The frist

รายงาน

เรอง หมอมราชวงศ คกฤทธ ปราโมช

เสนอ

คณครสฤษศกด ชมเขมจาร

จดท าโดย

นายทวทรพย จมศลป เลขท 1

นายปรชญา ขจรนาค เลขท 2

นางสาวภธราภรณ เหลาไชย เลขท 9

นางสาวรมณย ไมตรแพน เลขท 10

นางสาวอบลวรรณา วะรวงศ เลขท 23

ชนมธยมศกษาปท 5/1

โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร รอยเอด

ค าน า

รายงานนเปนสวนหนงของวชาประวตศาสตรซงเกยวกบประวตบคคลส าคญของโลกคอ

พลตร หมอมราชวงศ คกฤทธ ปราโมชโดยจะมประวตและเรองราวตางๆของทาน อาทเชน การศกษา การท างาน งานดาน

การศกษา เกยรตประวตดานการศกษาและศลปวฒนธรรม และผลงานอกมากมาย ทงนเรองราวประวตของทานม

ความส าคญมากจงไดรบยกยองปนบคคลส าคญของโลก ทางคณะผจดท าจงไดเลงเหนความส าคญของทานอยางหาทสดมได

จงไดจดท ารายงานนขนเปนแหลงการศกษาหาความรเพมเตมเกยวกบประวตของพลตร หมอมราชวงศ คกฤทธ ปราโมช ทาง

ผจดท าหวงเปนอยางสงยงวารายงานเลมนคงจะเปนประโยชนแกผทสนใจไมมากกนอย

หากผดพลาดประการใดกขออภย ณ โอกาสนดวย

นายทวทรพย จมศลป

และคณะ

สารบญ

พลตร หมอมราชวงศ คกฤทธ ปราโมช 1 การศกษา 2 อปสมบท 3 การท างานดานการคลงและการธนาคาร 3 ลาออกจากธนาคารแหงประเทศไทยเมอ พ.ศ.2489 4 การรบราชการทหาร 4 งานทางการเมอง 4 งานเขยนและงานหนงสอพมพ 6 งานดานการศกษา 7 เกยรตประวตดานการศกษาและศลปวฒนธรรม 9 อสญกรรม 10 ประวตการรบราชการและเครองราชอสรยาภรณ 10 เครองราชอสรยาภรณตางประเทศ 12 ผลงานดานวรรณศลป 13 บรรณานกรม 20

1

พลตร หมอมราชวงศ คกฤทธ ปราโมช

นายกรฐมนตรไทย คนท 13

ด ารงต าแหนง 14 มนาคม พ.ศ. 2518 – 12 มกราคม พ.ศ. 2519

ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เกดเมอวนพฤหสบดท 20 เมษายน พ.ศ.2454 ทจงหวดสงหบร เปนโอรสคนสดทองของ พลโท พระวรวงศเธอ พระองคเจาค ารบ กบ หมอมแดง (บนนาค) ปราโมช ณ อยธยา มพรวมบดามารดาคอ

ม.ร.ว.หญง บญรบ พนจชนคด

ม.ร.ว.เสนย ปราโมช

ม.ร.ว.หญง อไรวรรณ ปราโมช

ม.ร.ว.ถวนเทานก ปราโมช

สมรสกบ ม.ร.ว.หญง พกตรพรง ทองใหญ เมอ พ.ค.2479 มบตรธดา 2 คน คอ

ม.ล.รองฤทธ ปราโมช

ม.ล.หญง วสมตรา ปราโมช

2

ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช พกอยทบานในซอยพระพนจ ซงเปนซอยยอยอยในซอยสวนพล ถนนสาทรใต เขตสาทร บานหลงนเปนทรจกกนในชอวา "บานซอยสวนพล"

การศกษา

เรมตนเรยนหนงสอทบานกบ ม.ร.ว.บญรบ พสาวใหญจนอานหนงสอไทยออกเมออาย 4 ขวบ

เมอ พ.ศ.2458 ไดเขาเรยนการศกษาภาคบงคบทโรงเรยนวฒนา (โรงเรยนวงหลง) และตอมาไดเขาเรยนตอทโรงเรยนสวนกหลาบ ตงแตชนมธยมปท 1 จนมธยมปท 8 แตกอนจบมธยมปท 8 ไดออกไปศกษาตอทประเทศองกฤษ

ทองกฤษไดเขาศกษาระดบมธยมทวทยาลยเทรนท (Trent College ซงเปนโรงเรยนประเภทพบลคสกล) เปนเวลา 5 ปจงไปเรยนตอท ควนส คอลเลจ (Queen's College) มหาวทยาลยออกซฟอรด ไดรบปรญญาตร เกยรตนยม (B.A.Honours) ในสาขาปรชญา การเมอง และเศรษฐศาสตร (ทเรยกวา Modern Greats คอ Philosophy, Politics and Economics หรอเรยกโดยยอวา P.P.E) และกลบประเทศไทยเมอป พ.ศ. 2476

(เมอป พ.ศ.2525 ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ไปเยอนประเทศองกฤษ และไดไปขอรบปรญญาโทจากมหาวทยาลยออกซฟอรดตามธรรมเนยมการศกษาของมหาวทยาลยนน ซงถอวาผทไดรบปรญญาตรเกยรตนยมจะไดรบปรญญาโท M.A.Oxon หลงจาก 3 ป)

3

อปสมบท

ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชไดอปสมบทถวายพระราขกศลแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล เมอเดอนเมษายน พ.ศ.2493 ทวดบวรนเวศวหาร โดยมสมเดจพระสงฆราชเจา กรมหลวงวชรญาณวงศเปนองคอปชฌาย และลาสกขาบทหลงจากถวายพระเพลงพระบรมศพพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล รวมเวลาอยในสมณเพศ 50 วน

การท างานดานการคลงและการธนาคาร

เมอกลบจากการศกYในประเทศองกฤษเมอ พ.ศ.2476 ไดเขารบราชการเปนครงแรกทกองภาษประเมนกรมสรรพากร กระทรวงการคลงซงมพระวรวงศเธอพระองคเจาววฒนไชย ทรงเปนอธบด

ในระหวางทรบราชการอยทกระทรวงการคลง ไดเปนเลขานการของนายเจมส แบกซเตอร (James Baxter) ทปรกษากระทรวงการคลงอยในชวงสน และกลบมารบราชการทกรมสรรพากรเมอนายแบกซเตอร ลากลบประเทศองกฤษ

เมอ พ.ศ. 2478 พระยาไชยยศสมบต อธบดกรมบญชกลาง ซงด ารงต าแหนงเปนประธานกรรมการธนาคารสยามกมมาจลทนจ ากด (ธนาคารไทยพาณชยจ ากด ในปจจบน) ไดชกชวนใหไปท างานธนาคาร จงลาออกจากราชการไปด ารงต าแหนงผชวยสมหบญชทส านกงานกลางของธนาคารสยามกมมาจล ถนนทรงวาด และตอมาไดยายไปเปนผจดการธนาคารสยามกมมาจล สาขาล าปาง เปนเวลา 8 ป เปนผจดการทเปนคนไทยเปนคนแรกตอจากผจดการชาวองกฤษ งานทส าคญงานหนงคอหาทางใหคนไทยหนมาใชเงนบาทไทยแทนเงนรปของพมา ซงเคยเปนทนยมกนในหมคนไทยทางภาคเหนอ

เมอป พ.ศ. 2486 พระวรวงศเธอพระองคเจาววฒนไชย ซงในขณะนนด ารงต าแหนงผวาการธนาคารแหงประเทศไทย ไดขอตว ม.ร.ว.คกฤทธปราโมช จากธนาคารสยามกมมาจล มาท างานในต าแหนงหวหนาฝายส านกผวาการธนาคารแหงประเทศไทย โดยรบผดชอบงานทกอยางทผวาการมอบหมายให ตงแตรางกฎหมายใหค าปรกษาเรองกฎหมายเกยวกบกระทรวงการคลง การพมพธนบตร และการวางระบบตาง ๆ

งานชนส าคญทธนาคารแหงประเทศไทยคอการรเรมพฒนาระบบการธนาคารของไทยใหทนสมยและรวดเรว โดยเฉพาะระบบการเคลยรเชค (cheque clearing) ไดใชใหระบบการหกบญขระหวางธนาคารตามพระราขกฤษฎการกจการธนาคารแหงประเทศไทย พ.ศ.2485 จดตงศนยกลางการหกบญชหนสนของแตละธนาคารทไดรบเชคของกนและกน

ผลงานทส าคญอกเรองหนงกคอ บทบาทในการขดขวางมใหรฐบาลในสมยจอบพล ป.พบลสงคราม น าธนบตร “ดอลลารไทย” ททางรฐบาลสงใหธนาคารแหงประเทศไทยจดพมพ เพอแกปญหาการขาดแคลนธนบตรระหวางสงคราม ออกมาจ าหนายแกประชาชนตามทตงใจไว และบทบาทในการออกพระราชบญญตควบคมเครดตเพอปองกนภาวะเงนเฟออนเนองมาจากภาวะสงคราม และการใชมาตรการจ าหนายพนธบตรทองค าเพอแกภาวะเงนเฟอและรกษาคาเงนบาท

4

ลาออกจากธนาคารแหงประเทศไทยเมอ พ.ศ.2489

ในระยะปลายสงครามโลกครงทสอง และหลงสงครามโลกใหม ๆ ประเทศไทยมธนาคารพาณชยเอกชนเกดขนหลายธนาคาร ม.ร.ว.คกฤทธมบทบาทในการกอตงธนาคารใหม 2 ธนาคารคอ ธนาคารกรงเทพฯพาณชยการ เมอ พ.ศ.2487 ในฐานะญาตของผกอตงและรบต าแหนงรองประธานกรรมการ (พ.ศ. 2513-2524) โดยม ม.ร.ว.หญงบญรบ พนจชนคดซงเปนพสาวด ารงต าแหนงประธานกรรมการ จนเมอ ม.ร.ว.หญงบญรบถงแกกรรม ม.ร.ว.คกฤทธ จงไดด ารงต าแหนงประธานกรรมการมาจนถงแกอสญกรรม (พ.ศ. 2524-2538)

ในป พ.ศ.2491 มสวนรวมกอตงธนาคารแหลมทองในฐานะทคนเคยกบกลม “นนทาภวฒน” ผกอตงในชวงแรก

การรบราชการทหาร

ในระหวางทท างานธนาคารสยามกมมาจลสาขาล าปาง ถกเกณฑทหาร 2 ครงในระหวางสงครามอนโดจนและสงครามมหาอาเชยบรพา (พ.ศ. 2483-2484) เขารวมกองทพไทยทไปตเมองเชยงตง ไดรบพระราชทานยศสบตร

ในป พ.ศ. 2531 ไดรบพระราชทานเลอนยศเปนพลตร นายทหารพเศษประจ ากรมทหารราบท 1 มหาดเลกรกษาพระองค

งานทางการเมอง

· เปนผรเรมตงพรรคการเมองพรรคแรกในเมองไทย โดยรวมกบเพอนๆ คอ นายสวชช พนธเศรษฐ นายสอ เศรษฐบตร พระยาสรพนธเสน ดร.โชต คมพนธ และ ม.ร.ว.นมตมงคล นวรตน จดตงพรรคการเมองชอวาพรรคกาวหนาเมอ พ.ศ. 2488

5·

ไดรบเลอกเปนสมาชกผแทนราษฎรครงแรกในจงหวดพระนคร เขต 3 ในการเลอกตงทวไปเมอวนท 6 มกราคม พ.ศ.2489

· เปนกรรมาธการวสามญพจารณาแกไขรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2489 (เปนงานชนแรกในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร)

· เปนผรเรมและจดตงพรรคประชาธปตย โดยยบพรรคกาวหนามารวมเปนพรรคการเมองใหญในป พ.ศ.2490 โดยมนายควง อภยวงศเปนหวหนาพรรค ม.ร.ว.เสนย ปราโมช เปนรองหวหนาพรรค และม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เปนเลขาธการพรรค

· ด ารงต าแหนงรฐมนตร ในคณะรฐบาลชดนายควง อภยวงศ (10 พฤศจกายน 2490 ถง 6 กมภาพนธ 2491 )

· ไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดพระนคร สงกดพรรคประชาธปตย ในการเลอกตงทวไปเมอวนท 29 มกราคม พ.ศ.2491

· ด ารงด าแหนงรฐมนตรชวยราชการกระทรวงการคลง ในคณะรฐบาลชดนายควง อภยวงศ (2 กมภาพนธ 2491 ถง 8 เมษายน 2491 ) โดยมพระองคเจาววฒนไชย เปนรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง

· รฐบาลชดนายควง อภยวงศ ถกคณะรฐประหารบงคบใหลาออกและไดน าจอมพล ป.พบลสงครามขนเปนนายกรฐมนตรแทนเมอ 8 เมษายน 2491 พรรคประชาธปตย จงเปนฝายคานในสภา

· ลาออกจากสมาชกภาพของสภาผแทนราษฎรเมอวนท 16 กนยายน 2491 เหตเพราะไมเหนดวยกบการขนเงนเดอนสมาชกสภาผแทนราษฎร

· เปนรฐมนตรชวยวาการกระทรวงพาณชย เมอวนท 30 พฤศจกายน 2491 ในคณะรฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม และลาออกเมอวนท 1 มกราคม 2492

· เปนสมาชกสภารางรฐธรรมนญ พ.ศ. 2502-2511

· เปนสมาชกสมชชาแหงชาต พ.ศ. 2516

· เปนประธานสภานตบญญตแหงชาต พ.ศ. 2516-2517 (ลาออกจากต าแหนงประธานสภาเมอ 10 ตลาคม 2517)

· เปนผจดตงและด ารงต าแหนงหวหนาพรรคกจสงคมเมอป พ.ศ. 2517 มนายบญช โรจนเสถยร เปนเลขาธการพรรคคนแรก

· ลงสมครรบเลอกตงในการเลอกตงทวไปเมอ 26 มกราคม 2518 โดยไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรเขต 1 (ดสต)

· ด ารงต าแหนงเปนนายกรฐมนตร ตงแตวนท 12 มนาคม 2518 ประกาศยบสภา เมอวนท 12 มกราคม 2519 และรกษาการในต าแหนงนายกรฐมนตรจนถงวนท 4 เมษายน 2519

· ในคราวเลอกตงทวไป 4 เมษายน 2519 สมครรบเลอกตงในเขต 1 (ดสต) แตไมไดรบการเลอกตง

· ด ารงต าแหนงกรรมาธการรางรฐธรรมนญหลงการปฏวต 20 ตลาคม 2520

6·

ไดรบเลอกตงเปนสมาชกผแทนราษฎร เขต 2 สมพนธวงศ บางรก พระนคร) ในการเลอกตงทวไป เมอวนท 22 เมษายน พ.ศ. 2522

· ไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรเขต 2 (สมพนธวงศ บางรก พระนคร และคลองสาน) ในการเลอกตงทวไปเมอวนท 18 เมษายน พ.ศ. 2526

· วนท 22 มกราคม พ.ศ. 2529 ลาออกจากต าแหนงหวหนาพรรคกจสงคม และไมไดลงสมครรบเลอกตง เปนการยตบทบาททางการเมอง ในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎรนบแตนนมา

· เมอวนท 2 กนยายน พ.ศ. 2533 ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช ไดกลบเขามาด ารงต าแหนงหวหนาพรรคกจสงคมอกชวคราว และลาออกจากต าแหนงหวหนาพรรคเปนการถาวร เมอวนท 9 มถนายน พ.ศ. 2534

งานเขยนและงานหนงสอพมพ

งานเขยนทไดรบการพมพเผยแพรเปนครงแรกเรมตงแตศกษาอย ณ ประเทศองกฤษ โดยเปนบรรณาธการหนงสอ “สามคคสาร” ของนกเรยนไทยในประเทศองกฤษ

ตอมาเมอกลบเมองไทยแลว ไดเขยนบทความภาษาองกฤษลงในหนงสอพมพลเบอรต (Liberty) ซงเปนหนงสอในเครอศรกรงและไทยราษฎร พ.ศ. 2487 มนายสอ เศรษฐบตร (หลวงมหาสทธโวหาร) เปนบรรณาธการและแปลเปนภาคไทยลงในหนงสอพมพศรกรง ซงนายสละ ลขตกล เปนผชวยบรรณาธการ และตอมาไดเขยนบทความภาษาไทยลงในหนงสอพมพศรกรงดวย

ในป พ.ศ. 2489 เขยนบทความลงในหนงสอพมพเกยรตศกด ตามค าขอของนายสละ ลขตกล บรรณาธการในขณะนน

ชวตของการเปนนกเขยน นกหนงสอพมพเรมขนอยางจรงจง เมอไดกอตงหนงสอพมพสยามรฐ เมอวนท 25 มถนายน พ.ศ. 2493 มนายสละ ลขตกล เปนบรรณาธการ โดยม ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช เปนทงเจาของ ผอ านวยการ และนกเขยนประจ า งานเขยนมทง นวนยาย บทความ รวมทงบทบรรณาธการดวย

7

งานดานการศกษา

· เรมชวตการเปนอาจารยครงแรกทมหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง ระหวางป พ.ศ. 2484-2485 เปนอาจารยพเศษสอนวชาการธนาคารและเครดตสถาน ในระดบปรญญาโททางเศรษฐศาสตร และสอนวชาบญชและธนาคาร ในระดบประกาศนยบตรชนสงทางการบญช

· เรมสอนทจฬาลงกรณมหาวทยาลยครงแรกในป พ.ศ.2487 โดยสอนวชาเศรษฐศาสตร ทคณะพาณชยศาสตรและการบญช และไดสอนสบตอมาเปนเวลานานกวาสบป

· ป พ.ศ.2491 ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชในฐานะสมาขกสภาพผแทนราษฎรไดมบทบาทรวมกบหลวงองคณานรกษและนายใหญ ศวตขาต ในการเสนอพระราชบญญตจดตงคณะรฐศาสตรขน ทจฬาลงกรณมหาวทยาลย และไดรบเชญเปนอาจารยพเศษเมอคณะรฐศาสตรเรมเปดการเรยนการสอนคอ ป พ.ค.2491 -2492 โดยสอนวชาเศรษฐศาสตร นอกจาการสอนตามทหลกสตรก าหนด ยงไดเสรมความรนอกหลกสตรใหแกนสตทงทางดานประวตศาสตร วฒนธรรม ปรชญาและการเมองไทย

· เมอมหาวทยาลยธรรมศาสตร ไดจดตงคณะศลปศาสตรขนในป พ.ศ.2504 ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช มบทบาทในการชวยคณาจารยของคณะศลปศาสตร ชแจงท าความเขาใจทงกบนกศกษาและตอสาธารณชน ผานหนงสอพมพสยามรฐ ถงคณคาของการศกษาวชาความรทวไป (Liberal Arts) กอนเขาสการศกษาทางวชาชพ และไดรบหนาทลอนในฐานะอาจารยพเศษในหลกสตรวชาพนฐานของคณะศลปศาสตรเปนครงคราว นบแตแรกทเปดการเรยนการสอนในป พ.ศ.2505 เปนตนมา โดยเปนผสอนในวชาศาสนาเปรยบเทยบ วชาปรชญาและวชาวฒนธรรมไทย

· ป พ.ศ.2513 มหาวทยาลยธรรมศาสตรไดมการปรบปรงหลกสตรวชาพนฐาน พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ อธการบดไดประทานค าแนะน าแกคณะกรรมการปรบปรงหลกสตรวา ในการปรบปรงขอใหค านงถงการน าเรองของไทยมาประยกตใหมากขน จงเกดมวชาพนฐานอารยธรรมไทย ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช มาเปนผวางหลกสตร และวางแผนการสอน โดยแบงการสอนเปนสวน ๆ มอาจารยหลายคนรวมรบผดชอบ รวมทงไดนมนตพระสาลนโสภณเจาอาวาสวดบวรนเวศ ปจจบนคอสมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช มาสอนเรองพทธศาสนา

หลกสตรวชาพนฐานและวชาพนฐานอารยธรรมไทยไดกลายเปนตนแบบทมหาวทยาลยอน กไดน าไปปรบปรงการเรยนการสอน จนในทสดทบวงมหาวทยาลยไดก าหนดเปนนโยบายใหทกมหาวทยาลยมหลกสตรวชาพนฐานรวมกนอยางนอย 30 หนวยกต

พรอม ๆ กบการสอนวชาอารยธรรมไทย มหาวทยาลยธรรมศาสตรไดด ารจดตงโครงการไทยคดศกษาขน ตามพระด ารของพระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ อธการบด ซงไดทรงมอบหมายให ม.ร.ว.คกฤทธปราโมช มาท าหนาทประธานคณะกรรมการบรหารโครงการไทยคดศกษา ในป พ.ศ.2514 รบผดชอบในการก าหนดนโยบาย ทงในดานการบรหารและการศกษาวจย การจดสมมนาทางวชาการ สมมนาสาธตนาฏศลปและดนตร รวมถงการจดแสดงโขนธรรมศาสตร และไดมบทบาทส าคญในการจดตงโครงการไทยคดศกษา ขนเปนสถาบนไทยคดศกษา

· ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ด ารงต าแหนงประธานคณะกรรมการสถาบนไทยคดศกษาสบตอมาจนถงวนท 17 มถนายน พ.ศ.2518 จงไดขอลาออก เพอไปด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร

8

นอกจากทมหาวทยาลยธรรมศาสตรและจฬาลงกรณมหาวทยาลยแลว ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ยงไดรบเชญเปนอาจารยพเศษ และผบรรยายพเศษในสถาบนอดมศกษา รวมทงวทยาลยนาฏศลปทวประเทศในหวขอทหลากหลาย : ปรชญา การเมอง เศรษฐกจ ดนตร นาฏศลป และวฒนธรรมไทยแขนงอน

· เมอ พ.ศ.2516 ไดรบพระราชเสาวณยจากสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถใหถวายการสอนเปนการสวนพระองคแกสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ซงทรงเขาเรยนในชนปท 1 คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

งานดานศลปวฒนธรรมไทย

· พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระมหากรณาทรงครอบครพระพราพแก ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ดวยพระองคเองในพธไหวครและพธครอบโขนละคอนทจดขน ณ พระทนงวมานเมฆ พระราชวงดสต เมอ พ.ค.2506

· อจฉรยภาพทางดานศลปะของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ปรากฏในงานเขยนซงมทงงานประพนธและงานวจารณ งานแสดงนาฏศลปทงโดยตนเอง และโดยการสงเสรมนาฏศลปและดนตรประเภทตาง ๆ ตงแตนาฏศลประดบสง คอ โขน ละคร ไปจนถงศลปะพนบาน เชน การเลนสกวา เพลงเรอ เพลงฉอย งานสงเสรมและอนรกษศลปะและดนตรไทย ทส าคญทสดคอการจดตง “โขนธรรมศาสตร” ขนเมอ พ.ศ.2509 เพออบรมใหเยาวชนไทยเขาใจถงเรองของโขน ซงถอวาเปนนาฏศลปสงสดของไทย

· ไดรบการยกยองเปนศลปนแหงชาต สาขาวรรณศลป ประจ าป พ.ศ.2528

9

เกยรตประวตดานการศกษาและศลปวฒนธรรม

25 ตลาคม พ.ศ.2505 ไดรบพระราชทานปรญญาวารสารศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

พ.ศ.2514 ไดรบพระราชทานต าแหนงศาสตราจารยพเศษ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

14 กรกฎาคม พ.ศ.2520 ไดรบพระราชทานปรญญาพาณชยศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกดจฬาลงกรณมหาวทยาลย

24 มกราคม พ.ศ.2522 ไดรบพระราชทานปรญญาศลปศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาปรชญา มหาวทยาลยเชยงใหม

31 ตลาคม พ.ศ.2528 ไดรบพระราชทานปรญญารฐศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด จฬาลงกรณมหาวทยาลย

24 กมภาพนธ พ.ศ.2529 ไดรบพระราชทานเครองหมายเชดชเกยรต ศลปนแหงชาต สาขาวรรณกรรมประจ าป พ.ศ.2528 ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต

11 พฤศจกายน พ.ศ.2531 ไดรบพระราชทานพระเกยวทองค าในฐานะผมผลงานดเดนทางดานสงเสรมภาษาไทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย

16 ธนวาคม พ.ศ.2536 ไดรบพระราชทานปรญญาศลปศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด มหาวทยาลยขอนแกน

1 ธนวาคม พ.ศ.2537 ไดรบปรญญาเทคโนโลยดษฎบณฑตกตตมศกด สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย

อน ๆ

· นายกกรรมการบรหารชวยนกเรยนทขาดแคลนในพระบรมราชนปถมภ ตงแต พ.ศ.2504-2530

· ประธานกรรมการอ านวยการหอพกรชดาภเษก มหาวทยาลยธรรมศาสตร พ.ศ.2514-2518

· ประธานกรรมการบรษทอตสาหกรรมววฒน

· ประธานกรรมการบรษทภมภวน

· ประธานกรรมการบรษทเงนทนหลกทรพย ไทยฟจ จ ากด

· ประธานกรรมการบรษทพรอพเพอรต แคร เซอรวสเซส

10

อสญกรรม

การเจบปวยปรากฏเปนครงคราวนบแตป พ.ศ.2525 เดนทางไปรบการตรวจและรกษาทประเทศสหรฐอเมรกา แพทยตองผาตดแคลเซยมเกาะกระดกไขสนหลง จากนนตองเขารบการตรวจสขภาพเปนระยะ ๆ ดวยโรคประจ าตวคอ เบาหวาน ในป พ.ศ.2530 เขารบการผาตดเสนหลอดเลอดเลยงหวใจทประเทศ

สหรฐอเมรกา ใชเวลาในการรกษานานเดอนเศษ นบแตนนมาอาการเจบปวยจากโรคเดม และโรคแทรกซอนปรากฏเปนระยะ ๆ จนกระทง ครงหลงสดเมอวนท 31 มนาคม พ.ศ.2538 ตองเขารบการรกษาทโรงพยาบาลสมตเวช ดวยระบบการท างานของอวยวะภายในเสอม และถงแกอสญกรรมอยางสงบดวยโรคชรา เมอวนท 9 ตลาคม พ.ศ. 2538 เวลา 10.58 น. สรอายได 84 ป 5 เดอน 20 วน ตอมาในป พ.ศ. 2550 กระทรวงวฒนธรรมไดเสนอชอใหทานเปน บคคลส าคญของโลก กบทาง ยเนสโก

ประวตการรบราชการและเครองราชอสรยาภรณ

วน เดอน ป ยศ ต าแหนง เครองราชอสรยาภรณ

11 พ.ย. 2490 รฐมนตร

25 ก.พ. 2491 รฐมนตรชวยราชการกระทรวงการคลง

30 พ.ย. 2491 รฐมนตรชวยวาการกระทรวงพาณชย

1 ม.ค. 2492 ลาออกจากรฐมนตร

3 ก.พ. 2502 สมาชกสภารางรฐธรรมนญ

20 ม.ย. 5511

16 ต.ค. 2502 - เหรยญรตนาภรณ รชกาลปจจบนชนท 3 (ภ.ป.ร.3)

5 พ.ค. 2503 - ทตยจลจอมเกลา (ท.จ.)

5 ธ.ค. 2505 - ประถมาภรณมงกฎไทย (ป.ม.)

4 ก.ค. 2511 สมาชกวฒสภา

11

5 พ.ค. 2512 - ทตยจลจอมเกลาพเศษ (ท.จ.ว.)

7 พ.ค. 2514 ศาสตราจารยพเศษ

16 ธ.ค. 2515 สมาชกสภานตบญญตแหงชาต

10 ธ.ค. 2514 สมาชกสมชชาแหงชาต

23 ธ.ค. 2516 สมาชกสภานตบญญตแหงชาต

28 ธ.ค. 2516 ประธานสภานตบญญตแหงชาต

5 ธ.ค. 2517 - มหาปรมาภรณชางเผอก (ม.ป.ช.)

12 ม.ค. 2518 นายกรฐมนตร

5 พ.ค. 2518 - ปฐมจลจอมเกลา (ป.จ.)

6 ธ.ค. 2518 - มหาวชรมงกฎ (ม.ว.ม.)

30 ธ.ค. 258 - เหรยญพทกษเสรขนซนท 1 (ส.ช.ชน 1 )

8 ม.ค. 2519 รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย

29 ก.พ. 2519 นายกองใหญ

2528 ศลปนแหงชาต สาขาวรรณศลป

27 พ.ค. 2530 - เหรยญดษฎมาลา เขมศลปวทยา ร.ด.ม.(ศ.)

ต.ค. 2530 - เหรยญรตนาภรณ รชกาลปจจบนชนท 1 (ภ.ป.ร.1)

26 ต.ค. 2531 พลตร นายทหารพเศษประจ ากรมทหารราบท 1 มหาดเลก รกษาพระองค

12

เครองราชอสรยาภรณตางประเทศ

ไดรบเมอคราวตามเสดจพระราชด าเนนเยอนตางประเทศ พ.ศ.2503

1. KING OF BELGIUM

- Grand officer

2. KINGDOM OF DENMARK

The order of the Dannebrog

- Commander 1st Degree

3. REPUBLIC OF FRANCE

The order of the BIack Star (Ordre de 1’Etoile Noir du Benin)

- Commander with Star

4. REPUBLIC OF ITALY

The order of Merit (A1 Merito della Republica Italiana)

- Grand officer

5. GRAND DUCHY OF LUXEMBOURG

The Civil and Military Order of Adolph of Nassau (Ordre du Merite Civil et Militaire d' Adolphe du Nassau)

- Grand Officer

6. MALAYSIA

Darjah Yang Mucia Pangkuan Negara seri Maharaya Mangku Negara. (The Grand Knight of the Most Distinguished Order of the Defender of the Realm.)

7. KINGDOM OF THE NETHERLANDS

The Order Orange-Nassau (De Ordre van Orange-Nassau)

- Grand Cross

8. KINGDOM OF NORWAY

The Order of Saint Olaf (Sanct Olavs Orden)

- Commander with Star

13

9. KINGDOM OF SPAIN

The civil order of Merit (order deI Merito Civil)

- Grand Cross

10. KINGDOM OF SWEDEN

The Royal order of the Northern Star (Kunglige Nordstjarnneorden)

- Commander 1st Class

ผลงานดานวรรณศลป

บทความ ขอเขยน เรองสน เรองยาว เรองแปล สารคด บทปาฐกถา ค าอภปราย

ค าสนทนา ท ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช เขยนหรอพดในวาระตาง ๆ มานบเปนเวลาสบ ๆ ปนน ไดมผรวบรวมพมพเปนหนงสอเลมไวทงหมดไมนอยกวา ๑๑๕ เลม บางเลมไดรบการตพมพหลายครง เชน นวนยายเรอง สแผนดน ไผแดง หลายชวต ซสไทเฮา เปนตน

หนงสอเลมแรกทไดรบการตพมพคอหนงสอชอ "บทความบางเรอง" จดพมพโดยโรงพมพเขษม เมอ ป พ.ศ. ๒๔๙๗ เปนหนงสอรวมบทความทางเศรษฐกจ

หนงสอทไดรบการตพมพในโอกาสฉลองอายครบ ๗๔ ป คอ "ชรากถา" จดพมพโดย โรงพมพสยามรฐ เมอป พ.ศ. ๒๕๒๘

รายชอหนงสอประมาณ ๑๑๕ เลมทรวบรวมน าเสนอตอไปนไดจากการคนควาในหองสมดมหาวทยาลยธรรมศาสตร หองสมดมหาวทยาลยรามค าแหง และหองสมดอน ๆ อกบางแหง

๑. หนงสอประเภทสงคม

เมองไทยกบคกฤทธ ปจจบนและอนาคตของสงคมไทย วยรน การอภปรายหนาพระทนง ขอคดเหนทวไปเกยวกบประชากร

๒. บทความและบทวจารณ

คกฤทธจากหนา ๕ สยามรฐ ๒๕๐๘ ๒๕๑๐ - ๒๕๑๖ และ ๒๕๑๘ บทความบางเรอง ขาวนอกนา คกฤทธกบนกศกษา เกบเลกผสมนอย ตอบปญหาหวใจ ปญหาประจ าวน โลกกบคน รวมนราศตอนใหมและบทวจารณ พรหมปกรณกจอนสรณ ตอบปญหาประจ าวน

๓. ประเพณและวฒนธรรม

ประเพณการตาย ประเพณการบวชและประเพณการแตงงาน พระราชพธถอน าพระพพฒนสตยา วรรณคดไทยกบนาฏศลปไทย โครงกระดกในต

๔. ประเภทเรองแปล

14

อากตางากะ สวโนสเกะ ราโชมอน หรอประตผ จอนะธน ลฟวงสตน นางนวล

๔. ประเภทการศกษา

หวงมหรรณพ การศกษากบการสบทอดและเสรมสรางวฒนธรรม

๕. ประเภทศาสนา

ปญหาเกยวกบพทธศาสนาเซนและนกายวชรยาน ญปน - พทธศาสนา คกฤทธกบพทธศาสนา ววาทะระหวาง ม.ร.ว.คกฤทธ กบทานพทธทาสภกข พทธศาสนากบสงคมไทย พระพทธศาสนากบคกฤทธ ฯลฯ

๖. ประเภทประวตศาสตร

กฤษฎาภนหารอนบดบงมได สงคมสมยอยธยา พมาเสยเมอง พนฐานทางวฒนธรรมไทย พระสาสนโสภณโบราณ - อคตโบราณคด

๗. ประเภทเศรษฐกจ

การธนาคารพาณชย การอภปรายเรองเศรษฐกจของไทย นราศตางแดน

๘. ประเภทสารคด

เมองมายา ครอบจกรวาล โลกสวนตวของผม รายละเอยดในการเสดจพระราชด าเนนเยอนสหรฐ ถกเขมร คกฤทธชวย...ในโอกาสท าบญฉลองครบ ๕ รอบของคณธนต อยโพธ

๙. ประเภทการเมอง

มลายร ากรช เมองในเมองนอก ยว รายงานประชาชนทางสถานกระจายเสยงและโทรทศน คนของโลก เขมร สหน ชวาซการโน ประมวลจากรายการเพอนนอนทางวทย คกฤทธกบสงคมเมองไทย รจกเพอนบาน ฉากญปน ถอดหวโขน ประชาธปไตยของชาวบาน ประชาธปไตยเพอประชาชน ประชมพงศาวดารประชาธปไตย ปศาจการเมอง พระนคร สถานการณรอบบานเรา สงครามผว สงครามรอน สงครามเยน สปดาหจร อเมรกาในเอเซยอาคเนย เมองไทยในสงคมโลก เรองของโลกตะวนตก คกฤทธถกเมองไทย คกฤทธพด คกฤทธวา คกฤทธวจารณ เจาโลก การเมองในปจจบนและอนาคตของสงคมไทย ความสมพนธระหวางไทยกบกลมประเทศคอมมนสต

คกฤทธกบปญหาของไทยสมยเลอกตงไมเรยบรอย โลกสวนตวของคอมมนสต โลก ๔ ทวป สงครามปาก สงครามเวยดนาม โลกใหม สถานการณรอบบานเรา เพอนคยวฒนธรรมและกษยธรรม ทรรศนะคกฤทธ ทนนยม สงคมประชาธปไตย เบงเฮก ฝรงศกดนา การบานส าคญกวาการเมอง ปาฐกถาของคกฤทธ ปาฐกถาสองเรอง

๑๐. ประเภทนวนยาย

ซสไทเฮา สามกก สแผนดน หลายชวต สายฝน ไผแดง

๑๑. ประเภทเรองสน

สวสดลมรอน รวมเรองสน เรองของคนรกหมา คกฤทธพอครวหวปาก หยดหนงของทะเล

15

ตวอยางหนงสอ

16

17

18

19

20

บรรณานกรม

ประพนธสาสน.//"ประวต,"/ประวตนกเขยน ชอ : ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช .// 12 กรกฎาคม 2554.//

<http://www.praphansarn.com/new/c_writer/detail.asp?ID=225> //12 กรกฎาคม 2554.

วกพเดยสารานกรมเสร.//"หมอมหลวงคกฤทธ ปราโมช,"/ประวต .// 12 กรกฎาคม 2554.//

< http://th.wikipedia.org/wiki > //12 กรกฎาคม 2554.

วชาการ.คอม.//"คร-อาจารย,"/หมอมหลวงคกฤทธ ปราโมช ปชนยบคคลทานหนงของไทย.// 12 กรกฎาคม

2554.// <http://www.vcharkarn.com/varticle/38568 > //12 กรกฎาคม 2554.

Bombik.com//"Home,"/พาเทยวบาน ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช.// 12 กรกฎาคม2554.// <http://bombik.com/node/15/

> //12 กรกฎาคม 2554.

Bombik.com//"ประตสธรรม,"/ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช.// 12 กรกฎาคม2554.// <http://www.dharma-

gateway.com/ubasok/ubasok_hist/ubasok-kukrit.htm > //12 กรกฎาคม 2554.