Mét sè dÊu hiÖu kinh ®iÓn Mét sè dÊu hiÖu kinh ®iÓn cña C§HA hÖ tiÕt niÖucña C§HA hÖ tiÕt niÖu

Th.S Bïi hoµng tó§H Y H¶i phßng

DÊu hiÖu cñ gõngDÊu hiÖu cñ gõng-Trªn phim X quang th­êng quy : cã h×nh ¶nh cñ gõng hoÆc sõng h­¬u (Staghorn), cã thÓ liªn tôc hoÆc ®øt ®o¹n sái thËn

DÊu hiÖu cñ gõngDÊu hiÖu cñ gõng

DÊu hiÖu bµn ch©n gÊuDÊu hiÖu bµn ch©n gÊu(Bear paw)(Bear paw)

DÊu hiÖu bµn ch©n gÊuDÊu hiÖu bµn ch©n gÊu

DÊu hiÖu nµy cho thÊy nhu m« thËn bÞ thay thÕ bëi c¸c ®µi gi·n. Sái ë bÓ, kh«ng g©y gi·n bÓ thËn

DÊu hiÖu qu¶ mÝt, qu¶ d©uDÊu hiÖu qu¶ mÝt, qu¶ d©u(Jack, Mulberry)(Jack, Mulberry)

V«i ho¸ nhu m« thËnV«i ho¸ nhu m« thËn(Renal parenchymal calcification)(Renal parenchymal calcification)

Nh÷ng v«i ho¸ ë bªn trong bê ngoµi cña thËn vµ ë vá thËn cã thÓ lµ hËu qu¶ cña ho¹i tö vá thËn, hiÕm h¬n lµ hËu qu¶ cña viªm cÇu thËn, t¨ng oxalat trong n­íc tiÓu…chóng cã h×nh ¶nh lµ h×nh ®­êng ray

V«i ho¸ tuû thËn hay gÆp h¬n, g©y nªn bëi bÖnh thËn xèp (Spongy kidney), acid ho¸ èng thËn, c­êng cËn gi¸p.

ThuËt ng÷ “ThËn xèp” ®­îc nªu ra ¸p dông víi c¸c èng thËn l¹c chç trong th¸p tuû thËn

V«i ho¸ nhu m« thËnV«i ho¸ nhu m« thËn

DÊu hiÖu m¹ng nhÖnDÊu hiÖu m¹ng nhÖn(Cobwebs)(Cobwebs)

§Çu tiªn ®­îc ®Æt ra cho tuÇn hoµn bµng hÖ khi t¾c tÜnh m¹ch thËn

HiÖn t¹i thÊy trong nhiÒu bÖnh cã biÓu hiÖn ë khoang quanh thËn

Cã thÓ thÊy nã trong tr­êng hîp tho¸t dÞch quanh thËn, lµ dÊu hiÖu gi¸n tiÕp cña t¾c nghÏn

BiÓu hiÖn cña nã lµ cã nh÷ng v¸ch trong tæn th­¬ng

DÊu hiÖu m¹ng nhÖnDÊu hiÖu m¹ng nhÖn

DÊu hiÖu vßng nhu m«DÊu hiÖu vßng nhu m«(Soft-tissue rim sign)(Soft-tissue rim sign)

G©y nªn bëi phï nÒ thµnh niÖu qu¶n do sái Ph©n biÖt víi v«i ho¸ tÜnh m¹ch Cã thÓ kh«ng thÊy trong tr­êng hîp sái trªn 4mm ë

chç nèi bµng quang niÖu qu¶n

DÊu hiÖu vßng nhu m«DÊu hiÖu vßng nhu m«

DÊu hiÖu sao chæiDÊu hiÖu sao chæi(Comet sign)(Comet sign)

§Ó ph©n biÖt víi v«i ho¸ tÜnh m¹ch ë vïng tiÓu khung Lµ dÊu hiÖu trªn CT Kh«ng tin cËy cao b»ng dÊu hiÖu vßng nhu m«

DÊu hiÖu sao chæiDÊu hiÖu sao chæi

Mét sè DÊu hiÖu vßng trßn kh¸cMét sè DÊu hiÖu vßng trßn kh¸c(Rim sign)(Rim sign)

Cut-off sign rim sign

(sau 72h)

DÊu hiÖu vßng trßnDÊu hiÖu vßng trßn

Vßng trßn nghÞch ®¶o trong tr­êng hîp tôt huyÕt ¸p

PhÝa ngoµi thËn cã vßng gi¶m tû träng h¬n so víi phÝa tuû thËn

DÊu hiÖu vßng trßnDÊu hiÖu vßng trßn

Vßng trßn ø n­íc thËn : nhu m« máng vµ cã h×nh lâm qua vÒ phÝa rèn thËn

Pyelo-ureteral junction syndrome

DÊu hiÖu chÊm trªn chôp thËn thuèc DÊu hiÖu chÊm trªn chôp thËn thuèc (Spotted nephrogram)(Spotted nephrogram)

Nh÷ng vïng nhu m« thËn t¨ng ®Ëm ®é kh«ng ®Òu cã thÓ x¶y ra trªn tæn th­¬ng c¸c m¹ch m¸u nhá dÉn ®Õn ho¹i tö m¹ch.

GÆp trong tr­êng hîp viªm nót quanh ®éng m¹ch, x¬ ho¸ cÇu thËn do t¨ng huyÕt ¸p, x¬ cøng b×.

Cã thÓ thÊy trªn chôp m¹ch, CT vµ MRI

DÊu hiÖu chÊm trªn chôp thËn thuèc DÊu hiÖu chÊm trªn chôp thËn thuèc (Spotted nephrogram)(Spotted nephrogram)

DÊu hiÖu l­ìi liÒmDÊu hiÖu l­ìi liÒm

Lµ sù xuÊt hiÖn cña thuèc c¶n quang trong c¸c èng gãp, nã song song víi bê thËn hoÆc bê c¸c ®µi gi·n

DÊu hiÖu nµy nã chØ ra chøc n¨ng cña thËn cã thÓ phôc håi dï r»ng cã sù gi·n trÇm träng cña hÖ thèng èng gãp.

DÊu hiÖu l­ìi liÒmDÊu hiÖu l­ìi liÒm

DÊu hiÖu qu¶ bãng buéc d©yDÊu hiÖu qu¶ bãng buéc d©y(Balloon on a string)(Balloon on a string)

Nã cã h×nh ¶nh nh­ mét qu¶ bãng lµ bÓ thËn gi·n ®­îc buéc bëi d©y lµ niÖu qu¶n.

Nã lµ dÊu hiÖu ®Æc tr­ng cho hÑp chç nèi bÓ thËn-niÖu qu¶n (BÓ thËn h×nh cÇu)

§«i khi cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc sù b¾t chÐo cña m¹ch m¸u so víi niÖu qu¶n.

DÊu hiÖu qu¶ bãng buéc d©yDÊu hiÖu qu¶ bãng buéc d©y

DÊu hiÖu h×nh liÒm

ThËn mãng ngùa hoÆc nh÷ng cÇu ThËn mãng ngùa hoÆc nh÷ng cÇu nèi bÊt th­êng kh¸cnèi bÊt th­êng kh¸c

ThËn ®­îc nèi liÒn víi nhau ë mét cùc, lµm thËn quay trôc. Cçu nèi nµy n»m phÝa tr­íc §MCB. Th­êng phèi hîp víi c¸c dÞ tËt kh¸c cña hËu m« trùc trµng, cét sèng, sinh dôc

Mét sè nèi bÊt th­êng kh¸c nh­ cÇu nèi lín cña thËn l¹c chç, thËn ®Üa (Pancake), thËn mói trong tiÓu khung

ThËn mãng ngùa hoÆc nh÷ng cÇu ThËn mãng ngùa hoÆc nh÷ng cÇu nèi bÊt th­êng kh¸cnèi bÊt th­êng kh¸c

Quai ruét ®Õn quai ruét Quai ruét ®Õn quai ruét cña ®¹i trµngcña ®¹i trµng

§¹i trµng ngang tiÕn ®Õn thµnh bông bªn, ®¹i trµng xuèng n»m gi÷a vµ ®æ ®Çy hè thËn t¹o nªn h×nh ¶nh quai ruét ®Õn quai ruét cña ®¹i trµng

DÊu hiÖu nµy chøng tá thËn bÊt s¶n (agenesis) hoÆc l¹c chç (ectopic)

Quai ruét ®Õn quai ruét Quai ruét ®Õn quai ruét cña ®¹i trµngcña ®¹i trµng

Quai ruét ®Õn quai ruét Quai ruét ®Õn quai ruét cña ®¹i trµngcña ®¹i trµng

DÊu hiÖu th­îng thËn n»m : th­îng thËn m¶nh, n»m dµi trong hè thËn chøng tá sù v¾ng mÆt cña thËn

DÊu hiÖu b­íu l¹c ®µDÊu hiÖu b­íu l¹c ®µ(lumps, Dromadary)(lumps, Dromadary)

Lµ nh÷ng m« thËn b×nh th­êng nh­ng gi¶ b­íu do sù ph¸t triÓn m¹nh cña c¸c cét Bertin

ThËn bÞ c¸c t¹ng l©n cËn ®Ì vµo (hay gÆp lµ l¸ch) gäi lµ thËn Dromadary hump

Ph¸t triÓn l­ìi tr­íc vµ sau cña thËn ë vïng rèn thËn CÇn l­u ý tr­êng hîp nµy ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn víi khèi u

DÊu hiÖu b­íu l¹c ®µDÊu hiÖu b­íu l¹c ®µ(lumps, Dromadary)(lumps, Dromadary)

Dromadary hump

DÊu hiÖu b­íu l¹c ®µDÊu hiÖu b­íu l¹c ®µ(lumps, Dromadary)(lumps, Dromadary)

A: ThËn mói bµo thai

B : ThËn bÞ ®Ì (dromadary)

C : Ph× ®¹i trô Bertin

D : Ph× ®¹i l­ìi tr­íc vµ sau ë vïng rèn thËn

ThËn mastic vµ c¸c dÊu hiÖu kh¸c ThËn mastic vµ c¸c dÊu hiÖu kh¸c liªn quan tíi lao thËnliªn quan tíi lao thËn

Giai ®o¹n cuèi cña lao thËn, c¸c nèt v«i ho¸ cã thÓ chiÕm toµn bé bê cña thËn kh«ng chøc n¨ng

Cã thÓ nh×n thÊy v«i ho¸ ë c¸c phÇn kh¸c cña thËn C¸c v«i ho¸ víi h×nh ¶nh bê kh«ng ®Òu, th«

ThËn mastic vµ c¸c dÊu hiÖu kh¸c ThËn mastic vµ c¸c dÊu hiÖu kh¸c liªn quan tíi lao thËnliªn quan tíi lao thËn

ThËn mastic vµ c¸c dÊu hiÖu kh¸c ThËn mastic vµ c¸c dÊu hiÖu kh¸c liªn quan tíi lao thËnliªn quan tíi lao thËn

DÊu hiÖu c¸i ly, cµng t«m hïm, con DÊu hiÖu c¸i ly, cµng t«m hïm, con dÊu (Ball-on-tea, lobster claw, signet dÊu (Ball-on-tea, lobster claw, signet

rim)rim) Lµ nh÷ng h×nh ¶nh trong ho¹i tö nhó thËn Cã thÓ lµ dÊu hiÖu ®µi céng thªm Nguyªn nh©n g©y nªn ho¹i tö nhó thËn : Thuèc gi¶m

®au chèng viªm nonsteroid, thiÕu m¸u tuû thËn do chÊn th­¬ng, bÖnh hång cÇu h×nh liÒm, do sö dông thuèc an thÇn, nhiÔm trïng (®Æc biÖt lµ lao), ®¸i ®­êng.

C¸i ly Cµng t«m hïm

S¬ ®å c¸c dÊu hiÖu cµng t«m hïm vµ c¸i ly

A. B×nh th­êng B. Ho¹i tö trung t©m víi dÊu hiÖu c¸i ly

C. Vßm D. Cµng t«m hïm

E. Con dÊu F. §µi h×nh dïi trèng

B

E

C

E

DÊu hiÖu ®µi thËn biÕn mÊt DÊu hiÖu ®µi thËn biÕn mÊt (Phantom calix)(Phantom calix)

Xo¸ c¸c phÇn c¬ b¶n cña hÖ thèng èng gãp Nguyªn nh©n g©y nªn tæn th­¬ng: t©n s¶n, co th¾t

do chÊn th­¬ng, thiÕu m¸u, nh÷ng bÊt th­êng ®µi thËn bÈm sinh, ®ông dËp

Co th¾t ®µi trªn do lao U cùc trªn thËn tr¸i

ThËn v« danh (Faceless)ThËn v« danh (Faceless)

Lµ dÊu hiÖu trªn CT scanner cña thËn ®«i ThËn v« danh ngô ý chç c¾t ngang qua chç giao

nhau cña hai hÖ thèng bµi xuÊt Më réng cßn lµ dÊu hiÖu xo¸ mét phÇn xoang thËn

trong nh÷ng tr­êng hîp x©m nhiÔm cña Lymphoma, TCC

Cã mÆt

Kh«ng cã mÆt

(v« danh-faceless)

Faceless kidney

Nhu m« thËn b×nh th­êng vµ hai niÖu qu¶n

Faceless kidney-TCC

DÊU HIÖU CµNH LIÔU (CµNH HUÖ) DÊU HIÖU CµNH LIÔU (CµNH HUÖ) RñRñ

(drooping lily)(drooping lily) Trong tr­êng hîp t¾c nghÏn ë ®­êng bµi xuÊt phÝa

trªn vµ niÖu qu¶n trªn, nã lµm ®æi chç ®µi thËn d­íi Trong tr­êng hîp nµy th­êng phèi hîp víi thiÕu hôt ®æ

®Çy bµng quang vµ tói ph×nh niÖu qu¶n, l¹c chç c¾m cña niÖu qu¶n trªn vµo bµng quang

Më réng trong tr­êng hîp khèi cho¸n chç cùc trªn, ®Ì ®Èy ®µi thËn

Cùc trªn th©n ph¶i bÞ ®Ì

DÊU HIÖU biÕn d¹ng eo thiÕu n÷ (®æi DÊU HIÖU biÕn d¹ng eo thiÕu n÷ (®æi chç niÖu qu¶n-Ureter deviation)chç niÖu qu¶n-Ureter deviation)

KÐo dµi niÖu qu¶n vµ ®æi chç niÖu qu¶n ®o¹n chç nèi th¾t l­ng cïng, nã lµm hÑp niÖu qu¶n

X¬ ho¸ sau phóc m¹c cã thÓ gÆp trong nh÷ng tr­êng hîp rß tiÕt niÖu, sö dông thuèc Ergotamin, chÊn th­¬ng ch¶y m¸u sau phóc m¹c, khèi u…

DÊU HIÖU viªn ®¹n vµ c¸i xá d©yDÊU HIÖU viªn ®¹n vµ c¸i xá d©y(Bullet and bodkin)(Bullet and bodkin)

NiÖu qu¶n gi·n vµ bÞ thu hÑp ®o¹n d­íi chç t¾c GÆp trong di c¨n cña u l©n cËn, lymphoma, x¬ ho¸

sau phóc m¹c

DÊu hiÖu cuén catheter (Coiled Catheter)

Dêu hiÖu ch¹m kh¾c (Stipple)

DÊU HIÖU ®Çu r¾n hæ mang DÊU HIÖU ®Çu r¾n hæ mang (Cobra head sign)(Cobra head sign)

Gi·n ®Çu xa niÖu qu¶n ®­îc bao bäc bëi mét vßng thÊu quang

Hay gÆp trong tói ph×nh niÖu qu¶n (Uretercele) H×nh gi¶ gÆp trong : dÊu hiÖu sau khi sái míi ®i qua

(Vespignali), sái lÊp ®Æc chç nèi niÖu qu¶n bµng quang, u niÖu qu¶n ë lç ®æ vµo bµng quang…

Nõu nghi ngê : chôp Cystography

Gi¶ tói ph×nh niÖu qu¶n

(TCC) Gi¶ tói ph×nh niÖu qu¶n (sái)

DÊU HIÖU m× sîi (spaghetti)DÊU HIÖU m× sîi (spaghetti)

Nh÷ng khuyÕt thiÕu thuèc c¶n quang d¹ng sîi trong niÖu qu¶n vµ trong bµng quang, cho thÊy m¸u côc (clot) xuÊt hiÖn

M¸u côc d¹ng sîi trong niÖu qu¶n tr¸i

DÊU HIÖU qu¶ lª (pear shaped)DÊU HIÖU qu¶ lª (pear shaped)

Cßn gäi lµ h×nh ¶nh giät lÖ (Tear-drop) Bµng quang cã h×nh kh«ng ®èi xøng bëi qu¸ tr×nh

chÌn tõ ngoµi vµo H×nh gi¶ cã thÓ gÆp trong c¸c tr­êng hîp cã dÞch

trong khung chËu nh­ : ch¶y m¸u, ¸p xe, urinoma, lymphocele, h¹ch to kh«ng c©n xøng, ph×nh m¹ch hoÆc tuÇn hoµn bµng hÖ, ph× ®¹i c¬ th¾t l­ng chËu, nhiÔm mì tiÓu khung CT

Vì bµng quang ngoµi phóc m¹c

NhiÔm mì tiÓu khung (thÊu quang) vµ BQ h×nh qu¶ lª

Ph× ®¹i c¬ th¾t l­ng chËu

G·y khung chËu vµ bµng quang bÞ ®Èy lªn cao (Pie in the sky)

DÊu hiÖu lç ch×a kho¸ (Keyhole)DÊu hiÖu lç ch×a kho¸ (Keyhole)

H×nh ¶nh gÆp trong tr­êng hîp van niÖu ®¹o sau. Cã thÓ thÊy trong thêi kú ph«i thai

Bµng quang thµnh dµy vµ gi·n niÖu ®¹o sau do van niÖu ®¹o

ThÊy h×nh ¶nh nµy trªn siªu ©m

DÊu hiÖu lç kho¸ vµ trµo ng­îc trªn bÖnh nh©n cã van niÖu ®¹o sau

DÊu hiÖu d¶i säc, sîi d©y DÊu hiÖu d¶i säc, sîi d©y (thread or streak)(thread or streak)

DÊu hiÖu nµy ®­îc m« t¶ ®Çu tiªn trªn chôp m¹ch ë nh÷ng bÖnh nh©n bÞ t¾c tÜnh m¹ch thËn hoÆc tÜnh m¹ch chñ d­íi trong tr­êng hîp RCC

Chôp m¹ch thËn cã dÊu hiÖu d¶i

DÊu hiÖu b¸nh xe (Spoked-wheel)DÊu hiÖu b¸nh xe (Spoked-wheel)

§Çu tiªn thÊy trªn chôp m¹ch ë nh÷ng bÖnh nh©n bÞ u tÕ bµo lín (Oncocytome). Nh÷ng m¹ch m¸u tõ trung t©m to¶ ra ngo¹i vi t¹o nªn h×nh b¸nh xe.

Kh«ng ®Æc hiÖu. Cã thÓ gÆp ë c¶ RCC ThÊy c¶ trªn US, CT, MRI : cã h×nh ¶nh sao víi sÑo

trung t©m.

H×nh chuçi h¹t (string of pearls)H×nh chuçi h¹t (string of pearls)

GÆp trong chôp ®éng m¹ch thËn ë bÖnh nh©n FMD (lo¹n s¶n x¬ m¹ch)

Lµ mét dÊu hiÖu quan träng trong chÈn ®o¸n ®Ó can thiÖp

MRI

Xin tr©n träng c¶m ¬n