№36(4202),

17.05.2016, сейсенбі

www.mediaovd.kzГазет 1933 жылдан бастап шығадыГазет 1933 жылдан бастап шығады

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҚ, ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ГАЗЕТ

ЕлБАСЫ ЕлоРдА ӘКІМІН қАБЫлдАдЫ900 МЛН АДАМ ЭКСпО ЖАйЫНДА БіЛЕ АЛАДЫ

қайырымДылық

қАЙЫРЫ КӨп КӨРМЕ

А с т а н а д а ғ ы Э К С п о к ө р м е с і н е халықаралық деңгейде билет сатуға бір айдан аз уақыт қалды. Кеше «Астана ЭКСпо-2017» ҰК» Ақ қоғамдық кеңесінің е к і н ш і о т ы р ы с ы н д а к о м п а н и я н ы ң басқарма төрағасы Ахметжан Есімов осы-лай мәлім етті.

«Атап айтқанда, билеттер кассалар арқылы емес, онлайн тәртіпте сатылады. Ал кассаларға тамызға қарай өткізіледі», – деп нақтылады А.Есімов.

Оның сөзіне қарағанда, ұлттық компания халықаралық көрмелер бюросымен жүргізген келіссөздер барысында билеттерге төменгі бағаны белгілеу мүмкін болды. Осы ретте көрмеге баруға Қазақстан азаматтары үшін барынша жеңілдіктер ескеріліп отыр.

«Қазіргі кезде көрмеге кіру құны кино билетінің бағасынан біршама қымбаттау болатынын айта аламын. Билет операторы таңдалды және жақын арада осы жайында егжей-тегжейлі білетін бола-сыздар», – деді А.Есімов.

Сондай-ақ, басқарма төрағасы ЭКСпО көрмесінің ашылуы қарсаңында бұл елеулі шара жайында әлем бойынша 900 млн. адам білетін болатынын айтты.

ЖОЛДАР ЖөНДЕЛіп ЖАТЫРАстанада жол жабынын жөндеу және

қалпына келтіру жұмыстары қарқынды жүргізілуде. қазіргі кезде 184 мекенжай бойынша жол салу, қалпына келтіру және орташа жөндеу жұмыстары қолға алынды. үш көшеде жол жөндеудің маршруттық әдісі енгізіліп, 9 көшеде ой-шұңқырлар тегістеліп жатыр. Бұл туралы әкімдік сай-тында хабарланды.

«Біз көрмені халықаралық деңгейде насихаттау бойынша белсенді жұмыстарды атқарудамыз. Осы ретте әлемдік ірі шаралардың алаңдары мен әлемдік алдыңғы қатарлы бұқаралық ақпарат құралдарының мүмкіндігі пайдаланылуда. Бүгінде бұл шаралар мен БАҚ көмегімен 221 млн. адамды қамтыдық, жыл соңына дейін 500 миллионға дейін жеткізбекпіз, ал көрменің басталуы қарсаңында әлем бойынша 900 миллионға жуық адам осы айтулы шара жайында білетін болады», – деді А.Есімов.

Оның сөзіне қарағанда, Астанадағы көрмеге халықаралық қоғамдастық тарапынан ауқымды қызығушылық байқалуда. Бүгінде көрмеге қатысатындығын 84 ел мен 14 халықаралық ұйым растаған.

«Тіркеу құжаттамасына сәйкес, бізге кем де-генде 100 елді тарту қажет. Бұл тұрғыда осы ме-жеге жететінімізге еш күмән жоқ. Атап айтқанда, жаңағы 84 елден бөлек, тағы 20 ел дамушы елдерді қолдау жөніндегі бөлек бағдарлама ая-сында қамтылады», – деп түйді сөзін басқарма төрағасы.

С о н д а й - а қ А х м е т ж а н Е с і м о в Э К С п О нысандарының құрылысына 250 млрд. теңгеге жуық инвестиция тартылғанын да мәлімдеді.

«Жол жөндеу жұмыстары басталғалы 157 нысанды қалпына келтіру аяқталды, соның ішінде 39-ы маршруттық әдіспен жүргізілсе, 118 ой-шұңқыр жабылды. Жалпы, жолдарды қайта жөндеу жұмыстарын 1 маусымға дейін аяқтау көзделген. Мекенжайлар бойынша 20 нысанды жөндеу қажет, соның ішінде Орынбор көшесі дайын. Бүгінгі таңда 8 нысанда тиісті жұмыстар жүргізіліп жатыр», – деді Астана қаласы Автомобиль жолдары басқармасы жол құрылысы және жөндеу бөлімінің басшысы Асқар Исаков.

Жол жабынын орташа жөндеу жұмыстары 1 шілдеге дейін аяқталмақ. Бүгінде Астананың басты көшелері жөнделіп, көлік қозғалысына кедергі келтіретін қолайсыздықтардың басым бөлігі жойылды.

Астана көшелерінде 29 бригада мен 414 жұмысшы еңбек етуде. Сондай-ақ, жол жабынының кемшіліктерін жоюға және ірі ас-фальт төсеу жұмыстарына 160 арнайы техника жұмылдырылған.

Айта кетейік, жол жөндеу жұмыстары жоспарға сәйкес жүргізілуде, тез әрі көлік қозғалысына ешқандай қолайсыздықтар келтірілмейді. Мысалы, 8 мың шаршы метр жол жабынына асфальт төсеу үшін бір ауысымдағы жұмыс уақыты жұмсалады. Демалыс күні Кравцов көшесі толықтай жөнделіп бітті.

КЕзДЕСу БАРЫСЫНДА әДіЛБЕК ЖАҚСЫБЕКОв МЕМЛЕКЕТ БАС-ШЫСЫНА ЕЛОРДАНЫң әЛЕуМЕТТіК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМуЫ, НЕГізГі МЕМЛЕКЕТТіК БАғДАРЛАМАЛАРДЫң ЖүзЕГЕ АСЫРЫЛу БАРЫСЫ ЖәНЕ АЛДАғЫ КЕзЕңГЕ АРНАЛғАН ЖОСпАРЛАР ТуРА-ЛЫ БАЯНДАДЫ.

Кездесу барысында Қазақстан президенті өңірлік жалпы өнімінің көлемі 4 триллион 560 миллиард теңгеге жеткен қала бүгінде өсім қарқыны бойынша елде бірінші орында тұрғанын айтты.

Сонымен қатар, негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемінің өсімі байқалуда, былтырғы жылдың қорытындысы бойынша ол 770 миллиард теңге болды. Шағын және орта бизнес субъектілерінің саны 2014 жылы 93 мың болса, қазіргі кезде 105 мыңға дейін жетті. Шағын және орта бизнес секторындағы қосымша құнның жиынтық үлесі қала экономикасының жалпы көлемінің 62 пайызына жетеғабыл. Биыл 2,1 миллион шаршы метр көлемінде баспана пайдалануға беріледі деп жоспарланған, 2014 жылы бұл көрсеткіш 1 миллионның шамасында болған еді.

Мемлекет басшысы әлеуметтік даму индикаторлары арасынан жұмыссыздық деңгейінің төмен екенін және 6 мың бос жұмыс орны бар екенін айтып өтті. өткен жыл қорытындысы бойынша, Астанада жан басына шаққандағы орта-ша табыс 3,7 миллион теңге болды. Елордада балалардың 84,5 пайызы мек-тепке дейінгі біліммен қамтылған, балабақшалар мен мектептер құрылысы жалғасуда. 2015 жылы жаңа туған 100 мың сәбиге шаққанда ана өлімі 7 адамға тең болса, биылғы бірінші тоқсанда бұл көрсеткіш нөлге теңесті.

Нұрсұлтан Назарбаев қаланы дамытуға капитал салу тиімді болып шыққанына, бүгінде оның орны толып жатқанына да назар аударды.

«Бұл – қуантарлық көрсеткіштер, ол мемлекеттің, бірінші кезекте қала әкімдігінің сындарлы жұмысының нәтижесі болып саналады. Осы жұмысты жалғастыру керек. Елорда барлық бағыт бойынша үлгі көрсетуге тиіс. «Ақылды қаланы», балама энергетиканы дамыту, жылумен жабдықтау, көшелерді абаттандыру, автотұрақтар салу бағытында көп нәрсе жасалуда. Қала жақсы дамып келеді және бұған қажетті өз қаражаты да бар», – деді Қазақстан президенті.

Мемлекет басшысы кездесу қорытындысы бойынша бірқатар нақты тап-сырма берді.

АЛМАТЫДА «НҰРСҰЛТАН НАзАРБАЕвТЫң БіЛіМ БЕРу ҚОРЫ» ЖОБАЛАРЫ – «МИРАС» БАЛАБАҚШАСЫ, АЛМАТЫ хАЛЫҚАРАЛЫҚ МЕКТЕБі, «МИРАС» хАЛЫҚАРАЛЫҚ МЕКТЕБі ЖәНЕ «АРЫСТАН» МАМАНДАНДЫРЫЛғАН ЛИЦЕйі ОҚуШЫЛАРЫНЫң КАРТИНАЛАРЫН САТу ҚАйЫРЫМДЫЛЫҚ КөРМЕСіНің САЛ-ТАНАТТЫ ЖАБЫЛуЫ өТТі. КөРМЕГЕ 2 МЕН 11-СЫНЫп АРАЛЫғЫНДАғЫ ОҚуШЫЛАР ҚАТЫСТЫ.

Көрмеге 35 жұмыс ұсынылды. Олардың арасын-да портреттер, пейзаждар, натюрморттар да бар. Картиналардың құны 3 мыңнан 20 мың теңгеге дейін ауытқыды.

Б а л а л а р д ы ң ш ы ғ а р м а ш ы л ы қ т а р ы н алматылықтар мамырдың 11- і мен 15-с і аралығында 5 күн бойы MEGA-2 сауда-ойын-сауық орталығында тамашалай алды. Қорытындылау күнінде Алматы халықаралық мектебі гүл жабыс-тыру бойынша шеберлік сабағын және «Арыстан» мамандандырылған лицейі оқушыларының әзірлеуімен кішігірім концерт өтті.

Көрмеден түскен барлық қаражат Қарағанды облысының Сарань қаласында орналасқан мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған №5 мектеп-интернатының өнер студиясын жабдықтауға арналған «Аяла» қорының «Арт-терапия» жо-басына жұмсалады.

Қазіргі уақытта мектепте зияткерлік мүмкіндіктері шектеулі 5 пен 18 жас аралығында 181 бала оқуда. Интернат тәрбиеленушілері арнайы жабдықталған оқу сыныптары мен шығармашылық шеберханаларына

өте зәру. Сол себепті, өнер студиясын ашуды төртінші тоқсанның басында жоспарлап қойған. Осы қайырымдылық көрмесінің арқасында сынып мольберт, сурет салуға арналған кенеп, аква-рельге арналған қағаз, сызуға арналған папка, щетка, қарындаш, дайын жұмыстарға арналған түссіз лак, интерактивті тақта және тағы басқа заттармен жабдықталмақ. Жобаның жалпы құны – 388 190 теңге.

Жиналған қаражатты табыстау барысында «Арыстан» мамандандырылған лицейінің басшысы С.Тауланов: «Нұрсұлтан Назарбаевтың білім беру қоры» оқу орындарында оқушылардың шығармашылық дамуына ерекше мән беріледі. Осындай шараларға белсенді қатысып балалардың бойында қайырымдылық мәдениеті мен дәстүрлерін ұялатуға тырысамыз. Қоғам игілігі үшін балаларымыздың таланттарының кішігірім бөлігін қуана-қуана көрсетуге дайынбыз», – деді.

«Қордың миссиясы – қайырымдылық дәстүрлерін құру. Бүгін Нұрсұлтан Назарбаевтың Білім беру қорының оқушылары өз шығармашылықтарымен мүмкіндігі шектеулі балаларға көмектесіп отыр. Оларды көмек қажет ететіндерге әрқашанда қолұшын созу ниеттері келешекте де ортаймас деген үміттемін», – дейді «Аяла» қайырымдылық қорының президенті Айдан Сүлейменова.

№ 93 (3970), четверг, 19.12.20132 е-mail: nastraje@mail.ru№36 (4202), сейсенбі, 17.05.2016 е-mail:sakshy@rambler.ru

ЖАҢАЛЫҚТАР

ƏЛЕМ-АҚПАРАТ

Ресей

Жол ережелеріне өзгерістер енгізіледі

Қытай

Филиппин

РФ Көлік министрлігі жол қозғалысы ережелеріне өзгерістер енгізуді жоспар-лап отыр. Бұл туралы ведомствоның рес-ми өкілдері мəлім етті.

Олар елде электрлі көліктерді таратуға бағытталған. Жол қозғалысы ережелеріне рес-ми түрде «электромобиль» ұғымы енгізіледі. Дайындалып жатқан өзгерістерде электрокар электр жетек арқылы жүретін көлік құралы болып саналады.

Сарапшылар қазір жұртшылық электрокары мен гибридтік автомобильдерді жиі шатастыра-тынын айтады, ал олар əртүрлі кластағы көлік құралдары. Электромобильдерді зарядтайтын арнайы орындар жол белгісіне енгізілмек.

Сондай-ақ, экскурсиялық автобустардың қозғалысы тəртібіне де өзгерістер енгізу жоспарлануда. Көліктің бұл түрі үшін өтінім бойынша арнайы рұқсат беріледі, бұл олардың маршруттық автобустар жолағымен жүруіне мүмкіндік береді.

С о н ы м е н қ а т а р , е н д і қ а р а п а й ы м автомобильдердің арнайы белгіленген орын-дардан басқа жерлерде тоқтап, жолаушылар-ды мінгізуіне жəне түсіруіне тыйым салынады.

Тағы бір жаңалық велосипедшілерге қатысты болмақ. Қазір 7 жастағы балаларға рұқсат берілген, ал жаңа ережеде велосипед теуіп, жолға шығуға 14 жастан кейін ғана рұқсат берілмек.

ЖАҢА БЕЛЕСТЕ – ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІ

ЖАҢАДАН ҚҰРЫЛҒАН ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІ ҚИЫН ДА КҮРДЕЛІ ҚАЛЫПТАСУ КЕЗЕҢІНЕН ӨТУДЕ. ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУДАҒЫ ҚИЫНДЫҚТАР ЖƏНЕ ҚЫЗМЕТТІ ОДАН ƏРІ ЖЕТІЛДІРУ МƏСЕЛЕЛЕРІ КҮН ТƏРТІБІНЕН ТҮСКЕН ЕМЕС. ТІКЕЛЕЙ ЖЕРГІЛІКТІ БИЛІККЕ ЕСЕП БЕРЕТІН ЖАҢА ИНСТИТУТТЫҢ ЖҰМЫСЫМЕН ЕТЕ-НЕ ТАНЫС БОЛУ ҮШІН ХАЛЫҚ ҚАЛАУЛЫЛАРЫНЫҢ КЕНШІЛЕР ҚАЛАСЫНДА БОЛҒАНЫН ОСЫҒАН ДЕЙІН ХАБАРЛАҒАН БОЛАТЫНБЫЗ. ДЕПУТАТТАР КӨЗДЕРІМЕН КӨРІП, КӨҢІЛДЕРІНЕ ТҮЙГЕНДЕРІН КЕШЕ ПАРЛАМЕНТ МƏЖІЛІСІНДЕГІ ҮКІМЕТ САҒАТЫНДА ТАРҚАТЫП АЙТЫП, ҚЫЗМЕТТІҢ ЖАНДАНУЫНА КЕЛТІРІЛІП ОТЫРҒАН КЕДЕРГІЛЕРГЕ КЕҢІНЕН ТОҚТАЛДЫ.

Ішкі істер министрі , полиция генерал-полковнигі Қалмұханбет Қасымов Бас проку-ратура өкілдері, Əділет министрлігі, Білім жəне ғылым министрлігі, Əлеуметтік қорғау жəне денсаулық сақтау министрлігі, Қарағанды, Жамбыл облыстары мен Астана қаласы əкімінің орынбасары қатысқан Үк імет сағатында жергілікті полиция қызметіне қатысты баяндама жасады. Өз баяндамасында министр Елбасының «100 нақты қадам» – Ұлт Жоспарын жүзеге асыру шеңберінде құрылған жергілікті поли-ция қызметінің жұмысына тоқталмас бұрын, еліміздегі криминогендік жағдайға баса назар аударды. Министрдің мəлімдеуінше, еліміздің криминогендік ахуалының басым бөліг ін бөтеннің мүлкін ұрлауға қатысты қылмыс құрап отыр. Бұл қылмыстардың үлесі 60 пайызды құраса, енді кейбір өңірлерде ұрлыққа қатысты қылмыстың үлесі одан да жоғары. Сондай-ақ, жеңіл жəне ауыр қылмыстар кримионогендік ахуалға салмақ салып отыр.

«Атап айтқанда, олардың ішінде ұялы теле-фон ұрлығы, көлік тонау, қалта ұрлығы жəне тағы басқалар бар. Халық арасында осындай ұсақ қылмыстар кең етек алған. Шындығында, жұртшылықтың полицияның ұрлықпен күресіне көңілі толмауы да мүмкін. Өйткені, құқық қорғау органдары ұрлықпен күрестегі ахуалды жақсарта алмай келеді», – деді Қалмұханбет Нұрмұханбетұлы. Оның айтуынша, жыл ба-сынан бері ішкі істер органдары 740-қа тарта құқық бұзушылық туралы арыз бен шағымдарды қараған. Оның ішінде 136 мыңға жуығы сотқа дейiнгi тергеуді қамтыған қылмыстық құқық бұзушылық.

«Екi жыл қатарынан елдiң бүкiл құқық қорғау жүйесi қылмыстық сот өндiрiсiнiң жаңа үлгісі бойынша жұмыс iстеп келедi. Жаңа Қылмыстық іс жүргізу кодескіне сəйкес, бізде тергеу-ге дейінгі тексерулер жоқ. Егер бұған дейін қылмыс ресми түрде тергеуге дейінгі тексерісте жəне қылмыстық іс қозғалғаннан кейін ғана тіркелсе, қазір арыздар мен шағымдар сотқа дейінгі тергеудің бірегей тізіміне қылмыс ретінде бірден тіркеледі. Ал тіркеудің өзі сотқа дейінгі тергеудің басталғанын білдіреді», – деп түсіндірді министр.

Заңнамадағы бұл жаңа норма көптеген қызмет жұмысының ауқымын арттырып, əсіресе, тергеу қызметтерінде қауырт жұмыстар көбейген.

«Мəселен, бір ғана тергеуші нормаға сəйкес жалпы саны 41 қылмыстық істің орнына, 160-қа тарта қылмыстық істі бір өзі арқалап жүр. Сондықтан да, тергеу қызметінің жұмысында үлкен қиындықтар кездеседі. Оларға əлі де штаттық жəне материалдық-техникалық қамтамасыз ету шараларын нығайту керек», – деді Қ.Қасымов.

Министр жаңа қызметтің артықшылығы мен кемшілігін саралай келе, жан-жақты зерттеліп, зерделенген жергілікті полиция қызметінің құқықтық тəртіп пен қылмыстық ахуалға оң септігі тиетініне сенім білдірді.

«Жергілікті полиция қызметін құру бары-сында шетелдің тəжірибесіне жүгініп, жан-жақты сараладық. Ең бастысы, қалыптасқан полиция қызметін ұтымды ұйымдастыруда бірқатар өзгеріс енгізіп, жаңа белеске шығарып отырмыз. Бұл – біздің жергілікті полиция қызметінің қазақстандық моделін құрудағы алғашқы қадамдарымыз», – деді ол өз сөзінде. Айтуынша, Қазақстан бойынша жергілікті полиция қызметі 25 мыңға жуық ішкі істер органы қызметкерінің басын біріктіріп отыр. Оның құрамына 7500 учаскелік инспектор, 845 кəмелетке толмағандардың ісі жөніндегі бөлімше, 2 мыңнан астам мектеп инспекторы, 11 мың жол-патрульдік полиция, табиғатты қорғау бөлімшелері еніп отыр. Министрдің сөзіне қарағанда, құқық бұзушылықтың ал-дын алу бойынша учаскелік полиция ин-спекторлары шешуші күш саналады. Оларға əкімшілік аймақта тəртіп орнатып, тұрғылықты мекенжайы бойынша құқық бұзушылықты ескерту міндеті жүктеліп отыр. Бүгінде құқық бұзушылық жасауға бейім 160 мыңға жуық адам учаскелік инспекторлардың профилактикалық есебінде тұр. Ал учаскелік инспекторлар өз функционалдық міндеттерінен бөлек, қылмысты ашу жұмысына да айтарлықтай септігін тигізіп келеді. Атап айтқанда, өткен жылы олардың көмегімен 35 мыңға жуық

қылмыс саны ашылған. Алайда, учаскелік ин-спекторлар қызметтің əлеуетін толыққанды қолданбай , қылмыстық ахуалы жоғары аудандардың криминогендік жағдайына əсер ете алмай отырған көрінеді. «Мысалы, өткен жылы жəне биыл тұрмыстық жағдайда 100-ге тарта қылмыс жасалған. Бұл учаскелік инспекторлардың маскүнемділіктің алдын алу бойынша жүргізіп келген жұмыстарының нəтижесіздігін көрсетеді. Ал қылмыспен күрестің басты бағыты – профилактика. Сондықтан да, əр аймақта құқық бұзушылықтың алдын алудың оңтайлы жүйесі керек. Аймақтардағы құқық бұзушылықтың алдын алу шарасының тиімсіздігіне материалдық-техникалық базаның жеткіліксіздігі жəне учаскелік инспекторлардың əлеуметтік қорғалмауы негізгі себеп болып отыр. Əсіресе, ауыл-аймақтарда учаскелік инспекторлардың жұмыс жағдайын қамтамасыз ету бір жолға қойылмаған», – деді министр.

Т іпт і , ауыл-аймақтарда материалдық-техникалық базамен жабдықталмағанын айтпағанда, учаскел ік пункттер жөндеу

Сөз арасында министр республика бой-ынша жол қозғалыстарын бақылау едəуір күшейтілгенін атап өтті. Оның айтуынша, қабылданған шаралар өз нəтижесін беріп, соңғы 3 жылда еліміздегі автопарктер санының өскеніне қарамастан, жол-көлік апатының көрсеткіштері төмендеген. «Өткен жылы жол-көлік оқиғаларының саны 7 пайызға төмендеді, ал бұл оқиғалардан болатын адам өлімі 5 пайызға, жарақат алушылық 7 пайызға азайды. Бұдан бөлек, ағымдағы жылдың 4-5 айындағы көрсеткіштер бойынша жол-көлік оқиғалары саны 2 пайызға, кісі өлімі 10 пайызға, жарақат алу 1,5 пайызға азайған. Бұл ретте апаттың 70 пайыздан астамы жүргізушілер кінəсінен – негізінен жылдамдықты шамадан тыс арттыру-дан, маневр ережесін дұрыс сақтамаудан, жаяу жүргіншілерге қатысты ережені орындамаудан орын алған», – деді министр.

Айтуынша, осындай ереже бұзушылықтың салдарынан 2015 жылы 39 мың жүргізуші көлікті басқару құқығынан айырылды.

Министрдің баяндамасынан соң Үкімет сағатында қосымша баяндама жасаған депу-тат Нұрлан Əбдіров жаңа қызметтің жұмыс тəжірибесіне қанық болғандарын айта келе кейбір түйтк ілд і мəселелерге тоқталды. Ол қызметт і ұйымдастыру жұмысындағы олқылықтарды тізбектеп шықпас бұрын поли-ция қызметінің жаңа моделінің енгізілуі өзекті екенін айтып өтті. Жаңа қызметтің жұмысы жөнінде тұжырым жасаған депутат қатардағы қызметкерлер мен басшы құрамның заңмен бекітілген міндетті тиянақты түсінбегендерін тілге тиек етті. Сонымен қоса, оның тұжырымына сүйенсек, халық полиция қызметіне қатысты ре-формалар туралы бейхабар екен.

«Біздің өтінішіміз бойынша «Нұр Отан» партиясының Қоғамдық саясат институты еліміздің 10 аумағында сауалнама жүргізген болатын. Соның нəтижесінде сарапшылар да осындай қорытындыға келіп отыр. Бұл сауалға милиция ардагерлері, ЖОО оқытушылары, мемлекеттік қызметкерлер қатысты. Олардың пайымдауларынша, бұған ішкі істер органда-ры мен жергілікті атқарушы органдарының халықпен жүйелі түсіндіру жұмыстарының жүргізілмеуі себеп болып отыр», – деген Нұрлан Əбдіров əкімдіктер мен жергілікті по-лиция жəне халық арасында тығыз байланыс орнатылмағанын сынға алды. Сондай-ақ, тұрғындардың көпшілігі учаскелік инспекторла-рын білмейтінін алға тартқан депутат: «Жергілікті полиция қызметінің сайтында учаскелік инспек-торлар туралы ақпарат көрсетілгенімен, барлық азаматтар, əсіресе, егде жастағы тұрғындар сайттың тілін түсіне бермейді. Полиция сайты-нан бөлек бұл ақпараттарды тұрғын үйлердің кіреберісіне жабыстыруға əбден болады. Жəне бұл айтарлықтай шығынға батырмайды», – деді.

жұмыс уақытының нормадан тыс режимі, физикалық жəне психологиялық ауыртпалық жəне əлеуметтік жағынан əлсіз қорғалуы жастардың бұл қызметті таңдауына ықпал етуі екіталай. Тіпті, полиция қызметкерлерін тұрғын үймен қамту былай тұрсын, пəтер жалдағаны үшін өтемақы төленбейтіні тағы бар.

«Үкімет жалдамалы пəтерде тұратын поли-ция қызметкерлеріне өтемақы төлесе, оларды еңсесін тіктеп, қызмет беделін əлдеқайда арттырары сөзсіз», – деп кесіп айтты Нұрлан Əбдіров. Бірқатар мəселенің бүге-шігесіне дейін тоқталған депутаттың баяндамасынан соң Ішкі істер министрі Қалмұханбет Қасымов халық қалаулыларының сауалдарына жауап берді.

Депутат Бақтияр Мəкен ішкі істер органында бос орындар лауазымының шектен тыс көптігіне шүйлігіп, мұның себеп-салдарын түсіндіріп беруді сұрады. Жылына 6000-6500 полиция қызметкері лауазымын босатады. Оның 40 пайы-зын өз еркімен жұмыстан шығатындар құрап отыр. Мұның негізгі себептеріне тоқталып өткен министр: «Мəселен, жол-патрульдік полицияның жалақысы 60-70 мыңның ар жақ, бер жағын құрайды, ал учаскелік инспекторлардың жалақысы 140 мың теңге. Бұған қоса, ішкі істер органына қызметке тұру тым ұзаққа со-зылады. Себебі, оларды қызметке қабылдамас бұрын іріктеу жүргізіледі, алғашқы даярлық курсынан өтеді. Оның үстіне сынақ мерзімі де бар. Оның барлығы кем дегенде 8-9 айға дейін созылып кетеді. Дегенмен, бұл ең басты себеп емес», – дей келе ол қызметкерлерді əлеуметтік қамсыздандыру мəселесі өзекті екенін айтты.

Жадыра МЫРЗАХМЕТ, суреттер Серік ЖОЛДАСПЕКОВТІКІ

ДЕРЕК ПЕН ДƏЙЕК

Қазақстан бойынша жергілікті полиция қызметі 25 мыңға жуық ішкі істер органы қызметкерінің басын біріктіріп отыр. Оның құрамына 7500 учаскелік инспектор, 845 кəмелетке толмағандардың ісі жөніндегі бөлімше, 2 мыңнан астам мектеп инспекторы, 11 мың жол-патрульдік полиция, табиғатты қорғау бөлімшелері еніп отыр. Министрдің сөзіне қарағанда, құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша учаскелік полиция инспекторлары шешуші күш саналады.

көрмеген. Министр қазіргі таңда əрбір учаскелік пунктті компьютермен қамтамасыз етіп, олар-ды Ішкі істер министрлігінің ақпараттық ба-засына қолжетімділігін қамтамасыз ететін кез жеткенін айтады. Ал қазіргі күні учаскелік пункттердің тек 38 пайызының ғана ортақ базаға қолжетімділігі бар. Сондай-ақ, ведомство басшысының айтуынша, елімізде жасөспірімдер арасындағы қылмыстық ахуал жақсармай отыр. ІІМ арнайы бөлімдері елімізде арнайы есепте тұрған 100 мыңнан астам кəмелетке толмағанды өз бақылауына алған.

А й т у ы н ш а , Э Ы Д Ұ е л д е р і н д е п о л и -ция мамандығы жастар үшін өте тартымды кəсіптердің бірі, өйткені, ол лайықты өмір сүруге кепілдік береді. «Ал бізде ше?! Бүгінгі күні республика бойынша жергілікті полиция қызметінде жұмыс істеуге ниет білдіргендер үшін 1,5 мың бос орын бар, бұл – Астана қаласының бүкіл жергілікті полициясының штат санымен бірдей. Бұл, ең алдымен, по-лиция кəсіби беделінің төмендігінің дəлелі», – деді өз сөзінде халық қалаулысы. Полиция қызметкері жалақысының мардымсыздығы,

Бала ұрлау қылмысына тосқауыл

Қытай полициясы жоғалған не-месе ұрланған балаларды табуға к ө м е к т е с е т і н а р н а й ы м о б и л ь д і қосымшаны іске қосты.

Синьхуа агенттігі хабарлағандай, бала ұрланған немесе жоғалған жерге жақын тұрған пайдаланушы қосымша арқылы бала туралы ақпарат, соның ішінде суреті мен оқиғаның мəн-жайы туралы мəліметті ала алады. Куəгер баланы көрген жағдайда полицияға хабар бере алады.

Алдағы уақытта қосымшаның функция-л ары ар т ады . Қытайдың Қо ғ амдық қауіпсіздік министрлігі Криминалдық тергеу басқармасына сəйкес ондағы мəліметті осын-дай балаларды іздеумен айналысатын 5 мың полиция қызметі жаңартып отырады.

Жоғалған немесе ұрланған балалар-ды іздеуге неғұрлым көп азаматты тар-ту үшін полиция БАҚ-пен жəне өзге де мобильді қосымшаны шығарушылармен ынтымақтастықты кеңейтуді жоспарлап отыр.

Өлім жазасына рұқсат берді

Филиппиннің сайланған Президенті Р о д р и г о Д у т е р т е ө л і м ж а з а с ы н қайтарып, құқық қорғау органдарына оқ атуға рұқсат берді.

«Бұл – ел лидерінің кезекті резонансты бастамаларының бірі. Осыған дейін ол ал-коголь мен темекі шегуге тыйым салуға, со-нымен қатар, балалар үшін комменданттық сағат орнататынын айтқан. Сондай-ақ, ол президенттік сарайда аурухана орналастыруға сөз берген», – деп хабарлады Би-Би-Си.

Айта кетейік, Филиппин 2006 жылы өлім жазасынан бас тартқан. Дутерте сөзіне қарағанда, ол Парламенттен жазалаудың ең қатал шарасы ретінде өлім жазасын қалыпқа келтіруді сұрайтынын айтты.

Қамауға алар сəтте қарсылық көрсеткен жағдайда, сонымен қатар, ұйымдасқан қылмыспен байланысты тұлғаларды ұстағанда құқық қорғау органдары қарумен ата алады деді ол.

№ 93 (3970), четверг, 19.12.2013 3е-mail: nastraje@mail.ru№36 (4202), сейсенбі, 17.05.2016 е-mail:sakshy@rambler.ru

УАҚЫТ ТЫНЫСЫ

АЙМАҚ

ТАҒЫЛЫМ

ТҮЛЕК-2016

ЖИЫН

Аталған байқаудың мақсаты балалар арасында өртке қарсы білімді насихаттау, қауіпсіздік тəртібі мəдениетін арттыру, ба-лаларды өрт жұмысы тарихына тарта отырып өрт кəсібін дəріптеу болды.

Балалар техника жəне мазмұн бойынша түрлі жұмыстар дай-ындап, белсенділік танытты. Олардың осы байқауға қатысуға мол қызығушылықтары мен ынта-лары əр жыл сайын артып келеді. Балалардың байқау барысында ұсынған суреттерінен ертегілер əлемінің кейіпкерлері мен шынайы кейіптегі бейнелерді де көруге бо-лады. Түрлі-түсті қарындаштармен, гуашь, акварель бояуларымен жəне тақтайға күйдіріп салынған суреттер өздерінің қайталанбас ерекшеліктерімен таңдандырды. Ең бастысы, барлығы да адам өмірін құтқаруда өртпен айқасқан айбынды өрт сөндірушілерінің жұмыстары мен өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу салдарын ашып көрсеткен.

Байқауға ауданның жалпы білім беретін орта мектептері 5-11 сынып оқушыларынан, түзету бағытындағы жұмыстарының мектептен тыс орталығы оқушыларынан жал-пы 49 оқушы белсенді түрде қатысты. Комиссия мүшелері байқауға қатысу үшін жолданған барлық суреттерді қарастыра келе келесі қатысушыларды алғыс хаттар-мен, ынталандыру сыйлықтарымен марапаттады.

Ержан Мералиев – Ақжайық ауданы «Дабыл» балалар шығармашылығы орталығының 10-сынып оқушысы; Нұрдаулет Ибраев – №33 орта білім беретін мектептің 8-сынып оқушысы; Ақерке Тлешова – №11 орта білім беретін мектептің 5-сынып оқушысы.

СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСТЫҚ ІІД-ДЕ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОРҒАУҒА ЖАТАТЫН ОБЪЕКТІЛЕРДІҢ ЛАҢКЕСТІКТЕН ҚОРҒАЛУ МƏСЕЛЕЛЕРІ ТАЛҚЫЛАНДЫ. ЖҰМЫС КЕЗДЕСУІНЕ ОБЪЕКТІЛЕРІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОРҒАУҒА ЖАТАТЫН КƏСІПОРЫНДАРДЫҢ ӨКІЛДЕРІ ҚАТЫСТЫ.

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНЫҢ ƏКІМІ ҚЫРЫМБЕК КӨШЕРБАЕВТЫҢ ТӨРАҒАЛЫҒЫМЕН ОБЛЫСТЫҚ ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУ ЖƏНЕ ЖОЮ ЖӨНІНДЕГІ КОМИССИЯСЫНЫҢ КЕЗЕКТІ ОТЫРЫСЫ ӨТКІЗІЛІП, ОНДА ӨҢІРДЕГІ ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУҒА ҚАТЫСТЫ МƏСЕЛЕЛЕР ҚАРАЛДЫ.

Атап айтқанда, жиын барысында мамандар көктемгі Конго-Қырым геморрагиялық қызбасының алдын алуға байланысты дəрілеу (дезинфекциялау), залалсызданды-ру жұмыстарының нəтижесі туралы есеп беріп, жазғы суға шомылу маусымында облыстың су айдындарындағы қауіпсіздік шаралары туралы ойларын ортаға салды.

Сондай-ақ, басқосуда облыс аумағын тасқын судан қорғау мақсатында су шаруашылығы нысандарын жөндеу жəне қалпына келтіру жұмыстарының жүргізілу барысы туралы талқыланды.

Екінші мəселе бойынша Қызылорда облысының ТЖД бастығы, азаматтық қорғаныс полковнигі О.Бержанов «Суға түсу маусымына дайындық жұмыстары жəне қауіпсіздік шаралары туралы» тақырыбында баяндама жасады.

Аталған мəселелердің барлығы да толығымен талқыланып, жергілікті атқарушы органдарға əрбір сала бойынша тиісті жұмыстар жасау тапсырылды.

Қызылорда облысы ТЖД баспасөз қызметі

Тəуелсіз елдің ұландары бойларын тік ұстап, сап құрып, аяқтарын нық басып салтанатты шерумен жүріп өткені шынымен де жанға жылу ұялатады екен. Ұлының ер жетіп, қызының бой түзегенін көрген ата-ананың да жүзінен мақтаныш пен қуаныштың шуағы шашылғандай. Аса бір құлшыныспен алға ұмтылып, шеруге сүйсіне əрі тамсана қараған

ЖЕҢІС КҮНІ ҚАРСАҢЫНДА СОЛТҮСТІКҚАЗАҚСТАНДЫҚ ПОЛИЦИЯ АРДАГЕРЛЕРІ ҚР ІІМ ШИПАЖАЙЫНА ДЕМАЛУҒА АТТАНДЫ. СОЛ СЕБЕПТІ ДЕ БҰЛ КҮН ПОЛИЦИЯНЫҢ 20 АРДАГЕРІ ҮШІН ЕРЕКШЕ ЕСТЕ ҚАЛМАҚ.

Облыстық ІІД басшылығы бұл күні олар үшін ІІМ-нің ведомстволық шипажай-ына жолдама ұйымдастырған болатын. Ардагерлер Алматы қаласының көрікті жерлерімен танысып, 28 панфиловшы атындағы саябақта болды.

Милиция подполковнигі Николай Личаченко оңтүстік астанамызда өткен ғасырдың сексенінші жылдары болыпты. Жеңіс күні оның отбасы үшін ерекше ме-реке. Оның екі ағасы Ұлы Отан соғысының қатысушылары. Олардың бірі Николай майдан даласында 1945 жылдың 26 сəуірінде қаза болған. 1947 жылы олардың от-басында тағы бір бала дүниеге келіп, оның есімін майданда қаза тапқан ағасының құрметіне Николай деп қойған екен. Ұлты украин, Қазақстан азаматы бірнеше жылдар бойы Жамбыл аудандық ІІБ-ні басқарған. «Осындай атаулы мереке күні марапатқа ие болып жатырмын. Жеңіс күні біз үшін ерлік пен батылдықтың, үлкендерге деген құрметтің үлгісі. Ал, бүгінгі ІІД басшылығының бастамасымен ұйымдастырылып отырған сапарымыз мемлекет пен облыс басшылығының аға ұрпаққа деген құрметінің белгісі. Ел Президенті Нұрсұлтан Əбішұлы Назарбаевқа жəне Ішкі істер министрлігіне алғысымды айтамын. Бейбіт аспан астында қуанышқа бөленіп жүргеніміз – аталарымыз бен əкелеріміздің ерлігінің арқасы. Елімізден татулық пен келісім, тұрақтылық кетпесін», – дейді Николай Личаченко. Николай Личаченкомен бірге оңтүстік астанаға аудандық бөліністердің жəне ІІД аппаратының ардагерлері де аттанды.

Солтүстік Қазақстан облыстық ІІД-нің бастығы, полиция генерал-майоры Берік Білəловтің бастамасымен ардагерлерге тегін жолдамалар ұйымдастыру қолға алынған болатын. Бұл жолы ардагерлердің бесінші легі шипажайға жол тартты. Ал бұған дейін құқықтық тəртіп органдарының 100-ден астам ардагері денсаулықтарын түзеп қайтқан болатын.

Солтүстік Қазақстан облыстық ІІД баспасөз қызметі

КҮН ТƏРТІБІНДЕ – ЛАҢКЕСТІКТЕН ҚОРҒАУ Комиссияның кезекті отырысы

Бейнеттің зейнеті ҮЛКЕН ӨМІРГЕ ҚАДАМ БАСТЫ

Толқын ОРАЗАЕВА, Алматы қаласы

ТӨБЕСІ КӨК ТІРЕГЕН АЛАТАУДЫҢ БАУРАЙЫНДА ОРНАЛАСҚАН ІІМ-ГЕ ҚАРАСТЫ АЛМАТЫ АКАДЕМИЯСЫНДА 2016 ЖЫЛҒЫ ТҮЛЕКТЕРДІҢ САЛТАНАТТЫ ІС-ШАРАСЫ БИЫЛ ДА ЖОҒАРЫ ДЕҢГЕЙДЕ ӨТТІ. ҚАРА ШАҢЫРАҚТАН ТҮЛЕП ҰШҚАН 279 ТҮЛЕКТІҢ 32-СІ ҮЗДІК ДИПЛОМ ИЕГЕРІ АТАНДЫ.

БАЙҚАУ

ТРЕНИНГ-САБАҚ

Өртке қарсы – қылқаламменОльга ПРОТОПОПОВА, Батыс Қазақстан облысы ТЖД

БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАР ДЕПАРТАМЕНТІ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСТЫҚ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫМЕН БІРЛЕСЕ ОТЫРЫП 5-11 СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫ АРАСЫНДА ӨРТКЕ ҚАРСЫ ТАҚЫРЫПТА БАЛАЛАР СУРЕТТЕРІНІҢ ДƏСТҮРЛІ БАЙҚАУЫН ӨТКІЗДІ.

Сабақтың басты мақсаты – 7-8 ж а с т а ғ ы б а л а л а р д ы қ а т е р л і жағдайларда өзін дұрыс ұстауға ж ə н е б е й т а н ы с а д а м д а р м е н қ а р ы м - қ а т ы н а с ж а с а й б і л у г е ақпараттандыру болып табылады.«Тренинг төменгі сынып оқушылары үшін өте пайдалы. Онда оқушыларға қоғамдық орындар мен көшеде бейтаныс адамдармен сөйлесу т ү р і н д е г і ə р т ү р л і ж а ғ д а й л а р ұсынылады. Балалардың сенімділігін дағдыландыру жөніндегі тəжірибелік ойын сабақтарын жеміст і тəс іл деп есептеймін. Анағұрлым ере-сек жастағы балалармен көшеде өзін-өзі қорғауды үйретумен қоса ғаламтордағы, əсіресе, əлеуметтік тораптардағы қауіпсіздік ережесін үйрету де маңызды», – деп атап көрсетті қалалық ІІД Жергілікті по-лиция қызметінің Ювенальды по-

АЛМАТЫ ҚАЛАЛЫҚ ІІД-НЕ ҚАРАСТЫ ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЮВЕ-НАЛЬДЫ ПОЛИЦИЯ БӨЛІМІ БАЛАЛАР ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӨНІНДЕГІ КЕҢЕС БЕРУ ОРТАЛЫҒЫНЫҢ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІМЕН БІРЛЕСЕ ОТЫРЫП №6 ГИМНАЗИЯНЫҢ 1-3 СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫ АРАСЫНДА ҚОҒАМДЫҚ ОРЫНДАҒЫ ҚАУІПСІЗДІК ЖӨНІНДЕ ТРЕНИНГ-САБАҚ ӨТКІЗДІ.

Гүлнəр ЖАМАНҚҰЛОВА, Алматы қаласы

БАЛА ҚАУІПСІЗДІГІ – БАСТЫ ТАҚЫРЫП

лиция бөлімінің бастығы, полиция подполковнигі Лейла Əліпбаева.

Т р е н и н г к е з і н д е с п и к е р балаларға бейтаныс адамдар -м е н с ө й л е с у д і ң қ а т е р і , а т а п

айтқанда, əртүрлі ұсыныстар мен с ауалдар ға қалай жауап беру керек екенін түсіндірді. Шараны өткізу барысында мамандар бала-лармен ойындар өткізіп, олардың іс жүзінде қауіпсіздік нұсқауларын қалай қолданатынын тексерд і . Тренингт ің соңында к ішкентай қатысушыларға одан əрі ата-ана-ларымен бірге үйреніп, күнделікті өмірге қолдану үшін ескертпелер таратылды.

жас бүлдіршіндердің жүрегінде əскер болу арманы түлегендей. Дəстүр бойынша Академия байрағы ортаға əкелініп, жас лейтенанттар онымен тізе бүгіп, тағзым ете қоштасты. Оқу орнын үздік бітірген түлектерге І І М А л м а т ы А к а д е м и я с ы н ы ң бастығы, полиция генерал-майоры Талғат Құлыбаев қызыл диплом-ды өз қолымен тапсырып, шара

соңынан естел ік суретке түст і .Бүгінгі таңда ІІМ Алматы Академиясы е л і м і з д е і ш к і і с т е р с а л а с ы қызметкерлерін кəсіби мамандармен толықтырып отырған бірден-бір оқу орны. Оқу орнының тарихы со-нау КСРО кезеңінен бастау алады. Алғашқыда арнайы милиция мектебі, кейіннен жоғары милиция мектебі, одан соң ІІМ Алматы Академиясы атауын алған білім ордасын бітірген түлектер қазіргі таңда ТМД елдері мен алыс-жақын шет елдерде қызмет етуде. ІІМ Алматы Академиясынан білім алып шыққан түлектердің ішінде еңбегі жанып, еліне елеулі азамат болған 22 генерал бар. Академияға оқуға қабылданған курсанттар осында төрт жыл білім алып, оқуды аяқтаған соң тиісті жолдамамен ішкі істер саласына жұмысқа аттанады.

Биыл Академия қабырғасынан тергеу-криминалистика мамандығы бойынша 90, жедел криминалис-тика мамандығы бойынша 47, же-дел іздестіру мамандығы бойын-ша 88, əкімшілік құқық мамандығы бойынша 54 түлек диплом алып шықты. «Ұшатын құсқа аспан кең» демекші, біз өз тарапымыздан əр бітіруші түлекке тек сəттілік тілейміз. Академияда алған білімдерің ел алдындағы жауапты қызметтеріңде м о л п а й д а с ы н б е р е д і д е г е н сенімдеміз.

К ү н т ə р т і б і н д е г і м ə с е л е – олардың лаңкестік əрекеттерден қорғалу проблемаларын талқылау. Мамандандырылған күзет қызметі басқармасының бастығы, полиция полковнигі Қайрат Таңатқанов кез-десу қатысушыларына террористік т ұ р ғ ы д а о с а л о б ъ е к т і л е р д і ң техникалық нығайтылу мен замана-уи қауіпсіздік жүйесімен жарақтану талаптарын жетк ізд і . Солтүст ік Қазақстан облысы бойынша ҰҚКД қ ы з м е т к е р і Д и а с С а н д ы б а е в , облыстық прокуратураның бөлім бас-шысы Олжас Бектұров, облыстық ІІД экстремизмге қарсы күрес бөлімінің қызметкер і Спартак Қабденов күзет ілет ін объект ілерде күд ік туғызатын жəне жарылғыш заттар байқалған кезде жеке құраммен жа-салатын іс-əрекеттер алгоритміне, техникалық нығайтылудың басым бағыттарына тоқталды.

Облыс аумағында 60-тан астам м а ң ы з д ы м е м л е к е т т і к ж ə н е стратегиялық нысандар мемлекеттік қорғауға жатады. Олардың бас-шылары инженерлік-техникалық

н ы ғ а й т ы л у ы н а ж ə н е ы қ т и м а л лаңкестік əрекеттерге қарсы төтеп беру мүмкіндіктеріне ерекше мəн берулері қажет. Нысандардың сəйкес болуы тиіс талаптар Үкіметтің арнайы қаулысымен 2011 жылы бекітілді. «Өңірлік ІІД Мамандандырылған

күзет қызмет і басқармасы өзге мемлекеттік органдармен бірлесіп, объектілерге тексеру жүргізіп оған сай акт толтырады. Теориялық сабақтар мен тəжірибелік семи-н а р л а р д а қ ы з м е т к е р л е р д і ң д а ғ д а р ы с т ы қ ж а ғ д а й л а р м е н лаңкестік қауіп туындағанда əрекет етуі пысықталады», – дейді МКҚБ өкілі, полиция подполковнигі Андрей Сизиков.

Кездесудің модераторы Қайрат Т а ң а т қ а н о в ж ұ м ы с к е з д е с у і н қорытындылай келе, күзетілетін о б ъ е к т і л е р д і ң қ а у і п с і з д і г і н қамтамасыз ету бойынша бірлесіп жүргізілетін жұмыстардың жəне тығыз іс-қимыл жасасудың маңыздылығын атап кетті.

Солтүстік Қазақстан облыстық ІІД баспасөз қызметі

№ 93 (3970), четверг, 19.12.20134 е-mail: nastraje@mail.ru№36 (4202), сейсенбі, 17.05.2016 е-mail:sakshy@rambler.ru

АЗАМАТТЫҚ ҮН

О с ы л а й ш а , 2 0 1 6 ж ы л д ы ң 1 қаңтарынан бастап жаңа құрылым қызметіне кірісті. Аталған құрылымның халықаралық стандарттар мен Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымының ұсынымдарын есеп-ке ала отырып дайындалған үлгісі қазір елімізде сəтті жүзеге асуда. Осы Жергілікті полиция жұмысына қатысты, Елбасымыздың «100 нақты қадам» Ұлт Жоспары туралы пікірлесу мақсатымен елімізге белгілі азамат, халық қалаулысы, Парламент Мəжілісі депутаты, Халықаралық істер, қорғаныс жəне қауіпсіздік комитетінің мүшесі, генерал-лей-тенант, тарих ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Ұлттық жаратылыс-тану ғылымдары академиясының академигі Абай ТАСБОЛАТОВПЕН сұхбаттасқан едік.

– Абай Бөлекбайұлы, əскери салаға саналы ғұмырын сарп ет-кен сардар ретінде Сіздің пікіріңіз біз үшін ерекше құнды. Осыған дейін елімізде жүріп жатқан реформаларға депутат ретінде өз қолтаңбаңызды қалдырып келесіз. Ал, Ұлт Жоспары «100 нақты қадам» бойынша құрылған Жергілікті полиция қызметінің осындай реформалардың жемісі екендігі аян. Бүгінгі əңгімемізді осы тұрғыда өрбітсек?

– Расында да, Елбасымыздың Ұлт Жоспары қазақстандық арманға бастайтын жол екенін өмірдің өзі дəлелдеді. Елбасы Н.Ə.Назарбаевты ұлықтау рəсімінде 5 институттық ре-форма негізінде «100 нақты қадам» Ұлт Жоспары жарияланды. Бір сөзбен айтқанда, «100 нақты қадам» бүкіл əлемдегі бүгінгі құбылып тұрған тұрақсыздық жағдайында елдің, халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін негізгі елдік құжат болып та-былады.

Бұл өзгер істер өзд і г інен і ске аса қалған жоқ. Олар еліміздің Тұңғыш Президенті, Елбасы ретінде танылған тұлға Нұрсұлтан Əбішұлы Назарбаевтың барынша батыл жəне де қажетінше ұстамды саясатының нəтижесінде жүзеге асуда. Халық оған өз тағдырын, өз болашағы мен ұрпақтар болашағын сен іп тапсырды. Дағдарыстан шығудың амалын ойластырған мемлекеттер шығындарын қысқартып, бюджетті барынша икемдей түсуге мəжбүр болды. Біз де қиын кезеңнен елді аман-есен алып шығудың бар ама-лын қарастырып, тиімді шешімдер қабылдаудамыз. Нұрсұлтан Əбішұлы елдің дамуы мен өсіп-өркендеуіне теңдессіз күш жұмсады. Тəуелсіздік

Парламент Мəжілісінің депутаты Абай ТАСБОЛАТОВ:

ЕЅ БАСТЫСЫ – ХАЛЫЌ СЕНІМІМЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫ НҰРСҰЛТАН ƏБІШҰЛЫ НАЗАРБАЕВ ӨЗІНІҢ «ҰЛТ ЖОСПАРЫ - 100 НАҚТЫ ҚАДАМ» АТТЫ ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫНА ЖОЛДАУЫНДАҒЫ БЕС ИНСТИТУТТЫҚ РЕФОРМА АЯСЫНДА ІШКІ ІСТЕР ҚЫЗМЕТІ ІШІНЕН НЕГІЗГІ БАҒЫТЫ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ МЕН ҚОҒАМДЫҚ ТƏРТІПТІ ҚОРҒАУ БОЛЫП ТАБЫЛАТЫН ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІН ҚҰРУ ЖӨНІНДЕ ТАПСЫРМА БЕРГЕН БОЛАТЫН. ОСЫҒАН СƏЙКЕС, ІІМ ТАРАПЫНАН ДАЙЫНДАЛҒАН ЗАҢ ЖОБАСЫН ПАР-ЛАМЕНТ МƏЖІЛІСІ МЕН СЕНАТЫ МАҚҰЛДАП, 2015 ЖЫЛЫ 2 ҚАРАША КҮНІ МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫ «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КЕЙБІР ЗАҢНАМАЛЫҚ АКТІЛЕРІНЕ ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖҰМЫС МƏСЕЛЕЛЕРІ БОЙЫНША ӨЗГЕРІСТЕР МЕН ТОЛЫҚТЫРУЛАР ЕНГІЗУ ТУРА-ЛЫ» ЗАҢҒА ҚОЛ ҚОЙДЫ.

алғаннан бергі 25 жылға жуық уақыт ішінде Елбасының басқаруымен Қазақстан саясат пен экономикада ауқымды жетістіктерге жетіп, əлемнің ірі державалары пікіріне құлақ асып, ұсынысын мақұлдайтын беделді мем-лекетке айналды.

Осы жылдар ішінде біздің Президент қоғамдық келісім мен бірлік ұстанымын жас тəуелсіз мемлекеттің саясатындағы басты құндылық ретінде санамызға сіңірді. Қазақ елі мемлекеттілігін құру мен оның негіздерін жетілдіру ісінде үлкен ерліктің үлгісін көрсете білді. Ол мемлекеттің ішкі жəне сыртқы саяса-тын айқындады. 130-дан астам ұлттан тұратын халық үшін шын мəнінде Көшбасшы бола білген Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанда Елбасы атанса, халықаралық аренада тұлға ретінде кеңінен танылды.

Өткен жылдар ішінде Парламент пен Үкімет үйлесімді жұмыс жасап, өте қысқа мерзімде елге қажетті біршама сапалы заңнамаларды қабылдады. Ұлт Жоспары аясында ішкі істер, сот жүйесі, қылмыстық атқару жүйесі бой-ынша жұмыстарды жалғастырудамыз. Алдағы айқын мақсат – Елбасы алға қойған барлық міндеттерді орын-дау. Қазір, қанатқақты жоба ретінде қарастырылып отырған Жергілікті п о л и ц и я қ ы з м е т і н і ң а л ғ а ш қ ы қадамдары жаман емес деп ойлай-мын. Алдағы уақытта осы үдеде депутаттардың барлық ойлары мен ұсыныстары тұжырымдала отырып, Үкіметке бірқатар ұсыныстар жобасы дайындалатын болады. Бұған дейін де айтып жүргенімдей, «100 нақты қадам» Ұлт Жоспарының мақсаты – халықтың қауіпсіздігі мен тыныштығы үшін қызмет ететін органдардың жұмысының ашықтығын қамтамасыз ету, оларды азаматтар алдында есеп беретін құрылымға айналдырып, халықпен етене жақындастыру. Бір сөзбен айтқанда, бұл реформаның түйіні – ең бастысы халық сенімін нығайта түсу.

– Ішкі істер министрлігі еліміздегі көп салалы құқық қорғау орга-ны екені белгілі. Бүгінде ішкі істер органына елімізде тіркелген барлық қылмыстардың 90 пай-ыздан астамын ашу мен тергеу міндеті жүктелген. Жаңа қызмет осы ауқымды жұмысты жүзеге асыруда жаңаша серпін қосады деп санайсыз ба?

– Жергілікті полиция қызметі өміршең жоба екенін аңғартты деп айтуға бола-ды. Жергілікті атқарушы органдар мен жергілікті қауымдастыққа есеп беретін жергілікті полиция қызметін құру – «Ұлт Жоспары – 100 нақты қадамның» 30-қадамын іске асыруға бағытталған

болатын. Жергілікті полиция қызметін құру кезінде жəне осы орайдағы Заңды əзірлеу барысында жақын жəне алыс шетелдердің осыған ұқсас полиция құрамын құрудағы тəжірибесі ег-жей-тегжей зерделенді. Сондай-ақ, біздің мемлекетіміздің іс жүзіндегі дарабасшылық пен бағыныстылық қағидалары, сонымен қатар, жыл-дар бойы қалыптасқан қ ұқық бұзушылықтардың алдын алудың көп сатылы жүйесін сақтау қажеттігі, жаңа қызметтің өзіндік құрылым нысаны ескерілді. Халықаралық тəжірибеде полиция жүйесінің əртүрлі үлгісі көп екенін белгілі. Орталықтандырылған жəне жеке үлгілері де бар. Əдеттегідей полицияның жеке жүйес і , яғни орталықтандырылмаған үлгісі əрбір субъектіде муниципальды полициясы бар федеративті құрылымдағы мем-лекеттерге тəн болса, бірқатар мем-лекеттер аралас полиция жүйесін де табысты іске асыруда.

Жергілікті полиция қызметін құру аймақтардағы əкімдердің құқықтық т ə р т і п т і қ а м т а м а с ы з е т у д е г і жауапкершілігін арттыра түседі деп сенеміз. Өйткені, осы қызметті еңгізуде əкімдердің құзіреті едəуір кеңейтілді. Енді олар Жергілікті полиция қызметі алдына қоғамдық тəртіпті сақтауды қамтамасыз ету бойынша міндеттер қоюға жəне олардың орындалуын та-лап етуге құқылы. Облыс əкімдерінің құзіретіне Жергілікті полиция қызметі басшыларын лауазымға тағайындау жəне одан босату құқығы берілді.

Ал, жергілікті полиция қызметін құру кезінде біздің алдымызда полицияның қ ұ қық қ ор ғ а ушылық əле у е т і н əлсіретуге жол бермей, оның жүйедегі біртұтастығын сақтау міндеті тұрды. Осыған байланысты ең көп бөліністер топтастырылған əкімшілік полиция аясында жергілікті полиция қызметін құру іске асырылды.

Бұдан бұрын да жергілікті əкімдіктерге Қ а з а қ с т а н Р е с п у б л и к а с ы н ы ң «Жергілікті мемлекеттік басқару жəне

өзін-өзі басқару туралы» жəне «Құқық бұзушылықтардың алдын алу тура-лы» заңдардың аясында қоғамдық тəртіпті сақтауды қамтамасыз етуді ұйымдастыру міндеті жүктелген бола-тын. Алайда, осындай жауапты міндетті орындау полицияны қаржыландыру жұмыстарымен шектелгенін мой-ындауымыз керек, əкімдіктерде өз өкілеттіліктерін жүзеге асыратын нақты тетіктер болған жоқ. Бүгінде бұл олқылықтың орнын жергілікті полиция қызметі толтырмақ.

Жыл басынан іске қосылған бұл қызметтің бір ерекшелігі олардың өздеріне тəн емес функцияларды орын-даудан босатылып, заңда белгіленген тікелей міндеттерін орындауға күш салуға мүмкіндік берілгендігі. Сонымен бірге, бастапқыда сөз болғандай, атқарушы билікке бағыныстылық полицияның құқық қорғау əлеуетін төмендетіп жібереді деген жора-малдар да расталмады. Керісінше, полицияға жергілікті билік пен ішкі істер құрылымы тарапынан да қосарлы қадағалау жасалатыны мұндағы жұмыс сапасына оң əсер етіп отыр.

Құрамына учаскелік полиция ин-спекторлары, кəмелетке толмағандар істері жөніндегі инспекторлар, жол-патрульдік бөліністер, табиғатты қорғау полициясының, əйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау бөлінісінің, қабылдап-тарату жəне арнайы қабылдау орындарының қызметкерлері кіретін жергілікті полиция қызметінің басты міндеті – қоғамдық тəртіпті сақтауды қамтамасыз ету.

Біріншіден, жергілікті полиция Ішкі істер министрлігінің бірыңғай орталықтандырылған жүйесінде қалады. Ол құрылым жағынан жергілікті атқарушы органдардың құрамына кірмейді, бірақ оларға жəне жергілікті қоғамдастыққа есеп беріп отырады. Жергілікті полицияның өкілеттілігі, міндеттері мен құқықтары Ішкі істер министрліг інің барлық жүйесіне қолданылатын заңдылықтармен

реттеліп отырады. Сондай-ақ, барлық ішкі істер органдары сияқты, жергілікті полиция да Ішкі істер министрлігінің а л қ а ш е ш і м д е р і , н ұ с қ а у л а р ы мен бұйрықтарының талаптарын орындауға міндетті. Жергілікті по-лиция қызметкерлері де Ішкі істер министрлігінің барлық қызметкерлері сияқты құқықтық мəртебеге жəне жеңілдіктер мен əлеуметтік-құқықтық кепілдіктерге ие. Оларды қаржылай жəне материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз ету бұрынғыша іске асырылады.

– Р а с ы н д а д а , қ ұ қ ы қ қорғау саласындағы жүйелі реформалардың жалғасы болып табылатын жаңа қызметтің іске қосылуы қоғамдық өмірге жаңа тыныс əкелгенін байқауға бола-ды. Сондай реформаның бірі – ішкі істер органдары жанындағы Қ о ғ а м д ы қ к е ң е с т е р д і ң жұмысының биылдан бастап жан-дана бастауы. Өзіңіз де осындай консультативті-кеңесші органның мүшесісіз.

– Елбасының тапсырмасына орай елімізде қылмысқа қарсы күрес күннен күнге қарқын алып келеді. Бұл міндетті сапалы орындау үшін қудалау органдарының қызметіне айтарлықтай жаңалықтар да еніп жатыр. Ал мұндай игі өзгерістердің бəрі қылмыспен күресте оң нəтижесін беретіні сөзсіз. Астана қаласы ІІД жанынан құрылған Консультативтік кеңеске мүше болуға ұсыныс түскенде, еш ойланбастан келісімімді бердім. Өйткені, мемлекеттік қызметпен қатар қоғамдық жұмыстардың ел дамуына қосар үлесі көп.

Консультативт і к кеңес орга -ны Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың «100 нақты қадам» – Ұлт Жоспарында көзделген та-лаптарын жүзеге асыру мақсатында құрылғандығын жəне органның басты мақсаты Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтары мен бостандықтарын қорғау, полиция қызметін əділ əрі ашық ету, азаматтық қоғам мен құқық қорғау органдарының арасында өзара байланыс орнату бо-лып табылады. Мен мүшелікке енген кеңес бүгінде алғашқы отырыстарын өткізіп, азаматтарды қабылдауды бас-тап та кетті. Байқасаңыз, Жергілікті полиция мен Консультативтік кеңесші органның мақсаттары егіз. Ол екеуінің де мақсаты халықпен етене жақын жұмыс істеп, олардың полицияға де-ген, мемлекетке деген сенімін одан əрі нығайта түсу.

Аталмыш кеңестің негізгі міндеттері – ішкі істер органдарына олардың қызметінің айқындылығын қамтамасыз ету ге ықпал жасау , халықтың мемлекеттің ішкі істер органдары-на сенімін арттыру, үкіметтік емес ұйымдардың құқықтық мемлекетті нығайтудағы рөлін одан əрі арттыру, ішкі істер органдарының қызметіне консультативтік, əдістемелік жəне өзге де қолдаулар көрсету, ішкі істер органдарының қызметкерлерінің əлеуметтік мəселелерін шешуге ықпал ету болып табылады.

Сұхбаттасқан Нұрлан ОРАЗҒАЛИЕВ

– Ардақ Жолдыбайұлы, білуімізше, Сіз жергілікті полиция қызметі құрылғанға дейін əкімшілік полиция бөлімшесінің бастығы лауазымында қызмет атқардыңыз. Ендігі жаңадан енгізілген өзгерістер жеке басыңызға қиындық тудырған жоқ па?

– Қандай қызметте болсын қиындықтар бола-ды. Сол қиындыққа төтеп бере алып, жеңе білу керек. Ал өз басыма келер болсам, мен əкімшілік

АЙМАҚ АЙШЫҒЫ

ҚЫЗМЕТТЕРДІ БІРІКТІРУДІҢ ТИІМДІЛІГІЕЛІМІЗДЕ 2016 ЖЫЛДЫҢ 20 ҚАҢТАРЫНАН БАСТАП ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІ ЖҰМЫС ІСТЕП ЖАТҚАНЫ БАРШАМЫЗҒА МƏЛІМ. ҚАЗІРГІ ТАҢДА БҰЛ ҚЫЗМЕТ ӨЗ МІНДЕТІН ҚАЛАЙ АТҚАРЫП КЕЛЕДІ? АЛДЫҒА ҚОЙҒАН БАСТЫ МАҚСАТ ОРЫНДАЛДЫ МА? ТƏРТІП САҚШЫЛАРЫНА ҚОЙЫЛАР ТАЛАП ҚАНШАЛЫҚТЫ КҮШЕЙДІ? ОСЫ ЖƏНЕ ӨЗГЕ ДЕ СҰРАҚТАРДЫҢ ЖАУАБЫН ЕГЖЕЙ-ТЕГЖЕЙЛІ БІЛУ ҮШІН ҚАРАҒАНДЫ ҚАЛАЛЫҚ ІІБ ОҢТҮСТІК-ШЫҒЫС ПОЛИЦИЯ БӨЛІМІНІҢ ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІ БӨЛІМШЕСІНІҢ БАСТЫҒЫ, ПОЛИЦИЯ МАЙОРЫ АРДАҚ МУТУАРОВҚА ЖОЛЫҚҚАН ЕДІК.

полиция бөлімшесінің бастығы болып 2015 жылдың қазан айында тағайындалдым, оған дейін əкімшілік полиция бөлімшесі бастығының орынба-сары болып қызмет істеген едім, сондықтан бұл жұмыс маған таңсық емес. Ал, жаңадан құрылған жергілікті полиция қызметі бөлімшесінің жұмысы тың нəрсе емес, мұндағы жаңалығы – əкімдік пен мəслихат алдында есеп беретін болдық.

– Жергілікті полиция қызметі туралы Заңға сəйкес оның құрылымына қандай бөлімшелер кіреді?

– Аталған заң Мемлекет басшысының Ұлт жос-пары – бес институттық реформасын іске асы-ру жөніндегі «100 нақты қадамының» 30 жəне 31-қадамдарын орындау мақсатында əзірленген. Бұл қадамдарда Елбасы жергілікті қоғамдастыққа есеп беретін жергілікті полиция қызметін құру керектігі туралы тапсырма жүктеген болатын. Осы Заңға сəйкес оның құрылымына учаскелік по-

лиция инспекторлары жəне олардың көмекшілері, ювеналдық полиция, аймақтық бөлімшелер мен мектеп инспекторлары, əйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау бөлімшесі, табиғатты қорғау полициясы бөлімшесі, тұрғылықты жері жоқтарды жəне əкімшілік жазаланғандарды қабылдау-тарату бөлімшесі кіреді.

– Осы қызметтерді біріктіру арқылы қандай жетістіктерге қол жеткізуге болады, осының тиімділігі жайлы кеңірек тоқталып өтсеңіз.

– Ішкі істер министрі Қалмұханбет Қасымовтың айтуынша: «Бұл заң көшеде де, аулада да, жолдарда да қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін жасалған, яғни, жол полицейлері төбелесіп жатқан адамдардың қасынан құр өтіп кетпейтіні сияқты, жергілікті полицейлер де кіреберіс маңына қойылған көліктердің жанынан өтіп кетпейді». Бұл дегеніміз – талап күннен-күнге

күшейіп, артып келеді деген сөз. Сонымен қатар, полиция қызметкерлері тек өз бағытында ғана қызмет атқарып қоймай, жалпы кез келген жердегі тəртіп пен заңдылықтың сақталуына жауапты. Тұтастай алғанда жергілікті полиция қызметінің жергілікті атқарушы органға есептілігі жəне Қоғамдық кеңестердің қызметі полиция қызметінің жұмысының ашықтығын қамтып, азаматтардың сенімділік деңгейін арттыруға ықпал ететін болады.

– Сонда жергілікті полиция қызметі құрылғалы басшылар да көбейді деп айтсақ қателеспеген болармыз. Осындай фак-тор жұмыс сапасының құлдырауына əкеп соқпай ма?

– Бұл жерг іл і к т і полиция қызмет ін ің құрылғанына да көп уақыт өткен жоқ, сондықтан кемшіл тұстары əрі байқала қойған жоқ. Дегенмен де, бұл орайда негізгі мақсат – басшыларды көбейту емес, мұны дұрыс түсіну керек, бір табан елге жақын болу. Тəртіп сақшылары онсыз да ел-мен, халықпен тығыз жұмыс істейді, сонда да ішкі істер органдары жұмысының ашық, қолжетімді болу үшін құрылған деп түсіну керек.

– Сұхбатыңызға рахмет.Сұхбаттасқан И.ЫСҚАҚОВА,

Қарағанды облысы

№ 93 (3970), четверг, 19.12.2013 5е-mail: nastraje@mail.ru№36 (4202), сейсенбі, 17.05.2016 е-mail:sakshy@rambler.ru

ҚОҒАМ жəне ЗАҢ

АКЦИЯ

Топ қызметкерлері мен Дағдарыс о р т а л ы ғ ы м а м а н д а р ы т а я у д а «Тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен əйел адамдарға көмек көрсету» бөлімшесінен шыққан он-нан астам əйелдің қазіргі тұрмыстық жағдайын мекенжайы бойынша барып көрді. Мамандар келіншектермен ар-найы кездесіп, тыныс-тіршіліктерімен танысып, олардың отбасы мүшелері, туыстарымен сөйлесу жұмыстарын жүргізді.

Шара аясында қалалық ІІБ-ның полиция қызметкерлері Ю.Гагарин атындағы №4, жалпы білім беретін №28 орта мектептерде болып, мектеп қызметкерлерімен кездесіп, отбасы-тұрмыстықта кездесетін келеңсіз жағдайлар жəне олардың алдын алу бағытында насихат, түсіндіру

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫ ТЖД БАСТЫҒЫ, АЗАМАТТЫҚ ҚОРҒАУ ПОЛКОВНИГІ О.БЕРЖАНОВ «ӨРТ СӨНДІРУ ЖƏНЕ АПАТТЫҚ-ҚҰТҚАРУ ЖҰМЫСТАРЫ ҚЫЗМЕТІ» МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІНІҢ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІМЕН «ТƏРТІП, ЗАҢ ЖƏНЕ СЫБАЙ-ЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КҮРЕС» ТАҚЫРЫБЫНДА ЖИЫН ӨТТІ.

ЖАРАЙСЫҢ!

Төмен қарай 20 ме трдей сырғып барған қыз бұтақтардан ұстап үлгеріпті. Айқайлап көмек ш а қ ы р ғ а н ы м е н о н ы е ш к і м естімеген. Сөмкесі суға түсіп кетіпті. Абырой болғанда, ұялы телефоны қалтасында қалған екен. Қуанып кеткен ол бірден 102 нөмірін теріп, көмек шақырған. Қоңырауды қабылдаған Жедел басқару орталығының қызметкерлері сол маңдағы кезекшілікте жүрген жол-патрульдік полицейлері жасағын жіберген.

О қ и ғ а о р н ы н а к е л г е н жергілікті полиция қызметінің қызметкерлері қызды бірден таба алмайды. Полиция сержанты Юлий Данильченко оның төменде жатқан ашық түсті сөмкесін көріп, абайлап жармен төмен түсе бастайды. Түсіп келе жатып, жəбірленушіні көреді. Өз күшімен оны алып шыға алмайтынын байқаған соң, төтенше жағдайлар қызметіне хабарлайды. Жар тік, əрі құлама еді. Юлий көмекті күтпей, төмендегі сөмкені алып, оның бауымен қала тұрғынын жоғарыға қарай шығаруға көшеді. Бұталардан ұстап, жардың шетіне жақындайды. Жоғарыда күтіп тұрған полиция старшинасы Берік Қойшыбаев оларға жырадан шығуға көмектеседі. Бір жақсысы, əлгі қызға медициналық көмек қажет болмаған.

«Полицейлерге алғысым шексіз. Жардың шетінде отырған едім. Қалай құлап кеткенімді байқамай қалдым. Қатты шошыдым. Адамдардың өміріне бейжай қарамайтын азаматтардың бар екендігіне көзім жетті. Барлық полицейлерге алғысымды айтамын», – дейді өз есімін құпия қалдыруды жөн көрген Петропавл қаласының тұрғыны.

Арудан келген алғысДинара САҒЫНДЫҚОВА, Солтүстік Қазақстан облысы

ЖАҚЫНДА ПЕТРОПАВЛ ҚАЛАСЫНЫҢ ТҰРҒЫНЫ – 24 ЖАСТАҒЫ БОЙЖЕТКЕННЕН ПОЛИЦЕЙЛЕРДІҢ ҚЫЗМЕТІНЕ ҚАТЫСТЫ АЛҒЫС ХАТ КЕЛІП ТҮСТІ. ОЛ ӨТКЕН ДЕМАЛЫС КҮНДЕРІ ЕСІЛ ӨЗЕНІНДЕГІ БИІКТІГІ 25 МЕТРЛІК ЖАРДАН ҚҰЛАП ТҮСІП, ӨЗ КҮШІМЕН ШЫҒА АЛМАЙ ҚАЛҒАН.

ЖИЫН

Ұжым тəртібі талқыланды

Жиында қала, аудан өрт сөндіру басшыларының атқарылған жұмыстары тыңдалды, ағымдағы тоқсанның жұмыстарына, жеке құрам тəртібіне тал-дау жасалынып, тəртіптің алдын алу бойынша мəселелер мен тəрбие жұмыстары қаралды. Сонымен қатар, сыбайластық жемқорлыққа қатысты заң бұзушылықтар мен қылмысқа итермелеушілік сияқты көріністерді болдырмау мақсатында əрекет ету тəртібі түсіндірілді.

Қызылорда облысы ТЖД «Өрт сөндіру жəне апаттық-құтқару жұмыстары қызметі» мемлекеттік мекемесінің бастығы, азаматтық қорғау полковнигі Ə.Көкеев еңбек, қызметтік жəне əскери тəртіп, мемлекеттік қызметшілердің Ар-намыс кодексі ережелерін қатаң сақталуын еске салды.

Жиналыста түйткілді мəселелер шешіліп, қызметкерлер өз ұсыныстарын ортаға салды. Іс-шара соңында мекеме психологі, азаматтық қорғау капи-таны A.Тілеуқабылова өрт сөндіру бөлімдерінің басшыларына ұжымдағы психологиялық ахуалды бақылау бағытында сабақ өткізді.

Қызылорда облысы ТЖД баспасөз қызметі

СОТТАЛҒАНДАР АРАСЫНДАҒЫ НАСИХАТ

С о т т а л ғ а н д а р а р а с ы н д а ғ ы профилактикалық жұмыстарды жүзеге асыру аясында өткізілген акцияға «Оңалту технологиялары мен тұжырымдамасы» қоғамдық қорының директоры Орынбасар Құлжабаева, Астана қаласы бойын-ша Медициналық-əлеуметтік оңалту орталығының нарколог-дəрігері Тоқтар Қойшыбеков, белгілі спорт-шы Айтым Жакупов арнайы қонақ ретінде шақыртылды. Сонымен қатар, елордалық қылмыстық атқару жүйесі мен ішкі істер департаменттерінің қызметкерлер і қатысты . Шара мақсаты – сотталғандардың наза-рын есірткіні медициналық емес мақсатта қолдану проблемаларына аударту, нашақорлық профилакти-касын насихаттау жəне бостандыққа шыққаннан кейінгі саламатты өмір салтын ұстануға шақыру.

Жазасын өтеушілермен кезде-суде шақырылған қонақтар сөз сөйлеп, олар есірткінің зияны мен оны таратудың қауіптілігі жөнінде, оның жеке адамға ғ ана емес , тұтастай отбасыға, күллі қоғамға, мемлекетке əкелетін қасіреті ту-ралы айтып берді. Қор директо-ры Орынбасар Молдашқызы тұлға болып қалыптасу жолында əр бір адам жаман əдеттерге жоламай, өмірінде игі мақсаттар қойып, соған жету жолында аянбай еңбек етсе, адам баласының бағындырмайтын

Нұрлан ОРАЗҒАЛИЕВ

ӨТКЕН АПТАДА АҚМОЛА ОБЛЫСЫ АРШАЛЫ КЕНТІНДЕГІ ЕЦ 166/5 ТҮЗЕУ МЕКЕМЕСІНДЕ АСТАНА ҚАЛАСЫ БОЙЫНША ҚЫЛМЫСТЫҚ АТҚАРУ ЖҮЙЕСІ ДЕПАРТАМЕНТІ, СОНДАЙ-АҚ, ІІМ ЕСІРТКІ БИЗНЕСІНЕ ҚАРСЫ КҮРЕС ДЕПАРТАМЕНТІ ЖƏНЕ АСТАНА ҚАЛАЛЫҚ ІІД ЕСІРТКІ БИЗНЕСІНЕ ҚАРСЫ КҮРЕС БАСҚАРМАСЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН ЕСІРТКІГЕ ҚАРСЫ «АҚПАРАТТЫҚ БЮРО» АТТЫ АКЦИЯ ӨТТІ.

биігі жоқ екендігін көңілге қонымды тұжырымды сөздермен əдемі етіп айтып берсе, нарколог дəр ігер Тоқтар Тілеуханұлы өзінің күнделікте жұмысында кездесетін жағдайларды мысалға келтіре отыра, есірткінің адам денсаулығына келтіретін зияны туралы ой саларлық кеңестерін айт-ты. Сөз арасында жиналғандардың назарына осы мақсатта арнайы дайындалған бейнеролик ұсынылды.

Өз кезегінде белгілі спортшы, Bar Bars Pro командасының өкілі, «ек і қолмен күш салып шығу» жаттығуы бойынша Қазақстан ре-кордшысы, STREET WORKOUT-тан Қазақстан Республикасының бас бапкері Айтым Жакупов өзі наси-хаттап жүрген спорт түрі туралы дайындалған бейнероликті көрсете

отырып, кеңінен қамтып айтып берді. «Ең əуелі адамға табандылық керек. Адам өзінің ерік-жігерін алға ұстап, ештеңеге қарамай ұмтылатын бол-са, қай салада да жетістікке жетуге болады. Бұл спорт елімізде кейінгі уақыттары кеңінен қанат жайып келе жатқан спорт түрі. Аудармасы «Көшедегі жаттығу» деп аудары-лады. Ол үшін қазір қай қалада да орнатылған аула турниктері мен белтемірлері болса жеткілікті. Оған күнде белгілі бір кестемен уақыт арнап, тартылып, асылып жүрсеңіз, дене бұлшық еттерін де шығарып, денсаулығыңызды да жақсартуыңызға болады», – дейді ол.

Астана қаласы бойынша Қылмыстық атқару жүйес і департамент іне қарасты ЕЦ 166/5 түзеу мекемесі қатаң режимдегі колония болып табылады. Мұнда бүгінгі таңда 660 адам жазасын өтеуде. Соның ішінде 156 адам ес іртк і қолдану жəне өткізуге байланысты қылмыстары үшін сотталғандар екен. Акцияның жазасын өтеушілерге ой салғаны байқалады. Кездесуден кейін Стрит Воркаут спортының бапкері Айтым Жакупов сотталғандарға меке-ме ауласындағы спорт алаңында турникке тартылудан шеберл ік сабағын өткізді. Екі қолымен тур-никке асылып тұрып, денесін кез келген бағытта көтеріп, оны баяу қозғай алатын түрліше қимылдары тамашалаушылардың таңданысы мен қызығушылығын тудырды. Сотталушылар арасында да турник-ке тартылып, одан ақыл-кеңестер сұраушылар көп болды.

Мұндай кездесулер Астана қаласы бойынша ҚАЖД-ға қарасты түзеу мекемелерінде жоспар бойынша ұйымдастырылып тұрады. Соның бірі былтырғы жылы желтоқсан айын-да Астана қаласындағы ЕЦ-166/10 мекемесінде өткен болатын.

Суреттер автордікі

ШАРА

Отбасы берекесі бұзылмасын десек...Гүлнəзира МҰХТАРОВА, Атырау облысы

АТЫРАУ ҚАЛАЛЫҚ ІШКІ ІСТЕР БАСҚАРМАСЫНЫҢ ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІНІҢ ƏЙЕЛДЕРГЕ ҚАРСЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТАН ҚОРҒАУ ТОБЫ ƏЙЕЛ АДАМДАРҒА ҚАРСЫ ЖАСАЛАТЫН ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ АЛДЫН АЛУ БАҒЫТЫНДА БІРҚАТАР ЖҰМЫСТАР АТҚАРУДА.

жұмыстарын жүргізіп, əлеуметтік сау-алнама өткізді.

Осы шараның жалғасы ретінде Атырау облысы тарихи-өлкетану мұражайында, Атырау инженерлік гуманитарлық институт колледжі мекемесінде қала көлемінде əйелдерге қарсы тұрмыстық зорлық-зомбылық фактілері немесе отбасы саласында бо-латын ірілі-ұсақты құқық бұзушылықты болдырмау мақсатында дөңгелек үстел өткізіліп, дəрістер оқылды. Жиындар барысында қойылған сұрақтарға білікті мамандар заң шеңберінде жауап берді.

Атырау қаласында зардап шек-кен əйелдерге көмек көрсету , құқықтық кеңес беру жұмыстары кеңінен қолға алынған. Ал, қалалық Ішкі істер басқармасының Əйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау тобының

инспекторлары отбасында осын-дай қиын жағдайға тап болған қыз-келіншектерге көмек көрсетуге дай-ын. Бұл бағытта Атырау қалалық Ішкі істер басқармасында 98-21-29 жəне Дағдарыс орталығында 46-60-60 сенім телефондары жұмыс істейтінін ескертеміз.

Шараны ал ғысө з і м ен ашқан б а с қ а р м а б а с т ы ғ ы , п о л и ц и я полковни г і С .Молдашев жеке құрамды кездесу қонақтарымен та-ныстырып өтті. Кездесу барысында Қазақстан Республикасы «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңына енгізілген өзгерістер мен толықтырулар туралы сөз болып, келелі мəселелер талқыланды.

Сондай-ақ, жиында департаменттің жедел басқармасының мемлекеттік басқару органдары саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қатысты құқық бұзушылықтарды анықтау бөлімінің бастығы Асылбек Насиев жəне Арнайы басқарманың аға офицері Самат Айжарықов басқарма аппараты жəне 1, 2-полиция бата-льоны қызметкерлеріне сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияның 2015-2025 жылдарға арналған бағдарламасы туралы еркін форматта саяси сұхбат жүргізді.

Кездесу барысында Асылбек Жасмамбетұлы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияның негізгі бағыты сыбайлас жемқорлықпен күрес жұмыстарын жүргізу, елімізде сыбай-лас жемқорлыққа мүлдем төзбеушілік ахуалын туғызу, оған бүкіл қоғамды т ар т у , Қа зақ с т анда сыбайла с

ТАЛҚЫ

Қайыржан ДҮЙСЕНБАЕВ, Атырау облысы

АТЫРАУ ОБЛЫСЫ МКҚБ-НІҢ ЖЕКЕ ҚҰРАМЫ ЖАҚЫНДА СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ ҰЛТТЫҚ БЮРОСЫНЫҢ АТЫРАУ ОБЛЫ-СЫ БОЙЫНША ДЕПАРТАМЕНТІ ЖЕДЕЛ БАСҚАРМАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ ОРГАНДАРЫ САЛАСЫНДАҒЫ СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАРДЫ АНЫҚТАУ БӨЛІМІНІҢ ӨКІЛДЕРІМЕН КЕЗДЕСТІ.

Саяси сұхбат жүргізді

жемқорлық деңгейін төмендету əрбір қызметкердің негізгі жұмыстарының бірі екенін тілге тиек етті.

Сондай-ақ, Самат Бейсембайұлы жеке құрамға 2015 жылы мемлекеттік қ ы з м е т ш і л е р ж ə н е п о л и ц и я қызметкерлері тарапынан жасалған қылмыстар жəне бас бостандығынан

айыру мерзімдеріне сотталғандар ту-ралы бейнеролик көрсетті.

Сұхбат барысында басқарма қызметкерлері көкейіндегі сұрақтарын койып , əн г імелесу барысында басқарма қызметкерлерінің қойылған сұрақтарына тұщымды жауаптарын алды.

№ 93 (3970), четверг, 19.12.20136 е-mail: nastraje@mail.ru№36 (4202), сейсенбі, 17.05.2016 е-mail:sakshy@rambler.ru

ЖОЛЖАЗБА

ШАНХАЙДЫҢ ЖОЛ АЙРЫҚТАРЫ

Шанхайға алғаш келген кез кел-ген адамды ең бірінші жолдарының сапасы қайран қалдырары сөзсіз. Автобандар, көше қиылыстарындағы жол айрықтары, жалпы жолдардың жоғары сапасы бірден көзге түседі. Мұнда тіпті, пойыздар автобандарға кедергі болмауы үшін жерден жоғары деңгейде жүргізіледі.

А л , Б е й ж і ң м е н Ш а н х а й д ы ң арақашықтығы – 1200 шақырым. Яғни, Алматы мен Астана арасындағы мың шақырымды сəл ұзартқанмен б і р д е й . А л а й д а , б і з « Ш ы ғ ы с Париж іне» бас -аяғы 5 сағатта жетіп алдық. Екі қала арасында ыңғайлы, таза, шусыз, ең бастысы – жылдамдығы аса жоғары жүрдек пойыз жүреді. Жүйріктігі ұшақпен тең келетін бұл пойыздың жылдамдығы сағатына 430 шақырымға жетеді. Ел арасында «маглев» атанып кеткен жүрдек пойыздың табаны магнитті, яғни, қозғалыс кезінде ол рельске тимейді. Электрмагниттің күшімен бірқалыпты қозғалатындықтан бо-лар, пойыздың ішінде отырғанда осыншалық жылдамдықпен жүйіткіп келе жатқаны мүлде сезілмейді. Бейнебір жерге жақын маңда ұшып бара жатқандайсың.

Қазіргі таңда көлік кептілісі кез кел-ген ірі мегаполистің «бас ауруы» екені

ШАНХАЙАСПАН АСТЫ ЕЛІНДЕ БОЛҒАН АПТАНЫҢ ЕКІ КҮНІ ШАН-ХАЙ ҚАЛАСЫНДА ӨТТІ. ШАНХАЙ – СОҢҒЫ 25 ЖЫЛ ІШІНДЕ ФАНТАСТИКАЛЫҚ ЖЫЛДАМДЫҚПЕН ТЕЗ ДАМЫП, ҚЫТАЙДЫҢ БАСТЫ ҚАРЖЫ ОРТАЛЫҒЫНА АЙНАЛЫП ҮЛГЕРГЕН ƏЛЕМДЕГІ ЕҢ ІРІ ҚАЛАЛАРДЫҢ БІРІ. ЖЫЛ САЙЫН МҰНДА МЕТРОНЫҢ 20 СТАН-САСЫ ІСКЕ ҚОСЫЛЫП, БІРНЕШЕ ЖҮЗДЕГЕН ШАҚЫРЫМДЫҚ ЖОЛ САЛЫНЫП, КЕМ ДЕГЕНДЕ БІР ЗƏУЛІМ ҒИМАРАТЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ АЯҚТАЛЫП ЖАТАДЫ. ШАНХАЙ – ҚХР-НЫҢ ЕҢ БАЙ ШАҺАРЫ. ҚАЛАДА ЕҢ МЫҚТЫ ДЕГЕН КОРПОРАЦИЯ МЕН КОМПАНИЯЛАРДЫҢ КЕҢСЕЛЕРІ ШОҒЫРЛАНҒАН. КӨК ТІРЕГЕН КӨП ҚАБАТТЫ ЗƏУЛІМ ҒИМАРАТТАРДА ТРИЛЛИОН ДОЛЛАРЛАР АЙНАЛЫМДА ЖҮРЕДІ. АСПАН АСТЫ ЕЛІНІҢ БАРЛЫҚ ҚАРЖЫ КҮШІ ОСЫНДА ЖҰМЫЛДЫРЫЛҒАН. 25 МИЛЛИОННАН АСТАМ ХАЛҚЫ БАР БҰЛ ШАҺАР ҚҰМЫРСҚАНЫҢ ИЛЕУІ СИЯҚТЫ. САН МЫҢДАҒАН ШЫРМАЛҒАН КӨШЕ, ҚАТ-ҚАБАТ ЖОЛ АЙРЫҚТАРЫ, ЖҮЗДЕГЕН АСПАНМЕН ТАЛАСҚАН БИІК ҒИМАРАТ... БІР СӨЗБЕН АЙТҚАНДА, БІРІНШІ БАРҒАН АДАМ ҮШІН «ХАОС ҚАЛА». МҮМКІН, БОЛАШАҚТЫҢ ҚАЛАСЫ ОСЫНДАЙ БОЛУЫ КЕРЕК ШЫҒАР...

Нанпу көпірі – осы мəселені шешуге бағытталған Шанхай кереметтерінің бірі. Ұзындығы 8 мың метрден аса-тын көпір арқылы күніне орташа есеппен 120 мыңға жуық көлік өтеді. Ал, қаланың тарихи орталығы – Пусиде орналасқан Нанбей мен Яньян күре жолдарын қиылыстырған үлкен жол айрығы əлемдегі бірегей «жинақтаушы» əрі алты деңгейлі көлік қиылысы болып саналады. Алайда, мұның өзі қаланың күре жолдарындағы күрделі жағдайды шеше алмай отыр. Қазірдің өзінде көлік кептелісі – Шанхайдың №1 мəселесі. Бүгінде алып шаһарда алты қабаттан тұратын 3 айналма жол айрығы салынған. Бұл айналма жол-дармен тек «шанхайлықтар» жүре алады. Егер сырт аймақтардан келген көлік жүргізушісі айналма жолдарға шығып кетсе, айыппұл төлейді. Сол себепті де мұнда Шанхай нөмірін алу өте қымбат. Оның құны – 2 мың юаньнан асып жығылады.

Бейжің мен Шанхайда жүргенде бір байқағанымыз, мұнда көліктен гөрі ве-лосипедпен, мопедпен жүретіндердің саны көп. Көптігі сонша, кей күре жол-дарда велосипедпен жүруге тыйым салатын арнайы белгілер қойылып, көше бойларында арнайы тұрақтар жасалған. Құмырсқаның илеуіндей құжынаған халықтың жасы да, кəрісі де, əйелі де, еркегі де екіаяқты ар-

баны сол себепті де «халықтық көлік кұралы» деп біледі.

Үлкен қалада екі əуежай бар. Оның бірі – Азиядағы ең ірі халықаралық əуежай Пудун. Екі терминалдан тұратын əуежай қаланың шығыс жағында Янзы өзенінің атырабында орналасқан. Ал, екіншісі – үлкендігі жағынан Қытайда төрт інші бо-лып саналатын Хунцяо əуежайы. Бүкілəлемдік көрме тарихында ең қымбат жобалардың бірі болған Шанхай ЭКСПО-сы кезінде кеңейтіліп, күрделі жөндеуден өткен маңызды нысан қаланың батыс, яғни, жаңа шаһарында бой көтерген. Естеріңізде болса дүниежүз іл і к көрме бұл шаһарда «Үздік қала – жақсы өмір» деген ұранмен өткен болатын. ҚХР-

дың Шыңжан-ұйғыр автономиялық ауданының орталығы – Үрімжіге дəл осы жерден ұшаққа отырдық.

«ШЫҒЫС ІНЖУІ» ТЕЛЕБАҒАНЫ (МҰНАРА)Аспан асты елінің қаржы жəне са-

уда орталығы – Шанхайдың көркін кіргізетін жердің бірі «Шығыс інжуі» атанып кеткен телебаған. Биіктігі бойынша Азияда алғашқы, ал əлемде Канаданың Торонто қаласындағы CN Tower мен Мəскеудегі Останкино телебағандарынан кейін үшінші орынға табан тіреген бұл ғимарат небəрі 4 жылда салынған. «Шығыс інжуінің» биіктігі – 468 метр, салмағы – 120 мың тоннаға жуық. Хуанпу өзенінің жағалауында бой көтерген баған Шанхайды тар əрі лас көшелері, ескі-құсқы тоқал тамдарымен қалған ескі қала мен аспанмен таласқан биік-биік ғимараттары, ультрасəнді дүкендерімен жарқыраған жаңа қалаға бөліп тастап, биіктен қарап тұрған күзетші сияқты көрінді бізге.

Бағанның бірінші қабатында қалалық музей орналасқан. Шанхайдың ежелгі тарихынан бастап, бүгінгі күнге дейінгі жылнаманы баяндап беретін музейге кіргенде шығыстың баяу сазы бірден еліктіріп əкетеді. Дəл осы сазды əуеннің əсерімен жүріп іргетасы сонау VIII ғасырда қаланған қаланың сан қилы тарихы мен мəдени құндылығына куə боласың. Тым шы-найы балауыз мүсіндер мен құнды жəдігерлер мұнда аяқ басқан əр жан-ды санаулы минутта ежелгі Қытайға саяхат жасатып келеді.

Телебағанның ең жоғарыдағы « і н ж у і н д е » а й н а л ы п т ұ р а т ы н м е й р а м х а н а б а р . 2 6 7 м е т р биіктікте орналасқан мейрамхана телебағанның бойымен бір сағатта айналып шығады. Азияда осын-дай биіктікте орналасқан бірегей мейрамхананың басты жұмыс істеу қағидаты – ұлттық қытай асханасының дəмін швед үстелінен татқызу бо-лып табылады. Жылына мұнда 3 миллионға жуық турист келетінін ескерсек, əлемде əрбір 2000-шы адам Аспан асты елінің ұлттық асынан ауыз тиген дей беріңіз.

Ортаңғы «інжуде» қиял-ғажайып əлем іне сапарлататын «Ғарыш қаласы», конференц-зал жəне қонақ үй орналасқан. Дəл осы жерден түрлі кəдесый мен керек-жараққа толы дүкендерді де таба аласыз. Ал, балаларға ғана емес, үлкендер үшін де ең қызығы əрі қорқыныштысы – Шанхайды 267 метр биікте тұрып едені шыны əйнектен көрсететін сəулет кешені. Бұл – нағыз экстре-малды жер. Себебі, бүкіл Шанхай көз алдыңда емес, аяғыңның астында жатады.

Біз шаһарға келгенде күн жауынды болды. Аспанды тұмшалаған қою бұлт пен себелеп жауған жауын, өңменнен өтер суық жел көк тіреген зəулім ғимараттардың ғажайыбын толық көрсете қоймап еді. Басын бұлт шалған үйлер мен телебағанның ең биік төбесін тұман тұмшалап қалғанда осыншама биікке шыққанда Шанхайдың ғажап көрінісіне куə бола алмай кетеміз бе деген ой да қылаң бергені рас еді. Алайда, бағанның екінші «інжуіне» келгенде күн шай-дай ашылып, «міне, мен» дегендей Шанхай шаһары жарқ ете қалды. Ал, қаланың көрінісін 267 метр биіктікте тұрып тамашалау, тіпті, тамаша.

Аз уақыттың ішінде қаланың бас-ты символына айналып үлгерген «Шығыс інжуін» Шанхайдың əдемі əрі туристік кешені деп айтуға бола-ды. Телебағанның жанында тұрған 88 қабатты зəулім үй – «Цзинь Мао» бағаны да алып шаһардың тағы бір айшықты бет-бейнесіне айналған ғимараты болып саналады. Тікелей аударғанда «Алтын гүлдену» деген мағынаны беретін зəулім ғимараттың 54-қабатынан Шанхайдың еск і бөліг і толықтай алақандағыдай көрінеді. Хайтек стилінде салынған жаңа биік ғимараттар мен Пудун а у д а н ы н ы ң К ө р м е з а л ы о с ы қалада өткен бүкілəлемдік ЭКСПО көрмесінен қалған керемет нысандар. Шанхайдағы сəулет өнерінің тағы бір шыңы – Əлемдік қаржы орталығы.

көзге түседі. Сырт қарағанда бейне бір қиял-ғажайып киноның декора-циясы іспетті.

Астана мен Шанхай қалаларының өздеріне тəн ұқсастықтары да бар. Мəселен, елорданы Есіл өзені екіге бөліп, оң жағалауы жұрт арасында «ескі қала», ал сол жағалауы «жаңа елорда» атанып кетсе, Шанхайды бас-тауын Янцзы өзенінен алатын Хуанпу батыс жəне шығыс жағалауларына бөледі . Батыс жағалауы – Пуси

баршаға белгілі. Қала тұрғындарының уақытын үнемдеп, көлік ағынын рет-теу үшін қытайлық инженер-жоба-лаушылар таңқаларлық, кейде тіпті, мүмкін еместей көрінетін шешімдерге барған. Сондай шешімдердің бірі – əсіресе, түнгі уақытта неон шамдары-мен ерекше жарқырап, қала көркіне таңғажайып əсер беретін 4-6 деңгейлі жол айрықтары. Қаланың үстінен қарасаңыз, құдды бір ертегі əлеміне, болмаса қиял-ғажайып киноға еніп бара жатқандай əсерде боласыз.

Шанхай – тек Азияда емес, əлем бойынша ең күрдел і жол-көл ік айрығын сала алған шаһардың бірі. 5-6 сатылы жол айрығы сағатына мыңда ғ ан к өл і к т і ө т к і з е а л а -ды. Хуангпу өзені арқылы өтетін

Би ікт і г і бойынша дүниежүз інде 3-орынға жеткен Шанхайдағы əлемдік қаржы орталығының құрылысы 2008 жылы біткен. Көкпен тірескен ғимарат Дубайдағы Бурдж қонақ үйі мен Тайбэйдегі тайваньдық бағаннан кейінгі орында тұрған орталық бас-аяғы 12 жылдың ішінде салынған екен.

ВАЙТАНЬ ЖАҒАЛАУЫКеш қарая Вайтань немесе ел ара-

сында Бунд аталып кеткен жағалауға бардық. Негізі бұл қала күн ұясына батқанда ерекше құлпыра түседі. Бұл сұлулықты «Шығыс інжу і» бағанының ұшар биігінде тұрып та-машалау тіпті, керемет. Ал, түнде Шанхай мүлде ғарыш алаңы секілді көрінеді. Өзіне арбап алатын əсерлі, əдемі, жарқыраған... Күндіз жай ғана ғимарат болып тұрған биік үйлер түнде жарқ-жұрқ етіп сонау жерден

Шанхайдың тарихи орталығы болса, шығыс жағалаудың атауы – Пудун алып шаһардың жаңа экономикалық аймағына, сондай-ақ, Қытай елінің XXI ғасырдағы символына айналды. Сəйкесінше, Пудун абыройлы ғана емес, қымбат аудан.

Жалпы Шанхайға келген кез келген шетелдік үшін шаһардың екі бөліг імен де – ескіс імен де, жаңасымен де танысудың ең тиімді жолы Хуанпу өзеніндегі кемемен саяхат болып саналады. Сөз жоқ, Шанхай – ҚХР-дың ең ірі əрі уақыт өткен сайын көркейіп келе жатқан алып шаһары. Бұл қаланың Аспан асты елінің ең үлкен қаржы жəне мəдени орталығы екеніне де талас жоқ. Заманауи əрі алдыңғы қатарлы дүниенің барлығы ең бірінші осы жер-де дүниеге келетінімен де дауласпай-мыз. Алайда, жағалаудың ар жағынан мүлде басқа Шанхайды көруге бола-

ШАНХАЙ ТУРАЛЫ ШАҒЫН ДЕРЕКТЕР

– Шанхай сөзінің тікелей аудармасына қатысты ғалымдар мен тарихшылар арасында əлі күнге дейін келіспеушіліктер бар. Қытайдың ресми тарих жылнамасы бұл сөзді «теңіздің басы», «теңізге» деп аударады.– Шаһардың жаңа қаржы аймағы – Шығыс жағалауы бір ғана аудан-нан тұрады. Ол – Пудун.– Батыс елдері бұл қаланы түрліше атаған. Мəселен, «Шығыс Парижі», «Шығыс Ханшайымы», «Шығыс інжуі», тіпті, «Азия жезөкшесі» деп те. Өткен ғасырдың басында бұл қалада есірткі саудасы мен жезөкшелік тым белең алып кеткендіктен Шанхайды «шатақ» қала санағандар да бар.

ШАНХАЙШАНХАЙ

№ 93 (3970), четверг, 19.12.2013 7е-mail: nastraje@mail.ru№36 (4202), сейсенбі, 17.05.2016 е-mail:sakshy@rambler.ru

– Əр адамның арманы болады емес пе?! Менің арманымның бірі – дүниежүзіндегі тарихи, мəдени жерлерді көру еді. Жақында осы арма-ным орындалып, Қытай еліне саяхатқа бардым.

Аспан асты елінен алған əсерім өте керемет. Елге келген соң дос-құрбыларыма зор ықыласпен айтып бердім. Қытай халқының тарихы мен мəдениеті, салт-дəстүрін бір апта ішінде танып-білгендеймін. Əсіресе, Бейжің қаласындағы Ұлы Қытай қорғаны, патша сарайы, олимпиада қалашығы. Оның ішінде «Құстың ұясы» атанған ғимаратты көзбен көру маған ерекше əсер етті.

А л , Ш а н х а й ш а һ а р ы з ə у л і м ғ и м а р а т т а р ы м е н , ғ а ж а й ы п мұражайларымен, цирк өнерімен таңғалдырды. Үрімші қаласы сауда-саттық орталығымен есте қалды. Біз бұрындары тарих сабағында Қытай мемлекеті туралы оқығанбыз. Сабақта оқығанымды өмірде көріп-білу ерекше болса, бір жағынан білімімді де еселей түстім.

Бұл саяхат менің жүрегімде мəңгі қалады. Бізге осындай қуаныш сыйлаған аға-апайларыма алғысым шексіз.

Аяжан ҒАЛЫМЖАНҚЫЗЫ, Алматы қаласы

ЖОЛЖАЗБА

АЙТАЙЫН ДЕГЕНІМ...

ды... Көшелері тар, лас, қолқаны жа-ратын жағымсыз иісі қабырғаларына сіңіп қалған ескі-құсқы үйлері бар, қираудың аз-ақ алдында тұрған құрылысы көп Шанхай. Бұл – ескі қала. Жағалаудың бұл жағындағы тіршілік осыдан 25 жыл бұрынғыдай. Уақыт сол кезеңде тоқтап қалғандай. Алайда, мұнда да өмір құмырсқаның илеуіндей құжынап, қайнап жатыр. Тек жарқылдаған, тамсандырған ж а р н а м а б и л б о р д т а р ы , н е о н жарықтарымен əспеттелген күре жолдары, сəулеті көздің жауын ала-тын биік ғимараттары жоқ. Мұнда да əр пенде аспан астындағы өз орны үшін жанталасып тіршілік кешіп келеді.

ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙ МУЗЕЙІШанхайда ерекше əсер қалдырған

мəдени ошақтың б ір і – ежелг і Қытай музейі. Шындығын айтқанда, қазіргі уақытта екінің бірін, əсіресе, жасөспірімдерді ежелден қалған ескертк іш не есте жоқ еск і за-маннан келе жатқан жəдігермен қызықтыра алмайсың. Алайда, 1952 жылдан бер і Аспан асты ел ін ің жылнамасы туралы сыр шерт іп келе жатқан бұл жер жасты да, жасамысты да өзіне еріксіз тар-тып алады. Несімен дейсіз бе? Ең бірінші, жарнамасымен. Екінші, көне жəдігерлердің түпнұсқалылығымен. Үшінші, құндылығымен. Ең бастысы, музейге кіру – тегін.

Қытай елінің ұлылығын паш ететін қасиетті мекенде 120 мыңнан астам құнды дүние сақталған. Тарихи маңызы терең заттардың ішінде қола, қыштан жасалған жəдігерлер, көркем жазу үлгілері, жиһаздар, нефриттен жасалған мүсіндер, қола, алтын, күміс пен жезден жасалған 7 мыңдай көне тиын, картиналар, 500-ден астам мөр мен сəулет өнерінің туындылары бар. Үш арнайы көрмеден құралған музей 11 галереядан тұрады. Музей төрінен ұлттық құны өте жоғары жəдігерлер, соның ішінде, Хань əулетінен қалған үш «мөлдір» қола айнаның үлгісі орын алған.

Қаланың қақ ортасындағы Ұлттық алаңда орналасқан мұражай жер шарын бейнелейтін үлкен төртбұрыш үлгісінде салынған. Ал, оның дəл ортасындағы шар тəрізді күмбез аспанды білдіреді.

Көп құнды дүниелердің ішінде бізді ерекше қызықтырғаны – қоладан жасалған мүсіндер. Музейде мұндай заттардың саны 400 -ден асып жығылады. Жалпы қытай халқы бұл металды ежелден жоғары бағалаған. Ал, қыштан жасалған əшекейден бастап, ыдыс-аяқтарға дейінгі жəдігерлердің кейбірі жаңа тас дəу ір інен келе жатқан аса бағалы дүниелер болып саналады. Байлықтың белгісі саналып, бұл елде ежелден құрметке ие болған нефрит-тен жасалған заттар көне жəдігерлер мекенінде ерекше сақталады.

Тарихи жылнамасын 5 мың жыл бұрын қа ғаз ға тү с і р ген Қытай халқы үшін көркем жазу үлгілері – бағасыз дүние. Галереялардың біраз бөлігі осы себептен де болар, жазу өнеріне арналған. Ал, сыны кетсе де сыры кетпеген қытай жиһаздары тіпті, көздің жауын ала-ды. Мин жəне Цинь əулеттерінен бері келе жатқан əлемдегі бірегей жиһаз жинағы болып саналатын бұл дүниелердің тарихи құндылығынан бөлек, керемет сапасы да талай-ды əлі күнге дейін тамсандырып келеді.

Жасыл-қара түсті көрме залы-на кіргенде ежелгі қытай елінің өркениетіне сүңгіп кеткендей күй кешесің. Залда 120-дан астам ежелгі мүсін қойылған. Оның ішінде, Таң дəуіріне тəн қыштан соғылған ат пен жауынгерлердің бейнесі тым шынайы көрінеді.

Музей туралы тағы бір құнды де-рек – мұнда Қытай өнері мен тари-хы туралы 200 мыңнан астам кітап сақталған кітапхана бар. Сондай-ақ, соңғы он жылда Аспан асты елі

мəдениетінің 27 қалдық материалын ашқан археологиялық бөлім жұмыс істейді.

НАНЬЦЗИН-ЛУ КӨШЕСІТабанымыз тиген əрі айтпай кет-

пеуге болмайтын тағы бір жер – Наньцзин-Лу көшесі. Егер Шанхайды тұтас бір тірі ағза дейтін болсақ, бұл көше оның күретамыры болар еді.

Қытайдағы №1 сауда көшес і деп аталатын Наньцзин-Лу соңғы оншақты жылдың ішінде əлемдік

СӨЗ СОҢЫ. Аспан асты елінде болған алты күндік сапарымыз біздің санамызда қалыптасып қалған «қытайлық сапа» деген қағидатты түбегейлі өзгертіп жібергені рас. Көзіміздің жеткені – қытайлықтардың ең сапалы дүниені ең бірінші өз еліне ұсынатындығы. Əрине, 1,5 миллиард халқы бар елде бəрі керемет, барлығы жоғары деңгейде болуы мүмкін емес. Бірақ, дастарқанынан дəм татып, көлігіне отырып, қонақ үйіне қонып, қызмет түрін пайдаланып, əуежайына аяқ басып көрген соң осыны мойындауға тура келеді.

Жат елдің жауһарларын жіпке тізгендей жұртқа жайып, жер-көкке сыйдырмай мадақтау – мақсатымыз емес. Тек, «жақсының жақсылығын» жеткіздік. Көрген-білгенімізбен бөлістік. Ал, туған елдің топырағына табанымыз тигенде хан ордасын қырық жамау қараша үйінен артық санаған Жиренше шешеннің күйін кешкендей едік. Расымен де, «Қайран да менің өз үйім, кең сарайдай бөз үйім»...

– 5-сыныпта Ұлы Қытай қ о р ғ а н ы т у р а л ы т а р и х сабағында оқыған бола-тынбыз. Кітап беттеріндегі суреттерді көріп, таң-тамаша қалушы ед ік . Сол кезде сол қорғанды өз көзіммен көріп, биігіне шығам деп үш ұйықтасам түсіме кірмепті. Аспалы жолмен қорғанды би іктен көргенде қытай елінің сан мыңдаған жылдық тарихына сүңгіп кеткендей боласың.

Ұлы Қытай қорғанына шетелдіктер көп келеді екен. Ресей, АҚШ секілді елдерден келген туристерді осы жер-ден көптеп кездестірдік. Ал, Шанхай қаласында əлемге «Шығыс інжуі» деген атпен таны-мал болған телебағанның биіктігі мен ішкі əсемдіг і , түнгі көрініс қатты ұнады. Сосын əрине, цирктегі «Era» шоу-бағдарламасы ерекше əсер қалдырды. Акробаттардың жылдамдығы, ептілігі мен сабырлығына тəнті болдық. Анам да бұл көріністерді сүйсіне тамашалады. Ал, Үрімші қаласына келгенде Отанымызға бір табан жақындағанымызды сезіндік. Бізге бірінші ұнағаны мұнда мұсылман халқының көптігі, бізге таныс тұрмыс-салты, ұйғыр халқының ұлттық тағамдары мен жергілікті жұрттың қонақжайлығы.

Таразға келгенде бір апта бойы көрген-білгенімнің бəрін ініме айтып бердім. Үш қала да маған қатты ұнады. Осындай қызықты сапар сыйлаған əкемнің жұмыстағы басшылығына айтар алғысым мол. Рахмет сіздерге!

Жансая ПОЛАТҚЫЗЫ, Тараз қаласы

Аспан асты еліне сапарға барған балалардың ой-пікірі

– Шынымды айтсам, алғаш Қытайға сапарға барамыз дегенді естігенде онша сеніңкірей қоймап едім. Кейін анамыз екеуміз құжаттарымызды рет-тей бастағанда əлемдегі ең қызықты елдердің біріне бару мүмкіндігіне ие болғанымызға қатты қуандық. Қытай елінде болған алты күн ішінде көрген-білгеніміз бен алған əсеріміздің бəрін жеткізу, əрине, мүмкін емес.

Апталық сапар бір сəтте зу етіп өте шықты. Біз болған əр қала өзінің ерекшелігімен, қонақжайлылығымен есте қалды. Қытайлықтардың сан ғ а сырлық тарихы , дə с түр і мен мəдениеті ерекше қызықтырды. Анам екеуміздің мəдени ошақтар, музейлер мен зəулім ғимараттардың əдемілігі мен айбындығынан алған əсеріміз зор.

Ұлы Қытай қор ғ аны , «жабық қала» мен Шанхайдағы телебаған – осының барлығы біз көзбен көрген ғажайыптардың бір бөлігі ғана. Жат елде жүрсек те өз мемлекетіміз үшін мақтаныш сезімім биік болды. Туған жердің тыныштығы мен тəртібі үшін жанын қиған боздақтардың отбасы-на осындай сапар сыйлаған еліммен мақтандым. Осы сəтті пайдаланып, біздің шаңыраққа ерекше ықылас білдіріп, қамқорлық көрсеткен ІІМ-ге алғысымды білдіргім келеді. Əкемнің

есімі мен ерлігін ұмытпай, ұлықтап жүретін, отбасымызға көмек қолын со-зудан жалықпаған əріптестері мен достарына да алғысым шексіз.

Əлтаир ҚАЙРАТҰЛЫ, Көкшетау қаласы

д ү н и е ж ү з і н д е г і б е л г і л і с а у д а орталығы сан түрлі дүкендері, базар-лары, массаж салондары, мейрамха-налары мен сауда ошақтарымен ғана емес, қызықты əрі қилы тарихымен де тартымды. Құжынаған халықтан бір арылмайтын сауда көшесінен халықаралық бренд тауарлардың түр-түрін, жергілікті өндірушілердің үзд ік өн імдерін табуға болады. Тіс тазартқыштан бастап, бренд автокөліктерге дейін шығаратын Қытайдың қазіргі бет-бейнесін көру үшін осы көшемен бір жүріп өту жеткілікті.

ШАНХАЙ ЦИРКІ« E r a » ц и р к і н к ө р м е г е н і ң –

Шанхайды көрмегенің». Атағы мен жарнамасы жер жарған шанхайлық циркке кірер билетімізде осылай деп жазылған. Алғашында мəн бермегенбіз. Бір жарым сағаттық шоудан кейін бұл сөздердің бекер жазылмағанына көз жеткіздік.

Расымен де, Шанхайдың циркінде əлемдегі ең үздік акробаттар өнер к ө р с е т е д і . Ш о м б а л д а й а л т ы н күмбезден тұрғызылған пішіні шар тəріздес цирк ғимаратының өзі назар-ды бірден өзіне аудартып алады. Цирк дегенде бірден көз алдымызға түрлі қолға үйретілген жан-жануарлардың қойылымы мен сайқымазақтардың күлдіргі көріністері келері сөзсіз. Алайда, қытай циркінде мұның бірі де

деңгейге жетті. Ең жоғары сыныпты коммерциялық көшенің ұзындығы 6 шақырымға созылып жатыр . Вайтань жағалауынан басталатын сауда-саттық даңғылының бір шеті жақында қайта күрделі жөндеуден өткен Цзинань ғибадатханасымен шектеледі. Атақ-даңқы Париждегі Елисей алаңы мен Нью-Йорктегі Бесінші Авенюден кем түспейтін

болмады. Өзге ел цирктерінен табы-латын қалыпты көріністер мұнда жоқ.

Цирк бағдарламасы еңбектеген жастан еңкейген кəр іге дейінг і көрерменнің барлығын қайталанбас трюктерімен таңғалдырады, там-сандырады, үзд ік екенд іктер ін мойындатады. Қойылым кезінде адам ағзасының зор мүмкіндігіне к у ə б ола с ың , қ и ын ə р і ə д е м і акробатикалық көріністің керемет əсерін тұла бойыңмен сезінесің. Сахна төріне шыққан əр нөмірді цирк өнерінің ең үздік туындысы деуге болады. Қытайлардың акробатика өнерінде биікті бағындырғанын іштей болса да мойындайсың. Мəселен, біз тамашалаған нөмірлердің бірі «Ажал доңғалағы» деп аталады. Қатты жылдамдықпен айналатын доңғалақтарда – тежеуіш, ал солар-да түрлі таңғажайып трюк жасайтын жігіттерде – бірде-бір сақтандыру құралы жоқ. Жалпы сақтандырусыз өнер көрсету – қытай циркінің бас-ты қағидаты. Сол себепті де ол əлемдегі ең қауіпті цирк болып сана-лады. Тіпті, дəстүрлі гимнастикалық н ө м і р д і ң ө з і т е х н и к а л ы қ күрделілігімен таңғалдырады. Құны өте қымбат əрі көне коллекциялық қытай вазасын əуеге лақтырып, саусақ ұшында ұршықша үйіріп түрлі эквилибристикалық трюк жасау да бағдарламаның «өтімді» шоуларының б і р і . Саздан жасалған мұндай вазалардың салмағы – 5 келі. Бізді қойшы, мұндай қауіпті трюкті көрген əр қытайлықтың жүрегі «тоқтап» қалуы мүмкін. Шоудың шарықтау шегі – мотоциклшілердің өте қауіпті, тəуекелге бел буған трюкі. Диаметрі 10 метр болатын темір шардың ішінде 7 мотоциклші синхронды, бірақ үлкен жылдамдықпен шыр ай-нала жүргенде қорқыныштан еріксіз көзіңді жұмасың.

Ал , сахнаның заманауи озық техникалық жабдықталуы, жарық пен дыбыстық ерекшелігі – мүлде бөлек тамсанарлық тақырып. Бірінші секундтан өзіне еліктіріп алатын қойылымды тапжылмай отырып көріп шыққан соң еріксіз «Неге бізде бұлай емес?» деген сұрақ қызғаныштан қылаң бергені де рас еді.

Акробаттар мен гимнастардың кере-мет қойылымдары, мотоциклшілердің таңданыстан жаға ұстатар трюктері, фарфор вазасы патшасының əзілмен астас нөмірі, айналмалы дөңгелектерді б а ғындыр ған ж і г і т т ерд і ң еп т і қимылдары – əлемдік цирк өнерінің қалыптасып қалған дəстүрін түбегейлі өзгерткен қойылымдар.

Ең алғаш рет 2005 жылы сахнаға шыққан Аспан асты елінің үздік циркі бүгінде дүниежүзіне танымал бо-лып үлгерген. «Era» мамандары

қытай ұлтының салт-дəстүрі мен қазіргі заманның озық технология-сын тоғыстырып, акробатиканың таңғажайыбы, шығыс жекпе-жегі мен би техникасынан тамаша шоу жасай білген. Сахнаның безендірілуінің өзі сан ғасырлық тарихы терең Қытай елінің ерекшелігін білдіреді.

Өмір іңде б ір рет болса да өз көз іңмен көруге тұрарлық шоу бағдарламаның əсіресе, балалардың көң і л і н ен шыққаны анық . Б і р байқағанымыз мұнда келушілердің дені – шетелдіктер. Шоу соңында соғылған ду қол шапалақ пен қошемет – цирк өнеріне деген құрмет қана емес, қытайлық майталмандардың үздік екендіктерін мойындау секілді көрінді бізге.

Бану РАХЫМБАЙҚЫЗЫ,Астана-Бейжің-Шанхай-

Үрімші-АстанаСуреттерді түсірген автор

2 0 1 1 ж ы л ы қ ы з м е т б а -бында қаза болған Алматы қалалық ІІД Патрульдік полк полициясының аға сержанты Ғалымжан Əбдіровтің жұбайы Гүлнəз Мереева мен қызы Аяжан

Қызметтік міндетін атқару к е з і н д е 2 0 1 2 ж ы л ы м е р т болған Көкшетау қалалық ІІБ-нің жедел уəкілі, полиция лей-тенанты Қайрат Жүсіпбаевтың жұбайы Маржан Жүсіпбаева мен ұлы Əлтаир

2011 жылы Тараздағы терракт кезінде көз жұмған МКҚБ-ның полиция аға сержанты Полат Аянқұловтың жұбайы Миясар Юсупова мен қызы Жансая

cөз соңы№36 (4202), сейсенбі, 17.05.2016 е-mail:sakshy@rambler.ru8

ШЫҒАРУШЫ және МЕНШІК ИЕСІ:«Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының Медиа орталығы» ЖШС

Басылым 01.06.2006 жылы ҚР Ақпарат министрлігінде тіркеліп, тіркеу туралы №7355 - Г куәлігі берілді• Автордың пікірі редакцияның көзқарасын білдірмейді• Қолжазба рецензияланбайды және авторға қайтарылмайды• Редакция хаттарға жауап беруге міндетті емес• Ұсынылған материалдағы фактілер үшін автор жауап береді• Фотосуреттердің сапасына редакция жауап береді• Редакцияның келісімінсіз материалдарды көшіріп басуға тыйым салынадыБас директор

Бимаханбет АСАНовКомпьютер және дизайн бөлімінің қызметкері: Ақсая ЖүРКЕНовА Корректор: Нұршакүл ӘШІМБАЕвА Фототілші: Серік ЖолдАСпЕКов

МЕКЕН-ЖАЙЫМЫЗ:010000, Астана қаласы, Брусиловский көшесі, 17/3Телефон: 8(7172) 56-97-58, 56-97-68 (ішкі нөмір 109) Эл. пошта: sakshy@rambler.ru

БІЗдІҢ РЕКвИЗИТТЕР:ИИК - KZ748560000000147459 БИК - KCJBKZKXБИН - 051040005963 КБЕ-16«БанкЦентрКредит» АҚФ РНН 600900114533

Газет «Сақшы» компьютер және дизайн бөлімінде теріліп, қатталды. Басылым «ERNUR» Медиа- холдингі» ЖШС баспаханасында басылды.Индексі: 65395 Таралымы: 13298Тапсырыс: №2622

Нөмірдің кезекшісі: Нұрлан оРАЗҒАлИЕв

РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ: Бас редактор: Бану ӘдІлЖАНовА Ақпарат бөлімінің меңгерушісі: Ғанибет ҒАлЫМБЕКҰлЫ Аға тілшілер: Жадыра МЫРЗАхМЕТовА, Нұрлан оРАЗҒАлИЕвТілшілер: Гүлнәр МАҒЗҰМовА, Айткен ШӘМШІ,Сабырбек олЖАБАЕв

Игі ісПарасатты ПолИцей

САқШЫлАР СЫНҒА ТүСКЕН СӘТ

Құрастырған Ескендір ТасболаТовОйлан, тап!

қарияға құрмет пен көмек

СЫРДАРИЯ АуДАНЫ №7 өРТ СөНДіРу БөЛіМіНің ҚЫзМЕТКЕРЛЕРі ҰЛЫ ОТАН СОғЫСЫНЫң ТЫЛ АРДАГЕРі ЕвГЕНИй ДОРОЖКИНДі ЖЫЛ САйЫНғЫ ДәСТүР БОйЫНША ЖЕңіС МЕРЕКЕСіМЕН ҚҰТТЫҚТАп, СЫй-СИЯпАТ ЖАСАДЫ. БөЛіМ БАСТЫғЫ, АзАМАТТЫҚ ҚОРғАу пОДпОЛКОвНИГі БөЛЕБАй әБДіҚАДЫРОв АРДАҚТЫ АРДАГЕРГЕ ҰЖЫМ АТЫНАН ҚҰТТЫҚТАу СөзіН ЖЕТКізДі.

«Біздің осы Тәуелсіз Қазақстанымызда бейбіт өмір сүріп жатқанымыз Сіздердің еңбектеріңіз. Қиын-қыстау кезеңде балалық шақтарыңызға қарамай әрқайсысыңыз ерен еңбек атқарып, тер төктіңіздер. Біздер Сіздерді әрқашанда құрмет тұтамыз», – деп лебіз білдірді ол.

Евгений Иванович – сұрапыл соғыс жылдары Сырдария, Амудария өзендерінен балық аулап, соғыс майданына жіберіп, жетім-жесірлерге таратып, тынымсыз еңбек еткен жанның бірі.

1945 жылдың басында Евгений Иванович 3 айлық соғысқа дайындық курсынан өтеді. Осы жылы көктемде Жеңіс тойын қарсы алады.

Ардагердің балық аулау кәсібі тек оның хоббиі емес, нағыз өмірдің тыныс-тіршілігіне айналған. пасха мейрамына орай Сырдария аудандық №7 өрт сөндіру бөлімінің ұжымы ардагердің үйінің ауласына сенбілік ұйымдастырған болатын. Сенбілік кезінде қызметкерлер қарияның үйін ақтап, қураған шөптерді шауып, қоқыстарды сыртқа шығарып көмектескен еді.

Бөлім ұжымына риза болған Евгений қария мен зайыбы Ира әжей «менің тиму-ровшыларым» деп ризашылықтарын білдірді.

қызылорда облысы ТЖд баспасөз қызметі

Осы ретте ііМ Мемлекеттік тіл және ақпарат департаментінің бастамасы-мен ұйымдастырылып келе жатқан «парасатты полицей» байқауы ішкі істер органдарының қызметкерлеріне үлкен серпіліс берді. Осы байқау арқылы көптеген өнерлі полицейлер танылып жатыр. Байқаудың мақсаты тәрт іп сақшыларының бойында Отанға деген сүйіспеншілікті дамыту, ішкі істер органдары қызметкерлері арасында мемлекеттік тіл саясатын кеңінен насихаттау және мәртебесін арттыру екені де белгілі. Десек те, осы баянды байқау арқылы сақшылар басқа да қырларымен, өнерлерімен жан-жақты танылып жүр.

БүГіНГі пОЛИЦЕй! ОЛ КіМ? МіНЕ, ОСЫ САуАЛ АЛДЫМЫзДАН КөЛДЕНЕңДЕп ШЫҚҚАНДА ТАЛАй АДАМ ОйЛАНЫп ҚАЛАДЫ. БіРЕуЛЕР ОЛАРДЫ «ҚОғАМДАғЫ ТЕРіС пИғЫЛДЫЛАРМЕН КүРЕСіп ЖүРГЕН БАТЫРЛАР» ДЕСЕ, ЕКіНШіЛЕРі «БЫЛАйғЫ ЖҰРТ ОЛАРДЫң іС-әРЕКЕТТЕРіНЕН, ЖүРіС-ТҰРЫСТАРЫНАН өНЕГЕ АЛуЫ КЕРЕК» ДЕп ЖАТАДЫ. ҚАЛАй ДЕГЕНДЕ ДЕ БүГіНДЕ хАЛЫҚТЫң пОЛИЦЕйЛЕРГЕ ДЕГЕН КөзҚАРАСЫ өзГЕРДі. ФОРМАЛЫ АзАМАТТАР МЕН АзАМАТШАЛАРғА ҚҰРМЕТпЕН ҚАРАйТЫН БОЛДЫ.

Сабырбек ОЛЖАБАй

Оңтүстік Қазақстан облыстық ішкі істер департаментінің Мемлекеттік тіл және ақпарат басқармасының ұйымдастыруымен өткен «парасатты полицей» байқауы , м і не , о сы жоғарыдағы мәселелерді басты мақсат етіп алды. Қатысушылардың кәсіби біліктілігі мен білімділігін анықтау, сақшылардың тіл байлығын жетілдіру, шығармашылық қырларын анықтау да көзделген еді. Байқауға 15 команда қатысты. Олардың ара-сында өзге ұлт өкілдері де көп болды. Тәртіп сақшылары өздерінің талант-тарын, шығармашылық қабілеттерін билеу, ән айту, полицейлердің күнделікті өмірлерінен сахналық

көріністер, бейнероликтер көрсету арқылы да танытты. Сонымен қатар, олар ҚР заңдарын қаншалықты білетіндіктерін дәлелдеді.

Сонымен, облыстың «парасатты полицей» байқауында бірінші орын-ды Шымкент қалалық ііБ Еңбекші пБ-нің «Қақпан» командасы иеленді.

Екінші орын Төлеби аудандық ііБ-ның «Төлеби қырандары» ко-мандасына бұйырды. үшінші орын Ордабасы аудандық ііБ «Ордабасы оттары» командасына берілді.

Түркістан қалалық ііБ «Тұран сақшылары» командасы «Айбынды сақшылар», Мақтарал аудандық ііБ-ның «Барыс» командасы – «Көрермен көзайымы», Арыс аудандық ііБ-ның «Арыс айбыны» командасы – «Ұйымшыл команда», Шардара а у д а н д ы қ і і Б - н ы ң « Ш а р д а р а шағалалары» командасы – «Тапқыр команда», Шымкент қалалық ііБ Абай пБ-ның «Абай қырандары» командасы – «өнерлі команда» ата-лымдарымен марапатталды.

Ал, Шымкент қалалық ііБ әл-Фараби пБ-ның «әл-Фараби эли-талары» командасының капитаны Е.Мырзахметов «үздік капитан» номинациясының иегері атанды.

Б а й қ а у ғ а қ а т ы с у ш ы л а р д ы ң барлығы грамоталар мен бағалы сыйлықтармен әспеттелді.

Ақтөбе қаласында республикалық «парасатты полицей» байқауы өтпек. Міне, осы байқауға ең үздік деп танылған командаға жолдама берілді.

Оңтүст ік Қазақстан облыстық ііД Мемлекеттік тіл және ақпарат басқармасының бастығы Салтанат Қаракөзова, Кадр жұмысы басқармасы бастығының орынбасары, полиция полковнигі Алмас әмзеев жарысқа қатысушыларды құттықтап, олардың алдағы жұмыстарына сәттіліктер тіледі.

ішкі істер министрлігі Ақпараттық-аналитикалық орталығының басшылығы мен жеке құрамы ііМ-нің зейнеткері Музыка Антонина Степановнаға

анасыныңқайтыс болуына орай қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

ішкі істер министрлігінің Кадр жұмысы департаментінің басшылығы мен жеке құрамы және «ішкі істер органдары мен Ұлттық ұлан ардагерлерінің қазақстандық ұйымы» қоғамдық бірлестігі Қылмыстық атқару жүйесі комитеті Кадр жұмысы басқармасының бастығы, әділет полковнигі Есмағанбетов Рүстем Рамазанұлына әкесі, ішкі істер органдарының ардагері

ЕРАхМЕТҰлЫ Рамазанныңқайтыс болуына орай қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

ішкі істер министрлігі Б.Момышұлы атындағы Оқу орталығының басшылығы мен жеке құрамы ішкі істер органдарының ардагері, отставкадағы полиция полковнигі

СЕЙдАлИН Мейрам оразалыұлыныңқайтыс болуына орай марқұмның отбасы мен туған-туыстарына қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

өСКЕМЕН ҚАЛАСЫНДА 11-СЫНЫп ОҚуШЫЛАРЫ АРАСЫНДА «ЖАС ЖүРГізуШі-2016» ОБЛЫСТЫҚ БАйҚАуЫ өТТі. ҚҰРАМЫНДА 21 ҚАТЫСуШЫ БАР 7 КОМАНДА МЕКТЕпТЕРДЕ КөЛіК ЖүРГізу іСіН ОҚЫТу КЕзіНДЕ ЖИНАҚТАғАН БіЛіМДЕРіН САРАпҚА САЛЫп, ЖОЛ ҚОзғАЛЫСЫ ЕРЕЖЕСі, КөЛіКТі ЖүРГізу ЖәНЕ ЖүРГізу ДАғДЫЛАРЫ БОйЫНША ЖАРЫСҚА ТүСТі.

Шығыс Қазақстан облыстық ііД Жергілікті полиция қызметі мен облыстық Білім беру басқармасының бас- т а м а с ы б о й ы н ш а ұ й ы м д а с т ы р ы л ғ а н б а й қ а у д а б а л а -лар сәлемдесу, жол қозғалысы ережелерін білуден тест тапсы-рудан сынға түст і . Сайыс кезінде түлектер жол-көлік апатынан зардап шеккендерге алғашқы медициналық к ө м е к к ө р с е т у дағдыларын да жақсы меңгергендіктерін байқатты. Алғашқы үш кезеңдік сыннан өткен оқушылар авто-дромда автомобильді жүргізу мүмкіндіктеріне ие болды.

Жарыс қорытындысы бойынша өскемен қаласы әкімдігінің «Оқыту-өндірістік ком-бинаты» КМК-нің Жас автомобилистері байқаудың жеңімпаздары атанды. Екінші орынды өскемен қаласының №45 мектебі қанжығаларына байласа, үшінші орын-ды №24 мектебінің командалары иеленді. Сонымен қатар, жеке аталымдардың үздіктері де анықталды. Жеңімпаздар және сыйлық иегерлері өңірлік Білім беру басқармасының Қосымша білім беру және денешынықтыру орталығының грамота-ларымен және бағалы сыйлықтарымен марапатталды.

«Жас жүргізуші -2016» облыстық байқауы ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай өткізіліп отыр. Мұндай байқаудың Казақстанда алғашқы рет 2015 жылы біздің өңірде өткізілгенін атап өту қажет. Ұйымдастырушылар «Жас жүргізуші» сайысының дәстүрлі сипатқа ие болатынына және жыл сайын тек облыс көлемінде ғана емес, республика бойынша өткізілетініне сенімді», – дейді облыстық ііД Жергілікті полиция қызметінің бөлім бастығы, полиция майоры Руфат Қажымқанов.

Шығыс қазақстан облыстық ІІд баспасөз қызметі

Байқау

Жас жүргізушілердің жетістігіФорум

«Мен жастарға сенемін!»пЕТРОпАвЛ ҚАЛАСЫНДА «ТіЛ – ТАТуЛЫҚ ТіРЕГі» ЭТНОС ЖАСТАРЫ РЕСпуБЛИКАЛЫҚ ФОРуМЫ өТТі. ФОРуМДА ЕЛ САЯСАТЫ ЖОСпАРЛА-РЫНА АСА МәН БЕРіЛДі. іС-ШАРА пОГОДИН АТЫНДАғЫ ОРЫС ДРАМА ТЕАТРЫНДА ҰйЫМДАСТЫРЫЛЫп, ОНДА ҚАзАҚСТАННЫң ТүКпіР-ТүКпіРіНЕН КЕЛГЕН ЖүзГЕ ЖуЫҚ ЭТНОС өКіЛДЕРіНЕН ЖАСТАР ҚАТЫСТЫ.

А.ҚАЛИЕвА, Солтүстік Қазақстан облысы

Форумды ұйымдастырушылар Ұлт жоспары – еліміздің гүлденуі, жарқын болашақтың жолы екенін, бүгінгі еліміздің дарынды, белсенді және мақсаты бер ік , заманауи

Досмұ-хасан әні Байлық

Құрдас Нағыз қазақ Мата түрі

Боксшы тіс қабы Үй құсы

Музы-калық

шығарма

... Сары-ағаш

Сүре атауы

Кривой ... (қала)

Жыра ... дүние

Әзіл-сықақ театры

Ақша Әкім ... Спорттық қылыш

Шаруа құралы ...-қопсы Дәрігер

түрі

жастарға мол сен ім артатынын айтты.

Ш а р а ш е ң б е р і н д е д ө ң г е л е к үстел, акция өткізіліп, петропавл қаласымен таныстыру мақсатында

қаланың мәдени орындарына саяхат ұйымдастырылды. Қорытынды бөлім форумды ұйымдастыруға атсалысқан және белсенділік танытқан жастарды марапаттаумен аяқталды.

Ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығы ая-сында өткізіліп отырған форумда жастар тәуелсіз мемлекетіміздің патри-оттары ретінде Қазақстан халқының бірлігін нығайтуға үлес қоса отырып, республика жастарына үндеу жари-ялады. Онда тәуелсіз Қазақстанның бәсекеге қабілетті жастары бейбітшілік пен татулығы жарасқан елімізде Елбасының «Тілдердің үштұғырлығы» саясатын қолдап , қазақ т іл і – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі, ағылшын тілі – жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі ретінде дамыту туралы жарияланған.

Республикалық форумға ҚР Ұлттық ұлан әскери институтының түлектері де белсенді қатысты. Бұл шара-дан ел жастарының қазақ тілін білу деңгейі өскенін байқадық әрі тілдік дайындықты дамытуда жастар өзара іс-тәжірибемен алмасуға мүмкіндік алды. Форумға қатысушылар мұндай іс-шаралардың қажеттілігін айта келіп, алдағы уақытта жалғасын табатынына сенім білдірді.