Upload
selmakg2379
View
379
Download
8
Embed Size (px)
Citation preview
Surtsey
Höfundur Selma Kristín Gísladóttir
SurtseyAð morgni hins 14.
nóv. 1963 kl 7:15 kom mikill reykur upp úr sjónum rétt hjá Vestmannaeyjum
Sama dag var öskumökkurinn kominn í 3500 metra hæð með gríðarlegum
sprengingum Næsta dag var
komin eyja sem fékk nafnið Surtur
hún heitir eftir jötni einum
mjög ógnvænlegumEyjan hlaut nafnið
Surtsey
SurtseyFyrstu mánuðina átti
sjór greiða leið að gosrásinni
Aldan braut stöðugt skörð í gígabarmana Mátti ekki á milli sjá hvort
hefði yfirhöndina
Hálfu ári síðar sást að Surtsey hafði yfirhöndina
SurtseyEftir stutt goshlé vorið
1964 varð kröftuglegt flæðigos í
eynni
Hraunið streymdi til sjávar og brynjaði suðurhluta eyjarinnar
Þar með hafði eldurinn skotið briminu ref fyrir rasshraunið tryggði eynni
langa lífsdaga
Syrtlingur og JólnirÍ gosinu mynduðust
tvær gígeyjar sitt hvorum megin við
Surtsey þær voru nefndar
Syrtlingur og JólnirEkkert hraun hlífði
þeim við brotsjónum Atlandshafsins þær hurfu í djúpið á
skömmum tíma liðnum
Syrtlingur og Jólnir Þar sem áður voru eyjarnar
Syrtlingur og Jólnir eru nú neðansjávarhæðir
Einnig myndaðist hnúkur, Surtla, á sjávarbotninum norðaustur af Surtsey eins og fyrr er getið
Þessar neðansjávarhæðir hafa lækkað jafnt og þétt af völdum straumrofs
Syrtlingur hvarf í október 1965 en þar er nú minnst 34 m dýpi, Jólnir hvarf í október 1966 og þar er nú 39 m dýpi
Á Surtlu mældist minnst 23 m dýpi í febrúar 1964, en þar er nú minnst 47 m dýpi
Sennilega verður þetta rof einkum í aftakaveðrum
Þessar niðurstöður um straumrofið við Surtsey eru merkilegar því fátt er um sambærileg gögn annars staðar í heiminum
SurtseyjargosiðGosið stóð með
stuttum hléum í þrjú og hálft ár
Surtseyjargosið er mest allra sjávargosa sem orðið hafa við Íslandsstrendur frá því sögur hófust
SurtseyÞann 17. júlí árið 2008 var
Surtsey og friðlandið umhverfis hana skráð á heimsminjaskrá Sameinuðu Þjóðanna UNESCO
sem einstakur staður náttúruminja á heimsmælikvarða
Eyjan hefur verið verndað friðaðland frá því að hún myndaðist
Hún er því einstök rannsóknarmiðstöð það skipaði sérstöðu eyjunnar er
fram kemur í rökstuðningi heimsminnjanefndar
Surtsey Eyjan Surtsey er
friðlýst Til að komast þangað
þarf að sækja um sérstakt leyfi til yfirvalda
PlönturnarFljótlega eftir að eyjan
varð til urðu menn varir við fræ
Talið er að plöntur hafi borist til Surtseyjar aðallega með þrennum hættimeð sjó, vindi og fuglum
Mikið fuglalíf er á eynniSíðan fyrstu fuglarnir
komu á Surtsey hafa sést um 90 tegundir þar
SurtseyÍ maí 2009 var sett
upp sjálfvirk veður- og rannsóknastöð í Surtsey
Stöðin mun mæla hitastig, úrkomu,
vindátt, vindhraða, loftþrýsting, loftraka og sólargeislun
árið um kring