Zure argi kliskak - Euskaltzaindia · 2011. 7. 19. · jadanik izarren distira, artesiaren argia berak eragotsiz izarren ohiko ederra eta hagaitik ez gaitu liluratzen mezu horrek

ZURE ARGI KLISKAK

FELlX ZUBIAGA

ZURE ARGI

KLISKAK

ARRESE Y BEITIA SARIA, 1986Euskaltzaindia

Bizkaiko Aurrezki Kutxa

© FELIX ZUBIAGA© BIZKAIKO AURREZKI KUTXA

Espaina'ko Enparantza, 1BILBAO 48001

ISBN: 84-505-6963-XD. L.: BI-2147-87Imprimatzaile: Grafinorte, S.A.

Camino de Ibarsusi, 1- 2.2

48004 BILBAO

UMEZARO

Ez hitzik, ez deirik: gaua zan,ilunak ez antzik ezenik,sorkari eitenak ez eukanez aita, ez ama abizenik.

Zurruburru susmuralako,irakin sorgor soinu bako,hutsune sakon, tulunbio:mezuren bat auskalo.

Gauak orduan izarraedatu eban altzora.

5

SUBILARO

Azken txinpartaz zela enborra,subila amatau ainean,erregarrien azpi-zaborra,itxaropena hautsetan,zurtz gengozala ez hara-nora,argiak sutu ginduzan.

Subilaro gautean,Eguberri xirrintan,gure itxaropenaluzatu zenduan.

Gizakiongan ba zan aienaeguzkia joatean,errerik zela egurra denanegute latz zigorrean:labur genkusan bizi-epeasutondoa itzaltzean.

Subilaro gautean,Eguberri xirrintanotzakil gengozala,biztu ginduzuzan.

Etxeko sua, kezka munduansugarriz zendun berbiztu.urte barriak urte zaharrarenurtenbidea bilatu,lehengo ipuina argi barritansutondoari azaldu.

Subilaro gautean,Eguberri xirrintanbizigarria oparolortu gendun zeugan.

6

JENTILZARO

Izarra gautean zan seinale:zaharren zaharraz jentilakitxirik eukazan bi begiak.

Izarra gautean zan seinale:"begiak edegi eistazuez,susmorik ea hartzen dautsodanetz".

Jaio da Kismi, ene,jaio da Kismi!Jaurti nagizuelezera nil

lzarra gautean zan seinale:semeek habeaz jentilaribegiak eutsoezan idegi.

lzarra gautean zan seinale:jentilak halatan begiratuzizarra ei eban begiztatu.

Jaio da Kismi, ene,jaio da Kismi!Jaurti negizuelezera nil

Izarra gautean zan seinale:izarra distiraz mezu-urtika,jentila liluraz haren aurka.

lzarra gautean zan seinale:semeek harturik gurasoaamildu ei eben gizajoa.

Jaio da Kismi, ne.jaio da Kismi!Jaurti nagizuelezera ni.

7

EZ JAT EGITEN BEGIKOustegabeko argiaez behingoan belarrikoezentzun melodia.

Keinu urtika ortzitikei zatoz nire bidera;zelan abestu neinke nikhorren goi-tesiturara?

Ez dot hegorik besotan;bide narrasok itzirik,zelan nahi dozu jarraikizaidazan izar bidetan?

Ene izar gaubelari,ez neinteke orain jagi:logurak nauka ohean,itxaron argi artl?an.

EGUZKI,ni itxu, zu dirdai,Eguzki,ni gaua, zu oskorri.

APURKA apurka, Eguzki,apurka eta hurruti,ez ekain bete turrustanindarrok nigan irauli.

Bildur naz zure errainuenezpatak zulatu naien,edo ta goitik orokornitaz jabetu daitezen.

Poliki-polit, Eguzki,zu hortik ta ni hemendi,keinu bat ausaz dot nahiko,molda zakidaz begiko.

Bildur naz zure begiak,epai naien justiziaz,balore dana galduriknire egia erdiak.

Bildur naz zure labeakopil samurren zaleak,erre nagien zeharozoriontsuen mahairako.

9

ONENZARO

Argia eta begiabatabesteen zoria:begia dot nik lekuko,zeu nor zaitut ordea?

--Hun apalen altzotiksortu naz izar argia,amaren sabel narotikjaio mezua-mesia.

lzar eta itzal,zeu ete zaitutoskorri goiztar?

--Itxuak ikus dagikegeroztik itzal arteanargi-ilunen aurkatzeburrukan parte hartzean.

lzar eta itzal,zeu ete zaitutlehinuru garbal?

--Argia zabalduarren,iluna bere bideandabiltzu argi-lapurrenbarruko zokondoetan.

lzar eta itzal,zeu ete zaitutaizkide mazal?

--Ez gal astirik bereiztenargi-ilunen ezbaiak:ekintza onak hor dozuzargi seinale zehatzak.

lzar eta itzal,10 zeu ete zaitut

gidari lehial?

GAD ARREBAREN BEGIAKliluratuta naukeekeinatzen dausten -mezuaulertzeke.

Izar distira labanokmareatu egin naueikuspuntua galazoznora gabe.

Izar begi irabiatuokirradakoa jo ta jo,euren dantzara lot-nahinauelako.

Gau ames izar lagunokez naue baketan izten,euren zeruko larrerajoan naiten.

Dana itzirik noakeizarren lagun bidazti,neure gurpilen ardatzahuts igarriz.

11

OLENTZARO

Olentzarok bideangaldu dau farola,lilura trukagarrizardaoa edanala.

Ole-ai Olentzaro,mezulari keldo!Mozkorra arrapatzen daedanez gero.

Faroldun barrionaguretzat henkarren;asko kaltetu gozakhire mozkorrarren.

Ole-ai Olentzaro,mozkor arranpalo;mezuz txepelto bainoardaotan bero.

"Jesus Salbatzaileajaio dela hemen?"Mozkor horrek hobetoadierazi heinken.

Ole-ai Olentzaro,morroi aldrebesto;saietan zuhur baino,urunetan ero.

12

GAUERDIA ai zanedo egunsentianeguzkien Eguzkiaagertu zenean.

Edurra ete zanala euri-jasanamagandiko Semeaedatu zenean?

Hodeietan nonbaitizarretan ausazMariagan Jaungoikoaumegin zenean.

Euritea zela?Lehorte zitela?Lehortearen lehorrazegarritua zan.

Edurtea zela,izoztea axola?Izoztearen izotzazia hildurik zan.

lzarretan zelagauaren gaubela?

Gauerdia zanEguzki dibinalaagertu zenean.

13

KANDELARIO

Kandelario lariohaitzari ura dario,haitzari ura dario etametxari negar. txirrio.

Haitza ez bedi ahortuez metxa dena kiskalduargizaria kandeleariKandelarioz daritzu.

lzotza urtu da haitzetanargizaria metxetan,Eguzki jaunak urtuazo dauzsuaz Kandelariotan.

Kandelario lariohaitzari ura dario,kandeleari negar argiak,atsoari murmurio.

Igarle Neguk tenploandauka Haurtxoa besotan;Jaunak errukiz dakus munduaazken itxaropenetan.

Kandelario lario,argiaren misterio:"Umea hau da jentilen argit'herriaren salbazio."

14

IGARLEA

"I1unaldia igaro da etabenetako argia agertu da:anaiari gorroto dautsonakilunetan darrai,ustez argitan dagola,bidegaldu dabil,ilunak itxu dauko-ta."

BA ZAKUST orain, ba zakust,bidertzean nengon itxuta bidetik zentozalaerrukiz hartu ninduzun.

Eskerrak mosuz begiak,agintzariz belarriakedegi zeunstazala,bataio argia zertan denezin nekiken bestela.

Ba zakust orain, ba zakust,txuaz lokatza ein zendun,jaiotzez itxu nintzen hauegin bait-zendun argidun.

15

IGARLEA

"Beragan egon biziabait-zan lurtarron argia,ilunbetatik aterazargi gaikezan berbea.

Geurera etorri zeneanezezagun egin jakun,jainko-seme nortasunaeuskula dohan opatu."

LEIHO ETA LEIHARdistiren deiadar,loak astintzen diatorksogile goiztiar.

Leiho eta leiharkristaletik zehar,egunsentia diatorkatea jotzehar.

Leiho eta leihar,begiok iratzar,ikusmena argirikbisitaria onar.

16

Leiho eta leiharekia su ta gar,argiz jantzi deuk soinagogoa bezainbat.

Leiho eta leiharargi bidenabar,begion erantzunazdistiraren dardar.

Leiho eta lehiargardenaren behar;hakio urten bideraargiari zangar.

EGUZKI,zu izpi, ni begi,Eguzki,ni keldo, zu zoli,Eguzki,ni lotan, zu ernai.

17

Iluna ez da mendetzenargiaren erreinura,ilunak argi jokuezsortu daroa lilura.

Ilunei esker argiakargiagoak distirakaurkakoarren:zein gehiagoka bi-biakta nor esanengurenda noren eskuakjasoko dauen?

18

11

EKAIZTE

OILARITEAN

Kukurruku!Gaua gautarrentzat,argiagaz kontu!

Oilarra entzuteanAkelarreanakerrak amatau dauzargi gorriak.

Kukurruku!Amaitu da gaupasa,eguna dagerku.

Gaukarien gau-festaazkenetan da,sorginen zarraparraamaitzen ia.

Kukurruku!Gaua gautarrentzat,etxerako ordu!

Agur, Aker jauna,barikura, arte.Agur, ta isilekoazintzoro gorde.

Kukurruku!Gaua gautarrentzat,argiari kuku.

Albakoa baino lehenlorratzak garbi,erratzak atosteankonturaz itzi.

Kukurruku!Gaua joan da etaargia itxartu. 19

OSTOTSAK

Trumilka, zalapart, trumoitsudantzut iluna,zorrozki, oskargi, orrastubarriz argia.

Tanborez, turutaz, burrundanjo nau ilunak,disdiska, txistuka, zirrintanohar argiak,

Zurruburru, aukera-maukeranziriz ilunak,doinu IOli ustekabez, jareinbide argiak.

Multsoan, nastean, mukurrudakust iluna,balatu, bristadan, zehaztubarriz argia.

Ostopatzen, sareketan, tranpazdiabilt iluna,iratzarle, bidelagun sotilbarriz argia.

Bekainez, bekaitzez, betilunmurritz iluna,atsegin, ortzargi, txeratsu,barrez argia.

Narrastan, itzaltsu, errenkadiagert iluna,hegadan, betargiz, aidekabizkor argia.

20

ILUNDE

I1una dator trumoitsuargi guztia jan nahirik,hodei baltzetan zeru-lurbere mendean estaliz.

I1una dator trumoitsu,ekaitza dator zemaiez,mamau itzalgarriarenbekainak gaukaz bildurtu.

Trumoiak bere sarradanba dau argizko keinurik,laster zigorraz bristadanitziko gaitu itxurik.

Tximist-urtika dabilenhodei bildurgarri horiegia ezkutatzearrenguzur-egia dirudi.

Guzur gehienak funtzeanba dauke egia-izpiriketa tximistak hodeianzaintzail keinua dageri.

Guzur keinuaz zaintzailaksobera agertu daikiguostetik egi-guzurraznahi gaituela loxindu.

Tximistak dira hodeianirri-lausengak harean:kontu iluna argitan,trumoia dator ostean.

21

ARGIA DISDIZGOIETANILUNA BARRIZTROKETAN.

Tontorrak maite argiak,luzeagoak halan bedira tontorren itzalak:arratsaldean kerizpegoizez argitu erpinakitzalen menpe daukakez.

ARGIA DAGOEN TOKIANgenza,geriza dagoen tokian,iluna,iluna dagoen tokiannastea,nastea dagoen tokiansarea,sarea dagoen tokiankatea,katea dagoen tokian,nekea,nekea dagoen tokianbalbea.

22

Egia dagoen tokianezbaia,ezbaia dagoen tokianmarmarra,marmarra dagoen tokianguzurra,guzurra dagoen tokianlaidoa,laidoa dagoen tokianapentza,apentza dagoen tokiangorroto,gorroto dagoen tokianherio.

AIMARIETAN

Arratsbeheran lurruna legez,baltza dario lurrari,Aimarietan ilun-salatzenkanpaeak datoz hagaitik.

Din-dan-daniluntzean.

"Aimarietakoak entzuteanetxera, umeok, behingoan,lezietako denganinoakurteten hasten dira-ta."

Din-dan-dan-dan,Aimarietan.

"Ama, han Garabietanba dagoz lezetxo bi;zelatan naiteke joanorain iturrira ni?"

Din-dan-daniluntzean?

"Eutsi, laztana, gurutze honi,eroan zeugaz kolkoanta ez daukazu zergaitik izandeabruaren bildurrik."

Din-dan-dan-danAimarietan.

"Aimaritakoak entzutean,umeok, laster etxera;etxeen biran ta ezkutukaez ibili hortik zehar,hirugarren bueltarakoezpabe deabruak..."

Din-dan-dan

ez ibilteko iluntzean.

23

ARTIZAR

Argi-lapur bekaizti, Luzifer,heure maltzurkeriaz dot urtenargi izpi zoroa espilatzen.

Asmo berezi,ekintza alper,hi, Luzifer.

Eguzkia aina, harrokeriarren,uste hendun hintzala izanenzeruetako izarretan ederren.

Asmo bereziekintza alper,oi Luzifer.

Zelan jausi hintzan, oi Artizar.oilaritean horren goiztiar,lehen argi, orain su ta gar.

Asmo bereziekintza alper,bai Luzifer.

Gauak oratu hindun berala,goitik behera eratzi tanbala,zerurik hiretzat han ez zala.

Asmo berezi,ekintza laper,heu, Luzifer.

Baina ba dok heure ipurtargit'uda arminez keinu dagikhegoerre xomorro inpemutik.

24

Asmo berezi,ekintza laperhan Luzifer

Ipurtargi horretan nabaribuztan itxusia dot agiri,edertasuna bera dindirri.

Asmo berezi,ekintza alper,jo, Luzifer.

NEKALDIA

"Lapur baten aurka lez,ezpata ta makilez,urten zatxataze.Egunero zuekinJaunaren etxean nengola,ez zeunsten eskurik ezarri.

Baina hauxe da zuen ordua,ilunpekoen indarra."

25

HUTSUNETAN

Ez da dana izar espazioancz cta lore larrean,lore arte diren hutsune ilunakornidu begiz bedarrak.

Zu argi ta ni argi-artean dago iluna-bion argiak bat ez dagienilunak dagin burruka!Bion arteko iluna zer denargia beste gurea!

"Zu hor ta ni hemen kontu"egina dogu legea:bat izan baino lehenago dogumaite independentzia,besteen sarradak ez gaizan hartubildurrak daukan hesia.

EGUZKI,zu bero, ni oskil,Eguzki,ni negu, zu ekain.

26

URIUNETAN

Uriko gauaren argitanahaztu doajadanik izarren distira,artesiaren argia berakeragotsizizarren ohiko ederraeta hagaitikez gaitu liluratzenmezu horrek goitatik.

Izarrak kliskaeta disdiz

izarrak deikagoitik dabilz.

Izarrak birangau erdian

maiteen lehianbailebiltzan.

Izar Iehiaka,bat eta bi,

izarrak kliskabegiz begi.

Izar keinuakgaldu ziran

neon argiakisiotzean.

Hareen mezuakurrutiko,

hemengoenaknarraskilo.

Uriko argi totelakizarren esneadauskue zurrupa,hagaitik doguz motelakbarne-begiak.

27

ITZAL

Itzala dabilnorbere jarrai,

Itzalak darraitso eguzkiari,itzalak darraisku noranahi hara,itzala diabilku salaketari,itzalak jan baleu itzala bera!

Itzala diabilkujarraiki gertu.

Itzala arrastan kerizpe makur,bera edo geu gara gaizkile lapur,ostetik diatorku edo aurrez-aur.

Itzala diabilkujarraiki gertu.

Kainen errua jasarriz ete?Orban baltz hori garbi daiteke?Itzela da itzala, baltz ezinbeste,ilunpe-semea gautearen gaute.

Itzala dabilnorbere jarrai,inguma norberaingura nahiz.

28

GRISAK maite ditu nire pentzelak,ez bero, ez otzak, baizik epelak,ez argi, ez ilun, begi motelak.

Urdisken einean maite nik grisak,ez-nabari diren margo arreak,sotil direlako, ez nabarmenak.

Ikusmen argia balitz nirea,argiro nenkuske gauzen aldea,baina urdin dot begiradea.

Lainoak marrasten daust ingurua,Eguzki dagerkit erdi estaldua,hagaitik urdinska nire zerua,

EGUZKI,ni ilun, zu argi,Eguzki,zu margo, ni zurbil,Eguzki,ni motel, zu bizi.

29

ARPEGI HORREN EDERRAbailerakus arteak,

nola eguzki berberaespiluzko distirak,

amaren antza leukakealabaren begiak.

Ona onaren espilu,gaitza gaitzaren katilu.

Orduan bai artelanajatorrizko artelan

amatiar ereduabalagerku soilean,

egia agertzen dalarikikuskizun betean.


Argi henduke arteaon bahendu begia,

ilundu bajak ordea,iluna dokek idea:

itxumustuan hoakeerraturik bidea.


EGUZKI,zu apain, ni zirtzil,Eguzki,ni ospel, zu begi,Eguzki,ni arru, zu mendi.

';l)

MENDI HORTATIK begiratu izan banendu,zehatzako nengiken aztertu...

Baina susmo-erratu nagotzu bidean,asmamen keak harro pusturik hurrean,zelan ezpabe jainko txikiak lurreanmendi jaso hortatik begizta eikean?

Ken eistazubegion lausoa

edei leihonire ikuspuntua.

Zeure argitan edan izan banendu,ur kutsatuek ez ninduen ikutuko.

Urak zikindu dira, errekak pozoitu,garbi beharrez urok nauela baltzitu,uharretan non aurki begien espilu?

Iturri goi hortatik edan ahal banendu!

Ken eistazubegion lausoa

garden biurnire espilua.

Ikuspuntu,espilu,eredu...

Iturriari urak garden bezelatsu,edertasun guztia zeuri badarizu,ikus daidan argiro edertien pozu,ikuspuntu hobera jaso nagikezu,ikuspuntu, espilu, ederti, eredu.

31

DESEREDUAN OSTERAargi dot ilunilun dot argi,eskerrak hitzaren nastekatramilari.

Hitza gizatuazein zela aragi?Gaurko berbakerakputsa dirudi:hitza desgizatuzirikalari.

Hitza den hutsa,hutsa den hotsa!Berbadun ez da,ez berbakorik,nahasmena ospakizunta bi argizariohikune harroz biztujainko aizunari,argi dala-ta ilunat'iluna argi.

32

ILUN-SEME ZUHURRAGO,argi-seme baino:usoak baizen xalo,sugeak baizen zuhurizan beharko.

Ez dozu azal kontu-barne giro zihur-argi laztanez batzukbesteak betilun,argi-semeen aldeanharek diren maltzur!

Ez izan sugearen,ez uso urretratu,bien aide onenazzaitekez konpondu.

EGUZKI,ni lizun, zu garbi,Eguzki,ni ezkor, zu baiki,Eguzki,ni medar, zu bikain.

33

ILUNTZE bakoitzakba dau egunsenti,iluna hemen deneannonon daiten argi,nola berbizteaherio jarraiki.

Iluntze bakoitzakba dau egunsenti,aukerea dot hortxe:ilunez estalpeedo argiz jantzi.

Iluntze bakoitzakba dau egunsenti:batzuk argituala,besteak iluntzi.

EGUZKI,ni belu, zu goizik,Eguzki,zu bizkor, ni hilik.Eguzki,ni tarraz, zu garai.

34

ILETA,argi-ilunen baiezta:argiak negarretanbizia gerta,ilunak hobietanerresta.

Amatau jako bizia,hilik datza,begietako argiaitzali zan,ilunpetako lezeadau jabetzat.

Leze bidea argietanlau kandelainguru dagoz erretan;ken daielahilaren lau aldetatikken itzala.

Bidelari negartia,argizari,mutxitu dago metxea,oi bidazti,urtu-jario koipeamasailetik.

35

Argi-semea etaargi bera hiltean,eguzkik arpegia-lurrikaraz lurdia-ezkutatu eban.

Burruka izugarriahantxe gertatu zan,Bizitza ta Erio.alkarren arerio,bat erasotean.

Bizitza gurutzatu,hila izan zenean,erori zan Eriot'ez dauka hagaitionausitzeko indar.

Bizitza nausitu zantinko gurutzean,ilunpeko koraina,pekatuen ordaina,kitua izan bait-zan.

36

PASIONEA

ARAOAK

Argi kontra habil, iluna,argi-itzaltzen dok maina-alperrik izango dok baina-argiak hartuko deuk gaina.

Ta kontra habilkonarren, ilun,egian ezarriz bi guzur,denporak guzurtatuko hau,gaua egiztatzean egun.

Argiaren kontra habilkeheure izenari jarraike,ene ilun, gauaren fabrike,argiak hartuko hau kuike.

Ez deuk balioko orduanheure amarruen marroak,gauzak begien aurrean,arnaitu zoazen jokoak.

Argi kontra habilke, ilun,baina argia izanen txapeldun.

37

"Erantzi daiguzan badailunpeko egitadaketa jantzi argi-armak."

Armatu beraz egiaz,egik burrukan,asmatu zuzenbideasu-armak ukaz.

38

III

EGUARTE

ALBAKOAN

Tan-tan,albakoan...

Itxar zaiteze, umeokeguna da-eta;jagi zaiteze behingoan.

Tan-tan,albakoan...

Ez zaiezela oratualperkerianeguzkiak gailurretan.

Tan-tan,albakoan...

Ez egon lotan hortxe,eguzkia oheraetor dakizuen arte!

Tan-tan,albakoan...

Jagi zaiteze lotiok!Igurtzi begiak,eta ohar Ortziksortu miraria.

Tan-tan,albakoan...

39

EGUZKI SAINDU

Hilobiko harri, Eguzki saindu,ilunpeak argi zeure errainuz.

Egunero hiltenzaren, Eguzki,egunero biztenzaite ahalegin.

Sortalderantz adinire etxea,zaren jainko-begiherio-ostea.

Nire hilobiakeguzki-lore,kardulatz oriak,usain dotore.

Hilobiko harri Eguzki saindu,ilunpeak argi zeure errainuz.

Lurrera beharrakez zaitu galtzen,bame arpegiaez daitela ustel.

Ilunpeak oinezigaro dozuz,lezetik gu onezatera gozuz.

Hilobiko harri,Eguzki saindu,bizitzako oinarriegokijaku.

40

ORTZEGUN

Ekaitz ostean argia barrez,arpei biribil dagerku,ibai ertzean ura edatenta zubiginen ostarku.

Ekaitza joan t'euri samurrakargi jasoen bustian,Eguzki bera begiontzakoikusgarria egin zan.

Zubia dager ibairik ibai,zubi bi dira alkarren gain,ibar mendiak daukez loturikbitsuon harremon zain.

Zazpi margoak, zazpi zubitan,beste zazpiez hamalau,argi bakarrak foko askotanbanan distira eiten dau.

Argi guztia margope batazerakus-gura zikotza:eritsi denak ikur bereazitxu-gur.ea den motxa!

Danok daukagu ostarkupeanbake-bizi esperantza:demokrazia aterguneanEgilearen agintza.

Egunez behintzat ez gagizalamenderatu ilun baltzak,itxumustuan erratualazurruburruaz ekaitzak.

41

INGUMA TA GAUARGIbiak dabildaz jasarri,Inguma erpe larderiz,Gauargi argi-nahirik

Gaueko jeinu Ingumaklokartueriarnasa dautse eragoztensamea ertziz.

Hoakit hortik, Inguma,hi aldiz,jin hakitala, Gauargi.

Ez nauk hire bildur,Inguma,Jinkoa t'andre Mariahartzen t'iat lagun.zeruan lzar,lurrean belar,kostan hare,hek guziek kondatu arteez hadiela niganat ager.


Gauargi gauez nerekinzuhaitzez-zuhaitz jarraiki,ez jat aldentzen albotik,nahiz ta makila erakutsi,beti jasarriz dabiltik.


42

"i Gauik egunikez dinat unikhireki ez baniz, Argia.r"

Programatu nagikenheure argitara,roboten gurariekez naien azpira.

Heure aburuetanprograma naiken,dohan emoten daustanlibertadearren.

Programa eistazananbai buru-bihotzak,argitu ahal naianheuretar jakintzak.

ARGIA,eguzkiz jantzia,Argia,maitale garbia,Argia,ze jakituria!

43

ORTZI

Nire hauziak ez dira zuen hauzillk,ez nire arazoak zuen tikimikiak,ustel salatzen zaitue zuen usteaketa zauri bihurtzen maiz on egin-nahiak.

Sakonago ikustendozu begioz, Jauna;esker zuri hobenenparkamena.

Zuen bihotzondoak ikusten dodaz nik,ez dago estaldu niretzat sekretorikt'azalkeriaz juzgatzen dozuelarikegin zeinkee ezelan zuzenbiderik?

Argiago dakusugoi horretatik, Jauna,esker zuri hobenenparkamena.

Kontu zuon zentzunoi oker epaitzeaz,ez juzga inor grinaz edo ezjakinaz,bada neurtu dagizuen neurri bardinazzurt epaituko zaituet, epaile bait-naz.

Zuzenago, bai zuzenepaitzen dozu, Jauna,esker zuri hobenenparkamena.

44

ARGI, beti dakarstangoizik eguna,heure begi ederrenitxaropena.

Nahiz ta nik ez itxaronhire deiari,agindu ordurakojarrai hatorkit.

Argi, horregaitinogorde don hitza,mindu hinduenarrennire saputzak.

Lainok lauso balegiikusbidea,hurrundu behar nahirikbion artea,

edo gandu-urtikaaIde banendi,kuku-jolas ezkutahire arpegitik,

bilatuko nindukengordelekuan,t'ilunpetik askatueztalakoan.

45

LEHIAN

Argia mendirik mendi,keinua begirik begi,ta nire gogoa hiregaldez goizetik.

Hodeiak zerurik zeru,ardurak egunik egun,eta ni hire barriengoiztar bezeru.

Usoak pagorik pago,umeak txalopin-txalo,eta ni hire leihorabegira niagon.

Loreak larrerik larre,neskatxak barre ta barre,eta ni hire begienmaite-asarre.

Erbiak solorik solo,mosuak ahorik aho,eta ni hire lehikarimaite-itxaro.

Kliskadak izarrik izar,mezuak bidean zehiar,eta ni hire distirenerantzun lehial.

46

EKAIN

Zeure goitar endakoumeak gara izaki,lurkoiak garenarren,zeure leinuz jantzi.

Oi Eguzki, Eguzki,gaur agertu ahal bazaiz!

Ekain urteburuan,su handi inguruanDonienak abestuz,dantzatu dogu biran.


Mendian edo ondartzanbiluz zeuz janztearren,Eguzki zeure orbitangatortzuz jarraitzaile.


Gaur egun zeu gurtzekoahozpezten ez bagara,aratinik hobetoadoratzearren da.


47

BESTE MAITERIK EZ DOT;nori daikiodaz baopa bertsook?

Beste maiterik baneu,laster zeunkida zihurzurrupatuko.

Besten maite irriaknoizbehingokomaite kantagai dirata zu betiko.

Zutaz ahaz baneinte,laster barriroedozertxok nindukezeuganatuko.

Zeuk josiak danenganbegira bi izartxo,zeu ezagun zaidazanbat dakusdaino.

48

GOIZ, EGUERDI T'ILUNTZEZjarraitzaile habilkitoratu nahiez.

Neu sarritan beranduiritxiarren,gartsuago orduanhi nire deiez.

Ostaz agur esatengelditzen natxan,hire agurrei erantzunahal daitsedan.

Ez hatxat heu ahierkorzeloakarren,nahiz ta nire saputzakbai mereziren.

Goiz, eguerdi t'iluntzezta pazientziz,habilkit bat gaitezenbihar edo etsi.

Jakematez oratuhalako baten,heure argitan egunduzorion baietz.

49

PAZKOZ

Txaloak Pazkozberbizuari,eztena kendu bait-dautsoheriotzari.

Leze ilunera jatxirikegunsentia,hilkorrentzat dau jaritxibizi ilintia.

Erio-Iezekoentzat-hau mesedea!-lortu ein dausku saritzatberbizkundea.

Txaloak Pazkozberbiztuari,nausitza kendu bait-dautsoheriotzari.

Ilunpe gengozalarik,-oi Prometeu!-argi suzia isiokiegin dauskuzu.

Askatasun Eguzkiaklurra argitzean,lur-zeruan berbiztuakdagoz kantetan.

Txaloak Pazkozberbiztuari,makila kendu bait-dautsoheriotzari.

50

GALAXIA BAT

Zenbat ekintza harriagarrietanGalaxietan Ulises,ames-zaldien beribil azkarmundurik mundu zabilkez.

Ikusgarriak, bide barriakasmatu gura zendukez,itxumustuan helburua johelburu zein den jakinge.

Zeure buruko garauak jatzuzmundu ezezagun sekretu,putzuan dager goitik jausi denortzi bera izarratu.

lainkoren batek zeuregan biztugalaxien galaxiakonturatuge han daukakezuames eskutu itzia.

latxi, Ulises! Itzuli zaitezalper jakintza horretatik,jainko gorde hau aztertu zeinke:zeure burua barrutik.

~1

GALAXIA BI

Galaxi soinu ber-beraeratzi daue lurreraeguzki-lore argiokta lurra zeruagaz dantzaragonbidatzen gaitue biok.

Barre zantzoka hortzargi,larre guztia da agiri,-kolorearen kolore!-pitxiloteok kantuz alaikiospakizuna daroe.

Ba zabiltaze ohiuka,betule zuriz keinukalarreko lore potinok,ortzi bihurtu zelai berdezkaizarratu dozuenok.

Ixo kantua emeki,bitxidun lore kantari.

Inoren eskuz ereinge,ugari erne zagozeeskuak emon alkarri;noren jairako gertau dozuehainbeste koru kantari?

52

Kolkoan bertan Eguzkidaroazue ikurdi,bere inguru begienbitxi betulak erne, idegiirradakoa dagien.

Pitxiloretxo kantari,Eguzki bera dirudi.

Larrerik larre nabilkezueuekin koru egile,apal genteon bilera,eztailiarren arte mahaikide,goazen abesten zelaira.

Ixo kantua emeki,zure mezua badakit...

Norbait da ardura txikerrent'ari dautsogu goralpen,udalen giroz zuekinparte harturik, kantu barriendoinura daigun kriskitin.

Ixo kantua emeki,pitxiloretxo kantari,zure mezua badakit etaEguzki jauna gorantzi.

53

EGUZKI,ni lore, zu, urrin,Eguzki,zu labe, ni opil,Eguzki,zu su, ni sugarri.

MUNDUKO ARGI

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:nire jarraian datorren inorilunpe ez dabil.

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:zoaze eta munduan zabalargiaren barri.

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:kurtzelua ez bait-da estaltzenerakusten baizik.

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:zuen ekintzak ikusiz Aitadagien goretsi.

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:jende guztiei nire izeneanzuek erakutzi.

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:ardiak otso artera legez,zaituet bidali.

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:ilun-semeak zuek baino bezuhurrago izaki.

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:zaiteze usa, zaiteze sugeaide onetatik.

Neu naz munduko argi,zuek argimutil:etxeko danek argi biziaahal daien ikusi.

5::'

EGUZKI,zu argi, ni mutil,Argia,dan-dana grazia,Eguzki,ni ames, zu ortzi,Argia,amaren begia,Eguzki,zu aita, seme ni,Argia,zeruko loria,Eguzki,zu jainko, ni apaiz.

S6

Ataria

Documents

Zure argi kliskak - Euskaltzaindia · 2011. 7. 19. · jadanik izarren distira, artesiaren argia berak eragotsiz izarren ohiko ederra eta hagaitik ez gaitu liluratzen mezu horrek