Click here to load reader

Ortograpiyang pilipino

Embed Size (px)

DESCRIPTION

huh

Citation preview

  • 1. Ortograpiyang Filipino 2009Surian , Linangan,Komisyon ng Wikang Filipino
  • 2. Pansinin ang mga pamatnubay Ipinagdiriwang ng Paaralang Elizabeth Seton ang Linggo ng Wika noong Agosto 23,2011. Ang nasabing pagdiriwang ay idaraos sa gym ng paaralan.
  • 3. Pansinin ang mga pamatnubay Kakaiba ang naging ayos ng palatuntunan nitong nakaraang selebrasyon ng Linggo ng Wika. Ang mga patimpalak ay hindi naging tradisyunal ang pagtatanghal,
  • 4. Pansinin ang mga pamatnubay Limang Mag-iina ang nasangkot sa sakuna kahapon sa lungsod ng Nueva Ecija, ayon sa mga opisyales ng pamahalaang bayan, wala pang opisyal na pahayag ang Mayor ng Lungsod.
  • 5. Pansinin ang mga pamatnubay Dumarami na ang mga kabataan na nalululong sa masamang bisyo. Ayon mismo sa tagapagsalita ng PNP maraming mga kabataan ang addict na sa pinagbabawal na gamot.
  • 6. Pansinin ang mga pamatnubay Tapat na Paglilingkod Nagmumula sa Diyos at sa Kapwa.Ito ang naging islogan ng CCF sa kanilang kampanya tungo sahalaga ng pakikipagkapwa.
  • 7. Pansinin ang mga pamatnubay Ayon sa buletin na ipinalabas ng paaralan, nararapat na mag-ingat ang mga mag- aaral sa kanilang mga gadyets lalong higit ang mga celpon at Aypad.
  • 8. Kasaysayan ngOrtograpiya ng WikangFilipino
  • 9. Ang Alibata
  • 10. Ang Abakadang Tagalog Binuo ni Lope K. Santos nang isulat ni ang Balarila ng Wikang Pambansa noong 1940 Lima ang patinig : a e i o u Labinlima ang katinig: b d g h l m n ng p r s t w y
  • 11. Ang Bagong Alpabetong Pilipino Pagdaragdag ng labing-isang letra sa sa alpabetong Pilipino. C F J N Q V Y CH LL RR
  • 12. 1987 Alpabetong Filipino Ang Alpabetong Filipino Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg ( ey) (bi) (si) (di) (I ) ( ef) (ji) Hh Jj Kk Ll Mm Nn ( eych) ( jey) ( key) ( el) ( em) ( en) (enye) NGng Oo P Q R S ( enji) ( o) ( pi) ( Kyu) (ar) (es) T U V W X Y Z (ti) ( yu) (Vi) (dobolyu) ( eks) ( way) (zi)
  • 13. 2001 REVISYON NG AlpabetongFilipino Pinaluwag na 2001 Alpabeto ang gamit ng walong dagdag na letra. Nangangahulugan na maari ring gamitin sa lahat ng hiram na salita, pormal o teknikal na barayti, o sa mga karaniwang salita
  • 14. Gabay sa Ortograpiya ng WikangFilipino Mga GrapemaA. Letra.-Ang serye ng letra ay tinatawag na alpabeto. binubuo ng 28 letra at binibigkas sa tunog-Ingles maliban sa .B. Hindi letra1. Paiwa ( ` ), at pakupya ( ^ )2. Tuldik na pahilis ( ) na sumisimbolo sa diin at o/ haba3. Bantas,gaya ng tuldok ( . ), pananong ( ? ), padamdam ( ! ), kuwit ( , ), tuldok-kuwit ( ; ), tutuldok ( : ), kudlit ( ), at gitling ( - ).
  • 15. Gabay sa Ortograpiya ng WikangFilipino Pasalitang Pagbaybay Pasulat PabigkasSalita boto /bi-o-ti-o/ plano / pi-el-ey-en-o/ Fajardo / kapital ef-ey-jey- ey-ar-di-o/Pantig kon /key-o-en/ trans / ti-ar-ey-en-es/ tsart /ti-es-ey-ar-ti/
  • 16. Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Filipino Akronim MERALCO ( Manila Electrical Company ) /em-i-ar- ey-el-si-o/ ARMM ( Autonomous Region of Muslim Mindanao ) ey/ar/em/em
  • 17. Daglat Bb ( Binibini ) / kapital bi-bi / G. ( Ginoo ) / kapital ji / Gng. ( Ginang ) / kapital ji-en-ji/ Kgg ( kagalang-galang ) / kapital key- ji-ji /
  • 18. Inisyal ng Tao MLQ ( Manuel L. Quezon ) /em-el-kyu/ CPR ( Carlos P. Romula ) / si-pi-ar / LKS ( Lope K. Santos ) / el-key-es/
  • 19. Simbolong Pang-agham Fe ( Iron ) / ef-i/ H2O ( water ) / eych-tu-o/ Lb ( pound ) / key-ji /
  • 20. Pasulat na Pagbaybay1. Panatilihin ang orihinal na anyo ng mga salitang mula sa ibang katutubong wika sa Pilipinas . a. vakul ( Ivatan ) b. payyo/payew ( Ifugaw) pangkalahatang tawag sa palayan ng mga Ifugaw. c. bananu ( hudhud ) sa halip na hagdang- hagdang palayan ( rice terraces ) d. butanding ( Bikol ) sa halip na whale shark e. cabalen ( Pampango ) kababayan
  • 21. Pasulat na Pagbaybay2. Sa pagbaybay ng mga hiram na salita mula sa mga banyagang wika, panatilihin ang orihinal nitong anyo status quo pizza pie bouquet french fries samurai
  • 22. Pasulat na Pagbaybay3. Sa pagbaybay ng mga salitang mula sa Espanyol, baybayin ito ayon sa ABAKADA.familia - pamilyaBano - banyoCheque - tsekeMaquina - makina
  • 23. Pasulat na Pagbaybay4. Sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na e hindi ito pinapalitan ng letrang I. Kinakabitan ng pang-ugnay /linker ( -ng) at gagamitia ng gitling ng salitang-ugat. brde - berdeng-brde kap - kapeng-kap karn - karneng-karn libr - - libreng-libr
  • 24. Pasulat na Pagbaybay5. Sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na o hindi ito pinapalitan ng letrang u. Ginagamit ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat. ano - ano-ano sino - sino-sino pito - pito-pito halo - halo-halo
  • 25. Pasulat na Pagbaybay6. Kapag hinuhulapian ang huling pantig ng salitang-ugat na nagtatapos sa e ito ay nagiging i at ango ay u. krte - kortihan atke - atakihin salbah - salbahihin
  • 26. Pasulat na Pagbaybay* Gayunman, may mga salitang nananatili ang e kahit hinuhulipian. sine - sinehan bote - botehan onse - onsehan
  • 27. Pasulat na Pagbaybay7. Makabuluhan ang tunog na e at o kapag inihahambing ang mga hiram na salita sa mga katutubo o hiram na salita. msa : msa so : so tla : tla
  • 28. Pasulat na Pagbaybay8. Gayunman, hindi puwedeng palitan ng i ang e at o ng u. Dapat pa ring gamitin ang baybay na matagl na o lagi nang ginagamit. babe, hindi babi bhos,hindi bhus samp,samp
  • 29. Ang Panghihiram Ang mga tuntunin sa panghihiram at pagbabaybay ng mga hiram na salita ay ang sumusunod: 1. Tumbasan ng kasalukuyang leksikon sa Filipino ang mga salitang hiram o banyaga. rule = tuntnin narrative = salaysay skill = kasanayan
  • 30. Ang Panghihiram2. Gamitin ang natatanging mga salita mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas at panatilihin ang orihinal na baybay. bana ( Hiligaynon at Sugbuanong Binisiya ) tawag sa asawang lalaki butanding ( Bikol ) whale shark Imam ( Tausug ) panseremonyang sayaw Banhaw ( Visaya ) muling pagkabuhay Chidwai ( Ivatan) biloy ( dimple ) Gahum ( Cebuano, Hiligaynon,Waray ) kapangyarihan
  • 31. Ang Panghihiram3. Mga salitang hiram sa Espaol Baybayin ang salita ayon sa ABAKADA vocabulario - bokabularyo telefono - telepono celebacion - selebrasyon
  • 32. Ang Panghihiram Sa mga salitang hiram na espaol na may e, panatihin ange. estudyante - hindi istudyante estilo - hindi istilo espiritu - hindi ispiritu estruktura - istruktura desgrasya - hindi disgrasya
  • 33. Ang Panghihiram Sa mga salitang Espanyol na may o, panatilihin ang o. politika - hindi pulitika opisina - hindi opisina tradisyonal - hindi tradisyunal koryete - hindi kuryente
  • 34. Ang Panghihiram May mga salitang hiram sa Espaol na nagbabago ang kasunod na katinig, ang o ay nagiging u sa ilang mga salitang sinusundan ng n o pailong na katinig. At ang n ay nagiging m. convencion - kumbensiyon conferencia - kumperensiya Convento - kumbento
  • 35. Ang Panghihiram Mga salitang Espaol at Ingles : kung hindi tiyak ang pagtutumbas, hiramin ang orhinal na Espaol at Ingles. Espaol Ingles Filipino imagen image imahen dialogo dialogue diyalogo prioridad priority priyoridad
  • 36. Ang PanghihiramPanghihiram sa Wikang Ingles: kung wikang Ingles at iba pang wikang dayuhan ang pinaghiraman, panatilihin ang orihinal na ispeling kung makalilito ang pagsasa-Filipino ng baybay. habeas corpus spaghetti bouquet resevoir depot toupee
  • 37. Ang PanghihiramPanatilihin ang orihinal na baybay ng mga salitang pantangi,teknikal,pang-agham at mga simbolong pang-agham at matematika. Manuel L. Quezon - hindi Manwel L. Kezon chemotheraphy - hindi chemoterapi x-ray - hindi eks-rey Fe ( Iron) - hindi ef ey( ayorn ) Velocity - hindi velositi
  • 38. Karagdagang TuntuninA. Ginigitlingan ang pangalang pantangi at salitang hiram kapag-unuunlapian. maka-Diyos maka-Ingles pa-Davao
  • 39. Karagdagang TuntuninB. Sa paglalapi at pag-uulit ng mga salitang hiram, idinurugtong ang tunog ng KP sa unlapi. magju-juice magdu-duty magfo-photocopy magfo-ford magdo-drawing
  • 40. Karagdagang TuntuninC. Pangmaramihang anyo ng mga salita sa pagsulat1. Ginagamit ang mga sa pagsulat ng maramihang anyo ng salita. mga painting mga opisyal mga computer
  • 41. Karagdagang Tuntunin2. Hindi ginagamitan ng mga ang salitang hiram na nasa anyong maramihan. paintings - hindi mga paintings opisyal - hindimga opisyal computer - hindi mga computer
  • 42. Karagdagang Tuntunin3. Hindi ginagamitan ng pamiling at mga ang mga salitang nasa anyong maramihan. kalalakihan - hindi mga kalalakihan hindi limang kalalakihan kaguruan - hindi mga kaguruan hindi sampung kaguruan kabataan - hindi mga kabataan hindi tatlong kabataan
  • 43. Karagdagang Tuntunin Pagbuo ng pang-uriGinagamit ang panlaping makauri sa salitang-uri na hindi orihinal na pang-uri. pang-akademya - hindipang- akademiko pangkultura - hindipangkultural panligguwistika - hindipanlingguwistik
  • 44. Mga Salitang may Digrapo1. Sa mga salitang Ingles na nagtatapos sa ct, ang ct ay nagiging k kapag binabaybay sa Filipino. abstract - abstrak impact - impak addisct - adik
  • 45. Mga Salitang may Digrapo2. Sa mga salitang hiram na may Ch tatlong paraan ang maaring gamitin. a. panatilihin ang orihinal na anyo chunks chess chat chips
  • 46. Mga Salitang may Digrapob. palitan ng ts ang ch at baybayin sa Filipino chinelas - tsinelas chapter - tsapter chart - tsart
  • 47. Mga Salitang may Digrapoc. Palitan ng k ang ch at baybayin sa Filipino machine - makina scholar - iskolar chemical - kemikal
  • 48. Mga Salitang may Digrapo3. Mga salitang may sha. Panatilihin ang orihinal na anyo shower shop showcase
  • 49. Mga Salitang may Digrapob. palitan ng sy ang sh at baybayin sa Filipino workshop - worksyap shooting - syuting censorship - sensorsyip
  • 50. Mga Salitang hiram na may S4. Mga salitang hiram na nagsisimula sa letrang s ay maaring baybayin sa dalawang paraan.a. Panatilihin ang orihinal na anyo scarf slogan script
  • 51. Mga Salitang hiram na may Sb. Lagyan ng I sa unahan kapag binabaybay sa Filipino schedule - iskedyul sport - isport scout - iskawt
  • 52. Mga Salitang may magkasunod naparehong katinig Kinakaltas ang isa sa dalawang magkasunod na parehong katinig. bulletin - buliten grammar - gramar pattern - patern
  • 53. Mga salitang may Kambal-PatinigSa mga salitang hiram sa Espaol na may kambal- patinig1. Nananatili ang a + ( e,i,o,u ) at e + ( a,i,o,u) a + ( e,i,o,u )= maestro,aorta,bailarina,baul,laurel e+( a,i,o,u)=teatro,teorya,oleo,beinte,neutral,neurosi s
  • 54. Mga salitang may Kambal-Patinig2. Kinakaltas ang unang patinig at pinapalitan ito ng y o w. i ( a,e,o) = barbery( barberia ), akasya ( acacia ) = Disyembre ( Deciembre ), serye ( serie ) = bisyo ( vicio ) ambisyon ( ambicion )
  • 55. Mga salitang may Kambal-Patinig3. Sinisingitan ng y o w sa mga sumusunod na posisyon.:a. Kung ang kambal-patinig ay nasa unang pantig ng salita, ia = diyabetes ( diabetes ) biyahe ( viaje ) ie = piyesta ( fiesta ), siyete ( siete) io = Diyos ( Dios ) ua = awto( auto ) ue = kuwenta ( cuenta ), kuwerdas ( cuerdas )
  • 56. Mga salitang may Kambal-Patinigb. Kung ang kambal-patinig ay sumusunod sa dalawa o mahigit pang mga katinig. ia = diperensya ( diferencia ) ie = impeyerno ( infierno ) io = edipisyo ( edificio ) ua = guwapo ( guapo )
  • 57. Mga salitang may Kambal-Patinigue = sarsuwela ( zarzuela )ui = buwitre ( buitre )Uo = oblikwo ( oblique )
  • 58. Mga salitang may Kambal-Patinigc. Kung ang kambal-patinig ay sumusunod sa H.Lohiya ( logia )Kolehiyala ( collegial )rehiyon ( region )kolehiyo ( colegio )perhuwisyo ( perjuicio )