Цементийн үйлдвэрийн технологи

Монцемент төслийг хэрэгжүүлэгч

“Сэнж Сант” ХХК

Төслийн техникийн зөвлөхөөр цемент үйлдвэрлэлтээр дэлхийд тэргүүлэгч Франц улсын

Lafarge компани ажиллаж байна. Төслийн эдийн засгийн болон байгаль орчны үнэлгээг

дэлхийн стандартын дагуу олон улсын түвшинд хийж гүйцэтгэсэн.

“Сэнж Сант” ХХК нь Монполимет группын охин компани бөгөөд 2006

оноос Дорноговь аймгийн Өргөн сумын нутагт орших “Сэнжит Худаг”-

ийн шохойн чулууны ордыг түшиглэн жилд нэг сая тонн, олон

төрлийн цемент үйлдвэрлэх хүчин чадалтай, орчин үеийн дэвшилтэт

технологи бүхий хуурай аргын үйлдвэр байгуулахаар “Монцемент”

төслийг боловсруулан амжилттай хэрэгжүүлж байна.

Төслийн байршил

Нийслэл Улаанбаатар хотоос зүүн урагш 520 км

Дорноговь аймгийн Сайншанд хотоос зүүн тийш 55 км

Өргөн сумын төвөөс зүүн тийш 1 км

Өргөн сумаас Замын–Үүд хүртэл 180 км

Сайншанд

Замын–Үүд

Цемент үйлдвэрлэдэг хоёр арга бий.Дэлхийд эхэндээ нойтон аргынтехнологийн үйлдвэрлэл давамгайлжбайсан. Сүүлийн үед улсорнууд хуурай аргын технологи руушилжиж байна. Энэ нь эрчим хүч, усхэмнэхэд чухал ач холбогдолтойтехнологи. Байгал орчинд ээлтэйхүлэмжийн хийн агуулга бага юм.

Өндөр

Шохойн

чулуу

Төмрийн

хүдэр

Нам

Шохойн

чулуу

ГөлтгөнөЭрдэс

идэвхит

нэмэлт

Чулуунцар

Шохойн чулуу Шаварлаг түүхий эд буюу занар

Êàðáîíàò êàëüöè – ÑàÑÎ3,

CaCO2=CaO+CO2

Цементийн шохойн

чулуу - CaO45.0%,

MgO2.5%, SiO211.0%;

Ордоосоо 2 км зайтай

Íàì êàðáîíàòûí ò¿¿õèéýäýýð øàâàð ýñâýëò¿¿íèéã îðëîõ õºðñíèéçàíàð, íàì àãóóëãатайêàðáîíàò ÷óëóóõýðýãëýнэ.

Ордоосоо 14 км зайтай

Төмрийн

хүдэр

Гөлтгөнө

CaSO4*2H2O

Цементийн барьцалдах хугацааг

тохируулах зорилгоор чулуунцарт

цементийн жингийн 3-8% байхаарнэмдэг.

Цементийн чулуунцарын үндсэн

түүхий эдэд дутагдаж байгаа ислээр

баялаг нэмэлт олж нэмж

тохируулах болдог. Түүхий эдийн 2-

3% орчим

Түүхий

эд

Эрдэс идэвхит нэмэлт-портланд цементэд цементийн жингийн

15% хүртэл, тусгай зориулалтын цементэд 50% хүртэл нэмнэ.

Үнс

Цеолит

Цеолитыг цементэд 10-20%

(цементийн жингийн) нэмэлт болгоход

бат бэх идэвхийг нэмэгдүүлэх чанартай.

Цеолит нь цементийн сульфат

тэсвэрлэлтийг сайжруулна.

Базаль

т

Дулааны станцын үнс-шаарга-Үнсэн

доторх дутуу шатсан нүүрсий эзлэх

хувь, хэмжээ 5% хэтрэхгүй байх

шаардлага тавигддаг

Базалтыг цементийн эрдэс идэвхит нэмэлт

болгон цементийн жингийн 20% хүртэл

хэмжээгээр нэмж хэрэглэнэ. Базалтын химийн

найрлаганд Fe2O3, AL2O3 –ын агуулга өндөр

байдаг.

Бүрэлдэхүүн хэсэг Эх сурвалж

SiO2 Шавар, занар шохойн чулуу

Al2O3Шавар, занар, хөнгөн цагааны

хүдэр

Fe2O3 Төмрийн хүдэр, төмрөөр баян шавар, пиритийн нурам

CaO шохойн чулуу, гантиг

MgO доломит

SO3пирит, түлш

K2OШавар , занар

Na2O

Хлорид Шавар, занар, түлш

Цементийн үйлдвэрлэлд хэрэглэдэг түлшийг 3хуваадаг. Хатуу түлш-нүүрс, хийн түлш- байгалийнхий, шингэн түлш-мазут хэрэглэдэг. Нүүрсний голүзүүлэлтүүдэд чийг, дэгдэмхий, үнслэг, ичлэгбагтдаг.

Цементийн үйлдвэрлэлд хэрэглэгдэг нүүрснийилчлэг 5000-6000 ккал/кг, үнслэг 12-15%,дэгдэмхий 18-22%, байгалийн чийг 12%-иасилүүгүй байхыг тохиромжтойд тооцдог. Нүүрснийшатамхай хэсэг болон нүүрстөрөгч, азот, хүхэр,устөрөгч хүчилтөрөгчтэй нэгдэн шатаж дулаанүүсгэдэг.

Үнс нь нүүрсний шатдаггүй хэсэг бөгөөд түүхийэдийн хольцтой холилдон чулуунцарыннайрлаганд оролцож бүтээгдэхүүн болдог.

Цементийн төрөл

Цементийг бүрдүүлэгчийн орцоор:

Клинкер+

ЭИН

+

Гөлтгөнө

Клинкер+

Шаарга

+

Гөлтгөнө

Шааргат

портланд цемент

PSC

Эрдэс идэвхит

нэмэлт портланд

цемент

OPC

Клинкер

+

Гөлтгөнө

Портланд

цемент

PC

Пунцолан

портланд

Цемент

PPC

Клинкер+

Үнс

+

Гөлтгөнө

Цементийн марк

PC42.5 гэдэг нь 1см2-д 425кг дээш ачаа даана. Цементийг 28 хоногийн дараах шахалтын бат бэхээр

нь

Өндөр бат бэх

бүхий угсрамал

хийц, төмөр

замын бетон

дэр өндөр

хүчдлийн шон,

зам, гүүр

Бүх төрлийн

барилгын

ажилд

өргөн

хэрэглэнэ.

OPC 42.5

Барилгын зориул-

алтын бетон,

төмөр бетон хийц,

угсармал

хийц хэсгүүд,

гүүр далангийн

барилга,

цутгамал хийц, зам

барилга гэх мэт

PC 52.5PC 42.5

Цементийн үйлдвэрийн технологийн

горим

Уурхай Бутлуур ТээрэмТүүхий

эдүүдийг

холих

Зуух

Чулуунцар

Гөлтгөнө

Цемент

ТээрэмНэмэлт

Түүхий эд бэлтгэгдсэн

хольцыг 14500С-д шатааж

чулуунцарын гаргаж авдаг.

Чулуунцар гэдэг нь дундчаар

5-20мм-ийн ширхэглэл бүхий

ногоовтор саарал өнгийн

үрэл хэлбэрийн хиймэл

чулуу.

Цементийн чулуунцар 4 үндсэн

эрдэс агуулдаг.

1. Алит

2. Белит

3. Алюминат

4. Алюмоферрит

1. Алит- их байвал цементийн бат

бэх өндөр байна.

2. Белит- бэхжинэ.Удаан хугацааны

туршид бат бэхийг нэмэгдүүлэх

чанартай эрдэс

3. Алюминат-эхний үед нэлээд

хурдан бэхжин.

4. Алюмоферрит-эхний үед хурдан

бэхжинэ.

Clinkering

Raw meal

SIO2 (S)

Fe2O3 (F)

Al2O3 (A)

CaCO3 (C)

C3AC4AFC2S

C3S

клинкер

C3S (Alite) 3CaO.SiO2 Tricalcium Silicate

C2S (Belite) 2CaO.SiO2 Dicalcium Silicate

C3A 3CaO.Al2O3 Tricalcium Aluminate

C4AF 4CaO.Al2O3.Fe2O3 Tetracalcium Alumino Ferrite

Түүхий хольцыг урьдчилан жигдрүүлэх

• Энэ агуулах нь автомат

ажиллагаатай овоологч ба

тараагч төхөөрөмжөөр

тоноглогдсон байна.

• Нөөцлөх талбайн хэжээ нь

22000 тонн, нөөцлөх

хугацаа нь 10 өдөр байна.

• Урьдчилан хольсны дараа

шохойн чулуу нь туузан

зөөгүүрээр дамжин шохойн

чулууны силос руу

хүргэгдэнэ.Шохойн чулууны агуулах

Хацарт бутлуур

Ихэнх цементийн

үйлдвэрүүд анхан шатны

бутлуураар хацарт

бутлуурыг сонгосон байдаг.

Хацарт бутлуур нь

хөдөлгөөнт ба хөдөлгөөнгүй

2 хацарны завсар

материалыг даралтаар

шахаж няцлан буталдаг.

Алхан бутлуур

Алхан бутлуурыг

цементийн үйлдвэрт өргөн

ашигладаг. хацарт

бутлуураар 00 - 300 мм

ширхэглэлтэй болж

бутлагдсан материал алхан

бутлуурт орж бутлагдан 00 -

25 мм ширхэглэлтэй болно

Орох ширхэглэлийн

размер хэмжээ: 1000мм

Гарах ширхэглэлийн

хэмжээ: ≤ 75мм (95%)

Хүчин чадал:

ойролцоогоор 900т/ц.

Бутлагдах материал:

Шохойн чулуу бусад

нэмэлт түүхий эд

Босоо булт тээрэм

Булт тээрэм хувийнэнерги заралт бага, оворхэмжээ бага , зардал багашаардах тул бусадтээрмээс давуу талтай

Булт тээрмүүдийн ихэнхнь хатаалт нунтаглалтыгзэрэг хийхээс гадна битүүдавтамжаар нундагладаг.Булт тээрмийн хүчинчадал 500 т/ ц хүртэлбайна.

Ган дамар дотор

нунтаглагдах материал,

нунтаглах биес хамт хөдөлж,

материал нунтаглагдана..

Материал нунтаглах биесийн

цохилт, үрэлтэнд

нунтаглагдана. Хүчин чадал

янз бүр.

Гомоген силос

Урьдчилан жигдрүүлэх

силос нь 4000тн

багтаамжтай.

Энэхүү силос нь

материалын урсгал,

хийн үлээгүүрээр түүхий

эдийн хольцыг хольж

найрлагыг жигдрүүлнэ.

Чулуунцар үйлдвэрлэх хэсэг

• Дулаансолилцуулагчидтүүхий эддулааныболовсруулалтанд орж, зуухандорох үед нийтшохойнчулууны 90% ньзадралд орсонбайна.

• Чулуунцаршатаах эргэхзуух нь хоногт1500 тнчулуунцарүйлдвэрлэхбөгөөд хэмжээнь 4*50м байна.

Cooler

Чулуунцар хөргөхÇóóõíààñ ãàðàõ

÷óëóóíöàð íü ñàðààëæèí

õºðã¿¿ðýýð 14000Ñ-ààñ 650Ñ

õ¿ðòýë õºðºõ áà õºðã¿¿ðèéí

òºдãñãºëä áàéðëàõ àëõàí

áóòëóóðààð ÷óëóóíöàð 25ìì

áà ò¿¿íýýñ áàãà øèðõýãòýé

áîëòîë áóòëàãäàí

÷óëóóíöаðûí àãóóëàõàä î÷íî.

Чулуунцарын хөргөлт нь

бүтэц, талстуудын байдал,

эрдэс найрлага,

нунтаглагдах чанарт

нөлөөлдөг тул хурдан

хөргөснөөр талсжилт багасч

шиллэг хэсэг нэмэгдэнэ.Хөргүүр

Цемент нунтаглах

• Цементыг нунтаглахад 125

т/цаг хүчин чадалтай босоо

булт тээрмийг ашиглана.

Тээрмээс гарах цементийн

нунтаглалр нь 80микроны

шигшүүр дээрх үлдэгдэл 8 –

10% байхаар тээрэмдэнэ.

• Тээрмээс гарсан цементийн

бүхэл хэсэг сеператорт

ялгагдан тээрэмд уцаж

ачаалагдан дахин

нунтаглагдана.

Босоо булт тээрэм

Цементийн силос

Цементийг силост

хадгалах бөгөөд силос нь

хийн сийрэгжүүлэлттэй

байна.

- Уг цементийн үйлдвэрт

нийт 4000тн – ийн

багтаамжтай 4 силос

байна.

- Энэ нь үйлдвэрийг 12

хоногийн нөөцөөр хангана.

Цементийн силос