17

TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA
Page 2: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Existitzen den guztia unibertsoa da.

Unibertsoa astro guztien multzoa eta multzo horrek betetzen duen espazioa da.

Lan honekin Astronomiara hurbildu gara.

Page 3: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Astroak zeruko berezko gorputzak dira: izarrak, planetak, sateliteak, etab.

Gizakiak sortu eta bidalitakoak unibertsoa ikertzeko, horiek ez dira astroak.

Page 4: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Teoria horren arabera unibertsoa hedatzen ari da etengabe.

Big bang eztanda handi bat da.

Orain dela 15.000.000.000 urte gertatu zen eztanda hori.

Horren ondorioz unibertso osoan zabaldu zen materia hura.

Galaxiak, planetak eta izarrak sortu ziren.

Page 5: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Antzina lau zientzia mota bereizten ziren: Aritmetika, Geometria, Musika eta Astronomia.

Denborarekin zientzia mota ezberdinak sortu dira: Mekanika, Optika, Fisika, Meteorologia, Zoologia eta Botanika

Naturari, gizarteari, gizakiari eta haren pentsamenduari buruzko azterketa eta ezagutza multzoa da.

Page 6: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Galaxiak izar multzo erraldoiak dira. Milaka miloi izar bil ditzaketen multzoak.

Gure planetak, Lurra eta gure izarrak, Eguzkia, Esne Bidea izeneko galaxia baten zati txiki bat dira.

Galaxiak ez dira berdinak, ez neurriz, eta ez formaz ere.

Galaxietako izarrak espazioan duten kokapenaren arabera lau multzotan sailkatzen dira: galaxia kiribilak, barradunak, irregularrak eta eliptikoak

Page 7: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Esne bidea galaxia kiribila da beso batean kokatuta dago.

Eliptikoak Kiribilak

Barradunak,Irregularrak

Page 8: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Izarren artean distantzia handiak daude, eta horretarako argi-urtea erabiltzen dugu.

Izarrak, berezko argia duten astroak dira.

Eguzkia izar bat da.

Berak emandako beroa eta argiarengatik bizi gara.

Page 9: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

9 460 800 000 000 km.9 460 800 000 000 km.Bederatzi bilioi laurehun eta hirurogei mila eta zortziehun milioi kilometro.Bederatzi bilioi laurehun eta hirurogei mila eta zortziehun milioi kilometro.

UNIBERTSOKO ASTROEN ARTEKO DISTANTZIA IZUGARRI HANDIA DA. UNIBERTSOKO ASTROEN ARTEKO DISTANTZIA IZUGARRI HANDIA DA. NEURTZEKO ARGI URTEA ERABILTZEN DA.NEURTZEKO ARGI URTEA ERABILTZEN DA.

ARGIAK 300.000 KM EGITEN DITU SEGUNDUAN. ETA URTEBETEAN ? ARGIAK 300.000 KM EGITEN DITU SEGUNDUAN. ETA URTEBETEAN ?

Page 10: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

GAUEZ ZERURA BEGIRATZEN DUGUNEAN DENA IZARREZ GAUEZ ZERURA BEGIRATZEN DUGUNEAN DENA IZARREZ BETETAKO GANGA EDO SABIABETETAKO GANGA EDO SABIA BALITZ BEZALA IKUSTEN DUGU BALITZ BEZALA IKUSTEN DUGU ZERUA OSKARBI BADAGO .ZERUA OSKARBI BADAGO .

IZAR HORIEK BATA BESTEARENGANDIK BEREIZTEA IZAR HORIEK BATA BESTEARENGANDIK BEREIZTEA EZINEZKOA BADIRUDI EZINEZKOA BADIRUDI ERE , SAIATUZ ERE , SAIATUZ GERO , BEREHALA GERO , BEREHALA IKUSTEN DA IZAR DISTIATSUENAK ZEIN DIRENIKUSTEN DA IZAR DISTIATSUENAK ZEIN DIREN..

ANTZINA, TELESKOPIOA ASMATU BAINO LEHEN, IZARREK ANTZINA, TELESKOPIOA ASMATU BAINO LEHEN, IZARREK OSATUTAKO IRUDIEN ARABERAKO SAILKAPENA EGIN ZUTEN OSATUTAKO IRUDIEN ARABERAKO SAILKAPENA EGIN ZUTEN ASTRONOMOEK ETA IRUDI BAKOITZARI IZENA JARRI ZIOTEN: ASTRONOMOEK ETA IRUDI BAKOITZARI IZENA JARRI ZIOTEN: LEO, HERKULES, ORION, PERTSEO…LEO, HERKULES, ORION, PERTSEO…

Page 11: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Eguzki sistema gure planeten galaxia da.

Izar horren inguruan zortzi planeta dabiltza biraka , horien sateliteak , asteroideak ,eta kometak

Eguzkia da sistemaren erdigunea

Planetak izar baten inguruan orbitetan dauden objetu handiak dira

Eguzki sisteman zortzi ditugu:Merkurio, Artizarra, Lurra eta Marte barne planetak.

Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno kanpo planetak

Page 12: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Issac Newton izan zen grabitatea deskubritu zuena.

Espazioko gorputz guztiek grabitate-indarra egiten dute.Zenbat eta handiagoa izan objetua, orduan eta grabitate-indar handiagoa.

Grabitazio nagusia eguzkiak sortzen duenez astro guztiak eguzkiaren inguruko orbitan ibiltzen dira.

Horrela ez balitz, espazioan noraezean ibiliko ginateke.

Page 13: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Lurrak bere ardatzari bira bat emateko, 24 ordu behar ditu eta biraka dagoen bitartean eguna eta gaua sortzen dira.

Lurrak eguzkiari bira bat emateko urtebete behar du.Urteak 365 egun eta sei ordu behar ditu.

Page 14: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Sateliteak planeten inguruan bueltaka dabiltzan astroak dira.

Planeta bakoitzak satelite multzo desberdinak dituzte.

Neurri eta forma askotako sateliteak daude.

Page 15: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

LURRAK DUEN SATELITE BAKARRA DA.

ILARGIAN EZ DAGO BIZITZARIK.

28 EGUN BEHAR DITU TRANSLAZIO MUGIMENDUAN LURRARI BIRA BAT EMATEKO.

2 MUGIMENDU DITU:

ERROTAZIOA ETA TRASLAZIOA.

ILARGIAREN ITXURAREN ARABERA: ILBERRIA, ILGORA, ILBETEA ETA ILBEHERA IKUSI DEZAKEGU.

Page 16: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

Lurra eta ilargia etengabe mugitzen direnez batzuetan lerrokatu egiten dira. Bi eklipse mota daude: Eguzki eklipsea eta Ilargi eklipsea.

Eguzki eklipsea:Ilargia Lurraren eta Eguzkiaren artean lerrokatzen denean gertatzen da.

Ilargi eklipsea:Lurra Ilargi eta Eguzkiaren artean lerrokatzen bada, lurraren itzalak estali egiten du ilargia.

Page 17: TXANELA 5.maila IZARREN HAUTSA

.

Quasarrak zulo beltz handiak dira pisu ikaragarria dutenak eta gure galaxiak baino urritiago daude.

Zulo beltzak unibertsoan dauden objetu bitxienak dira, astronautak esaten dute hor daudela baina inork ez du ikusi. Grabitate indar handia dute eta dena zurrupatzen dute, baita argia ere.