ChoCho Ray Hospital, Depart. Of Cardiology Ray Hospital, Depart. Of Cardiology Domestic Training Course of JICADomestic Training Course of JICA

CARDIOPULMONARY RESUSCITATIONCARDIOPULMONARY RESUSCITATION&&

EMERGENCY CARDIOVASCULAR CAREEMERGENCY CARDIOVASCULAR CARE

MD, PhD Thu MD, PhD Thu ThuyThuy Le Le ThiThilethithuthuy_md@yahoo.comlethithuthuy_md@yahoo.com

BV BV ChChợợ RRẫẫyy, , KhoaKhoa NNộộii Tim Tim MMạạchch, , ---- LLớớpp HuHuấấnn LuyLuyệệnn JICA JICA ----

HHỒỒI SINH TIM I SINH TIM -- PHPHỔỔII

&&CCẤẤP CP CỨỨU TIM MU TIM MẠẠCHCH

T. S T. S LeâLeâ ThòThò Thu Thu ThThủủyy

BBắắcc MMỹỹ::ĐĐộộtt ttửử do do timtim (Sudden cardiac death = SCA) (Sudden cardiac death = SCA) lalaøønguyeânnguyeân nhaânnhaân ttửử vongvong hahaøøngng đđầầuu. . 330 000 330 000 ngưngườờii chchếếtt ngoangoaøøii BV & BV & ttạạii khoakhoa ccấấpp ccứứuu / / nămnăm; ; trgtrg ññooùù 250 000 250 000 ngngööôôøøii chchếếtt ngoangoaøøii BV. BV. TTầầnn susuấấtt đđộộtt ttửử do do timtim khokhoảảngng 0.55 / 1000 0.55 / 1000 daândaân

HHầầuu hhếếtt ĐTT ĐTT khkhởởii đđầầuu bbằằngng rung rung ththấấtt. . HHồồii ssứứcc chchææ hihiệệuu ququảảnnếếuu phaphaùù rung rung ngayngay trongtrong vovoøøngng 5 5 phuphuùùtt sausau khikhi ngưngngưng timtim..

TTừừ luluùùcc xxảảyy rara đđếếnn luluùùcc đưđượợcc ccấấpp ccứứuu bbởởii ddịịchch vvụụ y y khoakhoachuyeânchuyeân nghinghiệệpp thưthườờngng quaquaùù 5 5 phuphuùùtt neânneân ttỉỉ llệệ ssốốngng cocoøønn tutuøøyyvavaøøoo huhuấấnn luyluyệệnn hhồồii ssứứcc ngưngngưng timtim phphổổii(cardiopulmonary resuscitation = CPR) (cardiopulmonary resuscitation = CPR) vavaøø phaphaùù rungrungngoangoaøøii timtim ttựự đđộộngng hohoùùaa (automated external(automated externaldefibrillation = AED) defibrillation = AED) ởở ccộộngng đđồồngng. .

Hình 1. Chuoãi ñoäng taùc cöùu hoä lieân hoaøn cho ngöôøi lôùn.

ADULT CHAIN OF SURVIVAL (2005 AHA Guidelines for Cardiacpulmonary Resuscitation (CPR) and Emergency Cardiac Care (ECC)).

Hình 2. SÔ ÑOÀ HOÀI SINH TIM PHOÅI CÔ BAÛN CHO NGÖÔØI LÔÙN

1. BN khoâng ñaùp öùng? Goïi caáp cöùulöu ñoäng.

2. THOÅI. Cung caáp 2 laàn thôû, moãi laàn 1 giaây.

Hình 3. 3 böôùc HSTP ñôn giaûn (CPR in Three Simple Steps)

Hình 4. 3 böôùc HSTP ñôn giaûn (CPR in Three Simple Steps)

3. BÔM. Thôû? Ho? Cöû ñoäng? NeáuKHOÂNG, baét ñaàu eùp ngöïc BN.

Nhaán sao cho ngöïc ñöôïc eùpxuoáng chöøng 1,5 – 2 inches, nhaán moãi ñôït 30 laàn, ôû vò trígiöõa 2 nuùm vuù. Taàn soá nhaánkhoaûng 100 nhòp / phuùt.

3 böôùc HSTP ñôn giaûn hoài sinh tim ngöôøi lôùn(CPR in Three Simple Steps)

Video 1

Hình 5. Soác ñieän phaù rung taïi choã. [Out-hospital (on-site) electrical shock for defibrillation]

Hình 6. Soác ñieän phaù rung taïi choã. [Out-hospital (on-site) electrical shock for defibrillation]

Hình 7. Chuoãi ñoäng taùc cöùu hoä lieân hoaøn cho treû em. PEDIATRIC CHAIN OF SURVIVAL (2005 AHA Guidelines for Cardiacpulmonary Resuscitation (CPR) and Emergency Cardiac Care (ECC))

Hình 8. SÔ ÑOÀ HOÀI SINH TIM PHOÅI CÔ BAÛN CHO TREÛ EM

Hình 9. HSTP cho nhuõ nhi (CPR in Infant)

1. Keâu vaø laéc hoaëc ñaùnh vaøongöôøi treû xem coù ñaùp öùngkhoâng?

2. Môû khí ñaïo

3. Cung caáp 2 hôi thôû nheï.

4. Nhaán ngöïc 30 laàn.

Hình 10. HSTP cho nhuõ nhi (CPR in Infant)

5. Laëp laïi chu kyø 2 laàn thôû –30 laàn eùp ngöïc 1 caùch lieântuïc.

Hình 11. HSTP cho nhuõ nhi (CPR in Infant)

HSTP cho nhuõ nhi (CPR in Infant)

Video 2

Hình 12. Kyõ thuaät eùp ngöïc nhuõ nhi baèng 2 ngoùn tay, tröôøng hôïp 1 ngöôøi caáp cöùu. (Two-finger chest compression technique in infant (1 rescuer)

Hình 13. Kyõ thuaät eùp ngöïc nhuõ nhi baèng 2 baøn tay voøngquanh ngöïc, eùp ngöïc baèng ngoùn tay caùi , tröôøng hôïp 2 ngöôøi caáp cöùu. (Two thumb-encircling hands chest compression technique in infant (2 rescuers)

HSTP treû em (CPR in child)

Video 3

NGUYÊN TNGUYÊN TẮẮC XC XỬỬ TRTRÍÍ NGƯNG TIM NGƯNG TIM4 rối loạn nhịp gây NGƯNG TIM VÔ MẠCH:

Rung thất (VF)

Nhịp nhanh thất (VT)

Hoạt động điện vô mạch (PEA)

Vô tâm thu (asystole)

Hồi sức phải bao gồm HỒI SINH CƠ BẢN (BLS) + HỒI SINH TIM MẠCH NÂNG CAO (ACLS)

HSCB tốt là cơ sở để HSTMNC. Phải HSCB ngay lập tức với HỒI SINH TIM PHỔI (CPR) + phá rung ngay trong vài phút đ/vrung thất/ nhanh thất vô mạch.

CPR ngay và phá rung sớm tăng cơ hội sống còn đ/v rung thất.

Đường truyền tĩnh mạch trung tâm (Central Versus Peripheral Infusions) Đường CVP không cần thiết trong mọi trường hợp hồisức. Có thể sử dụng catheter TM ngoại biên cỡ lớn. Nếu dùngđường truyền TM ngoại biên ở người lớn có thể làm cho thuốc chậmđạt nồng độ đỉnh và thời gian tuần hoàn dài hơn nhưng có ưu điểmlà đặt đường truyền ngoại biên không làm gián đoạn thao tác HSCB.

Nếu cho thuốc bằng TM ngoại biên, nên tiêm bolus, sau đó bơmbolus thêm 20 mL dịch truyền TM. Nâng cao chi khoảng 10 – 20 giây để thuốc mau đến tuần hoàn trung tâm.

Nều tuần hoàn tự nhiên không hồi phục sau khi phá rung hoặc dùngthuốc qua đuờng TM ngoại biên thì nên xét chỉ định đặt CVP (trừ khicó chống chỉ định). Lưu ý: chống chỉ định tương đối CVP nếu códùng tiêu sợi huyết cho BN đột quỵ hoặc hội chứng mạch vành cấp.

Nêú không đặt được đường truyền TM có thể cho thuốc (lidocaine, epinephrine, atropine, naloxone, và vasopressin) bằng đường nộikhí quản. Tuy nhiên, nồng độ thuốc trong máu đạt được thấp hơndùng đường TM.

Không có liều chắc chắn khi dùng thuốc qua nội khí quản. Nhưngthường phải cho liều từ 2 – 2,5 lần liều cho qua đường TM. Epinephrine có thể cho liều từ 3 -1 0 lần liều TM. Nên pha loãngthuốc trong 5 -10 mL nước hoặc normal saline và bơm trực tiếp vàonội khí quản. Có nghiên cứu cho thấy pha epinephrine và lidocainevới nuớc thì hấp thu thuốc tốt hơn thay vì pha saline 0.9%

HỒI SINH TIM NGƯỜI LỚN

RUNG THẤT & NHANH THẤT VÔ MẠCH:

(BOX 1) Quan trọng nhất trong 1 phút đầu tiên là sẵnsàng CPR ngay lập tức với CPR liên tục + phá rung càng sớm càng tốt.

(BOX 2) Nếu có máy phá rung tại chỗ, sau khi thổi hơi2 lần, kiểm tra mạch. Nếu trong 10 giây không cómạch, khởi động máy phá rung dán hoặc áp điệncực kiểm tra loại rối loạn nhịp shock điện phá rung.

Nếu kiểm tra nhịp thấy rung thất / nhanh thất vô mạch(BOX 3) thì shock điện 1 nhát (BOX 4) rồi CPR tiếpngay bắt đầu bằng ép ngực

RUNG THẤT & NHANH THẤT VÔ MẠCH:

Phá rung 2 pha: 120 – 200 J, tùy theo trước đó đã đápứng với liều shock là bao nhiêu. Nếu không biết liềutrước đó thì dùng 200 J. Những nhát tiếp theo dùngliêù bằng hoặc cao hơn.

Phá rung đơn pha: khởi đầu ngay với 360 J. Nhữngnhát tiếp theo cũng 360 J

Trong khi chờ sạc phá rung, vẫn liên tục CPR. Ngay saunhát shock tiếp tục CPR (bắt đầu với ép ngực, thựchiện 5 chu kỳ (hoặc 2 phút), rồi kiểm tra lại nhịp tim(BOX 5)

Khi đã đặt được nội khí quản, thì không ép ngực ngắtquãng với thông khí nữa mà một người ép ngực liêntục khoảng 100 lần/ phút. Người kia thực hiện thôngkhí qua dụng cụ 8 – 10 lần/ phút. Tránh đừng thôngkhí nhiều quá mức. 2 người cấp cứu nên thay vai chonhau mỗi 2 phút để tránh mệt làm giảm chất lượng vàtần số ép ngực.

Nếu rung thất/ nhanh thất vô mạch vẫn còn sau 1 – 2 nhát shock + CPR thì cho thuốc vận mạch: epinephrinemỗi 3 – 5 phút; cũng có thể thay liều thứ nhất hoặcliều thứ 2 epinephrine bằng 1 liều vasopressin (BOX 6).

Nên chuẩn bị thuốc sẵn để cho thuốc ngay sau khikiểm tra nhịp, nhằm giảm tối đa CPR bị gián đoạn. Thuốc có thể cho trước hoặc sau khi shock. Cứ sau 5 chu kỳ (khoảng 2 phút) lại kiểm tra nhịp (BOX 7)

Nếu rung thất/ nhanh thất vô mạch vẫn còn sau 2 – 3 nhát shock + thuốc vận mạch thì xét chỉ định thuốcchống rối loạn nhịp amiodarone, lidocaine (BOX 8). Xétchỉ định magne nếu xoắn đỉnh kèm QT dài

Nếu nhịp thuộc loại không có chỉ định shock điện vàECG thấy phức bộ đều hoặc hẹp thì thử bắt mạch xemcó không (BOX 12)

VÔ TÂM THU và HOẠT ĐỘNG ĐIỆN VÔ MẠCH (PEA)

(BOX 9) PEA bao gồm nhiều loại nhịp vô mạch: giả phân ly điệncơ pseudo-electromechanical dissociation (pseudo-EMD), nhịp tự thất, nhịp thoát thất, nhịp tự thất sau phá rung, nhịp vô tâm thuchậm (bradyasystolic rhythms). Siêu âm tim: bệnh nhân vô mạchmà vẫn có hoạt động điện thì có co bóp cơ học nhưng co bópnày rất yếu không tạo ra được huyết áp do đó không có mạchhoặc không đo được HA không xâm lấn bằng monitor.

Lưu ý: nguyên nhân PEA thường là những tình trạng bệnh lý hồiphục được và có thể điều trị nếu được phát hiện đúng và kịpthời.

Vô tâm thu thì tỉ lệ sống còn rất thấp. Trong lúc cấp cưú có khithấy nhịp xuất hiện trở lại trên monitor nhưng rất hiếm khi tuầnhoàn tự nhiên trở lại được. Hy vọng hồi sinh, cũng như PEA, dựatrên chẩn đoán và xử trí nguyên nhân.

Sốc điện không có tác dụng đ/v PEA và vô tâm thu. Quantrọng là PCR ngay lập tức và không ngắt quãng.

Kiểm tra nhịp thấy vô tâm thu hoặc PEA PCR ngay. Cho luôn 1 thuốc vận mạch (epinephrine hoặcvasopressin). Epinephrine có thể cho mỗi 3 – 5 phút. 1 liều vasopressin có thể xen vào thay liềuepinephrine thứ 1 hoặc thứ 2 (BOX 10)

Vô tâm thu hoặc PEA chậm: ±± xét chỉ địnhatropine.

Không làm ngắt quãng PCR vì thao tác cho thuốc.

Cho thuốc càng nhanh càng tốt sau mỗi lần kiểmtra lại nhịp.

Sau khi cho thuốc và mỗi 5 chu kỳ CPR, kiểm lạinhịp tim (BOX 11).

Nếu nhịp thuộc loại chỉ định shock điện thì shock 1 nhát (BOX 4)

Nếu không có nhịp hoặc không thay đổi thì CPR tiếp ngay (BOX 10). Nếu có nhịp rõ ràng (BOX 12)thì thử bắt mạch xem có không. Nếu không có mạch(hoặc mạch có không rõ ràng), tiếp tục CPR (BOX 10). Nếu có mạch thì xác định xem nhịp gì và chỉđịnh điều trị tùy loại nhịp ấy. Nếu có mạch + có nhịpthì bắt đầu chăm sóc sau hồi sinh (postresuscitationcare)

NHỮNG BIỆN PHÁP KHÔNG ĐƯỢC ỦNG HỘTạo nhịp trong ngưng tim: vì không có hiệu quả

trong vô tâm thu

Procainamide trong xử trí rung thất/ nhanh thấtvô mạch: ít nghiên cứu. Hạn chế dùng do thuốcphải truyền chậm và hiệu quả không rõ ràng trongcấp cứu.

Norepinephrine tài liệu trên người còn ít. Có lẽkhông có ích và làm tăng tiến triển xấu về thầnkinh.

NHỮNG BIỆN PHÁP KHÔNG ĐƯỢC ỦNG HỘĐấm vùng trước tim trong rung thất/ nhanh thất

vô mạch không có nghiên cứu tiền cứu nào. 1 số ca rung thất/ nhanh thất vô mạch phục hồi được nhịp tưới máu bởi1 cú đấm trước tim >< nhiều ca nhịp tim tiến triển xấunhịp thất gia tốc, từ nhanh thất thành rung thất, bị block AV hoàn toàn hoặc vô tâm thu sau khi đấm.

Đấm vùng trước tim không được khuyến cáo trong hồisinh tim cơ bản

Do những bằng chứng về ích lợi thì hạn chế, và do những báo cáo về những bất lợi mạnh mẽ hơn khôngthể đưa ra khuyến cáo là dùng hoặc chống lại dùngphương pháp đấm trước ngực trong hồi sinh tim nâng cao.

NHỮNG BIỆN PHÁP KHÔNG ĐƯỢC ỦNG HỘ

Điều trị điện giải. Magnesium cho thường qui trong CPR không làm tăng tỉ lệ phục hồi tuần hoàntự nhiên. Magne có thể chỉ định trong xoắn đỉnh, nhưng không hiệu quả điều trị ngưng tim do nguyên nhân khác.

HỒI SINH TIM

TRẺ EM

NGUYÊN TẮC THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ RỐI LOẠN NHỊP NGƯỜI LỚN.

Nếu nhịp chậm có dấu hiệu và triệu chứng cơ năng (rối loạn tri giác cấptính, đau ngực do thiếu máu cụC bộ nặng tiến triển, suy tim xunghuyết, tụt HA, dấu hiệu khác của choáng) mà những dấu hiệuvà triệu chứng này vẫn tồn tại dù đã xử trí với thông khí, giúpthở đủ, thì phải chuẩn bị tạo nhịp.

Với block AV cao độ (độ II hoặc độ III) thì tạo nhịp qua dangay, không trì hoãn.

Nếu bệnh nhân nhịp nhanh với những dấu hiệu và triệu chứngnặng do nhịp nhanh đó gây ra thì chuẩn bị chuyển nhịp ngay.

Nếu bệnh nhân nhịp nhanh mà ổn định, xác định xem nhịpnhanh QRS hẹp hay QRS rộng và chỉ định điều trị tùy trườnghợp.

XỬ TRÍ NHỊP CHẬM NGƯỜI LỚN

XXỬỬ TRTRÍÍ NHNHỊỊP CHP CHẬẬM CM CÓÓ TRITRIỆỆU CHU CHỨỨNGNG

Nhịp chậm khi nhịp tim < 60 lần/ phút (BOX 1) Phácđồ xử trí nhịp chậm chỉ khu trú vào những nhịp chậmquan trọng (gây triệu chứng)

Điều trị ban đầu: nên bảo đảm thông khí và hôhấp.(BOX 2) Cung cấp đủ oxy, theo dõi BN vớimonitor, theo dõi HA, độ bão hòa oxyhemoglobin, vàđặt đường truyền TM. Đo ECG để chẩn đoán nhịp chínhxác hơn. Đánh giá tình trạng lâm sàng của BN và tìmxác định những nguyên nhân có thể khắc phục.

XXỬỬ TRTRÍÍ NHNHỊỊP CHP CHẬẬM CM CÓÓ TRITRIỆỆU CHU CHỨỨNGNG

Khám xác định có những triệu chứng hoặc dấu hiệucủa giảm tưới máu không? Nếu có thì có phải do nhịpchậm gây ra không? (BOX 3)

Triệu chứng của nhịp chậm có thể nhẹ. Có khi khôngtriệu chứng , không cần điều trị. Nên theo dõi thật sátnếu có những dấu hiệu diễn tiến xấu. (BOX 4A).

Điều trị ngay nếu BN có tụt HA, rối loạn tri giác, đaungực, suy tim xung huyết, co giật, ngất, hoặc nhữngdấu hiệu của choáng liên quan đến nhịp chậm (BOX 4)

XỬ TRÍ NHỊP CHẬM TRẺ EM

BLOCK NHĨ THẤT phân độ I, II, III

Có thể do thuốc hoặc rối loạn điện giải, tổn thương thực thể: nhồi máu cơ tim cấp, viêm cơ tim.

Độ I: PR kéo dài > 0.2 giây, thường lành tính.

Độ II:

-Mobitz I: block ở nút AV, thường thoáng qua và không có triệuchứng.

-Mobitz II: block thường dưới nút AV, ở bó His hoặc các bónhánh. Thường có triệu chứng và xu hường thành block AV độIII.

Độ III (hoàn toàn) block có thể xảy ra ở nút AV, bó His, hoặccác bó nhánh. Không có xung động nào dẫn truyền được giữanhĩ và thất. Block độ III có thể thoáng qua, hoặc vĩnh viễn tùytheo bệnh cơ bản.

Điều trị nhịp chậm (Box 4) AtropineNếu không có nguyên nhân thúc đẩy, thì atropine là thuốc đầutay để xử trí nhịp chậm có triệu chứng cấp tính. Atropine cảithiện tần số tim, triệu chứng cơ năng và thực thể do nhịpchậm. Liều đầu 0.5 mg, lặp lại nếu cần cho đến tổng liều 1.5 mg. sử dụng được cả trong và ngoài BV.

Nếu BN không đáp ứng với atropine (hoặc một thuốc thứ 2 nếuviệc sử dụng không làm chậm điều trị đặc hiệu) thì nhanhchóng chuẩn bị tạo nhịp qua da.

Pacing cũng được chỉ định cho BN có triệu chứng nặng, đặcbiệt khi block tại bó His hoặc dưới His (tức là block AV độ II, độIII)

Tạo nhịp qua da (Transcutaneous pacing) thường được chỉđịnh nếu BN không đáp ứng atropine, mặc dù dùng nhữngthuốc lựa chọn hàng thứ 2 như dopamin, epinephrine cũng cóthể thành công.

Tạo nhịp qua da ngay không trì hoãn nếu block cao độ cótriệu chứng. Atropine có thể chỉ định tạm thời trong lúc chờtạo nhịp qua da cho BN block cao độ có triệu chứng

Atropine cũng hiệu quả trong điều trị nhịp chậm xoang cótriệu chứng và các kiểu block AV mà block ở nút.

Nhịp chậm được khuyến cáo cho atropine 0.5 mg TM mỗi 3 –5 phút cho đến tổng liều 3 mg. Liều < 0.5 mg có thể có tácdụng nghịch thường làm cho nhịp tim càng chậm hơn nữa. Tuy nhiên, không nên vì dùng atropine mà làm chậm trễ thựchiện tạo nhịp ngoài cho BN có biểu hiện giảm tưới máu.

Thận trọng khi dùng atropine trong thiếu máu cơ tim cấphoặc nhồi máu cơ tim cấp; tăng nhịp tim có thể làm thiếu máucục bộ nặng hơn hoặc vùng nhồi máu lan rộng.

Tránh cố gắng dùng atropine trong trường hợp bloc AV độ II, độ III; hoặc block AV độ III với phức bộ QRS mới dãn rộnggần đây. Những BN này phải chỉ định pacing ngay.

Thuốc thay thếCác thuốc này không phải là first-line để xử trí nhịp chậm. Có thể chỉ định khi nhịp chậm không đáp ứng atropine hoặcthuốc là phương pháp tạm thời trong khi chờ tạo nhịp. EpinephrineEpinephrine truyền TM cho BN nhịp chậm có triệu chứng hoặc tụtHA sau khi atropine hoặc tạo nhịp thất bại. Bắt đầu truyền tốc độ2 – 10 μg / phút và điều chỉnh tùy đáp ứng của BN. DopamineDopamine hydrochloride có cả 2 tác dụng α và β. Truyền tốc độ 2 – 10 μg / phút, có thể dùng một mình hoặc kết hợp vớiepinephrine. Điều chỉnh tùy đáp ứng của BN. GlucagonCó nghiên cứu chứng minh glucagon cải thiện nhịp tim, triệuchứng cơ năng và thực thể do nhịp chậm mà nhịp chậm này là do thuốc (quá liều thuốc ức chế β, ức chế kênh canxi) . Liều đầu 3 mg TM, sau đó truyền TM 3 mg/ h nếu cần.

XỬ TRÍ NHỊP NHANH NGƯỜI LỚN

XỬ TRÍ NHỊP NHANH CÓ MẠCH (BOX 1) Hỗ trợ hô hấp, oxy (BOX2), ECG, monitor HA và SpO2, đặt đường truyền

TM, tìm và xử trí nguyên nhân. Nêú còn triệu chứng (sau khi xử trí như box 2) thì khám xem BN có ổn

định không. Nếu có thì triệu chứng có phải do nhịp nhanh không? (BOX 3)Không ổn định shock điện đồng bộ ngay (BOX 4).Ở người khỏe mạnh nếu nhịp tim < 150 lần/ phút thì rất ít gặp triệu

chứng nặng. BN suy tim nặng hoặc có bệnh khác năng kèm theo thì nhịptim ít nhanh hơn có thể cũng có triệu chứng.

Nhịp nhanh tình trạng huyết động không ổn định + QRS hẹpadenosine trong khi chờ chuyển nhịp đồng bộ, nhưng không nên vì chothuốc hay đặt đường truyền TM mà làm chậm việc chuyển nhịp.

Nhịp nhanh tình trạng huyết động ổn định (không có dấu hiệu hoặc triệuchứng nặng) nên đo ECG 12 chuyển đạo để đánh giá nhịp tim (BOX 5)hướng xử trí. Nếu BS trưc không chuyên khoa tim mạch thì với BN nhịpnhanh nhưng ổn định, nên hội chẩn chuyên khoa vì xử trí (nếu không phùhợp) có thể gây hại cho BN.

SỐC ĐIỆN ĐồNG BỘ & KHÔNG ĐồNG BỘ (BOX 4)

Sốc điện đồng bộ là shock điện được xác định thời gian sao cho cùnglúc với QRS. Tránh shock rơi vào thời kỳ trơ tương đối là thời kỳ mànếu shock, có thể gây rung thất. Liều shock trong SĐĐB thường thấp hơn SĐKĐB. Chỉ định:

Nhịp nhanh trên thất do vòng vào lại không ổn định: 50 – 100 J đơnpha. Tăng liều sau đó.

Rung nhĩ không ổn định: 100 – 200 J nếu shock đơn pha; 100 – 120 J nếu shock 2 pha. Sau đó tăng liều.

Cuồng nhĩ không ổn định: 50 – 100 J đơn pha. Tăng liều sau đó. Nhanh thất đều, đơn dạng + không ổn định nhưng có mạch: liềuđấu 100 J đơn pha. Nếu thất bại thì tăng dần 100, 200, 300, 360 J.

Nhanh thất đa dạng + không ổn định: điều trị như rung thất = shock điện phá rung (shock điện không đồng bộ liều cao)

Trường hợp không phân biệt chắc chắn là nhanh thất đơn dạng hay đa dạng mà BN không ổn định thì shock điện như phá rung (shock điện không đồng bộ liều cao)

NHỊP NHANH ĐỀU QRS HẸP (BOX 7, 8, 9, 10) Nhanh xoang. (xem bài nhịp nhanh)

Nhanh trên thất do vòng vào lại (Reentry SVT)Đánh giá: ở đây thái độ xử trí chung cho cả vào lại tại nút và vào lại nhĩthất. Điều trịVagal Maneuvers.Nhịp nhanh do vào lại ổn định Vagal maneuvers và adenosine là điềutrị hàng đầu (BOX 7)Nêú chỉ làm nghiệm pháp vagal (Valsalva maneuver or carotid sinus massage) sẽ cắt cơn khoảng 20% to 25% BN; những BN còn lại phảidùng adenosine.

Adenosine.Không đáp ứng nghiệm pháp vagal adenosine 6 mg TM nhanh. Bơmnhanh trong 1 – 3 giây qua 1 TM lớn sau đó bơm flush thêm 20 mLsaline 0.9% và nâng cao tay BN lên. Nếu nhịp tim chưa thay đổi sau 1 – 2 phút thì cho 12 mg bolus TM lần thứ nhất. Lặp lại 12 mg lần thứ 2 trong vòng 1 – 2 phút sau 12 mg lần thứ nhất nếu nhịp tim vẫn chưahồi phục. -An toàn dùng cả trong và ngoài bệnh viện. -Adenosine nhanh hơn và ít tác dụng phụ nặng hơn nếu so vớiverapamil-Amiodarone thành công gần 100% ức chế cơn nhịp nhanh trên thất do vòng vào lại kéo dài. -Adenosine an toàn và hiệu quả cho thai phụ. -Tuy nhiên, adenosine có nhiều tương tác thuốc quan trọng. Cần dùngliều adenosine cao hơn nếu BN đang dùng theophyllin, caffeine. Ngượclại, nếu BN đang dùng dipyridamole, carbamazepine, ghép tim hoặccho thuốc qua đường CVP thì liều adenosine đầu tiên nên giảm còn 3 mg. - Tác dụng phụ hay gặp nhưng thoáng qua: phừng mặt, khó thở, đaungực. Nêú nhịp tim hồi phục (BOX 9) thì có lẽ là SVT do vào lại. Theo dõi cơntái phát thì cho lại adenosine. Ngoài cơn thì dùng thuốc làm block nútAV tác dụng dài (diltiazem hoặc ức chế beta)

Nhịp nhanh QRS rộng (Boxes 12, 13, 14) 1. Đánh giá BN ổn định hay không ổn dịnh? (Box 3).1 BN có nhịp nhanh với QRS rộng + không ổn định nên xem như lànhanh thất shock điện ngay (Box 4)2. Nhịp nhanh + ổn định ECG 12 chuyển đạo (Box 5) xem QRS hẹphay rộng hội chẩn chuyên khoa. Bất cứ lúc nào BN mất ổn định, thựchiện shock điện đồng bộ. Nếu BN ngưng tim vô mạch với nhanh thất đa dạng xử trí phá rung như rung thất. Nhịp nhanh với QRS rộng thường gặp nhất là nhanh thất; nhịp nhanhtrên thất dẫn truyền lệch hướng; nhịp nhanh trong h/c kích thích sớm(có đường dẫn truyền phụ)3. Xác định nhịp đều hay không đều. (Box 12)Nhịp nhanh đều QRS rộng nhanh thất hoặc nhanh trên thất dẫntruyền lệch hướng. Nhịp nhanh không đều với QRS rộng rung nhĩ dẫn truyền lệch hướng, rung nhĩ với h/c W.P.W, hoặc nhanh thất đa dạng. Nhìn chung: xử trí nhịp nhanh QRS rộng nên có ý kiến chuyên khoa.

Nhịp nhanh đều QRS rộng (Box 13)Nhanh trên thất adenosine (liều như ở trên)

Nhịp nhanh đều QRS rộng, đơn dạng, có triệu chứng shock điện đồng bộ.

Nhanh thất ổn định thuốc chống rối loạn nhịp TM. Amiodarone được khuyến cáo. Liều 150 mg TM trong 10 phút; nếu cần lặp lại cho đến tổng liều 2.2 g TM mỗi 24 hours. Thuốc thay thế amiodarone là procainamide và sotalol. -Amiodarone hiệu quả cắt cơn nhanh thất kháng shock hoặckhông đáp ứng thuốc. -Amiodarone hiệu quả hơn lidocaine đ/v nhanh thất khángshock. -Amiodarone cho những ca ngưng tim ngoại viện thì thấy cảithiện tỉ lệ sống còn lúc nhập viện (xuất viện thì không) so vớiplacebo và lidocaine.

NHỊP KHÔNG ĐỀURUNG NHĨ & CUỒNG NHĨBox 11 + bài Rung nhĩ TherapyKiểm soát tần số thất: diltiazem, ß-blockers, hoặc magnesium. Kiểm soát nhịp: Amiodarone, ibutilide, propafenone, flecainide, digoxin, clonidine, hoặc magnesium đ/v rung nhĩ trong 48h. Đ/v h/c kích thích sớm đã biết từ trước khi vào rung nhĩ hộichẩn. Vào cơn rung nhĩ: không dùng những thuốc ức chế nút AV như adenosine, calcium channel blockers, digoxin, và có lẽ là cảß-blockers

Nhịp không đềuNhanh thất đa dạng (Box 14)Nhanh thất đa dạng phải điều trị ngay vì sẽ diễn tiến đến ngưng tim.

Điều trị thuốc nhanh thất đa dạng như thế nào tùy vào lúc nhịp xoangcó QT kéo dài hay không? -Nếu có, tức là nhanh thất là xoắn đỉnh thì 1 là ngưng tất cả nhữngthuốc làm QT kéo dài; 2 là điều chỉnh rối loạn điện giải và yêú tố thúcđẩy: qua liều, ngộ độc thuốc…-Magne thường được dùng trong xử trí xoắn đỉnh nhưng chỉ có một sốnghiên cưú thấy có hiệu quả. -Isoproterenol và pacing thất có thể hiệu quả cắt cơn xoắn đỉnh do nhịp chậm hoặc QT kéo dài do thuốc. -Magne không hiệu quả cắt cơn nhanh thất đa dạng với QT bìnhthường. Nhưng amiodarone thì hiệu quả.

Nếu không ổn định shock điện phá rung.

Nêú nghi ngờ giữa nhanh thất đơn dạng với nhanh thất đa dạng màBN không ổn định shock điện phá rung.

XỬ TRÍ NHỊP NHANH TRẺ EM

NHNHÖÖÕNG TÌNH HUOÕNG TÌNH HUOÁÁNG CUNG CUÏÏ THETHEÅÅ

HỘI CHỨNG MẠCH VÀNH CẤP

Hình 20. MUÏC TIEÂU XÖÛ TRÍBEÄNH NHAÂN NGHI NGÔØÑOÄT QUÒ(Goals for Management of Patients with Suspected Stroke Algorithm)

ĐỘT QUỴ

First Aid for Choking Concious Adult or Child

1. Can speak or cough?

2. Heimlich Maneuver

(abdominal thrusts)

3.Chest thrusts in obese or last stage of pregnancy

1. Cry or cough?

2. 5 back blows

3. 5 chest thrusts

4.Repeat 2 & 3 until effective or CPR and remove object from throat or mouth

First Aid for Choking Concious Infant (< 1 y.o)

ÑÑIEIEÄÄN GIAN GIAÄÄTTTaTaùùcc ññooäängng trtröïöïcc tietieáápp cucuûûaa dodoøøngng ññieieäänn treântreân timtim vavaøø naõonaõo; ; treântreân mamaøøngngteteáá babaøøoo vavaøø côcô trôntrôn thathaøønhnh mamaïïchch mamaùùuu. . VòVò trtríí & & ññooää nanaëëngng tutuøøyy ccööôôøøngng ññooää, , ññieieäänn thetheáá, , khakhaùùngng trôtrôûû, , loaloaïïii dodoøøngngññieieäänn, , vòvò trtríí tietieáápp xuxuùùcc vôvôùùii dodoøøngng vavaøø ñöñöôôøøngng ññii cucuûûaa dodoøøngng ññieieäänn. . ÑÑieieäänn caocao thetheáá gaâygaây totoåånn ththööôngông nanaëëngng nhanhaáátt, , nhnhööngng ññieieäänn nhanhaøø cuõngcuõngcocoùù thetheåå gaâygaây ttöûöû vongvong ((MyõMyõ, Canada, , Canada, NhaNhaäätt 110V; 110V; chaâuchaâu AÂuAÂu, , UUÙÙcc, , chaâuchaâu AAÙÙ 220V)220V)ÑÑieieäänn xoayxoay chiechieààuu 60 60 chuchu kykyøø gaâygaây co co côcô vaânvaân BN BN khoângkhoâng ttöïöïtratraùùnhnh rara ñöñöôôïïcc neânneân tietieáápp xuxuùùcc vôvôùùii dodoøøngng ññieieäänn laâulaâu hônhôn. . ÑÑieieäänn xoayxoaychiechieààuu tataùùcc ññooäängng taêngtaêng llööuu llööôôïïngng dodoøøngng qua qua timtim trgtrg thôthôøøii kykyøø trôtrôttööôngông ññooááii RUNG THARUNG THAÁÁTT gagaàànn giogioáángng nhnhöö trgtrg hiehieäänn ttööôôïïngng RR--onon--TT

ÑÑIEIEÄÄN GIAN GIAÄÄTT

NgNgööôôøøii ccöùöùuu hohoää phaphaûûii llööuu yyùù saosao chocho chchíínhnh hohoïï khoângkhoâng cocoùù nguynguy côcôbòbò ññieieäänn giagiaäätt. .

SauSau khikhi ngangaéétt nguonguoàànn, , ññaaùùnhnh giagiaùù ngayngay ttììnhnh tratraïïngng timtim phophoååii. BN. BNththööôôøøngng babaáátt ttæænhnh, , ngngööngng timtim hoahoaëëcc ngngööngng thôthôûû hoahoaëëcc ngngööngng cacaûû 2. 2.

HoHoààii sinhsinh timtim phophoååii thathaäätt ttííchch ccöïöïcc & & quyequyeáátt taâmtaâm ngayngay cacaûû khikhiññaaùùnhnh giagiaùù ban ban ññaaààuu nghnghóó raraèèngng BN BN hahaààuu nhnhöö ññaõaõ checheáátt; ; vvìì hahaààuu heheáátt BNBNññeeààuu cocoøønn tretreûû, , khoângkhoâng cocoùù sasaüünn bebeäänhnh timtim khakhaùùcc neânneân khakhaûû naêngnaêng ccöùöùuusosoáángng caocao neneááuu ñöñöôôïïcc cacaáápp ccöùöùuu ngayngay. .

ÑÑIEIEÄÄN GIAN GIAÄÄTT

ÑÑieieààuu tròtrò nhnhöö phaphaùùcc ññooàà chungchung + + llööuu yyùù: : ÑÑaaëëtt nonoääii khkhíí quaquaûûnn sôsôùùmm nhanhaáátt lalaøø khikhi BN BN cocoùù boboûûngng nanaëëngng vuvuøøngngmamaëëtt, , miemieäängng vavaøø cocoåå trtrööôôùùcc, , duduøø sausau khikhi sôsô ccöùöùuu BN BN cocoøønn thôthôûû ñöñöôôïïcc. . BN BN bòbò phophoûûngng ññieieäänn ththööôôøøngng bòbò choachoaùùngng giagiaûûmm thetheåå ttííchch hoahoaëëcc phaphaùùhuhuûûyy moâmoâ nanaëëngng, , cacaàànn truyetruyeàànn dòchdòch nhanhnhanh ññeeåå chochoáángng sosoáácc. . TruyeTruyeàànndòchdòch ññuuûû ññeeåå lôlôïïii tietieååuu ññeeåå taêngtaêng ññaaøøoo thathaûûii myoglobinmyoglobin, kali, , kali, cacaùùcc sasaûûnnphaphaååmm chuyechuyeåånn hohoùùaa cucuûûaa tieâutieâu huhuûûyy moâmoâ. . PhoPhoááii hôhôïïpp ññieieààuu tròtrò sôsôùùmm vôvôùùii chuyeânchuyeân khoakhoa phophoûûngng. . ThThööôôøøngng didi chchöùöùngng thathaàànn kinhkinh vavaøø timtim..

THAI KYTHAI KYØØ

HyHy vovoïïngng totoáátt nhanhaáátt chocho thaithai chchíínhnh lalaøø SOSOÁÁNG CONG COØØN CUN CUÛÛA MEA MEÏÏBABAÙÙC SC SÓÓ PHAPHAÛÛI HOI HOÀÀI SI SÖÙÖÙC PHUC PHUØØ HÔHÔÏÏP P PHAPHAÛÛI LI LÖÖU YU YÙÙ

NHNHÖÖÕNG THAY ÕNG THAY ÑÑOOÅÅI SINH LYI SINH LYÙÙ CUCUÛÛA THAI PHUA THAI PHUÏÏCACAÁÁP CP CÖÙÖÙU THAI PHUU THAI PHUÏÏ = CA= CAÁÁP CP CÖÙÖÙU CUU CUØØNG LUNG LUÙÙC 2 NGC 2 NGÖÖÔÔØØI I

MEMEÏÏ VAVAØØ THAITHAIÑÑaaëëtt BN BN nanaèèmm ttöö thetheáá nghieângnghieâng T T CungCung cacaáápp oxy 100% oxy 100% ÑÑaaëëtt ñöñöôôøøngng truyetruyeàànn TM TM vavaøø chocho dòchdòch truyetruyeàànn bolus bolus neneááuu cacaàànn. . TTììmm nhnhööõngõng nguyeânnguyeân nhaânnhaân gaâygaây rara ngngööngng timtim COCOÙÙ THETHEÅÅ HOHOÀÀI I

PHUPHUÏÏC C vavaøø xaxaùùcc ññònhònh babaáátt kykyøø bebeäänhnh lylyùù nanaøøoo gaâygaây cacaûûnn trôtrôûû kekeáátt quaquaûûhohoààii ssöùöùcc. .

THAI KYTHAI KYØØ

HoHoààii sinhsinh côcô babaûûnn..HoâHoâ hahaáápp vavaøø tuatuaàànn hoahoaøønn: : nhnhöö momoïïii trtrööôôøøngng hôhôïïpp..TTöö thetheáá BNBN: : nanaèèmm nghieângnghieâng T 15 T 15 ···· -- 30 30 ··roroààii mômôùùii eeùùpp ngngöïöïcc; ; hoahoaëëcc keâkeâgogoááii ddööôôùùii llööngng beânbeân P; P; hoahoaëëcc 1 1 ngngööôôøøii cacaáápp ccöùöùuu gigiööõõ chocho BN BN nanaèèmmnghieângnghieâng T T vavaøø ññaaååyy ttöûöû cungcung sang sang beânbeân. . Shock Shock ññieieäänn phaphaùù rungrung: :

oo KhoângKhoâng thaythay ññooååii ccööôôøøngng ññooää dodoøøngng vavaøø vòvò trtríí điđiệệnn ccựựcc. . oo Shock Shock ññieieäänn phaphaùù rung rung khoângkhoâng daãndaãn truyetruyeàànn dodoøøngng ññieieäänn ññaaùùngng kekeåå

ññeeáánn thaithai nhinhi. . oo ThaThaùùoo rôrôøøii cacaùùcc monitor monitor theotheo doõidoõi thaithai hoahoaëëcc ttöûöû cungcung trtrööôôùùcc khikhi

ññaaùùnhnh shock shock ññieieäänn..

THAI KYTHAI KYØØ

HoHoààii sinhsinh naângnaâng caocao cacaàànn llööuu yyùù: : ÑÑaaëëtt nonoääii khkhíí quaquaûûnn sôsôùùmm. . ChoChoïïnn côõcôõ nonoääii khkhíí quaquaûûnn nhonhoûû hônhôn 1 size 1 size so so vôvôùùii ngngööôôøøii khoângkhoâng cocoùù thaithai. . Theo Theo doõidoõi cocoùù thetheåå chachaûûyy mamaùùuu nhienhieààuu khikhi ññaaëëtt tube tube vuvuøøngng hahaààuu hohoïïngnghoahoaëëcc muõimuõi hohoïïngng. . KyõKyõ thuathuaäätt ññaaëëtt nonoääii khkhíí quaquaûûnn: : khoângkhoâng thaythay ññooååii, , nhnhööngng neânneân chochoïïnnngngööôôøøii kinhkinh nghienghieäämm ññaaëëtt chocho nhanhnhanh. . LLööuu yyùù oxy 100% oxy 100% vvìì ttììnhnh tratraïïngng thiethieááuu oxy oxy xaxaûûyy rara raraáátt nhanhnhanh. . ThuoThuoáácc gaâygaây meâmeâ cacaàànn tratraùùnhnh nhnhööõngõng thuothuoáácc gaâygaây hahaïï aaùùpp mamaïïnhnh. . KhoângKhoâng duduøøngng ñöñöôôøøngng TM TM ññuuøøii hoahoaëëcc cacaùùcc TM chi TM chi ddööôôùùii vvìì thuothuoáácc cocoùùthetheåå khoângkhoâng veveàà timtim memeïï hiehieääuu quaquaûû..

THAI KYTHAI KYØØ

CaânCaân nhanhaéécc quyequyeáátt ññònhònh cocoùù chchææ ññònhònh momoåå lalaááyy thaithaikhoângkhoâng. . XaXaùùcc ññònhònh cacaùùcc nguyeânnguyeân nhaânnhaân cocoùù thetheåå hohoààii phuphuïïcc ññeeååxxöûöû trtríí..

NGONGOÄÄ ÑÑOOÄÄCCBN BN ththööôôøøngng < 40 < 40 tuotuoååii. . LaâmLaâm sasaøøngng: : ngngööngng timtim hoahoaëëcc gagaàànn ngngööngng timtim (near cardiac (near cardiac arrest) arrest) lalaääpp ttöùöùcc thoângthoâng khkhíí ññaaïïoo; ; giugiuùùpp thôthôûû; ; hoãhoã trôtrôïï tuatuaàànn hoahoaøønn. . ThamTham vavaáánn sôsôùùmm chuyeânchuyeân khoakhoa phophoøøngng chochoáángng ngongoää ññooääcc vvìì chchææHSTP HSTP chuachuaåånn ththööôôøøngng khoângkhoâng ññuuûû hiehieääuu quaquaûû ññ/v/v ngongoää ññooääcc hoahoaëëcc quaquaùùlielieààuu thuothuoáácc. . BN BN tietieàànn ngngööngng timtim cocoùù thetheåå dieãndieãn tietieáánn xaxaááuu nhanhnhanh ththööôôøøngngxuyeânxuyeân ññaaùùnhnh giagiaùù lalaïïii khkhíí ññaaïïoo, , hoâhoâ hahaáápp vavaøø tuatuaàànn hoahoaøønn ññeeåå xxöûöû trtríí kòpkòpthôthôøøii. . ÑÑaaëëtt nonoääii KQ KQ trtrööôôùùcc khikhi rröûöûaa dadaïï dadaøøyy ññeeåå tratraùùnhnh hhíítt vavaøøoo phophoååii. . ChChææ rröûöûaadadaïï dadaøøyy khikhi BN BN uouoáángng 1 1 llööôôïïngng lôlôùùnn chachaáátt gaâygaây checheáátt mômôùùii trongtrong vovoøøngng1 1 giôgiôøø

NGONGOÄÄ ÑÑOOÄÄCC

NgoNgoää ññooääcc Opiate.Opiate.NNÑÑ opiate opiate gaâygaây öùöùcc checheáá hoâhoâ hahaáápp suysuy hoâhoâ hahaáápp & & ngngööngng timtim. . QuaQuaùù lielieààuu heroin heroin öùöùcc checheáá hoâhoâ hahaáápp & & phuphuøø phophoååii cacaáápp XXöûöû trtríí

babaèèngng chachaáátt ññooááii vavaäänn opiate opiate lalaøø NALOXONE. NALOXONE. LoaLoaïïnn nhòpnhòp chachaäämm gaâygaây roroááii loaloaïïnn huyehuyeáátt ññooäängng do Ndo NÑÑ: :

phosphate phosphate hhööuõuõ côcô, , carbamatecarbamate, , thuothuoáácc ññooääcc thathaàànn kinhkinh XXöûöû trtrííbabaèèngng atropineatropineNNÑÑ digoxinedigoxine vavaøø digitalis digitalis khakhaùùngng thetheåå khakhaùùngng digoxinedigoxine. . NNÑÑ do do ththöïöïcc vavaäätt hoahoaëëcc thathaûûoo ddööôôïïcc TrungTrung HoaHoa khakhaùùngng thetheåå ññaaëëcchiehieääuu. . ÑÑaaëëtt mamaùùyy tataïïoo nhòpnhòp qua qua dada……....

CHACHAÁÁN THN THÖÖÔNGÔNG

TruTruïïyy tuatuaàànn hoahoaøønn trgtrg chachaáánn ththööôngông cocoùù thetheåå do: do: HypoxieHypoxie: : ngngööngng thôthôûû, , tataéécc ngheõnngheõn khkhíí ññaaïïoo, , tratraøønn khkhíí mamaøøngng phophoååiilôlôùùnn, , totoåånn ththööôngông khkhíí –– phepheáá quaquaûûnn, , totoåånn ththööôngông ngngöïöïcc--bubuïïngng. . ToToåånn ththööôngông cacaááuu trutruùùcc sinhsinh totoàànn: : timtim , , ÑÑM M chuchuûû, , ÑÑM M phophoååiiChaChaáánn ththööôngông ññaaààuu quaquaùù nanaëëngng trutruïïyy tuatuaàànn hoahoaøønn ththöùöù phaphaùùtt. . NgNgööngng timtim trongtrong chachaáánn ththööôngông timtim do tai do tai nanaïïnn giaogiao thoângthoâng, , boboûûngngññieieäänn. . GiaGiaûûmm cungcung llööôôïïngng timtim hoahoaëëcc timtim hoahoaïïtt ññooäängng ññieieäänn voâvoâ mamaïïchch do do tratraøønn khkhíí mamaøøngng phophoååii ddööõõ dodoääii, , checheøønn eeùùpp timtim cacaáápp. . MaMaáátt mamaùùuu quaquaùù nhienhieààuu giagiaûûmm thetheåå ttííchch & & giagiaûûmm cungcung cacaáápp oxy.oxy.

CHACHAÁÁN THN THÖÖÔNGÔNGNgNgööngng timtim do do chachaáánn ththööôngông hiehieáámm sosoáángng sosoùùtt. . TieânTieân llööôôïïngng totoáátt hônhôn neneááuu: BN : BN tretreûû, , totoåånn ththööôngông xuyeânxuyeân thathaááuu cocoùù thetheååññieieààuu tròtrò, , ñöñöôôïïcc ññaaëëtt nonoääii KQ KQ sôsôùùmm ngoangoaøøii BV, BV, ñöñöôôïïcc ñöñöaa lalaääpp ttöùöùccññeeáánn 1 1 trungtrung taâmtaâm chachaáánn ththööôngông (< 15 (< 15 phuphuùùtt) ) NgNgööngng timtim trongtrong chachaáánn ththööôngông kkíínn ththìì ttöûöû vongvong vôvôùùii momoïïii llöùöùaatuotuoååii..BoBoààii hoahoaøønn thetheåå ttííchch vôvôùùii dòchdòch tinhtinh thetheåå ññaaúúngng trtrööôngông lalaøø llöïöïaa chochoïïnnhahaøøngng ññaaààuuTruyeTruyeàànn nhanhnhanh vavaøø nhienhieààuu dòchdòch tinhtinh thetheåå ññaaúúngng trtrööôngông + + hohoààngng cacaààuulalaééngng neneááuu mamaáátt mamaùùuu nhienhieààuu. . XXöûöû trtríí totoåånn ththööôngông do do chachaáánn ththööôngông. .

1. Treû coù khoùc hay ho?

2. Ñaäp vaøo löng 5 caùi

3. Nhoài ngöïc 5 caùi

4. Laëp laïi 2 & 3 ñeán khi hieäu quaû, hoaëcHSTP vaø laáy dò vaät ra khoûi hoïng vaø mieäng.

SÔ CÖÙU NHUÕ NHI BÒ SAËC (First Aid for Choking ConciousInfant (< 1 y.o)

SÔ CÖÙU NHUÕ NHI BÒ SAËC (First Aid for Choking ConciousInfant (< 1 y.o)

Video 4

SÔ CÖÙU NGÖÔØI LÔÙN & TREÛ EM BÒ SAËC (First Aid for Choking Concious Adult or Child)

1. Ho ñöôïckhoâng?

2. Thuû thuaät Heimlich (nhoài buïng)

3. Nhoài ngöïc neáu naïn nhaânbeùo phì hoaëc coù thai

SÔ CÖÙU NGÖÔØI LÔÙN BÒ SAËC (First Aid for Choking Concious Adult)

Video 5

SÔ CÖÙU TREÛ EM BÒ SAËC (First Aid for Choking Concious Child)

Video 6

ROROÁÁI LOAI LOAÏÏN N ÑÑIEIEÄÄN GIAN GIAÛÛI BIEI BIEÁÁN CHN CHÖÙÖÙNG TIM MANG TIM MAÏÏCH CH COCOÙÙ THETHEÅÅ TTÖÛÖÛ VONGVONG

………………Thường gặp trong NHH-TH. Có thể là nguyên nhân gây ra hoặc là yếu tố thúc đẩyNHH-TH Nếu không được điều chỉnh có thể ngăn cản hoặc làmchậm hiệu quả của hồi sức. Nếu cần, phải điều chỉnh ngay không chờ kết quả cậnlâm sàng

TĂNG KALI

Chênh lệch gradient K qua màng tế bào ảnh hưởng đến tính kích thíchcủa tế bào thần kinh và tế bào cơ trong đó có tế bào cơ tim sự thayđổi quá nhanh hoặc quá nhiều nồng độ K huyết tương có thể gây ranhững rối loạn chết người

Liên quan K huyết tương và pH huyết tương

pH giảm K từ nội bào dịch chuyển vào khoảng mạch K huyếttương tăng

pH tăng K từ khoảng mạch chuyển vào nội bào K huyết tươnggiảm

Phải theo dõi pH máu khi điều trị tăng hoặc giảm K máu> 5 meq / L = tăng K máu6 – 7 meq / L = tăng K máu trung bình> 7 meq / L = tăng K máu nặngTăng K máu trung bình và nặng có thể gây ra rối loạn nhịp chết ngườicần phải xử trí ngay

Nguyên nhân:

NỘI SINH:

Suy thận mãn

Toan chuyển hóa (nhiễm cetone acid do đái tháo đường)

Giả nhược aldosterone (hội chứng Gordon; tăng K máu gia đình và tăng HA)

Hóa trị liệu gây ly giải u

Muscle breakdown (rhabdomyolysis)

Toan hóa ống thận

Tán huyết

Nhược aldosterone (hội chứng Addison; giảm renin máu)

Liệt chu kỳ tăng K máu

NGOẠI SINH

Thuốc: lợi tiểu giữ K, ACEI, kháng viêm nonsteroid, thuốc bổ sung K, dẫnxuất peniclline, heparin, ức chế beta, succinylcholine

Truyền máu, đặc biệt khi truyền khối lượng lớn hoặc máu trữ lâu trong ngânhàng.

Ăn kiêng

Tăng K máu giả (tán huyết, tăng bạch cầu, tăng tiểu cầu, hội chứng ly giảikhối u)

Triệu chứng tăng K

Yếu, liệt chi, suy hô hấp

Thay đổi ECG:

Sớm: sóng T cao nhọn (hình nóc lều)

Tăng K hơn nữa: sóng P dẹt, PR kéo dài (bloc AV độ I), QRS dãn rộng, sóng S sâu, sóng S lẫn vào sóng T.

Không điều trị kịp: xoắn đỉnh, nhịp tự thất, ngưng tim.

ĐIỀU TRỊ TÙY MỨC ĐỘ TĂNG K VÀ TÌNH TRẠNG BỆNH NHÂNNgưng ngay nguồn ngoại sinh làm tăng K NHẸ K = 5 – 6 meq / L: lấy K ra khỏi cơ thể bằngFurosemide 40 – 80 mg TM Kayexalate 15 – 30 g pha trong 50 -100 ml sorbitol 20% uống hoặcthụt giữ (retention enema) VỪA K = 6 – 7 meq / L: đưa K vào trong nội bàoGlucose plus insulin: pha 25 g glucose (50 mL dextrose 5%) với 10 UI insulin thường truyền TM trong 15 – 30 phútSodium bicarbonate 50 mEq TM trong ít nhất 5 phút. Lưu ý: nếu chỉdùng một mình sodium bicarbonate thì tác dụng ít hơn glucose plus insulin hoặc khí dung albuterol, đặc biệt đ/v BN bị suy thận. Tốt nhất làdùng kết hợp với nhau)Khí dung albuterol: 10 to 20 mg phun KD trong 15 phút

NẶNG = K > 7 mEq/ L + ECG rối loạn nặngXử trí = đưa K vào nội bào + thải K ra khỏi cơ thểĐiều trị có tác dụng nhanh nhưng tạm thời nếu K tăng trở lại (rebound) thì

phải lặp lại điều trị. Điều trị theo thứ tự ưu tiên như dưới đây:

KÉO K VÀO NỘI BÀO 1. Calcium chloride (10%): 500 to 1000 mg (5 to 10 mL) TM trong 2 – 5

phút để giảm ngay tác dụng của K trên màng tế bào cơ tim giảmnguy cơ rung thất.

2. Sodium bicarbonate: 50 mEq TM chậm trong 5 phút (có thể không tácdụng trên BN suy thận giai đoạn cuối

3. Glucose plus insulin: pha 25 g glucose(50 mL Dextrose 5%) và 10 U regular insulin TTM trong 15 – 30 phút.

4. Nebulized albuterol: 10 to 20 mg phun khí dung 15 phút

TĂNG THẢI K 5. Lợi tiểu: furosemide 40 – 80 mg TM 6. Kayexalate enema: 15 to 50 g pha sorbitol uống hoặc thụt giữ hậu môn7. Thẩm phân

Hypokalemia khi K huyết tương < 3.5 mEq/L.Nguyên nhân: mất qua đường tiêu hóa (tiêu chảy, thuốc nhuận trường), mấtqua thận (cường aldosterone, tăng đường huyết nặng, lợi tiểu mất K, carbenicllin, sodium penicillin, amphotericin B), K di chuyển vào nội bào(nhiễm kiềm, tăng pH) và suy dinh dưỡng.

Lưu ý:Tế bào cơ tim trở nên rất nhạy với hạ K máu, đặc biệt nếu BN có bệnh mạchvành hoặc đang dùng digitalis.

Triệu chứng:Nhẹ: yếu, mệt, liệt chi, khó thở, táo bón, liệt ruột, chuột rút chân. Nặng: rối loạn tự động tính và dẫn truyền cơ tim thay đổi ECG như xuâthiện sóng U, sóng T dẹt và rối loạn nhịp, nhất là loạn nhịp thất. BN có thểdiễn tiến nặng thành hoạt động điện vô mạch hoặc vô tâm thu. (đặc biệtnếu BN đang dùng digoxin)

Trong hội chứng mạch vành cấp, nên điều chỉnh cho K máu ở mức gần giớihạn cao của bình thường

Hạ K máu là yếu tố thúc đẩy ngộ độc digoxine

ĐIỀU TRỊ HẠ K MÁU = HẠN CHẾ MẤT THÊM K + BÙ K

K < 2.5 mEq/ L hoặc có rối loạn nhịp bù K bằng đường truyền TM. Điềuchỉnh từ từ thì tốt hơn điều chỉnh quá nhanh trừ khi lâm sàng không ổn định.

Trường hợp cấp cứu thì bù K tùy theo kinh nghiệm. Liều tối đa truyền TM là 10 – 20 mEq/ h với monitor liên tục trong khi truyền.

Nếu truyền dịch K với nồng độ đậm đặc hơn thì nên dùng đường TM trungtâm. Nhưng phải bảo đảm đầu catheter để truyền không đưa vào đến nhĩ phải. Nếu sắp ngưng tim ( tức là có rối loạn nhịp thất ác tính) thì cần phải bù K nhanh. Liều đầu truyền 5 – 10 mEq trong 5 phút, lặp lại một lần nếu cần.