เล่มที่ 4 การเคลื่อนที่ของคน

เรองการเคลอนทของคน เลมท 4

ชดกจกรรมการเรยนรวชาชววทยา (ว 32242) ชนมธยมศกษาปท 5

หนวยการเรยนร : การเคลอนทของสงมชวต กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

นางสาวกมลรตน ฉมพาล ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ

โรงเรยนถนนหกพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 32

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

ชดกจกรรมการเรยนรวชาชววทยา ชนมธยมศกษาปท 5 หนวยการเรยนร : การเคลอนทของสงมชวต เลมท 4 เรอง การเคลอนทของคน ผสอนไดด าเนนการจดท าขนเพอประกอบในการจดกจกรรมการเรยนการสอน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร รายวชาชววทยา รหสวชา ว 32242 สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต ซงผเรยนสามารถเรยนรและปฏบตกจกรรมไดดวยตนเอง เรยนรและสรางองคความรตามล าดบขน ศกยภาพและความสามารถของตนเอง ชวยพฒนาใหผเรยนมทกษะในการแสวงหาความร ทกษะความคด สามารถด ารงชวตในโลกแหงการเปลยนแปลงอยางรเทาทน

เมอผเรยนศกษาชดกจกรรมการเรยนรนแลว ผเรยนจะมความร ความเขาใจ ทกษะและคณลกษณะอนพงประสงคตามจดประสงคการเรยนร เพราะนอกจากความร ค าถาม สอการเรยนรทถกจดท าอยางเปนระบบขนตอนแลว ยงเชอมโยงกบแหลงขอมลวดทศนเพอชวยขยายขอบเขตของการรบรของผเรยนอกดวย

ผสอนหวงวา ชดกจกรรมการเรยนรเลมน จะเปนประโยชนอยางยงแกผเรยน ครผสอนและผทสนใจน าไปใชในการพฒนาผเรยนใหเปนบคคลแหงการเรยนรและมความปกตสข ในการด ารงชวต

กมลรตน ฉมพาล

ค าน า

เลมท 4 การเคลอนทของคน ก.

เรอง หนา ค าน า ......................................................................................... ....................................... สารบญ ..................................................................................................................... ........ ค าชแจงการใชชดการเรยนรเรองการเคลอนทของคน........................................................ ค าแนะน าส าหรบคร.............................................................................................. .............. ค าแนะน าส าหรบนกเรยน.................................................................................................... ขนตอนการใช................................................................................................................... ... มาตรฐานการเรยนร............................................................................................................ ผลการเรยนร............................................................................................ ........................... แบบทดสอบกอนเรยน .............................................................................. ........................ ตารางวเคราะหมาตรฐานการเรยนร................................................................................... ชดการเรยนรเลมท 4 เรองการเคลอนทของคน…………………………................................ บตรเนอหา ................................................................................................. ............... บตรกจกรรม ............................................................................................................. บตรเฉลย ....................................................................... ............................................ แบบทดสอบหลงเรยน ....................................................................................................... เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ................................................................. ...... บรรณานกรม ....................................................................................................................

ก ข 1 2 3 4 5 6 7 10 12 13 27 29 31 34 35

สารบญ

ข. เลมท 4 การเคลอนทของคน

1. ชดกจกรรมการเรยนรวชาชววทยา ว 32242 หนวยการเรยนร การเคลอนทของ

สงมชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 มทงหมด 7 เลม ดงน 1. เลมท 1 เรอง การเคลอนทของสงมชวตเซลลเดยว 2. เลมท 2 เรอง การเคลอนทของสตวไมมกระดกสนหลง 3. เลมท 3 เรอง การเคลอนทของสตวมกระดกสนหลง 4. เลมท 4 เรอง การเคลอนทของคน 5. เลมท 5 เรอง กจกรรม STEM กบการเคลอนทของขอตอและกลามเนอมอ 6. เลมท 6 เรอง กจกรรมวทยาศาสตรการกฬากบการเคลอนท 7. เลมท 7 เรอง กจกรรมการสรางสงประดษฐเพอชวยเหลอคนทมปญหา

ดานการเคลอนท

2. ชดกจกรรมการเรยนรวชาชววทยา ว 32242 หนวยการเรยนร การเคลอนทของสงมชวต มจดประสงคการเรยนร และเนอหาทสอดคลองกบสาระและมาตรฐานกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต ชนมธยมศกษาปท 5

3. ชดกจกรรมการเรยนรวชาชววทยา ว 32242 หนวยการเรยนร การเคลอนทของสงมชวต ในแตละชดกจกรรมจะเสรจสมบรณในตวเอง นกเรยนสามารถทบทวนไดตามทตองการ นอกจากนยงมการเชอมโยงไปยงสอวดทศนเพอใชศกษาและคนควาเพมเตม

4. นกเรยนสามารถประเมนตนเองไดโดยการตรวจค าตอบจากเฉลย 5. ควรศกษาค าแนะน าในการใชกจกรรมการเรยนรกอนใชทกชดกจกรรม

หนวยการเรยนร : การเคลอนทของสงมชวต เลมท 4 เรอง การเคลอนทของคน ค าชแจง

1. เลมท 4 การเคลอนทของคน

1.1 ศกษารายละเอยดของชดกจกรรมการเรยนรใหเขาใจกอนสอน

1.2 จดเตรยมสงแวดลอม ระบบสนบสนน เครองมอวดและประเมนผล ใหพรอมใช

ครใหค าแนะน าและเปนผอ านวยความสะดวกในการด าเนนกจกรรม ทงนควรกระตน

และสงเสรมใหนกเรยนมสวนรวมในการปฏบตกจกรรม เพอพฒนาทกษะการคด กลาแสดงความคดเหน การท างานเปนทม และรบผดชอบตอหนาท

เมอสนสดการปฏบตกจกรรมการเรยนการสอน ครควรประเมนผลการเรยนร ของผเรยนโดยใชแบบทดสอบประจ าชดกจกรรมการเรยนร

หนวยการเรยนร : การเคลอนทของสงมชวต เลมท 4 เรอง การเคลอนทของคน

ค าแนะน า ส าหรบคร

1. ขนตอนกอนจดการเรยนร

2. ขนการสอน

3. ขนสรป

หากคณครมขอสงสยในขนตอนใดของกจกรรม สามารถสอบถามผานจากเพจ “BioWow เทคนคการเรยนการสอน

ชววทยา By Krupumbio ไดตลอดเวลาคะ


การจดกจกรรมการเรยนรวชาชววทยา ว 32242 หนวยการเรยนร การเคลอนทของสงมชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนดวยความซอสตยและตงใจ ดงน 1. ศกษาจดประสงคการเรยนร 2. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนรวชาชววทยา ว 32242 หนวยการเรยนร การเคลอนทของสงมชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เลมท 4 เรองการเคลอนทของคน 3. ปฏบตกจกรรมและศกษาสอตางๆตามค าแนะน าของชดกจกรรมการเรยนร ซงสอวดทศนจะเชอมโยงไดในรปของ QR Code หรอการใช URL ไปยงวดทศนนน 4. ท าแบบฝกเสรมทกษะเกยวกบกจกรรมการเรยนร เพอประเมนความรความเขาใจในบทเรยน 5. ท าแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนร การเคลอนทของสงมชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เลมท 4 เรองการเคลอนทของคน 6. หากมขอค าถามหรอขอสงสยสามารถสอบถามครผสอนได 7. เกณฑการผานการประเมนจะผานเมอนกเรยนท าคะแนนได คดเปนรอยละ 80 หากนกเรยนไมผานการประเมน ใหนกเรยนศกษาเนอหา และท ากจกรรมอกครง แลวท าการประเมนผลใหม จนกวาจะไดคะแนนผานเกณฑ เพอใหมนใจวานกเรยนมความร ความเขาใจ ตามวตถประสงคการเรยนรและพรอมทจะเรยนรในเลมตอไป


ค าแนะน า ส าหรบนกเรยน

หากนกเรยนมขอสงสยในขนตอนใดของกจกรรม สามารถสอบถามผาน

จากเพจ “BioWow เทคนคการเรยนการสอนชววทยา By Krupumbio

ไดตลอดเวลาคะ


ในการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนรวชาชววทยา รหสวชา ว 32242 หนวยการเรยนร : การเคลอนทของสงมชวต เลมท 4 เรอง การเคลอนทของคน นกเรยนควรปฏบตดงน


ขนตอนการใช

1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน เพอตรวจสอบความรเดม

2. ศกษาจดประสงคการเรยนร สาระการเรยนรและเนอหาใหเขาใจ

3. ท ากจกรรมในชดกจกรรมการเรยนรใหครบถวน

4. ท าแบบฝกกจกรรมใหถกตอง

5. ท าแบบทดสอบหลงเรยน เพอประเมนผลความกาวหนาในการเรยนร


มาตรฐานสาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาท

ของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการ สบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหา ความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงสนๆเขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

หนวยการเรยนร : การเคลอนทของสงมชวต

5.

มาตรฐานการเรยนร

เลมท 4 การเคลอนทของคน

1. สบคน อภปรายและอธบายการสรางเทาเทยมของอะมบา 2. สบคนอธบายและเปรยบเทยบโครงสรางและการท างานของแฟลเจลลมกบซเลย 3. อธบายลกษณะการเคลอนทของแมงกะพรน หมก ดาวทะเลไสเดอนดน และแมลง

4. เปรยบเทยบลกษณะการเคลอนทสตวไมมกระดกสนหลง 5. อธบายการท างานของกลามเนอแบบสภาวะตรงกนขาม (antagonism)

6. ส ารวจตรวจสอบ สบคน อภปรายและอธบายโครงสรางทใชในการเคลอนทของสตว มกระดกสนหลงทอาศยอยในน ากบสตวทอาศยอยบนบก

7. ส ารวจตรวจสอบ สบคน อภปรายและอธบายโครงสรางทใชในการเคลอนทของคน 8.ส ารวจ ตรวจสอบ อภปรายและอธบายถงการท างานของขอตอแบบตางๆ

9. สบคนขอมล ส ารวจตรวจสอบและอธบายลกษณะของกลามเนอประเภทตางๆ และกลไกการท างานของกลามเนอ

หนวยการเรยนร : การเคลอนทของสงมชวต

6.

ผลการเรยนร


ค าชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนมขอสอบ 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท 2. จงเลอกค าตอบทถกตองทสด แลวเขยน ลงในกระดาษค าตอบ 1. ขอใดคอกระดกระยางคเมอแบงตามต าแหนงทอย 1. กระดกอก 2. กระดกซโครง 3. กระดกเชงกราน 4. กระดกกะโหลกศรษะ 2. ขอใดคอลกษณะเซลลของกลามเนอลาย 1. หวทายแหลม 2. ไมมแถบลายพาดขวาง 3. ตอนปลายของเซลลมการแตกแขนง 4. แตละเซลลมหลายนวเคลยส 3. กระดกม........ชน ประกอบดวย กระดกระยางค.........ชนและสวนทเหลอคอ กระดกแกนจงเตมใหสมบรณ เรยงตามล าดบ 1. 206ชน และ 80 ชน 2. 206ชน และ 126 ชน 3. 216ชน และ 80 ชน 4. 216ชน และ 136 ชน 4. หมอนรองกระดกคอขอใดและท าหนาทอยางไร 1. เอนยดขอ แผนเชอมกระดกสนหลง 2. เอนยดขอ รองและเชอมกระดกสนหลง 3. กระดกออน แผนเชอมกระดกสนหลง 4. กระดกออน รองและเชอมกระดกสนหลง

ชดกจกรรมการเรยนรท 4

เรองการเคลอนทของคน แบบทดสอบกอนเรยน


5. ขอตอชนดประกบสวมกนท าใหบด ซายขวา ลงลาง ขนบนได เปนขอตอชนดใดอยบรเวณใด 1. Saddle นวมอ 2. Saddle ตนคอ 3. Pivot นวมอ 4. Pivot ตนคอ 6. ขอตอระหวางกระดกสะบกกบกระดกตนแขนตอกนแบบใด 1. บานพบ 2. ไมเคลอนท 3. ลกบอลและเบา 4. เลอนไปมา(สไลด) 7. การหดตวของกลามเนอลายเกดจากขอใด 1. แอกตนเลอนตวเขาหากน 2. ไมโอซนเลอนตวเขาหากน 3. ไมโอซนเลอนตวเขาหาแอกทน 4. แอกทนกบไมโอซนเลอตวเขาหากน 8. ขอใดถกตอง 1. ลกาเมนตเปนเอนทยดระหวางกระดกกบกระดก เทนดอนเปนเอนยดระหวางกลามเนอกบกลามเนอ 2. ลกาเมนตเปนเอนทยดระหวางกระดกกบกระดก เทนดอนเปนเอนยดระหวางกลามเนอกบกระดก 3. ลกาเมนตและเทนดอนเปนเอนยดระหวางกลามเนอกบกระดกเหมอนกน 4. ลกาเมนตเปนเอนทยดระหวางกลามเนอกบกระดก เทนดอนเปนเอนยดระหวางกระดกกบกระดก

8.

9.จากแผนภาพแสดงถงกลามเนอ 4 มด ของขาคน กลามเนอคใดหดตวในเวลาเดยวกนเพอยกและเหยยดขา 1. A และ B 2. A และ D 3. C และ D 4. C และ B


10. กลามเนอของสตวชนสงและคนอาจจะแบงไดเปน 3 ชนด คอกลามเนอลายชนด กลามเนอยดกระดก กลามเนอหวใจและกลามเนอเรยบ ซงโดยปกตแลวมการ ท างานท ควบคมโดยระบบประสาทดงน 1. การท างานของกลามเนอเรยบอยภายใตอ านาจการ ควบคมของจตใจ 2. การท างานของกลามเนอหวใจ ไมอยภายใตการ ควบคมของอ านาจจตใจ 3. การท างานของกลามเนอทง 3 ชนด อยภายใตการ ควบคมของอ านาจจตใจ 4. การท างานของกลามเนอยดกระดก ไมอยภายใตการ ควบคมของอ านาจจตใจ

เลมท 3 การเคลอนทของสตวมกระดกสนหลง 9.

มาตรฐานสาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาท

ของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

ผลการเรยนร 1. สบคนขอมล ส ารวจตรวจสอบและอธบายการเคลอนทของคน

เรองท สาระการเรยนร จดประสงคการเรยนร เวลา

(ชวโมง) 1.การเคลอนทของคน

สงมชวตมการเคลอนทเพอตอบสนองตอสงแวดลอมแตกตางกน คนใชการเคลอนททอาศยการท างานของระบบโครงกระดก และระบบกลามเนอกระดกแตละชนเชอมตอกนดวยขอตอ กลามเนอแตละคทยดตดกบกระดกท างานรวมกนในสภาวะตรงกนขาม (Antagonism)

ดานความร (K) 1. สบคนขอมล ส ารวจตรวจสอบอธปรายและอธบายสวนประกอบหนาทของกระดกของคน เอน ชนดของขอตอ และการท างานของขอตอแบบตางๆ 2. สบคนขอมล อภปรายและเปรยบเทยบลกษณะ ต าแหนงและหนาทของกลามเนอยด กระดก กลามเนอหวใจ กลามเนอเรยบ ตลอดจน การท างานของกลามเนอ

3

มาตรฐานการเรยนร ตาราง

วเคราะห


เรองท สาระการเรยนร จดประสงคการเรยนร เวลา (ชวโมง)

ดานทกษะและกระบวนการ (P) 1. ออกแบบโมเดล/การทดลอง/การวเคราะหตวอยางและหลกฐานเพอสรางค าอธบายทางวทยาศาสตร 2. อภปรายวธการศกษาการเคลอนทของคนจากวธการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร การใชหลกฐานและตความจากหลกฐาน

3. ดานคณลกษณะอนพงประสงค (A) 3.1 ความมวนย 3.2 ความสนใจใฝร


การเคลอนทของคน ชดกจกรรมการเรยนรท 4

เลมท 4 การเคลอนทของคน 12.

นกเรยนคดวาการเคลอนไหวของรางกาย ในแตละกจกรรม ตองอาศยระบบใดในรางกาย

ภาพจาก http://rectusabdominis.com/2016/11/human-skeleton-movement.html

สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

ภาพวายน าจาก https://www.pinterest.com/yifensky/swim/ ภาพการเตนบลเลยจาก http://www.spotlablog.com/blog/ ภาพยมนาสตกจาก http://rectusabdominis.com/2016/11/human-skeleton-movement.html ภาพโยคะจาก https://www.popsugar.com/fitness/How-Strengthen-Abs-Headstand-30493505 สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

3

1 2

4 .......................................................................... .......... .................................................................................... .................................................................................... .......................................................................... .......... .................................................................................... .................................................................................... ........................................................................... .........

ระบบโครงกระดกประกอบดวย


การเคลอนของคน

จากภาพ

https://ptcg1999.wordpress.com/unit-two-unit-two-human-movement-assessmentmovement-analysis/


การเคลอนไหวของคน การเคลอนไหวเปนคณลกษณะหนงของสงมชวต ไมวาจะเปนอากปกรยาตางๆ เชน การกน การนอน การวง ลวนแลวเปนการเคลอนไหว ทเกดจากระบบโครงกระดกและระบบกลามเนอทงสน ในเรองนเราจะมาดในเรองของโครงกระดกของคน ขอตอและกลามเนอทใชในการเคลอนทของมนษย

การเคลอนไหวของคน การเคลอนไหวของคนอาศยโครงสรางส าคญ ไดแก กระดก กลามเนอ และเอน ซงท าหนาทประสานกอใหเกดการเคลอนไหวของรางกายได ระบบโครงกระดก

ระบบกระดกของมนษยท าหนาทพยงและปองกนอวยวะภายในของรางกายตลอดจนเปนทยดเกาะของกลามเนอประกอบดวยโครงกระดกมากกวา 200 ชน

ในทารกแรกเกดจะมกระดกออน 350 ชน ซงมากกวาผใหญถง 150 ชน กระดกของทารกเหลาน ไมไดหายไปไหน แตกระดกจะเชอมกนสมบรณเมออายประมาณ 20-25 ป ท าใหกระดกเหลออยทง หมด 206 ชน เปนกระดกทแขงและอยอยางถาวร กระดกแขงทงหมด 206 ชนในรางกายแบงเปน

1. กระดกแกนกลาง (axial skeleton) มทงหมด 80 ชน ประกอบดวย

กระดกในรางกายมนษย


1) กระดกกะโหลกศรษะ (skull) ม 29 ชน เปนกระดกกะโหลกศรษะ และกระดกยอยหลายชนเชอมตอกน นอกจากนยงรวมกระดกทใบหนา และกระดกขากรรไกร ภายในกะโหลกศรษะมลกษณะคลายถงบรรจเนอสมองเอาไว กะโหลกศรษะท าหนาทหอหมและปองกนมนสมองทอยภายใน

2) กระดกสนหลง (vertebra) ม 26 ชน เปนสวนหนงของกระดกแกนทชวยค าจนและรองรบน าหนกของรางกาย กระดกสนหลงเปนแนวกระดกททอดอยทางดานหลงของรางกายประกอบดวยกระดกชนเลก ๆ เปนขอ ๆ ตดกน กระดกแตละขอเชอมตอกนดวยกลามเนอและเอน ระหวางกระดกสนหลงแตละขอจะมแผนกระดกออนหรอทเรยกกนวา หมอนรองกระดก (intervertebral disc) ท าหนาทรองและเชอมกระดกสนหลงแตละขอเพอปองกนการเสยดส ถากระดกออนนเสอม เราจะไมสามารถบดหรอเอยว

ภาพกระดกแกน ปรบปรงจาก http://www.teachpe.com/anatomy/skele

ton_axial.php สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

ภาพกระดกซโครงกบกระดกหนาอกจาก http://diseasespictures.com/sternum-pain/

3) กระดกซโครง (rib) มทงหมด 12 ค แตละคจะตอกบดานขางของกระดกสนหลงสวนทรวงอก และดานหนาโคงมาตอเชอมกบกระดกหนาอกยกเวนคท 11 และ 12 จะมขนาดสน ไมเชอมตอกบกระดกหนาอกระหวางกระดกซโครงจะมกลามเนอ 2 ชดท างานหดและคลายตวสลบกนแบบแอนทา-โกนนซม ไดแก กลามเนอยดซโครงแถบนอกและกลามเนอยดซโครงแถบใน ซงการท างานของซโครงทง 2 ชดนจะท าใหซโครงเคลอนขนและลงในขณะหายใจ

4) กระดกหนาอก (sternum) อยทางดานหนาของชวงอกเปนทยดของกระดกซโครงตงแตคท 1 ถงคท10

กระดกในรางกายมนษย (ตอ)


2. กระดกรยางค (appendicular skeleton) ประกอบดวยกระดกทงหมด 126 ชน ไดแกกระดกมอแขนขา กระดกเชงกราน (pelvic girdle) กระดกสะบก (scapula) กระดกไหปลารา (clavicle) ตลอดจนกระดก

ภาพกระดกระยางคจาก https://www.boundless.com/biology/textbooks/bound

less-biology-textbook/the-musculoskeletal-system- 38/types-of-skeletal-systems-215/human-appendicular-

skeleton-814-12055/ สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559


ขอตอ (joint)

ขอตอเปนบรเวณทกระดก 2 ทอนมาเชอมตอกนและเชอมโยงใหอวยวะเคลอนไหวได ซงสามารถแบงไดตามลกษณะการเคลอนไหวไดดงน 2.1 ขอตอชนดทเคลอนไหวไมได (synarthrosis) เปนขอตอทประกอบดวยเนอเยอเกยวพนทเปนเสนใย มความแขงแรงและตอกนสนท ไดแก ขอตอระหวางกะโหลกศรษะ เปนแนวกระดกประสาน

ภาพขอตอชนดไมเคลอนไหว https://newsciencebiology.blogspot.com

/2012/10/2012-structure-of-joint-and-various.html

สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559 2.2 ขอตอชนดทเคลอนไหวไดบาง (amphiarthrosis)

เปนขอตอทประกอบดวยกระดกออน (fibrocartilage) อยระหวางปลายกระดกทง 2 ทมาตอกนขอตอแบบนสามารถเคลอนไหวไดบาง เรยกวา ขอตอกระดกออน (cartilage joint) กระดกออนจดเปนเนอเยอเกยวพนชนดพเศษทมเมทรกซแขงกวาเนอเยอเกยวพนชนดอนๆไดแก ขอตอทอยระหวางกระดกเชงกรานตรงบรเวณหวเหนาเรยกวา ขอตอกระดกเชงกราน และขอตอระหวางขอตอกระดก สนหลงเรยกวา ขอตอกระดกสนหลง

ภาพขอตอชนดเคลอนไหวไดบาง http://www.proprofs.com/flashcards/story.php?title=anatomy-and-physiology-

lab-2 สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559


ขอตอกระดกสนหลงจะม หมอนรองกระดก เปนอวยวะทมลกษณะเหนยวเปนเหมอนหมอนทมสวนของปลอกหมอนและไสของหมอนอยภายใน อยระหวางกระดกแขงแตละขอ ดงนนจงท าหนาทเชอมตอกระดกสนหลงสวนแขงแตละขอระหวางระดบคอจนถงระดบเอว การทหมอนรองกระดกเชอมตอแทรกอยระหวางกระดกแขงแตละขอนน ท าใหการเคลอนไหวของกระดกสนหลงทงหมดจงมลกษณะทสมดลและตอเนองคลายกระดกง มลกษณะการเคลอนททมการเคลอนไหวกนอยางสมดล หรอเรยกวา Synchronization ธรรมชาตไดสรางหมอนรองกระดกใหมความยดหยนและมความเหนยวคงทนเปนอยางดยง

เอนเชอมกระดก เปนววฒนาการทเกดมาควบคกนของกลามเนอและกระดก คอ การเกดเอน

ตางๆ เพอยดกระดกและกลามเนอท าใหการยดเกาะเหนยวแนน แขงแรง สามารถเคลอนไหวไดอยางคลองแคลวมประสทธภาพและชวยปองกนการสะเทอนไดด คอ

1. เอนทยดระหวางกลามเนอกบกระดก เรยกวา เอนยดกระดก หรอ เทนดอน (tendon)

2. เอนทยดระหวางกระดกกบกระดก เรยกวา เอนยดขอ หรอ ลกกาเมนท (ligament)

3. เอนทยดระหวางกลามเนอนองกบกระดกสนเทา เรยกวา เอนรอยหวาย

ภาพจาก

http://www.vcharkarn.com/lesson

/1268 สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

ภาพขอตอชนดทเคลอนไหวไดมากแบบตางๆ ปรบปรงจาก https://sites.google.com/site/30882kkz/home/1-1


2.3 ขอตอชนดทเคลอนไหวไดมาก (diathrosis) เปนขอตอทมชองวางอยภายใน (synovial joint) และภายในมแผนเยอทท าหนาทสรางของเหลวทเรยกวา น าไขขอ (synovial fluid) ขอตอชนดทมการเคลอนไหวไดมาก ไดแก ขอตอบรเวณหวเขา ขอตอของนวมอ เปนตน ซงขอตอชนดนสามารถแยกออกเปนแบบตาง ๆ ดงน



ไดแก ขอตอทเขา ขอตอทขอศอกระหวางปลายกระดกตนแขนกบโคนกระดก ulna ซงเปนขอตอทเคลอนไหวไดมากกวาชนดแรกและเคลอนไหวไดในแนวเดยวคลายบานพบ

1. ขอตอแบบบานพบ (hinge joint)

ภาพขอตอแบบบานพบ ปรบปรงจาก

https://www.exploringnature.org/db/view/1565 และ http://cephalicvein.com/

2016/07/hinge-joint/ สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

2. ขอตอแบบสไลด (gliding joint)

ขอตอแบบสไลด (gliding joint) ไดแก ขอตอของกระดกขอมอ ขอเทาและกระดกสนหลงเปนขอตอทเคลอนไหวไดบางแตไมมากนก คลายกบงเลอย

ภาพขอตอแบบสไลด ปรบปรงจาก

http://www.teachpe.com/anatomy/joints.php และ https://www.studydroid.com/printerFriendlyViewP

ack.php?packId=367022 สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559


3. ขอตอแบบอานมา saddle joint

ขอตอแบบอานมา ปลายกระดกทมาประกอบเปนขอตอแบบอานมา จะเคลอนไปมาคลาย ๆ กบการเคลอนไหวบนอานมา พบไดทบรเวณฐานนวหวแมมอ ภาพขอตอแบบอานมา จาก

http://www.meritnation.com/ask-answer/question/is-ther-any-module-of-how-

to-draw-a-saddle-joint-asked-to-me/body-movements/3326179


4. ขอตอแบบเดอย pivot joint

ขอตอแบบเดอย (pivot joint) ไดแก ขอตอของ axis และ atlas เปนขอตอทมการเคลอนไหวท าใหศรษะหมนจากขางหนงไปยงอกขางหนงได (หนซายไปขวา หนขวาไปซายได) และขอตอระหวางหวของกระดก radius กบปลายกระดกตนแขน

ภาพขอตอแบบเดอย จาก http://cephalicvein.com/2016/06/pivot-joint/


5. ขอตอแบบลกกลมในเบากระดก ball and socket joint

ขอตอแบบลกกลมในเบา (ball and socket joint) ไดแก ขอตอระหวางหวของกระดกตนแขนกบกระดกสะบก และระหวางหวของกระดกตนขากบกระดกเชงกราน ซงเปนขอตอทมการเคลอนไหวไดหลายทศทางและเคลอนทไดคลองมาก เพราะหวของกระดกตนแขน ตนขามลกษณะกลมอยภายในแอง จงหมนไดสะดวก

ภาพขอตอแบบลกกลมในเบากระดก จาก http://www.chw.org/

medical-care/rheumatology/ conditions/anatomy-of-a-joint/ สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559


กลามเนอยดกระดก ลกษณะรปราง ทรงกระบอกยาว แถบลาย(striation) สออนสลบสเขม นวเคลยส แตละเซลลมหลายนวเคลยส ระบบการท างาน อยในอ านาจจตใจ (somatic system ) ตวอยาง เชน กลามเนอแขน กลามเนอขา

กลามเนอหวใจ ลกษณะรปราง ทรงกระบอกยาว มปลายแตกแขนง แถบลายสออน นวเคลยส แตละเซลลมหลายนวเคลยส ระบบการท างาน นอกเหนออ านาจจตใจ (automatic system) ตวอยาง เชน กลามเนอหวใจ

กลามเนอเรยบ ลกษณะรปราง ลกษณะรปราง ยาวหวทายแหลม ไมมลายพาดขวาง นวเคลยส แตละเซลลม 1 นวเคลยส ระบบการท างาน นอกเหนออ านาจจตใจ (automatic system) ตวอยาง เชน ผนงกระเพาะอาหาร ผนงล าไส ผนงหลอดเลอด และมานตา

กลามเนอของสตวมกระดกสนหลงแบงออกเปน 3 ชนดคอ กลามเนอยดกระดก กลามเนอหวใจและกลามเนอเรยบ

ภาพชนดของกลามเนอปรบปรงจาก http://musclemwit2241.blogspot.com/20

12/06/blog-post.html สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559


การท างานของระบบกลามเนอยดกระดก (กระดกลาย)

การท างานของกลามเนอยดกระดกเพอใหเกดการเคลอนไหวนน กลามเนอยดกระดกจะท างานเปนคแบบสภาวะตรงกนขาม เรยกวา แอนตาโกนซม (antagonism) ดงนนเมอกลามเนอดานหนงหดตว กลามเนออกดานหนงจะคลายตว การหดตวของกลามเนอท าใหเกดแรงดงใหกระดกทงทอนเคลอนไหวไดดวย เนองจากระหวางกลามเนอกบกระดกมเอนยดกระดก (tendon) ยดอยเอนยดกระดกเปนเนอเยอเกยวพนทมความเหนยวแขงแรงและทนทานตอแรงดงหรอการรองรบน าหนก

กลามเนอทหดตวแลวท าใหอวยวะงอเขาเรยกวา กลามเนอเฟลกเซอร (flexor) สวนกลามเนอทหดตวแลวท าใหอวยวะเหยยด

ออก เรยกวา กลามเนอเอกเทนเซอร (extensor) เชน การเคลอนไหวของแขนคน

โครงสรางของแขนคนประกอบดวยกลามเนอไบเซพ (bicep) และกลามเนอ

ไตรเซพ (tricep) เมอกลามเนอไบเซพหดตว กลามเนอไตรเซพคลายตวท าใหแขนงอเขา แตถากลามเนอไตรเซพหดตว กลามเนอ ไบเซพคลายตวแขนจะเหยยดออก ดงนน

กลามเนอไบเซพจงปนกลามเนอเฟลกเซอร กลามเนอไตรเซพจดเปนกลามเนอ

เอกเทนเซอร

ปรบปรงภาพจาก http://www.wangchan.ac.th/

teacher_issue/t712/unit43.html สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

ภาพจาก http://www.pixell.club/bicep-and-tricep-

muscles/ สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

กลามเนอนบไดวาเปนอวยวะทใหญทสดและมอยถงรอยละ 40 ของน าหนกตว กลามเนอทงมดประกอบดวยหลายมดเสนใยกลามเนอ (muscle fascicle หรอ muscle fiber) และแตละมดยอยประกอบดวยเสนใยเลก (fiber) ใยกลามเนอมขนาดประมาณ 60 ไมครอน และมความยาวตงแต 2-10 เซนตเมตร แตละใยประกอบดวยใยฝอย (fibrill) ซงมขนาดประมาณ 1 ไมครอน แตละใยฝอยประกอบดวยไมโอฟลาเมนท (myofilament) อนเปนหนวยเลกทสดของกลามเนอทท างาน ซงประกอบดวย แอคตน (actin) และไมโอซน (myosin) แอคตนเปนเสนบาง ยาว 1ไมครอน และหนา 50 องสตรอม สวนไมโอซนยาว 1.5 ไมครอนและหนา 100 องสตรอม

ภาพและขอมล ปรบปรงจาก http://www.mhhe.com/ biosci/genbio/raven6b/graphics/raven06b/other/raven06_50.pdf


ยทปเรองกลามเนอ www.youtube.com/watch?v=

BNe2rHuVLE8

ไปเรยนรเรองกลามเนอกน


แตละไมโอไฟบรลประกอบดวยฟลาเมนท (filament) ซงม 2 ชนด คอ ชนดหนา (thick filament) และชนดบาง (thin filament) Z line คอ ขอบโปรตนบาง Actin บรเวณ I band คอ กงกลางโปรตนบาง Actin บรเวณ H line คอ กงกลางโปรตนหนา Myosin ใยกลามเนอหลายใยรวมกนเปนมดกลามเนอ การท างานของกลามเนอชนดนอยในอ านาจจตใจ บางครงจงเรยกวากลามเนอในอ านาจจตใจ (voluntary muscle) บางครงจงใชคณสมบต ของกลามเนอลายทงหมดเรยกชอวา กลามเนอลายในอ านาจจตใจ (voluntary striated skeletal muscle)


หนวยปฏบตการเพอการหดตวของเสนใยกลามเนอ

ภาพและขอมลปรบปรงจาก http://www.mhhe.com/biosci/genbio/raven6b/graphics/raven06b

/other/raven06_50.pdf สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

ภาพและขอมลปรบปรงจาก http://www.mhhe.com/biosci/genbio/raven6b/graphics/raven06b

/other/raven06_50.pdf สบคนเมอวนท 1 กนยายน 2559

การเคลอนทของกลามเนอเกดขนเมอ Actin เคลอนเขาหา I band


กลไกการเคลอนตวของกลามเนอ

Myosin จะมหว Actin จะเปนกอนโปรตน

หวของ Myosin จงเกยวให Actin เคลอนเขามาหา I band เรยกวา Cross-bridge

I band

ทหวของ Myosin ม พลงงาน ADP + Pi อยนนเอง

ภาพและขอมลปรบปรงจาก http://www.mhhe.com/biosci/genbio/raven6

b/graphics/raven06b /other/raven06_50.pdf


พลงงานทใชในการเคลอนตวของกลามเนอ


ในสภาวะท Ca+ ต า Cross-bridge จะไมสามารถจบกบ Actin ได

เพราะม tropomyosin ขวางกนอย (ภาพ a) เมอ Ca+ เพมขน จะไปจบโปรตน

tropomyosin ท าให Cross-bridge จบกบ Actin ได (ภาพ b) โดยท Ca+ หลงมาจาก

sarcoplasmic reticulum, หรอ SR หลงโดยผานการกระตนของระบบประสาท

ภาพและขอมลปรบปรงจาก http://www.mhhe.com/biosci/genbio/raven6

b/graphics/raven06b /other/raven06_50.pdf


YouTube ระบบโครงกระดกและขอตอ https://www.youtube.com/watch?v=JsdtukhzMbE&index=2&list=PLTE

mdJNFmjRz_T5O-mGOzDfpzKzAgeA7I

YouTube การหดคลายกลามเนอ https://www.youtube.com/watch?v=ZgpGzNAKK

xI&list=PLTEmdJNFmjRz_T5O-mGOzDfpzKzAgeA7I&index=6

ครจดท า YouTube เทคนคการท าความเขาใจระบบ โครงกระดกและการหดคลายของกลามเนอ นกเรยนสามารถทบทวนเพมเตมไดเลยคะ

ค าชแจง : ใหนกเรยนใสชอของกระดกและระบดวยวาเปนกระดกชนดใด (กระดกแกนหรอกระดกรยางค)

จงอธบายความหมายของค าตอไปน 1. กระดกออน(cartilage)................................................................................................................ 2. หมอนรองกระดก.......................................................................................................................... 3. ขอตอ............................................................................................................................................ 4. เอนยดขอ..................................................................................................................................... 5. น าไขขอ .......................................................................................................................................

เสรมความรเรองการเคลอนทของคน แบบฝกหด


ค าชแจง : ใหนกเรยนพจารณาและตอบค าถามจากภาพทก าหนดให 1. จงอธบายชนดของกลามเนอ

3.

2.

1

หมายเลข 1. คอกลามเนอชนดใด........................................................................................... ลกษณะรปราง.................................................................... ...........................................................................................




2. จงอธบายกลไกการท างานของกลามเนอเมอ งอแขนหวกระเปา

เสรมความรเรองการเคลอนทของคน

จงอธบายความหมายของค าตอไปน 1. กระดกออน (cartilage) กระดกออนจดเปนเนอเยอเกยวพนชนดพเศษทมเมทรกซแขงกวาเนอเยอเกยวพนชนดอนๆ 2. หมอนรองกระดก เปนอวยวะทมลกษณะเหนยวเปนเหมอนหมอนทมสวนของปลอกหมอนและไสของหมอนอยภายใน อยระหวางกระดกแขงแตละขอ ดงนนจงท าหนาทเชอมตอกระดกสนหลงสวนแขงแตละขอระหวางระดบคอจนถงระดบเอว 3. ขอตอ จดหรอบรเวณทกระดกตงแต 2 หรอมากกวา 2 ชนขนไปมาตอกน ซงมทงขอตอชนดทเคลอนไหวไมได (immovable joint) และขอตอทเคลอนไหวได (movable joint) 4. เอนยดขอ เอนทยดระหวางกระดกกบกระดก 5. น าไขขอ เปนของเหลวทเรยกวาน าไขขอ (synovial fluid) อยระหวางกระดกออนกระดกออนมลกษณะเหนยวสนและยดหยนได กระดกออนไดอาหารจากน าไขขอ ทงกระดกออนและน าไขขอจะชวยลดการเสยดสของ

กะโหลกศรษะ กระดกแกน

กระดกอก กระดกแกน กระดกซโครง กระดกแกน

กระดกเชงกราน กระดกรยางค กระดกแขน

กระดกรยางค

กระดกสนหลง กระดกแกน

กระดกขา กระดกรยางค


เฉลยแบบฝกหด

หมายเลข 1. คอกลามเนอชนดใด....กลามเนอยดกระด ลกษณะรปราง..ทรงกระบอกยาว แตละเซลล มหลายนวเคลยส.แถบลายสออนสลบสเขม

หมายเลข 2. คอกลามเนอชนดใด........ กลามเนอหวใจ.................ลกษณะรปราง.. ทรงกระบอกยาว มปลายแตกแขนง แตละเซลลม หลายนวเคลยส.แถบลายสออนสลบสเขม

หมายเลข 3 คอกลามเนอชนดใด............กลามเนอเรยบ.......... ลกษณะรปราง ยาวหวทายแหลม แตละเซลลม 1 นวเคลยส ไมมลายพาดขวาง


2. จงอธบายกลไกการท างานของกลามเนอเมอ งอแขนหวกระเปา

เมองอแขน เกดจากกลามเนอไบเซพหดตว กลามเนอไตรเซพคลายตวกลามเนอทหดตวแลวท าใหอวยวะงอเขาเรยกวา กลามเนอเฟลกเซอร (flexor) (สวนกลามเนอทหดตวแลวท าใหอวยวะเหยยดออก เรยกวา กลามเนอเอกเทนเซอร (extensor))

ค าชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนมขอสอบ 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท 2. จงเลอกค าตอบทถกตองทสด แลวเขยน ลงในกระดาษค าตอบ 1. ขอใดคอกระดกระยางคเมอแบงตามต าแหนงทอย 1. กระดกอก 2. กระดกซโครง 3. กระดกเชงกราน 4. กระดกกะโหลกศรษะ 2. ขอใดคอลกษณะเซลลของกลามเนอลาย 1. หวทายแหลม 2. ไมมแถบลายพาดขวาง 3. แตละเซลลมหลายนวเคลยส 4. ตอนปลายของเซลลมการแตกแขนง 3. กระดกม........ชน ประกอบดวย กระดกระยางค.........ชนและสวนทเหลอคอ กระดกแกนจงเตมใหสมบรณ เรยงตามล าดบ 1. 206ชน และ 80 ชน 2. 206ชน และ 126 ชน 3. 216ชน และ 80 ชน 4. 216ชน และ 136 ชน 4. หมอนรองกระดกคอขอใดและท าหนาทอยางไร 1. เอนยดขอ แผนเชอมกระดกสนหลง 2. เอนยดขอ รองและเชอมกระดกสนหลง 3. กระดกออน แผนเชอมกระดกสนหลง 4. กระดกออน รองและเชอมกระดกสนหลง


เรองการเคลอนทของคน แบบทดสอบหลงเรยน


5. ขอตอชนดประกบสวมกนท าใหบด ซายขวา ลงลาง ขนบนได เปนขอตอชนดใดอยบรเวณใด 1. Saddle นวมอ 2. Saddle ตนคอ 3. Pivot นวมอ 4. Pivot ตนคอ 6. ขอตอระหวางกระดกสะบกกบกระดกตนแขนตอกนแบบใด 1. สไลด 2. บานพบ 3. ไมเคลอนท 4. ลกบอลและเบา 7. การหดตวของกลามเนอลายเกดจากขอใด 1. แอกตนเลอนตวเขาหากน 2. ไมโอซนเลอนตวเขาหากน 3. ไมโอซนเลอนตวเขาหาแอกทน 4. แอกทนกบไมโอซนเลอตวเขาหากน 8. ขอใดถกตอง 1. ลกาเมนตเปนเอนทยดระหวางกระดกกบกระดก เทนดอนเปนเอนยดระหวางกลามเนอกบกลามเนอ 2. ลกาเมนตเปนเอนทยดระหวางกระดกกบกระดก เทนดอนเปนเอนยดระหวางกลามเนอกบกระดก 3. ลกาเมนตและเทนดอนเปนเอนยดระหวางกลามเนอกบกระดกเหมอนกน 4. ลกาเมนตเปนเอนทยดระหวางกลามเนอกบกระดก เทนดอนเปนเอนยดระหวางกระดกกบกระดก

32.

9.จากแผนภาพแสดงถงกลามเนอ 4 มด ของขาคน กลามเนอคใดหดตวในเวลาเดยวกนเพอยกและเหยยดขา 1. A และ B 2. A และ D 3. C และ D 4. C และ B


10. กลามเนอของสตวชนสงและคนอาจจะแบงไดเปน 3 ชนด คอกลามเนอลายชนด กลามเนอยดกระดก กลามเนอหวใจและกลามเนอเรยบ ซงโดยปกตแลวมการ ท างานท ควบคมโดยระบบประสาทดงน 1. การท างานของกลามเนอเรยบอยภายใตอ านาจการควบคมของจตใจ 2. การท างานของกลามเนอหวใจไมอยภายใตการควบคมของอ านาจจตใจ 3. การท างานของกลามเนอทง 3 ชนดอยภายใตการควบคมของอ านาจจตใจ 4. การท างานของกลามเนอยดกระดกไมอยภายใตการควบคมของอ านาจจตใจ


กอนเรยน หลงเรยน 1. 3 1. 3 2. 3 2. 3 3. 2 3. 2 4. 4 4. 4 5. 4 5. 4 6. 4 6. 4 7. 1 7. 1 8. 2 8. 2 9. 1 9. 1 10.1 10.1


เรองการเคลอนทของคน เฉลย

แบบทดสอบ


กระทรวงศกษาธการ. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, 2545. กระทรวงศกษาธการ. ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2551. กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ปพทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2551. พมพนธ เดชะคปตและคณะ. ชดกจกรรมพฒนาความคดเสรมสรางสมรรถนะส าคญและ คณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน วทยาศาสตร ม.3 เลม 2. กรงเทพฯ : ส านกพมพบรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จ ากด, 2558. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. คมอคร รายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 3 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค, 2554. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 3 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค, 2554. โรงเรยนนวมนทราชนทศ เตรยมอดมศกษาพฒนาการ. ใบงานท 1

เรอง การเคลอนทของสงมชวตชนต า. สบคนเมอวนท 9 สงหาคม 2559. http://km.nmrtup.ac.th/files/12051811112536455_12072220203827.pdf

Reece, J. B., & Campbell, N. A. Campbell biology. (11th ed.). Boston: Benjamin Cummings Pearson, 2011.

บรรณานกรม


Education

เล่มที่ 4 การเคลื่อนที่ของคน