سطح عمدهن دقت و توجه يا بنابر). نيست ارگران را ت ه ک ردد ک دان معطوف گ بايد ب

ا نه اين که، آن طور که اکو . انقالبيون ارتقاء دهيم ا ت ان حتم د، خودم نوميست ها مايلن

ا سطح » سوابودا«و يا آن طور که » توده کارگر «سطح ه «می خواهد ت ارگران ميان ک

ه ی دوم ردر اين مو » سوابودا« (تنزل نمائيم » حال يم و تربيت «د پا به پل » اصول تعل

ر ). اکونوميستی گذارده است م را ب ای فکر من دور از آنست که لزوم نشريات عامه فه

م ه فه ژه عام ه وي ريات ب زوم نش ارگران و ل ازاری (ک ريات ب ه نش ه ن رای ) البت را ب


١٧٥

را مش . عقب مانده انکار نمايم کارگران مخصوصا ی آن چه م ئز می سازد اينست مول

ان . که دائما اصول تعليم و تربيت را با مسائل سياست و سازمان مخلوط می نمايند آقاي

ام صحبت ، شم »کارگر ميانه حال «حاميان ا با اين تمايل خود که می خواهيد حتما هنگ

د بزرگوارانه قامت خود را ه خم نمائي ن ک ل از اي اره ، قب ا درب ارگری و ي ی سياست ک

د رده اي د . سازمان کارگری با کارگران سخنی گفته باشيد بيشتر به آن ها توهين ک بيائي

ين درباره ی چيزهای جدی با قامت راست حرف بزنيد و علم تعلي م و تربيت را به معلم

ز ! حواله نمائيد نه اين که به سياسيون يا سازمان دهندگان مگر ميان روشن فکران ني

وده «و » ميانه حال «پيش قدم و ز » ت رای روشن فکران ني ه ب دارد؟ مگر هم وجود ن

ن نشريات نوشته نمی شود؟ عنشريه های د و مگر اي م را ضروری نمی دانن امه فه

وزان، ولی بيائيد فرض ا دانش آم ه سازمان دانشجويان ي کنيد که در مقاله ی راجع ب

ه د ک رده باشد، مکرر بگوي ز پ نويسنده، مثل اين که يک کشف نوينی ک يش از هر چي

ين نويسنده ئی را . الزم است » دانشجويان ميانه حال «سازمانی از ه چن ين است ک يق

د داشت م خواهن د و حق ه ی کنن د گفوی ه ب. مسخره م هخواهن رده : ت ک ما آن خ ش

يم ايده های سازمانی خود را، اگر داريد، به ما بدهيد آن وقت ما خودمان معلوم می کن

ر است »ميانه حال «که کدام از ما ائين ت دام پ االتر و ک دام ب ر شما از . ، ک ی اگ خود ول

ن غم خواری های شما دارای ام اي خرده ايده هائی برای سازمان نيستيد، آن وقت تم

د . فقط چيز مالل آوری خواهد بود» ميانه حاالن«و » توده«حق در د بفهمي باالخره باي

ود مسائل ه خ ه صحبت» سازمان«و » سياست«ک دری جدی است ک ه ق اره ب ی درب

د دی باش امال ج د ک م باي ا ه ارگران : آن ه د ک وان و باي ی ت ين دانشجويان و (م م چن ه

وان بحث باره ی اين مسائل با آنان که در آماده نمود را طوری ) دانش آموزان رد بت ، ک

د، پس پاسخ های صحيح ن مسائل آغاز نمودي ولی حال که شما به بحث درباره ی اي


١٧٦

ه د، ب اال« سوی بدهي ه ح ا » نميان وده«و ي ه»ت ا ب وئی ي ه گ ا لطيف د و ب را نروي قهق

.∗عبارت پردازی گريبان خود را خالص نکنيد

ا ه ک رای آن ک ه ای کارگر انقالبی نيز ب ی حرف د انقالب ردد باي ار خود گ اده ی ک مال آم

ه ب . شود ن گفت ارگر -از اين رو اي ه چون ک يم در ١١ اف صحيح نيست ک ساعت و ن

ار فابريک سرگرم ابر ک ی است بن ورد ساير وظائف انقالب ن در م ات (اي ه جز تبليغ ) ب

ار« د ناچ ران خواه ن فک ی روش ت جزئ ی نهاي وای ب ر دوش ق ار ب ده ک نگينی عم س

اد ه از روی . »افت يچ وج ه ه ر ب ن ام اری«اي ت آن » ناچ ه عل رد، بلک صورت نمی گي

وظيفه ی ما عبارت از . عقب ماندگی ماست، زيرا که ما به وظيفه ی خود پی نبرده ايم

ه يک ا ب ائيم ت اری نم ه دارای استعداد برجسته ايست ي اين است که به هر کارگری ک

ردد ، سازمان دهنده، مروج حرفه ای غ مبل . ، موزع و نشريه ها و غيره و غيره تبديل گ

در اين مورد ما به طرز کامال ننگ آوری نيروی خود را تلف می کنيم و نمی توانيم آن

ائيم يم محافظت نم رورش ده ه . چيزی را که بايد با دلسوزی خاصی رشد و پ نظری ب

ا : آلمانی ها بيفکنيد ی آن ه ا بيشتر است ول وجه نيکوئی ه ب قوای آن ها صدبار از م

ان عناصر ره از مي ا استعداد و غي ا ب ه حال «می فهمند که مبلغين حقيقت دان » ميان چن

اين فورا سعی می کنند هر کارگر با استعدادی بنابر. نمی آيند به وجود زود به زود هم

پيکر عظيم کارگری با گام های «: ٦٦، ص »سازمان«، مقاله ی ١، شماره ی »سوابودا «-∗

ا حرف ( روسيه کارسنگين خویش راه را برای تمام خواست هائی که به نام ا ب کلمه ی کار حتم

زرگ شروع می شود د !) ب واره خواه يده می شود هم ان کش ه مي ود ب ين مؤلف بانک . » نم هم

ا «: می زند که دارم، ام زی ن ا ... (»من هرگز نسبت به روشن فکران نظر خصومت آمي ن ام ای

رده است امائیهمان ه ک ارت ترجم ن عب ا ای االتر از پيشانی : است که شچدرین آن را ب گوش ب

د و یک مشت اما من هميشه فوق العاده عصبانی می شوم وقتی که کسی می آ «!)... نمی روید ی

ائی و خواص وان زیب ه عن ن سخنان را ب ه ای د ک سخنان بسيار زیبا و شيوا می گوید و می خواه

هميشه فوق العاده «آری، من هم از این موضوع ). ٦٢ -ص... (»تلقی نمایند ) او؟(دیگر خودش

...»عصبانی می شوم


١٧٧

رده ار ب ه ک امال ب وده و ک امال رشد نم ه استعدادهای وی ک د ک را در شرايطی قرار دهن

ه مبلا: شود ام و را ب ه تم ت وی را از يک فابريک ب د، فعالي ی کنن دل م ه ای ب غ حرف

دين طريق او را رشته های صنعت و از يک محل به د و ب ام کشور توسعه می دهن تم

ر نم دان عمل خود را وسيع ت ا مي د اتشويق می کنند ت ه و . ي ه خويش تجرب او در حرف

االکی ه دست چ ات و دا ب ره ی معلوم ی آورد، داي د، م ی نماي ر م يع ت ود را وس نش خ

اهده ک مش ر را از نزدي زاب ديگ ز اح ر و ني اط ديگ ی نق ته ی سياس وايان برجس پيش

ارگری و ه برسد و معلومات محيط ک ان پاي ه هم م ب ه خودش ه د، می کوشد ک می کن

دون آن ا ا ب ه پرولتاري ه ای، ک ا آن تعليمات حرف يمان و اعتقاد سوسياليستی خود را ب

دام نمی تواند ارزه ای سرسخت اق ه مب ه ی دشمنانش ب يم يافت امال تعل ه صفوف ک علي

وام سازد د، ت ارگر . نماي وده ی ک ان ت ا از مي ا و آئوئره ل ه ق بب دين طري ط ب ط و فق فق

د ی آين رون م اظ سياسی .بي ور از لح ک کش ه در ي ه را ک ا آن چ ه ی آ ام ا درج زاد، ت

ا ب ام زيادی به خودی خود صورت می گيرد در کشور م ا انج ا سازمان های م د مرتب اي

د » مايه ی اميدواريست «غ نسبتا با قريحه که يک نفر کارگر مبل . دهند ساعت ١١ نباي

ما بايد مراقب باشيم که او با پول حزب گذران کند، بتواند به موقع . در فابريک کار کند

را حالت غيرعلنی به د، زي ر ده ر در خود بگيرد، محل های فعاليت خويش را تغيي غي

ادی ه ی زي ورت او تجرب ن ص ت اي ه دس ود را ب ات خ ره ی معلوم د آورد، داي نخواه

وسيع نخواهد کرد و نخواهد توانست در مبارزه عليه ژاندارم ها اقال چند سالی خود را

ردد ر گ حفظ کند، هر قدر جنبش خود به خودی توده های کارگر دامنه دارتر و عميق ت

ا تری مبل همان قدر آن ها تعداد بيش دگان ب ر آن سازمان دهن ا استعداد و عالوه ب غين ب

ه » پراتيسين«استعداد و مروجين و ن کلم ه مفهوم خوب اي ه تعدادشان در ( های ب ک

ين وع ب الی از ن ی ح دی و ب دازه ای دارای روح القي ا ان را ت ه اکث ا، ک روشن فکران م

ا دارای . داد خواهند از بين خود بيرون ) روسی هستند، اين قدر کم است ه م هنگامی ک

ارزه دسته هائی از کارگران انقالبی گرديم که مخصوصا آماده شده و مکتب طوالنی مب

ند ده باش ون (را گذران ن انقالبي ه اي ه البت الی ک ه «در ح ه هم لح ب لحه یمس وع اس ن


١٧٨

د -)»باشند ا برآي ده ی آن ه د از عه ا نمی توان . آن گاه ديگر هيچ پليس سياسی در دني

را اد زي د از اعتم الب وفادارن ه انق بت ب غ نس ی دري ه ب رادی ک ی اف ا يعن ته ه ن دس اي

د شد د خواهن ره من ز به ارگر ني وده های ک ن . بی دريغ وسيع ترين ت اه و اي مستقيم گن

ا ه در آن ب ی، ک ه ای انقالب وزش حرف ن راه آم ه اي م ب ی ک ارگران را خيل ه ک ماست ک

ا » يمسوق می ده «مشترکند » روشن فکران « ه ی خو و ب اره ی سخنان احمقان د درب

رای زی ب ه چه چي ارگر «اين ک وده ی ک رای » ت زی ب ه حال «و چه چي ارگر ميان و » ک

.عقب می کشيمبه خيلی زياد آن ها را ،است» در دسترس«غيره

ا محدود شدن ار سازمانی ب ه ی محدود ک وارد دامن د ساير م ز مانن در اين مورد ني

هر چند که اکثريت هنگفت (ما رابطه ی مسلم و الينفک دارد تئوری و وظائف سياسی

ا« ي» اکونوميست ه دنو پراتيس ار آن را احساس نمی نماين ازه ک ای ت رنش در ). ه ک

ه وجود مقابل جريان خود به خودی برای ما يک نوع ترسی ادا يک ب ه مب می آورد ک

ز فعاليت ساده در توده است دور شويم و ا » در دسترس «قدم هم باشد از چيزهائی که

رويم اال ب اد ب نترسيد . زمينه ی برآوردن نيازمندی های آنی و بالواسطه توده خيلی زي

ی فکر ! آقايان به ياد داشته باشيد که ما از لحاظ سازمانی به قدری پايين هستيم که حت

! باال برويم بيهوده استبتوانيم خيلی زياداين وضوع هم که ما

»»دموکراتيسمدموکراتيسم««و و » » چينیچينیتوطئه توطئه ««سازمان سازمان ) ) ههه بت ب ان نس وری گوشش ه ط انی ک يارند کس ا بس ين م ی در ب دگی «ول دای زن » ص

ه د و اشخاصی را ک يم دارن ين موضوع ب زی از هم ر چي يش از ه ه ب حساس است ک

ا «طرفدار نظريات مورد بحث می باشند به داشتن خط مشی و عدم درک » ناردنايا ولي

رابوچيه «الزم می آيد اين اتهامات را که البته . ندو غيره متهم می ساز » دموکراتيزم«

.هم به آن ها متوسل شده است، مورد بررسی قرار دهيم» دلو

ه ی ورگ روزنام ه اکونوميست های پترب نگارنده ی اين سطور کامال اطالع دارد ک

تهم می ساختند » تازرابوچايا گا « ا م ن (را هم به داشتن خط مشی ناردنايا ولي علت اي


١٧٩

وم » رابوچايا ميسل «م هم اگر اين روزنامه را با اتها مقايسه نمائيم به خودی خود معل

دايش ). است دکی پس از پي ه ان ی ک ن جهت وقت ه اي ا » ايسکرا«ب ا يکی از رفق ه م ب

ای شهر وکرات ه يال دم ه سوس ان را» ايسکرا «Xاطالع داد ک ا«ارگ ا ولي » ناردناي

ا خوش . نشديممی نامند، ما از اين موضوع هيچ متعجب رای م ام ب ن اته بديهيست اي

ين ا چن ه اکونوميست ه وکرات درستکار هست ک دام سوسيال دم را ک ود، زي آيند هم ب

وی نزده باشند؟ ه اتهامی ب

ردد دری . اين اتهامات بر اثر دو نوع سوء تفاهم حاصل می گ ه ق ا ب اوال در کشور م

ه ه هرگون د ک م اطالع دارن ی ک بش انقالب اريخ جن هاز ت وط ب ده ی مرب يک سازمان اي

د زار بده ه ت ا «متمرکز پيکارجوئی را که اعالن جنگ قطعی ب ا ولي » خط مشی ناردناي

دی م اد دا . نامن ای هفت ال ه ون س ه انقالبي الی ک ازمان ع ه آن س ال آن ک تند، و شو ح

ه هيچ وجه ه می شد، ب ه دست می بايست برای همه ی ما نمون ا ب ائی ه ا ولي ناردناي

ا ی زمليا وليائ نگرديده بلکه از طرف سيسأت ی ٤٠ه ه چرن دا ب ه بع ود ک تأسيس شده ب

ا منشعب گشت ا ولي ردل و ناردناي ی . پ ارجوی انقالب ازمان پيک ر س ق در ه دين طري ب

ی دخصوصيتی از ناردنايا وليا دي ن خواه از لحاظ تاريخ و خواه از لحاظ منطق بی معن

ه را ک ر در هراست زي ی، اگ ارزه جدی داشته باشد، خط مشی انقالب حقيقت فکر مب

دون يک چ يش نمی رودنب ارش از پ ا در آن . ين سازمانی ک ائی ه ا ولي اشتباه ناردناي

د نبود که آن ها کوشش کردند تا همه ی اشخاص ناراضی را به سازمان خود جلب کنن

د ه سوق دهن ه حکومت مطلق ن . و آن سازمان را به مبارزه ی قطعی علي رعکس، اي ب

وری . زرگ تاريخی آن هاست خدمت ب وع تئ ه يک ن اشتباه آنان در اين بود که متکی ب

ا نمی توانستند يک د ي د نبودن ود و بل ی نب بودند که از نظر ماهيت به هيچ وجه انقالب

ه ه سرمايه داری ک اتی درون جامع ارزه ی طبق ارتباط ناگسستنی بين جنبش خود و مب

ود و ب ال نم رار در ح ازند برق دم . س ط ع يزم ل درک مطو فق ا (ق مارکس آن » درک«ي

دايش يک ) »استرويزم«مطابق روح ه پي د ک ده ای نماي ين عقي توانسته است توليد چن

وبی ان خ ه هم ازمانی را ب اد س ه ی ايج ارگری، وظيف ودی ک ه خ ود ب يع خ بش وس جن


١٨٠

ه ازمانی ب ا و س ائی ه ا ولي ازمان زملي ر را س م بهت ب از آن ه ر مرات ا ب ده ی م از عه

ه ای را . ردمی دا ين وظيف ه چن ذرد برعکس، اين جنبش به عين ا می گ ده ی م ر عه ، ب

ون زيرا مبارزه ی خود به خودی پرولتاريا، تا زمانی که يک سازمان مستحکم انقالبي

.گردد تاريا مبدل نمیحقيقی پرول» به مبارزه ی طبقاتی «آن را رهبری نکند

ده ی ا، ع ادیثاني اهرا ب زي ه ظ کی ک. و از آن جمل و«(ريچفس ه دل » رابوچي

ا هميشه ) ١٨- ص١٠شماره ی وکرات ه يال دم ه سوس ی ک ای آن جروبحث ه معن در ب

ام ختنمحدود سا مورد مبارزه ی سياسی عليه ه مق ارزه ی سياسی و رساندن آن ب مب

، ولی بديهی است که معنی اين به هيچ وجه ∗توطئه قيام نموده و هميشه خواهيم نمود

ه در تبصره ی . سازمان محکم انقالبی نبوده است انکار لزوم يک مثال در رساله ای ک

ه ارزه ی سياسی ب ديل مب ه تب ه علي ی ک ين جروبحث رده شده است در هم ام آن ب زير ن

تصوير می شود ) به مثابه ی ايدآل سوسيال دموکراتيک (توطئه می شود سازمانی هم

د ه بتوان د ک در باش د آن ق تحکامش باي ه اس رای وار«ک ر ب ی ب ربت قطع ودن ض د نم

ه ت مطلق ه » حکوم م ب ود «ه ل ش ام متوس ه » قي ه هرگون م ب يوه ی «و ه ش

خود در يک کشور شکل اظ يک چنين سازمان مستحکم انقالبی از لح . ∗∗»ديگرحمله

اله ی -∗ ه رس وکرات های روس « رجوع شود ب يال دم ا جر ٢١-ص» وظایف سوس وبحث ب

).مترجم. این کتاب٦٨رجوع شود به صفحه ی . (الوروف. ل. پوظایف سوسيال «رجوع شود به مقاله (٢٣-ص» وظایف سوسيال دموکرات های روس «-∗∗

د ).مترجم، »دموکرات های روس ه «و ضمنا باز هم دليل دیگری هست که نشان می ده رابوچي

ات خود را یا آن چه را که خود می گوید نمی فهمد و » دلو يم « یا این که نظری ه وزش نس ا ب » بن

د ر می ده ماره ی اول . تغيي و«در ش ه دل ده است» رابوچي ته ش ين نوش ته چن ا حروف برجس : ب

ه ی « ه هئيت تحریری و «ماهيت مندرجات رساله کامال با برنام ه دل د » رابوچي ق می نمای » تطبي

ب ). ١٤٢-ص( ه ی جن ه نخستين وظيف وان سرنگون واقعا؟ آیا این نظریه ک وده ای را نمی ت ش ت

اله ه در رس ه ک ا آن چ رار داد ب ه ق ت مطلق اختن حکوم ایف«س ق » وظ ده است تطبي ته ش نوش

وری ان و حکومت «می نماید؟ آیا تئ ه کارفرمای ارزه ی اقتصادی علي ق » مب اله تطبي ن رس ا ای ب


١٨١

تبداد م ازمان یاس د س ی«توان ه چين وی » توطئ را واژه ی فرانس ود زي ده ش م نامي ه

يون« ان-conspiration (،»کنسپيراس اری پنه ا واژه ی ) ک ی ب وو«روس » رزاگ

)٣aroBop - کاری هم برای چنين سازمانی نهايت لزوم نهان پ ومعادل است ) ه توطئ

ام شرايط . را دارد ه تم پنهان کاری به درجه ای شرط الزم يک چنين سازمانی است ک

ره ،عده ی اعضاء (ديگر ذکور وفق ) گزين کردن آن ها، وظايف و غي ا شرط م د ب باي

ودداده ابر. ش واهيم بن ی خ ا م وکرات ه يال دم ا سوس ه م ام ک ن اته رس از اي ن ت اي

ود . آوريم به وجود سازمان توطئه چينی د ب وحی خواه رين ساده ل زرگ ت رای هر . ب ب

ا «دشمن اکونوميزم بايد اين اتهام هم مانند اتهام به پيروی از ا ولي » خط مشی ناردناي

.خوش آيند باشد

ممکن است چنين سازمان نيرومند و کامال سری که : که به ما اعتراض خواهند کرد

تمام بندها و رشته های فعاليت پنهانی را در دست خويش متجمع می سازد و برحسب

ل از موعد ه ی قب ضرورت يک سازمان متمرکزی است، با کمال سهولت دست به حمل

ه ر د ک ی بکن ار را وقت ن ک د و اي شد نارضايتی بزند و ناسنجيده به حدت جنبش بيافزاي

ن و ار را ممک ن ک وز اي ره هن ارگر و غي ه ی ک م طبق ان و خش روی غلي ی و ني سياس

اگر به طور مجرد و انتزاعی : در پاسخ اين اعتراض ما می گوئيم . واجب نکرده باشد

ه ممکن استار کرد که يک سازمان پيکارجو کالبته نمی شود ان سخن بگوئيم دست ب

د و نجيده ای بزن رد ناس ه در مکن استميک نب ردد ک ر گ ه شکستی منج رد ب ن نب اي

ين . شرايط ديگر ابدا حتمی نيست ورد چن ه مالحظات مسأله ولی در م وان ب ای نمی ت

ال شکست ه پيکاری احتم رای هرگون ن نظر ب را از اي ود زي ا نم مجرد و انتزاعی اکتف

ی پيکار از آمادگی متشکل برا غير اين احتمال هيچ وسيله ای به تخفيفهست و برای

را مشخصا در زمينه ی شرايط روسيه ی کنونی طرح مسأله و اما اگر ما . وجود ندارد

ده خود قضاوت د؟ خوانن ق می کن ا آن تطبي وری مراحل ب ا تئ د؟ آی ه می نمای انی ک ا ارگ د، آی کن

ق« تواری اصولی » تطبي ه دارای اس وان گفت ک د می ت ن طرز من درآوردی می فهم ه ای را ب

. است


١٨٢

م ی محک ه سازمان انقالب د شد ک ه خواه ت گرفت ن نتيجه ی مثب ار اي اه ناچ يم، آن گ کن

بدون چون و چرا برای همين الزم است که به جنبش جنبه ی پايداری بدهد و آن را از

دارد و . بر حذر دارد احتمال حمالت ناسنجيده ين سازمانی وجود ن ه چن ون ک ا اکن همان

ل يکديگر ی جنبش انقالبی خود به خود سريعا رشد م کند دو خط مشی افراطی در مقاب

گاه اکونوميزم کامال بی بند ): »به هم می رسند «ول، مالمع حسب که (مشاهده می شود

اه ه روی و گ دال و ميان رور تهيج «بار و موعظه ی اعت ده ی ت دازه » کنن ان ان ه هم ب

وز جنبشی که در در«بی بند و بار که می کوشد ی هن حال تکامل و استحکام است ول

ان ه پاي ا ب ت ت ر اس ک ت از نزدي ه آغ ان را ،ب روز پاي م ب نوعی، عالئ ور مص ه ط ب

). ٣٥٣- ص٣ -٢شماره ی » زاريا«زاسوليچ در روزنامه ی . و مقاله ی (» برانگيزد

ه «مثال و و رابوچي د » دل ه نشان می ده ون ک م اکن ائی ه وکرات ه وجود سوسيال دم

دازد دارند ده صرف نظر از . که در برابر هر دو خط مشی افراطی سپر می ان ن پدي اي

ان «ساير علل، ضمنا به اين علت تعجب آور نيست که ه کارفرماي مبارزه اقتصادی علي

اه شخص انقالبی را قانع نخواهد ساخت و همي هرگز» و حکومت شه افراط و تفريط گ

ا در ک ج د وي د ش دار خواه ر پدي ای ديگ اه در ج ارجوی . گ ازمان پيک ا آن س تنه

ام ه اصطالح تم متمرکزی که با متانت مجری سياست سوسيال دموکراتيک باشد و ب

نجيده ه ی ناس بش را از حمل ادر است جن د ق رآورده کن ی را ب ايالت انقالب ز و تم غراي

.بيندبرا که نويد موفقيت دهد تدارک مصون داشته و حمله ای

سپس به ما اعتراض خواهند نمود که نظری که ما درباره ی سازمان بيان نموديم با

ام پيشين منشاء خاص روسی دارد . مغايرت دارد » اصل دموکراتيک « ه اته هر قدر ک

ه ی يم خارجه خاص خارجی همان قدر اين اعتراض جنب دارد و فقط يک سازمان مق

ه ی ) »يه ی سوسيال دموکرات های روس اتحاد«( ه هيئت تحريري می توانسته است ب

:خود، ضمن دستورهای ديگر، دستور زيرين را بدهد

کيالتی « ل تش يال ،اص دت سوس ز و وح ت آمي عه ی موفقي د و توس ور رش ه منظ ب

ی سوسيال دموکراسی دموکراسی، الزم است اصل دموکراتيک وسيع در سازمان حزب


١٨٣

و اين امر . توسعه داده شود و در راه آن مبارزه به عمل آيد و رشد .خاطر نشان گردد

مخصوصا از اين لحاظ ضروری است که در صفوف حزب ما تمايالت ضد دموکراتيک

).١٨-ص» دو کنگره«(» بروز نموده است

ه ن ک ا اي و«و ام ه دل ک » رابوچي د دموکراتي ايالت ض ه تم ه علي کرا«چگون » ايس

را » اصل«ليکن حاال اين . ست که ما در فصل آينده خواهيم ديد مبارزه می کند مطلبی ا

ورد ر م ان آورده می شود از نزديک ت ه مي ا ب ه از طرف اکونوميست ه رار ک ت ق دق

دو » اصل دموکراتيک وسيع «تصور می رود هر کس موافق باشد که الزمه . می دهيم

ام مقامات نخست آشکار بودن کامل و دوم انتخابی : شرط حتمی زيرين است ودن تم . ب

ه اعضای سازمان ا محدود ب ه تنه ودنی ک ان آشکار ب م چن بدون آشکار بودن و آن ه

ان . نباشد، صحت از دموکراتيزم خنده آور است سازمان حزب سوسيال دموکراسی آلم

م ی ه را ما دموکراتيک می ناميم زيرا در آن همه ی کارها حتی جلسات کنگره ی حزب

ه آشکار است؛ اما هيچ کس ا از اشخاص سازمانی را ک رده ی اختف خود را در پس پ

د ی مستور داشته است سازمان دموکراتيک نمی نام : حال سؤال می شود . غيرحزب

رای »وسيع اصل دموکراتيک «مطرح نمودن ن اصل ب ه شرط اساسی اي ، در حالی ک

ک فقط ي » اصل وسيع «، چه معنی دارد؟ با اين وضع قابل اجرا نيستسازمان پنهانی

ه . از اين گذشته . جمله پر سروصدا ولی توخالی می شود اين جمله گواه است بر اين ک

ه هيچ وجه ورد سازمان ب ی در م اتی لحظه ی فعل ه. درک نشده است وظائف حي هم

وده ی ان ت اری در مي ا » وسيع «می دانند که عدم مراعات پنهان ک ون کشور م انقالبي

ن امر شکايت -.ازی بدا چه سوز و گ ما ديديم که ب . چه دامنه عظيمی دارد اف از اي

ه «(» دقت کامل در انتخاب اعضاء است «می کند و به جا و به مورد خواهان رابوچي

خود » شم زندگی«آن وقت اشخاصی يافت می شوند و از ). ٤٢- ص ٦شماره ی » دلو

والی ين اوضاع و اح ه در چن د ک انالف می زنن ل و اصرار ش اری کام ان ک روی پنه

ق انت اب دقي ابر(خ دوتر و بن ن مح ه روی ) اي وده بلک اء نب ک «اعض ل دموکراتي اص

.راستی که سوراخ دعا گم کرده ايد! است» وسيع


١٨٤

وال است . درباره ی عالمت دوم دموکراسی، يعنی انتخابی بودن نيز کار به همين من

ه دارای ورهائی ک ود واضح و آدر کش ودی خ ه خ رط ب ن ش تند، اي ی هس زادی سياس

ن ا تروش ان . س وکرات آلم يال دم زب سوس ازمانی ح ه ی س ين نام اده ی اول آئ م

زب حهر کسی که اصول برنامه ی حزب را بپذيرد و به قدر قوه ی خود از «-می گويد

ام عر » پشتيبانی نمايد عضو حزب محسوب می شود د ص و چون تم ه ی سياست مانن

از است؛ اچيان ب ه ی تماش ر هم و نظ اتر در جل دم صحنه ی تئ ا ع ذيرش، ي ن پ ذا اي ل

ا و چه در ه ه پذيرش، اين پشتيبانی يا مخالفت بر همه و هر کس چه از روی روزنام

اليتش را از فالن . مجالس عمومی، معلوم است ه فالن سياستمدار فع د ک همه می دانن

وده، دگی فالن عمل از جا شروع کرده، فالن راه تکامل را طی نم ايق دشوار زن در دق

ه -موما دارای فالن اوصاف است، او سر زده ع ن گون ه اي ن رو طبيعی است ک و از اي

اعضای حزب می توانند با علم به اوضاع برای شغل معين حزبی انتخاب تمامافراد را

ه (وجود نظارت همگانی . کنند يا نکنند ر عضو حزب ) همگانی به معنای حقيقی کلم ب

ر می دا دان فعاليت سياسی ب ه در مي دمی ک اد در هر ق اری ايج رد، يک دستگاه خودک

ای اصلح «می نمايد که محصول آن همان چيزی است که در زيست شناسی آن را » بق

د ی نامن ی «. م اب طبيع ودن و » انتخ ابی ب ل و انتخ ودن کام کار ب ايه ی آش ه در س ک

رد سرانجام » در مسند خود «نظارت همگانی، انجام می گيرد باعث می شود که هر ف

رد، دست رار گي ام ق وه و استعداد وی باشد، تم ا ق ه بيشتر متناسب ب د ک اری زن ه ک ب

د ه ثابت کن و چشم هم عواقب اشتباهات خويش را بر دوش خود احساس نمايد، در جل

.که قادر است اشتباهات خود را بپذيرد و از آن احتراز نمايد

د ر آوري ا در نظ تبدادی م م اس ارچوب رژي ان را در چه ين جري ال هم ا ! ح ن آي اي

ذيرد «امکان پذير است که در کشور ما همه کسانی که اصول برنامه ی حزب را می پ

ه »دنو به قدر قوه ی خود از حزب پشتيبانی می نماي امی را ک حق داشته باشند هر گ

ون ن انقالبي ين اي ا از ب ه ی آن ه يک نفر انقالبی مخفی بر می دارد نظارت کنند؟ و هم

ب نمايند، و حال آن که شخص انقالبی از نظر مصالح کار مخفی فالن يا بهمان را انتخا


١٨٥

ن موظف است م اي ه ده ه « شخصيت خويش را از ن ی » هم دکی در معن ان دارد؟ ان پنه

ه راق ک ر طمط ات پ ی کلم و«حقيق ه دل ت » رابوچي د آن وق ت نمائي رد دق ی ب ار م ه ک ب

وکراتيزم وسيع «خواهيد ديد که ی در ظلمت استبداد و در » دم شرايطی سازمان حزب

وچ زباکه دست چين کردن اشخاص از طرف ژاندارم ها رايج است، فقط يک يچه ی پ

ی اين يک بازيچه ی پوچ است، است، و زيان بخشی زيرا در عمل هيچ سازمان انقالب

وکراتيزم ز دم يعهرگ را وس ل، اج ای تماي تن منته ود داش ا وج ی ب رده و را، حت نک

ار اين يک بازي . نمی تواند اجرا کند ه ک رای ب را کوشش ب ان بخش است، زي چه ی زي

فقط کار پليس را در مورد ايجاد سوانح بزرگ تسهيل » اصل دموکراتيک وسيع «بردن

ا را از د و افکار پراتيسن ه کرده و خرده کاری را که امروز رايج است ابدی می نماي

د ه باي ا، ک رم آن ه ار آورن وظيفه ی جدی و مب ه ای ب ی حرف د، منحرف خود را انقالب

االی د ب ای بلن ه ه ين نام دوين آئ ه ت اخته متوج ذی«س اره »کاغ ای درب تم ه ی سيس

فقط در خارجه که در آن جا غالبا اشخاصی دور هم جمع می شوند . انتخابات می نمايد

ن دموکراسی «که پيدا کردن کار درست و حسابی و با روح برايشان ممکن نيست، اي

اگون توانسته است در بعضی جا » بازی ان دسته های کوچک گون ژه در مي ها و به وي

.توسعه پيدا کند

ورد پسند ام زشتی شيوه ی م ه تم ن ک رای اي و«ب ه دل ه دوست دارد » رابوچي را ک

ی را پيش بکشد، ب » اصل« ار انقالب وکراتيزم در ک ر دم ده ه خوش ظاهری نظي خوانن

ن شاهد . نشان دهيم، باز هم به شاهد متوسل می شويم ه سرب . ی -اي ر مجل رياکف دبي

ه« ه » ناکانون ه ب ت ک دن اس اپ لن و«چ ه دل انف و » رابوچي رط و از پلخ ه مف عالق

ا« انوی ه ادی دارد؛ » پلخ رت زي ه«نف عاب » ناکانون ه انش ع ب ود راج االت خ در مق

دا جانب » اتحاديه ی سوسيال دموکرات های روس « يم خارجه، ج و «مق ه دل »رابوچي

خنان نا را ا س ا يک دني ه و ب وم آورده است گرفت انف هج ه پلخ ته ب ا. شايس ذا ب ن ل اي

ن اهدی در اي ين ش ک چن يل ارزش ي أله تفص ت مس ادتر اس تم . زي ماره ی هف در ش

ه ی ه«مجل ال (» ناکانون ه ی س وان ) ١٨٩٩ژوئي ه ی تحت عن بت «در مقال ه مناس ب


١٨٦

ارگران ه . ی ،»بيانيه ی گروه خود آزادی ک بح «سربرياکف ب پيش کشيدن مسائل » ق

ت و م« ی و اولوي ود فريب ه خ وط ب أله رب اژ مس طالح آرئوپ ه اص دی ∗ب بش ج در جن

:اشاره نموده و در ضمن چنين نگاشته است» کارگری

ر و ديگران هيچ وقت « ميشکين، روگاچف، ژليابف، ميخائيلف، پيروفسکايا، فيگن

رد، ين نمی ک ا را انتخاب و تعي خودشان را پيشوا حساب نمی کردند و هيچ کس آن ه

رويج و چه در گ را چه در دوره ی ت د، زي رچه آن ها در حقيقت يک چنين کسانی بودن

ود ه دوش خ ار را ب نگينی ک م س مت اعظ ا قس ت، آن ه ه حکوم ارزه علي دوره ی مب

ود داشتند، به خطرناک ترين نقاط می رفتند ر ب ا ثمرت اولويت . و فعاليت شان از همه ب

ا ل آن ه ه ی تماي م در نتيج ا ه ه دست آن ه ای ب اد رفق ه ی اعتم ه در نتيج د بلک نيام

اژ و. آمد به دست اطرافی به عقل، به انرژی و وفاداری آن ها اما ترس از فالن آرئوپ

ال ) اگر ترس در بين نيست ديگر نوشتن درباره ی آن چه لزومی دارد ( ا فع ادا ب ه مب ک

وحی است ه کی . مايشائی خود جنبش را اداره نمايد، ديگر زياده از حد ساده ل است ک

»به حرف آن گوش بدهد؟

اوتی دارد؟ » دموکراتيک تمايالت ضد «با » آرئوپاژ«ما از خواننده می پرسيم چه تف

ه اصل سازمانی اهر«مگر واضح و روشن نيست ک و «» خوش ظ ه دل ز » رابوچي ني

وقعی -عينا همين گونه هم ساده لوحانه و هم قبيح است، ا م ساده لوحانه است، زيرا ت

اعتماد نداشته باشند هيچ کس » اطرافی به عقل، انرژی و وفاداری آن ها رفقای«که

ه » آرئوپاژ«به حرف ايالت ضد دموکراتيک «يا اشخاصی ک د » تم د گوش نخواه دارن

قبيح است، زيرا يک رفتار عوام فريبانه ايست که از شهرت پرستی يک دسته، از . داد

ودن عدم آشنائی دسته ی ديگر به احوال حقيقی جنبش م ادگی و آشنا نب ا و از عدم آم

ه وم ب ته ی س د دس ی نماي تفاده م وء اس ی س بش انقالب اريخ جن دی . ت ل ج ه اص يگان

زين ،پنهان کاری بسيار شديد : سازمانی برای کارکنان جنبش ما بايد عبارت باشد از گ

.مترجم. دیوان داوری) areopage( آرئوپاژ -∗


١٨٧

هرگاه اين صفات موجود .کردن بسيار دقيق اعضاء و آماده نمودن انقالبيون حرفه ای

ه از -د،باش ود ک د ب أمين خواه م ت ری ه ز ديگ وکراتيزم« چي ت و آن » دم االتر اس :ب

ون است ا ضرورت قطعی . اعتماد کامل رفيقانه در بين انقالبي رای م ن موضوع ب و اي

يه را در روس ايگزين آن یدارد، زي انی را ج ک همگ ارت دموکراتي وان نظ ی ت ا نم م

اخت د . س ه ع د ک ی ش ور م ر تص ود اگ ی ب تباه بزرگ ی اش ارت حقيق ان نظ م امک

: که اعضای سازمان انقالبی مورد نظارت قرار نگيرند ، باعث می شود »دموکراتيک«

ا ه آن ه ت البت ارتيزم اي وق ه ای دموک ای بازيچ کل ه راف ش ه در اط د ک ن را ندارن

د يدموکراتيزم در م ( ) ان هسته ی فشرده ای از رفقائی که به يکديگر اعتماد کامل دارن

ر در آن ها بسيار شديد است و ضمنا مسئوليت حس بيانديشند، ولی ه ب از روی تجرب

ان خويش را از آن ها معلوم شده است که سازمان انقالبيون ه گريب حقيقی برای اين ک

ود د ب ردان نخواه ه وسايلی رو گ د از هيچ گون . دست يک عضو ناشايست خالص کن

ی (بی روس يک افکار عمومی مربوط به محيط انقال وانگهی در کشور ما ) و بين الملل

ه اريخ طوالنی است و هرگون وجود دارد که به قدر کافی ترقی نموده و از خودداری ت

وکراتيزم «(نمايد ی انحرافی از وظيفه رفاقت را با قساوت بی امانی مجازات م م » دم ه

ن مفهوم ل، داخل در اي ی از ک ه ی جزئ ه مثاب يعنی دموکراتيزم حقيقی نه بازيچه ای ب

همه اين ها را در نظر بگيريد آن وقت بوی تعفن ژنرال بازی مهاجرين !). استقت ارف

ن ه را از اي يم خارج ا مق ت گوه ه گف وط ب ای مرب ه ه ع نام د «و قط ايالت ض تم

! حس خواهيد کرد» دموکراتيک

وحی اين را نيز بايد در نظر گرفت که منبع ديگر اين گونه گفت ی ساده ل ،گوها، يعن

ی م برهم ز از دره ردني ی گي مه م ی سرچش ه دموکراس وط ب ورات مرب در . تص

ه وم ب وجهی موس ب ت ل جال ين وب فص اب زوج دوی«کت ی ب ه » دموکراس ع ب راج

ود دارد يس وج ای انگل ون ه ه . ترديوني د ک ی نماين ل م امبرده نق اب ن ؤلفين در کت م

ه های خود، نشانه يس، در نخستين دوران موجوديت اتحادي ی چگونه کارگران انگل

ا را حتمی دموکراسی را ه ه ه اداره اتحادي وط ب ام کارهای مرب ه تم ن می دانستند ک اي


١٨٨

د ی دهن ام م ام اعضاء انج ه ی : تم ذ رأی از هم يله ی اخ ه وس ائل ب ام مس ا تم ه تنه ن

د اعضاء حل می شد بلکه مشاغل را نيز همه ی اعضاء يک . به نوبه اشتغال می کردن

ه تصورات در آزمايش دور و دراز تاريخی الزم ب ن گون ه بيهودگی اي ارگران ب ا ک ود ت

راد دارای مشاغل دگی از يک طرف و اف زوم مؤسسات نماين ه ل مورد دموکراسی و ب

د ه ورشکست . حرفه ای از طرف ديگر پی ببرن ار صندوق های اتحاي د ب ود چن الزم ب

شود تا آن که کارگران پی ببرند که موضوع تناسب بين پرداخت حق عضويت و کمک

ه و ط ب وان فق ی ت افتی را نم رج دري ه سخ ود بلک ل نم ک ح ذ رأی دموکراتي يله ی اخ

ت ز الزم اس ه ني ور بيم ر متخصص ام ار نظ ه . اظه ع ب کی راج اب کائوتس پس کت س

ری های -نتاريزم و قانون گذاری ملی را بر داريد پارلما ه نتيجه گي د ک د دي شما خواهي

آمده به دست ين ساله ی کارگرانی يک تئوريسين مارکسيست با درسی که از عمل چند

ه آن طرز » خود بهخود «است که د، کائوتسکی علي متحد می شدند، درست در می آي

د ی کن ام م دا قي ت ج رده اس ی را درک ک ائوزن دموکراس گ ه ه ريتين دوی ک او . ب

ه د ک ب کنن رند طل ی حاض ن دموکراس اطر اي ه خ ه ب ودهيجرا«اشخاصی را ک ای د ت

و ر ت ت نظ تقيما تح دمس ارش ياب زوم » ده نگ د، ل ی ده رار م خر ق ورد تمس م

اران ه نگ ود روزنام ه ایوج ری حرف رای رهب ره را ب ينان و غي ان نش و پارلم

ه دلل می سازد و ب ا م اتی پرولتاري ارزه ی طبق يال دموکراتيک مب ياليزم «سوس سوس

ا از قانون گذاری مست» برای ايجاد تأثير «که » آنارشيست ها و ادبا قيم مردم مدح و ثن

ونی بس مشروط است، ه ی کن ورد استعمال آن در جامع ه م د ک د و نمی فهمن می کنن

.می تازد

ه ی ه نظري د ک دوی «کسی که در جنبش ما عمال کار کرده باشد می دان ورد » ب در م

ارگر شيوع دارد ان محصل و ک وده ی جوان ان ت زان وسيعی مي ه چه مي . دموکراسی ب

وذ م يکه اين نظر تعجب آور نيست م در نشريات نف د ی ه، هم در آئين نامه ها و ه . نماي

: ١٠ماده ی«: برنشتين مآب در آئين نامه ی خود چنين نوشته بودند اکونوميست های

ه تماس دا ه ی رهمه ی کارهائی که با منافع تمام سازمان اتحادي ه اکثريت آراء هم د ب


١٨٩

ا اکونوميست های تروريست . »اعضای آن حل می شود ا آن ه م آهنگ ب م، ه مآب ه

د از آن «: می گويند الزم است که تصميمات کميته از همه ی محفل ها بگذرد و فقط بع

ه ). ٦٧- ص ١شماره ی » سوابدا«(» به صورت تصميمات حقيقی در آيد د ک توجه کني

ام اين تقاضای اجراء وسيع رفراندم عالوه بر تقاضای ساختن ر اساس تشکيالت تم ب

ه ابی ب يده انتخ ان کش ت مي ده اس تيم ! ش ر نيس ن فک ه در اي يچ وج ه ه ا ب ه م البت

وری و ا تئ نائی ب رای آش ی ب اده کم وق الع ان ف ه امک ائی را ک تن ه ه پراتيس ل عک م

يم رزنش کن ورد س ن م د در اي ته ان ک داش ا دموکراتي ای واقع ازمان ه ی . س ی وقت ول

ی قطع نامه ين شرايطی به صدور که ادعای نقش رهبری دارد، در چن »رابوچيه دلو «

ن ه اي مربوط به اصل دموکراتيک وسيع اکتفا می نمايد، چطور ممکن است نگوئيم ک

بوده است؟» برای ايجاد تأثير«عمل صرفا

کار محلی و کار مربوط به سراسر روسيهکار محلی و کار مربوط به سراسر روسيه) ) ووورد دموکراتيک ازمان در م روحه س ه ی مش ر ضد نقش ائی ب راض ه ه اعت ر آين ه

امال بی اساس است آ نبودن و جنب وقت نه ی توطئه داشتن اين سازمان شده است ک

ک أله ي ته ی مس ود و شايس ی ش يده م يش کش ات پ ب اوق ه اغل د ک ی مان ر م ی ديگ

مربوط است به وجه تناسب بين کار محلی و کار مربوط مسأله اين. بررسی کامل است

يه ر روس ه سراس ازمان . ب کيل س ا تش ه آي ود ک ی ش ی م ار نگران راظه ز منج متمرک

ن موضوع استحکام ا اي د گشت؟ آي ه دومی نخواه ی ب به جابجا شدن مرکز ثقل از اول

د ی را ضعيف نخواه ات محل رابطه ی ما را با توده ی کارگران و عموما پايداری تبليغ

ه وئيم ک ی گ ا در پاسخ م د آورد؟ م بش صدمه وارد نخواه ه جن ب ب دين ترتي رد و ب ک

ر ای اخي ال ه بش س د در جن اده از ح ی زي الين محل ه فع وع ک ن موض ا از اي ا اتفاق م

ز کارهای محلی ل غرق شده اند، زيان می بيند؛ و از اين رو حتما الزم است که مرک ثق

الی استحکام قدری به کارهای مربوط به سراسر روسيه انتقال داده شود؛ و چنين انتق

ا را ضعيف ن ی م ات محل د بلکه هر دو را تحکيم رابطه ی ما و پايداری تبليغ می نماي


١٩٠

ردازيم و از رحال به بررسی موضوع ا . خواهد کرد ی بپ ان های محل گان مرکزی و ارگ

ط ا فق رای م ه ب ه موضوع روزنام د ک يم فراموش نکن ده خواهش می کن ه خوانن نمون

ی مجسم ايست که عمليات انقالبی بی اندازه پردامنه تر و همه جانبه ای را به طور کل

.می سازد

وده ای در دوران بش ت ای ( اول جن ال ه ی ) ١٨٩٨ -١٨٩٦س الين محل از طرف فع

ه ا «کوشش می شود ک ا گازت ين » رابوچاي رای سراسر روسيه مع انی ب وان ارگ ه عن ب

يکن ) ١٩٠٠ -١٨٩٨(گردد؛ در دوران بعدی ه پيش برمی دارد ل جنبش قدم بزرگی ب

ی . توجه فعالين تماما به ارگان های محلی معطوف است ان های محل ن ارگ ه اي اگر هم

که به حساب متوسط به هر يک ماه يک ∗را يک جا حساب کنيم آن گاه معلوم می شود

ن موضوع . شماره می افتد ا اي ا نيست؟ آي اری م ن تصوير روشنی از خرده ک مگر اي

ه طور صريح عقب ماندن سازمان های انقالبی ما را از غليان خود به خودی جنبش ب

د ر نشان نمی ده داد؟ اگ ان تع ده ی هم ای پراکن ب دسته ه ه از جان شماره ی روزنام

وای ط ق ه فق ا ن ت م د آن وق ی ش ر م دی منتش ازمان واح ب س ه از جان ه بلک ی ن محل

پس انداز می کرديم بلکه پايداری و ادامه کاری خود را نيز به منتها درجه بسياری را

ائی آن اين مالحظه ی ساده را، خواه . بيشتر تأمين می نموديم ا پراتيسين ه ه تقريب ک

اکنون نيز در موارد خيلی و متأسفانه ( کار می کنند فعاالنهفقط برای ارگان های محلی

آبی ) زيادی همين طور است ن موضوع دن کيشوت م ه در اي و خواه آن نويسندگانی ک

وال . تعجب آوری نشان می دهند، اغلب اوقات از نظر دور می دارند يک پراتيسين معم

خود را صرف هم» دشوار است «به اين مالحظه اکتفا می نمايد که برای فعالين محلی

ال بر پا ساختن يک روزنامه ی ه اق سراسر روسيه ای نمايند و می گويند بهتر است ک

ه ی ک روزنام د ي ه ای نباش يچ روزنام ا ه د ت ی باش امال . محل ه ک ر البت ه ی اخي نکت

ه -∗ اریس « رجوع شود ب ه کنگره ی پ ع «؛ ١٤ -ص» گزارش ب ا ) ١٨٩٧سال (از آن موق ت

ه طور متوسط ... زنامه ی گوناگون نشر شده شماره رو ٣٠ در نقاط مختلف ١٩٠٠بهار سال ب

.»در هرماه بيش از یک شماره روزنامه از چاپ بيرون می آمده است


١٩١

ی صحيح است و در اعتراف به اين که ه ی محل ی روزنام ه طور کل زرگ و اهميت ب ب

مطلب بر سر اين ولی آخر . فايده ی فراوانی دارد ما از هيچ پراتيسينی عقب نمی مانيم

ن ا اي ه ب اری، ک دگی و خرده ک ا نمی شود از پراکن ه آي ر سر آن است ک نيست بلکه ب

يم م ٣٠وضوح در شهود شماره ی روزنامه ی محلی در تمام روسيه طی دو سال و ن

ی . خالصی يافت است، به اين قاعده ی مسلم ولی خيلی کلی درباره ی فوائد جرائد محل

ه طی -به طور کلی ز، ک ه جوانب منفی آن ني اکتفا ننمائيد بلکه شهامت داشته باشيد ب

ر آن . صريحا اقرار کنيد ،آزمايش دو سال و نيمه بروز نموده است اين آزمايش گواه ب

ی در دار، از لحاظ است که جرايد محل وارد از لحاظ اصولی ناپاي ر م ا در اکث شرايط م

سياسی فاقد اهميت بوده و از حيث صرف قوای انقالبی بی اندازه گران تمام می شوند

بديهيست نظر من تکنيک ( هم به هيچ وجه رضايت بخش نيستند يکنو از حيث تک

ا است اپ آن ه م چ داد و نظ ه تع اپ نيست بلک اي ). چ ک از نق يچ ي امبرده ه م ص ن ه

ه از طرف دگی است ک ی است یتصادفی نيست بلکه نتيجه ی ناگزير آن پراکن خود علت

ن تفوق آن برای تفوق جرايد محلی در دوره ی مورد بحث و از طرف ديگر وجود اي

د را ا . تقويت می نماي وه ی اساس ی از ق ه ی محل ه خارج است يک سازمان جداگان ک

ه ولی روزنام داری اص د پاي ان بتوان ه ی ارگ ه پاي د و آن را ب أمين نماي ود را ت ی خ

رای روشن ساختن از قوه اش خارج هد، سياسی ارتقاء د ات است که بتواند ب ام حي تم

د رار ده ورد استفاده ق رد آورد و م افی گ ا مدرک ک وال . سياسی م ه معم ی ک ا دليل و ام

رد حاکی -ه می شود برای دفاع از لزوم جرايد متعدد محلی در کشورهای آزاد به کار ب

م ر ه از اين که اگر اين جرايد از طرف کارگران محلی چاپ شود ارزان تمام شده و خب

ه در دست است ، بنا-کامل تر و سريع تر به اهالی محل رسانده می شود به تجاربی ک

ر ضد در کشور ما ام می شود ب ی تم د محل ور . جراي د مزب وای جراي از لحاظ صرف ق

ژه ان تمام می شوند و انتشار آن ها انقالبی بی اندازه گر ه وي ه ب م ب ادر است و آن ه ن

ان دستگاه غيرعلنیعلت ساده که برای روزنامه ی اين ، هر قدر هم کوچک باشد، چن

د پنهانی ابريکی را ايجاب می نماي را در بزرگی الزم است که وجود صنايع بزرگ ف زي


١٩٢

ود ه نم تگاهی را تهي ين دس ود چن ی ش تی نم اه دس تگاه در. کارگ ه دس م ک صورتی ه

ردد ا موجب آن می گ دائی داشته باشد غالب ن (پنهانی جنبه ی ابت هر پراتيسينی از اي

رای وارد ) مثال ها خيلی زياد می داند نوع که پليس از چاپ و انتشار يکی دو شماره ب

اکيزه رفت و ه استفاده نمودوسيعآوردن يک شکست اک و پ ه طوری پ همه چيز را ب

ی نما ود روب م روع نم و ش ار را از ن د ک م باي از ه ه ب ه در نتيج د ک ک . ي ه ی ي الزم

ار دستگاه مخفی خوب اين است که انقالبيون دارای آمادگی حرفه ای خوب باشند و ک

ن دو در به طور کامال منظمی تقسيم شده باشد ه هيچ يک از اي حيطه ی و حال آن ک

ه در م ک در ه ر ق ی، ه ه ی محل ازمان جداگان درت يک س د، ق وی باش ی ق ه ی فعل لحظ

ا . نيست تربيت سوسياليستی (صرف نظر از منافع و مصالح عمومی همه ی جنبش م

ی ) و سياسی و از لحاظ اصولی استوار کارگران ورد مصالح اختصاصا محل ی در م حت

ی نيست نيز ن امر : آن چه بهتر خدمت می کند ارگان های محل ر اي ه اگ وئی ب خالف گ

، که فوقا بدان اول است و اال در عمل، آزمايش دو سال و نيمه اینظر آيد فقط در نظر

د هر کسی موافقت . اشاره کرديم، اين حقيقت را به طور غيرقابل تکذيبی ثابت می کن

ه ی، ک ه ی آن نيروهای محل ر کلي د، در ٣٠دارد که اگ رون داده ان ه بي شماره روزنام

ن يک د اي ار می کردن ه سر يک روزنامه ک ه ب ی صد ٦٠آسانی روزنام شماره و حت

ر ل ت بش را کام ی جن رفا محل يات ص ام خصوص ه تم ی داد و بالنتيج رون م ماره بي ش

االخره الزم . منعکس می نمود ی ب شکی نيست که دادن چنين سازمانی آسان نيست ول

ن اره ی اي ی درب ل محل ه هر محف يم، الزم است ک ا ضرورت آن را حس کن ه م است ک

د و فعا ر نماي وع فک ب آن موض د و فري ارج نباش ان از خ ر تک د و منتظ ار کن ه ک الن

ی ان محل ه ارگ ه دررا نخورد ک انی ک برحسب - دسترس و در نزديکی وی است، ارگ

. غالبا توهمی بيش نيست-تجربه ی انقالبی ما

ا ين ه ا پراتيس ه ب يش از هم ود را ب ه خ م ک اعی ه ی و اجتم ندگان سياس آن نويس

د و اي ی دانن ک م ور نزدي ه ط ه ب ائی ک تدالل ه ا اس د و ب ی بين ودن را نم وهمی ب ن ت

م ی، ه ه های محل م روزنام تعجب آوری پيش پا افتاده و پوچ است، حاکی از اين که ه


١٩٣

ان يه الزم است، گريب رای سراسر روس ه ای ب م روزنام ه ای و ه ای ناحي ه ه روزنام

د ی می نماين ار عمل ه ک دی ب د، خدمت ب ود را خالص می کنن د. خ ه ی ب يهی است هم

رای حل يک طور ه اين ها ب ی انسان ب يکن وقت ی الزم است، ل ی مشخص مسأله کل

د م فکر کن ان ه اره ی شرايط محيط و زم ا -سازمانی دست به کار می شود بايد درب آي

ی ه وقت أبی نيست ک ه ) ٦٨- ص١شماره ی (» سوابدا «حقيقتا هم اين دن کيشوت م ب

ه أمس «ويژه د را م له ی روزنام رار می ده ه ق اهر «: می نگارد » ورد مداق ه نظر م ب

ارگران در ه ک ی ک ا اهميت دک ب ل ان دآمح ده ان رد آم ا گ ه -ن ج د از خودش روزنام باي

ه از جائی آورده شده باشد بلکه بخصوص از خودش . ته باشد شکارگری دا ن ک نه اي

د ای . »باش اره ی معن د درب ی خواه ار نم ه نگ ن روزنام ه اي ال ک ود ح خنان خ ش س

ه جای وی بيانديشيد ل شما ب ده، الاق ا بلکه صدها : بيانديشد پس، خوانن محل «ده ه

د ده ان رد آم ا گ ارگران در آن ج ه ک ی ک ا اهميت ن » اندک ب ا اي در روسيه وجود دارد، ب

ه خودش انتشار ه ای مخصوص ب ی روزنام ا هر سازمان محل ر واقع ترتيب ببينيد اگ

چقدر اين پراکندگی وظيفه ی ژاندارم های ! ی شد می داد چگونه خرده کاری ما ابدی م

دون ی را ب ان محل ه کارکن رد ک ی ک ان م ا را آس دک«م دای » ان ان ابت ی در هم زحمت

ا ان آن ه د فعاليتشان دستگير نموده امکان ندهند از مي رون بياين ون حقيقی بي ! انقالبي

ه ی مخصوص سرا ه در روزنام د ک ی گوي ه داده م ود را ادام خن خ نده س ر نويس س

ک احبان فابري ردار ص ريح ک يف و تش يه توص ارگران در «روس دگی ک ات زن جزئي

ودی هرهای غيرخ ف، در ش هرهای مختل ال آن » ش ود، و ح د ب ه نخواه ب توج جال

ه ه «ک يچ وج ه ه ول ب ور اري ه ام وط ب ار مرب دن اخب ول خوان هر اري اکن ش رای س ب

چوب کاری «و چه کسی را » ده اندز«هر بار او می داند که به کی . خسته کننده نيست

ول آ .)٦٩-ص(» حش به جوالن می آيد وو ر » کرده اند ری، آری روح ساکن شهر اري

اده از حد م زي ا ه ه نگار م ی فکر روزنام د ول د «به جوالن می آي ه جوالن می آي . »ب

اری شايسته ن سفله ک اع از اي او می بايست درباره ی اين موضوع فکر کند که آيا دف

ت ب هس س عق يچ ک ک از ه ور فابري اء ام ت افش زوم و اهمي ه ل راف ب ا در اعت ؟ م


١٩٤

ائی ه ج ک ب ا اين ه م ت ک اطر داش د در خ م باي وع را ه ن موض يکن اي انيم، ل ی م نم

ورگ در ه پترب وط ب ار مرب دن اخب ورگ خوان اکنين پترب رای س ه ب م ک يده اي رس

ه ی ا ميسل«روزنام ورگ مالل آور شد» رابوچاي ور . ه استپترب رای افشای ام ا ب م

د فابريک در محل هميشه دارای اوراقی بوديم و اين اوراق هميشه اقی بمان د ب م باي -ه

زل ي را ما با روزنامهاما کيفيت ابريکی تن ه ی ف ه يک ورق ه پاي د باال ببريم نه اين که ب

داريم » جزئيات«آن قدرها ما احتياج به افشای » روزنامه«برای . دهيم يشتر بلکه ب ،ن

ا است و ه فابريک ه ان کلي ه مخصوص جري م ک احتياج به افشای نقايص بزرگی داري

د ين جهت بتوان ه هم اين عمل بايد متکی به مثال های مخصوصا برجسته ئی باشد و ب

د ه توان د، ب بش را جلب نماي ران جن ه رهب ارگران و کلي ه ی ک ه کلي اعالق دانش حقيقت

ره ی م ی سازد، دائ ا را غن داری آن ه رای بي الوده ای ب د، ش علوماتشان را توسعه ده

. حرفه ای کارگران بريزد یيک ناحيه ی جديد و يک قشر تازه

ا مقامات ديگر را سپس « در روزنامه ی محلی می توان مچ دست سران فابريک ي

ورا و سر ا ف اری ه ام خالف ک ورد تم اه گرفت در م ا ت. بزنگ ه ی بخا ام ه روزنام ر ب

ه عمومی دور دس ردم ب ت برسد در خود محل اين واقعه ديگر فراموش شده است و م

د گفت ود «: مغز خود فشار آورده خواهن ه کی رخ داده ب ن واقع دايا اي ان (» !خ در هم

چنان که از همان منبع اطالعی ! خدايا کی رخ داده بود : آری همين طور است ). صفحه

ه در طی دو سال و ن شماره ٣٠حاصل می کنيم ين شش روزنامه ک ه ب يم انشتار يافت

اه يک شهری هر بدين طريق به حساب ميانه به . شهر تقسيم می شود در طی شش م

ی را ! می افتد شماره ار محل ازده ک و اگر روزنامه نگار سبک مغز ما در تصور خود ب

ه هيچ وجه درست نيست ( بکند سه برابر هم ورد يک شهر متوسط ب چيزی که در م

رممکن است زيرا در شرايط خرده کا ار غي ازده ک اد ب اه ) ری ترقی زي از در هر دو م ب

دارد هيچ »گرفتن بزنگاه سر«يک شماره می شود، و اين با موضوع . گونه شباهتی ن

رای ود ب دگانی از خ د شوند و نماين ی متح ازمان محل افی است ده س ه ک در صورتی ک

ا د، ت وان در انجام وظائف پر فعاليت تشکيل روزنامه ی عمومی گسيل دارن ه بت ن ک اي


١٩٥

ار جزئيات نه بلکه در بی ترتيبی های واقعا مهم و نمونه در وار هر دو هفته ای يک ب

اه باشد هيچ کسی که از وضع کار در سازمان های ما . »مچ گرفت «سراسر روسيه آگ

و اما اگر بخواهيم درباره ی گرفتن مچ دشمن در . در اين امر شبهه ای نخواهد داشت

الم نباشد، ه م ب محل ارتکاب جر طور جدی سخن بگوئيم و مقصودمان زيب و زينت ک

د د بکن م نباي : بايد بگوئيم که عموما روزنامه ی غيرعلنی حتی فکر اين موضوع را ه

ب ط ش ار را فق ن ک چ اي ل م ن قبي رای اي د ب داکثر موع را ح د زي د بکن ی توان ه م نام

دت، مثال(گرفتن ها اغلب از يکی دو روز تجاوز نمی کند اه م ا اعتصاب معمولی کوت ي

).زد و خورد توی فابريک يا نمايش و امثال آن را بگيريد

کارگر نه فقط در فابريک بلکه در «: نويسنده ی ما در دنباله ی سخن خود می گويد

ل » شهر نيز زندگی می کند و با اين گفته ی خود با چنان پی گيری سختی از جزء به ک

ود ا دارد خ ه ج رد ک ی پ د م ار کن ه آن افتخ م ب وريس کريچفسکی ه ائل . ب ه مس وی ب

وده اره نم هر اش دارس ش هر، م ای ش تان ه هر، بيمارس ای ش ن ه ه انجم وط ب مرب

ی امور شهری را مسکوت ع خواستار آن است که ه ن روزنامه ی کارگری به طور کل

ال ين ح ی در ع وبی است ول يار خ ود خواست بس ودی خ ه خ ن خواست ب ذارد اي نگ

ه چه بسا در کامتصوير ال واضحی از آن قضاوت های مجرد و انتزاعی پوچی است ک

گاه حقيقتا اوال هر. موقع بحث درباره ی روزنامه های محلی، فقط به آن اکتفا می کنند

د « ده ان رد آم ا گ ارگران در آن ج ه ک ی ک ا اهميت ين » در هر محل اندک ب ا چن دی ب جرائ

ه ه روزنام هری ک ار ش لی از اخب تون مفص وابودا«ی س ت » س ب اس ود طال ه وج ب

به سفله کاری واقعی مبدل می شد و در می آمد، اين کار در شرايط فعلی روسيه حتما

ه ت مطلق ه حکوم يه ب ر روس ی در سراس ار انقالب ت وارد آوردن فش ه اهمي ت ب معرف

ه های آن خط مشی تزاری فتور ايجاد ود و ضمنا موجب تقويت جوان می شد می نم

ه اد و از ک ی زي ود خيل ر موج ان غي ه از پارلم ونی ک اره ی انقالبي ی در ب ه معروف گفت

ن خط مشی شهرت ه اي ون ب د اکن انجمن های شهری موجود خيلی کم سخن می گوين

ان و در يار سخت ج ه بس ائی ک ه ه ط داده است، جوان ه فق ده بلک ن نش ع ريشه ک واق


١٩٦

د ال شده ان ا م داکثر پ ا ح ه و ي وئيم . نهفت ا می گ ال خاطر نشان : م ا و در عين ح حتم

ازيم ی س ه م وابدا«ک ه عکس آن را » س وده بلک اری نب فله ک ان س دون شک خواه ب

ه شهر برای-ولی تنها نيات حسنه کافی نيست . می خواهد وط ب روشن شدن امور مرب

رای ا و به دست آمدن يک دورنمای مناسب ب ار م ام ک دا تم ا ابت ن دورنم الزم است اي

ه وسيله ی به وجود کامآل ه فقط ب ده باشد و ن ه وسيله ی آم ال های بحث بلکه ب مث

ائی يک ا برج م مستقر شده و استحکام و پ ه طور محک ه دست راسنتبسياری ب ب

ن موضوع از . ما هنوز از اين موضوع بسيار دوريم . آورده باشد دا و حال آن که اي ابت

رد الزم يش از آن که بتوان درباره ی مطبوعات وس پيعنی يع محلی فکر و يا صحبت ک

.است

ا خوب و حالت توجه نوشت ه شهر را واقع ثانيا برای اين که بتوان امور مربوط ب

ا وبی ب ه خ ه ب وده بلک نا نب اب آش ط از روی کت ا فق ن کاره ا اي ائی الزم است ب آن آنش

ت ه . داش ورتی ک يه در ص ام روس وک در تم يال دم نائی را ر سوس ن آش ه اي ائی ک ات ه

ه شهر و دولت را . ود ندارند جشته باشند تقريبا و دا وط ب برای اين که بتوان امور مرب

ه ای در ) البته نه در رساله ی ساده (در روزنامه ه جانب نوشت، بايد مدارک تازه و هم

برای گرد آوردن . توسط شخص کاردانی گردآوری و تهيه شده باشد دست داشت که به

م دوی دموک«و تهيه ی چنين مدارکی ه ه ی » راسی ب ه در آن هم دوی، ک ل ب يک محف

افی ) رفراندم(کارها را همه می کنند و سرگرم بازی مراجعه به آراء عمومی هستند، ک

ت ناس، . نيس رين کارش ناس، مخب ندگان کارش تادی از نويس ر س ن ام ام اي رای انج ب

ا رابطه ه و هر ج رار برق ارتشی از خبرنگاران سوسيال دموکرات الزم است که با هم

ه ( را» اسرار دولتی «سازند، بتوانند همه و هر گونه در ب که کارمند دولتی روس آن ق

ای راه »پشت پرده«هر آورند و در به دست )آن می بالد و آن قدر آسان بروز می دهد

ه حضور » بر حسب شغل خود « يک ارتش از اشخاصی الزم است که :يابند موظف ب

ه ا و اطالع ازدر هم ز باش ج ه چي ه . ندهم ارزه علي ه حزب مب ا، ک هو م تم هرگون س

ه د ارتشی از اشخاصی ک وانيم و باي اقتصادی، سياسی، اجتماعی و ملی هستيم، می ت


١٩٧

يم يج کن يم و بس يم ده م و تعل رد آوري ا را گ ابيم و آن ه د بي ا خبرن ز ب ه چي از هم

ارزار سازيم، وز -و روانه ی عرصه ک ا را هن ن کاره ه ی اي ا هم ام داد ام د انج و ! باي

م برداشته نشده دمی ه ه فقط ق ه ن ن زمين حال آن که در اکثريت هنگفتی از نقاط در اي

م ار را ه ن ک ام اي زوم انج ی ل ا حت ه بس ه چ ددرکبلک رده ان ات . نک د در مطبوع بيائي

ده ای زن اگری ه االت و مراسالت و افش ا مق يال دموکراتيک م وجهی یسوس ب ت جال

اره ی کار فهدرب الی و ا و س هری، م ائی، ش امی، کليس ی، نظ ای ديپلوماس اری ه له ک

د تقريبا هيچ چيزشما : غيره و غيره جستجو کنيد م می يابي ی ک ا خيل د ي . ∗ پيدا نمی کني

ه ين است ک رای هم ه کسی «و ب ی ک وم وقت ی ش اده عصبانی م وق الع ه ف ن هميش م

ا و شيوا ان می ر » می آيد و يک مشت سخنان بسيار زيب ر زب ه ب ن ک د حاکی از اي ان

رد «برای ا گ ارگران در آن ج ه ک ی ک د هر محل اندک با اهميت ده ان ائی » آم ه ه روزنام

ه، سالزم ا ه کارخان وط ب ی را افشاء ت که بی ترتيبی های مرب ا امور دولت ا شهر و ي ي

!نمايند

ا زی ي ات مرک ر مطبوع ی ب ات محل وق مطبوع ل تف ا تجم ر است ي ر.عالمت فق - فق

ه ت ک انی اس وز در زم وده، هن راهم ننم زرگ ف د ب رای تولي وائی ب وز ق بش هن جن

ا را -∗ امال نقطه ی نظر م ز ک ی ني ان های محل رین ارگ برای همين است که حتی وجود بهت

د ثال . تأیيد می نمای وچی «م وژنی راب وان از » ی ه نمی ت يار خوبی است ک ه ی بس لحاظ روزنام

ولی در اثر ندرت انتشار و کثرت وقوع سوانح موفق نشد . اصولی آن را متهم به ناپایداری نمود

د رای . آن چه را که می خواست برای جنبش محلی بده ه در حال حاضر ب وم شد آن چه ک معل

یعنی طرح اصولی مسائل اساسی جنبش و تبليغات سياسی -حزب بيشتر از همه ضروری است

و آن چه را هم که از قبيل مقاالت راجع . خارج از قوه ی یک ارگان محلی می باشد -همه جانبه

ه دارکی ک به کنگره ی صاحبان صنایع معدن و بيکاری و غيره به طرز بسيار خوبی می داد، م

يه صرفا جنبه ی محلی داشته باشد نبود ه فقط این مدارک برای سراسر روس ن ک ه ای ود ن الزم ب

م وجود چنين م . برای جنوب ا ه يال دموکراتيک م يچ یک از مطبوعات سوس ی در ه قاالتی حت

. نداشت


١٩٨

زمانی ،تجمل. غرق است » جزئيات زندگی فابريک «خرده کاری سرگردان و تقريبا در

ه را امال فيصله داده است که جنبش وظيفه ی افشاء و تبليغ همه جانب ابر ديگر ک و بن

دد محل اين غير از ارگان مرکزی، زوم می باشد ارگان های متع ورد ل م م . ی ديگری ه

ونی تفوق ع کن ا در موق حال بگذار هر کس برای خودش اين موضوع را حل کند که آي

اقی ر ب رای سوء تعبي ه راهی ب ن ک رای اي جرايد محلی ما حاکی از چيست و اما من، ب

کنون اکثريت سازمان های تا. نماند، به تلخيص نتيجه گيری های خود اکتفا می نمايم

ط در محل ا فق يده و تقريب ی انديش ای محل ان ه اره ی ارگ ط درب ط و فق ا فق ا تقريب ی م

د ه . سر آن ها فعاالنه کار می کنن ا فعاالن ا فقط در سر آن ه ن يک انديشيده و تقريب اي

ر عاديست . کار می کنند رعکس باشد . اين يک امر غي د ب ده ی : باي ه عم الزم است ک

ی ای محل ازمان ه ت س ر اکثري رای فک د و ب يه ای باش ر روس ان سراس اره ی ارگ درب

د ار کنن وانيم .آن ک ی ت ا نم د م ع نباش ن وض ه اي انی ک ا زم ک ت ی ي م حت ه ه روزنام

ات يله ی تبليغ ه وس د ب ادر باش دازه ای ق ا ان ا ت ه حقيقت يم ک هتأسيس کن ه جانب در هم

ن وضع . مطبوعات به جنبش خدمت کند ه وجود ولی وقتی اي د ب ه خودی آن -آي اه ب گ

ی مناسب عادی ان های ضروری محل رار خود بين ارگان ضروری مرکزی و ارگ برق

.خواهد گرديد

*************************

ز ال مرک زوم انتق ه ل در نظر اول ممکن است چنين به نظر آيد که نتيجه گيری دائر ب

ار ورد مب يه ای بخصوص در م ر روس ت سراس ه فعالي ی ب ت محل ل از فعالي زه ی ثق

دارد ا : اقتصادی مصداقی ن ان ي ارگران تک تک کارفرماي ا دشمن مستقيم ک ن ج در اي

و ه ول وط نيستند ک ه وسيله ی سازمانی مرب ا يکديگر ب ه ب گروهی از آن ها هستند ک

امآل ار نظامی و ک ام عي د سازمان تم ن تاندکی همانن ه ی حکومت روس، اي ز يافت مرک

ا اراده ی واحدی دشمن بالواسطه ی ما در مبارزه ی س اتش ب ا جزئي ه ت ياسی باشد ک

.رهبری می شود


١٩٩

ن موضوع -مبارزه ی اقتصادی . ولی موضوع اين طور نيست ه اي ا ب ه باره چنان ک

ه -اشاره نموده ايم ارگران ن ه ک د ک مبارزه ی حرفه ای است و از اين رو ايجاب می کن

ان و هر ق . حرفه نيز متحد شوند برحسب محل کار بلکه برحسب فقط در اتحاد کارفرماي

دازه ان ان ه هم د ب ما در انواع انجمن ها و سنديکاها سريع تر پيشرفت حاصل می نماي

ری الزم می شود رم ت ا . هم اين اتحاد حرفه ای به شکل مب اری م دگی و خرده ک پراکن

ی شدن آن سازمان واحدی رای عمل را ب ردد، زي اد می گ ن اتح انع اي ی م ام معن ه تم ب

ارگران از انقال ه های ک ری اتحادي بيون در سراسر روسيه الزم است که قادر باشد رهب

ه . سراسر روسيه را بر عهده گيرد ل ب رای ني ه ب وع سازمانی ک ه ن اال راجع ب ا در ب م

ه مناسبت طرح ه ای ب د کلم وديم و اينک فقط چن وب است، بحث نم اين مقصود مطل

.له ی مطبوعات مان به آن عالوه می نمائيمأمس

ه ی سوسيال دموکرات ه در هر روزنام د ي اين ک ارزه ی ستونی ک باي اره ی مب در ب

. گمان نمی رود برای کسی مورد شبهه باشد -وجود داشته باشد، ) اقتصادی(حرفه ای

ز ه ای ني اره ی مطبوعات حرف ولی رشد جنبش حرفه ای ما را وادار می سازد که درب

د . فکری بکنيم ين می آي ه ای در روسيه ليکن به نظر ما چن د حرف اره ی جراي ه درب ک

ن د باشد؛ اي م نمی توان تجمل -عجالتا، به غير از موارد قليل استثنائی، جای سخنی ه

و وت اليم ب ق ا اغل ه م ال آن ک ت و ح داريم تاس اط ن م در بس کل . ی ه ا آن ش رای م ب

زوم ورد ل ز م ون ني مطبوعات حرفه ای که مناسب با شرايط کار غير علنی است و اکن

ا با ه اید ياست همان ای حرف اله ه درس دارکی . باش تی م ی بايس ا م اله ه ن رس در اي

ی ين، راج ∗علن ار در صنف مع رايط ک ه موضوع ش ع ب ی راج اوتی ع و غيرعلن ه تف ب

تفاده -∗ مدارک علنی در این مورد مخصوصا مهم است و ما در امر جمع آوری و توانائی اس

م ده ای ژه عقب مان ه وی وز . از آن ب ی هن دارک علن ا از روی م ه تنه وئيم ک ر بگ ه نيست اگ مبالغ

ی . ساله ی حرفه ای نگاشت می توان به نحوی یک ر ممکن -ليکن تنها از روی مدارک غيرعلن

ه . نيست ائلی ک وع مس اره ی آن ن ارگران درب ا «ما، با گردآوری مدارک غيرعلنی از ک رابوچای

که در این مورد یک نفر کارکن (درج نموده، مقدار گزافی از نيروی یک نفر انقالبی را » ميسل


٢٠٠

ن نقطه ی ه از اي ای نظک ه خواست ه اط مختلف روسيه وجود دارد، راجع ب ربين نق

ه ين، عمده ی کارگران حرف ه نقص ق ی مع وط راجع ب ه ی وانين مرب ه حرف ور، ب مزب

ار ادی ک ه مب ه و راجع ب ن حرف ارگران اي ارزه ی اقتصادی ک م مب وارد مه ه م راجع ب

ا ردآوری و مرتب ره گ ا و غي ه ای آن ه دی های سازمان حرف ونی و نيازمن و وضع کن

دی شود يال . دسته بن ائی اوال مطبوعات سوس اله ه ين رس ود يک چن در صورت وج

ه ما از يک دنيا دموکراتيک ارگران يک حرف ه ی ک ورد عالق چيزهای جزئی که فقط م

ورد ا را در م ه ی م ايج تجرب بخصوص است خالص خواهند شد؛ ثانيا اين رساله ها نت

ان اوراق ون در مي ه اکن رد آورده شده را ک دارک گ رده و م مبارزه ی حرفه ای ثبت ک

ن بسيار و مراسالت متفرقه به تمام معنی از ميان می ود و اي رود نگاهداری خواهد نم

دارک ) ی شودعلنی به خوبی می تواند جانشين و اه م يچ گ ن ه بيهوده تلف می کنيم و با وجود ای

ات فقط از یک شعبه ی یک ر اوق ه اکث ارگرانی ک رای ک را ب م زی خوبی هم به دست نمی آوری

ه از شرایط عمومی و د ن فابریک بزرگ اطالع دارند و تقریبا هميشه از نتایج اقتصادی باخبرن

ا در موازین کار خود، کسب معلوماتی که کارمندا ال آن ه ن فابریک، بازرس ها، پزشکان و امث

داری، ژه ی صنعتی، به اختيار دارند و چه بسا ضمن اخبار کوچک جراید و در نشریه های وی

.زمستواها و غيره پراکنده است، غيرممکن است

وی چشم است »تجربه ی اوليه «گوئی ون جل . ام، که هرگز آن را تکرار نخواهم کرد، هم اکن

از وضع یک » با حرص و ولع تمام «می کوشيدم تا از کارگری که پيش من می آمد چندین هفته

ا دشواری . کارخانه ی بزرگ که او در آن جا کار می کرد پرسش و تحقيق کنم و ب گرچه من ول

ه (بسياری هم بود یک طوری موفق به تشریح وضع کارخانه اه !) فقط یک کارخان يکن گ شدم ل

ان می شد که کارگر مذکور در پا د زن رد، لبخن اک می ک ه عرق خود را پ ار، در حالی ک ان ک ی

ر «: می گفت ه سؤاالت شما آسان ت ار از جواب دادن ب ا اضافه ک دن ساعت ه رای من گذران ب

»!است

اگزیر ت ن تر دول در بيش ان ق يم، هم ی بکن ارزه ی انقالب ادتری مب رژی زی ا ان ا ب در م ر ق ه

ار » حرفه ای «می گردد قسمتی از کار يله قسمتی از ب دین وس را به صورت مجاز در آورد و ب

.رااز دوش ما بردارد


٢٠١

ه ين ب رای مبلغ ت ب د توانس دارک خواه ن م ا اي رد؛ ثالث د ک يص خواه دارک را تلخ م

د، ی ياب ر م ته تغيي بتا آهس ار نس رايط ک را ش د، زي ار باش تور ک وع دس ه ی يک ن مثاب

ت است اده ثاب وق الع ين ف ه ی مع ارگران حرف ای اساسی ک ای (خواست ه خواست ه

دگان ب ال بافن ال ١٨٨٥خش مسکو در س ورگ در س م مقايسه ١٨٩٦ و پترب ا ه را ب

ات ) کنيد رای تبليغ ا ب د طی سال ه ا می توان دی ه ا و نيازمن و مجموع اين خواست ه

تور ارگران دس ده ی ک ب مان ان قشرهای عق ا مي ده و ي ب مان ای عق اقتصادی در جاه

ه بسيار خوبی باشد؛ مثال های اعتصابات موفقيت بخش در يک ناح وط ب ار مرب ه، آم ي

ه م ب ارگران جاهای ديگر را ه ار در يک محل، ک ر ک سطح باالتر زندگی و شرايط بهت

ه ن ک ا سوسيال دموکراسی، پس از اي د؛ رابع مبارزه ی تازه و تازه ای تشويق می کن

دست خود گرفت و بدين طريق رابطه ی جنبش ه ب ای را ابتکار تعميم مبارزه ی حرفه

ه را بحرفه ای روس رد ک د ک ا سوسياليزم مستحکم نمود، در عين حال کوشش خواه

فعاليت ترديونيونی ما در جمع کل فعاليت های سوسيال دمکراتيک ما نه سهم خيلی کم

برای سازمان محلی، اگر از سازمان های شهرهای . و نه سهم خيلی زياد داشته باشد

اهی رممکن است ديگر مجزا باشد، رعايت تناسب صحيح بسيار دشوار و گ ی غي حت

ن » رابوچايا ميسل«مثال ( ی ممکن است در اي نشان می دهد که تا چه درجه ی عجيب

وده شود ونيزم پيم رای سازمان سراسر ). مورد راه مبالغه ی به سوی ترديوني ی ب ول

ام د و تم روی می نماي روسيه ای انقالبيون، که پيوسته از نقطه ی نظر مارکسيزم پي

بری می کند و ستادی از مبلغين حرفه ای در اختيار خود دارد مبارزه ی سياسی را ره

. تناسب صحيح هرگز مشکل نخواهد بودينتعيين ا


٢٠٢

::فصل پنجمفصل پنجم

ی سياسی برای ی سياسی برای ايجاد يک روزنامهايجاد يک روزنامه» » یی نقشهنقشه««

سراسر روسيهسراسر روسيه

کی . ب و «(کريچفس ه دل ماره » رابوچي من) ٣٠- ص١٠ش ه ض ن ک تهم اي ا را م م

وری را «ی خواهيم می سازد به اين که م ل، تئ به وسيله ی مجزا نمودن تئوری از عم

رين خبط «: می نويسد » ه يک آئين بی جان مبدل سازيم ب زرگ ت ن » ايسکرا «ب در اي

ورد ه ی«م ی » نقش ومی حزب ازمان عم ه ی (س ی مقال روع «يعن د ش ه باي از چ

د . »است)»کرد؟ ار می کن م صدا شده اظه ا او ه ل «مارتينف هم ب ه » ايسکرا «تماي ک

می خواهد از اهميت سير پيشرو مبارزه ی عادی روزمره در مقابل ترويج درخشان و

ه در ش ... مکمل بکاهد ٤اره ی ممنجر به طرح يک نقشه ی تشکيل حزب شده است ک

ه رد؟«در مقال د شروع ک ه باي د» از چ نهاد می نماي ا ص(» آن را پيش ان ج ). ٦١-هم

ر ل ن اواخ االخره در اي م . ب ادژدين ه ن ن ه از اي د ک انی گردي ه ی کس ه جرگ ق ب ملح

د ) اين کلمه ی گذارده شده است ءگيمه به عالمت استهزا (» نقشه« . خشمگين شده ان

ه او انون رولوتسی «در رساله ی موسوم ب ين حاال ) »آستانه ی انقالب «(» ک ه هم ک

ا سوابدا» گروه سوسياليست های انقالبی «نشريه ی (ما رسيده است به دست ا که م ب

ه ی «می نويسد ) آن ها آشنائی داريم ه يک روزنام اره ی سازمانی ک حاال صحبت درب

د، د آن باش ته پيون يه رش ر روس اندن -سراس ر رس ه ثم ايش ب افی معن ا و خيالب ه


٢٠٣

وداری از )١٢٦-ص(» فعاليت کابينه نشينی است ازی است «، اين نم و » مطبوعات ب

.غيره

هم فکر در » ه مبارزه ی عادی روزمر وپيشرسير «اين که تروريست ما با مدافعين

ای ا، در فصل ه ه م ه ی تعجب نيست، مخصوصا پس از آن ک ا هيچ ماي رای م د ب آم

م یمربوط به سياست و سازمان، ريشه رار دادي ه ق ورد مطالع ی . اين نزديکی را م ول

ط ل ه فق ائيم ک ون بايستی خاطرنشان نم م اکن ا ه ادژ. م ا دن ود ب ه کوشش نم ود ک ين ب

وص نيت در افکار مندرجه در مقاله ای که از آن خوشش نيامده است تعمق نمايد و خل

ه » رابوچيه دلو« در صورتی که -سعی کرده است پاسخی در ماهيت امر به آن بدهد، ب

ا کمک يک مشت تهيچ وجه ماهي وده است ب امر سخن نرانده بلکه فقط کوشش نم

م له راأکلمات عوام فريبانه ی دور از نزاکت مس د و در ه ده نماي ابر . پيچي ن، هر بن اي

بال وريم ق ا مجب از م اگوار باشد، ب ه ن م ک دتی قدر ه ردن م اک ک وقت خود را صرف پ

.اس بنمائيمياصطبل اوژ

ف فال ه ی ) ) ال ی از مقال ه کس ه ی چ ی از مقال ه کس رد؟ ««چ روع ک د ش ه باي رد؟ از چ روع ک د ش ه باي ده » » از چ ده رنجي رنجي

است؟است؟ه ابی، ک اب و خط ی از عت ته گل ون دس و «اکن ه دل د، » رابوچي ی کن ا م ار م ل نث نق

ی را «. می نمائيم د تشکيالت حزب ه وجود اين روزنامه نيست که می توان آورد بلکه ب

رد و در خارج از کنترل وی حزب وبر فرازروزنامه ای که « ...»برعکس قرار می گي

ه «... »سايه ی شبکه ای از عاملين خود مستقل از وی می باشد چه معجزی است ک

ه خود وی سازمان های واقعا » ايسکرا« ی را ک موجود سوسيال دموکراتيک آن حزب

ت؟ رده اس وش ک ت فرام وب اس ه آن منس م و «... »ب ای محک يپ ه احبان پرنس ص

ين پرنسيپ ها موافق است، در عين حال تنظيم کنندگان عالی ادارندگان نقشه ای که با

اين .. .»مقام مبارزه ی حقيقی حزبند که اجراء نقشه ی خود را به حزب تلقين می کنند

د به عالم نقشه، سازمان های زنده و حياتی ما را ارواح و اشباح می راند و می خواه


٢٠٤

ود آورد الم وج ه ع املين را ب اه نقشه ی «... »شبکه ای واهی از ع ر گ » ايسکرا«ه

وکرات جامه ی عمل بپوشد باعث خواهد شد که کليه ی آثار حزب کارگری سوسيال دم

ن کش ه در اي ی ک ه وجود ور در حال روسيه يعنی حزب رود ب ان ب ... »آمدن است از مي

ارزه ی « ام مب ان تم ق العن رل و مطل دون کنت ذار ب انون گ ه يک ق دل ب رويج ب ان ت ارگ

ردد ی می گ ه تابعيت « ...»عملی انقالب ا نسبت ب ا روش حزب م خود از يک کامل آي

. غيره وو غيره» هيئت تحريريه ی خودمختار چگونه بايد باشد؟

» رابوچيه دلو«و لحن اين نقل قول ها مالحظه می کند اننده از مضمون چنان که خو

ت ده اس ا و . رنجي ازمان ه اطر س ه خ ه ب ده بلک ودش نرنجي اطر خ ه خ ی وی ب ول

ا ه گوي ده است ک ا رنجي ه » ايسکرا «کميته های حزب م ا را ب می خواسته است آن ه

ا . ن ببرد عالم ارواح رانده و حتی رد و آثار آنان را نيز از بي ر پ امتی ب ه چه قي واقعا ک

د ! شده است ه نظر می آي ه ی . فقط يک چيز غريب ب رد؟ «مقال د شروع ک » از چه باي

و « و مقاالت ١٩٠١در ماه مه سال اه سپتامبر سال » رابوچيه دل منتشر ١٩٠١در م

ه ی سال اه ژانوي ه ی م م نيم ون ه د، اکن اه . است ١٩٠٢شده ان نج م ن پ ام اي طی تم

ه ( پتامبر چ ه پس از س پتامبر و چ يش از س ک) پ يچ ي ا و ه ه ه ک از کميت يچ ي از ه

ه ا را ب ا و سازمان ه ه ه د کميت ه می خواه والئی ک ن هي سازمان های حزب بر ضد اي

راض نکرده است ن ! عالم ارواح و اشباح براند رسما اقدام به اعت ه در اي و حال آن ک

ی، و چه در بسياری از نشر » ايسکرا «مدت، چه در ی، و غيرمحل يه های ديگر محل

ا را ه آن ه ه کسانی ک ده ها و صدها خبر از تمام اکناف روسيه درج شده چطور شد ک

دند و از آن ردار نش ب خب ن مطل د از اي باح برانن الم ارواح و اش ه ع د ب ی خواهن م

ولی شخص ثالث رنجيد؟-نرنجيدند

ا و سازمان های ه ه ه کميت ار واقعی علت وقوع اين امر اين بود ک ديگر مشغول ک

ازی ه ب تند و ب وکراتيزم«هس د» دم ده ان ه ی . سرگرم نش ا مقال ه ه د «کميت ه باي از چ

رای » شروع کرد؟ ن کوششی است ب ه اي د ک د و ديدن ين «را خواندن طرح نقشه ی مع

ود تشکيالتی تا دام نم و چون »آن که بتوان از تمام جوانب به ساختن اين تشکيالت اق


٢٠٥

ه » تمام جوانب« از اين هيچ يک و می ديدند که ی دانستند آن ها به خوبی م مادام که ب

ه ساختمان آن «ی معماری آن اطمينان حاصل ننمايد لزوم اين بنا و به درستی نقشه ب

ه از جسارت » اقدام نمی کند ه مغزشان خطور نکرد ک لذا طبعا فکر اين موضوع هم ب

م أهميت فوری مسنظر به ا«: گفته بودند» ايسکرا«اشخاصی که در ا تصميم داري له م

رای چاپ ه ب ه در رساله ای ک يم، ک ديم کن ا تق ه رفق از جانب خود طرح نقشه ای را ب

ر شرح داده شده است ه می شود مفصل ت د «-»تهي ار . »برنجن ر غرضی در ک ا اگ آي

اقدام برای بپذيرندنمی بود ممکن بود کسی پی نبرد که اگر رفقا نقشه ی تقديم شده را

رای آن از روی ا ت«ج رای » تبعي ه ب ن نقش زوم اي ه ل ان ب ه از روی اطمين وده بلک نب

راستی که کلمه ی (آن » طرح« آن وقت نپذيرندآرمان مشترک خواهد بود و اگر آن را

ا ) پرمدعائيست، اين طور نيست؟ د؟ آي د مان اقی خواه هم چنان به صورت يک طرح ب

ا آن را اين عوام فريبی نيست که در جنگ عليه طرح ه تنه اد ناسزا «يک نقشه ن ه ب ب

د، »می گيرند ر آن - و به رفقا برای رد اين نقشه مصلحت جوئی می کنن بلکه عالوه ب

رح ن ط ه صاحبان اي د علي ه ان م تجرب ی ک ر انقالب ه در ام ز ک تحريک اشخاصی را ني

د ی نماين ار را م ن ک ا و اي ن تنه رای اي رده ان ب رأت ک ا ج را آن ه ه چ د ک ی کنن د م

ام «و به عنوان » قانون گذاری نمايند « د، » تنظيم کنندگان عالی مق ان گذارن ه مي دم ب ق

د د طرح نقشه ای را پيشنهاد کنن ل ؟يعنی به خود جرأت داده ان ا باشد در مقاب ر بن ؟ اگ

ا باال کشيدن کوششی که به منظور ايف، نقشه ه ات، وظ فعالين محلی و رساندن نظري

ه فقط و غيره آن ها به درجه راض ن ن اعت ی وسيع تری می شود، اعتراض کنند و اي

ر ه ی نظ ه از نقط ات بلک ن نظري تی اي اظ نادرس ش«از لح را » رنج ه چ ن ک از اي

د ترقی » باال بکشند«را ما» می خواهند « ا می توان ن صورت حزب م ا در اي باشد، آي

رود؟ ل ا را . کند و جلو ب ز نقشه ی م ادژدين ني اد «ن ه ب ان » گرفت سزا ناب ا چن ی ب ول

ات ودن نظري دوی ب ا ب وحی ي ول ساده ل عوام فريبی که ديگر نمی شود آن را فقط معل

دا » تفتيش نمودن حزب «سياسی دانست، نامبرده تنزل ننمود و تهمت ان ابت را از هم

رد ه از . به طور قطع رد ک ادی ک ل انتق ادژدين در مقاب ه ن ه ب ن واسطه است ک ه اي و ب


٢٠٦

ا نقشه کرده است م ه ب ه «ی توان و بايد جوابی در ماهيت امر داد، و حال آن ک رابوچي

.فقط می توان با ابراز نفرت جواب داد» دلو

ه د ک زل می ده و ليکن ابراز نفرت نسبت به نويسنده ای که به اندازه ای خود را تن

جار و جنجال راه می اندازد ما را از وظيفه ی » تبعيت«و » مطلق العنايی «در باره ی

اين . حل معظالتی که اين گونه اشخاص برای خواننده فراهم می آورند خالص نمی کند

ن جمالت پيش ه اي يم ک ه نشان ده ه هم وانيم واضح و آشکار ب ا می ت ه م جا است ک

اره ی اپا وکر «فتاده در ب ردن . از چه قماشيست » تيزم وسيع ادم ه فراموش ک ا را ب م

راندن آن ها به عالم ارواح و اشباح و غيره متهم ا کوشش برای يکميته ها و به تمايل

ازند ی س رايط . م ابر ش ه بن ی ک واب داد وقت ات ج ن اتهام ه اي وان ب ی ت ه م چگون

ا یما تقريبا هيچ واقعيت پنهان کاری، ه ه ا کميت ان ب ط حقيقی خودم اره ی رواب را درب

ا نمی توانيم ه م اتی ب ه اتهام يم؟ اشخاصی ک ل کن ده نق ه بسيار برای خوانن د ک می زنن

ائی خود نسبت اری و بی اعتن زننده و باعث تحريک جماعت است به علت بی بند و ب

ی را بات و روابط د مناس ه باي ی، ک ر انقالب ک نف ايف ي ه وظ رار ب ا برق ه دارد و ي ک

ا ، از نظر مردم به دقت پنهان نمايد، می نمايد و پا در تالش برقرار کردن آن است از م

وکراتيزم «واضح است که ما از رقابت در صحنه ی . دنافتی جلوتر م ه » دم ن گون ا اي ب

د دست می کشيم ا اب ر . اشخاص ت ه ب ده ای است ک ه خوانن وط ب ه مرب ا آن چه ک و ام

ال وی حکايت از ه در قب کارهای حزبی وقوف کامل ندارد، يگانه وسيله ی ادای وظيف

ا در ود im Werden∗ آن چه وجود دارد و ي ی ه بلکه حکايت از است نب از آن جزئ

.چيزی است که وجود داشته و ذکر آن به عنوان کار گذشته جائز است

. مترجم. در جریان وجود و پيدایش-∗


٢٠٧

مقيم خارجه » اتحاديه« داريم، ∗∗»غصب کردن نام «شه می زند که ما خيال وبوند گ

ان . ما را به تشبت برای از بين بردن رد و اثرهای حزب متهم می سازد د آقاي . بفرمائي

کارهای گذشته را برای مردم نقل خواهيم کرد آن وقت رضايت کامل از چهار واقعه ما

.خاطر شما فراهم خواهد شد

ا » اتحاديه های مبارزه « اعضای يکی از ٤١-∗واقعه ی نخست که در تشکيل حزب م

رکت ود، ش يس نم زب را تأس ه ح ی ک ره ی حزب ه آن کنگ ده ب تادن نماين و در فرس

ای گ ی از اعض ا يک د ب ته ان طه داش کرا«روه بالواس ک » ايس يس ي اره ی تأس درب

رار ام جنبش ق کتاب خانه ی مخصوص کارگری به منظور خدمت به نيازمندی های تم

د ی گذارن دار م ای . م اله ه ردد و رس ی گ ر نم ارگری ميس ه ی ک اب خان يس کت تأس

ای روس « وکرات ه يال دم ايف سوس ا «و » وظ ار در فابريک ه د ک انون جدي ه ∗»ق ک

ه ی اب خان رای کت يله ی ب ه وس تقيم و ب ق غيرمس ه طري ود ب ده ب ته ش امبرده نوش ن

.خارجه رفته در همان جا به چاپ می رسده اشخاص ثالث ب

روه . واقعه ی دوم ه يکی از اعضای گ د ب ه ی مرکزی بون » ايسکرا «اعضای کميت

ک کيل ي د تش ع بون طالح آن موق ه اص د و ب ی کنن ه م ی «مراجع وار ادب را » البورات

ن امر ميسر . دن يپيشنهاد می نما ام اي اه انج ه هرگ د ک ا خاطرنشان می کنن ضمنا آن ه

را رود ذاکرات رساله ی . نگردد ممکن است جنبش ما خيلی به قهق ن م در نتيجه ی اي

.٤٢-∗وجود می آيده ب) »هيله ی کارگر در روسأمس«(» رابوچيه دلو و راسی«

تان ٨شماره ی » ایسکرا «-∗∗ يه و لهس ان روس ، پاسخ کميته ی مرکزی اتحادیه ی کل یهودی

.به مقاالت ما راجع به مسأله ی ملی .)٤٠(آن ها ذکر نمی کنيم ما این وقایع را عمدا به ترتيب وقوع -∗

.ت. ه -٢٩٩ و ٢٤٣ - رجوع شود به جلد دوم کليات ص-∗

اله ی پيشين وی -∗ ضمنا مؤلف این رساله از من خواهش کرد که بگویم این رساله مانند رس

ه ه «با این تصور ب روه » اتحادی ه صاحب انتشار آن گ ود ک تاده شده ب ار «فرس است » آزادی ک


٢٠٨

ه کميته ی مرکزی بوند از طريق يکی از شهرهای . واقعه ی سوم ی ب کوچک واليت

د و پيشنهاد م » ايسکرا«يکی از اعضای ری چاپ ی مراجعه می کن ه سر دبي د ک نماي

را برعهده خود گيرد و بديهی است موافقت وی را » رابوچايا گازتا «جديد روزنامه ی

د . دست می آورد ه هم ب د در هيئت : سپس اين پيشنهاد تغيير می کن ر جدي ه تغيي نظر ب

نهاد همک ه پيش د تحريري ی نماين ا آن را م ت . اری ب م موافق ر ه ن ام ت در اي بديهيس

ا ميسر شده است که نگاه (مقاالت زيرين . می شود : فرستاده می شود ) داشتن آن ه

ه در مطبوعات » ما برنامه ی « ه برنشتينيزم و تحولی ک راض مستقيم علي حاوی اعت

ی و در ل«علن ا ميس ت؛» رابوچوي ا « رخ داده اس ی م ه ی آن ان « (»وظيف کيل چن تش

ی رابطه ی نزديک داشته ظماارگان حزبی که من روه های محل ام گ ا تم نشر يافته و ب

ر (» مبرم یلهأمس«؛ )رايج» خرده کاری«؛ نارسائی های »باشد راض دائ تشريح اعت

روه های نخستبر اين که د فعاليت گ ان عمومی باي اد يک ارگ ه ايج دام ب ل از اق و قب

و اصرار در -»تشکيالت انقالبی «صرار در اهميت درجه ی اول محلی را توسعه داد؛ ا

ال «ضرورت ا درجه ی کم ه منته اری ب ان ک . ∗)»رساندن تشکيالت، انضباط و فن پنه

عملی نمی گردد و مقاالت هم چاپ نشده » رابوچايا گازتا «پيشنهاد دائر به تجديد چاپ

.باقی می مانند

ارم ه ی چه ات . واقع ه موجب ه ای ک و کميت ا را عض زب م ره ی دوم ح کيل کنگ تش

ا ی از اعض ه يک ره را ب ه ی کنگ د، برنام ی نماي راهم م روه ءف کرا« گ الع » ايس اط

د » رابوچايا گازتا « می دهد و اين گروه را نامزد دبيری روزنامه در حال احياء . می کن

ه ی م کميت ود و ه وب ب ه آن منس ه وی ب ه ای ک م کميت دماتی وی را، ه دام مق ن اق اي

ر و ١٨٩٩در این موقع یعنی در ماه فوریه سال به حکم برخی شرایط ( او نمی توانست از تغيي

ردد ردار گ ه خب ا ) تبدیل هيئت تحریری ه زودی از طرف ليگ اله ب ن رس ه چاپ ) ٨١(ای و ب از ن

.خواهد رسيدارم روسی ص -∗ ات؛ چاپ چه ارم کلي د چه ه جل و ٢٠٠ -١٩٥، ١٩٤ -١٩٠ - رجوع شود ب

. ت-ه ٢٠٦ -٢٠١


٢٠٩

روه د؛ گ د تصويب می نماين ع کنگره ی » ايسکرا «مرکزی بون اره ی محل و موق درب

ی د، ول ی کن ت م تور درياف ا (دس ا بن ه آي ع نيست ک اطر جم ون خ د چ ی خواه ه علل ب

يم ) د يا نه تت نماينده به اين کنگره بفرس ستوان رای کنگره تنظ م ب ی ه يک گزارش کتب

ه ی در گزارش نامبرده اين فکر گنجاند. نمايدی م ا انتخاب کميت ه می شود که ما تنها ب

زی مس ه در أمرک وقعی ک ين م دن را، در چن د ش ر پله ی متح ه س ل ب دگی کام راکن

ن ه در اي املی ک می بريم، نه فقط حل نمی کنيم بلکه، هر آينه ناکامی تازه و سريع و ک

د، خطر آن می ر وع است روی ده اری محتمل الوق ه شرايط فقدان رايج پنهان ک ود ک

ار را از ايده ی بزرگ ايجاد د ک ن رو باي رد؛ و از اي رار گي حزب در معرض رسوائی ق

ه ی سازمان های ديگر ا و هم ه ه ه اين جا شروع کرد که همه ی کميت پشتيبانی از ب

ه ده ای ک اء ش ومی احي ان عم آلارگ ه ی عم ا رابط ا را ب ه ه ه ی کميت ی هم ه حقيق ب

وط و ديگر مرب اليک ر عم روه رهب اخت گ د س اده خواه بش را آم ام جن وت . ان تم دع

ه -شوند، ا و حزب ب ه ه د کميت ود و مستحکم گردي وقتی هم که چنين گروهی رشد نم

ه ی ه کميت ديل ب آسانی می توانند اين گروه را، که از طرف کميته ها تشکيل گشته، تب

ردد و اما کنگره در نتيجه ی يک سلسله عدم موفقيت ها تشکيل نمی گ . مرکزی نمايند

ار يک دگان مخت ه نماين ا از آن جمل ر از رفق د نف ه فقط چن گزارش نامبرده، در حالی ک

.به مقتضيات پنهان کاری از بين برده می شود کميته آن را خوانده بودند، بنا

موضوع به خصلت شيوه هائی نظير کنايه ی بوند در عحال بگذار خود خواننده راج

ه های » يه دلو رابوچ«غصب نام و يا نظير برهان مبنی بر اين که ما می خواهيم کميت

رانيم و سازمان حزب را الم ارواح و اشباح ب ده ی خود را به ع رويج اي ا سازمان ت ب

ا آ. قضاوت نمايد » تعويض کنيم «يک روزنامه ا، بن ه ری به همان کميته ها بود که م ب

د ه کردن ين و د دعوت های مکرری ک ول نقشه ی مع زوم قب اره ی ل ار ، درب اره ی ک رب

ن نقشه را در . عمومی گزارش داده ايم ا اي ه م ود ک ی ب ه خاطر تشکيالت حزب همانا ب

ه در االت مندرج ا «مق ا گازت ی » رابوچاي زب حالج ره ی ح ه کنگ زارش ب و در گ

وذی را می کرديم، و اين هم باز به بنا ا نف ان موقعيت ب ه چن ود ک ائی ب به دعوت آن ه


٢١٠

ی کر غال م زب اش اء در ح ار احي ه ابتک د، ک ی(دن ود ) واقع ده ی خ ر عه زب را ب ح

ن دوباره ی و فقط بعد از آن که کوشش های . می گرفتند ه منظور اي تشکيالت حزبی ب

زب را زی ح ان مرک ه ارگ ما ک ا رس اق م ه اتف د ب اء نماين ا ه ب. احي د، م امی گرائي ناک

ا بيرون غيررسمیوظيفه ی مستقيم خود دانستيم ارگانی ه رفق ا در صورتی ک دهيم ت ب

ه اي زآبخواهند دست ب و خ سومی ش م د ديگر در جل ی از يش ن و بزنن ايج معين ه ت تجرب

اکنون ديگر بعضی از نتايج اين . داشته باشند نه اين که تنها تصوراتی مبتنی بر حدس

ه ا ب ا م ه آي د ک د قضاوت نماين ا می توانن ه ی رفق تجربه در جلو چشم همه است و هم

رد وظيفه ی خود درست پی برده ايم يا نه و آيا چگونه بايد درباره ی اشخاصی فکر ک

ا را در مس ری آن ه ا پيگي ده ای ت ه ع رديم ب ا سعی می ک ه م ن ک ه از حسرت اي له أک

ی« ازيم، » مل دلل س ولی، م اظ اص ا را از لح زل آن ه اروائی تزل ر ن ده ی ديگ ه ع و ب

.ی اطالعند به گمراهی اندازندمی کوشند کسانی را که از گذشته ی نزديک ب

ی دسته جمعی باشد؟ی دسته جمعی باشد؟ آيا روزنامه می تواند سازمان دهندهآيا روزنامه می تواند سازمان دهنده) ) ببرد؟ «تمام جان کالم مقاله ی ين در طرز برداشت » از چه بايد شروع ک له و أ مس هم

ن . حل مثبت آن می باشد رده است اي ه سعی ک ا کسی ک يم تنه ا می دان ه م ا حدی ک ت

ه آن ثابت از حيث ماهيت امر تح رامسأله ليل نمايد و لزوم دادن يک جواب منفی را ب

:نادژدين است که ما دالئل او را بدون کم و کسر ذيال نقل می کنيم. نمايد ل

ن موض ...« ه واي کرا«ع ک ماره ی (» ايس رح) ٤ش أله ط ک مس اد ي زوم ايج ی ل

ی روزنامه برای سراسر روسيه را به ورد پسند ماست، ول ميان آورده است بسيار م

ه وان مقال ا عن : ما به هيچ وجه نمی توانيم با اين موضوع موافقت کنيم که اين طرح ب

رد؟ « روع ک د ش ه باي د » از چ ته باش ت داش ای . مطابق ی از کاره ن يک دون شک اي ب

بی نهايت مهم می باشد، اما شالوده ی يک سازمان پيکارجو را برای لحظه ی انقالب

ه تشک لسله اوراق عامه فهم و يا تلی از بيا سنمی تواند اين روزنامه يا يک د يني . ل ده

د بايستی دست به کار ايجاد ا گردي دی در محل ه د . سازمان های سياسی نيرومن ا فاق م


٢١١

ارگران روشن ها اين گونه سازمان ان ک ا فقط در مي و هستيم، کار عمده ی م ه دفکر ب

د وده ان ر د . ولی توده ها تقريبا فقط مبارزه ی اقتصادی نم ا سازمان های راگ محل ه

رورنده نشوند در اين صورت يک روزنامه برای سراسر روسيه، پ ی سياسی نيرومند

ده اش ساخته است اری از عه ن هر قدر هم خوب سازمان داده شده باشد، چه ک ؟ اي

م يچ کس را ه وزد و ه ی نمی س عله ور است ول ه ش اخه ی مقدسی است ک ان ش هم

رای آن، در پيرامون تصور می » ايسکرا«! نمی سوزاند ار ب ان ک کند که مردم در جري

ر است در پيرامون . آن جمع و متشکل خواهند شد ه مراتب آسان ت ردم ب ولی برای م

وند ع و متشکل ش ری جم ز مشخص ت اد ! يک چي د ايج د و باي ی توان م م ز ه ن چي اي

ار عجرائد محلی به طور وسي ا و ک دائمی ، آماده نمودن فوری کارگران برای نمايش ه

ای م ازمان ه د حس اران باش ان بيک ی در مي ذير اوراق و (ل تگی ناپ ار خس انتش

ره شب د در ). نامه ها، دعوت آن ها به مجامع و دعوت به دفع فشار حکومت و غي باي

ه ی خود محل ها به کار جدی سياسی دست زد و هنگامی که ايجاد وحدت در اين زمين

ر اين يک چيز مصنوعی و روی کاغذ نخواهد بود، آن وقت ديگ -واقعی ضرورت يافت

ه ديل آن ب ی و تب ای محل ين وحدت کاره زی يک چن د در سراسر روسيه چي يک واح

وان ب ه بت يله ی روزنام ه وس ه ب الب«(» !دست آورده نيست ک تان انق ٥٤-ص» آس

).چاپ روسی

ه م وديم ک ه نم غ تکي يح و بلي ه ی فص ن قطع ائی از اي مت ه ا روی آن قس

ا نشان به آشکارترين طرزی، هم عدم صحت قضاوت نويسنده را درباره ی نقشه ی م

ه می دهد و هم به طور ل نظري کلی عدم صحت نظريه او را که اين جا در نقطه ی مقاب

رار م » ايسکرا« د ی ق ده . ده دی پروران ا سازمان های سياسی نيرومن ر در محل ه اگ

-. برای سراسر روسيه هم هيچ اهميتی نخواهد داشت آن گاه بهترين روزنامه -نشوند،

ت حيح اس امآل ص ن ک ا. اي أله ام رای مس ه ب ت ک ين اس ر هم م در س رورشه پ

رای سراسر روسيه هيچ ه ای ب اد روزنام ر از ايج د غي سازمان های سياسی نيرومن

ت ری نيس يله ی ديگ ارات . وس رين اظه ی ت نده، اساس کرا«نويس ه » ايس ل را ک قب


٢١٢

ه است ی به تشريح نقشه از اقدام دعوت «الزم است : خود بيان نموده از نظر انداخت

وا رد به ايجاد يک سازمان انقالبی نمود که قادر باشد تمام ق ه و نهضت را دآور را گ ن

رای پشتيبانی از د هي بلکه حقيقتا رهبری نمايد، يا به عبارت ديگر با تنها اسما ميشه ب

راض و ر اعت انطه ود غي اده ب ای حاضر و آم رای ازدي ای د و از آن ب ت نيروه و تقوي

ود د استفاده نم ه » ايسکرا «. »جنگی که به درد نبرد قطعی بخورن سخن خود را ادام

ا ا ب ه م ه و مارس ديگر از نظر اصولی هم د از فوري ه حاال بع ن اداده می نويسد ک ي

ا موافقت اصولی مموضوع موافق خواهي ی م ود ول داريم ب ا حل ، الزم ن رای م بلکه ب

رای ساختمان طرح مسأله عملی ان نقشه ی مشخصی ب ورا چن الزم است، الزمست ف

د جهات مختلف نمود تا آن که همه بی درنگ بخوانند و از ه ساختمان بزنن و . دست ب

ی عقب بکشند مسأله حال آن که باز هم می خواهند ما را از حل عملی به سوی حقيقت

حيح ولی ص اظ اص ه از لح يع ک وده ی وس رای ت ی ب زرگ ول د و ب ل تردي ر قاب ، غي

د «: عی کامال نامفهوم است اقوزحمت کشان رورش سازمان های سياسی نيرومن . »!پ

ه حآقای نويسنده م ن است ک ا ترم، حاال ديگر صحبت سر اين نيست، بلکه سر اي همان

! بايد پرورش داد و اين عمل را به انجام رسانيدچگونه

ی «يست که کار اين درست ن وده ول ارگران روشن فکر ب ان ک عمده ی ما فقط در مي

ارگران . »توده ها تقريبا فقط مبارزه ی اقتصاد نموده اند اين تز با اين شکل به تقابل ک

رای » توده«روشن فکر و عادی و ضمنا » سوابدا «منجر می شود، که عملی است ب

م در سال . از ريشه خطا ا ه ر کارگران روشن فکر م ا «های اخي ارزه ی تقريب فقط مب

يم . اين از يک طرف . »نده ا اقتصادی نمود از طرف ديگر تا زمانی که ما مساعدت نکن

ان روشن ارگران روشنفکر و چه از مي ان ک ارزه چه از مي ن مب فکران که رهبران اي

ا پرورش يابند د آموخت؛ و ام ارزه ی سياسی را نخواهن ، توده ها اصوال هيچ وقت مب

ی يک ين رهبران طچن ط و فق ی فق ب و دائم ابی مرت ق ارزي ن است از طري ام ممک تم

ات تمام کوشش هائیجوانب زندگی سياسی ما و که از طرف طبقات مختلف و با موجب

د مختلف برای رورش يابن دين سبب راستی مضحک . اعتراض و مبارزه می شود، پ ب


٢١٣

ه انسان از سا ی ک رورش سازمان های سياسی «ت وقت د و در عين سخن » پ می ران

ار جدی سياسی در خود «در نقطه ی مقابل جرائد سياسی را » کار روی کاغذ «حال ک

ورد » نقشه ی «هم » ايسکرا«مگر نه اين است که ! قرار می دهد » محل خود را در م

ه » آمادگی جنگی «تهيه ی موجبات آن چنان » نقشه ی «روزنامه با تطبيق می دهد، ک

م از نارضايتی زمستواها بتواند هم از جنبش بيکا ران، هم از شورش های دهقانان، ه

د » خته تزاریيهيجان اهالی بر ضد قلدران افسار گس «و هم از ره پشتيبانی نماي . و غي

ی هر کس که با جنبش آشناست به خوبی می داند که اکثريت هنگفت سازمان های محل

د در اين باره ائ حتی فکری هم نمی کنن ه در خصوص و بسياری از دورنماه ار «ی ک ک

ا منظور می شود ي در ا » جدی سياسی م ن ج ار ه از طرف هيچ سازمانی اجرا يک ب

ر نشده است و مثال کوشش برای عطف ت ض در وجه به سوی رشد عدم رضايت و اعت

ادژدين م از طرف ن ا آشفتگی ه ه ب ی آميخت ميان روشن فکران زمستواها، دچار تعجب

ردد د (می گ ه می گوي ا ش «: ک دا ي رای زمستواها باشد؟ خ ان ب ن ارگ ه ی »ايد اي ، مجل

ا ) ١٢٩ -ص» کانون« ه ی مندرجه در شماره (و هم از طرف اکونوميست ه ١٢نام

کرا« ي ) »ايس ری از پراتيس ده ی کثي رف ع م از ط ر نو ه ای ديگ ين . ه ک چن در ي

ار را وان فقط شرايطی، ک ا می ت ن ج رد « از اي ه اشخاص را » شروع ک ود ک وادار نم

ه بيانديشندی همه ی اين نکات درباره ارزه ی فعاالن و کليه ی اخگرهای هيجان و مب

د وده و يک شعله واحد از آن تشکيل دهن ان . را يک جا جمع نم ه زم ا، ک ان م در زم

ات فقط و فقط را » کار جدی سياسی «تنزل وظايف سوسيال دموکراتيک است ا تبليغ ب

ا سری و انجام آن هم ب شروع نمود جدی سياسی می توان ه ی سر ت دون يک روزنام

.روسيه که زود به زود چاپ شده و صحيحا منتشر گردد غيرممکن است

ه ودا» ايسکرا» «نقشه ی«کسانی ک ازی«ی از ررا نم ه » مطبوعات ب د ب می دانن

ی حاضر هماهيت نقشه پی نبرده اند؛ آن ها هدف را در آن چيزی می دانند که در لحظ

ه خود زحمت . يله وانمود می شود به منزله ی مناسب ترين وس اين اشخاص آن قدر ب

ه وسيل ه ب ه در آن دو مقايسه ای ک ه طور روشنی هندادند ک ی آن نقشه پيشنهادی ب


٢١٤

ه ی » ايسکرا« در تصوير می گشت تعمق نمايند، ه تشکيل يک روزنام گفته می شد ک

ا در دست ريسمان اساسی برای سراسر روسيه بايستی آن سياسی ه ب رفتن باشد ک گ

ه پشتيبانی (آن ما بتوانيم اين سازمان را ه هميشه حاضر ب يعنی سازمان انقالبی را ک

افزائيم ) از هر اعتراض و طغيانی است . همواره پشيرفت داده بر عمق و وسعت آن بي

يم ه بين د ب د : بفرمائي ی مانن امال ب يم و ک ای عظ رای ساختمان يک بن ا ب ه بناه ی ک وقت

اط ائی را در نق ه نصب صحيح سنگ ه ه ب ند ک ر ريسمانی بکش د اگ مختلف می چينن

د د و امکان بده ا نشان بده ه آن ه ار را ب سنگ ها کمک کند و مقصد نهائی کليه ی ک

ات ا اتصال قطع د و در نتيجه ب که نه تنها هر سنگ بلکه هر قطعه ی سنگ به کار افت

رود، اال ب املی ب ن عمل -قبلی و بعدی با يک شکل جامع و ک ا اي ار روی کاغذ « آي » ک

ه ای را ين لحظ وص چن ود بخص ی خ ات حزب ا در حي ا م ود؟ و آي ی ش وب م محس

ان ريسمانی آنمی گذرانيم که در ن هم سنگ داريم و هم بنا و چيزی که کسر است هم

ه اد بکشند ک است که همه بتوانند آن را ببينند و دستشان را به آن بند کنند؟ بگذار فري

دهی : ريسمان فرمان دادن است منظور ما از کشيدن آقايان، اگر ما می خواستيم فرمان

يم عوض ک «کن ماره ی ي کرای ش ان»ايس نهاد ، هم ا پيش ه بعضی از رفق وری ک ط

ای شماره ی «کردند، می نوشتيم ا گازت ه » ٣رابوچاي ايعی ک م، پس از وق ن را ه و اي

ت، رح آن رف ا ش يم فوق تيم بکن ق داش امال ح ار ر . ک ن ک ا اي ی م رديمول ا : ا نک م

ام سوسيال ر ضد تم ذير ب ارزه ی آشتی ناپ رای مب ال خود را ب می خواستيم دست و ب

داريم ر درست : دموکرات های دروغين باز نگاه ن ريسمان، اگ ه اي ا می خواستيم ب م

ه ه ب کشيده شده است احترام بگذارند و اين احترام هم به واسطه ی صحت آن باشد ن

. از طرف يک ارگان رسمی کشيده شده استواسطه ی اين که

ه . ل د ک ی گوي م وار م ادژدين معل ی در أمس «-ن ات محل اختن عملي د س له متح

اده است حرآميزی افت ره ی س زی در يک داي ای مرک ان ه تلزم . دست ارگ دت مس وح

ز ه وسيله ی يک چي همگونی عناصر است و حال اين که خود اين همگونی را فقط ب

ده ول متحدکنن تی محص ی بايس م م ده ه ز متحدکنن ن چي رد، اي اد ک وان ايج ی ت ای م


٢١٥

. »کلی فاقد جنبه ی همگونی می باشند سازمان های نيرومند محلی باشد که اکنون به

د رورش سازمان های سياسی نيرومن اين حقيقت هم به همان اندازه ی حقيقت لزوم پ

م بی ثم دازه ه ان ان ه هم ای مسأله هر ر است، در مسلم و بدون چون و چراست و ب

ارت از » دايره ی سحرآميز «موضوع دگی سياسی اصوال عب را زن د، زي صدق می کن

ه ا تشکيل يافت ه ه ائی از حلق يک زنجير بی انتهائی است که از يک رشته ی بی انته

ه آن . است د و سخت ب ه ای را بياب ه آن حلق هنر يک مرد سياسی هم در همين است ک

ر از هم ه کمت رون رود، و در لحظه ی حاضر از بچسبد ک ه ممکن است از دستش بي

ن ده اي رای دارن ر را ب ام زنجي د تصرف تم ر می توان ه بهت ر است و از هم همه مهم ت

ه اگر ما . ∗حلقه تضمين نمايد م آهنگ می داشتيم ک در ه ای مجرب و آن ق يک عده بن

د ه جای خود نصب کنن ا را ب دی و از نظ (می توانستند بدون ريسمان سنگ ه ر تجري

ال نيست ن موضوع مح ه اي ه ی ) انتزاعی البت تيم حلق ا می توانس ا م آن وقت چه بس

ن بناهای مجرب . ديگری را بگيريم وز اي اما تمام مصيبت در سر همين است که ما هن

ک وند و از روی ي ی ش ورد نصب م ی م ا ب نگ ه ا س داريم و غالب گ را ن م آهن و ه

ا را ريسمان عمومی تراز نمی شوند، بلکه ه دشمن آن ه رهم هستند ک م ب آن قدر دره

.با يک زور درهم می ريزد، گوئی اين سنگ نيست بلکه دانه ی شن است

ه فقط يک مروج دسته جمعی و مبل «-:مقايسه ی ديگر ه ن غ دسته جمعی روزنام

د ی باش ز م ی ني ته جمع ازمانده ی دس ه س ث . است بلک ن حي ا از اي وان ب ی ت آن را م

ود اطراف عمارت در حال ساختمان در چوب بستی ن چوب بست طرح . مقايسه نم اي

ا کمک عمارت را ه آن ه ين سازندگان مختلف را تسهيل و ب د، رابطه ب نشان می ده

ار متشکل ب ه واسطه ی ک ه ب ايج عمومی را، ک وده و نت ه می کند که کار را تقسيم نم

ق کریچفس -∗ ارتينف رفي ق م ن مظهر مشمئزکننده ی ! کی و رفي ه ای ق «توجه شما را ب مطل

ایم » تنظيم از باال«و » نفوذ بدون کنترل «و » العنانی : عجب بساطی است . و غيره جلب می نم

ر را ام زنجي د تم د می خواه يد ! !تصرف کن وری یک شکایت بنویس ن خود یک موضوع . ف ای

!خواهد بود» رابوچيه دلو «١٢ماره ی حاضر و آماده ای برای دو سر مقاله در ش


٢١٦

ن شبي . ∗»دست آمده است، از نظر بگذرانند در اي ه چق ه راستی ک ه ايست ک ه مبالغ ه ب

ارت الزم چوب . يک اديب کابينه نشين در باره ی کار خود می کند بست برای خود عم

اخته اهی س دت کوت رای م ازند و ب ی س الح م دترين مص ت را از ب وب بس ت، چ نيس

د آن را ام ش ارت تم دی عم تخوان بن ه اس ين ک ود و هم ی ش اری م زم بخ ای هي ه ج ب

د ه در قس . استعمال می کنن د ک ه نشان می ده ی تجرب مت ساختن سازمان های انقالب

د - گاهی بدون چوب بست هم می توان ساخت آن ها را اد را بگيري . مثال سال های هفت

ا رای م ه ب ه ساختمانی ک ود ک وان نم م نمی ت الزم است ولی حاال حتی تصور آن را ه

.بدون چوب بست باال برده شود

تصور می کند که مردم در » ايسکرا«: ست و می گويد نادژدين با اين نکته موافق ني

د شد ه .جريان کار برای آن، در پيرامون آن جمع و متشکل خواهن ردم ب رای م ی ب ول

... »جمع و متشکل شوند مشخص تری که در پيرامون يک چيز مراتب آسان تر است

ری «: بسيار خوب ز مشخص ت ل ... »آسان تراست در اطراف يک چي يک ضرب المث

د روس ايد خودت از آن آب بخوری : ی می گوي اه آب تف نکن ش انی . در چ ی مردم ول

د ه شده است آب بخورن ه در آن تف انداخت د از چاهی ک ا ندارن چه .هستند که هيچ اب

ه ی ک رو ته ی س الت ب ادان ن«مهم ام » ق الی مق يزم «ع داران » مارکس ی و طرف علن

م ن به نام اين مشخص تر بودن ب » رابوچايا ميسل «غيرعلنی د به ه ه ! افتن د چگون ببيني

ل ی سنتی از قبي اين تنگ نظری، عدم ابتکار و بزدلی ما، که آن را می خواهند با دالئل

ا » در پيرامون يک چيز مشخص تر آسان تر است «اين که موجه گردانند، به جنبش م

د ی زن دمه م ه ! ص بت ب ود را نس ه خ ادژدين ک ت ن ات«و آن وق اس » حي يار حس بس

د و » کابينه نشين ها « و می داند ن را» ايسکرا «را سخت سرزنش می کن ه اي تهم ب م

د وئی (ضعف می نماي ه گ ه لطيف ا ادعای ب ه چشمش ) ب ز ب ه چي ه هم وميزم «ک » اکون

ارتيف در -∗ و « م ه دل وده » رابوچي ول نم ل ق مت را نق ن قس ه ی اول ای ماره ی (جمل ١٠ش

ه ) ٦٢ -ص د ک ولی جمله دوم را مخصوصا انداخته است گوئی بدین وسيله می خواهد نشان بده

. يت قضيه را درک نمایدميل ندارد وارد اصل مسأله بشود و یا توانائی این را ندارد که ماه


٢١٧

ه دين ب ا و منق دکس ه می آيد، اين نادژدين که تصور می کند از اين تقسيم بندی به ارت

ان تنگ نظری هيچ ملتفت -مراتب باالتر قرار گرفته است، ل خود هم نيست که با دالئ

ر از تف ه پ ان چاهی آب می خورد ک را که از آن منزجر است ترويج می کند و از هم

دار آری، صادقانه ترين انزجارها از تنگ ! است رای بي ايالت ب نظری و آتشين ترين تم

ينه هائی که در مقابل تنگ نظری کرنش می کنند هنوز کافی نخواهد بود هر آ کردن آن

شخص منزجر بخواهد بی سکان و بادبان طی طريق کند و همانند انقالبيون سال های

اقوس «و » ترور ارضی «و » ترور تهييج کننده«به » خود به خودی«هفتاد به طور ن

وب ردد » آش ل گ ره متوس ای . و غي ن چيزه د اي ر«بيائي ه تصور » مشخص ت ه ب را ک

از نظر » به مراتب آسان تر است«آن جمع شدن و متشکل شدن در پيرامون -نادژدين

ا؛ ) ٢جرائد محل؛ ) ١: بگذرانيم رای دمونستراسيون ه اده شدن ب ان ) ٣آم ار در مي ک

و ا تصادفی و ت ن چيزه ام اي ه تم ه بيکاران، از همان نظر اول نمايان است ک ی گرفت کل

شود، زيرا به هر نظریشده است و تنها منظور هم اين بوده است که يک چيزی گفته

زی وان چي ا بت ان آن ه ه از مي د ک هم که ما به آن ها بنگريم باز با عقل درست نمی آي

ه درد ادژد . بخورد » جمع و متشکل نمودن «پيدا کرد که بخصوص ب م در يخود ن ن ه

ن حقيت «: بعد چنين می گويد چند صفحه ی مسلم وقت آن رسيده که صاف و ساده اي

سيار ناچيز است، کميته ها ده يک آن چه را کار ما در محل ها ب : خاطر نشان گردد که

آن مراکز متحد کننده ای که در حال حاضر ... که می توانند انجام بدهند انجام نمی دهند

ه در آن اشخاص ی است ک وروکراتيزم انقالب داريم يک چيز موهومی است، اين يک ب

د به يک ديگر درجه ی ژنرالی اعطاء می کنند و تا زمانی هم که سازمان ه ای نيرومن

اين کلمات در عين مبالغه آميز . »وجود نيايند کار به همين منوال خواهد ماند ه محلی ب

ار ين ک بودن بدون شک حاوی حقايق تلخ بسياری نيز هست و آيا به راستی نادژدين ب

ه ی آاسف دوديت دامن ی از يک طرف و آن تنگ نظری و مح ای محل ازمان ه ور س

اب ه اجتن الين، ک ا فعاليت فع وار از آن ب ار دي الين محصور در چه ادگی فع ن عدم آم اي

د؟ د نويسنده ای سازمان های محلی غيرممکن است رابطه ای نمی بين م، مانن ا او ه آي


٢١٨

ه در وابدا«ک ه » س رده است ک وش ک ته است فرام ازمان نوش اره ی س ه ای درب مقال

گرفتن خاص با قوت ) ١٨٩٨از سال (ار وسيع جرائد محلی شچگونه دست زدن به انت

همراه بود؟ اصوال حتی اگر می شد به طور نسبتا رضايت » خرده کاری «اکونوميزم و

حال آن که ما در فوق ديديم که (وجود آورد ه ب» محلمطبوعات وسيعی در «بخش هم

ان های ) به استثنای بعضی موارد مخصوص اين موضوع غيرممکن است م ارگ از ه ب

ام محلی نمی توانستند وای ا تم ه ی ق رای حمل ون را ب ر ضد حکومت مشترک نقالبي ب

د «واحدمطلقه و رهبری مبارزه ی ه در . »جمع و متشکل نماين رد ک د فراموش ک نباي

ده « بر سر اهميت فقطاين جا صحبت ه است و » مجتمع کنن ده روزنام و سازمان دهن

ز خود ا ان سؤال استهزاء آمي ه است هم دافع تفرق و را ممکن بود ما از نادژدين که م

يم رار کن رده تک روی «: ک ائی يک ني ا از ج ا م ده ی ٢٠٠٠٠٠آي ازمان دهن ری س نف

م؟ ه اي ه ارث نگرفت ی ب د » انقالب ا بع ا «و ام يون ه ردن دمونستراس اده ک م » آم را ه

رار داد » ايسکرا« نقشه ی نقطه ی مقابل نمی توان در ه ق ن مناسبت ک ه اي و ب ن ول اي

ا را نقشه وسيع ترين دمونستراسيون ها وان يکی از هدف ه وده به عن ی نم پيش بين

ی است وسايل فقط بر سر انتخاب مسأله است؛ از دچار . عمل م ب ا ه ن ج ادژدين دراي ن

ه اده نمودن «درهم فکری شده و از نظر دور داشته است ک ا » آم دمونسترانسيون ه

د از فقط می توا ) کنون اکثريت هنگفت آن ها خود به خود بر پا می شده است که تا ( ن

بال م » مجتمع و متشکل شده «طرف يک ارتش ق ا ه د و م ه عمل آي وانيم ب از نمی ت

باز هم . »کار در ميان بيکاران «و اما راجع به . ئيمآساختن بر عهده ی جمع و متشکل

ه همان درهم فکری، زيرا اين هم يکی از عمليات جنگی يک ارتش بسيج شده است ن

پراکندگی ما و رن جا نيز تا اندازه نادژدين به ضرآين را که در ا. نقشه ی بسيج ارتش

دان روی «فق د» یر نف٢٠٠٠٠٠ني وان دي ل می ت ه ی ذي د از نکت م اهميت می ده . ک

اره ی بيکاران » ايسکرا«به ) منجمله نادژدين (بسياری اشخاص ه درب خرده گرفتند ک

د ره زن ايع روزم ره در خصوص وق ار منتش د و اخب ی کن ر منتشر م م خب ی ک گانی خيل

ی . دهات تصادفی است ری وارد است ول ن خرده گي ا » ايسکرا «اي ن ج مقصر «در اي


٢١٩

ولی بنا » بکشيم«را به دهات هم » ريسمان«ما کوشش می کنيم که . »بی تقصير است

ت و ا نيس ای آن ج يچ کج ا در ه ی تقريب ر کس د ه ی آي ه ی الزم م ک واقع و ي را، ول

يم ويق کن د، تش الع بده ا اط ه م ولی ب ده ی -معم ه ع ويق ب ن تش ه اي ن ک د اي ه امي ب

ه سرانجام از به همه ی ما خواهد آموخت در اين حيطه خواهد افزود و همکاران ما ک

يم ر آئ م ب ا برجسته ه ايع حقيقت دازه ای . عهده ی انتخاب وق ه ان رای آموختن ب ی ب ول

رای آموختن وجود نخوا د وسيله کم است که بدون تعميم آن در تمام روسيه چيزی ب ه

و تبليغاتی بدون شک کسی که از حيث استعداد . داشت و اطالع از زندگی ولگردان، ول

اران ان بيک ات مي ت از راه تبليغ ن اس د، ممک ادژدين باش راز ن م ت ب ه ور تقري ه ط ب

ه ولی اگر اين شخص در -خدماتی برون از ارزش انجام دهد، د ک ر نياي ه ی صدد ب هم

ه دارد رفقای روسی را از هر قدمی که بر می رای اشخاصی ک ن را ب ع سازد و اي مطل

د، رار نده ه ق د سرمشق و نمون د بزنن ار جدي آن وقت - هنوز توانائی ندارند دست به ک

.اين شخص استعداد خود را در خاک مدفون کرده است

سخن می رانند ولی » جمع و متشکل کردن « اتحاد و از لزوم امروزه همه از اهميت

ظر خود مجسم نمی کنند که از چه بايد شروع کرد و چگونه در اکثر موارد درست در ن

ود را نم اد را اج ر اتح د ام واهيم . باي ا بخ ر م ه اگ ود ک د نم ديق خواهن ه تص د هم الب

برای اين کار » متحد نمائيم « يک شهر را -مثال محفل های نواحی - محفل های جداگانه

وان عممؤسسات عمومی ا عن ه تنه ی ن د شد، يعن اد«ومی الزم خواه ار » اتح بلکه ک

ه و عمومیواقعا ا برحسب ، مبادله ی اطالعات و تجرب ه تنه رو و تقسيم وظايف ن ني

ه واحی بلک د شد برحسب ن ام شهر الزم خواه ت در تم رای فعالي ر کس . تخصص ب ه

البته هم (» وسائل«تصديق خواهد کرد که يک دستگاه پنهانی بزرگ نمی تواند تنها با

م ا ادی و ه ائل م انیوس د ) نس ل کن رج و دخ ه خ ک ناحي ين (ي ک چن تعمال ي ر اس اگ

ر متخصص ) اصطالح بازرگانی جايز باشد و در چنين عرصه ی تنگی استعداد يک نف

را . پر و بال نخواهد گرفت ز می باشد زي اد شهرهای مختلف ني همين نکته شامل اتح

اريخ جنبش سوسيال دموکراتيک ا چنان چه از ت وم می شود م وم معل م شده و معل ه


٢٢٠

ه : است، عرصه ای نظير محل جداگانه و منفرد بسی محدود است ن نکت وق اي ا در ف م

ت وط ثاب ور مبس ه ط کيالتی ب ار تش م ک ی و ه ات سياس ال تبليغ م از روی مث را، ه

ين حتما بايد و بايد و . نموده ايم د ب ن عرصه را توسعه داد، باي د اي ز باي قبل از هر چي

نظم ار شهرها بر روی زمينه ی ک را عمومی م ود، زي رار نم يک رابطه ی واقعی برق

اين اصطالح نويسنده ی يکی (» گوئی در ته چاه نشسته اند « که را پراکندگی، افرادی

ه ) است» ايسکرا«از نامه ها به د و از ک ين چه روی می ده د در روی زم و نمی دانن

ه ب ه آرزوی دست آور ه بايد تعليم بگيرند و چگونه بايد برای خويش تجرب د، چگون دن

د د ش -خود را برای يک فعاليت وسيع برآورده کنند رار می ده و من . يدا تحت فشار ق

ه ن رابط ه اي م ک ی ده ه م ود ادام ه اصرار خ م ب از ه یب طواقع ر اساس را فق يک ب

نظم ی که به منزله ی يگانه مؤسسه آغاز کرد روزنامه ی عمومی می توان عمومی م

واع ايج ان د و نت ق روس باش دين طري د و ب دی نماي ع بن ت را جم اگون فعالي امآل گون ک

ان تمامطور خستگی ناپذيری در تا به تکان بدهد افراد را ه هم راه های بی شماری ک

طور که همه راه ها به رم منتهی می شوند، همه آن ها نيز به سر منزل انقالب منتهی

ن صورت اگر ما اتحاد را فقط در گف . می گردند، پيشروی نمايند ار نمی خواهيم در اي ت

ی ل محل ر محف ه ه وراالزم است ک رای ف ود را ب وای خ ارم ق ت يک چه ار فعالي در ک

د ع ی مومی اختصاص ده ه بی درنگ منظره ی عمومی يعن ن قسمت روزنام و در اي

ه آن ار را ب ت ک ه ∗وسعت و ماهي ه چ د داد ک ان خواه ه نش د داد، روزنام ان خواه نش

و ت عم ودی در فعالي ات میکمب ا تبليغ ت، کج وس اس ه محس تر از هم روس بيش

ای رخ ه ک از چ دام ي ذکور ک ل م ت و محف عيف اس ه ی ض ا رابط ود، در کج ی ش نم

د و : شرط -∗ ته باش دردی داش ه هم ن روزنام ه خط مشی ای بت ب ور نس ل مزب ه محف ر آین ه

ته همکاری با آن را برای کار مفيد بداند، و از این همکاری تنها همکاری ادبی را در نظر نداش

را یک. بلکه به طور کلی هرگونه همکاری انقالبی را در نظر داشته باشد ه «ی تبصره ب رابوچي

ازی : »دلو وکراتيزم ب دردی «-انقالبيونی که به کار ارزش می دهند نه به دم را از شرکت » هم

.کامال فعال و زنده تفکيک نمی کنند، این شرط خود به خود مستتر است


٢٢١

ری رخ بهت ای آن چ ه ج ا ب ر ي د تعمي ی توان ومی را م يم عم انيزم عظ ن مک کوچک اي

ر محفلی که هنوز به کار مشغول نشده و فقط در جستجوی کار است حاال ديگ . بگذارد

اه دستی ه در کارگ اری ک اين امکان برايش وجود دارد که مانند يک پيشه ور خرده ک

ل ه از تکام ته و ن ردی نشس نايع«کوچک منف ع » ص ونگی وض ه از چگ ين، و ن پيش

ار خود را شروع ،عمومی طرز توليد صنايع موجوده ا اطالع نيست، ک از هيچ يک ب

ام هجوم نکرده بلکه مانند شرکت کننده در يک مؤسسه ی و ه تم د ک سيعی شروع کن

ه هر يک از . منعکس می سازد انقالب عمومی بر ضد حکومت مطلقه را در ک و هر ق

ان ه عده ی کارکن در ک اری شده باشد، هر ق اين چرخ های کوچک کامل تر سوهان ک

بکه م ش در ه ان ق د، هم ر باش زون ت ومی ف ای عم رای کاره زء ب ا یمتخصص ج م

ری در وسيع تر خواهد شد و همان ذير، آشفتگی کمت قدر عدم موفقيت های اجتناب ناپ

.صفوف عمومی توليد خواهد کرد

د يک رابطه ی یتنها وظيفه ی توزيع روزنامه به خودی خود م اد واقعی توان ايج

اگر اين روزنامه اليق داشتن نام روزنامه باشد، يعنی اگر انتشارش مرتب باشد و (کند

ه ي اه مانند مجالت قطور نباشد ک ار در م ار ب اه منتشر می شود بلکه چه ار در م ک ب

ادر ). منتشر شود اده ن وق الع اکنون ارتباط بين شهرها برای مقاصد انقالبی يک امر ف

د شد و يا ا مرتب خواه اط ه الاقل يک امر استثنائی است؛ ولی در آن صورت اين ارتب

ر چيزی (لکه هم چنين بو بديهی است که نه تنها انتشار روزنامه م ت ه مراتب مه که ب

ود ) است د نم أمين خواه ز ت رو و وسائل را ني آن وقت . مبادله ی تجربه، اطالعات، ني

ر وسيع دين براب ه چن د شد دامنه کارهای تشکيالتی يک مرتب ر خواه ، موفقيت يک ت

د شد ل را ب محل همواره مشوق تکميل بعدی آن خواه ن تماي ه از ه و اي وجود آورد ک

در آن . ائی که در انتهای ديگر مملکت کار می کنند استفاده شود تجربه ی موجوده رفق

د شد ر خواه ه ت ه جانب ر و هم ه مراتب وسيع ت آن وقت : وقت فعاليت محلی از حاال ب

د از مطالب مربوط به افشاگری های سياسی و اقتصادی که د آم تمام روسيه گرد خواه

رای ذایغ کليه ی پله های تکامل به کارگران کليه ی حرفه ها و د داد و ب فکری خواه


٢٢٢

و ان مسائلی گفت گ د داد، هم اگون وسيله و موجب خواه امال گون ه مسائل ک و مطالع

ه در يله ی ک ه وس واه ب ی، خ ات علن ات در مطبوع يله ی کناي ه وس واه ب ال خ ين ح ع

ار يله اخب ه وس واه ب ود و خ ی ش امع م ه در مج ائی ک حبت ه ارانه ی«ص » شرمس

ه ی . ورده می شود حکومت نيز به ميان آ ان و هر نمايشی از کلي در آن وقت هر طغي

ر ل را ب ن مي جهات آن در تمام روسيه ارزيابی شده مورد بحث قرار خواهد گرفت و اي

ا (-از ديگران عقب نمانده از آن ها بهتر کار شود خواهد انگيخت که ما سوسياليست ه

ه در و!) نيستيم » رقابت «به هيچ وجه مخالف هر قسم مسابقه و دمات آن چه ک مق

ود از روی رده ب دا ک ه خودی پي اه آوهله ی اول يک وضع خود ب ه شود و از یگ تهي

ره ه و غي شرايط مناسب محل معين و يا لحظه ی معين برای تغيير شکل نقشه ی حمل

د . دداستفاده گر ن نخواه ه اي ی، منجر ب در عين حال اين جنب و جوش در فعاليت محل

ه هر شد که مانند امروز، ا هر شماره ای از روزنام ايش و ي ی باعث وارد نم ی محل

افراد بشود تمام قوا و به خطر انداختن به تمام و مأيوسانه » محتضرانه«وردن فشار آ

آورد به دست را» ريشه«زيرا از يک طرف برای پليس خيلی دشوارتر خواهد بود که

ند؛ از طرف ديگر کار عمومی اين که نمی داند در کدام محل بايد آن را جستجو ک برای

ه د داد ک ادت خواه راد را ع نظم، اف ورش م ک ي روی ي یني ين معين ع مع ا وض را ب

د ن (نيروهای دسته معينی از ارتش عمومی تطبيق دهن ه فکر اي ا کسی ب ون تقريب اکن

ه را ک ابق نيست زي ورد ١٠از تط ودی صورت ٩ م ه خ ود ب ا خ ورش ه ن ي ورد اي م

ال «ه اين کار عمومی منظم، و به عالو ) می گيرد ل و انتق ا مطبوعات بلکه » نق ه تنه ن

. نيروهای انقالبی را نيز از محلی به محل ديگر آسان خواهد نمود

در حال حاضر همه ی اين قوا در اکثر موارد نيروی خود را تا نفس واپسين صرف

د شد و ه در آن وقت ممکن خواه د و حال آن ک ی می کن هميشه کارهای محدود محل

غ يا سازمانده نسبتا اليق از يک نقطه به نقطه ی ديگر موجب پيدا می شود که يک مبل

رای کارهای . اعزام شود ه خرج حزب و ب ار را از مسافرت کوچکی ب اين اشخاص ک


٢٢٣

حزبی، شروع نموده پس از آن کم کم عادت خواهند کرد که کامال به خرج حزب زندگی

. و خود را به مقام پيشوايان سياسی حقيقی برسانندکنند، انقالبی حرفه ای بشوند

ه ا ب ا حقيقت اه م ده ی و هرگ ت عم ا اکثري ام و ي ه تم ديم ک ل می گردي ن مقصد نائ اي

د، کميته های محلی و گروه ها و محفل های محلی مجدانه ار عمومی بنماين ه ک دام ب اق

يار ده ی بس تيم در آين ا می توانس ت م ه آن وق رون نزديکی يک روزنام ی هفتگی بي

ردد ه . بدهيم که مرتبا با تيراژ ده ها هزار شماره در تمام روسيه منتشر گ ن روزنام اي

ه ی ر جرق رد و ه ی ک دا م ری را پي يم آهنگ وچکی از آن دم عظ مت ک ک قس م ي حک

ود ی نم دل م ومی مب ق عم ه يک حري ردم را ب م م اتی و خش ارزه ی طبق ين . مب در چن

ه ب ار ک ن ک يار صورتی در اطراف اي ی سر و صدا و بس ی ب وز خيل ود هن ه خودی خ

ارزين عمومی کوچک ولی منظم و به تمام معنی ا يک ارتش دائمی از مب است، مرتب

بست های اين ساختمان آن وقت از پله ها و چوب . مجرب گرد آمده تعليم خواهد گرفت

ابف ا ژلي ون م ين انقالبي ه زودی از ب کيالتی ب وکرات و از تش يال دم ای سوس ين ه ب

ا ل ه ا بب د و در رأس ارتش بسيج یکارگران م وه گری می نمودن ه جل اال رفت روس ب

ردم را ام م د و تم رار می گرفتن ا شده ای ق د ت ر می انگيختن ا ننگ روسيه ب يه تصفب

.حساب کنند

!اين است آن چيزی که بايد آرزو نمود

********************

ن کلمات را نوشتم و . »!بايد آرزو نمود « ادم اي ه وحشت افت ه در . ب د ک ه نظرم آم ب

ان ٤٣»کنگره ی متحدکننده « ران و کارکن و « نشسته ام، دبي ه دل روی » رابوچي م روب ه

ف از جا بر می خيزد و با لحن تهديدآميز خطاب به نو دفعتا رفيق مارتي . نشسته اند من

د ی گوي ن م ه ی «: م ک روزنام ه ی ي ت تحريري ا هيئ م آي ما بپرس د از ش ازه بدهي اج

ی ردن دارد؟ حق مستقل بدون کسب اجازه ی قبلی از کميته های حزب پس از » آرزو ک

زد ر می خي ا ب ه ی رفيق (او رفيق کريچفسکی از ج ه از لحاظ فلسفی گفت در حالی ک


٢٢٤

مارتينف را تکميل تر می کند، همان رفيق مارتينفی را که خود مدت هاست گفته رفيق

وده است ر نم ل ت انف را تکمي ا ) پلخ دآميزو ب ن تهدي دترلح ی گوي وتر «: ی م ن جل م

ه طور ا ب ی يک مارک می روم و می پرسم که آي ر فراموش نکرده باشد سکل يست، اگ

رار ل خود ق که موافق گفته ی مارکس بشريت پيوسته وظائف عملی شدنی را در مقاب

ا حزب در حال رشدند، ه ب ايفی ک -می دهد و تاکتيک عبارت است از پروسه رشد وظ

.»ق آرزو کردن دارد؟ح

تنها فکر اين سؤال های دهشت زا لرزه بر اندامم می اندازد و تمام فکر و خيالم اين

.سعی می کنم پشت سر پيسارف پنهان شوم. است که کجا پنهان شوم

ته است ين نوش ت چن ين آرزو و واقعي تالف ب اره ی اخ ارف درب ا «: پيس تالف ب اخ

ه آرزوی من ممکن ا . اختالف فرق دارد ست بر سير طبيعی حوادث پيشی گيرد يا اين ک

سوئی رود که سير طبيعی حوادث هرگز نمی تواند به به کلی از راه منحرف شود و به

د . آن جا برسد در صورت نخست آرزو موجب هيچ گونه ضرری نيست و حتی می توان

د انرژی فرد زحمت ه ... کش را حفظ و تقويت نماي زی ک ائی هيچ چي ين آرزوه در چن

رعکس . بتواند نيروی کار را منحرف ساخته و يا فلج نمايد وجود ندارد . حتی به کلی ب

ه اه ب د گ اه نتوان ردن را نداشته باشد، هرگ ه آرزو ک ن گون اگر انسان اصال استعداد اي

ت او ه در زيردس وقی را ک امع آن مخل ل و ج وير کام د تص رود و نتوان وتر ب اه جل گ

ت در وين اس رف تک د در ش م نماي ود مجس ه ی خ ه -.مخيل يچ وج ه ه ن ب ت م آن وق

ه چه محرکی ان رد کارهای وسيع و س نمی توانم تصور بکنم ک د ک ور خواه ان را مجب

به انجام اخسته کننده ای را در رشته ی علم و هنر و زندگی عملی آغاز نموده و آن ر

ه اختالف بين آرزو و واقعيت هيچ ضرری در بر نخواهد د ... رساند ه شرطی ک اشت، ب

دگی را از آرزوکننده جدا به آشخص ام زن ا دقت تم رزوی خودش ايمان داشته باشد، ب

اخته است ود س ن خ ه در ذه الی ک ای خي اخ ه ا ک ود را ب اهدات خ د، مش ر بگذران نظ

ی خمقايسه کند و به طور کلی از روی وجدان در اجرای ت يالت خويش کوشا باشد، وقت


٢٢٥

راه بين آرزو و حيات يک نقط ز خوب و روب ه چي ه ی تماسی موجود باشد آن وقت هم

:»است

ده . بدبختانه در جنبش ما اين گونه آرزوها کم يافت می شود ه طور عم م ب تقصير ه

غير علنی است که به هشياری خود و » دنباله روی«به گردن نمايندگان انتقاد علنی و

.می بالند» مشخص«خود به چيزهای » نزديکی«

ازمانی برای ما الزم است؟ازمانی برای ما الزم است؟چگونه سچگونه س) ) ججه رد ک ده پی می ب ارت ا » تاکتيک نقشه «از آن چه که گذشت خوانن ت از نفی س عب

ارت » محاصره ی صحيح دژ دشمن «دعوت فوری برای يورش و خواست ه عب ا ب و ي

ردآوری و تشکيل و ر ديگ رای گ وا ب ام ق ز تم ز خواست تمرک . يک ارتش دائمی تجهي

ا ه م امی ک و «هنگ ه دل رش از »رابوچي ت پ ه عل وميزم« را ب اد » اکون ه داد و فري ب

ورش اره ی ي ه در (درب لک ماره ی ١٩٠١ آوري ت «٦ در ش وکليس ه دل راه » رابوچي

ه ) انداخته بود ا را ب ا تاخت و م ر م ه ب وديم، البت ين پرستی خشک «تمسخر نم و » آئ

بديهيست . ودپی نبردن به وظيفه ی انقالبی و دعوت به حزم و احتياط و غيره متهم نم

ه د ک رون می آي اين اتهامات به هيچ وجه باعث تعجب ما نشد، زيرا از دهان کسانی بي

ان » پروسه-تاکتيک«يشانه دفاقد هرگونه پايه ی اصولی هستند و با ايده ژرف ان گريب

د ه اصول . خود را خالص می کنن ی ب ه طور کل ه ب ادژدين، ک ی م م وقت ين طور ه هم

ک ه و تاکتي توار برنام اتی را اس ين اتهام رد، چن ی نگ ه ای م الی جنابان ارت ع ا حق ب

.تکرار نمود، ما تعجب نکرديم

ود ی ش رار نم اريح تک ه ت د ک ی گوين ا. م ادژدين ب ی ن د ول ی کن وا کوشش م ام ق تم

د ی کن د م اچف تقلي ام از تک رارت تم ا ح ه ب الی ک د و در ح رار نماي اريخ را تک ه ت ک

ه گ م«ب یبی انقالآفرهن اره ی » ب ود و درب ی ش ه ور م گ «حمل دا آوردن زن ه ص ب

اقوس آشوب ه ی نظر«و » ن الب«مخصوص » نقط تانه ی انق اد » در آس ره فري و غي

ر اصل يک . می کشد ه اگ رده است ک ن روايت مشهور را فراموش ک ادژدين اي گويا ن


٢٢٦

راژدی ا اريخی ت ه ی ت ود -تسواقع ی ش د آن مضحکه م رفتن . تقلي رای گ ايش ب آزم

رور ح ق ت رايش از طري ود و اج ده ب اچف دي واعظ تک ه اش را م ه تهي ت ک کوم

ی »دهشت آور « ود، ول ايش عظيمی ب ت، آزم ، که واقعا هم دهشت آور بود، انجام گرف

مضحکه ای بيش نيست و به خصوص بيشتر کوچک تکاچف» تهييج کننده ی «ترور

ارگر ده ی متشکل ساختن ک ا اي ی آن را ب ل مضحکه می شود وقت ال تکمي ه ح ان ميان

.می کنند

ازی «از دائره ی » ايسکرا«اگر «نادژدين می نويسد، رون پ خود » مطبوعات ب ا بي

ا ن ه ه اي ارگر مندرجه (می گذاشت آن گاه می ديد ک ه ی ک د نام ائی مانن ده ه ی پدي يعن

ورش «عالمت اين است که به زودی زود ) ٧ی شماره » ايسکرا«در د » ي آغاز خواه

د و ح ه يک ) !sie(اال ش ائی ب ته ه يله ی رش ه وس ه ب ازمانی ک اره ی س صحبت درب

ه نشينی افی و فعاليت کابين ايش خيالب روزنامه ی سراسر روسيه ای متصل باشد معن

ت ت يبه ب . »اس وری اس ل تص ری غيرقاب ده فک ه ژولي د چ رور : ني رف ت ک ط از ي

ه حاالن «تهييج کننده و ن » متشکل ساختن ميان ا اي راه ب ه جمع شدن در هم ه ک نظري

ای ون چيزه ر«پيرام ی » مشخص ت د محل ثال در اطراف جراي ر «م ه مراتب آسان ت ب

ه -،»است ن ک ار اي اره ی سازمان سراسر » حاال « و از طرف ديگر اظه صحبت در ب

ی ه نشينان است يعن افی کابين ايش خيالب ه روسيه معن ر ب ر و ساده ت ارت صريح ت عب

ی، ! ديگر دير است » حاال« ای ل ول ی . حضرت آق د محل ادژدين، سازمان وسيع جراي ن

ور، ک -چط ر و تاکتي ال نظ ت؟ ح ده اس ر نش وز دي ه هن ن ک کرا« اي ن » ايس ا اي را ب

ده «ترور : موضوع مقايسه کنيد ز ب » تهييج کنن اره ی یچي ائی است، صحبت درب معن

ايش وسيعترش سمتشکل ساختن بخصوص ميانه حاالن و دادن گ ی معن د محل به جراي

در باره ی يک سازمان واحد سراسر . تسشودن هر دو لنگه در به روی اکونوميزم ا گ

انی ا زم روسيه متشکل از انقالبيون بايد سخن راند، و سخن راندن در باره ی آن هم ت

.ستيکه يورش حقيقی، نه يورش روی کاغذ، شروع شود دير ن


٢٢٧

ازمان، کارها به هيچ آری در قسمت س «: نادژدين کالم خود را ادامه داده می نويسد

ده ی » ايسکرا« آری -وجه درخشان نيست، وده ی عم ه می نويسد ت کامال حق دارد ک

ا ... قوای جنگی ما را داوطلبان و عاصيان تشکيل می دهند وای م اين که شما وضع ق

ود ن ضمن فراموش نم د در اي ی چرا باي را هشيارانه در نظر می گيريد خوب است ول

چه وقت بايد از ما نخواهد پرسيد و بدين سبب ه از آن ما نيست جماعت به هيچ وج که

د زد «عمليات جنگی را آغاز نمود و خودش ه عصيان خواه ه ... »دست ب م ک ی ه وقت

رد اه ،خود جماعت با نيروی خود به خودی و مخرب خود سر بلند ک ممکن است آن گ

ا را، که برای ايجاد يک سازمان فوق العاده مرتب » ارتش دائمی « در داخل آن مدت ه

د فرصتتهيه می ديدند ولی د و عقب بران ال کن د پايم ه . (» نيافتند آن را عملی کنن تکي

).روی کلمات از ما است

ا نيست « که درست به همان دليل ! منطق غريبی است اد » جماعت از آن م داد و فري

مله ی هم نامعقول و دور از نزاکت است، زيرا يورش عبارت از ح» يورش«درباره ی

ه خودی جماعت ان خود ب ه طغي ه . يک ارتش دائمی است ن ل ک ان دلي ه هم درست ب

رای ارتش دائمی را پايمال کند و عقب براند، ممکن است جماعت د طوری ب ما نيز باي

ب « اده مرت وق الع ازمان ف ک س ردن ي ی ک ا » عمل ه حتم يم ک ار کن ی ک ش دائم در ارت

فرصت «ی برسانيم زيرا هر قدر بيشتر خود را به جنبش خود به خود » فرصت يابيم «

ن ارتش از » يابيم ه اي ال دارد ک م بيشتر احتم در ه ان ق دهيم هم يک چنين تشکيالتی ب

رد رار گي ال نشده بلکه در صفوف اول و در رأس جماعت ق علت . طرف جماعت پايم

ه ن ارتش دارای سازمان مرتب ب د اي ژوليده فکری نادژدين اين است که گمان می کن

ن کاری ه در حقيقت اي مشغول است که آن را از جماعت جدا می سازد، در صورتی ک

ارتش فقط مشغول تبليغات سياسی جامع و همه گير است، يعنی مشغول کاری است که

ون اه سازمان انقالبي روی مخرب آگ ا ني ه نيروی مخرب خود به خودی جماعت را ب ب

د ان . يکديگر نزديک نموده و در يک واحد کل جمع می نماي ان، شما تقصير خودت آقاي

ن دسته ی نرا به گردن ديگران ه اي را ک رور را » سوابدا «يندازيد زي ه ت داخل است ک


٢٢٨

ه ی ا برنام ت ه ازمانی از تروريس ه س د ک ی کن وت م ب دع دين ترتي وده و ب ود نم خ

ت، ه جماع دن ب ا از نزديک ش ا را واقع م ارتش م ازمانی ه ين س ود، و چن تشکيل ش

وز متأ ه هن درتا ک ا ن ا نمی پرسد و ي وز متأسفانه از م ا نيست و هن سفانه در دست م

.می پرسد که چه وقت و چگونه بايد عمليات جنگی را آغاز نمود، باز خواهد داشت

د » ايسکرا«نادژدين به ترساندن ين می گوي ه داده چن ی متوجه «: ادام ا حت اصال م

ان طوری که وقايع خود انقالب هم نخواهيم شد همان ه ناگه ل برفی ب ه مث ونی را ک کن

ه . »بر سر ما نازل شد متوجه نشديم البی ک ا مط اط آن ب ارت، در صورت ارتب ن عب اي

ه » در آستانه ی انقالب «مخصوص » نقطه ی نظر«فوقا نقل شد، بی معنی بودن را ک

د» سوابدا« وده است، آشکارا نشان می ده ن . ∗از خود وضع نم » نقطه ی نظر«اي

ديگر از » حاال«اهيم صريح بگوئيم، به اين جا منتهی می شود که ور بخ مخصوص، اگ

رم . موقع استدالل و آماده شدن گذشته است ای دشمن محت اگر اين طور است پس، آق

در باره ی مسائل « صفحه ی چاپی ١٣٢در ، ديگر چه الزم بود که »مطبوعات بازی «

د نيست » و تاکتيک ∗∗تئوری ه از چيز بنويسد؟ آيا شما معتق نقطه نظر آستانه ی «يد ک

.چاپ روسی» آستانه ی انقالب« رساله ی ٦٢ - رجوع شود به ص-∗

در قسمت » نظری به مسائل تئوری«د موسوم به ضمنا باید گفت که نادژدین در کتاب خو-∗∗

ه از ل، ک تانه ی انقالب «مسائل تئوری، اگر از قسمت ذی يار جالب توجه » نقطه ی نظر آس بس

داده است در لحظه ی حاضر برنشتينيسم من «: است، صرف نظر شود، تقریبا هيچ چيز تازه ن

ا حيث المجوع جنبه ی حاد خود را برای ما از دست می دهد به رای م ن موضوع ب ه ای قسمی ک

کامال علی السویه است که، آیا آقای آدامویچ ثابت خواهد کرد که آقای استرووه شایستگی داشتن

ویچ را ای آدام ه های آق ای استرووه گفت رعکس آق ا ب حمایل و نشان را به دست آورده است و ی

ال یکسانست زیرا که ساعت هر دوی این ها برای ما کام-تکذیب کند و حاضر به استعفاء نشود،

ای ل ) ١١٠ -ص(» قطعی انقالب فرا می رسد ادژدین . ممکن نبود از این بهتر القيدی بی انته ن

را اعالم نموده ایم و » آستانه ی انقالب«ما فرا رسيدن . را درباره ی مسائل تئوری تصویر نمود

بب ن س ه ای ویه است «ب ی الس امال عل د توانس» ک ا خواهن دکس ه ه ارت امال از ک دین را ک ت منتق


٢٢٩

زن « هزار ورقه حاوی شعار مختصر؛ ١٣٢انتشار » انقالب ه مراتب » !دشمن را ب ب

بهتر بود؟

ام » ايسکرا«برای کسی که مانند ه ی تم ردم را پاي تبليغات سياسی در بين همه ی م

ه خود قرار دهد تاکتيک و کارهای تشکيالتی برنامه، ن خطر هست ک ر اي ، از همه کمت

م . متوجه انقالب نشود ه ه ام روسيه کارشان ب ه در تم افتن ريسمان های ب کسانی ک

ا ه تنه ده است، ن يه منشعب ش ر روس ه ی سراس ه از يک روزنام تشکيالتی است ک

نداشتند بلکه برعکس به ما امکان دادند آن حوادث حوادث بهاری را از نظر خود دور

ائيم ی نم ين آن نماي . را پيش بين م چن ا ه ه در شماره ی آن ه م ک ١٤ و ١٣شاتی را ه

کرا« تند » ايس ود در نداش ر خ ت از نظ ه اس رح آن رفت رعکس : ش ا در آن آب ن ه

نمايشات شرکت جستند و وظيفه ی خود را به خوبی در يافتند که بايد به کمک جنبش

خودی جماعت بشتابند و در عين حال از طريق روزنامه به تمام رفقای روسی خود به

ورد کمک می نم ات حاصله از آن را م ر گشته و تجربي ا خب ن نمايشات ب ودند که از اي

د، . استفاده قرار دهند د مان ا دور نخواه م از نظر آن ه د انقالب ه اگر آن ها زنده بمانن

ه ی ک ا انقالب ه در ،از م تن تجرب تار داش زی خواس ر چي يش از ه ز و ب ر چي ل از ه قب

وانيم ه بت ت ک تار آن اس ت، خواس ات اس يم تبليغ تيبانی کن ی پش ه اعتراض از هرگون

هدايت نمائيم و و جنبش خود به خودی را ) پشتيبانی به شيوه ی سوسيال دموکراسی (

!آن را از اشتباهات دوستان و از دام دشمنان محفوظ داريم

ر سر یبدين طريق ما به آخرين نظريه ا ژه ب ه وي د ب رسيديم، که ما را وادار می کن

ار مشترک شه ی ايجاد سازمانی قن در پيرامون روزنامه ی سراسر روسيه از طريق ک

يم د ه ی عمومی پافشاری کن ه . ر اين روزنام ين سازمانی است ک قابليت فقط يک چن

ارت ديگر انعطاف ه عب ا ب الزم برای يک سازمان پيکار جوی سوسيال دموکراتيک ي

ع انقالب !! مواضع خود بيرون نمایند یا نه ولی این حکيم خردمند متوجه نيست که همانا در موق

ا است که ما به نتایج مبارزه تئوریک عليه منتقدین احتياج داریم تا بتوانيم عليه موقعيتی که آن ه

! احراز کرده اند به طور قطعی مبارزه کنيمدر عمل


٢٣٠

ر م اگون و سريع التغيي امال گون ا شرايط ک وری ب أمين استعداد هم آهنگی ف ارزه را ت ب

ه از «خواهد نمود و توانائی خواهد داد که ا دشمنی ک از يک طرف از جنگ آشکار ب

ود را وای خ ام ق ته و تم ل داش وق کام رو تف اظ ني وده است لح ع نم ه جم در يک نقط

اجتناب گردد و از طرف ديگر از عدم چاالکی اين دشمن استفاده شود و در آن جا و در

ردد ه کمتر انتظار می رود ب ن لحظه ای که از همه آ ود . ∗»وی حمله گ اشتباه بزرگی ب

به در خيابان ها و يا فقط بنا به حساب انفجار يا مبارزه هر آينه سازمان حزبی فقط بنا

ره «حساب ارزه ی عادی روزم ا می شد » سير پيشرو مب ره ی .بن ار روزم د ک ا باي م

ا هموارهخود را ز آم ه چي رای هم ه انجام دهيم و هميشه ب را ک ی پ ده باشيم زي يش بين

ا ع تقريب ی از مواق ار در خيل ای انفج ه دوره ه ديل آن ب ای آرامش و تب ر دوره ه تغيي

توان از آن برای تجديد ساختمان تشکيالت ی غيرممکن است و در موارد ممکن هم نم

ديلی در ين تب را يک چن ام استفاده نمود زي يک کشور استبدادی بی نهايت سريع انج

خود . و گاهی فقط به يک تاخت و تاز شبانه فراش های تزاری وابسته است می گيرد

ين انفجار و انقالب را ديل سريع ب ر و تب د تغيي م و بيش آهم بايد به شکل چن رامش ک

ادژدین می نویسد -»از چه باید شروع کرد؟ «: ٤شماره » راایسک «-∗ ان «: ن آن فرهنگ مآب

انقالبی که از نقطه نظر آستانه ی انقالب پيروی نمی کنند از طوالنی بودن مدت کار ذره ای هم

ه ). ٦٢ -ص( »نگرانی ندارند يم ک وانيم یک : در این خصوص ما باید خاطر نشان کن ا نت اگر م

ی دور ی و یک چنان نقشه ی تشکيالتی ترتيب بدهيم که حتما برای چنان تاکتيک سياس مدت خيل

آمادگی حزب ما را به در همان سير جریان این کار در نظر گرفته شده و درعين حال و درازی

این که در هر حادثه غيرمترقبه و در هر زمانی که حوادث به سرعت جریان یابد، بتواند در سر

تاده و وظي ود ایس ت خ د پس مين نمای د، تض ام ده ود را انج ه ی خ ط -ف ا فق ورت م ن ص در ای

يال . ماجراجویان سياسی ناچيزی بيش نخواهيم بود روز خودش را سوس ه از دی ادژدین، ک فقط ن

ر اساسی شرایط يال دموکراسی تغيي ه هدف سوس د ک دموکرات می نامد، می تواند فراموش کن

يال د دین سبب یک سوس ام بشریت است و ب أله ی طوالنی حيات تم دارد از مس وکرات حق ن م

.»نگران گردد«بودن مدت کار


٢٣١

رد ل منف ک عم کل ي ه ش ه ب رد ن م ک ر مجس ديد در نظ ادژدين (ش اهرا ت ه ظ ان چ چن

ن فعاليت بدين جهت مضمون اصلی فعاليت ). می پندارد انون اي ا و ک ی م سازمان حزب

و واه در دوره ی ق ه خ د ک اری باش د ک واه در دوره ی ی باي ی و خ ار انقالب رين انفج ت

ام روسيه : آرامش کامل هم ممکن و هم الزم است، يعنی ه در تم کار تبليغات سياسی ک

ا را وده ه در متحدا صورت گرفته و تمام جهات زندگی را روشن سازد و وسيع ترين ت

رای سراسر . نظر داشته باشد ه ب دون يک روزنام ی ب يه ی فعل م در روس ار ه ن ک اي

است، سازمانی که به خودی غيرقابل تصور. روسيه، که خيلی زود به زود منتشر شود

ی سازمان ه تشکيل می شود يعن ن روزنام ان خود در پيرامون اي ه کارکن ن روزنام اي

د کارکنان به معنی وسيع کلمه يعنی تمام ک ( ار می کنن ه ک رای ) سانی که برای روزنام ب

ز ه چي رين هم زرگ ت اری در حزب در لحظه ی ب ه ک ار و ادام ، از حفظ حيثيت و اعتب

ام انقالبی گرفته تا تهيه و تعيين و اجرای » ظلم«اعمال حاضر و مسلحانه همگانی قي

. آماده است

ا رای م وع آن ب ه وق املی را ک امی های ک يک امر بسيار در حقيقت هم يکی از ناک

د ه ی سازمان های . عادی است در يک يا چند محل در نظر بگيري ه کلي در صورتی ک

رای واحدمحلی يک کار عمومی منظم ار ب نداشته باشند اين ناکامی ها اغلب با قطع ک

ه، . م می شود أمدت چندين ماه تو رای هم ه -ولی در صورت وجود يک کار عمومی ب ب

ا ب افی فرض شديدترين ناکامی ه م ک د است از ه رژی چن ا ان ر از اشخاص ب دو سه نف

ی يم حت ان چه می دان ه چن ان را ک دی از جوان ل جدي ه محاف ن ک هفته ای کار کنند تا اي

ه -وجود می آيند، با مرکز عمومی مربوط نمايند؛ ه اکنون هم بسيار سريع ب وقتی هم ک

ل ده است، در مقاب امی آسيب دي ن ناک ه از اي ار عمومی، ک ه باشد، آن اين ک چشم هم

م بيشتری ب از ه ا سرعت ب ا ه وقت ممکن است اين محافل جديد ب ا آن ه ده ب وجود آم

.رابطه ايجاد نمايند

د ياز طرف ديگر ق ا . ام مردم را در نظر بگيري ه ب ی هم ان فعل تصور می رود در زم

اده نم رای آن آم . ائيماين موافق خواهند بود که ما بايد در فکر قيام باشيم و خود را ب


٢٣٢

ه چگونهاما آماده نمائيم؟ کميته ی مرکزی که نمی تواند در همه جا عاملينی برای تهي

ارد ام بگم ی ! قي رايط فعل م در ش از ه تيم ب ی داش م م زی ه ه ی مرک ا کميت ر م ی اگ حت

ت ين گماش ا چن يه ب ز نروس يچ چي ت ی ه ه دس م ب ی آوردي بکه ای از . نم رعکس ش ب

نتشار روزنامه ی عمومی به خودی خود تشکيل که ضمن کار برای ايجاد و ا ∗عاملين

ه ن ک ه اي دارد ب اج ن ام داده شود، » بنشيند و منتظر باشد «می يابد، احتي ه شعار قي ک

رای آن بلکه کار منظمی را ی موفقيت را ب ال کل انجام می دهد که در صورت قيام احتم

رين . تضمين نمايد ا وسيع ت م ب ه رابطه حزب را ه وده های اين همان کاری است ک ت

کارگری و هم با تمام قشرهائی که از حکومت مطلقه ناخشنودند محکم خواهد نمود، و

يار دارد ت بس ام اهمي رای قي ه ب زی است ک ان چي ن هم ه . اي ار است ک ن ک در خالل اي

ن استعداد انتخاب لحظه ی مناسب استعداد ارزيابی درست وضعيت سياسی و بنابر اي

د تمامن کار است که اي. برای قيام پرورش می يابد ی را عادت خواه سازمان های محل

داد که در آن واحد به يک نوع مسائل سياسی و وقايع و ماجراهائی که همه ی روسيه

ن ه اي ه ب د، و پاسخی ک ا «از آن در تشويش است پاسخ بدهن ی » ماجراه د حت می دهن

ه موحش ! هيهات، هيهات -∗ ن کلم م ای وکرات مآب » عامل «باز ه ه گوش دم در ب ن ق ه ای ک

ردان ! مارتينف ها ثقيل می آید از دهان من پرید ه م ن کلم ه چرا ای برای من تعجب آور است ک

د؟ من نامی سال های هفتاد را متغير نمی کرد و ر می کن ود را متغي لی خرده کاران سال های ن

که کار عمومیاین کلمه را می پسندم زیرا این کلمه به طور واضح و روشن اشاره ایست به آن

ه ی دیگری جانشين تمام عاملين اندیشه و اعمال خود را تابع آن می نمایند و اگر الزم باشد کلم

ان ک«آن شود، آن وقت من فقط می توانم کلمه ه از » ارکن م در صورتی ک ایم، آن ه ار نم را اختي

د ام نيای ه مش ام ب ازی و ابه وی مطبوعات ب ه یک سازمان جنگی . این کلمه تا حدی ب ا ب ی م ول

ه ) بخصوص مارتينف های مقيم خارجه (آن مارتينف های کثيرالعده . عاملين احتياج داریم م ک ه

ه »مد ژنرال خطاب نمایندبه یک دیگر به عنوان تعارف و خوش آ «دوست دارند ، ممکن است ب

ارت ارت -»عامل قسمت صدور پاسپورت «جای عب أمين پاسپورت « عب ریاست کل قسمت ت

. و غيره را استعمال نمایند» برای انقالبيون


٢٣٣

د، ر باش ی ت ر و عقالن د الشکل ت تر، متح ديت بيش ا ج ان ب ام ه-االمک ه قي ان چ م، چن

رين رين می دانيم، ذاتا جدی ترين، متحد الشکل ت ی ت ه » پاسخ «و عقالن ردم ب ام م تم

باالخره اين کار است که تمام سازمان های انقالبی را در تمام اطراف و . حکومت است

اکناف روسيه عادت خواهد داد دائمی ترين و درعين حال مخفی ترين ارتباط ها را، که

ا واقعیرنده وحدت وجود آو ه ب اط ه ن ارتب حزب است، برقرار نمايند و بدون وجود اي

دماتی در آستانه ی دابير الزم مق اذ ت ام و اتخ بحث دست جمعی در اطراف نقشه ی قي

.آن، که بايد در نهايت اختفاء بماند، غيرممکن است

ه ر آن ک يه «مختص ر روس رای سراس ه ب ک روزنام يس ي ه ی تأس ا » نقش ه تنه ن

تال ثمر ازی مب ين پرستی خشک و مطبوعات ب ه آئ ه ب ه ی کار کابينه نشينانی نيست ک

به طوری که به نظر برخی اشخاص که در اين خصوص درست فکر نکرده (شده اند

ام را ) بودند، رسيده است وان قي ه ت ن ک بلکه برعکس عملی ترين نقشه ايست برای اي

ساخت و در عين حال حتی برای يک همه طرف آغاز نمود و خود را برای آن آماده از

.دقيقه هم کار حياتی روزمره ی خود را فراموش ننمود

پايان گفتارپايان گفتار . تاريخ سوسيال دموکراسی روس آشکارا به دوره تقسيم می گردد

ای ال ه ا س ی تقريب ال، يعن ب ده س ت قري ر ١٨٩٤ -١٨٨٤دوره ی نخس را در ب

يم تئوری و برنامه ی سوسيال دموکراسی دوره ی پيدايش و تحک -اين دوره . می گيرد

ود رد . ب ی ک اوز نم اد تج يه از آح د در روس ط مشی جدي داران خ داد طرف يال . تع سوس

دين ترتيب ارگری و ب دون جنبش ک ی ب ه ی يک . دموکراسی وجود داشت ول ه مثاب ب

.حزب سياسی، تازه سير تکامل جنينی خود را طی می نمود

ر می ١٨٩٨ -١٨٩٤نی سال های يع سال، دوره ی دوم سه تا چهار رد گ را در ب . ي

وده های ان ت ه ی غلي ه مثاب اعی، ب ه ی يک جنبش اجتم ه مثاب سوسيال دمکراسی، ب

ه عرصه ی ا ب ه ی يک حزب سياسی پ ه مثاب ردم، ب ذاردم ی گ ود م ن دوره. وج -اي


٢٣٤

ارزه عمومی روشنعالقه ی . دوره ی کودکی و شباب است ه مب ه اصول عفکران ب لي

ه اعتصابات ناردني ارگران ب کی و رفت و آمد آن ها بين کارگران و عالقه ی عمومی ک

ی نصيب . مانند يک بيماری همه گيری به سرعت شايع می شود ابی های فراوان کامي

ردد ی گ بش م ران . جن ت رهب ه آن -اکثري وز ب ه هن تند ک وانی هس امال ج خاص ک اش

وع سرحد طبيعی ميخائ. ، که به نظر آقای ن » پنج سالگی سن سی و « يلوفسکی يک ن

د د، نرسيده ان وز . می آم ی هن رای فعاليت عمل ودن خود ب ه علت جوان ب ه ب ان، ک اين

د شآماده نيستند، با سرعت ا .گفتی از ميدان به در می رون ه ی فعاليت آن ه ی دامن ول

ا . اغلب بسيار وسيع بود د ناردوولتسی ه طرز تفکر بسياری از آن ها در بدو امر مانن

ان . بود ا شوق مفرطی مجذوب قهرمان وان جوانی خود ب تقريبا همه ی آن ها در عنف

دست ه به بهای مبارزه ب بر طرف ساختن تأثير جذاب اين سنت قهرمانان . ترور بودند

ی هست ه هر قيمت ه می خواستند ب ود ک ا اشخاصی ب ه ب ا قطع عالق وأم ب د و ت می آم

سيال دموکرات های جوان برای آن ها بسيار نسبت به ناردنايا وليا وفادار بمانند و سو

د ل بودن رام قائ ای . احت اب ه د، کت ات بپردازن ب معلوم ه کس رد ب ی ک ارزه وادار م مب

د و دا غيرعلنی را متعلق به هر خط مشی که باشد بخوانن وط ج ه بررسی مسائل مرب ب

افته سوسيال دموکرات ها که در اين مبارزه پرورش ي . به خط مشی ناردنيکی بپردازند

ه ن ک دون اي د، ب ه ای«بودن روزان » دقيق و ف ا پرت ه ب يزم را، ک وری مارکس واه تئ خ

ه ی سرنگون ساختن حکومت ود و خواه وظيف ا را روشن ساخته ب خويش راه آن ه

تند ی گش ارگری م بش ک د، وارد جن اد ببرن ه را از ي ال . مطلق ار س تشکيل حزب در به

ار آخرين برجسته ترين و در عين حال ١٨٩٨ ن دوران ک وکرات های اي سوسيال دم

.بود

ال دماتش در س ديم، مق ه دي ان ک وم چن ال ١٨٩٧دوره ی س ه و در س ١٨٩٨ تهي

ردد ) ؟-١٨٩٨( ی گ ين دوره ی دوم م امال جانش ن دوره. ک انی و -اي دوره ی پريش

ت يگس زل اس ان دو رگ . ختگی و تزل دای انس ه ص د ک ی رس وقعی م باب م ام ش هنگ

م صدای سوسي . می شود ن دوره ه وکرات های روس اي ان حالت دو ال دم رگ را هم


٢٣٥

رد و د دا ک ات رپي ايف از يک آتأليف اکف و بردي وويج، بولگ ترووه و پروکوپ ان اس قاي

ات و رف و در تأليف ر . و پ . م. ر و . ای. ط رف ديگ ارتينف از ط کی و م کريچفس

ام ولی فقط رهبران جنبش بودند که از ي. آهنگ های جعلی به خود گرفت دا گ کديگر ج

د ی رفتن را م ه قهق تند و ب ی داش ر م ی داد و : ب ه م ويش ادام د خ ه رش بش ب ود جن خ

ی داشت ر م و ب ه جل ی ب ای عظيم ام ه دی از . گ رهای جدي ائی قش ارزه ی پرولتاري مب

ده شدن يکارگران را فرا می گرفت و در تمام روس ه شيوع می يافت و درعين حال بزن

ه طور غيرمستقيم روح دموکراسی در ميان دا ز ب الی ني نشجويان و ساير قشرهای اه

ه . تأثير می بخشيد ان خود ب روی غلي ال وسعت و ني ران در قب اهی رهب ی سطح آگ ول

روه ديگری ا گ وکرات ه يال دم ان سوس ر در مي ع ديگ ن موق د؛ در اي اه آم ودی کوت خ

ود ه ب وق يافت ات تف ا مطبوع ط ب ا فق ه تقريب ود ک ارت ب الينی عب ه از فع ی« ک »علن

ه ود ب بش خ ه جن ان نسبتی ک ه هم ه ب ال آن ک د، و ح ه بودن رورش يافت مارکسيستی پ

م بيشتر خودی توده آگاهی بيشتری را ان نسبت ه ه هم از آن ها خواستار می گشت ب

د ن مطبوعات مارکسيستی معلوم می گردي ه اي ی « ک افی است » علن ه . غيرک ران ن رهب

اظ ط از لح وری فق اد«(تئ ل و ) »آزادی انتق اظ عم اری «(از لح رده ک ب ) »خ عق

ن يدند از اي ی کوش اب م ر آب و ت راهين پ ام ب واع و اقس ه ان ه ب د، بلک ی ماندن م

د م بنماين اع ه ويش دف دگی خ ب مان رف . عق واه از ط وکراتيزم، خ يال دم سوس

ی ه روان مطبوعات غيرعلن ی و خواه از طرف دنبال برنشتينيست های مطبوعات علن

ه ی . ی ترديونيونيزم تنزل داده می شد به پايه ه ی عمل » Credo«برنام داشت جام

ه ژه هنگامی ک اری «به خود می پوشيد، به وي ا باعث » خرده ک وکرات ه سوسيال دم

.رونق روش های انقالبی غيرسوسيال دموکراتيک شده بود

ه بنابر ث بح اين اگر خواننده بر من خرده بگيرد که چرا من با اين طول و تفصيل ب

م پرداختم،» رابوچيه دلو «در اطراف و «: چنين جواب می ده ه دل دان علت » رابوچي ب

ن دوره ی سوم را بر » روح«نمود که » تاريخی«کسب اهميت ه در جاي ر از هم سته ت


٢٣٦

ارتينف های . م. اين ر . ∗خود منعکس نموده است ا و م پيگير نبود بلکه کريچفسکی ه

رای متلون المزاج بودند که می توانستند ادگی ب زل و آم مظهر حقيقی پريشانی و تزل

ال ،گذشت اد « خواه در قب ال » انتق وميزم «خواه در قب زم » اکون ال تروري و خواه در قب

ه فالن آن چه . باشند ارت عالی جنابان د حق ا صفت مشخصه اين دوره را معين می کن ي

گر ان ستايش ق«بهم تن » ذات مطل ا آميخ ه همان ت بلک ی نيس ار عمل ه ک بت ب نس

وری است ه تئ ام نسبت ب دی ت ا القي ه . پراتيسيزم ناچيز ب ن دوره بيشتر ب ان اي قهرمان

زرگ «مبتذل نمودن ا انکار مستقيم آن » سخنان ب د ت سوسياليزم علمی : می پرداختن

ه ديل ب ی را از دست داده و تب ل انقالب وری کام ه يک تئ وطی ديگر جنب وع مخل يک ن

اب درسی ت وع کت ه از هر ن د ک انی ی ازهمی گردي ه « آلم ه آن » آزادان ايع ب داری م مق

عار د؛ ش ی نمودن اتی«عالوه م ارزه ی طبق راد را» مب ط اف ه فق ه سوی ن و و ب ه جل ب

فعاليت بيش از پيش جديدتری سوق نمی داد، بلکه وسيله ای بود برای تسکين خاطر،

ارزه ی سياسی رابطه ی الينفکی د «زيرا که باالخره ا مب ارزه ی اقتصادی ب ؛»اردمب

ون يايده ی تشک ل حزب به عنوان دعوتی برای ايجاد يک سازمان پيکار جوی انقالبي

ی «تلقی نمی شد بلکه يک نوع ورکراتيزم انقالب وکراتيزم «و » ب ه را » دم ازی بچگان ب

. توجيه می کرد

ارم ام و دوران چه وم تم ی دوران س ياری (ک رائن بس م و ق ر صورت عالئ ه در ه ک

د د آن را می ده يم) نوي ا نمی دان ن را م د شد اي ا ديگر از . شروع خواه ن ج ا در اي م

رديم ی گ ده م م آين دازه ای ه ا ان ال و ت ان ح ته وارد زم اريخ گذش ته ی ت ا . رش ی م ول

Den Sack schlägt: من می توانستم با ضرب المثل آلمانی هم جواب بدهم که می گوید-∗

man, den Esel meint manه م ود ک ه نم ين ترجم وان آن را چن ه را : ی ت ه ی خان گرب

از توده ی وسيعی نبود بلکه » رابوچيه دلو «تنها . می زنند تا عروس حساب کار خودش را بکند

ا پراتيسين ها و ه تئوریستن ه ل مفرطی ب ز مي اد « ني أله » انتق د و در مس رده بودن دا ک د شده پي م

شده، و در مورد درک وظایف سياسی و تشکيالتی ما، جنبش خود به خودی دچار ژوليده فکری

.از سوسيال دموکراتيزم منحرف شده راه تردیونيونيزم را در پيش می گرفتند


٢٣٧

اطمينان قوی داريم که دوران چهارم به استواری مارکسيزم پيکارجو منجر خواهد شد

د و دسته ی و سوسيال دموکراسی روس از اين بحران محکم و بالغ بيرو د آم ن خواه

ه » برای تعويض «واقعا پيش آهنگ انقالبی ترين طبقه ا ب ا پ عقب دار اپورتونيست ه

.ميدان خواهد گذارد

ا » تعويض«به عنوان دعوت برای اين و با تلخيص تمام مطالب مذکوره در فوق، م

. چه بايد کد؟ مختصرا چنين پاسخ دهيم: می توانيم به پرسش

.م را از ميان بردبايد دوره ی سو

پيوستپيوست »رابوچيه دلو«با » ايسکرا«کوشش برای متحد ساختن

ه د ک ا » ايسکرا «برای ما تشريح آن تاکتيکی باقی می مان در مناسبات تشکيالتی ب

و« ه دل وده است » رابوچي روی نم واره از آن پي ه و هم ن تاکتيک در . آن را پذيرفت اي

ه عراجدر مقاله ی » ايسکرا«همان شماره ی اول ه ی سوسيال « ب انشعاب در اتحادي

ما فورا بر اين نقطه ی نظر . ∗کامال بيان شده است » دموکرات های روس مقيم خارجه

يم خارجه «فعلی» اتحاديه ی «قرار گرفتيم که ه »سوسيال دموکرات های روس مق ، ک

در نخستين کنگره ی حزب ما به عنوان نماينده ی مقيم خارجه ی حزب شناخته شده

ود، ب ازمان ه ب ده استدو س ت مس منشعب گردي ن جه ه اي زب أ و ب دگی ح له ی نماين

ه روط ب ور مش ه ط ا و ب ط موقت ده و فق ل مان ه در االينح ده است ک ل ش ق ح ن طري ي

ی از روسيه ين الملل کنگره ی بين المللی پاريس برای دبيرخانه دائمی سوسياليستی ب

عبه ی ر قسمت منش ی از ه ر عضو، يعن هداتحا«دو نف ردد » ي اب گ ر انتخ ا . يک نف م

ما از لحاظ اصولی جدا . حق نيست ی ذ» رابوچيه دلو «اظهار داشتيم که در ماهيت امر

ل » آزادی کار«جانب گروه ات دالئ ی درعين حال از داخل شدن در جرئي رفتيم ول را گ

.ت. ه٣٥٤ -٣٥٣ کليات چاپ چهارم روسی، ص ٤ رجوع شود به جلد -∗


٢٣٨

دمات وده و خ ودداری نم عاب خ ه«انش ی را» اتحادي رفا عمل ت ص ته ی فعالي در رش

.∗کر گرديديممتذ

ود دازه ای روش انتظار ب ه در : بدين طريق روش ما تا ان ده ای ک ه عقي ا نسبت ب م

امال حکمفرما ميان اکثر سوسيال دموکرات های روس ه دشمنان ک ود ک و دائر بر آن ب

ل شديم، » اتحاديه«مصمم اکونوميزم هم می توانند دوش به دوش کار کنند گذشت قائ

ود فاظهار موا» آزادی کار«ز لحاظ اصولی با گروه بارها ا » اتحاديه«زيرا وده ب قت نم

صحت . و ظاهرا در مسائل اساسی تئوری و تاکتيک مدعی داشتن سيمای مستقلی نبود

تقريبا هم زمان با نشر شماره ی روش ما به طور غيرمستقيم از آن جا تأييد گرديد که

سه نفر عضو جدا شدند که » اتحاديه ی «از ) ١٩٠٠ماه دسامبر سال (» ايسکرا«اول

ه ا رين«طالح صب روه مبتک ر را» گ ای زي ازمان ه ه س عبه ی ) ١: تشکيل داده و ب ش

کيالت ارجی تش کرا«خ ی ) ٢، »ايس کيالت انقالب وکرات «تش يال دم ) ٣و » سوس

ه« ه و » اتحادي اره ی آ مراجع ذاکره درب ه م دام ب رای اق انچتشب نهاد مي ری ی ی پيش گ

گو . جواب رد داد -سازمان سوم ند، دالفاصله جواب موافق دا دو سازمان اول ب . نمودند

ود، » متحد کننده«اين که وقتی ناطقی در کنگره ی سال گذشته اين واقعيات را بيان نم

ه «يکی از اعضای هيئت رهبری ه علت رد پيشنهاد از طرف » اتحادي ار داشت ک اظه

ه « اين بود که منحصراآن ها روه مبتکر » اتحادي ر . ين رضايت نداشت از ترکيب گ ذک

ذکر نشوم . ضيح را من وظيفه ی خود می دانم واين ت وانم از جانب خود مت ولی نمی ت

ن توضيح رضايت بخش نيست که به را : نظر من اي ه «زي ه از موافقت دو » اتحادي ک

ا ر و ي انچی ديگ يله ی مي ه وس ی توانست ب ذاکرات اطالع داشت، م رای م ازمان ب س

.عه کندمستقيما به آن ها مراج

دارکی -∗ ين م م چن ا مطبوعات بلکه ه نائی ب مبنای این قضاوت درباره ی انشعاب نه فقط آش

رد آورده ب د، گ ه بودن ود که در خارجه از طرف بعضی از اعضای سازمان ما، که به آن جا رفت

.شده بود


٢٣٩

ال ار س ه ی ١٩٠١در به م مجل ارزا« ه ل (» ي اه آوري ماره ی اول، م م ) ش و ه

ه ٤شماره ی (» ايسکرا« اه م ا ) ، م و « مستقيما ب ه دل . وارد جروبحث شدند » رابوچي

کرا« ه» ايس ه م ب ژه ب ه قوي اريخی «ال ول ت و » «تح ه دل ه در » رابوچي رد ک وم ک هج

ورد شيفتگی يعنی پس از وقايع بها ، خود آوريلورقه ی ر منتشر نموده و در آن در م

ود » خونريزی«به ترور و دعوت به ن جروبحث . نااستواری نشان داده ب ا وجود اي ب

از ه «ب انچ » اتحادي ا مي اره ی آشتی ب ذاکرات درب د م رای تجدي ازه ی ی ب روه ت ری گ گي

دگان« تی دهن ق داد»آش واب مواف کيالت . ، ج ه تش دگان س دماتی نماين رانس مق کنف

امب اس ن ر اس ت و ب اد ياف ن انعق اه ژوئ ولی «رده، در م ه ی اص ت نام » موافق

رف ه از ط لی، ک يار مفص ه«بس اله ی » اتحادي ره«در رس ا » دو کنگ رف ليگ و از ط

ده » «ه یاسناد کنگر«رساله ی در يم » متحدکنن رارداد را تنظ ود، طرح ق نشر شده ب

.نمود

د ا بنا ي(اصولی مضمون اين موافقت نامه ی رای آن قائلن را ب ه اکث ه اصطالحی ک : ب

که شرط حتمی ما برای با وضوح کاملی نشان می دهد ) نامه های کنفرانس ژوئن قطع

ی ود از نف ارت ب اد عب یاتح امال قطع امک ونيزم تم ا و اپورت ونيزم عموم اهر اپورت مظ

ا ود. روس خصوص ی ش ه م اده ی اول گفت ه«: در م ه کوششی را ب ا هرگون ور م م نظ

يم ائی -وارد ساختن اپورتونيزم در مبارزه ی طبقاتی پرولتاريای نفی می کن کوشش ه

ود راز وج ال آن اب زم و امث تينيزم، ميلراني وميزم، برنش ه اصطالح اکون ه شکل ب ه ب ک

ره ی فعاليت سوسيال دموکراسی «. »تسنموده ا ارزه ی م ... دائ ام س مب ه تم لکی علي

ی را در يزم انقالب منان مارکس رد دش ی گي ر م اده ی (.» ب د٤م يال «): ج- بن سوس

ه ی د وظيف دموکراسی در هيچ يک از رشته های فعاليت سازمانی و تبلغياتی خود نباي

رای يک ی ب ه ی را حت ردن حکومت مطلق ی سرنگون ک ائی روس، يعن مبرم پرولتاري

د وش کن ه فرام ف ٥(» دقيق د ال ارزه ی «... ):، بن ه ی مب ط در زمين د فق ات نباي تبليغ

ره ی دروزم رمايه باش ا س زدی ب ار روز م د٥(» ک ه«): ... ب-، بن ن ک دون اي ... ب

ه ی سياسی مرحله ی رای خواست های جداگان ارزه ب مبارزه ی صرفا اقتصادی و مب


٢٤٠

ه «...: ) ج -، بند ٥(» ...به رسميت شناخته شود اتی را ک دويت ... ما انتقاد از جريان ... ب

رای جنبش و محدوديت شکل های پست جنبش را ب ه درجه ی پرنسيپ می رسانند ب

ماريم م می ش د،٥(» مه ن ). د- بن ت اي ی دق ا جزئ ه ب ی ک ی طرف امال ب ی شخص ک حت

ن قطع ه اي ود ک د نم نامه ها را خوانده باشد از همان فرمول بندی آن ها مالحظه خواه

ه اپورتونيست و قطع و ،هستند و » اکونوميست «نامه ها متوجه اشخاصی است ک ول

رد رنگون ک ه ی س وده، وظيف م ب ه ه ک دقيق رای ي ت مطلق نب وش ه حکوم را فرام

رده يب ک ه ی پرنس ه درج دوديت را ب د، مح وده ان ل ب وری مراح ه تئ د ب د، معتق ان

روه . می رسانده اند و غيره ه گ ی ک ه جروبحث دکی ب و ان ار آ«و هر کس، ول ، »زادی ک

ه د» رابوچيه دلو «با » ايسکرا«و » زاريا« د ک اشتند آشنا باشد حتی آنی ترديد نمی کن

اده » دلو رابوچيه«نامه ها درست همان خطاهائی را که اين قطع بدان دچار می شد م

د ه يکی از اعضای . به ماده رد می نماي ن هنگامی ک ابر اي ه «بن در کنگره ی » اتحادي

ده« ماره » متحدکنن االت ش ارش مق ت نگ ه عل ار داشت ک ه دل« ١٠ی اظه » ورابوچي

اريخی« ول ت وين » تح ه«ن دازه » اتحادي ی ان ه ی ب ه جنب وده بلک رد«نب ∗»مج

ع وده است قط ا ب ه ه امال -نام رار داد ک تهزاء ق ورد اس ا را م ن حرف ه ه اي اطقی ک ن

ه فقط مجرد نيستند بلکه وی در جواب اين حرف گفت که قطع . حق بود ی ذ نامه ها ن

م مش ی ب ا نظر : ص هستند خنهايت ه ن ج ه در اي ده شود ک ا دي ا کافيست ت ه آن ه ی ب

.»کسی را به دام می انداخته اند«

د ره گردي وجهی در کنگ ب ت د جال يش آم ب پ ر موج ارت اخي ن عب رف . اي از يک ط

داختن «کريچفسکی به کلمه ی . ب ه » دام ان ارت ب ن عب ه اي ن ک ه تصور اي چسبيد و ب

ت ده و ني ده پري ان گوين رارادی از ده ور غي ا ط ت م تردن«(زش روز ) »دام گس را ب

ا وش تم ا ج ت ب اد زد مداده اس ه دام «: فري س را ب ه ک وص، چ س بخص ه ک چ

د؟ ه ان زی پرسيد.»می انداخت ا لحن استهزاء آمي م ب م چه کسی -: پلخانف ه ا ه واقع

. چاپ روسی٢٥ -هم تکرار شده است، ص» دو کنگره« این ادعا در -∗


٢٤١

الی رفيق پلخانف کمک «-کريچفسکی جواب داد . ب . »را؟ نم یم من به بطی االنتق ک

ا و ن ج ه اي م ک ی ده يح م رايش توض ه ی ب ت تحريري و«هيئ ه دل ه دام »رابوچي را ب

وم (می انداخته اند ه ی عم د ). قهق ان اندازن ه دامم ه ب ا نگذاشتيم ک ی م صدائی (» !ول

رف چپ دتر : از ط ان ب رای خودت روه !). ب ر عضو گ رف ديگ ارزه«از ط روه (» مب گ

نامه ها مخالفت می ورزيد در قطع » اتحاديه «در حالی که با اصالحات ) آشتی دهندگان

ارت ه عب د «به منظور دفاع از ناطق ما، اظهار داشت ک ه ان ه دام می انداخت اهرا » ب ظ

.در بحبوحه ی جروبحث سهوا از دهان پريده است

برای ناطقی که عبارت » دفاعی«و اما من شخصا چنين تصور می کنم که يک چنين

کسی «به عقيده ی من جمله ی . است نتيجه ی معکوس دارد کور را استعمال نموده ذم

ا هميشه : »به مزاج گفته شده اما به جا گفته شده است » «را به دام می انداخته اند م

زل می » رابوچيه دلو « ن رو طبيعی است را متهم به نااستواری و تزل وديم و از اي نم

ريم کوشش می کرديم بايستی ن مچش را بگي ده اي رای آين ه ب رممکن ک زالت را غي تزل

ر . سازيم را مطلب ب ين باشد زي از نيت زشت در اين جا حتی سخنی هم نمی تواند در ب

ان دوستانه . سر نااستواری اصولی بوده است ه » «مچ «و ما توانستيم چن را » اتحادي

ريم ود∗بگي ه خ ری يکر. ب ک ت رهب ه«چفسکی و يک عضو ديگر هيئ قطع» اتحادي

. کردندء امضانامه های ماه ژوئن را

يال دموکراسی روس : بدین طریق -∗ ه سوس يم ک ن گفت ما در مقدمه ی قطع نامه های ماه ژوئ

ه از پرن وع هميش ث المجم ن حي روه م ای گ يپ ه ار«س دمت » آزادی ک رد و خ ی ک روی م پي

ه« وده است » اتحادی ازمانی وی ب ریاتی و س ت نش ارت از فعالي ژه عب ه وی ر . ب ارت دیگ ه عب ب

ه ائيم ک راف نم يم و اعت ا صرف نظر کن ام گذشته ه ه از تم ردیم ک ما اظهار آمادگی کامل می ک

ار (ما » اتحادیه ای«عمل رفقای رای ک و ) ب د ب ه ده است، مفي ه شرط آن ک ا ب ه م ی ک آن تزلزالت

ه . کامال موقوف شود » به دام اندازیم «کوشش می کردیم آن را ی ک هر شخص بی غرضی وقت

ه . قطع نامه های ماه ژوئن را بخواند همين طور هم خواهد فهميد ی ک ا وقت ه «ام ون، » اتحادی اکن

وميزم ه سوی اکون د خود ب اال (بعد از آن با تحول جدی ) و در تصحيحات ١٠ت شماره ی در مق


٢٤٢

رای (» رابوچيه دلو «١٠مقاالت شماره ی ه ب ی ک ا وقت رفقای ما اين شماره را تنه

د صريحا ) شرکت در کنگره آمده بودند يعنی چند روز قبل از آغاز جلسات کنگره ديدن

اکونوميست ها : تحول جديدی روی داده» اتحاديه«نشان داد که از تابستان تا پائيز در

است، باز هم دست » وزش باد «ده اند و هيئت تحريريه مجله، که تابع باز هم غالب آم

ه از ده است ک ن ش ار اي ه ک رين برنش«ب ه ت اتدو آتش اد«و » ينی ه و از » آزادی انقت

ارتينف » جريان خود به خودی « ان م ه زب وری محدود شدن «دفاع کند و ب دان » تئ مي

ارا رن (تأثير و نفوذ سياسی م ا منظور از آن بغ ه گوي وذ است ک ن نف ردن اي غ ) ج ک تبلي

بار ديگر سخنان صائب پارووس تأييد گرديد که می گفت مشکل است مچ يک . نمايد

ه آسانی : نفر اپورتونيست را به وسيله ی فرمول گرفت ءامضا فرمولی را هر وی ب

ارت است می ا عب ونيزم همان را اپورت د زي م عقب نشينی می نماي انی ه ه آس د و ب کن

دان تاز فق ين و ثاب رای . اصول مع دو جهدی را ب وع ج ر ن ا ه روز اپورتونيست ه ام

د و ی زنن ا م دوديتی پشت پ ه مح ه هرگون د، ب ی نماين ی م ونيزم نف ودن اپورت وارد نم

د ه هوع د ک ی دهن راق م دهای پرطمط ردن « و وعي رنگون ک وع س ی موض ی آن حت

د وش ننماين ه را فرام ت مطلق ا در زمي«و » حکوم ان را تنه ارزه ی تبليغاتش ه ی مب ن

ره » روزمره کار روزمزدی با سرمايه ره و غي د و غي ام ندهن ان . انج ردا طرز بي ا ف ام

اع از سير پيشرو ه خودی، دف ان خود ب اع از جري وان دف ر داده تحت عن خود را تغيي

د ی را نوي ايج محسوس ه نت ائی ک ت ه د از خواس ره و تمجي ادی روزم ارزه ی ع مب

د ست به همان می دهند و غيره، باز د ار سابق خود می زنن ه «. ک ان » اتحادي ه کماک ک

ماره االت ش ی ورزد در مق د م يچ «١٠تأکي ه ای از ه ينی ملحدان ب نش ه عق گون

ات پرنسيپ های کلی بی استعدادی کامل يا عدم تمايل خود را به فهميدن ماهيت اختالف

.آشکار می سازد

. باعث ایجاد گسيختگی شده است به خاطر این سخنانی که درباره ی خدمات وی گفته شده است

متهم می نماید، آن وقت البته در مقابل یک چنين اتهامی فقط باید عدم حقانيت با طمانينه ما را به

.با تبسم پاسخ داد


٢٤٣

ود و آن برای ما فقط » رابوچيه دلو«١٠پس از شماره ی ده ب يک آزمايش باقی مان

ام :اين که ا تم ه آي ه « مباحثه عمومی را شروع کنيم تا خاطر جمع شويم ک ا » اتحادي ب

بخصوص » اتحاديه«. ين مقاالت و نيز با هيئت تحريريه خودش همبستگی دارد يا نه ا

اق در ه داشتن قصد افشاندن تخم نف ه «از اين کار ما ناراضی است و ما را ب » اتحادي

ازد ی س تهم م د آن م ر و مانن ار غي ه در ک ه مداخل اس . و ب ی اس ا ب ات علن ن اتهام اي

ر يمی ااست زي رين نس ا وزش کوچک ت ه ب ابی ک ه انتخ ت تحريري ک هيئ ودن ي در ب

ز » تغييرجهت می دهد « ه چي ن هم م جهت اي ا ه اد است و م ان وزش ب ه هم وابسته ب

اء سازمان هائی که برای متحد شدن ير از اعضغمحرمانه ای که وزش را در جلسات

رديم ی ک ين م ود تعي ا نب ی در آن ه د کس ده بودن ع ش رف . جم ه از ط الحاتی ک اص

ا را در مورد قطع » اتحاديه« د م ور امي ن پيشنهاد می شد آخرين ن نامه های ماه ژوئ

وميزم . برای سازش از بين برد اين اصالحات گواه مستندی بود بر تحول نوين به اکون

ت و همبس ه«تگی اکثري ماره » اتحادي ا ش و «١٠ب ه دل ای . »رابوچي ين نموداره از ب

ن دو (خط زده شد » به اصطالح اکونوميزم«اپورتونيزم روی کلمات ا اي ه گوي چون ک

ين نتيجه می شود -،»مفهوم مبهمی دارند «کلمه و حال آن که از اين استدالل فقط چن

ه ج ک يعا راي ه وس ی را ک ن گمراه ت اي د ماهي رد س اباي ين ک ر مع ق ت روی ). ت دقي

و «٣ -٢کريچفسکی در شماره . ب گرچه (هم خط زده شد » ميلرانيزم« ه دل » رابوچي

ري ٨٤ -٨٣ص م ص ر در ح و از آن ه ود ∗»Vorwärts« ت رده ب اع ک ا . ) از آن دف ب

ع ه قط ن ک ود اي ر وج ی ب ی را مبن يال دموکراس ه سوس ن وظيف اه ژوئ ای م ه ه نام

ر « ری ب هرهب ه نمودارکلي ا علي ارزه پرولتاري ای مب امه ی، تم تم سياس کال س اش

ه در » و اجتماعی اقتصادی به طور صريح معين کرد و بدين وسيله خواستار آن بود ک

نظم و وحدت ا تمام اين نمودارهای مبارزه نقشه م ذا -باشد، حکمفرم ه « معه » اتحادي

ن خصوص در -∗ ين هيئ » Vorwärts « در ای ونی وی و کائوتسکی و ب ه کن ت تحریری

ا« د » زاری روع ش واهيم . جروبحث ش نا خ ن جروبحث آش ا ای ا ب ی را حتم دگان روس ا خوانن م

.ساخت


٢٤٤

ه ن ک ر اي ر ب ود دائ ارزه اقتص «کلماتی به کلی زائد اضافه می نم در مب ادی محرک مقت

وده ای است ودن (» جنبش ت ا موجود ب ی، ب ه خود مسلم است، ول ن کلمات خود ب اي

وميزم« ه ای ب » اکون ی توانست بهان ات نم ن کلم دود اي ط برمح ير غل دست ه ای تفس

ه عالوه بر آن در قطع ). ندهد ن اصالحاتی می شد ک اه ژوئ را » سياست «نامه های م

تقيما ردمس دود می ک را ا،مح ارت زي ه«ز يک طرف عب رای يک دقيق و ب د (» ول نباي

حذف می شد و از طرف ) وظيفه ی سرنگون کردن حکومت مطلقه را فراموش نمود

ارزه ی «: ديگر عبارت ه مب ا ب وده ه مبارزه ی اقتصادی وسيله ايست که برای جلب ت

ه پس . اضافه می شد » ع تر قابل استفاده است يفعال سياسی از همه وس واضح است ک

وارد نمودن چنين اصالحاتی تمام ناطقينی که طرف ما بودند ادامه ی مذاکرات را با از

رای خود زل را ب د و تزل کسانی که باز هم به سوی اکونوميزم رو آورده و آزادی تردي

اع -تأمين می نمايند تن امتن کامال بی فايده دانستند و يکی پس از ديگری از سخن گف

.نمودند

زی ر « ان چي ه درست هم ه «ا ک استحکام سازش ∗sine qua nonشرط » اتحادي

و «آينده، يعنی حفظ سيمای مستقل اری وی حساب م » رابوچيه دل رد، و خودمخت -ی ک

کرا« ی »ايس ازش م نگ راه س ره«(» تسدان س يار ). ٢٥ -ص» دو کنگ ن بس اي

ت حيح اس اری . ناص ه خودمخت بت ب اه نس يچ گ ا ه و «م ه دل اوز » رابوچي د تج قص

ته اي تن ∗∗منداش ی داش ه معن ر ب تقل آن را اگ يمای مس ی س تقل « ول يمای مس در » س

م ا ه د، واقع ک باش وری و تاکتي ولی تئ ائل اص م مس رده اي را رد ک ون و چ دون چ : ب

رای ون و چ ی چ ی ب ا نف ن همان اه ژوئ ای م ه ه ع نام ينمضمون قط يمای يک چن س

.مترجم. مطلقا الزم-∗

اگر آن جلسات مشورتی هيئت تحریریه را، که به مناسبت تدسيس شورای عالی عمومی -∗∗

اه ژوئ و «ن سازمان های متحده انعقاد یافت و در م ه دل وده » رابوچي اد آن موافقت نم ا انعق ز ب ني

.بود، محدود کردن خود مختاری حساب نکنيم


٢٤٥

ن سمستقلی ا ای اي ه معن يم ک در عمل هميشه » سيمای مستقل «ت، زيرا تکرار می کن

عبارت بود از انواع تزلزالتی که وجود آن باعث تقويت آن پراکندگی و تفرقه ايست که

ذير است و حکمفرما در بين ما ی تحمل ناپ و «. از لحاظ حزب ه دل االت »رابوچي ا مق ، ب

ا چ » اصالحاتش« خود و با ١٠اره ی ممندرجه در ش ين ن به روشنی نشان داد که همان

تقلی را ميس ور مای مس ه ط ا و ب ايلی طبع ين تم د و چن ظ کن ود حف رای خ د ب ی خواه

ر گر ه گسيختگی و اعالن جنگ منج اگزير ب ر . ددين ا اگ وبرا«ام ه دل يمای » «وچي س

تقل ه و» مس ود را ب رد،ظخ دود می ک ين مح ی مع ا ايف ادب ه ی م ن صورت هم در اي

ه خودی . حاضر بوديم آن را قبول کنيم ز ب ن وظايف ني وم و تقسيم صحيح اي خود معل

مجموعه و رساالت به زبان )٣روزنامه ی سياسی و ) ٢مجله ی علمی ) ١: می گردد

صميمانهبا چنين تقسيمی موافقت کند تا ثابت شود که » رابوچيه دلو «کافی بود . ساده

ا صادر شده است مايل است به گمراهی هائی که قطع ه آن ه ن علي نامه های ماه ژوئ

الی کامال خاتمه دهد، فقط ي ه کشمکش های احتم ک چنين تقسيمی می توانست هرگون

يه ای ابرطرف کند و در حقيقت امر استحکام سازش را تأمين سازد و درعين حال پ را

.برای رونق نوين جنبش ما و کاميابی های تازه ی آن بشود

زوم ه ل د ک ته باش بهه ای داش د ش ی توان وکرات روسی نم يال دم يچ سوس ون ه اکن

ول، مقتضيات گسيختگی کامل » تشکيالتی « روش انقالبی با روش اپورتورنيستی معل

ونيزم د سيمای مستقل اپورت نيست بلکه معلول آن است که اپورتونيست ها می خواهن

ه مشوب ا ب ارتينف ه ا و م را پايدار ساخته و به وسيله ی استدالل های کريچفسکی ه

.ساختن اذهان ادامه دهند

.به رشته تحرير در آمد ١٩٠٢ فوريه -١٩٠١در پائيز

به صورت کتاب جداگانه ای به طبع رسيد ١٩٠٢نخستين بار در ماه مارس سال

.٤٩٤ -٣١٩، ص ٥جلد . چاپ چهارم روسی،لنين، کليات. ای. و


٢٤٦

»»چه بايد کرد؟چه بايد کرد؟««اصالحی در اصالحی در ه من در صفحه ی » گروه مبتکرين « رد؟ چه « رساله ی ١٤١∗ک د ک ا » باي از آن ه

يم یصحبت م ا در کن رکت آن ه ه ش وط ب رح مرب ه در ش د ک ی کنن واهش م ن خ از م

م خارجه به يکوششی که برای آشتی دادن بين سازمان های سوسيال دموکرات های مق

ايم روه فقط يک ٣از «: عمل آمد اصالحی بدين مضمون وارد نم ن گ ر در عضو اي نف

آن خارج شدند از ١٩٠١خارج شد ولی بقيه در سال » يهاتحاد« از ١٩٠٠پايان سال

ازمان رانس س ت در کنف ن نيس دند ممک ئن ش ه مطم ود ک س از آن ب ط پ ن فق و اي

وکرات «در خارجه و » ايسکرا« ی سوسيال دم ه «موافقت » سازمان انقالب را » اتحادي

ود ب نم نهاد -جل مون پيش ود مض منا خ رين « ض روه مبتک ود » گ ين ب ز هم ت . ني هيئ

ری ه«رهب نهاد» اتحادي ن پيش دا اي ود را از شرکت در را ابت اع خ ت امتن رد و عل رد ک

ميانچی » گروه مبتکرين «اشخاصی توجيه می کرد که جزو » عدم صالحيت «کنفرانس

د منا . بودن ه «ض ازمان » اتحادي ا س ه ب ود ک ل نم ار تماي کرا«اظه ه » ايس در خارج

ود اس ش ل تم تقيما داخ ه. مس ی ب ری یزود ول ت رهب ه« هيئ ه » اتحادي روه «ب گ

ه پس از انتشار شماره اط » مبتکرين ه در » ايسکرا «ی اول الع داد ک ه ای آک ن مقال

ل » اتحاديه«درباره ی انشعاب در ر داده و ديگر ماي درج شده بود تصميم خود را تغيي

ارات عضو هيئت . داخل تماس شود » ايسکرا«ست با ين ان، اظه ن جري ا پس از اي آي

اع » اتحاديه«رهبری ه علت امتن ن ک ه «را مبنی بر اي رانس » اتحادي از شرکت در کنف

رای متحد ساختن ( رجوع شود به پيوست -∗ ا » ایسکرا «کوشش ب و «ب ه دل اب ) »رابوچي کت

.مترجم. حاضر


٢٤٧

ر است، چگونه می » گروه مبتکرين «ط و فقط عدم رضايت وی از ترکيب فق وان تعبي ت

ن سال » يهداتحا«نمود؟ گرچه علت موافقت هيئت رهبری رانس ژوئ به شرکت در کنف

ه قوت » ايسکرا «مقاله ی مندرجه در مشاره ی اول : گذشته نيز نامعلوم است زيرا ب

و اقی ب ا » ايسکرا » «منفی «د و مناسبات خود ب ه «ب درجات جزوه اول » اتحادي در من

د ب که قبل از کنفرانس ژوئن منشتر شده » ايسکرا«و شماره ی چهارم » زاريا« ا بودن

.»يان شده بودوضوح باز هم بيشتری نما

لنين. ن

١٩٠٢، اول آوريل ١٩شماره » ايسکرا«

::توضيحات کتابتوضيحات کتابو« -١ ه دل ان -»رابوچي ه ی ارگ ا« مجل ود» اکونوميست ه ه توسط . ب ه ب ن مجل ه «اي اتحادي

ای روس در خ وکرات ه يال دم هسوس ل » ارج ال ١٨٩٩از آوري ه س ا فوري و ١٩٠٢ ت در ژن

. انتشار می يافته از سال -»رابوچايا گازتا « -٢ آغاز ١٨٩٧ روزنامه ی سوسيال دموکرات های کيف بود ک

ارگر سوسيال دموکرات روسيه ين کنگره ی حزب ک اد و اول ان ) ١٨٩٨(انتشار نه آن را ارگ

. و شماره انتشار يافتاز اين روزنامه فقط د. مرکزی حزب شناختان در سال های -السالين ها و ايزناخيست ها -٣ ارگری آلم و ٦٠ اعضاء دو حزب جنبش ک

. قرن نوزدهم٧٠آوريل سال های

د -السالين ها رو السال بودن ا . طرفدار و پي ارگران «هسته ی اصلی السالين ه ه ی ک اتحادي

ود از طرف السال تأ ١٨٦٣بود که در سال » سراسر آلمان ن . سيس گرديده ب ر اي ا ب السالين ه

ه دولت سرمايه داری از ارگری ک عقيده بودند که سرمايه داری به کمک شرکت های تعاونی ک


٢٤٨

ه آن پشتيبانی خواهد نمود قادر است از طريق مسالمت آميز به سوسياليزم تغيير شکل يابد و ب

ارگر ب ه ی ک ی طبق ارزه ی انقالب ه مب د ک ی کردن ه م ت موعظ ن جه ق اي ارزه در راه ح ه مب

.انتخابات عمومی و فعاليت مسالمت آميز در داخل پارلمان مبدل شود

ا ه آن ه رار می داد و خاطر نشان می ساخت ک اد ق مارکس السالين ها را شديدا مورد انتق

ه صرفا « د ک ا ختم کردن سال ها بود سد راه سازمان پرولتاريا بودند و باالخره کار ار به اين ج

.»دست شهربانی مبدل شدندبه آلت

ا دئولوژی ک -ايزناخيست ه رو اي يزم و پي داران مارکس ارکس و ف. طرف د. م . انگلس بودن

ری و ١٨٦٩آن ها در سال ليبکنخت و . در کنگره ای که در شهر ايزتاخ تشکيل گرديد به رهب

.ببل حزب کارگر وسيال دموکرات آلمان را تأسيس نمودند. آ

ا ن دو حزب مب ارگری و بين اي ان جنبش ک ی در نتيجه غلي ان داشت ول رزه ی شديدی جري

ا تشکيل شد در ١٨٧٥تشديد فشار حکومت اين دو حزب در کنگره ای که در سال در شهر گت

اح ا جن الين ه ه در آن الس دند، ک د ش ان متح ارگری آلم تی ک د سوسياليس زب واح ک ح ي

. اپورتونيستی را تشکيل می دادندا گديست ها و پسيب -٤ ه در سال -يليست ه ود ک ان در جنبش سوسياليستی فرانسه ب دو جري

. پس از سقوط حزب کارگر فرانسه به وجود آمد١٨٨٢

ا ت ه داران ژ گديس ا طرف د. ي ی -گ ت انقالب روی و از سياس پ پي تی چ ان مارکسيس از جري

د ی کردن اع م ا دف تقل پرولتاري ال : مس ا حزب سوسياليست فرانسه را ١٩٠١در س گديست ه

.تأسيس کردند

ا ت ه ا را از -پسيبيليس ه پرولتاري د ک ی بودن الح طلب ورژوازی اص رده ب ان خ رو جري پي

رد ی ک ارزه منحرف م ی مب ای انقالب ت . اسلوب ه ه فعالي د ک ی کردن نهاد م ا پيش پسيبيليست ه

وب ار چ رمايه داری در چه ارگر در دوران س ه ی ک ه«طبق ن- possibie( » ممکن - ممک

ا در سال . د گردد محدو) مترجم ب، ١٩٠٢پسيبيليست ه روه های اصالح طل اق ديگر گ ه اتف ب

.حزب سوسياليست فرانسه را تأسيس کردند

ال زب ١٩٠٥در س ک ح وی سوسياليست در ي زب فرانس ه و ح زب سوسياليست فرانس ح

ران حزب . ژ ١٩١٨ -١٩١٤در دوران جنگ امپرياليستی . متحد شدند ام رهب اق تم ه اتف د ب گ

. سوسياليست موقعيت سوسيال شوينيستی ر اتخاذ نمودندفرانسوی


٢٤٩

ا -٥ ابين ه تی -ف ازمان اپورتونيس ب س ا« اعضاء اصالح طل ابين ه ت ف ال » جمعي ه در س ک

ه . از طرف گروه روشن فکران بورژوازی در انگلستان تأسيس شده بود ١٨٨٤ ن جمعيت ب اي

ام سردار رومی اتور ) Fabius Cunctator(ن ابی کونکت د «(ف ه ) »کارکن ه ب ود ک موسوم ب

ود هور ب ی مش ای قطع تنکاف از نبرده ار و اس تن تاکتيک انتظ ا را از . داش ا پرولتاري ابين ه ف

مبارزه ی طبقاتی منصرف می نمودند و انتقال مسالمت آميز از سرمايه داری به سوسياليزم را

. از طريق اجرای اصالحات جزئی موعظه می نمودندر ضد مارکسيزم استرووه -ناقدين روسی -٦ ی ب ه در مطبوعات علن ، بولگاکف و ديگران ک

. انقالبی مبارزه می کردندا« -٧ ای -»زاري ال ه ه در س تی ک ی مارکسيس ی و سياس ه ی علم در ١٩٠٢ -١٩٠١ مجل

ه ار . چاپ و انتشار می يافت » ايسکرا «اشتوتگارد از طرف هيئت تحريري ه چه م رفت روی ه

.شماره از اين مجله منتشر شده ی -»بززاگالويست ها « -٨ ان مجل ه « مؤسسين و کارکن وان «(» بززاگالوي دون عن ه ) »ب ک

د از ارت بودن وويچ، ی. ن. س: عب کووا، و. د. بروکوپ ا. کوس ران. ي کی و ديگ . بوگوچارس

امبرده در سال ورگ چاپ و انتشار می يافت ١٩٠٦مجله ی ن ا «. در پترب » بززاگالويست ه

دار رويز ا پشتيبانی آشکارا خود را طرف رال ه ا و ليب د و از منشويک ه ونيزم اعالم می کردن ي

د ی کردن ت م ا مخالف تقل پرولتاري ا سياست مس د و ب ی نمودن ين . م ا «لن را » بززاگالويست ه

. کادت های منشويک شده و يا منشويک های کادت شده می ناميدکه در روسيه قبل . خ مورخ و مؤلف بسياری از کتب تحصيلی در رشته تاري -ايلووايسکی -٩

در اين کتب، تاريخ به طور عمده . از انقالب در دبستان ها و دبيرستان ها انتشار وسيعی داشت

ود رداران ب اهان و س ات ش امل عملي ی و . ش ور فرع ه ط ب ب ن کت اريخی در اي ل ت ير تکام س

.تصادفی توضيح داده می شدا -١٠ ود ١٨٧٨ در سال قانون فوق العاده بر ضد سوسياليست ه ان وضع شده ب ه . در آلم ب

وده ای ای ت ازمان ه وکرات و س يال دم ای حزب سوس ازمان ه ام س امبرده تم انون ن موجب ق

ف تی توقي ات سوسياليس ود، مطبوع ده ب الم ش انونی اع ارگری غيرق ات ک ارگری و مطبوع ک

د رار می گرفتن در تحت فشار جنبش . می گرديد و سوسيال دموکرات ها مورد تعدی و فشار ق

. اين قانون لغو شد١٨٩٠توده ای کارگری در سال


٢٥٠

ه ن -نزدرف -١١ رداری است ک اب . تيپ مالک آشوب طلب و جنجال کن و کالهب ل در کت گوگ

ه رده «خود موسوم ب د » ارواح م رد . او را توصيف می کن زدرف را م ل ن آشوب طلب و «گوگ

ن ال ک د » جنج ی ش دا م ه پي ا ک ر کج رد در ه ن م را اي د زي ی نامي الآش«م راه » وب و جنج

.می انداخت . منظور جهان بينی ناردنيکی است-١٢

ه - ازوپ- ١٣ نام افسانه پرداز يونان باستان و بروايتی برده فنيقی که افسانه های خود را ب

.زبان رمز و کنايه بيان ميداشته ی -١٤ ا« کلم ا ولي ق«(» نارودناي ده است) »اراده ی خل ا«. مشتق ش ا ولي يک » نارودناي

اردنيکی ١٨٧٩جمعيت مخفی انقالبی بود که در سال های ا ای « پس از انشعاب جمعيت ن زملي

ا ين و اراده«(» ولي د) »زم کيل گردي ا«. تش ا ولي رور » نارودناي ارزه را ت ده ی مب لوب عم اس

ت ی دانس ه م ت مطلق دگان حکوم رادی نماين زار . انف ا ت ی ه ه ناردوولس ن ک س از اي ی پ کم

اندر دوم را اندندالکس ل رس ه قت ارس ( ب د (اول م ويم جدي ابق تق ارس١٣مط ال ) م ) ١٨٨١س

زاری ا«حکومت ت ا ولي رد» نارودناي ار ک ه از . را تاروم ن حادث ا پس از اي اکثريت ناردنيک ه

ا حکومت ای موعظه ی آشتی و سازش ب د و بن از زدن زم سر ب ر ضد تزاري ی ب بش انقالب جن

-٨٠ ناردنيکی يعنی ناردنيک های ليبرال سال های اين وراث ناخلف مکتب . مطلقه را گذاشتند

. مظهر تمايالت و منافع کوالک ها در آمدند- قرن نوزدهم٩٠وان يکی از نخستين داستان های ماکسيم -»نويسنده ای که خود را گم کرده است « -١٥ عن

. گرکی استی نوشت ) تخلص لنين (تولين. مقاله ی نامبرده ک -١٦ ه شد و در عليه مارکسيست های علن

ه ا «مجموعه ی موسوم ب اره ی توصيف تکامل اقتصادی م دارکی درب ه ١٨٩٥در سال » م ب

ود از . چاپ رسيد و در همان سال از طرف سانسور سوزانده شد ارت ب ه عب ن مقال وان اي : عن

انعکاس مارکسيزم (مضمون اقتصادی اصول ناردنيکی و انتقاد از آن در کتاب آقای استرووه «

.»)بورژوازیدر مطبوعات اتف -١٧ م -زوب طالح سوسياليس ه اص ذار ب دعت گ کو و ب هر مس اهی ش يس اداره ی آگ رئ

د تشکيل . پليسی زوباتف سازمان های کارگری جعلی که تحت قيمومت ژاندارم ها و پليس بودن

.داده بود برای اين که کارگران را از جنبش انقالبی دور کند


٢٥١

ای -١٨ وکرات ه يال دم راض سوس ور اعت يهمنظ ال روس ين در س ه لن ت ک در ١٨٩٩ اس

روه » Credo«اين اثر عليه . تبعيدگاه نوشته بود ه ی گ ا «يعنی بياني . ن. س(» اکونوميست ه

ود ) کوسکووا و ديگران که بعدها کادت در آمدند . د. پروکوپوويچ، ی ين پس . نوشته شده ب لن

راض ايليزاروا به. ای. که به توسط خواهرش آ» Credo«از دريافت متن ود اعت وی رسيده ب

:شديد و افشاکننده ای بر ضد آن نوشت

ن راض«اي اوره ی » اعت ه ی مش ه ١٧در جلس ه ب ی مارکسيست ک دگان سياس ر تبعيدش نف

توسط لنين در ده يرماکوف واقع در بخش مينوسينسک تشکيل گرديد مورد بحث قرارگرفت و

و ع در استان وياتسک (ف به اتفاق آراء تصويب شد تبعيد شدگان توروخانسک و آرل ه ) واق ب

تن . ملحق شدند » اعتراض«اين ين م راض سوسيال دموکرات های روسيه «لن رای » اعت را ب

ن ١٩٠٠پلخانف در آغاز سال . که در خارجه اقامت داشتند فرستاد » آزادی کار «گروه تن اي م

راض« ه » اعت وم ب ه ی موس ا(» Vademeum«را در مجموع رجم -راه نم ت ) مت رای هيئ ب

.چاپ کرد» رابوچيه دلو«تحريريه ١٩- »Vademeum « ه و «برای هيئت تحريري ه دل دارک و »رابوچي مجموعه ای حاوی م

تی ات اپورتونيس ه در آن نظري ود ک انف ب اری از پلخ يش گفت ا پ ناد ب يال «اس ه ی سوس اتحادي

حاديه ارگان اين ات » رابوچيه دلو «و هيئت تحريريه مجله ی » دموکرات های روسيه در خارجه

روه . فاش می شد ود و گ ار «اين مجموعه را پلخانف تنظيم نم آن را ١٩٠٠در سال » آزادی ک

.در ژنو چاپ و منتشر کرده -٢٠ ات اپورتونيستی »Profession de foi« سند موسوم ب ه نظري ود ک شب نامه ای ب

. تدوين شده بود١٨٩٩اين سند در پايان سال . کميته ی کييف را تشريح می کرده از سال » روسکايا استارينا «-٢١ ود ک ه ای ب اريخی ماهيان ا ١٨٧٠مجله ی ت در ١٩١٨ ت

.پتربورگ چاپ و منتشر می شدورگ « -٢٢ ان پطرب ارگری س ه ی ک ه از طرف -»ورق ود ک ی ب ه ای غيرعلن اد « روزنام اتح

ارگر ه ی ک ارزه در راه آزادی طبق ورگ مب ال » پطرب د ١٨٩٧در س ی ش ر م ن . منتش از اي

. فقط دو شماره چاپ و منتشر شدروزنامهی « -٢٣ ه ی خصوص ين »جلس له ب رد در فاص ی ب ام م ين از آن ن ه لن ا ١٤ ک ه ١٧ ت فوري

. در پتربورگ تشکيل شد١٨٩٧سال ) مارس١ فوريه تا ٢٦مطابق تقويم جديد (


٢٥٢

اد «کرژيژانفسکی و اعضاء ديگر . م. ک. وانف. آ. در اين جلسه والديمير ايليچ لنين، آ اتح

ارگرپطرب ه ک ارزه در راه آزادی طبق ی » ورگ مب ران«يعن دگاه » پي ه تبعي ل از عزيمت ب ه قب ک

رای د و ٤سيبری ب دان مرخص شده بودن ان « روز از زن ين در » جوان ه پس از بازداشت لن ک

.را رهبری می کردند حضور داشتند» اتحاد مبارزه «١٨٩٥دسامبر سال ای -٢٤ تعار و. و. و آق ام مس رال ورانتسف ي. پ. ن ای ليب ای ناردنيک ه دئولوگ ه کی از اي

. قرن نوزدهم است٩٠ -٨٠سال های .هستند» اکونوميست ها« منظور -٢٥يچ -شولتس -٢٦ ورژوازی - دل دئولوگ خرده ب انی و اي رای -شولتس . اقتصاددان آلم يچ ب دل

د رف کن رمايه داری منص ه س ی علي ارزه ی انقالب ارگران را از مب ه ک ن ک يس . اي ه تأس ر ل ب

ه ود ک رد و مدعی ب شرکت های کنوپراتيو و صندوق های تعاون و پس انداز شديدا تبليغ می ک

يد و ود بخش رمايه داری بهب وار س ار دي ا در چه ع پرولتاري ه وض وان ب ی ت ق م دين طري ب

.توليدکنندگان خرده پا و پيشه وران را از خانه خرابی نجات دادرش -٢٧ ای گي ه ه ر-اتحادي ان در- دونک ال در آلم رال ١٨٦٨ س ن از ليب رف دو ت از ط

ود ه گيرش و دونکر تأسيس شده ب ا موسوم ب افع «گيرش و دونکر . بورژواه م آهنگی من ه

را موعظه می کردند، کارگران را از مبارزه ی انقالبی و طبقاتی منصرف می ساختند » طبقاتی

ل و اون متقاب ای تع وار صندوق ه ار دي ه ای را در چه بش اتحادي ايف جن ای و وظ ازمان ه س

.فرهنگی و مدنی محدود می نمودندارگر ) »گروه خود آزادی «(گروه ساموآسواباژدنيه «-٢٨ ه ی ک م » طبق سازمان کوچک و ک

. در پتربورگ به وجود آمده بود١٨٩٨نفوذ اکونوميستی بود که در پايان سال .است) ١٩١٨ -١٨٥٦(پلخانف . و. نام مستعار گ-بلتوف -٢٩وين روس است « منظور – فنرسيس توپوريل -٣٠ ه در » سرودی در هجو سوسياليست ن ک

ال (شماره ی يک ل س ه ی ) ١٩٠١آوري ا«مجل ا امضاء » زاري درج » نرسيس توپوريلف«ب

ود ن سرود . شده ب ا «در اي ه خودی » اکونوميست ه ا جنبش خود ب ا ب و هماهنگ شدن آن ه

. رتف بودما. ا. اشعار يوسراينده ی. مورد استهزاء قرار گرفته بوده در سال -اتحاديه ی سوسيال دموکرات های روس -٣١ ن اتحادي روه ١٨٩٤ اي ه ابتکار گ ب

ود » آزادی کار « روه . در شهر ژنو تأسيس شده ب دا گ ار «ابت ر » آزادی ک ه «ب ری » اتحادي رهب


٢٥٣

ود ر وی ب ت نظ ارات آن تح رد و انتش ی ک ت . م ر اپورتونيس دا عناص ی بع ان«(ول ا » جوان ي

روه . فزونی يافتند » اتحاديه«در ) »هااکونوميست « ار «گسيختگی قطعی و خروج گ » آزادی ک

ه « در کنگره ی دوم ١٩٠٠در آوريل سال » اتحاديه«از روه » اتحادي ه در آن گ د ک ه عمل آم ب

ام سازمان » آزادی کار « ه ن د و از خود سازمان مستقلی ب و هم فکرانش کنگره را ترک گفتن

. ندتأسيس کرد» سوسيال دموکرات«می نمايندگان حکومت در ده بودند که از بين اشراف محلی تعيين -رؤسای زمستواها -٣٢

پست رياست . رؤسای زمستواها از لحاظ اداری و قضائی بر دهقانان حکمروائی داشتند . شدند

. تعيين شده بود و تا سقوط تزاريزم در روسيه وجود داشت١٨٨٩زمستوا در سال زن ) Web(تأليف سيدنی و بياتريس وب » Industrial Democracy« منظور کتاب -٣٣

.است که لنين آن را به روسی ترجمه کرده بود) و شوهر .»اتحاديه ی سوسيال دموکرات های روس در خارجه« يعنی در کنگره ی -٣٤ان های -نظم و نسق زمستوائی -٣٥ ا ارگ يعنی نظم و نسق مربوط به تشکيالت زمستواها ي

الی ده . حلی در روسيه قبل از انقالب خودمختاری م ه اه وط ب ی مرب زمستواها امور صرفا محل

ره ( دارس و غي ا، م د ) از قبيل کشيدن راه ها، ساختن مريض خانه ه ين . را اداره می کردن مالک

. ليبرال در اداره ی امور زمستواها نقش بزرگی بازی می کردند .نظر استمنظور ) ١٨٦١سال ( لغو اصول سرواژ در روسيه -٣٦انو -٣٧ طالح -برنت ه اص دار ب انی و طرف ورژوآی آلم اددان ب ی« اقتص ياليزم دولت . »سوس

وار سرمايه داری از ار دي اعی در چه راری مساوات اجتم ه برق د ک نامبرده می کوشيد ثابت کن

ذير است ان پ ارگران امک رمايه داران و ک افع س ين من تی ب ق اصالحات و آش انو و . طري برنت

ا روان وی ب رده پي ی ک رده پوش ود را پ ی خ ت واقع تی ماهي ای مارکسيس ردازی ه ارت پ عب

.می کوشيدند جنبش کارگری را تابع منافع سرمايه داری کنندا -٣٨ ا ايوانون وويچ و پولخاري ای -آفاناسی ايوان رده پ ين خ اهی مالک ای پدرش انواده ه از خ

ه اشراف م«گوگل موسوم به . واليات روسيه بودند که در داستان ن ين کهن توصيف شده » الک

. است . در نظر دارد١٨٦٥ -١٨٩٣ لنين فعاليت انقالبی خود را در پتربورگ در سال های -٣٩


٢٥٤

ی -زمله وليائی ها -٤٠ ورژوازی انقالب ا « يا ناردنيک ها يعنی اعضای تشکيالت خرده ب زملي

ا از . تأسيس شده بود١٨٧٦اين تشکيالت در سال ) »زمين و اراده«(» ای وليا زمله وليائی ه

وده ارگر نب ه ی ک ی در کشور طبق ده ی انقالب روی عم ه ني د ک ط مأخذ می گرفتن اين تصور غل

ا (بلکه دهقانان هستند، راه به طرف سوسياليزم از طريق ابشين های انی است ) کمون ه . دهق

وان از طريق انی » شورش های «سرنگون ساختن حاکميت تزاری و مالکين را فقط می ت دهق

ه . جام داد ان آن ها به منظور برانگيختن دهقانان به مبارزه بر ضد تزار و ترويج نظريات خود ب

نيز از همين جا پيدا شده است » ناردنيک ها «عنوان (می رفتند » بين مردم «ده يا به اصطالح

ردم «يعنی » نارود«زيرا در روسی کلمه ی زی . »م ا چي ات ناردنيک ه ان از نظري يکن دهقان ل

از اين جا بود که ناردنيک ها تصميم گرفتند بدون مردم . ان نشد و از پی آن ها نرفتنددستگيرش

و با نيروی خود و از طريق قتل فرد فرد نمايندگان حکومت مطلقه عليه اين حکومت به مبارزه

ارزه » زملياای وليا «مبارزهای که در داخل سازمان . بپردازند د مب داران شيوه ی جدي بين طرف

دار ال و طرف ت در س ان داش اردنيکی جري ديمی ن ک ق مت ١٨٧٩ان تاکتي ه دو قس زب را ب ح

.»چرنی پردل«و ) ١٣رجوع شود به توضيح (» نارودنايا وليا«: منشعب نمودوده است -٤١ ر نم اری ذک ان ک ت پنه ور رعاي ه منظ ين ب ن تبصره را لن ان . اي ه هم ايع ب وق

.تترتيبی که حقيقتا روی داده در اين جا ذکر شده اسی روس در خارجه ) جمعيت(ليگای « منظور -ليگا -٤٢ است » سوسيال دموکرات های انقالب

داران . ای. به ابتکار و١٩٠١که در اکتبر سال ود و طرف را در » ايسکرا «لنين تشکيل شده ب

خود متحد می کرد ليگا پس از کنگره ی دوم حزب سوسيال دموکرات کارگری روسيه تکيه گاه

.منشويک ها گرديدده «-٤٣ ره ی متحدکنن ه -»کنگ ی در خارج يال دموکراس ای سوس ازمان ه ره ی س کنگ

ا «( وکرات ه يال دم ه ی سوس ه «، »اتحادي د در خارج ه ی بون ازمان »کميت يال «، س سوس

ا «و سازمان روزنامه » زاريا -ايسکرا«، سازمان »دموکرات ر سال ) »بارب در ١٩٠١در اکتب

و اپورتونيست ها » ايسکرائی ها «گی کامل روابط بين اين کنگره با گسيخت . زوريخ تشکيل شد

.به پايان رسيد

Documents

چه باید کرد