Panahon ngKastila

(Tulang Bayan)

Ang Pilipino ay may sarili nangtula na mayaman sa uri, paksa, at estraktura bago pa dumating angmga dayuhang Espanyol. Subalitnang dumating ang mga Espanyolang tulang Pilipino ay nagkaroonng maraming pagbabago at karagdagan lalo na sa uri at paksa.

Noong nanirahan ang mgadayuhan sa ating bansa karamihansakanila ay mga maimpluensiyangprayle.

Ang mga prayleng ito ay hindilang nagtuturo tungkol saKristyanismo kundi sila rin ay mgaiskolar ng lengguaheng Espanyol kung kaya madali nilang naibahagi at naipalaganap ang Kristyanismo at angkulturang espanyol.

Nang mapailalim tayo sakanilang mga kamay ang ating mgapuso at isipan ay sumunod din.

Dahil dito ang mga katutubongPilipino o ang mga Indio namadaling silang tawagin ay madalina nilang nabago ang anyo ng mgakatutubong tula.

Ang mga pagbabago ay pagdaragdag sa mgapaksang panrelihiyon, pangmoralidad, etika, panlibangan, pangwika, at pangromansa

Ang mga uri namang dinagdag sa katutubong panulaan ay ang mga Tugma,Pasyon, Dalit, at ang Awit at Korido.

Tatlong Uri ng

Tulang Bayan

Larong Patula

DulangPanlibangan

TulangPangromansa

Larong Patula

1.Karagatan2.Duplo

.

KARAGATANNanggaling sa alamat ng prinsesang

naghulog ng singsing sa karagatan, taposnangakong papakasalan niya ang binatangmakakakuha nito. Isang larong may paligsahan sa tula ukol sa singsing ngisang dalagang nahulog sa gitna ng dagatat kung sinong binata ang makakuha ritoay siyang pagkakalooban ng pag-ibig ngdalaga.

DUPLO Larong paligsahan sa pagbigkasng tula na isinasagawa bilangpaglalamay sa patay. Isinasagawa saika-9 na araw ng pagkamatay. Pagalingan ito sa pagbigkas at pagdebate, pero kailangan may tugma / sa paraang patula. Gumagamit ng mga biro, kasabihan, salawikain at taludtod galing sabanal na kasulatan.

Kayo ay makinig ako'y magkukwento,Nitong nalimutang sinaunang duplo;Sa tuwing may patay sa Rayap kong baryoAng nangaglalamay parang siraulo.

Bibigkas ng tulang pawang lamang-isip,Ang manganonood ay bumubungisngis;Dahil sa salitang nilagyan ng bagwisPati namataya'y hindi makaidlip.

Mayroong babaing nagmamatang igat,Hinanip ang kalan namatay ang dingas;Ulaol sumuso ang kuto at pulgasSa balbuning asong sobrang pagkapayat.

Pugo'y nagkatahid ang linta'y tumahol,Dito rin nanganak ang lalaking baboy;Kaytaas lumipad ng binatang unggoyKinaplog na manok laging nagngunguyngoy.

Duplo sa BaryoNi Raul Funilas

Estamos en la Buena composicion.(Titindig)Ang komposisyon ng tananay paglalarong mahusay!Ang magulo ay mahalaySa mata ng kapitbahay.Mga binibini at mga ginoo,Matatanda’t batang ngayo’y naririto,Malugod na bati ang tanging handog kosa pagsisimula nitong larong duplo.Ang hardin ko’y kubkob ng rehas na bakal,Asero ang pinto’t patalim ang urang;Ngunit at nawala ang ibon kong hirang,Ang mga bilyaka ang nuha’t nagnakaw!

Dulang Panlibangan1.Karilyo2.Senakulo3.Salubong4.Tibag5.Santa Cruzan6.Panunuluya7.Moro- moro8.Sarswela

TUGMAAng tugma ayon sa depinisyon ay anghuling saknong ng tulang ito ay magkakatugma. Ang uring ito ay ginagamit na nang mga Indio noon ngunitang mga Espanyol ay nagdagdag ng isa o marami pang saknong. Ang dapat nanilalaman o paksa ay ayon sa bagongpananampalataya sa PanginoongJesukristo.

Sa paghahanap ko nitong katarungan,Baka makarating sa kinabibilangan,Nitong mga pigtas ang hingang nilalang,Na naghihintay doon sa krus na daan.

Kung sa lupa’y kinang ay sadyang mailap,Nitong katarungang ibig na malasap,Hayaang lumuha't dugo ay pumatak,Pagkat nasa langit ang tunay na galak.

Mabuti-buti pa na ipasaitaas,Ang ibig makamit na ngiti at gilas,Ang katarungang libing na at agnasMakakatalik kung dating na ang wakas!.

PASYONAwit tungkol sa pagpapakasakit, pagkamatay at pagkabuhay ni Kristo. Tulang may limang saknong na may walong pantig.

Ito ay ikinakanta at nagsasalaysay ng kaniyang buhay mulanoong siyaía ipinanganak, dakpin, ipinako sa krus hanggang sa kaniyangmuling pagkabuhay.

Matay na niyang isipinang kabuntisan ng Birhenanopa’t babaling-balingwalang matutuhang gawin,ang loob niya’t panimdim.

DALITAng pag-aalay ng bulaklak

kasabay nang pag-awit bilang handogsa Birheng Maria.

Dahil ang Birheng Maria ay simbolo ng kalinisan ng puri siya ay hinahandugan tuwing buwan ng Mayo.

Matamis na Birheng pinaghahanduganKami’y nangangako naman pong mag-

alayNg mga girnalda bawat arawAt ang magdudulot yaring murang kamay.Tuhog na mga bulaklak sadyang salit-salitSa mahal mong noo’y aming ikakapit,Lubos ang pag-asa’t sa iyo’y pananaligNa tatanggapin mo handog ng pag-ibig.

SANTA CRUZAN

ay isang prusisyon na isinasagawasa huling bahagi ng pagdiriwang ngFlores de Mayo. Isinasalarawan nitoang paghahanap sa Banal na Krus niReyna Elena, ang ina ni Constantino.

.

PANUNULUYANDulang tinatanghal salansangan paghahanap ngmatutuluyan nina Maria at Joseph sa Bethlehem. Angmga bahay sa paligid anghinihingan ng mag-asawa ngsilid na matutuluyan.

KULO

SENAKULOisang dulangnagsasalaysay ng buhayat kamatayan ng PoongHesuskristo. Kadalasanginaganap sa lansangan o sa bakuran ng simbahan.

“Poon Kong Aking Ama, Lampara na Aking mga Paa”

Mga kapatid, mgakababayanMagsidulog na’tpagmalasakitang lubosBuhay naming ilalahad

Looban nawa ngkaalamanTungo sa akingdaraananIhilig ang aming pusoSa buhay at kalbaryoNi Jesus, Kristo

Sa simula’y ang salitaDyos ang salitaIkaw, Hesus, ang susundan. Ikawpoon ang hantungan.Kaloob mong talino, ata’smo’y pagyamanin.Sa pakikihamok laginaming gamitinKarahasa’y papaiitin, kamalia’y tutuwirinNaging tao angsalitaHanda kamingmakilalaSa Iyo, Kami’y magtitiwala

SALUBONGIto yung pagpasok ng madaling

araw ng Linggo ng Pagkabuhay.

Pagtatanghal ng pagtatagpo ngmuling nabuhay na Panginoong Hesus at ni Maria.

TIBAGIto ay tumutukoy sa paghahanap

ng krus, sa kalagitnaan ng ikalawangpandaigdigang digmaan (WORLD WAR II). Ito ay itinaguyod ng mga Kastilanoong pagdating nila sa Pilipinas, niyakapito ng mga katutubo sa ilang bahagi ngLuzon. Lumaganap din ito sa iba't ibangrehiyon ng Visayas at Mindanao, sapamamagitan ng pagpapakalap ngKristyanismo. Ito ay patuloy nalumaganap at ginagamit bilang tradisyonsa kasalukuyan.

isang pagsasadula kung saan tinitibag ang bundok upang hanapin ang krus na kinamatayan ni Hesus.

KOMEDYA/ MORO-MOROisang matandang dulang

Kastila na naglalarawan ngpakikipaglaban ng Espanya sa mgaMuslim noong unang panahon.

Dulang tungkol sa labanan ng mga muslim at Kristiyano na laging Kristiyano ang nagtatagumpay.

KARILYOpagpapagalaw ng mga anino ng mgapira-pirasong kartong hugis tao salikod ng isang kumot na puti na may ilaw.

Dula-dulaang gumagamit ng mgakartong ginupit tulad ng sa puppet show.

SARSWELAisang komedya o melodramang may kasamangawit at tugtog, may tatlong(3)yugto, at nauukol sa mgamasisidhing damdamin tuladng pag-ibig, paghihiganti, panibugho, pagkasuklam at iba pa.

DUNG AWBinibigkas nang

paawit ng isang naulilasa piling ng bangkay ngyumaong asawa, magulang at anak.

Ay ama nga nageb-ebbaDinak man kaasian ayaA panawan a sisinaTay uneg balay a kasa.

Ay ama nga nageb-ebbaDinak man kaasian ayaA panawan a sisinaTay uneg balay a kasa.

SAYNETEo Itinuturing na isa sa mgadulang panlibangan nang mgahuling taon ng pananakop ngmga Kastila. Ang paksa ngdulang ito ay nahihinggil sapaglalahad ng kaugalian ngisang lahi o katutubo.

PANGALULUWAKilala bilang Todos

Los Santos.

Kaluluwa kaming tambingSa purgatoryo nanggalingDoon po’y ang gawa naminAraw gabi’y manalangin

Maybahay pong maginoo/ Magandang gabi sa inyoMalayo pa’y sumasainyo/ Humahalimuyak angbango.Lakad nami’y dahan-dahan/ Sa pagpasok sabakuranBaka dito’y may halaman/ Kung masira ay mahalan.Anong rikit anong ganda/ Ng nakatirang dalagaPa’no kaya ang pagkuha/ Walang kamay kundi paa.Ang mabuti nating gawin/ Gumawa ng ibong papelAt siya nating padagitin/ Sa granadang nakabitin.Yaring tapos na, tapos na/ Itong aming kinakantaMaybahay na sinisinta/ Kami po ay limusan na.

Maraming Salamat!

MwaaHugs ;*