تا ئێستا منداڵى 43 خێزانى هەڵەبجەیی

بێسەروشوێننبه یان. تایبەت

سه رۆكی عه بدولقادر لوقامن كیمیابارانی قوربانییانی كۆمه ڵه ی )ب��ه ی��ان(دا دی��دارێ��ى له هه ڵه بجه ، ناویان ئێمه كه س الی 43« رایگەیاند تۆمار كردووه كه له كیمیاییبارانه كه وه ئێستا ت��ا و نییه دی���ار م��ن��داڵ��ی��ان ئێستا تا ب��ه اڵم نه یاندۆزیونه ته وه ، له گه ڵ زمناكۆ هه ڵه بجه ییدا تا 7 كه سی

تر دۆزراونه ته «.راشیگەیاند كۆمه ڵه کە سه رۆكی پارێزه رانی له ده سته یه كیش »له گه ڵ حكومه تی هاوكاریی به نێوده وڵه تی سكااڵمان 3700 نزیكه ی ه��ه رێ��م، چه كی كه كۆمپانیایانه ی ئه و له سه ر كیمیاییان به ڕژێمی به عس فرۆشتووه ، له سه ر به ڵگه وه به كه تۆمار كردووه ، 20 كۆمپانیای بیانی زانیاریی ته واومان بڕی و گاز و چه ك ج��ۆری به هه یه

فرۆرشاویشه وه «.

له الپه ڕە ی كۆمه اڵیه تی درێژە ی ئه و دیداره ده خوێنیته وه .

Tuesday, No, 27که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واFirst Year, March19, 2013

www.bayanpress.net رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە، ژماره )27(، سێشەممە 2013/3/19، ساڵی یەکەم

ساڵى نوێى کوردیتان پیرۆز

به بۆنه ی هاتنی نه ورۆز و سه ری ساڵی سه رجه م له پیرۆزبایی كوردییه وه، 2713ی نه ته وه ی كورد ده كه ین، هیوادارین له ساڵی به ده ست ڕە واكانی مافه گه له كه مان نوێدا بێنێت و له سته م و چه وسانه وه ڕزگاری ببێت .

به یان. تایبه ت

ب��ه پ��ێ��ی ئ���ه و زان��ی��اری��ی��ان��ه ی ل��ه س��ه رچ��اوه ی��ه ك��ی ب��ه رپ��رس��ی نێو ده ستی گ���ۆڕان���ه وه ب��زووت��ن��ه وه ی هه ڵبژاردنه كانی له كه وتوون، )به یان( بزووتنه وه ی كوردستاندا داهاتووی گۆڕان جیا له وه ی به لیستی سه ربه خۆ ده ك��ات، هه ڵبژاردنه كان به شداریی هاوكات یان پاڵێوراوێك له بزووتنه وه كه دی��اری هه رێم سه رۆكی پۆستی بۆ ده كات، یان پشتگیریی پاڵێوراوێكی جیا

له پاڵێوراوی ده سه اڵت ده كات.سیاسییه ی ب��ۆچ��وون��ه ئ���ه م

بزووتنه وه ی گۆڕان له كاتێكدایه كه یه كێتیی نیشتامنیی كوردستان به بێ گه ڕانه وه بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان بڕیاری داوه به لیستی هاوپه یامنه كه ی پارته له جیا و سه ربه خۆ به شداریی هه ڵبژاردنه كان بكات، كه ئه مه ش ترس و نیگه رانیی الی پارتی دروست كردووه .دیكه ی به رپرسێكی خۆشیه وه الی ناوی نه یویست كه گ��ۆڕان بزووتنه وه ی راگه یاند )ب��ه ی��ان(ی به بكرێت، ئاشكرا هه موو داه��ات��وو هه ڵبژاردنه كانی »ب��ۆ و نیشتامنیین یه كێتیی له سه ر گره وه كان بكاته وه گرێیه كان ده توانێت حزبه ئه و یان ده بێته وه نزیك ئۆپۆزسیۆن له ئایا كه نه بوو ئاماده هه رچه ند به رپرسه ئه و نا«.

بكاته وه ، پشتڕاست )به یان( زانیارییه كانی به اڵم رایگه یاند »وای بۆ ده چم ئه گه ر یه كێتیی نیشتامنی بكه وێت به الی ئۆپۆزسیۆندا، ئه وا پارتی پاڵێوراوی له جیا پاڵێوراوێكی بوونی وارید شتێكی هه رێم، سه رۆكایه تیی بۆ و بێت یه كێتی له پاڵێوراوه ش ئه و و بێت به رپرسه كه ی پێبدات«. ده نگی ئۆپۆزسیۆن بزووتنه وه ی گۆڕان ئه وه شی راگه یاند كه بۆ یه كالییكردنه وه ی ئه و مه سه له یه ، وابڕیاره له یه كێتی بااڵی وه فدێكی داهاتوودا رۆژانی زانینی بۆ بكات تاڵه بانی جه الل سه ردانی

ڕای ناوبراو له وباره یه وه .سه رچاوه یه كی تریشه وه الیه كی له )به یان(ی به ئۆپۆزسیۆن به رپرسی سیاسیی

ده رده خه ن ئه وه »ئاماژە كان راگه یاند په رله مانی له هه یه زۆر ئه گه ری كه یه كێتیی ل��ه ه��ه ری��ه ك داه��ات��وودا گ��ۆڕان ب��زووت��ن��ه وه ی و نیشتامنی هێزی ببنه و ببه سنت هاوپه یامنی دیموكراتی پارتی به مه ش ی��ه ك��ه م،

كوردستان زه ره رمه ندی یه كه م بێت«.بابه تی ك��ه باسیشه جێگه ی ی��ه ك��ڕی��زی��ی ه��ه رس��ێ الی��ه ن��ه ك��ه ی هه ڵبژاردنه كانی ل��ه ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن باسی شێوه یه ك هیچ به داهاتوودا، سیاسییه كه ی سه رچاوه نه كراوه ، لێوه ئه گه رێكی به ئه وه ی ئۆپۆزسیۆنیش

دوور زانی.

چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان

بیروڕا

12

دووه م گۆڵکاری یانەى چێڵسی

وەرزش

8

کۆمەاڵیەتى

پیكابه كه ی ڕه مزی شه هیدانی هه ڵه بجه

غه رامه ی له سه ره

به یان. هه ولێر

5814ی ژماره پیكابی ئۆتۆمبێلی عێراق � سلێامنی، كه له كیمیاییبارانه كه دا هه ڵه بجه ی شاری هاوواڵتیی كۆمه ڵێك له یه كێك ب��ووه ب��وون، شه هید تێدا و ش��اره ئه و قوربانییانی ره مزه كانی ئۆتۆمبێله ی ئه و هه ڵه بجه مۆنۆمێنتی كه چی پارێزراوه ، له وێ و كڕیوه ته وه ئێستا لە الیه ن پۆلیسی هاتوچۆوه بڕی بۆ سه رپێچیی سزای دینار ه��ه زار 20

تۆماركراوه له ڕۆژی 2012/6/23.مۆنۆمێنتی ل��ه س��ه رچ��اوه ی��ه ك ڕاگه یاند )ب��ه ی��ان(ی ب��ه هه ڵه بجه له الیه ن خ��ۆی كاتی ژم��ارەی��ه »ئ��ه و و ف��رۆرشاوه ئۆتۆمبێله كه وه خاوه نی ژماره یه كی به ئۆتۆمبێله كه مان ئێمه له ئێستاش كڕیوه ته وه ، علووجه وه و بكڕینه وه ژم��اره هه مان هه وڵداین

بیگێڕینه وه بۆ ئۆتۆمبێلەکە«.

»ده سه اڵت وه اڵمی وه اڵمه كه ی ئۆپۆزسیۆنی

نه داوه ته وه «

به یان. هه ولێر

س��ه ل��ی��م ك���ۆی���ی ئ��ه ن��دام��ی له ئیسالمی، كۆمه ڵی سه ركردایه تیی گفتوگۆیه كیدا له گه ڵ )به یان( ئاشكرای له سه ر ده س���ه اڵت ئێستا »ت��ا ك��رد ڕە سمی به ئۆپۆزسیۆن وه اڵمه كه ی

هیچی نه وتووه «.ئه گه ری به سه باره ت ناوبراو دانیشتنه ك��انی ده ستپێكردنه وه ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن و ده س�����ه اڵت، وت��ی ده سه اڵت حزبی دوو ئ��ه وه ی دوای گه یاند، ئێمه به پێشنیاره كانی خۆیان پێشكه ش خۆمان وه اڵمه كانی ئێمه ش سه ر ده گه ڕێته وه ئه وه ئینجا كردن، ئایا بۆچوونیان چی ده بێت ئه وان كه ئه گه ر ئێمه ، وه اڵمه كه ی به رامبه ر بۆ ك��رد دانیشتنیان داوای ئ��ه وان وه اڵمه كه ی زیاتری ڕوونكردنه وه ی ئۆپۆزسیۆن وه ك ئ��ه وك��ات ئێمه ، قسه ی خۆمان ده كه ین له سه ر ئه وه ی به اڵم بكه ین، كۆبوونه وه له گه ڵیان وه اڵمه كه ی له سه ر ئێستا تاكو ئه وان

ئێمه به ڕەسمی هیچیان نه وتووه .

بڕوانە الپەڕەى ڕۆژ

5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 171220 19201623 22201624 2342 8 631-7 8319 8

بایی )750( دینارە

به یان.تایبه ت

به رده ستی زانیارییانه ی ئه و به پێی )به یان( كه وتوون، دوابه دوای كڕینی چه ند ئۆتۆمبێلێكی گرانبه ها به بڕی یه ك ملیۆن وه زیران ئه نجومه نی بودجه ی له دۆالر سه ر كه حكومه ت، سه رۆكی جێگری بۆ به یه كێتیی نیشتامنیی كوردستانه ، له نێو

دروست ناڕە زایی حیزبه دا ئه و ڕیزه كانی به رپرسانی له رێگریی داواك��راوه بووه ، یه كێتی له ناو حكومه ت بكرێت بۆ كاری

له و شێوه یه .الی خۆشیه وه عادل موراد، سكرتێری )به یان( به یه كێتی ناوه ندیی ئه نجومه نی

رۆژێكه چه ند پێیه ی »ب��ه و ڕاگه یاند ی ئه و ئاگاداری كوردستان، هاتوومه ته وه

»وه ك ڕاشیگه یاند ناوبراو نیم«. بابه ته هیچ یه كێتی، ناوه ندیی ئه نجومه نی عیامد بانگهێشتی كه نییه به رنامه یه كامن ئه حمه د بكه ین بۆ لێپێچینه وه سه باره ت به مه كته بی ده بێت ئۆتۆمبێالنه ، ئه و كڕینی بكات«. بابه ته ئه و له سه ر قسه سیاسی هه وڵیدا جار چه ندین )به یان( هاوكات لێدوانی وته بێژی مه كته بی سیاسیی یه كێتی

به اڵم پرسه ، به و سه باره ت وه ربگرێت وه اڵمی په یوه ندییه كان نه درایه وه .

)ب��ه ی��ان(، زانیارییه كانی به پێی سه رچاوه یان له وه وه زیاتر ناڕەزاییه كان به ئۆتۆمبێالنه ئه و كڕینی كه گرتووه به شێك له هه وڵه كانی سه رۆكی حكومه ت به رپرسانی ڕاكێشانی بۆ ده زان��درێ��ت

یه كێتی به الی خۆیدا.

عادل‌موراد:‌لێپێچینه‌وه‌‌له‌‌عیماد‌ئه‌حمه‌د‌ناكه‌ین

به یانی یانزه ی ئازار، ڕێكه وتن و هۆكاره كانی شكست

مۆدێله نوێكانی حیجاب خوێندنه وه ی جیاوازیان بۆده كرێت

11

دیمەىن یەکێک لە هەڵمەتەکاىن بزووتنەوەى گۆڕان لە هەڵبژاردنەکاىن 2009دا. فۆتۆگۆاف: وەرگیراوە

به رپرسێكی گۆڕان: چاوه ڕێ ده كەین یه كێتی به الی ئۆپۆزسیۆندا بشكێته وە

گۆڕان کاندیدى بۆ سه رۆكایه تیی هه رێم ده بێت

النە سەید عەىل حافز:

له‌‌عێراق‌ملمالنێی‌نێوده‌وڵه‌تی‌و‌ناوچه‌یی‌و‌

ده‌ستی‌ده‌ره‌كی‌هه‌یه ل. عێراق

www.bayanpress.netژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

3

رێبوار ئه حمه د

كشانه وه ی پرسی ئێستادا له كورد له به غدا بووەته دۆسیه یه كی و به غدا نێوان قه یرانه كانی تری راب��ردووی دانیشتنی له هه رێم، سه رجه م عێراقیشدا په رله مانی دژی له ك��ورده ك��ان په رله مانتاره عێراق ب��ودج��ه ی په سه ندكردنی كوردی، الیه نی ره زامه ندیی به بێ هۆڵی په رله مانیان جێهێشت. الیه نه ئێستا تا هه رێمیش سیاسییه كانی الیان روون نییه ئاخۆ كورد له به غدا ئه گه ر ی��ان ن��ا؟ ی��ان ده كشێته وه ده كشێته وه ، هۆكاری كشانه وه كه ی

چی ده بێت؟په سه ندكردنی دواب����ه دوای بودجه ی ساڵی )2013(ی عێراق له الیه ن ئه نجومه نی نوێنه رانه وه ، وه ك وه زیره كانی ناڕەزایی، ده ربڕینی ب��ه ش��داری��ی پ��ارت��ی و یه كێتی كۆبوونه وه ی ئه نجومه نی وه زیرانی عێراقیان نه كرد، له دوایین لێدوانی

ئه و ئه وا بێت، وه زیره كان كشانه وه ی پرسه ده كه وێته ئه ستۆی یه كێتی و پارتی، به شدارن«. حكومه ت له ئه وان چونكه وته بێژی كۆمه ڵ ئه وه شی ئاشكرا كرد كه له سه ر نییه ڕوون به رچاوی حزبه كه یان و به غدا له كورد كشانه وه ی دۆسیه ی بڕیاری پارتی و یه كێتی »ئه گه ر وتیشی بده ن، كورد وه ك به غدا له كشانه وه ئه وا ده بێت بۆچوونی الیه نه كانی تریش تا چه ند كه بكرێت تاوتوێ و وه ربگرن

له قازانجی هه رێمدا ده بێت«.بااڵی ئه ندامانی وته كانی به پێی

نییه بۆچی ده بێت ئێستا الیان روون تا بودجه ی بكشێته وه ، به غدا له ك��ورد و ب��ووه پێشووتر سااڵنی وه ك عێراق دۆسیه ی خه رجیی كۆمپانیا نه وتییه كانی پێشووتریش سااڵنی وه ك هه رێمیش جگه ئه مه ك��راوه ، له گه ڵدا مامه ڵه ی )140(ی��ش م��ادده ی بودجه ی ل��ه وه ی كورد، گرنگه گانی مادده له یه كێكه كه

زیادی كردووه «.م��ح��ه م��ه د ح��ه ك��ی��م وت��ه ب��ێ��ژی رایگه یاند ئیسالمی كۆمه ڵی فه رمیی ته نها به غدا له كشانه وه پرسی »ئه گه ر

كۆمپانیا خ��ه رج��ی��ی دۆس��ی��ه ی له و یه كێكه ه��ه رێ��م نه وتییه كانی عێراق بودجه ی یاسای ن��او بڕگانه ی حكومه ت نه كردووه دیاریی تێیدا كه ئه ستۆ، بگرێته خه رجییانه ئه و ده بێت پارتی و یه كێتی الی ناڕەزایی ئه وه ش له كشانه وه ی پرسی و كرد دروس��ت الیه نه به اڵم ئ��اراوه . هێنایه حكومه ت سیاسییه كانی ناو هه رێم الیان روون نییه له كورد كشانه وه ی سه ره كیی هۆكاری كۆمه ڵی فه رمیی وته بێژی چییه ؟ به غدا »ئه وان ده كات له وه باس ئیسالمییش

هه رێمیش ناو سیاسییه كانی الیه نه له یه كده نگه ییه ك ئێستا تا بێت، له سه ر كوردییه كاندا الیه نه نێوان م��ه س��ه ل��ه ی ك��ش��ان��ه وه ی ك��ورد له له و هه ر نه بووه . دروس��ت به غدا فه وزی سامان دكتۆر چوارچێوه یه دا نوێنه ران ئه نجومه نی ئه ندامی ه��اوپ��ه ی��ان��ی��ی لیستی ل��ه س��ه ر )به یان( به )یه كێتی( كوردستان

له ب��اس ئێستا »ت��ا راگ��ه ی��ان��د ی كشانه وه ی په رله مانتاره كورده كان له ئه نجومه نی نوێنه ران نه كراوه ، پرسی عێراق حكومه تی له كشانه وه ش پێویستی به یه كده نگیی هه مه الیه نه الیه نه ه��ه م��وو ده ب��ێ��ت و هه یه

كوردییه كان له سه ری هاوڕا بن«.له تیف ش��ێ��خ ح��اك��م ب���ه اڵم نوێنه ران ئه نجومه نی ئه ندامی ئه وه شی گ���ۆڕان لیستی ل��ه س��ه ر به شداریی ئ��ه وان كه كرد ئاشكرا ئه نجومه نی ك��ۆب��وون��ه وه ك��ان��ی نوێنه ران ده كه ن و له گه ڵ كشانه وه ی

كوردیش له حكومه تی عێراق، نین.

كۆڕبه ندی له هه رێمیشدا به رپرسانی ئه مریكی، زانكۆی له سلێانی دیداری هۆشیار زێباری وه زیری ده ره وه ی عێراق داواكاریی ملكه چی »ئه وان رایگه یاند سه رۆكایه تیی هه رێمن، هه ركات داوایان

لێبكرێت، به غدا جێده هێڵن«.ئه نجومه نی ك��وردی ئه ندامێكی كشانه وه ی رایده گه یه نێت نوێنه رانیش مالیكی قازانجی به ئێستادا له كورد ته واو ده بێت و نابێت كورد له حكومه ت شێخ له تیف شێخ حاكم بكشێته وه . نوێنه رانی ئه نجومه نی ئه ندامی مسته فا عێراق به )به یان(ی راگه یاند »ئێمه وه ك كشانه وه ی له گه ڵ گۆڕان بزووتنه وه ی كورد له حكومه تی عێراق نین، كشانه وه ی نوری قازانجی به كورده كانیش وه زیره مالیكی ته واو ده بێت«. ئه و په رله مانتاره كشانه وه پرسی ده زانێت دووریشی به بكرێت جێبه جێ عێراق حكومه تی له به كار ه��ه ڕەش��ه ی��ه ك وه ك زی��ات��ر و له م ده كاته وه ته ئكیدیش ده هێرنێت، قۆناغه دا پرسی كشانه وه هیچ سوودێكی

بۆ كورد تێدا نییه .

)یه رموك(یش گه ڕەكی له هه روه ها گه ڕەكه یان ئه و كه سایه تییه كی چه ند بێئه وه ی كوشتووه ، بێده نگ چه كی به گه ڕەكانه ئ��ه و ئه منییه كانی ده زگ��ا بتوانن ئاستێت بۆ چاالكیی ئه و گرووپه

چه كدارانه دابنێن.)وه جیهیه (ش گوندی له هه روه ك به غدا، شاری باكووری ده كه وێته كه

ئۆجه الن و حكومه تی توركیا به شێوه یه كی وتووێژەكه پێكردووه . ده ستی فه رمی له كوردییه كه سه ركرده گرتووخانه ی له دوورگه ی ئیمراڵی ئه نجام درا له سه رده می ئ��ه ج��ه وی��ددا. بۆڵنت ح��ك��وم��ه ت��ه ك��ه ی ده كه ن ئ��ه وه ش بۆ ئاماژە سه رچاوه كان داد حزبی ناو له توركیا حكومه تی كه

ره فعه ت محه مه د

قه یرانی ئاڵۆزتربوونی له گه ڵ جڵه وگرتنی و ع��ێ��راق ل��ه سیاسی ده وڵه تی لیستی الیه ن له ده س��ه اڵت ی��اس��اوه ، ل��ه م ه��ه ف��ت��ه ی��ه دا ك���رده وه شاری له توندتیژییه كان و تیرۆریستی په ره سه ندنی ده وروب���ه ری و به غدا

به یان. ئاڕ تی

هه وڵه كان بۆ یه كالییكردنه وه ی دۆزی كورد له توركیا به ره وپێشچوونی به خۆیه وه كه رێكه وتنێك، به گه یشنت له پێناو دیوه ، له گه ڵ سه ربازیی ملمالنێی به كۆتایی بۆ بهێنێت. كوردستان كرێكارانی پارتی ئه ردۆگان ته یب ره جه ب مه به سته ش ئه و زۆری فشارێكی توركیا وه زیرانی سه رۆك

دروست كردووه .جێبه جێكردنی به ده ستكردن بۆ دژوه ستانه وه ی له سه رباری ئاشتی، پالنی و توركیا توندڕەوه كانی نه ته وه ییه حزبه پارتی له سه ركرده سه ربازییه كانی هه ندێ هیوا تروسكایی كوردستان، كرێكارانی كاره كه ئه گه ر حاڵه تێكدا له ده ركه وتووه . بڕوات داڕێ��ژراوه بۆ پالنی ئ��ه وه ی وه ك خاڵێكی ده بێته نه ورۆزه ئه م ئه وا به ڕێوه ، دۆزی مێژووی له گرنگ وه رچه رخانی رێكه وتنه كه هه روه ك ناوچه كه دا. و كورد و توركیا رۆڵی زیاتركردنی هۆی ده بێته ناوه ڕاستدا، رۆژه��ه اڵت��ی له كاریگه ریی ده بێت ئه ردۆگانیش هاوكاری هه روه ها سه ركردایه تیكردنی له به رده وامبوونی بۆ وه كو تر، ساڵی چه ندین ماوه ی بۆ توركیا سه رۆكێك كه ده سه اڵتێكی فراوانی هه بێت، به ده كرێت، تۆمار مێژوودا له ئ��ه وه ش شێوه یه ك كه پله كه ی كه مرت نه بێت له پله ی

سه ر هه ڵده كوتنه چه كدار گرووپێكی )سه حوه ( هێزه كانی فه رمانده ی ماڵی و له ناو ماڵه كه ی خۆیدا و له به رچاوی خێزانه كه یدا خۆی و كوڕێكی ده كوژن، له تری كوڕەكانی له دوو كاتێكیش ترسی كوشنت له ناو ماڵه كه یان هه ڵدێن، ئه و گرووپه چه كداره به دوایان ده كه ون و له ناو باخچه یه كی نزیك ماڵه كه یاندا

نهێنیی كه ناڵێكی چه ند گه شه پێداندا و ك��ردووه ت��ه وه ب��ۆ وت��ووێ��ژك��ردن، ك��ه له مانگی تا بوو ب��ه رده وام 2008ەوه ساڵی ته مموزی 2011، به اڵم وتووێژەكان به هۆی هێرشێكه وه وه ستان، كه گه ریالكانی په كه كه كردیانه سه ر مۆڵگه یه كی سه ربازیی توركیا به هه روه ها كوژران، سه رباز 13 تێیدا و

ده یانگرن و ده یانده نه به ر ده ستدڕێژی گولله و هه ردووكیان ده كوژن.

بۆ هه وڵه كانی له میانه ی )به یان( ئه منییه كانی ده زگا هه ڵوێستی زانینی ئه وه ی تایبه تیش پاش به به غدا، شاری مه زهه بی چه كداریی گرووپێكی چه ند كه سانی و هه ڵداوه سه ریان شاره له و سوننه مه زهه ب و ئه ندامانی هێزه كانی

وتووێژكردن مه رجه كانی دزه كردنی هۆی بۆ ناو هۆكاره كانی راگه یاندنی ناوخۆ.

روون���رته ، ه��ی��واك��ان ئ��اس��ۆی ئێستا وتووێژەكان جه وله ی ئه مجاره یان به وه ی هیوابه خش و جێگای ره زامه ندییه و جیاوازه له جارانی پێشوو. ئێستا ئه ردۆگان له دوای توركیا، فه رمانڕەواییكردنی له ساڵ ده

توانی ئامانج، كردووه ته )سه حوه (یان ئیستخباراتی فه رمانده یه كی بگاته به غدا، ش��اری له ناوخۆ وه زاره ت���ی دی جارێكی كرد داوای ناوبراو به اڵم هه ر نه كات، پێوه په یوه ندیی كه س مۆبایله كه ی كارتی به وهۆیه شه وه سیم ده رهێنا تاوه كو كه س ژماره كه ی نه زانێ

به مه به ستی په یوه ندیكردن له گه ڵیدا.

سوپا ده سه اڵتی بۆ سنوورێك توانیویه تی بنكه یه كی هه روه ها دابنێت، حوكمدا له له فراوانرته كه ناوه بنیات جه ماوه رییشی تورك و هه موو نه ته وه كان له خۆ ده گرێت، ئابووری ب��اری به ره وپێشچوونی له گه ڵ و توركه كان بۆ ژیان ئاستی چاكبوونی و ئه و گه یشتوونه ته ئێستا فراوانی. به شێكی قه ناعه ته ی كه شه ڕ نابێته هۆی سه ركه وتنی به به ڵكو جه نگ، الكانی له الیه ك هیچ الوازك��ردن��ی ه��ۆی ب��ووه ت��ه پێچه وانه وه په كخستنی و توركیا ئ��اب��ووری��ی ب��اری

گه شه سه ندنی ئه و واڵته .نییه ، ت��ێ��دا گ��وم��ان��ی ئ���ه وه ش���ی رێكه وتنه كه )له نێوان حكومه ت و ئۆجه الن( نزیكه ی به رژەوه ندییه كانی نێو ده ڕژێته بیست ملیۆن كوردی توركیاوه و بارودۆخی توركیا له رووی ناوچه ییه وه به هێز ده كات، له گه ڵ چوونه ناو قه یرانه كانی سوریاوه بۆ سێیه مجار به زیاتربوونی توندوتیژییه كان و ئاواته كان و هه ڵكشانی بوونی ته مومژاوی و به غدا نێوان جیاوازییه كانی ئاستی ئێستاش هه تاكو كوردستان. حكومه تی ده كه ن ئه وه بۆ ئاماژە هه موو هه واڵه كان ده بێت، جیاواز ئه مساڵ ن���ه ورۆزی كه هانی پێشووش ئه زموونه كانی ه��ه روه ك هیچ چاودێرێك ناده ن كه بانگه شه ی ئه وه و ئه ردۆگان به وشێوه یه ی كاره كه بكات

ئۆجه الن ده یانه وێت، كۆتایی نه یه ت.

به رچاوی به خۆوه بینیوه .گه ڕەكی له شایه تحاڵێك چه ند )غه زالیه ( بۆ )به یان( دووپاتیان كرده وه جلوبه رگی به چه كدار گرووپێكی كه سه ر هه ڵیانكوتاوه ته سه ربازییه وه سێ و گ��ه ڕەك��ه ئ��ه و ماڵێكی چه ند پێشوه ختیان ده ستنیشانكراوی كه سی كوشتووه . بێده نگ ده مانچه ی به

دامه زرێنه ری ئه تاتوركی كه مال مسته فا توركیای نوێ .

ل��ه پ��ای��زی س��اڵ��ی راب������وردووه وه ، رایانده گه یاند هه واڵه كان به یناوبه ین و چ��اره س��ه رك��ردن ل��ه ك��ورد دۆزی ك��ه رۆژنامه كانی بووەته وه ، نزیك رێكه وتن نێوان وتووێژی كه كرد ئاشكرایان توركیا

شه‌پۆلێكی‌تیرۆركردن‌روو‌له‌‌ناوچه‌كانی‌به‌غدا‌و‌دیاله‌‌ده‌كات

رێكه وتنی توركیا و ئۆجه الن به رژە وه ندیی بیست ملیۆن كوردی ئه و واڵته یه

نه‌ورۆزی‌ئه‌مساڵ؛‌وێستگه‌یه‌كی‌گرنگ‌له‌‌مێژووی‌دۆزی‌كورددا

پرسی كشانه وه ی كورد له حكومه تی عێراق الی الیه نه كان روون نییه

په‌رله‌مانتارێكی‌یه‌كێتی:‌كشانه‌وه‌‌پێویستی‌به‌‌یه‌كده‌نگیی‌الیه‌نه‌كان‌هه‌یه‌

www.bayanpress.net ژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

2

تێده په ڕێت ساڵیش 10 و هه ڵه بجه یه به سه ر ڕزگاركردنی عێراقدا«.

ئاماژەی هه روه ها زه هاوی نه دیم و په رله مانتار كه مپینی كه دا به وه ش ناساندنی له باره ی دیبلۆماتكاره كان جینۆسایدی كورد، ئه نجامی خۆی پێكاوه كار حكومه تیش ده كات چ��اوه ڕوان و خۆی وه كو بكات، كه یسه ئه و له سه ر ده ڵێت »كه مپینه كه هۆشیاریی له باره ی باڵوكردووەته وه جینۆسایده وه كه یسی ئه و فه رمی شێوه یه كی به په رله مان و په رله مان ناساندووه . جینۆسایده ی به هێزیی به اڵم حكومه ت، له جیاوازه كه وایكرد به ریتانیا كوردیی كه مپینی حكومه ت ڕەزامه ند بێت بۆئه وه ی كاری له سه ر بكات، به پشتیوانیی به رپرسانی چ��اوه ڕوان ك��ورده ك��ان، و ئۆپۆزسیۆن ده كرێت حكومه تیش به هه مان شێوه ی ئ��ه و كه یسه ل��ه س��ه ر پ��ه رل��ه م��ان ك��ار

بكات«.

چه ند ل��ه په رله مانین ئ��ه ن��دام��ی ك��ه قووڵكردنه وه ی هه وڵی جیاواز، پارتێكی و به ریتانیا ن��ێ��وان په یوه ندییه كانی

هه رێمی كوردستان ده ده ین«.ل������ه ب������اره ی پ���ه ی���وه ن���دی���ی���ه هه رێمی له گه ڵ دیبلۆماسییه كانیشیان ناساندنی م��ه س��ه ل��ه ی و ك��وردس��ت��ان ئه وه زه هاوی نه دیم كورد، جینۆسایدی ڕاب��ردووه وه ساڵی »له كه ڕوو ده خاته ب��ااڵی ن��وێ��ن��ه رای��ه ت��ی��ی ل��ه گ��ه ڵ ئێمه له ك��وردس��ت��ان ه��ه رێ��م��ی حكومه تی س��ه ره ڕای ئه مه ده كه ین، كار له نده ن ئه كادیمی كه سایه تییه له گه ڵ كاركردمنان تاوانی ناساندنی ب��ۆ مافناسه كان و كورده ی په رله مانتاره ئه و جینۆساید«. به ریتانیا ئه وه ش ده خاته ڕوو كه له مساڵدا به زیاتری به ره وپێشچوونی كه یسه كه »بابه ته كه ده ڵێت و بینیوه خۆیه وه گرنگرتدایه ، پێگه یه كی له ئێستادا له ساڵیادی 25�ه مین ئه مساڵ كه له كاتێكدا

به یان. تایبه ت

ن��ه دی��م زه ه����اوی، ك��ه ب��ه ڕەگ��ه ز كوردی عێراقه و له ئێستادا په رله مانتاری بۆ تایبه تدا لێدوانێكی له به ریتانیایه ، )ب��ه ی��ان( ئ��ام��اژەی ب���ه وه دا ك��ه ئ��ه وان ناساندنی ل��ه س��ه ر ك��اری��ان ج��ددی ب��ه

جینۆسایدی كورد كردووه .هۆكاری له باره ی زه ه��اوی نه دیم تایبه ت كورد، دۆزی له پشتیوانیكردنی كه كه سێك »وه كو ڕایگه یاند )به یان( به له پشتیوانیم هه میشه كوردم، ڕەگه ز به په رله مانتاره ئه و ك��ردووه «. كورد دۆزی كورد دایكێكی و باوك له 1967 ساڵی هاتنه سه ر دوای له و ب��ووه ل��ه دای��ك ده سه اڵتی سه ددام حسێن، باوك و دایكی عێراق جێده هێڵن و به ره و به ریتانیا كۆچ

ده كه ن.»ئێمه ڕاشیگه یاند زه ه��اوی نه دیم پ��ه رل��ه م��ان، ل��ه چ��االك��ی��ن گرووپێكی

په رله مانتارێكی به ریتانیا بۆ )به یان(:

چاوه ڕوانین حكومه تیش به هه مان شێوه ی په رله مان جینۆسایدی كورد بناسێنێت

چاوه ڕوانیی له ئ��ه وان هه رچه نده به اڵم حكومه تدان، بڕیاری جێبه جێكردنی رانیه ق��ه زای قایمقامی ق��ه ره ن��ی، هیوا رایگه یاند ناوچه كه ئیداریی الیه نی وه كو نیم، بڕیاره ئه و ئاگاداری من ئێستا »تا به ده ستم شێوه یه ش ل��ه و ب��ڕی��اری هیچ پێش هی هه شبێت، ئه گه ر نه گه یشتووه ، ئه و یاساش، پێی به منه . ده ستبه كاربوونی شوێنه ی كه شاره وانیی تایبه تی بۆ ده كرێت، كه س هه زار سێ له دانیشتوانه كه ی ده بێ كه مرت نه بێت، نه ك به كۆی گونده كان سێ نییه وا پێشامن هه بێ ، كه سیان ه��ه زار سێ گونده سێ له م كام هیچ دانیشتوانی

هه زار كه س ببێت«.ئه حمه د، عه بدوڵاڵ خۆشیه وه الی بێئاگایی چوارقوڕنه ، ناحیه ی به ڕێوەبه ری و ده ربڕی شێوه یه له و بڕیارێكی له خۆی ئێمه یان سه ردانی ئێستا تا »ئ��ه وان وتی هیچ بۆیه نیم، ئاگادار هیچ ن��ه ك��ردووه ، هه ر ن��اك��ه م«. ل��ه س��ه ر قسه یه كیشی

كرد له كۆبوونه وه كه ی سه رۆكی هه رێمدا، بارودۆخی تاوتوێكردنی بۆ دانیشتنه كه هه موو باسی به غدا، له گه ڵ بوو هه رێم نه چوونه وه ی ئه گه ری ك��را، ئه گه ره كان وه زیره كان بۆ به غدا، باسی ئه و ئه گه رانه ش كرا كه پێویسته كورد له به رچاویان بگرێت«. كۆبوونه وه كه ، بڕیاری به سه باره ت ئ��ه و ب��ه ش��دارب��ووه ئ��ام��اژەی ب���ه وه دا کە تاوتوێكردنی بۆ پێكهێرناوه لیژنه یه ك هه موو ئه ندامی كه ئه گه ره كان، هه موو دانیشته كانیش تێدایه . فراكسیۆنه كانی ن���ه ورۆز دوای ت��ا ده ب���ن، ب�����ه رده وام چاوه ڕوانی هه ڵوێستی به غدا ده بین. هه ر به غدادا هه ڵوێستی له گۆڕانكارییه كیش

كاریگه ریی ده بێت له سه ر بڕیاری كورد.ئۆپۆزسیۆن نێوان ناكۆكیی ده رباره ی و ده سه اڵتیش له مه ڕ هه ڵوێستیان به رامبه ر

زریان جه وهه ر

بڕیاره كانی و به ڵێن جێبه جێنه كردنی تایبه ت شاره وانیی پێكهێنانی بۆ حكومه ت و قه مته ران و گردجان گونده كانی به قه ره نیاغا، هاوواڵتیانی ئه و گوندانه تووشی حكومییش به رپرسانی ده كات، نیگه رانی

ره تیده كه نه وه بڕیاری له وشێوه یه هه بێت.بڕیاری حكومه ت ساڵه پێنج »ماوه ی بكاته وه ، بۆ تایبه متان شاره وانیی كه داوه داناوه ، چه ندین بۆ نه خشه م چه ندین جار ده یان سلێامنی، و هه ولێر چوومه ته جار زۆرم��ان پاره یه كی پێكردووین، شوێنیان دیار هیچ ئێستا تا به اڵم ك��ردووه ، خه رج نییه «. ئه مه قسه ی ئیسامعیلی ئه نجومه نی گوندی قه ره نیاغا بوو. هاوواڵتیانی گوندی بخرێنه ئه گه ر »ده ڵێن وتیان قه مته رانیش نامێنێت، تاپۆتان گرفتی شاره وانی، سه ر نازانین ئێستا تا چاوه ڕێین، ساڵه چه ندین هۆكاره كه چییه ، بۆچی جێبه جێ ناكرێت؟«.

به یان: تایبه ت

ئ��ه ن��دام��ێ��ك��ی ب���ه ش���دارب���ووی كوتله ن��وێ��ن��ه ری ك��ۆب��وون��ه وه ك��ه ی و نوێنه ران ئه نجومه نی سیاسییه كانی وه زیره كانی به غدا له گه ڵ سه رۆكی هه رێم، کرا، س��از 3/18 دووشەممە ڕۆژى کە بڕیارێكی هیچ »كۆبوونه وه كه رایگه یاند تا كورد و لێنه كه وته وه یه كالیكه ره وه ی دوای نه ورۆز چاوه ڕوانی هه ڵوێستی به غدا

ده كات«.ئ���ەو ئ��ەن��دام��ە ب���ه ش���دارب���ووه ی کە هه رێم س��ه رۆك��ی ك��ۆب��وون��ه وه ك��ه ی به بکرێت، ئاشکرا ن��اوى نەیویست و وه زی��ر »هه موو راگه یاند »ب��ه ی��ان«ی ئه نجومه نی كوردییه كانی فراكسیۆنه نوێنه ران و وه زیره كانی عێراق به شدارییان

»حكومه ت به ڵێنێكی پێنج ساڵه ی بۆ گونده كانی گردجان و قه مته ران و قه ره نیاغا ناباته سه ر«

كورد چاوه ڕوانی هه ڵوێستی به غدا ده كات

له كۆبوونه وه كەى سەرۆکى هەرێمدا باسی ناكۆكییەکانى دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆن كرا

لیژنه ی سه رۆكی سلێامن بیالل له وباره وه ، كوردستان، په رله مانی له شاره وانییه كان وتی »ناكرێت به ڕێوه به رایه تیی شاره وانییان ئامێره كانی ده توانرێت به اڵم بكه نه وه ، بۆ تا هه رچه ند بكه ن، دابین بۆ شاره وانییان ئێستا ته نها په یوه ندییان پێوه كردووین، هیچ كه بڕیاره ی ئه و یان فه رمی، نوورساوێكی باسی ده كه ن، به ده ست ئێمه نه گه یشتووه ، ه��ه وڵ��ده ده م ب��ه دواداچ��وون��ی ج��ددی بۆ لێ په یوه ندیداری الیه نی بكه م، پرسه ئه و

ئاگادار بكه مه وه «.

به غدا، ئه و سه رچاوه یه وتی »له په راوێزی ناكۆكییه ئ��ه و باسی ك��ۆب��وون��ه وه ك��ه دا كه ك��رای��ه وه ئ��ه وه له سه ر جه خت ك��را، دانیشتنه كان به رده وام بن و هه وڵ بدرێت ئه و نه هێشتنی بۆ بدۆزرێته وه چاره سه ر تێكدانی مایه ی بوونه كه سلبییانه ی خاڵه ناوماڵی كوردی و ده سه اڵت به جددی چاو

به خۆیدا بگێڕێته وه «.

شڤان جه باری. كه ركووك

ئ���ااڵ ت��اڵ��ه ب��ان��ی ئ��ه ن��دام��ی عێراق نوێنه رانی ئه نجومه نی هاوپه یامنیی لیستی ل��ه س��ه ر ڕاگه یاند )به یان(ی به كوردستاىن »بودجه ی ئه مساڵی مادده ی 140 پێشووه ، سااڵنی هێنده ی دوو شیعه عه ره بی ئه مجاره یان به اڵم نه ك ده بن سوودمه ند لێی زیاتر

كورد«.یه كێتیی په رله مانتاره ی ئه و »نوێنه رانی راشیگه یاند نیشتامنی په سه ندكردنی گشت له گه ڵ كورد بڕگه كانی بودجه دا بوون، ته نها له نه بێ بودجه كه یاسای بڕگه یه كی كردووه ته وه ، ڕە تیان و نیگه رانن

نێوان له هه بووه ناكۆكی ئه ویش هاوپه یامنیی و یاسا ده وڵ��ه ت��ی پ��اره ی پێنه دانی له كوردستاىن بیانییه كانی نه وتییه كۆمپانیا هه رێم و له سه ر داوای حكومه تی و دانیشتنه كه بایكۆتی هه رێم

ده نگدانه كه مان كرد«.عێراق گشتیی بودجه ی بڕی تریلۆن 120 به 2013 ساڵی بۆ به پشت و خه مڵێرناوه دی��ن��ار به رهه مێرناو ن��ه وت��ی داه��ات��ی ملیۆن دوو ڕۆژانه كه به سرتاوه ، به رهه م به رمیل ه��ه زار 900 و ب��ه��ێ��ن��ێ��ت، ل��ه س��ه ر ه��ه رێ��م��ی كه كراوه پێویست كوردستانیش ڕۆژانه 250 هه زار به رمیل به رهه م

بهێنێت.

ئااڵ تاڵه بانی: بودجه ی مادده ی 140 دوو هێنده ی سااڵنی پێشووه

»له سنووری خانه قین قاچاخچێتی به مادده ی هۆشبه ره وه ده كرێت«و )كه پسول(ن له جۆری هۆشبه ره كان زیاتر ڕەوانه ی به غدا و شاره كانی باشوور له و زۆر گه نجێكی چونكه ده كرێن، ئالووده ی بێكارییه وه هۆی به شارانه كونجی له و بوون هۆشبه ر م��ادده ی بازرگانی میللییه كاندا گازینۆ و چاخانه

به و ماددانه وه ده كرێ .

به یان- گه رمیان

ئ��ه ف��س��ه رێ��ك��ی س��وپ��ای ع��ێ��راق بكرێت، ئاشكرا ن��اوی نه یویست كه كه كرد ئاشكرای )به یان( به تایبه ت هۆشبه ر م���ادده ی به قاچاخهێنانی عێراق سنووری نزیك گونده كانی له

گونده كانی نزیك سنووری هه ردوو واڵت، قاچاخچییه كان به شه و دزه ده كه نه نێو كه سانێكی یارمه تیی به گوندانه وه ئه و دانیشتووی ئه و گوندانه ی نزیك سنووری

هه ردوو واڵت.عێراق س��وپ��ای ئ��ه ف��س��ه ره ك��ه ی مادده زۆرب��ه ی كه كرد ل��ه وه ش باىس

هه فتانه ش و ب��ه رده وام��ه ئ��ێ��ران��ه وه چه ندین كه س به و مادده یه وه ده ستگیر

ده كرێن.ئه و ئه فسه ره ئه وه شی روونكرده وه كه مامه ڵه پێوه كردن و كڕین و فرۆشتنی ده ست ئێرانه وه خاكی له ناو مادده كان الڕێگایانه ی له و دواتریش پێده كات،

په رله مانتاره ئ��ه و باسه جێگه ی به رامبه ر توندی هه ڵوێستی هه میشه هه ڵوێست و سیاسه ته كانی كورد نواندووه له مشتومڕی و كێشه جارێك چه ند و لسته كه ی و ك��ورد الیه نه كانی نێوان )به یان( ك���ردووه . دروس��ت مالیكیدا به و په یوه ندی دا هه وڵی جارێك چه ند هه وڵه كان به اڵم بكات، په رله مانتاره وه

بێئه نجام بوون.

په رله مانتاری عه سكه ریی سامی نوری به سه ر یاسای ده وڵه تی لیستی له عێراق، وه زیرانی س��ه رۆك مالیكیی رۆژنامه وانییدا چاوپێكه وتنێكی میانه ی ڕێگه ی كه ك��رد ك��ورده ك��ان له داوای حكومه تی له گه ڵ به ر بگرنه دیالۆگ كێشه كان، چاره سه ركردنی بۆ عێراقیدا له سه رووی بكه ن ئیمتیازات داوای نه ك

ئیستحقاقاتی خۆیانه وه .

په رله مانتارێكی ده وڵه تی یاسا كورد به »كاسه لێس« ناوده باتبه یان. به غدا

ڕاگه یاندنی هێرشی دوای��ی��ن ل��ه په رله مانتارانی ده وڵه تی یاسا له دژی كورد، دروستبوونی لیسته ئه و په رله مانتارێكی ناوده بات خه ونێك به كوردیی ده وڵه تی كه هه رگیز نایه ته دی و گه لی كوردیش به كاسه لێس وه سف ده كات، به وه ی له سه ر خێروبێری نه وتی پارێزگای به رسه ده ژین.

www.bayanpress.netژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

5

دۆخ��ه ك��ه ده ڵ��ێ��ن و ده ك���ه ن���ه وه ه��ه ردووال پێش، ناچێته به وشێوه یه ئه و گه یشتوونه ته ڕادده ی����ه ك ت��ا ساڵه دوو حكومه تی كه ب��ڕوای��ه ی چونكه نییه ، سه ركه وتوو ئه زموونێكی ئه و ماوه یه كه مه بۆ ئه وه ی كاری باش جیاوازییان بێگومان ب��ه اڵم بكرێت. رسوشتی ئه نجامدانی له سه ر هه یه هه ستامن ئێمه ش ئه وه ی چاكسازی. ده یه وێت زیاتر یه كێتی پێكردووه ، بخات، رێك خۆی ئۆپۆزسیۆن له گه ڵ خواستی پشتگیریی خاڵدا هه ندێ له

ئۆپۆزسیۆن ده كات.به یان: له باره ی كشانه وه له به غدا،

ئۆپۆزسیۆن بۆچوونی رۆشن نییه ؟كۆمه ڵی وه ك ئێمه كۆیی: سه لیم ئیسالمی له حكومه تی عێراقدا به شدار هاتوونه ته وه ، وه زیره كانیش كه نین،

كه ن��ه ك��راوه ئۆپۆزسیۆن ب��ه پ��رس یه كجارییه ، ده بێت، چۆن كشانه وه كه وه ك ئێمه ب��ه اڵم ده گ��ه ڕێ��ن��ه وه . ی��ان له سه ر قسه مان پێشرت ئۆپۆزسیۆن ئ��ه وه ك���ردووه ك��ه ده ب��ێ��ت وه ف��دی دانوستانكاری كورد كه ده چێته به غدا، بگه یه نێته ڕێكه وتنه كان ده ب��ێ��ت ئه نجام، به اڵم ئه وه ی ئێستا ڕووده دات، ناوی به نییه له ئارادا وه فدێك هیچ كه ب��ه غ��دا ل��ه ه��ه رێ��م الیه نه كانی دانوستان بكات، به ڵكو دوو حیزبه كه ی بڕیار ده ده ن. باره یه وه له و ده سه اڵتن وه فدێكی خ��اوه ن��ی ك���ورد ده ب���وو بۆ هه م ئه وه ی بۆ بوایه ، له وشێوه یه به غدا له گه ڵ كێشه بێت خه ڵك ڕوون هه بێت یه كهه ڵوێستی هه م چییه ، حكومه تی به رامبه ر بڕیاره كان له جه ختی زۆر ئۆپۆزسیۆن ناوه ندیی. به رامبه ر یه كڕیزییه ئ��ه و ل��ه س��ه ر به داخه وه به اڵم كردووه تەوە، به غدا مه سه له یه دا له و تاكڕەوانه ده سه اڵت

ده چنه زوو و ساده ن ناكه ن هه ست ژێرباری به ڵێنه كانی ده سه اڵته وه ؟

وایه پێامن ئێمه كۆیی: سه لیم هه موو به رپرسیاری پارتی و یه كێتی 22 م��اوه ی له كه گه نده ڵییه ن ئه و هاتووه ته كوردستان حوكمڕانیی ساڵی كه ن��ای��ش��ارن��ه وه ئه وانیش ئ���اراوه ، ئیرت ده یانه وێت چۆن گه نده ڵی هه یه ، كار هه میشه ئ��ه وان بكوژن؟! كات گه نده ڵییه كانی ده كه ن ئه وه له سه ر ئه گه ر ب��ك��ه ن. پ��ه رده پ��ۆش خ��ۆی��ان پێیان ب��ك��ه ن، چ��اك��س��ازی��ش ب��اس��ی و ده ستپێبكرێت ئێستاوه له وای��ه و ئێمه نه كۆڵدرێته وه ، ڕاب��ردوو له ئه و كه وتوون پێامن تریش خه ڵكی ده یكه ن، ئێوه به وشێوه یه ی هه رێمه و سیاسی دۆخه ئه و ناچێت. به ڕێوه خۆڕاگریی توانای هه رگیز ئیدارییه ش ده ره كییه كان. هه ڕەشه به رامبه ر نییه پاكێجی دڵ��س��ۆزی ب��ه ئۆپۆزسیۆن وایه پێامن ئێمه ك��ردن. پێشكه ش بڕوات، به وشێوه یه دۆخه كه ناكرێت ئه گه ر ده ك��ات هه ڵه ده س��ه اڵت��ی��ش ده خه ڵه تێنێت. ئۆپۆزسیۆن وابزانێت هه ڵبژێرین بێده نگی ده توانین ئێمه ئه گه ر هه ست به رامبه ر دۆخه كه ، خۆ به وشێوه یه نه كه ین، زۆر مه ترسیی به دووپات ئه وه ش لێناكه ین، داكۆكیی هه رگیز ئۆپۆزسیۆن كه ده كه ینه وه ده س���ت ل��ه خ��واس��ت��ی چ��اك��س��ازی

هه ڵناگرێت. بێئه نجامه كانی گفتوگۆ به یان: ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن، ن��ێ��وان ده س����ه اڵت و بێئومێدیی خه ڵك زیاتر ناكات به رامبه ر

ئێوه ؟ سه لیم كۆیی: خه ڵك خوێندنه وه ی دۆخه كه ، بۆ هه یه خ��ۆی تایبه تی له به رچاو ئ���ه وه ی ده ب��ێ��ت خ��ه ڵ��ك ده یكات ئۆپۆزسیۆن ئ��ه وه ی بێت هه رێمه كه . و ئه زموون بۆ دڵسۆزییه

بین ته ماشاكه ر ته نها ئێمه ناكرێت سه ر مه ترسییانه ی ئه و كاتێكدا له ده توانین ئێمه ده بینین. ه��ه رێ��م ده سه اڵت به رامبه ر توند هه ڵوێستی بگه یه نینه دۆخ��ه ك��ه و وه رگ��ری��ن ب��ه رژەوه ن��دی��ی��امن ب��ه اڵم بنبه ست، ده ره وه ی له چونكه نه بینیوه ، له وه دا هه یه زۆر فشارێكی هه رێمیش ك��وردی، حوكمڕانیی ك��ۆی ل��ه س��ه ر رۆڵ ده م��ان��ه وێ��ت ن���اوه وه له ئێمه فشاره كان، سووككردنی بۆ بگێڕین به داخه وه ب��ه اڵم توندكردنیان، نه ك دڵسۆزییه ی له و خراپی به ده سه اڵت به زۆر بۆیه وه رده گرێت، ئێمه سوود

خاوی دێته پێش.له ئێستادا سێ الیه نه كه ی به یان: دانیشنت، له گه ڵ ه��اوڕان ئۆپۆزسیۆن جۆره هه موو به كۆتاییهێنان ی��ان

دانیشتنێك له گه ڵ ده سه اڵت؟الیه نه كه هه رسێ كۆیی: سه لیم ه��اوڕان، پرسه كان سه رجه م له سه ر له گه ڵ گفتوگۆ پرسی نێویاندا له كۆمه ڵێك دوای��ی ئ��ه وان ده س���ه اڵت. له ئۆپۆزسیۆن، بۆ كرد پێشنیاریان كه حكومه ت، له به شداریی نێویاندا شه ش ته نها چونكه بوو، نامه نتیقی ئێمه ماوه . حكومه ت ته مه نی مانگ كار زیاتر ده كات پێویست وایه پێامن هه ڵبژاردنی كه بكه ین ئه وه له سه ر داه���ات���وو پ���اك ب��ێ��ت، ب��ۆ ئ���ه وه ی

ئه نجامه كان دوور بن له ته زویر.به یان: له دۆخی ئێستادا بۆ پرسی چاكسازی، پارتی و یه كێتی یه ك مه ودا به دوورن؟ ئۆپۆزسیۆن خواستی له بۆ ئاماده یه زیاتر كامیان تر مانایه كی

چاكسازی؟یه كێتی و پارتی كۆیی: سه لیم جیاوازن، مه سه له كاندا به شێكی له چاكسازی له سه ر ته ئكید هه ردووكیان

به یان: گه رچی له دوایین جه وله ی گفتوگۆی نێوان ئۆپۆزسیۆن و ده سه اڵت به اڵم درا، پیشان ئومێد له جۆرێك نه بوون، شێوه یه به و ده ره نجامه كان

هۆكاری ئه مه چی بوو؟ خوای ن��اوی به كۆیی: سه لیم ده رفه تێك هاته پێش ئ��ه وه ی گ��ه وره . ب����وو، ده س���ه اڵت���ی���ش ده ی��وی��س��ت به هۆی ده ستپێبكاته وه ، گفتوگۆ عێراق و هه رێم نێوخۆی كێشه كانی و ده وروب����ه ر، ئ��ه وان ده ی��ان��وت كه هه ر ئێستاش بین، یه كڕیز پێویسته هی ده ستپێشخه رییه كه ش ده یڵێن، پێی كه ب��وو، باپیر عه لی مامۆستا وابوو پێویست ده كات دابنیشین و له ئه وكات نه كه ین. قسه یه كرت دووریی ئێمه له دانیشتنه كاندا هه موو گله یی و تێبینییه كانی خۆمان گه یانده ده سه اڵت له باره ی دۆخی هه رێم و پاكێجه كانەوە، هه رێم، سه رۆكی تایبه ت به ئه وانیش چاكسازیی ده مانه وێت ئێمه ش وتیان

بكرێت.ئ����ه و ده س��ت��پ��ێ��ش��خ��ه ری��ی��ه ی سه رچاوه ی ل��ه وه وه ئۆپۆزسیۆنیش به رپرسیارێتییه كه ئێمه كه گرتووه به اڵم ده س���ه اڵت، ئه ستۆی بخه ینه بااڵنسی كرد هه ستیان كاتێك ئه وان هێز و دۆخه كه له به رژەوه ندیی ئه وان به ڵێنه كانیان له پشت پێش، ده چێته الی ئ��ه وه ی چاكسازی. بۆ ده ك��ه ن بۆ ئه وه یه چه سپاوه ، بنه ما وه ك ئێمه بۆ زه مانه ت تاكه داهاتووش، و ئێستا ئه زموونی هه رێم چاكسازییه . له پاكێج ده سه اڵت، له گه ڵ دانیشتنه كانیش و یه كڕیزی واب���ووه پێامن هه میشه به اڵم قسه ، نه ك كرداره به پێویستی

ئه وان هه میشه خۆیانی لێده بوورن.ب���ه ی���ان: ده وت���رێ���ت ه��ه وڵ��ی قسه یه ته نها ده سه اڵت الی چاكسازی ئۆپۆزسیۆن ئێوه وه ك و كات كوشتنه .

كاری كردووه . ئه گه رێك هیچ ئێستادا له به یان: و ئۆپۆزسیۆن دانیشتنه كانی هه یه

ده سه اڵت ده ستپێبكه نه وه ؟ وه اڵمه كامنان ئێمه كۆیی: سه لیم دوای ك��رد، ده س��ه اڵت به پێشكه ش ئێمه به پێشنیاره كانیان ئه وان ئه وه ی سه ر ده گه ڕێته وه ئه وه ئینجا گه یاند، ده بێت چی بۆچوونیان ئایه ئ��ه وان، ئه گه ر ئێمه ؟ وه اڵمه كه ی به رامبه ر بۆ ك��رد دانیشتنیان داوای ئ���ه وان وه اڵمه كه ی زیاتری ڕوونكردنه وه ی ئۆپۆزسیۆن وه ك ئ��ه وك��ات ئێمه ، ئه وه ی له سه ر قسه ی خۆمان ده كه ین به اڵم بكه ین، كۆبوونه وه له گه ڵیان وه اڵمه كه ی له سه ر ئێستا تاكو ئه وان نه وتووه . هیچیان ڕەسمی به ئێمه ، ئۆپۆزسیۆن وه ك ئێمه بێگومان به اڵم یه ك له گه ڵ نێوخۆییامن دانیشتنی نێوخۆیی په یوه ندیی ب��ه رده وام��ه ، به ئۆپۆزسیۆنیش الیه نه كه ی سێ ال هه رسێ پته وه ، زۆر خۆشحاڵییه وه خۆیانیان تایبه تییه كانی به رژەوه ندییه داخ��وازی��ی��ه له پێناو ن���اوه ب���ه الوه

گشتییه كانی خه ڵك.زۆره ئ����ه گ����ه ری ب����ه ی����ان: دوابخرێت، هه رێم هه ڵبژاردنه كانی له وباره یه وه ئۆپۆزسیۆن بۆچوونی

چییه ؟سه لیم كۆیی: یه كێك له و خااڵنه ی ده سه اڵت له هه رێم زۆر شانازیی پێوه ده كات، هه ڵربژاردنه ، خۆ ئه گه ر ئه وان كۆی نه بن، هه ڵبژاردنیش ئاماده ی

پرسیاره وه ، ژێر ده كه وێته ده سه اڵتیان به ئۆپۆزسیۆن، و خه ڵك به رامبه ر گشتیش كۆی پرۆسه ی سیاسیی هه رێم جددییه وه . پرسیاری ژێر ده كه وێته بكه ین، عێراق سه یری ئه گه ر ئێمه هه ڵبژاردنه كان ڕێكی به زۆر ده بینین به ئێمه زۆرجار كه ده درێن، ئه نجام خراپیش باس له قۆرخكاریی ده سه اڵت ده كه ین له وێ. بۆیه ده بێت ده سه اڵت له و ڕاستییه بگات كه له دوای واده ی ئه وان په رله مان، خوله ی ئه م یاسایی پێویست و دێت كۆتایی ده سه اڵتیان ئاماده هه ڵبژاردن بۆ خۆیان ده كات ناشه رعی شێوه یه كی به نه ك بكه ن، ماوه ی ده سه اڵتی خۆیان درێژبكه نه وه .ب��ه ی��ان: ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن خ��ۆی بۆ ئاماده هه ڵبژاردن دواخستنی ئه گه ری كردووه ؟ بۆ منوونه دوای كۆتایی واده ی

یاسایی، بایكۆتی په رله مان بكات؟س��ه ل��ی��م ك��ۆی��ی: دواخ��س��ت��ن��ی به په یوه ندیی پرسێكه هه ڵبژاردن و هه یه هه رێمه وه خه ڵكی هه موو ئه و 7/25 دوای یاساش گوێره ی به له ده ستده دات. شه رعیه ت په رله مانه ئۆپۆزسیۆنیشەوە، هه ڵوێستی له باره ی ڕەسمیامن قسه ی ئێمه ئێستا ت��ا پێش ویستووه نه مان نییه ، له سه رى بێگومان به اڵم بكه وین، ڕووداوه ك��ان ئۆپۆزسیۆن الیه نه كه ی سێ ئه وكات هه ڵبژاردن ئه نجامدانی له سه ر هه م خۆی قسه ی دواخستنیشی، هه م و له گه ڵ بێت هاوته ریب كه ده بێت،

داخوازیی قۆناغه كه .

پێشنیاری به شداریكردنی ئۆپۆزسیۆن له حكومه ت، نامه نتیقی بوو

ئۆپۆزسیۆن ده توانێت دۆخه كه بگه یه نێته بنبه ست

یه كێتی و پارتی به رپرسیاری گه نده ڵییه كانی 22 ساڵی ڕابردوون

تا ئێستا ده سه اڵت له سه ر وه اڵمه كه ی ئۆپۆزسیۆن هیچی نه وتووه

سه لیم كۆیی، ئه ندامی سه ركردایه تیی كۆمه ڵی ئیسالمیی كوردستان، له م دیداره دا تیشك ده خاته سه ر دوا گۆڕانكارییه كانی هه رێم و په یوه ندیی نێوان ئۆپۆزسیۆن و ده سه اڵت. ئه و پێی وایه داواكردنی به شداریی ئۆپۆزسیۆن له ده سه اڵتدا نامه نتقییه و تا ئێستاش ده سه اڵت له سه ر وه اڵمه كه ی ئۆپۆزسیۆن هیچی نه وتووه . سه باره ت به ئه گه ری دواخستنی هه ڵبژاردن و ئاینده ی ئه و پرسه ، رایده گه یه نێت كه هێشتا ئۆپۆزسیۆن بڕیاری نه داوه چی بكات، به اڵم ئه وه روونه كه دوای 7/25 ده سه اڵتی یه كێتی و پارتی له رووی یاساییه وه شه رعییه تی نامێنێت.

گفتوگۆ: فه رمان ڕەشاد

سه لیم كۆیی، ئەندامى سەرکردایەتیى كۆمه ڵی ئیسالمیی بۆ )به یان(:

یه كێتی له ئۆپۆزسیۆن نزیكتره وه ك له پارتی

www.bayanpress.net ژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

4

به راوردێك له نێوان عێراق

و ئه وپه ڕی دنیادا!

دیموكراتیه ت و عێراق لێره دانیشتوان 30 ملیۆنن، له وێش 30 ملیۆن، به اڵم ڕووبه ری

كه نه دا به بێ زیاد و كه م 22 ئه وه نده ی عێراقه ، واته ئه و واڵته ی

له باكووری ئه مه ریكایه ، یه كسانه به 22 عێراق. لێره 3 یان 4 ئایینی سه ره كی و دوو تایه فه ی سه ره كی

مسوڵامن و نه ته وه ی سه ره كیی هه ن، با بڵێین لێره حه وت تا ده

تایه فه ی مه زهه بی و ئایینی و نه ته وه یی هه ن، به اڵم له كه نه دا

هه رچی ئایین و نه ته وه و مه زهه بی دونیا هه یه به سه دان و بگره به هه زاران جۆریانه وه هه ن.

هه رێمی كوردستانیش جۆرێك له سه ربه خۆیی موماره سه ده كات،

هاوشێوه ی هه رێمی )كیبیك(، كه خاوه نی شوناسی فه ڕەنسیی

به هێز و كاریگه ره ، له چوارچێوه ی كه نه دادان و تایبه مته ندیی خۆیان

هه یه و به زمانی ئینگلیزی ده دوێن.له كه نه دا واڵت به سه ر

زیاتر له 300 كه رتی هه ڵبژاردندا دابه ش ده كرێت، كه هه ریه كێكیان

نوێنه رێكی هه یه ، به اڵم له عێراق )قه ره باڵغی و هۆسه یه (. له وێ

هاوپه یامنێتییه كی حیزبیی وه كو ئێره )سه رۆك وه زیران(

فه رمانڕەوایی ده كات، به اڵم به سیسته می سیاسی )بگره و به ڕێكه (. ئه و واڵته گه وره ی ئه وێ ده پارێزگا

و سێ هه رێمه ، هه ریه كه یان سه رۆكێكی خۆیی )پارێزگار( و

)سه رۆكی هه رێمی(ى هه یه ، له گه ڵ وه زاره ته كان، به اڵم كاروباری ده ره وه

و به رگری و دارایی تایبه تن به حكومه تی ناوه ندییه وه له شاری

ئۆتاوا.كه نه دا یه كدڵ و یه كگرتووه

و خاوه نی ماف و ئه وه لیاتی خۆیه تی، یه كه م منداڵ، دووه م

ئافره ت، سێهه م ئاژەڵ و رسوشت، ئینجا پیاوان. له وی هه موان

)كۆچبه ر(، یان هاوواڵتی، كار ده كه ن و خزمه تیشیان بۆ ده وڵه ته ،

به دابینكردنی گره نتیی ژیان و ته ندروستییان و دابینكردنی خواردن

و نیشته جێبوون و گواستنه وه قه ناعه ت ده كه ن، به اڵم لێره ڕێگه

بۆ سه رمایه داریی تایبه تی خۆش ده كرێت.

ئه م به راورده بۆ ئه وه یه كه سوود له و ئه زموونانه وه ربگرین،

ئه وه ی سه ركه وتوو بوو بیگوازینه وه و ئه وه شی سه ركه وتوو نه بوو، باسكردنیان بۆ ئاگاداربوونه له جیهانی پێشكه وتوو و چۆنێتی

هه ڵسوكه وتكردنه له گه ڵ كه لتوور و زانستی خه ڵكانی دیكه و بۆ فێربوومنانه له چۆنیه تیی ژیان

له گه ڵ ئایین و ئایدیۆلۆژیای خه ڵكانی دیكه ، نه ك له ناوبردن و ریشه كێشكردنیان. بیرۆكه ی

ده وڵه تداریی ئاینی و به س، ته نها له سعودیه و ئێران هه یه ، بیرۆكه ی

ده وڵه تداریی نه ته وه یی ته نهاش، له كۆریای باشوور نه بێت بوونی

نه ماوه .بۆیه ده بێت به راورد بكه ین له نێوان واڵتان و واڵتێكی دیكه .. تا له

دونیا تێبگه ین.

و: جهانگیر ئه حمه د

النه موحه ممه د عه لی سه ید حافز*

پرۆسه ی دیموكراتی بنه مای پاراستی پاراستنی ب��ه ئ��ه وی��ش گ��ه الن��ه ، مافی له رێزگرتن و جۆرایه تی و چه ندایه تی ئاینه و بیروبۆچوون به پێكهاته كان، مافی ده سته به ركردنی و جیاوازه كان

كه مینه كان پێش زۆرینه .بناغه ی ل��ه س��ه ر دی��م��وك��رات��ی��ه ت یه كسانی و دادپ��ه روه ری به بڕوابوون هه ڵبژاردنه كان گه ر ده بێت، دروس��ت هه ندێك ئامانجه كانی توانیبێت نه یان

به دی بهێنن.ملمالنێ ل��ه جگه ع��ێ��راق��دا ل��ه و نێوده وڵه تی ملمالنێی نێوخۆییه كان، ناوچه یی و ده ستی ده ره كیش هه یه ، كه عێراق سیاسیی نه خشه ی ده یانه وێت

جێگۆڕكێ به خۆیه وه ببینێت.ك��ات��ێ��ك س���ی���اس���ه ت ده ب��ێ��ت��ه مه سه له بۆ بڕیاربه ده ست و س��ه رده م پێویسته سرتاتیژەكان چاره نووسسازه كان، له هه میشه كه دابڕێژرێن جۆرێك به بشكێنه وه كورددا گه لی به رژەوه ندیی هه بێت ئیدارییان هه ڵسوڕانی توانای و له هه ڕەشه كانی دوژمنه و گه ل و واڵت كوردستان خاكی یه كه كانی له دوای یه ك بژێویی و دیموكراسی مافی و بپارێزن

ژیانی خه ڵك دابین بكه ن.ی��ه ك��ب��وون��ی ده ن���گ���ی ق����ه واره حكومه ت له كوردستان سیاسییه كانی ته نها نه ك دڵنیاییه وه به په رله ماندا، و گه لی مافه كانی به ده ستهێنانی زامنی سه روه رییه كانی پاراستنی به ڵكو كورده ، خوێنی به فیڕۆنه دانی و كوردستان ش��ه ه��ی��دان��ه ، ك��ه گ��ی��ان��ی خ��ۆی��ان بۆ بنه مای ل��ه س��ه ر ئ���ازادی به دیهێنانی ئاسایش، فره یی، دیموكراسی، ڕێزگرتن، به خت قبوڵكردن یه كرت و پێكه وه ژیان

كرد.

ناوخۆیدا ل��ه ه��ه رچ��ه ن��ده ك��ورد جیاوازی ئایدیۆلۆجیای و بیروبۆچوون ه��ه ب��ێ��ت، ب��ه دڵ��ن��ی��ای��ی��ه وه ئ��ه رك��ی پاراستنی بۆ مێژوویی و به رپرسیارێتی نیشتامنییه كان، و ن��ه ت��ه وه ی��ی مافه سیاسی گوتاری نێو ده خاته یه كده نگی و سه روه رییه كان به رزنرخاندنی بۆ تاڵه كان، ئه زموونه دووباره نه بوونه وه ی پێناو له بوون ڕێگر ساڵ چه ندین كه به دیهێنانی یه كڕیزی و ئازادییه كانی كورد

و كوردستان.سه رۆك جه نابی به ڕێز هه وڵه كانی هه رێمی سه رۆكی بارزانیی مه سعوود و ك��ورد یه كده نگیی ب��ۆ ك��وردس��ت��ان بۆ ته قدیره و ستایش جێی یه كڕیزیی، ده ستكه وته كانی چه سپاندنی و پاراسنت فیدراڵدا، عێراقێكی له كوردستان گه لی به اڵم مه رجه ڕاگه یاندن و ڕێكخراوه كانی ب���واره دا ل��ه م مه ده نیش كۆمه ڵگه ی

یارمه تیده ر بن.گیانێكی ب��ه ك���ورد ن��وێ��ن��ه ران��ی ب��ارودۆخ��ه ك��ه س��ه ی��ری به رپرسیارانه له پارێزگاری بڕیارێك ه��ه ر ده ك��ه ن، و كورد به ده ستهێرناوه كانی ده ستكه وته مافه كانی بكات، به یه ك هه ڵوێست كاری ئازادی پاراستنی بۆ ده كه ن، بۆ جددیی پاراستنی و كوردستان سه ربه رزیی و پارێزگاری و ك��ورد نه ته وه ی شوناسی و به ده ستهێرناوه كان ده ستكه وته له له كورد دوورخستنه وه ی قبوڵنه كردنی

بڕیاردان و پرۆسه ی سیاسی.نوێنه رانی و كورد سه ركردایه تیی ئه جێندایاندا و ب��ه رن��ام��ه ل��ه ك���ورد پرسه ب��ه گ��رن��گ��ی و ج���ددی ك���اری جێبه جێكردنی و چاره نووسسازه كان و عێراق ده س��ت��ووری 140ی م��ادده ی دابڕاوه كان ناوچه و كه ركووك پرسی

داوه .ملمالنێی نێوخۆییه كان، ملمالنێ

ده ستی و ناوچه یی و نێوده وڵه تی ده ره كیش هه یه ، كه كار بۆ سه رنه خستنی ئه م پرۆسه یه ده كه ن له به ر به رژەوه ندییه گشتی شێوه یه كی به كه تایبه تییه كان، ده دات، باجه كه ی ع��ێ��راق میلله تی پشكی كه تایبه تی به كوردیش میلله تی به ئه ویش به رده كه وێت، زیانه ی ئه م و كه ركووك و 140 مادده ی دواكه وتنی بودجه مه سه له ی و دابڕاوه كان ناوچه شه هیدان و پێشمه رگه مافه كانی و گه لی ت��ری ڕەواك��ان��ی مافه هه موو و سه ركردایه تیی هه میشه ك��ه ك���ورد، به رنامه له ك��ورد نوێنه رانی و ك��ورد پرسه به گرنگییان ئه جێندانیاندا و

چاره نووسسازه كان داوه .كورد ده توانێت باشرت كاربكات و به له خواسته پێداگریی نوێوه ئه زموونێكی و بكات نیشتامنییه كانی و نه ته وه یی ده توانن كه كۆبكاته وه ده نگانه ئه و عێراقدا له ك��ورد پێگه ی تر هێنده ی كورد نوێنه رانی هه روه ها بكه ن، به هێز تیم یه ك تۆكمه وه وه ك به رنامه یه كی به یه ك له چوارچێوه ی ئه ویش بكه ین، كار و یه كگرتوو سیاسیی وتاری و به رنامه نیشتیامنیدا، بۆ وه رگرتنه وه ی هه موو ئه و بارودۆخی هۆی به پێشرت كه مافانه ی

سیاسییه وه نه توانراوه به ده ستبهێرنێن.بارودۆخه ی ئه م چاره سه ركردنی بۆ ده ستی به عێراقییه كان ده بێت عێراق،

عێراق چاره نووسی له سه ر بڕیار خۆیان به پرۆسه كه ، سه ركه وتنی بۆ ب��ده ن گه ڕانه وه بۆ ده ستوور و ڕێكه وتننامه كه ی ل��ه دوا ی��ه ك ڕێكه وتننامه و هه ولێر خۆشه ویستی به بڕوابوون و یه كه كان بناغه ی ب��ۆ ل��ێ��ب��ورده ی��ی و ئاشتی و شه راكه تیی و نیشتامنی حكومه تێكی پارێزگاریی كه ته وافوقی، بنكه فراوانی له سه روه ریی عێراق بكات و باوه ڕی به فیدراڵی و فره یی و ته وافوق سیاسه تی و پێكه وه ژیان بنه مای له سه ر هه بێت،

ڕێزگرتن له جیاوازییه كان.به ره و حكومه ته كه ل��ه وه، ب��ه ده ر له وره ڕووخ���او بێهێزی حكومه تێكی به ڕێوه بردندا ده ڕوات، كه دیكتاتۆرییه ت ب��ه ڕووخ��س��اری��ه وه ده رده ك���ه وێ���ت و كۆنرتۆڵ له ده ستدانی به ره و عێراقیش میلله ت كۆتاییدا ل��ه ك��ه ده ڕوات،

باجه كه ی ده دات.ب��ارودۆخ��ی كه دڵنیام ل��ه وه من

و ب��ه ش��داری ب��ه ب��ێ ع��ێ��راق سیاسیی تێیدا، كورد خواسته كانی ڕەنگدانه وه ی نابینێت، خ��ۆی��ه وه به گۆڕانێك هیچ هه نگاو ك��ورد به بێ ناتوانێت عێراق چونكه بنێت، ئازادی و دیموكراسی بۆ گرنگیی فیدراڵدا عێراقی له كورد ئێستا هه یه ده س��ت��ی ج��ێ و ه��ه ی��ه خ���ۆی دنیای عێراق، سیاسیی نه خشه ی له سه ر ده ره وه ش به گرنگییه وه له م ڕۆڵه ی كورد

له عێراق ده ڕوانن.بێ ئه وا بوو، كورد بێ عێراق گه ر سوننه و شیعه ده بێت، واتا پارچه پارچه

ده بێت.گشت له داواك��اری��ن كۆتاییدا له پشتیوانی كه كۆمه ڵگایه ، ئه م تاكێكی ببینه تاوه كو بن، پرۆسه كه سه رخستنی جێگای سه رنج و منوونه ی جوان له جیهان

و ده وروبه ر و واڵتانی دراوسێ .* په رله مانتاری عێراق له سه ر لیستی

هاوپه یامنیی كوردستانی )پارتی(.

هه ڵمه تی هه ڵبژاردن له عێراق:

به ڵێن و سه روه ت و سامان..خێزانه كانیش پڕوپاگه نده بۆ پاڵێوراوه كه یان ده كه ن

ئیالف – وریا عه لی

پۆسته ره كانی له زۆر ژم��اره ی��ه ك��ی هه ڵمه تی هه ڵبژاردن لكێرناون به دیواره كانی عێراقدا، كه تا ئه ندازه یه كی زۆر هاوشێوه ی ی��ه ك��ن، ل��ه گ��ه ڵ ه��ه ن��دێ ج��ی��اوازی، كه هاوسه ره كانیان بۆ بانگه شه خێزانه كان له سه ر تریشیان سوورن هه ندێكی ده كه ن، ئه وه ی له پۆسته ره كانیاندا بێالیه نیی خۆیان بسه ملێنن، كه سه ر به هیچ الیه ن و حزبێك

نین.رێگای له عێراقییه كان پ��اڵ��ێ��وراوه هه ڵواسینی وێنه و دروشمه سیاسییه كانەوە، هه وڵ ده ده ن پشتیوانیی جه ماوه ر بۆ خۆیان قوتابی حه لفی سه ملان به اڵم كۆبكه نه وه ، وای سیاسییه كانه ، زانسته خوێندكاری كه هه ڵبژاردنه كه پڕوپاگه نده ی كه ده بینێت رۆشنبیریی گ���ه وره ی كه موكووڕییه كی

سیاسی پێوه دیاره .

به رچاو دیارده یه كی بۆ ئاماژە سه ملان شێوازی ك��ه ئ��ه وه ی��ه ئ��ه وی��ش ده ك���ات، هه ڵبژاردنه كه پاڵێوراوانی پڕوپاگه نده ی نزیكن. یه كه وه له زۆر ئه ندازه یه كی تا پاڵ له گ��ه وره خه تێكی به هه موویان له گه ڵ ده نووسن. ناوه كه یان وێنه كانیاندا ناوی ئه و كوتله و حزبانه ی كه نوێنه رایه تییان

ده كه ن.سه ربه خۆی ب��ااڵی ده سته ی به پێی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ك��ان، ژم����اره ی پ��اڵ��ێ��وراوان ڕكابه ریی كه پاڵێوراو، 1800 گه یشتووه ته ده كه ن، پارێزگا 14 كورسییه كانی له سه ر جگه له سێ پارێزگاكه ی هه رێمی كوردستان هه روه ها ده��ۆك(، و سلێامنی و )هه ولێر

پارێزگای كه ركوكیش.ب��ه زۆری����ی، خ��زم��ان و دۆس��ت��ان و ئه ندامانی خێزانی پاڵێوراوێك، چاالكییه كانی شێوه یه كی به هه ڵبژاردن پڕوپاگه نده ی رێگای ل��ه ده ب���ه ن، ب��ه ڕێ��وه سه رپێیی

شێوه یه كی ب��ه م���ااڵن س��ه ردان��ك��ردن��ی سه ردانانه دا له و كه سانه ئه و بێبه رنامه یی، پاڵێوراوه كه هه ڵبژاردنی به رنامه ی باسی و وتووێژ كه ئ��ه وه ن��ده ی به قه د ناكه ن، برایه تی و له باره ی كاروباری گشتی و قسه په یوه ندیی عه شایه رییەوە ده كه ن. له هه مان خێرخوازی چاالكیی پاڵێوراوه كان كاتدا خزمه تی ب��ۆ ئ��ه وی��ش ده ب���ه ن، ب��ه ڕێ��وه

به رنامه كه یان.له پاڵ دروشمه سیاسییه كاندا، كه هه ڵنان گه نده ڵیین، له ناوبردنی و خزمه تگوزاری بۆ قه اڵچۆكردنی بانگه شه ی ت��ر یه كێكی ناوی بۆ پاڵێوراوه كان ده ك��ات. هه ژاریی سیاسییه كه یان، كۆمه ڵه یان كوتله كه یان، هه ندێكی هه ڵده بژێرن، ورووژێنه ر وشه ی هه ڵده بژێرن، پیرۆز قورئانی ئایه تی تریان

و دروش��م له گه ڵ كه ئه وانه ی تایبه ت به ئامانجه كانیاندا ده گونجێن.

كه گه وره یه ی ده سه اڵته ئه و به هۆی پاڵێوراوه كان هه یه تی، عێراقدا له عه شایه ر گه وره سه ردانی ئ��ه وه ی له سه ر س��وورن یه كێك بكه ن. عه رشه ته كان سه رۆكی و له )مجبل( عه شیره تی ئه ندامانی ل��ه عه رشه ته كه ی كه ده ڵێت بابل، پارێزگای ئه و پاڵێوراو و له ده یه ها رۆژانه پێشوازیی كه سانه ده كات، كه متوحیان هه یه متامنه ی

ئه ندامانی عه شیره ته كه به ده ستبهێنن. كه ریم خه بباز كه شاره زایه له ته كنیكی وایه رای ب��اوك��ردن��ه وه دا، و پڕوپاگه نده عێراقدا له هه ڵبژاردن پڕوپاگه نده ی كه یه كالیه نه یه و به زۆریی خۆی له هه ڵواسینی هۆكارێكی ئه وه ش ده بینێته وه ، پۆسته ردا زۆر كه به ناوبانگیدا، جیهانی له سه ره تاییه به كه می پڕوپاگه نده ی فیلمی و ژماره یی و

شاشه ی گه وره و كاسێت به كاردێت.

له عێراقدا ملمالنێی نێوده وڵه تی و ناوچه یی و ده ستی ده ره كیش هه یه

نوێنه رانی كورد به گیانێكی به رپرسیارانه سه یری

بارودۆخه كه ده كه ن

سه باح ئه لالمی

‌»یه‌كێتی‌له‌‌سه‌ره‌تای‌دامه‌زراندنیـــــــــــــه‌وه‌‌هه‌ولێری‌به‌‌به‌شێك‌له‌‌خۆی‌زانیوه‌«

یه كێتی ده یه وێت له هه ولێر پێگه جه مــــــــــاوه رییه كه ی بگه ڕێنێته وه بۆ پێش 31ی ئاب

www.bayanpress.netژماره‌‌)27(،‌سێشه‌ممه‌‌2013/3/19،‌ساڵی‌یەکەم

7

داواكاریی كه مئه ندامان و به ڵێنه كانی حكومه ت

به‌اڵم‌ وه‌ربگرێت،‌ حیزبه‌‌ ئه‌و‌ سیاسیی‌هه‌وڵه‌كان‌بێ‌ئاكام‌بوون.

یه‌كێتی‌به‌تامایه‌‌كه‌ناڵێكی‌ئاسامنیی‌تایبه‌ت‌به‌‌هه‌ولێر‌بكاته‌وه‌‌

ڕووی‌ له‌‌ كوردستان‌ نیشتامنیی‌ یه‌كێتی‌بوونی‌ له‌‌ هه‌ولێر‌ له‌‌ ڕاگه‌یاندنه‌وه‌‌هیچی‌ لۆكاڵی،‌ كه‌ناڵێكی‌ و‌ ڕادیۆیه‌ك‌تری‌نییه‌،‌وه‌ك‌شاره‌كانی‌تری‌كوردستان‌كه‌ناڵی‌ دوو‌ سلێامنی‌ پارێزگای‌ له‌‌ كه‌‌دهۆكیش‌ و‌ كــه‌ركــووك‌ له‌‌ و‌ ئاسامنی‌شارانه‌ی‌ به‌و‌ تایبه‌ت‌ ئاسامنیی‌ كه‌ناڵی‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌ده‌بیرنێت‌له‌‌هه‌ولێر‌ئه‌و‌ بۆ‌ نییه‌،‌ ئاسامنیی‌ كه‌ناڵێكی‌ هیچ‌مه‌به‌سته‌‌به‌رپرسی‌ڕاگه‌یاندنی‌یه‌كێتی‌له‌‌هه‌ولێر‌)نه‌وزاد‌محه‌مه‌د(‌له‌‌لێدوانێكدا‌»له‌سه‌ر‌ ڕایگه‌یاند‌ )به‌یان(‌ ڕۆژنامه‌ی‌ بۆ‌ڕاسپارده‌ی‌به‌ڕێز‌مام‌جه‌الل،‌به‌رنامه‌یه‌ك‌وه‌ك‌ ئاسامنیی‌ كه‌ناڵێكی‌ كه‌‌ هه‌یه‌‌سلێامنی‌ و‌ كه‌ركووك‌ و‌ دهۆك‌ ئه‌وه‌ی‌تائێستا‌ به‌اڵم‌ بكه‌ینه‌وه‌،‌ هه‌ولێریش‌ له‌‌وه‌ك‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌،‌ بواری‌ نه‌چووه‌ته‌‌

كراوه‌‌ له‌سه‌ر‌ پێشنیاز‌گفتوگۆی‌ و‌ فیكره‌‌ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی‌ به‌اڵم‌ بااڵ،‌ ئاستی‌ له‌‌به‌راستی‌ چونكه‌‌ نییه‌،‌ ــار‌ دی تائێستا‌له‌‌ چ‌ ساته‌وه‌ختێك،‌ هەموو‌ یه‌كێتی‌سه‌رده‌می‌شاخ‌و‌چ‌له‌‌سه‌رده‌می‌شار‌و‌له‌‌سه‌ره‌تاكانی‌دامه‌زراندنیه‌وه‌‌هه‌ولێری‌به‌‌به‌شێك‌له‌‌خۆی‌زانیوه‌،‌بۆیه‌‌گفتوگۆی‌كه‌ناڵێكی‌ دامه‌زراندنی‌ بۆ‌ كــراوه‌‌ زۆر‌ڕاستی‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌اڵم‌ شاره‌،‌ له‌و‌ ئاسامنی‌

بێت‌كاتی‌كردنه‌وه‌ی‌دیار‌نییه‌«.‌كه‌س‌ناتوانێت‌له‌‌هه‌ولێر‌

ببێته‌‌خاوه‌ن‌ماڵئه‌گه‌ر‌پێشرت‌شاره‌كانی‌كوردستان‌دابه‌ش‌وه‌ك‌ یه‌كێتیدا‌ و‌ پارتی‌ به‌سه‌ر‌ بووبن‌سلێامنی‌ و‌ پارتی‌ بۆ‌ دهۆك‌ و‌ هه‌ولێر‌له‌ئێستادا‌ به‌اڵم‌ یه‌كێتی،‌ بۆ‌ كه‌ركووك‌ و‌ئه‌و‌هاوسه‌نگییه‌‌گۆڕاوه،‌‌كه‌س‌ناتوانێت‌هه‌ر‌ له‌‌ ڕەها‌ ده‌سته‌اڵتی‌ خاوه‌ن‌ ببێته‌‌شارێك،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌‌دكتۆر‌كامه‌ران‌)به‌یان( به‌‌ زانكۆ،‌ مامۆستای‌ مه‌نتك،‌ناتوانێت‌ الیه‌نێك‌ »هیچ‌ ڕاگه‌یاند‌ ی‌

له‌‌ یه‌كێك‌ بێت.‌ ماڵ‌ خاوه‌ن‌ هه‌ولێر‌ له‌‌كه‌‌ ئه‌وه‌یه‌‌ هه‌ولێر‌ تایبه‌مته‌ندییه‌كانی‌هه‌موو‌الیه‌نه‌كانی‌تێدایه‌‌ئه‌گه‌ر‌له‌‌پێشرت‌ده‌ڤه‌ری‌بادینان‌بۆ‌پارتی‌و‌سلێامنی‌بۆ‌هه‌موو‌ هه‌ولێر‌ به‌اڵم‌ بووبێت،‌ یه‌كێتی‌به‌ته‌نیا‌ ئه‌وه‌‌ له‌به‌ر‌ تێدایه،‌‌ الیه‌نه‌كانی‌ماڵ.‌ خــاوه‌ن‌ ببێته‌‌ ناتوانێت‌ الیه‌نێك‌ئه‌گه‌ر‌كه‌سێك‌وابیر‌بكاته‌وه‌‌ببێته‌‌هێزی‌رسوشتی‌ له‌‌ نه‌‌ ئه‌وه‌‌ شاره‌،‌ له‌و‌ یه‌كه‌م‌سیاسه‌تیش‌ له‌‌ نه‌‌ شــاره‌زایــه‌،‌ هه‌ولێر‌

ده‌زانێت«.یه‌كێتی‌ سیاسیی‌ مه‌كته‌بی‌ هێنانی‌ده‌چن‌ بۆ‌ وای‌ هه‌ندێك‌ هه‌ولێر،‌ بۆ‌و‌ سلێامنی‌ له‌‌ یه‌كێتییه‌‌ بێئومێدبوونی‌هه‌ولێر‌ به‌‌ گرنگی‌ له‌مه‌ودوا‌ ده‌یه‌وێت‌زانكۆ‌ مامۆستایه‌ی‌ ئه‌و‌ بــه‌اڵم‌ ــدات.‌ بیه‌كێتی‌ سلێامنی‌ له‌‌ »ئه‌گه‌ر‌ ڕایگه‌یاند‌به‌‌ ناتوانێت‌ له‌‌هه‌ولێر‌ بێئومێد‌بووبێت‌حزبه‌كان‌ هه‌موو‌ چونكه‌‌ بێته‌وه‌،‌ ئومێد‌ئه‌وه‌ش‌ هێناوه‌.‌ شكستیان‌ هه‌ولێر‌ له‌‌پێ‌ خــۆی‌ پــارتــی‌ ئێستا‌ ڕاده‌گــه‌یــه‌نــم‌

بااڵده‌سته‌‌و‌هێزی‌سه‌ره‌كییه‌‌له‌‌هه‌ولێر،‌زیاتر‌ یه‌كێتی‌ له‌‌ پارتی‌ وایــه‌‌ پێم‌ من‌پێگه‌ی‌ پارتی‌ ئه‌گه‌ر‌ هێناوه‌،‌ شكستی‌وای‌لێهاتبێت‌كه‌‌خاوه‌ن‌ماڵ‌بوو،‌ئه‌وه‌‌له‌‌ یه‌كێتی‌ چونكه‌‌ ناتوانێت،‌ یه‌كێتی‌

ملمالنێ‌ناوخۆدا‌ده‌ژی«.ملمالنێ‌ و‌ ناوچه‌گه‌رێتی‌ به‌‌ سه‌باره‌ت‌یه‌كێتیدا،‌ بــه‌رده‌م‌ له‌‌ ڕێگر‌ بووه‌ته‌‌ كه‌‌كامه‌ران‌منتك‌ده‌ڵێت‌»یه‌كێتی‌كوتله‌ی‌كۆكرابوونه‌وه‌‌ كه‌‌ كوتالنه‌ش‌ ئه‌و‌ زۆره‌،‌كه‌‌ ئێستا‌ كردبونه‌وه‌،‌ كۆی‌ جه‌الل‌ مام‌و‌ نه‌ماوه‌‌ گۆره‌پانه‌كه‌‌ له‌‌ جــه‌الل‌ مام‌ملمالنێكان‌ له‌به‌رئه‌وه‌‌ نییه،‌‌ وجــوودی‌كۆمه‌ڵێك‌ هه‌روه‌ها‌ بــووه‌تــه‌وه‌،‌ زه‌قــرت‌له‌‌ و‌ جه‌ماوه‌ریی‌ ڕووی‌ له‌‌ هه‌ن‌ حزب‌كۆتاییدان،‌ قۆناغی‌ له‌‌ ته‌مه‌نه‌وه‌‌ ڕووی‌هه‌رچه‌ند‌ یه‌كێتی،‌ و‌ پــارتــی‌ وه‌ك‌ناتوانن،‌ نوێبكه‌نه‌وه،‌‌ خۆیان‌ هه‌وڵبده‌ن‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌ورده‌‌ورده‌‌به‌ره‌و‌پووكانه‌وه‌‌ده‌یكه‌ن‌ ئه‌وان‌ سیاسه‌تە‌ ئه‌و‌ و‌ ده‌چن‌

نه‌وه‌ی‌نوێ‌قبوڵی‌ناكات«.

»وه‌زیری‌دارایی‌به‌ڵێنی‌دا‌له‌‌ئاینده‌یه‌كی‌نزیكدا‌مژده‌‌به‌‌كه‌مئه‌ندامان‌بدات«

و‌ بدرێت‌ خۆڕایی‌ به‌‌ كه‌مئه‌ندامان‌ بۆ‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خــانــووبــه‌ره‌ش‌ پێشینه‌ی‌كه‌‌ نییه‌‌ ــی‌ داهــات هــه‌یــه‌‌ كــه‌مــئــه‌نــدام‌له‌سه‌ر‌ دا‌ بڕیاری‌ ڕابكێشێت،‌ پێشینه‌كه‌‌ئه‌و‌هاوكارییه‌ی‌كه‌‌ده‌درێته‌‌كه‌مئه‌ندامان‌كه‌‌‌150هه‌زار‌یان‌‌250هه‌زراه‌،‌پێشینه‌كه‌‌

له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌بێت‌و‌وه‌ریبگیرێت«.یاسایه‌ی‌ پرۆژە‌ به‌و‌ سه‌باره‌ت‌ هه‌ر‌ئه‌و‌ بۆ‌ ــراوه‌‌ ك په‌رله‌مان‌ ئاڕاسته‌ی‌ كه‌‌كه‌مئه‌ندامانه‌ی‌كه‌‌ناتوانن‌خۆیان‌به‌خێو‌به‌خێوکه‌رێك‌ به‌‌ پێویستیان‌ و‌ بكه‌ن‌كه‌سێكیان‌ حكومه‌ت‌ ده‌بێت‌ هه‌یه‌،‌هه‌بێت،‌ مووچه‌ی‌ و‌ بكات‌ دابین‌ بۆ‌»ئه‌و‌ وتی‌ نابینایان‌ یه‌كێتیی‌ سه‌رۆكی‌بڕیاره‌‌الی‌وه‌زیری‌داراییه‌‌و‌ته‌نیا‌واژووی‌بواری‌ ده‌چێته‌‌ و‌ بكرێت‌ له‌سه‌ری‌ ماوه‌‌

ئه‌وه‌یان‌پێداین‌كه‌‌له‌‌ئاینده‌یه‌كی‌نزیكدا‌كه‌ناڵه‌كانی‌ له‌‌ داخوازییه‌كانتان‌ سه‌رجه‌م‌كه‌مئه‌ندامان‌ به‌‌ مــژده‌‌ ڕاگه‌یاندنەوە‌

ده‌ده‌ین«.لیژنه‌ی‌ حكومه‌ت‌ ئــه‌وه‌ی‌ دوای‌به‌‌ پێداچوونه‌وه‌‌ بۆ‌ پێكهێنا‌ پزیشكیی‌ڕێژەی‌ پشكنینی‌ و‌ كه‌مئه‌ندامان‌ لیستی‌داتایه‌كی‌ بوونی‌ به‌‌ كه‌مئه‌ندامییه‌كه‌‌و‌ كه‌مئه‌ندامان‌ ڕێـــژەی‌ لــه‌ســه‌ر‌ ورد‌به‌پێی‌ كه‌مئه‌ندامییه‌كان،‌ سه‌دی‌ ڕێژەی‌زانیارییه‌كان‌هه‌ندێك‌كه‌س‌كه‌‌كه‌مئه‌ندام‌نه‌بوون‌خراونە‌ته‌‌ناو‌لیستی‌كه‌مئه‌ندامان‌و‌له‌‌ئێستادا‌ئه‌وه‌‌نابێته‌‌هۆی‌بارسووكی‌و‌ كه‌مئه‌ندامان‌ ڕێكخراوه‌كانی‌ له‌سه‌ر‌حكومه‌تیش.‌مه‌سعوود‌ئه‌نوه‌ر‌ئیسامعیل‌ـــه‌وه‌‌پــه‌یــوه‌نــدی‌بــه‌‌الیـــه‌ن‌و‌ ــی‌»ئ وت

هه‌یه،‌‌ پزیشكییه‌وه‌‌ لیژنه‌ی‌ میكانیزمی‌به‌وكاره‌‌ پزیشكی‌ لیژنه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌ر‌له‌و‌ قسه‌‌ ناتوانین‌ ئێمه‌‌ هه‌ڵده‌ستێ،‌بۆ‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ ئه‌وه‌ش‌ بكه‌ین،‌ باره‌وه‌‌ئه‌وان‌ كه‌‌ هه‌میشه‌یی‌ پزیشكی‌ لیژنه‌ی‌ڕێژەی‌كه‌مئه‌ندامییه‌كه‌‌دیاری‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌

ئاماژەی‌پێكراوه‌‌به‌پێی‌ڕێنامییه‌كان«.ڕاشیگه‌یاند‌ ژین‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ سه‌رۆكی‌یاساكه‌یه‌،‌ له‌‌ ــه‌وان‌ ئ سه‌ره‌كی‌ گله‌یی‌كردووه‌‌ »داوامان‌ وتی‌ ئه‌و‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ بكرێته‌وه‌‌ هه‌موار‌ یاساكه‌‌كه‌مئه‌ندامان‌ داخوازییه‌كانی‌ له‌‌ زۆر‌ئێستادا‌ له‌‌ بۆیه‌‌ تێدایه‌،‌ كه‌موكووڕیی‌بۆ‌ وه‌زیران‌ ئه‌نجومه‌نی‌ دراوه‌ته‌‌ یاساكه‌‌كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌ ئاڕاسته‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌به‌ڵێنی‌ بایزیش‌ ــه‌رســه‌الن‌ ئ بكرێت.‌

پێداوین‌له‌‌ئاینده‌یه‌كی‌نزیكدا‌هه‌مواری‌كه‌مئه‌ندامێك‌‌ هه‌ر‌ هه‌روه‌ها‌ بكه‌نه‌وه‌،‌مووچه‌كه‌ی‌150هه‌زار‌بێت‌بكرێته‌‌‌‌200یاساكه‌‌داوامان‌ به‌پێی‌ ئێمه‌‌ به‌اڵم‌ هه‌زار،‌تری‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ كردووه‌‌وه‌ك‌سه‌رجه‌م‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌ و‌ خێزانی‌ الیه‌نی‌ حكومه‌ت‌هه‌ژمار‌ بۆ‌ كه‌مئه‌ندامییه‌كه‌ی‌ ڕێژەی‌ و‌

بكرێت«.سه‌باره‌ت‌به‌‌پێشینه‌كان‌و‌داواكاریی‌و‌ خانووبه‌ره‌‌ پێشینه‌ی‌ بۆ‌ كه‌مئه‌ندامان‌كه‌ریم،‌ یادگار‌ هاوسه‌رگیری،‌ پێشینه‌ی‌كوردستان‌ نابینایانی‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ سه‌رۆكی‌دارایــی‌ ــری‌ وه‌زی له‌گه‌ڵ‌ »ئێمه‌‌ ده‌ڵێت‌پێداوین‌ به‌ڵێنی‌ كــردووه،‌‌ گفتوگۆمان‌جێبه‌جێ‌ بۆ‌ داواكارییه‌كامن‌ چه‌ند‌ كه‌‌هاوسه‌رگیری‌ پێشینه‌ی‌ له‌وانه‌‌ بكات،‌

په‌یجور:‌ئاكار‌شیره‌یی‌ـ‌هه‌ولێر

و‌ به‌یاننامه‌‌ چه‌ندین‌ دوای‌بۆ‌ ــه‌رده‌وام‌ ب مانگرتنی‌ و‌ ناڕەزایی‌مۆڵه‌تی‌ كه‌‌ ژیانیان‌ باشرتكردنی‌ئه‌گه‌ر‌ حكومه‌ت‌ ــووه‌‌ داب ــان‌ 3/3یجێبه‌جی‌ داواكــاریــیــه‌كــانــیــان‌سه‌رتاسه‌ری‌ مانگرتنی‌ نه‌كرێت‌ڕاده‌گه‌یه‌نن،‌ خانه‌قین‌ تا‌ زاخۆ‌ له‌‌كه‌مئه‌ندامانی‌ ڕێــكــخــراوه‌كــانــی‌كوردستان‌دواجار‌له‌‌الیه‌ن‌حكومه‌ت‌به‌ڵێنی‌‌ په‌یوه‌ندیدارەوە‌ الیه‌نی‌ و‌داواكارییه‌كانیان‌ جێبەجێکردىن‌ته‌نیا‌ ڕاگه‌یه‌نراوه‌‌ پێیان‌ و‌ پێدراوه‌‌جێبه‌جێكردنی‌ بۆ‌ پێویسته‌‌ كاتیان‌

داواكارییه‌كانیان.‌ئه‌نوه‌ر‌ مه‌سعوود‌ خۆیه‌وه‌‌ الی‌كۆمه‌ڵه‌ی‌ ســه‌رۆكــی‌ ئیسامعیل،‌كۆمه‌ڵه‌‌ ســه‌رجــه‌م‌ ــاوی‌ ن به‌‌ ــن،‌ ژیكه‌مئه‌ندامانی‌ ڕێكخراوه‌كانی‌ و‌ڕاگه‌یاند‌‌ )به‌یان(ی‌ به‌‌ كوردستانەوە‌ـــه‌وه‌‌به‌‌ ــــژده‌ی‌ئ ـــت‌م ـــه‌وێ »ده‌مئێستا‌ كه‌وا‌ ڕابگه‌یه‌نم‌ كه‌مئه‌ندامان‌حكومه‌ت‌و‌الیه‌نی‌په‌یوه‌ندیدار‌ئه‌و‌داخوازییانه‌ی‌كه‌‌له‌‌به‌یاننامه‌كه‌ماندا‌ئاماژەمان‌پێكردبوو،‌كه‌‌بریتی‌بوون‌ناوه‌رۆكه‌كه‌شی‌ خــاڵ‌ چـــوارده‌‌ له‌‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ له‌‌ بــوو‌ بریتی‌زیادكردنی‌ و‌ كه‌مئه‌ندامان‌ یاسای‌مووچه‌ی‌كه‌مئه‌ندامان،‌ئه‌و‌بوارانه‌ی‌بۆ‌ خۆشگوزه‌رانی‌ هۆی‌ ده‌بنه‌‌ كه‌‌مه‌به‌سته‌‌ ئــه‌و‌ بۆ‌ كه‌مئه‌ندامان،‌كۆبوونه‌وه‌ومان‌ ‌2013/3/12 له‌‌حكومه‌ت‌ سه‌رۆكی‌ جێگری‌ له‌گه‌ڵ‌ئاماده‌بوونی‌ به‌‌ دارایــی‌ وه‌زیــری‌ و‌ــه‌م‌كــۆمــه‌ڵــه‌‌و‌ڕێــكــخــراوه‌‌ ــه‌رج سکرد،‌ كوردستان‌ كه‌مئه‌ندامییه‌كانی‌به‌ڵێنی‌ و‌ لێوه‌رگرتین‌ یاداشته‌كانیان‌

جێبه‌جیكردنه‌وه‌«.تــا‌چه‌ند‌ ئـــه‌وه‌ی‌ ــــاره‌ی‌ ده‌رببه‌ڵێنه‌كانی‌ به‌‌ بڕوایان‌ كه‌مئه‌ندامان‌كه‌ریم‌ یــادگــار‌ هه‌یه‌؟‌ حكومه‌ت‌»ئه‌مجاره‌‌ وتــی‌ گه‌شبینییه‌وه‌‌ به‌‌هه‌ند‌ ــه‌‌ ب كـــاره‌كـــه‌ی‌ حــكــومــه‌ت‌ـــه‌دام‌ ـــڕوای ـــه‌و‌ب ــــووه‌،‌ل ــــرت وه‌رگجێبه‌جێیان‌بكات‌و‌ئێمه‌ش‌به‌رده‌وام‌به‌دواداچوونی‌بۆ‌ده‌كه‌ین‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌

جێبه‌جێ‌بكرێت«.به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئه‌كره‌م،‌ عه‌باس‌ڕاگه‌یاندنی‌وه‌زاره‌تی‌كار‌و‌كاروباری‌هه‌رێم‌ حكومه‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‌ كه‌مئه‌نداماه‌كان‌ به‌‌ ســه‌بــاره‌ت‌هه‌یه،‌‌ به‌وانه‌وه‌‌ په‌یوه‌ندیی‌ ئه‌وه‌ی‌به‌‌)به‌یان(ی‌ڕاگه‌یاند‌»دوای‌ئه‌وه‌ی‌داواكارییان‌ كۆمه‌ڵێك‌ كه‌مئه‌ندامان‌هــه‌رێــم‌ حــكــومــه‌تــی‌ پێشكه‌شی‌خاڵه‌‌ له‌‌ جێبه‌جێكردن،‌ بۆ‌ كردبوو‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ گرنگه‌كانیشی‌یاساكه‌شدا‌ ــاڵ‌ پ لــه‌‌ ــوو،‌ ب یاساكه‌‌له‌باره‌وه‌‌ گفتوگۆیان‌ شت‌ كۆمه‌ڵێك‌پێشینه‌ی‌ له‌‌ به‌خشینیان‌ وه‌ك‌ كرا،‌مه‌به‌سته‌‌ ئــه‌و‌ بۆ‌ هاوسه‌رگیری،‌له‌‌ كه‌وا‌ ده‌رچوو‌ حكومه‌ت‌ بڕیاری‌ببەخرشێن‌ هاوسه‌رگیری‌ پێشینه‌ی‌سوودمه‌ندبوونیان‌ هــه‌روه‌هــا‌ و‌یه‌كێكی‌ خانووبه‌ره‌،‌ پێشینه‌ی‌ له‌‌لێخۆشبوونیان‌ ــوو‌ ــه‌وه‌ب ئ تریش‌و‌ چاره‌سه‌ركردن‌ خه‌رجیی‌ له‌‌ بوو‌الی‌ ئه‌وانه‌‌ ته‌ندروستییه‌كان،‌ كێشه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌ كاروكاروباری‌ وه‌زاره‌تی‌گشتاندیان‌بۆ‌كراوه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌بخرێته‌‌بواری‌جێبه‌جێكردنه‌وه‌.‌له‌‌ئێستاشدا‌‌‌2000كه‌مئه‌ندام‌پشكنینیان‌بۆ‌كراوه‌‌حكومه‌ت‌ ئاڕاسته‌ی‌ فایله‌كانیان‌ و‌مووچه‌كانیان،‌ زیادكردنی‌ بۆ‌ كراوه‌‌ئابووری‌ و‌ دارایــی‌ ــی‌ وه‌زراه‌ت ته‌نیا‌زیاده‌ی‌ تا‌ بدات‌ ڕەزامه‌ندی‌ ماوه‌‌

مووچه‌كانیان‌بۆ‌سه‌رف‌بكرێت«.

»ئەگەر كه سێك وا بیربكاتـــــــــــــه وه ببێته هێزی یه كه م له و شاره، ئه وه نه له سروشتی هه ولێر شــــــــــــــــاره زایه ، نه له سیاسه تیش ده زانێت«

‌»یه‌كێتی‌له‌‌سه‌ره‌تای‌دامه‌زراندنیـــــــــــــه‌وه‌‌هه‌ولێری‌به‌‌به‌شێك‌له‌‌خۆی‌زانیوه‌«

یه كێتی ده یه وێت له هه ولێر پێگه جه مــــــــــاوه رییه كه ی بگه ڕێنێته وه بۆ پێش 31ی ئاب

www.bayanpress.net ژماره‌‌)27(،‌سێشه‌ممه‌‌2013/3/19،‌ساڵی‌یەکەم

6

هه‌ولێر،‌ئه‌و‌پارێزگایه‌ی‌هه‌مووحزبه‌كان‌تێدا‌ جه‌ماوه‌رییان‌ پێگه‌ی‌ هه‌وڵده‌ده‌ن‌خۆیان‌ هێزی‌ قورسایی‌ و‌ بكه‌ن‌ به‌هێز‌ڕای‌ پێی‌ به‌‌ به‌اڵم‌ كار،‌ بخه‌نه‌‌ شاره‌‌ له‌و‌هه‌ولێره‌‌ به‌ته‌مای‌ ئــه‌وه‌ی‌ چاودێرێک‌ئه‌وه‌‌ ــاڵ،‌ م ــاوه‌ن‌ خ ببێته‌‌ بیه‌وێت‌ و‌نه‌‌ شــاره‌زایــه‌،‌ هه‌ولێر‌ رسوشتی‌ له‌‌ نه‌‌هیچ‌ چونكه‌‌ شاره‌زایه‌،‌ سیاسه‌تیش‌ له‌‌ئیداره‌ی‌ به‌ته‌نیا‌ ناتوانێت‌ الیه‌نێك‌

هه‌ولێر‌بكات.‌یه‌كێتیی‌نیشتامنیی‌كوردستان‌كه‌‌یه‌كێكه‌‌ده‌سته‌اڵتدارە‌كانی‌ و‌ گــه‌وره‌‌ حزبه‌‌ له‌‌خــاوه‌ن‌ ــــوردوودا‌ ڕاب له‌‌ و‌ كوردستان‌له‌‌ بووه‌‌ به‌هێز‌ جه‌ماوه‌ریی‌ پێگه‌یه‌كی‌هه‌ولێر،‌به‌اڵم‌له‌‌دوای‌ڕوداوی‌)31ئابی‌شاره‌دا‌ له‌و‌ جه‌ماوه‌ری‌ پێگه‌ی‌ ‌)1996تا‌ئه‌و‌ئاسته‌ی‌ ڕووی‌له‌‌بێهێزی‌كردووه‌‌نییه‌‌ قوتابخانه‌ش‌ به‌ڕێوەبه‌ری‌ یــه‌ك‌ئێستادا‌ له‌‌ بۆیه‌‌ بێت،‌ پارته‌‌ به‌و‌ سه‌ر‌هێزی‌ قورسایی‌ ئــه‌وه‌دایــه‌‌ هه‌وڵی‌ له‌‌بگه‌ڕێته‌وه‌‌ و‌ هه‌ولێر‌ سه‌ر‌ بخاته‌‌ خۆی‌

پێشوو،‌ جه‌ماوه‌ریی‌ بنكه‌ی‌ هه‌مان‌ بۆ‌مه‌كته‌بی‌ بــاره‌گــای‌ هێنانی‌ منوونه‌ش‌سیاسییه‌‌بۆ‌ئه‌و‌شاره‌،‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ئارێز‌عه‌بدوڵاڵ‌ئه‌ندامی‌سه‌ركردایه‌تیی‌یه‌كێتی‌)به‌یان(‌ ڕژنــامــه‌ی‌ بۆ‌ لێدوانێكدا‌ له‌‌ده‌بێت‌ و‌ پایته‌خته‌‌ »هه‌ولێر‌ ڕایگه‌یاند‌مه‌كته‌ب‌سیاسی‌له‌‌پایته‌خت‌بێت،‌بۆیه‌‌مان‌ سیاسیی‌ مه‌كته‌بی‌ باره‌گای‌ ئێستا‌هێشتا‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌ر‌ به‌اڵم‌ هه‌ولێره‌،‌ له‌‌مان‌ سلێامنیی‌ داموده‌زگاكانی‌ به‌ته‌واوی‌دووباره‌گامان‌ ئێستا‌ نه‌گواستووه‌ته‌وه‌‌له‌‌ یه‌كێك‌ هه‌ولێر‌ له‌‌ یه‌كێك‌ هه‌یه،‌‌كار‌ باره‌گاكه‌‌ هه‌ردوو‌ له‌‌ واته‌‌ سلێامنی،‌به‌‌ هێشتا‌ به‌اڵم‌ ده‌كرێت،‌ كۆبوونه‌وه‌‌ و‌

ته‌واوی‌جێگیر‌نه‌بووه‌«.یه‌كێتی‌ كه‌‌ ده‌كرێت‌ ئه‌وه‌‌ له‌سه‌ر‌ قسه‌‌ده‌یه‌وێت‌ بۆیه‌‌ نه‌ماوه،‌‌ قورساییه‌ی‌ ئه‌و‌بدرێت‌ هه‌ولێر‌ به‌‌ گرنگی‌ ئێستادا‌ له‌‌هێناوه‌ته‌‌ سیاسیی‌ مه‌كته‌ب‌ باره‌گای‌ و‌وتی‌ ــه‌وه‌‌ ــاره‌ی ــه‌وب ل ــراو‌ ــاوب ن هه‌ولێر.‌سلێامنی‌ كــات‌ هیچ‌ ئێمه‌‌ »بێگومان‌

فه‌رامۆش‌ناكه‌ین«.به‌و‌ گرنگیدان‌ و‌ هه‌ولێر‌ بۆ‌ گه‌ڕانه‌وه‌‌ئه‌و‌ پێشرتدا‌ له‌‌ كه‌‌ جه‌ماوه‌رییه‌ی‌ پێگه‌‌زۆری‌ گاریگه‌رییه‌كی‌ هه‌یبووه‌‌ حیزبه‌‌الیه‌نگرانی. و‌ ئه‌ندام‌ سه‌ر‌ بۆ‌ هه‌یه‌‌یه‌كێتی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌ندامه‌ی‌ ئه‌و‌له‌‌ »یه‌كێتی‌ ڕایگه‌یاند‌ ــه‌وه‌‌ ئ له‌سه‌ر‌گه‌وره‌یه،‌‌ هێزێكی‌ هه‌ولێر‌ پارێزگای‌به‌هۆی‌ هه‌ولێر‌ له‌‌ دووركــه‌وتــنــه‌وه‌ی‌شه‌ڕی‌ناوخۆوە،‌كاری‌كرده‌‌سه‌ر‌یه‌كێتی،‌هه‌یه‌‌ به‌رنامه‌مان‌ ئێستاشدا‌ له‌‌ بــه‌اڵم‌ئه‌و‌ ئاشتییانه‌‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ هه‌ولێر‌ له‌‌بووه‌‌ هه‌مان‌ كه‌‌ جه‌ماوه‌رییه‌ی‌ پێگه‌‌پێگه‌ی‌ دڵنیاشین‌ بێنینه‌وه‌‌ ده‌ستی‌ به‌‌پێی‌ به‌‌ پاراستووه‌.‌ پارێزگایه‌‌ له‌و‌ خۆمان‌ئاماره‌كانی‌خۆمان‌له‌‌ئێستادا‌یه‌كێتی‌له‌‌گه‌شه‌كردندایه،‌‌به‌‌دڵنیاییه‌وه‌‌كاریگه‌ریی‌

ده‌بێت‌بۆ‌سه‌ر‌هه‌ولێر«.یه‌كێتی‌ سیاسیی‌ مه‌كته‌بی‌ بۆچوونی‌ بۆ‌چه‌ندین‌ )به‌یان(‌ بابه‌ته‌،‌ ئه‌م‌ له‌سه‌ر‌جار‌هه‌وڵیدا‌لێدوانی‌وته‌بێژی‌مه‌كته‌بی‌

دوای‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌،‌چۆڵكردن‌بۆچی؟

نه‌بێت‌ئه‌و‌ڕێگەیه‌یان‌بۆ‌چاكبكاته‌وه‌‌كه‌‌ده‌یانبه‌ستێته‌وه‌،‌ خورماتووه‌وه‌‌ شاری‌ به‌‌سه‌ره‌ڕای‌ نه‌هاتوون.‌ به‌ده‌نگیانه‌وه‌‌ به‌اڵم‌خه‌ڵكی‌ هه‌یه‌‌ موه‌لیده‌یه‌كیان‌ ــه‌وه‌ی‌ ئئاوه‌دانه‌‌ گونده‌كه‌یان‌ كاته‌وەی‌ له‌و‌ گوند‌کارەباى‌ تەنها‌ لێوه‌رنه‌گرتووه،‌‌ سوودیان‌بۆ‌بیرە‌ئیرتیوازییەکە‌لێ‌دابین‌دەکرێت‌،‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌»ته‌نیا‌دواكارییم‌له‌‌حكومه‌ت‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌گازی‌موەلیده‌كه‌مان‌بۆ‌دابین‌بكات،‌له‌و‌باره‌شه‌وه‌‌چه‌نده‌ها‌جار‌داوای‌هیچی‌ حكومه‌ت‌ به‌اڵم‌ كــردووه،‌‌ شتامن‌

بۆمان‌نه‌كردووە«.سه‌رشاخ‌ ــه‌اڵی‌ ق گــونــدی‌ ـــه‌دوای‌ لــی‌نــاحــیــه‌ی‌زیــنــانــه‌مــان‌كــرد،‌ ــه‌ردان س

و‌ به‌جێده‌هێڵن‌ گوند‌ ناچاری‌ به‌‌ خه‌ڵك‌گوندانه‌دا‌ له‌م‌ جاران‌ ده‌ڕۆن.‌ شار‌ به‌ره‌و‌ئه‌وه‌ی‌ ســه‌ره‌ڕای‌ هه‌بوو،‌ شتێك‌ هه‌موو‌)نه‌وجول(ـه‌وه‌‌ ناحیه‌ی‌ له‌‌ ڕژێمی‌به‌عس‌ڕۆژانه‌‌تۆپبارانی‌ده‌كردین،‌به‌اڵم‌ژیانێكی‌

باشی‌تێدا‌ده‌برایه‌‌سه‌ر«.‌ڕۆژە‌ »لــه‌و‌ ده‌ڵێت‌ ئه‌و‌ هه‌روه‌ها‌سه‌ربه‌ستی‌ و‌ ئازادی‌ ئاوامتان‌ سه‌ختانه‌دا‌كوردستان‌بوو‌بۆیه‌‌سه‌ڕەرای‌ئه‌و‌هه‌موو‌ڕژێمی‌ تۆپبارنكردنه‌ی‌ و‌ نه‌هامه‌تییه‌‌گونده‌كه‌مان‌ و‌ كرد‌ به‌رگرییامن‌ به‌عس‌چۆڵی‌ ئاسانی‌ به‌‌ ئێستا‌ به‌اڵم‌ چۆڵنه‌كرد،‌

ده‌كه‌ین«.پێش‌ئه‌وه‌ی‌حسێن‌عه‌لی‌و‌گوندی‌

قه‌اڵی‌سه‌رشاخ‌به‌جێبهێڵێن،‌سه‌ردانی‌ناو‌گونده‌كه‌مان‌كرد‌،‌خه‌ڵكی‌گونده‌كه‌‌كاتێك‌گونده‌كه‌یان‌‌ ڕاستییانده‌كرد،‌ دوان‌ بۆمان‌گۆڕستان‌ له‌‌ نه‌ده‌وچوو،‌ گوند‌ له‌‌ ته‌نیا‌ده‌چوو،‌قوتابخانه‌یه‌كی‌ڕووخاوی‌له‌‌قوڕ‌زۆرینه‌یان‌ ئاوایی‌ مندااڵنی‌ دروستكراو،‌

نه‌خۆش‌كه‌وتبوون.ئه‌نجومه‌نی‌ عــه‌بــدوڵــاڵ،‌ فــه‌رمــان‌جار‌ په‌نجا‌ له‌‌ زیاتر‌ وایه‌‌ پێی‌ گونده‌كه،‌‌سه‌ردانی‌الیه‌نه‌‌سیاسیی‌و‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌حكومه‌تیان‌كردووه،‌‌داوایان‌لێكردوون‌كه‌‌گونده‌كه‌یان‌پێویستی‌به‌‌ئاوڕدانه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌ئه‌و‌خۆی‌به‌‌تایبه‌ت‌سه‌ردانی‌قائیمقامی‌شاری‌خورماتووی‌كردووه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌هه‌ر‌

ســه‌ره‌ڕای‌ و‌ ئه‌نفال‌ شــااڵوی‌ به‌ر‌ كه‌وته‌‌چه‌نده‌ها‌ ئه‌نفالكردنی‌ و‌ شه‌هیدكردن‌گونده‌كه‌شیان‌ گونده‌كه‌یان،‌ له‌‌ كــه‌س‌خێرخوازی‌ ڕێكخراوێک‌ ته‌نیا‌ وێرانكرا،‌بیرێكی‌ له‌مه‌وبه‌ر‌ ساڵێك‌ چه‌ند‌ نه‌بێت‌هیچ‌ ئه‌گینا‌ لێداوه،‌‌ )ریــك(ی‌ ئیرتیوازی‌

پرۆژەیه‌كی‌دیكه‌ی‌تێدا‌نییه‌.تا‌ ئاماژە‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ حسێن‌خاوه‌نی‌ كه‌سوكاری‌ نه‌‌ و‌ خۆی‌ نه‌‌ ئێستا‌مامناوه‌ندیش‌ ته‌نانه‌ت‌ مووچه‌یه‌كی‌ئه‌و‌ و‌ نه‌بێت‌ مووچه‌ی‌ »ئه‌گه‌ر‌ نین.‌خزمه‌تگوزارییانه‌ی‌كه‌‌پێویسنت‌بۆ‌گوند‌و‌ژیان‌له‌ناو‌گونددا‌نه‌بێت‌و‌ئاوڕدانه‌وه‌‌و‌دۆزینه‌وه‌ی‌چاره‌سه‌ر‌بۆ‌كێشه‌كان‌نه‌بێت،‌

ڕاپۆرت:‌عومه‌ر‌ئاواره‌

ڕۆژ‌ كــوردســتــان‌ گونده‌كانی‌ئه‌وه‌ی‌ وێڕای‌ چۆڵده‌كرێن،‌ ڕۆژ‌ به‌‌پــرۆژەكــانــی‌ ــم‌ هــه‌رێ حكومه‌تی‌چڕده‌كاته‌وه‌‌به‌اڵم‌ژیان‌له‌‌گونده‌كاندا‌داوای‌ جــــاران،‌ ــه‌‌ ل ـــووه‌‌ ب ــرت‌ ــران گڕۆژنامه‌ی‌ زیادیكردووه.‌ خه‌ڵكه‌كه‌ش‌كێشه‌‌ ڕاپۆرتەدا‌ لەم‌ ده‌یه‌وێت‌ به‌یان‌و‌هۆكاره‌كانی‌چۆڵكردنی‌گونده‌كانی‌

گه‌رمیان‌بخاته‌‌ڕوو.گونده‌ی‌ ئه‌م‌ هه‌بێت‌ »بڕواتان‌به‌پرسێكی‌ تــاكــه‌‌ ئێستا‌ تــا‌ ئێمه‌‌حكومی‌سه‌ردانی‌نه‌كردووه‌‌له‌‌باره‌ی‌دروستكردنی‌ و‌ ئــاوه‌دانــكــردنــه‌وه‌‌نه‌خۆشخانه‌یه‌كەوە،‌ یا‌ قوتابخانه‌یه‌ك‌پێویسنت.‌ زۆر‌ شته‌‌ دوو‌ ــه‌م‌ ئ کــە‌خۆیاندا‌ ئیشێكی‌ كاتی‌ له‌‌ ته‌نیا‌ــێــت‌ســــه‌ردامنــــان‌نـــاكـــه‌ن‌و‌ ــه‌ب نجار‌ چه‌نده‌ها‌ لێناده‌نه‌وه‌،‌ ئاوڕمان‌بێسوود‌ به‌اڵم‌ كردوون،‌ سه‌ردانامنان‌عه‌لی،‌ حسێن‌ وتــه‌ی‌ ئه‌مه‌‌ ــووه«‌ بسه‌رشاخی‌ قــه‌اڵی‌ گوندی‌ خه‌ڵكی‌كه‌‌ گه‌رمیانه‌،‌ داوده‌ی‌ ــاوچــه‌ی‌ نبه‌یان‌ ڕۆژنــامــه‌ی‌ بۆ‌ لــه‌وبــاره‌یــه‌وه‌‌

ده‌رده‌دڵی‌خۆی‌ده‌كرد.ئه‌وه‌ی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ ده‌ڵێت‌ حسێن‌چه‌نده‌ها‌ خــاوه‌نــی‌ گونده‌كه‌یان‌شه‌هید‌و‌ئه‌نفالن،‌كه‌چی‌بڕواناكات‌ناوی‌ به‌رپرسێك‌ ڕۆژان‌ له‌‌ ــك‌ ڕۆژێبه‌هاری‌ ڕاپه‌ڕینی‌ دوای‌ له‌‌ هێنابن.‌ــاره‌‌ دووب خۆیان‌ ـــه‌وه‌‌ 1991ـ ساڵی‌ئــاوه‌دانــكــردووتــه‌وه‌.‌ گونده‌كه‌یان‌گوندی‌قه‌اڵی‌سه‌رشاخ‌له‌‌ساڵی‌‌1988

له‌‌ كه‌مێك‌ ناحیه‌كه‌‌ هــه‌رچــه‌نــده‌‌خزمه‌تگوزارییه‌وه‌‌ و‌ ئاوه‌دانی‌ ڕووی‌و‌ باشرته‌‌ گونده‌كان‌ له‌‌ ــه‌ك‌ ڕاده‌ی تا‌دروستكراوه‌‌ تێدا‌ حكومی‌ خانووی‌ــراوه‌،‌ ــك ــن ــی داب ــۆ‌ ب ــی‌ ــاش ــاره‌ب ك و‌ئه‌وێیان‌ خــێــزان‌ چه‌نده‌ها‌ ــه‌اڵم‌ بشاره‌كان‌ له‌‌ ڕوویان‌ و‌ به‌جێهێشتووه‌‌كردووه‌،‌ئه‌وه‌ی‌به‌‌ڕووی‌ناحیه‌كه‌وه‌‌هیچی‌ زیاتر‌ ماندووبون‌ له‌‌ دیاربوو،‌

دیكه‌ی‌نەبوو.ناوی‌ ته‌قه‌المادا‌ زۆر‌ پیره‌ژنێك‌بزانم،‌به‌اڵم‌ناوى‌خۆی‌ئاشكرا‌نه‌كرد،‌»ئه‌م‌ وتــی‌ نه‌بێت‌ ئــه‌وه‌نــده‌‌ ته‌نیا‌دیكه‌ش‌ گونده‌كانی‌ و‌ ئێمه‌‌ گونده‌ی‌خه‌ڵكی‌ به‌هه‌شنت،‌ ــوت‌ ده‌ت جــاران‌سه‌ر‌ به‌‌ تێدا‌ ژیاىن‌ خۆی‌ كه‌یفی‌ به‌‌كه‌مێك‌ نه‌بێت‌ ئه‌مساڵ‌ به‌اڵم‌ ده‌برد،‌پار‌و‌پێرار‌به‌‌هۆی‌ بارانه‌كه‌ی‌زۆره‌،‌وشكه‌‌ساڵییه‌وه‌‌هه‌رچی‌مه‌ڕ‌و‌مااڵت‌له‌به‌ر‌ كران،‌ شاره‌كان‌ ئاودیوی‌ هه‌یه‌‌بۆیان،‌ پێداویستی‌ و‌ ئالیك‌ نه‌بوونی‌ــه‌وه‌ی‌ده‌غــڵــودان‌باش‌ ســـه‌ره‌ڕای‌ئنییه‌‌و‌ئاستی‌به‌رهه‌م‌باش‌نییه‌،‌ئیرت‌

خه‌ڵكی‌چی‌له‌‌ده‌شتوده‌ر‌بكات؟«.‌ئه‌و‌ دانــیــشــتــووانــی‌ ڕای‌ ــه‌‌ بئه‌گینا‌ ناحییه‌،‌ به‌ناو‌ ته‌نیا‌ ناحیه‌یه‌،‌ئه‌و‌ هه‌رچه‌نده‌‌ ده‌شتوده‌ر.‌ بووه‌ته‌‌پارتیزانی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ به‌‌ گوندانه‌‌به‌‌ بــه‌اڵم‌ ده‌نارسێن،‌ قاره‌مانێتی‌ و‌الیه‌ن‌ له‌‌ پشتگوێخستنیانه‌وه‌‌ هۆی‌به‌ره‌و‌ له‌دوای‌ڕۆژ‌ حكومه‌ته‌وه،‌‌ڕۆژ‌دانیشتوانه‌كانیان‌ ده‌چن،‌ چۆڵبوون‌و‌ ده‌كـــــه‌ن‌ ـــان‌ ـــاره‌ك ش لـــه‌‌ ڕوو‌

مه‌ڕومااڵتیشیان‌ده‌فرۆشن.

په‌یجور:‌ئاكار‌شیره‌یی‌ـ‌هه‌ولێر

هاوواڵتییه ك: سه رده می به عس هه موو شتێکمان هه بوو، به اڵم ئێستا هیچ

»ئەگەر كه سێك وا بیربكاتـــــــــــــه وه ببێته هێزی یه كه م له و شاره، ئه وه نه له سروشتی هه ولێر شــــــــــــــــاره زایه ، نه له سیاسه تیش ده زانێت«

وێنە

جیهانییەکان

ژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

9www.bayanpress.net

ئه وه شدا له گه ڵ نه دیوه ، خۆمدا له گه ڵ منی چ��اوه ڕێ��ی دینی ف��ه رزێ��ك��ی هیچ نه كردووه من چاوه رێی فه رزه كانم كردووه . تا ئێستا سێ ژنم هێناوه ، یه كێكیان كۆچی دوایی كرد، یه كێكی تریان لێی جیابوومه وه ، هێناوه ، سێهه مم ژنی دا 2001 ساڵی له ئه وانه یان ده ك��ه ن، قسه خه ڵكی زۆرج��ار سه ره وه یه ، له ڕۆشنبیرییان ئاستی كه ده ستخۆشیم لێده كه ن، به اڵم له به ر ئه وه ی

كلتوور به ب��ووه نه وه رزش ئێمه الی ئه وه ده ڵێن پێم تریان هه ندێكی

خه ریكی چ به زمێكی، بۆیه زۆر جار وه رزش خه ڵكییه وه به رچاوی به

ڕۆژانه خه ڵكی هیوادارم ناكه م. وه رزشكردن، بۆ دابنێن كاتێك ته ندروستیی پاراستنی بۆ خۆیان، ئێستا من له و نهێنییه چه نده وه رزش گه یشتووم

سوودبه خشه .

ته مه نی عه لی، حه مه عه زیز زاهیر )87(ساڵه و پیشه ی )سه رتاشییه (، به رده وام به داوه خۆی كاتی سه عات سێ رۆژان��ه ده ڵێت ب��اره وه له و ناوبراو وه رزشكردن. »زیاد له نیو سه ده یه ئه م وه رزشه ده كه م.

بۆ ده گه ڕێته وه ده ستپێكردنم بیرۆكه ی گوندی له ئ��ه وك��ات )1945( ساڵه كانی مامۆستاكانم ب��ووم، قوتابخانه له گوڵپ هه ردی( ئه حمه د و عبدولره حامن )شێخ وه رزشكردن، بۆ ده دا قوتابییه كانیان هانی هانده رێكی ئه وكاته ڕۆژنامه كانی هاوكات له سه ر بم ب��ه رده وام ئ��ه وه ی بۆ بوون تر وه رزشكردن، تائێستاش ڕۆژانه دوای نوێژی پێ به سه عات سێ ڕۆژێك هه موو عه رس ڕۆیشتنی له خێراتره ڕۆیشتنه كه م ده ڕۆم، نه خۆشییه له جگه له وكاته وه ئاسایی، نه خۆشیم هه اڵمه ت، وه كو ئاساییه كانی

گ��رن��گ��ی��ی ب���اس���ی زۆر �2بكه ره وه دڵنیای بكه، په یوه ندییه كەتان

كه شانازیی پێوه ده كه یت.3� له به رده م خه ڵكدا باسی گرنگیی

ئه و بكه له ژیانتدا.كه بكه ك��اران��ه ی ئ��ه و په سنی �4منوونه : بۆ ده كاته وه ، دووباره یان ڕۆژانه

خواردنه كانی، جلوبه رگ..5� با هه مووكات هه ست بكات كه خۆشی هه رچه نده لێده كه یت، به رگریی بتوانێت به رگری له خۆی بكات، به اڵم تۆ هاوشانی بوه سته له به رامبه ر كه سوكاری خ���ۆی و خ��ۆش��ت، چ��ون��ك��ه ئ��اف��ره ت

حه زده كات پارێزراوبێت.له هه میشه و نیانبه و ن��ه رم �6قسه ی كاتێك ب��ه ، نزیك هه سته كانی له گه ڵ كردی به بێ پچڕان گوێی بۆ بگره ، چونكه زۆر جار ته نها ده یه وێت گوێی بۆ

بگریت.

)ئ�����ه وه ی ئ��اف��ره ت له گرنگی ده ی��ه وێ��ت، هاوسه ره كه ی ئه مه دڵنیایی( به و هه ستكردنه پێدان مه توع( جاسم )دكتۆر كه ڕاستییه یه ئه و پسپۆڕ له كاروباری خێزانیدا بۆی ده ركه وت، دوای ئه وه ی هه ستا به لێكۆڵینه وه و تێڕامان له ژیانی پێشه وای توانیی و وسلم( علیه الله )صلی پێغه مبه ر مرۆڤایه تی، و ناسك كرستاڵێكی وه ك ئافره ت هیشتنه وه ی كلیلی جوان، بدۆزێته وه ، كه به شكاندن و برینداركردنی زۆر گرانه جارێكی دیكه چاك ببێته وه ، شكاندنی ئافره تیش بریتییه له پشتگوێخسنت و سوكایه تی پێكردن و سته ملێكردن و لێدان.دكتۆر پراكیتكی، ببێته كاره ئه م ئ��ه وه ی بۆ جا پیاوانه ئه و ئاڕاسته ی هه موو وته ی جوان مه توع شه ش ده كات كه گرنگی ده ده ن به په یوه ندییه كی باش له گه ڵ به دڵنیایی پێتخۆشه هه ست ئه گه ر تۆش هاوسه ره كانیان،

بكه یت، بیانخوێنه رەوه :1� هه میشه ستایشی جوانی و ژیری و بیرۆكه كانی بكه .

و حیزبی دیاری كه سایه تیی و زانستخواز ناحیزبی و سه ربه خۆدا په یوه ندیی هه بووه

له پێناوی بانگه وازی ئیسالمییدا.كۆنگره كه دا، كردنه وه ی ئاهه نگی له له ئایه تێك چه ند خوێندنه وه ی پ��اش به رزنجی ، سه باح دكتۆر پیرۆز، قورئانی سه نته ری وت���اری س��ه ن��ت��ه ر، س��ەرۆك��ی

یان دیاریكراوه وه ، شوێنێكی و كات به و ناوچه یی ته سكی چوارچێوه یه كی به )ڕە حمه تی زه ه��اوی شێخی حیزبییه وه . و بۆچوون هه موو له گه ڵ لێبێت( خوای ئیسالمدا، چوارچێوه ی له جیاواز بیرێكی یاخود عیراق ناوه وه ی له چ هه ڵیكردووه ، بنه ماڵه ی له گه ڵ ه��ه روه ه��ا ده ره وه ی .

چاالکییەکانیدا، و ک��ار میانەی لە لێكۆڵینه وه ی ب��ۆ زه ه���اوی س��ه ن��ت��ه ری فیكریی، رۆژانی 13-2013/3/14 كۆنگره ی

شێخ ئه مجه د زه هاویی ساز کرد.چوارشه ممه ڕۆژی به یانیی له سه ر ئه مجه د شێخ كۆنگره ی ،2013/3/13به ده ستی سلێامنی ش��اری لە زه ه��اوی ، ئه مجه د )شێخ كۆنگره ی كرد. كاره كانی زانستیی كۆنگره ی دووه مین زه ه��اوی (، سه نته ری زه هاوی بۆ لێكۆڵینه وه ی فیكرییه و توێژە ر له ژماره یه ك ئاماده بوونی به و و په رله مان ئه ندامانی و ئایینی زانایانی كه سایه تیی ئه كادیمی و فیكریی له ناوه وە عێراق و كوردستان هه رێمی ده ره وه ی و

سازی کرد.زانای پایه به رز شێخ ئه مجه د زه هاوی )1300ک- و ساڵی بابانه كانه له بنه ماڵه ی

له باوك ب��ووە، دای��ک لە زاینی( 1882و دادوه ری��ی و فه توادان باپیرانیه وه و وه كو بواره دا له م وه رگرتووه . بانگه وازی تر، پایه به رزه كانی و بڵند زان��ا هه موو ئاسامنی له گه شاوه بووه ئه ستێره یه كی و كوردستان له مه عریفه دا و زانست

ده ره وه ی كوردستانیش.كه سایه تییه كی ئ��ه م��ج��ه د ش��ێ��خ نابه سرتێته وه و بووه جیهانی ئیسالمیی

زان��ای وت��اری دوات��ری��ش ك��رد. پێشكه ش دیاری عێراق دكتۆر عه بدولكه ریم زه یدان له الیه ن دكتۆر موسته فا جابر عه لوانییه وه خوێندرایه وه . هه ر له ئاهه نگی كردنه وه ی به شیر دکتۆر له ه��ه ری��ه ك كۆنگره دا، لیژنه ی س��ه رۆك��ی ح����ه دداد، خه لیل دکتۆر كوردستان، په رله مانی ئه وقافی

دیوانی نوێنه ری نعێمی، عەبدوڕڕەحامن پێشكه ش وتاریان عیراق، سوننیی وه قفی دکتۆر ئاهه نگه كه شدا كۆتایی له ك��رد. ئیسامعیل به رزنجی وەکو سەرۆکی لیژنەی ئاماده كاری لیژنه ی وت��اری ئامادەکار،

كۆنگره ی خوێندەوە.و خایاند رۆژی دوو كۆنگره كه

توێژینه وه دە دانیشتندا، چوار له تێیدا و ك��وردی زمانی به ه��ه ردوو وتە سێ و هەرێمی توێژەرانی الی��ەن لە عه ره بی کوردستان، عێراق، ئێرانەوە پێشكه ش کران. توێژینه وه كانیش، پێشكه شكردنی پاش موداخه له كانیان و به سه رنج ئاماده بووان

باسه كانیان ده وڵه مه ندتر كرد.لە و دووەم ڕۆژی دوان���ی���وەڕۆی كۆتایی راگەیەندراوی خوێندنه وه ی پاش کۆنگرە، به ئاهه نگێكی رێزلێنان كۆنگره كه

كۆتایی به كاره كانی هێنا.عومەر، ه��اوژی��ن خۆشیەوە الی و زەه��اوی سەنتەری ب��ۆردی ئەندامی یەکێک لە ڕێکخەرانی کۆنگرەکە، رایگەیاند زانستیی کۆنگرەی زەه��اوی »سەنتەری سااڵنەی خۆی هەیە، کۆنگرەی ئەمساڵیش کۆنگرەی و سەنتەرە کۆنگرەی دووەمین زانستیی یەکەم بە ناوی )کۆنگرەی بەرگری کارانە ئەم جۆرە گرنگیی بوو. قورئان( لە ئاشنا ک��ورد گەلی الی��ەک لە ل��ەوەدای��ە، دەکات بەو زانا و کەسایەتییە کوردانەی لە مێژووی کۆن و نوێدا رۆڵ و کاریگەرییان ل��ە پ��ەرەپ��ێ��دان��ی س��ەرج��ەم زان��س��ت و لەسەر و هەبووە مەعریفەدا کایەکانی ئاستی ناوچەکە و جیهانیش خاوەنی پێگە تریش الیەکی لە ب��وون. کاریگەریی و دەبێتە هۆکارێک بۆ کۆکردنەوەی چەندین ئاینیی و زانستی و کەسایەتیی رۆشنبیری لە ناوخۆی هەرێم و عێراق و دەرەوەش«.

بەیان. سلێامنیفۆتۆ: گۆران عوسامن

ئا. الس هەورامى

ئاراس ره فیقجهانگیر ئەحمەد

باشترین وێنەکانى 2012

چۆن ئاگامان له كریستاڵیه هاوسه ره كانمان بێت

له سه ر قسه ی ئه حمه د هه ردی 50 ساڵه رۆژانه

سێ سه عات وه رزش ده كات

لە پایتەختی رۆشنبیری، كۆنگره ی شێخ ئه مجه د زه هاوی ساز کرا

باشرتین وێنەى رسوشت

ەریاییباشرتین وێنەى د

ێ ڕەهەندىباشرتین وێنەى س

www.ژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19،

8

وریا عەىل

و پرتوگالی رۆناڵدۆی كرستیانۆ ساڵی له مه درید، ریاڵ هێرشبه ری نوێدا نیشانی داوه كه چه نێك هه وڵ گۆڵ و دره وش��ان��ه وه ب��ۆ ده دات یاریی سێ له ناوبراو تۆماركردن. گه وره ی ریاڵ مه دریددا كه له چه ند له دا، ئه نجامی پێشوودا هه فته ی به رشه لۆنه ، و مانچسته ر به رامبه ر توانیی سێ گۆڵ تۆمار بكات و ڕۆڵی سه ركه وتنی له هه بوو سه ره كیی كۆتایی یاریی بۆ ئه ستێره كه گه له خولی ه���ه روه ه���ا و ش��ا ج��ام��ی داهاتووی خولی یانه پاڵه وانه كان. له یارییه كه ی ریاڵ مایۆركاشدا گۆڵێكی له گۆڵه كانی ژم��اره ی و كرد تۆمار ساڵی 2013دا بوو به 20 گۆڵ. ریاڵ یاریی 18 نوێدا ساڵی له مه درید

ج��ام��ی ش���ادا، هاتریكی كرد و له توانی كۆتاییدا نیوه ی به رشه لۆنه تۆڕی دووجار و بهه ژێنێت نیوكامپ ل��ه كۆتایی یاریی گه یشته به وه ش جامه كه . رۆناڵدۆ رۆڵی كاریگه ری بۆ ریاڵدا سه ركه وتنی له هه بوو یانه خولی كۆتایی چاره كی خولی پاڵه وانه كانی ئه وروپا، هه م له یاریی یاریی گه ڕانه وه شدا چوون و هه م له

توانی له تیپه كه ی پ��ێ��ش��ووی ی��ان��ه ی یونایتد مانچسته ر له بكات. تۆمار گۆڵ ناوبراو گشتییدا ك��ۆی گۆڵی 20 یارییدا 19 له باشرتین و ت��ۆم��ارك��ردووه ته جروبه خۆی یاریزانیی خولی

كردووه . جار 15 مه درید ریاڵ ئه مساڵ به رامبه ر گۆڵی تیره ی له داوه تۆپی جار 6 رۆناڵدۆ تێیدا و اللیگادا له تۆپی داوه له تیره ی تیپی به رامبه ر.

گۆڵكاری یاریزانه دووه مین ئه م كه مه دریده ، ریاڵ یانه ی مێژووی ئاماری وه رزدا چوار له توانیویه تی به الی كه مه وه 25 گۆڵ تۆمار بكات. 26 گۆڵ یه كه مدا له وه رزی رۆناڵدۆ و گ��ۆڵ 40 دووه م���دا وه رزی له و له م گۆڵ و 46 سێیه مدا وه رزی له تۆمار گۆڵی 26 ئێستا تا وه رزه ش��دا ته نها هۆگۆ ئه مدا، پێش له كردووه . ریكۆردێك وه ها توانیبووی سانچێز

تۆمار بكات له ریاڵ مه دریددا.

كردووه ك����������ه

له رۆن���اڵ���دۆ ئاماده یی 17یاندا

یاریدا 10 له و هه بووه له گ��ۆڵ 13 ك���ردووه . گۆڵی

و شاددا جامی له گۆڵ 5 و اللیگادا ئه وروپا، پاڵه وانانی خولی له گۆڵ دوو باشرتین ببێته كه وایكردووه ئ��ه وه ش س��ه ره ت��ای ل��ه رۆن��اڵ��دۆ ب��ۆ ده ستپێك

ساڵه وه ، به درێژایی ژیانی وه رزشی. ناوبراو له ساڵی رابردوودا تا ئه م كاته 15 گۆڵی كردبوو، به اڵم ئێستا توانیویه تی رۆناڵدۆ بكات. زیاتر ری��ك��ۆرده ئ��ه م سه ركه وتوویی به دا 2013 ساڵی لە ده ستی پێكرد و له یه كه م یارییدا توانی له وكاته بكات، سۆسیداد له گۆڵ دوو یاریی اللیگادا یاریی 9 له ب���ه دواوه

ك��ردووه و توانیویه تی

ل��ه ج����ار دوو خیتافی ب��ه رام��ب��ه ر

هاتریك ئیشبیلیه دا و دووج���اری���ش و ب��ك��ات

ت������ۆڕی ڤ��ال��ه ن��س��ی��ا و بله رێنێته وه ، سلتاڤیگۆ له ری��اڵ، هێرشبه ره ی ئه م به رامبه ر سلتاڤیگۆ، له یاریی

و كێشا ل��ه گ��ه ڵ��ان م��ان��دووب��وون��ی��ان و وه زاره تی هیواداربووین كه حكومه ت هاوكاریان بیانتوانیبا الوان و وه رزش

بكه ن، به اڵم ئێمه بێ هاوكاريی ئه وانیش به رده وام ده بین«.

سه باره ت به ڕێگه نه دان و كارئاسانی

ئه و ڕاهێنه ری ئێمه كه حكومه ت، و نه یانهێشت ب��ه اڵم بووین، یاریزانانه له گه ڵیاندا. بكه ین ئێران واڵتی سه ردانی

ڕاپۆرت: حه مزه عوسان

ڕابردوو هه فته ی ئه وه ی دوای كاراتی نێوده وڵه تیی پاڵه وانێتییەكی ڕێكخرا، واڵت 16 بۆ ئێران واڵتی له 6 واڵتیان به شدارییان كرد و سه رجه م خۆگرتبوو، له ئێرانیشی پارێزگاكانی نوێنه رایه تیی خ��ورم��اڵ ك��ارات��ی��ی هاوكاریی به عێراقی هه ڵبژارده ی چ��ه ن��د ی��ان��ه ی��ه ك��ی ن��اوخ��ۆ ك��رد و كاراتی تیمی باشرتین ب��ووه تێیدا له م به ده ستهێنا. یه كه می پله ی و 4 ته نیا خورماڵیيه كان پاڵه وانێتیيه دا توانییان و كرد به شداريی یاریزانیان مه دالیای 4 به ده ستبهێنن. مه دالیا 6

ئاڵتوون و 2 برۆنز.مه دالیای دوو كه زاهیر ڕابه ر به یانی به به ده ستهێنابوو، ئاڵتوونی ڕاه��ێ��ن��ه ره ك��امن��ان »س��وپ��اس��ی وت و ه�����ه وڵ زۆر ك���ه ده ك����ه ی����ن

نه كردنی ڕاهێنه ره كانیش، شه ماڵ ڕة ئوفی »زۆر وتی خورماڵ كاراتيی ڕاهێنه ری وه زاره ت كه مته رخه ميی بۆ به داخه وه

نه بووه وا شتی جیهاندا هه موو له و پاڵه وانێتییه ك بچێته یاریزان كه

ڕاهێنه ری له گه ڵ نه بێت«. دی��ار ح��ه س��ه ن، ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری ئێستا كه خورماڵ، وه رزشيی یانه ی به یانی ب��ه وه رزش��ی��ی��ه ، ن��اوه ن��دی وه زاره ت��ی ئ��ه وه ی »دوای ڕاگه یاند مۆڵه تی فه رمی به الوان و وه رزش یانه كه مانی لێسه ندینه وه ، نه وه ستاین وه ك بین ب��ه رده وام دا بڕیارمان و ئاوڕێكیان هیچ و ك��ارات��ی به شی م��اوه ی��ه دا ل��ه م لێنه داوینه ته وه . كردووه پاڵه وانێتیان به شداریی سێ و ئه نجامی باشیشان هه بووه« . دیار هیچ ئێستا تا »به داخه وه وتیشی: داوا لێنه داوینه ته وه ، ئاوڕی الیه نێك كوردستان وه رزشیی به رپرسانی له ئه وه ی بۆ بن هاوكارمان ده كه ین له ناو ناوچه كه مان له وه رزش��ه ئه م

نه چێت«.

رافائیل نادالی ئیسپانی نازناوی پاڵه وانێتی ئه ندیان وێڵزی ئه مریكی به ده ستهێنا دوای ئه وه ی یاریی كۆتایی له دیلپۆترۆی ئه رجه نتینی برده وه ،

كه سێهه م جار بوو له ژیانیدا به ده ستی بهێنێت.دیلپۆترۆی مارتن خوان رووب��ه ڕووی كۆتاییدا یاریی له ن��ادال ئه رجه نتنی بوویه وه ، كه براوه ده بێته خاوه نی هه زار خاڵ، له ئه نجامدا

به دوو كۆمه ڵه به رامبه ر به كۆمه ڵه یه ك یارییه كه ی برده وه . هه رچه نده دیلپۆترۆ توانی كۆمه ڵه ی یه كه م بباته وه به ئه نجامی )6-

4(، به اڵم نادال توانی دوو كۆمه ڵه ی دووه م و سێهه م بباته وه به ئه نجامی )6-3( و )6-4( و ببێته پاڵه وانی خوله كه ، كه كۆی خه اڵته كانی بریتییه له

شه ش ملیۆن دۆالر.

فرانك المپاردی یاریزانی هێڵی ناوه ندی یانه ی چێڵسی ئینگلیزی و یانه كه گۆڵكاری دووه م بووه و تۆماركرد پێوانه یی ژماره یه كی ئێستایش سێ گۆڵی ماوه تا ببێته گۆڵكاری یه كه می یانه كه ی له مێژوودا.گۆڵێك توانی یونایتد ویستهام به رامبه ر چێڵسی له یاریی المپارد چێڵسیه وه به درێسی گۆڵه كانی ژماره ی تۆماربكات و بلوز یانه ی بۆ گۆڵكاری ببێته تا ماوه گۆڵیشی سێ ته نها گۆڵ و 200 بگه یه نێته

یه كه می یانه له نده نیه كه .المپارد هه رچه نده یاریزانی هێڵی ناوه نده به اڵم ئاستێكی به رزی یانه كه ی و هۆكاری سه ره كی له گه ڵ نیشانداوه یاریكردنی به درێژایی

بووه له به ده ستهێنانی نازناوه كان له سااڵنی پێشوودا.

دوای ئه و سه ركه وتنه گه وره ی به رشه لۆنه تۆماریكرد، به اڵم رووبه ڕووی لێدانێكی قورس بوویه وه به هۆی پێكانی ئدریانۆی به رگریكاری الی چه پی

یانه كه ی. دوای ئه وه ی پیۆل له هێڵی به رگری یانه ی به رشه لۆنه تا كۆتایی وه رز له یاریی كردن دوور ده كه وێته وه ، له كاتی یارییه كه یان به رامبه ر ڤالیكانۆ ئه دریانۆ كۆریای به رگریكاری الی چه پی ئه و یانه یه تووشی پێكان هات و به و هۆیه وه ماوه ی چوار بۆ شه ش هه فته له یاریی كردن دوور ده كه وێته وه .ئه دریانۆ له گێمی یه كه مدا تووشی پێكان هات و یاریگای به جێهێشت،

له شوێنه كه یشیدا دانیال ئه لڤێس به شداریی كرد. خولی كۆتایی نیوه ی و كۆتایی چاره كی له ئه دریانۆ جۆره به و

یانه پاڵه وانه كاندا ناتوانێت یاریی بكات.

ئه دریانۆ زیاتر له مانگێك دوور ده كه وێته وه نادال بووه پاڵه وانی ئه ندیان وێڵز المپارد بووه دووه م گۆڵگاری چێڵسی

2013، باشترین ساڵی ده ستپێك بۆ گۆڵ تۆماركردنی رۆناڵدۆ

CR7 له ریاڵ ده دره وشێته وه

خورماڵ له نازناوه گه وره كان و حكومه ت له كه مته رخه می به رده وامه

هه ر به ڕاست مــــــــــــــن قیامه تێكم بینی

ئه گه ر واج��ب، ببێته نییه تر مه رجێكی به اڵم هه ر چی بۆچوونی جیاوازیش هه یه ، حوكمێك بۆچوونی جیاوازی لەسەر هه بووه كامه به ئ��ازاده مرۆڤ زانایاندا، نێوان له بۆ سنوور روئیای ده ك��ات، كار بۆچوون ڕاگه یاندن و ئافره ته كانی به م شێوه یه ده ڵێ، جلێكی ڕاگه یاندنكار ئافره تێكی كاتێك هۆكارێكه پۆشیوه ، شه رعییانه ی جوانی به پابه ندبوون له سه ر خه ڵك هاندانی بۆ و ئیسالم بۆ سه ربه رزییشه حیجابەوە، به رپه چدانه وه یه كیشه بۆ ئه وانه ی ڕێكالم بۆ

شێوازه كانی تری جلوبه رگ ده كه ن«. كه وای��ه پێیان ئێستاش تا هه ندێك مه رجی یه كه می بێژەری سه ركه وتوو بریتییه كه ناڵێكی به ڕێوه به ری به اڵم جوانی، له

ئاسامنیی ئیسالمیی كوردیی ئه و بۆچوونه فاروق باره یه وه له و ده زانێت. كۆن به ئاسامنیی كه ناڵی به ڕێوەبه ری عه لی،

سه رده مانێك »گه ر وایه پێی په یام بێژەر، بۆ بووبێت پێوه ر جوانی و توانا و ده ن��گ ئێستا ب��ه اڵم پسپۆڕیی و شاره زایی مه رجن«. بێریڤانیش ده ڵێت »ده بێ كه ناڵه ئیسالمییه كان به فه هم له شاره زابن نوێ دیدێكی و به و ئیسالم پیرۆزی ئایینی له دوور ڕابگه یه نن خه ڵكی میزاج و توندڕەوی و شلگیری له دیندا، به تایبه تی له بواری له تر به تایبه ىت و ئافره تان هه ر بۆ ئیسالم ڕاگه یاندن،

كارێك كۆمه ڵه یاسایه كی ده ركردووه ، و ل��ه گ��ه ڵ��ك��ردن گ��ه م��ه زۆر

و زه وق له گه ڵ تێكه ڵكردنی میزاج له الیه ن كه سێك یان

ده شێوێت حزبێكەوە، خۆی ب��ن��ه م��ای ل��ه و ده ترازێت«. هه روه ها ئ���ه و ده ڵ��ێ��ت »ب��ه ب���ۆچ���وون���ی م��ن ج����ل����وب����ه رگ و باكگراوندی به رنامه

س����ی����امی و

ڕاپۆرت: سپێده هورمزیار � هه ولێر

ده كه م، ته له فزیۆن سه یری »كاتێك غافڵگیر به خۆیه وه من بیری شتێك یه كه م و و مۆدێل له چك به ستنی بكات شێوازی له بێژەره كانه . ئافره ته حیجابی شێوازی ساتی هه نگاونانم له بازاڕ بۆ كڕینی حیجاب، هه میشه هه ڵوه دای ئه وه م هه مان ستایل و په یڕەو ڕاگه یاندكاره كان ئافره ته مۆدێلی ده رچووی كچێكی په یڤی ئه وانه بكه م«. ناوی به ئیسالمییه كانه زانسته په یامنگای

سنوور ئه حمه د.عه بدوڵاڵ ح��ه س��ه ن ب��ه ران��ب��ه ردا ل��ه »ئه و ده ڵێت ئایینییه، مامۆستایه كی كه مۆدێل ب��ن��ه م��ای ل��ه س��ه ر حیجابانه ی دروس��ت��ك��راون و ده خ��رێ��ن��ه ب����ازاڕەوه، چونكه نییه ، تێدا حیجابیان مه رجه كانی

حیجابی شه رعی ڕەچاوی مۆدێل ناكات«.له سه ر باسوخواسه كان له به شێك تایبه تیرت به ڕاگه یاندكاره كانه ئافره ته ئافره ته كان بێژەره ئاخۆ ئیسالمییه كان، شه رعیبوونی ب��ه ب���ڕوای���ان چ��ه ن��دێ��ك ئه وه ی وه اڵمی له هه یه ؟ پۆشاكه كانیان شه رعییه ؟ تۆ حیجابه كه ی وای��ه ب��ڕوات یه كگرتوو تیڤیی بیژەری ئه نوه ر، بێریڤان گوێره ی به پێیه تی، بڕوام 100% »له وتی ئیسالم پیرۆزی ئایینی له من تێگه یشتنی له بواری جلوبه رگ كه بریتییه له داپۆشینی ده م��وچ��او، و ده س��ت له جگه جه سته ،

تێپه ڕی، تا ڕۆژێك به ته نیا له سه ر جاده كه بووم، سه یاره یه كم ڕاگرت كه هه واڵی دایك وتیان: پرسی، براكانم و باوك و خوشك و یه كێكیان لێبوو ئاگام نه مانبینیون، نازانین له هه موویانم من وه ڵاڵ وتی: دواوه له به )جه لیله (دا و )عه نه ب( گوندی نێوان مردوویی بینیوه !! ئیرت به شی ئێمه بوو به

گریان و خه م.ماڵی له مانه وه مان ڕۆژ دوانزه پاش گوندی له به گ( مه حموود )نووری كاك )دوریسان(ی نزیك شاری پاوه ، چووین بۆ ئۆردوگای )سه ریاس(ی نزیك پاوه و ئیدی له و ڕۆژەوه كاك )شێخ بورهان موحه ممه د غه ریب(ی برای كاك )شێخ ساحیب(، من و كاك )مالیك(ی برامی برده ماڵی خۆیان و خه یمه یه كیشیان بۆ ئێمه وه رگرت و له گه ڵ جیاوازییه كیان هیچ خۆیاندا منداڵه كانی

نه ده كردین.پاش نزیكه ی هه فته یه كیش مانه وه مان له ئۆردووگای )سه ریاس(، ڕۆژێك پیاوێكی به ناوی گونده كه مان خه ڵكی ن��ارساوی )ده روێش مومئین( به كاك )مالیك(ی برامی ئه سكه نده ر(ی )حاجی ماڵی كه وتبوو مامتان و كوڕەكانی له ئۆردوگای )سونقر(ن، ئه م هه واڵه تا ئه ندازه ێكی زۆر دڵخۆشی مانه وه مان پازده یه می ڕۆژی تا كردین، )28( پاش واته سه ریاس، ئۆردووگای له دایك له دابڕامنان و كیمیاییباران له ڕۆژ به پیاوێك براكامنان، و خوشك و باوك و مسته فا( حه مه عه لی )ف��ارس كاك ناوی

بۆ كه پێداین هه واڵی قه یسه ر، ده ره ی شاری )سونقر( ده چێت و به كاك )مالیك(

ی برامی وتبوو كه یه ك دوو ماڵی خه ڵكی گونده كه مان له و قوتابخانه یه ن كه ئه وانی لێیه ، ئێمه ئێسته به م گه اڵبه یه ده چین بۆ ئه وێ ، ده توانین له گه ڵ خۆمان بتانبه ین و

بچن بۆ الی ئه و خزم و نارساوانه تان.هه واڵی بێ و دابڕان و دووری پاش بۆ براكامنان و خوشك و باوك و دایك له ماوه ی نزیكه ی یه ك مانگ و له و ژیانه تاڵ و پڕ مه ینه تی و ناخۆشییه ، دوای عه رسێكی نیوه ی له بوو، ئێواره و ده مه و دره ن��گ به فر و سه رما و سارد بوو، چواردا مانگی پارچه یه ك هه مووی دونیا كڕێوه بوو، و بووبووه به سته ڵه ك و سه هۆڵبه ندان، له گه ڵ كاك )مالیك(ی برام چووین بۆ الی گه اڵبه كه باش سه ركه وتین، گه اڵبه كه وه پشتی له و البرد غازمان بتڵێكی نه ده بووه وه ، جێامن و خستامنه سه ره وه ، هه ر جۆرێكبوو جێی خوله ك )5:40( كاتژمێر كرده وه . خۆمامنان گه اڵبه كه به ره و شاری )سونقر( كه وته ڕێ ، كه قه زایه كی سه ر به پارێزگای )كرماشان(�ه. هه وا و كزه یه كی زۆر ساردی تاقه تپڕوكێنی نه شته ر »وه ك ده ڵ��ێ��ن وه ك ه��ه ب��وو، ده موچاوی ده بڕی«. نزیكه ی شه ش سه عات سه ربه تاڵه دا گه اڵبه ئه و پشتی له زیاتر حاڵه به و ئه وجا لێیداین، س��ارد ه��ه وای و )سونقر( ش��اری گه یشتینه سه خته وه گه شتینه شه و خوله كی )11:40( كاتژمێر قائیمقامییه تی واته )فه رمانداری(، به رده م

بزانێ خۆی خوا هه ر مه گه ر ش��اره . ئه و گه یشتووینه ته تا سه رمامانبوو، چه نێك بووه له رزمان و هه ڵده كورماین ئ��ه وێ و سه رما له تاو هاتووه ، دامنان ته قه ی و به یانی ناو سكامن ئێشی ده كرد. برسیه تی كه ڕۆژ بووه وه پاش نان و چایی خواردن، كاك )به شیری خاڵۆ مسته فا( بردینی بۆ ئه و ناوی لێبوو، ئه وانی و باوكم كه شوێنه ی ئه و مزگه وته ش )قه مه ر به نی هاشم( بوو، په نای له مزگه وته كه نزیك گه یشتینه كه باوكمی و چوو ڕاگرت ئێمه ی دیوارێكه وه دیواره كه وه په نای له ئێمه ش كرد، بانگ به ده گ��رت، گوێامن و ده كرد ته ماشامان منداڵه كانت هه واڵی »ئه رێ وت باوكمی هه ناسه یه كی ده م به باوكیشم نه زانی؟« هیچ برا »نه وه ڵاڵ وتی ئاهێكه وه و سارد سۆراغیان نه ما شوێن نییه .. هه واڵێكیان نه كه م و كه س نه ما هه واڵیان لێ نه پرسم«.

كاك به شیر به ده م بزه یه كه وه وتی »وه ڵاڵ من هه واڵیان ده زانم و شوكر هه ردووكیان به باوكی كه بینیم سه المه تن. و م��اون یوسف یه عقوبی وه ك به زه ییم، و ڕەحم بوو پڕ ناوچه وانی و گه شایه وه گومكردوو له خۆشی و شادی و وتی »توخوا به ڕاسته ؟ چۆن ده زانی؟ له كوێن؟ خۆت بینیووتن؟«. وتی و دایه وه ئاوڕێكی )به شیر(یش كاك دی��واره وه «. ئه و پشت له ئه وه تان »به ڵێ و ڕانه گیرا بۆ خۆمان یه كسه ر ئێمه ش تێر و باوكامندا به كرد باوه شامن چووین

تێر گریاین و یه كرتمان ماچ كرد.

چه ندانی و گوفتار و قسه و ده موچاو به له سه ر هه یه زۆری��ان كاریگه ريی تر،

جه ماوه ركردنی به رنامه «.ئایینی، حه سه ن عه بدوڵاڵ، مامۆستای ئیسالميیانه وه پۆشاكی ناوه رۆكی له باره ی ده ڵ��ێ��ت »ح��ی��ج��اب ده ب���ێ ی��ه ك��ه م جار شیعار له وه ی به ر حیجاب بێ، قه ناعه ت بێت ده بێت شعووربێت به ر له وه ی شتێكی ناخی هه ستی ده بێ دیاربێت، و ڕۆتینی

كه سه كه بێت«.بێریڤان پرسیار، هه مان وه اڵم��ی له و سنووردانان مسوڵامن وه ك »ئێمه وتی جلوبه رگ پۆشینی چۆنێتی دیاریكردنی كه وه رده گرین، ئیسالم پیرۆزی ئایینی له پۆشینی جلوبه رگی بۆ پیاو ژن دیاریكردووه ، جلوبه رگی پۆشینی بۆ مه رجانه ش ئ��ه و نه بێت، ته سك ل��ه وه ی بریتیین ئافره تان مسوڵامنان كۆمه ڵگه ی عورفی پێچه وانه ی تایبه ت نه چێت، پیاوان جلی له نه بێت،

نه بێ به بێباوه ڕەكان«. شه رعی پۆشاكی مه رجی ب��اره ی له فاروق كه ناڵه كه یان، ڕژنامه نووسه كانی بۆ عه لی، به ڕێوه به ری كه ناڵی ئاسامنیی په یام، و چین ئه م بۆ هه ر نه ك »ئێمه ده ڵێت توێژە، بۆ هه ر رۆژنامه نووسێكی كه ناڵه كه گرێبه ستێكامن هه یه ، ئه ویش ماف و ئه ركی له و یه كێك ك��راوه ، دیاری تێدا هه موانی پابه ندییان بێژەره كامنان پێویسته خااڵنه شه ریعه تی پۆشاكانه ی ئه و بۆ هه بێت بێژەر ئیستاش تا داوه ، پێ ڕێگه ی ئیسالم نه بووه بڵێ من له و سنووره تێپه ڕی ده كه م«.

komalayati.bayan@yahoo.comژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

11

مۆدێلە نوێیە كانی حیجاب خوێندنه وه ی جیاوازیان بۆ ده كرێت

مامۆستایه كی ئایینی: ئەوانەى لەسەر مۆدێل دروستكراون، مه رجه كانی حیجابیان تێدا نییه

سەرەقەڵەم

عومری ته ڕە تیزه هه رێمی كوردستان یه كێكه له و هه رێامنه ی كه به ڕوونی چاولێکه ری

دیاره به سه رجه م بواره كانی ژیانی كه س و گرووپ و ڕێكخراو و

دامه زراوه كانی ده سه اڵته وه ، بۆیه زۆرجار تێبینی ده كه ین كه زاراوه یه ك دوای به كارهێنانی له الیه ن بیریارێك

یان ڕۆشنبیرێكەوە ده بێته زاراوه ی باو و زۆربه ی كه سه كان كاریان به و زاراوه

بێت یان نه ، له ده ربڕین و لێدوان و گفتوگۆكانیاندا به كاری ده هێنن.

مۆدێلی كاركردنیش وەكو زاراوه كان له ڕێی بازنه ی

چاولێکه رییه وه چه پاندنی بۆ ده كرێت.گرووپ یان ڕێكخراو یان دامه زراوه كان

به بێ ڕەچاوكردنی الیه نی زانستی و مه رجه كانی و هۆكاره كانی،

له خۆگرتن بۆ مۆدیله كانی كاركردن ده كه ن، بۆیه له ئه نجامدا تێبینیی

الوازی یان نه بوونی ده ستكه وت و داهێنان و گۆڕانكاری، ده بێته یه كێك

له تایبه مته ندییه كانی كار و چاالكی بۆ كه س و گرووپ و ڕێكخراو و

دامه زراوه له م هه رێمه دا.پرۆژە یه كێكه له و زاراوانه ی

كه وه كو چه مك له الیه ك و وه كو فۆڕمی كار و چاالكی له الیه كی

تره وه، به چاولێکه ری بووه ته یه كێك له ڕووخساره كانی كار له

كوردستاندا. سه رجه م دامه زراوه كان بوون به دامه زراوه ی خاوه ن پرۆژە،

جا ئه م دامه زراوانه حكومی بن یان كۆمه ڵگایی بن. ئه م پرۆژانه كه خوێندنه وه یه كی ڕووكاریشی

بۆ ئه نجام بده ین و ته نیا پشت به تێبینییه ڕاسته وخۆكان ببەستین له سه ری، ده گه ینه چه ندین ئه نجام،

له وانه: ئاساییه له كوردستاندا ده سه اڵت خاوه نی ده یه ها

پرۆژەی وه همی بێت و بودجه ی جێبه جێكردنیشی به ڕەسمی و

مونه زه می بۆ سه رف بكرێت، له به رانبه ردا حاڵی پرۆژەكانیش كه الفیته و ده ستی كار و كات و سه رمایه یان بۆ دابین ده كرێت، له پرۆژە وه همییه كان

باشرت نییه و پێویستی به پسپۆڕ نییه تا به دواداچوونی بۆ بكات،

به ڵكو كه سه سوودمه نده كان له و پرۆژانه خۆیان توانای به دواداچوون

و هه ڵسه نگاندنیان ده بێت بۆی. گرنگرتین تایبه مته ندیی پرۆژە

خزمه تگوزارییه كان كه له هه رێمی كوردستاندا جێبه جێده كرێت، بریتییه له الوازیی كواڵێتی و كورتیی عومری پڕۆژەكان، زیاده ڕەوی نابێت ئه گه ر عومری درێژی پرۆژەكانی ڕێگا وبان و خزمه تگوزارییه مه ده نییه كانی تر له كاره با و ئاو و ئاوه ڕۆ، به عومری

ته ڕەتیزه ناونبێین.ده بینین پرۆژەكان وه رزیین،

به واتای بوونیان له وه رزی تایبه تدا یان په یوه ستكردنی جێبه جێكردنیان

به وه رزی تایبه ته وه، به تایبه تی وه رزی هه ڵبژاردنه كان. جگه له وه ی ئه م پرۆژانه توانای به رده وامبوونیان نییه به ساغ و سه المه تی له وه رزێك

زیاتر، ئه مه ش به هۆی الوازیی ئاستی كوالێتییان و زۆری گزیوفزی له

جێبه جێكردنیاندا.

* پسپۆڕ له بواری جێنده ر و خێزان

د. عالیە فەرەج* دوو هەفتە جارێک دەینووسێت

هه ر به ڕاست مــــــــــــــن قیامه تێكم بینیمودریك عه لی عارف

بوو، )3/16( ڕۆژی سه رله به یانیی سه یاره یه كی شۆفرلێتی سه ربازی هات، كه بوو تێدا ئێرانی فارسی پاسدارێكی چه ند وتیان: ڕاوه ستا، ئێمه دا ماڵی به رده م له و و به رزاییه كان بچنه و بهێڵن به جێ شار په ڕۆ و ده ستامڵ بگرن به ده موچاوتانه وه كیمیایی سه ددام چونكه ده رچن، زوو و

وه شاندووه و هه می دیكه ش ده وەشێنێ .پاش عه رسێكی دره نگ بوو، كه ماڵی ئێمه و خزم و ده ر و دراوسێ ته كبیریان كرد و بڕیاریاندا كه بچینه گوندی )خه رپانی(ى ناوچه ی هه ورامان، له به ر ئه وه ی ماڵی كاك تراكتۆرێكی دراوسێامن ساحیب(ی )شێخ هه بوو، ئه وان وتیان: ئێمه شتامن پێیه ئێوه ماڵی خۆتان، له گه ڵ مه هێنن زۆر شتی و بورهان( )شێخ كاك و پیرۆز( )حاجی بنه ماڵه یه ك كه دایكیان )فاتیمه (ی داده بوون، تراكتۆره دا له و هه موویان بوون، باری له به ر گه وره شم برا )مالیك(ی كاك ته ندروستی له گه ڵ تراكتۆره كه دا سه ركه وت زاهیر( )شاهۆ ناوی به ئامۆزایه كیشم و له به ر منیش له گه ڵیاندا... س��ه رك��ه وت مناڵه و )عه دنان( و )واهیب( كه ئه وه ی بوون، هاوڕێم دیكه یان هاوته مه نه كانی و تراكتۆره كه وه عه ره بانه ی ناو چوومه منیش بۆیه بم، ئه واندا له گه ڵ كرد حه زم عه ره بانه ی ناو سه ركه ومته ئه وان له گه ڵ تراكتۆره كه وه و به هه ر جۆرێك بوو جێی

خۆمم كرده وه ، كه ئه مه ئیدی بووه یه كه م )مالیك(ی كاك و من دابڕانی چركه ساتی برا گه وره كه م له دایك و باوك و خوشك و

براكامنان.به و ترس و حاڵه دژواره وه گه یشتینه به ڕاستی بینیامن )ع��ه ن��ه ب(، گ��ون��دی قیامه ت و مه حشه رێكه و هه ر یه كه و به یه كێك ده گ��ری. و ده كات هاوار جۆرێك یه كێك ده ك��ات، بانگ ونبووه كه ی مناڵه باوك و یه كێ خوشك و برا... یه كێك هاواری چاوی ده كات، یه كێك ده ڕشێته وه و یه كێك ده ڵێت توخوا سووتام.. كوێر بووم.. ده ستم بگرن و یارمه تیم بده ن.. كه مێك ئاوم بده نێ خنكام... چه ندین هاوار و ناڵه ی دڵسوتێنی دیكه ، كه مه گه ر ته نها كه سێك كاریگه ریی شوێنه دا له و كه بێت له سه ر ئه وانه ی له بیرنه چووانه ی دیمه نه ئه و و بووبێت ئه و گوێ به و دیبێ خۆی چاوه كانی به كڕوزانه وه و هاواره مه زڵومانانه ی بیستبێ .

قوتابخانه كه ی ب��ه رده م گه یشتینه گوندی )عه نه ب( و له و كاته دا تراكتۆره كه بێ درا له گه ڵ هه وڵی زۆر ك��وژای��ه وه، بڕستی و توانا كه سیشامن خۆ سودبوو. پێوه پاڵی و دابه زین تا نه بوو پاڵنامنان بنێین، ده ستكرا به خوێندنی ئایه ته لكورسی پاڕانه وه و تكا و دوعا و ویرد و زیكر و ناسۆره دا و دژوار حاڵه له م كه خوا له كه وێت، فریامان و هانامانه وه به بێت دیكه ى سولفێكی ئه مجار ماوه یه ك پاش لێدرا و به لوتف و به زه یی خوا تراكتۆره كه

دیدار: ئااڵ شاره زووری

بوو هاوڕێ ئه مساڵ یادكردنه وه ی نوێنه رایه تیی زۆر به شداریی له گه ڵ واڵتان و ڕەخنه ی ئه وه ش هه یه هه ڵه بجه و نه كرابێت خزمه ت پێویست وه ك نێوده وڵه تییه كان دادگا له كه یسه كه ی پێشه وه . نه چووبێته پێویست وه ك چه كی ب��ری��ن��داران��ی پرسی ل��ه ب��اره ی كاره ساته كه نه دۆزراوه كانی و كیمیایی به په یوه ست تری بابه تی هه ندێك و لەگەڵ گفتوگۆیەمان ئەم هه ڵه بجه وه ، به رپرسی عه بدولقادر، لوقامن به ڕێز كیمیاییبارانی قوربانییانی كۆمه ڵه ی

هه ڵه بجه كردووه .بوو، چۆن ئه مساڵ یادكردنه وه ی به یان: به ڵێنی ته نیا كه هه یه ئ��ه وه ڕەخنه ی حكومه ت بێت، ڕێكخراوه جیهانییه كانیش ب��ه ئ��ام��اده ب��وون��ی��ان ده ت��وان��ن چ��ی بۆ

هه ڵه بجه بكه ن؟

یادكردنه وه ی عه بدولقادر: لوقامن كه موكووڕییه كانی، له گه ڵ ئه مساڵ له پێشوو. س��ااڵن��ی ل��ه ب��وو ج��ی��اواز كرد. به شداریی خه ڵك شوێنه وه زۆر بتوانرێ نه بوو وا شوێنێكی به داخه وه له به اڵم تیایدا، كۆببنه وه هه موویان هاتنی ب��ه رزدا، نیۆده وڵه تیی ئاستێكی ناساندنی بۆ جیهانییانه وه ف��ده ئه و خۆی بایه خی و گرنگی كه یسه كه ئانوساتی زه مینه سازییه ی به هه یه . له م هه ڵه بجه دا، كه یسی ناساندنی جیهانی جیهانییانه ڕێكخراوه ئه و به شداریی ئاستێكی له خۆیه تی گرنگیی خاوه نی

نێوده وڵه تییدا.زۆر چیرۆكگه لێكی هه ڵه بجه له به یان: نادیاره ، چاره نووسیان هێشتا كه هه ن

كه وته وه كار و ئێمه ش كه وتینه وه ڕێ .شوێنێك گه یشتینه شه وه به و هه ر بوو، )نه یسانه ( یان )نه وسود( وابزانم ناو چووینه و الماندا مزگه وته كه دا له له سه ر دا، پشوویه كامن و مزگه وته كه به یانی زوو، 1988/3/17 كه وتینه وه ڕێ و

گه یشتینه شاری پاوه .)ن��ووری( كاك ماڵی له ڕۆژ دوان��زه ماینه وه و خزمه تیان كردین، خزمه تێك كه قه ت بیرناچێته وه ، خزمه تێك پڕ له دڵسۆزی ئه وانی ئه گه ر په رۆشی، و خه مخۆری و كاك و من بۆ به اڵم بوون، خزمیان دیكه منداڵه كانی وه ك گ��ه وره م، برا )مالیك(ی خۆیان و زیاتر له وان خزمه تیان ده كردین و دڵسۆزییان بۆ ده نواندین. كاك )نووری( و خێزانه كه ی به ناوی )داده ئامینه (، هه وڵیان ده دا كه ئه و فه راغ و دابڕانه مان له دایك و باوك و خوشك و براكامنان بۆ پڕ بكه نه وه و بێتاقه تی و خه مباریامن كه م بكه نه وه و

دڵنه واییان ده كردین.ڕۆژان����ه ل��ه گ��ه ڵ ك��اك )م��ال��ی��ك(ی وه ك و ج��اده ك��ه س��ه ر ده چووینه ب��رام ده هات سه یاره یه ك هه رچی سه یته ره یه ك باوك و دای��ك هه واڵی و ده گ��رت ڕام��ان هه موو ده پرسی، براكامنان و خوشك و و نائومێدی به ئێواره یه كیش و نیوه ڕۆ به ده م گریانه وه ده گه ڕاینه وه بۆ ماڵی كاك )نووری(. ئه م چوونه سه ر جاده و ڕاگرتنی و كه س زانینی ه��ه واڵ بۆ ئۆتۆمبێله ش كارمان، به رده وام بوو تا نزیكه ی هه فته یه ك

بكرێت.كیمیایی چه كی بریندارانی پرسی به یان: نه برابێته هه یه خه ڵكێك ئایا چۆنه ،

ده ره وه بۆ چاره سه ر و مابێته وه ؟

هه ر ناكرێت عبدالقادر: لوقامن ده ك��رێ ببه ستین، ده ره وه به پشت خۆمان تیمێك لێره دروست بكه ین. به اڵم ئێستا تا كه هه یه بریندارمان چه ندین نه براونه ته ده ره وه بۆ چاره سه ر.سه رۆكی یادكردنه وه كه دا له حكومه ت له گه ڵامن كۆبووه وه و به ڵێنی ئ��ه وه ی كه داوه ئ��ه وه ی له بێت، ئێمه داواكاریی ئاینده یه كی نزیكدا بیخاته جێبه جێكردنه وه ، بواری ك���ه ی��ه ك��ێ��ك ل��ه وان��ه چاره سه ری مه سه له ی برینداره كانی گشت

چه كی كیمیاییه .به یان: ئه و ڕێكخراوه نه ی ڵه تییا ه و د نێوك���ه ب���ه ش���داری���ی بوون، یادكردنه وه كه به چییان به ڵێنی ئ���ێ���وه دا، ل��ه ب��اره ی

ئه ڵامنیاوه چی؟

عبدالقادر: لوقامن وه ك ئه ڵامنیا حكومه تی بنكه یه كی هه ڵوێستێك بریندارانی چ��اره س��ه ری چه كی كیمیایی له هه ڵه بجه

بۆ ك��ردووه چیتان ب��اره ی��ه وه له و ئێوه گه ڕاندنه وه یان؟

بڵێین ئه گه ر عه بدولقادر: لوقامن ده بێت نه گه ڕابێته وه ، ماوه خه ڵكێك به ڵگه مان هه بێت. به اڵم خه ڵكانێك هه یه ئێمه دێنه الی و نییه دیار منداڵیان كه ناوی خۆیان تۆمار ده كه ن، 43 كه س الی منداڵیان كه كردووه تۆمار ناویان ئێمه كه ده گه یه نێت ئه وه ئه مه نییه . دیار

له سه ر ك��اری ده بێت ئ��ه وه زمناكۆ له گه ڵ بكرێت.

ئێستا تا هه ڵه بجه ییدا دۆزراونه ته وه . كه س 7زه م��ی��ن��ه س��ازی پێشرت وه ك ب��ۆی��ه ن��ه ب��ووه ه���ات���ن���ه وه ی ك��اك له سه ر كاریان زمناكۆ نه كراوه ، زه مینه سازی ب��ردن��ه ب��ۆ ئێستا كه یسی پێشه وه ی جاران له هه ڵه بجه ده توانرێت باشرته ، ك���ه ی���س���ی ئ���ه و ونبووانه ی منداڵه

بكرێته هه ڵه بجه ش كه یسێكی ده وڵه مه ند و

له الیه ن حكومه ته وه كاری به تایبه تی بكرێت، له سه ر

ئیسالمی كۆماری ڕێگه ی له بۆ كار تره وه واڵتانی و ئێران گه ڕاندنه وه یان و دۆزینه وه

واڵتێك ئ��ه وه ی له به ر ئه ڵامنیا هه یه . كۆمپانیای هه ندێك ڕێگه ی له ب��ووه ڕژێم دراوت��ه كیمیایی چه كی خۆیه وه وه ك و وه اڵم وه ك ف���رۆرشاوه ، پێی و ده كرێت پاكییش، نیه ت ده ربڕینی بتوانێت زه مینه سازییه كی فراوانرت بكات بۆ برینداران و قوربانییه كان به گشتی و كیمیایی ناوچه و بالیسان و هه ڵه بجه

ڕێژەكان به تایبه تی. دۆزینه وه له باره ی كردووه چیتان به یان: كۆمپانیا و واڵت ئه و دادگاییكردنی و بیانییانه ی كه ده ستیان هه بووه له تاوانی

كیمیاییبارانكردنی هه ڵه بجه دا؟

زۆر كارێكی عبدالقادر: لوقامن 3/16ی له ئه نجامداوه ، گ��ه وره م��ان كۆمه ڵه ی وه ك ڕامانگه یاند. ئه مساڵدا هه ڵه بجه ، كیمیاییبارانی قوربانیانی ل��ه گ��ه ڵ ده س��ت��ه ی��ه ك ل��ه پ��ارێ��زه ران��ی حكومه تی هاوكاریی به نێوده وڵه تی سكااڵ 3700 نزیكه ی توانیامن هه رێم، چه كی كه كۆمپانیایانه ی ئه و له سه ر فرۆشتووه ، به عس ڕژێمی به كیمیاییان كۆنگره یه كی ل��ه ب��ک��ەی��ن، ت��ۆم��ار ڕۆژ دوو هه ولێر له ڕۆژنامه نووسییدا ئه وه مان كاره ساته كه ساڵیادی له به ر كه یسه كه ی پارێزه ره كه مان كرد، ئاشكرا بیانی له سه ر 20 كۆمپانیای به ڵگه وه به ڕاگه یاند كه به ڵگه ی ته واومان له سه ریان بڕی و گ��از و چ��ه ك ج��ۆری به هه یه بتوانرێت هیوادارین فرۆرشاویشه وه . دادگا له كه یسه كه كات زووترین به و پێشه وه بچێته نێوده وڵه تییه كان بكرێته وه زیانلێكه وتووان قه ره بووی ئه و ژێرباری بچنه كۆمپانیاكانیش و

تاوانانه ی كه ئه نجامیان داوه . ‌3700سكااڵمان‌له‌سه‌ر‌كۆمپانیا‌فرۆشیاره‌كانی‌چه‌كی‌كیمیاوی‌تۆمار‌كردووه‌

komalayati.bayan@yahoo.com ژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

10

43 خێزان تا ئێستا منداڵیان دیار نییه

‌‌‌كۆمه‌ڵناسیی‌‌‌‌‌‌خۆمانە

ڕاپه ڕین و

ده ستكه وته كانی ئێمه جیاوازیی ڕاپه ڕین بۆ نه وه ی كۆن

و به رهه مهێنی دۆخه كه له ته ك نه وه ی دوای ڕاپه ڕین و ئێستادا، جیاوازییه كی

زۆر گه وره ی هه یه و ده كرێت ئه و خواسته ی كه ڕاپه ڕینی به رهه مهێناوه ، خواستێكی گشتی بێت كه ئایدیایه كی

نه ته وه یی له پشتیه وه ئاماده یی هه بووه و پشتگریی لێكردووه .

به اڵم هه ر ئه م خواسته دوای ده ستكه وت ڕاسته وخۆ له ناوده چێت

و ده بێته ده ستكه وتی كۆمه ڵیك و كه مینه یه كی ئۆتۆریته خواز، كه به شێوه ی نه ریتی سه ركردایه تی ئه م

ئۆرگانیزه بوونه ی ڕاپه ڕینه یان كردووه . هه رچه نده ده ستكه وته كانی ڕاپه ڕین

وه ك خۆیان به ئه ندازه و قه باره ی به شداریكردنه كه نه گه یشتووه ته ئه م نه وه یه ، به اڵم ئه وه ی له سه ر نه وه ی

تازه سه باره ت به ڕاپه ڕین بوونی هه یه ، كۆی ئه و تێڕوانینه یه كه كار له سه ر

ده ستكه وته كانی خودی ڕاپه ڕین ده كات و له سه ر به ره نجام ئه دوێ نه ك فاكت.

واته ئه وه ی ڕاپه ڕین ده كاته وێستگه ی قسه له سه ركردن الی نه وه ی

تازه ، ده ستكه وت و به رەنجامه كانی ڕاپه ڕینه نه ك ڕووداوسازیی ڕاپه ڕین و

ئیراده ی میللی.لێره وه له به ر ئه وه ی كۆی

ده ستكه وته كان نه یانتوانیوه هه نگاوێك بۆ باشكردنی كۆی ئاسته كانی

ئه م نه وه یه بنێن، ڕەنگه ڕاپه ڕین ئه و شانازییه گه وره یه نه بێت كه

به شدارانی ده ستكه وته كه لێی ده ڕوانن و ستایشی ده كه ن. لێره وه هه رچی

ئیدیاڵی ڕاپه ڕین هه یه كاتێك ستایش ده كرێن كه توانای گه شه سه ندنی

ئێستایان بۆ ئه و نه وه یه به دواوه بێت. ئه گه ر بڕوانینه ده ره نجامه كانیش،

هه ست به وه ده كه ین ڕاپه ڕین ته نیا یادكردنه وه یه كه ستایشی به دواوه یه و تا هه نووكه ش ده ستكه وته كان وه ك خۆیان له خزمه تی ئه و خواسته گشتییه دا نین.

كه واته بۆ هه ردوو نه وه كه مانای بێبه شبوونه له ده ستكه وته به دیهێرناوه كان. ده ستكه وته كانی ڕاپه ڕین نه ك هه ر گوزراشتكردن

نه بوون له خواستی گشتی، ناكرێت وه ك پرۆژەیه كی ته واوكراوی

نه ته وه ییش چاوی لێبكه ین، چونكه زۆر شتی گه وره و گرنگ هه ن كه

ڕاپه ڕینیان له سه ر بینا كراوه و هه نووكه خراونه ته ئه ودیو فه رامۆشی و بۆ

مرۆڤی كورد لێره هێشتا له ئه فسانه یه ك زیاتر نین. خه ونی گه وره تر هه ن كه

ڕاپه ڕین نه ك هه ر نه یتوانیوه وه دییان بهێنێت، به ڵكه له توانای پێشنیازكردنی ئێستاشدا نییه بۆیان. بۆیه نه وه ی تازه له م دیدگایه وه له ڕاپه ڕین ده ڕوانێت كه به ره نجام و ده ستكه وته كان له وه

ناچن له خواستێكی گه وره ی نه ته وه یی و ئیراده یه كی گشتییه وه سه رچاوه یان گرتبێت . بۆ نه وه ی كۆنیش دیسانه وه

هه ر به هه مان شێوه ، ڕەنگدانه وه ی ئه و ئیراده گشتییه نه بووه كه به ر له

ڕاپه ڕین له باره یه وه تێكۆشاون.

تسێ

ووەین

دامن

وس ع

انڕای

لوقامن عه بدولقادر، به رپرسی كۆمه ڵه ی قوربانییانی كیمیاییبارانی هه ڵه بجه بۆ به یان

birura_bayan@yahoo.comژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

13

ئیسالمدا دیدی له پیاو و ئافره ت له یه كرتین، ته واوكه ری ڕە گ��ه زی دوو زۆربه ی ده قه كانی قورئاندا خوای گه وره كردووه ، بانگه شه ی الناس( أیها )یا به نه یفه رمووه )یا أیها الرجال( یان )یا أیها

النسا ء(.هه ردووكیان له یه ك سه رچاوه ن وه ك ربكم اتقوا الناس ها أي )يا ده فه رموێت: وخلق ة واح��د نفس ن م خلقكم الذي منها زوجها وبث منهم رجاال كثريا ونسا ء واتقوا الله الذي تسا ؤلون به واالرحام إن

الله كان عليكم رقيبا( )النسا ء: 1(.جیاوازییه ك هیچ نه هێشتنی بۆ و بنه ماڵه و ژینگه توخم و ره نگ له )يا ده فه رموێت لێهاتوویی، و توانا قوم ن م قوم يسخر ال آ منوا الذين ها أينسا ء وال نهم م ا خ��ري يكونوا أن عس وال نهن م خريا يكن أن عس نسا ء ن متلمزوا أنفسكم وال تنابزوا باللقاب بئس يتب لم الميان ومن بعد الفسوق االسم ،)11 )الحجرات: المون( الظ هم فأولئك الله عند أكرمكم )إن ده فه رموێت یان

أتقاكم( )الحجرات: 13( ئازادیی به ئ��ام��اژە ده ق��ان��ه ئ��ه م رووی له تایبه تی به ده كه ن، ئافره تان هاتنی پێش پیاوان كه مرۆڤایه تییه وه ، مرۆڤبوونی ب��ه ش��ان��ازی��ی��ان ئیسالم به ئافره تیشیان ده ك���رد، خ��ۆی��ان��ەوە له یه كسانییه ئه م ن��ه ده زان��ی. م��رۆڤ پیاواندا، هه موو ژیانی ئافره تان و نێوان رۆڵی هه ریه كه یان بۆ گ��رت��ووه ت��ه وه ،

فوقه های كه لێكدانه وانه ی ئ��ه و سته می كردویانه، ده قه كان بۆ ئیسالم

تێدایه له ئافره تله زۆری ڕێزێكی ئیسالم ئایینی هیچ كه جۆرێك به گ��رت��ووه ، ئ��اف��ره ت هیچ یاخود ئاسمنی، ت��ری ئایینێكی به و زه وی، س��ه ر ت��ری شه ریعه تێكی هیچ به ڵكو نه گرتووه ، لێ رێزی شێوه یه ئیسالم ئیسالم و دوای پێش نه ته وه یه كی و تا دنیا مابێت، به شێوه ی ئیسالم ئافره تی كه پله یه ی ئه و بۆ به رزنه كردووه ته وه هه موو به و رۆژئ��اوا ئه وه تا شایه نیه تی. پێشكه وتنه ی كه له ڕواڵه تی ژیانی دنیادا و زانست ب��واری له و گه یشتووه پێی به اڵم ك��ردووه ، پێشكه شی پ���ه روه رده دا و رێزگرتن له ئیسالم به نه گه یشتووه پێدانی مافی ره وای خۆیان به ئافره تان، به به ڵگه ی ئه وه ی زۆر ماف كه ئیسالم پێش 14 سه ده له ده قه شه رعییه كاندا ئاماژە ی پێ كردووه و به ڕە وای زانیوه بۆ ئافره تان، نه ته وه كانی ئه وه دوای ساڵ سه دان به شانازيیه وه به و پێكردووه دركیان تر ده ستكه وتێكی ك��ه پ��ێ��دان��اوه دان��ی��ان گه وره یان به ده ستهێناوه بۆ ئافره تان، وه كو رووی له پیاو و ژن یه كسانبوونی »مافی كه ئافره ت به رێگه دان مرۆڤایه تيیه وه ، له ده ره وه كار بكات و خاوه نی سه روه ت و ده نگدان مافی یاخود بێت، سامان و خۆپااڵوتن له هه ڵبژاردنه كاندا«، چه ندین مافی تر كه ئیسالم پێش هه موویان بڕیاری ده فه رموێت گه وره خوای داوه . له سه ر خلقكم الذي ربكم اتقوا الناس أيها »يا من نفس واحدة وخلق منها زوجها وبث الذي الله فاتقوا ونسا ء كثريا رجاال فيهم عليكم كان الله إن واالرحام به تساؤلون رقيبا«. واته »ئه ی خه ڵكینه ، پارێزگاری له كه بكه ن په روه ردگاره تان ئه و سنووری له یه ك نه فس دروستی كردوون، هه ر له به خولقاندووه ، هاوسه ره كه یشی خۆی

كۆمه ڵێك ك��ردووه ، تۆمه تباریان ئافره ت هه وڵیانداوه دروستكردووه ، بۆ تۆمه تیان كه ئافره تان وا تێبگه یه نن ئه گه ر له كۆت و به ندی ئیسالم رزگاریان ببێت ئیرت ئازاد و سه ربه ست ده بن و خۆشبه خت ده بن، له چه وساندنه وه و ژێرده سته یی رزگاریان ده بێت، له وانه یه له هیچ ده رگایه كی تره وه نه بردبێت، ئیسالم به زه فه ریان ئه وه نده

ئه ویش له به ر ئه م هۆكارانه :دوژمنانی پالنی و به رنامه به -1باڵوده كرێنه وه ، تۆمه تانه ئه م ئیسالم ئافره ت ئه گه ر كه له وه ی دڵنیان چونكه له ئیسالم دووركه وته وه ده سته مۆی ئه وان بوو، له رێگه ی ئافره تیشه وه زۆر به ئاسانی دووریان ئیسالم له ده ده ن، فریو پیاوان ده خه نه وه و به و شێوه یه زاڵ ده بن به سه ر

دینی ئیسالمدا.2- فوقه های ئیسالم زۆربه یان »ناڵێین و كردووه ته ده رگایه یان ئه و هه موویان« رێگه یان خۆشكردووه بۆ دروستكردنی ئه و

تۆمه تانه . مێژوو درێژایی به نییه تێدا گومانی بوون، پێشه وای پیاوان ئیسالمی فیقهی نووسیویانه ته وه ، پ��ی��اوان ه��ه ر مێژوو فیقهی به پیاوساالری ئاشكرا به بۆیه ئیسالمییه وه دیاره ، نامه وێت بڵێم ئیسالم، دوو چونكه ئیسالمی، فیقهی ده ڵێم »قورئان ئیسالم سه ره كییه كه ی سه رچاوه و سوننه ت« به هیچ جۆرێك ده قێكی تێدا نییه كه پێچه وانه ی مافی ئافره ت بێت، یان بۆنی سته مكردنی لێبێت له ئافره ت، به ڵكو فه رمووده كانی له هه ندێك رواڵ��ه ت به پێغه مبه ر ئاماژە ی پێ ده كرێت كه ئافره تی پیاو، له به چاوێكی كه مرت سه یر كردبێت توێژینه وه ی فه رمووده كه كاتێك ب��ه اڵم وتنی ه��ۆك��اری رووی له ده ك��رێ��ت بۆ وتنی كاتی و شوێن و فه رمووده یه ئه و ف��ه رم��ووده ك��ه ، ده رده ك���ه وێ���ت ت��ه واو پێچه وانه ی ئه و تێگه یشتنه یه كه به هه ڵه

و هاوسه نگه ر بینی، تێدا گ��ه وره ی��ان هاوخه باتیان بوون.

ع��ه مل��ان��ی��ی��ه ك��ان ت��ێ��ڕوان��ی��ن��ی ئیسالمییه كانیان بۆ ئافره تان به كۆنه پارێز ناوزه د ده كەن، ئایینی ئیسالم ده ستكردی و به رژە وه ندی هه ڵقواڵوی نییه ، مرۆڤ

ئاره زووی پیاوان نییه .ب��ه م��رۆڤ��دان��ان��ی ئ��اف��ره ت��ان و له ئافره تان گرنگی رۆڵ��ی گێڕانه وه ی به رهه مهێنانی و خێزان پێكه وه نانی كۆمه ڵگایه كی بۆ ته ندروست نه وه یه كی بواری له ئافره تان رۆڵی ته ندروست، هاوده م بنیادنان، داهێنان، و په روه رده و هاوسه ر و ب��را و ب��اوك ه��اوك��اری و و كۆنه پارێزی مانه له كامه رۆڵه كانیان،

كۆنه په رستییه ؟راسته قینه ی ئازادیی و یه كسانی بیر كه وا ده ستپێده كات كاتێك ئافره تان، به ندایه تیی له بێت رزگاركه ر هۆشی و دید و بۆچوون و به رنامه ده ستكرده كانی پیاوان تا سه رده می زانست و ته كنه لۆژیا هۆشیان و بیر هه ركاتێك ئافره تان بووه ، پیاوان بۆچوونی و دید به نده ی توانای له زیاد كاركردن ئافره تان به شی و جه سته به بازرگانیكردن و خ��ۆی تایبه تی به ب��وو، توانایانه وه و گیان زۆر داهاتوویه كی س��ه رده م��ه دا ل��ه م ده بێت بۆ ده كات، چاوه ڕێیان ترسناك سه ركردایه تی و ماڵوێرانی و بازرگانیكردن به ئافره تانەوە له بۆچوونی عه ملانيیه كاندا

كۆنه پارێزی نه بێت، پێشكه وتن بێت؟

ئافرەت و پێگه ی له ناو فیكری ئیسالمیدا

ژیان عه بدولقادر:

ئه وه ی ئافره تان وه ریانگرتووه له دیدی

پیاوانه وه بووه

نه جیبه له تیف ئه حمه د:

پیاوساالریی به فیقهی

ئیسالمییه وه دیاره

ته واوكاری كه دیاریكردووه بۆ خۆی یه كرتین، وه ك خوای گه وره ده فه رموێت أوليا ء بعضهم والمؤمنات )والمؤمنون په روه ردگار خوای ،)71 )التوبة: بعض( ئاماژە ی به رۆڵی زۆر له ئافره تان كردووه دایكی ئاسیا، قورئاندا، وه ك »مەریم، له جار هه ندێ به داخه وه ب��ه اڵم موسا«. هۆی به ئیسالمییه كان ره وت��ه ل��ه الی پیاوانه وه الیه ن له هه ڵه تێگه یشتنی و ئافره ت نه شاره زایی یا ده قه كان، له پیاوان له روانگه ی قورئان و سوننه ته وه، جاریش زۆر پیاوان ده مارگیریی یان ئافره تان رێخۆشكه ر بوون بۆ پیاده كردنی هیچ كه كۆمه ڵگا، چه وتی دابونه ریتی سوننه ته وه و قورئان به په یوه ندییه كی نییه ، وه ك كچ به زۆر به شوودان، ژن به ژن، شیربایی، بێبه شكردنی ژن له میرات، نه بوونی خوێندن، له بێبه شكردنی ئافره تان له ناوه ندی بڕیاردا، پیاوساالری،

توندوتیژی.... هتد.ه���ه ر ئ���ه م ه���ۆك���اران���ه ب��وون��ه به جا عه ملانییه كان، الی ده ستكه وت مه رامی سیاسی یان به كاڵفامی بووبێت، چه وساندنه وه یه مایه ی ئایین گوایه ب��ۆ ئ��اف��ره ت��ان و ك��ردی��ان��ه دروش���م بۆ له بۆچوونه كانیان، و دید سه رخستنی به رپاكردنی چ��وو یادیان له كاتێكدا سه رتاسه ری له عه ملانییه كان »شۆڕش«ە جیهانی ئیسالمیدا به هاوكاریی پێشه وای سه ری مزگه ته كانه وه له ناو موسڵمنان رۆڵی موسڵمنیش ئافره تانی كه هه ڵدا،

زۆری ئافره تانی و پیاوان ئه وانه وه هۆی )له سه ر زه وی( باڵوكردووه ته وه ، پارێزگاری له خزمایه تی بكه ن، كه بیپچڕێنن، بێگومان

خوا به سه رتانه وه چاودێره «. پیاو و ژن نێوان یه كسانیی كه واته پیاو و ژن كه چه سپێرناوه ، قورئاندا له یه ك وه كو له سه ره ، ئه ركیان یه ك وه كو مافیان هه یه له ژیانی دنیا و دوارۆژیشدا، و بیر و ژیری له و له هه ست یه كسانن هۆشدا، به و واتایه ی هه ریه كەیان بۆ خۆی له سه ربه خۆیه ، و تێروته واوه مرۆڤێكی ئه رك و كاروباردا هاوكاری یه كرتن، پێكه وه كامیان هیچ و ده كه نه وه ئ��اوه دان ژیان زیاتر دیكه یان له وی پایه ی و پله و رێز زیاتر كاری خۆیان هه وڵی به گه ر نییه ،

پێشكه ش بكه ن. هه ر له به ر ئه وه بیرمه ندی ئیسالمی له ره خنه ع��ه ب��ده « محه ممه د »شێخ كاتێك ده گرێت ته فسیره كان له هه ندێ وا ده رده خه ن كه ئافره ت دروستكراوێكی له ئه وه ی له به ر نییه ، سه ربه خۆ و كامڵ ته فسیری ئیرسائیلیاتدا هاتووه كه ئافره ت له په راسووی چه پی ئاده م دروست بووه .ده ڵێت ڕە تده كاته وه ، ته فسیره ئه و ئه م ئه گه ر وابوایه له قورئاندا ئاماژە ی بۆ ده كرا، بوونه وه رێكی ئافره ت پێچه وانه وه به هه یه ت��ه واوی ئه هلییه تی و سه ربه خۆ پیاودا. له گه ڵ نییه جیاوازییه كی هیچ و هه روه ها پێیوایه كه ئیسالم جوانییه كان و راستییه كانی له هیچ شتێكی تردا ئه وه نده ڕە نگی نه داوه ته وه و جیای نه كردووه ته وه كه ئ���ه وه ن���ده ی ت��ر، ئایینه كانی ل��ه ئافره ت و له له ڕێزگرتنی ره نگیداوه ته وه دانپێدانان به وه ی كه ژن و پیاو له هه موو

بابه ته جه وهه رییه كاندا یه كسانن.به ئیسالم نه یارانی به داخه وه ، به اڵم درێژایی مێژوو ئه وه نده ی له و ده رگایه وه رووب��ه ڕووی ره خنه یان ئافره ت« »مافی ئیسالم كردووه ته وه و به پێشێلكاری مافی

لێكدراوه ته وه ، یاخود ئه گه ر خاتری ئافره تی فه رز پیاو له سه ر شتێكی و گیرابێت تێدا ئه وه بواردبێت، لێ ئافره تی و كردبێت به اڵم خۆیه تی. ئافره ت به رژە وه ندیی له فوقه های كه لێكدانه وانه ی ئه و بێگومان سته می كردویانه ، ده قه كان بۆ ئیسالم تێدایه له ئافره ت، ئێمه ش داوامان لێكراوه پابه ند بین به ده قی شه رعییه وه نه ك رای عه ملانییه كان كاتێك كه واته فوقه هاكان. ره خنه له ئیسالم ده گرن، یان له به ر وته ی هه ر یان ئیسالمه ، زاناكانی و فوقه ها مه به ستیانه ئیسالم نارشین بكه ن و خه ڵكی له تێنه گه یشتوون یان دووربخه نه وه ، لێ شه رعییه كان ده قه رووحی له و ئیسالم

شاره زا نین، تفه نگ به تاریكییه وه ده نێن.ده م����ه وێ����ت ب��ڵ��ێ��م پ��ێ��وی��س��ت��ه خوێندنه وه یه كی نوێ بۆ فیقهی ئیسالمی مافی و ئ��ه رك بۆ تایبه تی به بكرێت، ئافره ت ده بێت ئیسالمدا، له ئافره ت ه��ه وڵ��ه دا، ل��ه و بێت ب��ه ش��دار خ��ۆی بكرێت، ده قه كان بۆ زیاتر توێژینه وه ی بخرێته ڕوو، زیاتر ئیسالم جوانی رووی هه وڵ زیاتر خۆیان موسڵمن ئافره تانی هه بێت ت��ه واوی��ان شاره زاییه كی ب��ده ن له به رگری بتوانن خۆیان تا ئیسالم، له ناوی به ن��ه ده ن رێگه بكه ن، ئیسالم پێشكه وتن و ئازادی و كۆمه ڵێك دروشمی بریقه دارەوە له خشته بربێن و تۆمه ت بۆ ئیسالم دروست بكرێت، چونكه من دڵنیام ئه وانه ی ره خنه له ئیسالم ده گرن به شێكی شاره زانه بوونه وه و نه زانین له زۆری��ان پالن به كه میان به شێكی ده گرن، ره خنه و به رنامه ئه و ژە هرانه ده ڕێژن، هه رچه ند هه ر ده رك��ه وێ��ت بۆ راستیه كانیشیان كه كه سانێك ب��ه اڵم لێده كه ن، نكوڵیی مه به ستیانه راستییه كان بزانن، كاتێك بۆیان ده ركه وت، دانی پێدا ده نێن، كه به شێكی زۆری كۆمه ڵگه ئیسالمییه كانیش له جۆری

دووه من.

ئافره تانی داخ���ه جێی ئ���ه وه ی جیهانی س��ه رت��اس��ه ری ل��ه موسڵمن خوێندنه وه یه كی گشتی، به ئیسالمی مافی و ئه رك و رۆڵ بۆ نه بووه وردیان وایان هه وڵێكی ئایینه كاندا، له ئافره تان دایكی وه ك بتوانن خۆیان كه ن��ه داوه موسڵمنان »خاتوو عائیشه « كه به شێكی وه ك وه رگیراوه ، لێ ئایینه كه ی له زۆر پێغه مبه ر »دروودی خوای له سه ر بێت« من دينكم شطر )خ��ذوا ده فه رموێت حمراء(، شاره زا بن له ئاینه كه یان. ئه وه ی دیدی له زیاتر وه ریانگرتووه ئافره تان

پیاوانه وه بووه .ده ڵێم راش��ك��اوی ب��ه بۆیه ه��ه ر خۆی موسڵمن ئافره تێكی كاتێك هه ر ده ق له و تێگه یشتووبووایه و ش��اره زا ئافره ت، به تایبه تن كه فه رمودانه ی و هیچ ب��ێ ب��ه ده ب���وو دڵنیا كاته ئ��ه و خوای چۆن ماندووبوونێك و تێكۆشان بۆ مافه كانی و ئه رك گشت په روه ردگار دیاری كردووه ، خۆی پشتگیریی له ماف ده رده به و ده كرد، خۆى ئایینه كه یان و نه ده چوو كه له م سه رده مه دا رووبه ڕووی

بوونه ته وه .زیاد رۆژئاوا ئافره تانی كاتێكدا له تێكۆشاندان و خه بات له ساڵه 200 له له كه چی مافه كانیان، بەده ستهێنانی بۆ ده ڵێت مایه ر« »لویس )1986(دا ساڵی نه ته وه له نه كراوه بۆ هیچمن »ئێستا ده نگی ده ڵێت: كورد یه كگرتووه كان«.

دەهۆڵ له دووره وه خۆشه .

تەوەر

هه ردوو نووسه ری ئافره ت )نه جیبه له تیف و ژیان له ئافره ت له باس وتاره كانیاندا له عه بدولقادر( دیدی ئیسالمیدا ده كه ن، تێڕوانینی خۆیان ده رباره ی ده خه نه ڕوو، ئیسالمی ره وتی الی ئافره ت پێگه ی هه ردووال هاوڕان له سه ر ئه وه ی بۆچوونه فیقهییه كان و تێڕوانینی پیاوان بۆی، كاریگه ریی كردووه ته سه ر ئیسالمیی خوێنده وه یه كی پێویستیشه ژن. دۆزی ئافره تان بكرێت و ئافره ت دۆزی بۆ ئافره تییانه

خۆیان قسه له باری خۆیان بكه ن.

ئامادەکردىن: بەیان

به ره نجامی 1970/3/11 به یانی و عێراق حكومه تی نێوان دانوستانی پارتی دیموكرات بوو. له م بابه ته دا كه مێك له هه لومه رجه كانی هاتنه ئارا و شكستی

ئه م ڕێكه وتنه ده دوێین.له ژێر عێراق ده رچوونی دوای له ساڵی له به ریتانی ئینتیدابی سایه ی نێوان له دانوستان جار چه ندین ،1932كوردیدا الیه نی و عێراق حكومه ته كانی چاره نووسیان ب��ه اڵم ئ��اراوه ، هاتووەته نێوان دانوستانی له وانه بووه ، شكست عه بدولكه ریم قاسم و بارزانی له 1961 كه نێوان چه كداریی ڕووبه ڕووبوونه وه ی به نێوا دانوستانی هات، كۆتایی هە ردووال عه بدوڕڕە حامن به زازی سه رۆك وه زیرانی ئه ویش كه بارزانی، و عێراق ئه وكاتی به زازیی ده وری ئه فسه رانی ناڕە زایی دووری��ان پۆسته كه ی له و لێكه وته وه به خشینی ب��اس��ی چونكه خ��س��ت��ه وه ،

ئۆتۆنۆمیی كردبوو به كورد. 1968 ته مموزی كوده تای دوای له له بتوانن به عسییه كان نه بوو ئاسان ناسه قامگیریدا و كوده تا پڕ عێراقی یه كه م له بۆیه ش داكوتن، خۆیان پێی به هه ستان پێناوه دا له م هه نگاویاندا دانه پاشان و به ربه سته كان دیاریكردنی

به یانی یانزه ی ئازار، ڕێكه وتن و هۆكاره كانی شكستپێشدا له كردنیان. له گه ڵ مامه ڵه دانه له كه پێكرد ده ستیان ئه فسه رانه وه له و ئه نجومه نی سه ركردایه تیی شۆڕشدا بوون »عه بدوڕڕە زاق وه ك نه بوون، به عسی و نایف«، هه ستان به دوورخستنه وه یان بۆ ده ره وه ی واڵت و پاشانیش كه وتنه وێزه ی بۆچوونیان به عسییانه ی ئه فسه ره ئه و حه سه ن »ئه حمه د ڕە وت��ه ك��ه ی له گه ڵ یه كی خزمیدا »س����ه دام«ی و ب��ه ك��ر«

نه ده گرته وه .به ربه ستانه گه وره تر له هه موو ئه م له ك��ه ب���وو، ك���ورد مۆله قی كێشه ی سه ره تای دروستبوونی ده وڵه تی عێراقه وه بووبووه و بكرێت چاره سه ر نه توانرابوو هه ربۆیه عێراق، ناسه قامگیریی مایه ی كه پارتیدا، له گه ڵ دانوستان كه وتنه گه وره ی به شێكی نوێنه رایه تیی ئه وكات كرا دانوستان ده كرد. عێراقی كورده كانی و ڕیككه وتنامه كه ئیمزا كرا، به یانی 11ی ماوه ی له بوو بڕیار كه ده رچ��وو ئ��ازار جێبه جێكردنی ڕێوشوێنی ساڵدا چوار خاڵه كانی گرنگرتین له كه دابندرێت،

ئه مانه بوون:ناوچه یه كی دامه زراندنی یه كه م: كه شوێنانه دا له و ك��ورد بۆ ئۆتۆنۆمی

زۆرینه ی دانیشتوان پێكده هێنن.ناوچانه ش ئه و دیاریكردنی دووه م: ڕێی له پێكده هێنێت زۆرینه كورد كه ماوه یه كی له ده بوایه كه ئامارێكه وه

نزیكدا ئه نجام بدرایه . له بێت ب��ه ش��دار ك���ورد سێیه م: حكومه تی پۆسته كانی و ب��ڕی��اردان عێراقدا، له ڕێژە یان پێی به مه ركه زیدا ده بێت جێگرێكی سه رۆك كۆماریش كورد

بێت.چواره م: زمانی كوردی ببێته ڕە سمی ده ستووره پێناوه شدا له م و عێراقدا له

بابه تێكی سیاسه ت ئه وه یه له سه ركردنه و دێت به سه ردا گۆڕانكاریی و ڕۆژانه یه ڕەچاو تێدا به رژەوه ندیی یه كه م پله ی به الیه نانه ئ��ه و ده ب��ێ��ت بۆیه ده ك��رێ��ت، شه رعی به رژەوه ندیی كه بكرێن دی��اری و ج��وداده ك��ه ن��ه وه لێك ن��اش��ه رع��ی و به رژەوه ندیی بااڵی میلله ت دیاری ده كه ن. بۆ ئه م مه به سته زانایان و شاره زایانی بواری ئه م له سه ر بڕیاردانیان شه رعی سیاسه تی لێپررساوی بۆ گێڕاوه ته وه بابه تانه جۆره توانای به مه رجێك یه كه می واڵت، ئه ویش ئه نجومه نی له گه ڵ هه بێت ئیجتیهادی نوێنه ران كه له زاراوه ی فیقهی كۆندا پێیان له م جگه عه قد. و حه ل ئه هلی وت��راوه بڕیاری و بۆچوون و ڕا هیچ سه رچاوه یه ، فه توا، ده سته ی وه كو داموده زگاكانی تری تاكه و زانایان قوتابخانه شه رعییه كان، یان ناتوانن نییه ، پابه ندكه ر خه ڵك تاكه ی و گه ل به رژەوه ندییه كانی و سیاسه ت ته نها پێناسه یه ئه م بكه ن. دی��اری واڵت ئیسالمییه وه ، ده وڵه تی به نییه تایبه ت به ڵكو به شێوه یه كی ڕێژەیی پارت و الیه نه ئیسالمییه كانیش ده گرێته وه ، به اڵم هه ركات له ڕێگه ی ئه هلی حه ل و عه قد )ئه نجومه نی بۆچوونه كانیان و ڕا و ن��وێ��ن��ه ران(ه وه به ده بێت كاته ئ��ه و لێكرا، پشتیوانیی ده وڵه ته سه رشانی ئه ركی و ڕەسمی ڕای هه روه ها جێبه جێكردنه وه . بواری بیخاته په رتووكه كاندا له ناو فیقهییه كان بابه ته و حه ل ئه هلی كاته ی ئه و تا ده مێننه وه ده یكه ن نوێنه ران( )ئه نجومه نی عه قد پابه ند واڵت پێویسته ئه وكاته بڕیار، به

له بریتییه فه توا فه توا: پێناسه ی حوكمه له خه ڵكی هوشیاركردنه وه ی

شه رعییه كان.له س���ی���اس���ه ت: پ��ێ��ن��اس��ه ی هاتووه . ڕاهێنان مانای به زمانه وانیدا به كه كراوه پێناسه وا زاراوه ش��دا له له لێكۆڵینه وه بابه تییانه شێوه یه كی كۆمه ڵگا واقیعی گۆڕانكارییه كانی ده ك�����ات، ل��ه گ��ه ڵ ڕەچ��اوك��ردن��ی

به رژەوه ندییه كانی خه ڵكدا.به م ج��ه وزی��ش ئیبنولقه یمی ده كات سیاسه ت پێناسه ی شێوه یه له سیاسه تدا له گه ڵ خه ڵكی »ك��ه گه نده ڵی له ببنه وه ، نزیك چاكسازی املوقعین، )اع��الم دوورب��ك��ه ون��ه وه ».

)372/4پێناسه كانی فه توا و سیاسه تدا له ده بێت ئه نجامه ی ئ��ه و ده گ��ه ی��ن��ه گ��ه ل، و واڵت ب��ه رژوه ن��دی��ی��ه ك��ان��ی ه��وش��ی��ارك��ردن��ه وه ی خ��ه ڵ��ك ڕەچ��او

بكرێت.هه ڵوێسته ج��ێ��گ��ه ی ئ����ه وه ی

كاتیه كه ی عێراق هه موار بكرێته وه .ڕێژە یان به پێی كورده كان پێنجه م: به شیان واڵت سامانی و س��ه روه ت له پێبدرێت، ته نانه ت له نه وتی كه ركوكیش. له كشتوكاڵی چاكسازیی شه شه م: و بدرێت ئه نجام ئۆتۆنۆمیدا ناوچه ی پێشمه رگه بۆ خانه نشینییش مووچه ی

ببڕدرێته وه . ده ستكه وتی ك��ورد بۆ خااڵنه ئه م بوو جار یه كه م چونكه ب��وون، به رچاو حكومه تی عێراق به ڕە سمی دان به مافه بنێت. كورددا سیاسییه كانی و كه لتووری كه واته ئ��ه ی بپرسین: ده كرێت ب��ه اڵم ڕێككه وتنامه كه و دانوستانه كان بۆچی پێش خۆی؟ ئه وانه ی وه ك هێنا شكستی خواره وه دا خااڵنه ی له م هۆكاره كان من

ده بینمه وه : ی��ه ك��ه م: ه��ه ری��ه ك ل��ه پ��ارت��ی و تێگه یشتنێكی ب��ه ع��س ح��ك��وم��ه ت��ی الی ئۆتۆنۆمی، بۆ هه بوو تایبه تیان چوون سه ربه خۆیی به ره و مانای كورد هه ژموونی الوازك��ردن��ی ئه وپه ڕی تا و حكومه تی بۆ بوو، مه ركه زی حكومه تی بۆ بوو كاتی چاره سه رێكی به عسیش پاشان ده سه اڵتیان، سه قامگیربوونی ناوچه ی ده س��ه اڵت��ی ك��ه م��ك��ردن��ه وه ی ئه وكاتیش هه ر ئه وپه ڕی. تا ئۆتۆنۆمی سه ددام وتبووی كه »ئۆتۆنۆمی دراوه به

هه ڵسێت حكومه ت و بڕیاره وه به و بێت ئه و ده گه ینه لێره وه جێبه جێكردنی. به ئه نجامه ی له سیاسه تكردن و به ڕێوه بردنی ته قلید و مه زهه ب سه ر چوونه واڵت��دا، و كۆن بۆچوونی شه رعزانه كانی و ڕا نییه ، له مامه ڵه یان تیۆری بابه تێكی وه كو تازه نوێنه رانی كاته ی ئه و تا ده كرێت، گه ڵدا ئه یخاته ده وڵه ت ده كه ن، به رپای خه ڵك فیكری له چونكه كارپێكردنه وه ، ب��واری ئیجتیهاد به رپرسه كان و زان��ا ئیسالمیدا له ل��ه وه ی باشرته بكه ن هه ڵه و بكه ن ڕێگه و بكه ن ته قلید هه ڵه كردن ترسی وه كو بگرن، بیركردنه وه یه ك هه موو له بوخاری و موسلیم كه فه رموده یه كدا له خوای »درودی پێغه مبه ر گێڕاویانه ته وه ، له سه ر بێت« ده فه رموێت »إذا حكم الحاكم حكم وإذا أج��ران, فله أصاب ثم فاجتهد شێوه یه به م أجر«. فله أخطأ ثم فاجتهد ده گه ین به ڕێگه چاره یه ك بۆ ڕا و بۆچوونی كه ئیسالمی ته وژمی و الی��ه ن هه ندێك هه ڵوێستێكی هه موو بۆ وایه قه ناعه تیان تازه ی بۆچوونێكی هه ر بۆ یان سیاسی، پێویسته ده وروب��ه ر، و ژیان به سه باره ت به ڵگه یه كی شه رعیی ڕەوان هه بێت له سه ر كاره ، ئه و ڕێگه پێدراویی و مه رشوعیه ت الیه ن له ب��ه رده وام ده كات وا ئه مه ش كه فیقهییه كانه وه مه راجیعه و سه ركردایه تی ئه و هه بێت. ناوخۆیی سیمیناری و كۆڕ له ده ك��ه ن ح��ه ز ئ��ه وه ن��ده ی ته وژمانه هه ڵوێست و مه سه له كاندا خۆیان ته قلیدی زانایه كی فیقهی بكه ن، ئه وه نده حه زناكه ن دوای ڕا و بۆچوونێكی تازه ی سه ركردایه تیی

وته یه ش ئه م ، خاك«)1( به نه ك خه ڵك، مه غزای خۆی هه یه .

دووه م: بوونی بێمتامنه یی سیاسی له نێوان هه ردوو الیه ندا، به تایبه ت له دوای بێمتامنه ییه ش هۆكاره كانی ،1971 ساڵی و دانوستان مێژووی له وانه : زۆرب��وون، شكسته كان له نێوان كورد و حكومه ته كانی ده زگای هه وڵدانی جار دوو پێشوودا، مه ال تیرۆركردنی بۆ عێراقی هه واڵگریی دا، 1972 و 1971 ساڵی له مسته فا قبوڵنه كردنی »محه ممه د حه بیب كه ریم« كه عێراق، كۆماری وه ك جێگری سه رۆك دیاری پۆسته ئه و بۆ پارتییه وه له الیه ن مسته فا مه ال چاوپێكه وتنه كه ی كرابوو، پۆست«ی »واشنتۆن ڕۆژنامه ی له گه ڵ تێیدا كه دا 1973 ساڵی له ئه مریكی گورگانه له و ئه مریكا ئه گه ر « وتبووی مبانپارێزێت، بووه - به عس مه به ستی -به ده ده م ك��ه رك��وك ن��ه وت��ی م��ن ئ��ه وا كار له وێ تا ئه مریكی كۆمپانیایه كه ی

بكات« )2(، ئه مه و چه ندین هۆی تر. سێیه م: خاڵێكی تری سه ره كی بریتی بوو له و شااڵوه مه نهه جییه ی ته عریب كه له ناوچه كوردییه كاندا ده ستی پێكردبوو، چه ندین كه ك��ه رك��وك، له تایبه ت به خێزانی عه ره ب هێرنان و له وێ نیشته جێ باشوور بۆ كورده كانیش خێزانه ك��ران، ده گوازرانه وه و به چه ندان شێوه ی تریش

سیاسی بكه ون، كه ئه مه ش وا ده كات ئه و الیه نانه له هه ڵوێست وه رگرتن و پێشهات و مه سه له تازه كاندا، هه ندێك جار ڕاڕا بن، وه كو ئینب قه ییم له كتێبی )اعالم املوقعین بۆچوونه ، ئ��ه و وه اڵم���ی ب��ۆ 372/4(دا قسه یه كی ئیبنو عه قیلی حه نبه لی ده هێنێت سیاسه ت له وا كه كه سێك به به رانبه ر سیاسی هه نگاوێكی هه موو تێگه یشتووه كه بێت، له سه ر ده قێكی شه رعیی ده بێت ده ڵێت: )سیاسه تی شه رعی ئه وه یه هاوڕای شه رعیی ده قێكی له گه ڵ بێت، ش��ه رع )به و نه وه سنت، دژبه یه ك راستدا نه گۆڕی كه سه ده ڵێت ئه گه ر مه به ستت ئه وه بێت( ئه گه ر به اڵم ڕاسته ، بۆچوونه كه ت ئه وه هه نگاوێكی هه موو بێت ئه وه مه به ستت له سه ر شه رعیی ده قێكی ده بێت سیاسی هه ڵه زانینی به و هه ڵه یه ئ��ه وه بێت، خوای )درودی پێغه مبه ریشه هاوه ڵه كانی جۆره ئه م چاره سه ری بۆ بێت(، له سه ر

بۆچوون و قه ناعه ته دوو ڕێگه هه یه :و ئه ندامان ش��اره زاك��ردن��ی یه كه م: فیقهی سه رچاوه كانی له كادیرانیان، بتوانن تاوه كو الفقه ( )اص��ول ئیسالمی ده وروب��ه ری��دا و واقیع له گه ڵ مامه ڵه چوارچێوه ی له به رچاوڕۆشنی به و بكه ن مه به سته كانی شه ریعه ت )مقاصد الرشیعه (

له دووربكه ونه وه و بكه ن سیاسه ت دا ڕواڵه تبینیی ڕووت.

كه ئیسالمییانه ی پارته ئه و دووه م: پێویستان سه له فین، باگراوندێكی خاوه ن )الفقه به ڵگه دار سیاسیی فیقهێكی به تێبگه ن تاوه كو هه یه املدلل( السیاسی

ته عریب پیاده ده كرا. له خانه قین نزیكه ی بۆ ده رك��ران فه یلی كوردی هه زار )45(

ئێران و عه ره به كان شوێنیان گرتنه وه . چواره م: په یوه ندیی هه ردوو الیه نی له یه كێك به به عس حكومه تی و كورد به عس س���ارده وه . جه نگی بلۆكه كانی نه وت خۆماڵیكردنی به هه ستابوو تازه كۆمپانیا ده ستی له ژێر ده رهێنانی و پشتیوانیی به ئه مه شی به ریتانییه كاندا، ئه نجامدابوو، س��ۆڤ��ی��ه ت ب��ه رچ��اوی خۆی په یوه ندییه كانی پارتی له والشه وه ئێراندا و ئیرسائیل و ئه مریكا له گه ڵ و دارایی یارمه تیی داوای گه شه پێدابوو، هۆیه شه وه به م لێكردبوون، سه ربازیی ساڵی 1971 پارتی )16( ملیۆن دۆالری له

سی ئای ئه ی وه رگرتبوو )3(.گرنگرت ئه مانه هە موو له پێنجه م: نێوده وڵه تییه ڕە هه ندی ئاماده نه بوونی الیه نی ه��ه ردوو نێوان له میانگیر وه ك ته نها ڕێكه وتنه ئ��ه م ڕێكه وتنه كه دا، ڕازی پێی ه���ه ردووال كه ب��وو به یانێك بووبوون، به اڵم هیچ الیه نێكی نێوده وڵه تی و ئیقلیمیش به ڕە سمی نه هێرنابوونه ناو گرەنتییه كی وه ك تا ڕێكه وتنامه كه وه ، ڕۆڵی ڕێكه وتنه كه پیاده كردنی و پاراسنت

خۆیان بگێڕن.

پەڕاوێز 1-Bengio, O. )1998(. Saddam›s word : political discourse in Iraq. New York,.Oxford University Press, p 114 2-Anderson, L. D. and G. R. V. Stansfield )2004(. The future of Iraq : dictatorship, democracy, or division?New York, N.Y., Palgrave Macmil-.lan, p563-Marr, P. )2012(. The modern his- .tory of Iraq. Boulder, Co, p152

سه ر له خ��وای )درودی پێغه مبه ر سیاسه تیان چۆن هاوه ڵه كانی و بێت( و لۆژیكییانه چه ندێك ك����ردووه ، واقیعییانه مامه ڵه یان له گه ڵ ده وروبه ر به مه به سته ئه م بۆ كردووه ، واڵتان و كتێبه كه ی ده ڵێم به ڕێز خوێنه رانی )تحریر ب��ه ن��اوی مه تیری حاكم د. بخوێننه وه ، الگغیان( وتجرید االنسان سیاسییه كانی پرسیاره هه موو وه اڵمی ئه وه ئێمه ش مه به ستی خۆ تێدایه . ڕەهایی به ئیسالمییه كان پارته نییه سیاسه ت شه رعی سانسۆری بێ و ته وژمانه ی و پارت ئه و بكه ن، چونكه فیكری به ته سلیم خۆیان سانسۆر بێ ئه وانیش ك��ردووه ، تازه گه رایی و نوێ و فیكری كێشه ی و گرفت كۆمه ڵێك ده گرێت، پێ ڕێگه یان كۆمه اڵیه تی هه ندێكدا تێڕوانینی له نییه دوور به ره و ئینحرافی فیكری هه نگاو نه نێن. له ئیسالمدا فیكر چوارچێوه ی بۆ دیاری )درودی پێغه مبه ر وه كو هه ر كراوه ، خوای له سه ر بێت( ئیامندار ده چوێنێت به ئه سپێكی به سرتاوه كه هه رچه ندێك په ته كه ی چوارچێوه ی له بسوڕێته وه »مثل ده فه رموێت: كه ده رناچێت، الفرس كمثل اإلمي��ان، ؤمثل المؤمن، اخيته«، إل يرجع ثم يجول، اخيته ف ئه م فه رموده یه مه ودایه كی به رفراوانی تێدا جموجوڵی كه كردوین دیاری بۆ به وه پێویستامن شێوه یه ك به بكه ین، نه بێت په نا به رینه به ر شیو و دۆڵی تر

بۆ تێركردنی هزر و هۆشامن.

گه وره ترین و ترسناكرتین ده سه اڵتی دونیا، الوازترین ته نه به رامبه ر به

چه پڵه لێدانی خه ڵك. ئه وه ی له سوریا گوزه ر ده كات جیاوازه ، چونكه له وێ

كه مینه یه كی دوژمن »دوژمنێكی دێرینی میلله ت« زیاتر له 40 ساڵه به ئاگر و ئاسن حوكم ده كات و هه رچی

شیعه هه یه پاڵپشتیه تی. له به ر ئه وه به چه پڵه نه ڕووخا، چونكه ئامانجی ئه م

ڕژێمه هه میشه لێدانی ڕۆحی سوننه و شكاندنی بڕبڕە پشتی بووه . له به ر ئه وه به هه ر پاساوێك بێت مردنیان به سه ردا

ده بارێنێت. شه ڕە كه شه ڕی مان و نه مانێكی مێژووییه .

له كوردستان بیستودوو ساڵه خه ڵك وێران كراوه . ئه وه ی به چاو ده بیرنێت

و هه ستی پێده كرێت، زۆر كه مرته له ڕووه شاراوه كانی، كه له ئاینده دا باشرت ده بیرنێت. پێشرت گوتومه گه ر ئه مجۆره ده سه اڵته ی له كوردستان

هه یه له نێو هه ر میلله تێكی پێشكه وتوو و هۆشیاردا بوایه، له مێژ بوو به ره و

زبڵدان فڕێدرابوو. له كوردستان، گه لی كورد توشی سێ نه گبه تی زۆر گه وره

بووه ، كه بوونه ته ڕێگر له به رده م هه ڵسان دژ به زوڵم و سته م. یه كه م

ترسنۆكییه كی بێوێنه »به شێكی په یوه سته به ترسان له ده وروبه ر، گوایه ڕە وشه كه

له بار ده چێت«. دووه م هه بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی قێزه ون و له رزۆك و بۆش.

سێیه میش، ئه مه یان مه ترسیدارتینیانه ، هه بوونی چینێكی نزم و خۆفرۆش »مێكێش« كه بوونه ته دارده ستی

ده سه اڵتێكی گه نده ڵ و ته پیو.ئه م چینه ی سێیه م، بایی یه ك زه ڕڕە

هه ڵه ی ده سه اڵت نابینێت و دانی پێدا نانێت. له وانه یه بۆ خۆڵكردنه

چاوی خه ڵك، به شێوازێكی گشتی یان ته مومژاوی، باسی هه ڵه بكات، یان سوكه

ڕە خنه یه ك بگرێت، به اڵم قه ت باسی كاكڵ و ناوه رۆكی گه نده ڵی ناكات كه له سه ركرده گه وره كانی ده سه اڵته وه

ده ستپێده كات. ئه م چینه كار و هۆش و تاقه تی خستووه ته ژێر ڕكێفی ده سه اڵت بۆ وه ده ستهێنانی ده ستكه وت و ئیمتیاز.

ئه م چینه وه ك سه گی هار به ردراوه ته میلله ت و له وه ڕین نابێته وه . هه ر كه باسی به ره نگاربوونه وه ی زوڵم بێته نێو

خوانی باس، خۆی و ده سه اڵت هه ڕە شه ی ئاشكرا له میلله ت ده كه ن، به وه ی گه ر

بیربكه نه وه له وه ستان دژیان، ئه وا ڕە وشه كه له بار ده چێت و دۆژمنانی

ده وروبه ر دێنه وه كوردستان. واته ناڕاسته وخۆ زمانحاڵیان ده ڵێت »یان ئێمه له ده سه اڵت ده مێنینه وه ، یان كوردستان

ته سلیم به دوژمنان ده كه ین!«.ئه وان له الیه ك به ته واوی چوونه ته

ژێر لنگه كانی ئه و »دوژمنان«ە ی ده وروبه ر، كه چی له والوه به وان

ده مانرتسێنن. ئۆپۆزسیۆنیش كه وتووه ته ژێر ئه م باره و گێالنه ئه م حیسابانه

لێكده داته وه .له م نێوه دا، هه رچی پاره وپول و

بودجه و ده ستكه وت هه یه بۆ خۆیان قۆرخی ده كه ن، یه ك زه ڕڕە ش بیر له

نه هامه تی و قوڕبه سه ریی و دواكه وتنی ئه م میلله ته ناكه نه وه . ئاینده ش هه ر

له والوه ، كه دیاره به چ شێوازێكی ترسناك چاوه ڕێامنه . مێكێشیش هه میشه

له جوانكردنی ڕووی پیسی ده سه اڵت ماندوو نابێت. ئه م جۆره ده سه اڵته ش بۆ

به رده وامبوونی خۆی، هه میشه حه زی به م جۆره مێكێشانه یه .

birura_bayan@yahoo.com ژماره )27(، سێشه ممه 19 /2013/3، ساڵی یەکەم

12

جه الل حه سه ن

نازم عەبدوڵاڵ

ترسناكرتین دوژمنی كورد

عه لی سیرینی

بارزانى وتبووی ئه گه ر ئه مریكا له و گورگانه - مه به ستی به عس بووه -

بمانپارێزێت، ئه وا من نه وتی كه ركوك ده ده م به كۆمپانیایه كه ی ئه مریكی

سیاسه ت و فه توا

ئه فسانه ی فارسی ناسیۆنالیستی نوورساوه

له و زاره كییه ك��وردی ئه فسانه ی و وه رگیراوه فارسی ئه فسانه ی هه ردوو كوردی ناسیۆنالیستی به رژەوه ندیی به داگیركردن حوكمی به كورد، داڕێژراوه. و عه ره به وه ناسیۆنالیستی الی��ه ن له بووه ، ئاسایی الی له سیكیوله ربوونی، نوێنه ری خوێنڕێژ، پادشای زوحاكی ڕوداوه ئه و بێت. عه ره ب كاره كته ری له ب��ه ر چونكه دژە، م��ێ��ژوو ل��ه گ��ه ڵ ده سه اڵتی ئیسالم، به كورد ئاشنابوونی نه بووه ، بوونی كوردستان له عه ره بی و تاك ئاستی له هه بووه ئه وه ی به ڵكو هۆزدا بووه ! له هه مووش سه یرتر، كاوه دووب��اره ئه وه كه چی ك��راوه ، كورد به مێژوو ڕووداوه ك��ان��ی ڕەوت��ی له گه ڵ

پارادۆكسییه ك پێكده هێنێت.هه موو به فارسی ناسیۆنالیستی ره وته كانیه وه له سه ر هه ردوو گێڕانه وه ی فیرده وسی و مه سعودی كار ده كه ن، له ئااڵی فارسدا، به ئیسالمبوونی سه رده می هه موو وه ك به رزكردبووه وه ، ك��اوه ی ژێده ره كان ئاماژە به وه ده كه ن. له مه ش ده وڵه تی وه ك ف��ارس ئێستاش زیاتر، ئ���ازاردا 21ی ل��ه ئیسالمی ك��ۆم��اری

سێزده به ری هه یه . توانیویه تی فارسی ناسیۆنالیستی عه ره ب، ده سه اڵتی و كورد ده سه اڵتی پێی به ن��ه ورۆز، ئه فسانه ی به ئیلهام هزری و زه ین له فارسی، گێڕانه وه ی كه چی بڕووخێنێت، ف��ارس��دا تاكی نه یتوانیوه ك���وردی ناسیۆنالیستی زه ینی له عه ره بی و فارسی ده سه اڵتی كه لێنی به ڵكو بسڕێته وه ، كورد تاكی ك��وردی كۆمه ڵگای تاكه كانی نێوان ڕزگاربوون هه روه ها بكات، گه وره تر و فارسی ناسیۆنالیستی ده سه اڵتی له

عه ره بی دوورتر بكاته وه .

ئه نجام له ڕوانگه ی هه موو ئه و به ڵگانه وه ، نه ورۆز بۆ كورد پرسه یه ، نه ك ئاهه نگ! ناسیۆنالیستی كوردی وه ك فارسییه كه ی ب��ه چ��اوی��ل��ك��ه ی��ه ك��ی پ��ڕ ڕوون��اك��ی بۆ مێژوویه ك ئ��ه وه ی بۆ دایڕشتووه بكاته ك��اوه ب��ك��ات، خ��ۆی دروس���ت ده ستی له هه م ئه وه ی بۆ پاڵه وانێك تورك و فارس و عه ره ب ڕزگاری ببێت و هه م زمانی كوردی زیندوو بكاته وه ! به بۆنه یه كی نه ته وه ییه ، تاوانێكی ڕاستی نه ته وه یی كه بووەته ڕۆژی نیشتیامنیی ئامێز ئه فسانه ڕووداوی له سه ر كورد،

درووستبكرێت. شێخ م���ردن���ی ڕۆژی گ��رن��گ��ه م��ه ح��م��وود، ل��ه س��ێ��داره دان��ی ق��ازی بارزانی، مسته فا مردنی موحه ممه د، كه ركوك ڕزگ��ارك��ردن��ی ڕۆژی یه كه م له ك��ورد نیشتیامنیی رۆژی بكرێته بۆنه یه كی نه ك كوردستان، باشووری

ئه فسانه یی وه ك نه ورۆز.

ته واو دژ به یه كن. ساسانی، ده س��ه اڵت��ی كۆتایی تا به دژ ك��اوه ی��ان ئ��ااڵی ساسانییه كان به رزكردبووه وه . عه ره به كان موسڵامنه ئه و »چۆن ده ڵێن ئه لعابد و ته به ری له بەنرخ به ردی و گه وهه ر به ئااڵیه نه خشێرنابوو، فه ره یدوون سه رده می به و ه��ه ر یه زگوردیش س��ه رده م��ی له لۆژیكێك چ ڕازێندرابووه وه . گه وهه رانه قه بووڵی ئه وه ده كات، فارس ئااڵی كورد »ع. به رزبكه نه وه ؟ قادسیه شه ڕی له ده گۆڕێت فیرده وسی قسه ی سه رسام« خۆی مه به ستی ل��ه گ��ه ڵ ئ���ه وه ی ب��ۆ ده نووسێت )22( الپه ڕە له بگونجێت. ئه و ك��ه ك���اوه ، دره ف��ش��ی »سمبولی دروستكرابوو، پێسته له بوو پێشكوشه به فه ره یدون كاوه ، سه ركه وتنی پاش فه ره یدون ڕازاندیه وه «. زێڕ و مرواری ئه وه ی پاش كرد، دروست كیانی ئااڵی نه ك شۆڕشگێڕان، ڕی��زی هاته ك��اوه ب��ه س��ه ر زوح��اك��دا س��ه رك��ه وت. ع . زوح��اك ناكات ل��ه وه نكۆڵی سه رسام )38(دا الپه ڕە له ئه وه تا بووه ، عه ره ب »... بووه عه ره ب »زوحاك ده نووسێت

»زوح��اك1000 ده نووسێت ته به ریش زوحاكێكی ئایا كردووه «. حوكمی ساڵ ك��ردووه ؟ چی كورد خاكی له ع��ه ره ب پێش كورد و عه ره ب په یوه نددی ئایا ئاشنابوونی كورد به ئیسالمك كه ی بووه ؟ بانگه واز بۆ موسڵامنانه ی عه ره به ئه و هاتبوونه كوردستان له نێو كورد توانه وه ونكرد. خۆیان نه ته وه یی شوناسی و كه هاتووه ، ته به ریدا له قسه یه ی ئه و »ئه ی ده ڵێت ئه رده شێر به ئ��ه رده وان كورد، ڕەشامڵی ژێر گه وره بووی كوردی تاج من فه رمانی بێ ده وێریت چۆن ل7(. دوو، )ب��ه رگ��ی نێیت«. له سه ر نه ته وه هه ندێك ئێستاش جوێنه ، ئه مه له .... كرمانج! »هه ی ده ڵێن كورد به كرمانجێتی خۆی ناكه وێت«. ڕووخاندنی حوكمی میدی به ده ست فارس له )550 ساسانی حوكمی دامه زراندنی ز(، پ. له كاری ساڵه )774( ئه و )224ز(، له زۆری ك��ورد ك���ردووه ، ك��ورد كه سێتی بووه ته كۆچه ری، بۆیه ئه رده وان وشه ی »خیام، خێمه « به كاردێنێت. كۆچه ربوون شاریی چاو له كۆمه اڵیه تییه، عه یبێكی

پله دووه . گووتیبوونی كاوه ، قسه یه كه له نێو به اڵم سه رسام، ع. پاڵ ده درێته كورددا ته به ری قسه یه كه ئه مه بنه ڕەتدا له

ده ڵێت هه تا لێوه ك���ردووه ، باسی بووه ، ته مه نی ساڵ )1100( زوح��اك كورد ك��اوه ناكات ب��ه وه ئاماژە ب��ه اڵم نه ورۆز ده وترێت، هه روه ها بووبێت. پێغه مبه ره ئیرباهیم رزگاریی رۆژی كورد ئه وه ش نه مرود، مه نجه نیقی له به ڕایه ش ئه و بۆیه بتپه رست، ده كاته

په سند نازانین.

نه ورۆز له نێوان ئه فسانه ی فارسی و ئه فسانه ی كوردیدا

ئه فسانه ومت����ان، پ��ێ��ش��ه وه ل��ه یه كێك مرۆڤه . عه قڵی ده رهاویشته ی ئه فسانه یه ك، ه��ه ر پێكهێنه رانی له پێویستییه ، جا ئه و پێویستییه مه عنه وی یان ماددی بێت. له هه ردوو ئه فسانه ی بۆ ن��ه ورۆز مه سعودی، و فیرده وسی

كورد پرسه یه كی سه رانسه رییه ، چونكه :فیرده وسیدا، ئه فسانه ی له یه كه م، له و نییه سه ره كی كاره كته ری ك��اوه گێڕانه وه ی به فه ره یدونه . ئه و بریتی كاوه ده ستی به زوح��اك فیرده وسی، چیای له فه ره یدون به ڵكو ناكوژرێت، ده ماوه ند زیندانی ده كات. له گێرانه وه ی

زوحاكدا سه ر به فه ره یدون ته به ریدا، زاڵ ده بێت و ده یكوژێت. له گێڕانه وه ی زوحاك ڕاپه ڕیو جه ماوه ری بۆره كه ییدا، له سه ر ئه فسانه كه ش ده ك��وژێ��ت. بیناكراوه ، ناسیۆنالیستی بنه مای دوو 1- زی��ن��دووك��ردن��ه وه ی ڕق��ی ف��ارس له نوێنه ری وه ك زوح��اك بۆیه ع��ه ره ب، عه ره ب كراوه ته پاشایه كی نادادوه ر. له چه ند ئه فسانه یه ئه و نووسینی ده می ده سه اڵتی به دژ فارسی یاخیگه رێكی فیرده وسیش كراوه ، عه باسی خیالفه تی یاخیبوونه ئ��ه و به شداریی وش��ه به ده كات. زیندووكردنه وه ی زمانی فارسی و باڵوكردنه وه ی ڕۆشنبیریی سه ركه وتنی ف��ارس ب��ه س��ه ر ك���ورد، ل��ه ك��وده ت��ای به ئاستیاگ ده سه اڵتی هه ره سپێهێنانی

ده ست كۆرشه وه . مه سعودیدا، ئه فسانه ی له �2له و كورد زاڵ��ه ، فارسی ناسیۆنالیستی بووه ! په یدا جنۆكه له ئه فسانه یه دا ده بێته میدی پادشای دوا ئه ستیاگی خه ڵك، گیانی به رده بێته ئه ژدیهایه ك، بریتی )ل��ه ئه فسانه كه ك��اوه ی بۆیه ئه ستیاگی مێژوویی( فارسی كۆرشی ئه و پێی به ده كوژێت. كورد پادشای گێڕانه وه كورد له نه ورۆزدا ده بێت پرسه

دابنێت.

كه مكردنی له سه ر فیرده وسی شانامه ی بنیادنراوه ، چونكه خودی ڕەگه زی كورد شانامه به عه قڵێكی ناسیۆنالیستی فارسی ئه فسانه ی له فیرده وسی ن���وورساوه . ڕزگاربووانه ی ئه و زوحاكدا، و ك��اوه دانانێت، كورد به زوحاك سته می نێو له وه ك داده نێت، فارسیان به به ڵكو الپه ڕە )27(دا ده نووسێت »دوو ئێرانیی گرمایل، و ئارمایل ناوی به ئازادیخواز چێشتلێنه ری بوونه خۆیان زیره كیی به »مانگانه ده ڵێت زیاتر له مه زوحاك«. 30 گه نج له ڕێگای ئارمایل و گرمایله وه ، له داوی مه رگ ڕزگاریان ده بوو، خۆیان ژماره ی هه ركه ده ك��رد، قایم چیادا له كه س، )200( گه یشته ئازادكراوه كان چێشتكه ره كان مێگه لێك له مه ڕ و بزنیان و شوانیان به بنب تاوه كو ده ن��اردن، بۆ

ژیانێكی ئاسووده یان هه بێت«. ل27.له دوای هه ره سی میدیا به ده ستی شانازیی زۆر فیرده وسی كه ك��ۆرش، كورد ده سه اڵتداری ڕۆڵی ده كات، پێوه به كه فارس ونبوو. له سه ر خاكی خۆی نارسابوون، هه خامه نشین و ئه خمینی ئه ستیاگی هه ره سپێهێنانی دوای ئایینی زم��ان��ی میدیا، پ��ادش��ای دوا میدییه كانیان هێشته وه ، چونكه خۆشیان بوون، زه رده شتی كورد زۆرب��ه ی وه ك واڵتی كه لتووری توێژەرانی هه روه ها ده كه نەوە ئه وه له سه ر جه خت ئاریان كه فارس هه ر شوناسی نه ته وه یی كوردی میدیشی ئه لفبێی به ڵكو زه وتنه كردووه ، مێژوویه كی به وه ش ب��ردووه ، خۆی بۆ دروس��ت��ك��ردووه ، خ��ۆی ب��ۆ ساخته ی ئاریانی شارستانیی له كوردیشی رۆڵی جه مال دكتۆر وه ك ش���اردووه ت���ه وه . نه به ز ده ڵێت »ناسیۆنالیستی فارسی، له ئێرانی وشه ی ئێرانه وه ، شای سه رده می

له جیاتی فارس به كارهێنا«.

بۆچی نه ورۆز كه لتووری فارسییه ؟ ملمالنێی ل��ه س��ه ر قسه ئ��ه گ��ه ر زوحاك – كاوه بكه ین، ئه وه فیرده وسی عه ره بی ش��ه ڕی زم��ان به ویستویه تی كورد هاوكێشه یه له و بكات، موسڵامن به ڵكو نییه ، بوونی نه ته وه یه ك وه ك فارسی، كه لتووری له كورد ڕزگاربوونی نسكۆیه كی ده روونی بوو بۆ فیرده وسی. – ئه ژدیهاك ملمالنێی له ئه گه ر قسه ش نه ورۆزدا له كورد ده بێت بكه ین، كاوه میدی پادشای دوا دانێت، چونكه پرسه كۆرشی الیەن له ڕۆژەدا له و ئه ستیاگ، ف��ارس��ی��ەوە ك��وده ت��ای ل��ه س��ه ر ك��راوه . خۆش پێ كوده تایه ی ئه و فیرده وسی فه رمانڕەوایی ده سپێكی چونكه بووه ، كوردی حوكمی كۆتایی و بووه فارس كتێبی ل��ه س��ه رس��ام« »ع. ك��ه ب���ووه . »ئاڤێستای نه ورۆز«دا ده نووسێت »ناوی ئه ژدیهاكه «. ن��اوی ته عریبی زوح��اك یه كرتن، دژی وشه یه دوو ئه و )ل42(. – زوح��اك تێكناكه نه وه ، ئ��ه و له گه ڵ پێكه نینهێنه ر و ئه ژدیهاك دێو و دراگۆن

www.bayanpress.netژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

15

خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم

hawzheenk@yahoo.com07701543488

بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد

rawshtmail@yahoo.com07501112083

بەڕێوەبەرى کارگێڕى:جیهانگیر ئەحمەد

bayanreklam@yahoo.com07702455504

ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net

E.mail: bayanpress@yahoo.comwww.facebook.com/bayanpres

ئەنداماىن بۆرد:سەاڵح ساالر

ئیدریس سیوەیىلمحەمەد جەمال

ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3. تەلەفۆن: 07480605181 بایی )750( دینارە

رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە

فارس هه ر شوناسی نه ته وه یی كوردی زه وتنه كردووه ، به ڵكو ئه لفبێی میدیشی

بۆ خۆی بردووه

كورد و ئه فســـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــانه ی كاوه و زوحاك

birura_bayan@yahoo.com ژماره )27(، سێشه ممه 2013/3/19، ساڵی یەکەم

14

سه الم ناوخۆش

عه قڵێكی ب��ه ن��ووس��ی��ن��ه ئ���ه م له وه ی دووره ن���وورساوه ، ئه كادیمی له سه ر بونیادێكی له رزۆك دامه زرا بێت. خه ونی هه ڵوه شاندنه وه ی بۆ هه وڵێكه ئه و هه ڵبژاردنی كوردی. ناسیۆنالیزمی تاكی دام��ه زراوه ئه وه له سه ر بابه ته یه كه میش و بیست س��ه ده ی له كورد ئاهه نگی و فیستیڤاڵ ده كاته بۆنه یه ك یه كێك بنه ڕەتیشدا له ده گێڕێت، بۆ كوده تاكردن پرسه ی مه دلوله كانی له ده به خشێت. كوردی ده سه اڵتی له سه ر هیوادارم له وه دا سه ركه وتوو بم چی تر »جه ژنێكی« نه كرێته فارسی نه ورۆزی

كوردی، به ڵكو بكرێته پرسه ی كوردی.

سه رچاوه ی وشه ی زوحاك ده سه اڵتی مێژووییه وه ، ڕووی له له كۆندا وه ختێكی هیچ له عه ره بی 549-708( میدییه كانه وه سه رده می 649-224( ساسانی سه رده می تا پ.ز( سیاسیی و مه عریفیی هه ژموونی ز(، كوردی زمانی نه بووه . كورددا سه ر به تێدا عه ره بیی وش��ه ی هیچ ئ��ه وس��ا په یوه ندییه كی هیچ چونكه نه بووه ، نێوان كورد و له كۆمه اڵیه تی و سیاسی

عه ره بدا نه بووه . ئاشنابوونی پاش له زوحاك ناوی هاتووه ته ئیسالم به ك��ورد و ف��ارس كوردییه وه ، و فارسی فه رهه نگی ناو ناوه ئه و كۆچیدا پێنجی س��ه ده ی له شاعیر فیرده وسیی سه رده ستی له ڕقلێبوونه وه ی ب��ۆ هێامیه ك وه ك دروس��ت عه ره بی ڕەگ��ه زی له ف��ارس ناشارێته وه. ڕقه ئه و فیرده وسی بوو، یاخیبوون چه نده ها س��ه رده م��ه ئ��ه و ده س��ه اڵت��ی ب��ه دژ ه��ه ڵ��گ��ه ران��ه وه و عه باسییه كان دروستبوون، فیرده وسییش به شداری زوحاك ئه فسانه ی به ویستی »كاوه وه رگێری بكات. هه ڵمه ته دا له و ده نووسێت )5(دا الپه ڕە له زوحاك« و و ئه دیب وه ك��و فیرده وسی »دی���اره له ڕووه وه له و پایه به رز، شاعیرێكی له هه ر ڕەنگه ب��ووه، ئ��ازاردا و ڕەن��ج به زوحاكی كه بووبێت ئ��ه وه ش به ر عه ره ب له قه ڵه م دابێت«. له الپه ڕە )4(

فیرده وسی كه ناشارێته وه ئه وه یشدا به رانبه ر به كارهێنانی زمانی فارسی زۆر زمانی بووه نیه تی بووه ، سه رسه خت فارسی زیندووبكاته وه . فیرده وسی خۆی

له دێڕە شیعرێكدا ده ڵێت:»بسی رنج بردم در این سال سی عجم زنده كردم بدین پارسی«

سه رچاوه ی شانامه ی فیرده وسی فارسی ده قێكی ه��ه ر شانامه جیهانی، ده قێكی بووەته به ڵكو نییه ، جیهان زمانه كانی زۆربه ی ته رجومه ی مانیفێستی ب��ووەت��ه شانامه ك���راوه . ده ی��ه وێ��ت ف��ارس��ی، ناسیۆنالیستی ئه فسانه یه كه وه چ��ه ن��د ڕێ��گ��ای ل��ه

ئه ده ب، مێژوو، زمان، سه روه رییه كانی ف��ارس��ی ده س���ه اڵت���ی و ش��ارس��ت��ان��ی فیرده وسی چونكه زیندووبكاته وه ، قورئان زمانی هه ژموونی به درك��ی زمانی سه ر به عه باسی ده سه اڵتی و

فارسیدا كردووه . فیرده وسی شانامه ، نووسینی پێش فارسی ئه فسانه یه كی چه ند ده یزانی كتێبدا له ئه فسانانه هه موو ئه و هه ن، نامه ك«، »خوتای ن��اوی به هه بوون پێناسه ی له شه عبانی« »ئه سه دواڵی »خوتای ده نووسێت نامه كدا خوتای ئێرانیی ئه فسانه ی كۆمه ڵێك نامه ك سامانییه كان ..... خۆگرتبوو، له كۆنی و ك��رد شاعیر ده قیقی ل��ه داوای���ان هانیاندا ئه و كتێبه بكات به شیعر، به اڵم نه كردبوو، ئاماده دێڕی له هه زار زیاتر )5(ی الپ��ه ڕە له ك��رد«. دوای��ی كۆچی ئه وه ی »دوای هاتووه كتێبدا هه مان خوتای كۆچی( 411-329( فیرده وسی به كاربوو، ده ست ده ستكه وت، نامه كی كتێب له س��وودی هۆنراوه ، به كردی وه رگ��رت«، دیكه یش داستانه كانی و سامانییه كانی ئ��ه و، س��ه رده م��ی ل��ه

ده شكێن، عه باسی، ده وڵه تی له یاخی و ڕەن��ج ل��ه ڕێ��ز غه زنه وییه كانیش

كۆششی فیرده وسی ناگرن. پانته ییه كی به رئاگردان ئه فسانه ی فیرده وسی ده گرێت، شانامه له فراوان خۆی ه��زری به رهه می هه رچه نده دێڕە هه زار شه ش ئه و به اڵم نه بینی، فارسیی زمانی ن��ه ك نێوی، شیعره ی ده سپێكی به ڵكو هێشته وه ، زیندوو سوننه و شیعه ملمالنێی بۆ نوورساوی شێوه یه ك به فارس له وساوه داڕش��ت، شێوه یه ك به كه بوو، ڕازی ئیسالم به كه لتووری ب��ه رژەوه ن��دی��ی بیگۆڕێت فارسییه ، دیتنه ئه و بپارێزێت. فارسی فارسی ناسیۆنالیزمی له گ��وزارش��ت

ده كات.

كوشتنی دوو باڵنده به به ردێك ناسیۆنالیستێكی وه ك فیرده وسی فارسی هێنده شانازی به كوده تای كۆرش له سه ر ئه ستیاگی كوردی ده كات، وێنه ی هه تا كوردی و فارسی كه لتووری نییه ، تێكه ڵی هێنده ئیسالمی، سه رده می شوناسی لێكجیاكردنه وه ی بوون، یه ك ك��ورددا و ف��ارس نێوان له نه ته وه یی كورد ئه وه ی پاش بوو. دژوار شتێكی و نه ته وه شوناسی ئیسالمه وه هۆی به زمانی جیای له فارسی وه رگرت، ڕەگه ز و زمانی جیا له فارسی وه رگرت، فیرده وسی كه له سه رده می بابه تاهیری هه مه دانی بۆ بۆیه بوو، قه ڵس زۆر به وه بوو، ژیا كوشتنی كورد باسی كوده تای كۆرشی به

سه ر ئه ستیاگدا هێنایه گۆڕێ . ده وڵ���ه ت���ی م��ی��دی��ا، ه��ه رچ��ه ن��د ب��ه اڵم ب��وو، بنه ماڵه یی ده وڵه تێكی له كتێبی )مێژووی »كه لسومه جه میل« ئه وها )136-134 ل ك��ورد، دێرینی باسی میره كانی ده وڵه تی میدیا ده كات،

ده كات. ئازاد كاوه ش كوڕی دوا به ڵكو شیعرێكدا دێره چه ند له فیرده وسی ده رباره ی دوا هه ڵوێستی كاوه، ده ڵێت كوڕەكه ی له گه ڵ ئاسنگه ر، »ك��اوه ی پشتوێنه ده ره وه . هاته شا كۆشكی له وه كو ك��رده وه ، پشتی له چه رمه كه ی له ڕمێكه وه ، سه ری به كردی په رچه م كۆاڵن و بازاڕدا، شۆڕشی به رپاكرد. كاوه له پشتگیریی كرد، خه ڵكی له داوای الو، فه ره یدونی خێرا بكه ن. فه ره یدون ریزی چووه ده گه ڕا، وا ڕۆژێكی بۆ كه پاشایانی به ڕێوڕەسمی شۆڕشگێڕانه وه . به ك��اوه ی چه رمه كه ی پارچه كیانی، به نرخ ب���ه ردی و خشڵ و گ��ه وه��ه ر كیانی. په رچه می نا ناوی و ڕازانده وه ئه و دوای .) 37 ل سه رچاوه ، )هه مان خۆی فه ره یدوون كاوه ، هه ڵوێسته ی ئاماده زوحاك ڕووبه ڕووبوونه وه ی بۆ كرد و به سه ریدا زاڵ بوو، گرتی ویستی بیكوژێ به اڵم فریشته ی ئاسامنی ڕێگه ی پێ نه دا و وتی بیبه بۆ چیای ده ماوه ند )ل هه ڵیبواسه . سه ره وخوار له وێ و كۆتایی دیمه نی له كاوه ناوی .)43وه ك كاوه ده بێت، ون ئۆپه رێته كه دا ناكوژێت، زوحاك كورديیه كه ئه فسانه له سه ر پاشایه ، فه ره یدون ئه وه به ڵكو داوای فریشته ی ئاسامنی زوحاك ده بات ئه شكه وتێكی له و ده ماوه ند چیای بۆ پاش ده یبه سته وه . كۆتایی بێ و تاریك فه ره یدونی كوڕی به فه رانه كخان ئه وه به مشێوه یه )ل43(. ده بێته وه . شاد كه واته پێدێت. كۆتایی ئه فسانه كه زوحاكدا كوشتنی پرۆسه ی له ك��اوه نه كوشتووه . زوحاكی كاوه كوێیه ، له فه ره یدونیش كاوه ، نه ك شانامه دا، له »ته به ری« به اڵم نه كوشتووه ، زوحاكی یه كه می به رگی )148(ی الپ��ه ڕە له ده ن��ووس��ێ��ت م��ێ��ژووه ك��ه ی��دا كتێبی زوحاكدا سه ر به شه ڕ له »فه ره یدون سدیق كوشتوویه تی«. و ب��ووه زاڵ له الپه ڕە )49(ی شانامه دا، بۆره كه يیش ده نووسێت »خه ڵكی شار كاتێك چاویان ده سوپێوه نده كانی و ئه ژده هاك كه وته سه ری، برده هێرشیان و هه ستا رقیان له شكره كه ی و فه ره یدون له والشه وه شااڵوێكی شێرانه ی بۆ هێنا و به جارێك ئ��ه وس��ا تێكشكاند، ئ��ه ژده ه��اك��ی كێوی بردیانه و ك��رد ده ستگیریان دا«. داری��ان له له وێدا و ده م��اوه ن��د كه واته كاوه له كوێ زوحاكی كوشتووه ؟ وه ك ئه فسانه ی كوردی به رهه می زه ین باسی كوردی ناسیۆنالیستی هزری و

ده كات!

ڕەگه زی كورد له ئه فسانه ی كاوه و زوحاك له كوێدایه ؟

سدیق ب���ڕوای ب��ه ه��ه رچ��ه ن��ده ناو ئه فسانه كانی زۆرب��ه ی بۆره كه یی نێو له ئه و پێش فیرده وسی، شانامه ی ئه فسانه كانی هه تا و هه بوون كورددا وه ك كوردین، فیرده وسی شانامه ی ناو ده ڵێت. ئ��ه وه (دا 6-4 ( الپ��ه ڕە له دكتۆر مارف خه زنه داریش له پێشه كيی كوردی« ئه فسانه ی »پێكهاته ی كتێبی ده نووسێت »ڕاستيی مه سه له كه ئه وه یه شانامه ته نیا زمانی فارسییه ، به ناوه رۆك میلله تانی زۆربه ی نه ته وه یی سامانی رۆژه��ه اڵت��ی ن��اوه ڕاس��ت��ی س��ه رده م��ی ئه ركیولۆجيیه . مێژووی یا مێژوو، پێش داهاتنی سه ره تای له كورد پیره ژنێكی حكایه تی ئه گه ر ئیسالمه وه ئایینی پشتاو ئه مه ی ..... سپی، و ڕەش دێوی

فرائۆرتس، »دیاكۆ، له پێكهاتوون كه میدییه كان ئه ستیاگ«، و كه یخه رسه و پاشا ك��ه ی��خ��ه رسه و س���ه رده م���ی ل��ه كلدییه كان هاوپه یامنیی به توانییان له به اڵم بڕووخێنن، ئاشووری ده وڵه تی 550-584( پاشادا ئه ستیاگ سه رده می كرد، خراپی به میدیای حوكمی پ.ز( له گه ڵ و خۆی كچه زای كۆرشی هه تا له سه ر كوده تایان ده ستوپێوه نده كانی م��ه رگ. هه تا ك��رد زیندانیان و ك��رد ئه ژده ها، بووەته پاشا ئه ستیاگ ناوی منوونه ی كراوه ته فارسی كه لتووری له

سیسته می سیاسیی سته مكار. فیرده وسی شانازی به و كوده تایه وە كردی، كورد له سه ر فارس كه ده كات، چونكه له و مێژووه ده سه اڵتی فارسی له ئێران دروستبوو و كۆتایی به ده سه اڵتی پاشا ناوی كه له والوه ش هات. كوردی سته مكاره كه ده نێت »زوحاك«، به وشه عه باسی س��ه رده م��ی ع��ه ره ب��ی ش��ه ڕی سه ركه وتوو دووان���ه ش ل��ه و ده ك��ات، ده سه اڵتی ه��ه ره س��ی ب��ه وات��ای ب��وو، هه روه ها فارسه وه ، ده ست به كوردی و ق��ورئ��ان زمانی ب��ێ��زه وه رك��ردن��ی له

په سه ندكردنی زمانی فارسی، فیرده وسی ئیشی كۆچی پێنجه می س��ه ده ی له له فارسی زمانی ده ك��رد ئه وه له سه ر

هه ژموونی وشه ی عه ره بی بپارێزێت.

ئاماده نه بوونی كاوه له كوشتنی زوحاكدا

به رانبه ر له ئاسنگه ر كاوه ی ڕاسته نه بوو، ده ن��گ ب��ێ زوح���اك سته می ن��ه ورۆزدا، ئه فسانه ی له ك��اوه ی ئه و جۆرێك به ك��وردی��دا ناسیۆنالیستی وێنای ك���وردی وه رگ���ری زه ی��ن��ی ل��ه كاوه یه ی له و جیاوازه ته واو ده ك��ات، هه یه ، بوونی فارسیدا ئه فسانه ی له كه واته بوونی كاوه به و كاریزمایه ته نها بوونی كوردی ناسیۆنالیستی عه قڵی له

هه یه .ف��ی��رده وس��ی ل��ه ش��ان��ام��ه ك��ه ی��دا ده نووسێت ئاسنگه ر كاوه ی ده رباره ی بێدادوه ریی تۆوه به ده ستی »ئه ی شا! نیت، سته مكار تۆ ئه گه ر ده ناڵێنم، كوڕەكامنان تۆ، فه رمانی به بۆچی ئه ی تا مێشكیان بكه ن به خۆراكی ده كوژن، برد. كوڕمیان دوا ئه وه تا ماره كانت، بگێڕنه وه . ب��ۆم ده ك���ه م داوا ت��ۆ ل��ه من ه��ه ی��ه . س��ن��ووری سته مكارییش و پیر ئاسنگه رێكی ئاسنگه رم، كاوه ی بۆ واڵت حه وت پاشایی ئه گه ر بێوه ی. و ڕەنج هه رچی ده بێت بۆچی تۆیه ، ل )شه عبانی، بێت. ئێمه بۆ ناخۆشییه ئه مه ش، 35 و بۆره كه یی، ل47(. وێڕای ده كاته ده می ڕووی ئاسنگه ر كاوه ی پێیان و زوح���اك كۆشكی زان��ای��ان��ی به رگری ده ربارن، زانای »ئێوه ده ڵێت زوحاكیش ده كه ن«، زوحاك سته می له بسه ملێنێت، ئاماده بووانی بۆ ئه وه ی بۆ نه ك دادپ�����ه روه ره ، پادشایه كی ك��ه ناڵێت، هیچ كاوه قسه كانی به رانبه ر

په یوه ندییه كی هیچ بیستووه ، پشت نازانێت به ڕاستیش و نییه شانامه وه به شاعیرێكی وا هه بووه « )ل24(. به اڵم له ڕاستیدا فیرده وسی له سه ر ئه و بنه مایه ، فیرده وسی به ڵكو نه نووسیوه ، شانامه ی ئیسالمیی ده س��ه اڵت��ی ویستویه تی كوردیش و بكات ناشیرین عه ره بی زمانی له به رگری هاوكات كه مبكات،

فارسی بكات. ئه فسانه وه ، ئ��ه و نیسبه ت ب��ه

زۆر شیعه وه الیه ن له كورد ره گ��ه زی »مروج له »مه سعودی« شێوێندراوه ، زه هه ب«دا، ڕەگه زی كورد ده باته وه سه ر هاوسه رگیریی په ری و مرۆڤ و ده ڵێت ئه و و په ری هاوسه رگیریی له »ك��ورد ده ستی ده سوپێوه ندی ڕزگاربووانه ی دروستبووه «، ب��ووه ، ڕزگاریان زوح��اك ده یه وێت ڕای��ه ش ئه و ئ��ه وه ی وێ��ڕای دوا ئه ستیاگی به ببه ستێته وه ئه ژدیهاك نێو ئه فسانه ی ئه و میدیەوە. پاشای

كورد و ئه فســـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــانه ی كاوه و زوحاك

بوونی كاوه به و كاریزمایه ته نها له عه قڵی ناسیۆنالیستی كوردی

بوونی هه یه

www.bayanpress.net

www.facebook.com/bayanpres

www.twitter/bayan2press

Tuesday, No.27First Year, March 19, 2013

political general Newspaper

»مه ال« له نێو رۆژنامه كاندا پیاسه ده كات!

ـ‌مه‌الیه‌ك‌له‌سه‌ر‌دزیی‌ده‌گیرێت.ـ‌مه‌الیه‌كی‌كورد‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ده‌خنكێنێت.

ـ‌مه‌الیه‌ك‌كچێك‌هه‌ڵده‌گرێت.ـ‌پێچه‌وانه‌ی‌ڕێنامییه‌كانی‌ئه‌وقاف،‌مه‌الیه‌ك‌فه‌توای‌كافربوونی‌

به‌كۆمه‌ڵی‌كورد‌ده‌رده‌كات.

ئه‌مه‌‌ناونیشانی‌هه‌واڵ‌و‌بابه‌تی‌به‌شێك‌له‌‌رۆژنامه‌كانی‌ئه‌م‌هه‌فته‌یه‌‌بوو،‌ئه‌م‌هه‌فته‌یه‌‌»مه‌ال«‌به‌م‌شێوه‌‌خراپه‌‌پیاسه‌ی‌به‌‌نێو‌رۆژنامه‌كانی‌ئه‌م‌و‌ مامۆستا‌ )یان‌ مه‌ال‌ له‌‌ نییه‌‌ به‌رگرییكردن‌ نووسینه‌‌ ئه‌م‌ ده‌كرد.‌ هه‌رێمه‌دا‌كه‌سایه‌تییه‌‌ ئه‌و‌ بۆ‌ په‌رۆشییه‌كه‌‌ به‌ڵكو‌ كۆمه‌ڵ،‌ تاكێكی‌ وه‌كو‌ ئاینیی(‌ زانای‌له‌‌ هه‌ندێك‌ گوفتاری‌ و‌ ڕەفتار‌ هۆی‌ به‌‌ وه‌خته‌‌ و‌ هه‌یبووه‌‌ مه‌ال‌ ڕەمزییه‌ی‌مه‌الكانه‌وه‌‌له‌‌به‌ین‌ده‌چێت،‌بۆیه‌‌جێی‌خۆیه‌تی‌لێره‌دا‌دوو‌قسه‌‌جیاواز‌له‌‌

دوو‌گۆشه‌نیگا‌بخه‌ینه‌‌ڕوو:یه‌كه‌م:‌ناكرێت‌نكوڵی‌له‌‌كاریگه‌یی‌مه‌ال‌و‌مامۆستایانی‌ئاینیی‌بكه‌ین‌له‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌كوردیدا،‌كۆمه‌ڵگایه‌ك‌كه‌‌له‌‌هه‌موو‌كایه‌كانه‌وه‌‌خۆی‌وابه‌سته‌ی‌ئه‌و‌ وته‌بێژی‌ و‌ ده‌مڕاست‌ به‌‌ بووه‌‌ مه‌الش‌ و‌ كــردووه‌‌ ئاینیی‌ جیهانبینیی‌پێشه‌نگ‌ مه‌الكان‌ وایكردووه‌‌ ڕابردوودا‌ له‌‌ ڕاستییه‌شه‌‌ ئه‌و‌ جیهانبینییه‌،‌هه‌ر‌و‌ ئه‌ده‌بی‌ و‌ رۆشنبیریی‌ بزاڤه‌‌ له‌‌ بن‌ باش‌ و‌ دیار‌ پێگه‌یه‌كی‌ خاوه‌ن‌ یاخود‌

كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‌‌سیاسییه‌كانی‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵگایه‌دا.ئاینییدا،‌ مامۆستایانی‌ و‌ مه‌ال‌ له‌گه‌ڵ‌ رۆژنامه‌كان‌ مامه‌ڵه‌یه‌ی‌ ئه‌م‌جۆره‌‌له‌‌ ئه‌وان‌ ره‌مزییه‌ی‌ كه‌سایه‌تییه‌‌ ئه‌و‌ به‌رانبه‌ر‌ نییه‌‌ تێدا‌ خاترگرتنی‌ كه‌مرتین‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌كوردیدا‌دروستیان‌كردووه‌،‌هیچ‌نه‌نگییه‌كی‌تێدا‌نییه‌‌رۆژنامه‌یه‌ك‌هه‌ڵه‌‌و‌خراپییه‌كانی‌مه‌الیه‌ك‌بكاته‌‌بابه‌تی‌رۆژنامه‌نووسیی،‌به‌ڵكو‌نه‌نگییه‌كه‌‌له‌‌ كه‌‌ بكرێت،‌ ره‌مزییه‌‌ كه‌سایه‌تییه‌‌ ئه‌و‌ شكاندنی‌ له‌سه‌ر‌ كار‌ له‌وه‌دایه‌‌

كۆنه‌ستی‌كۆمه‌ڵگاكه‌دا‌هه‌یه‌،‌نه‌ك‌مه‌الیه‌كی‌دیاریكراو.كه‌سایه‌تییه‌‌ ئه‌و‌ په‌رۆشی‌ له‌‌هه‌موومان،‌ به‌ر‌ مه‌الكان‌ دووه‌م:‌هه‌قوایه‌‌مایه‌ی‌ نه‌بنه‌‌ خۆیان‌ هه‌ر‌ با‌ بكه‌ن،‌ خزمه‌تی‌ گه‌رناتوانن‌ و‌ بن‌ ره‌مزییه‌‌له‌كه‌داركردنی،‌)ئه‌گه‌رچی‌بوون(‌ڕاستییه‌كه‌‌ئه‌مه‌یه‌‌كه‌‌به‌شێك‌له‌‌مه‌الكانی‌كوردستان‌نه‌یانتوانیوه‌‌له‌‌ئاست‌ئه‌و‌به‌ها‌و‌سه‌نگینییه‌دا‌بن‌كه‌‌كۆمه‌ڵگاكه‌یان‌نه‌ده‌بوونه‌‌ به‌وجۆره‌‌خراپه‌‌ ئه‌وانی‌به‌خشیوه‌،‌گه‌رنا‌ به‌‌مێزه‌ری‌ ڕابردوودا‌ له‌‌

به‌زمی‌نێو‌رۆژنامه‌كان.

ڕەوشت‌مەحەمەد

Reklam

بەڵگەنامەکان دەدوێنبزووتنەوەى‌ئیسالمیى‌لە‌کوردستان/‌عێراق

‌1987ـ‌‌1999بەرگى‌یەکەم‌

ئامادەکردىن:

ئارام‌قادر‌ـ‌ئیدریس‌سیوەیىل

له م كتێبه دا، له دووتوێی )340( الپه ڕە دا ده یان ملمالنێ، و شه ڕ »په یوه ندی، له مه ڕ به ڵگه نامه بزووتنه وه ی تێڕوانین«ی و دی��د ڕێكه وتننامه ،

ئیسالمیی خراونه ته ڕوو.