โดย พระอาจารย คกฤทธ โสตถผโล วดนาปาพง ลำลกกาคลอง ๑๐ จ. ปทมธาน

อบรมผปฎบต

ณ ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

ระหวางวนท ๒๕ - ๓๑ มกราคม ๒๕๕๑

Sodaban Q&A.indd 1 25/7/08 09:53:19

พทธโฆษณ ๒คำถาม - คำตอบ คณสมบตพระโสดาบนโดย พระอาจารย คกฤทธ โสตถผโล

สงวน ลขสทธ

ลขสทธ ใน ตนฉบบ น ได รบ การ สงวน ไว ไม สงวน สทธ ใน การ จด ทำ จาก ตนฉบบ

เพอ เผยแผ ใน ทก กรณ ใน การ จด ทำ หรอ เผยแผ โปรด ใช ความ ละเอยด รอบคอบ

เพอ รกษา ความ ถก ตอง ของ ขอมล ขอ คำ ปรกษา ดาน ขอมล ใน การ จด ทำ

เพอ ความ สะดวก และ ประหยด ตดตอ ไดท

คณ ศร ชา โทร . ๐๘๑ - ๕๑๓ - ๑๖๑๑ หรอ คณ อาร วรรณ โทร . ๐๘๑ - ๖๖๗ - ๕๔๕๕

เลขมาตรฐานประจำหนงสอ : ๙๗๘-๙๗๔-๑๐-๘๙๓๕-๒

พมพครงท ๑ : พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑

จำนวน ๑๔,๐๐๐ เลม

ออกแบบปก : เรองชย บญเรองขาว

โทร.๐๘๙-๐๑๘-๘๖๖๖

ออกแบบรปเลม : วชช เสรมสวสดศร

ภาพประกอบ : จากหนงสอจตรกรรมพระพทธประวตในพระอโบสถ

วดพระศรรตนศาสดาราม จดพมพโดยสำนกพระราชวง

๑๒ สงหาคม ๒๕๔๗

ดำเนนการพมพโดย : บรษท คว พรนท แมเนจเมนท จำกด

โทร. ๐-๒๘๐๐-๒๒๙๒, ๐๘-๔๙๑๓-๘๖๐๐ โทรสาร. ๐-๒๘๐๐-๓๖๔๙

Sodaban Q&A.indd 2 25/7/08 09:53:19

คำนำ

ม คำถาม มา กมาย เกยว กบ “ โสดา บน ” ซง อาตมา ได ตอบ คำถาม เหลา

นน โดย หลก แหง พทธ วจน พทธ โฆษณ ฉบบ โสดา บน เลม น จง ได รวบรวม คำถาม

ของ ผปฎบต และ คำ ตอบ เพอ ให ผ สนใจปฎบต ทง หลาย ได ร ชด และ ม กำลง ใจ

ท จะ ประพฤต ตน ให ถง สภาวะ ธรรม ตรง ตาม ท พระองค ได ตรส ไว โดย ทราบ วา

โสดา บน ไมใช เรอง ท ไกล ตว หรอ เรอง ท เปน ไป ไม ได บคคล ม สทธ ท จะ เปน โสดา บน

ได ทก ผ ทก นาม

อาตมา เปน เพยง “ พทธ โฆษณ ” หรอ ผ ประกาศ ธรรม คำ สง สอน ของ

องค สมเดจ พระ สมมา สม พทธ เจา เทานน โดย มง หวง เพยง จะ นำพา ญาตโยม

พทธ ศา สนก ชน ทง ห ลาย กาว ขาม หลด พน จาก สงสาร วฎ ฎ ให สม กบ ท ได ม โอกาส

เกด มา เปน มนษย ผ สามารถ ฝกฝน ตนเอง ได และ จะ เปนการ ด อยาง ยง ถา ทาน ทง

หลาย จะ ชวย กน ทำ ตน เปน “ พทธ โฆษณ ” เพอ กระจาย พทธ วจนะ ให แผ ไพศาล ไป

ทว โลก และ ดำรง อย ใน โลก ตราบ นาน เทา นาน

ขอ อนโมทนา กบ คณะ ศษย งาน ธรรม ผ สนบสนน และ ผ อาน ทก คน ท ได

รวม กน เปน พทธ โฆษณ อยาง แทจรง ให ได ดวงตา เหน ธรรม และ ม ความ เจรญ ใน

ธรรม ยง ๆ ขน ไป เทอญ (พระ คก ฤทธ โสต ถผโล ) เจา อาวาส วด นา ปา พง

Sodaban Q&A.indd 3 25/7/08 09:53:21

: พทธโฆษณ ๒

Sodaban Q&A.indd 4 25/7/08 09:53:22

คณสมบตพระโสดาบน :

คณสมบต พระ โสดา บน ถอด เสยง บรรยาย ธรรม พระ อาจารย คก ฤทธ โสต ถผโล

( ทยว พทธฯ ๒ ; ๒๕ – ๓๑ มกราคม ๒๕๕๑ )

พระพทธเจา ถาม กบ พระ สา ร บตร วา น ! เธอ ร ไหม “ . . . ฆราวาส ท นง

อย น ใคร เปน พระ โสดา บน ? . . . ”

พระ สา ร บตร ทล ขอ ให พระพทธเจา ทรง ตอบ ทานกตอบ วา สา ร บตร !

ด อยาง น

๑ . เขา พน จาก ภย เวร ๕ ประการ หรอ ยง ? ก คอ ไม ฆา สตว ไม

ลก ทรพย ไม ประพฤต ผด ใน กาม ไม พด โกหก ไม ดม สรา ยา เมา ถา เขา ทำ ศล

๕ ประการ น ได น เขา ได ไป หนง คณสมบต แลว เรยก วา พน แลว จาก ภย เวร

๕ ประการ

๒ . สา ร บตร ! เธอ ด วา เขา ม คณ ธรรม ๔ ประการ หรอ ไม ? คอ ตว

โสต า ปตต ยง คะ ๔ คอ เลอม ใส ใน พระพทธ , พระ ธรรม , พระ สงฆ อยาง ไม

หวน ไหว , ม ศล อน เปน ทรก ของ พระ อรย เจา คอ ศล ท ไม ขาด ไม ทะล ไม ดาง

ไม พรอย เปน ศล ท เปน ไท จาก ตณหา ไม ถก ครอบงำ ดวย ทฏฐ ( ความ เหน ผด).

ถา เขา ม คณสมบต ม ครบ ทง หนง และ สอง ให ร เถอะ วา คน น เปน โสดา บน

แลว น ด เปน รป ธรรม หนอย เหน ชด ๆ งายๆ ทน ความ ไม หวน ไหว ใน พระรตนตรย

๕

Sodaban Q&A.indd 5 25/7/08 09:53:23

: พทธโฆษณ ๒

มน ก กน ความ เยอะ เหมอน กน นะ วา คนๆ นน ม ความ เชอ มน ใน กรรม ไหม ? ยง เทยว

เชอ นน เชอ น ใน สง ท พระพทธเจา ไม ได บอก ไม ได สอน ไม ได วาง เอา ไว หรอ ไม ?

มนคง ไหม ? อยาง เชนมคนอน บอก วา ไม ตอง รกษา ศล หรอก นะ ไม ตอง ทำ

สมาธ หรอก ปลอย ฟง ซาน น แหละ ฆา สตว ลก ทรพย ส ด ทำ แลว พน ทกข น

แลวไป เชอ เขา อยาง น เรยก วา ไม มนคง ใน เสน ทาง นะ ถา เปน โสดา บน แลว จะ

ตอง มนคง ใน เสน ทาง

เครอง วด ความ เปน พระ โสดา บน ม อยมาก เยอะ มาก เลย ถา เรา

ทราบ อยาง หลาก หลาย น จะ ทำให เรา ตรวจ สอบ ตว เรา เอง ได และ พระพทธเจา

ก ให พยากรณ ตนเอง นน แหละ เพราะ ถา เรา ม การ กระทำ ทาง กาย วาจา ใจ

เขา หลก เกณฑ ตาม ธรรม พระพทธเจา ก บอก ถา หวง จะ พยากรณ ก ให พยากรณ

ตน ดวย ตน นน แหละ วา เปน โสดา บน แลว ไม ตอง ให ใคร อน มา พยากรณ เพราะ

การ ท จะ พยากรณ บคคล จะ ตดสน ประเมน วด สอบ บคคล น พระพทธเจา บอก วา

ม แต ตถาคต หรอ ผ ม ความ สามารถ เทา ตถาคต เทานน ท จะ ตรวจ สอบ วดผล

ได ประเมน บคคล ได เพราะ ฉะนน ท พระพทธเจา พด อยาง น มน ม ความ หมาย

มาก พอ สมควร นะ และ เพราะ ปจจบนนมน ม การวด สอบ กน อยาง หลาก หลาย

มากมาย ถอ เอา เปน วธ ท ถก ตอง ตรง เกณฑ ไม ได เรา ตอง ใช หลก เกณฑ ตาม

ธรรม ท พระพทธเจา ให ไว เปน ตว มา วด สอบ ตอง หลกเกณท น เทานน คอ

มาตรฐาน ทสด

พระพทธเจา พด ไว เยอะ ใน คณ ธรรม ของ พระ โสดา บน ให เรา เขาไป ศกษา

ด วา ทาน บอก อะไร ไว บาง เรา ก ด ตาม นน เรา จะ ได ตรวจ สอบ ตว เรา เอง ตว เรา

เอง น ยอมร เรา เอง ด ทสด วา ศล เรา บกพรอง หรอ ไม ? เรา หวน ไหว หรอ ไม ? จต

เรา สงบ หรอ ไม ? เรา วาง อารมณ น ได หรอ ไม ? เรา ตอง ตรวจ ด ตว เรา เอง ตอง

พง ตนเอง

๖ ๗

Sodaban Q&A.indd 6 25/7/08 09:53:23

คณสมบตพระโสดาบน :

พระพทธเจา จง บอก วา “ . . . ใน กาล บดน กตาม ใน กาล ลวง ไป แหง เรา

กตาม ใคร กตาม จก ตองมตนเปนประทป มตนเปนสรณะ ไม เอา สง อน เปน

สรณะ มธรรมเปนประทปมธรรมเปนสรณะ ไม เอา สง อน เปน สรณะ เปน อย . . . ”

อยา ไป พง คน โนน คน น อยา ไป พง สง นน สง น พง ตนเอง พง ธรรมะ เทานน และ

เรา จะ พา ตว เรา เดน ไป ส ความ พน ทกข ได

ถาม : คน ท ทำบญ ทำ ทาน เชน สราง พระพทธ รป รวม สราง ศาลา สราง

สงตางๆมากมาย ไม เคย ตระหน เลย และยง ชกชวน คน อน รวม ทำ ดวย แต

คนๆ นน เปน คน ข โกรธ ข โมโห และ ยง ม อตตา ตว ตน มาก อยาง น จะ ปด อบาย เขา

ได ไหม คะ ?

ตอบ : ปด อบาย เขา ได ไหม ? เรอง ของ การ ทำ ทาน อยาง เดยว ยง ปด อบาย

ไม ได นะ เรา จะ ทำบญ ส นทา นมากข นาด ไหน ก ม โอกาส ไป อบาย ได ตลอด หรอ

แมแต การ รกษา ศล กตาม ถง จะ รกษา ศล ๕ ศล ๘ ยง ไง ก ยง ม สทธ ไป อบาย ได

เหมอน กน ฟง แลว ก เอ ! มน ยง ไง น คน ท จะ ปด อบาย ได ก คอ กลม บคคล ใน ระดบ

โสดา บน . . . โสดา บน บคคล นนเอง

ม ปร พา ชก มา ถาม พระพทธเจา วา เขา เหน คน รกษา ศล ๕ แลว ไป เกด

ใน นรก พระพทธเจา ฟง แลว ก เฉยๆ แลว เขา ( ปร พา ชก ) ก บอก วา เหน คน ทศล

ท ฆา สตว ทำ ปาณาตบาต ผด ศล ๕ ไป เกด บน สวรรค พระพทธเจา ตอบ ไหม

ไม ตอบ เฉยๆ พระพทธเจา ไม ตอบ ปร พา ชก ก เดน หลก ไป พระ อานนท นง อย

ขางๆ ก สงสย จง ถาม พระพทธเจา วา พอ จะ รบ ฟงได ไหม ? พระพทธเจา บอก ได

พระ อานนท ถาม ตอวา เพราะ เหต อะไร ? พระพทธเจา บอก วา มน เพราะม กรรม

อก ๓ ระดบ ทจะสงผลใหเขา เชน ถา เขา ทำความ ไม ด มา ๑๐ ป กอน หนา ๑๐ ป

๖ ๗

Sodaban Q&A.indd 7 25/7/08 09:53:24

: พทธโฆษณ ๒

ท เขา ทำความ ไม ด นน เขา ได ทำความ ด มา กอน หรอ เปลา ? กรรม ด ตรง น ก สง ผล

(นเปนกรรมระดบแรก) ทำให เรา มอง วา เขา ทศล มา น ตง ๑๐ ป เอ ! ทำไม ไป

เกด บน สวรรค ? หรอ วา (กรรมระดบทสอง) เขา ทำความ ไม ด มา ๑๐ ป พอ ป ท

๑๑ เขา มาส ราง ความ ด อยาง ใหญ หลวง หรอ เปลา ? กรรม ตรง น ก สง ผล อก

กรรม ระดบ ท สาม ก คอ กรรม กอน ตาย อน น ก เปน ตว สง ผล เพราะ วา

จต สดทาย เกาะ อารมณ ใด พระพทธเจา ก บอก อตตภาพ จะ ได ไป ตาม อารมณ

นน เพราะ นน มน คอ สถาน ท เกด ของ จต นนเอง ตว อารมณ มน เปน ภพ เปน สถาน

ท เกด ของ จต เหมอน อาตมา จบ หนงสอ จะ บอก วา เปน แกว ได ไง จบ แกว จะ บอก

เปน หนงสอ ได ไง จต จบ อะไร มน ก เปน ตาม นน

เพราะ สง ท จต ไป จบ ไป ยด ไป เกาะก คอ ตว ภพ ของ จต เปน ตว เกด

ของ จต ไง ใช ไหม ? บาง คน บอก ไม ยตธรรม ไม ยตธรรม ยง ไง ก น ยตธรรม ทสด

แลว จต จบ อะไร กได ตาม นน ถา ไม อยาก ไป เปน เดรจฉาน ก อยา ไป จบ มน ซ ใช

ไหม ? ก ตอง ฝก จต ปลอย วาง ทำ สมาธ เหน การ เกด ดบ มอง วา จต ไมใช ตว

เรา ของ เรา มน จะ ไป เกาะ กศล อกศล ก ชาง มน มน ไมใช เรา เรา ก ปลอย มน

ไป ทำ แค น มน ก พน อบาย ใช ไหม ? แต ถา เรา ไม เขาใจ ตรง น มน ก ม สทธ ไป

อบาย ได ตลอด เวลา

ใน การ ท คน เรา ม กเลส น ก ไมใช วา เรา จะ ตอง ไป อบาย เสย ทงหมด บคคล

ท ม กเลส แลว ไม ไป อบาย ก คอ พระ โสดา บน พระ สก ทา คาม พระ อ นาคา ม ท ม

กเลส แต ไม ตอง ไป อบาย มคราวหนงพวก ปร พา ชก คย กน แลว ก ถก เถยง กน บอก

วา คน ม กเลส น ตก นรก ทงหมด ไมม ทาง เลย ท จะ ไป ส สคต พระ สา ร บตร ฟง แลว

ก ไม รบรอง ไม คดคาน เกบ กลบ มา ถาม พระพทธเจา ด กวา พระ สา ร บตร ขนาด

เลศ ทาง ปญญา ไม ฟน ธง อะไร กลบ มา ถาม พระพทธเจา วา ทาน ไดยน พวก

๘ ๙

Sodaban Q&A.indd 8 25/7/08 09:53:24

คณสมบตพระโสดาบน :

ปร พา ชก เขา คย กน อยาง น มน จรง ไหม วา คน ม กเลส จะ ตอง ตก นรก ทงหมด ?

พระพทธเจา บอก สา ร บตร ! ไม จรง คน ม กเลส ท ไม ตก นรก นน ไดแก

พระ โสดา บน พระ โสดา บน ประเภท หนง สอง สาม ก ไม ตก นรก โสดา บน

จะ ม ๓ ประเภท ประเภท แรก เกด อก ๗ ชาต พวก น จะ เวยน ใน ภพ เทวดา และ

มนษย อก ไมเกน ๗ ชาต ไมม ชาต ท ๘ สำหรบ พระ โสดา บน ประเภท ท ๒ . ก เกด

อก ๒ - ๓ ชาต พวก น ก จะ เกด เฉพาะ ภพ มนษย ประเภท ท ๓ . เอก พ ช ก จะ เกด อก

ชาต เดยว . . . ชาต เดยว ก จะ เกด เฉพาะ ภพ มนษย เทานน เพราะ ฉะนน ถา โสดา บน

ไป เปน เทวดา น เปน พวก กลม ๗ ชาต

สวน สก ทา คาม ก เวยน เกด ใน ภพ มนษย อก ชาต เดยว จะ ได เปน

พระ อร หน ต

สวน พระ อ นาคา ม ก จะ ม เปน กลม ๆ กลม ท อาย ได กง หนง ของ อาย ขย

ก สำเรจ เปน พระ อร หน ต พวก น ก ไม ตอง ไป อบาย

กลม ท ๒ ของ พระอ นาคา ม ก คอ ชวง ใกล จะ สน อาย ขย ถง จะ สำเรจ

เปน พระ อร หน ต

กลม ท ๓ ก คอ พวก ท ปฏบต แลว ไม ตอง ใช ความ เพยร เรยวแรง

กสำเรจเปนพระอรหนต

กลม ท ๔ ก คอ ปฏบต แลว ตอง ใช ความ เพยร เรยวแรง อน น ก อย ท การ

หยบ มรรค วธ ไมใช มรรค วธ ผด นะ มรรค วธ ถก แต เปน มรรค วธ ท ลำบาก ก ตอง

ใช ความ เพยร เรยวแรง จงจะสำเรจเปนพระอรหนต

๘ ๙

Sodaban Q&A.indd 9 25/7/08 09:53:25

: พทธโฆษณ ๒

กลม สดทาย ของ พระอ นาคา ม ก คอ ตาย กอน แต แก ปญหา เรอง อบาย

ภม ได แลว และ ไม ตอง กลบ มา เกด บน โลก อก ดวย การ ละ ความ ยนด ใน ทาง

อายตนะ ๕ ของ กาย ได ก ไป เกด ใน พรหม ชน สทธ า วาส และ จะ สำเรจ เปน พระ

อร หน ต ใน ชน พรหม นน

พระพทธเจา บอก วา น คอ กลม บคคล ท ยง ม กเลส เหลอ แต ไม ตอง ไป

อบาย แลว แลว ก บอก พระ สา ร บตร อก วา คำถาม น จรง ๆ แลว ถา ไม ถก ถาม เฉพาะ

เจาะจง จะ ไม ตอบ เดด ขาด เลย เพราะ วา จะ เปน เหต ให เกด ความ ประมาท พวก

เรา ฟง อยาง น ก นอนใจ เลย สบาย แลว พอ โสดา บน ก เยนใจ นอน มา ไม เกน

เจด ชาต ได เปน พระ อร หน ต แนนอน มน ก เลย จะ เปน เหต ให เกด ความ เนน ชา

ถาม : การ ท พระ อาจารย บอก วา ผ ท จะ ได โสดา บน ตอง ถอศล ครบ ๕ ขอ

ถา หาก โยม ม การ ดม แอลกอฮอล บาง เปน ครง เปน คราว จะ หมด โอกาส เปน

โสดา บน ไหม ? โดยท ศล อก ส ขอ โยม สามารถ ปฏบต ได อยาง ด เจา คะ ?

ตอบ : ดม ทก วน หรอ เปลา ไมร ปกต ศล ๕ น ก โดย หลก พระพทธเจา ก ให

เปะ เลย นะ ไม ขาด ไม ทะล ไม ดาง ไม พรอย แต ถา เรา วเคราะห หรอ เรา พจารณา

ให ดแลว ด แบบ เขา ขาง ตว เอง หรอ เปลา ก ไมร นะ

เรา วเคราะห แค คำ ของ พระพทธเจา ท ทาน ตรส ถง วบาก ของ ผ ท ละเมด

ศล ๕ แลว จะ ได ผล อะไร บาง วบาก อยาง เบา น ไม ได เปน ไป เพอน รก เดรจฉาน

เปรต วสย วบาก อยาง เบา ของ ผ ผด ศล ปาณาตบาต ยอม เปน ไป เพอ อาย สน

วบาก อยาง เบา ของ ผ ทำ อทนนาทาน เปน ไป เพอ ความ เสอม จาก โภคะ วบาก

อยาง เบา ของ ผ ทำ กาเมสมจฉาจาร เปน ไป เพอ การ กอ เวร ดวย ศตร อยาง น นะ

๑๐ ๑๑

Sodaban Q&A.indd 10 25/7/08 09:53:26

คณสมบตพระโสดาบน :

การ พด โกหก อยาง น พด ไม จรง วบาก ก ทำใหถกกลาวตดวยคำไมจรง

ใส ราย ปายส ทางวาจา การ พด เพอ เจอ วบาก ก คอ เวลา เรา พด จะ ไมม ใคร เชอ

ถอ คำ พด เรา การพดคำ หยาบ จะทำใหได ฟง เสยง ท ไม นา พอใจ น เปน วบาก

อยาง เบา

สวนวบาก อยาง หนก ถา ทำ มาก ทำ บอย ทำ นาน ทำ เปน ปกต ก

เปน ไป เพอน รก กำเนด เดรจฉาน หรอ เปรต วสย แต พระ โสดา บน พน แลว จาก

การ กระทำ ท ทำ แลว เขาไป ส นรก กำเนด เดรจฉาน หรอ เปรต วสย อยาง น น

เรม ยม แลว หรอ ยง ก ไมร แสดง วา มน ม มม อย นด หนง นะ ก คอ ถา เรา ไม ได ทำ

มาก ทำ บอย ทำ นาน เรา ก ไม ได รบ วบาก ใน ระดบ นรก กำเนด เดรจฉาน เปรต

วสย ซง นน ก คอ พน จาก ความ ท จะ ขาด คณสมบต ของ พระ โสดา บน แสดง วา

มน ยง ม คณสมบต พระ โสดา บน อย บกพรอง แต เบา แต ท น ไอ เบา น เบาขนาด

ไหน มน ไมม เกณฑ ไมม ประมาณ เพราะ ฉะนน พระพทธเจา จะ ไม พด ตรง น ไว

เพราะ มน เปน ชอง โหว ท จะ ทำให คน มน ประมาท ได ดง นน ทานจง ตอง พด วา ศล

น ดน ให บรสทธ เตม ท เลย เพราะ ฉะนน เวลา โยม พรอง ไป น โยม ก จะ ร แลว วา

เรา พรอง จาก ความ เปน ปกต ใน แตละ วน หรอ ใน แตละ เดอน ใน แตละ ป มาก

นอย ขนาด ไหน เพราะ ฉะนน อน น ก ลอง ไป ประเมน เอา เอง นะ

ความ บอย ตรง น ก กะได ยาก แลว ด ใน สวน ของ มรรค ม องค ๘ นะ วา ใน

เรอง ของ สรา พระพทธเจา ก ไม ได พด ไว เลย นะ ก เปน ประเดน ท แปลก ! ใน เรอง

ของ สมมา วาจา สมมา กม มน ตะ สมมา อาชวะ ก จะ ไมม เรอง ของ สรา ซง อน น

สงเคราะห ใน สวน ของ ศล วาจา ไป ส อยาง แลว สมมา กม มน ตะ ก คอ ศล ๕ สาม

ขอ แรก ไม ฆา สตว ไม ลก ทรพย ไม ประพฤต ผด ใน กาม สวน สมมา อาชวะ ก พด

สนๆ แค วา เลยง ชวต ท เปน ไป เพอ ความ ไม เบยดเบยน ทง ตนเอง และ ผ อน แลว ก

บอก อาชพ ท ไม ควร ทำ ๕ อยาง ซง ก ม เกยว กบ เรอง ของ สรา คอ ไม ควร คาขาย

๑๐ ๑๑

Sodaban Q&A.indd 11 25/7/08 09:53:26

: พทธโฆษณ ๒

พวก สรา นำเมา อยาง น น ก ไมม เรอง ของ ศล ขอ หา ใน สวน ของ การ ไม ดม สรา อน

น ก เปนอก ประเดน หนง ท ให เรา ลอง เอา ไป พจารณา

ถา ขอ ๕ ยง บกพรอง อย ก พยายาม บกพรอง ให นอย ทสด ทำ ขอ อน ๆ ให

ด ทสด ทำ สมาธ ให มาก เขา ไว ฝก สต ระมดระวง อกศล ท จะ เขา มา ใน ใจ หมน ทง

อกศล เรอย ๆ กคอเจรญ สมมา สงกปปะ อยาง น กได อยาง ท บอก ไว วา ให เปน ผ จบ

ฉวย ได ไว ใน กศล ธรรม ทง หลาย อะไร เปน กศล อยาง อน ก ทำ อน ไหน ยง ทำ ไม คอย

ได ก วาง มน ไว กอน เดยว เรา พอได ทำ ขอ อนๆ ไป กอน แลว จต เรา ก จะ เรม ม กำลง

มาก ขน มา เอง ใน ทสด เรา ก จะ วางขอทยงไมได ตรง นน ได เอง วาง แบบ งายๆ นะ

ไม ตอง ฝน มาก อยาง น

ถาม : ลกษณะ ของ ผ ท บรรล โสดา บน เปน อยางไร ? จะ ร ได อยางไร วา บรรล

แลว จะ ม ปรากฏการณ อยางไร ให เรา ได เหน ?

ตอบ : ไมม ปรากฏการณ อะไร มากมายหรอก ก เปน ปรากฏการณ ตาม

ธรรม ท เรา สามารถ ปลอย วาง อารมณ ตางๆ ได เรา ก ใช หลก เกณฑ ตาม ธรรม

ท พระพทธเจา วาง ไว นน เปน มาตรฐาน ท ด ทสด จรง ๆ ก ม หลาย ความ เหน

ของ ครบา อาจารย ท วาง หลก เกณฑ ของ ความ เปน พระ โสดา บน หรอ พระ อรย

บคคล ประเภท ตางๆ ไว แต ก ไมใช มาตรฐาน ท พระพทธเจา ทรง วาง ไว นะ ก เปน

ประสบการณ ตาม ธรรม ของ แตละ บคคล แตละ ครบา อาจารย ซง ทาน อาจ จะ

เหน อยาง นน แต ไมใช เกณฑ ท ทก คน จะ ตอง เหน ตาม นน

พระพทธเจา ทาน พด หลก เกณฑ ท ทก คน จะ เหน น เหมอน เปน จดรวม จด

เชค สอบ อยาง น นะ ท ทก คน จะ ตอง ผาน ตรง น เชน อาจ จะ เดน ไป สบ สาย สบ เสน

ทาง หา สาย น ก อาจ จะ เจอ ประสบการณ แบบ น เหน เห มอ นๆ กน แลว อก หา สาย

๑๒ ๑๓

Sodaban Q&A.indd 12 25/7/08 09:53:27

คณสมบตพระโสดาบน :

เสน ทาง น ก อาจ จะ เจอ ประสบการณ ไป อก แบบ แต ทงหมด น จะ มา รวม กน ท

จด ๆ หนง แลว ก อาจ จะ แยก กน ตอ ไป อก พระพทธเจา จะ พด ใน จด ตรง น จด

เชค สอบ ท ทก เสน ทาง จะ ตอง มา เจอ

เพราะ ฉะนน หลก เกณฑ ของ พระพทธเจา จง เปน หลก เกณฑ มาตรฐาน

ท ใชได กบ ทก เสน ทาง ถง คณ จะ ปฏบต วธ ไหน มา กตาม มน ก จะ ตอง มา เขา ตรง

กบ หลก เกณฑ ของ พระพทธเจา คอ ศล ๕ คณ บรบรณ ไหม ? ; คณ หวน ไหว

ใน พระ รตนตรย หรอ เปลา ? คณ จะ เหน อะไร วจตร พสดาร กตาม แต ถา

คณ ยง ม การ ปลก เสก เลข ยนต เชอ เทวดา อา รกษ หมอผ หมอ ยา เชอ ภเขา

ตนไม บวง สรวง บชา อะไรเลอะ เท อะ ไป อยาง น ก ไป กน คนละ เรอง แลวเพราะ ฉะนน

ตรง นน ก ไมใช เกณฑ เกณฑ ท พระพทธเจา วาง ไว จะ เปน เกณฑ ท มาตรฐาน ทสด

๑.) การ ละ ความ เหน ท ปรารภ ขนธ ใน เบอง ตน เบอง ปลาย (การยด

ความรความเหน ในสวนอดต และอนาคต) ; ๒.) การ ท คนๆ นน ม ความ

เชอ ม จต นอม ไป วา ตา ห จมก ลน กาย ใจ เปน ของ ไม เทยง ; ๓.) การ ท

จต ของ ผ นน เพง โดย ประมาณ อน ยง ดวย ปญญา ใน ตา ห จมก ลน กาย ใจ

ใน ธรรม ๖ ประการ ตรง น วา เปน สง ไม เทยง . สง เหลา น กเปนอก ๓ หลก

เกณฑ ของ เครอง วด ความ เปน พระ โสดา บน

๔.) ความ ท คนๆ นน ไม กระทำ ซง วต ต โก ตห ลมงคล ( มงคล

ภายนอก ของ สมณ พราหมณ เหลา อน คอเปนขอปฎบตทางกาย ทางวาจา

ตามความเหน ความเชอของชนเหลาอน ) ; ๕.) การ ท บคคล นน ละ สง โยชน ๓ ได

คอสกกาย ทฏฐ วจกจฉา ส ลพพต ปรามาส ; ๖.) การ เหน การ เกด ดบ ของ

ขนธ หา ; ๗.) การ ร ปฏ จจ สมป บาท กตาม . เกณฑ เหลา น ลวนเปน เกณฑ ใน

การ วด สอบ ความ เปน โสดา บน ทงนน.

๑๒ ๑๓

Sodaban Q&A.indd 13 25/7/08 09:53:28

: พทธโฆษณ ๒

Sodaban Q&A.indd 14 25/7/08 09:53:29

คณสมบตพระโสดาบน :

การ เหน วา วญญาณ น ไม เวยน เลย ไป จาก ส ธรรมชาต น คอ รป

เวทนา สญญา สงขาร ; วญญาณ คอ จต ผ ร ของ เรา ร ไดแค ๔ ธาต เหลา น

เพราะ ฉะนน ถา ผ ใด เหน ชดเจน วา วญญาณ ทำงาน อยาง น ม คณสมบต อยาง น

ไม เทยง อยาง น เกด ดบ อยาง น มนคง อยาง ไม คลอนแคลน ไม หวน ไหว ผ นน

ก ให พยากรณ ตน ดวย ตน นน แหละ วา เปน โสดา บน แลว และ ผล พวง ตาม ธรรม ท

พระพทธเจา บอก ไว น เรา หยบ ไป ตรวจ สอบ เรา ก จะ ได ตาม นน เรา จะ มนคง

ตาม นน

ถาม : เปน คน ธรรมดา ทำงาน ใน บรษท เปน ตำแหนง ใหญ ตำแหนง สง

ถก เชญ ไป ตง ศาล พระ ภม เจา ท เจา ทาง แลว เรา ตอง ไป เรา จะ ทำ อยางไร

เรา ตอง ไป ทำ ผด อยาง นน หรอ เปลา ?

ตอบ : ก ด อยาง น นะ พระพทธเจา บอก วา วต ต โก ตห ลมงคล มงคล ภายนอก

ของ สมณ พราหมณ เห ลา อน นะ เรา กระทำ โดย ความ เปน สาระ ไหม ? บางท เรา

ก ตอง ทำ ไป ตาม สงคม แต สาระ ใน ใจ หรอ เจตนา ใน ใจ น เรา ไม ได เปน อยาง นน

อยาง ม แม ลกค หนง ก มา ถก กน ถาม อาตมา คนเปนลก นเขา มนคงก

บอกวา แม อยา ไป ไหว เจา อยา ไป อะไร เลย แม บอก โถ ! ลก มน ตอง ทำ ไป ตาม

ญาต พ นอง นะ ไม อยาง นน เดยว มน จะ ทะเลาะ กน มน จะ ขด กน ลก ก พยายาม

หาม แม แม ก ถาม วา ทาน จะให ทำ ยง ไง ด ? ขด กน กบ ลก อย อยาง น อาตมา ก

บอก ไม เปนไร หรอก นะ เพราะ วา โยม เอา สาระ ความ บรสทธ หลด พน จาก การ

ทำ อยาง นน หรอ เปลา ละ ? ไม ได เอา ใช ไหม ? เรา ก ไม ได คด จะ ตองการ สาระ

จาก ตรง นน การ ท เรา ไหว บรรพ บรษ มน ก ไม ได ผด น พอ แม พ นอง เรา ก

ไหว ได แต เรา ไม ได หวง มรรค ผล นพพาน จาก พอ แม พ นอง ใช ไหม ? เรา

๑๕

Sodaban Q&A.indd 15 25/7/08 09:53:30

: พทธโฆษณ ๒

หวง มรรค ผล นพพาน จาก คำ สอน ของ พระ ผ ม พระ ภาค เจา หวง จาก ธรรมะ ตรง

นน ตาง หาก

การ ไม หวน ไหว ใน พระพทธ น ตอง เชอ มน วา พระพทธเจา ม จรง

ตรสร จรง แลว ไม หวน ไหว ใน พระ ธรรม ก คอ เชอ วา ธรรมะ คำ สอน ของ

พระพทธเจา นน สามารถ พฒนา ปถชน ให เปน อรย บคคล ขน มา ได สวน เชอ มน

ไม หวน ไหว ใน พระ สงฆ ก คอ เชอ วา ผ ได อรย บคคล ตอง ม จรง บคคล ท ม ความ

เพยร พยายาม ท ฝกฝน ตนเอง ตาม ธรรม วนย ท พระพทธเจา วาง ไว จน กระทง

เปน อรย บคคล เขา มรรค ผล นพพาน ได ม จรง เรา ตอง เชอ มน ตรง น คอ เชอ

มน ใน พระพทธ พระ ธรรม พระ สงฆ ใช ไหม ? ตอง ไม หวน ไหว ตรง น

สวน ตรง นน ( ไหว บรรพ บรษ ) เรา ทำ เพอ ไม ให เกด ความ แตกแยก ใน

หม ญาต พ นอง ไม ยง ความ แตกแยก ให เกด ขน การ เปน ผ ยง ความ พรอม เพรยง

ให เกด ขน ก ชอ วา เปน สต บรษ ถา ใจ เรา มนคง เสย อยาง การ กระทำ เรา ก ทำ

ไป อยาง นน แหละ ทำ ไป ตาม โลก ตาม สงคม เรา อย ใน กลม สงคม แบบ นน เรา ก

ทำ ไป แต เรา ไม ได เชอ ตรง นน อย ท ใจ เรา

ถาม : ฟง พระ อาจารย บรรยาย ทำไม รสก วา โสดา บน ใคร ๆ ก เปน ได งายๆ

เคย ปฏบต แลว ฟง ครบา อาจารย บอก วา ตอง เจรญ สต ให ผาน ญาณ ๑๖ กอน

รอบ แรก จง จะ เปน พระ โสดา บน ได รสก วา ทำได ยาก จ รงๆ อยาก เรยน ถาม

วา พระ โสดา บนโดย ละเอยด นน เปน อยางไร ?

ตอบ : กรณ ญาณ ๑๖ ไม ได เปน เครอง วด ท พระพทธเจา ตรส เอา ไว เพราะ

ฉะนน เรา ไม เอา มา เปน เครอง วด ใน หลก ของ พทธ วจนะ โยม ก ไป ตรวจ สอบ

๑๖ ๑๗

Sodaban Q&A.indd 16 25/7/08 09:53:30

คณสมบตพระโสดาบน :

ใน พทธ วจนะ ได ทงหมด นะ วา จะ ไมม คำ วา ญาณ ๑๖ ตรง น แต คำ ตรง น ม ใน

พระ ไตร ปฎก ซง เปน ใน สวน ของ อรรถ กถา คอ ความ เหน ของ อาจารย รน หลง

ไมใช ความ เหน โดย พทธ วจนะ

ถาม วา พระ โสดา บน ยาก ไหม ? มน จะ มอง วา ยาก กได จะ วา งาย กได

เรา มอง คณสมบต แลว ก เหมอน กบ จะ งาย แต ถา จะ ด วา เอะ ! เรา ไม หวน ไหว

จ รงๆ หรอ เปลา ? มน ก ยาก อย นะ เรา เจอ คนใน สงคม เยอะ แยะ ท บอก วา

มนคง แต จรง ๆ แลว ก ยง ไม มนคง แค เรา รสก วา ถา เรา ไม แขวน พระ ออก

จาก บาน เรา จะ เสยว ไหม ? เคย แขวน ทก วน วน น ลม แขวน พระ ออก จาก บาน

หวน ไหว ไหม ? มน ตอง ดใจ ตว เอง ไง เรา เดน ผาน ศาล ผาน ตนไม เขา มด อก

ไม อะไร บชา เตม เลย ไม ไหว แลว เสยว ไหม ? เดน เขาไป ใน ปา มด ๆ เจอ ตนไม

ใหญ ผก ผา สาม ส ม อะไร ตอ อะไร แขวน อย เอา ( แลว ) ไหม ละ เสยว ไหม ? หวน

ไหว ไหม ? หรอ เฉยๆ ไม กลว ไม สนใจ เชอ มน ใน กรรม แนนอน นะ เรา ไป ลอง

ทดสอบ ตว เรา เอง กได ขบ รถ ไป เหน เขา บบ แตร กน หมด เลย เวลา ผาน ศาล น เอา

ไหม ? ไม บบ ไหม ละ ? กลา ไหม นะ ? ซวย แลว เดยว รถ ชน แน เลย ใช ไหม ?

โอ ! มน ยาก เหมอน กน นะ ถงวา เอ า ! เอา หนอย มนคง หนอย แต ใจ มน ก เอ !

หวว ๆ หรอ สก หนอย จะ ด ไม เชอ แต อยา ลบหล มน ก ม มา อก ละ ไอ คำ พวก น มน

ก จะ ม มา ใช ไหม ? เผอ เหนยว ไว กอน นะ กน พลาด อยาง น

เพราะ ฉะนน โสดา บน ไม เผอ เหนยว ไม กน พลาด มนคง เปน ไง เปน

กน ลย ไป เลย นะ ฉะนน ตรง น มนคง มน ก ยาก เหมอน กน นะ ฟง แลว เหมอน งาย

แต ก ยาก อย

ตว ศล ๕ น ก ตว ยาก , การ เหน การ เกด ดบ , เหน ปฏ จจ สมป บาท ,

มนคง ใน อนจ จง ทก ขง อนตตา , การ เหน ความ เปน ปฏกล แลว วาง อเบกขา

๑๖ ๑๗

Sodaban Q&A.indd 17 25/7/08 09:53:31

: พทธโฆษณ ๒

ได เหน ของ ไม ปฏกล ก อเบกขา ได เรา เหน ของ สวย แลว อเบกขา ไหม ละ ?

หรอ วา ใจ เพลน ไป ใช ไหม ? มน ไม งาย นะ น หลก เกณฑ เครอง วด ความ เปน

อรยะ นะ วาง อเบกขา ได ทง ของ สวย ไม สวย อยาง น

หลก เกณฑ ตาม ธรรม ทง อารมณ ได เรว ไหม ? เรว . . . . เรว ขนาด ไหน ?

พระพทธเจา ก จะ ม เกณฑ ให นะ , ยง สนใจ ด ฤกษ ด ยาม อย ไหม ? จะ ขน บาน

ใหม น เลง แลว พระ ตอง ๓ , ๕ , ๗ , ๙ ไม ได ตาม น ละ ก สงสย น บาน อย ไม

เปนสข แน , ได รถ มา แลว จะ ไป วง หา เจม ไหม น ? หรอ วา เจม คน แทน คอ

รกษา ศล ดๆ สวนรถก ปลอย ชาง มน แหม ! หา ยาก นะ รถ ไม เจม น มนคง ไหม ?

หวน ไหว ตรง น ไหม น ? ขบ ไป ขบ มา รถ ไป ชน หรอ วา ม เหต อะไร เกด ขน ใน บาน

เนย เหน ไหม ? เปน เพราะ ไม ได ทำบญ บาน นะ เปน เพราะ ไม เจม รถ ไม อะไร

อยาง น หรอ เปลา ? เลย โดน ซะ แล วนะ แลว เปน ไง ? เอา อก แลว กลว อก

แลว เอา รถ วง ไป เจม วง ไป หา โนน หา น ใช ไหม ? น หวน ไหว ทง นน นะ ไม

เชอ มน ใน กรรม ไม เชอ วา อะไร จะ เกด ขน ขาง หนา น มน เปน เรอง ของ

กรรม จะ วายาก มน ก ยาก นะ เพราะ ฉะนน พระพทธเจา ก พด พนๆ แค น แหละ

งายๆ ด เหมอน งาย แต พอ เรา เอา ไป ทำ ไป เชค ให ละเอยด ส โอ ! มน ยาก

ไมใช งาย เหมอน กน

ถาม : เรา จะ หา หนงสอ ราย ละเอยด เกยว กบ คณสมบต ของ พระ โสดา บน ได

ท ไหน ?

ตอบ : ใน ชด จาก พระโอษฐ หา เลม น ม หมด เลย ม เยอะ เดยว จะ รวบรวม

ไว ให ไว ทำ เปน เลม สก หนอย ให ชอ คณสมบต พระ โสดา บน จะ รวม ไว ให

ทงหมด เลย

๑๘ ๑๙

Sodaban Q&A.indd 18 25/7/08 09:53:31

คณสมบตพระโสดาบน :

ถาม : พระ โสดา บน ตอง ละ อะไร ได แลว และ ยง คง เหลอ กเลส อะไร ท ยง ละ ไม

ได ?

ตอบ : กเลส อะไร ท ยง ละ ไม ได ก อย ท วา เรา ใช อะไร เปน เกณฑ เกณฑ ใน การ

วด กเลส ท ยง ละ ไม ได มก จะ ใช สง โยชน เปน เกณฑ เพราะ มน ชดเจน ด ท ละ ได

แล วกสง โยชน สาม ตว แรก จาก ทงหมด สบ ตว คอ ละ ได ใน สวน ของ สกกาย ทฏฐ

ความ เหน วา ตว เรา ของ เรา ละ วจกจฉา ความ ลงเล สงสย ใน หนทาง แลว ก ละ

ส ลพพต ปรามาส ศล พรต ของ สมณ พราหมณ เหลา อน ท เหลอ นอก นน พระ

โสดา บน ก ยง ละ ใน สวน ของ กาม ราคะ ไม ได ใน สวน ของ ปฏฆะ หรอ พยาบาท ไม

ได เยอะ เหมอน กน นะ น โสดา บน ยง ม อะไร ตอง ทำ อก เยอะ เลย นะ

เพราะ ฉะนน โสดา บน ยง ทำความ ผด อะไร ได อก เยอะ มาก ยง ม เรอง

ท ตอง ละ อก เยอะ รป ราคะ อรป ราคะ มานะ ( ความ ถอตว ตน ) พระ โสดา-

บน ก ยง ถอตว ถอ ตน นะ มาก พอ สมควร ดวย เพราะ ฉะนน บางท เรา มอง ด โอ !

คน น ไม เนยบ เลย ไม เนย บอ ยาง น จะ เปน โสดา บน ได ยง ไง ? ก อยา ไป มอง

ขนาด นน นะ ก ด เอา ส ! ด จาก การ ละ กเลส นอกจาก มานะ ก ยง ม อทธจ จ-

ก กกจ จะ และ ก อวชชา น ก ยง ละ ไม ได ทง นน เลย โสดา บน ก ยง ม กาม ราคะ

ความ ยนด ยน ราย ความ พยาบาท หงดหงด ใจ อารมณ เสย บอก เอะ !

ทำไม เธอ อารมณ เสย น ? เปน พระ โสดา บน ยง ไง ? โอโฮ ! มน จะ ไม ให อารมณ

เสย เลย นะ น มน จะ เนยบ ไป หมด เลย โอ ! มน ยาก เหมอน กน นะ

ดง นน โสดา บน ก ม อะไร ท จะ ตอง ละ อก เยอะ แต ไอ เยอะ ตรง น มน ก

ยง ม จำนวน นอย กวา มาก เมอ เทยบ กบ ปถชน ทวไป พระพทธเจา เปรยบ กเลส ท

โสดา บน ยง ตอง ละ น เหลอ เทากบ เศษ ดน ท ชอน ตด ปลาย เลบ ขน มา เวลา จก นว ไป

ท พน ดน แลว ยก ชอน ขน มา ม เศษ ดน ตด มา ท ปลาย เลบ เทา ไหร นน แหละ กเลส ท

๑๘ ๑๙

Sodaban Q&A.indd 19 25/7/08 09:53:32

: พทธโฆษณ ๒

เหลอ อย ของ พระ โสดา บน แต ของ ปถชน น ทาน เปรยบ เทากบ มหา ปฐพ ท เดยว

มาก นอย กวา กน ขนาด ไหน น ? คด ด นะ ไอ ท วา เยอะ แลว น ยง นอย นะ แต ไอ ท

วา นอย น พอ ลง ราย ละเอยด แลว ก ยง เยอะ เอาการ อย เหมอน กน

ถาม : ถา ม คน มาบ อก วา ตนเอง เปน พระ โสดา บน เรา สามารถ เทยบ เคยง

คณสมบต ของ ผ นน ได จาก หนงสอ เลม ไหน ท เชอ ถอ ได ?

ตอบ : ก น แหละ ม แต จาก พระโอษฐ น เทานน ท เชอ ถอ ได ถา หนงสอ เลม ไหน

บอก วา เปน พทธ วจนะ แท แนนอน ก เชอ ได แต ก อก แหละ นะ หนงสอ ท ทำ ขน

ใหม ภาย หลง ด วา มน พมพ ผด พมพ ถก ตกหลน อยางไร มน ก อก นะ ความ

ละเอยด ลออ ใน การ ทำ หนงสอ ขน มา ไมใช งายๆ เพราะ ฉะนน เอา มาตรฐาน ตรง

น กอน กได นะ วา ใน พทธ วจนะ ท ทาน พทธ ทาส รวบรวม ไว น นา จะ เปน มาตรฐาน

ท เพยง พอ . . เรา พอ จะ ใชได นะ

ถา จะ ด ใน พระ ไตร ปฎก ของ มหา มกฎ ฯ มหา จฬา ฯ ก ให ศกษา ลง ไป แต

ใน ระดบ ของ พทธ วจนะ เทานน เอา อรรถ กถา ออก ไป ถา เจอ อรรถ กถา ก ผาน ไป

ผาน ไป ให สนใจ แต ท เปน คำ พระพทธเจา ใน นน เพราะ ท ทาน พทธ ทาส รวบรวม

มา ทง หา เลม น ก ยง ไม ได รวม พทธ วจนะ จน ครบ ทงหมด นะ ยง คง ม เหลอ อก หลาย

เรอง หลาย อยาง ท ทาน ตองการ จะ รวบรวม ไว แต ก ตาย เสย กอน เลย ทำ ไว

ได แค น แค รวม เอา ประเดน ท สำคญ กอน คอ อรย สจ ส ทงหมด ท พระพทธเจา

เทศน ไว ทง ชวต ปฏ จจ สมป บาท ทงหมด ประวต ท พระพทธเจา เลา เอง แลว ก คำ

วา กลาว ตก เตอน สง สอน ภกษ โดยตรง ก ยง เหลอ คำ พระพทธเจา อก เยอะ พอ

สมควร ท ยง ไม ได รวบรวม มา น ถา ใคร สามารถ รวบรวม ท ยง เหลอ อย ใน พระ

ไตร ปฎก อก ได จะ ด ทสด เลย นะ

๒๐ ๒๑

Sodaban Q&A.indd 20 25/7/08 09:53:33

คณสมบตพระโสดาบน :

บรรยาย ธรรม - รบ อรณ๓๑ มกราคม ๒๕๕๑

ตอ ไป จะ ให ฟง พทธ วจนะ วน น จะ ให ฟง ใน เรอง คณสมบต ของ ความ เปน

พระ โสดา บน ท พระพทธเจา ตรส ไว ม เยอะ มาก พอ สมควร คด วา ม สก คราว

หนง อาจ รวม ทำ เปน เลม เลก ๆ ไว

อน แรก ทาน วาง เครอง วด ไว ท สง โยชน ๑๐ เครอง รอย รด จต ๑๐

ประการ ถา ผ ใด ละ ได ๓ ขอ แรก ก เรยก วา ผ นน ได คณสมบต ของ ความ เปน

พระ โสดา บน

สง โยชน ๑๐ อยาง ก จะ ม สกกาย ทฏฐ วจกจฉา ส ลพพต ปรามาส

กาม ราคะ แลว ก พยาบาท หรอ ปฏฆะ อน น เปน สง โยชน ๕ เบอง ตำ สวน

สง โยชน ๕ เบอง สง ก คอ รป ราคะ อรป ราคะ มานะ อทธจ จ ก กกจ จะ

อวชชา ตว อทธจ จ ก กกจ จะ ตรง น ด มน เหมอน จะ ไป ซอน กบ ตว อทธจ จ ก กกจ จะ

ท อย ใน นวรณ ๕

ตว อทธจ จ ก กกจ จะ ใน นวรณ ๕ น เปน ตว เบอง ตน เลย เปน ความ

ฟง ซาน เปน ความ คด ท ฟง ไป ใน เรอง อกศล วตก ฟง ไป ใน เรอง ตางๆ แต ตว

อทธจ จ ก กกจ จะ ท เปน ความ ฟง ซาน ใน สวน ของ สง โยชน ๑๐ ซง มน อย ทาย ๆ

กอนถง อวชชา นน เปน ความ ฟง ซาน ใน ลกษณะ ของ การ ปรารภ ความ เพยร

๒๐ ๒๑

Sodaban Q&A.indd 21 25/7/08 09:53:33

: พทธโฆษณ ๒

Sodaban Q&A.indd 22 25/7/08 09:53:34

คณสมบตพระโสดาบน :

ขยน ทำความ เพยร อยาง มาก เรง ทำความ เพยร อยาง น เหมอน กบ ท พระ

อานนท ก พยายาม เดน จงกรม เรง ทำความ เพยร อยาง มาก ใน คน สดทาย กอน

ท จะ ตรสร แลว ก ไม ไหว แลว พอ ขณะ ท ลด ระดบ ลง มา ลง บน ความ พอด

กได บรรล ธรรม หรอ ท ครบา อาจารย บาง ทาน บอก วา พยายาม ท จะ ทำความ

เพยร แค คด จะ พยายาม ก เหมอน เปน กเลส แลว อน น ก ใช สำหรบ ผ ท ใกล จะ ถงท

หมาย ตอง ลด ระดบ ความ เพยร ลง หาความ พอ ด จรง ๆ แต ไม ได เอา มา ใช กบ ใน

ระดบ เบอง ตน หรอ ระดบ เสข ะ ตน ๆ เพราะ ไม เชน นน มน จะ ไมม การ ปรารภ ความ

เพยร นะ ตวผ ท ใกล ๆ จะ ถง จะ ตองหา ความ พอ ด จรง ๆ เปน มชฌมา ปฏปทา พอด

วา ขนาด ไหน ถง จะ พอด ท มน จะ ไมม ความ อยาก ใน การ กระทำ เขาไป ให มน

ไมม ทง ความ อยาก และ ไม อยาก

ใน เรอง ข อง สง โยชน ๑๐ ตว สกกาย ทฏฐ หมาย ถง การ เหน วา

ขนธ ทง ๕ น เปน ตว ตน โสดา บน เปน แต เพยง เปลยน ความ เหน ละ ความ

เหน ผด ตรง น ได เทานน ยง ไม ถง กบ ปลอย วาง ขนธ ทง ๕ ได แต เชอ แลว

วา รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ มน เปน ของ ไม เทยง ไมใช

ตว ตน จรง , ตว วจกจฉา ไม สงสย ลงเล ใน มรรค หรอ ปฏปทา ท จะ เดน ไป

วา ศล สมาธ ปญญา หรอ มรรค แปด เปน ปฏปทา ขอ ปฏบต อน เปน ไป

เพอ ความ พน ทกข แนนอน , สวน ส ลพพต ปรามาส คอ ความ ลบคลำ ใน ศล

ตว น ยาก ท จะ เขาใจ นะ เปน ความ สำคญ ผด วา การ ประพฤต ปฏบต ทาง กาย

ทาง วาจา ใน ลกษณะ แบบ อน นอก ความ เหน พระพทธเจา น จะ เปน ไป เพอ

ความ พน ทกข ได เชน เชอ วา การ สะเดาะ เคราะห ด ฤกษ ด ยาม บชา

ไฟ หรอ ทำ อะไร อยางอนๆ มน จะ ทำให เรา พน ทกข ไป ได พระ โสดา บน จะ

ไมม ความ เชอ เหลา น อก แลว จะ มนคง ใน ขอ ปฏบต ทาง กาย วาจา ตาม ท

พระพทธเจา บอก ไว วา ถา ทำ อยาง น เทานน มน จะ พน ทกข ปฏบต อยาง น นะ

ถง จะ เปนการ ขดเกลา กเลส ได

๒๓

Sodaban Q&A.indd 23 25/7/08 09:53:35

: พทธโฆษณ ๒

อน น คอ ๓ ขอ ท โสดา บน จะ ตอง ละ ได สก ทา คาม ก ละ ได ๓ ขอน เหมอน

กน แต โลภ โกรธ หลง จะ เบาบาง กวา คำ วา เบาบาง กวา ใน ท น ถา ด

อยาง ท พระพทธเจา บอก ไว ตรงเครอง วด กำลง ใน การ ภาวนา นน ก คอ สก ทา-

คาม จะ สามารถ วาง อารมณ ได เรว กวา พระ โสดา บน นะ ไม เลยง อารมณ โกรธ

อารมณ ขน มว ไว นาน สามารถ ทง ได ไว กวา นะ

คณสมบต อยาง ท สอง นย ยะ ตอ ไป ทาน บอก วา ถา ละ ธรรม ๖

ประการ น ได ก เปน โสดา บน นะ ม อะไร บาง ? กคอ ละ ความ เหน วา ขนธ

ทง ๕ เปน ของ ตน เปน ตว ตน , ละความลงเล ใน ปฏปทา หนทาง ดบ ทกข ,

ละความยดมนถอ มน ใน ศลพรตทผด , ละราคะ ท เปน ไป เพอ อบาย , ละโทสะ

ท เปน ไป เพอ อบาย , ละโมหะทเปนไปเพออบาย . อน น ๖ อยาง น อก

นย ยะ หนง

อก นย ยะ หนง ทาน ถาม พระ สา ร บตร วา “ . . . ท มก กลาว กน วา โสดา บน ๆ

ดงน เปน อยางไร เลา สา ร บตร ? . . . ”

พระ สา ร บตร ก ตอบ วา “ ขา แต พระองค ผ เจรญ ! ทาน ผ ใด เปน

ผประกอบพรอมแลวดวยอรยมรรคมองค๘ น อย ผ เชน นนแล ! ขา พระองค

เรยก วา เปน โสดา บน ผ มชอ อยาง นๆ ม โคตร อยาง นๆ พระเจา ขา ”

พระพทธเจา ก รบรอง คำ ของ พระ สา ร บตร วา “ . . . ถก แลวๆ ผ ท ประกอบ

พรอม แลว ดวย อรย มรรค ม องค ๘ น อย ถง เรา เอง ก เรยก ผ เชน นน วา พระ

โสดา บน ผ มชอ อยาง นๆ ม โคตร อยาง นๆ . . . ” เพราะ ม การ เจรญ มรรค ม องค

๘ อยาง มนคง อย ตลอด เวลา ประกอบ พรอม แลว ดวย มรรค ม องค ๘ ใน ชวต

ของ เขา น น อก นย ยะ หนง

๒๔ ๒๕

Sodaban Q&A.indd 24 25/7/08 09:53:36

คณสมบตพระโสดาบน :

นย ยะ ตอ มา ก คอ การ ม โสต า ปตต ยง คะ ๔ คอ คณ ธรรม ๔ ประการ

ทาน บอก วา “ . . . ภกษ ทง หลาย ! สาวก ของ พระ อรย เจา ใน ธรรม วนย น เปน ผ ถง

พรอม แลว ดวย ธรรม ๔ ประการ น เอง จง เปน พระ โสดา บน ผ ม อน ไม ตกตำ เปน

ธรรมดา เทยง แท ตอ พระ นพพาน เปน ผ ม อน จะ ตรสร ธรรม ได ใน กาล เบอง

หนา ธรรม ๔ ประการ นน เปน อยางไร เลา ? ๔ ประการ คอ

• ภกษ ทง หลาย ! สาวก ของ พระ อรย เจา ใน ธรรม วนย น เปน ผ ประกอบ

พรอม แลว ดวย ความ เลอม ใส อน หยง ลง มน ไม หวน ไหว ใน องค พระพทธเจา วา

เพราะ เหต อยาง นๆ พระ ผ ม พระ ภาค เจา นน เปน ผ ไกล จาก กเลส ตรสร ชอบ

ได โดย พระองค เอง เปน ผ ถง พรอม ดวย วชชา และ ขอ ปฏบต ให ถง วชชา เปน ผ ไป

แลว ดวย ด เปน ผ ร โลก อยาง แจม แจง เปน ผ สามารถ ฝก คน ควร ฝก ได อยาง ไมม

ใคร ยง กวา เปน คร ผ สอน ของ เทวดา และ มนษย ทง หลาย เปน ผ ร ผ ตน ผ เบก

บาน ดวย ธรรม เปน ผ ม ความ จำเรญ จำแนก ธรรม สง สอน สตว ดงน . . . ” คอ

ตอง เชอ มน วา พระพทธเจา ม จรง ตรสร จรง ม ความ สามารถ จรง

• “ . . . ความ เลอม ใส อน หยง ลง มน ไม หวน ไหว ใน พระ ธรรม... ”

• “ ความ เลอม ใส อน หยง ลง มน ไม หวน ไหว ใน พระ สงฆ . . . ” ก เปน

ลกษณะ อยาง ท เรา สวด มนต ทำวตร กน อย

• ประการทสก คอ “ . . . ภกษ ทง หลาย สาวก ของ พระ อรย เจา ใน ธรรม วนย น

เปน ผ ประกอบ พรอม แลว ดวย ศล ทง หลาย ชนด เปน ท พอใจ ของ เหลา พระ อรย เจา

เปน ศล ท ไม ขาด ไม ทะล ไม ดาง ไม พรอย เปน ศล ท เปน ไท จาก ตณหา ไม ถก ครอบงำ

ดวย ทฏฐ เปน ศล ท เปน ไป เพอ สมาธ สาวก ของ พระ อรย เจา ผ ประกอบ พรอม

แลว ดวย ธรรม ๔ ประการ น แล ชอ วา เปน พระ โสดา บน . . . ” น ก นย ยะ หนง

๒๔ ๒๕

Sodaban Q&A.indd 25 25/7/08 09:53:36

: พทธโฆษณ ๒

อน น ก จะ เปน นย ยะ เดยวกน ท กลาว กบ อก บคคล หนง “ . . . มหา นา มะ !

อยา กลว เลย ความ ตาย ของ ทาน จก ไม ตำ ทราม กาลกรยา ของ ทาน จก ไม ตำ

ทราม เพราะ วา ตว ทาน น เพยบ พรอม ดวย คณ ธรรม ๔ ประการ . . . ” แลว ก อปมา

บอก วา “ . . . เปรยบ เหมอน ตนไม นอม ไป ใน ทาง ทศ ปราจน โนม ไป ส ทศ ปราจน เอน

ไป ทาง ทศ ปราจน ตนไม นน เมอ เขา ตด ท โคน แลว มน จะ ลม ไป ทาง ทศ ไหน ? . . . ”

มน จะ ลม ไป ใน ทาง ทศ ท มน เอน ไป นะ “ . . . ฉนใด ก ฉน นน อรย สาวก ท ประกอบ

พรอม แลว ดวย ธรรม ๔ ประการ ยอม เปน ผ ม ปกต นอม ไป ใน นพพาน โนม

ไป ส นพพาน . . . ”

อก นย ยะ หนง ก คอ พระพทธเจา ทาน ได วาง หลก เกณฑ การ พยากรณ

ภาวะ พระ โสดา บน ดวย ตนเอง ไว ทาน บอก อยาง น

“ . . . คหบด ! ใน กาล ใด ภยเวร ๕ ประการ อน อรย สาวก ทำให สงบ

รำงบ ได แลว ดวย อรย สาวก ประกอบ พรอม แลว ดวย โสตาปตตยงคะ๔ ดวย

อรยญายธรรม เปน สง ท อรย สาวก เหน แลว ดวย ด แทง ตลอด แลว ดวย ด ดวย

ปญญา ดวย ใน กาล นน อรย สาวก นน เมอ หวง อย ก พยากรณ ตน ดวย ตน นน

แหละ วา เรา เปน ผ มน รก สน แลว ม กำเนด เดรจฉาน สน แลว ม เปรต วสย สน

แลว ม อบาย ทคต ว นบาต สน แลว เรา เปน ผ ถง กระแส แหง พระ นพพาน ม

ความ ไม ตกตำ เปน ธรรมดา เปน ผ เทยง แท ตอ นพพาน ม การ ตรสร พรอม ใน

เบอง หนา . . . ”

นย ยะ น จะ ครอบคลม ๓ เรอง คอ การ พน จาก ภย เวร ๕ ประการ ม

โสต า ปตต ยง คะ ๔ และ ม อรย ญาย ธรรม ตว ภย เวร ๕ ประการ ก คอ ตว ศล

๕ นะ โสต า ปตต ยง คะ ๔ ก อยาง ท บอก ไป เมอ สก คร น ตว อรย ญาย ธรรม ก

คอ การ ท คนๆ นน มา เหน ปฏ จจ สมป บาท

๒๖ ๒๗

Sodaban Q&A.indd 26 25/7/08 09:53:37

คณสมบตพระโสดาบน :

“ . . . คหบด ! อรย ญาย ธรรม เปน ธรรม ท อรย สาวก เหน แลว ดวย ด แทง

ตลอด แลว ดวย ด ดวย ปญญา นน เปน อยางไร เลา ? คหบด ! อรย สาวก ใน กรณ

น ยอม พจารณา เหน โดย ประจกษ อยาง น วา ดวย อาการ อยาง น เมอสงนม

สงนยอมม;เพราะความเกดขนแหงสงนสงนจงเกดขน;เมอสงนไมม

สงนยอมไมม;เพราะความดบไปแหงสงนสงนจงดบไป. ไดแก สง เหลา น

คอ เพราะ ม อวชชา เปน ปจจย จง ม สงขาร ทง หลาย เพราะ ม สงขาร ทง หลาย

เปน ปจจย จง ม วญญาณ . . . ”

แลว ทาน ก ไล สาย ปฏจจ สมป บาท จน กระทง ครบ วง รอบ การ เกด แลว

ก ไล สาย ปฏจจ สมป บาท จน กระทง ครบ วง รอบ การ ดบ น ถา ใคร เหน อยาง น ก จะ

ได คณสมบต ของ ความ เปน พระ โสดา บน

ม นย ยะ อน ท ทาน บอก วา ถา ผ ใด เหน อรย ญาย ธรรม ม คณสมบต เดยว

กได เปน พระ โสดา บน เพราะ ฉะนน ม คณสมบต เดยว ท ได เปน พระ โสดา บน เลย

อยาง อน อก เชน วา ได โสต า ปตต ยง คะ ๔ อน น อยางเดยวเอา ไป เลย พระ

โสดา บน ถามอรย ญาย ธรรม น กได ไป เลย พระ โสดา บน หรอ จะ ทำให ครบ ทง

๓ อยาง กได คอ ศล ๕ โสต า ปตต ยง คะ ๔ แลว ก อรย ญาย ธรรม นะ

แต ถา กรณ ได ศล ๕ อยาง เดยว น ยง ไม แนนอน นะ เพราะ ศล ๕

ก ยง ม โอกาส ท จะ ไป อบาย ได อยาง ท ม ปร พา ชก ถาม พระพทธเจา วา เขา เหน

คน รกษา ศล ๕ อยาง ด แต ไป เกด ใน นรก และ ก เหน คน ท ทศล แต ไป เกด ใน

สวรรค ท พระพทธเจา อธบาย กบ พระ อานนท วา มน ม กรรม ใน อก ๓ ระดบ

คอการกระทำท เขา ทำ มากอน นน ททำ หลง จาก นน และ ก กรรม กอน ตาย มา

สง ผล ให เขา แต ถา เรา บวก ใน เรอง ของ โส ตา ปตต ยง คะ ๔ กบ อรย ญาย ธรรม

ดวย มน จะ ครอบคลม นะ

๒๖ ๒๗

Sodaban Q&A.indd 27 25/7/08 09:53:38

: พทธโฆษณ ๒

ตว โสต า ปตต ยง คะ ๔ ทาน เรยก อก วา แวน สอง ธรรม แวน สอง

ความ เปน พระ โสดา บน ก เปน อก นย ยะ หนง ท ใช คำ พด ตาง กน ไป แต คณสมบต

เหมอน กน

อก นย ยะ หนง ฐานะ ท ไม อาจ เปน ไป ได ของ ความ เปน พระ โสดา บน

พระพทธเจา จะ ม หลาย ชอ เรยก ความ เปน พระ โสดา บน ชอ หนง ก คอ เปน ผ ถง

พรอม ดวย ทฏฐ ( สมบรณ ดวย ความ เหน คอ เหน วา ขนธ ๕ ไมใช ตว ตน )

ทาน บอก วา

“ . . . ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ ไม อาจ เขา ถง สงขาร ใดๆ โดย ความ เปน ของ

เทยง...” มอง สรรพ สง ใน โลก ไม เชอ วา มน เปน นจ จง หรอ เทยง แท แนนอน เหน

แต ความ ไม เทยง ;

“ . . . ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ ไม อาจ เขา ถง สงขาร ใดๆ โดย ความ เปน ของสข ;

ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ ไม อาจ เขา ถง ธรรม ใดๆ โดย ความเปนตวตน ;

ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ ไม อาจ ทำ อนนตรยกรรม ;

ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ ไม อาจ หวง การ ถง ความ บรสทธ โดย วตตโกตหล-

มงคล... ”

มงคล ภายนอก ของ สมณ พราหมณ เหลา อน น โสดา บน ไม หวง ความ

บรสทธ คอ การ พน จาก ความ แก เจบ ตาย โดย พธกรรม หรอ ขอ ปฏบต ทาง

กาย ทาง วาจา เหลา นน ฉะนน อยาง ท ถาม วา แลว ถา บาง คน ตอง ไป ทำ ตาม

๒๘ ๒๙

Sodaban Q&A.indd 28 25/7/08 09:53:38

คณสมบตพระโสดาบน :

เขา อยาง น อาตมา ถง บอก วา คนๆ นน หวง ความ เปน สาระ จาก ตรง นน หรอ

เปลา ? ถา ใจ เขา ไม ได คาด หวง ความ เปน สาระ จาก ตรง นน แต ทำ ไป เพอ ไม ให

ม การ กระทบ หรอ เพอ ความ สมคร สมาน สามคค ของ หม คณะ อะไร อยาง น ก

ไม เปนไร ความ สำคญ อยท เจตนา ใน การ กระทำ

“ . . . ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ ไม อาจ แสวง หาทกขเณยยบคคลภายนอก จาก

ศาสนา น . . . ” น คอ ฐานะ ๖ ประการ ท ไม อาจ เปน ไป ได

อก นย ยะ หนง ฐานะ ๖ ประการ ของ พระ โสดา บน ก คอ

“ . . . ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ ไม อาจ อย อยาง ไมม ความ เคารพ ยำเกรง ใน พระ

ศาสดา ; ไม อาจ อย อยาง ไมม ความ เคารพ ยำเกรง ใน พระ ธรรม ; ไม อาจ อย อยาง

ไมม ความ เคารพ ยำเกรง ใน พระ สงฆ ; ไม อาจ อย อยาง ไมม ความ เคารพ ยำเกรง

ใน สกขา ; . . . ” ก จะ เคารพ ใน พระพทธ พระ ธรรม พระ สงฆ เคารพ ใน

สกขา บท ใน วนย นนเอง ท พระพทธเจา บญญต ไว นน “ . . . ไม อาจ เขา ถงวตถท

ไมควรเขาหา ; ” แลว ก “ ไม อาจ ยง ภพท๘ ให เกด ขน . . . ” .

โสดา บน ไมม การ เกด ครง ท ๘ แลว นะ เกด อก ไม เกน ๗ ครง สวน

คำ วา วตถ ท ไม ควร เขา หาน ะ มน ก ม ทง ดาน การ กระทำ และ ความ เหน อะไร

เปน ความ เหน ท ผด หรอ เปนการ กระทำ ท ผด ทง ทาง กาย ทาง วาจา ทาง

ใจ โสดา บน ก จะ ไม เคลอน เขาไป หา

อก นย ยะ หนง ฐานะ ท เปน ไป ไม ได ๖ อยาง

“ . . . เปน ไป ไม ไดท ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ จะ พง ปลง ชวต มารดา ; เปน ไป

๒๘ ๒๙

Sodaban Q&A.indd 29 25/7/08 09:53:39

: พทธโฆษณ ๒

ไม ไดท ผ ถง พรอม ดวย ทฏฐ จะ พง ปลง ชวต บดา ; จะ พง ปลง ชวต พระอรหนต;

จะ พง คด ประทษ ราย ตถาคต แม เพยง ทำ โลหต ให หอ ; จะ พง ทำ สงฆให แตก กน ;

จะ พง ถอ ศาสดาอน . . . ” น ก ฐานะ อก ๖ ประการ

ใน กรณ ทำ สงฆ ให แตก กน ตาม พระ วนย แลว ใน ระดบ ฆราวาส เรา น ทำ

สงฆ ให แตก กน ไม ได อน น จรง ๆ เรา ก รอด ไป หนง เพราะ เปน กรณ ของ พระ เทานน

นะ พระพทธเจา ตรส วา ผ ท ทำ สงฆ ให แตก กน ได นน ก ม แต สงฆ ใน สมาน

สงวาส เดยวกน ใน เขต สมา เดยวกน ตอง เปน พระ ปกต ดวย กน น แหละ ท จะ ทำให

สงฆ แตก กน และ ความ ท สงฆ แตก กน วด จาก อะไร เรอง น พระ อบ า ล ก ทล ถาม

พระ อบ า ล ถาม วา พระ หนง - หนง น ทะเลาะ กน ชอ วา สงฆ แตก กน

ไหม ? ไมใช ; สอง - หนง น ? ไมใช ; สอง - สอง ? ไมใช ; สาม - สอง ?

ยง ไมใช ; สาม - สาม ? ยง ไมใช ; ส - สาม ? ก ยง ไมใช ; พระฝายละ ๔ รป

แลว ม กรรมการ อก หนง รป อน น จะ เรม เปน สงฆ แตก กน เพราะ ฉะนน ตอง สอง

ฝาย น สอง ฝง ตอง ม อยาง นอย ตง แต ส ขน ไป แลว ก ม ผ หนง ท เ อา ! ตกลง ไอ เรอง น

มน จะ เอา ยง ไง ? ฝง ไหน ม ความ เหน อยางไร ? อน น ถง จะ ได ชอ วา สงฆ แตก กน

สวน ผ ท ทำ สงฆ แตก กนได นน ก คอ ตว ภกษ สวน อบาสก นน พระพทธเจา

บอก วา ไม สามารถ ท จะ ทำ สงฆ ให แตก กน ได อบาสกา ทำ สงฆ แตก กน ไม ได แต

พยายาม เพอ จะ ทำให แตก กน ได นะ พยายาม ได แต ทำให แตก ไม ได สาม เณ ร

นะ ก ทำ ไม ได สามเณร ก ทำ ไม ได ภกษ ณ อก ภกษ ณ น ทำ ไม ได แต พยายาม

เพอ จะ ให แตก กน ได งน ก จะ ม ประเดน ท แปลก สำหรบ กรณ ตว ภกษ ณ กบ

อบาสกา ท เพม มา คอ พยายาม เพอ ท จะ ทำให สงฆ แตก กน ได นอก นน ทำ ไม ได

แต สรป แลว ก คอ ทำ ไม ได เพราะ ฉะนน ฆราวาส เรา ปลอดภย แลว นะ อนนต ร ย-

กร รม ขอ น

๓๐ ๓๑

Sodaban Q&A.indd 30 25/7/08 09:53:40

คณสมบตพระโสดาบน :

อก นย ยะ หนง น เปนก ลม ของ โสดา บน ประเภท โสดา ปตต มรรค โสดา บน

ก จะ ม มรรค ม ผล นะ ก จะ เรยก สทธา น สา ร กบ ธม มาน สา ร มา ด คณสมบต

ของ สทธาน สา ร ทาน บอก วา

“ . . . ภกษ ทง หลาย ! ตา ห จมก ลน กาย ใจ ( หรอ รป เสยง กลน รส

โผฏฐพพะ ธรรม า รมณ , หรอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ) เปน สง

ไม เทยง ม ความ แปร ปร วน เปน ปกต ม ความ เปลยน ไป เปน อยาง อน เปน ปกต

ภกษ ทง หลาย ! บคคล ใด ม ความ เชอ ม จต นอม ไป ใน ธรรม ๖ อยาง น ดวย

อาการ อยาง น บคคล น เรา เรยก วา เปน สทธา น สา ร หยง ลง ส สมมต ตน ยาม . . . ”

สมมต ตน ยาม หมาย ถง ระบบ แหง ความ ถก ตอง นะ “ . . . หยง ลง ส สป ปร ส ภม . . . ” คอ

ภม ของ สต บรษ นะ “ . . . ลวง พน ปถชน ภม ไม อาจ ท จะ กระทำ กรรม อน กระทำ แลว

เขา ถง นรก กำเนด เดรจฉาน หรอ เปรต วสย และ ไม ควร ท จะ ทำ กา ละ กอน แต

ท จะ ทำให แจง ซง โสดา ปตต ผล . . . ” กอน ตาย ได โสดา บน แนนอน ไม ควร ท จะ ไม

ได ถา ใคร ม ความ เชอ อยาง มนคง และ ม จต นอม ไป วา ตา ห จมก ลน กาย

ใจ ของ เรา เปน ของ ไม เทยง

สวน ธม มาน สา ร ตรส วา “ . . . ภกษ ทง หลาย ! ธรรม ๖ อยาง เหลา น

ทน ตอ การ เพง โดย ประมาณ อน ยง แหง ปญญา ของ บคคล ใด ดวย อาการ อยาง น

บคคล น เรา เรยก วา ธม มาน สา ร ( ก บอก อยาง เดยวกน วา ) หยง ลง ส สมมต ต-

น ยาม ลวง พน ปถชน ภม ไม อาจ ท จะ กระทำ กรรม ท ทำ แลว เขา ถง นรก กำเนด

เดรจฉาน หรอ เปรต วสย และ ไม ควร ท จะ ทำ กา ละ กอน แต ท จะ ทำให แจง ซง

โสดา ปตต ผล . . . ”

ใน สวน น ทตรสไว จะ วเคราะห ให ฟง วา โสดา บน น คอ พน จาก การ กระทำ

ท เขา ถง นรก กำเนด เดรจฉาน เปรต วสย แต ม การ ตรสเหตแหงการกระทำ ท

๓๐ ๓๑

Sodaban Q&A.indd 31 25/7/08 09:53:40

: พทธโฆษณ ๒

Sodaban Q&A.indd 32 25/7/08 09:53:41

คณสมบตพระโสดาบน :

บกพรอง ศล ๕ แลว ไม ได เปน ไป เพอน รก กำเนด เดรจฉาน หรอ เปรต วสย

เชน วบาก อยาง เบา ของ ผ เปน มนษย ท ทำ ปาณาตบาต ก เปน ไป เพอ อาย สน ผล ของ

มน คอ อาย สน ( ไมใช อบาย ) คำ วา อยาง เบา หรอ ท ทาน ตรส วา ไม ได ทำ เปน ปกต

กคอไม ได ทำ มาก ทำ บอย ทำ นาน แต ทน ความ นอย ตรง น มน ไมร วา นอย แค ไหน ?

เพราะ ฉะนน เรา จะ ตอง ผลก ดน ทำศลให ด ทสด บรสทธ ทสด

แลว พระพทธเจา ยง บอก ถงความ เปน พระ โสดา บน วาไม อาจ ท จะ แปร

ปร วน ทาน เปรยบ เทยบ กบ มหาภต รป ๔ วา “ . . . ดน นำ ไฟ ลม ก ยง ม การ แปร

ปร วน เปน อยาง อน ได แต ความ เปน พระ โสดา บน นน เทยง แท ไมแปรเปลยน . . . ”

ไม หวน กลบ แนนอน

ทาน เปรยบ เทยบ ความ เปน พระ โสดา บน วา ประเสรฐ กวา เปน พระเจา

จกรพรรด ด วา ถง แม จะ ไป เปน เทวดา เปน พรหม ก ยง ไม รอดพน จาก นรก

กำเนด เดรจฉาน หรอ เปรต วสย แต พระพทธเจา บอก วา โสดา บน พน จาก ตรง นน

แลว น คอ ประโยชน ของ โสดา บน คอ พน จาก อบาย

ทาน บอก วา “ . . . ภกษ ทง หลาย ! แม พระเจา จกรพรรด ได ครอง ความ

เปน ใหญ ยง ใน ทวป ทง ส เบอง หนา จาก การ ตาย เพราะ รางกาย แตกดบ อาจ

ได เขา ถง สคต โลก สวรรค เปน สหาย อย รวม กบ เหลา เทวดา ชน ดาวดงส ถก

แวดลอม อย ดวย หม นาง อปสร ใน สวน นนท วน ทาว เธอ เปน ผ อม เอบ เพยบ พรอม

ดวย กามคณ ทง หา อน เปน ทพย อยาง น กตาม แต กระนน ทาว เธอ ก ยง รอดพน

ไป ไม ได จาก นรก จาก กำเนด เดรจฉาน จาก วสย แหง เปรต จาก อบาย ทคต

ว นบาต . . . ”

อน น พระพทธเจา มอง อยาง น วา หลง จาก เขา ตาย ไป แลว พน จาก

ความ เปน เทวดา ตรง นน แลว เขา ก ยง ไม พน จาก อบาย อยด นะ เหน ไหม ? จต

๓๓

Sodaban Q&A.indd 33 25/7/08 09:53:42

: พทธโฆษณ ๒

คน มน ขน ได ลง ได ขน ได ลง ได ตลอด เลย มน ไมม ความ แนนอน เลย ตำ กวา

พระ โสดา บน น เอา แนนอน ไม ได

“ . . . ภกษ ทง หลาย ! สวน อรย สาวก ใน ธรรม วนย น แมเปนผยงอตตภาพ

ใหพอเปนไปดวยคำขาวทไดมาจากบณฑบาตดวยปลแขงของตนเอง พน

กายดวยการนงหมผาปอนๆ ไมมชาย หาก แต วา เปน ผ ประกอบ พรอม แลว

ดวย ธรรม ๔ ประการ เธอกยงสามารถรอดพนเสยไดจากนรก จาก กำเนด

เดรจฉาน จาก วสย แหง เปรต จาก อบาย ทคต ว นบาต . . . ” น โสดา บน เอา ตว

รอด ได พระพทธเจา จง สรรเสรญ ความ เปน พระ โสดา บน มาก กวา

ผล แหง ความ เปน พระ โสดา บน ม ๖ อยาง ทาน บอก วา จะ “ . . . เปน

บคคล ท เทยงแทตอพระสทธรรม ; เปน บคคล ท มธรรมอนไมรเสอม ; ทกขดบ

ไปทกขนตอนแหง การ กระทำ ท กระทำ แลว ; . . . ” เพราะ ฉะนน ความ ทกข ของ พระ

โสดา บน จะ ลด ลง ลด ลง นอย ลง ไป เรอย ๆ “ . . . เปน ผ ประกอบ ดวย อสาธารณ-

ญาณ; . . . ” คอ ความ ร ท ไม เปน ไป ใน บคคล ทวไป เพราะ บคคล ทวไป ไม ได มา ฝก

จต ไม ได มา ด จต ไม ได มา ฝก กาย วาจา แต พระ โสดา บน เมอ ฝก กาย วาจา

จต แลว ก จะ ม ความ ร เกยว กบ เรอง กาย วาจา จต กเลส มน เปน อยางไร ?

จะ หก หาม อยางไร ? อาการ ของ จต เปน อยางไร ? ม คณสมบต อยางไร ? จะ

ม ความ ร เรอง น ซง จะ ไมม ใน คน ทวไป “ . . . เปน บคคลผเหนธรรมทเปนเหต ;

และ เหนธรรม ทง หลายทเกดมาแตเหต. . . . ” . ร วา อะไร เปน เหต เกด ของ อะไร

เชน ความ อยาก มน ม เหต อะไร เกด กอน แลว มน จง ม ความ อยาก เกด ขน ตาม

มา ความ พอใจ เปน เหต ให เกด ความ อยาก เมอ ม ความ อยาก แลว เรา ก จะ

ม ความ ยด จะ เหน อาการ ของ จต เหลา น

ด พระ อ นาคา ม อก มม หนง เลก ๆ ของ พระอ นาคา ม ก คอ พระพทธเจา

๓๔ ๓๕

Sodaban Q&A.indd 34 25/7/08 09:53:43

คณสมบตพระโสดาบน :

บอก วา พระ อ นาคา ม พวก ท ม กระแส เบอง บน ไป ส อก นษฐ ภพ เปน ผ ละ สง โยชน

เบอง ตำ ทง หลาย ได ทงหมด แต ยง ละ สง โยชน ตว เหต ให ตอง เกด อก ไม ได ละ สง-

โยชน ตว เหต ท ตอง ม ภพ อก ยง ไม ได น เปน ประเดน สำคญ เหมอน กน เพราะ

ฉะนน อยาง ตว พระ อ นาคา ม น จะ ละ การ เกด ของ จต ยง ไม ได จต เลย ยง ม การ

เกด อย แตละ การ ท จต จะ ไป เกด ใน ธาต ดน นำ ไฟ ลม ( ตว กามภพ ) ได หมด แลว

พระพทธเจา จง บอก สง โยชน ชนด ท จะ ทำให ผ นน ตอง กลบ มา เกด บน โลก อก ไมม

น ก คอ เปน พระ อ นาคา ม แต เขา ยง ทง การ เกด ของ จต ไม ได ยง พอใจ ใน การ เกด

ของ จต จง ตอง ไป เกด อก ภพ หนง อก ครง หนง เปน ครง สดทาย น คอ แง มม

ของ พระอ นาคา ม คอ ยง ละ การ เกด ไม ได จต ยง พอใจ การ เกด จง ยง ตอง ม การ เกด

อย แต ก ไป เกด ใน ความ เปน กศล

ด มม ของ พระ โสดา บน อก อน หนง ก คอ ใน เรอง ของ ปฏจจ สมป บาท

โสดา บน จะ ร ทว ถง ซง ชรา และ มรณะ ความ แก และ ความ ตาย ร เหต ของ

มน ร ทมา ท ไป ของ มน

“ . . . ด กอน ภกษ ทง หลาย ! อรย สาวก ยอม มา รทวถงซงชรามรณะ

วา เปน อยาง นๆ มา ร ทว ถง เหตใหเกดขน แหง ชรา และ มรณะ วา เปน อยาง นๆ

มา ร ทว ถง ความดบไมเหลอ แหง ชรา และ มรณะ มา ร ทว ถง ขอปฏบต ให ถง

ความ ดบ ไม เหลอ แหง ชรา และ มรณะ . . . ”

ก คอ ร โดย นย ยะ อรย สจ ๔ นนเอง รจก มน รจก เหต เกด ของ มน ร

ความ ดบ มน ร วธ ดบ มน ( วธ ดบ ชรา และ มรณะ ) นย ยะ น สามารถทจะ เอา ไป

ใชได กบ ทกขนตอนของสาย ปฏจจ สมป บาท ทงหมด

เพราะ ฉะนน สาย ปฏจจ สมป บาท ทงหมด เรา เพยง เหน ขน ตอน ใด ขน

๓๔ ๓๕

Sodaban Q&A.indd 35 25/7/08 09:53:44

: พทธโฆษณ ๒

ตอน หนง เหน ชรา มรณะ หรอ เหน ภพ หรอ เหน อปาทาน เหน ตณหา เหน

เวทนา โดย นย ยะ อรย สจ ๔ คอ เหน ตว มน เหน การ เกด เหน การ ดบ เหน วธ

ดบ ของ มน ก เขา ถง มรรคผล นพพาน ได คอ ไม ตอง ร ทงหมด กได แค เหน แค ร ขน

ตอน ใด ขน ตอน หนง เพยง ขน ตอน เดยว โดย นย ยะ อรย สจ ๔ พระพทธเจา

บอก วา เขา ถง วมตต ได

ผ ท เหน อยาง น ทาน เรยก วา ผ นน ม ญาณ ใน ธรรม ม ความ ร ใน ธรรม

เรยก วา ธมม ญาณ แลว บคคล นน ก ยอม นำ ความ ร อน น นอม ไป ใน อดต และ

อนาคต วา แม ใน อดต ก จะ เปน ใน ลกษณะ เดยวกน แม ใน อนาคต ก จะ เปน ลกษณะ

เดยวกน ( คอ เปน โดย นย ยะ อรย สจ ๔ ) และ สมณ พราหมณ ทง หลาย ใคร กตาม

ท เขา ถง ธรรม ตรง น ได แลว ก ตอง ร อยาง น เหน อยาง น เหมอน กบ เรา เหมอน กน

อน น เรยก วา ญาณ ใน การ ร ตาม ( อน วย ญาณ )

เพราะ ฉะนน ถา ธมม ญาณ และ ญาณ ใน การ ร ตาม น ม แก ผ ใด ผ นน

พระพทธเจา ก บอก วา น เปน โสดา บน เพราะ เขา เหน อรย สจ ๔ ใน สวน ของ

อาการ ของ จต อยาง ใด อยาง หนง ใน สาย ปฏจจ สมป บาท

เสรมอกนด ให มา ด ชอ เรยก ตางๆกน ของ พระ โสดา บน

“ . . . . . ด กอน ภกษ ทง หลาย ! ญาณ ทง ๒ คอ ธมม ญาณ กบ อน วย-

ญาณ ( ญาณ ใน การ ร ตาม ) เหลา น เปน ธรรมชาต บรสทธ ผองใส ใน

กาล ใด บคคล นน เรา เรยก วา ผ สมบรณ แลว ดวย ทฐ บาง ; ผ สมบรณ แลว ดวย

ทศนะ บาง ; ผ มา ถง แลว ดวย พระ สท ธรรม บาง ; ได เหน อย ซง พระ สท ธรรม บาง ;

ผ ประกอบ พรอม แลว ดวย ญาณ อน เปน เสข ะ บาง ; ผ ประกอบ ดวย วชา อน เปน เสข ะ

บาง ; ผ ถง ซง กระแส แหง ธรรม แลว บาง ; ผ ประเสรฐ ม ปญญา เครอง ชำแรก

๓๖ ๓๗

Sodaban Q&A.indd 36 25/7/08 09:53:44

คณสมบตพระโสดาบน :

กเลส . ดงน บาง ” แลว ก อก ชอ หนง ก คอ “ผยนอยจรดประตแหงอมตะ”

ไป ยน จอ อย หนา ประต แลว ยง เขา ไม ได อน น เปน มม ใน การ เหน สาย ปฏจจ สมป บาท

ขน ตอน ใด ขน ตอน หนง โดย นย ยะ อรย สจ ๔

ด คณสมบต ของ พระ โสดา บน อก อยาง หนง พระพทธเจา ถาม สาวก วา

“ . . . จะ เปน ไป ได ไหม วา พวก เธอ เมอ ร อย อยาง น เหน อย อยาง น จะ พง กลาว วา

พระ ศาสดา เปน คร ของ พวก เรา ดง นน พวก เรา จะ ตอง กลาว อยาง ท ทาน กลาว

เพราะ ความ เคารพ ใน พระ ศาสดา นน เทยว . . . ” จำเปน ไหม จะ ตอง กลาว คำ พด

ตาม ทาน ไป ดวย เหน วา ทาน เปน ศาสดา เรา เปน คร เรา ก ไม แต เรา กลาว

เพราะ เรา เหน จรง ตาม นน , หรอ จะ พง กลาว วา “ . . . พระสมณะกลาวอยางน

แลว แต สมณะ ทง หลาย และ พวก เรา จะ กลาว อยาง อน . . . ” จะ พด ทวน กระแส

คำ พด ของ พระพทธเจา ก จะ ไม อยาง นน , “ . . . จะ เปน ไป ได ไหม วา พวก เธอ เมอ ร

อย อยาง น เหน อย อยาง น จะ พง ประกาศ การ นบถอศาสดาอน . . . ” ก จะ ไม เกด

ความ เหน เหลา น ขนอยางน .

“ . . . ภกษ ทง หลาย ! จะ เปน ไป ได ไหม วา พวก เธอ ร อย อยาง น เหน

อย อยาง น จะ พง เวยน กลบ ไป ส การ ประพฤต ซง วต ต โก ตห ลมงคล ทง หลาย

ตาม แบบ สมณ พราหมณ ทง หลาย เหลา อน เปน อน มาก โดย ความ เปน สาระ . . . ”

อน น ก ท ได พด ให ฟง อย บอย ๆ “ . . . ด กอน ภกษ ทง หลาย ! พวกเธอจะกลาวแต

สงทพวกเธอรเองเหนเองรสกเองเทานนแลวมใชหรอ? . . . ” น ลกษณะ

ของ ความ เปน พระ โสดา บน

ลกษณะ ความ เปน พระ โสดา บน อก อยาง หนง ทาน บอก วา “ . . . ด กอน ภกษ

ทง หลาย ! อรยะ สาวก ผ ได สดบ แลว ยอมไมมความสงสยอยางนวา เพราะ

อะไร ม อะไร จง ม หนอ ; เพราะ ความ เกด ขน แหง อะไร อะไร จง เกด ขน ; เพราะ

๓๖ ๓๗

Sodaban Q&A.indd 37 25/7/08 09:53:45

: พทธโฆษณ ๒

อะไร ม สงขาร ทง หลาย จง ม ; เพราะ อะไร ม วญญาณ จง ม ; เพราะ อะไร ม

นาม รป จง ม ; เพราะ อะไร ม สฬาย ตนะ จง ม ; . . . ” แลว ทาน ก ไล ไป จน กระทง ถง

“ . . . เพราะ อะไร ม ชรา มรณะ จง ม ; . . . ” ไล สาย ปฏจจ สมป บาท ไป จน จบ อน น

ก คอ การ ท ได คณสมบต ใน เรอง การ เหน ปฏ จจ สมป บาท

“ . . . ด กอน ภกษ ทง หลาย ! โดยท แท อรย สาวก ผ ได สดบ แลว ยอม ม

ญาณ หยง ร ใน เรอง น โดย ไม ตอง เชอ ผ อน วา เพราะ สง น ม สง น จง ม ; เพราะ

ความ เกด ขน แหง สง น สง น จง เกด ขน ; . . . ” แลว ก ไล สาย ปฏจจ สมป บาท ใน

ฝาย สมทย เหต เกด แลว ก ความ เขาใจ ใน สาย ดบ วา “ . . . เพราะ อะไร ไมม อะไร

จง ไมม หนอ ; เพราะ ความ ดบ แหง อะไร อะไร จง ดบ ; เพราะ อะไร ไมม สงขาร

ทง หลาย จง ไมม ; เพราะ อะไร ไมม วญญาณ จง ไมม ; . . . ” เปน ความ ร ท ได ใน สาย

ปฏจจ สมป บาท ฝาย ดบ แลว ก ตรส วา “ . . . ยอม ม ญาณ หยง ร ใน เรอง น โดย

ไม ตอง เชอ ผ อน วา เพราะ สง น ไมม สง น จง ไมม ; เพราะ ความ ดบ แหง สง น

สง น จง ดบ ไป . . . ” .

พระพทธเจา จง บอก วาการ ท คนๆ หนง มา ร วา เพราะ อะไร ม อะไร จง ม ;

เพราะ อะไร เกด อะไร จง เกด ; เพราะ อะไร ไมม อะไร จง ไมม ; เพราะ อะไร ดบ

อะไร จง ดบ ; น อน น ร แค น ใครครวญ แค น จะ เปน ผ แตกฉาน ใน ปฏ จจ สมป บาท

เพราะ ฉะนน ถา เรา จะ สวด มนต ก ลอง สวด หวใจ ของ ปฏจจ สมป บาท

อมสม สต อท โห ต เมอ สง น ม , สง น ยอม ม

อมส สป ปา ทา อท อป ปชช ต เพราะ ความ เกด ขน แหง สง น สง น จง เกด ขน

อมสม อ สต อท น โห ต เมอ สง น ไมม , สง น ยอม ไมม

อมสส น โรธ า อท น รชฌ ต เพราะ ความ ดบ ไป แหง สง น , สง น จง ดบ ไป .

๓๘ ๓๙

Sodaban Q&A.indd 38 25/7/08 09:53:46

คณสมบตพระโสดาบน :

น แค น เอง เรา ก เอา ไป ใครครวญ เวลา อารมณ อะไร เกด ขน เอะ !

เพราะ อะไร ม อารมณ น จง ม ลอง ถอย ไป ด คอย ม สต ระวง กอน ท สง น เกด อะไร

มน เกด กอน เชน บางท เรา จะ เหน วา ขณะ ท เรา กลว ขน มา น เพราะ อะไร มน จง

กลว ออ ! บางท เรา คด ปรง แตง วา เออ ! ผ มน จะ มานะ มน จะ เปน อยาง นน

อยาง น หรอ วา เรา คดถง เหตการณ อยาง นน อยาง น เรา ก เกด ความ กลว

เกด ความ กงวล ขน มา ละ น เพราะ มน คด กอน นะ เพราะ ความ คด ม เวทนา

ความ รสก กลว จง ม ; เรา จะ เหน เหต เกด ของ มน น ก ใน ลกษณะ เดยวกน เหน

สาย ปฏจจ สมป บาท เหมอน กน เมอ พน ภย เวร ๕ ประการ อน ม โสต า ปตต ยง คะ

๔ แลว ก ม อรย ญาย ธรรม ท เรา ร ปฏ จจ สมป บาท แลว พระพทธเจา บอก วา ถา

ผ นน หวง จะ พยากรณ ก ให พยากรณ ตน ดวย ตนเอง นน แหละ วา เปน โสดา บนแลว

อก ความ ร หนง ก คอ ทาน บอก วา “ . . . ความ ร แจง น จะ เกด ขน วา

วญญาณนยอมเวยนกลบจาก รป นาม ยอมไมเลยไปทอน . . . ” ก คอ ร

วา วญญาณ น เวยน ร อย แค น แค รป เวทนา สญญา สงขาร วน อย

๔ ธรรมชาต เหลา น วญญาณ คอ ผ ร เพราะ ฉะนน เรา จะ นง สมาธ ภาวนา

ไป ก สบ ป กตาม เรา ก จะ ร วา จต ผ ร หรอ วญญาณ ร เพยง แค น ร แค รป

เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ วน ร อย แค น ไมม ท วญญาณ จะ ไป

ร อยาง อน ได อก เปนคณสมบตของมน, พระองคจงเรยก ๔ ธรรมชาตนวา

วญญาณฐต คอฐานทตงของวญญาณ หรอทตงอาศยของวญญาณ

และไดอปมาเปรยบ ๔ ธรรมชาต วาเหมอนดน วญญาณเหมอนเมลดพชสด

สวนนำทหลอเลยงเมลดพช กคอ นนทราคะ ความเพลนพอใจนนเอง น ก เปน

ความ ร ของ พระ โสดา บน อก อยาง หนง .

๓๘ ๓๙

Sodaban Q&A.indd 39 25/7/08 09:53:46

ตดตามการเผยแผพระธรรมคำสอนตามหลกพทธวจนะ

โดย : พระอาจารยคกฤทธ โสตถผโล

ไดท

• www.watnapahpong.org

• www.buddhawaj.org

• www.buddha kosa foundation.org

• รายการ “ถามโลก-ตอบธรรม” FM ๑๐๖.๐ MHz. (คลนครอบครวขาว)

จนทร-ศกร เวลา ๐๕.๐๐-๐๕.๓๐ น.

๐๘๑-๙๑๙-๗๙๘๘๐๘๑-๕๑๓-๑๖๑๑๐๘๔-๐๙๖-๘๔๓๐

ลงสะพานคลอง ๑๐ เลยวซายคอสะพาน

ลง สะพาน คลอง ๑๐ ไป ย เทรน แรก มา แลว เลยว ซาย กอน ขน สะพาน

Sodaban Q&A.indd 40 25/7/08 09:53:50