– 92- БЗД ийн р сургууль

Програм хангамжийн үндсэн ойлголт

2 Компьютерийн програм хангамж нь тєрєлтэй байдаг. Хэрэглээний програм хангамж

Системийн програм хангамж

Хэрэглэгчийн тодорхой шаардлагуудад нийцсэн, компьютер дээр ажиллах боломжтой програмийг хэрэглээний програм хангамж гэдэг. Ж/нь: Аж ахуйн нэгжийн сар, жилийн тайлан баланс гаргах, ажилчдын цалин хєлс бодох санхүүгийн програм, тесктэн мэдээлэл боловсруулах програм, мэдээллийн сангийн програм гэх мэт. хэрэглээний програм хангамжийг дотор нь доорх байдлаар 2 хуваасан.

Хэрэглэгчийн хэрэглээний програмууд Интернэтийн хэрэглээний програмууд

– 92- БЗД ийн р сургууль

Харин системийн програм хангамж нь компьютерийг эхлүүлж, бусад хэрэглээний програм хангамжийг ажиллахад бэлэн болгодгоос гадна компьютерт єгєгдсєн командыг гүйцэтгэх, принтер, гар, уян диск зэрэг дагалдах тєхєєрємжүүдийн ажиллагааг зохицуулдаг.

Системийн програм хангамжгүйгээр хэрэглээний програм ажиллах . боломжгүй Ийм учраас системийн програм хангамж нь компьютерийн

. 3 гол үндэс суурь нь болдог Системийн програм хангамж нь хэсгээс бүрддэг.

- ү йлдлийн систем

- Утилит програмууд

- Програм хєрвүүлэгч

– 92- БЗД ийн р сургууль

Үйлдлийн систем

Boot буюу компьютерийг эхлүүлдэг програмийг уншиж дууссаны дараа ажилладаг үйлдлийн систем нь бусад хэрэглээний програмийг ажиллуулахад гол үүрэг гүйцэтгэдэг. Ү йлдлийн систем нь санах ой руу ачаалагддаг бєгєєд

, компьютерийн хүчин чадлыг зохицуулж хувиарлахаас гадна ,компьютерийн гарнаас єгєгдсєн командыг дэлгэц рүү илгээх

дискэн дээр файл болон директоруудыг хадгалах мєн дагалдах

– 92- БЗД ийн р сургууль

, , тєхєєрємжүүд болох принтер хулгана уян болон хатуу дискний . ажиллагааг хянадаг

:Үйлдлийн системийг доорх тєрлүүдээр ангилдаг

Mult i tas k i n g - Олон тєрлийн програмуудыг нэгэн зэрэг ажиллуулахад аль програм нь ямар горимоор хэдий хэрийн

. хугацаанд ажиллахыг їйлдлийн систем зохицуулдаг

Mult ius er - . Нэгэн зэрэг олон хэрэглэгч хандаж ажиллах Зарим үйлдлийн систем нь мянга мянган хэрэглэгч зэрэг хандаж . чадахуйц боломжтой байдаг

Mult ipro c e s s i n g - Нэгээс дээш тооны процессор дээр ажиллаж чадахуйц

Mult i thr e a d i n g - Нэг програм дээр олон талаас нь зэрэг ажиллах боломж .

:Үйлдлийн системүүдийн тєрєл

· DOS, Windows, OS /2 , Unix, Linux, Mac OS , SunOS, Palm OS .гэх мэт

Сүүлийн үед хамгийн єргєн хэрэглэгдэж байгаа үйлдлийн системүүд нь WindowsXP, Windows2000/Me, MacOS болон Unix юм.

Windows XP үйлдлийн системүүдийн үндсэн тєрх нь Start товчлуур болон taskbar-с бүрддэг бол MacOS -ынх бүхэлдээ єєр байдаг.

Хэрэглэгч үйлдлийн системтэй тєрєл бүрийн . командын тусламжтайгаар харьцдаг Жишээ

: нь DOS үйлдлийн систем дээр COPY гэсэн командаар файлыг єєр тийшээ хуулахад

үүнийг үйлдлийн системийн нэг хэсэг болох Command processor эсвэл Command line interpreter ч гэж нэрлэгддэг командын

. тусламжтайгаар гүйцэтгэдэг Харин Graphical User Interface (GUI) нь дэлгэц дээр байгаа

. дүрсийг дарснаар үйлдлийг гүйцэтгэдэг

Утилит програм

Энэ нь компьютер дээр ажиллаж байгаа програмуудий г єргєтгєж єргєж vv лэх нэмэлт

. програмууд юм Ихэнх v йлдлийн систем vvд , эвдэрсэн файл засах хатуу диск шалгах зэрэг

. утилит програмтай ирдэг

:Утилит програмууд

Scan disk Хатуу дискийг шалган эвдрэлтэй хэсгийг

олж , ахиж мэдээлэл хуулахг vйгээр тэмдэглэх , хатуу диск дээрх файл болон директоруудыг шалгах зэрэг vйлдлvvдийг гvйцэтгэдэг . - Scree n saver

Ємнє нь компьютер дээр ямар нэг vйлдэл хийхгvй удахад дэлгэц дээр гарсан зvйл ажиллахг vй болж гацдагаас screen saver-г ашигладаг байв . Screen saver нь дэлгэц дээр

хєдєлгєєнт зураг гаргадаг учраас дэлгэцийг гацаадагг v . й сайн талтай Гэхдээ єнєє vед

хэрэглэгдэж байгаа дэлгэц нь v йлдэл хийхгvй

удахад гацдагг v й болсон ч хvмvv с тєрєл бv рийн дv , рс зурагтай Screen saver-г

. хэрэглэсээр байгаа билээ Файл эргэж сэргээх утилит

Undelete v утилит нь санаандг й устгасан .файлыг эргэж сэргээдэг

- Backu p буюу файлын нєєцийг хадгалах Таны компьютер дà хь хатуу диск гэнэт , vэвдрэхэд та ямар ч файл програм хангамжг й

. v болж хоцорно Ї нээс урьдчилан сэргийлэхийн , тулд хэрэгтэй файлууд програм хангамжаа

, уян диск эсвэл єєр хатуу дискэн дээр . vхадгалах шаардлагатай болдог Энэ йлдлийг

Backup утилитийн тусламжтайгаар v . г йцэтгэдэг

- Вирусээс хамгаалах утилит

Компьютер дà ,хь файлууд устгагдах компьютер гэнэт асахаа болих зэрэг нь

. вирустсэнээс болдог Вирус нь ихэвчлэн .програм файл болон имэйлээр дамжиж ирдэг

vv Иймээс нээс хамгаалахын тулд вирусын эсрэг програмыг компьютертээ суулгах

. шаардлагатай Вирусны эсрэг програмууд нь Norton Antivirus, McAfee, PC-Ciling .зэрэг юм

- Data compr e s s io n буюу єгєгдлийг шахах утилит

Том хэмжээний файлуудыг энэ утилитийн тусламжтайгаар шахан жижиг болгон

. Arj, Pkzip, Winzip хадгалдаг зэрэг утилитууд . юм

Macromedia Flash - Макромедия Флаш

, vv ?Энэ юу вэ нийг ашиглаад яг юу хийдэг вэ

Макромедия Флаш (Macromedia Flash) нь одоогийн байдлаар дэлхийд хамгийн єргєн

, v òтархсан график йлдвэрлэлийн стандар vболоод байгаа програм хангамж бєгєєд ндсэн

vv рэг нь Вэб хуудасанд зориулсан интерактив v вектор болон хєдєлгєєнт график б тээх єргєн

.боломжыг хэрэглэгчид олгох явдал ажээ v :Дараах ндсэн давуу талуудыг єєртєє агуулдаг

Y v р д н болон гарч байгаа график файлууд нь , маш бага хэмжээтэй байж чаддаг учир нь

. вектор графикыг зургийн файльдаа хэрэглэдэг

Дэлхий дээр байгаа ихэнх браузерууд (96% )нь энэ тєрлийн график файлыг унших

чадвартай хавсралт (flash player plugin) програм . хангамжыг суулгасан байдаг

Энэ тєрлийн график файлууд нь хэрэглэгчийн дэлгэцэн дээр гарахдаа заавал

v v v ,б тэн файлаа татаж авч дуусахыг х лээлг йгээр streaming ,буюу цуварсан горимоор ажиллаж

эхэнд ирсэн кадрууд (frame) vv нь с лд ирж буй v v кадраа х лээлг йгээр шууд дэлгэцэнд гарч байж . болдог Ингэснээрээ хэрэглэгч энэ киног нь , єєрийн интернэтийн хурдаас хамааран богино

v . хугацаанд зэж сонирхох боломжтой болдог

Дан ганц график ч биш мєн програмчлалын Action Script нэлээд боломж єндєртэй хэмээх

. v хэлийг агуулдаг Тєрєл б рийн форматтай дууны . файлыг кинондоо хавсаргаж чимэглэж болдог

, Хэрэглэхэд хялбар сурахад туйлын амархан . байдаг

v Та б хэн энэ Флаш гээчийг ашиглан хийсэн уран v vv б тээл дийн жишээг дараах хуудаснуудаас

v , орж зэж сонирхон яадаг ямаршуухан юм v . б тээдэг эд вэ гэдэгийг нь мэдэж авч болно

CNN- ын Мянганы танилцуулга вэб хуудас. http://www.4guys.com/ http://www.everplastic.com/default.htm http://www.evian.com/home.htm http://nasan.virtualave.net/