40
101 หนวยการเรียนรูที3 ระบบสมการเชิงเสน ระบบสมการเชิงเสน มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐาน 4.2 : ขอ 3, 4 และ ขอ 5 มาตรฐาน 6.1 : ขอ 1 และ ขอ 2 มาตรฐาน 6.2 : ขอ 1 มาตรฐาน 6.3 : ขอ 1 มาตรฐาน 6.4 : ขอ 1 และ ขอ 2 มาตรฐาน 6.5 : ขอ 1 ผลการเรียนรูที่คาดหวัง 1. อานและแปลความหมายของกราฟของ ระบบสมการเชิงเสนได 2. แกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรได 3. นําระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรไป ใชแกปญหาได 4. ตระหนักถึงความสมเหตุสมผลของ คําตอบที่ได สาระการเรียนรู 3.1 ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร (3 คาบ) 3.2 การแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร (6 คาบ) 3.3 โจทยสมการเชิงเสนสองตัวแปร (6 คาบ) พรอมหรือยัง ? ถาพรอมแลว ก็เริ่มเรียนแลวนะครับ

หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

101

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสนระบบสมการเชิงเสน

มาตรฐานการเรียนรู

มาตรฐาน ค 4.2 : ขอ 3, 4 และ ขอ 5 มาตรฐาน ค 6.1 : ขอ 1 และ ขอ 2 มาตรฐาน ค 6.2 : ขอ 1 มาตรฐาน ค 6.3 : ขอ 1 มาตรฐาน ค 6.4 : ขอ 1 และ ขอ 2 มาตรฐาน ค 6.5 : ขอ 1

ผลการเรียนรูที่คาดหวัง

1. อานและแปลความหมายของกราฟของ ระบบสมการเชิงเสนได 2. แกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรได 3. นําระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรไป ใชแกปญหาได 4. ตระหนักถึงความสมเหตุสมผลของ คําตอบท่ีได

สาระการเรียนรู

3.1 ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร (3 คาบ) 3.2 การแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร (6 คาบ) 3.3 โจทยสมการเชิงเสนสองตัวแปร (6 คาบ)

พรอมหรอืยงั ? ถาพรอมแลว ก็เริม่เรยีนแลวนะครับ

Page 2: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

102 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

จงใชวิธีการ +, −, ×, ÷, และเลขยกกําลังเพื่อหาคําตอบของ แตละขอตอไปน้ี

หมายเหตุ

จํานวนแตละจํานวนนําไปใชไดเพียงคร้ังเดียวเทาน้ัน

อุนเคร่ืองกบัอุนเคร่ืองกบัชวนคิดคณิตศาสตรชวนคิดคณิตศาสตร

1) 5 6 7 3 เทากับ 24

2) 9 3 4 1 เทากับ 24

3) 1 2 3 5 เทากับ 24

Page 3: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 103

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

33..11 ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร

จุดประสงคการเรียนรู ดานความรู : นักเรียนสามารถ 1. เขียนกราฟของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร และแปล

ความหมายกราฟของ ระบบสมการได 2. หาคําตอบของระบบสมการเชิงเสสองตัวแปรจากกราฟ

ท่ีกําหนดใหได

ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน 1. การคิดคํานวณ 2. การแกปญหา 3. การใหเหตุผล 4. การส่ือสาร การส่ือความหมาย และการนําเสนอ 5. การเช่ือมโยง 6. ความคิดริเร่ิมสรางสรรค

ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน 1. มีความรับผิดชอบ 2. มีความสนใจใฝรู 3. มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย 4. มีความเชื่อม่ันในตนเอง 5. มีวิจารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ 6. ตระหนักในคุณคา และมีเจตคติท่ีดีตอวิชา

คณิตศาสตร

MATH

Series

Page 4: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

104 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร

ใหนักเรียนพิจารณาผลไมสองอยางไดแก สมและมะมวง ซ่ึงมีจํานวนผลรวมกันเปน 10 ผลถามีสมอยู x ผลและมีมะมวงอยู y ผล จะเขียนสมการไดเปน ………………………… แลวนํามาเขียนในรูปตารางดังนี้

x 1 2 3 4 5 6 7 8 9

y 9 8

จากตาราง เม่ือนํามาเขียนเปนคูอันดับ จะได (1, 9), (2, 8), …………………………………………………………………………………. ซ่ึงคูอันดับทุกคูขางตนเปนคําตอบของสมการ ………………………… เม่ือ x แทนจํานวน

สม และ y แทนจํานวนมะมวง นอกจากจะเขียนในรูปคูอันดับแลว ยังสามารถนํามาเขียนกราฟแสดงความสัมพันธไดดังนี้

Y

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 X

จากกราฟ จะพบวา ถามีสม 1 ผล จะมีมะมวง ……… ผล และถามีสม ……… ผล จะมีมะมวง 5 ผล

สมการ x + y = 10 เปนสมการเชิงเสนสองตัวแปร และคําตอบของสมการ x + y = 10 เปน คูอันดับของจํานวนเต็มบวกเทานั้น ลักษณะของกราฟจึงเปนจุดเรียงในแนวสวนของเสนตรง

เม่ือ x และ y เปนจํานวนจริงใด ๆ กราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปรดังกลาวจะเปนเสนตรง ดังนี้

9 8 7 6

5

4 3 2 1

Page 5: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 105

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

Y

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 X

นอกจากนี้นักเรียนเคยทราบมาแลววาสมการเชน x + 3y = 2, 2x – y = 4 และ 3x + 2y = 6 เปน สมการเชิงเสนสองตัวแปร ซ่ึงรูปท่ัวไปเปน

Ax + By + C = 0 (*) เม่ือ x, y เปนตัวแปร และ A, B, C เปนคาคงตัว โดยท่ี A≠ 0 และ B≠ 0

คูอันดับ (x, y) ท่ีสอดคลองกับสมการ (*) เรียกวา คําตอบของสมการ และกราฟแสดงคําตอบของสมการ Ax + By + C = 0 นี้ จะเปนเสนตรง

ใหนักเรียนพิจารณาสมการตอไปนี้ x – 3y = 6 (1) 2x – 6y = 8 (2)

ระบบท่ีประกอบดวยสมการ (1) และสมการ (2) ขางตนเปนตัวอยางของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร

ให a, b, c, d, e และ f เปนจํานวนจริงท่ี a, b ไมเปนศูนยพรอมกัน และ c, d ไมเปนเปนศูนยพรอมกัน เรียกระบบที่ประกอบดวยสมการ

ax + by = e cx + dy = f

วา ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรท่ีมี x และ y เปนตัวแปร และกลาววา a และ c เปนสัมประสิทธ์ิของ x และ b และ d เปนสัมประสิทธ์ิของ y

9 8 7 6

5

4 3 2 1

Page 6: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

106 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

นอกจากนี้คําตอบของระบบสมการ คือ คูอันดับ (x, y) ท่ีสอดคลองกับสมการทั้งสองของระบบสมการ หรือ คูอันดับ (x, y) ท่ีคา x และคา y ท่ีทําใหสมการท้ังสองของระบบสมการเปนจริง

ใหนักเรียนพิจารณาการหาคําตอบของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรดวยการเขียนกราฟของแตละสมการบนระนาบโดยใชแกนคูเดียวกัน ดังตัวอยางตอไปนี้

ตัวอยางท่ี 1 กําหนด x + y = 6 (1) 2x – y = 3 (2)

จงเขียนกราฟของสมการท้ังสอง

วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

จากกราฟ จะพบวา มีคูอันดับมากมายท่ีเปนคําตอบของสมการ x + y = 6 และมีคูอันดับมากมายท่ีเปนคําตอบของสมการ 2x – y = 3

เนื่องจากกราฟของสมการท้ังสองเปนเสนตรงสองเสนซ่ึงตัดกันท่ีจุด ……………… เพียงจุดเดียว แสดงวามีคูอันดับเพียงคูเดียว คือ ……………… ท่ีเปนคําตอบของระบบสมการ

ดังนั้น ระบบสมการนี้จึงมีคําตอบเพียงคําตอบเดียว คือ ………………

Page 7: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 107

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ตัวอยางท่ี 2 กําหนด x + y = 2 (1) 2x + 2y = 4 (2)

จงเขียนกราฟของสมการท้ังสอง

วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

จากกราฟ จะพบวา มีคูอันดับมากมายท่ีเปนคําตอบของสมการ x + y = 2 และมีคูอันดับมากมายท่ีเปนคําตอบของสมการ 2x + 2y = 4

เนื่องจากกราฟของสมการท้ังสองเปนเสนตรงสองเสนซ่ึง ……………… แสดงวามีคูอันดับเพียงทุกคูท่ีเปนพิกัดของจุดบนเสนตรงท่ีทับกันนี้ เปนคําตอบของระบบสมการ

ใหนักเรียนยกตัวอยางคําตอบของระบบสมการมา 5 ตัวอยาง ……………………………………………………………………………………………….. ดังนั้น ระบบสมการนี้จึงมีคําตอบมากมายไมจํากัด คือ ………………

Page 8: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

108 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ตัวอยางท่ี 3 กําหนด y – x = 3 (1) y = x + 3 (2)

จงเขียนกราฟของสมการท้ังสอง

วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

จากกราฟ จะพบวา มีคูอันดับมากมายท่ีเปนคําตอบของสมการ y – x = 3 และมีคูอันดับมากมายท่ีเปนคําตอบของสมการ y = x + 3

เนื่องจากกราฟของสมการท้ังสองเปนเสนตรงสองเสนซ่ึง ……………… จึงไมมีคูอันดับใด เปนคําตอบของระบบสมการ

ดังนั้น ระบบสมการนี้จึงไมมีคําตอบ

จากตัวอยางท้ังสามขางตน จะพบวา ลักษณะของคําตอบของระบบสมการเชิงเสน ตัวแปรเดียว มีดังนี้

(1) ระบบสมการอาจมีเพียงคําตอบเดียว (2) ระบบสมการอาจมีหลายคําตอบ (3) ระบบสมการอาจไมมีคําตอบ

Page 9: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 109

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

1. จงเขียนกราฟ แลวหาวาระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้ มีคําตอบเดียว มีหลายคําตอบ หรือไมมีคําตอบ 1) x + 2y = 4, 2x + 3y = 7 ตอบ…………………………………………… วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

2) y + x = -2, 2y + 2x = -4 ตอบ…………………………………………… วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

กิจกรรมที่ 3.1 : ทักษะการส่ือสาร สื่อความหมายและการนําเสนอ

Page 10: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

110 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

3) x – 3y = 6, 2x – 6y = 8 ตอบ…………………………………………… วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

4) 2x + y = -3, 4x + 2y = -6 ตอบ…………………………………………… วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

Page 11: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 111

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

5) 2y – x = 6, 2y = x – 4 ตอบ…………………………………………… วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

6) 2x – 3y – 14 = 0, 3x + 2y = 8 ตอบ…………………………………………… วิธีทํา ……………………… ………………………

x x

y y

Page 12: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

112 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

2. จากกราฟของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้ จงหาวาแตละระบบสมการมีคําตอบหรือไม ในกรณีท่ีมีคําตอบใหระบุคําตอบนั้น 1)

ตอบ……………………………………………………………………………………… 2)

ตอบ………………………………………………………………………………………

6y + 4x = -12

3y + 2x = -6

2x + y = 3

2x + y + 5 = 0

Page 13: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 113

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

3)

ตอบ……………………………………………………………………………………… 4)

ตอบ………………………………………………………………………………………

x + 2y = 4 2x - 3y = 1

x + y = 0 x – 3 = 0

Page 14: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

114 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

5)

ตอบ……………………………………………………………………………………… 6)

ตอบ………………………………………………………………………………………

x + 2y = 4 y = x + 5

Page 15: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 115

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

33..22 การแกระบบสมการเชิงเสนการแกระบบสมการเชิงเสน

สองตัวแปรสองตัวแปร

ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน 1. การคิดคํานวณ 2. การแกปญหา 3. การใหเหตุผล 4. การส่ือสาร การส่ือความหมาย และการนําเสนอ 5. การเช่ือมโยง 6. ความคิดริเร่ิมสรางสรรค

ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน 1. มีความรับผิดชอบ 2. มีความสนใจใฝรู 3. มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย 4. มีความเชื่อม่ันในตนเอง 5. มีวิจารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ 6. ตระหนักในคุณคา และมีเจตคติท่ีดีตอวิชา

คณิตศาสตร

จุดประสงคการเรียนรู ดานความรู : นักเรียนสามารถ 1. แกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรโดยใชสมบัติของการเทากันได 2. ตระหนักถึงความสมเหตุสมผลของคําตอบท่ีได

MATH

Series

Page 16: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

116 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

การแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร

ในช้ันมัธยมศึกปท่ี 1 และช้ันมัธยมศึกปท่ี 2 นักเรียนเคยไดเรียนเร่ืองการแกสมการมาแลว ซ่ึงการแกสมการเปนการหาคําตอบของสมการ ในทํานองเดียวกัน การแกระบบสมการเชิงเสน สองตัวแปรเปนการหาคําตอบของระบบสมการดวย

การหาคําตอบของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร นอกจากจะใชกราฟแลว เราอาจหาคําตอบโดยใช สมบัติของการเทากัน ซ่ึงไดแก………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

การหาคําตอบของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรโดยวิธีนี้ ในทางคณิตศาสตรถือวา เม่ือใชสมบัติดังกลาวแลวจะไดระบบสมการเชิงเสนใหมท่ีมีคําตอบเดียวกันกับคําตอบของระบบสมการ เชิงเสนท่ีโจทยกําหนดให หรือกลาววาระบบสมการท้ังสองสมมูลกัน

การแกระบบสมการดวยวิธีการแทนคา การแกระบบสมการโดยการเขียนกราฟในบางคร้ังอาจจะไดคําตอบท่ีไมชัดเจน ดังนั้นจึง

สามารถแกระบบสมการดวยวิธีการแทนคา ซ่ึงมีวิธีการดังนี้ 1) แกสมการโดยใหตัวแปรตัวหนึ่งอยูในรูปตัวแปรอีกตัวหนึ่ง (ถาเปนไปไมไดควรทําใน

รูปเศษสวน) 2) แทนคาตัวแปรท่ีไดจากขอ 1) ในสมการอีกสมการหน่ึง ทําใหเหลือตัวแปรเพียงตัวเดียว 3) แกสมการท่ีไดจากขอ 2) 4) แทนคาคําตอบท่ีไดจากขอ 3) ลงในขอ 1) ก็จะไดคําตอบท้ังหมดของระบบสมการ

ตัวอยางท่ี 1 จงแกระบบสมการ x + y = 16 และ y – x = 2 วิธีทํา x + y = 16 (1)

y – x = 2 (2) จาก (2) ในรูปตัวแปร x จะได y = 2 + x (3) แทนคา y จาก (3) ในสมการ (1) จะได

x + (2 + x) = 16 2x + 2 = 16 2x = 16 – 2 = …………

2x2 = …………

x = …………

Page 17: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 117

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

แทนคา x = 7 ใน (3) จะได y = 7 + 2 = 9

ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได 7 + 9 = 16 9 – 7 = 2 ซ่ึงเปนจริง

ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ (7, 9)

ตัวอยางท่ี 2 จงแกระบบสมการ x – y = 6 และ 2x – y = 4 วิธีทํา x – y = 6 (1)

2x – y = 4 (2) จาก (1) ในรูปตัวแปร y จะได x = 6 + y (3) แทนคา x จาก (3) ในสมการ (2) จะได

2(6 + y) – y = 4 12 + 2y – y = 4

12 + y = 4 y = ………… y = …………

แทนคา y = -8 ใน (3) จะได x = 6 + ………… = …………

ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได ………………… = 16 ………………… = 4 ซ่ึงเปนจริง

ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ……………………

Page 18: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

118 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

จงแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้ 1. x + y = 20 และ x – y = 4 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

2. x + y = 12 และ 2x – y = 3 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

กิจกรรมที่ 3.2 : ทักษะการคิดคํานวณ แกปญหา และการเชื่อมโยง

Page 19: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 119

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

3. 2x + y = 6 และ 3x + 4y = 4 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

4. x + 2y = 1 และ x – 2y = 5 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

Page 20: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

120 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

การแกระบบสมการดวยวิธีการทําใหสัมประสิทธิ์ของตัวแปรเทากัน

นอกจากจะแกระบบสมการดวยวิธีการแทนคาแลว ยังสามารถการแกระบบสมการดวยวิธีการทําใหสัมประสิทธ์ิของตัวแปรเทากัน ซ่ึงมีวิธีการดังนี้

1) เขียนสมการท้ังสองใหอยูในรูป Ax + By = C เม่ือ A, B, C เปนคาคงตัว 2) ถาจํานวนน้ันเปนเศษสวนหรือทศนิยมใหทําใหเปนจํานวนเต็ม โดยถาเปนเศษ จะตอง

คูณดวย ค.ร.น. ของตัวสวน และถาเปนทศนิยม จะตองคูณดวย 10 หรือ 100 หรือ 1,000, … เพื่อทําใหเปนจํานวนเต็ม

3) ทําสัมประสิทธ์ิของแตละตัวใหเทากัน โดยนําตัวเลขมาคูณตัวแปรแตละตัว 4) ทําสัมประสิทธ์ิของตัวแปรแตละตัวใหหมดไป โดยการบวกหรือลบสมการท้ังสอง 5) เม่ือแกสมการไดคําตอบของตัวแปรตัวหนึ่งแลว ใหนําคาของตัวแปรไปแทนในสมการ

เพื่อไดคําตอบของตัวแปรอีกตัวหนึ่ง

ตัวอยางท่ี 3 จงแกระบบสมการ 5x + 3y = 17 และ -5x + 2y = 3 วิธีทํา 5x + 3y = 17 (1)

-5x + 2y = 3 (2) นําสมการ (1) + (2) จะได (5x + 3y) + (-5x + 2y) = 17 + 3

5y = 20 ………… = ………………

แทนคา y = ………… ในสมการ ……… จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ซ่ึงเปนจริง ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

สมการ (1) + (2) หมายถึง นําจํานวนท่ีอยูขางเดียวของเคร่ืองหมายเทากับของ (1) และ (2) มาบวกกัน เพื่อทําใหสมการมี x เปนตัวแปรตัวเดียว

Page 21: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 121

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ตัวอยางท่ี 4 จงแกระบบสมการ 3x + 3y = 15 และ 2x + 6y = 22 วิธีทํา 3x + 3y = 15 (1)

2x + 6y = 22 (2) นํา (1)×2 จะได 6x + 6y = 30 (3) นําสมการ (3) – (2) จะได (6x + 6y) – (2x + 6y) = 30 – 22 ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ซ่ึงเปนจริง ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

ตัวอยางท่ี5 จงแกระบบสมการ 2x + 4y = 3 และ 3x + 6y = 8 วิธีทํา 2x + 4y = 3 (1)

3x + 6y = 8 (2) นํา (1)×3 จะได 6x + 12y = 9 (3) นํา (2)×2 จะได 6x + 12y = 16 (4) นําสมการ (3) – (4) จะได (6x + 12y) – (6x + 12y) = 30 – 22 ………………………… = ……………… ………………………… = ……………………………………………….. ดังนั้น ระบบสมการนี้ไมมีคําตอบ

นํา (1)×2 เพ่ือทําใหสัมประสิทธิ์ของ y เทากัน

Page 22: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

122 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ตัวอยางท่ี 6 จงแกระบบสมการ x – 2y = -3 และ -3x + 6y = 9 วิธีทํา x – 2y = -3 (1)

-3x + 6y = 9 (2) นํา (2) ÷ (-3) จะได ……………… = ……………… (3) จะเห็นวาสมการ (3) ท่ีไดจากสมการ (2) เปนสมการเดียวกับ (1) แสดงวา สมการ (1) และสมการ (2) มีคําตอบเปนอยางเดียวกันซ่ึงมีมากมายไมจํากัด ดังนั้น จึงหาคูอันดับท่ีเปนคําตอบของระบบสมการน้ีไดจากสมการใดสมการหน่ึง ดังนี้ จากสมการ (1) จะได 2y = x + 3

…………… = ……………… ดังนั้น ระบบสมการนี้จึงมีคําตอบมากมายไมจํากัดอยูในรูปคือ ……………………

ตัวอยางท่ี 7 จงแกระบบสมการ -0.3x + 0.5y = -0.1 และ 0.01x – 0.4y = -0.8 วิธีทํา -0.3x + 0.5y = -0.1 (1)

0.01x – 0.4y = -0.8 (2) นํา (1)×10 จะได ……………… = ……………… (3) นํา (2)×……… จะได x + 40y = -38 (4) นํา (4)×3 จะได ……………… = ……………… (5) นําสมการ (3) + (5) จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ซ่ึงเปนจริง ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

Page 23: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 123

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ตัวอยางท่ี 8 จงแกระบบสมการ 12

x + 23

y = 1 และ 34

x – 13

y = 2

วิธีทํา 12

x + 23

y = 1 (1)

34

x – 13

y = 2 (2)

นํา (1)×…… จะได ……………… = ……………… ……………… = ……………… (3)

นํา (2)×…… จะได ……………… = ………………

……………… = ……………… (4)

นําสมการ (3) + (4) จะได ………………………… = ………………………………… ………………………… = ………………………………… ………………………… = ………………………………… แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได

………………………… = …………………………………

………………………… = …………………………………

………………………… = …………………………………

………………………… = …………………………………

………………………… = …………………………………

………………………… = …………………………………

ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได

………………………… = …………………………………

………………………… = ………………………………… ซ่ึงเปนจริง

ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

ค.ร.น. ของ 2 และ 3 คือ…………

ค.ร.น. ของ 4 และ 3 คือ…………

Page 24: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

124 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

จงแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้ 1. x + 3y = 7 และ -x + 4y = 7 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

2. x – 2y = 6 และ -x + 3y = -4 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

กิจกรรมที่ 3.3 : ทักษะการคิดคํานวณ แกปญหา และการเชื่อมโยง

Page 25: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 125

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

3. x + 7y = 8 และ 3x + 2y = 5 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

4. 3x – y = 7 และ 4x – 3y – 11 = 0 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

Page 26: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

126 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

5. x + 2y – 1 = 0 และ 2x + 4y = 5 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

6. 4x – 3y = 12 และ x = 34

y + 3

วิธีทํา ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

Page 27: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 127

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

7. 0.2x + 0.3y = 0.1 และ 0.03x – 0.01y = 0.07 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

8. 35

x + 23

y = 14 และ 34

x – 13

y = 14

วิธีทํา ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

Page 28: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

128 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

นักเรียนไดเรียนการแกระบบสมการดวยวิธีการแทนคาและวิธีการทําใหสัมประสิทธ์ิของ ตัวแปรเทากันแลว นักเรียนจะเห็นวา จะใชวิธีการใดก็ได ซ่ึงคําตอบของระบบสมการจะเทากัน แตการใชวิธีการแกระบบสมการท่ีเหมาะสมจะชวยทําใหหาคําตอบของระบบสมการไดรวดเร็ว

ตัวอยางท่ี 9 จงแกระบบสมการ 2x = 5y + 1 และ 24 – 7x = 3y วิธีทํา 2x = 5y + 1 (1)

24 – 7x = 3y (2) จากสมการ (1) จะได

x = ……………… (3) แทนคา x = ………… ในสมการ (2) จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… แทนคา y = ………… ในสมการ (3) จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได ………………………… = ……………… ………………………… = ……………… ซ่ึงเปนจริง ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

Page 29: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 129

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

จงแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้ 1. 11x + 8y = -12 และ 13x – 6y = 83 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

2. 2x + 3y = 1.6 และ 3x – 4y = 4.1 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

กิจกรรมที่ 3.4 : ทักษะการคิดคํานวณ แกปญหา และการเชื่อมโยง

Page 30: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

130 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

3. x + 7y = 8 และ 3x + 2y = 5 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

4. 2x – 3y = -9 และ 3(x – 1) = 5(y – 4) + 2 วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

Page 31: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 131

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

33..33 โจทยโจทยสมการเชิงเสนสองตัวแปรสมการเชิงเสนสองตัวแปร

ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน 1. การคิดคํานวณ 2. การแกปญหา 3. การใหเหตุผล 4. การส่ือสาร การส่ือความหมาย และการนําเสนอ 5. การเช่ือมโยง 6. ความคิดริเร่ิมสรางสรรค ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน

1. มีความรับผิดชอบ 2. มีความสนใจใฝรู 3. มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย 4. มีความเช่ือม่ันในตนเอง 5. มีวิจารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ 6. ตระหนักในคุณคา และมีเจตคติท่ีดีตอวิชา

คณิตศาสตร

จุดประสงคการเรียนรู ดานความรู : นักเรียนสามารถ 1. ใชระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรแกโจทยปญหาได 2. ตระหนักถึงความสมเหตุสมผลของคําตอบท่ีได

MATH

Series

Page 32: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

132 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

โจทยสมการเชิงเสนสองตัวแปร

การใชระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรแกโจทยปญหาน้ัน เปนการแกปญหาเพ่ือหาคําตอบของโจทยปญหาโดยจัดใหอยูในระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร ซ่ึงข้ันตอนการแกโจทยปญหาโดยใชระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรนั้นมีข้ันตอนดังนี้

ขั้นตอนการแกโจทยปญหาระบบสมการ มี 5 ข้ันตอนดังนี้ ขั้นท่ี 1 อานและวิเคราะหโจทย เพื่อหาวา โจทยกําหนดอะไรมาให และใหหาอะไร ขั้นท่ี 2 กําหนดตัวแปรแทนส่ิงท่ีโจทยกําหนดใหหาหรือแทนส่ิงท่ีเกี่ยวของกับส่ิงท่ีโจทยใหหา ขั้นท่ี 3 เขียนระบบสมการตามเง่ือนไขท่ีโจทยกําหนด ขั้นท่ี 4 แกระบบสมการเพ่ือหาคําตอบท่ีโจทยตองการดวยวิธีการท่ีเหมาะสม ขั้นท่ี 5 ตรวจสอบคําตอบท่ีไดกับเง่ือนไขในโจทย

ตัวอยางท่ี 1 ถาคร่ึงหนึ่งของผลบวกของจํานวนสองจํานวนเปน 43 และสามเทาของจํานวนนอยมากกวาสองเทาของจํานวนมากอยู 23 จงหาจํานวนสองจํานวนนั้น

วิธีทํา ให x แทนจํานวนมาก และ y แทนจํานวนนอย คร่ึงหนึ่งของผลบวกของจํานวนสองจํานวนเปน 43 จะไดสมการเปน

12

(x + y) = 43 (1)

สามเทาของจํานวนนอยมากกวาสองเทาของจํานวนมากอยู 23 จะไดสมการเปน 3y – 2x = 23 (2)

นํา (1)×2 จะได ……………… = ………………… (3) นํา (3)×2 จะได ……………… = ………………… (4) นําสมการ (2) + (4) จะได …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได …………………………………. = …………………………………

รูแลวหรือยัง??

Page 33: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 133

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

…………………………………. = ………………………………… ตรวจสอบ ถาจํานวนสองจํานวนนั้นคือ ……… และ ……… จะไดคร่ึงหนึ่งของผลบวกเปน

………………………………………………………………………………………. และสามเทาของ ……… มากกวาสองเทาของ ……… อยูเทากับ ………………………………………………………………………………………. ซ่ึงเปนจริงตามเง่ือนไขในโจทย ตอบ……………………………………………………

ตัวอยางท่ี 2 ในกระจาดใบหน่ึงมีจํานวนมะมวงและจํานวนสมรวมกันอยู 78 ผล ถาจํานวนมะมวงนอยกวาจํานวนสมอยู 24 ผล กระจาดใบน้ีมีมะมวงและสมอยางละกี่ผล

วิธีทํา ให x แทนจํานวน………………และ y แทนจํานวน……………… จํานวนมะมวงและจํานวนสมรวมกันเทากับ 78 ผล จะไดสมการเปน

……………… = ………………… (1) จํานวนมะมวงนอยกวาจํานวนสมอยู 24 ผล จะไดสมการเปน

……………… = ………………… (2) จาก …… จะได ……………… = ………………… (3) แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = …………………………………

ตรวจสอบ ถาจํานวนมะมวงเปน ……… ผลและจํานวนสม ……… ผล จะไดจํานวนมะมวงและจํานวนสมรวมกันเทากับ……………………………………………………….. และจํานวนมะมวงนอยกวาจํานวนสมอยูเทากับ……………………………………. ซ่ึงเปนจริงตามเง่ือนไขในโจทย ตอบ……………………………………………………

Page 34: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

134 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ตัวอยางท่ี 3 ลวดหนามขดหนึ่งยาว 36 เมตร นําไปลอมรอบพ้ืนท่ีรูปส่ีเหล่ียมผืนผาท่ีมีดานกวาง ส้ันกวาดานยาว 4 เมตร ไดพอดี จงหาขนาดของรูปส่ีเหล่ียมผืนผานี้

วิธีทํา ใหพื้นท่ีรูปส่ีเหล่ียมผืนผา ยาว ……… เมตรและกวาง ……… เมตร ลวดหนามขดน้ียาว 36 เมตร นําไปลอมรอบพ้ืนท่ี รูปส่ีเหล่ียมผืนผาไดพอดี จะไดสมการเปน

2x + 2y = 36 (1) ดานกวางส้ันกวาดานยาว 4 เมตร จะไดสมการเปน

……………… = ………………… (2) นํา (1) ÷ 2 จะได ……………… = ………………… (3) นําสมการ (2) + (3) จะได …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… นําสมการ (3) – (2) จะได …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = …………………………………

ตรวจสอบ ถาพ้ืนท่ีรูปส่ีเหล่ียมผืนผายาว ……… เมตรและกวาง ……… เมตร จะไดวาเม่ือนําลวดหนามขดหนึ่งนําไปลอมรอบพ้ืนท่ีรูปส่ีเหล่ียมผืนผาจะยาวเทากับ ………………………………………………………………………………………. และดานกวางของพื้นท่ีรูปส่ีเหล่ียมผืนผา ส้ันกวาดานยาวเทากับ ………………………………………………………………………………………. ซ่ึงเปนจริงตามเง่ือนไขในโจทย ตอบ พื้นท่ีรูปส่ีเหล่ียมผืนผายาว ……… เมตรและกวาง ……… เมตร

ตัวอยางท่ี 4 ผสมแปงสาลีชนิดราคากิโลกรัมละ 4 บาท กับแปงมันชนิดราคากิโลกรัมละ 5.50 บาท จงหาวาจะตองใชอัตราสวนผสมของแปงสาลีตอแปงมันโดยน้ําหนักเปนเทาไร จึงจะขายแปงผสมในราคากิโลกรัมละ 6 บาทแลวยังไดกําไร 20 %

วิธีทํา สมมติวาซ้ือแปงสาลี x กิโลกรัม คิดเปนเงิน 4x บาท ซ้ือแปงมัน y กิโลกรัม คิดเปนเงิน 5.50y บาท ซ้ือแปง x + y กิโลกรัม คิดเปนตนทุน 4x + 5.50y บาท ขายแปงผสมกิโลกรัมละ 6 บาท ไดกําไร 20 % หมายความวา

Page 35: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 135

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ถาขายไป 120 บาท ลงทุน 100 บาท

ถาขายไป 6 บาท ลงทุน 100×6 = 5120

บาท

ดังนั้นตนทุนของแปงผสมราคากิโลกรัมละ 5 บาท ตนทุนของแปงผสมคิดเปนเงิน 5(x + y) บาท ดังนั้น 4x + 5.50y = 5(x + y)

4x + 5.50y = 5x + 5y …………………………………. = …………………………………

…………………………………. = …………………………………

…………………………………. = …………………………………

…………………………………. = …………………………………

…………………………………. = …………………………………

ตรวจสอบ ถาใชแปงสาลี ……… กิโลกรัม ผสมกับแปงมัน ……… กิโลกรัม จะมีตนทุนเปน ………………………………………………………………………………………. ถาขายแปงผสม 3 กิโลกรัม กิโลกรัมละ 6 บาท ไดเงิน…………………………บาท ขายแปงผสม 3 กิโลกรัม ไดกําไร……………………………………………….บาท คิดเปนกําไร………………………………………ซ่ึงเปนจริงตามเง่ือนไขในโจทย ดังนั้น อัตราสวนผสมแปงสาลีตอแปงมันเปน 1 : 2 โดยนํ้าหนัก ตอบ ………………

ตัวอยางท่ี 5 พี่เคนมีเงิน 9,600 บาท เขาลงทุนสวนหน่ึงไดดอกเบ้ีย 6% ตอป สวนท่ีเหลือลงทุนไดดอกเบ้ีย 8% ตอป ถาในหนึ่งปเขาไดดอกเบ้ียท้ังหมด 632 บาท จงหาวาเขาลงทุนแหงละเทาไร

วิธีทํา ให x เปนจํานวนเงินท่ีเขาลงทุนไดดอกเบ้ีย 6% y เปนจํานวนเงินท่ีเขาลงทุนไดดอกเบ้ีย 8% พี่เคนมีเงิน 9,600 บาท จะไดสมการเปน

x + y = 9,600 (1)

เขาลงทุนสวนหนึ่งไดดอกเบ้ีย 6% ตอป คิดเปนเงิน 6100

x บาท

สวนท่ีเหลือลงทุนไดดอกเบ้ีย 8% ตอป คิดเปนเงิน 8100

x บาท

Page 36: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

136 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

ถาในหนึ่งปเขาไดดอกเบ้ียท้ังหมด 632 บาท จะไดสมการเปน ………………………… = 632 (2) นํา (2)×100 จะได …………………… = ………………… (3) นํา (1)×……จะได 6x + 6y = 57,600 (4) นําสมการ (3) – (4) จะได …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = ………………………………… แทนคา …………… ในสมการ (1) จะได …………………………………. = ………………………………… …………………………………. = …………………………………

ตรวจสอบ พี่เคนลงทุน ………… บาท ท่ีไดดอกเบ้ีย 6% และลงทุน ………… บาท ท่ีไดดอกเบ้ีย 8% จะไดวาเขามีเงินเทากับ………………………………………………. เขาลงทุนสวนหนึ่งไดดอกเบ้ีย 6% ตอป คิดเปนเงิน……………………………บาท สวนท่ีเหลือลงทุนไดดอกเบ้ีย 8% ตอป คิดเปนเงิน…………………………….บาท ดังนั้น เขาไดดอกเบ้ียท้ังหมดเทากับ……………………………………………บาท ซ่ึงเปนจริงตามเง่ือนไขในโจทย ตอบ พี่เคนลงทุน ………… บาท ท่ีไดดอกเบ้ีย 6% และลงทุน ………… บาท ท่ีได

ดอกเบ้ีย 8%

Page 37: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 137

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

1. ผลตางของจํานวนสองจํานวนเปน 16 ถาสามเทาของจํานวนมากเทากับเกาเทาของจํานวนนอย จงหาจํานวนท้ังสอง

วิธีทํา ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

2. ปานอยขายแอปเปล 2 ผลกับสาล่ี 3 ผล ในราคา 35 บาท แตถาลูกคาซ้ือแอปเปล 3 ผลกับสาล่ี 6 ผล จะขายในราคา 60 บาท แอปเปลและสาล่ีแตละผลราคาเทากัน ปานอยขายแอปเปลและสาล่ีราคาผลละเทาไร

วิธีทํา ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

กิจกรรมท่ี 3.5 : ทักษะการคิดคํานวณ แกปญหา ส่ือสาร นําเสนอ และเชื่อมโยง

Page 38: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

138 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

3. สวนดอกไมรูปส่ีเหล่ียมผืนผาแหงหนึ่งมีความยาวรอบรูปเทากับ 628 เมตร ถาความยาวของสวนดอกไมยาวกวาดานกวาง 6 เมตร จงหาความกวางและความยาวของสวนดอกไมแหงนี้

วิธีทํา ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

4. ตองผสมนํ้าตาลทรายชนิดราคากิโลกรัมละ 12 บาท กับน้ําตาลทรายชนิดราคากิโลกรัมละ 14 บาท จงหาวาจะตองใชอัตราสวนผสมเปนเทาไร จึงจะขายน้ําตาลทรายผสมในราคากิโลกรัมละ 15 บาทแลวยังไดกําไร 20 %

วิธีทํา ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

Page 39: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

หนวยการเรียนรูท่ี 3 ระบบสมการเชิงเสน 139

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

5. พี่แบงกนําเงิน 880,000 บาท ไปลงทุนทํากิจการสองอยาง เม่ือส้ินปไดกําไร 132,600 บาท ถาพี่แบงกลงทุนกิจการอยางแรกไดกําไร 14% และลงทุนกิจการอยางท่ีสองไดกําไร 16% อยากทราบวาพ่ีแบงกลงทุนกิจการแตละอยางไปเทาไร

วิธีทํา ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

6. นองฝนสะสมเหรียญชนิด 10 บาท และ 1 บาท รวมกันได 200 เหรียญ คิดเปนเงินรวมกัน 920 บาท อยากทราบวานองฝนมีเหรียญแตละชนิดอยางละกี่เหรียญ

วิธีทํา ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

Page 40: หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 ระบบสมการเชิงเส้น

140 ส่ือเสริมสาระการเรียนรู คณติศาสตรพื้นฐาน ม.3

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

ชวนคิดคณิตศาสตรชวนคิดคณิตศาสตร

กลอน…เจาปญหา

ลองทํากิจกรรมดู แลวคุณจะรู

กาลครั้งหนึ่งมีพญายูงฝูงปกษา บินรอนมาลงสระใหญในไพรสณฑ เกาะบัวตัวละใบทั่วอุบล แลวบินวนเหลือหลามอยูสามตัว บินใหมเกาะใหมใบละสอง ใบบัวทองเหลือหนึ่งไมพึงทั่ว จงแกโจทยประจักษอยาหมองมัว วาสระบัวมีนกกี่ตัว บัวกี่ใย